Wikipedia tlwiki https://tl.wikipedia.org/wiki/Unang_Pahina MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Midya Natatangi Usapan Tagagamit Usapang tagagamit Wikipedia Usapang Wikipedia Talaksan Usapang talaksan MediaWiki Usapang MediaWiki Padron Usapang padron Tulong Usapang tulong Kategorya Usapang kategorya Portada Usapang Portada TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Opisyal na wika 0 1799 1964290 1893499 2022-08-23T06:08:47Z 2001:FD8:6C0:8256:9458:F66:2F88:9B02 wikitext text/x-wiki Ang '''opisyal na wika''' ay isang [[wika]] o lenggwahe na binigyan ng bukod-tanging istatus sa [[saligang batas]] ng mga bansa, mga [[estado]], at iba pang teritoryo. Ito ang wikang kadalasang ginagamit sa [[lehislatura|legit na]] mga sangay ng bansa, bagama't hinihiling din ng batas sa maraming bansa na isalin din sa ibang wika ang mga dokumento ng gobyerno. Ang mga kinikilalang [[wikang minoritaryo]] ng pamahalaan ay madalas din mapagkamalan na wikang opisyal. Subalit, ang isang wikang opisyal na kinikilala ng isang bansa, tinuturo sa mga paaralan, at ginagamit sa mga opisyal na komunikasyon ay hindi kinakailangang isang wikang opisyal. Halimbawa, ang [[Wikang Ladino]] at [[Wikang Sardo|Sardo]] (Sardinian) sa [[Italya]] at ang [[Wikang Mirandes]]sa [[Portugal]] ay opisyal na kinikilalang mga wikang minoritaryo lamang, hindi mga wikang opisyal. Kalahati ng mga bansa sa mundo ay may mga wikang opisyal. Ang ilan ay may iisang wikang opisyal lamang, tulad sa [[Albanya]], [[France]], o [[Lithuania]], kahit na lahat ng mga bansang ito ay may mga katutubong wika ring ginagamit. Ang ilan ay may higit sa isang wikang opisyal, tulad sa [[Afghanistan]], [[Belurus]], [[Belhika|Belgium]], [[Bolivia]], [[Canada]], [[Eritrea]], [[Finland]], [[India]], [[Paraguay]], [[South Africa]], at [[Switzerland]]. Sa ilang mga bansa, tulad ng [[Iraq]], [[Italya]], [[Rusya]] at [[Espanya]], mayroong isang wikang opisyal para sa buong bansa, subalit may mga ko-opisyal na wika rin sa mga importanteng rehiyon. Ang ilang mga bansa, tulad ng [[Australia]], [[Alemanya]], [[Luxembourg]], [[Sweden]], [[Tuvalu]], at [[Estados Unidos]] ay wala ni isang wikang opisyal. Ang mga wikang opisyal ng ilang mga dating kolonya, lalo na [[Wikang French|French]] o [[Wikang Ingles|Ingles]], ay hindi mga pambansang wika o ang wikang may pinakamaraming gumagamit sa mga dating kolonyang iyon. Samantala, sanhi ng [[nasyonalismo]], ang [[Wikang Gaeilge|Gaeilge]] ang “pambansang wika” ng [[Republika ng Ireland]] at ito ang unang wikang opisyal, maski na ito ay ginagamit lamang ng maliit na bahagi ng populasyon. Ang Ingles, na ginagamit ng mayoriya, ay ang pangalawang wikang opisyal (Saligang Batas ng Ireland, Artikulo 8). == Silipin din == * [[Patakaran sa wika]] * [[Tala ng mga wikang opisyal]] * [[Tala ng mga bansa kung saan ang wika ay isang isyung pampolitika]] * [[Wikang pampanitikan]] * [[:en:Standard language|Standard na wika]] at [[:en:Official language|Opisyal na wika]] {{languageicon|English Wikipedia}} [[Kategorya:Wika]] ds4xj9pyf10kwuj1esz8e9c2o8qsrjn 1964291 1964290 2022-08-23T06:50:57Z 49.144.31.16 Kinansela ang pagbabagong 1964290 ni [[Special:Contributions/2001:FD8:6C0:8256:9458:F66:2F88:9B02|2001:FD8:6C0:8256:9458:F66:2F88:9B02]] ([[User talk:2001:FD8:6C0:8256:9458:F66:2F88:9B02|Usapan]]) wikitext text/x-wiki Ang '''opisyal na wika''' ay isang [[wika]] o lenggwahe na binigyan ng bukod-tanging istatus sa [[saligang batas]] ng mga bansa, mga [[estado]], at iba pang teritoryo. Ito ang wikang kadalasang ginagamit sa [[lehislatura|lehislatibong]] mga sangay ng bansa, bagama't hinihiling din ng batas sa maraming bansa na isalin din sa ibang wika ang mga dokumento ng gobyerno. Ang mga kinikilalang [[wikang minoritaryo]] ng pamahalaan ay madalas din mapagkamalan na wikang opisyal. Subalit, ang isang wikang opisyal na kinikilala ng isang bansa, tinuturo sa mga paaralan, at ginagamit sa mga opisyal na komunikasyon ay hindi kinakailangang isang wikang opisyal. Halimbawa, ang [[Wikang Ladino]] at [[Wikang Sardo|Sardo]] (Sardinian) sa [[Italya]] at ang [[Wikang Mirandes]]sa [[Portugal]] ay opisyal na kinikilalang mga wikang minoritaryo lamang, hindi mga wikang opisyal. Kalahati ng mga bansa sa mundo ay may mga wikang opisyal. Ang ilan ay may iisang wikang opisyal lamang, tulad sa [[Albanya]], [[France]], o [[Lithuania]], kahit na lahat ng mga bansang ito ay may mga katutubong wika ring ginagamit. Ang ilan ay may higit sa isang wikang opisyal, tulad sa [[Afghanistan]], [[Belurus]], [[Belhika|Belgium]], [[Bolivia]], [[Canada]], [[Eritrea]], [[Finland]], [[India]], [[Paraguay]], [[South Africa]], at [[Switzerland]]. Sa ilang mga bansa, tulad ng [[Iraq]], [[Italya]], [[Rusya]] at [[Espanya]], mayroong isang wikang opisyal para sa buong bansa, subalit may mga ko-opisyal na wika rin sa mga importanteng rehiyon. Ang ilang mga bansa, tulad ng [[Australia]], [[Alemanya]], [[Luxembourg]], [[Sweden]], [[Tuvalu]], at [[Estados Unidos]] ay wala ni isang wikang opisyal. Ang mga wikang opisyal ng ilang mga dating kolonya, lalo na [[Wikang French|French]] o [[Wikang Ingles|Ingles]], ay hindi mga pambansang wika o ang wikang may pinakamaraming gumagamit sa mga dating kolonyang iyon. Samantala, sanhi ng [[nasyonalismo]], ang [[Wikang Gaeilge|Gaeilge]] ang “pambansang wika” ng [[Republika ng Ireland]] at ito ang unang wikang opisyal, maski na ito ay ginagamit lamang ng maliit na bahagi ng populasyon. Ang Ingles, na ginagamit ng mayoriya, ay ang pangalawang wikang opisyal (Saligang Batas ng Ireland, Artikulo 8). == Silipin din == * [[Patakaran sa wika]] * [[Tala ng mga wikang opisyal]] * [[Tala ng mga bansa kung saan ang wika ay isang isyung pampolitika]] * [[Wikang pampanitikan]] * [[:en:Standard language|Standard na wika]] at [[:en:Official language|Opisyal na wika]] {{languageicon|English Wikipedia}} [[Kategorya:Wika]] gr7lcef9uyfm13t1rud984zyh9bmyxw Letonya 0 2599 1964273 1961870 2022-08-23T03:39:05Z Egilus 67524 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | native_name = ''Latvijas Republika'' | conventional_long_name = Republika ng Letonya | common_name = Latbiya | image_flag = Flag of Latvia.svg | image_coat = Coat of Arms of Latvia.svg | image_map = EU-Latvia.svg | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=[[Europe]]|region_color=dark grey|subregion=the [[European Union]]|subregion_color=light green|legend=Latvia location in Europe.jpg}} | national_anthem = Dievs, svētī Latviju! <br /> Panginoon, pagpalain mo ang Latbiya | ethnic_groups = 59.4% [[Latvians]]<br />27.6% [[Russians]]<br />{{spaces| 2}}3.6% [[Belarusians]]<br />{{spaces| 2}}2.5% [[Ukrainians]]<br />{{spaces| 2}}6.9% others <ref name="csb.gov.lv">{{cite web |url=http://data.csb.gov.lv/Dialog/varval.asp?ma=04-17a&ti=4%2D17%2E+RESIDENT+POPULATION+BY+ETHNICITY+AT+THE+BEGINNING+OF+THE+YEAR+++&path=../DATABASEEN/Iedzsoc/Annual%20statistical%20data/04.%20Population/&lang=1 |title=2008 Resident population by ethnicity at the beginning of the year |publisher=Centrālās statistikas pārvaldes datu bāzes |accessdate=2008-01-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071118064831/http://data.csb.gov.lv/Dialog/varval.asp?ma=04-17a&ti=4-17.+RESIDENT+POPULATION+BY+ETHNICITY+AT+THE+BEGINNING+OF+THE+YEAR+++&path=..%2FDATABASEEN%2FIedzsoc%2FAnnual%20statistical%20data%2F04.%20Population%2F&lang=1 |archivedate=2007-11-18 |url-status=live }}</ref> | ethnic_groups_year = | demonym = Leton | capital = [[Talaksan:Greater Coat of Arms of Riga - for display.svg|20px]] [[Riga]] | largest_city = capital | official_languages = [[wikang Leton|Leton]] | government_type = [[Parliamentary republic]] | leader_title1 = [[:en:List of Presidents of Latvia|Pangulo]] | leader_title2 = [[:en:Prime Minister of Latvia|Punong Ministro]] | leader_name1 = {{wikidata|property|linked|references|P35}} | leader_name2 = {{wikidata|property|linked|references|P6}} | area_rank = 124th | area_km2 = 64589 | area_sq_mi = 24938 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 1.5 | population_estimate = 1,842,226 <ref>[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/latvia/#people-and-society CIA Factbook: Latvia], {{in lang|En}}</ref> <!--UN WPP--> | population_estimate_rank = 143rd | population_estimate_year = Enero 2022 | population_census = 2,070,371 | population_census_year = 2011 ppl | population_density_km2 = 36 | population_density_sq_mi = 93 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 166th | GDP_PPP = $38.764 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=941&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=59&pr.y=15 |title=Latvia|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-04-22}}</ref> | GDP_PPP_rank = | GDP_PPP_year = 2008 | GDP_PPP_per_capita = $17,071<ref name=imf2/> | GDP_PPP_per_capita_rank = | GDP_nominal = $34.054 billion<ref name=imf2/> | GDP_nominal_rank = | GDP_nominal_year = 2008 | GDP_nominal_per_capita = $14,997<ref name=imf2/> | GDP_nominal_per_capita_rank = | sovereignty_type = Kalayaan | sovereignty_note =mula sa [[Russian SFSR|Russia]] at Alemanya | established_event1 = [[On the Restoration of Independence of the Republic of Latvia#Historical and juridical background|Declared<sup>1</sup>]] | established_date1 = 18 Nobyembre 1918 | established_event2 = [[On the Restoration of Independence of the Republic of Latvia#Historical and juridical background|Recognized]] | established_date2 = 26 Enero 1921 | established_event3 = [[Soviet occupation of Latvia in 1940|Soviet occupation]] | established_date3 = 5 Agosto 1940 | established_event4 = [[Occupation of Latvia by Nazi Germany|Nazi German occupation]] | established_date4 = 10 Hulyo 1941 | established_event5 = [[Occupation of Baltic states#Soviet re-occupation, 1944-1991|Soviet re-occupation]] | established_date5 = 1944 | established_event6 = [[On the Restoration of Independence of the Republic of Latvia|Announced<sup>2</sup>]] | established_date6 = 4 Mayo 1990 | established_event7 = [[Latvian SSR#1980s-1991|Restored]] | established_date7 = 6 Setyembre 1991 | established_event8 = Sumapi sa [[Unyong Europeo]] | established_date8 = 1 Mayo 2004 | HDI = 0.863 | HDI_change = {{increase}} <!-- increase/decrease/steady --> | HDI_ref = | HDI_rank = ika-44 | HDI_year = 2008 | Gini = 37.7 | Gini_year = 2003 | currency = [[Euro]] | currency_code = EUR | time_zone = [[Eastern European Time|EET]] | utc_offset = +2 | time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]] | utc_offset_DST = +3 | drives_on = kanan | cctld = [[.lv]] <sup>3</sup> | calling_code = 371 | footnotes = <sup>1</sup> Latvia is ''de jure'' continuous with its declaration 18 Nobyembre 1918.<br /><sup>2</sup> [[Secession]] from [[Soviet Union]] begun.<br /><sup>3</sup> Also [[.eu]], shared with other [[European Union]] member states. }} Ang '''Republika ng Latbiya'''<ref name=Panganiban>{{cite-Panganiban|Latbiya}}</ref> (bigkas: ''LAT-bya''; [[wikang Leton|Leton]]: ''Latvijas Republika'') o '''Letonya'''<ref>http://translate.google.com/?js=n&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&layout=2&eotf=0&sl=nl&tl=en&text=haag&file=#en|tl|Latvia</ref><ref>'''Letonia.''' Forma tradicional española del nombre de este país de Europa, antigua república soviética: ''«Que regrese a Letonia o adonde sea que nació»'' (Donoso Elefantes [Chile 1995]). No debe usarse en español la forma vernácula ''Latvijas'' ni la inglesa ''Latvia.'' Su gentilicio es ''letón,'' que es también el nombre de su lengua oficial: ''«El nivel del fútbol letón tal vez es inferior al del maltés»'' (Abc [Esp.] 10.7.97). No debe usarse como gentilicio en español la forma ''latvio''.</ref> ay isang bansa sa hilagang [[Europa]]. Hinahanggan ito ng dalawa nitong kaestadong [[Dagat Baltic|Baltiko]]—[[Estonya]] sa hilaga at [[Litwanya]] sa timog—at ng [[Rusya]] at [[Byelorusya]] sa silangan. Sa kanluran, may hangganang marítimo ang Lithuania sa [[Sweden]]. Ang Latbiya ay isang demokratikong parlamentariyong republika na itinatag noong 1989. Riga ang kabisera nito, at ang opisyal na wika nito ay Latbiyano. Nahahati ito sa 118 dibisyon, na kung saan ang 109 rito ay mga munisipalidad at ang 9 ay mga lungsod.<ref>{{cite web|url=http://www.ambermarks.com/Kartes/Rajoni/ERajoni.htm|title=Administrative divisions of Latvia|year=2015|publisher=www.ambermarks.com|accessdate=14 March 2015}}</ref> Ang Republika ng Latbiya ay itinatag noong 18 Nobyembre 1918, ngunit ang kalayaan nito ay naputol nang sinakop ito ng [[Unyong Sobyet]] noong 1940, ng [[Alemanyang Nazi]] noong 1941, at muling sakupin ng Unyong Sobyet noong 1944 para buuin ang Latbiyanong SSR sa loob ng limampung taon. Noong 21 Agosto 1991, muling nagdeklara ng kalaayan ang Latbiya. == Pangunahing mga sentro ng populasyon == * [[Riga]] (605 802) * [[Daugavpils]] (79 120) * [[Liepāja]] (67 360) * [[Jelgava]] (54 694) * [[Jūrmala]] (50 561) * [[Ventspils]] (32 955) * [[Rēzekne]] (26 481) * [[Ogre]] (22 872) * [[Valmiera]] (22 757) * [[Jēkabpils]] (21 418)<ref>[https://stat.gov.lv/en/statistics-themes/population/population-number/tables/irs031-population-beginning-year-and?themeCode=IR stat.gov.lv. Population ... in regions, cities, towns and municipalities after administrative-territorial reform in 2021], {{in lang|En}}</ref> == Sanggunian == {{reflist}} == Panlabas na kawing == {{wikivoyage|Latvia}} === Pamahalaan === * [http://www.president.lv/ Latvijas Valsts prezidenta kanceleja], Pangulo ng Letonya * [http://www.mk.gov.lv/ Latvijas Republikas Ministru kabinets], Gabinete ng mga Ministro * [http://www.saeima.lv/ Latvijas Republikas Saeima], parlamento ng Letonya * [http://www.mfa.gov.lv/ Latvijas Republikas Ārlietu ministrija], Ministeryo ng Ugnayang Panlabas</i> === Iba pa === * [http://www.li.lv/ Latvijas institūts], ang bagong ''website'' ng Institutong mga Leton * [http://www.li.lv/old Latvijas institūts], ang lumang ''website'' ng Institutong mga Leton, impormasyon tungkol sa Letonyasa iba’t ibang wika * [http://www.folklora.lv/ ''Folklore'' ng Letonya] * [http://www.lv Welcome to Latvia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308104233/http://www.lv/ |date=2016-03-08 }}, koleksiyon ng lingks na may kaugnayan sa Letonya * [http://www.Latviansonline.com Latvians Online], ''online'' na komunidad ng mga Leton, nakaangkop sa mga Leton sa ibang bansa * [http://www.Latvians.com Identidad ng mga ipinatapong Latvian] * [http://www.torontozinas.com Toronto Ziņas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190610133604/http://www.torontozinas.com/ |date=2019-06-10 }}, ang kaisa-isang bilinggweng e-zin na mga Leton (''e-zine'') * [http://dmoz.org/Regional/Europe/Latvia/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050313013100/http://www.dmoz.org/Regional/Europe/Latvia/ |date=2005-03-13 }} * [http://dmoz.org/World/Latvian/ ''Websites'' sa wikang Latvian] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050305073947/http://www.dmoz.org/World/Latvian/ |date=2005-03-05 }} * [http://www.travel-images.com/Latvia.html Mga larawang ng Latvia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210202140430/http://www.travel-images.com/latvia.html |date=2021-02-02 }} {{EU countries and candidates}} {{Europa}} [[Kategorya:Mga bansa sa Europa]] [[Kategorya:Mga estadong-kasapi ng Unyong Europeo]] 0svwak71r1vg2r026cmlpofyb9bfzsr Joseph Stalin 0 4275 1964132 1964112 2022-08-22T13:31:39Z GinawaSaHapon 102500 Nilipat ni GinawaSaHapon ang pahinang [[Iosif Stalin]] sa [[Joseph Stalin]] mula sa redirect: Per WP:COMMONNAME. Mas ginagamit ang pangalan ni Stalin sa Ingles na anyo nito, kesa sa Kastila. Mas masusunod ang ginagamit ng karamihan, per WP:SALIN, kahit na mali ito. wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific_prefix = Vozhd ng Proletaryado<br/>Heneralisimo ng Unyong Sobyetiko | name = Iosif Vissarionovich Stalin | native_name = {{nobold|{{native name|ru|Иосиф Виссарионович Сталин|italics=no|nolink=yes|paren=omit}}<br />{{native name|ka|იოსებ სტალინი|italics=no|nolink=yes|paren=omit}}}} | nickname = Koba | image = JStalin Secretary general CCCP 1942 flipped.jpg | caption = Opisyal na larawan ni Joseph Stalin noong 1942. | office = [[General Secretary of the Communist Party of the Soviet Union|Pangkalahatang Kalihim ng Partido Komunista ng Unyong Sobyet]] | term_start = 3 Abril 1922 | term_end = 16 Oktubre 1952{{efn|Bagamat binuwag ang opisina ng Pangkalahatang Kalihim noong 1952, ipinagpatuloy ni Stalin ang paghawak sa kapangyarihan bilang ang pinakamataas na ksapi ng Secretariat.}} | predecessor = [[Vyacheslav Molotov]]<br />(bilang Responsableng Kalihim) | successor = [[Georgy Malenkov]] ({{nowrap|''de facto''}}){{efn|Matapos mamatay ni Stalin, si Georgy Malenkob ang humalili sa kanya bilang ang [[pinuno ng pamahalaan]] at ang pinakamataas na kasapi ng partido.}} | office2 = [[Chairman of the Council of People's Commissars of the Soviet Union|Tagapangulo ng Konseho ng<br />mga Komisar ng Bayan ng Unyong Sobyet]] | term_start2 = 6 Mayo 1941 | term_end2 = 15 Marso 1946 | predecessor2 = Vyacheslav Molotov | successor2 = Siya ''(bilang [[Chairman of the Council of Ministers]])'' | office3 = [[Premier of the Soviet Union|Chairman of the Council of<br />Ministers of the Soviet Union]] | president3 = {{ubl|[[Mikhail Kalinin]]|[[Nikolai Shvernik]]}} | 1blankname3 = [[First Deputy Premier of the Soviet Union|First deputies]] | 1namedata3 = {{plainlist| * [[Nikolai Voznesensky]] * Vyacheslav Molotov * [[Nikolai Bulganin]] }} | term_start3 = 15 March 1946 | term_end3 = 5 March 1953 | predecessor3 = Himself ''(as Chairman of the Council of People's Commissars)'' | successor3 = Georgy Malenkov | office4 = Member of the [[Russian Constituent Assembly]] | 1blankname4 = Served alongside | 1namedata4 = {{Collapsible list|title=11 others|[[Nikolai Kutler]]|[[Pavel Milyukov]]|Rodichev|[[Maxim Vinaver]]|Cherepanov|Evdokimov|[[Mikhail Kalinin]]|[[Józef Unszlicht]]|[[Grigory Zinoviev]]|[[Boris Kamkov]]|Shreider}} | term_start4 = 25 November 1917 | term_end4 = 20 January 1918{{efn|The Constituent Assembly was declared dissolved by the Bolshevik-Left SR Soviet government, rendering the end the term served.}} | constituency4 = [[Petrograd Metropolis electoral district (Russian Constituent Assembly election, 1917)|Petrograd Metropolis]] | predecessor4 = ''Constituency established'' | successor4 = ''Constituency abolished'' | office5 = [[Minister of Defence (Soviet Union)|Minister of Defence]] | term_start5 = 15 March 1946 | term_end5 = 3 March 1947 | predecessor5 = Himself ''(as [[People's Commissariat of Defense of the Soviet Union|People's Commissar of Defense of the Soviet Union]])'' | successor5 = [[Nikolai Bulganin]] | office6 = [[People's Commissariat for Nationalities|People's Commissar for Nationalities of the RSFSR]] | term_start6 = 8 November 1917 | term_end6 = 7 July 1923 | predecessor6 = ''Position established'' | successor6 = ''Position abolished'' | office7 = [[People's Commissariat of Defense of the Soviet Union|People's Commissar of Defense of the Soviet Union]] | term_start7 = 19 July 1941 | term_end7 = 25 February 1946 | predecessor7 = [[Semyon Timoshenko]] | successor7 = Himself ''(as People's Commissar of the Armed Forces of the Soviet Union)'' | birth_name = Ioseb Besarionis dze Jughashvili{{efn|name="birth_name"|Stalin's original Georgian name was Ioseb Besarionis dze Jughashvili ({{lang|ka|იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი}}). The Russian equivalent of this is Iosif Vissarionovich Dzhugashvili ({{lang|ru|Иосиф Виссарионович Джугашвили}}). During his years as a revolutionary, he adopted the alias "Stalin", and after the October Revolution he made it his legal name.}} | birth_date = {{OldStyleDate|18 December|1878|6}}{{efn|{{OldStyleDate|21 December|1879|9}} (Soviet records)}} | birth_place = [[Gori, Georgia|Gori]], Tiflis Governorate, [[Russian Empire]] (now Georgia) | death_date = {{death date and age|1953|3|5|1878|12|18|df=y}} | death_place = [[Kuntsevo Dacha]], [[Moscow]], [[Soviet Union]] | resting_place = {{ubli|[[Lenin's Mausoleum]], Moscow (<!-- 9 March -->1953–<!-- 31 October -->1961)|[[Kremlin Wall Necropolis]], Moscow (from <!-- 31 October -->1961)}} | party = *[[Bloc of Communists and Non-Partisans]]: **[[Communist Party of the Soviet Union|CPSU]] (1952–1953) | spouse = {{plainlist| * {{marriage|[[Kato Svanidze|Ekaterine Svanidze]]|1906|1907|end=died}} * {{marriage|[[Nadezhda Alliluyeva]]|1919|1932|end=died}} }} | children = {{hlist|[[Yakov Dzhugashvili]]|[[Vasily Stalin]]|[[Svetlana Alliluyeva]]|[[Artyom Sergeyev]] (adopted)}} | father = [[Besarion Jughashvili]] | mother = [[Keke Geladze|Ekaterine Geladze]] | education = [[Tbilisi Spiritual Seminary]] | signature = Stalin Signature.svg <!--Military service-->| allegiance = {{ubl|{{nowrap|{{flag|Russian Empire}}}}|{{flag|Soviet Russia|1919}}|{{nowrap|{{flag|Soviet Union|1936}}}}}} | branch = {{plainlist| * [[Imperial Russian Army]] * [[Red Army]] * [[Soviet Armed Forces]] }} | serviceyears = {{plainlist| * 1916–1917 * 1918–1921 * 1941–1953 }} | rank = {{ubli|[[Marshal of the Soviet Union]] (1943)}} [[Generalissimus of the Soviet Union]] (1945) | commands = {{indented plainlist| * [[Southern Front (RSFSR)|Southern Front]] (1918–1920) (commissar) * [[Southwestern Front (RSFSR)|Southwestern Front]] (1920) (commissar) * [[Soviet Armed Forces]] (1941–1953) (Supreme Commander) }} | battles = {{tree list}} * [[Russian Revolution]] ** [[October Revolution]] * [[Russian Civil War]] ** [[Battle of Tsaritsyn]] ** [[Red Army invasion of Georgia|Soviet-Georgian war]] ** [[Polish–Soviet War]] * [[August Uprising in Georgia|August uprising]] * [[Sino-Soviet conflict (1929)|Sino-Soviet War]] * [[Xinjiang Wars]] ** [[Kumul Rebellion]] ** [[Soviet invasion of Xinjiang|Soviet invasion]] ** [[Islamic Rebellion in Xinjiang (1937)|Islamic Revolt]] * [[Soviet-Japanese border conflicts|First Soviet-Japanese War]] * [[Winter War]] * [[World War II]] ([[Great Patriotic War]]) ** [[Operation Barbarossa]] ** [[Anglo-Soviet invasion of Iran]] ** [[Battle of Moscow]] ** [[Battle of Stalingrad]] ** [[Continuation War]] ** [[Berlin Offensive]] ** [[Soviet-Japanese War|Second Soviet-Japanese War]] * [[Iran crisis of 1946|Iran Crisis]] * [[Xinjiang Wars]] ** [[Ili Rebellion]] * [[Eastern European anti-Communist insurgencies]] * [[Korean War]] | mawards = ''[[List of awards and honours bestowed upon Joseph Stalin|See list]]'' | footnotes = {{collapsible list | title = Central institution membership | bullets = on | 1917–1953: Full member, [[Central Committee elected by the 6th Congress of the Russian Social Democratic Labour Party (Bolsheviks)|6th]]–[[19th Presidium of the Communist Party of the Soviet Union|19th]] Presidium | 1922–1953: [[11th Politburo and the 11th Secretariat of the Russian Communist Party (Bolsheviks)|11th]]–[[19th Secretariat of the Communist Party of the Soviet Union|19th]] Secretariat | 1920–1952: [[9th Politburo, the 9th Secretariat and the 9th Orgburo of the Russian Communist Party (Bolsheviks)|9th]]–[[18th Orgburo of the All-Union Communist Party (Bolsheviks)|18th]] Orgburo | 1912–1953: Full member, [[Central Committee elected by the 5th Congress of the Russian Social Democratic Labour Party|5th]]–[[Central Committee elected by the 19th Congress of the Communist Party of the Soviet Union|19th]] Central Committee }} ---- {{collapsible list | title = Other offices held | bullets = on | 1941–1947: [[Minister of Defence (Soviet Union)|Minister of Defense]] | 1941–1945: Chairman, [[State Defense Committee]] | 1920–1922: Chairman, [[Rabkrin|Workers' and Peasants' Inspectorate]] of the [[Russian Soviet Federative Socialist Republic|Russian SFSR]] | 1917–1922: People's Commissar, [[People's Commissariat for Nationalities|Nationalities]] of the Russian SFSR }} <div class="center">'''[[Leader of the Soviet Union]]'''<br /> {{flatlist| * {{big|'''←'''}} [[Vladimir Lenin|Lenin]] * [[Georgy Malenkov|Malenkov]]{{efn|While forced to give up control of the Secretariat almost immediately after succeeding Stalin as the body's ''de facto'' head, Malenkov was still recognised as "[[Primus inter pares|first among equals]]" within the regime for over a year. As late as March 1954, he remained listed as first in the Soviet leadership and continued to chair meetings of the [[Politburo of the Communist Party of the Soviet Union|Politburo]].}}{{big|'''→'''}} }} </div> | nationality = {{Cslist|[[Russian Empire|Russian]] (until 1917)|[[Soviet people|Soviet]]}} | otherparty = {{tree list}} {{ubli|[[Russian Social Democratic Labour Party|RSDLP]] (1898–1903)|RSDLP ([[Bolsheviks]]) (1903–1918)| [[Communist Party of the Soviet Union|RCP]] (Bolsheviks) (1918–1925) |[[Bloc of Communists and Non-Partisans]] (from 1936){{ubl |[[Communist Party of the Soviet Union|AUCP]] (Bolsheviks) (1925–1952)}} | occupation = Politician }} ---- {{Collapsible list |titlestyle= background-color:#FFCCFF; |title=Other offices held |bullets=on |1941–47: [[Minister of Defence (Soviet Union)|Minister of Defense]] |1941–45: Chairman, [[State Defense Committee]] |1920–22: Chairman, [[Rabkrin|Workers' and Peasants' Inspectorate]] of the [[Russian Soviet Federative Socialist Republic|Russian SFSR]] |1917–22: People's Commissar, [[People's Commissariat of Nationalities|Nationalities]] of the Russian SFSR }}}} Si '''Iosif Vissarionovich Stalin''' ([[Disyembre 18]], [[1878]] – [[Marso 5]], [[1953]]), ipinanganak na '''Ioseb Besarionis dze Jughashvili''', ay isang [[Heorhiya|Heorhiyano]] at [[Unyong Sobyetiko|Sobyetikong]] manghihimasik at politiko na naglingkod bilang pinuno ng [[Unyong Sobyetiko]] mula 1922 hanggang sa kanyang kamatayan noong 1953. Sa ideolohikal na pagsunod sa Leninistang interpretasyon ng Marxismo, ginawa niyang pormal ang mga ideyang ito bilang Marxismo-Leninismo, habang ang kanyang sariling mga patakaran ay tinatawag na Stalinismo. == Unang bahagi ng búhay == Si Stalin ay ipinanganak na Ioseb Besarionis dze Jughashvili (იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი). Ipinanganak siyang etnikong Georgian. Dati ang [[:en:Georgia_(country)|Georgia]] ay kabílang pa sa [[:en:Russian_Empire|Imperyong Ruso]]. Ang bersiyon ng kaniyang pangalan sa Ruso ay Iosif Vissarionovich Dzhugashvili (Ио́сиф Виссарио́нович Джугашви́ли). Ipinanganak si Ioseb noong Disyembre 188, 1878<sup>[[:en:Joseph_Stalin#cite_note-dob-2|[2]]]</sup> sa bayan ng [[:en:Gori,_Georgia|Gori]] sa [[:en:Tiflis_Governorate|Tiflis Governorate]] ng Imperyong Ruso (na ngayon ay Georgia). Ang kaniyang ama ay si [[:en:Besarion_Jughashvili|Besarion Jughashvili]], isang sapatero, habang ang kaniyang ina ay si [[:en:Ketevan_Geladze|Ketevan Geladze]], isang kasambahay. Noong bata pa, nagkaroon si Ioseb ng maraming suliraning pangkalusugan. Pinanganak siyang may [[:en:Webbed_toes|dalawang adjoined na daliri sa para]] sa kaniyang kaliwang paa,<sup>[[:en:Joseph_Stalin#cite_note-14|[14]]]</sup> at ang kaniyang mukha ay permanenteng nasugatan ng [[:en:Smallpox|smallpox]] sa edad na pitó. Sa edad na labindalawa, na-injure niya ang kaniyang kaliwang braso sa isang aksidente na kinasangkutan ng isang horse-drawn carriage, kayâ naging mas maikli ito at mas matigas kaysa ang kabiláng braso niya. == Kamatayan at legasiya == Ang kalusugan ni Stalin ay unti-unting nadeteryorado patungo sa katapusan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Nagdusa siya sa [[:en:Atherosclerosis|atherosclerosis]] dahil sa matinding paninigarilyo, isang mild stroke noong panahon ng Victory Parade, at isang matinding atake sa puso naman noong Oktubre 1945. == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{BD|1878|1953|Stalin, Joseph}} [[Kategorya:Mga politiko ng Unyong Sobyet]] {{stub|Tao|Unyong Sobyet|Talambuhay}} ecy9kti4x38dc6lxx6j07aqg3p3l6zg Wikang Indones 0 8908 1964300 1935638 2022-08-23T08:14:07Z 114.125.181.6 wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon sa ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang o pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali at Sunda. Dito inililimbag ang karamihan sa mga lathalain at ginagamit sa iba't ibang palabas sa bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati sa Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | langit||''langit'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} 3qrfn79efabndx17lux58i70039iy8f 1964301 1964300 2022-08-23T08:14:53Z 114.125.181.6 wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon di ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang o pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali at Sunda. Dito inililimbag ang karamihan sa mga lathalain at ginagamit sa iba't ibang palabas sa bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati sa Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | langit||''langit'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} 968zyf4c2ef877w6sf98x0wh40rdh07 1964302 1964301 2022-08-23T08:16:17Z 114.125.181.6 /* Kasaysayan */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon di ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang atau pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali dan Sunda. Dito inililimbag ang karamihan di mga lathalain dan ginagamit di iba't ibang palabas di bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati sa Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | langit||''langit'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} 0o3dhmgbsr5bxvsjlsjeb5z7ecnqopc 1964306 1964302 2022-08-23T08:30:59Z 114.125.181.6 wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon di ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang atau pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali dan Sunda. Dito inililimbag ang karamihan di mga lathalain dan ginagamit di iba't ibang palabas di bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati di Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' / ''Panggilan ku adalah....'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Apakah Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' / ''balai'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' / ''sedap'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' / ''kau'' |- | siya||''dia'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | sinta||''cinta'' |- | mahal||''mahal'' / ''cinta'' |- | mura||''murah'' |- | langit||''langit'' |- | ulan||''hujan'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | gunting||''gunting'' |- | kambing||''kambing'' |- | karabaw||''kerbau'' |- | buwaya||''buaya'' |- | pulo||''pulau'' |- | kapuluan||''kepulauan'' |- | pinto||''pintu'' |- | bukas||''buka'' |- | takot||''takut'' |- | bayad||''bayar'' |- | utang||''hutang'' |- | mangkok||''mangkok'' |- | bawang||''bawang'' |- | puti||''putih'' |- | itim||''hitam'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} b0dq5k9xx02xbvk9j6h0bc4e8nsgy5m 1964307 1964306 2022-08-23T08:35:51Z 114.125.181.6 /* Mga Halimbawa */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon di ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang atau pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali dan Sunda. Dito inililimbag ang karamihan di mga lathalain dan ginagamit di iba't ibang palabas di bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati di Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' / ''Panggilan ku adalah....'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Apakah Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' / ''balai'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' / ''sedap'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | isa||''satu'' / ''esa'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' / ''kau'' |- | siya||''dia'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | sinta||''cinta'' |- | mahal||''mahal'' / ''cinta'' |- | mura||''murah'' |- | langit||''langit'' |- | ulan||''hujan'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | gunting||''gunting'' |- | kambing||''kambing'' |- | karabaw||''kerbau'' |- | buwaya||''buaya'' |- | pulo||''pulau'' |- | kapuluan||''kepulauan'' |- | pinto||''pintu'' |- | bukas||''buka'' |- | takot||''takut'' |- | bayad||''bayar'' |- | utang||''hutang'' |- | mangkok||''mangkok'' |- | bawang||''bawang'' |- | puti||''putih'' |- | itim||''hitam'' |- | apoy||''api'' |- | baboy||''babi'' |- | sapato||''sepatu'' |- | eskwela||''sekolah'' |- | eskwelahan||''sekolahan'' |- | guro||''guru'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} aj04aaw64lsj486kwtl5gibqkt548ec 1964309 1964307 2022-08-23T09:01:47Z 114.125.181.6 /* Paghahambing ng Filipino dan Indones */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon di ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] di [[Indonesia]] dan itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito di [[wikang Tagalog]] dan pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay di [[Wika di Pilipinas|mga wikang Pilipino]] dan Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula di wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang atau pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali dan Sunda. Dito inililimbag ang karamihan di mga lathalain dan ginagamit di iba't ibang palabas di bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati di Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' / ''Panggilan ku adalah....'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Apakah Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' / ''balai'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' / ''sedap'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | isa||''satu'' / ''esa'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' / ''kau'' |- | siya||''dia'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | sinta||''cinta'' |- | mahal||''mahal'' / ''cinta'' |- | mura||''murah'' |- | langit||''langit'' |- | ulan||''hujan'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | gunting||''gunting'' |- | kambing||''kambing'' |- | karabaw||''kerbau'' |- | buwaya||''buaya'' |- | pulo||''pulau'' |- | kapuluan||''kepulauan'' |- | pinto||''pintu'' |- | bukas||''buka'' |- | takot||''takut'' |- | bayad||''bayar'' |- | utang||''hutang'' |- | mangkok||''mangkok'' |- | bawang||''bawang'' |- | puti||''putih'' |- | itim||''hitam'' |- | apoy||''api'' |- | baboy||''babi'' |- | sapato||''sepatu'' |- | eskwela||''sekolah'' |- | eskwelahan||''sekolahan'' |- | guro||''guru'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino dan Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan di Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} q34lkaaf8h491i28hkirgtmqwcu40nm 1964324 1964309 2022-08-23T11:49:00Z WayKurat 2259 [[w:Help:Reverting|Ibinalik]] ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/114.125.181.6|114.125.181.6]] ([[User talk:114.125.181.6|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Glennznl|Glennznl]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Language |name=Indonesian |nativename=''Bahasa Indonesia'' |familycolor=Austronesian |region=[[Timog Silangang Asya]] |states= {{flag|Indonesia}}<br />{{flag|East Timor}} <small>(as a "working language")</small> |speakers=43 milyong natibo; mga 156 milyon sa ikalawang wika |date=2010 census |fam2=[[Malayo-Polynesian languages|Malayo-Polynesian]] |fam3=[[Nuclear Malayo-Polynesian languages|Nuclear Malayo-Polynesian]] |fam4=[[Sunda-Sulawesi languages|Sunda-Sulawesi]] |fam5=[[Malayic languages|Malayic]] |fam6=[[Malayan languages|Malayan]] |fam7=[[Malay languages|Malay]] |nation= [[Indonesia]] |script=[[Latin alphabet]] |agency=[[Pusat Bahasa]] |iso1=id|iso2=ind|iso3=ind}} {{interwiki|code=id}}Ang '''wikang Indones''' (Indones: ''Bahasa Indonesia'') ang opisyal na estandard ng [[wikang Malay]] sa [[Indonesia]] at itinuturing na wikang pambansa nito. May kaugnayan ito sa [[wikang Tagalog]] at pagbasang Malayu. Varyant ng wikang Indones, na may impluwensiya ng wikang Olandes, ang [[wikang Malasyo]] (Malasyo: ''bahasa Malaysia''), na may impluwensiya naman ng wikang Ingles. Mayroong salitang kaugnay sa [[Wika sa Pilipinas|mga wikang Pilipino]] at Indones. [[Talaksan:Petilasan Carangandul (sign), Purwokerto, 2015-03-22.jpg|thumb|Isang karatula sa wikang Indones]] [[Talaksan:Sarinagen, Cipongkor, West Bandung Regency, West Java, Indonesia - panoramio (3).jpg|thumb|Isang karatula sa wikang Indones]] == Kasaysayan == Nagsimula ang wika bilang uri ng Riau Malay. <ref>"Bahasa dan dialek" (sa Wikang Indones). Embahada ng Republika ng Indonesia sa Astana. Nailagay sa archive mula sa orihinal noong ika-1 ng Mayo, 2013.</ref> Nakatulong ang lawak ng sakop ng wikang Malay bilang ''[[lingua franca]]'' ng kapuluang Indonesia. Kahit na hindi ito sinasalita ng nakahihigit ng populasyon ng Indonesia bilang unang wika, nakasasalita ito ng karamihan ng Indonesia bilang pangalawang o pangatlong wika. Nakakaaral ang bayan nito kasama ang iba nilang wika, tulad ng wikang Java, Bali at Sunda. Dito inililimbag ang karamihan sa mga lathalain at ginagamit sa iba't ibang palabas sa bansa. <ref>http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%2520Indonesian%2520Language.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101225005237/http://www.hawaii.edu/sealit/Downloads/The%20Indonesian%20Language.doc |date=2010-12-25 }}. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> == Mga Halimbawa == Narito ang ilang mga pambati sa Wikang Indones. <ref>https://www.omniglot.com/language/phrases/indonesian.php. Isinangguni noong ika-10 ng Marso, 2018.</ref> {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | Magandang umaga|| ''Selamat pagi'' |- | Magandang tanghali||''Selamat siang'' |- |Magandang hapon |''Selamat sore'' |- | Magandang gabi|| ''Selamat malam'' |- |Kumusta? |''Apa kabar?'' |- |Mabuti naman |''Baik'' ''Baik-baik'' |- |Matagal na kitang hindi nakita. |''Lama tidak bertemu'' ''Lama tidak berjumpa'' |- |Ang pangalan ko ay... |''Nama saya...'' |- |Nakasasalita ka ba ng wikang Ingles? |''Anda bisa bicara bahasa inggris?'' |- |Paalam |''Selamat tinggal'' (kung umaalis) ''Selamat jalan'' (sa umaalis) |- |Salamat |''Terima kasih'' |- |Walang anuman |''Sama-sama'' |- | Mamaya||''Nanti'' |} {| class="wikitable" |- !Filipino ! Indones |- | bahay || ''rumah'' |- | ito || ''ini'' |- | iyan || ''itu'' |- | iyon || ''itu'' |- | dito || ''sini'' |- | at || ''dan'' |- | masarap || ''lezat'' / ''enak'' |- | kanan||''kanan'' |- | tulong||''tolong'' |- | tanghalì||''tengah hari'' |- | duryán||''durian'' |- | rambután||''rambutan'' |- | saráp||''sedap'' |- | apat||''empat'' |- | lima||''lima'' |- | anim||''enam'' |- | ako||''aku'' |- | ikaw||''engkau'' |- | kami||''kami'' |- | dingding||''dinding'' |- | halaga||''harga'' |- | babae||''perempuan'' |- | lalaki||''lelaki'' |- | langit||''langit'' |- | dagat||''laut'' |- | timog||''selatan'' |- | sanggol||''bayi'' |- | batík||''bintik'' |- | dalamhatì||''pilu'' |- | luwalhatì||''keagungan'' |} == Paghahambing ng Filipino at Indones == {| class="wikitable sortable" !Filipino !Indones !Kahulugan sa Indones |- |Ako |Aku | |- |Anak |Anak |Bata |- |Anim |Enam | |- |Apat |Empat | |- |Aprikot |Aprikot | |- |Babae |Bibi |Tita |- |Bakit |Bukit |Burol |- |Balik |Balik | |- |Balon |Balon |Lobo |- |Balimbing |Belimbing | |- |Balita |Berita | |- |Bansa |Bangsa | |- |Batik |Batik | |- |Batik |Batik |Telang Indonesia |- |Bato |Batu | |- |Bawang |Bawang | |- |Brokoli |Brokoli | |- |Bunga |Bunga |Bulaklak |- |Buwan |Bulan | |- |Buwaya |Buaya | |- |Daan |Jalan | |- |Dagat |Darat |Lupa |- |Dalamhati |Dalam hati | |- |Dingding |Dinding | |- |Direktor |Direktur | |- |Durian |Durian | |- |Gunting |Gunting | |- |Guro |Guru | |- |Halaga |Harga | |- |Halaman |Halaman |Pahina |- |Hangin |Angin | |- |Hukom |Hukum | |- |Ikaw |Dikau/Kau | |- |Itim |Hitam | |- |Kalapati |Merpati | |- |Kambing |Kambing | |- |Kami |Kami | |- |Kanan |Kanan | |- |Kanser |Kanker | |- |Kapag |Kapan | |- |Kita |Kita | |- |Kuko |Kuku | |- |Laban |Lawan | |- |Lahat |Lalat |Lipad |- |Lalaki |Lelaki/Laki–laki | |- |Langit |Langit | |- |Langka |Nangka | |- |Lawa |Rawa |Bana |- |Lantay |Lantai |Sahig |- |Lima |Lima | |- |Limon |Lemon | |- |Luwalhati |Luar hati | |- |Mahal |Mahal | |- |Mangga |Mangga | |- |Mata |Mata | |- |Medya |Media | |- |Mukha |Muka | |- |Mula |Mula | |- |Mura |Murah | |- |Pangkat |Pangkat |Antas |- |Pangulo |Penghulu |Pinuno sa Pananampalataya |- |Pantay |Pantai |Dalampasigan |- |Papaya |Pepaya | |- |Payong |Payung | |- |Pinto |Pintu | |- |Pulo |Pulau | |- |Puti |Putih | |- |Radyo |Radio | |- |Rambutan |Rambutan | |- |Sabon |Sabun | |- |Sakit |Sakit | |- |Saksi |Saksi | |- |Salita |Cerita | |- |Syampu |Sampo | |- |Sanggol |Sanggul |Bun |- |Sarap |Sedap | |- |Siko |Siku | |- |Sinta |Cinta | |- |Sulat |Surat | |- |Suso |Susu |Gatas |- |Tahanan |Tahanan |Pag-aaresta |- |Takot |Takut | |- |Tamis |Manis | |- |Taon |Tahun | |- |Timog |Timur |Silangan |- |Tulong |Tolong | |- |Ulan |Hujan | |- |Ulat |Ulat |Bulati |- |Utak |Otak | |- |Utang |Hutan |Gubat |} == Mga Panghalip == {| class="wikitable" |- ! Filipino ! Indones |- | ako || ''saya'' / ''aku'' |- | ikaw || ''anda, engkau'' / ''kamu'' |- | siya || ''beliau'' / ''dia'' |- | tayo/kita || ''kita'' |- | kami || ''kami'' |- | sila/sina || ''mereka'' |} === Palitan ng -si ang hulaping -syon === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | inpormasyon | informasi |- | aksiyon | aksi |- | komisyon | komisi |- | seksiyon | seksi |- | komunikasyon | komunikasi |- | donasyon | donasi |- | posisyon | posisi |- | telebisyon | televisi |- | konstitusyon | konstitusi |- | edukasyon | edukasi |- | polusyon | polusi |- | bersyon | versi |- | deklarasyon | deklarasi |- | korupsyon | korupsi |- | kolusyon | kolusi |- | probinsyon | provinsi |} === y palitan i === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | radyo | radio |- | duryan | durian |- | indonesia | indonesia |} === yo/o/a/ya alisan === {|class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kalendaryo | kalendar |- | prinsipyo | prinsip |- | komentaryo | komentar |- | simbolo | simbol |- | proseso | proses |- | sistema | sistem |- | kultura | kultur |- | alarma | alarm |- | musika | musik |- | ekonomiya | ekonomi |- | industriya | industri |} === Palitan ng y ang h === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | hesus | yesus |- | hudikatibo | yudikatif |- | heograpiya | geografi |- | orihinal | original |} === Palitan ng f ang p === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | pilipino | filipino |- | pisika | fisika |- | inpormasyon | informasi |- | pormal | formal |- | inpormal | informal |} === Palitan ng -if ang -ibo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | aktibo | aktif |- | pasibo | pasif |- | positibo | positif |- | negatibo | negatif |} === Palitan ng -gi ang -hiya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | teknolohiya | teknologi |- | biholohiya | biologi |} === Palitan ng -fi ang -piya === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | heograpiya | geografi |} === Palitan ng v ang b === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | telebisyon | televisi |- | unibersidad | universitas |- | bersyon | versi |- | probinsyon | provinsi |} === Palitan ng kon- ang kum- === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | kumbensyon | konvensi |- | kumbersyon | konversi |- | kumeksiyon | koneksi |} === Palitan ng -isme ang -ismo === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | terorismo | terorisme |- | nepotismo | nepotisme |} === Palitan ng -itas ang -idad === {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Filipino ! style="background:#efefef;" | Indones |- | unibersidad | universitas |- | baridad | varietas |} == Talababa == {{reflist}} == Mga kawing panlabas == * [http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html Bahasa Indonesia Flash Thesaurus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304164946/http://thesaurus.art.officelive.com/Documents/FlashThesaurus.html |date=2010-03-04 }} * [http://www.artikata.com/ Indonesian Word Definition] * [http://www.indotranslate.com/ Indonesian Translation] * [http://www.kumandang.com/ Indonesian Text to Speech] * [http://www.sederet.com/ Indonesian English Dictionary] {{DEFAULTSORT:Indones}} [[Kategorya:Mga wika ng Indonesia]] [[Kategorya:Mga wika ng Silangang Timor]] [[Kategorya:Wikang Malay]] {{wika-stub}} klcbj98087wbeqj1pjdw10zw5uj21zs Monarkiyang konstitusyonal 0 9515 1964191 1824209 2022-08-23T01:15:50Z Jojit fb 38 Inilipat ni Jojit fb ang pahinang [[Monarkiyang Konstitusyonal]] sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki Ang '''monarkiyang konstitusyonal''' ay pinamumunuan ng isang [[monarko]] ([[Hari]] o [[Reyna]]) na ang kapangyarihan ay limitado at hindi lubos. Ang kapangyarihan ng monarka ay nakokontrol ng ibang mga pinunong pampamahalaan at ng mga karapatan ng tao. Kadalasan, ang ganitong uri ng monarka ay umiiral sa isang [[parlamentaryo]], na ang monarka ang simbolikong [[pinuno ng estado]]. Siya ay naghahari subalit hindi namamahala. Ang tunay na pinuno ng pamahalaan ay ang [[punong ministro]] na ang partido ay may pinakamaraming bilang sa parlamentaryo o sa sangay ng gumagawa ng batas. [[Kategorya:Monarkiya|Konstitusyonal]] [[Kategorya:Pamahalaan]] {{stub}} j6bsrseby7vx3urckz9u0cwki7bjp8c 1964202 1964191 2022-08-23T01:40:42Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki Ang '''monarkiyang konstitusyonal''' o '''monarkiyang pansaligang-batas''' ay pinamumunuan ng isang [[monarko]] ([[Hari]] o [[Reyna]]) na ang kapangyarihan ay limitado at hindi lubos. Ang kapangyarihan ng monarka ay nakokontrol ng ibang mga pinunong pampamahalaan at ng mga karapatan ng tao. Kadalasan, ang ganitong uri ng monarka ay umiiral sa isang [[parlamentaryo]], na ang monarka ang simbolikong [[pinuno ng estado]]. Siya ay naghahari subalit hindi namamahala. Ang tunay na pinuno ng pamahalaan ay ang [[punong ministro]] na ang partido ay may pinakamaraming bilang sa parlamentaryo o sa sangay ng gumagawa ng batas. Ginagamit ng monarko ang kanyang kapangyarihan ayon sa isang [[konstitusyon]] a hindi siya nag-iisa sa pagpasya.{{sfn|Blum|Cameron|Barnes|1970|pp=2Nnk67–268}} Naiiba ang mga monarkiyang konstitusyonal sa ''mga [[ganap na monarkiya]]'' (kung saan ang monarko ang tanging nag-iisang nagpapasya kahit pa limitado ng konstitusyon o hindi) sa kung papaano sila tali na ganapin ang kanilang mga kapangyarihan at awtoridad sa loob ng limitasyon na iniatas ng naitatag na legal na balangkas. Mayroong mga monarkiyang konstitusyonal sa ilang mga bansa tulad ng [[Liechtenstein]], [[Monaco]], [[Morocco]], [[Jordan]], [[Kuwait]], at [[Bahrain]], kung saan ginagawad ng konstitusyon ang makabuluhang mga kapangyarihan sa pagpapasya sa soberano, at iba pang bansa tulad ng [[Australya]], ang [[Reino Unido]], [[Canada]], an [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]], [[Espanya]], [[Belgium]], [[Sweden]], [[Malaysia]], [[Thailand]], [[Cambodia]], at [[Hapon]], kung saan nanatili ang monarko na may makabuluhang mas mababang antas ng pansariling pagpapasya sa paggamit ng kaniland awtoridad. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Monarkiya|Konstitusyonal]] [[Kategorya:Pamahalaan]] m2b0kqrchzizhycm6cxp8g7frrmj86v 1964203 1964202 2022-08-23T01:41:17Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki Ang '''monarkiyang konstitusyonal''' o '''monarkiyang pansaligang-batas''' ay pinamumunuan ng isang [[monarko]] ([[Hari]] o [[Reyna]]) na ang kapangyarihan ay limitado at hindi lubos. Ang kapangyarihan ng monarka ay nakokontrol ng ibang mga pinunong pampamahalaan at ng mga karapatan ng tao. Kadalasan, ang ganitong uri ng monarka ay umiiral sa isang [[parlamentaryo]], na ang monarka ang simbolikong [[pinuno ng estado]]. Siya ay naghahari subalit hindi namamahala. Ang tunay na pinuno ng pamahalaan ay ang [[punong ministro]] na ang partido ay may pinakamaraming bilang sa parlamentaryo o sa sangay ng gumagawa ng batas. Ginagamit ng monarko ang kanyang kapangyarihan ayon sa isang [[konstitusyon]] at hindi siya nag-iisa sa pagpasya.{{sfn|Blum|Cameron|Barnes|1970|pp=2Nnk67–268}} Naiiba ang mga monarkiyang konstitusyonal sa ''mga [[ganap na monarkiya]]'' (kung saan ang monarko ang tanging nag-iisang nagpapasya kahit pa limitado ng konstitusyon o hindi) sa kung papaano sila tali na ganapin ang kanilang mga kapangyarihan at awtoridad sa loob ng limitasyon na iniatas ng naitatag na legal na balangkas. Mayroong mga monarkiyang konstitusyonal sa ilang mga bansa tulad ng [[Liechtenstein]], [[Monaco]], [[Morocco]], [[Jordan]], [[Kuwait]], at [[Bahrain]], kung saan ginagawad ng konstitusyon ang makabuluhang mga kapangyarihan sa pagpapasya sa soberano, at iba pang bansa tulad ng [[Australya]], ang [[Reino Unido]], [[Canada]], an [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]], [[Espanya]], [[Belgium]], [[Sweden]], [[Malaysia]], [[Thailand]], [[Cambodia]], at [[Hapon]], kung saan nanatili ang monarko na may makabuluhang mas mababang antas ng pansariling pagpapasya sa paggamit ng kaniland awtoridad. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Monarkiya|Konstitusyonal]] [[Kategorya:Pamahalaan]] e4rracg68l3xwp4ooflubxn3wj75w02 1964204 1964203 2022-08-23T01:42:11Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki Ang '''monarkiyang konstitusyonal''' o '''monarkiyang pansaligang-batas''' ay pinamumunuan ng isang [[monarko]] ([[Hari]] o [[Reyna]]) na ang kapangyarihan ay limitado at hindi lubos. Ang kapangyarihan ng monarka ay nakokontrol ng ibang mga pinunong pampamahalaan at ng mga karapatan ng tao. Kadalasan, ang ganitong uri ng monarka ay umiiral sa isang [[parlamentaryo]], na ang monarka ang simbolikong [[pinuno ng estado]]. Siya ay naghahari subalit hindi namamahala. Ang tunay na pinuno ng pamahalaan ay ang [[punong ministro]] na ang partido ay may pinakamaraming bilang sa parlamentaryo o sa sangay ng gumagawa ng batas. Ginagamit ng monarko ang kanyang kapangyarihan ayon sa isang [[konstitusyon]] at hindi siya nag-iisa sa pagpasya.{{sfn|Blum|Cameron|Barnes|1970|pp=2Nnk67–268}} Naiiba ang mga monarkiyang konstitusyonal sa ''mga [[ganap na monarkiya]]'' (kung saan ang monarko ang tanging nag-iisang nagpapasya kahit pa limitado ng konstitusyon o hindi) sa kung papaano sila tali na ganapin ang kanilang mga kapangyarihan at awtoridad sa loob ng limitasyon na iniatas ng naitatag na legal na balangkas. Mayroong mga monarkiyang konstitusyonal sa ilang mga bansa tulad ng [[Liechtenstein]], [[Monaco]], [[Morocco]], [[Jordan]], [[Kuwait]], at [[Bahrain]], kung saan ginagawad ng konstitusyon ang makabuluhang mga kapangyarihan sa pagpapasya sa soberano, at iba pang bansa tulad ng [[Australya]], ang [[Reino Unido]], [[Canada]], ang [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]], [[Espanya]], [[Belgium]], [[Sweden]], [[Malaysia]], [[Thailand]], [[Cambodia]], at [[Hapon]], kung saan nanatili ang monarko na may makabuluhang mas mababang antas ng pansariling pagpapasya sa paggamit ng kaniland awtoridad. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Monarkiya|Konstitusyonal]] [[Kategorya:Pamahalaan]] js7qv7rfbxigfqutzssl27yosjlurtt 1964205 1964204 2022-08-23T01:42:35Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki Ang '''monarkiyang konstitusyonal''' o '''monarkiyang pansaligang-batas''' ay pinamumunuan ng isang [[monarko]] ([[Hari]] o [[Reyna]]) na ang kapangyarihan ay limitado at hindi lubos. Ang kapangyarihan ng monarka ay nakokontrol ng ibang mga pinunong pampamahalaan at ng mga karapatan ng tao. Kadalasan, ang ganitong uri ng monarka ay umiiral sa isang [[parlamentaryo]], na ang monarka ang simbolikong [[pinuno ng estado]]. Siya ay naghahari subalit hindi namamahala. Ang tunay na pinuno ng pamahalaan ay ang [[punong ministro]] na ang partido ay may pinakamaraming bilang sa parlamentaryo o sa sangay ng gumagawa ng batas. Ginagamit ng monarko ang kanyang kapangyarihan ayon sa isang [[konstitusyon]] at hindi siya nag-iisa sa pagpasya.{{sfn|Blum|Cameron|Barnes|1970|pp=2Nnk67–268}} Naiiba ang mga monarkiyang konstitusyonal sa ''mga [[ganap na monarkiya]]'' (kung saan ang monarko ang tanging nag-iisang nagpapasya kahit pa limitado ng konstitusyon o hindi) sa kung papaano sila tali na ganapin ang kanilang mga kapangyarihan at awtoridad sa loob ng limitasyon na iniatas ng naitatag na legal na balangkas. Mayroong mga monarkiyang konstitusyonal sa ilang mga bansa tulad ng [[Liechtenstein]], [[Monaco]], [[Morocco]], [[Jordan]], [[Kuwait]], at [[Bahrain]], kung saan ginagawad ng konstitusyon ang makabuluhang mga kapangyarihan sa pagpapasya sa soberano, at iba pang bansa tulad ng [[Australya]], ang [[Reino Unido]], [[Canada]], ang [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]], [[Espanya]], [[Belhika]], [[Suwesya]], [[Malaysia]], [[Thailand]], [[Cambodia]], at [[Hapon]], kung saan nanatili ang monarko na may makabuluhang mas mababang antas ng pansariling pagpapasya sa paggamit ng kaniland awtoridad. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Monarkiya|Konstitusyonal]] [[Kategorya:Pamahalaan]] c3b57p05jzrk7wl8ijlqkj6nowszyeu Georgia (estado ng Estados Unidos) 0 9774 1964134 1964113 2022-08-22T13:32:51Z GinawaSaHapon 102500 Binago ang hatnote: Ginamit ang kasalukuyang pamagat ng bansa (Heorhiya) dito sa tlwiki. wikitext text/x-wiki {{about|Georgia bilang estado sa Estados Unidos|Georgia bilang bansa sa Europa|Heorhiya|ibang gamit|Georgia}} {{Infobox U.S. state | Name = Georgia| Fullname = State of Georgia| Flag = Flag of Georgia (U.S. state).svg | Flaglink = [[Flag of Georgia (U.S. state)|Flag of Georgia]] | Seal =Seal_of_Georgia.svg | Seallink = [[Seal of Georgia (U.S. state)|Seal of Georgia]] | Map = Map of USA GA.svg | Nickname = Peach State, Empire State of the South | Motto = Wisdom, Justice, and Moderation | Demonym = Georgian | Capital = [[Atlanta, Georgia|Atlanta]] | LargestCity = [[Atlanta, Georgia|Atlanta]] | LargestMetro = [[Atlanta metropolitan area|Atlanta metro area]] | Governor = [[Sonny Perdue]] (R)| Lieutenant Governor = [[Casey Cagle]] (R)| Senators = [[Saxby Chambliss]] (R)<br />[[Johnny Isakson]] (R) | PostalAbbreviation = GA | OfficialLang = English | AreaRank = 24<sup>th</sup> | TotalAreaUS = 59,425 | TotalArea = 153,909 | LandAreaUS = 57,906| LandArea = 149,976 | WaterAreaUS = 1,519| WaterArea = 3,933 |or maybe 456,7892,124 PCWater = 2.6 | PopRank = 9<sup>th</sup> | 2000Pop = 8,186,453 | Population = 9,363,941 | DensityRank = 18<sup>th</sup> | 2000DensityUS = 141.4 | 2000Density = 54.59 | MedianHouseholdIncome = $43,217 | IncomeRank = 28<sup>th</sup> | AdmittanceOrder = 4<sup>th</sup> | AdmittanceDate = 2 Enero 1788 | TimeZone = [[Eastern Standard Time Zone|Eastern]]: [[Coordinated Universal Time|UTC]]-5/[[Daylight saving time|-4]] | Latitude = 33.762° N | Longitude = 84.422° W | WidthUS = 230 | Width = 370 | LengthUS = 298 | Length = 480 | HighestPoint = [[Brasstown Bald]]<ref name=usgs>{{cite web| year =29 Abril 2005| url =http://erg.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html#Highest| title =Elevations and Distances in the United States| publisher =U.S Geological Survey| accessdate =3 Nobyembre 2006| archive-date =6 Oktubre 2008| archive-url =https://web.archive.org/web/20081006105354/http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html#Highest| url-status =dead}}</ref> | HighestElevUS = 4,784 | HighestElev = 1,458 | MeanElevUS = 591 | MeanElev = 180 | LowestPoint = [[Atlantic Ocean]]<ref name=usgs/>| LowestElevUS = 0 | LowestElev = 0 ISOCode = US-GA | Website = www.georgia.gov }} Ang '''Georgia''' ay isang estado na matatagpuan sa timog-silangang rehiyon ng [[Estados Unidos]]. Pinapaligiran ito ng [[Tennessee]] at [[Hilagang Carolina]] sa hilaga, [[Timog Carolina]] sa hilagang-silangan, [[Alabama]] sa kanluran, [[Florida]] sa timog, at [[Karagatang Atlantiko]] sa timog-silangan. Itinatag ito noong 1732, ang pinakahuli sa orihinal na [[Thirteen Colonies]]. Ipinangalan ito kay Haring George II. Ang Georgia ay ang pang-apat na estado na nagratipika ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos]] noong Enero 2, 1788. Ipinahayag nito ang paghiwalay sa Unyon noong Enero 19, 1861, at isa sa orihinal na pitong Confederate States. Ito rin ang pinakahuling estadong naibalik sa Unyon noong Enero 15, 1870. Ang Georgia ang ika-24 sa pinakamalawak at ika-8 sa pinakamatao sa 50 estado ng Estados Unidos. == Mga sanggunian == {{reflist}} {{United States topic}} [[Kategorya:Mga estado ng Estados Unidos]] {{US-stub}} 40bzh8fmze84zw7mp47v3z08b04jdfe 1964135 1964134 2022-08-22T13:33:34Z GinawaSaHapon 102500 Inayos ang hatnote. wikitext text/x-wiki {{about|isang estado sa Estados Unidos|bansa sa Europa|Heorhiya|ibang gamit|Georgia}} {{Infobox U.S. state | Name = Georgia| Fullname = State of Georgia| Flag = Flag of Georgia (U.S. state).svg | Flaglink = [[Flag of Georgia (U.S. state)|Flag of Georgia]] | Seal =Seal_of_Georgia.svg | Seallink = [[Seal of Georgia (U.S. state)|Seal of Georgia]] | Map = Map of USA GA.svg | Nickname = Peach State, Empire State of the South | Motto = Wisdom, Justice, and Moderation | Demonym = Georgian | Capital = [[Atlanta, Georgia|Atlanta]] | LargestCity = [[Atlanta, Georgia|Atlanta]] | LargestMetro = [[Atlanta metropolitan area|Atlanta metro area]] | Governor = [[Sonny Perdue]] (R)| Lieutenant Governor = [[Casey Cagle]] (R)| Senators = [[Saxby Chambliss]] (R)<br />[[Johnny Isakson]] (R) | PostalAbbreviation = GA | OfficialLang = English | AreaRank = 24<sup>th</sup> | TotalAreaUS = 59,425 | TotalArea = 153,909 | LandAreaUS = 57,906| LandArea = 149,976 | WaterAreaUS = 1,519| WaterArea = 3,933 |or maybe 456,7892,124 PCWater = 2.6 | PopRank = 9<sup>th</sup> | 2000Pop = 8,186,453 | Population = 9,363,941 | DensityRank = 18<sup>th</sup> | 2000DensityUS = 141.4 | 2000Density = 54.59 | MedianHouseholdIncome = $43,217 | IncomeRank = 28<sup>th</sup> | AdmittanceOrder = 4<sup>th</sup> | AdmittanceDate = 2 Enero 1788 | TimeZone = [[Eastern Standard Time Zone|Eastern]]: [[Coordinated Universal Time|UTC]]-5/[[Daylight saving time|-4]] | Latitude = 33.762° N | Longitude = 84.422° W | WidthUS = 230 | Width = 370 | LengthUS = 298 | Length = 480 | HighestPoint = [[Brasstown Bald]]<ref name=usgs>{{cite web| year =29 Abril 2005| url =http://erg.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html#Highest| title =Elevations and Distances in the United States| publisher =U.S Geological Survey| accessdate =3 Nobyembre 2006| archive-date =6 Oktubre 2008| archive-url =https://web.archive.org/web/20081006105354/http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html#Highest| url-status =dead}}</ref> | HighestElevUS = 4,784 | HighestElev = 1,458 | MeanElevUS = 591 | MeanElev = 180 | LowestPoint = [[Atlantic Ocean]]<ref name=usgs/>| LowestElevUS = 0 | LowestElev = 0 ISOCode = US-GA | Website = www.georgia.gov }} Ang '''Georgia''' ay isang estado na matatagpuan sa timog-silangang rehiyon ng [[Estados Unidos]]. Pinapaligiran ito ng [[Tennessee]] at [[Hilagang Carolina]] sa hilaga, [[Timog Carolina]] sa hilagang-silangan, [[Alabama]] sa kanluran, [[Florida]] sa timog, at [[Karagatang Atlantiko]] sa timog-silangan. Itinatag ito noong 1732, ang pinakahuli sa orihinal na [[Thirteen Colonies]]. Ipinangalan ito kay Haring George II. Ang Georgia ay ang pang-apat na estado na nagratipika ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos]] noong Enero 2, 1788. Ipinahayag nito ang paghiwalay sa Unyon noong Enero 19, 1861, at isa sa orihinal na pitong Confederate States. Ito rin ang pinakahuling estadong naibalik sa Unyon noong Enero 15, 1870. Ang Georgia ang ika-24 sa pinakamalawak at ika-8 sa pinakamatao sa 50 estado ng Estados Unidos. == Mga sanggunian == {{reflist}} {{United States topic}} [[Kategorya:Mga estado ng Estados Unidos]] {{US-stub}} 13uv2mgwjiyc00o8jacdb9yf0bdpfs7 Pag-ikot ng asido sitriko 0 10759 1964232 1882282 2022-08-23T02:45:02Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=Agosto 2022}} Ang '''pag-ikot ng asido sitriko''' (na tinatawag ding gulong asido tricarboksiliko, ang TCA cycle, o gulong Krebs, ''citric acid cycle'') ay isang serye ng pagsasanib kimika ng may napakahalagang papel sa lahat ng selulang may buhay na gumagamit ng [[oksihena]] bilang bahagi ng respirasyong selular. Sa mga organismong aerobiko, ang gulong ng [[asido sitriko]] ay bahagi ng landasing metaboliko na kasangkot sa kimikang paggawa ng [[tubig]] at ''carbon dioxide'' mula ''carbohydrates'', lipidos at protina, at makagawa ng isang porma ng materyang magagamit na lakas. Ito ang ikalawa sa tatlong landasing metaboliko sa loob ng katabolismong [[molekula]] panglakas at sa paggawa ng ATP. Ang ibang pang landasin ay ang [[glikolisis]] at posporilasyong oksidatibo (''oxidative phosphorylation''). Ang pag-ikot ng [[asido]] sitriko ay nagdudulot rin ng simuno sa maraming mga [[kompuwesto]] tulad ng mga [[asido amino]] at ang ilang pagsasanib nito ay mahalaga rin sa mga selulang gumaganap sa pangangasim (''permentasyon''). == Mga panlabas na link == * [http://www.ufp.pt/~pedros/bq/tca.htm The chemical logic behind the Krebs cycle ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060925055207/http://www2.ufp.pt/~pedros/bq/tca.htm |date=2006-09-25 }} [[Kategorya:Kimika]] msznb134q4c7z0rn6wez35q06i363xz Berlin 0 11824 1964173 1964030 2022-08-22T16:17:04Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Berlin|subdivision_type=Bansa|subdivision_name=Alemanya|subdivision_type1=[[Landstadt ng Alemanya|Estado]]|subdivision_name1=[[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|Berlin]]|settlement_type=Kabeserang lungsod, [[Landstadt ng Alemanya|Estado]], at [[Mga munisipalidad ng Alemanya|munisipalidad]]|image_skyline={{Photomontage|position=center | photo1a = Siegessaeule Aussicht 10-13 img4 Tiergarten.jpg | photo2a = Brandenburger Tor abends.jpg | photo2b = Berliner Dom, Westfassade, Nacht, 160309, ako.jpg | photo3a = Schloss Charlottenburg (233558373).jpeg | photo3b = Berlin_Museumsinsel_Fernsehturm.jpg | photo4a = Siegessäule-Berlin-Tiergarten.jpg | photo4b = Hochhäuser am Potsdamer Platz, Berlin, 160606, ako.jpg | photo5a = Reichstag Berlin Germany.jpg | color_border = white | color = white | spacing = 2 | size = 270 | foot_montage = '''Mula itaas, kaliwa pakanan''': Tanawin ng [[Tiergarten, Berlin|Tiergarten]]; [[Tarangkahang Brandeburgo]]; [[Katedral ng Berlin]]; [[Palasyo ng Charlottenburg]]; [[Pulo ng mga Museo]], at [[Toreng Pang-TV ng Berlin]]; [[Haligi ng Tagumpay ng Berlin|Haligi ng Tagumpay]]; [[Plaza Potsdam]]; at [[gusaling Reichstag]] }}|image_shield=Coat of arms of Berlin.svg|shield_size=70px|pushpin_map=Germany#Europe|pushpin_relief=yes|pushpin_map_caption=Kinaroroonan sa Alemanya|coordinates={{coord|52|31|12|N|13|24|18|E|format=dms|display=inline,title}}|image_flag=Flag_of_Berlin.svg|image_map={{maplink|frame=y|plain=yes|frame-align=center|type=shape<!--line-->|fill=#ffffff|fill-opacity=0|stroke-color=|stroke-width=2|frame-width=250|frame-height=300}}|total_type=Lungsod/Estado|area_total_km2=891.7|area_footnotes=<ref name="statoffice">{{cite web |access-date=2 May 2019 |title=Amt für Statistik Berlin Brandenburg – Statistiken |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Statistiken/inhalt-statistiken.asp |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |language=de |archive-date=8 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308125331/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Statistiken/inhalt-statistiken.asp |url-status=dead }}</ref>|population_total=3769495|population_footnotes=<ref name="pop-detail"/>|population_as_of=Disyembre 31, 2020|population_urban=4473101|population_urban_footnotes=<ref name="citypopulation_urban">{{cite web|url=https://citypopulation.de/en/germany/urbanareas/|author=citypopulation.de quoting Federal Statistics Office|title=Germany: Urban Areas|access-date=2021-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603133151/https://citypopulation.de/en/germany/urbanareas/|archive-date=2020-06-03|url-status=live}}</ref>|population_metro=6144600|population_metro_footnotes=<ref>{{cite web |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/pms/2019/19-02-08.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20210827224549/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/pms/2019/19-02-08.pdf |url-status=dead |archive-date=27 August 2021 |title=Bevölkerungsanstieg in Berlin und Brandenburg mit nachlassender Dynamik |date=8 February 2019 |website=statistik-berlin-brandenburg.de |publisher=Amt für Statistik Berlin-Brandenburg |access-date=24 November 2019}}</ref>|elevation_m=34|population_demonyms=Berlines<br/>Berliner (m), Berlinerin (f) (Aleman)|blank_name_sec1=[[Gross regional product|GRP (nominal)]]|blank_info_sec1=€155 billion (2020)<ref>{{cite web|url = https://www.statistikportal.de/en/node/649|title = Bruttoinlandsprodukt – in jeweiligen Preisen – 1991 bis 2020|website = www.statistikportal.de|access-date = 1 April 2021|archive-date = 1 April 2021|archive-url = https://web.archive.org/web/20210401011816/https://www.statistikportal.de/en/node/649|url-status = live}}</ref>|blank1_name_sec1=GRP kada tao|blank1_info_sec1=€41,000 (2020)|blank2_name_sec2=[[Human Development Index|HDI]] (2018)|blank2_info_sec2=0.964<ref name="GlobalDataLab">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab|website=hdi.globaldatalab.org|language=en|access-date=13 September 2018|archive-date=23 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180923120638/https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|url-status=live}}</ref><br/>{{color|green|very high}} · [[List of German states by Human Development Index|2nd of 16]]|timezone1=[[Central European Time|CET]]|utc_offset1=+01:00|timezone1_DST=[[Central European Summer Time|CEST]]|utc_offset1_DST=+02:00|blank_name_sec2=[[GeoTLD]]|blank_info_sec2=[[.berlin]]|website={{URL|www.berlin.de/en/}}|governing_body=[[Abgeordnetenhaus ng Berlin]]|leader_title=[[Namumunong Alkalde ng Berlin|Namumunong Alkalde]]|leader_party=SPD|leader_name=[[Franziska Giffey]]|geocode=[[Nomenclature of Territorial Units for Statistics|NUTS Region]]: DE3|area_code=[[List of dialling codes in Germany#030 – Berlin|030]]|registration_plate=B{{NoteTag |1 = Prefixes for vehicle registration were introduced in 1906, but often changed due to the political changes after 1945. Vehicles were registered under the following prefixes: "I A" (1906&nbsp;– April 1945; devalidated on 11 August 1945); no prefix, only digits (from July to August 1945), "БГ" (=BG; 1945–46, for cars, trucks and busses), "ГФ" (=GF; 1945–46, for cars, trucks and busses), "БM" (=BM; 1945–47, for motor bikes), "ГM" (=GM; 1945–47, for motor bikes), "KB" (i.e.: [[Allied Kommandatura|Kommandatura]] of Berlin; for all of Berlin 1947–48, continued for [[West Berlin]] until 1956), "GB" (i.e.: Greater Berlin, for [[East Berlin]] 1948–53), "I" (for East Berlin, 1953–90), "B" (for West Berlin from 1 July 1956, continued for all of Berlin since 1990).}}|iso_code=DE-BE|official_name=Berlin}}Ang '''Berlin''' ay ang [[kabisera|kabesera]] ng [[Alemanya]]. May 3.7 milyong naninirahan dito, ito ang [[Talaan ng mga lungsod sa Alemanya batay sa populasyon|pinakamalaking lungsod]] sa bansa ayon sa lugar at populasyon<ref>{{Cite news |last=Milbradt |first=Friederike |date=6 February 2019 |title=Deutschland: Die größten Städte |language=de |work=[[Die Zeit]] (Magazin) |location=Hamburg |url=https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte |url-status=live |access-date=24 November 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190213183401/https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte |archive-date=13 February 2019}}</ref><ref>{{Cite news |date=1 August 2019 |title=Leipzig überholt bei Einwohnerzahl Dortmund – jetzt Platz 8 in Deutschland |language=de |work=[[Leipziger Volkszeitung]] |location=Leipzig |url=https://www.lvz.de/Leipzig/Lokales/Leipzig-ueberholt-bei-Einwohnerzahl-Dortmund-jetzt-Platz-8-in-Deutschland |url-status=dead |access-date=24 November 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191113070247/https://www.lvz.de/Leipzig/Lokales/Leipzig-ueberholt-bei-Einwohnerzahl-Dortmund-jetzt-Platz-8-in-Deutschland |archive-date=13 November 2019}}</ref>, at ang pinakamalaking lungsod ayon sa populasyon sa [[Kaisahang Yuropeo|Unyong Europeo]], ayon sa populasyon sa loob ng mga limitasyon ng lungsod.<ref name="pop-detail">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> Isa sa [[Länder ng Alemanya|labing-anim na kinabibilangang estado]] ng Alemanya, ang Berlin ay napalilibutan ng [[Brandeburgo|Estado ng Brandeburgo]] at kadugtong ng [[Potsdam]], ang kabesera ng Brandeburgo. Ang urbanong pook ng Berlin, na may populasyon na humigit-kumulang 4.5 milyon, ay ang pangalawang pinakamataong urbanong pook sa Alemanya pagkatapos ng [[Ruhr]]. Ang [[Kalakhang Rehiyon ng Berlin-Brandeburgo|kabeserang rehiyon ng Berlin-Brandeburgo]] ay may humigit-kumulang 6.2 milyong mga naninirahan at ito ang [[Mga kalakhang rehiyon ng Alemanya|ikatlong pinakamalaking kalakhang rehiyon ng Alemanya]] pagkatapos ng mga rehiyon ng [[Rin-Ruhr]] at [[Francfort Rin-Meno|Rin-Meno]].<ref>{{Cite web |date=4 October 2016 |title=Daten und Fakten zur Hauptstadtregion |url=https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321175940/https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/ |archive-date=21 March 2019 |access-date=13 April 2022 |website=www.berlin-brandenburg.de}}</ref> Nagkaroon ng [[Pag-iisa ng Berlin at Brandeburgo|bigong pagtatangkang pag-isahin ang parehong estado noong 1996]], at sa kabila ng nananatiling hiwalay, ang dalawang estado ay nagtutulungan sa maraming bagay hanggang ngayon. Ang Berlin ay tumatawid sa pampang ng [[Spree (ilog)|Spree]], na dumadaloy sa [[Havel]] (isang [[tributaryo]] ng [[Ilog Elba|Elbe]]) sa kanlurang boro ng [[Spandau]] . Kabilang sa mga pangunahing topograpikong tampok ng lungsod ay ang maraming lawa sa kanluran at timog-silangan na mga boro na nabuo ng [[Spree (ilog)|Spree]], [[Havel]], at [[Dahme (ilog)|Dahme]], na ang pinakamalakin ay ang [[Lawa ng Müggelsee|Lawa Müggelsee]]. Dahil sa lokasyon nito sa [[Kapatagang Europeo]], ang Berlin ay naiimpluwensiyahan ng isang [[Klimang banayad|banayad na pana-panahong klima]]. Halos sangkatlo ng lugar ng lungsod ay binubuo ng mga kagubatan, [[Tala ng mga liwasan at hardin sa Berlin|liwasan, hardin]], ilog, kanal, at lawa.<ref name="gruen">{{Cite web |last=Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün |title=Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin |url=https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225003118/https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |archive-date=25 February 2021 |access-date=2020-01-10}}</ref> Ang lungsod ay nasa lugar ng diyalektong [[Gitnang Aleman]], ang [[Alemang Berlin|diyalekto ng Berlin]] ay isang varyant ng mga [[Mga diyalektong Lausitzisch-Neumärkisch|diyalektong Lausitzisch-Neumärkisch]]. Unang naidokumento noong ika-13 siglo at sa pagtawid ng dalawang mahalagang makasaysayang [[Ruta ng kalakalan|rutang pangkalakalan]],<ref name="staple">{{Cite web |date=August 2004 |title=Niederlagsrecht |trans-title=Settlement rights |url=https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151122025717/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |archive-date=22 November 2015 |access-date=21 November 2015 |publisher=Verein für die Geschichte Berlins |language=de}}</ref> Ang Berlin ay naging kabesera ng [[Margrabyato ng Brandeburgo]] (1417 – 1701), ang [[Kaharian ng Prusya]] (1701–1918), ang [[Imperyong Aleman]] (1871). –1918), ang [[Republikang Weimar]] (1919–1933), at [[Alemanyang Nazi]] (1933–1945). Ang [[Berlin noong dekada '20]] ay ang ikatlong pinakamalaking munisipalidad sa mundo.<ref>{{Cite web |date=September 2009 |title=Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture and Politics in Germany) |url=https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180706161901/https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505 |archive-date=6 July 2018 |access-date=9 October 2009 |publisher=www.h-net.org}}</ref> Pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] at ang kasunod na pananakop nito ng mga matagumpay na bansa, nahati ang lungsod; ang [[Kanlurang Berlin]] ay naging isang de facto na [[Engklabo at eksklabo|eksklabo]] ng [[Kanlurang Alemanya]], na napapalibutan ng [[Pader ng Berlin]] (mula Agosto 1961 hanggang Nobyembre 1989) at teritoryo ng Silangang Aleman.<ref>{{Cite web |title=Berlin Wall |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080630080628/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall |archive-date=30 June 2008 |access-date=18 August 2008 |website=[[Encyclopædia Britannica]]}}</ref> Ang [[Silangang Berlin]] ay idineklara na kabesera ng Silangang Alemanya, habang ang [[Bonn]] ay naging kabesera ng Kanlurang Alemanya. Kasunod ng [[muling pag-iisang Aleman]] noong 1990, ang Berlin ay muling naging kabesera ng buong Alemanya. Ang Berlin ay isang [[Lungsod pandaigdig|pandaigdigang lungsod]] ng [[Kultura ng Berlin|kultura]], [[Politika ng Berlin|politika]], [[Media ng Berlin|media]], at agham.<ref>{{Cite web |title=Berlin – Capital of Germany |url=https://www.germany.info/Vertretung/usa/en/04__W__t__G/03/01/03/Feature__3.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112204045/https://www.germany.info/Vertretung/usa/en/04__W__t__G/03/01/03/Feature__3.html |archive-date=12 January 2012 |access-date=18 August 2008 |website=German Embassy in Washington}}</ref><ref>{{Cite news |last=Davies |first=Catriona |date=10 April 2010 |title=Revealed: Cities that rule the world&nbsp;– and those on the rise |publisher=CNN |url=https://edition.cnn.com/2010/BUSINESS/04/10/cities.dominate.world/?hpt=C2 |url-status=live |access-date=11 April 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110604014630/https://edition.cnn.com/2010/BUSINESS/04/10/cities.dominate.world/?hpt=C2 |archive-date=4 June 2011}}</ref><ref>{{Cite news |last=Sifton |first=Sam |date=31 December 1969 |title=Berlin, the big canvas |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2008/06/22/travel/22iht-22berlin.13882912.html |url-status=live |access-date=18 August 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130412012910/https://www.nytimes.com/2008/06/22/travel/22iht-22berlin.13882912.html |archive-date=12 April 2013}}</ref><ref>{{Cite journal |date=22 October 2009 |title=Global Power City Index 2009 |url=https://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf |url-status=live |journal=Institute for Urban Strategies at the Mori Memorial Foundation |archive-url=https://web.archive.org/web/20140629143736/https://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf |archive-date=29 June 2014 |access-date=29 October 2009}}</ref> Nakabatay ang [[Ekonomiya ng Berlin|ekonomiya]] nito sa mga [[High tech|high-tech]] na kompanya at [[Tersiyaryong sektor ng ekonomiya|sektor ng serbisyo]], na sumasaklaw sa magkakaibang hanay ng mga [[Malilikhaing industriya|malikhaing industriya]], pasilidad ng pananaliksik, mga korporasyon ng media at mga lugar ng kumbensiyon.<ref name="congress">{{Cite web |title=ICCA publishes top 20 country and city rankings 2007 |url=https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922094543/https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |archive-date=22 September 2008 |access-date=18 August 2008 |website=ICCA}}</ref><ref name="Cityofdesign2">{{cite press release|url=https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080816140547/https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|url-status=dead|archive-date=16 August 2008|title=Berlin City of Design|publisher=[[UNESCO]]|access-date=18 August 2008}}</ref> Ang Berlin ay nagsisilbing isang kontinental na pusod para sa trapiko sa himpapawid at tren at may napakakomplikadong ugnayan ng pampublikong transportasyon. Ang metropolis ay isang sikat na destinasyong [[Turismo sa Alemanya|panturista]].<ref>{{Cite journal |date=4 September 2014 |title=Berlin Beats Rome as Tourist Attraction as Hordes Descend |url=https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html |url-status=live |journal=Bloomberg L.P. |archive-url=https://web.archive.org/web/20140911154443/https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html |archive-date=11 September 2014 |access-date=11 September 2014}}</ref> Kabilang din sa mga makabuluhang industriya ang [[Teknolohiyang pang-impormasyon|IT]], mga [[parmasyutiko]], [[inhinyeriyang biyomedikal]], [[malinis na teknolohiya]], [[biyoteknolohiya]], konstruksiyon, at [[Elektronika|electronika]]. Ang Berlin ay tahanan ng mga unibersidad na kilala sa buong mundo gaya ng [[Unibersidad ng Berlin Humboldt|Pamantasang Humboldt]], [[Pamantasang Teknikal ng Berlin|Pamantasang Teknikal]], [[Malayang Unibersidad ng Berlin|Malayang Unibersidad]], [[Pamantasan ng mga Sining ng Berlin|Pamantasan ng mga Sining]], [[ESMT Berlin]], [[Paaralang Hertie]], at [[Kolehiyong Bard ng Berlin]]. Ang [[Zoolohikong Hardin ng Berlin|Zoolohikong Hardin]] nito ay ang pinakabinibisitang zoo sa Europa at isa sa pinakasikat sa buong mundo. Dahil ang [[Estudyo ng Babelsberg|Babelsberg]] ang kauna-unahang malakihang estudyong pampelikulang kompleks sa mundo, ang Berlin ay isang lalong sikat na lokasyon para sa mga pandaigdigang [[Tala ng mga pelikulang isinagawa sa Berlin|paggawa ng pelikula]].<ref>{{Cite web |date=9 August 2008 |title=Hollywood Helps Revive Berlin's Former Movie Glory |url=https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080813010550/https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html |archive-date=13 August 2008 |access-date=18 August 2008 |website=[[Deutsche Welle]]}}</ref> Kilala ang lungsod sa mga pagdiriwang, magkakaibang arkitektura, nightlife, kontemporaneong sining at napakataas na kalidad ng pamumuhay.<ref>{{Cite news |last=Flint |first=Sunshine |date=12 December 2004 |title=The Club Scene, on the Edge |work=The New York Times |url=https://travel2.nytimes.com/2004/12/12/travel/12surf.html |url-status=live |access-date=18 August 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130402221310/https://travel2.nytimes.com/2004/12/12/travel/12surf.html |archive-date=2 April 2013}}</ref> Mula noong dekada 2000, saksi nag Berlin sa paglitaw ng isang kosmopolitang [[Startup ecosystem|eksenang]] [[entrepreneurship]].<ref>{{Cite journal |date=13 June 2014 |title=Young Israelis are Flocking to Berlin |url=https://www.newsweek.com/2014/06/20/young-israelis-are-flocking-berlin-262139.html |url-status=live |journal=Newsweek |archive-url=https://web.archive.org/web/20140827183310/https://www.newsweek.com/2014/06/20/young-israelis-are-flocking-berlin-262139.html |archive-date=27 August 2014 |access-date=28 August 2014}}</ref> Nagtataglay ang Berlin ng tatlong [[Pandaigdigang Pamanang Pook]]: [[Pulo ng mga Museo]]; ang mga [[Mga Palasyo at Liwasan ng Potsdam at Berlin|Palasyo at Liwasan ng Potsdam at Berlin]]; at ang mga [[Mga Modernismong Pabahay ng Berlin|Modernismong Pabahay ng Berlin]].<ref name="UNESCO">{{Cite web |title=World Heritage Site Museumsinsel |url=https://whc.unesco.org/en/list/896 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506100913/https://whc.unesco.org/en/list/896 |archive-date=6 May 2021 |access-date=6 May 2021 |publisher=[[UNESCO]]}}</ref> Kabilang sa iba pang mga tanawin ang [[Tarangkahang Brandeburgo]], ang [[gusaling Reichstag]], [[Potsdamer Platz]], ang [[Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa]], ang [[Gedenkstätte Berliner Mauer|Alaala ng Pader ng Berlin]], ang [[Galeriya ng Silangang Bahagi]], ang [[Haligi ng Tagumpay sa Berlin]], [[Katedral ng Berlin]], at ang [[Fernsehturm Berlin|Toreng Pantelebisyon ng Berlin]], ang pinakamataas na estruktura sa Alemanya. Maraming museo, galeriya, aklatan, orkestra, at mga pinagdadausan ng sports ang Berlin. Kabilang dito ang [[Altes Museum]], ang [[Alte Nationalgalerie|Lumang Pamabansang Galeriya]], ang [[Museong Bode]], ang [[Museong Pergamon|Museo Pergamo]], ang [[Deutsches Historisches Museum|Museuong Pangkasaysayang Aleman]], ang [[Museong Hudyo Berlin]], ang [[Museo ng Likas na Kasaysayan, Berlin|Museo ng Likas na Kasaysayan]], ang [[Foro Humboldt]], ang [[Aklatang Estatal ng Berlin]], ang [[Opera Estatal ng Berlin]], ang [[Filarmonika ng Berlin]], at ang [[Maraton ng Berlin]]. == Kasaysayan == === Etimolohiya === Matatagpuan ang Berlin sa hilagang-silangan ng Alemanya, silangan ng Ilog [[Ilog Elba|Elbe]], na dating bumubuo, kasama ang Ilog (Sahon o Turingia) [[Saale]] (mula sa kanilang [[tagpuan]] sa [[Barby, Alemanya|Barby]] pataas), ang silangang hangganan ng [[Francia|Kahariang Franco]]. Habang ang Kahariang Franco ay pangunahing tinitirhan ng mga tribong [[Mga Aleman|Aleman]] tulad ng mga [[Mga Franco|Franco]] at mga [[Sakson|Sahon]], ang mga rehiyon sa silangan ng mga ilog sa hangganan ay pinaninirahan ng mga tribong [[Mga Eslabo|Eslabo]]. Ito ang dahilan kung bakit karamihan sa mga lungsod at nayon sa hilagang-silangan ng Alemanya ay may mga pangalang may pinagmulang [[Mga wikang Eslabo|Eslabo]] ([[Germania Slavica]]). Ang mga karaniwang [[Hermanisasyon|Hermanisadong]] pangalan ng lugar na [[Hulapi|hulaping]] Eslabo na pinagmulan ay ''-ow'', ''-itz'', ''-vitz'', ''-witz'', ''-itzsch'' at ''-in'', ang mga [[unlapi]] ay ''Windisch'' at ''Wendisch''. Ang pangalang ''Berlin'' ay nag-ugat sa wika ng mga naninirahan sa [[Mga Kanlurang Eslabo|Kanlurang Eslabo]] sa lugar ng Berlin ngayon, at maaaring nauugnay sa Lumang [[Wikang Polabo|Polabong]] tangkay na ''berl-'' / ''birl-'' ("latian").<ref>{{Cite book|last=Berger|first=Dieter|title=Geographische Namen in Deutschland|publisher=Bibliographisches Institut|year=1999|isbn=978-3-411-06252-2}}</ref> Dahil ang ''Ber-'' sa simula ay parang salitang Aleman na ''Bär'' ("oso"), lumilitaw ang isang oso sa eskudo de armas ng lungsod. Kaya ito ay isang halimbawa ng [[armas parlantes]]. Sa [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|labindalawang boro]] ng Berlin, lima ang may (bahagya) na pangalang may pinagmulang Eslabo: [[Pankow]] (pinakamatao), [[Steglitz-Zehlendorf]], [[Marzahn-Hellersdorf]], [[Treptow-Köpenick]], at [[Spandau]] (pinangalanang Spandow hanggang 1878). Sa siyamnapu't anim na kapitbahayan nito, dalawampu't dalawa ang may (bahagya) na pangalang may pinagmulang Eslabo: [[Altglienicke]], [[Alt-Treptow]], [[Britz]], [[Buch (Berlin)|Buch]], [[Buckow (Berlin)|Buckow]], [[Gatow]], [[Karow (Berlin)|Karow]], [[Kladow]], [[Köpenick]], [[Lankwitz]], [[Lübars]], [[Malchow (Berlin)|Marchow]][[Pankow (lokalidad)|,]] [[Marzahn]], [[Pankow]], [[Prenzlauer Berg]], [[Rudow]], [[Schmöckwitz]], [[Spandau (lokalidad)|Spandau]], [[Stadtrandsiedlung Malchow]], [[Steglitz]], [[Tegel]], at [[Zehlendorf (Berlin)|Zehlendorf]]. Ang kapitbahayan ng [[Moabit]] ay may pangalang nagmula sa Pranses, at ang [[Französisch Buchholz]] ay ipinangalan sa mga [[Huguenot]]. === Ika-12 hanggang ika-16 na siglo === [[Talaksan:ZLB-Berliner_Ansichten-Januar.jpg|thumb|Mapa ng Berlin noong 1688]] [[Talaksan:Dom_und_Stadtschloss,_Berlin_1900.png|thumb|[[Katedral ng Berlin]] (kaliwa) at [[Palasyo ng Berlin]] (kanan), 1900]] Ang pinakaunang katibayan ng mga pamayanan sa lugar ng Berlin ngayon ay mga labi ng isang pundasyon ng bahay na may petsang 1174, na natagpuan sa mga paghuhukay sa Berlin Mitte,<ref>{{Cite news |title=Berlin ist älter als gedacht: Hausreste aus dem Jahr 1174 entdeckt |language=de |trans-title=Berlin is older than thought: house remains from 1174 have been found |agency=dpa |url=https://www.berlin.de/aktuelles/berlin/2674414-958092-berlin-ist-aelter-als-gedacht-hausreste-.html |url-status=live |access-date=24 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120824212016/https://www.berlin.de/aktuelles/berlin/2674414-958092-berlin-ist-aelter-als-gedacht-hausreste-.html |archive-date=24 August 2012}}</ref> at isang barakilang kahoy na may petsang humigit-kumulang 1192.<ref name="zycwaq">{{Cite news |last=Rising |first=David |date=30 January 2008 |title=Berlin dig finds city older than thought |work=[[NBC News]] |agency=Associated Press |url=https://www.nbcnews.com/id/22920517/ns/technology_and_science-science/t/berlin-dig-finds-city-older-thought/ |url-status=live |access-date=1 January 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180102013454/https://www.nbcnews.com/id/22920517/ns/technology_and_science-science/t/berlin-dig-finds-city-older-thought/ |archive-date=2 January 2018}}</ref> Ang unang nakasulat na mga talaan ng mga bayan sa lugar ng kasalukuyang Berlin ay mula sa huling bahagi ng ika-12 siglo. Ang [[Spandau]] ay unang binanggit noong 1197 at [[Köpenick]] noong 1209, bagaman ang mga lugar na ito ay hindi sumali sa Berlin hanggang 1920.<ref>{{Cite web |year=2002 |title=Zitadelle Spandau |trans-title=Spandau Citadel |url=https://www.berlin.de/tourismus/sehenswuerdigkeiten.en/00175.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612020333/https://www.berlin.de/tourismus/sehenswuerdigkeiten.en/00175.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=18 August 2008 |publisher=BerlinOnline Stadtportal GmbH & Co. KG}}</ref> Ang gitnang bahagi ng Berlin ay maaaring masubaybayan pabalik sa dalawang bayan. Ang [[Cölln]] sa [[Fischerinsel]] ay unang binanggit sa isang dokumento noong 1237, at ang Berlin, sa kabila ng [[Spree (ilog)|Spree]] sa tinatawag ngayong [[Nikolaiviertel]], ay tinukoy sa isang dokumento mula 1244.<ref name="zycwaq" /> Ang 1237 ay itinuturing na petsa ng pagkakatatag ng lungsod.<ref name="Medtradc">{{Cite web |title=The medieval trading center |url=https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/en/history/the-medieval-trading-center/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160731190906/https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/en/history/the-medieval-trading-center/ |archive-date=31 July 2016 |access-date=11 June 2013 |publisher=BerlinOnline Stadtportal GmbH & Co. KG.}}</ref> Ang dalawang bayan sa paglipas ng panahon ay nabuo ang malapit na pang-ekonomiya at panlipunang ugnayan, at nakinabang mula sa [[Karapatan sa emporyo|pangunahing bahagi mismo]] sa dalawang mahalagang [[ruta ng kalakalan]] ng ''[[Via Imperii]]'' at mula [[Brujas]] hanggang [[Veliky Novgorod|Novgorod]].<ref name="staple2">{{Cite web |date=August 2004 |title=Niederlagsrecht |trans-title=Settlement rights |url=https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151122025717/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |archive-date=22 November 2015 |access-date=21 November 2015 |publisher=Verein für die Geschichte Berlins |language=de}}</ref> Noong 1307, bumuo sila ng isang alyansa na may isang karaniwang patakarang panlabas, bagaman ang kanilang mga panloob na pangangasiwa ay pinaghihiwalay pa rin.<ref name="Stöver2010">Stöver B. Geschichte Berlins.</ref><ref name="Lui stadtgr">{{Cite web |year=2004 |title=Stadtgründung Und Frühe Stadtentwicklung |trans-title=City foundation and early urban development |url=https://berlingeschichte.de/stadtentwicklung/texte/articles/1_02_stadtgr |archive-url=https://archive.today/20130620011811/http://berlingeschichte.de/stadtentwicklung/texte/articles/1_02_stadtgr#selection-75.18-75.40 |archive-date=20 June 2013 |access-date=10 November 2018 |publisher=Luisenstädtischer Bildungsverein |language=de}}</ref> Noong 1415, si [[Federico I, Elektor ng Brandeburgo|Federico I]] ay naging [[Prinsipe-elektor|elektor]] ng [[Margrabyato ng Brandeburgo]], na pinamunuan niya hanggang 1440.<ref>{{Cite web |year=1993 |title=The Hohenzollern Dynasty |url=https://www.west.net/~antipas/protected_files/news/europe/hohenzollerns.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070807093738/https://www.west.net/~antipas/protected_files/news/europe/hohenzollerns.html |archive-date=7 August 2007 |access-date=18 August 2008 |publisher=Antipas}}</ref> Noong ika-15 siglo, itinatag ng kaniyang mga kahalili ang Berlin-Cölln bilang kabesera ng margebyato, at ang mga sumunod na miyembro ng pamilyang [[Pamilya Hohenzollern|Hohenzollern]] ay namuno sa Berlin hanggang 1918, una bilang mga elektor ng Brandeburgo, pagkatapos ay bilang mga hari ng [[Prusya]], at kalaunan bilang mga [[emperador ng Alemanya]]. Noong 1443, sinimulan ni [[Federico II, Elektor ng Brandeburgo|Federico II Ngiping Bakal]] ang pagtatayo ng isang bagong [[Stadtschloss, Berlin|palasyo]] ng hari sa kambal na lungsod ng Berlin-Cölln. Ang mga protesta ng mga mamamayan ng bayan laban sa gusali ay nagtapos noong 1448, sa "Indignasyong Berlin" ("Berliner Unwille").<ref>{{Cite web |last=Komander |first=Gerhild H. M. |date=November 2004 |title=Berliner Unwillen |trans-title=Berlin unwillingness |url=https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlinabc/stichworteag/555-berliner-unwillen.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130919215632/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlinabc/stichworteag/555-berliner-unwillen.html |archive-date=19 September 2013 |access-date=30 May 2013 |publisher=Verein für die Geschichte Berlins e.&nbsp;V. |language=de}}</ref><ref>{{Cite news |last=Conrad |first=Andreas |date=26 October 2012 |title=Was den "Berliner Unwillen" erregte |language=de |trans-title=What aroused the "Berlin unwillingness" |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/serie-was-den-berliner-unwillen-erregte/7301932.html |url-status=live |access-date=10 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181008183148/https://www.tagesspiegel.de/berlin/serie-was-den-berliner-unwillen-erregte/7301932.html |archive-date=8 October 2018}}</ref> Hindi naging matagumpay ang protestang ito at nawalan ang mga mamamayan ng marami sa mga pampolitika at pang-ekonomiyang pribilehiyo. Nang matapos ang palasyo ng hari noong 1451, unti-unti itong nagamit. Mula 1470, kasama ang bagong elektor na si [[Alberto III Aquiles, Elektor ng Brandeburgo|Alberto III Aquiles]], naging bagong tirahan ng hari ang Berlin-Cölln.<ref name="Lui stadtgr2">{{Cite web |year=2004 |title=Stadtgründung Und Frühe Stadtentwicklung |trans-title=City foundation and early urban development |url=https://berlingeschichte.de/stadtentwicklung/texte/articles/1_02_stadtgr |archive-url=https://archive.today/20130620011811/http://berlingeschichte.de/stadtentwicklung/texte/articles/1_02_stadtgr#selection-75.18-75.40 |archive-date=20 June 2013 |access-date=10 November 2018 |publisher=Luisenstädtischer Bildungsverein |language=de}}</ref> Opisyal, ang palasyo ng Berlin-Cölln ay naging permanenteng tirahan ng mga Brandeburgong elektor ng Hohenzollerns mula 1486, nang si [[John Cicero, Elektor ng Brandeburgo|John Cicero]] ay maupo sa kapangyarihan.<ref>{{Cite web |title=The electors' residence |url=https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/en/history/the-electors-residence/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421214734/https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/en/history/the-electors-residence/ |archive-date=21 April 2017 |access-date=11 June 2013 |publisher=BerlinOnline Stadtportal GmbH & Co. KG}}</ref> Gayunpaman, kinailangan ng Berlin-Cölln na talikuran ang katayuan nito bilang isang malayang lungsod [[Ligang Hanseatico|Hanseatico]]. Noong 1539, opisyal na naging [[Luteranismo|Luterano]] ang mga botante at ang lungsod.<ref>{{Cite web |title=Berlin Cathedral |url=https://www.smp-protein.de/SMPConference/berlin.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20060818100934/https://www.smp-protein.de/SMPConference/berlin.htm |archive-date=18 August 2006 |access-date=18 August 2008 |publisher=SMPProtein}}</ref> === Ika-17 hanggang ika-19 na siglo === Ang [[Digmaan ng Tatlumpung Taon]] sa pagitan ng 1618 at 1648 ay nagwasak sa Berlin. Sangkatlo ng mga bahay nito ang nasira o nawasak, at ang lungsod ay nawalan ng kalahati ng populasyon nito.<ref>{{Cite web |title=Brandenburg during the 30 Years War |url=https://www.zum.de/whkmla/region/germany/bra30.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080928213849/https://www.zum.de/whkmla/region/germany/bra30.html |archive-date=28 September 2008 |access-date=18 August 2008 |publisher=World History at KMLA}}</ref> Si [[Federico Guillermo I, Elektor ng Brandeburgo|Federico Guillermo]], na kilala bilang "Dakilang Elektor", na humalili sa kanyang ama na si [[Jorge Guillermo, Elektor ng Brandeburgo|Jorge Guillermo]] bilang pinuno noong 1640, ay nagpasimula ng isang patakaran ng pagtataguyod ng imigrasyon at pagpaparaya sa relihiyon.<ref name="Carlyle18532">{{cite book|first=Thomas|last=Carlyle|title=Fraser's Magazine|url=https://archive.org/details/frasersmagazine03carlgoog|year=1853|publisher=J. Fraser|page=[https://archive.org/details/frasersmagazine03carlgoog/page/n71 63]|access-date=11 February 2016}}</ref> Sa [[Kautusan ng Potsdam]] noong 1685, nag-alok si Frederick William ng pagpapakupkop para sa mga [[Huguenot]] na Pranses.<ref name="Plaut19952">{{cite book|first=W. Gunther|last=Plaut|title=Asylum: A Moral Dilemma|url=https://books.google.com/books?id=oirvylPVAhAC&pg=PA42|date=1 January 1995|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-95196-2|page=42|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915214210/https://books.google.com/books?id=oirvylPVAhAC&pg=PA42|url-status=live}}</ref> Noong 1700, humigit-kumulang 30 porsiyento ng mga residente ng Berlin ay Pranses, dahil sa imigrasyon ng mga Huguenot.<ref name="Gray20072">{{cite book|first=Jeremy|last=Gray|title=Germany|url=https://books.google.com/books?id=Z5t5mZE_s5YC&pg=PA49|year=2007|publisher=Lonely Planet|isbn=978-1-74059-988-7|page=49|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915225030/https://books.google.com/books?id=Z5t5mZE_s5YC&pg=PA49|url-status=live}}</ref> Marami pang ibang imigrante ang nagmula sa [[Bohemya|Bohemia]], [[Mankomunidad ng Polonya-Litwanya|Polonya]], at [[Prinsipado-Arsobispado ng Salzburgo|Salzburgo]].<ref name="Cybriwsky20132">{{cite book|first=Roman Adrian|last=Cybriwsky|title=Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture|url=https://books.google.com/books?id=qb6NAQAAQBAJ&pg=PA48|date=23 May 2013|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-61069-248-9|page=48|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915232139/https://books.google.com/books?id=qb6NAQAAQBAJ&pg=PA48|url-status=live}}</ref> [[Talaksan:Berlin_Unter_den_Linden_Victoria_Hotel_um_1900.jpg|left|thumb|Ang Berlin ay naging kabesera ng [[Imperyong Aleman]] noong 1871 at mabilis na lumawak sa mga sumunod na taon.]] Mula noong 1618, ang Margrabyato ng Brandeburgo ay [[Personal na unyon|personal]] na nakipag-isa sa [[Dukado ng Prusya]]. Noong 1701, nabuo ng dalawahang estado ang [[Kaharian ng Prusya]] habang si [[Federico III, Elektor ng Brandeburgo]], ay kinoronahan ang sarili bilang haring [[Federico I sa Prusya]]. Ang Berlin ay naging kabesera ng bagong Kaharian,<ref>Horlemann, Bernd (Hrsg.</ref> pinalitan ang [[Königsberg]]. Ito ay isang matagumpay na pagtatangka na isentralisa ang kabesera sa napakalayo na estado, at ito ang unang pagkakataon na ang lungsod ay nagsimulang lumago. Noong 1709, pinagsama ang Berlin sa apat na lungsod ng Cölln, Friedrichswerder, Friedrichstadt, at Dorotheenstadt sa ilalim ng pangalang Berlin, "Haupt- und Residenzstadt Berlin".<ref name="Stöver20102">Stöver B. Geschichte Berlins.</ref> Noong 1740, si Federico II, na kilala bilang [[Federico II ng Prusya|Federico ang Dakila]] (1740–1786), ay naluklok sa kapangyarihan.<ref name="Zaide19652">{{cite book|first=Gregorio F.|last=Zaide|title=World History|url=https://books.google.com/books?id=Kq512SmGMIsC&pg=PA273|year=1965|publisher=Rex Bookstore, Inc.|isbn=978-971-23-1472-8|page=273|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915200510/https://books.google.com/books?id=Kq512SmGMIsC&pg=PA273|url-status=live}}</ref> Sa ilalim ng pamumuno ni Federico II, ang Berlin ay naging sentro ng [[Panahon ng Kaliwanagan|Kaliwanagan]], ngunit saglit ding sinakop noong [[Digmaan ng Pitong Taon]] ng hukbong Ruso.<ref name="PerryChase20122">{{cite book|first1=Marvin|last1=Perry|first2=Myrna|last2=Chase|first3=James|last3=Jacob|first4=Margaret|last4=Jacob|first5=Theodore|last5=Von Laue|title=Western Civilization: Ideas, Politics, and Society|url=https://books.google.com/books?id=YYIJAAAAQBAJ&pg=PA444|date=1 January 2012|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-133-70864-3|page=444|access-date=20 June 2015|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914174457/https://books.google.com/books?id=YYIJAAAAQBAJ&pg=PA444|url-status=live}}</ref> Kasunod ng tagumpay ng Pransiya sa [[Digmaan ng Ikaapat na Koalisyon|Digmaan ng Ika-apat na Koalisyon]], [[Pagbagsak ng Berlin (1806)|nagmartsa]] si [[Napoleon I ng Pransiya|Napoleon Bonaparte]] sa Berlin noong 1806, ngunit nagbigay ng nagsasariling pamahalaan sa lungsod.<ref name="Lewis20132">{{cite book|first=Peter B.|last=Lewis|title=Arthur Schopenhauer|url=https://books.google.com/books?id=6TBXX9KVtzsC&pg=PA57|date=15 February 2013|publisher=Reaktion Books|isbn=978-1-78023-069-6|page=57|access-date=20 June 2015|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914174348/https://books.google.com/books?id=6TBXX9KVtzsC&pg=PA57|url-status=live}}</ref> Noong 1815, ang lungsod ay naging bahagi ng bagong [[Lalawigan ng Brandeburgo]].<ref name="StaffInc.20102">{{cite book|author1=Harvard Student Agencies Inc. Staff|author2=Harvard Student Agencies, Inc.|title=Let's Go Berlin, Prague & Budapest: The Student Travel Guide|url=https://books.google.com/books?id=Nj0YqD4ntvIC&pg=PA83|date=28 December 2010|publisher=Avalon Travel|isbn=978-1-59880-914-5|page=83|access-date=20 June 2015|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914181704/https://books.google.com/books?id=Nj0YqD4ntvIC&pg=PA83|url-status=live}}</ref> Hinubog ng [[Rebolusyong Industriyal]] ang Berlin noong ika-19 na siglo; kapansin-pansing lumawak ang ekonomiya at populasyon ng lungsod, at naging pangunahing sentro ng riles at sentro ng ekonomiya ng Alemanya. Ang mga karagdagang suburb sa lalong madaling panahon ay umunlad at tumaas ang lugar at populasyon ng Berlin. Noong 1861, ang mga kalapit na suburb kasama ang [[Wedding (Berlin)|Wedding]], [[Moabit]], at ilang iba pa ay isinanib sa Berlin.<ref name="Schulte-Peevers20102">{{cite book|author=Andrea Schulte-Peevers|title=Lonel Berlin|url=https://books.google.com/books?id=DKlXQS6c3p0C&pg=PA25|date=15 September 2010|publisher=Lonely Planet|isbn=978-1-74220-407-9|page=25|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915214354/https://books.google.com/books?id=DKlXQS6c3p0C&pg=PA25|url-status=live}}</ref> Noong 1871, ang Berlin ay naging kabesera ng bagong itinatag na [[Imperyong Aleman]].<ref name="Stöver20132">{{cite book|first=Bernd|last=Stöver|title=Berlin: A Short History|url=https://books.google.com/books?id=LVA8AQAAQBAJ&pg=PT20|date=2 October 2013|publisher=C.H.Beck|isbn=978-3-406-65633-0|page=20|access-date=20 June 2015|archive-date=15 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915200615/https://books.google.com/books?id=LVA8AQAAQBAJ&pg=PT20|url-status=live}}</ref> Noong 1881, naging distritong lungsod ito na hiwalay sa Brandeburgo.<ref name="Strassmann20082">{{cite book|first=W. Paul|last=Strassmann|title=The Strassmanns: Science, Politics and Migration in Turbulent Times (1793–1993)|url=https://books.google.com/books?id=5cCuBAAAQBAJ&pg=PA26|date=15 June 2008|publisher=Berghahn Books|isbn=978-1-84545-416-6|page=26|access-date=20 June 2015|archive-date=10 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150910121944/https://books.google.com/books?id=5cCuBAAAQBAJ&pg=PA26|url-status=live}}</ref> === Ika-20 hanggang ika-21 siglo === {{main|Berlin noong dekada 1920}} Noong unang bahagi ng ika-20 siglo, ang Berlin ay naging isang matabang lupa para sa kilusang [[Sineng Ekspresyonistang Aleman|Ekspresyonistang Aleman]].<ref name="HollandGawthrop20012">{{cite book|author1=Jack Holland|author2=John Gawthrop|title=The Rough Guide to Berlin|url=https://archive.org/details/roughguidetoberl00holl|url-access=registration|year=2001|publisher=Rough Guides|isbn=978-1-85828-682-2|page=[https://archive.org/details/roughguidetoberl00holl/page/361 361]}}</ref> Sa mga larangan tulad ng arkitektura, pagpipinta, at sine ay naimbento ang mga bagong anyo ng artistikong estilo. Sa pagtatapos ng [[Unang Digmaang Pandaigdig]] noong 1918, isang [[Republikang Weimar|republika]] ang ipinahayag ni [[Philipp Scheidemann]] sa [[Reichstag (gusali)|gusaling Reichstag]]. Noong 1920, isinama ng [[Batas ng Kalakhang Berlin]] ang dose-dosenang mga suburban na lungsod, nayon, at pagmamay-ari sa paligid ng Berlin sa isang pinalawak na lungsod. Ang batas ay nagpalaki sa lugar ng Berlin mula 66 tungo 883 km<sup>2</sup> (25 tungo 341 sq mi). Halos dumoble ang populasyon, at ang Berlin ay may populasyon na humigit-kumulang apat na milyon. Sa panahon ng [[Kulturang Weimar|Weimar]], ang Berlin ay sumailalim sa kaguluhan sa politika dahil sa kawalan ng katiyakan sa ekonomiya ngunit naging isang kilalang sentro ng [[Rumaragasang Dekada '20]]. Naranasan ng metropolis ang kaniyang kapanahunan bilang isang pangunahing kabesera ng mundo at kilala sa mga tungkulin ng pamumuno nito sa agham, teknolohiya, sining, humanidades, pagpaplano ng lungsod, pelikula, mas mataas na edukasyon, pamahalaan, at mga industriya. Si [[Albert Einstein]] ay sumikat sa publiko noong mga taon niya sa Berlin, na ginawaran ng [[Gantimpalang Nobel para sa Pisika]] noong 1921. [[Talaksan:Potsdamer_Platz_1945.jpg|left|thumb|Nawasak ang Berlin pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] ([[Potsdamer Platz]], 1945)]] Noong 1933, si [[Adolf Hitler]] at ang [[Partidong Nazi|Partido Nazi]] ay [[Pag-angat sa kapangyarihan ni Adolf Hitler|naluklok sa kapangyarihan]]. Ang pamamahala ng NSDAP ay nagpabawas sa komunidad ng mga Hudyo ng Berlin mula 160,000 (isang-katlo ng lahat ng mga Hudyo sa bansa) sa humigit-kumulang 80,000 dahil sa pangingibang-bansa sa pagitan ng 1933 at 1939. Pagkatapos ng [[Kristallnacht]] noong 1938, libo-libong Hudyo ng lungsod ang ikinulong sa kalapit na [[kampong piitan ng Sachsenhausen]]. Simula noong unang bahagi ng 1943, marami ang ipinadala sa mga [[kampong piitan]], gaya ng [[Kampo ng konsentrasyon sa Auschwitz|Auschwitz]].<ref>{{Cite web |title=The Jewish Community of Berlin |url=https://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005450 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170708152027/https://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005450 |archive-date=8 July 2017 |access-date=10 November 2018 |publisher=Holocaust Encyclopedia}}</ref> Ang Berlin ay ang pinakamabigat na binomba na lungsod sa kasaysayan. Sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang malaking bahagi ng Berlin ay nawasak 1943–45 reyd sa himpapawid ng mga Alyado at sa 1945 [[Labanan ng Berlin]]. Ang mga Alyado ay naghulog ng 67,607 tonelada ng mga bomba sa lungsod, na sinira ang 6,427 ektarya ng tinayuang lugar. Humigit-kumulang 125,000 sibilyan ang napatay.<ref>{{Citation |last=Clodfelter |first=Micheal |title=Warfare and Armed Conflicts- A Statistical Reference to Casualty and Other Figures, 1500–2000 |year=2002 |edition=2nd |publisher=McFarland & Company |isbn=978-0-7864-1204-4}}</ref> Matapos ang [[Pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europa|pagtatapos ng digmaan sa Europa]] noong Mayo 1945, nakatanggap ang Berlin ng malaking bilang ng mga bakwit mula sa mga lalawigan sa Silangan. Hinati ng mga matagumpay na kapangyarihan ang lungsod sa apat na sektor, na kahalintulad sa mga lugar ng [[Alemanyang sakop ng mga Alyado|pananakop]] kung saan hinati ang Alemanya. Ang mga sektor ng [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Kanluraning Alyado]] (ang Estados Unidos, Reino Unido, at Pransiya) ay nabuo ang [[Kanlurang Berlin]], habang ang [[Unyong Sobyetika|Sobyetikong sektor]] ang bumuo ng [[Silangang Berlin]].<ref>{{Cite web |last=Benz |first=Prof. Dr. Wolfgang |date=27 April 2005 |title=Berlin – auf dem Weg zur geteilten Stadt |trans-title=Berlin – on the way to a divided city |url=https://www.bpb.de/geschichte/nationalsozialismus/dossier-nationalsozialismus/39619/das-geteilte-berlin?p=all |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181110120432/https://www.bpb.de/geschichte/nationalsozialismus/dossier-nationalsozialismus/39619/das-geteilte-berlin?p=all |archive-date=10 November 2018 |access-date=10 November 2018 |publisher=Bundeszentrale für politische Bildung |language=de}}</ref> Lahat ng apat na [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Alyado]] ay nagbahagi ng mga tungkuling pampamahalaan para sa Berlin. Gayunpaman, noong 1948, nang palawigin ng Kanluraning Alyado ang reporma sa pera sa Kanlurang mga sona ng Alemanya sa tatlong kanlurang sektor ng Berlin, ang [[Unyong Sobyetika|Unyong Sobyetiko]] ay nagpataw ng [[Pagbangkulong ng Berlin|pagharang]] sa mga daanan patungo at mula sa Kanlurang Berlin, na ganap na nasa loob ng kontrolado ng Sobyet. teritoryo. Ang [[Pagbangkulong ng Berlin|airlift ng Berlin]], na isinagawa ng tatlong kanlurang Alyado, ay nagtagumpay sa pagharang na ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng pagkain at iba pang mga suplay sa lungsod mula Hunyo 1948 hanggang Mayo 1949.<ref>{{Cite web |title=Berlin Airlift / Blockade |url=https://www.western-allies-berlin.com/historic-events/detail/airlift-blockade |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150318232831/https://www.western-allies-berlin.com/historic-events/detail/airlift-blockade |archive-date=18 March 2015 |access-date=18 August 2008 |publisher=Western Allies Berlin}}</ref> Noong 1949, itinatag ang Pederal na Republika ng Alemanya sa [[Kanlurang Alemanya]] at kalaunan ay isinama ang lahat ng mga sonang Amerikano, Briton, at Pranses, hindi kasama ang mga sona ng tatlong bansang iyon sa Berlin, habang ang [[Marxismo–Leninismo|Marxista-Leninistang]] [[Silangang Alemanya|Demokratikong Republikang Aleman]] ay idineklara sa [[Silangang Alemanya]]. Ang Kanlurang Berlin ay opisyal na nanatiling isang sinasakop na lungsod, ngunit ito ay nakahanay sa politika sa Republikang Federal ng Alemanya sa kabila ng heyograpikong paghihiwalay ng Kanlurang Berlin. Ang serbisyo ng himpapawid sa Kanlurang Berlin ay ipinagkaloob lamang sa mga kompanyang panghimpapawid ng mga Amerikano, Briton, at Pranses. [[Talaksan:Thefalloftheberlinwall1989.JPG|left|thumb|Ang [[Pader ng Berlin|pagbagsak ng Pader ng Berlin]] noong 9 Nobyembre 1989. Noong [[Araw ng Pagkakaisang Aleman|Oktubre 3, 1990]], pormal nang natapos ang proseso ng [[muling pag-iisa ng Alemanya]].]] Ang pagkakatatag ng dalawang estadong Aleman ay nagpapataas ng tensiyon sa [[Digmaang Malamig]]. Ang Kanlurang Berlin ay napapaligiran ng teritoryo ng Silangang Aleman, at ang Silangang Alemanya ay nagpahayag ng Silangang bahagi bilang kabesera nito, isang hakbang na hindi kinilala ng mga kanluraning kapangyarihan. Kasama sa Silangang Berlin ang karamihan sa sentrong pangkasaysayan ng lungsod. Ang pamahalaang Kanlurang Aleman ay nagsariling nagtatag sa [[Bonn]].<ref>{{Cite web |title=Berlin after 1945 |url=https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/geschichte/1945.en.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090412221115/https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/geschichte/1945.en.html |archive-date=12 April 2009 |access-date=8 April 2009 |publisher=BerlinOnline Stadtportal GmbH & Co. KG.}}</ref> Noong 1961, sinimulan ng Silangang Alemanya na itayo ang [[Pader ng Berlin]] sa paligid ng Kanlurang Berlin, at ang mga pangyayari ay umabot sa isang tangke na paghaharap sa [[Tsekpoint Charlie]]. Ang Kanlurang Berlin ay de facto na ngayong bahagi ng Kanlurang Alemanya na may natatanging legal na katayuan, habang ang Silangang Berlin ay de facto na bahagi ng Silangang Alemanya. Ibinigay ni [[John F. Kennedy]] ang kanyang "''[[Ich bin ein Berliner]]''" na talumpati noong Hunyo 26, 1963, sa harap ng bulwagan ng lungsod ng [[Schöneberg]], na matatagpuan sa kanlurang bahagi ng lungsod, na sinalungguhitan ang suporta ng Estados Unidos para sa Kanlurang Berlin.<ref>[[Andreas Daum]], ''Kennedy in Berlin''.</ref> Ang Berlin ay ganap na nahati. Bagaman posible para sa mga Kanluranin na dumaan sa kabilang panig sa pamamagitan ng mahigpit na kontroladong mga tsekpoint, para sa karamihan ng mga taga-Silangan, ang paglalakbay sa Kanlurang Berlin o Kanlurang Alemanya ay ipinagbabawal ng pamahalaan ng Silangang Alemanya. Noong 1971, ginagarantiyahan ng isang [[Kasunduan ng Apat na Kapangyarihan]] ang pagpunta sa at mula sa Kanlurang Berlin sa pamamagitan ng kotse o tren sa pamamagitan ng Silangang Alemanya.<ref>{{Cite web |year=1996 |title=Ostpolitik: The Quadripartite Agreement of September 3, 1971 |url=https://usa.usembassy.de/etexts/ga5-710903.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225042306/https://usa.usembassy.de/etexts/ga5-710903.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=18 August 2008 |publisher=U.S. Diplomatic Mission to Germany}}</ref> Noong 1989, sa pagtatapos ng Cold War at panggigipit mula sa populasyon ng Silangang Aleman, ang [[Pagbagsak ng Pader ng Berlin|Berlin Wall ay bumagsak]] noong Nobyembre 9 at kasunod na karamihan ay giniba. Ngayon, pinapanatili ng [[East Side Gallery]] ang malaking bahagi ng pader. Noong Oktubre 1990, muling [[Muling pag-iisa ng Alemanya|pinagsama]] ang dalawang bahagi ng Alemanya bilang Republika Federal ng Alemanya, at muling naging lungsod ang Berlin.<ref>''Berlin ‒ Washington, 1800‒2000: Capital Cities, Cultural Representation, and National Identities'', ed.</ref> Si [[Walter Momper]], ang alkalde ng Kanlurang Berlin, ay naging unang alkalde ng muling pinagsamang lungsod sa pansamantala. Ang mga halalan sa buong lungsod noong Disyembre 1990 ay nagresulta sa unang "lahatang Berlin" na alkalde na nahalal na manungkulan noong Enero 1991, kung saan ang magkahiwalay na opisina ng mga alkalde sa Silangan at Kanlurang Berlin ay magtatapos sa panahong iyon, at si [[Eberhard Diepgen]] (isang dating alkalde ng Kanluran Berlin) ang naging unang nahalal na alkalde ng isang muling pinagsamang Berlin.<ref>{{Cite news |date=1 December 1990 |title=Berlin Mayoral Contest Has Many Uncertainties |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/1990/12/01/world/berlin-mayoral-contest-has-many-uncertainties.html |url-status=live |access-date=17 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190617212414/https://www.nytimes.com/1990/12/01/world/berlin-mayoral-contest-has-many-uncertainties.html |archive-date=17 June 2019}}</ref> Noong Hunyo 18, 1994, ang mga sundalo mula sa Estados Unidos, Pransiya, at Britanya ay nagmartsa sa isang parada na bahagi ng mga seremonya upang markahan ang pag-alis ng mga kaalyadong tropang pananakop na nagpapahintulot sa [[Muling pag-iisa ng Alemanya|muling pinagsamang Berlin]]<ref name="ReUnificationParade">{{Cite news |last=Kinzer |first=Stephan |date=19 June 1994 |title=Allied Soldiers March to Say Farewell to Berlin |work=[[The New York Times]] |location=New York City |url=https://www.nytimes.com/1994/06/19/world/allied-soldiers-march-to-say-farewell-to-berlin.html |url-status=live |access-date=20 November 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151121133602/https://www.nytimes.com/1994/06/19/world/allied-soldiers-march-to-say-farewell-to-berlin.html |archive-date=21 November 2015}}</ref> (ang huling tropang Ruso ay umalis noong Agosto 31, habang ang huling pag-alis ng mga puwersa ng Kanluraning Alyado ay noong Setyembre 8, 1994). Noong Hunyo 20, 1991, bumoto ang [[Bundestag]] (Parlamentong Aleman) na [[Pagpapasya para sa Kabesera ng Alemanya|ilipat ang luklukan]] ng kabesera ng Alemanya mula Bonn patungong Berlin, na natapos noong 1999. {{multiple image|align=right|image1=Humboldt Forum 9155.jpg|width1=195|caption1=Ang muling itinayong [[Palasyo ng Berlin]] na nalalapit nang matapos noong 2021|width2=220|width3=215|direction=|total_width=|alt1=}}Ang [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|repormang pampangasiwaan ng Berlin noong 2001]] ay pinagsama ang ilang borough, na binawasan ang kanilang bilang mula 23 hanggang 12. Noong 2006, isinagawa sa Berlin ang [[2006 FIFA World Cup Final|FIFA World Cup Final]]. Sa isang [[Atake sa truck sa Berlin noong 2016|pag-atakeng terorista noong 2016]] na nauugnay sa [[Islamikong Estado|ISIL]], isang truck ang sadyang imaneho sa isang palengkeng pam-Pasko sa tabi ng [[Pang-alaalang Simbahang Kaiser Wilhelm]], na nag-iwan ng 13 kataong namatay at 55 nasugatan.<ref>{{Cite news |date=20 December 2016 |title=IS reklamiert Attacke auf Weihnachtsmarkt für sich |language=de |trans-title=IS recalls attack on Christmas market for itself |work=[[Frankfurter Allgemeine Zeitung]] |url=https://www.faz.net/aktuell/politik/nach-anschlag-in-berlin-is-reklamiert-attentat-fuer-sich-14585337.html |url-status=live |access-date=10 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321175944/https://www.faz.net/aktuell/politik/nach-anschlag-in-berlin-is-reklamiert-attentat-fuer-sich-14585337.html |archive-date=21 March 2019}}</ref><ref name="BBC.Dies">{{Cite news |date=26 October 2021 |title=Berlin attack: First aider dies 5 years after Christmas market murders |work=BBC |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-59048891 |url-status=live |access-date=October 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026190214/https://www.bbc.com/news/world-europe-59048891 |archive-date=26 October 2021}}</ref> Binuksan ang [[Paliparang Berlin Brandeburgo]] (BER) noong 2020, pagkalipas ng siyam na taon kaysa binalak, kung saan papasok na ang Terminal 1 sa serbisyo sa katapusan ng Oktubre, at ang mga lipad papunta at mula sa [[Paliparang Tegel]] ay magtatapos sa Nobyembre.<ref>{{Cite web |last=Gardner |first=Nicky |last2=Kries |first2=Susanne |date=8 November 2020 |title=Berlin's Tegel airport: A love letter as it prepares to close |url=https://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/berlin-tegel-airport-germany-closing-history-brandenburg-b672759.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205135633/https://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/berlin-tegel-airport-germany-closing-history-brandenburg-b672759.html |archive-date=5 February 2021 |access-date=5 February 2021 |website=[[The Independent]] |language=de}}</ref> Dahil sa pagbaba ng bilang ng mga pasahero na nagreresulta mula sa pandemya ng [[Pandemya ng COVID-19|COVID-19]], inihayag ang mga plano na pansamantalang isara ang Terminal 5 ng BER, ang dating [[Paliparang Berlin Schönefeld|Paliparang Schönefeld]], simula sa Marso 2021 nang hanggang isang taon.<ref>{{Cite news |last=Jacobs |first=Stefan |date=January 29, 2021 |title=BER schließt Terminal in Schönefeld am 23. Februar |language=de |trans-title=BER closes the terminal in Schönefeld on February 23 |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/flugverkehr-wegen-corona-eingebrochen-berschliesst-terminal-in-schoenefeld-am-23-februar/26864858.html |access-date=5 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205134830/https://www.tagesspiegel.de/berlin/flugverkehr-wegen-corona-eingebrochen-berschliesst-terminal-in-schoenefeld-am-23-februar/26864858.html |archive-date=5 February 2021}}</ref> Ang nag-uugnay na linyang U-Bahn U5 mula Alexanderplatz hanggang Hauptbahnhof, kasama ang mga bagong estasyong Rotes Rathaus at Unter den Linden, ay binuksan noong Disyembre 4, 2020, kung saan inaasahang magbubukas ang estasyon ng Museumsinsel U-Bahn sa bandang Marso 2021, na kukumpleto sa lahat ng mga bagong gawa sa U5.<ref>{{Cite web |date=24 August 2020 |title=BVG will verlängerte U5 am 4. Dezember eröffnen |trans-title=BVG wants to open the extended U5 on December 4th |url=https://www.rbb24.de/panorama/beitrag/2020/08/berlin-bvg-u5-lueckenschluss-verlaengerung-start.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205133537/https://www.rbb24.de/panorama/beitrag/2020/08/berlin-bvg-u5-lueckenschluss-verlaengerung-start.html |archive-date=5 February 2021 |access-date=5 February 2021 |website=[[Rundfunk Berlin-Brandenburg|rbb24]] |language=de}}</ref> Ang isang bahagyang pagbubukas sa pagtatapos ng 2020 na museong [[Foro Humboldt]], na makikita sa muling itinayong [[Palasyo ng Berlin]], na inihayag noong Hunyo, ay ipinagpaliban hanggang Marso 2021.<ref>{{Cite news |date=27 November 2020 |title=Humboldt Forum will zunächst nur digital eröffnen |language=de |trans-title=Humboldt Forum will initially only open digitally |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/museen-in-der-corona-pandemie-humboldt-forum-will-zunaechst-nur-digital-eroeffnen/26666500.html |access-date=5 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205133156/https://www.tagesspiegel.de/berlin/museen-in-der-corona-pandemie-humboldt-forum-will-zunaechst-nur-digital-eroeffnen/26666500.html |archive-date=5 February 2021}}</ref> === Pagtatangka ng pagsasanib ng Berlin-Brandeburgo === [[Talaksan:DEU_Berlin-Brandenburg_COA.svg|left|thumb|179x179px|Ang eskudo de armas na iminungkahi sa kontrata ng estado]] Ang legal na batayan para sa pinagsamang estado ng Berlin at [[Brandeburgo|Brandeburgo]] ay iba sa ibang mga panukala sa pagsasanib ng estado. Karaniwan, ang Artikulo 29 ng [[Batayang Batas para sa Republikang Federal ng Alemanya|Batayang Batas]] ay nagsasaad na ang pagsasanib ng estado ay nangangailangan ng isang pederal na batas.<ref>{{cite act|type=|index=|date=24 May 1949|article=29|article-type=Article|legislature=Parlamentarischer Rat|title=Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland|trans-title=Basic Law for the Federal Republic of Germany|page=|url=https://www.gesetze-im-internet.de/gg/art_29.html|language=de}}</ref> Gayunpaman, ang isang sugnay na idinagdag sa Batayang Batas noong 1994, Artikulo 118a, ay nagpapahintulot sa Berlin at Brandeburgo na magkaisa nang walang pag-apruba ng federal, na nangangailangan ng isang reperendo at ratipikasyon ng mga parlamento ng parehong estado.<ref>{{cite act|type=|index=|date=27 October 1994|article=118a|article-type=Einzelnorm|legislature=Bundestag|title=Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland|trans-title=Basic Law for the Federal Republic of Germany|page=|url=https://www.gesetze-im-internet.de/gg/art_118a.html|language=de}}</ref> Noong 1996, nagkaroon ng hindi matagumpay na pagtatangka na pag-isahin ang mga estado ng Berlin at Brandenburg.<ref name="berlingeschichte">{{Cite web |year=2004 |title=LÄNDERFUSION / FUSIONSVERTRAG (1995) |url=https://berlingeschichte.de/stadtentwicklung/texte/5_33_laefuver.htm |access-date=31 March 2022}}</ref> Parehong may iisang kasaysayan, diyalekto, at kultura at sa 2020, mayroong mahigit 225,000 residente ng Brandeburgo na bumibiyahe patungong Berlin. Ang pagsasanib ay nagkaroon ng halos nagkakaisang suporta ng isang malawak na koalisyon ng parehong mga pamahalaan ng estado, mga partidong pampolitika, media, mga asosasyon ng negosyo, mga unyon ng manggagawa at mga simbahan.<ref>{{Cite news |date=4 May 2016 |title=Die Brandenburger wollen keine Berliner Verhältnisse |language=de |work=Tagesspiegel |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/gescheiterte-laenderfusion-mit-berlin-die-brandenburger-wollen-keine-berliner-verhaeltnisse/13539146.html |access-date=30 March 2022}}</ref> Bagaman bumoto ang Berlin ng pabor sa maliit na palugit, higit sa lahat ay nakabatay sa suporta sa dating [[Kanlurang Berlin]], hindi inaprubahan ng mga botante ng Brandeburgo ang pagsasanib sa malaking margin. Nabigo ito higit sa lahat dahil sa ayaw ng mga botante ng Brandeburgo na tanggapin ang malaki at lumalaking utang ng publiko sa Berlin at takot na mawala ang pagkakakilanlan at impluwensiya sa kabesera.<ref name="berlingeschichte" /> == Heograpiya == === Topograpiya === [[Talaksan:Berlin_by_Senitnel-2.jpg|thumb|Imaheng satellite ng Berlin]] [[Talaksan:Luftbild_bln-schmoeckwitz.jpg|thumb|Ang labas ng Berlin ay nasasakupan ng mga kakahuyan at maraming lawa.]] Ang Berlin ay nasa hilagang-silangan ng Alemanya, sa isang lugar ng mababang latiang makahoy na may pangunahing patag na [[topograpiya]], bahagi ng malawak na [[Hilagang Kapatagang Europeo]] na umaabot mula hilagang Pransiya hanggang kanlurang Rusya. Ang ''Berliner Urstromtal'' (isang panahon ng yelo [[lambak glasyar]]), sa pagitan ng mababang [[Talampas ng Barnim]] sa hilaga at ng [[Talampas ng Teltow]] sa timog, ay nabuo sa pamamagitan ng natunaw na tubig na dumadaloy mula sa mga yelo sa dulo ng huling [[glasyasyong Weichseliense]]. Ang [[Spree (ilog)|Spree]] ay sumusunod sa lambak na ito ngayon. Sa Spandau, isang boto sa kanluran ng Berlin, ang Spree ay umaagos sa ilog [[Havel]], na dumadaloy mula hilaga hanggang timog sa kanlurang Berlin. Ang daloy ng Havel ay mas katulad ng isang hanay ng mga lawa, ang pinakamalaki ay ang Tegeler See at ang [[Großer Wannsee]]. Ang isang serye ng mga lawa ay dumadaloy din sa itaas na Spree, na dumadaloy sa [[Müggelsee|Großer Müggelsee]] sa silangang Berlin.<ref>{{Cite web |title=Satellite Image Berlin |url=https://maps.google.com/maps?ll=52.5333,13.38000&spn=0.060339,0.085316&t=k |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218131221/https://www.google.com/maps?ll=52.5333,13.38000&spn=0.060339,0.085316&t=k |archive-date=18 February 2022 |access-date=18 August 2008 |publisher=Google Maps}}</ref> Ang malalaking bahagi ng kasalukuyang Berlin ay umaabot sa mababang talampas sa magkabilang panig ng Lambak Spree. Malaking bahagi ng mga boro na [[Reinickendorf]] at [[Pankow]] ay nasa Talampas ng Barnim, habang ang karamihan sa mga boro ng [[Charlottenburg-Wilmersdorf]], [[Steglitz-Zehlendorf]], [[Tempelhof-Schöneberg]], at [[Neukölln]] ay nasa Talampas ng Teltow. Ang boro ng Spandau ay bahagyang nasa loob ng Lambak Glasyar ng Berlin at bahagyang nasa Kapatagang Nauen, na umaabot sa kanluran ng Berlin. Mula noong 2015, ang mga burol ng Arkenberge sa Pankow sa {{Convert|122|m}} taas, ay ang pinakamataas na punto sa Berlin. Sa pamamagitan ng pagtatapon ng mga labi ng konstruksiyon nalampasan nito ang [[Teufelsberg]] ({{Cvt|120.1|m}}), na kung saan mismo ay binubuo ng mga durog na bato mula sa mga guho ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.<ref>{{Cite web |last=Triantafillou |first=Nikolaus |date=27 January 2015 |title=Berlin hat eine neue Spitze |trans-title=Berlin has a new top |url=https://www.qiez.de/pankow/wohnen-und-leben/gruenes-berlin/der-hoechste-berg-von-berlin-liegt-nun-in-pankow-arkenberge/169588800 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160722225809/https://www.qiez.de/pankow/wohnen-und-leben/gruenes-berlin/der-hoechste-berg-von-berlin-liegt-nun-in-pankow-arkenberge/169588800 |archive-date=22 July 2016 |access-date=11 November 2018 |publisher=Qiez |language=de}}</ref> Ang [[Müggelberge]] sa 114.7 {{Convert|114.7|m}} taas ang pinakamataas na natural na punto at ang pinakamababa ay ang Spektesee sa Spandau, sa {{Convert|28.1|m}} taas.<ref>{{Cite news |last=Jacobs |first=Stefan |date=22 February 2015 |title=Der höchste Berg von Berlin ist neuerdings in Pankow |language=de |trans-title=The tallest mountain in Berlin is now in Pankow |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/bezirke/pankow/das-ist-die-hoehe-arkenberge-der-hoechste-berg-von-berlin-ist-neuerdings-in-pankow/11406254.html |url-status=live |access-date=22 February 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150519014725/https://www.tagesspiegel.de/berlin/bezirke/pankow/das-ist-die-hoehe-arkenberge-der-hoechste-berg-von-berlin-ist-neuerdings-in-pankow/11406254.html |archive-date=19 May 2015}}</ref> === Klima === Ang Berlin ay may [[klimang pangkaragatan]] ([[Kategoryang Köppen sa klima|Köppen]]: ''Cfb'');<ref>{{Cite web |title=Berlin, Germany Köppen Climate Classification (Weatherbase) |url=https://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=58301&cityname=Berlin,+Germany |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190130184209/https://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=58301&cityname=Berlin,+Germany |archive-date=30 January 2019 |access-date=30 January 2019 |website=Weatherbase}}</ref> ang silangang bahagi ng lungsod ay may bahagyang impluwensiyang kontinental (''Dfb''), isa sa mga pagbabago ay ang taunang pag-ulan ayon sa [[masa ng hangin]] at ang mas malaking kasaganaan sa isang panahon ng taon.<ref>{{Cite web |title=The different types of vertical greening systems and their relative sustainability |url=https://www.bc-naklo.si/fileadmin/Vertikalne_ozelenitve_pdf/Ang_3_poglavje/3.1.3.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190130220603/https://www.bc-naklo.si/fileadmin/Vertikalne_ozelenitve_pdf/Ang_3_poglavje/3.1.3.pdf |archive-date=30 January 2019 |access-date=30 January 2019}}</ref><ref name="Elkins22">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8VqRAgAAQBAJ&pg=PA77|title=Berlin: The Spatial Structure of a Divided City|last1=Elkins|first1=Dorothy|last2=Elkins|first2=T. H.|last3=Hofmeister|first3=B.|date=4 August 2005|publisher=Routledge|isbn=9781135835057|language=en|access-date=21 September 2020|archive-date=18 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220218131221/https://books.google.com/books?id=8VqRAgAAQBAJ&pg=PA77|url-status=live}}</ref> Nagtatampok ang ganitong uri ng klima ng katamtamang temperatura ng tag-init ngunit kung minsan ay mainit (para sa pagiging semikontinental) at malamig na taglamig ngunit hindi mahigpit sa halos lahat ng oras.<ref>{{Cite web |title=Berlin, Germany Climate Summary |url=https://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=58301&cityname=Berlin%2C+Berlin%2C+Germany&units= |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150629211853/https://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=58301&cityname=Berlin%2C+Berlin%2C+Germany&units= |archive-date=29 June 2015 |access-date=15 March 2015 |publisher=Weatherbase}}</ref><ref name="Elkins2">{{Cite book}}</ref> Dahil sa mga transisyonal na sonang klima nito, karaniwan ang pagyeyelo sa taglamig, at may mas malaking pagkakaiba sa temperatura sa pagitan ng mga panahon kaysa sa karaniwan para sa maraming [[klimang pangkaragatan]]. Higit pa rito, ang Berlin ay inuri bilang isang [[Katamtamang klima|katamtamang]] [[Mabanas na klimang kontinental|klimang kontinental]] (''Dc'') sa ilalim ng iskema ng [[Kategoryang Trewartha sa klima|klima ng Trewartha]], gayundin ang mga suburb ng Lungsod ng Bagong York, bagaman inilalagay sila ng [[Kategoryang Köppen sa klima|sistemang Köppen]] sa iba't ibang uri.<ref>Gerstengarbe FW, Werner PC (2009) A short update on Koeppen climate shifts in Europe between 1901 and 2003.</ref> Ang mga tag-araw ay mainit-init at kung minsan ay mahalumigmig na may karaniwang mataas na temperatura na {{Cvt|22|–|25|C}} at mababa sa {{Cvt|12|–|14|C}} . Ang mga taglamig ay malamig na may karaniwang mataas na temperatura na {{Cvt|3|C}} at mababa sa {{Cvt|−2|to|0|C}}. Ang tagsibol at taglagas ay karaniwang malamig hanggang banayad. Lumilikha ng mikroklima ang tinayuang bahagi ng Berlin, na may [[Pulo ng init sa lungsod|init na iniimbak ng mga gusali at bangketa ng lungsod]]. Ang mga temperatura ay maaaring {{Cvt|4|C-change}} mas mataas sa lungsod kaysa mga nakapaligid na lugar.<ref>{{Cite web |title=weather.com |url=https://www.weather.com/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070323015551/https://www.weather.com/ |archive-date=23 March 2007 |access-date=7 April 2012 |publisher=weather.com}}</ref> Ang taunang pag-ulan ay {{Convert|570|mm}} na may katamtamang pag-ulan sa buong taon. Ang Berlin at ang nakapalibot na estado ng Brandeburgo ay ang pinakamainit at pinakatuyong rehiyon sa Alemanya.<ref name="berlinermorgenpost">{{Cite web |date=8 March 2016 |title=Berlin ist das wärmste und trockenste Bundesland |url=https://www.morgenpost.de/berlin/article207136607/Berlin-ist-das-waermste-und-trockenste-Bundesland.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211023193643/https://www.morgenpost.de/berlin/article207136607/Berlin-ist-das-waermste-und-trockenste-Bundesland.html |archive-date=23 October 2021 |access-date=23 October 2021 |website=Berliner Morgenpost}}</ref> Ang pag-ulan ng niyebe ay pangunahing nangyayari mula Disyembre hanggang Marso.<ref name="worldweather2">{{Cite web |title=Climate figures |url=https://www.worldweather.org/016/c00059.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080817114255/https://www.worldweather.org/016/c00059.htm |archive-date=17 August 2008 |access-date=18 August 2008 |website=World Weather Information Service}}</ref> Ang pinakamainit na buwan sa Berlin ay Hulyo 1834, na may karaniwang temperatura na {{Cvt|23.0|C}} at ang pinakamalamig ay Enero 1709, na maykaraniwang temperatura na {{Cvt|-13.2|C}}.<ref>{{Cite web |title=Temperaturmonatsmittel BERLIN-TEMPELHOF 1701- 1993 |url=https://old.wetterzentrale.de/klima/tberlintem.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190702031754/https://old.wetterzentrale.de/klima/tberlintem.html |archive-date=2 July 2019 |access-date=23 June 2019 |website=old.wetterzentrale.de}}</ref> Ang pinakamabasang buwan na naitala ay Hulyo 1907, na may {{Convert|230|mm}} ng pag-ulan, samantalang ang pinakamatuyo ay Oktubre 1866, Nobyembre 1902, Oktubre 1908 at Setyembre 1928, lahat ay may {{Convert|1|mm|3}} ng pag-ulan.<ref>{{Cite web |title=Niederschlagsmonatssummen BERLIN-DAHLEM 1848– 1990 |url=https://old.wetterzentrale.de/klima/pberlinda.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190707182905/https://old.wetterzentrale.de/klima/pberlinda.html |archive-date=7 July 2019 |access-date=23 June 2019 |website=old.wetterzentrale.de}}</ref>{{Weather box|location=Berlin (Schönefeld), 1981–2010 normals, mga sukdulan 1957–kasalukuyan|metric first=Yes|single line=Yes|Jan record high C=15.1|Feb record high C=18.0|Mar record high C=25.8|Apr record high C=30.8|May record high C=32.7|Jun record high C=35.4|Jul record high C=37.3|Aug record high C=38.0|Sep record high C=32.3|Oct record high C=27.7|Nov record high C=20.4|Dec record high C=15.6|year record high C=38.0|Jan high C=2.8|Feb high C=4.3|Mar high C=8.7|Apr high C=14.3|May high C=19.4|Jun high C=22.0|Jul high C=24.6|Aug high C=24.2|Sep high C=19.3|Oct high C=13.8|Nov high C=7.3|Dec high C=3.3|year high C=13.7|Jan mean C=0.1|Feb mean C=0.9|Mar mean C=4.3|Apr mean C=9.0|May mean C=14.0|Jun mean C=16.8|Jul mean C=19.1|Aug mean C=18.5|Sep mean C=14.2|Oct mean C=9.4|Nov mean C=4.4|Dec mean C=1.0|year mean C=9.3|Jan low C=-2.8|Feb low C=-2.4|Mar low C=0.4|Apr low C=3.5|May low C=8.2|Jun low C=11.2|Jul low C=13.5|Aug low C=13.0|Sep low C=9.6|Oct low C=5.4|Nov low C=1.4|Dec low C=-1.6|year low C=5.0|Jan record low C=-25.3|Feb record low C=-22.0|Mar record low C=-16.0|Apr record low C=-7.4|May record low C=-2.8|Jun record low C=1.3|Jul record low C=4.9|Aug record low C=4.6|Sep record low C=-0.9|Oct record low C=-7.7|Nov record low C=-12.0|Dec record low C=-24.0|year record low C=-25.3|precipitation colour=green|Jan precipitation mm=37.2|Feb precipitation mm=30.1|Mar precipitation mm=39.3|Apr precipitation mm=33.7|May precipitation mm=52.6|Jun precipitation mm=60.2|Jul precipitation mm=52.5|Aug precipitation mm=53.0|Sep precipitation mm=39.5|Oct precipitation mm=32.2|Nov precipitation mm=37.8|Dec precipitation mm=46.1|year precipitation mm=515.2|Jan sun=57.6|Feb sun=71.5|Mar sun=119.4|Apr sun=191.2|May sun=229.6|Jun sun=230.0|Jul sun=232.4|Aug sun=217.3|Sep sun=162.3|Oct sun=114.7|Nov sun=54.9|Dec sun=46.9|year sun=1727.6|Jan uv=1|Feb uv=1|Mar uv=2|Apr uv=4|May uv=5|Jun uv=6|Jul uv=6|Aug uv=5|Sep uv=4|Oct uv=2|Nov uv=1|Dec uv=0|source 1=[[DWD]]<ref>{{cite web |url = https://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=_dwdwww_klima_umwelt_klimadaten_deutschland&T82002gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadaten%2Fkldaten__kostenfrei%2Fausgabe__monatswerte__node.html%3F__nnn%3Dtrue |title = Ausgabe der Klimadaten: Monatswerte |access-date = 2019-06-12 |archive-date = 12 June 2014 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140612043121/https://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=_dwdwww_klima_umwelt_klimadaten_deutschland&T82002gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadaten%2Fkldaten__kostenfrei%2Fausgabe__monatswerte__node.html%3F__nnn%3Dtrue |url-status = live }}</ref> at Weather Atlas<ref>{{Cite web|url=https://www.weather-atlas.com/en/germany/berlin-climate|title=Berlin, Germany – Detailed climate information and monthly weather forecast|last=d.o.o|first=Yu Media Group|website=Weather Atlas|language=en|access-date=2019-07-02|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125121717/https://www.weather-atlas.com/en/germany/berlin-climate|url-status=live}}</ref>}}{{Weather box|location=Berlin ([[Tempelhof]]), elevation: {{convert|48|m|abbr=on|disp=or}}, 1971–2000 normals, extremes 1878–present|collapsed=y|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=15.5|Feb record high C=18.7|Mar record high C=24.8|Apr record high C=31.3|May record high C=35.5|Jun record high C=38.5|Jul record high C=38.1|Aug record high C=38.0|Sep record high C=34.2|Oct record high C=28.1|Nov record high C=20.5|Dec record high C=16.0|Jan high C=3.3|Feb high C=5.0|Mar high C=9.0|Apr high C=15.0|May high C=19.6|Jun high C=22.3|Jul high C=25.0|Aug high C=24.5|Sep high C=19.3|Oct high C=13.9|Nov high C=7.7|Dec high C=3.7|Jan mean C=0.6|Feb mean C=1.4|Mar mean C=4.8|Apr mean C=8.9|May mean C=14.3|Jun mean C=17.1|Jul mean C=19.2|Aug mean C=18.9|Sep mean C=14.5|Oct mean C=9.7|Nov mean C=4.7|Dec mean C=2.0|Jan low C=−1.9|Feb low C=−1.5|Mar low C=1.3|Apr low C=4.2|May low C=9.0|Jun low C=12.3|Jul low C=14.3|Aug low C=14.1|Sep low C=10.6|Oct low C=6.4|Nov low C=2.2|Dec low C=-0.4|Jan record low C=-23.1|Feb record low C=-26.0|Mar record low C=-16.5|Apr record low C=-8.1|May record low C=-4.0|Jun record low C=1.5|Jul record low C=6.1|Aug record low C=3.5|Sep record low C=-1.5|Oct record low C=-9.6|Nov record low C=-16.0|Dec record low C=-20.5|precipitation colour=green|Jan precipitation mm=42.3|Feb precipitation mm=33.3|Mar precipitation mm=40.5|Apr precipitation mm=37.1|May precipitation mm=53.8|Jun precipitation mm=68.7|Jul precipitation mm=55.5|Aug precipitation mm=58.2|Sep precipitation mm=45.1|Oct precipitation mm=37.3|Nov precipitation mm=43.6|Dec precipitation mm=55.3|Jan precipitation days=10.0|Feb precipitation days=8.0|Mar precipitation days=9.1|Apr precipitation days=7.8|May precipitation days=8.9|Jun precipitation days=7.0|Jul precipitation days=7.0|Aug precipitation days=7.0|Sep precipitation days=7.8|Oct precipitation days=7.6|Nov precipitation days=9.6|Dec precipitation days=11.4|unit precipitation days=1.0 mm|source 1=[[World Meteorological Organization|WMO]]<ref>{{cite web |url = https://worldweather.wmo.int/016/c00059.htm |title = World Weather Information Service&nbsp;– Berlin |website = Worldweather.wmo.int |date = 5 October 2006 |access-date = 2012-04-07 |archive-date = 25 April 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20130425001834/https://worldweather.wmo.int/016/c00059.htm |url-status = bot: unknown }} April 25, 2013, at the [[Wayback Machine]]</ref>|source 2=[[Royal Netherlands Meteorological Institute|KNMI]]<ref>{{cite web |url = https://eca.knmi.nl//download/millennium/millennium.php |title = Indices Data – Berlin/Tempelhof 2759 |access-date = 2019-05-13 |publisher = [[KNMI (institute)|KNMI]] |archive-date = 9 July 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180709010608/https://eca.knmi.nl//download/millennium/millennium.php |url-status = dead }}</ref>}}{{Weather box|collapsed=y|metric first=y|single line=y|location=Berlin ([[Dahlem (Berlin)|Dahlem]]), {{convert|58|m|abbr=on|disp=or}}, 1961–1990 normals, extremes 1908–present{{NoteTag|Because the location of the [[weather station]] is furthest from the more densely urbanized region of Berlin and further away from the main [[Urban heat island|UHI]], its values will be somewhat higher, especially in the center and immediate regions.<ref>[https://www.stadtentwicklung.berlin.de/umwelt/umweltatlas/ed413_13.htm Long-term Development of Selected Climate Parameters (Edition 2015)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308213004/https://www.stadtentwicklung.berlin.de/umwelt/umweltatlas/ed413_13.htm |date=8 March 2021 }}, Berlin Environmental Atlas. ''Senate Department for Urban Development and Housing''. Retrieved January 30, 2019.</ref>}} <!--in the order as it appears in the table, not all of the following data may be available, especially records and days of precipitation -->|Jan record high C=15.2|Feb record high C=18.6|Mar record high C=25.1|Apr record high C=30.9|May record high C=33.3|Jun record high C=36.1|Jul record high C=37.9|Aug record high C=37.7|Sep record high C=34.2|Oct record high C=27.5|Nov record high C=19.5|Dec record high C=15.7|Jan mean C=-0.4|Feb mean C=0.6|Mar mean C=4.0|Apr mean C=8.4|May mean C=13.5|Jun mean C=16.7|Jul mean C=17.9|Aug mean C=17.2|Sep mean C=13.5|Oct mean C=9.3|Nov mean C=4.6|Dec mean C=1.2|Jan high C=1.8|Feb high C=3.5|Mar high C=7.9|Apr high C=13.1|May high C=18.6|Jun high C=21.8|Jul high C=23.1|Aug high C=22.8|Sep high C=18.7|Oct high C=13.3|Nov high C=7.0|Dec high C=3.2|Jan low C=-2.9|Feb low C=-2.2|Mar low C=0.5|Apr low C=3.9|May low C=8.2|Jun low C=11.4|Jul low C=12.9|Aug low C=12.4|Sep low C=9.4|Oct low C=5.9|Nov low C=2.1|Dec low C=-1.1|Jan record low C=-21.0|Feb record low C=-26.0|Mar record low C=-16.5|Apr record low C=-6.7|May record low C=-2.9|Jun record low C=0.8|Jul record low C=5.4|Aug record low C=4.7|Sep record low C=-0.5|Oct record low C=-9.6|Nov record low C=-16.1|Dec record low C=-20.2|precipitation colour=green|Jan precipitation mm=43.0|Feb precipitation mm=37.0|Mar precipitation mm=38.0|Apr precipitation mm=42.0|May precipitation mm=55.0|Jun precipitation mm=71.0|Jul precipitation mm=53.0|Aug precipitation mm=65.0|Sep precipitation mm=46.0|Oct precipitation mm=36.0|Nov precipitation mm=50.0|Dec precipitation mm=55.0|Jan sun=45.4|Feb sun=72.3|Mar sun=122.0|Apr sun=157.7|May sun=221.6|Jun sun=220.9|Jul sun=217.9|Aug sun=210.2|Sep sun=156.3|Oct sun=110.9|Nov sun=52.4|Dec sun=37.4|unit precipitation days=1.0 mm|Jan precipitation days=10.0|Feb precipitation days=9.0|Mar precipitation days=8.0|Apr precipitation days=9.0|May precipitation days=10.0|Jun precipitation days=10.0|Jul precipitation days=9.0|Aug precipitation days=9.0|Sep precipitation days=9.0|Oct precipitation days=8.0|Nov precipitation days=10.0|Dec precipitation days=11.0|source 1=[[National Oceanic and Atmospheric Administration|NOAA]]<ref name="noaa">{{cite web | url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG_VI/DL/10381.TXT | title = Berlin (10381) – WMO Weather Station | access-date = 2019-01-30 | publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration|NOAA]] }}{{dead link|date=June 2022|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}} [https://archive.org/details/19611990NormalsNOAABerlin Archived] January 30, 2019, at the [[Wayback Machine]]</ref>|source 2=Berliner Extremwerte<ref>{{cite web |url = https://www.berliner-extremwerte.com/Berliner-Extremwerte.htm |title = Berliner Extremwerte |access-date = 1 December 2014 |archive-date = 6 June 2020 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200606191249/https://www.berliner-extremwerte.com/Berliner-Extremwerte.htm |url-status = live }}</ref>}} === Tanawin ng lungsod === [[Talaksan:16-07-04-Abflug-Berlin-DSC_0122.jpg|thumb|Larawang panghimpapawid sa gitna ng Berlin na nagpapakita ng [[Lungsod Kanluran|City West]], [[Potsdamer Platz]], [[Alexanderplatz]], at ang [[Tiergarten (liwasan)|Tiergarten]]]] Ang kasaysayan ng Berlin ay nag-iwan sa lungsod ng isang [[wiktionary:polycentric|polisentrikong]] pagkakaayos at isang napakaeklektikong hanay ng arkitektura at mga gusali. Ang hitsura ng lungsod ngayon ay higit na nahubog ng pangunahing papel na ginampanan nito sa kasaysayan ng Germany noong ika-20 siglo. Lahat ng pambansang pamahalaan na nakabase sa Berlin{{Spaced en dash}}ang Kaharian ng Prusya, ang Ikalawang Imperyong Aleman ng 1871, ang Republikang Weimar, Alemanyang Nazi, Silangang Alemanya, pati na rin ang muling pinagsamang Alemanya{{Spaced en dash}}nagpasimula ng mga ambisyosong programa sa muling pagtatayo, na ang bawat isa ay nagdaragdag ng sarili nitong natatanging estilo sa arkitektura ng lungsod. Sinalanta ang Berlin ng mga [[Pambobomba sa Berlin noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig|pagsalakay sa himpapawid]], sunog, at labanan sa kalye noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, at marami sa mga gusaling nakaligtas sa parehong Silangan at Kanluran ay giniba noong panahon pagkatapos ng digmaan. Karamihan sa demolisyong ito ay pinasimulan ng mga programa sa arkitektura ng munisipyo upang magtayo ng mga bagong distrito ng negosyo o tirahan at ang mga pangunahing arterya. Karamihan sa mga [[Palamuti (sining)|palamuti]] sa mga gusali bago ang digmaan ay nawasak kasunod ng mga [[Palamuti at krimen|makabagong dogma]], at sa parehong mga sistema pagkatapos ng digmaan, gayundin sa muling pinagsamang Berlin, maraming mahahalagang estrukturang pamana ang ang [[Rekonstruksiyon (arkitektura)|muling itinayo]], kabilang ang ''Forum Fridericianum'' kasama ang, [[Operang Estatal ng Berlin|Operang Estatal]] (1955), [[Palasyo ng Charlottenburg|Palasyo Charlottenburg]] (1957), ang mga monumental na gusali sa [[Gendarmenmarkt]] (dekada '80), [[Alte Komandantur|Kommandantur]] (2003), at gayundin ang proyekto sa muling pagtatayo ng mga barokong patsada ng [[Palasyo ng Berlin|Palasyo ng Lungsod]]. Maraming mga bagong gusali ang naging inspirasyon ng kanilang makasaysayang mga nauna o ang pangkalahatang klasikal na estilo ng Berlin, gaya ng [[Otel Adlon]]. Ang mga kumpol ng mga [[Talaan ng mga pinakamataas na gusali sa Berlin|tore]] ay tumaas sa iba't ibang lokasyon: [[Potsdamer Platz]], ang [[Lungsod Kanluran|City West]], at [[Alexanderplatz]], ang huling dalawa ay naglalarawan sa mga dating sentro ng Silangan at Kanlurang Berlin, na ang una ay kumakatawan sa isang bagong Berlin noong ika-21 siglo, na bumangon mula sa mga guho no-man's land ng Pader ng Berlin. Ang Berlin ay may lima sa nangungunang 50 [[Talaan ng mga pinakamataas na gusali sa Alemanya|pinakamataas na gusali]] sa Alemanya. Mahigit sa sangkatlo ng sakop ng lungsod ay binubuo ng luntiang espasyo, kakahuyan, at tubig.<ref name="gruen2">{{Cite web |last=Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün |title=Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin |url=https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225003118/https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |archive-date=25 February 2021 |access-date=2020-01-10}}</ref> Ang pangalawang pinakamalaking at pinakasikat na liwasan ng Berlin, ang [[Tiergarten (liwasan)|Großer Tiergarten]], ay matatagpuan sa gitna mismo ng lungsod. Sinasaklaw nito ang isang lugar na 210 ektarya at umaabot mula [[Himpilan ng tren ng Berlin Zoologischer Garten|Bahnhof Zoo]] sa City West hanggang sa [[Tarangkahang Brandeburgo]] sa silangan. Kabilang sa mga tanyag na kalye, ang [[Unter den Linden]] at [[Friedrichstraße]] ay matatagpuan sa lumang sentro ng lungsod (at kasama sa dating Silangang Berlin). Ang ilan sa pangunahing kalye sa City West ay ang [[Kurfürstendamm]] (o pinaikling Ku´damm) at [[Kantstraße]]. === Arkitektura === [[Talaksan:Gendarmenmarkt_Panorama.jpg|thumb|Panorama ng [[Gendarmenmarkt]], na nagpapakita ng [[Konzerthaus Berlin]], nasa gilid ng [[Neue Kirche, Berlin|Simbahang Aleman]] (kaliwa) at [[Katedral na Pranses, Berlin|Simbahang Pranses]] (kanan)]] [[Talaksan:Berliner_Dom_seen_from_James_Simon_Park.jpg|thumb|Ang [[Katedral ng Berlin]] sa [[Pulo ng mga Museo]]]] Ang [[Fernsehturm Berlin|Fernsehturm]] (tore ng TV) sa [[Alexanderplatz]] sa [[Mitte]] ay kabilang sa pinakamataas na estruktura sa Unyong Europeo sa {{Cvt|368|m}}. Itinayo noong 1969, makikita ito sa karamihan ng mga sentral na distrito ng Berlin. Ang lungsod ay makikita mula sa {{Convert|204|m|ft|-high}} palapag ng pagmamasid. Simula rito, ang [[Karl-Marx-Allee]] ay patungo sa silangan, isang abenida na may linya ng mga monumental na gusali ng tirahan, na dinisenyo sa istilong [[Arkitekturang Stalinista|Sosyalismong Klasisismo]]. Katabi ng lugar na ito ay ang [[Rotes Rathaus]] (Bulwagang Panlungsod), na may natatanging pulang-ladrilyong arkitektura nito. Sa harap nito ay ang [[Neptunbrunnen]], isang balong na nagtatampok ng mitolohikong pangkat ng mga [[Triton (mitolohiya)|Triton]], mga [[personipikasyon]] ng apat na pangunahing Prusong ilog, at [[Neptuno (mitolohiya)|Neptuno]] sa ibabaw nito. Ang [[Tarangkahang Brandeburgo]] ay isang ikonikong tanawin ng Berlin at Alemanya; ito ay tumatayo bilang isang simbolo ng pangyayaring Europeo at ng pagkakaisa at kapayapaan. Ang [[gusaling Reichstag]] ay ang tradisyonal na luklukan ng Parlamentong Aleman. Hinubog muli ito ng arkitektrong Briton na si [[Norman Foster (arkitekto)|Norman Foster]] noong dekada '90 at nagtatampok ng salaming simboryo sa ibabaw ng pook ng pagpupulong, na nagbibigay-daan sa libreng pampublikong tanaw sa mga pinagdadausang parlamento at magagandang tanawin ng lungsod. Ang [[Galeriyang East Side]] ay isang open-air na eksibisyong sining na direktang ipininta sa mga huling bahagi ng Pader ng Berlin. Ito ang pinakamalaking natitirang ebidensiya ng makasaysayang dibisyon ng lungsod. Ang [[Gendarmenmarkt]] ay isang [[Arkitekturang Neoklasiko|neoklasikong liwasan]] sa Berlin, ang pangalan ay nagmula sa punong-tanggapan ng sikat na Gens d'armes regiment na matatagpuan dito noong ika-18 siglo. Dalawang katulad na disenyong katedral ang hangganan nito, ang [[Französischer Dom]] kasama ang platapormang pang-obserbasyon nito at ang [[Deutscher Dom]]. Ang Konzerthaus (Bulwagang Pangkonsiyerto), tahanan ng Orkestra Sinfonika ng Berlin, ay nakatayo sa pagitan ng dalawang katedral. [[Talaksan:MJK_46430_Schloss_Charlottenburg.jpg|left|thumb|[[Palasyo Charlottenburg]]]] [[Talaksan:Berlin_Hackesche_Höfe1.jpg|left|thumb|[[Hackesche Höfe]]]] Ang [[Pulo ng mga Museo]] sa [[Spree (ilog)|Ilog Spree]] ay naglalaman ng [[Berlin#Mga%20museo|limang museo]] na itinayo mula 1830 hanggang 1930 at isang [[Tala ng mga Pandaigdigang Pamanang Pook sa Alemanya|Pandaigdigang Pamanang Pook]] ng [[UNESCO]]. Ang pagpapanumbalik at pagtatayo ng isang pangunahing lagusan sa lahat ng mga museo, pati na rin ang muling pagtatayo ng [[Stadtschloss, Berlin|Stadtschloss]] ay nagpapatuloy.<ref>{{Cite web |date=24 June 2011 |title=Neumann: Stadtschloss wird teurer |trans-title=Neumann: Palace is getting more expensive |url=https://www.berliner-zeitung.de/newsticker/neumann--stadtschloss-wird-teurer,10917074,10924086.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160203200703/https://www.berliner-zeitung.de/newsticker/neumann--stadtschloss-wird-teurer,10917074,10924086.html |archive-date=3 February 2016 |access-date=7 April 2012 |website=[[Berliner Zeitung]] |language=de}}</ref><ref>{{Cite web |date=19 May 2010 |title=Das Pathos der Berliner Republik |trans-title=The pathos of the Berlin republic |url=https://www.berliner-zeitung.de/archiv/die-nullerjahre--nation-building---der-wiedervereinigte-staat-baut-sich-eine-neue-hauptstadt-das-pathos-der-berliner-republik,10810590,10717494.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160203200702/https://www.berliner-zeitung.de/archiv/die-nullerjahre--nation-building---der-wiedervereinigte-staat-baut-sich-eine-neue-hauptstadt-das-pathos-der-berliner-republik,10810590,10717494.html |archive-date=3 February 2016 |access-date=7 April 2012 |website=[[Berliner Zeitung]] |language=de}}</ref> Gayundin sa pulo at sa tabi ng [[Lustgarten]] at palasyo ay ang [[Katedral ng Berlin]], ang ambisyosong pagtatangka ni emperador Guillermo II na lumikha ng Protestanteng karibal sa [[Basilika ni San Pedro]] sa Roma. Ang isang malaking kripta ay naglalaman ng mga labi ng ilan sa mga naunang Prusong maharlikang pamilya. Ang [[Katedral ni Santa Eduvigis]] ay ang Katoliko Romanong katedral ng Berlin. [[Talaksan:Bikinihaus_Berlin-1210760.jpg|thumb|Ang [[Breitscheidplatz]] kasama ang [[Pang-alaalang Katedral ni Kaiser Guillermo]] ay ang sentro ng [[Lungsod Kanluran|City West]].]] Ang [[Unter den Linden]] ay isang silangan–kanlurang abenidang nalilinyahan ng mga puno na mula sa Tarangkahang Brandeburgo hanggang sa pook ng dating Berliner Stadtschloss, at dating pangunahing promenada ng Berlin. Maraming Klasikong gusali ang nakahanay sa kalye, at naroon ang bahagi ng [[Unibersidad ng Berlin Humboldt|Pamantasang Humboldt]]. Ang [[Friedrichstraße]] ay ang maalamat na kalye ng Berlin noong [[Ginintuang Dekada Beynte]]. Pinagsasama nito ang mga tradisyon ng ika-20 siglo sa modernong arkitektura ng Berlin ngayon. Ang [[Potsdamer Platz]] ay isang buong kuwarto na binuo mula sa simula pagkatapos bumaba ang [[Pader ng Berlin|Pader]].<ref>{{Cite web |title=Construction and redevelopment since 1990 |url=https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/baubilanz/en/potsdamer_platz.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610103008/https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/baubilanz/en/potsdamer_platz.html |archive-date=10 June 2008 |access-date=18 August 2008 |publisher=Senate Department of Urban Development}}</ref> Sa kanluran ng Potsdamer Platz ay ang Kulturforum, na naglalaman ng [[Gemäldegalerie, Berlin|Gemäldegalerie]], at nasa gilid ng [[Neue Nationalgalerie]] at ng [[Berliner Philharmonie]] . Ang [[Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa]], isang alaalang pang-[[Holokausto]], ay nasa hilaga.<ref>{{Cite news |last=Ouroussoff |first=Nicolai |date=9 May 2005 |title=A Forest of Pillars, Recalling the Unimaginable |work=The New York Times |url=https://travel2.nytimes.com/2005/05/09/arts/design/09holo.html |access-date=18 August 2008}}</ref> Ang lugar sa paligid ng [[Hackescher Markt]] ay tahanan ng mga kulturang moda, na may 'di-mabilang na mga bilihan ng damit, club, bar, at galeriya. Kabilang dito ang [[Hackesche Höfe]], isang kalipunan ng mga gusali sa paligid ng ilang patyo, na muling itinayo noong 1996. Ang kalapit na [[Bagong Sinagoga, Berlin|Bagong Sinagoga]] ay ang sentro ng kultura ng mga Hudyo. Ang [[Straße des 17. Juni]], na nagkokonekta sa Tarangkahang Brandeburgo at Ernst-Reuter-Platz, ay nagsisilbing gitnang silangan-kanlurang axis. Ang pangalan nito ay ginugunita ang mga [[Pag-aalsa noong 1953 sa Silangang Alemanya|pag-aalsa sa Silangang Berlin noong Hunyo 17, 1953]]. Humigit-kumulang sa kalahati mula sa Tarangkahang Brandeburgo ay ang Großer Stern, isang isla ng sirkulong trapiko kung saan matatagpuan ang [[Haligi ng Tagumpay sa Berlin|Siegessäule]] (Haligi ng Tagumpay). Ang monumentong ito, na itinayo upang gunitain ang mga tagumpay ng Prusya, ay inilipat noong 1938–39 mula sa dati nitong posisyon sa harap ng Reichstag. Ang [[Kurfürstendamm]] ay tahanan ng ilan sa mga mararangyang tindahan ng Berlin kung saan ang [[Pang-alaalang simbahan ni Kaiser Guillermo]] sa silangang dulo nito sa [[Breitscheidplatz]] . Ang simbahan ay nawasaknoonga Ikalawang Digmaang Pandaigdig at iniwang sira. Ang malapit sa Tauentzienstraße ay ang [[KaDeWe]], na sinasabing pinakamalaking department store sa kontinental na Europa. Ang [[Rathaus Schöneberg]], kung saan ginawa ni [[John F. Kennedy]] ang kaniyang tanyag na talumpating "[[Ich bin ein Berliner]]!", ay nasa [[Tempelhof-Schöneberg]]. Kanluran ng sentro, ang [[Palasyo Bellevue, Alemanya|Palasyo Bellevue]] ay ang tirahan ng Pangulo ng Alemanya. Ang [[Palasyo Charlottenburg]], na nasunog noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ay ang pinakamalaking makasaysayang palasyo sa Berlin. Ang [[Funkturm Berlin]] ay isang {{Convert|150|m|ft|-tall}} lattice tore ng radyo sa pook fairground, na itinayo sa pagitan ng 1924 at 1926. Ito ang tanging toreng pang-obserbasyon na nakatayo sa mga insulator at may restawran {{Cvt|55|m}} at isang larangang pantanaw {{Cvt|126|m}} sa ibabaw ng lupa, na mapupuntahan ng elevator na may bintana. Ang [[Oberbaumbrücke]] sa ibabaw ng ilog Spree ay ang pinakaikonikong tulay ng Berlin, na nag-uugnay sa pinagsama-samang mga boro ng [[Friedrichshain]] at [[Kreuzberg]]. Nagdadala ito ng mga sasakyan, tao, at linyang U1 ng [[Berlin U-Bahn]]. Ang tulay ay nakumpleto sa isang estilong [[ladrilyong gotiko]] noong 1896, na pinapalitan ang dating kahoy na tulay na may isang pang-itaas na daanan para sa U-Bahn. Ang gitnang bahagi ay giniba noong 1945 upang pigilan ang [[Hukbong Pula|Pulang Hukbo]] sa pagtawid. Pagkatapos ng digmaan, ang inayos na tulay ay nagsilbing [[Mga tawiran sa hangganan ng Berlin|checkpoint at tawiran sa hangganan]] sa pagitan ng mga sektor ng Sobyetiko at Amerikano, at kalaunan sa pagitan ng Silangan at Kanlurang Berlin. Noong kalagitnaan ng dekada '50, ito ay sarado sa mga sasakyan, at pagkatapos ng pagtatayo ng Pader ng Berlin noong 1961, ang trapiko ng tao ay mahigpit na pinaghigpitan. Kasunod ng muling pagsasama-samang Aleman, ang gitnang bahagi ay muling itinayo gamit ang isang kuwadrong asero, at ipinagpatuloy ang serbisyo ng U-Bahn noong 1995. == Demograpiya == [[Talaksan:Berlin_population2.svg|left|thumb|Populasyon ng Berlin, 1880–2012]] Sa pagtatapos ng 2018, ang lungsod-estado ng Berlin ay mayroong 3.75&nbsp;milyong rehistradong naninirahan<ref name="pop-detail3">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> sa isang lugar na {{Cvt|891.1|km2}}. Ang densidad ng populasyon ng lungsod ay 4,206 na naninirahan bawat km<sup>2</sup>. Ang Berlin ang [[Talaan ng mga pinakamalaking lungsod ng Unyong Europeo ayon sa populasyon sa loob ng mga limitasyon ng lungsod|pinakamataong lungsod]] sa [[Unyong Europeo]]. Noong 2019, ang urbanong sakop ng Berlin ay may humigit-kumulang 4.5&nbsp;milyong naninirahan. {{Magmula noong|2019}} ang [[Kalakhang sonang urbano|gumaganang urbanong pook]] ay tahanan ng humigit-kumulang 5.2&nbsp;milyong tao.<ref>[https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=urb_lpop1&lang=en Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas, Eurostat] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150903213351/https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=urb_lpop1&lang=en|date=3 September 2015}}.</ref> Ang buong [[Kalakhang Rehiyon ng Berlin/Brandeburgo|rehiyon ng kabisera ng Berlin-Brandeburgo]] ay may populasyon na higit sa 6&nbsp;milyon sa isang lugar na {{Cvt|30546|km2|0}}.<ref>{{Cite web |date=31 August 2020 |title=Initiativkreis Europäische Metropolregionen in Deutschland: Berlin-Brandenburg |url=https://www.deutsche-metropolregionen.org/mitglieder/berlin-brandenburg/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190817083458/https://www.deutsche-metropolregionen.org/mitglieder/berlin-brandenburg/ |archive-date=17 August 2019 |access-date=6 February 2013 |website=www.deutsche-metropolregionen.org}}</ref>{{Historical populations|1721|65300|1750|113289|1800|172132|1815|197717|1825|220277|1840|330230|1852|438958|1861|547571|1871|826341|1880|1122330|1890|1578794|1900|1888848|1910|2071257|1920|3879409|1925|4082778|1933|4221024|1939|4330640|1945|3064629|1950|3336026|1960|3274016|1970|3208719|1980|3048759|1990|3433695|2000|3382169|2010|3460725|53=2020|54=3664088}}Noong 2014, ang lungsod-estado na Berlin ay nagkaroon ng 37,368 buhay na panganak (+6.6%), isang rekord na bilang mula noong 1991. Ang bilang ng mga namatay ay 32,314. Halos 2.0&nbsp;milyong kabahayan ang binilang sa lungsod. 54 porsiyento ng mga ito ay mga sambahayang iisa ang naninirahan. Mahigit sa 337,000 pamilya na may mga batang wala pang 18 taong gulang ang nanirahan sa Berlin. Noong 2014, ang kabeserang Aleman ay nagrehistro ng dagdag sa paglipat ng humigit-kumulang 40,000 katao.<ref>[https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_en_2015_be.pdf statistics Berlin Brandenburg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160315084534/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_en_2015_be.pdf|date=15 March 2016}}. www.statistik-berlin-brandenburg.de Retrieved 10 October 2016.</ref> === Mga nasyonalidad === {| class="infobox" style="float:right;" | colspan="2" style="text-align:center;" |'''Mga residente ayon sa Pagkamamamayan''' <small>(31 Disyembre 2019)</small> <ref name="pop-detail6">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> |- !Bansa !Populasyon |- |Kabuuang mga rehistradong residente |3,769,495 |- |{{Flag|Germany}} |2,992,150 |- |{{Flag|Turkey}} |98,940 |- |{{Flag|Poland}} |56,573 |- |{{Flag|Syria}} |39,813 |- |{{Flag|Italy}} |31,573 |- |{{Flag|Bulgaria}} |30,824 |- |{{Flag|Russia}} |26,640 |- |{{Flag|Romania}} |24,264 |- |{{Flag|United States}} |22,694 |- |{{Flag|Vietnam}} |20,572 |- |{{Flag|France}} |20,223 |- |{{Flag|Serbia}} |20,109 |- |{{Flag|United Kingdom}} |16,751 |- |{{Flag|Spain}} |15,045 |- |{{Flag|Greece}} |14,625 |- |{{Flag|Croatia}} |14,430 |- |{{Flag|India}} |13,450 |- |{{Flag|Ukraine}} |13,410 |- |{{Flag|Afghanistan}} |13,301 |- |{{Flag|China}} |13,293 |- |{{Flag|Bosnia and Herzegovina}} |12,691 |- |Iba pang Gitnang Silangan at Asya |88,241 |- |Ibang Europa |80,807 |- |Africa |36,414 |- |Iba pang mga America |27,491 |- |Oceania at [[Antarctica]] |5,651 |- |Walang estado o Hindi Malinaw |24,184 |} Ang pambansa at pandaigdigang paglipat sa lungsod ay may mahabang kasaysayan. Noong 1685, pagkatapos ng pagpapawalang-bisa ng [[Kautusan ng Nantes]] sa Pransiya, tumugon ang lungsod sa pamamagitan ng [[Kautusan ng Potsdam]], na ginagarantiyahan ang kalayaan sa relihiyon at katayuang walang buwis sa mga Pranses na Huguenot na bakwit sa loob ng sampung taon. Ang [[Batas ng Kalakhang Berlin]] noong 1920 ay nagsama ng maraming suburb at nakapalibot na mga lungsod ng Berlin. Binuo nito ang karamihan sa teritoryo na binubuo ng modernong Berlin at pinalaki ang populasyon mula sa 1.9&nbsp;milyon hanggang 4&nbsp;milyon. Ang aktibong imigrasyon at asilo na politika sa Kanlurang Berlin ay naghudyat ng mga alon ng imigrasyon noong dekada '60 at '70. Ang Berlin ay tahanan ng hindi bababa sa 180,000 residenteng [[Mga Turko|Turko]] at [[Mga Turko sa Alemanya|Turko-Aleman]],<ref name="pop-detail4">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> na ginagawa itong pinakamalaking komunidad ng Turko sa labas ng Turkiya. Noong dekada '90 ang ''Aussiedlergesetze ay'' nagbigay-daan sa imigrasyon sa Alemanya ng ilang residente mula sa dating [[Unyong Sobyetiko]]. Sa ngayon, ang mga etnikong [[Kasaysayan ng mga Aleman sa Rusya, Ukranya, at Unyong Sobyetiko|Aleman]] mula sa mga bansa ng dating Unyong Sobyetiko ang bumubuo sa pinakamalaking bahagi ng komunidad na nagsasalita ng Ruso.<ref>{{Cite web |last=Dmitry Bulgakov |date=11 March 2001 |title=Berlin is speaking Russians' language |url=https://www.russiajournal.com/node/4653 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130406142034/https://www.russiajournal.com/node/4653 |archive-date=6 April 2013 |access-date=10 February 2013 |publisher=Russiajournal.com}}</ref> Ang huling dekada ay nakaranas ng pagdagsa mula sa iba't ibang bansa sa Kanluran at ilang rehiyon sa Africa.<ref>{{Cite news |last=Heilwagen |first=Oliver |date=28 October 2001 |title=Berlin wird farbiger. Die Afrikaner kommen – Nachrichten Welt am Sonntag – Welt Online |language=de |work=Die Welt |url=https://www.welt.de/print-wams/article616463/Berlin_wird_farbiger_Die_Afrikaner_kommen.html |url-status=live |access-date=2 June 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515022639/https://www.welt.de/print-wams/article616463/Berlin_wird_farbiger_Die_Afrikaner_kommen.html |archive-date=15 May 2011}}</ref> Ang isang bahagi ng mga imigranteng Aprikano ay nanirahan sa [[Afrikanisches Viertel]].<ref>{{cite press release|author=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|date=6 February 2009|title=Zweites Afrika-Magazin "Afrikanisches Viertel" erschienen Bezirksbürgermeister Dr. Christian Hanke ist Schirmherr|url=https://www.berlin.de/ba-mitte/aktuell/presse/archiv/20090206.1305.119894.html|location=Berlin|publisher=berlin.de|access-date=27 September 2016|archive-date=21 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141021050530/https://www.berlin.de/ba-mitte/aktuell/presse/archiv/20090206.1305.119894.html|url-status=live}}</ref> Ang mga batang Aleman, EU-Europeo, at Israeli ay nanirahan na rin sa lungsod.<ref>{{Cite journal |date=12 December 2014 |title=Hummus in the Prenzlauer Berg |url=https://www.thejewishweek.com/special-sections/jewish-journeys/hummus-prenzlauer-berg |url-status=live |journal=The Jewish Week |archive-url=https://web.archive.org/web/20141230010937/https://www.thejewishweek.com/special-sections/jewish-journeys/hummus-prenzlauer-berg |archive-date=30 December 2014 |access-date=29 December 2014}}</ref> Noong Disyembre 2019, mayroong 777,345 na rehistradong residente ng dayuhang nasyonalidad at dagdag pang 542,975 mamamayang Aleman na may "pinanggalingang imgrante" ''(Migrationshintergrund, MH)'',<ref name="pop-detail5">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> ibig-sabihin sila o ang isa sa kanilang mga magulang ay nandayuhan sa Alemanya pagkatapos ng 1955. Ang mga dayuhang residente ng Berlin ay nagmula sa mga 190 bansa.<ref>{{Cite web |date=5 February 2011 |title=457 000 Ausländer aus 190 Staaten in Berlin gemeldet |trans-title=457,000 Foreigners from 190 Countries Registered in Berlin |url=https://www.morgenpost.de/printarchiv/berlin/article104791484/457-000-Auslaender-aus-190-Staaten-in-Berlin-gemeldet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190428201553/https://www.morgenpost.de/printarchiv/berlin/article104791484/457-000-Auslaender-aus-190-Staaten-in-Berlin-gemeldet.html |archive-date=28 April 2019 |access-date=28 April 2019 |website=[[Berliner Morgenpost]] |language=de}}</ref> 48 porsiyento ng mga residenteng wala pang 15 taong gulang ay may pinagmulang imigrante.<ref>{{cite web |title=Fast jeder Dritte in Berlin hat einen Migrationshintergrund |url=https://www.rbb-online.de/politik/beitrag/2017/05/migrationshintergrund-berlin-jeder-dritte.html |website=www.rbb-online.de}}{{Dead link|date=December 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> Ang Berlin noong 2009 ay tinatayang mayroong 100,000 hanggang 250,000 hindi rehistradong mga naninirahan.<ref>{{Cite news |last=Von Andrea Dernbach |date=23 February 2009 |title=Migration: Berlin will illegalen Einwanderern helfen – Deutschland – Politik – Tagesspiegel |work=Der Tagesspiegel Online |publisher=Tagesspiegel.de |url=https://www.tagesspiegel.de/politik/deutschland/berlin-will-illegalen-einwanderern-helfen/1452916.html |url-status=live |access-date=15 September 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218131251/https://www.tagesspiegel.de/politik/migration-berlin-will-illegalen-einwanderern-helfen/1452916.html |archive-date=18 February 2022}}</ref> Ang mga Boro ng Berlin na may malaking bilang ng mga migrante o populasyon na ipinanganak sa ibang bansa ay ang [[Mitte]], [[Neukölln]], at [[Friedrichshain-Kreuzberg]].<ref>{{Cite web |date=8 September 2016 |title=Zahl der Ausländer in Berlin steigt auf Rekordhoch |url=https://jungefreiheit.de/politik/deutschland/2016/zahl-der-auslaender-in-berlin-steigt-auf-rekordhoch/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170804053354/https://jungefreiheit.de/politik/deutschland/2016/zahl-der-auslaender-in-berlin-steigt-auf-rekordhoch/ |archive-date=4 August 2017 |access-date=13 June 2017 |website=jungefreiheit.de |language=de}}</ref> Mayroong higit sa 20 hindi katutubong komunidad na may populasyong hindi bababa sa 10,000 katao, kabilang ang mga [[Mga Turko sa Berlin|Turko]], Polako, Ruso, Lebanes, Palestino, Serbio, Italyano, Indiyano, Bosnio, [[Pamayanang Biyetnames ng Berlin|Biyetnames]], Amerikano, Rumano, Bulgari, Croata, Tsino, Austriako, Ukrano, Pranses, Briton, Españo, Israeli, Thai, Irani, Ehipsiyo, at Siryo na mga komunidad. === Mga wika === Ang Aleman ay ang opisyal at nangingibabaw na sinasalitang wika sa Berlin. Ito ay isang [[Mga wikang Kanlurang Aleman|wikang Kanlurang Aleman]] na nagmula ang karamihan ng bokabularyo nito mula sa sangay ng Aleman ng pamilya ng wikang [[Mga wikang Indo-Europeo|Indo-Europeo]]. Ang Aleman ay isa sa 24 na wika ng Unyong Europeo,<ref>{{Cite web |last=European Commission |title=Official Languages |url=https://ec.europa.eu/languages/policy/linguistic-diversity/official-languages-eu_en.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140926004848/https://ec.europa.eu/languages/policy/linguistic-diversity/official-languages-eu_en.htm |archive-date=26 September 2014 |access-date=29 July 2014}}</ref> at isa sa tatlong [[wikang pantrabaho]] ng [[Komisyong Europeo]]. Ang Berlinerisch o Berlinisch ay hindi isang diyalekto sa lingguwistika. Ito ay sinasalita sa Berlin at sa [[Kalakhang Rehiyon ng Berlin/Brandeburgo|nakapaligid na kalakhang pook]]. Nagmula ito sa isang [[Diyalektong Brandeburges|Brandeburges]] na varyant. Ang diyalekto ay nakikita na ngayon na mas katulad ng isang [[sosyolekto]], higit sa lahat sa pamamagitan ng pagtaas ng imigrasyon at mga uso sa mga edukadong populasyon na magsalita ng [[karaniwang Aleman]] sa pang-araw-araw na buhay. Ang pinakakaraniwang ginagamit na wikang banyaga sa Berlin ay Turko, Polako, Ingles, Persa, Arabe, Italyano, Bulgaro, Ruso, Rumano, Kurdo, Serbo-Croata, Pranses, Español, at Biyentames. Mas madalas na naririnig ang Truko, Arabe, Kurdo, at Serbo-Croata sa kanlurang bahagi dahil sa malalaking komunidad ng Gitnang Silangan at dating Yugoslavia. Ang Polako, Ingles, Ruso, at Biyetnames ay may mas maraming katutubong nagsasalita sa Silangang Berlin.<ref>{{Cite web |date=18 May 2010 |title=Studie – Zwei Millionen Berliner sprechen mindestens zwei Sprachen – Wirtschaft – Berliner Morgenpost – Berlin |url=https://www.morgenpost.de/printarchiv/wirtschaft/article1309952/Zwei-Millionen-Berliner-sprechen-mindestens-zwei-Sprachen.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110522160634/https://www.morgenpost.de/printarchiv/wirtschaft/article1309952/Zwei-Millionen-Berliner-sprechen-mindestens-zwei-Sprachen.html |archive-date=22 May 2011 |access-date=2 June 2011 |publisher=Morgenpost.de}}</ref> === Relihiyon === Ayon sa senso noong 2011, humigit-kumulang 37 porsiyento ng populasyon ang nag-ulat na mga miyembro ng isang legal na kinikilalang simbahan o relihiyosong organisasyon. Ang iba ay hindi kabilang sa naturang organisasyon, o walang impormasyong makukuha hinggil sa kanila.<ref name="Census 2011">{{Cite web |title=Zensus 2011 – Bevölkerung und Haushalte – Bundesland Berlin |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/zensus/gdb/bev/be/11_Berlin_bev.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303193809/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/zensus/gdb/bev/be/11_Berlin_bev.pdf |archive-date=3 March 2016 |access-date=23 February 2019 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=6–7 |language=de}}</ref> Ang pinakamalaking relihiyong denominasyon na naitala noong 2010 ay ang [[Protestantismo|Protestanteng]] [[Landeskirche|rehiyonal na samahang simbahan]] —ang [[Ebanghelikong Simbahan ng Berlin-Brandeburgo-Mataas na Lusacia Silesiana]] (EKBO) —isang [[Iisa at nagkakaisang simbahan|nagkakaisang simbahan]]. Ang EKBO ay miyembro ng [[Simbahang Ebanghelika sa Alemanya|Simbahang Ebanghelika sa Alemanya (EKD)]] at [[Union Evangelischer Kirchen|Union Evangelischer Kirchen (UEK)]]. Ayon sa EKBO, ang kanilang kasapian ay umabot sa 18.7 porsyento ng lokal na populasyon, habang ang [[Simbahang Katolikong Romano]] ay mayroong 9.1 porsyento ng mga residenteng nakarehistro bilang mga miyembro nito.<ref name="kirchenmitglieder2010">{{Cite web |date=November 2011 |title=Kirchenmitgliederzahlen am 31.12.2010 |trans-title=Church membership on 31 December 2010 |url=https://www.ekd.de/ekd_de/ds_doc/Ber_Kirchenmitglieder_2010.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180209204513/https://www.ekd.de/ekd_de/ds_doc/Ber_Kirchenmitglieder_2010.pdf |archive-date=9 February 2018 |access-date=10 March 2012 |publisher=[[Evangelical Church in Germany]] |language=de}}</ref> Humigit-kumulang 2.7% ng populasyon ang nakikilala sa iba pang mga denominasyong Kristiyano (karamihan sa [[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]], ngunit iba't ibang mga Protestante rin).<ref name="klStatistik2010">{{Cite web |date=December 2010 |title=Die kleine Berlin–Statistik 2010 |trans-title=The small Berlin statistic 2010 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Produkte/kleinestatistik/kBEst_2010.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719085946/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Produkte/kleinestatistik/kBEst_2010.pdf |archive-date=19 July 2011 |access-date=4 January 2011 |publisher=[[List of statistical offices in Germany|Amt für Statistik Berlin–Brandenburg]] |language=de}}</ref> Ayon sa rehistro ng mga residente ng Berlin, noong 2018, 14.9 porsiyento ay miyembro ng Simbahang Ebanghelika, at 8.5 porsiyento ay miyembro ng Simbahang Katolika.<ref name="pop-detail7">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref> Ang gobyerno ay nagpapanatili ng rehistro ng mga miyembro ng mga simbahang ito para sa mga layunin ng buwis, dahil kinokolekta nito ang [[buwis sa simbahan]] sa ngalan ng mga simbahan. Hindi ito nag-iingat ng mga rekord ng mga miyembro ng ibang relihiyosong organisasyon na maaaring mangolekta ng kanilang sariling buwis sa simbahan, sa ganitong paraan. Noong 2009, humigit-kumulang 249,000 [[Muslim]] ang iniulat ng [[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg|Tanggapan ng Estadistika]] na mga miyembro ng mga Masjid at Islamikong relihiyosong organisasyon sa Berlin,<ref>{{Cite web |title=Statistisches Jahrbuch für Berlin 2010 |trans-title=Statistical yearbook for Berlin 2010 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/jahrbuch/jb2010/JB_201004_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121120202750/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/jahrbuch/jb2010/JB_201004_BE.pdf |archive-date=20 November 2012 |access-date=10 February 2013 |publisher=[[List of statistical offices in Germany|Amt für Statistik Berlin–Brandenburg]] |language=de}}</ref> habang noong 2016, tinatantya ng pahayagang ''[[Der Tagesspiegel]]'' na humigit-kumulang 350,000 Muslim ang nag-obserba ng [[Ramadan]] sa Berlin.<ref>{{Cite news |last=Berger |first=Melanie |date=6 June 2016 |title=Ramadan in Flüchtlingsheimen und Schulen in Berlin |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/muslime-im-fastenmonat-ramadan-in-fluechtlingsheimen-und-schulen-in-berlin/13696160.html |url-status=live |access-date=23 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212013247/https://www.tagesspiegel.de/berlin/muslime-im-fastenmonat-ramadan-in-fluechtlingsheimen-und-schulen-in-berlin/13696160.html |archive-date=12 December 2019}}</ref> Noong 2019, humigit-kumulang 437,000 rehistradong residente, 11.6% ng kabuuan, ang nag-ulat na mayroong pinanggalingan sa paglilipat mula sa isa sa mga [[Mga miyembrong estado ng Organisasyon ng Kooperasyong Islamiko|estadong Miyembro ng Organisasyon ng Kooperasyong Islamiko]].<ref name="pop-detail8">{{Cite web |title=Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019 |trans-title=Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223110544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf |archive-date=23 February 2020 |access-date=8 April 2020 |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |pages=4, 10, 13, 18–22 |language=de}}</ref><ref>{{Cite news |last=Berger |first=Melanie |date=6 June 2016 |title=Ramadan in Flüchtlingsheimen und Schulen in Berlin |language=de |trans-title=Ramadan in refugee camps and schools in Berlin |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/muslime-im-fastenmonat-ramadan-in-fluechtlingsheimen-und-schulen-in-berlin/13696160.html |url-status=live |access-date=13 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170712125538/https://www.tagesspiegel.de/berlin/muslime-im-fastenmonat-ramadan-in-fluechtlingsheimen-und-schulen-in-berlin/13696160.html |archive-date=12 July 2017}}</ref> Sa pagitan ng 1992 at 2011 halos dumoble ang populasyon ng Muslim.<ref>{{Cite news |last=Schupelius |first=Gunnar |date=28 May 2015 |title=Wird der Islam künftig die stärkste Religion in Berlin sein? |work=[[Berliner Zeitung]] |url=https://www.bz-berlin.de/berlin/kolumne/wird-der-islam-kuenftig-die-staerkste-religion-in-berlin-sein |url-status=live |access-date=13 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170603092248/https://www.bz-berlin.de/berlin/kolumne/wird-der-islam-kuenftig-die-staerkste-religion-in-berlin-sein |archive-date=3 June 2017}}</ref> Humigit-kumulang 0.9% ng mga Berlines ay kabilang sa ibang mga relihiyon. Sa tinatayang populasyon na 30,000–45,000 na mga residenteng Hudyo,<ref name="The Boston Globe 2014-11-01">{{Cite web |last=Ross |first=Mike |date=1 November 2014 |title=In Germany, a Jewish community now thrives |url=https://www.bostonglobe.com/opinion/2014/11/01/germany-jewish-community-now-thrives/fcPnmnfpbLQ0hM1A6zDyNN/story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222235631/https://www.bostonglobe.com/opinion/2014/11/01/germany-jewish-community-now-thrives/fcPnmnfpbLQ0hM1A6zDyNN/story.html |archive-date=22 December 2016 |access-date=19 August 2016 |website=[[The Boston Globe]]}}</ref> humigit-kumulang 12,000 ang mga rehistradong miyembro ng mga relihiyosong organisasyon.<ref name="klStatistik20102">{{Cite web |date=December 2010 |title=Die kleine Berlin–Statistik 2010 |trans-title=The small Berlin statistic 2010 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Produkte/kleinestatistik/kBEst_2010.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719085946/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/Produkte/kleinestatistik/kBEst_2010.pdf |archive-date=19 July 2011 |access-date=4 January 2011 |publisher=[[List of statistical offices in Germany|Amt für Statistik Berlin–Brandenburg]] |language=de}}</ref> Ang Berlin ay ang luklukan ng [[Katoliko Romanong Arkidiyosesis ng Berlin|Katoliko Romanong arsobispo ng Berlin]] at ang nahalal na tagapangulo ng [[Ebanghelikong Simbahan ng Berlin-Brandeburgo-Mataas na Lusacia Silesiana|EKBO]] ay pinamagatang obispo ng EKBO. Higit pa rito, ang Berlin ay ang luklukan ng maraming mga Ortodoksong katedral, tulad ng Katedral ni San Boris ang Bautista, isa sa dalawang luklukan ng [[Simbahang Bulgarong Ortodokso|Bulgarong Ortodokso]] na Diyosesis ng Kanluran at Gitnang Europa, at ang Katedral ng Muling Pagkabuhay ni Kristo ng Diyosesis ng Berlin (Patriarkado ng Moscow). {{multiple image|align=right|perrow=2|total_width=400|width1=500|width2=500|width3=500|width4=500|height1=350|height2=350|height3=350|height4=350|image1=Berliner Dom - panoramio (20).jpg|image2=NeueSynagogue.JPG|image3=2020-04-16 P4160889 St.Hedwigs-Kathedrale, Bebelplatz.jpg|image4=Şehitlik mosque Berlin by ZUFAr.jpg|footer=Paikot pa kanan mula sa taas pakaliwa: [[Katedral ng Berlin]], [[Bagong Sinagoga (Berlin)|Bagong Sinagoga]], Moske Şehitli, at [[Katedral ni Santa Eduvigis]]}} Ang mga mananampalataya ng iba't ibang relihiyon at denominasyon ay nagpapanatili ng maraming [[Listahan ng mga lugar ng pagsamba sa Berlin|lugar ng pagsamba sa Berlin]]. Ang [[Malayang Simbahang Ebangheliko-Luterano]] ay may walong parokya na may iba't ibang laki sa Berlin.<ref>{{Cite web |title=Lutheran Diocese Berlin-Brandenburg |url=https://www.selk-berlin.de/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080328152944/https://www.selk-berlin.de/ |archive-date=28 March 2008 |access-date=19 August 2008 |publisher=Selbständige Evangelisch-Lutherische Kirche}}</ref> Mayroong 36 na kongregasyong [[Mga Bautista|Bautista]] (sa loob [[Samahan ng mga Ebanghelikong Malayang Simbahang Kongregasyon sa Alemanya]]), 29 [[Bagong Apostolikong Simbahan]], 15 [[Nagkakaisang Metodistang Simbahan|Nagkakaisang Metodista]] na simbahan, walong Malayang Ebanghelika na Kongregasyon, apat na [[Simbahan ni Kristo, Siyentipiko]] (una, iklawa, ikatlo, at ikalabing-anim), anim mga kongregasyon ng [[Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw]], isang [[Lumang Simbahang Katoliko|Lumang Simbahan]], at isang [[Anglikanismo|Anglicanong]] simbahan sa Berlin. Ang Berlin ay may higit sa 80 moske,<ref>{{Cite web |title=Berlin's mosques |url=https://www.dw.com/en/berlins-mosques/g-17572423 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181111093250/https://www.dw.com/en/berlins-mosques/g-17572423 |archive-date=11 November 2018 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[Deutsche Welle]]}}</ref> sampung sinagoga,<ref>{{Cite news |last=Keller |first=Claudia |date=10 November 2013 |title=Berlins jüdische Gotteshäuser vor der Pogromnacht 1938: Untergang einer religiösen Vielfalt |language=de |trans-title=Berlin's jewish places of worship before the Pogromnacht 1938: Decline of a religious diversity |work=[[Der Tagesspiegel]] |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/berlins-juedische-gotteshaeuser-vor-der-pogromnacht-1938-untergang-einer-religioesen-vielfalt/9052966.html |url-status=live |access-date=11 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181111093246/https://www.tagesspiegel.de/berlin/berlins-juedische-gotteshaeuser-vor-der-pogromnacht-1938-untergang-einer-religioesen-vielfalt/9052966.html |archive-date=11 November 2018 |quote=Von den weit mehr als 100 jüdischen Gotteshäusern sind gerade einmal zehn übrig geblieben. (in english: Of the far more than 100 synagogues, only ten are left.)}}</ref> at dalawang templong [[Budismo|Budista]]. == Gobyerno at politika == {{main|Politika ng Berlin}} === Estadong lungsod === [[Talaksan:Rotes_Rathaus.jpg|left|thumb|[[Rotes Rathaus]] (''Pulang Munisipyo''), luklukan ng Senado at Alkalde ng Berlin.]] Mula noong [[Muling pag-iisang Aleman|muling pag-iisa]] noong Oktubre 3, 1990, ang Berlin ay isa sa tatlong [[Länder ng Alemanya|estadong lungsod sa Alemanya]] na kabilang sa kasalukuyang 16 na estado ng Alemanya. Ang [[Abgeordnetenhaus ng Berlin|Kapulungan ng mga Kinatawan]] (''Abgeordnetenhaus'') ay kumakatawan bilang parlamento ng lungsod at estado, na mayroong 141 na luklukan. Ang ehekutibong tanggapan ng Berlin ay ang [[Senado ng Berlin]] (''Senat von Berlin''). Binubuo ang Senado ng [[Talaan ng mga alkalde ng Berlin|Namamahalang Alkalde]] (''Regierender Bürgermeister''), at hanggang sampung senador na may hawak na ministeryal na posisyon, dalawa sa kanila ang may hawak na titulong "Alkalde" (''Bürgermeister'') bilang kinatawan ng Namamahalang Alkalde.<ref>{{Cite web |date=2016-11-01 |title=Verfassung von Berlin – Abschnitt IV: Die Regierung |url=https://www.berlin.de/rbmskzl/regierender-buergermeister/verfassung/artikel.41527.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201008025644/https://www.berlin.de/rbmskzl/regierender-buergermeister/verfassung/artikel.41527.php |archive-date=8 October 2020 |access-date=2020-10-02 |website=www.berlin.de |language=de}}</ref> Ang kabuuang taunang badyet ng estado ng Berlin noong 2015 ay lumampas sa €24.5 ($30.0) bilyon kabilang ang surplus sa badyet na €205 ($240) milyon.<ref>{{Cite news |title=Berliner Haushalt Finanzsenator bleibt trotz sprudelnder Steuereinnahmen vorsichtig |work=Berliner Zeitung |url=https://www.berliner-zeitung.de/berlin/berliner-haushalt-finanzsenator-bleibt-trotz-sprudelnder-steuereinnahmen-vorsichtig-24702234 |url-status=live |access-date=20 September 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218131248/https://www.berliner-zeitung.de/sport-leidenschaft/berliner-haushalt-finanzsenator-kollatz-ahnen-bleibt-trotz-sprudelnder-steuereinnahmen-vorsichtig-li.6132?pid=true |archive-date=18 February 2022}}</ref> Ang estado ay nagmamay-ari ng malawak na pag-aari, kabilang ang mga gusaling pang-administratibo at pamahalaan, mga kompanya ng real estate, pati na rin ang mga stake sa Estadio Olimpiko, mga paliguan, mga kompanya ng pabahay, at maraming mga pampublikong negosyo at mga subsidiyaryo na kompanya.<ref>{{Cite web |date=18 May 2017 |title=Vermögen |trans-title=Assets |url=https://www.berlin.de/sen/finanzen/de-plain/vermoegen/artikel.92737.de-plain.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928151604/https://www.berlin.de/sen/finanzen/de-plain/vermoegen/artikel.92737.de-plain.php |archive-date=28 September 2019 |access-date=28 September 2019 |website=[[Berlin.de]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=5 September 2019 |title=Beteiligungen des Landes Berlin |trans-title=Holdings of the State of Berlin |url=https://www.berlin.de/sen/finanzen/vermoegen/beteiligungen/artikel.7208.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219070001/https://www.berlin.de/sen/finanzen/vermoegen/beteiligungen/artikel.7208.php |archive-date=19 December 2019 |access-date=28 September 2019 |website=[[Berlin.de]] |language=de}}</ref> Hawak ng [[Partido Sosyo-Demokratiko ng Alemanya|Partido Sosyo-Demokratiko]] (''Sozialdemokratische Partei Deutschlands'' o SPD) at ng [[Ang Kaliwa (Alemanya)|Kaliwa]] (Die Linke) ang pamahalaang lungsod pagkatapos ng [[Halalan estatal ng Berlin, 2001|halalang estatal noong 2001]] at nanalo ng isa pang termino sa [[Halalang estatal ng Berlin, 2006|halalang estatal noong 2006]].<ref>{{Cite web |title=Berlin state election, 2006 |url=https://www.statistik-berlin.de/produkte/Faltblatt_Brochure/berlin_in_Zahlen_engl.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120323161037/https://www.statistik-berlin.de/produkte/Faltblatt_Brochure/berlin_in_Zahlen_engl.pdf |archive-date=23 March 2012 |access-date=17 August 2008 |website=Der Landeswahlleiter für Berlin |language=de}}</ref> Mula noong [[Halalang estatal ng Berlin, 2016|halalang estatal noong 2016]], nagkaroon ng koalisyon sa pagitan ng Partido Sosyo-Demokratiko, mga Lunti, at Kaliwa. Ang Namumunong Alkalde ay magkasabay na Panginoong Alkalde ng Lungsod ng Berlin (''Oberbürgermeister der Stadt'') at Ministro na Pangulo ng Estado ng Berlin (''Ministerpräsident des Bundeslandes''). Ang tanggapan ng Namamahalang Alkalde ay nasa [[Rotes Rathaus|Rotes Rathaus (Pulang Munisipyo)]]. Mula noong 2014 ang tanggapang ito ay hawak ni [[Michael Müller (politiko, ipinanganak noong 1964)|Michael Müller]] ng mga Sosyo-Demokratiko.<ref>{{Cite magazine|magazine=[[Time (magazine)|Time Europe]]}}</ref> === Mga boro === [[Talaksan:Berlin_Subdivisions.svg|right|thumb|[[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|12 boro ng Berlin at ang kanilang 96 na kapitbahayan]]]] Ang Berlin ay nahahati sa 12 boro o distrito (''Bezirke''). Ang bawat boro ay may ilang mga subdistrito o mga kapitbahayan (''Ortsteile''), na nag-ugat sa mas matatandang munisipalidad na nauna sa pagbuo ng Kalakhang Berlin noong Oktubre 1, 1920. Ang mga subdistritong ito ay naging urbanisado at isinama sa lungsod nang maglaon. Maraming residente ang lubos na nakikilala sa kanilang mga kapitbahayan, na kolokyal na tinatawag na ''[[Kiez]]''. Sa kasalukuyan, ang Berlin ay binubuo ng 96 na mga subdistrito, na karaniwang binubuo ng ilang mas maliliit na pook residensiyal o kuwarto. Ang bawat borough ay pinamamahalaan ng isang sangguniang pamboro (''Bezirksamt'') na binubuo ng limang konsehal (''Bezirksstadträte'') kasama ang alkalde ng boro (''Bezirksbürgermeister''). Ang konseho ay inihahalal ng asamblea ng boro (''Bezirksverordnetenversammlung''). Gayunpaman, ang mga indibidwal na boro ay hindi mga independiyenteng munisipalidad, ngunit nasa ilalim ng Senado ng Berlin. Ang mga alkalde ng boro ay bumubuo sa konseho ng mga alkalde (''Rat der Bürgermeister''), na pinamumunuan ng Namamahalang Alkalde ng lungsod at nagpapayo sa Senado. Ang mga kapitbahayan ay walang mga lokal na katawan ng pamahalaan. === Kakambal na bayan – mga kinakapatid na lungsod === Ang Berlin ay nagpapanatili ng opisyal na pakikipagsosyo sa 17 lungsod.<ref name="Berlintwins">{{Cite web |title=City Partnerships |url=https://www.berlin.de/rbmskzl/en/international-relations/city-partnerships/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205104217/https://www.berlin.de/rbmskzl/en/international-relations/city-partnerships/ |archive-date=5 February 2021 |access-date=8 February 2021 |website=Berlin.de |publisher=Governing Mayor of Berlin, Senate Chancellery, Directorate for Protocol and International Relations |type=official web site}}</ref> Ang [[Kakambal na lungsod|pagkakambal ng lungsod]] sa pagitan ng Berlin at iba pang mga lungsod ay nagsimula sa kapatid nitong lungsod na Los Angeles noong 1967. Kinansela ang mga pagsosyo ng Silangang Berlin sa panahon ng muling pag-iisa ng Alemanya ngunit kalaunan ay bahagyang muling itinatag. Ang mga pakikipagsosyo ng Kanlurang Berlin ay dati nang pinaghihigpitan sa antas ng boro. Noong panahon ng Digmaang Malamig, ang mga partnership ay sumasalamin sa iba't ibang hanayan ng kapangyarihan, kung saan ang Kanlurang Berlin ay nakikipagsosyo sa mga kabesera sa Kanluraning Mundo at Silangang Berlin na karamihan ay nakikipagsosyo sa mga lungsod mula sa [[Pakto ng Barsobya]] at mga kaalyado nito. Mayroong ilang magkasanib na proyekto sa maraming iba pang mga lungsod, tulad ng [[Beirut]], Belgrade, São Paulo, [[Copenhague]], Helsinki, [[Amsterdam]], [[Johannesburg]], [[Mumbai]], Oslo, [[Hanoi]], Shanghai, [[Seoul]], [[Sopiya|Sofia]], [[Sydney]], Lungsod ng New York, at [[Viena]]. Lumalahok ang Berlin sa mga pandaigdigang asosasyon ng lungsod gaya ng Samahan ng mga Kabesera ng Unyong Europeo, Eurocities, Ugnayan ng mga mga Europeong Lungsod ng Kultura, Metropolis, Pagpupulong Kumperensiya ng mga Pangunahing Lungsod ng Mundo, at Kumperensiya ng mga Kabeserang Lungsod ng Mundo. Ang Berlin ay kakambal sa:<ref name="Berlintwins2">{{Cite web |title=City Partnerships |url=https://www.berlin.de/rbmskzl/en/international-relations/city-partnerships/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205104217/https://www.berlin.de/rbmskzl/en/international-relations/city-partnerships/ |archive-date=5 February 2021 |access-date=8 February 2021 |website=Berlin.de |publisher=Governing Mayor of Berlin, Senate Chancellery, Directorate for Protocol and International Relations |type=official web site}}</ref>{{div col|colwidth=20em}} *Los Angeles, Estados Unidos (1967) <!--Paris - not twinning, does not consider Berlin as its twin town--> *[[Madrid]], España (1988) *[[Istanbul]], Turkiya (1989) *[[Barsobya]] Polonya (1991) *Mosku, Rusya (1991) *[[Bruselas]], Belhika (1992) *[[Budapest]], Unggarya (1992) *[[Tashkent]], Uzbekistan (1993) *[[Lungsod Mehiko]], Mehiko (1993) *[[Jakarta]], Indonesia (1993) *Beijing, Tsina (1994) *Tokyo, Hapon (1994) *[[Buenos Aires]], Arhentina (1994) *[[Praga]], Republikang Tseko (1995) *[[Windhoek]], Namibia (2000) *Londres, Nagkakaisang Kaharian (2000) {{div col end}}Mula noong 1987, ang Berlin ay mayroon ding opisyal na pakikipagsosyo sa Paris, Pransiya. Ang bawat boro ng Berlin ay nagtatag din ng sarili nitong kambal na bayan. Halimbawa, ang borough ng [[Friedrichshain-Kreuzberg]] ay may pagsosyo sa Israeling lungsod ng [[Kiryat Yam]].<ref>{{Cite web |title=Städtepartnerschaftsverein Friedrichshain-Kreuzberg e. V. |url=https://www.berlin.de/ba-friedrichshain-kreuzberg/ueber-den-bezirk/staedtepartner/artikel.149158.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210309000305/https://www.berlin.de/ba-friedrichshain-kreuzberg/ueber-den-bezirk/staedtepartner/artikel.149158.php |archive-date=9 March 2021 |access-date=8 February 2021 |website=berlin.de |language=de}}</ref> == Ekonomiya == {{main|Ekonomiya ng Berlin}} [[Talaksan:Berlin_Mitte_by_night.JPG|left|thumb|Ang Berlin ay isang UNESCO "Lungsod ng Disenyo" at kinikilala para sa mga [[Mga malikhaing industriya|malikhaing industriya]] nito at [[ekosistema ng startup]].<ref>{{Cite web |title=Berlin – Europe's New Start-Up Capital |url=https://www.credit-suisse.com/us/en/news-and-expertise/entrepreneurs/articles/news-and-expertise/2015/08/en/berlin-europes-new-start-up-capital.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160331043259/https://www.credit-suisse.com/us/en/news-and-expertise/entrepreneurs/articles/news-and-expertise/2015/08/en/berlin-europes-new-start-up-capital.html |archive-date=31 March 2016 |access-date=27 March 2016 |website=Credit Suisse}}</ref>]] Ang Berlin ay isang UNESCO "City of Design" at kinikilala para sa mga [[Mga malikhaing industriya|malikhaing industriya]] nito at [[startup ecosystem]]. Noong 2018, ang GDP ng Berlin ay umabot sa €147&nbsp;bilyon, isang pagtaas ng 3.1% kumpara sa nakaraang taon. Ang ekonomiya ng Berlin ay pinangungunahan ng [[Tersiyaryong sektor ng ekonomiya|sektor ng serbisyo]], na may humigit-kumulang 84% ng lahat ng kompanya na nagnenegosyo sa mga serbisyo. Noong 2015, ang kabuuang lakas-paggawa sa Berlin ay 1.85&nbsp;milyon. Ang tantos ng walang trabaho ay umabot sa 24 na taon na mababang noong Nobyembre 2015 at tumayo sa 10.0%.<ref>{{Cite news |title=Berlin hat so wenig Arbeitslose wie seit 24 Jahren nicht |language=de |work=Berliner Zeitung |url=https://www.berliner-zeitung.de/wirtschaft/arbeitsmarkt-in-berlin-berlin-hat-so-wenig-arbeitslose-wie-seit-24-jahren-nicht,10808230,32678128.html |url-status=live |access-date=1 November 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151203224849/https://www.berliner-zeitung.de/wirtschaft/arbeitsmarkt-in-berlin-berlin-hat-so-wenig-arbeitslose-wie-seit-24-jahren-nicht,10808230,32678128.html |archive-date=3 December 2015}}</ref> Mula 2012 hanggang 2015, ang Berlin, bilang isang estado ng Aleman, ay may pinakamataas na taunang tantos ng paglago ng trabaho. Humigit-kumulang 130,000 trabaho ang naidagdag sa panahong ito.<ref>{{Cite news |date=28 January 2015 |title=In Berlin gibt es so viele Beschäftigte wie nie zuvor |language=de |work=Berliner Zeitung |url=https://www.berliner-zeitung.de/berlin/rekord-in-der-hauptstadt-in-berlin-gibt-es-so-viele-beschaeftigte-wie-nie-zuvor,10809148,33634676.html |url-status=live |access-date=16 February 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160224010722/https://www.berliner-zeitung.de/berlin/rekord-in-der-hauptstadt-in-berlin-gibt-es-so-viele-beschaeftigte-wie-nie-zuvor,10809148,33634676.html |archive-date=24 February 2016}}</ref> Kabilang sa mahahalagang sektor ng ekonomiya sa Berlin ang mga agham pambuhay, transportasyon, impormasyon at mga teknolohiya sa komunikasyon, media at musika, pananalastas at disenyo, bioteknolohiya, mga serbisyong pangkapaligiran, konstruksiyon, e-komersiyo, retail, negosyo sa hotel, at inhinyeriyang medikal.<ref>{{Cite news |date=21 September 2006 |title=Poor but sexy |work=The Economist |url=https://www.economist.com/displayStory.cfm?story_id=7953479 |url-status=live |access-date=19 August 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080622201720/https://www.economist.com/displayStory.cfm?story_id=7953479 |archive-date=22 June 2008}}</ref> Ang pananaliksik at pag-unlad ay may kahalagahang pang-ekonomiya para sa lungsod.<ref name="factsheet">{{Cite web |title=Die kleine Berlin Statistik |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_de_2013_be.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714163544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_de_2013_be.pdf |archive-date=14 July 2014 |access-date=26 August 2014 |website=berlin.de}}</ref> Maraming malalaking korporasyon tulad ng Volkswagen, Pfizer, at SAP ang nagpapatakbo ng mga laboratoryong pang-inobasyon sa lungsod.<ref>{{Cite news |title=Immer mehr Konzerne suchen den Spirit Berlins |publisher=Berliner Morgenpost |url=https://www.morgenpost.de/wirtschaft/article208628997/Immer-mehr-Konzerne-suchen-den-Spirit-Berlins.html |url-status=live |access-date=13 January 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170116150546/https://www.morgenpost.de/wirtschaft/article208628997/Immer-mehr-Konzerne-suchen-den-Spirit-Berlins.html |archive-date=16 January 2017}}</ref> Ang Science and Business Park sa Adlershof ay ang pinakamalaking parke ng teknolohiya sa Alemanya na sinusukat ng kita. <ref>{{Cite web |title=The Science and Technology Park Berlin-Adlershof |url=https://www.adlershof.de/en/facts-figures/adlershof-in-numbers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170117042743/https://www.adlershof.de/en/facts-figures/adlershof-in-numbers/ |archive-date=17 January 2017 |access-date=13 January 2017 |website=Berlin Adlershof: Facts and Figures |publisher=Adlershof}}</ref> Sa loob ng [[Eurozone]], ang Berlin ay naging sentro para sa paglipat ng negosyo at internasyonal na [[Pamumuhunan (macroeconomics)|pamumuhunan]].<ref>{{Cite news |title=Global Cities Investment Monitor 2012 |publisher=KPMG |url=https://www.kpmg.com/FR/fr/IssuesAndInsights/News/Documents/GPIA-KPMG-CIM-2012.pdf |url-status=live |access-date=28 August 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102003006/https://www.kpmg.com/FR/fr/IssuesAndInsights/News/Documents/GPIA-KPMG-CIM-2012.pdf |archive-date=2 November 2013}}</ref><ref>{{Cite web |title=Arbeitslosenquote nach Bundesländern in Deutschland 2018 {{!}} Statista |url=https://de.statista.com/statistik/daten/studie/36651/umfrage/arbeitslosenquote-in-deutschland-nach-bundeslaendern/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210627171657/https://de.statista.com/statistik/daten/studie/36651/umfrage/arbeitslosenquote-in-deutschland-nach-bundeslaendern/ |archive-date=27 June 2021 |access-date=13 November 2018 |website=Statista |language=de}}</ref> {| class="wikitable" !Taon <ref>{{Cite web |title=Arbeitslosenquote in Berlin bis 2018 |url=https://de.statista.com/statistik/daten/studie/2519/umfrage/entwicklung-der-arbeitslosenquote-in-berlin-seit-1999/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20191211194253/https://de.statista.com/statistik/daten/studie/2519/umfrage/entwicklung-der-arbeitslosenquote-in-berlin-seit-1999/ |archive-date=11 December 2019 |access-date=11 December 2019 |website=Statista}}</ref> !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 !2011 !2012 !2013 !2014 !2015 !2016 !2017 !2018 !2019 |- |Tantos ng walang trabaho sa % |15.8 |16.1 |16.9 |18.1 |17.7 |19.0 |17.5 |15.5 |13.8 |14.0 |13.6 |13.3 |12.3 |11.7 |11.1 |10.7 |9.8 |9.0 |8.1 |7.8 |} == Edukasyon at Pananaliksik == <!--{{Pangunahin|Edukasyon sa Berlin}}-->[[Talaksan:Berlin-Mitte_Humboldt-Uni_05-2014.jpg|right|thumb|Ang [[Unibersidad ng Berlin Humboldt]] ay kaugnay sa 57 nagwagi sa Gantimpalang Nobel.]] {{Magmula noong|2014}}, ang Berlin ay may 878 na paaralan, na nagtuturo sa 340,658 mag-aaral sa 13,727 klase, at 56,787 nagsasanay sa mga negosyo at saanman.<ref name="factsheet22">{{cite web |title=Die kleine Berlin Statistik |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_de_2013_be.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714163544/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/produkte/kleinestatistik/AP_kleinestatistik_de_2013_be.pdf |archive-date=14 July 2014 |access-date=26 August 2014 |website=berlin.de}}</ref> Ang lungsod ay may 6 na taong programa sa primaryang edukasyon. Pagkatapos matapos ang elementarya, magpapatuloy ang mga mag-aaral sa ''Sekundarschule'' (isang komprehensibong paaralan) o ''Gymnasium'' (paaralan para sa paghahanda sa kolehiyo). Ang Berlin ay may natatanging na programa sa paaralang bilingual sa ''Europaschule'', kung saan tinuturuan ang mga bata ng kurikulum sa Alemanya at isang wikang banyaga, simula sa elementarya at magpapatuloy sa mataas na paaralan.<ref>{{cite web |title=Jahrgangsstufe Null |url=https://www.tagesspiegel.de/berlin/;art270,2185300 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080520234625/https://www.tagesspiegel.de/berlin/;art270,2185300 |archive-date=20 May 2008 |access-date=19 August 2008 |website=[[Der Tagesspiegel]] |language=de}}</ref> Ang [[Französisches Gymnasium Berlin]], na itinatag noong 1689 upang turuan ang mga anak ng bakwit na Huguenot, ay nag-aalok ng pagtuturo (Aleman/Pranses).<ref>{{Cite web |title=Geschichte des Französischen Gymnasiums |url=https://www.fg-berlin.de/WebObjects/FranzGym.woa/wa/CMSshow/1064384 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080615205603/https://www.fg-berlin.de/WebObjects/FranzGym.woa/wa/CMSshow/1064384 |archive-date=15 June 2008 |access-date=17 August 2008 |website=Französisches Gymnasium Lycée Français Berlin |language=de, fr}}</ref> Ang [[Paaralang John F. Kennedy, Berlin|Paaralang John F. Kennedy]], isang bilingweng Aleman–Ingles na pampublikong paaralan sa [[Zehlendorf (Berlin)|Zehlendorf]], ay partikular na tanyag sa mga anak ng mga diplomat at komunidad ng ekspatriado na nagsasalita ng Ingles. 82 {{Lang|de|Gymnasien}} ang nagtutro ng [[Wikang Latin|Latin]] <ref>{{Cite web |date=29 March 2013 |title=Latein an Berliner Gymnasien |url=https://www.gymnasium-berlin.net/latein |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171004133934/https://www.gymnasium-berlin.net/latein |archive-date=4 October 2017 |access-date=6 May 2018 |language=de}}</ref> at 8 ang nagtuturo ng [[Wikang Sinaunang Griyego|Sinaunang Griyego]].<ref>{{Cite web |date=31 March 2013 |title=Alt-Griechisch an Berliner Gymnasien |url=https://www.gymnasium-berlin.net/alt-griechisch |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171012215308/https://www.gymnasium-berlin.net/alt-griechisch |archive-date=12 October 2017 |access-date=6 May 2018 |language=de}}</ref> == Kultura == [[Talaksan:Alte_Nationalgalerie_abends_(Zuschnitt).jpg|thumb|200x200px|Ang [[Alte Nationalgalerie]] ay bahagi ng [[Pulo ng mga Museo]], isang [[Pandaigdigang Pamanang Pook|Pandaigdigang Pamanang Pook ng UNESCO]].]] [[Talaksan:Cafe_am_Holzmarkt,_River_Spree,_Berlin_(46636049685).jpg|left|thumb|Ang [[Alternatibong kultura|alternatibong]] Holzmarkt, [[Friedrichshain-Kreuzberg]]]] {{main|Kultura sa Berlin|Media sa Berlin}} Kilala ang Berlin sa maraming institusyong pangkultura nito, na marami sa mga ito ay tumatangkilik sa pandaigdigang reputasyon.<ref name="UNESCO2">{{Cite web |title=World Heritage Site Museumsinsel |url=https://whc.unesco.org/en/list/896 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506100913/https://whc.unesco.org/en/list/896 |archive-date=6 May 2021 |access-date=6 May 2021 |publisher=[[UNESCO]]}}</ref><ref name="UNESCO2" /> Ang pagkakaiba-iba at kasiglahan ng metropolis ay humantong sa isang trendsetting na eksena.<ref>{{Cite web |title=Hub Culture's 2009 Zeitgeist Ranking |url=https://www.hubculture.com/groups/hubnews/news/162/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090331064158/https://www.hubculture.com/groups/hubnews/news/162/ |archive-date=31 March 2009 |access-date=30 April 2009 |website=Hub Culture}}</ref> Isang makabagong musika, sayaw at eksena sa sining ang nabuo noong ika-21 siglo. Kilala ang Berlin sa maraming institusyong pangkultura nito, na marami sa mga ito ay tumatangkilik sa pandaigdigang reputasyon.<ref name="UNESCO3">{{Cite web |title=World Heritage Site Museumsinsel |url=https://whc.unesco.org/en/list/896 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506100913/https://whc.unesco.org/en/list/896 |archive-date=6 May 2021 |access-date=6 May 2021 |publisher=[[UNESCO]]}}</ref><ref name="UNESCO22">{{Cite web |title=World Heritage Site Palaces and Parks of Potsdam and Berlin |url=https://whc.unesco.org/en/list/532 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080808091530/https://whc.unesco.org/en/list/532 |archive-date=8 August 2008 |access-date=19 August 2008 |website=[[UNESCO]]}}</ref> Ang pagkakaiba-iba at kasiglahan ng metropolis ay humantong sa isang trendsetting na eksena.<ref>{{Cite web |title=Hub Culture's 2009 Zeitgeist Ranking |url=https://www.hubculture.com/groups/hubnews/news/162/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090331064158/https://www.hubculture.com/groups/hubnews/news/162/ |archive-date=31 March 2009 |access-date=30 April 2009 |website=Hub Culture}}</ref> Isang makabagong musika, sayaw at eksena sa sining ang nabuo noong ika-21 siglo. Ang lumalawak na kultural na pangyayari sa lungsod ay binibigyang-diin ng paglipat ng [[Pangkalahatang Grupo ng Musika|Universal Music Group]] na nagpasya na ilipat ang kanilang punong-tanggapan sa pampang ng Ilog Spree.<ref>{{Cite web |title=Berlin's music business booms |url=https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/bueroflaechen/en/friedrichshain.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20070911125347/https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/bueroflaechen/en/friedrichshain.shtml |archive-date=11 September 2007 |access-date=19 August 2008 |website=Expatica}}</ref> Noong 2005, ang Berlin ay pinangalanang "Lungsod ng Disenyo" ng [[UNESCO]] at naging bahagi na ng [[Malikhaing Network ng Lungsod|Creative Cities Network]] mula noon.<ref name="Cityofdesign32">{{cite press release|url=https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080816140547/https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|url-status=dead|archive-date=16 August 2008|title=Berlin City of Design|publisher=[[UNESCO]]|access-date=18 August 2008}}</ref><ref name="Cityofdesign4">{{cite press release|url=https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080816140547/https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|url-status=dead|archive-date=16 August 2008|title=Berlin City of Design|publisher=[[UNESCO]]|access-date=18 August 2008}}</ref> == Mga tala == <references group="note"/> == Mga sanggunian == <references />{{Geographic location |Centre = Berlin |North = [[Neubrandenburg]], [[Rostock]] |Northeast = [[Szczecin]] ([[Polonya]]) |East = [[Frankfurt (Oder)]] |Southeast = [[Cottbus]] |South = [[Dresden]] |Southwest = [[Potsdam]], [[Dessau]], [[Halle, Saxony-Anhalt|Halle]], [[Leipzig]] |West = [[Brandenburg an der Havel]], [[Braunschweig]] |Northwest = [[Hamburg]], [[Lübeck]] }} {{Navboxes |list= {{Berlin}} {{Mga Borough ng Berlin}} {{Mga lungsod sa Alemanya}} {{Germany states}} {{Kabiserang lungsod ng Unyong Europeo}} {{Talaan ng mga kabiserang European batay sa rehiyon}} {{Kabiserang Kultural sa Europa}} {{Hanseatic League}} }} {{stub}} [[Kategorya:Mga estado ng Alemanya|Berlin]] [[Kategorya:Mga lungsod sa Alemanya|Berlin]] [[Kategorya:Kabisera sa Europa|Berlin]] [[Kategorya:Berlin]] td3i2rl62y1ko7pt90n2wfik20lhg5q Aklat 0 19447 1964184 1962074 2022-08-22T23:11:17Z GinawaSaHapon 102500 /* Gitnang Panahon sa Silangang Asya */Inayos ang isang sanggunian. wikitext text/x-wiki [[File:Latin dictionary.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Mga aklat.|alt=Mga aklat.]] '''Aklát''' o '''libró''' ang tawag sa katipunan ng mga [[Paglilimbag|nilimbag]] na akda.<ref name="McFarland2017">{{cite book | last = McFarland | first = Curtis | author2 = [[Komisyon sa Wikang Filipino]] | year = 2017 | title = Diksyunaryong Monolingwal sa Filipino | publisher = [[Anvil Publishing]]| isbn = 9789712727443 | url = https://books.google.com/books?id=tzSWDwAAQBAJ}}</ref> Pisikal na bagay ang tipikal na itinuturing na mga aklat; gayunpaman, maaari rin itong tumukoy sa isang bahagi ng mas mahabang komposisyon, tulad ng kaso ng mga aklat sa [[Bibliya]]. Ang digital na katumbas ng mga aklat ay tinatawag naman na mga ''[[ebook]]'', samantalang ''[[audiobook]]'' naman ang tawag sa mga aklat na nasa anyong tunog. ''Dahon'' ang tawag sa mga indibidwal na papel ng isang aklat, samantalang ''pahina'' naman ang tawag sa bawat harap at likod nito. ''Lomo'' naman ang tawag sa likurang bahagi o pinakatadyang ng isang aklat na hindi pa nabibigkis.<ref name=JETE>{{cite-JETE|Lomo}}</ref> Ayon sa isang dokumento ng [[UNESCO]] noong 1964, maituturing na isang aklat ang isang limbag kung ito ay may 49 na pahina (25 dahon) o higit pa.<ref>{{cite web|title=Recomendacion sobre la Normalizacion internacional de las Estadisticas relativas a la Edicion de Libros y Publicaciones Periodicas|trans-title=Mungkahi Ukol sa Pandaigdigang Pamantayan ng Estadistika na may Kinalaman sa Paglalathala ng mga Aklat at Periodical|lang=es|date=19 Nobyembre 1964|access-date=11 Hulyo 2022|publisher=[[UNESCO]]|url=http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=13068&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html}}</ref> Tinatayang nasa 130 milyong aklat ang nailathala hanggang noong 2010, ayon sa isang pag-aaral na isinagawa ng [[Google]].<ref>{{cite web|last=Taycher|first=Leonid|title=Books of the world, stand up and be counted! All 129,864,880 of you.|trans-title=Mga aklat ng mundo, tumindig at mabilang! Lahat kayong 129,864,880.|lang=en|date=5 Agosto 2010|access-date=11 Hulyo 2022|url=https://booksearch.blogspot.com/2010/08/books-of-world-stand-up-and-be-counted.html?m=1|website=Inside Google Books}}</ref> == Etimolohiya == Hindi malinaw ang etimolohiya ng salitang ''aklat''. Lumabas ito sa ''[[Vocabulario de la lengua tagala]]'' (1754) bilang ''aclat''. Ayon dito, ang naturang salita ay ginamit rin bilang isang pandiwa, para sa akto ng pagbuklat sa aklat.<ref name="tagala">{{cite book|title=Vocabulario de la lengua tagala|trans-title=Bokabularyo ng wikang Tagalog|last=De Noceda|first=Juan José|editor-last=De Sanlucar|editor-first=Pedro|lang=es|date=1754|access-date=21 Hulyo 2022|publisher=Imprenta de la compañia de Jesus|page=3|url=https://books.google.com.ph/books/about/Vocabulario_de_la_lengua_tagala.html}}</ref> Samantala, direktang hiniram naman mula sa wikang [[Espanyol]] ang salitang ''libro''.<ref name="tgllang">{{cite web|website=Tagalog Lang|lang=en|title=libro|url=https://www.tagaloglang.com/libro/|access-date=21 Hulyo 2022}}</ref> Ginagamit din ito bilang isang pandiwa, para gawing aklat ang isang bagay (hal. [[pelikula]] o [[kanta]]).<ref name="tgllang"/> == Kasaysayan == === Sinaunang panahon === [[File:Xerxes_Cuneiform_Van.JPG|300px|thumb|upright=1.2|Isang kunipormeng ginawa noong panahon ni [[Xerxes I]] ng [[Imperyong Achaemenid]], sa lalawigan ng Armenia (ngayo'y [[Lalawigan ng Van]], [[Turkiye]]).|alt=Kuniporme (cuneiform sa Ingles) sa bansang Turkiye, noong panahon ni Xerxes I.]] May mga ebidensiya na may [[wika]] na'ng ginagamit ang mga sinaunang tao simula pa noong tinatayang {{BCE|35000|link=y}}. Gayunpaman, lumitaw lang ang [[pagsusulat]] noong tinatayang {{BCE|3500–3000|link=y}} sa [[Sumer]] sa [[Mesopotamia]].<ref>{{cite web|last=Mark|first=Joshua J.|title=Writing|trans-title=Pagsusulat|date=28 Abril 2011|access-date=21 Hulyo 2022|url=https://www.worldhistory.org/writing/|website=World History Encyclopedia|lang=en}}</ref> Dito umusbong ang pagsusulat sa mga [[tabletang luwad|tabletang]] gawa sa [[luwad]], na tinatawag na mga [[kuniporme]] ({{lang-en|cuneiform}}). Kumalat ang paraan ng pagsusulat na ito mula sa Sumer papunta sa mga kapitbahay nitong rehiyon, partikular na sa [[Ehipto]], kung saan naimbento naman ang mga [[hiroglipo]] ({{lang-en|hieroglyphics}}). Ginamit ang mga tableta mula [[Panahon ng Bronse]] hanggang [[Panahon ng Bakal|Bakal]]. Bukod sa luwad, nagsusulat din ang mga sinaunang tao sa mga [[tabletang pagkit|tabletang]] gawa sa [[pagkit]].<ref name="booktrust"/> Gayunpaman, maraming mananalaysay ang nagtuturo sa pinagmulan ng mga aklat sa mga [[papiro]] ({{lang-en|papyrus}}) ng mga taga-Ehipto.<ref name="kasaysayan">{{cite book|url=https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-2-history-of-books/|title=Understanding Media and Culture|trans-title=Pag-intindi sa Midya at Kultura|lang=en|chapter=History of Books|trans-chapter=Kasaysayan ng mga Aklat|publisher=University of Minnesota|access-date=26 Hulyo 2022}}</ref> Tinatayang unang nagawa noong {{BCE|3000|link=y}}, ginagawang mga [[scroll]] ang mga ito sa pamamagitan ng pagtatahi sa mga indibidwal na pahina nito. Gawa ito sa halamang [[tambo]], na laganap sa mga dalampasigan ng [[Ilog Nile]].<ref name="booktrust"/> [[File:ancientlibraryalex.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Isang pagguhit noong ika-19 na siglo na nagpapakita sa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]]. Ang naturang aklatan ang kinikilala bilang pinakamalaking aklatan ng sinaunang panahon.|alt=Pagguhit sa Dakilang Aklatan ng Alexandria.]] Lumaganap ang paggamit ng mga scroll na papiro pagsapit ng {{BCE|ika-6 na siglo|link=y}} sa mga bansa sa [[Dagat Mediteraneo]], partikular na sa mga Griyego at Romano. Sa panahong ito, tinatayang nasa kalahating milyong scroll ang nasa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]], mga 30 hanggang 70% ng lahat ng mga nagawang aklat nung panahong yon ayon sa ilang mga iskolar.<ref name="kasaysayan"/> Ang monopolyo ng Ehipto sa papiro ang isa sa mga dahilan kung bakit naghanap ang mga karatig-bansa nito ng ibang alternatibong pagsusulatan. Gawa sa balat ng hayop na pinanipis ang mga [[pergamino]] ({{lang-en|parchment}}). Kumpara sa papiro, mas madali itong sulatan, at nasusulatan ang harap at likod nito. Pagsapit ng ika-2 hanggang {{CE|ika-4 na siglo|link=y}}, naisipan ng mga Romano na pagsamahin ang papiro at pergamino, at lagyan ng isang pabalat na gawa sa kahoy. Ang imbensiyong ito, na tinatawag na [[kodeks]] ({{lang-en|codex}}, maramihan ''codices''), ang itinuturing ng mga eksperto bilang ang tunay na ninuno ng mga modernong aklat. Mabilis na tinangkilik ito ng mga tao, dahil na rin sa ginhawang hatid nito sa pagbabasa. Gayunpaman, nanatiling ginagamit pa rin ang mga scroll sa mga sekular na gawain, nang ilang siglo. Ang paglaganap ng [[Kristiyanismo]] noong {{CE|ika-6 na siglo|link=y}}, sa pamamagitan ng pagtangkilik ng mga Kristiyanong manunulat sa kodeks, ang naging dahilan upang unti-unting lumaos ang mga scroll.<ref name="kasaysayan"/> Tinatayang tumagal ang paggamit sa mga ito hanggang noong {{CE|ika-8 siglo|link=y}}.<ref name="booktrust"/> === Gitnang Panahon sa Silangang Asya === Ang proseso ng paggawa sa [[papel]] ay nagsimula sa [[Tsina]]. May mga nahukay na bahagi ng mga sinaunang papel na tinatayang nagawa noong {{BCE|ikalawang milenyo|link=y}}.<ref name="kasaysayan"/> Samantala, ang [[eunuch]] na si [[Cai Lun]] ang itinuturing na nag-imbento sa proseso ng paggawa sa papel noong {{CE|ikalawang siglo|link=y}}.<ref>{{Cite book |last=Tsien |first=Tsuen-Hsuin |author-link=Tsien Tsuen-hsuin |editor-first=Joseph |editor-last=Needham |editor-link=Joseph Needham |title=Paper and Printing | trans-title=Papel at Pag-imprenta|series=Science and Civilisation in China, Chemistry and Chemical Technology|lang=en|volume=V.1|publisher=Cambridge University Press |date=1985}}</ref> Ang prosesong ito ay sinasabing naipasa sa [[Islam|mga Muslim]] noong bandang {{CE|751|link=y}}, sa rehiyon ng [[Samarkand]].<ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=7qseCAAAQBAJ&pg=PA66 |title=The Perfection of the Paper Clip: Curious Tales of Invention, Accidental Genius, and Stationery Obsession|trans-title=Ang Pagkaperpekto sa Clip ng Papel: Mga Kakaibang Kuwento ng Imbensyon, Aksidenteng Pagkahenyo, at Kaadikan sa Stationery|lang=en|first= James |last=Ward |publisher=Atria Books |date=2015|isbn= 978-1476799865 }}</ref> Dumating naman ang prosesong ito sa Europa noong ika-13 siglo.<ref>{{Cite book| last = Burns| first = Robert I.| editor-last = Lindgren| editor-first = Uta| contribution = Paper comes to the West, 800–1400| title = Europäische Technik im Mittelalter. 800 bis 1400. Tradition und Innovation|trans-title=Teknolohiyang Europeo sa Gitnang Panahon. 800 hanggang 1400. Tradisyon at Inobasyon| lang=de|edition = 4| date = 1996| publisher = Gebr. Mann Verlag| location = [[Berlin]] | isbn = 978-3-7861-1748-3| pages = 413–422 }}</ref> Dahil ginagawa ang karamihan sa mga papel sa lungsod ng [[Baghdad]] noon, tinawag itong ''bagdatikos''.<ref>{{cite book|last=Murray|first= Stuart A. P.|title=The Library: An Illustrated History|publisher=Skyhorse Publishing|year=2009|page=57|lang=en|trans-title=Ang Aklatan: Isang Nakaguhit na Kasaysayan}}</ref> [[File:Jingangjing.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Harapan ng ''Diamond Sutra'' sa wikang Tsino, ang pinakamatandang napetsahang aklat sa mundo.|alt=Diamond Sutra, nakasulat sa wikang Tsino.]] Samantala, nagsimula rin sa Tsina ang [[paglilimbag na silograpiya]] ({{lang-en|woodblock printing}}). Tinatayang nagsimula ito sa [[Dinastiyang Tang]] noong {{CE|700|link=y}}. Noong {{CE|764|link=y}}, nagpakomisyon naman si [[Prinsipe Shōtoku]] ng [[Hapón]] ng mga scroll na may nakalimbag na teksto ng mga dasal sa [[Budismo]], isa sa mga pinakaunang halimbawa ng naturang proseso. Ang aklat na ''[[Diamond Sutra]]'',{{efn|'Diyamanteng [[Sutra]]', {{lang-sa|Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra}}, literal na 'Ang Pagperpekto ng Teksto ng Karunungan na Mala-kidlat na Humahati'}}<ref name=Schopen>{{cite encyclopedia| title = Diamond Sutra| encyclopedia = MacMillan Encyclopedia of Buddhism| last = Schopen| first = Gregory| author-link = Gregory Schopen| pages = 227–28| year = 2004| publisher = MacMillan Reference USA| location = New York, Estados Unidos| isbn = 0-02-865719-5| volume = 1 }}</ref> inilimbag noong {{CE|868|link=y}}, ang itinuturing naman na pinakamatandang nailimbag na aklat napetsahan sa mundo.<ref name="kasaysayan"/><ref>{{cite web|url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/Five-things-to-know-about-diamond-sutra-worlds-oldest-dated-printed-book-180959052/|work=Smithsonian Magazine|access-date=15 Hulyo 2022|date=11 Mayo 2016|last=Daley|first=Jason|title=Five Things to Know About the Diamond Sutra, the World’s Oldest Dated Printed Book|trans-title=Limang Bagay na Dapat Malaman Tungkol sa Diamond Sutra, ang Pinakamatandang Napetsahang Nalimbag na Aklat sa Mundo|lang=en}}</ref> Tinatayang noong {{CE|971|link=y}}, nilimbag rin sa lalawigan ng [[Zhejiang]] sa Tsina ang ''[[Tripitaka]]'', isang banal na aklat sa Budismo, gamit ang mahigit 130,000 bloke ng kahoy para sa bawat pahina.<ref name="lithub">{{cite web|title=So, Gutenberg Didn’t Actually Invent Printing As We Know It: On the Unsung Chinese and Korean History of Movable Type|lang=en|date=19 Hunyo 2019|last=Newman|first=M. Sophia|website=Literary Hub|access-date=19 Hulyo 2022|url=https://lithub.com/so-gutenberg-didnt-actually-invent-the-printing-press/|trans-title=So Di Pala si Gutenberg ang Nag-imbento sa Paglilimbag Tulad ng Alam Natin: Ukol sa Nakatagong Kasaysayan ng mga Tsino at Koreano sa Nagagalaw na Uri}}</ref> Gayunpaman, ang pagkakaroon ng maraming karakter sa mga [[wikang Tsino]] ang naging balakid upang hindi tuluyang umasad ang imbensyon na ito sa mas nakakarami. Samantala, gumawa rin ang kaharian ng [[Goryeo]] sa [[tangway ng Korea]] ng sarili nitong ''Tripitaka'' noong 1087.<ref name="lithub"/><ref name="tricycle">{{cite web|title=The Buddhist History of Moveable Type|last=Newman|first=M. Sophia|year=2016|website=Tricycle|access-date=19 Hulyo 2022|url=https://tricycle.org/magazine/buddhist-history-moveable-type/|trans-title=Ang Budismong Kasaysayan ng Nagagalaw na Uri|lang=en|url-access=subscription}}</ref> Nakita ng mga hari ng Goryeo ang kahalagahan ng pagpreserba sa pagkakakilalanlan nila, dahil na rin sa tuloy-tuloy na pagsakop sa kanila ng mga tagalabas. Lalo pa itong naging mahalaga noong dekada 1220s nang sinugod at sinakop sila nang tuluyan (noong 1232) ng [[Imperyong Mongol]] sa pangunguna ni [[Ögedei Khan]].<ref name="tricycle"/> Pinasunog ng mga Mongol ang ''Tripitaka'' noong 1232, kaya naman naglimbag muli sila ng bago.<ref name="tricycle"/> Hindi ito matatapos hanggang 1251, kaya naman nagpalimbag rin sila ng iba pang mga aklat. Isa sa mga ito ang aklat na ''[[Sangjeong Gogeum Yemun]]'',{{efn|{{lang-ko|상정고금예문}}, [[Hanja]]: 詳定古今禮文, literal na 'Ang Ibinigay na Tekstong Pangritwal ng Nakaraan at Hinaharap'.}}<ref name="lithub"/> na may mahigit 50 bolyum.<ref name="tricycle"/> Inatasan ng hari noong 1234 ang ministrong si [[Choe Yun-Ui]] na ilimbag ito, at alam niya na kakailanganin nila ng napakaraming bloke ng kahoy para mailimbag ito.<ref name="lithub"/><ref name="tricycle"/> Kaya naman, gumawa ng alternatibong paraan si Choe para solusyunan ito, na halos kapareho sa konsepto ng [[limbagan|limbagang]] gagawin ni [[Johannes Gutenberg]] dalawang siglo sa hinaharap.<ref name="tricycle"/> [[File:JikjiType.gif|thumb|Ang ginamit na [[nagagalaw na uri]] para mailimbag ang ''Jikji''. Kasalukuyan itong nasa Timog Korea.|alt=Nagagalaw na uri (movable type sa Ingles) na ginamit para malimbag ang Jikji sa Timog Korea.]] [[File:SelectedTeachingsofBuddhistSagesandSonMasters1377.jpg|thumb|Ang ''Jikji'', ang pinakalumang aklat na nalimbag gamit ang isang nagagalaw na uri. Kasalukuyan itong nasa [[Pambansang Aklatan ng Pransiya]], sa [[Paris]].|alt=Jikji, isang lang aklat mula sa Timog Korea.]] Nawala na sa kasaysayan ang aklat ni Choe.<ref name="tricycle"/> Gayunpaman, noong 1377, inilimbag rin sa Goryeo ang ''Baegun Hwasang Chorok Buljo Jikji Simche Yojeol'',{{efn|{{lang-ko|백운화상초록불조직지심체요절}}, [[Hanja]]: 白雲和尙抄錄佛祖直指心體要節, literal na 'Mga Direktang Utos ni [[Buddha]] sa Kaisipan ni Monghe Baegun'.}} mas kilala sa pinaiksing tawag na ''[[Jikji]]''.<ref name="tricycle"/> Isinulat ito noong 1372 ng mongheng si Baegun, ang punong pari ng Templo ng Anguk at Shinwang sa [[Haeju]] sa ngayo'y Timog Korea. Namatay si Baegun noong 1374, tatlong taon bago ang paglimbag ng mga mag-aaral niya sa ''Jikji'' sa Templo ng Heungdeok sa [[Cheongju]]. May dalawang bolyum ito, pero tanging ang ikalawang bolyum lang ang nananatili hanggang ngayon. Ito ang itinuturing na pinakamatandang aklat na nailimbag gamit ang isang [[nagagalaw na uri]] ({{lang-en|movable type}}).<ref name="lithub"/> Bagamat mas nauna ang Goryeo at Tsina sa paggawa sa unang limbagan kesa kay Gutenberg, hindi nila naipakalat ang paggamit nito sa mas makakarami, dahil na rin sa mga problemang panloob nila at sa paghihigpit ng mga pinuno nito sa paggamit sa naturang imbensyon.<ref name="tricycle"/> Gayunpaman, posibleng nakaabot pa rin ito sa ma malalayong lugar dahil na rin sa laki ng sakop ng Imperyong Mongol noong 1200s. Noong naitatag ang [[Dinastiyang Yuan]] sa Tsina sa pangunguna ni [[Kublai Khan]], inilipat niya ang kabisera ng imperyong Mongol sa [[Beijing]]. Maraming mga eksperto ang nagsasabi na posibleng naidala ng mga Mongol ang teknolohiya ng mga Koreano at Tsino papunta sa Gitnang Asya, partikular na sa mga [[Uyghur]] sa ngayo'y lalawigan ng [[Xinjiang]] sa Tsina, bagamat walang pisikal na patunay na nagpapatunay sa teoryang ito. Gayunpaman, ayon kay [[Tsien Tsuen-Hsien]] sa aklat na ''Science and Civilization in China'' (1985) ni [[Joseph Needham]]: {{Cquote|quote=Kung may koneksyon man sa pagkalat ng [[paglilimbag]] sa pagitan ng [[Asya]] at ng [[Kanluraning Mundo|Kanluran]], may matinding opurtunidad para gumanap ng isang mahalagang papel sa pagpapakilalang ito ang [[Uyghur|mga Uyghur]], na parehong gumagamit ng paglilimbag na silograpiya at sa nagagalaw na uri.{{efn|Orihinal na teksto: ''If there was any connection in the spread of printing between Asia and the West, the Uyghurs, who used both block printing and movable type, had good opportunities to play an important role in this introduction.''}}<ref name="tricycle"/>|author=Tsien Tsuen-Hsien|source=''Science and Civilization in China'' ni Joseph Needham}} === Gitnang Panahon sa Europa === [[File:Master of the Boston City of God - Book of Hours (Use of Utrecht)- fol. 63r, Initial with Holy Trinity - 1998.124.63.a - Cleveland Museum of Art.tif|275px|thumb|Isang halimbawa ng "pinaliwanag na manuskrito" (''illuminated manuscript''). Ang partikular na halimbawang ito ay mula sa aklat na ''Aklat ng mga Oras'' ({{lang-en|link=no|Book of Hours}}), tinatayang nilimbag noong 1460-65. Makikita ito ngayon sa [[Museo ng Sining ng Cleveland]] sa Estados Unidos.|alt=Halimbawa ng isang aklat na may "pinaliwanag na manuskrito".]] Ang mga inobasyon na nagawa sa Asya ay di umabot sa Europa maging hanggang sa [[Gitnang Panahon]], kaya naman mano-mano pa ring kinokopya ng mga [[eskriba]] ang mga aklat para makagawa ng panibagong kopya, lalo sa mga [[monasteryo]]. May mga silid ang mga malalaking monasteryo para lang sa gawaing ito, na tinatawag na ''[[scriptorium]]''. Ginagawa rin sa mga silid na ito ang mga magagarang disenyo sa gilid. Tinatawag na mga [[pinaliwanag na manuskrito]] ({{lang-en|illuminated manuscript}}), ginagawa ito ng mga eskriba noong panahong yon para sa samu't saring bagay, madalas ng [[Simbahang Katoliko]], at kahit maging sa mga batas, proklamasyon, at iba pang mga sekular na dokumento noong panahong yon.<ref name="kasaysayan"/> Tinatayang nagsimula ito noong bandang {{CE|600|link=y}}.<ref name="booktrust">{{cite web|last=Burnell|first=Cerrie|date=21 Setyembre 2021|orig-date=3 Disyembre 2019|title=A little history of reading: How the first books came to be|trans-title=Isang maliit na kasaysayan ng pagbabasa: Paano nagsimula ang mga unang aklat|lang=en|website=BookTrust|url=https://www.booktrust.org.uk/news-and-features/features/2019/december/a-little-history-of-reading-how-the-first-books-came-to-be/|access-date=27 Hulyo 2022}}</ref> Mahal at matrabaho ang paggawa sa mga aklat noong panahong ito, kahit na mataas ang pagpapahalaga ang binibigay ng marami sa mga ito. Gayunpaman, nang dumating ang papel mula Tsina sa Europa, nagmura ito nang kaunti. Ang mga Muslim ang unang nakagamit sa prosesong ito mula Tsina. Sinasabi na noong ika-12 siglo, may isang kalsada sa [[Marrakesh]] sa [[Morocco]] na may daan-daang nagbebenta ng aklat. Aabot pa ng dalawang siglo bago nagsimula ring gumawa ng mga papel ang mga Europeo.<ref name="kasaysayan"/> === Johannes Gutenberg === [[File:Gutenberg Bible, Lenox Copy, New York Public Library, 2009. Pic 01.jpg|thumb|300px|Kopya ng [[Bibliyang Gutenberg]] sa [[Pampublikong Aklatan ng New York]]. Kasalukuyang may 49 na kopya ang nananatili pa rin hanggang ngayon sa mundo.|alt=Ang Bibliyang Gutenberg.]] Noong bandang dekada 1430s hanggang 1440s, sinubukan ng Aleman na si [[Johannes Gutenberg]] na gumawa ng isang mekanikal na [[limbagan]]. Matapos ng ilang mga ''prototype'' at paghahanap ng pondo para sa proyekto niya, matagumpay niyang nagawa ang isang mekanikal na nagagalaw na uri ({{lang-en|movable type}}) noong 1448.<ref name="kasaysayan"/> Kilala ngayon bilang ang limbagang Gutenberg ({{lang-en|Gutenberg press}}), itinuturing ang imbensyong bilang isa sa mga pinakamahahalagang imbensyon ng tao. Sinimulan nito ang isang rebolusyon sa [[impormasyon]] at [[paglilimbag]] — ang "rebolusyong Gutenberg".<ref name="kasaysayan"/> Nilimbag ni Gutenberg ang isang [[Bibliya|Bibliyang]] nasa [[wikang Latin]], ngayon kilala bilang ang [[Bibliyang Gutenberg]], noong 1450 hanggang 1455.<ref name="brit">{{cite web|work=[[Britannica]]|url=https://www.britannica.com/biography/Johannes-Gutenberg/Printing-of-the-Bible|title=Johannes Gutenberg|lang=en|access-date=21 Hulyo 2022|last=Lehmann-Haupt|first=Hellmut E.|date=27 Abril 2022|orig-date=5 Pebrero 2000}}</ref> Ito ang unang mahalagang aklat na nailimbag gamit ang palimbagang ito. May 180 kopya na nalimbag, at naging matagumpay ito.<ref name="brit"/><ref name="kasaysayan"/> Ang tagumpay na ito ang naging dahilan para kumalat ang imbensyong ito mula [[Mainz]] kung saan nakatira si Gutenberg, papunta sa iba't ibang panig ng [[Alemanya]] at Europa. === Ika-16 hanggang ika-19 na siglo === Malaki ang epekto ng imbensyon ni Gutenberg sa kabuuan ng Europa. Tinatayang nasa 300 palimbagan ang nakatayo sa Alemanya bago matapos ang ika-15 siglo. Ayon sa isang pag-aaral sa Estados Unidos, nasa 30,000 aklat lang ang nailimbag bago ang pagkakaimbento ni Gutenberg sa limbagan niya. Pagsapit ng sumunod na siglo, tinatayang umabot na ito sa 10 hanggang 12 milyon.<ref name="kasaysayan"/> Sumasang-ayon ang mga iskolar na isa sa mga dahilan ang pagkakaimbento sa palimbagan ni Gutenberg sa pagsisimula sa [[Renasimiyento]] sa Europa. Kasabay ng pag-usbong ng [[globalisasyon|pandaigdigang kalakalan]] noong pagpasok ng ika-16 na siglo, marami rin ang nagkainteres sa [[sinaunang Gresya]] at [[sinaunang Roma|Roma]] dahil sa pagkalat ng impormasyon ukol dito. Ang pagkalat ng mga aklat sa mas nakararami ang itinuturong dahilan para sa pag-usbong ng mga makabagong ideya sa [[pulitika]], [[rehiliyon]], [[kultura]], at iba pa.<ref name="kasaysayan"/> Gayunpaman, may mga sumubok din na pigilan ang pagkalat na ito, wala pang isang siglo pagkatapos maimbento ni Gutenberg ang limbagan niya. Noong 1487, inutos ni [[Papa Inosente VII]] na dumaan muna sa mga otoridad ng Simbahan ang lahat ng mga aklat na ililimbag sa Europa, upang masiguro na nakasulat lang ang mga Bibliya sa wikang Latin, ang wika ng Simbahan. Ang paghihigpit na ito sa wika (bukod sa iba pang mga hinaing) ang iprinotesta ni [[Martin Luther]] noong 1517, nang ipaskil niya ang ''[[95 Tisis]]'', na nagpasimula sa [[Protestantismo]] at kalaunan sa [[Kontra-Reporma]] ng Simbahan.<ref name="kasaysayan"/> Kasabay ng unti-unting pagsalin sa Bibliya sa iba't-ibang wika, nagsimula rin ang pag-akda ng mga may-akda sa kanilang wika mismo, tulad ng ''[[Banal na Komedya]]'' ni [[Dante]] sa [[wikang Italyano]] at ''[[Mga Kuwento sa Canterbury]]'' ni [[Chaucer]] sa [[wikang Ingles|wikang Gitnang Ingles]]. Umusbong din ang mga [[aklatan]] sa iba't-ibang panig ng kontinente, tulad ng [[Pambansang Aklatan ng Espanya]] sa [[Madrid]] at ang [[Aklatan ng Britanya]] sa [[London]].<ref name="kasaysayan"/> Ang mabilis na paglimbag sa mga aklat ang nagbigay-daan upang pagkakitaan ito ng mga may-akda at mga manlilimbag, na nagbigay-daan naman upang lumutang ang konsepto ng [[karapatang-sipi]] sa mga may-akda. Ang [[Estatutong Anna]], ginawang batas noong 1710 sa [[Inglatera]], ang tinuturing na ang unang batas tungkol sa karapatang-sipi. Kinopya ito ng mga mambabatas ng [[Estados Unidos]] matapos nilang lumaya sa [[Gran Britanya]].<ref name="kasaysayan"/> Kasabay ng paglago ng industriya ang mga inobasyon na nagawa nito sa aklat. Noong 1500s, ginawa ng Italyanong si [[Aldus Manutious]] ang mga ''pocketbook''. Lumabas naman ang mga unang pabalat sa aklat noong 1832.<ref name="booktrust"/> Ang patuloy na pagmura ng produksiyon sa mga aklat ang naging dahilan upang dumami ang mga nagbabasa. Sa Estados Unidos at Gran Britanya unang nagsulputan ang mga samahan ng mga nagbabasa.<ref name="booktrust"/> Sa siglo ring ito nagkaroon ng mga pabalat na matigas (''[[hardcover]]'') at papel (''[[paperback]]'').<ref name="booktrust"/> ==== Sa Pilipinas ==== [[File:Doctrina-cristiana.jpg|thumb|300px|Harapan ng ''[[Doctrina Christiana]]'', ang pinakaunang aklat na nalimbag sa Pilipinas.|alt=Doctrina Christiana.]] Ang aklat na ''[[Doctrina Christiana]]'' ('Doktrinang Kristiyano') ang itinuturing na pinakaunang aklat na nalimbag sa Pilipinas. May tatlong bersyon ito, na nalimbag sa pagitan ng 1590 hanggang 1593. Ang una, pinamagatang ''Bian Zhengjiao Zhenchuan Shilu'',{{efn|{{lang-zh|辯正教真傳實錄}}; 'Ang Testimonya ng Tunay na Relihiyon')}} ay isinulat ng prayleng si Juan Cobo at nilimbag sa pamamagitan ng [[silograpiya]] at nakasulat sa [[wikang Tsino]].<ref name="bibl2021">{{cite web|url=https://biblioasia.nlb.gov.sg/vol-17/issue-2/jul-sep-2021/early-printing|title=Early Printing in the Philippines|trans-title=Maagang Paglilimbag sa Pilipinas|lang=en|date=7 Hulyo 2021|website=BiblioAsia|last=Lee|first=Gracie}}</ref> Nadiskubre lang ito noong 1952 sa [[Madrid]], at pinaniniwalaang na ngayon ng mga eksperto na hindi ito napetsahan dahil di pa ito lisensiyado. Ito ang sinasabing aklat na tinukoy ni [[Gobernador-Heneral]] [[Perez Dasmariñas]] sa kanyang sulat noong 1593 sa hari ng Espanya na si [[Felipe II]]. Dito, nilahad niya na kailangan niyang makakuha ng lisensya para ilimbag ang dalawang ''Doktrina'' para sa pagpapakalat ng Kristiyanismo sa lugar.<ref name="ncca"/> Nagresulta ito sa sikat na bersyon ng ''Doctrina'' na nakasulat sa [[wikang Espanyol]] at [[wikang Tagalog|Tagalog]] (sa parehong [[alpabetong Romano]] at [[Baybayin]]), na pinamagatang ''Doctrina Christiana en lengua espanola y tagala'' ('Doktrinang Kristiyano sa wikang Espanyol at Tagalog'). Nagkaroon rin ito ng bersyon sa wikang Tsino para sa [[Tsinong Pilipino|komunidad ng mga Tsino]] sa lugar, na pinamagatan namang ''Doctrina Christiana en letra y lengua China'' ('Doktrinang Kristiyano sa sulat at wikang Tsino'). Nilimbag ng Tsinong manlilimbag na si Keng Yong, pinaniniwalaan ng mga mananalaysay na siya at ang sikat na manlilimbag na si Juan de Vera ay iisang tao lang dahil sa gawain noon ng mga prayle sa Pilipinas na gawing Kristiyano ang mga Tsino noon at bigyan sila ng isang Kristiyanong pangalan.<ref name="ncca">{{cite web|title=Books and Bookmaking in the Philippines|trans-title=Mga Aklat at Paggawa sa mga Aklat sa Pilipinas|lang=en|last=Vallejo|first=Rosa M.|website=[[Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining]]|url=https://ncca.gov.ph/about-ncca-3/subcommissions/subcommission-on-cultural-heritagesch/libraries-and-information-services/books-and-bookmaking-in-the-philippines/|access-date=26 Hulyo 2022}}</ref> Si Juan de Vera ang kinikilalang naglimbag rin sa ilang mga pinakaunang aklat sa Pilipinas. Noong 1604, nilimbag niya ang ''Ordinationes Generales Provintiae Sanctissimi Rosarii Philippinarum'' ('Mga Pangkalahatang Ordinansa ng mga Ordinansa sa Pilipinas ng Lalawigan ng Banal na Rosaryo sa Pilipinas'), na nakasulat sa [[wikang Latin]]. Ito ang itinuturing na ang pinakamatandang aklat na nalimbag gamit ang nagagalaw na uri, na nananatili hanggang ngayon.<ref name="bibl2021"/> Bukod dito, nilimbag din ni De Vera noong 1602 sa [[Binondo]] ang aklat na ''Libro de Nuestra Señora del Rosario en lengua y letra de Filipinas'' ('Aklat ng Mahal na Ina ng Rosaryo sa wika at sulat ng Pilipinas') ni Padre Francisco Blancas de San Jose. Gayunpaman, nawala na ito sa kasaysayan, at pinagdududahan ng mga iskolar kung ginawa ba ito sa nagagalaw na uri o sa pamamagitan ng silograpiya.<ref name="ncca"/> Si De Vera rin ang naglimbag sa aklat na ''Libro de los Cuatro Postrimerias del Hombre'' ('Aklat ng Apat na Kahahantungan ng Tao'), na sinulat rin ni Padre De San Jose noong 1604.<ref name="bibl2021"/><ref name="ncca"/> Pinaniniwalaan na tinuloy ng kapatid ni Juan, si Pedro de Vera, ang paglilimbag nang namatay ito.<ref name="bibl2021"/> Ilan sa mga nilimbag niya ang ''Memorial de la Vida Christiana en Lengua China'',{{efn|'Memoryal sa Buhay ng Kristiyano sa wikang Tsino'; {{lang-zh|新刊僚氏正教便览}}, literal na 'Ang Bagong Lathalain ng Simbahan'}} na sinulat ni Padre Domingo de Nieva. Dito, ginamit ni Pedro De Vera ang isang kombinasyon ng mga paraan ng mga Tsino at ng mga Europeo.<ref name="bibl2021"/> Sa ganitong paraan niya rin nilimbag ang ''Simbolo de la Fe, en Lengua y Letra China''.{{efn|'Mga Simbolo ng Fe, sa wika at sulat Tsino'; {{lang-zh|新刊格物窮理錄}}, literal na 'Ang Bagong Dyornal sa Kahirapang Materyal'}}<ref name="bibl2021"/> Samantala, isinulat noong 1613 ang ''[[Vocabulario de la lengua tagala]]'' ng prayleng si Pedro de San Buenaventura, ang kauna-unahang [[diksyonaryo]] ng wikang Tagalog.<ref>{{cite book|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1524/9783050056197.33/pdf|last=Wolff|first=John U.|title=Philippine and Chamorro Linguistics Before the Advent of Structuralism|trans-title=Lingwistikang Pilipino at Chamorro Bago ang Pagpasok ng Istrakturalismo|lang=en|chapter=The ''Vocabulario de Lengua Tagala'' (sic) of Fr. Pedro de San Buenaventura (1613)|trans-chapter=Ang ''Vocabulario de Lengua Tagala'' ni Padre Pedro de San Buenaventura (1613)|publisher=Akademie Verlag|year=2011|doi=10.1524/9783050056197.33|url-access=subscription|via=De Gruyter}}</ref><ref name="Ocampo2014"/> May dalawa pang ''Vocabulario'' ang sumunod na nilimbag, noong 1754 at noong 1860.<ref name="Ocampo2014">{{cite web|last=Ocampo|first=Ambeth R.|author-link=Ambeth Ocampo|url=https://opinion.inquirer.net/77034/vocabulario-de-la-lengua-tagala|publisher=[[Philippine Daily Inquirer|Inquirer]]|date=1 Agosto 2014|lang=en|title='Vocabulario de la Lengua Tagala'|access-date=24 Hulyo 2022}}</ref> Ang mga unang aklat sa Pilipinas ay puro mga [[doktrina]] ng Simbahan at diksyonaryo. Mga Tsino rin ang unang mga manlilimbag sa Pilipinas. Gayunpaman, ang Pilipinong si [[Tomas Pinpin]] ang sinasabing unang Pilipinong manlilimbag.<ref name="ncca"/><ref name="bibl2021"/> Taga-[[Abucay]] sa [[Bataan]], kilala rin siya bilang ang unang Pilipinong may-akda, dahil sa pag-akda niya sa ''Librong Pagaaralan nang mga Tagalog nang Uicang Castila'' (moderno: 'Aklat ng wikang Espanyol na Pag-aaralan ng mga Tagalog') noong 1610. Nilimbag niya rin sa parehong taon ang ''Arte y Reglas de la Lengua Tagala'' ('Sining at Tuntunin ng wikang Tagalog') ni Padre De Jose, at noong 1613 naman, nilimbag niya ang ''Vocabulario de la Lengua Tagala'' sa tulong ni Domingo Loag, isang Pilipinong manlilimbag.<ref name="bibl2021"/> Bukod sa Laguna at Bataan, naglimbag rin siya sa [[Binondo]], at nakagawa siya ng di bababa sa isang dosenang akda mula 1609 hanggang 1639.<ref name="ncca"/> Tinatayang nasa 100 aklat ang nailimbag sa Pilipinas mula 1563 hanggang 1640.<ref name="bibl2021"/> Ayon sa [[Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining]] (NCCA), tinatayang nasa 6000 akda naman ang nailimbag sa bansa mula 1593 hanggang 1900.<ref name="ncca"/> === Modernong panahon === Mataas na ang [[literasiya]] sa mga mauunlad na bansa sa Europa gayundin sa Estados Unidos pagpasok ng ika-20 siglo, kaya naman lalo pang dumami ang paggawa sa mga aklat sa panahong ito. Ang mga inobasyon sa paglilimbag ang nagpamura sa presyo ng mga aklat. Sa siglo ring ito umusbong ang mga aklat na pang-edukasyon at pampaaralan, gayundin ang mga aklat na tungkol sa isang partikular na paksa o larangan.<ref name="britBook">{{cite web|website=[[Britannica]]|title=book publishing|trans-title=paglilimbag sa mga aklat|lang=en|access-date=28 Hulyo 2022|url=https://www.britannica.com/topic/publishing/Book-publishing}}</ref> Ang paglaki ng industriya ay pansamantalang pinabagal nang sumiklab ang [[Unang Digmaang Pandaigdig]] sa [[Europa]]. Sinundan ito ng [[Dakilang Depresyon]] noong dekada 1920s hanggang 1930s, na lalo pang nagpabagal sa industriya. Gayunpaman, gumawa ng mga paraan ang mga palimbagan para manatiling buhay sa panahong ito, kabilang na ang pagbibigay ng diskwento at paglimbag sa mas marami at mas murang mga ''[[paperback]]''. Parehas ding bumagal ang industriya sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], dahil sa kakulangan sa mga papel.<ref name="britBook"/> Pagkatapos ng digmaan, mabilis ding nakabawi ang industriya, partikular na ang industriya ng aklat sa [[Alemanya]], kung saan halos nawala ang buong industriya nito matapos itong makatanggap ng matinding pinsala mula sa nagdaang digmaan.<ref name="britBook"/> Patuloy ang paglago ng mga aklat sa sumunod na kalahati ng ika-20 siglo, kahit na sa pagpasok ng [[telebisyon]] at iba pang mga uri ng [[libangan]]. Gayunpaman, ang pagpasok ng mga [[kompyuter]] at kalaunan ang [[internet]] noong huling dekada ng siglo ang nagbigay-daan upang bumagal ang paglagong ito. Ang pag-usbong ng mga ''[[ebook]]'' at ''[[audiobook]]'' sa ika-21 siglo, at ang unti-unting [[digitalisasyon|pagsasa-digital]] ng mga aklat ang nagpapabago sa tanawin ng mga aklat sa kasalukuyan.<ref name="bbcFuture">{{cite web|url=https://www.bbc.com/future/article/20160124-are-paper-books-really-disappearing|last=Nuwer|first=Rachel|date=25 Enero 2016|access-date=28 Hulyo 2022|title=Are paper books really disappearing?|trans-title=Mawawala na nga ba talaga ang mga aklat na papel?|lang=en|website=[[BBC]]}}</ref> == Uri == === Ayon sa nilalaman === [[File:Polish sci fi fantasy books.JPG|thumb|upright|Mga [[nobela]] sa isang tindahan ng mga aklat.|alt=Mga binebentang nobela.]] Madalas hinahati ng mga aklatan ang mga aklat nila sa dalawa: [[piksyon]] at [[di-piksyon]]. Hinahati ang mga ito sa kani-kanilang mga [[dyanrang pampanitikan|dyanra]], tulad ng [[komedya]] at [[horror]] sa piksyon. ==== Piksyon ==== {{main|Piksyon}} [[File:Fiction books.jpg|thumb|upright|Mga aklat na piksyon sa isang aklatan.|alt=Mga aklat na piksyon sa isang aklatan.]] [[Piksyon]] ang tawag sa kahit anong produkto ng [[imahinasyon]]. Kathang-isip ang nilalaman ng mga aklat na piksyon. Bagamat gawa-gawa ito, posible ibase ng may-akda ang kuwento niya sa isang tunay na pangyayari. Posible ring tunay ang mga lugar o maging mga karakter.<ref name="bookriot">{{cite web|title=The Difference Between Fiction and Nonfiction|trans-title=Ang Pagkakaiba ng Piksyon at Di-piksyon|lang=en|website=BookRiot|last=Grant|first=Matt|year=2020|access-date=28 Hulyo 2022|url=https://bookriot.com/difference-between-fiction-and-nonfiction/}}</ref> Maraming [[dyanrang pampanitikan|dyanra]] ang piksyon. Nahahati ito kalimitan sa anim:<ref name="iowaResearch">{{cite web|last=Donohue|first=Tracy|title=Types of Fiction| trans-title=Mga Uri ng Piksyon|lang=en|website=Iowa Reading Research Center|date=11 Mayo 2016|access-date=1 Agosto 2022|url=https://iowareadingresearch.org/blog/types-of-fiction}}</ref> * '''[[Historikal na piksyon|Historikal]]''' – mga kuwentong nakabase sa mga pangyayari sa kasaysayan. Nakahalo ang mga tunay na pangyayari sa mga kathang-isip na ginawa ng may-akda para sa kuwento. Posibleng may karakter ito na totoong nabuhay noon. [[Historikal na pantasya]] at [[alternatibong kasaysayan]] ang ilan sa mga dyanrang nasa ilalim nito. Ang ''[[All the Light We Cannot See]]'' (2014) ni [[Anthony Doerr]] at ''[[The Nightingale]]'' (2015) ni [[Kristin Hannah]] ang ilan sa mga sikat na modernong halimbawa nito.<ref name="tarasoninhisfic">{{cite web|author=tarasonin|date=12 Hulyo 2019|access-date=1 Agosto 2022|title=The 50 Best Historical Fiction Books of All Time|trans-title=Ang 50 Pinakamagagandang Aklat na Historikal na Piksyon sa Lahat ng Panahon|lang=en|website=Barnes and Noble|url=https://www.barnesandnoble.com/blog/50-best-works-revisionist-history-speculative-history-historical-fiction/}}</ref> * '''[[Makatotohanang panitikan|Makatotohanan]]''' – mga kuwentong makatotohanan at posibleng mangyari sa [[realidad|tunay na buhay]]. Posible itong mangyari sa isang lugar sa tunay na mundo tulad halimbawa ng [[paaralan]], at magkaroon ng mga problemang nagaganap sa tunay na buhay tulad ng [[rasismo]]. Kumpara sa historikal na piksyon, nagaganap ito sa kasalukuyan (ng panahong isinulat ang kuwentong yon).<ref name="bookriot"></ref> Gayunpaman, hindi ito base sa [[kasaysayan]] o [[agham]].<ref name="iowaResearch"/> Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Anne of Green Gables]]'' (1908) ni [[Lucy Maud Montgomery]] at ''[[The Outsiders]]'' (1967) ni [[S.E. Hinton]].<ref name="bookriot"/> * '''[[Misteryo]]''' – mga kuwentong sumesentro sa isang misteryosong pangyayari tulad ng isang di maresolbang krimen. May mga ''clue'' na binibigay ang may-akda na madalas nakatago at nakakalat sa kuwento, pero tipikal na lalabas lang ang sagot sa misteryo sa dulo ng kuwento. [[Thriller]], [[horror]], at [[krimen (panitikan)|krimen]] ang ilan sa mga dyanrang nasa ilalim nito. Ang kuwento ni [[Sherlock Holmes]] na isinulat ni [[Arthur Conan Doyle]] at ang mga gawa ni [[Agatha Christie]] tulad ng ''[[And There Were None]]'' (1939) ang ilan sa mga sikat na halimbawa ng dyanrang ito. * '''[[Nobelang nakaguhit|Nakaguhit]]''' – mga kuwentong kinukwento gamit ang sining at teksto imbes na nakasulat. Tipikal na mahahaba ang mga ito, at nagkakaroon ng maraming bolyum. [[Komiks]] at [[manga]] ang ilan sa mga pinakasikat na halimbawa nito. Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Maus (nobelang nakaguhit)|Maus]]'' (1980–1991) ni [[Art Spiegelman]], ''[[A Contract with God]]'' (1978) ni [[Will Eisner]], ''[[Akira]]'' (1982–1990) ni [[Katsuhiro Otomo]], at ''[[One Piece]]'' (1997–kasalukuyan) ni [[Eiichiro Oda]].<ref name="npr">{{cite web|url=https://www.npr.org/2017/07/12/533862948/lets-get-graphic-100-favorite-comics-and-graphic-novels|last1=Weldon|last2=Mayer|first1=Glen|first2=Petra|title=Let's Get Graphic: 100 Favorite Comics And Graphic Novels|trans-title=Maging Grapiko Tayo: 100 Paboritong Komiks At Nobelang Nakaguhit|lang=en|date=12 Hulyo 2017|access-date=1 Agosto 2022|website=[[NPR]]}}</ref> * '''[[Pantasya]]''' – mga kuwentong di nakabase sa lohika at agham ng tunay na mundo.<ref name="masterclass"/> Madalas may [[mahika]] sa mga ito, at nagtatampo ng mga bagay na imposibleng mangyari sa tunay na buhay, tulad ng pagkakaroon ng [[supernatural]] na kapangyarihan ng tao. Ilan sa mga tradisyonal na dyanrang nasa ilalim nito ang [[mataas na pantasya]] at [[realismong mahikal]]. Depende sa pagpapakahulugan, tipikal din na ginugrupo sa pantasya ang mga [[science fiction|piksyong maagham]] dahil sa parehong pagtalakay ng dalawa sa konsepto ng "paano kaya?" ({{lang-en|what if?}}).<ref name="npr2">{{cite web|url=https://www.npr.org/2021/08/18/1027159166/best-books-science-fiction-fantasy-past-decade|last=Mayer|first=Petra|website=[[NPR]]|date=18 Agosto 2021|access-date=2 Agosto 2022|title=We asked, you answered: Your 50 favorite sci-fi and fantasy books of the past decade|trans-title=Nagtanong kami, sumagot kayo: Ang inyong 50 paboritong aklat na sci-fi at pantasya ng nagdaang dekada|lang=en}}</ref> Ilan sa mga halimbawa ng dyanrang ito ang ''[[The Lord of the Rings]]'' (1954–1955) ni [[J.R.R. Tolkien]], ''[[One Hundred Years of Solitude]]'' (1967) ni [[Gabriel García Márquez]], ''[[Frankenstein]]'' (1818) ni [[Mary Shelley]], at ''[[Foundation (nobela ni Asimov)|Foundation]]'' (1951) ni [[Isaac Asimov]].<ref name="masterclass">{{cite web|title=What Is the Fantasy Genre? History of Fantasy and Subgenres and Types of Fantasy in Literature|trans-title=Ano ang Dyanrang Pantasya? Kasaysayan ng Pantasya at mga Subdyanra at Uri ng Pantasya sa Panitikan|lang=en|date=2 Oktubre 2021|access-date=2 Agosto 2022|website=Masterclass|url=https://www.masterclass.com/articles/what-is-the-fantasy-genre-history-of-fantasy-and-subgenres-and-types-of-fantasy-in-literature}}</ref><ref name="wired">{{cite web|url=https://www.wired.co.uk/article/best-sci-fi-books|title=29 of the Best Science Fiction Books Everyone Should Read|trans-title=29 sa mga Pinakamagagandang Aklat na Piksyong Maagham na Dapat Basahin ng Lahat|lang=en|website=[[Wired]]|date=22 Nobyembre 2021|access-date=2 Agosto 2022}}</ref> * '''[[Kuwentong tradisyonal|Tradisyonal]]''' – mga kuwentong pinagpasa-pasahan ng iba't-ibang henerasyon, kagaya ng mga [[pabula]], [[kuwentong-bayan]], [[alamat]], at [[epiko]].<ref name="iowaResearch"/> Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Ang Pagong at ang Matsing]]'' at ''[[Biag ni Lam-ang]]'', gayundin ang mga kuwento ng [[magkapatid na Grimm]] tulad ng ''[[Hansel and Gretel|Si Hansel at Si Gretel]]'' at ''[[Cinderella]]''. ==== Di-piksyon ==== {{main|Di-piksyon}} [[File:Junior nonfiction on the shelves (3709719083).jpg|thumb|upright|Mga aklat na di-piksyon sa isang aklatan.|alt=Mga aklat na di-piksyon sa isang aklatan.]] [[Di-piksyon]] ang tawag sa mga aklat na naglalaman ng mga tunay na pangyayari o impormasyon. Halimbawa nito ang mga [[anekdota]], [[ensiklopedya]], at [[talambuhay]]. Bagamat tunay ang nilalaman ng mga aklat na ito, posible rin silang gumamit ng istraktura at paraan ng pagkukuwentong tulad ng mga piksyon, tulad ng aklat na ''[[In Cold Blood]]'' (1966) ni [[Truman Capote]].<ref name="bookriot"/> May limang pangunahing uri ang di-piksyon:<ref name="aasl">{{cite web|url=https://knowledgequest.aasl.org/5-kinds-of-nonfiction/|last=Bober|first=Tom|date=15 Nobyembre 2019|access-date=2 Agosto 2022|website=American Association of School Libraries|title=5 Kinds of Nonfiction|trans-title=5 Uri ng Di-piksyon|lang=en}}</ref><ref name="stewart">{{cite web|url=https://www.melissa-stewart.com/img2018/pdfs/5_Kinds_of_Nonfiction_SLJ_May_2018.pdf|format=PDF|last=Stewart|first=Melissa|title=5 Kinds of Nonfiction|date=May 2018|trans-title=5 Uri ng Di-piksyon|lang=en|access-date=2 Agosto 2022}}</ref> * '''Tradisyonal''' – mga di-piksyon na nagbibigay ng impormasyon sa mambabasa. Ilan sa mga halimbawa nito ang [[ensiklopedya]], [[diksyonaryo]], [[tesawro]], at [[almanac]]. * '''Nagagalugad''' – tulad ng mga tradisyonal na di-piksyon, nagbibigay din ito ng impormasyon. Gayunpaman, mas nagpopokus ito sa isang partikular na paksa, at kalimitang maiksi at para sa mga batang mambabasa. * '''[[Malikhaing di-piksyon|Naratibo]]''' – mga di-piksyon na gumagamit ng mga estilo at paraan ng pagkukuwentong tulad ng mga piksyon. Bagamat matagal na itong ginagamit ng ilang mga manunulat, sumikat lang ang estilong ito noong pagpasok ng ika-21 siglo, kaya naman maraming mga [[talambuhay]] at mga aklat sa [[kasaysayan]] na nilimbag sa kasalukuyan ang kabilang sa dyanrang ito. * '''Ekspositoryo''' – mga di-piksyon na nagpopokus lang sa isang ispesipikong paksa. Madalas pambata, kalimitang [[agham]] at [[matematika]] ang pokus nito, at nagtatampok ng malikhaing sining upang mapukaw ang interes ng mambabasa. * '''Aktibo''' – mga di-piksyon na nagtuturo at naggagabay sa mambabasa ng isang kasanayan. Ilan sa mga halimbawa nito ang [[aklat-panluto]] at [[field guide]]. === Ayon sa pormat === Hinahati din ang mga aklat base sa pormat nito — kung paano ito nilimbag. Sa mahabang panahon, may dalawang pormat lang ang meron: ang ''[[hardcover]]'' at ''[[paperback]]'', pero sa pagpasok ng ika-21 siglo, nagkaroon din ng mga aklat na nililimbag nang digital (mga [[ebook]]) at nang tunog (mga [[audiobook]]). ==== Hardcover ==== {{main|Hardcover}} [[Hardcover]] (literal na 'matigas na pabalat') ang tawag sa mga aklat na may pabalat na gawa sa isang matigas na materyales. Sa modernong panahon, kalimitang cardboard ang materyales na ito. Nagmula ito sa mga [[kodeks]] na may pabalat na gawa sa kahoy.<ref name="umcFormats">{{cite book|url=https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-4-major-book-formats/|title=Understanding Media and Culture|trans-title=Pag-intindi sa Midya at Kultura|lang=en|chapter=Book Formats|trans-chapter=Mga Pormat ng Aklat|publisher=University of Minnesota|access-date=3 Agosto 2022}}</ref> Para maprotektahan ang pabalat nito, kalimitang nilalagyan ang mga ito ng ''dust jacket''.<ref name="bookriotFormats">{{cite web|last=Hill|first=Nicole|year=2020|title=The Different Types of Book Formats Explained|trans-title=Mga Iba't-ibang Uri ng Pormat ng Aklat Pinaliwanag|lang=en|website=BookRiot|access-date=4 Agosto 2022|url=https://bookriot.com/different-types-of-book-formats/amp/}}</ref> Madalas na nililimbag muna ang isang aklat sa pormat na hardcover bago ang iba pang mga pormat. Madalas ding ito ang pormat na makikita sa mga [[aklatan]], lalo sa mga sikat na aklat.<ref name="bookriotFormats"/> Matitibay ang mga hardcover. Dahil dito, naging dominanteng pormat ito ng mga aklat sa mahabang panahon. Gayunpaman, mahal ang paglimbag sa ganitong paraan, kaya naman madalas na limitado lang ito sa mga aklat na inaasahang papatok o sisikat ng mga palimbagan sa modernong panahon. Unti-unti itong naungusan ng mga paperback simula noong dekada 1930s, at kalauna'y naungusan nang tuluyan noong dekada 1960s.<ref name="umcFormats"/> Gayunpaman, nananatiling mabenta ang mga hardcover dahil sa tibay nito at sa patuloy na pagtangkilik ng mga tao, bukod sa iba pang mga dahilan.<ref name="bookriotFormats"/> ==== Paperback ==== {{main|Paperback}} [[Paperback]] (literal na 'papel na likod') ang tawag sa mga aklat na may pabalat na gawa sa malambot na materyales. Tinatangkilik ang mga ito dahil sa pagiging mura nito kumpara sa mas dominanteng hardcover.<ref name="bookriotFormats"/> Partikular na sumikat ito noong kasagsagan ng [[Dakilang Depresyon]] at sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], sa tinatawag na 'Rebolusyon ng Paperback'.<ref name="umcFormats"/><ref name="bookriotFormats"/> May mga mura na'ng paperback bago pa man pumasok ang ika-20 siglo. Ang [[chapbook]] sa Europa ang isang maagang halimbawa nito. Samantala, sumikat naman noong ika-19 na siglo ang mga [[dime novel]] sa Estados Unidos at [[dime dreadful]] sa [[Gran Britanya]].<ref name="umcFormats"/> May dalawang klase ng paperback: '''pangmasa''' ({{lang-en|mass market}}) at '''pampalitan''' ({{lang-en|trade}}). Tipikal na mas maayos at mas mataas ang kalidad ang mga paperback na pampalitan kumpara sa mga bersyon nitong pangmasa.<ref name="umcFormats"/> Nililimbag madalas ang mga [[di-piksyon]], [[memoir]], at [[tula]] sa paperback na pampalitan, habang madalas namang nililimbag ang mga [[piksyon]] sa pangmasang paperback.<ref name="bookriotFormats"/> Tinatayang noong dekada 1960s naungusan ng mga paperback ang mga hardcover pagdating sa benta. Ayon sa [[Kapisanan ng mga Amerikanong Manlilimbag]] (AAP), tinatayang nasa 56% sa mga aklat na nabenta noong 2009 ang paperback (parehong pangmasa at pampalitan), kumpara sa 35% ng mga hardcover.<ref name="umcFormats"/> ==== Ebook ==== {{main|Ebook}} [[File:Reading on the bus train or transit.jpg|thumb|200px|Isang [[ebook]] na binabasa gamit ang isang [[e-reader]].|alt=Ebook na nasa e-reader.]] [[Ebook]] ang tawag sa mga aklat na nalimbag sa paraang digital. Depende sa mga kahulugan, maaari rin itong tumukoy sa digital na bersyon ng isang pisikal na aklat. Dahil dito, kilala rin ito sa tawag na ''electronic book'' ('elektronikong aklat') at ''digital book'' ('aklat na digital').<ref name="umcFormats"/> Binabasa ang mga ebook gamit ang isang [[smartphone]], [[kompyuter]], o di kaya'y isang [[e-reader]]. Kumpara sa mga pisikal na aklat, mas mura kalimitan ang paglimbag sa mga ebook. Dahil sa pagiging digital nito, hindi ito nawawala sa merkado, at madaling mada-download at mababasa agad ito ng mga mambabasa.<ref name="umcFormats"/> Ang mga unang ebook ay puro mga aklat na nasa [[pampublikong domain]]. Pag-usbong ng [[internet]] sa ika-21 siglo, nagsimulang maglimbag din ang mga palimbagan ng mga ebook bukod sa mga pisikal na aklat. Nagsulputan din ang mga online na tindahan ng aklat, katulad ng [[Amazon]] at [[Play Books]] ng [[Google]]. Bagamat maliit na porsyento lang ng mga aklat na nabebenta kada taon ang ebook sa ngayon, unti-unti itong tumataas, at inaasahan tataas pa ito lalo. Gayunpaman, malaking problema sa industriya ang [[Pamimirata online|pamimirata]] sa mga ebook.<ref name="umcFormats"/> ==== Audiobook ==== {{main|Audiobook}} [[Audiobook]] ang tawag sa mga aklat na nasa anyong tunog. Isa itong recording ng boses ng isang ''narrator'', na papakinggan naman ng tagapakinig. Nagsimula noong dekada 1930s sa [[Estados Unidos]] bilang isang kagamitan sa edukasyon, naging isang pormal na pormat ito ng mga aklat pagpasok ng ika-21 siglo sa tulong ng [[internet]].<ref name="lifewire">{{cite web|last=Harris|first=Mark|date=28 Abril 2020|title=What Are Audiobooks?|trans-title=Ano ang mga Audiobook?|lang=en|url=https://www.lifewire.com/what-are-audiobooks-2438535|access-date=4 Agosto 2022|website=Lifewire}}</ref> Kilala ito dati sa tawag na ''talking book'' (literal na 'nagsasalitang aklat'). Orihinal itong rinerekord sa mga [[cassette]] o [[vinyl]]. Sa kasalukuyan, naka-digital na ang halos lahat ng mga audiobook, na mapapakinggan naman sa isang [[smartphone]], [[kompyuter]], o [[entertainment system]]. Binebenta ang mga ito sa mga online na tindahan ng musika, tulad ng [[Spotify]], o di kaya'y sa isang dedikadong tindahan para sa mga audiobook tulad ng [[Audible]].<ref name="lifewire"/> === Ayon sa sukat === {{main|Sukat ng aklat}} Nakadepende ang sukat ng isang aklat base sa papel nito. Galing ang mga pangalan ng sukat sa dami ng tiklop na kailangang gawin para makagawa ng isang pahina. Halimbawa, ang tiniklop ang orihinal na papel nang apat na beses sa sukat na 'quarto'.<ref name="abeBooks">{{cite web|url=https://www.abebooks.com/books/rarebooks/collecting-guide/understanding-rare-books/guide-book-formats.shtml|website=Abe Books|title=Guide to book formats|trans-title=Gabay sa mga pormat ng aklat|lang=en|date=3 Hunyo 2021|access-date=6 Agosto 2022}}</ref> Ipinapakita ng talahanayan sa baba ang iba't-ibang sukat ng mga aklat na ginagamit sa industriya. {| class="wikitable" |+ Mga sukat ng aklat<ref name="abeBooks"/> |- ! Pangalan !! Sukat |- | miniature || {{nowrap|>{{convert|2|x|1.5|in|cm|2|abbr=on|}}}} |- | sexagesimo-quarto (64mo) || {{nowrap|{{convert|2|x|3|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | quadragesimo-octavo (48mo) || {{nowrap|{{convert|2.5|x|4|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | tricesimo-secondo (32mo) || {{nowrap|{{convert|3.5|x|5.5|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | octodecimo (18mo) || {{nowrap|{{convert|4|x|6.5|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | sextodecimo (16mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.5|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | duodecimo (12mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.375|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | duodecimo (malaki) (12mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.5|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | crown octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6|x|9|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6|x|9|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | medium octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6.125|x|9.25|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | royal octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6.5|x|10|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | super octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|7|x|11|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | imperial octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|8.25|x|11.5|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | quarto (4to) || {{nowrap|{{convert|9.5|x|12|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | folio (fo) || {{nowrap|{{convert|12|x|19|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | elephant folio (fo) || {{nowrap|{{convert|23|-|25|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | atlas folio (fo) || {{nowrap|{{convert|25|-|50|in|cm|2|abbr=on}}}} |- | double elephant folio (fo) || {{nowrap|{{convert|50|in|cm|2|abbr=on}}+}} |} == Aklatan == {{main|Aklatan}} [[File:NLP_Building_Facade.jpg|right|thumb|Ang [[Pambansang Aklatan ng Pilipinas]] sa [[Ermita]] sa [[Maynila]].|alt=Pambansang Aklatan ng Pilipinas.]] [[Aklatan]] ang tawag sa isang silid o gusali na may koleksyon ng mga aklat.<ref name="dikAklatan">{{cite web|title=aklatan|website=Diksiyonaryo.ph|access-date=6 Agosto 2022|url=https://diksiyonaryo.ph/search/aklatan}}</ref> Tinatawag ding ito na ''bibliyoteka'' at ''ateneo''.<ref name="dikAklatan"/> Maaari rin itong tumukoy sa isang koleksyon ng mga aklat. Sa modernong panahon, naglalaman ang mga karamihan sa mga aklatan ng parehong pisikal at digital na mga aklat. Posible rin itong nasa [[internet]] lang, tulad ng kaso ng [[Proyektong Gutenberg]]. Bukod sa mga aklat, maaari ding maglaman ang mga aklatan ng mga [[CD]], [[DVD]], [[kompyuter]], at iba pang mga paraan para makakuha ng impormasyon.<ref name="britAklatan">{{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/library|title=library|trans-title=aklatan|lang=en|website=[[Britannica]]|access-date=6 Agosto 2022|last=Haider|first=Salmon|orig-date=20 Hulyo 1998|date=29 Hulyo 2022}}</ref> Makikita madalas ang mga aklatan sa mga [[paaralan]], bagamat may mga pampublikong aklatan din tulad ng [[Pambansang Aklatan ng Pilipinas]]. Nagkakaiba ang laki ng mga aklatan depende sa koleksyon nito; ang [[Aklatang Briton]] at ang [[Aklatan ng Kongreso]] ng [[Estados Unidos]] ay may mahigit 170 milyong aklat sa kanilang koleksyon.<ref name="bookriotPinakamalaki">{{cite web|url=https://bookriot.com/biggest-libraries/|title=How Many Books is Too Many? Ask the World's 10 Biggest Libraries|trans-title=Ilang Aklat ang Masyado na'ng Marami? Tanungin [mo] ang 10 Pinakamalalaking Aklatan ng Mundo|lang=en|last=Tanjeem|first=Namera|year=2020|access-date=6 Agosto 2022|website=BookRiot}}</ref> Orihinal na ginawa ang mga aklatan upang mga mga taguan ng aklat. Ang [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]] ay ang pinakamalaking aklatan ng sinaunang panahon, kung saan nasa 200,000 hanggang 700,000 aklat ang tinatayang nakatago. Pagsapit ng ika-11 siglo, unti-unting naitatag ang mga [[pamantasan]] sa [[Europa]], at nagkaroon ang mga ito ng mga aklatan. Sa mga sumusunod na siglo, lumaganap ang pagkakaroon ng mga pribadong aklatan, lalo na sa mga hari sa Europa. Gayunpaman, ang pagpasok ng [[Renasimiyento]] ang naging dahilan upang magkaroon ng mga aklatan na para mga iskolar. Ang Biblioteca Marciana ng [[Cosimo de' Medici]] at ang aklatan ni [[Lorenzo de' Medici]] ang ilan sa mga maagang halimbawa nito. Samantala, ang pagpasok ng [[internet]] sa ika-21 siglo ang nagbigay-daan naman upang magkaroon ng mga tinatawag na ''virtual library'' (literal na 'aklatang birtwal'), na inaalok ng maraming mga aklatan bilang isang karagdagang serbisyo.<ref name="britAklatan"/> == Klasipikasyon == {{main|Klasipikasyon sa aklatan}} Hinahati ng mga unang aklatan ang kanilang mga aklat base sa mga malalawak na paksa, tulad ng mga agham, pilosopiya, rehiliyon, at batas. Halimbawa nito ang sistemang [[Pinakes]] na ginamit ng iskolar na si [[Callimachus]] sa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]] noong {{BKP|ikatlong siglo|link=y}}.<ref>{{Cite book|title=The library: an illustrated history|trans-title=Ang aklatan: isang nakaguhit na kasaysayan|lang=en|last=Murray|first=Stuart|date=2009|publisher=Skyhorse Pub.|isbn=9781602397064|location=[[Lungsod ng New York]], [[Estados Unidos]]|oclc=277203534|url-access=registration|url=https://archive.org/details/libraryillustrat0000murr}}</ref> Ginamit din bilang batayan ng pagkaklase ang wika ng aklat gayundin ang pormat nito. Gayunpaman, naging imposible ang pagkaklase sa mga aklat batay sa mga malalawak na paksa pagsapit ng ika-16 na siglo dahil sa mabilis na pagdami ng mga nalilimbag na aklat kada taon.<ref name=shera>{{cite book|last1=Shera|first1=Jesse H.|title=Libraries and the organization of knowledge|trans-title=Mga aklatan at ang pag-oorganisa sa kaalaman|lang=en|url=https://archive.org/details/librariesorganiz00sher|url-access=registration|date=1965|publisher=Archon Books|location=Hamden, [[Connecticut]], [[Estados Unidos]]}}</ref> Noong 1627, nilimbag ng Pranses na si [[Gabriel Naudé]] ang ''Advis pour dresser une bibliothèque'' ('Ukol sa Pagtatag ng isang Aklatan'). Dito, hinati niya ang mga aklat sa pitong (kalaunan labindalawang) larangan.<ref>{{Cite journal|last=Clarke|first=Jack A.|date=1969|title=Gabriel Naudé and the Foundations of the Scholarly Library|trans-title=Si Gabriel Naudé at ang mga Pundasyon ng Iskolar na Aklatan|lang=en|journal=The Library Quarterly|volume=39|issue=4|pages=331–343|issn=0024-2519|jstor=4306024|doi=10.1086/619792|s2cid=144274371}}</ref> Noong 1842 naman, dinebelop naman ni [[Jacques Charles Brunet]] ang isang sistema ng klasipikasyon na tatawagin kalaunan bilang ang klasipikasyong Paris Bookseller. Itinuturing na pinakaunang modernong klasipikasyon, hinati naman ni Brunet sa limang larangan ang mga aklat.<ref name=sayers>{{cite book|last1=Sayers|first1=Berwick|title=An introduction to library classification|trans-title=Pagpapakilala sa klasipikasyon sa aklatan|lang=en|date=1918|publisher=H. W. Wilson|location=New York, Estados Unidos}}</ref> Ang [[Klasipikasyong Desimal ni Dewey]] ay ang pinakaginagamit na klasipikasyon ng aklat sa mundo ngayon. Unang dinebelop ni [[Melville Dewey]] noong 1876 sa [[Estados Unidos]], hinahati nito ang mga aklat sa sampung pangunahing klase (kumakatawan sa mga malalawak na larangan tulad ng [[agham pangkalikasan]] at [[kasaysayan]]). Ito rin ang nagsilbing batayan para sa iba pang mga pangkalahatan at pambansang sistema ng klasipikasyon, tulad ng [[klasipikasyon ng Aklatan ng Kongreso]] at ng [[klasipikasyong tutuldok]].<ref name=oclc>{{cite web|title=A Brief Introduction to the Dewey Decimal Classification|trans-title=Mabilis na Pagpapakilala sa Klasipikasyong Desimal ni Dewey|lang=en|url=https://www.oclc.org/dewey/resources/summaries.en.html|publisher=OCLC|access-date=10 Agosto 2022|archive-date=3 Mayo 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130503183202/https://www.oclc.org/dewey/resources/summaries.en.html|url-status=live}}</ref><ref name=asia-libraries>{{cite journal|last=Taylor|first=Insup|author2=Wang Guizhi|title=Library Systems in East Asia|trans-title=Mga Sistema sa Aklatan sa Silangang Asya|lang=en|journal=McLuhan Studies|url=http://projects.chass.utoronto.ca/mcluhan-studies/v1_iss6/1_6art3.htm|access-date=10 Agosto 2022|archive-date=21 Pebrero 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221100748/http://projects.chass.utoronto.ca/mcluhan-studies/v1_iss6/1_6art3.htm|url-status=dead}}</ref> Heto ang mga sistema ng klasipikasyong na may malawakang paggamit lalo na sa mga bansang nagsasalita ng Ingles: * [[Klasipikasyong Desimal ni Dewey]] ({{lang-en|Dewey Decimal Classification}}; DDC) * [[Pandaigdigang Klasipikasyong Desimal]] ({{lang-en|Universal Decimal Classification}}; UDC) * [[Klasipikasyon ng Aklatan ng Kongreso]] ({{lang-en|Library of Congress Classification}}; LCC) * [[Klasipikasyong Tutuldok]] ({{lang-en|Colon Classification}}; CC) May mga klasipikasyon ding ginawa para sa mga ispesipikong paksa o disiplina. Halimbawa nito ang [[Klasipikasyong Moys]] para sa larangan ng [[abogasya]] (sa [[Canada]], [[Australia]], [[New Zealand]], at [[Gran Britanya]]),<ref name=IALS>{{cite web|title=IALS Library|trans-title=Aklatan ng IALS|url=http://ials.sas.ac.uk/library/archives/moys.htm|publisher=Institute of Advanced Legal Studies|access-date=10 Agosto 2022}}</ref> at [[Klasipikasyong Harvard-Yenching]] para sa mga aklat na nakasulat sa [[wikang Tsino]].<ref>{{cite journal|last=Wu|first=Eugene W.|title=The Founding of the Harvard–Yenching Library|trans-title=Ang Pagtatag sa Aklatang Harvard-Yenching|lang=en|journal=Journal of East Asian Libraries|volume=101|issue=1|date=1993|pages=65-69|url=http://scholarsarchive.byu.edu/jeal/vol1993/iss101/16/|access-date=10 Agosto 2022}}</ref> Bukod pa dito, may mga sistema ring ginawa ang ilang mga bansa para sa mga aklat nila: ilan sa mga halimbawa nito ang [[Klasipikasyong Desimal ng Hapon]], [[Klasipikasyong Desimal ng Korea]] (sa [[Timog Korea]]), [[Klasipikasyon ng Aklatang Tsino]] (sa [[Tsina]]), at ang [[Bagong Klasipikasyon para sa mga Aklatang Tsino]] (sa [[Taiwan]], [[Hong Kong]], at [[Macau]]).<ref name=asia-libraries/> == Epekto == Ayon sa isang editoryal ng ''[[The Stanford Daily]]'' noong 2019, nakakahimok na paraan ang mga aklat upang kumonekta ang mga tao sa iba. Nagbibigay ang mga ito ng simpatiya habang binabasa ang mga karanasang pinagdadaanan ng iba o ng isang komunidad.<ref>{{cite web|last=Pai|first=Sarayu|date=8 Nobyembre 2019|access-date=10 Agosto 2022|title=The impact of books|trans-title=Ang epekto ng mga aklat|lang=en|website=[[The Stanford Daily]]|url=https://stanforddaily.com/2019/11/08/the-impact-of-books/}}</ref> Pinapalawak nito ang pag-intindi sa [[kalikasan ng tao]], at ginagamit din bilang isang kasangkapan sa [[edukasyon]]. Naghihimok din ito ng malalimang pag-iisip, at hinuhulma din ito sa [[pagtingin sa mundo]].<ref>{{cite web|last=Tenner|first=Shara|website=Life is an Episode|title=How books affect modern society|trans-title=Paano nakakaapekto ang mga aklat sa modernong lipunan|lang=en|access-date=10 Agosto 2022|date=21 Enero 2020|url=https://lifeisanepisode.com/how-books-affect-modern-society/}}</ref> Sa isang pag-aaral sa [[sikolohiya]] sa [[Pamantasan sa Buffalo]], napag-alaman ng mga sikolohista na kumikiling ang mga tao sa mga salitang may kinalaman sa kamakailang binasa nila, tulad ng mga [[salamangkero]] sa mga nakabasa ng ''[[Harry Potter]]'' at [[bampira]] naman sa mga nakabasa sa ''[[Twilight]]''. Samantala, sa isang hiwalay na pag-aaral naman na isinagawa sa [[Pamantasan ng Toronto]], napag-alaman na nakakapagpabago ng katauhan ang mga aklat. Sa eksperimentong ito, na isinagawa noong 2008 sa 166 na tao, pinabasa ang dalawang grupo ng maiksing kuwento ni [[Anton Chekhov]] na ''[[Dama s sobachkoy]]'' ('Ang Ginang na may kasamang Aso'), isa sa orihinal na anyo nito, at isa sa istilong [[dokumentaryo]]. Napag-alaman sa pag-aaral na ito na mas nakakapagbago ng personalidad ang mga piksyon kumpara sa di-piksyon, dahil sa pagpokus nito sa mga iniisip ng mga karakter, kumpara sa pagtingin bilang tagalabas, ayon kay [[Keith Oatley]], isa sa mga sikolohista sa pag-aaral.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2011/sep/07/reading-fiction-empathy-study|title=Reading fiction 'improves empathy', study finds|trans-title='Nagpapahusay ng pakikiramay' ang pagbabasa sa piksyon, ayon sa isang pag-aaral|last=Flood|first=Alison|date=7 Setyembre 2011|access-date=10 Agosto 2022|website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fastcompany.com/1842370/how-fiction-impacts-fact-social-impact-books|website=The Fast Company|title=How Fiction Impacts Fact: The Social Impact Of Books|trans-title=Paano Nakakaapekto ang Piksyon sa Katotohanan: Ang Epektong Panlipunan ng mga Aklat|last=Gow|first=Kailin|date=7 Disyembre 2012|access-date=10 Agosto 2022}}</ref> == Pagpepreserba == {{main|Pagpepreserba sa mga aklat}} [[File:Archivist Survey.jpg|thumb|250px|alt=Isang babaeng konserbador ng papel na tumitingin sa mga dokumento|Isang konserbador na tumitingin sa mga dokumento.]] Depende sa materyales na ginamit, mabilis na nabubulok ang mga aklat sa paglipas ng panahon, kabilang na yung mga [[Pamanang pangkultura|itinuturing na mga "mahahalaga" sa kultura o kasaysayan]]. Pinapahaba ng mga konserbador ({{lang-en|conservator}}) ang buhay ng mga ito, sa pamamagitan ng samu't saring paraan sa [[kimika]], at nakadepende ito sa pagkakagawa sa aklat. Madalas na itong isinasagawa ng mga grupo ng konserbador, sa ilalim ng mga pamahalaan ng bansa, tulad ng [[Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas]]. Hindi pormal na propesyon ito hanggang noong dekada 1960s, nang naganap ang isang mapaminsalang [[baha]] sa [[Arno]] sa [[Florence]], [[Italya]] noong 1966.<ref name="guardianArno"/> Pininsala nito ang maraming mga mahahalagang dokumento (bukod pa sa ibang mga gawa sa panahon ng [[Renasimiyento]]), kaya pinagtulungan itong isaayos ng mga konserbador sa buong mundo sa pangunguna ni [[Peter Waters]].<ref name="guardianArno">{{cite news|title=Florence flood 50 years on: 'The world felt this city had to be saved'|trans-title=Pagbaha sa Florence 50 taong ang lumipas: 'Pakiramdam ng mundo, kailangan iligtas ang lungsod na ito'|lang=en|last=Kirchgaessner|first=Stephanie|date=4 Nobyembre 2016|access-date=10 Agosto 2022|location=[[Roma]], [[Italya]]|website=[[The Guardian]]|url=https://www.theguardian.com/world/2016/nov/04/florence-flood-50-years-on-the-world-felt-this-city-had-to-be-saved}}</ref><ref>{{cite web|website=[[History Channel|History]]|title=The Disaster that Deluged Florence’s Cultural Treasures|trans-title=Ang Sakunang Nagpadelubyo sa mga Kayamanang Pangkultura ng Florence|lang=en|last=Nix|first=Elizabeth|orig-date=3 Nobyembre 2016|date=22 Agosto 2018|access-date=10 Agosto 2022|url=https://www.history.com/news/the-disaster-that-deluged-florences-cultural-treasures}}</ref><ref>{{cite book |editor1-last=Miller |editor1-first=William |editor2-last=Pellen |editor2-first=Rita M. |title=Dealing with Natural Disasters in Libraries |trans-title=Pagtugon sa mga Sakuna sa mga Aklatan|lang=en|date=2006 |publisher=The Haworth Press |location=[[New York]], [[Estados Unidos]] |isbn=9781136791635 |url=https://books.google.com/books?id=XXl0DwAAQBAJ&pg=PT59|access-date=10 Agosto 2022}}</ref> [[File:National Library manuscripts being washed in Florence after the 1966 flood of the Arno - UNESCO - PHOTO 0000001407 0001 - Restoration.jpg|alt=Isang babae na nagpepreserba sa isang dokumento na napinsala ng baha sa Arno sa Florence, Italya noong 1966.|thumb|Mahalagang pangyayari ang naganap na mapaminsalang baha sa [[Arno]] sa [[Florence]], [[Italya]] noong 1966 upang maging pormal na propesyon ang pagpepreserba sa mga aklat.]] May apat na pangunahing hakbang ang ginagawa sa pagpepreserba sa mga aklat: pagpapabagal, paglilinis, pagsasaayos, at pagpapanumbalik. Meron ding sinusunod na [[etika]] ang mga konserbador, lalo na sa mga kemikal na ginagamit nila na madalas ay hindi na maibabalik pa matapos nitong mailapat. Bilang pagtugon sa [[pagbabago ng klima]], unti-unti na ring nagsasagawa ng mga pagbabagong nakapokus sa [[pagpapanatili]]. Noong dekada 2000s, nagsimula na'ng hindi gumawa ng isang pangkalahatang paraan sa pagpepreserba, at nagpokus na lang sa mga paraang nakadepende sa lokal upang umayon ang mga ito sa klima ng lugar at kagamitan.<ref>{{cite web|last1=Dardes|first1=Kathleen|last2=Standiforth|first2=Sarah|title=Preventive Conservation: Sustainable Stewardship of Collections|trans-title=Pagpepreserbang Nagpipigil: Napapanatiling Pangangasiwa sa mga Koleksyon|lang=en|url=https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/30_2/preventive_conservation.html|access-date=10 Agosto 2022|website=The Getty Conservation Institute|publisher=Getty Conservation Research Foundation Museum}}</ref> == Talababa == {{notelist}} == Sanggunian == {{reflist}} {{Commons|Book|Aklat}} {{Sister project links|voy=no}} [[Kategorya:Aklat]] [[Kategorya:Dokumento]] [[Kategorya:Produktong papel]] [[Kategorya:Pormat ng midya]] 660t3cg5trhvmvxu42yik2qvt724atb Leo James English 0 27106 1964147 1935431 2022-08-22T14:38:23Z 110.93.86.249 /* Ang mga diksiyunaryo ni Padre English */ wikitext text/x-wiki Si '''Padre Leo James English, C.Ss.R.''' (Agosto 1907–1997) ay isang taga-[[Australia]] na taga-lipon at editor ng dalawa sa mga pinakaunang pinakagamiting diksiyunaryong pang-dalawang wika sa [[Pilipinas]]. ==Relihiyon== Isa siyang miyembro ng mga [[Redemptorist]] o Kongregasyon ng Kabanal-banalang Tagapag-ligtas (''Congregation of the Most Holy Redeemer''), isang samahang relihiyoso na nagsasagawa ng mga misyon sa Pilipinas na gumagamit ng mga lokal na wika na may pitumpong taon.<ref name="ET">''Diksiyunaryong Ingles-Tagalog'' ni Leo James English, Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, 1211 mga dahon, ASIN B0007B8MGG</ref><ref name="TE">''Diksiyunaryong Tagalog-Ingles'' ni Leo James English, Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng ''National Book Store'', 1583 mga dahon, ISBN 971910550X</ref> Si Padre English rin ang kaunaunahang nagsagawa ng tanyag ng Novenario sa [[:en:Baclaran_Church|Baclaran Church]] na noong Hunyo 23 1948. <ref>{{Citation |title=Baclaran Church |date=2022-07-24 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Baclaran_Church&oldid=1100115661 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2022-08-22}}</ref> ==Ang mga diksiyunaryo ni Padre English== Si Padre English ang may-akda ng dalawang magkatuwang na diksiyunaryo, ang ''Diksiyunaryong Ingles-Tagalog'' (''English-Tagalog Dictionary'') ([[1965]]) at ang ''Diksiyunaryong Tagalog-Ingles'' (''Tagalog-English Dictionary'') ([[1986]]). Itong dalawahang diksiyunaryo ang pinagmulan ng paglalathala ng iba pang mga katulad na diksiyunaryo at mga tesoro sa Pilipinas kabilang ang mga inakdaan ni Pilipinong taga-lipon na si [[Vito C. Santos]], kung saan kabilang ang ''Vicassan's Pilipino-English Dictionary'' (Bagong Diksiyunaryong Pilipino-Ingles ni Vicassan) at ''New Vicassan's English-Pilipino Dictionary'' (1995) (Bagong Diksiyunaryong Ingles-Pilipino ni Vicassan). Ipinagbigay-alam ni Padre James English sa diksiyunaryo ''Tagalog-English Dictionary'' na kinonsultahin niya ang diksiyunaryo ng Pilipino-Ingles ni Vito Santos bilang sanggunian habang kinukumpleto ang kanyang ''Tagalog-English Dictionary''. Dating nakatuwang sa trabaho si Vito C. Santos ni Padre English.<ref name="ET"/><ref name="TE"/> Naging malaki ang impluwensiya ng mga diksiyunaryo ni Padre English's sa pagpapalawig at pagkakalat ng [[wikang Pilipino]] sa Pilipinas. Kung ikukumpara kay [[James Murray]], isang leksikograpo at may-akda ng ''Diksiyunaryong Ingles ng Oxford'' (''Oxford English Dictionary''), nasaksikhan ni Padre English ang matagumpay na pagkaka-kumpleto ng kanyang mga diksiyunaryo na isinagawa sa loob ng 51 taon bilang nagsisilbing relihiyoso sa Pilipinas. ==Mga kaugnay na kawing== * [http://www.alibris.com/search/search.cfm?S=R&wauth=Leo+james+english&siteID=1JSk6CbYEf0-092rD33eFC40sInCViqN4g Leo James English’s Bilingual Dictionaries (Ang mga Dalawahang Diksiyunaryo ni Leo James English)]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.library.wisc.edu/guides/SEAsia/refbib/philrb.html Mga Sanggunian Tungkol sa Pilipinas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060203091059/http://www.library.wisc.edu/guides/SEAsia/refbib/philrb.html |date=2006-02-03 }} * [http://ciaran.compsoc.com/languages.html#tagalog Mga Tip sa Pag-aaral ng Tagalog] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100213154316/http://ciaran.compsoc.com/languages.html#tagalog |date=2010-02-13 }} * [http://www.multilingualbooks.com/online-radio-tagalog.html Mga Radyo sa Internet na nasa Wikang Tagalog] * [http://www.copewithcytokines.de/TAGALOG/cope.cgi Diksiyunaryong Tagalog-Ingles-Tagalog sa Internet]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==Iba pang mga diksiyunaryo ng mga wika sa Pilipinas== * ''[[An English–Cebuano Visayan Dictionary]]'' (Isang Diksiyunaryong Inggles-Bisayang Sebwano) ni [[Rodolfo Cabonce]], Lungsod ng Maynila, Pilipinas: National Book Store, 1983 * ''Ilokano Dictionary'' (Diksiyunaryong Ilokano) ni Ernesto Constantino, Honolulu: Palimbagan ng Pamantasan ng Hawaii, 1971 * ''Filipino-English Dictionary'' (Diksiyunaryong Pilipino-Ingles) ng ''Komisyon sa Wikang Filipino'', Pasig, Lungsod ng Maynila, 1993 * ''JVP English-Filipino Thesaurus-Dictionary'' JVP Diksiyunaryo at Tesorong Ingles-Pilipino, Lungsod ng Maynila, ''Mhelle L. Publications'' (Palimbagang Mhelle L.), 1988 * ''Vicassan's Pilipino-English Dictionary'' (Diksiyunaryong Pilipino-Ingles) ni Vito C. Santos, Lungsod ng Maynila, National Book Store, 1988 * ''Tagalog Slang Dictionary'' (Diksiyunaryo ng mga Islang sa Tagalog) ni R. David Paul Zorc, Maynila, Palimbagan ng Pamantasan ng De la Salle, 1993 * ''Lim Filipino-English English-Filipino Dictionary'' ni Ed Lim, Lulu.com, 2008 ISBN 9780557038008 ==Mga talasanggunian== {{English2}} {{reflist}} <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]] --> {{Persondata |NAME=English, Leo James |ALTERNATIVE NAMES=[[Australia]]n [[Catholic]] [[priest]], compiler and editor of bilingual English & Tagalog dictionaries |SHORT DESCRIPTION=Contemporary [[Australian]] visual artist and writer |DATE OF BIRTH= |PLACE OF BIRTH=[[Australia]] |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:English, Leo James}} [[Kategorya:Wikang Filipino|Wikang Filipino]] [[Kategorya:Wikang Tagalog|Wikang Tagalog]] [[Kategorya:Australia]] [[Kategorya:Talahuluganan]] sfq9xvggdpot814uj82h2fdd1uapy0b Marian Rivera 0 27323 1964316 1947202 2022-08-23T11:10:47Z 136.158.10.111 /* Biograpiya */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Marian Rivera-Dantes | image = Marian Rivera - 2014 (cropped).jpg | caption = Rivera sa kanyang kasal kay [[Dingdong Dantes]], Disyembre 2014 | succeeding = | birth_name = Marian Rivera y Gracia-Dantes | birth_date = {{birth date and age|1984|8|12|df=yes}} | birth_place = [[Madrid]], [[Spain]] | height = 1.58 m<ref name=inquirermarian>{{cite journal|title=Bride Marian Rivera wears Michael Cinco|url=http://entertainment.inquirer.net/159493/bride-marian-rivera-wears-michael-cinco|work=Inquirer|date=30 December 2014}}</ref> | nationality = [[Spanish Filipino]] | occupation = [[Actress]], [[Modelo]], [[mananayaw|dancer]], recording artist, television personality | spouse = [[Dingdong Dantes]] (2014) | children = 2 | alma_mater = [[De La Salle University – Dasmariñas]] | known_for = ''[[MariMar]]''<br/>''[[Dyesebel]]''<br/>''Darna 2009''<br/>''[[Amaya]]''<br/>''[[Temptation of Wife]]'' }} Si '''Marian Rivera-Dantes''' (ipinanganak bilang '''Marián Gracia Rivera''' noong Agosto 12,<ref>{{cite web|url=http://www.igma.tv/profile/marian-rivera |title=GMA Network profile of Marian Rivera |publisher=Igma.tv |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> 1984 <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/23082/Marian-Rivera-on-her-marrying-age:-Mga-28-29...-Twenty-five-na-ako,-so-three-years-na-lang! |title=Marian Rivera reveals she is 25 years old in PEP article dated Setyembre 2009 |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |title=Marian says she was born in 1984 |publisher=Abante.com.ph |date=2011-04-29 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2013-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102055302/http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |url-status=dead }}</ref> sa [[Madrid]], [[Espanya]]) ay isang [[Mga Pilipino|Pilipinang]] modelo at aktres, na nakilala sa pagganap niya sa mga seryeng pantelebisyon na ''[[MariMar (Philippine TV series)|Marimar]]'', ''[[Dyesebel]]'', ''[[Darna]]'', at ''[[Amaya (TV series)|Amaya]]''.<ref>{{cite web |url=http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |title=Pinoy Showbiz Surfer: Marian Rivera remains supreme as the ‘Primetime Queen’ in Mega Manila |publisher=Pinoybizsurfer.blogspot.com |date=2011-07-15 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111025070209/http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |url-status=dead }}</ref> Bilang isang mang-aawit, inilabas ni Rivera ang kanyang dalawang studio album: ang ''platinum hits'' na ''[[Marian Rivera Dance Hits]]''<ref>{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/music/1899/marian-rivera%92s-dance-album-goes-platinum |title=Marian Rivera’s dance album goes platinum &#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> at ''[[Retro Crazy]]''.<ref>{{cite web |url=http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |title=Marian Rivera is the Philippine's MariMar |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080222092646/http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |archivedate=2008-02-22 |access-date=2013-11-03 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=0xEHSQNgTq8 |title=Marian Rivera Platinum Album |publisher=YouTube |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Gumanap din siya sa ilang mga pelikulang pumalo sa takilya gaya ng: ''[[My Bestfriend's Girlfriend]]'', ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'',<ref>{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2008&wk=12&currency=local&p=.htm |title=Philippines Box Office, Marso 19, 2008 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]'',<ref>{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2010&wk=22&currency=local&p=.htm |title=Philippines Box Office, Mayo 26, 2010 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> at ''[[Ang Panday 2|Panday 2]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/32512/%20MMFF-2011-Box-Office-Results:%20-%20Enteng-Ng-Ina-M%20o-is-the-runaway-winner;-%20Segunda-Mano%20-comes-in-second |title=MMFF 2011 Box-Office Results: Enteng Ng Ina Mo, runaway winner; Segunda Mano, second &#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Samantalang ng taong 2014 naman nang ipamalas ni Marian ang kanyang taal na talento sa pagsayaw sa pamamagitan ng [http://entertainment.inquirer.net/146197/marian-rivera-from-teleserye-princess-to-dance-diva Marian] , isang dance program tuwing Sabado. Noong 2009, naabot ni Rivera ang ika-5 puwesto sa "2009 Top Celebrity Endorsers" ng Manila Standard,<ref name="MANILA">{{cite web|url=http://getitfromboy.net/top-celebrity-endorsers-of-2009/ |title=Top Celebrity Endorsers of 2009 |publisher=Getitfromboy.net |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> ika-3 puwesto sa "Top 10 Most In-demand Celebrity Endorsers in 2010<ref name="SPOT">{{cite web |url=http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |title=Top 10 Most In-Demand Celebrity Endorsers &#124; ENTERTAINMENT &#124; TOP LIST |publisher=Spot.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110818151127/http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |url-status=dead }}</ref> at napasama din sa ''Top 20 Endorsers'' ng 2011.<ref name="FEMALE">{{cite web|url=http://www.femalenetwork.com/celebrities/kris-aquino-leads-yess-top-20-endorsers-list-whos-your-fave-female-endorser |title=Kris Aquino Leads YES’s Top 20 Endorsers List + Who's your fave female endorser? &#124; Celebrities |publisher=FemaleNetwork.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Samantala, hinirang naman siyang ''Sexiest Woman'' ng FHM noong 2008, at muling naging ''Sexiest Woman'' ng FHM nang magkasunod na taon mula 2010 hanggang 2014.[http://www.fashionpulis.com/2014/06/marian-rivera-is-fhms-sexiest-for-third.html] 2013 naman nang umalagwa ang kanyang career na umabot pa sa karatig bansa at ang kanyang kauna-unahang International Nomination mula sa prestihiyosong [http://www.rappler.com/entertainment/43698-asian-television-awards Asian TV Awards] para sa pagganap niya sa matagumpay na teleseryeng ''[[:en:Temptation of Wife (2012 TV series)|Temptation of Wife]]''<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Temptation_of_Wife_(2012_TV_series)</ref>''.'' Dahil sa malaking naiambag niya sa Industriya at maging sa home network, si Marian ay binansagan ng GMA bilang kanilang [http://www.philstar.com/entertainment/2014/04/17/1313447/treasures-primetime-queen-marian-rivera Primetime Queen.] ==Biograpiya== Siya ANG pinaka bobo na darna paano?pilay ba si Narda?Diba hindi ==Trabaho== [[Talaksan:Marian Rivera and Dingdong Dantes LA Press Conference, December 2008.jpg|thumb|180px|Si Marian Rivera sa isang ''press conference'' sa Los Angeles, California, Estados Unidos noong 2008]] Nagsimula siya bilang isang Model sa mga patalastas ''(commercial)''. Pagkatapos niyang pumirma sa TAPE Inc., nagsimula na siyang umarte at nakasama siya sa tatlong palabas tuwing hapon sa [[GMA Network]]: ''Kung Mamahalin Mo Lang Ako'', ''Agawin Mo Man Ang Lahat'', at ''Pinakamamahal'', kung saan nakatambal niya si [[Oyo Boy Sotto]], anak nina Dina Bonnevie at Vic Sotto. Ang pinakamalaking ginampanan niya ay nang mapunta sa kanya ang [[MariMar]], ang ''remake'' na ginampanan noon ni [[Thalía]]. Ang ''[[GMA Network]] Executives'' ay tinawag siyang ''Then Next Big Star'' (Ang Susunod na Malaking Bituin). ===Pelikula=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Ginampanang Papel''' |'''Studio''' |- | 2005 || [[Enteng Kabisote 2: Okay Ka Fairy Ko: The Legend Continues|Enteng Kabisote 2]] <ref name=Enteng>[http://www.imdb.com/title/tt0479659/ IMDb profile of ''Enteng Kabisote 2'']</ref>|| Alyssa || OctoArts Films |- | 2006 || ''[[Pamahiin]]'' <ref name=Pamahiin>{{cite web|url=http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|title=Pamahiin|publisher=Regalmultimedia.net|access-date=2013-11-03|archive-date=2015-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924085556/http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|url-status=dead}}</ref>|| Becca || rowspan="3"| [[Regal Entertainment]] |- | 2007 || ''[[Bahay Kubo (film)|Bahay Kubo]]'' <ref name=Bahay>{{cite news| title=Mark Herras and Marian Rivera star in their first film together| date=4 Hulyo 2007| publisher=iGMA.tv| url=http://www.igma.tv/story/1435/Mark-Herras-and-Marian-Rivera-star-in-their-first-film-together}}{{Language icon|tl}}</ref> || Lily |- | rowspan="6"| 2008 || ''[[Desperadas]]'' <ref name=Desperadas>{{cite news| first=Ruel| last=Mendoza| title=Marian Rivera shows her comic side in Desperadas| date=27 Disyembre 2007| publisher=Philippine Entertainment Portal| url=http://www.pep.ph/news/15885/Marian-Rivera-shows-her-comic-side-in-Desperadas}}{{Language icon|tl}}</ref>|| Courtney |- | ''[[My Best Friend's Girlfriend]]'' <ref>[http://www.imdb.com/title/tt1143156 IMDb profile of ''My Best Friend's Girlfriend'']</ref> || Grace || rowspan="2"| [[GMA Films]] |- | ''[[One True Love]]'' <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/guide/2644/Dingdong-Dantes-and-Marian-Rivera-begin-shooting-One-True-Love |title=Dingdong Dantes and Marian Rivera begin shooting "One True Love" |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> || Joy |- | ''Scaregivers'' <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/19741/Marian-Rivera-currently-shooting-four-movies-simultaneously |title=Marian Rivera currently shooting four movies simultaneously |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> || Cameo Role || OctoArts Films |- | ''[[Shake Rattle & Roll X]]'' || Nieves || rowspan="3"| [[Regal Entertainment]] |- | ''[[Desperadas 2]]'' || Courtney |- | 2009 || ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'' <ref>[http://www.pep.ph/news/20602/Marian-Rivera-slated-to-do-three-movies-this-year Marian Rivera slated to do three movies this year] '''pep.ph'''</ref> || Cara |- | rowspan="2"|2010 || ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]'' || Francisca/Iska Florantes || [[GMA Films]] |- | ''[[Super Inday and the Golden Bibe]]'' || Inday/Super Inday || [[Regal Entertainment]] |- | rowspan="4"|2011 || ''[[Temptation Island (2011 film)|Temptation Island]]'' || Cristina G. || [[GMA Films]] & [[Regal Entertainment]] |- | [[Tween Academy: Class of 2012|Tween Academy: ''Class of 2012'']] || rowspan=2| Cameo Role || [[GMA Films]] |- | Zombadings 1: ''Patayin sa Shokot si Remington'' || [[Regal Entertainment]] |- | ''[[Ang Panday 2]]'' || Arlana || [[GMA Films]] & IMUS Productions |- | rowspan=4|2013 || ''[[GMA Films|Dance of The Steelbars]]'' || Cameo Role || [[GMA Films]] |- | ''[[My Lady Boss]]'' || Evelyn Vallejo || [[GMA Films]] & [[Regal Films]] |- | [[Ekstra]] || Bilang sarili niya/Belinda (cameo) || [[Cinemalaya]] Films & Quantum Films |- | ''[[Kung Fu Divas]]<ref>{{cite web|author=Sun, 2013/01/06 - 2:52am |url=http://www.philstar.com/psn-showbiz/2013/01/06/893839/icons-talent-management-na-pag-aari-ng-ex-ni-jolina-pinipirata-ang-mga |title=Icons talent management na pag-aari ng ex ni Jolina ‘pinipirata’ ang mga artista ng GMA 7 &#124; PSN Showbiz, Pilipino Star Ngayon Sections, Pilipino Star Ngayon |publisher=philstar.com |date=2013-01-06 |accessdate=2013-03-15}}</ref>'' || Samantha/Mena Moran-Marquez-Araneta || [[Star Cinema]] & Reality Entertainment |- |2014 |[http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ My Big Bossing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |date=2014-12-13 }}<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |access-date=2014-12-17 |archive-date=2014-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |url-status=dead }}</ref> | |Octoarts, M-Zet, and APT Entertainment |- |2016 |[[Imagine You and Me]] | |[[GMA Films]], M-Zet, and APT Entertainment |} ===Telebisyon=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Ginampanang Papel''' |'''Himpilan''' |- | 2005 |''[[Kung Mamahalin Mo Lang Ako]]'' |Clarisse | rowspan="25" | [[GMA Network]] |- |rowspan="2" | 2006 |''[[Agawin Mo Man Ang Lahat]]'' |Almira/Isadora/Alegra |- |''[[Pinakamamahal]]'' |Carissa Crismundo |- |rowspan="2" | 2007 |''[[Super Twins]]'' |Ester Paredes |- |''[[Muli (TV series)|In Love Again]]'' |Racquel Estadilla |- |2007-2008 |''[[MariMar (Philippines TV series)|MariMar]]'' |MariMar Perez/Bella Aldama |- |2007-2010 |''[[SOP (Philippine TV series)|SOP Rules]]'' |Bilang sarili niya/Manananghal |- |2008 |''[[Dyesebel (TV series)|Dyesebel]]'' |Dyesebel/Isabel/Cassandra |- |rowspan="2" | 2009 |''[[Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang|Dangerous Love]]'' |Proserfina J. Valdez/Andrea |- |''[[Sugat ng Kahapon]]'' |Hilda |- |2009-2011 |''[[Show Me Da Manny]]'' |Ella Paredes |- |2009-2010 |''[[Darna (2009 TV series)|<small>Mars Ravelo's:</small>Darna]]'' |Narda/Darna |- |rowspan=3|2010 |''[[Endless Love (Philippine TV series)|Endless Love]]'' |Jenny Dizon/Jenny Cruz |- |''Anghel sa Lupa'' |Theresa San Miguel |- | ''[[Jillian: Namamasko Po|The Christmas Doll]]'' |Odessa Fuentes |- |2010–2012 | ''[[Party Pilipinas]]'' |Bilang sarili niya/Manananghal |- |2011 |''[[Spooky Nights|Spooky Nights: Bampirella]]'' |Cinderella "Cindy" Dela Paz/Bampirella |- |2011-2012 |''[[Amaya (TV series)|Amaya]]'' |Amaya/Bai Amaya/Dian Amaya |- |rowspan="2" | 2012 |''[[My Beloved (TV series)|My Beloved]]'' |Sharina Quijano |- |''[[Tweets For My Sweet]]'' |Megan "Meg" Reyes |- |rowspan="2"|2012-2013 |''[[Temptation Of Wife (2012 TV series)|Temptation Of Wife]]'' |Angeline Santos Armada/Salcedo/Chantal Gonzales |- |''[[Extra Challenge]]'' |Bilang sarili niya/co-host |- | 2013 |''[[One Day, Isang Araw|One Day, Isang Araw: Ang Sikreto ni Milette]]'' |Millete |- | 2014 |''[[Carmela]]'' | Carmela |- | 2014 |''[[MARIAN]]'' |Punong abala |} ==Diskograpiya== ===Mga album=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Label''' |'''Benta''' |'''Sertipikasyon''' |- |2008 |'''''[[Marian Rivera Dance Hits]]'''''<ref>{{cite web |url=http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |title=Marian Rivera Dance Hits |deadurl=no |accessdate=2013-01-24 |archive-date=2013-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131103133107/http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |url-status=dead }}</ref> * [[Dance Music]] * Inilabas: Marso 2008 * Formats: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] * Haba: 21:46 | rowspan=2|[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]] | rowspan=2|15,000 kopya | <small>''2x Platinum Award''</small> |- |2009 | '''''[[Retro Crazy]]'''''<ref>{{cite web |url=http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |title=Retro Crazy |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110914094959/http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |archivedate=2011-09-14 |accessdate=2013-01-24 |url-status=live }}</ref> * [[Dance Music]] * Inilabas: Enero 2009 * Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] |<small>''Platinum Award''</small> |} ===Mga Single=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Label''' |'''Benta''' |'''Sertipikasyon''' |- |2009 | '''''[[Retro Crazy|Sabay Sabay Tayo]]''''' * [[Single (music)|Single]] * Inilabas: 28 Mayo 2012 * Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] |[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]] |<Center> 15,000 kopya </center> | <small>''Platinum Award''</small> |} ==Karangalan== ===Pagkilala sa Pag-arte=== <br /> <br /> <big> '''Awards and Recognitions of Marian Rivera'''</big> <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star Winner for MariMar <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Most Promising Female Star Winner for MariMar <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night <br /> 2007 4th USTv Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner for MariMar <br /> 2008 1st Annual Filipino-American Visionary Awards - 2007 Favorite Television Actress <br /> 2008 4th USTV Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards- Most Promising Female Star <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star <br /> 2008 1st Supreme to the Extreme Awards - Best in Chemistry Award w/ Dingdong Dantes <br /> 2008 FAMAS- German Moreno Young Achievement Award <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night <br /> 2008 USTv Awards - Students’ Choice of Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner <br /> 2008 Guillermo Memorial Scholarship Award - Phenomenal Loveteam (w/Dingdong Dantes) <br /> 2009 57th FAMAS Awards - German Moreno Young Achievement Award Winner for Desperadas 2 <br /> 200 40th Box-Office Entertainment Awards - Valentine Box-Office Queen -My Best Friend Girlfriend <br /> 2009 New Generations Philippines - Cartoon Network's Kids Survey Favorite Actress <br /> 2010 Box-Office Entertainment Awards - Love Team of the Year — Dingdong Dantes/Marian Rivera (Guillermo Mendoza Memorial Scholarship Foundation, Inc) <br /> 2011 K-zone Awards Philippines - Favorite TV Actress Winner (Amaya) <br /> 2012 Northwest Samar State University Annual Awards -Best Actress (Amaya) <br /> 2013 Northwest State Samar University Awards - Best Actress in a Primetime Teleserye (Amaya) <br /> 2013 Gintong Palad Public Service Award <br /> 2013 27th PMPC Star Awards for TV - Best Drama Actress (Temptation of Wife) <br /> 2014 Today TV Awards Vietnam - Best Foreign Artist of the Year <br /> 2014 Today TV Awards Vietnam - Face of the Year <ref>{{Cite web |url=http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |title=Archive copy |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140122020106/http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |url-status=dead }}</ref><br /> 2014 5th Northwest Samar State University Students’ Choice Award - Best Actress (Temptation of Wife) 2014 1st PEP List Awards - Female TV Star of the year<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |access-date=2014-11-19 |archive-date=2016-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160315185839/http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |url-status=dead }}</ref> <br /> 2014 Cosmopolitan - Favorite Cosmo Girl<ref name="kakulayscoop.blogspot.com">http://kakulayscoop.blogspot.com/2014/08/marian-rivera-list-of-awards.html</ref><ref>http://www.cosmo.ph/celebs/celeb-exclusive/marian-rivera-sarah-geronimo-and-taylor-swift-voted-top-cosmo-cover-girls-in-2013-by-fans</ref> '''Other Top Recognitions''' 2003 Manila Standard Today - Crush ng Bayan <br /> 2006 MOD Magazine - MOD Glam Girl <br /> 2007 Starmometer's Hottest Beauty for 2007 - Rank 1 <br /> 2007 Starmometer's Hottest Beauty for September-October - Rank 1 <br /> 2008 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 1 - Philippine's Finest <br /> 2008 Candy Magazine - Candy Rap Awards - Best Local Female Star <br /> 2008 Meg Teen Choice Awards - Favorite Female Celebrity <br /> 2008 GMA Female Newsmaker of the year <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Cover of the Year <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Most Popular Loveteam (Dingdong-Marian) <br /> 2009 StyleBible - Best Bondage Dress <br /> 2009 QTV Ang Pinaka - Sexy in Bikini - Rank 1 <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Female Fan-Fave Winner <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Most Romantic Kapuso Smooch with (Dingdong Dantes) Winner for Dyesebel <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Most Wanted <br /> 2009 YES Magazine 100 Most Beautiful Stars - Ranked 1 <br /> 2009 StyleBible - The Fairest of them All <br /> 2009 StyleBible - Bare-Faced Beauty <br /> 2009 StyleBible - Red-Hot Style Star <br /> 2010 PinoyTop10’s Sexiest Female Celebrity for 2009 <br /> 2010 PinoyTop10’s Hottest Love Team for 2009 - Dingdong Dantes & Marian Rivera <br /> 2010 Stylebible Reader's Choice - Preview Cover: Best of 2009 <br /> 2010 Stylebible Reader's Choice - Celeb Look We Love: Best of 2009 <br /> 2010 Mandaluyong City's Top 10 Taxpayer (Individual Category) for 2009 <br /> 2011 TV5's Juicy - Juiciest Female Celebrity Award <br /> 2013 PEPsters Choice Awards - Female News Maker of the Year Winner (2nd Quarter) 2013 Viki blog: 1 of the 4 Crossover Asian Stars Who Have Gone Global<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141115042811/http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |url-status=dead }}</ref> <br /> 2013 The Ranking Poll Awards - Best Philippine Actress Winner <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year <br /> 2013 ENPRESS Golden Screen Awards for Film and Television - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series (Amaya) <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards (Special Awards) - Media Magnet of the Year<ref name="gmanetwork.com">http://www.gmanetwork.com/entertainment/stars/marianrivera/articles/2014-06-05/10624/Marian-Rivera-wins-Media-Magnet-of-the-Year-at-popular-celebrity-awards</ref> <br /> 2014 Style Bible Best of 2013 - Best Celebrity of the Year<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Marian_Rivera</ref> <br /> 2014 PEP List Awards - News Maker of the Year (with Dingdong Dantes) '''Other Recognitions''' 2006 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 38 <br /> 2007 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 24 <br /> 2007 Google's Most Searched Local Female Actresses - Rank 3 <br /> 2008 YES! Magazine 100 Most Beautiful Stars - included <br /> 2008 Maxim Hot 100 Rank 2 <br /> 2008 Uno Real Hottest Rank 6 <br /> 2008 Seventeen Magazine Naked Beauty - included <br /> 2008 Yahoo Top Searches of 2008 - included <br /> 2008 Google Fastest Rising Celebrity Searches-Rank 10 <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Young Female Superstar(2nd) <br /> 2008 Walk of Fame- included <br /> 2009 Yes Magazine Most Powerful in Showbiz - Rank 5 <br /> 2009 FHM 100 sexiest - Rank 2 <br /> 2009 Yahoo! Philippines Top 6 Most Searched Celebrity of 2009 <br /> 2010 FHM's 100 sexiest women - Rank 3 <br /> 2011 FHM's 100 sexiest women - Rank 2 <br /> 2011 Pinaka-Palaban Women in Pinoy Showbiz - Rank 5 <br /> 2011 Pinaka-Hot Buff Babe - Rank 4 <br /> 2011 Yes Mag 100 Most Beautiful A-Lister <br /> 2011 US Girls' One of 2011 Face of The Year <br /> 2011 Yes Mag Top 20 Celebrity Endorsers- Rank 6 <br /> 2012 TRU Favorite Celebrities Survey - Rank 3 <br /> 2012 Inside Showbiz Sexiest Women - Rank 3 <br /> 2012 Top Tenz 10 International Beauties - Rank 9 <br /> 2013 2nd Kakulay Best Interactive Actress Award - Included - Rank #9 <br /> 2014 LGBT Community - Honorary Beki<ref>http://m.kickerdaily.com/marian-rivera-eugene-domingo-receives-honorary-beki-award/{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <br /> 2014 Best Actress of the Philippines by The Top Tens<ref>http://www.thetoptens.com/best-actresses-philippines/</ref> <br /> 2014 FHM Best Photos of 2013 - Rank #1<ref name="kakulayscoop.blogspot.com"/> '''Nominations''' 2009 6th Golden Screen Awards - Best Performance by an Actress in a Leading Role—Musical/Comedy Nominee- My Bestfriend's Girlfriend <br /> 2010 36th Metro Manila Film Festival— MMFF Best Actress Nominee- Super Inday & The Golden Bibe <br /> 2011 8th Golden Screen TV Awards(ENPRESS, Inc.) - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series Nominee - Amaya <br /> 2011 Yahoo! OMG Awards - Hottest Actress Nominee <br /> 2012 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year Nominee <br /> 2012 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year Nominee 2012 FAMAS Award - Best Actress (Ang Panday 2) <ref>http://www.imdb.com/name/nm2064061/awards</ref><br /> 2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Love Team of the Year with Dingdong Dantes <br /> 2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Female Celebrity of the Year <br /> 2013 Asian TV Awards - Best Drama Actress (Temptation of Wife) <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Loveteam of the year with Dingdong Dantes <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year <br /> 2014 FAMAS Awards - Best Actress (Kung Fu Divas) <br /> 2014 Kzone Awards - Favorite Television Actress<ref name="kakulayscoop.blogspot.com"/> '''Album''' 2008 Marian Rivera Dance Hits - Gold Record Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - Platinum Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - ASAP Platinum Record Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - Double Platinum Record Award <br /> 2009 Marian Rivera Retro Crazy - Gold Record Award <br /> 2009 Marian Rivera Retro Crazy - ASAP 24K Gold Award <br /> 2009 Marian Rivera Sabay Sabay Tayo - Gold Record Award {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2006 || ''20th PMPC Star Awards for Television'' || Best New Female TV Personality |- | 2013 || ''27th PMPC Star Awards for Television'' || Best Drama Actress |}<ref name="gmanetwork.com"/>''' {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2010 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES'' || Best Actress in Drama for 'Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang' |- |}''' ===Iba Pang Pagkilala=== ''' {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2006 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 38 |- | 2007 || ''Google's Most Searched Local Female Actresses'' || Ranked # 3 |- | 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for 2007'' || Ranked # 1 |- | 2007 || ''Starmometer's 100 Most Beautiful Filipina'' || Ranked # 31 |- | 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for September - October''|| Ranked # 1 |- | 2007 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 24 |- | 2008 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES' BP HotList10 || Ranked # 1 |- | 2008 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1 |- | 2009 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 3 |- | 2010 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 4 |- | 2011 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 2 |- | 2011 || ''Top 100 Most Beautiful Local Female Actress (Facebook)'' || Ranked # 1 |- | 2012 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 5 |- | 2013 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1 |- |2014 |''FHM Philippines'' |Ranked # 1 |- |}''' ==Mga sanggunian== {{reflist}} ==Mga palabas na kawing== *[https://archive.is/20121129010251/marianriverainfo.blogspot.com/ "LATEST MARIAN RIVERA NEWS and UPDATES"] *[http://www.marianrivera.info/ Marian Rivera] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080526073016/http://www.marianrivera.info/ |date=2008-05-26 }} Nagmamahal kay Marian ''website'' *DongYanatics<ref>http://www.officialdongyanatics.com/</ref> {{BD|1984|LIVING|Rivera, Marian}} [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] [[Kategorya:Mga Pilipinong liping-Kastila]] 7zwr4iakkly8jcc52ls47qddhhyeh5e 1964321 1964316 2022-08-23T11:46:01Z WayKurat 2259 [[w:Help:Reverting|Ibinalik]] ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/136.158.10.111|136.158.10.111]] ([[User talk:136.158.10.111|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Marian Rivera-Dantes | image = Marian Rivera - 2014 (cropped).jpg | caption = Rivera sa kanyang kasal kay [[Dingdong Dantes]], Disyembre 2014 | succeeding = | birth_name = Marian Rivera y Gracia-Dantes | birth_date = {{birth date and age|1984|8|12|df=yes}} | birth_place = [[Madrid]], [[Spain]] | height = 1.58 m<ref name=inquirermarian>{{cite journal|title=Bride Marian Rivera wears Michael Cinco|url=http://entertainment.inquirer.net/159493/bride-marian-rivera-wears-michael-cinco|work=Inquirer|date=30 December 2014}}</ref> | nationality = [[Spanish Filipino]] | occupation = [[Actress]], [[Modelo]], [[mananayaw|dancer]], recording artist, television personality | spouse = [[Dingdong Dantes]] (2014) | children = 2 | alma_mater = [[De La Salle University – Dasmariñas]] | known_for = ''[[MariMar]]''<br/>''[[Dyesebel]]''<br/>''Darna 2009''<br/>''[[Amaya]]''<br/>''[[Temptation of Wife]]'' }} Si '''Marian Rivera-Dantes''' (ipinanganak bilang '''Marián Gracia Rivera''' noong Agosto 12,<ref>{{cite web|url=http://www.igma.tv/profile/marian-rivera |title=GMA Network profile of Marian Rivera |publisher=Igma.tv |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> 1984 <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/23082/Marian-Rivera-on-her-marrying-age:-Mga-28-29...-Twenty-five-na-ako,-so-three-years-na-lang! |title=Marian Rivera reveals she is 25 years old in PEP article dated Setyembre 2009 |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |title=Marian says she was born in 1984 |publisher=Abante.com.ph |date=2011-04-29 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2013-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102055302/http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |url-status=dead }}</ref> sa [[Madrid]], [[Espanya]]) ay isang [[Mga Pilipino|Pilipinang]] modelo at aktres, na nakilala sa pagganap niya sa mga seryeng pantelebisyon na ''[[MariMar (Philippine TV series)|Marimar]]'', ''[[Dyesebel]]'', ''[[Darna]]'', at ''[[Amaya (TV series)|Amaya]]''.<ref>{{cite web |url=http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |title=Pinoy Showbiz Surfer: Marian Rivera remains supreme as the ‘Primetime Queen’ in Mega Manila |publisher=Pinoybizsurfer.blogspot.com |date=2011-07-15 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111025070209/http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |url-status=dead }}</ref> Bilang isang mang-aawit, inilabas ni Rivera ang kanyang dalawang studio album: ang ''platinum hits'' na ''[[Marian Rivera Dance Hits]]''<ref>{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/music/1899/marian-rivera%92s-dance-album-goes-platinum |title=Marian Rivera’s dance album goes platinum &#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> at ''[[Retro Crazy]]''.<ref>{{cite web |url=http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |title=Marian Rivera is the Philippine's MariMar |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080222092646/http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |archivedate=2008-02-22 |access-date=2013-11-03 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=0xEHSQNgTq8 |title=Marian Rivera Platinum Album |publisher=YouTube |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Gumanap din siya sa ilang mga pelikulang pumalo sa takilya gaya ng: ''[[My Bestfriend's Girlfriend]]'', ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'',<ref>{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2008&wk=12&currency=local&p=.htm |title=Philippines Box Office, Marso 19, 2008 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]'',<ref>{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2010&wk=22&currency=local&p=.htm |title=Philippines Box Office, Mayo 26, 2010 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> at ''[[Ang Panday 2|Panday 2]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/32512/%20MMFF-2011-Box-Office-Results:%20-%20Enteng-Ng-Ina-M%20o-is-the-runaway-winner;-%20Segunda-Mano%20-comes-in-second |title=MMFF 2011 Box-Office Results: Enteng Ng Ina Mo, runaway winner; Segunda Mano, second &#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Samantalang ng taong 2014 naman nang ipamalas ni Marian ang kanyang taal na talento sa pagsayaw sa pamamagitan ng [http://entertainment.inquirer.net/146197/marian-rivera-from-teleserye-princess-to-dance-diva Marian] , isang dance program tuwing Sabado. Noong 2009, naabot ni Rivera ang ika-5 puwesto sa "2009 Top Celebrity Endorsers" ng Manila Standard,<ref name="MANILA">{{cite web|url=http://getitfromboy.net/top-celebrity-endorsers-of-2009/ |title=Top Celebrity Endorsers of 2009 |publisher=Getitfromboy.net |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> ika-3 puwesto sa "Top 10 Most In-demand Celebrity Endorsers in 2010<ref name="SPOT">{{cite web |url=http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |title=Top 10 Most In-Demand Celebrity Endorsers &#124; ENTERTAINMENT &#124; TOP LIST |publisher=Spot.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110818151127/http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |url-status=dead }}</ref> at napasama din sa ''Top 20 Endorsers'' ng 2011.<ref name="FEMALE">{{cite web|url=http://www.femalenetwork.com/celebrities/kris-aquino-leads-yess-top-20-endorsers-list-whos-your-fave-female-endorser |title=Kris Aquino Leads YES’s Top 20 Endorsers List + Who's your fave female endorser? &#124; Celebrities |publisher=FemaleNetwork.com |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> Samantala, hinirang naman siyang ''Sexiest Woman'' ng FHM noong 2008, at muling naging ''Sexiest Woman'' ng FHM nang magkasunod na taon mula 2010 hanggang 2014.[http://www.fashionpulis.com/2014/06/marian-rivera-is-fhms-sexiest-for-third.html] 2013 naman nang umalagwa ang kanyang career na umabot pa sa karatig bansa at ang kanyang kauna-unahang International Nomination mula sa prestihiyosong [http://www.rappler.com/entertainment/43698-asian-television-awards Asian TV Awards] para sa pagganap niya sa matagumpay na teleseryeng ''[[:en:Temptation of Wife (2012 TV series)|Temptation of Wife]]''<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Temptation_of_Wife_(2012_TV_series)</ref>''.'' Dahil sa malaking naiambag niya sa Industriya at maging sa home network, si Marian ay binansagan ng GMA bilang kanilang [http://www.philstar.com/entertainment/2014/04/17/1313447/treasures-primetime-queen-marian-rivera Primetime Queen.] ==Biograpiya== Ipinanganak si Rivera sa [[Madrid]], [[Espanya]]. Ang kanyang mga magulang ay sina Fransisco Javier Gracia Alonso, isang [[Espanya|Kastila]], at Amalia Rivera, isang Pilipina mula sa [[Kabite]].<ref>{{cite web|url=http://www.mb.com.ph/articles/254760/rp-showbiz-aglow-with-tisoy-tisay |title=RP showbiz aglow with ‘Tisoy,’ ‘Tisay’ &#124; The Manila Bulletin Newspaper Online |publisher=Mb.com.ph |date=2010-04-26 |accessdate=2012-05-24}}</ref> Matapos maghiwalay ang kanyang mga magulang—dalawang taon pagkatapos siyang isilang, iniuwi siya ng kanyang ina sa [[Pilipinas]] kung saan siya lumaki. Subalit, ang kanyang ina ay kailangang umalis upang ipagpatuloy ang paghahanapbuhay sa ibang bansa—naiwan si Marian sa kanyang lolang si Francisca Rivera sa bayan ng [[Bacoor, Cavite]]. Nag-aral ng Elementarya at Sekondarya si Rivera sa Saint Francis of Assisi College System. Samantalang tinapos naman niya ang kolehiyo sa [[De La Salle University Dasmariñas]] sa ilalim ng programang Batsilyer sa Sining sa Sikolohiya. ==Trabaho== [[Talaksan:Marian Rivera and Dingdong Dantes LA Press Conference, December 2008.jpg|thumb|180px|Si Marian Rivera sa isang ''press conference'' sa Los Angeles, California, Estados Unidos noong 2008]] Nagsimula siya bilang isang Model sa mga patalastas ''(commercial)''. Pagkatapos niyang pumirma sa TAPE Inc., nagsimula na siyang umarte at nakasama siya sa tatlong palabas tuwing hapon sa [[GMA Network]]: ''Kung Mamahalin Mo Lang Ako'', ''Agawin Mo Man Ang Lahat'', at ''Pinakamamahal'', kung saan nakatambal niya si [[Oyo Boy Sotto]], anak nina Dina Bonnevie at Vic Sotto. Ang pinakamalaking ginampanan niya ay nang mapunta sa kanya ang [[MariMar]], ang ''remake'' na ginampanan noon ni [[Thalía]]. Ang ''[[GMA Network]] Executives'' ay tinawag siyang ''Then Next Big Star'' (Ang Susunod na Malaking Bituin). ===Pelikula=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Ginampanang Papel''' |'''Studio''' |- | 2005 || [[Enteng Kabisote 2: Okay Ka Fairy Ko: The Legend Continues|Enteng Kabisote 2]] <ref name=Enteng>[http://www.imdb.com/title/tt0479659/ IMDb profile of ''Enteng Kabisote 2'']</ref>|| Alyssa || OctoArts Films |- | 2006 || ''[[Pamahiin]]'' <ref name=Pamahiin>{{cite web|url=http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|title=Pamahiin|publisher=Regalmultimedia.net|access-date=2013-11-03|archive-date=2015-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924085556/http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|url-status=dead}}</ref>|| Becca || rowspan="3"| [[Regal Entertainment]] |- | 2007 || ''[[Bahay Kubo (film)|Bahay Kubo]]'' <ref name=Bahay>{{cite news| title=Mark Herras and Marian Rivera star in their first film together| date=4 Hulyo 2007| publisher=iGMA.tv| url=http://www.igma.tv/story/1435/Mark-Herras-and-Marian-Rivera-star-in-their-first-film-together}}{{Language icon|tl}}</ref> || Lily |- | rowspan="6"| 2008 || ''[[Desperadas]]'' <ref name=Desperadas>{{cite news| first=Ruel| last=Mendoza| title=Marian Rivera shows her comic side in Desperadas| date=27 Disyembre 2007| publisher=Philippine Entertainment Portal| url=http://www.pep.ph/news/15885/Marian-Rivera-shows-her-comic-side-in-Desperadas}}{{Language icon|tl}}</ref>|| Courtney |- | ''[[My Best Friend's Girlfriend]]'' <ref>[http://www.imdb.com/title/tt1143156 IMDb profile of ''My Best Friend's Girlfriend'']</ref> || Grace || rowspan="2"| [[GMA Films]] |- | ''[[One True Love]]'' <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/guide/2644/Dingdong-Dantes-and-Marian-Rivera-begin-shooting-One-True-Love |title=Dingdong Dantes and Marian Rivera begin shooting "One True Love" |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> || Joy |- | ''Scaregivers'' <ref>{{cite web|url=http://www.pep.ph/news/19741/Marian-Rivera-currently-shooting-four-movies-simultaneously |title=Marian Rivera currently shooting four movies simultaneously |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24}}</ref> || Cameo Role || OctoArts Films |- | ''[[Shake Rattle & Roll X]]'' || Nieves || rowspan="3"| [[Regal Entertainment]] |- | ''[[Desperadas 2]]'' || Courtney |- | 2009 || ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'' <ref>[http://www.pep.ph/news/20602/Marian-Rivera-slated-to-do-three-movies-this-year Marian Rivera slated to do three movies this year] '''pep.ph'''</ref> || Cara |- | rowspan="2"|2010 || ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]'' || Francisca/Iska Florantes || [[GMA Films]] |- | ''[[Super Inday and the Golden Bibe]]'' || Inday/Super Inday || [[Regal Entertainment]] |- | rowspan="4"|2011 || ''[[Temptation Island (2011 film)|Temptation Island]]'' || Cristina G. || [[GMA Films]] & [[Regal Entertainment]] |- | [[Tween Academy: Class of 2012|Tween Academy: ''Class of 2012'']] || rowspan=2| Cameo Role || [[GMA Films]] |- | Zombadings 1: ''Patayin sa Shokot si Remington'' || [[Regal Entertainment]] |- | ''[[Ang Panday 2]]'' || Arlana || [[GMA Films]] & IMUS Productions |- | rowspan=4|2013 || ''[[GMA Films|Dance of The Steelbars]]'' || Cameo Role || [[GMA Films]] |- | ''[[My Lady Boss]]'' || Evelyn Vallejo || [[GMA Films]] & [[Regal Films]] |- | [[Ekstra]] || Bilang sarili niya/Belinda (cameo) || [[Cinemalaya]] Films & Quantum Films |- | ''[[Kung Fu Divas]]<ref>{{cite web|author=Sun, 2013/01/06 - 2:52am |url=http://www.philstar.com/psn-showbiz/2013/01/06/893839/icons-talent-management-na-pag-aari-ng-ex-ni-jolina-pinipirata-ang-mga |title=Icons talent management na pag-aari ng ex ni Jolina ‘pinipirata’ ang mga artista ng GMA 7 &#124; PSN Showbiz, Pilipino Star Ngayon Sections, Pilipino Star Ngayon |publisher=philstar.com |date=2013-01-06 |accessdate=2013-03-15}}</ref>'' || Samantha/Mena Moran-Marquez-Araneta || [[Star Cinema]] & Reality Entertainment |- |2014 |[http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ My Big Bossing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |date=2014-12-13 }}<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |access-date=2014-12-17 |archive-date=2014-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |url-status=dead }}</ref> | |Octoarts, M-Zet, and APT Entertainment |- |2016 |[[Imagine You and Me]] | |[[GMA Films]], M-Zet, and APT Entertainment |} ===Telebisyon=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Ginampanang Papel''' |'''Himpilan''' |- | 2005 |''[[Kung Mamahalin Mo Lang Ako]]'' |Clarisse | rowspan="25" | [[GMA Network]] |- |rowspan="2" | 2006 |''[[Agawin Mo Man Ang Lahat]]'' |Almira/Isadora/Alegra |- |''[[Pinakamamahal]]'' |Carissa Crismundo |- |rowspan="2" | 2007 |''[[Super Twins]]'' |Ester Paredes |- |''[[Muli (TV series)|In Love Again]]'' |Racquel Estadilla |- |2007-2008 |''[[MariMar (Philippines TV series)|MariMar]]'' |MariMar Perez/Bella Aldama |- |2007-2010 |''[[SOP (Philippine TV series)|SOP Rules]]'' |Bilang sarili niya/Manananghal |- |2008 |''[[Dyesebel (TV series)|Dyesebel]]'' |Dyesebel/Isabel/Cassandra |- |rowspan="2" | 2009 |''[[Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang|Dangerous Love]]'' |Proserfina J. Valdez/Andrea |- |''[[Sugat ng Kahapon]]'' |Hilda |- |2009-2011 |''[[Show Me Da Manny]]'' |Ella Paredes |- |2009-2010 |''[[Darna (2009 TV series)|<small>Mars Ravelo's:</small>Darna]]'' |Narda/Darna |- |rowspan=3|2010 |''[[Endless Love (Philippine TV series)|Endless Love]]'' |Jenny Dizon/Jenny Cruz |- |''Anghel sa Lupa'' |Theresa San Miguel |- | ''[[Jillian: Namamasko Po|The Christmas Doll]]'' |Odessa Fuentes |- |2010–2012 | ''[[Party Pilipinas]]'' |Bilang sarili niya/Manananghal |- |2011 |''[[Spooky Nights|Spooky Nights: Bampirella]]'' |Cinderella "Cindy" Dela Paz/Bampirella |- |2011-2012 |''[[Amaya (TV series)|Amaya]]'' |Amaya/Bai Amaya/Dian Amaya |- |rowspan="2" | 2012 |''[[My Beloved (TV series)|My Beloved]]'' |Sharina Quijano |- |''[[Tweets For My Sweet]]'' |Megan "Meg" Reyes |- |rowspan="2"|2012-2013 |''[[Temptation Of Wife (2012 TV series)|Temptation Of Wife]]'' |Angeline Santos Armada/Salcedo/Chantal Gonzales |- |''[[Extra Challenge]]'' |Bilang sarili niya/co-host |- | 2013 |''[[One Day, Isang Araw|One Day, Isang Araw: Ang Sikreto ni Milette]]'' |Millete |- | 2014 |''[[Carmela]]'' | Carmela |- | 2014 |''[[MARIAN]]'' |Punong abala |} ==Diskograpiya== ===Mga album=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Label''' |'''Benta''' |'''Sertipikasyon''' |- |2008 |'''''[[Marian Rivera Dance Hits]]'''''<ref>{{cite web |url=http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |title=Marian Rivera Dance Hits |deadurl=no |accessdate=2013-01-24 |archive-date=2013-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131103133107/http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |url-status=dead }}</ref> * [[Dance Music]] * Inilabas: Marso 2008 * Formats: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] * Haba: 21:46 | rowspan=2|[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]] | rowspan=2|15,000 kopya | <small>''2x Platinum Award''</small> |- |2009 | '''''[[Retro Crazy]]'''''<ref>{{cite web |url=http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |title=Retro Crazy |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110914094959/http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |archivedate=2011-09-14 |accessdate=2013-01-24 |url-status=live }}</ref> * [[Dance Music]] * Inilabas: Enero 2009 * Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] |<small>''Platinum Award''</small> |} ===Mga Single=== {|class="wikitable" style="font-size: 95%;" |'''Taon''' |'''Pamagat''' |'''Label''' |'''Benta''' |'''Sertipikasyon''' |- |2009 | '''''[[Retro Crazy|Sabay Sabay Tayo]]''''' * [[Single (music)|Single]] * Inilabas: 28 Mayo 2012 * Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]] |[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]] |<Center> 15,000 kopya </center> | <small>''Platinum Award''</small> |} ==Karangalan== ===Pagkilala sa Pag-arte=== <br /> <br /> <big> '''Awards and Recognitions of Marian Rivera'''</big> <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star Winner for MariMar <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Most Promising Female Star Winner for MariMar <br /> 2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night <br /> 2007 4th USTv Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner for MariMar <br /> 2008 1st Annual Filipino-American Visionary Awards - 2007 Favorite Television Actress <br /> 2008 4th USTV Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards- Most Promising Female Star <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star <br /> 2008 1st Supreme to the Extreme Awards - Best in Chemistry Award w/ Dingdong Dantes <br /> 2008 FAMAS- German Moreno Young Achievement Award <br /> 2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night <br /> 2008 USTv Awards - Students’ Choice of Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner <br /> 2008 Guillermo Memorial Scholarship Award - Phenomenal Loveteam (w/Dingdong Dantes) <br /> 2009 57th FAMAS Awards - German Moreno Young Achievement Award Winner for Desperadas 2 <br /> 200 40th Box-Office Entertainment Awards - Valentine Box-Office Queen -My Best Friend Girlfriend <br /> 2009 New Generations Philippines - Cartoon Network's Kids Survey Favorite Actress <br /> 2010 Box-Office Entertainment Awards - Love Team of the Year — Dingdong Dantes/Marian Rivera (Guillermo Mendoza Memorial Scholarship Foundation, Inc) <br /> 2011 K-zone Awards Philippines - Favorite TV Actress Winner (Amaya) <br /> 2012 Northwest Samar State University Annual Awards -Best Actress (Amaya) <br /> 2013 Northwest State Samar University Awards - Best Actress in a Primetime Teleserye (Amaya) <br /> 2013 Gintong Palad Public Service Award <br /> 2013 27th PMPC Star Awards for TV - Best Drama Actress (Temptation of Wife) <br /> 2014 Today TV Awards Vietnam - Best Foreign Artist of the Year <br /> 2014 Today TV Awards Vietnam - Face of the Year <ref>{{Cite web |url=http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |title=Archive copy |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140122020106/http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |url-status=dead }}</ref><br /> 2014 5th Northwest Samar State University Students’ Choice Award - Best Actress (Temptation of Wife) 2014 1st PEP List Awards - Female TV Star of the year<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |access-date=2014-11-19 |archive-date=2016-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160315185839/http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |url-status=dead }}</ref> <br /> 2014 Cosmopolitan - Favorite Cosmo Girl<ref name="kakulayscoop.blogspot.com">http://kakulayscoop.blogspot.com/2014/08/marian-rivera-list-of-awards.html</ref><ref>http://www.cosmo.ph/celebs/celeb-exclusive/marian-rivera-sarah-geronimo-and-taylor-swift-voted-top-cosmo-cover-girls-in-2013-by-fans</ref> '''Other Top Recognitions''' 2003 Manila Standard Today - Crush ng Bayan <br /> 2006 MOD Magazine - MOD Glam Girl <br /> 2007 Starmometer's Hottest Beauty for 2007 - Rank 1 <br /> 2007 Starmometer's Hottest Beauty for September-October - Rank 1 <br /> 2008 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 1 - Philippine's Finest <br /> 2008 Candy Magazine - Candy Rap Awards - Best Local Female Star <br /> 2008 Meg Teen Choice Awards - Favorite Female Celebrity <br /> 2008 GMA Female Newsmaker of the year <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Cover of the Year <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Most Popular Loveteam (Dingdong-Marian) <br /> 2009 StyleBible - Best Bondage Dress <br /> 2009 QTV Ang Pinaka - Sexy in Bikini - Rank 1 <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Female Fan-Fave Winner <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Most Romantic Kapuso Smooch with (Dingdong Dantes) Winner for Dyesebel <br /> 2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Most Wanted <br /> 2009 YES Magazine 100 Most Beautiful Stars - Ranked 1 <br /> 2009 StyleBible - The Fairest of them All <br /> 2009 StyleBible - Bare-Faced Beauty <br /> 2009 StyleBible - Red-Hot Style Star <br /> 2010 PinoyTop10’s Sexiest Female Celebrity for 2009 <br /> 2010 PinoyTop10’s Hottest Love Team for 2009 - Dingdong Dantes & Marian Rivera <br /> 2010 Stylebible Reader's Choice - Preview Cover: Best of 2009 <br /> 2010 Stylebible Reader's Choice - Celeb Look We Love: Best of 2009 <br /> 2010 Mandaluyong City's Top 10 Taxpayer (Individual Category) for 2009 <br /> 2011 TV5's Juicy - Juiciest Female Celebrity Award <br /> 2013 PEPsters Choice Awards - Female News Maker of the Year Winner (2nd Quarter) 2013 Viki blog: 1 of the 4 Crossover Asian Stars Who Have Gone Global<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141115042811/http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |url-status=dead }}</ref> <br /> 2013 The Ranking Poll Awards - Best Philippine Actress Winner <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year <br /> 2013 ENPRESS Golden Screen Awards for Film and Television - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series (Amaya) <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards (Special Awards) - Media Magnet of the Year<ref name="gmanetwork.com">http://www.gmanetwork.com/entertainment/stars/marianrivera/articles/2014-06-05/10624/Marian-Rivera-wins-Media-Magnet-of-the-Year-at-popular-celebrity-awards</ref> <br /> 2014 Style Bible Best of 2013 - Best Celebrity of the Year<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Marian_Rivera</ref> <br /> 2014 PEP List Awards - News Maker of the Year (with Dingdong Dantes) '''Other Recognitions''' 2006 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 38 <br /> 2007 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 24 <br /> 2007 Google's Most Searched Local Female Actresses - Rank 3 <br /> 2008 YES! Magazine 100 Most Beautiful Stars - included <br /> 2008 Maxim Hot 100 Rank 2 <br /> 2008 Uno Real Hottest Rank 6 <br /> 2008 Seventeen Magazine Naked Beauty - included <br /> 2008 Yahoo Top Searches of 2008 - included <br /> 2008 Google Fastest Rising Celebrity Searches-Rank 10 <br /> 2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Young Female Superstar(2nd) <br /> 2008 Walk of Fame- included <br /> 2009 Yes Magazine Most Powerful in Showbiz - Rank 5 <br /> 2009 FHM 100 sexiest - Rank 2 <br /> 2009 Yahoo! Philippines Top 6 Most Searched Celebrity of 2009 <br /> 2010 FHM's 100 sexiest women - Rank 3 <br /> 2011 FHM's 100 sexiest women - Rank 2 <br /> 2011 Pinaka-Palaban Women in Pinoy Showbiz - Rank 5 <br /> 2011 Pinaka-Hot Buff Babe - Rank 4 <br /> 2011 Yes Mag 100 Most Beautiful A-Lister <br /> 2011 US Girls' One of 2011 Face of The Year <br /> 2011 Yes Mag Top 20 Celebrity Endorsers- Rank 6 <br /> 2012 TRU Favorite Celebrities Survey - Rank 3 <br /> 2012 Inside Showbiz Sexiest Women - Rank 3 <br /> 2012 Top Tenz 10 International Beauties - Rank 9 <br /> 2013 2nd Kakulay Best Interactive Actress Award - Included - Rank #9 <br /> 2014 LGBT Community - Honorary Beki<ref>http://m.kickerdaily.com/marian-rivera-eugene-domingo-receives-honorary-beki-award/{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <br /> 2014 Best Actress of the Philippines by The Top Tens<ref>http://www.thetoptens.com/best-actresses-philippines/</ref> <br /> 2014 FHM Best Photos of 2013 - Rank #1<ref name="kakulayscoop.blogspot.com"/> '''Nominations''' 2009 6th Golden Screen Awards - Best Performance by an Actress in a Leading Role—Musical/Comedy Nominee- My Bestfriend's Girlfriend <br /> 2010 36th Metro Manila Film Festival— MMFF Best Actress Nominee- Super Inday & The Golden Bibe <br /> 2011 8th Golden Screen TV Awards(ENPRESS, Inc.) - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series Nominee - Amaya <br /> 2011 Yahoo! OMG Awards - Hottest Actress Nominee <br /> 2012 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year Nominee <br /> 2012 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year Nominee 2012 FAMAS Award - Best Actress (Ang Panday 2) <ref>http://www.imdb.com/name/nm2064061/awards</ref><br /> 2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Love Team of the Year with Dingdong Dantes <br /> 2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Female Celebrity of the Year <br /> 2013 Asian TV Awards - Best Drama Actress (Temptation of Wife) <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year <br /> 2013 Yahoo! OMG Awards - Loveteam of the year with Dingdong Dantes <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year <br /> 2014 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year <br /> 2014 FAMAS Awards - Best Actress (Kung Fu Divas) <br /> 2014 Kzone Awards - Favorite Television Actress<ref name="kakulayscoop.blogspot.com"/> '''Album''' 2008 Marian Rivera Dance Hits - Gold Record Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - Platinum Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - ASAP Platinum Record Award <br /> 2008 Marian Rivera Dance Hits - Double Platinum Record Award <br /> 2009 Marian Rivera Retro Crazy - Gold Record Award <br /> 2009 Marian Rivera Retro Crazy - ASAP 24K Gold Award <br /> 2009 Marian Rivera Sabay Sabay Tayo - Gold Record Award {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2006 || ''20th PMPC Star Awards for Television'' || Best New Female TV Personality |- | 2013 || ''27th PMPC Star Awards for Television'' || Best Drama Actress |}<ref name="gmanetwork.com"/>''' {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2010 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES'' || Best Actress in Drama for 'Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang' |- |}''' ===Iba Pang Pagkilala=== ''' {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" | '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' |- | 2006 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 38 |- | 2007 || ''Google's Most Searched Local Female Actresses'' || Ranked # 3 |- | 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for 2007'' || Ranked # 1 |- | 2007 || ''Starmometer's 100 Most Beautiful Filipina'' || Ranked # 31 |- | 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for September - October''|| Ranked # 1 |- | 2007 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 24 |- | 2008 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES' BP HotList10 || Ranked # 1 |- | 2008 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1 |- | 2009 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 3 |- | 2010 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 4 |- | 2011 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 2 |- | 2011 || ''Top 100 Most Beautiful Local Female Actress (Facebook)'' || Ranked # 1 |- | 2012 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 5 |- | 2013 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1 |- |2014 |''FHM Philippines'' |Ranked # 1 |- |}''' ==Mga sanggunian== {{reflist}} ==Mga palabas na kawing== *[https://archive.is/20121129010251/marianriverainfo.blogspot.com/ "LATEST MARIAN RIVERA NEWS and UPDATES"] *[http://www.marianrivera.info/ Marian Rivera] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080526073016/http://www.marianrivera.info/ |date=2008-05-26 }} Nagmamahal kay Marian ''website'' *DongYanatics<ref>http://www.officialdongyanatics.com/</ref> {{BD|1984|LIVING|Rivera, Marian}} [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] [[Kategorya:Mga Pilipinong liping-Kastila]] 3wifwz0tv3y6cggtzpn1efzzkmqntoj Punungkatawan 0 48091 1964299 1932166 2022-08-23T08:13:18Z Yuihjk139 123491 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Torso.jpg|thumb|right|Ang punungkatawan ng isang lalaking tao.]] [[Talaksan:Human torso.png|thumb|Ang kinatawan ng isang babae.]] [[Talaksan:Male Human Torso.jpg|thumb|'''Punungkatawan''']] Ang '''punungkatawan''', '''punong-katawan'''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Pinagsamang ''puno'' at ''katawan'', ang pinamuhatan o pinagmulan ng mga sanga, at "torso" [kabilang na sa talaan ng mga salitang [[wikang Tagalog|Tagalog]]]}}</ref> o '''torso'''<ref name=JETE/> ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''torso'', ''trunk'') ay ang panggitnang bahagi ng [[katawan]] ng [[tao]], [[hayop]], at [[halaman]]. Ito ang pinagmumulan ng mga sangang nagkakatangkay at dahon. Sa tao, ito ang pinamumuhatan ng mga [[bisig]], [[kamay]], [[hita]], [[binti]], [[paa]], [[ulo]], maging ang [[utin]]. Sa hayop, nagbubuhat dito ang mga [[pata]], hita, buntot at ulo. == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Anatomiya ng hayop]] [[Kategorya:Anatomiya ng tao]] [[Kategorya:Anatomiya ng halaman]] {{stub}} 0jgjq5u7fkslgk7bbvmfu6au4j6ies9 Pambansang wika 0 97510 1964206 1963700 2022-08-23T01:43:29Z 182.1.219.62 wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra sa Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" at " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto o mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, o maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi sa posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba at maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala sa paggamit o promosyon. Sa maraming bansa sa Aprika, ang ilan o lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, o malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo sa mga paaralan at nakasulat sa mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung sa pamamagitan ng pangmatagalang batas o panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita at nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan o pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis o hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot sa kanilang pagkilala sa pagtuturo at mga tagapag-empleyo sa pampublikong edukasyon, na nakatayo sa pantay na katayuan sa opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit sa sapilitang pag-aaral at pera sa salapi na maaaring gastusin upang magturo o hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya sa isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito at ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, at iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) o magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte sa 20 Taon para sa Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika sa [[Albanya|Albania]] at [[Kosovo]] at isang pambansang pambansang wika para sa mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] at [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika sa [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit sa edukasyon, negosyo at media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 86fkb6qve19m342xhrdxzsdl1r4tbse 1964207 1964206 2022-08-23T01:48:28Z 182.1.219.62 wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi sa posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Sa maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika sa [[Albanya|Albania]] at [[Kosovo]] at isang pambansang pambansang wika para sa mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] at [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika sa [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit sa edukasyon, negosyo at media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] froj3o9f9e0r7vc7bdhotwqldvajp5a 1964227 1964207 2022-08-23T02:39:42Z 140.213.196.70 /* Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika sa [[Albanya|Albania]] at [[Kosovo]] at isang pambansang pambansang wika para sa mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] at [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika sa [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit sa edukasyon, negosyo at media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] esusria5l5lzqw3cg76p8m29ulhybk2 1964229 1964227 2022-08-23T02:40:31Z 140.213.196.70 /* Albania */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika sa [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit sa edukasyon, negosyo at media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 1qj94w3z4cscsu26eiehicin8vx7uax 1964230 1964229 2022-08-23T02:41:18Z 140.213.196.70 /* Algeria */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 1z4b1hjnx98odiokvclnichq7baagd0 1964231 1964230 2022-08-23T02:42:31Z 140.213.196.70 /* Andorra */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 8uddyp2cwl73ak91ayulrp0bddkpc30 1964233 1964231 2022-08-23T02:47:28Z 140.213.196.70 /* Armenia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] qhvjmeqnvuycq2xgrpomsptlrb0h1nm 1964234 1964233 2022-08-23T02:48:18Z 140.213.196.70 /* Armenia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] gsbe3helo2j3rpc0wg4wnupg7dzkgqz 1964235 1964234 2022-08-23T02:48:38Z 140.213.196.70 /* Azerbaijan */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] gkwrbwr6vu61wvtsvg5pqdgyeg9edrj 1964236 1964235 2022-08-23T02:48:58Z 140.213.196.70 /* Bangladesh */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] gvd7you604eotrbv1wya0r8o0ivde99 1964237 1964236 2022-08-23T02:50:07Z 140.213.196.70 /* Bosnia and Herzegovina */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] htom2ghp5306vy8un21wus6ev4vhvl0 1964238 1964237 2022-08-23T02:50:37Z 140.213.196.70 /* Bulgaria */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] qyxor1fqyhd41uc72rxwe469ufef0go 1964240 1964238 2022-08-23T02:54:06Z 140.213.196.70 /* Canada */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] kvzws2k5harojnh1o1qbktqftftdu1u 1964243 1964240 2022-08-23T02:58:24Z 140.213.196.70 /* Tsina */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] tcr1llwhzcgro4a1efc2lzmhs87xkv7 1964244 1964243 2022-08-23T03:00:21Z 140.213.196.70 /* Ethiopia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 97thalua0ecn1jo77p9775i6h5b8q70 1964245 1964244 2022-08-23T03:03:36Z 140.213.196.70 /* Finland */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 4c2bdyf64tm6v257yr6fj7r13nitgx1 1964246 1964245 2022-08-23T03:04:03Z 140.213.196.70 /* Pransiya */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] nfh9giryl0fj1f2jagbsr8bk1h19huw 1964247 1964246 2022-08-23T03:05:16Z 140.213.196.70 /* Alemanya */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] saq0ozdidx7kg1c89n459suriy7n62q 1964248 1964247 2022-08-23T03:05:57Z 140.213.196.70 /* Haiti */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] ncjq1bab8eb2fbwcphqwqkxvi2yiwle 1964249 1964248 2022-08-23T03:07:42Z 140.213.196.70 /* India */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] fft3onv9tur61qeqboirat93pp76hyw 1964250 1964249 2022-08-23T03:10:03Z 140.213.196.70 /* Indonesia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] sqh362wb3pw0jqw3vcd3mwbmzsu6wmo 1964251 1964250 2022-08-23T03:10:30Z 140.213.196.70 /* Iran */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] csfh4c7ucug3ge7ocxxuig4gqocill9 1964252 1964251 2022-08-23T03:11:13Z 140.213.196.70 /* Ireland */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 8ff4wbssrbcf8ooscfef6bqu05f3v8z 1964253 1964252 2022-08-23T03:11:56Z 140.213.196.70 /* Israel */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] fo8canybmfk6zee8z6toikqwtgtg79y 1964254 1964253 2022-08-23T03:14:02Z 140.213.196.70 /* Italya */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] py9npzyzeit36hx8r4ima7ym5ugwr9o 1964255 1964254 2022-08-23T03:16:08Z 140.213.196.70 /* Kenya */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] ie40u42kr33jnhvff6h1kxx4jujoqql 1964256 1964255 2022-08-23T03:17:16Z 140.213.196.70 /* Lebanon */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hxldci1p42fs9v6nn9k1m1rlx557h4p 1964257 1964256 2022-08-23T03:18:54Z 140.213.196.70 /* Luxembourg */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hrwcjo3noibyl1d1el2i0yi88cf6qxp 1964258 1964257 2022-08-23T03:20:50Z 140.213.196.70 /* Malta */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 57arslcszr1x97v9drezbf2wffthtim 1964259 1964258 2022-08-23T03:22:30Z 140.213.196.70 /* Namibia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hi2hhra346qw139ah0txcvqjtz4l5ky 1964260 1964259 2022-08-23T03:23:37Z 140.213.196.70 /* Nepal */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] sdhss5nbkm3bdd9vm5blfqh0av2cw0c 1964261 1964260 2022-08-23T03:24:52Z 140.213.196.70 /* New Zealand */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 4lm8pk3ezxf9oht7jovaqkcj2ng2xzr 1964262 1964261 2022-08-23T03:25:37Z 140.213.196.70 /* Nigeria */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hcn9e0u2uyl7o0pxs2adkfzfsa2revx 1964263 1964262 2022-08-23T03:27:48Z 140.213.196.70 /* Pakistan */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 2zvoy401apbmbvrn9boxo2ua9yaaila 1964264 1964263 2022-08-23T03:31:41Z 140.213.196.70 /* Pilipinas */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] fbjlzscftsix4dzchf3lx4aoryzs2jk 1964265 1964264 2022-08-23T03:32:09Z 140.213.196.70 /* Poland */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 13jvqblmxs8ah32p2gcn3txayibacf6 1964266 1964265 2022-08-23T03:32:33Z 140.213.196.70 /* Romania */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 2nxn2ulb97umkcz8z3x6dr89h6svo17 1964267 1964266 2022-08-23T03:32:58Z 140.213.196.70 /* Russia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 934d2k0o3njtcs6jwx41cfvc2iyc2j1 1964268 1964267 2022-08-23T03:33:31Z 140.213.196.70 /* Serbia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 81thhhslyoj360t8ettzru16lqzmeb6 1964270 1964268 2022-08-23T03:37:23Z 140.213.196.70 /* Singapore */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] n1xo0zbeqnbn24vcvnmnhqg0xb2fye6 1964271 1964270 2022-08-23T03:38:16Z 140.213.196.70 /* Slovenia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] pysypndmpz8anaxkag5lyf2wcpsiehv 1964274 1964271 2022-08-23T03:39:49Z 140.213.196.70 /* Timog Africa */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] d2433tzm09c77d2z458schiti159h4w 1964275 1964274 2022-08-23T03:41:28Z 140.213.196.70 /* Espanya */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] isii9zhu74b90km70zuxrwgxmmrw7tm 1964276 1964275 2022-08-23T03:43:45Z 140.213.196.70 /* Suwisa */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 0mfidqy9iym0yuqnuk3oyru3xreges9 1964278 1964276 2022-08-23T03:46:01Z 140.213.196.70 /* Taiwan */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] mdx7s7vrxnkw8cgut43b29mhtla2uez 1964280 1964278 2022-08-23T03:48:00Z 140.213.196.70 /* Tunisia */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] n6q9goca22ktjlto4lnlv5pisjo6lym 1964282 1964280 2022-08-23T03:53:25Z 140.213.196.70 /* United Kingdom */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] sgo6fcrlh72y7sflmpi43z7jh8dsr2k 1964283 1964282 2022-08-23T03:54:04Z 140.213.196.70 /* Ukraine */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita di buong bansa lalo na di mga rehiyon di silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] pzfazwosjgh438i2h8ep25731aaulck 1964284 1964283 2022-08-23T03:56:26Z 140.213.196.70 /* Estados Unidos */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita di buong bansa lalo na di mga rehiyon di silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Di [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang di isang impormal na kahulugan, di pamamagitan ng mga numero dan ng makasaysayang dan kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat di Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', di [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala oleh Senador Jim Inhofe di [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy di komite. Ang parehong batas ay ipinakilala di bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search? q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hkrogq6t0rfslldhaf8s6du2wx80nn3 1964285 1964284 2022-08-23T03:57:13Z 140.213.196.70 /* Vietnam */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita di buong bansa lalo na di mga rehiyon di silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Di [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang di isang impormal na kahulugan, di pamamagitan ng mga numero dan ng makasaysayang dan kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat di Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', di [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala oleh Senador Jim Inhofe di [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy di komite. Ang parehong batas ay ipinakilala di bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search? q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Di [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika di loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang di Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] sjesuy6t47rfjx47dyevtpeuqrrdko9 1964286 1964285 2022-08-23T03:57:58Z 140.213.196.70 /* Tingnan juga */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita di buong bansa lalo na di mga rehiyon di silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Di [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang di isang impormal na kahulugan, di pamamagitan ng mga numero dan ng makasaysayang dan kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat di Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', di [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala oleh Senador Jim Inhofe di [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy di komite. Ang parehong batas ay ipinakilala di bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search? q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Di [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika di loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang di Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan juga == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran di wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] qgsbmagw4t0u3o3ixpud48g70ngade5 1964287 1964286 2022-08-23T03:58:58Z 140.213.196.70 /* Mga tala dan mga sanggunian */ wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (atau iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] atau [[de jure]] - kasama ang mga tao dan ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho di paggamit ng salitang ito. Ang isa atau higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] di teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy di impormal atau itinatalaga di batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa atau pambansang wika ay binabanggit di mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian di India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para di pambansang wika di isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto dan Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika di Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-di-karaniwan atau wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan dan marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, dan Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-di-karaniwan), rehiyonal dan internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra di Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" dan " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto atau mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, atau maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi di posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba dan maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala di paggamit atau promosyon. Di maraming bansa di Aprika, ang ilan atau lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, atau malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo di mga paaralan dan nakasulat di mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung di pamamagitan ng pangmatagalang batas atau panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita dan nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan atau pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis atau hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot di kanilang pagkilala di pagtuturo dan mga tagapag-empleyo di pampublikong edukasyon, na nakatayo di pantay na katayuan di opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit di sapilitang pag-aaral dan pera di salapi na maaaring gastusin upang magturo atau hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya di isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito dan ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, dan iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) atau magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte di 20 Taon para di Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika di [[Albanya|Albania]] dan [[Kosovo]] dan isang pambansang wika para di mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] dan [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika di [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit di edukasyon, negosyo dan media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika di iba't ibang teritoryo di Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), dan sinasalita (walang opisyal na pagkilala atau katayuan) di mga teritoryo di Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja dan Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) dan di Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay di lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita di Armenia pati na juga di diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita di Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, dan ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita juga, di mga komunidad ng Armenia ng Russia dan Iran. Habang di kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem dan iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit di lahat ay nagsasangkot di Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante di una dan ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon di Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles di bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita di bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% dan Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol di 70 di mga wikang ito ang nakaligtas dan lahat ngunit 30 di mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika di Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (atau Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia dan Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy di ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] dan [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma di mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin dan Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika di [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) dan ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende di mga pananaw ng kung ano ang bumubuo di isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, atau mga pambansang wika ng dalawang bansa di loob ng isang estado, Ingles Canada dan Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista di Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa di mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] dan Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, dan ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban di Ingles dan Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North dan South Slavey dan Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda di antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod di mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa atau higit pa di mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit dan Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon di mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika di Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula di Alberta di Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita di buong gitnang Canada dan Inuktitut ay sinasalita di buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita di buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa di ilang mga varieties ng Tsino. Di magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika dan ginamit di buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap di isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para di layuning ito di iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], dan iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa dan pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon di loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] dan [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para di isang pambansang wika para di Tsina.   Di simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula di iba pang mga Chinese varieties di pambansang wika bilang karagdagan di mga mula di diyalektong Beijing; ito ay makikita di unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita dan mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Di huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika dan patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} di Tsino di Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para di pagbigkas, dahil di kanyang prestihiyosong kalagayan di panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula di iba pang mga diyalekto ay umiiral di karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin di pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita di hilagang bahagi ng Tsina, dan ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit di 80 bansa, nasyonalidad dan mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit di 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad oleh Afaan Oromoo dan Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga dan ang daluyan ng pagtuturo di mga sekundaryong paaralan dan unibersidad. Ang wika ng pagtuturo di mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] dan [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish dan Suweko di mga korte dan iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Di kabila ng malaking pagkakaiba di mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa di paaralan (maliban di mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) dan isang pagsusulit di wika ay isang pangunang kailangan para di mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami dan ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili dan paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami di mga opisyal na sitwasyon ayon di ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon di Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit di 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German atau mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole dan [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit di media, gobyerno dan edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo di paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi atau Ingles ang ginagamit para di opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon di pagitan ng Pamahalaang Sentral dan isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa atau higit pang mga lokal na wika para di opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa di 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon di nabanggit di artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan dan ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat di alinman di mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika dan walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit di 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea dan India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, dan ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (atau Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika dan unang opisyal na wika ng Ireland, dan di wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel di pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit di mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] dan [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy juga bilang pambansang wika para di makasaysayang dan kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit di mga korte ng halos bawat estado di [[Italya]] dan di pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor dan mga artist) na nag-ambag di kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila di Kaharian ng Naples, atau ng mga Austriano di Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles dan [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala di alinman di pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, dll.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan di pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas di estado na "itaguyod dan protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Di [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para di opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak juga ang [[wikang Pranses]] dan [[Wikang Ingles|Ingles]] di Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, dan Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod di isang pagbabago di konstitusyon ay ipinasa di batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses dan Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito juga ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" di Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika di [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit atau hindi gaanong mga bahagi ng populasyon dan itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya dan maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] di ilang mga rehiyon. Kabilang di mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango dan Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit di 123 mga wika ang ginagamit di Nepal. Ang ilan di mga wika na ginagamit di [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], dll. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan di bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa di ilang mga [[wikang pakumpas]] di mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod di opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', atau pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], dan [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita atau higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], dan ang mga kaayusan ay dapat gawin para di paggamit nito para di opisyal dan iba pang mga layunin di loob ng labinlimang taon mula di pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, di ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, dan iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat di Pakistani Ingles. Karamihan di mataas na pagtuturo di edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] di kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad di bansa dan nag-utos ng pag-unlad dan pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga juga bilang isang opisyal na wika, "hanggang di itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay di Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula di lahat ng kinikilalang [[Mga wika di Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino dan Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon dan pagtuturo, dan itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary di mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit di 170 [[Mga wika di Pilipinas|mga wika ang ginagamit di Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang di Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat oleh Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw di Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan di kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika dan isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan dan pakinggan ang paggamit ng Ilokano di iba't ibang mga gawain ng pamahalaan dan sibil di loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na juga ang official sign language para di mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika di Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] dan pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal di iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat di [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika di minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] dan [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, dan edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil di mga heyograpikal dan makasaysayang relasyon di [[Malaysia]] pati na juga ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon di kaugalian, ang lingua franca di gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko di Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil di kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas di mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles dan isang "dila ng ina" na tumutugma di etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang di mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika di mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika di mga taga-Singapore. Samakatuwid, di kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika di minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] dan [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language dan [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba di South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika di Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon di South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala di mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' di bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal di ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] di [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque di [[País Vasco|Euskadi]] dan bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] di [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] dan [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), dan diyalektong Aran di Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, di apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] dan [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan di pambansang antas di loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, dan ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) dan Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw di karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop di mga western na bahagi na malapit di hangganan ng France, dan ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan di timog malapit di hangganan ng Italya, karamihan di loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro di Canton ng Grisons di timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Di panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo di [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik di isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan di populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> dan Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon atau ginagamit upang makipag-usap di pagitan ng mga tao di Tunisiano, di halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito dan ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit juga ng malawakan di nakasulat dan pasalitang anyo nito di pangangasiwa, edukasyon dan negosyo na kapaligiran dan kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber di timog-kanluran dan di Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap di pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] dan ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan di labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika di kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral di dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] dan mga Teritoryo di Ibang Bansa na di ilang mga antas ay namamahala di sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami di mga ito ang may sariling wika di rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Di [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika dan ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan di Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" dan itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) dan Tha Boord atau Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon di pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Di [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, dan ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan di "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang di wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, di pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan di ngunit hiwalay di Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, dan ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan di Scotland]], kabilang ang mga tula oleh Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan di loob ng [[Wales]], dan di sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, atau 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan di pagtiyak na, "di pag-uugali ng pampublikong negosyo dan pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles dan Welsh ay dapat gamutin batay di pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo di mga institusyon ng Gobyerno, higit di lahat para di mga simbolo dan seremonyal na layunin, dan ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo di isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita di buong bansa lalo na di mga rehiyon di silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Di [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang di isang impormal na kahulugan, di pamamagitan ng mga numero dan ng makasaysayang dan kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat di Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', di [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala oleh Senador Jim Inhofe di [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy di komite. Ang parehong batas ay ipinakilala di bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search? q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Di [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika di loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang di Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan juga == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran di wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala dan mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon di rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon di isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad dan estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] b8db65ceedyoxa19n7jf2pp075sovh8 1964292 1964287 2022-08-23T06:52:59Z 49.144.31.16 revert wikitext text/x-wiki Ang '''Wikang Pambansa''' ay isang [[wika]] (o iba baryedad ng wika, hal. diyalekto) na may ilang koneksyon- [[de facto]] o [[de jure]] - kasama ang mga tao at ang teritoryo na sakop nila. May kaunting pagkakapare-pareho sa paggamit ng salitang ito. Ang isa o higit pang mga wika na sinasalita bilang [[Katutubong wika|unang wika]] sa teritoryo ng isang bansa ay maaaring tumutukoy sa impormal o itinatalaga sa batas bilang pambansang wika ng bansa. Ang mga pambansa o pambansang wika ay binabanggit sa mahigit 150 saligang mundo.<ref> [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html Jacques Leclerc]</ref> Si CMB Brann, na may partikular na sanggunian sa India, ay nagpapahiwatig na mayroong "apat na natatanging mga kahulugan" para sa pambansang wika sa isang pamahalaan:<ref> Brann, CMB 1994. "Ang Tanong ng Pambansang Wika: Mga Konsepto at Terminolohiya." ''Mga Logo'' [Unibersidad ng Namibia, Windhoek] Vol 14: 125-134</ref> * "Teritoryal na wika" (''chthonolect''), na minsan ay kilala bilang ''chtonolect''<ref> Wolff, H. Ekkehard "Mga Wika sa Africa: Isang Panimula Ch./Art: Wika at Lipunan p. 321 pub. Cambridge University Press 2000</ref>) ng isang partikular na tao * " Wikang rehiyonal " ( ''choralect'' ) * "Wika-sa-karaniwan o wikang pangkomunidad" (''demolect'') na ginagamit sa buong bansa * "Sentral na wika" (''politolect'') na ginagamit ng pamahalaan at marahil ay may simbolikong halaga. Ang huling ay karaniwang binibigyan ng pamagat na [[opisyal na wika]]. Ang mga batayang wika, gaya ng Standard German, Standard French, at Standard Spanish, ay maaaring maglingkod bilang pambansang (wika-sa-karaniwan), rehiyonal at internasyonal na mga wika. == Opisyal na Wika kontra sa Pambansang Wika == Pinakamahusay na naiintindihan ang "wikang pambansa" at " [[opisyal na wika]] " bilang dalawang konsepto o mga legal na kategorya na may mga saklaw na kahulugan na maaaring magkatugma, o maaaring hiwalay na hiwalay. Ang mga bansa na hindi nakapaglilista ay hindi sa posisyon na magsulat ng isang opisyal na wika, ngunit ang kanilang mga wika ay maaaring sapat na naiiba at maayos na mapanatili upang maging pambansang wika. Ang ilang mga wika ay maaaring kilalang popular bilang "pambansang wika," habang ang iba ay maaaring tamasahin ang opisyal na pagkilala sa paggamit o promosyon. Sa maraming bansa sa Aprika, ang ilan o lahat ng katutubong wika ng Aprika ay opisyal na ginagamit, na-promote, o malinaw na pinapayagan na ma-promote (karaniwang itinuturo sa mga paaralan at nakasulat sa mahahalagang publisher) bilang mga semi-opisyal na wika kung sa pamamagitan ng pangmatagalang batas o panandaliang, kaso-por-kasong mga tuntuning ehekutibo (gobyerno). Upang maging opisyal, ang sinasalita at nakasulat na mga wika ay maaaring matamasa ang pamahalaan o pederalisadong paggamit, pangunahing pag-promote ng pinondohan na buwis o hindi bababa sa ganap na pagpapahintulot sa kanilang pagkilala sa pagtuturo at mga tagapag-empleyo sa pampublikong edukasyon, na nakatayo sa pantay na katayuan sa opisyal na wika. Dagdag pa, maaari nilang matamasa ang pagkilala bilang isang lengguwahe na ginagamit sa sapilitang pag-aaral at pera sa salapi na maaaring gastusin upang magturo o hikayatin ang mga nasa hustong gulang na pag-aaral ng isang wika na isang wika ng minorya sa isang partikular na lugar upang maibalik ang pag-unawa nito at ipalaganap ang mga pamantayang moral, mga rhymes, poems, mga parirala, mga awitin, at iba pang pampanitikan na pamana na magtataguyod ng panlipunang pagkakaisa (kung saan mananatili ang iba pang mga wika) o magtataguyod ng [[Pagkamakabansa|pambansaang pagkakaiba-iba]] kung saan hindi ginagamit ang isa pang wika ng hindi katutubong wika.<ref> ''Diskarte sa 20 Taon para sa Irish na Wika'' http://www.plean2028.ie/en/node/14{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Citation|last=Williams|first=Colin H.|editor-last=Coupland|editor-first=Nikolas|title=English in Wales: Diversity, Conflict, and Change|place=Clevedon, Avon|publisher=Multilingual Matters|year=1990|contribution=The Anglicisation of Wales|contribution-url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&pg=PA38&lpg=PA38&dq=monoglot+welsh+speakers&source=bl&ots=G1SHcB_0Rl&sig=TiQ9apFsrgJiFz1ielo2OZCPRq8|pages=38–41|url=https://books.google.com/books?id=tPwYt3gVbu4C&lpg=PA38&ots=G1SHcB_0Rl&dq=monoglot%20welsh%20speakers&pg=PP1#v=onepage&q&f=false}}</ref> == Mga pambansang wika == === Albania === Ang [[Wikang Albanes|Albanes]] ay isang pambansang wika sa [[Albanya|Albania]] at [[Kosovo]] at isang pambansang pambansang wika para sa mga bahagi ng [[Hilagang Macedonia]], timugang [[Montenegro]] at [[Serbia]]. === Algeria === Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] ay ang pambansang wika sa [[Algeria]].<ref>{{Cite book|title=The Report: Algeria 2008|url=https://books.google.com/books?id=zPz9FHXJVLUC&pg=PA10|year=2008|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-09-2|page=10}}</ref> [[Mga wikang Berber|Ang Berber]] ay isang opisyal na wika. [[Wikang Pranses|Ang Pranses]] ay hindi isang opisyal na katayuan ngunit malawak na ginagamit sa edukasyon, negosyo at media. === Andorra === Ang pambansang wika ng [[Andorra]] ay [[Wikang Katalan|Katalan]]; Bukod dito, ang Catalan ay isang opisyal na wika sa iba't ibang teritoryo sa Espanya ([[Cataluña|Catalonia]], [[Comunidad Valenciana|Pamayanan ng Valencia]], [[Baleares|Balearic Islands]]), at sinasalita (walang opisyal na pagkilala o katayuan) sa mga teritoryo sa Espanya (ang Catalan-Aragonese na hangganan na kilala bilang La Franja at Murcian munisipalidad ng El Carche), France (Pyrénées Orientales) at sa Italya ([[Alghero]]). === Armenia === Ang pambansang wika ng [[Armenia]] ay isang hiwalay na sangay sa lingguwistang pamilya ng mga wikang Indo-Europeo, [[Wikang Armenyo|Armenyo]]. Ang Armenyo ay malawakang sinasalita sa Armenia pati na rin sa diaspora nito. Ang Armenyo na sinasalita sa Armenia ay kilala bilang Silangang Armenyo, at ang [[diyalekto]] na ito ay sinasalita rin, sa mga komunidad ng Armenia ng Russia at Iran. Habang sa kabilang banda, ang iba pang mga komunidad ng Armenyo tulad ng mga komunidad ng Armenyo ng Lebanon, Syria, Jerusalem at iba pa ay nagsasalita ng diyalektong Kanlurang Armenyo. '''Australia''' Ang Australia ay walang [[opisyal na wika]], ngunit higit sa lahat ay nagsasangkot sa Ingles bilang ''de facto'' pambansang wika. Ang isang malaking bahagi ng mga migrante sa una at ikalawang henerasyon ay bilingual. Ayon sa Ethnologue, 81% ng mga tao ang nagsalita ng Ingles sa bahay, kabilang ang mga nagsasalita ng L2. Ang iba pang mga wika na sinasalita sa bahay kasama ang Tsino 2.9%, Italyano 1.2%, Arabic 1.1%, Griyego 1%, Vietnamese 0.9% at Espanyol 0.4%.<ref> http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0</ref> Mayroong halos 400 wika na sinasalita ng mga Indigenous Australian bago dumating ang mga Europeo. Tanging ang tungkol sa 70 sa mga wikang ito ang nakaligtas at lahat ngunit 30 sa mga ito ay ngayon ay nanganganib. === Azerbaijan === Ang [[wikang Aseri]] ay pambansang wika sa Azerbaijan. === Bangladesh === Ang [[Wikang Bengali|Bengali]] (o Bangla) ay nag-iisang opisyal na wika ng [[Bangladesh]]. === Bosnia and Herzegovina === Ang ''de facto'' ng totoong pambansang wika ng [[Bosnia at Herzegovina]] ay Serbo-Croatian. Ito ay opisyal na tinukoy sa ilalim ng tatlong mga pangalan, ang [[Wikang Bosniyo|Bosniyo]], [[Wikang Kroato|Kroato]] at [[Wikang Serbiyo|Serbiyo]], na tumutugma sa mga grupong etniko ng bansa. Ang mga alpabetong Latin at Cyrillic ay parehong may opisyal na katayuan.<ref>{{Cite web|title=Amendments XXVII-LIV to the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20THE%20FBH%20149-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref><ref>{{Cite web|title=Amendments LXXI-XCII to the Constitution of Republika Srpska|publisher=[[High Representative for Bosnia and Herzegovina]]|url=http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/HR%20DECISION%20AMENDING%20THE%20CONSTITUTION%20OF%20RS%20150-02.pdf|accessdate=13 September 2018}}</ref> === Bulgaria === [[Wikang Bulgaro|Bulgaro]] ay ang pambansang wika sa [[Bulgarya]]. === Canada === Ang mga opisyal na wika ng [[Canada]] simula ng pagkakatatag ng Batas ng Opisyal na Wika noong 1969 ay ang [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Canadian English ) at ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ( Canadian French ). Depende sa mga pananaw ng kung ano ang bumubuo sa isang "bansa", ang dalawang wika na ito ay maaaring isaalang-alang ng dalawang magkatulad na pambansang wika ng bansa ng Canada, o mga pambansang wika ng dalawang bansa sa loob ng isang estado, Ingles Canada at Pranses Canada. Itinuturing ng mga nasyonalista sa Quebec ang Quebec Pranses na wika ng bansang Quebec. Dalawa sa mga hilagang teritoryo ng Canada ang naglalaan ng iba't ibang mga katutubong wika. Ang [[Nunavut]] ay nagtataglay ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] at Inuinnaqtun bilang mga opisyal na wika, at ang [[Northwest Territories]] ay may siyam na opisyal na wika maliban sa Ingles at Pranses: [[Wikang Cree|Cree]], Dënesųłiné, Gwich'in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, North at South Slavey at Tłı̨chǫ. Habang ang mga opisyal na wika ay itinatakda sa antas ng teritoryo (sub-pederal), maaari silang mabigyang-kahulugan bilang pambansang wika. Bukod sa mga ito ay may maraming katutubong wika ng Canada na mga pambansang wika ng isa o higit pa sa mga grupo ng Unang Bansa ng Canada, Inuit at Métis (mixed First Nations-European na mga tao); ang bilang ng mga Unang Bansa ay nagsang-ayon sa mga antas ng pamahalaan ng Indigenous na kanilang wika bilang isang opisyal na wika ng Nation, ganito ang kaso ng Nisga'a na wika sa Nisga'a. [[Wikang Cree]] ay ang kapansin-pansing wika na ginagamit (na may mga pagkakaiba-iba) mula sa Alberta sa Labrador,{{Fact|date=March 2015}} [[Wikang Ojibwe|Ojibwe]] ay sinasalita sa buong gitnang Canada at Inuktitut ay sinasalita sa buong Arctic. === Tsina === Mayroong maraming mga wika na sinasalita sa buong [[Tsina]], kasama ang karamihan sa mga tao na nagsasalita ng isa sa ilang mga varieties ng Tsino. Sa magkasunod na mga dinastiyang imperyal, ang sinalita na wika ng kabiserang lungsod ay nagsilbing opisyal na pasalitang wika at ginamit sa buong bansa ng mga opisyal ng pamahalaan na naglakbay upang makipag-usap sa isa't isa. Ang mga [[diyalekto]] na ginamit para sa layuning ito sa iba't ibang panahon ay kasama ang mga ng [[Xi'an]], [[Luoyang]], [[Nanjing]], [[Beijing]], at iba pang mga makasaysayang kapital na lungsod. Matapos ang Xinhai Revolution noong 1911, itinatag ng [[Kuomintang]] (Chinese nationalists) ang [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina]]. Upang maitaguyod ang pagkakaisa ng pambansang pagkakaisa at pagbutihin ang kahusayan ng komunikasyon sa loob ng bansa, nagpasya ang gobyerno na italaga ang isang pambansang wika. Ang Diyalektong Beijing ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] at [[Kantones|Diyalektong Guangzhou]] ng [[Yue|Cantonese]] ay ang bawat isa ang ipinanukala bilang batayan para sa isang pambansang wika para sa Tsina.   Sa simula, mayroong mga pagtatangka upang ipakilala ang mga elemento mula sa iba pang mga Chinese varieties sa pambansang wika bilang karagdagan sa mga mula sa diyalektong Beijing; ito ay makikita sa unang opisyal na diksyunaryo ng pambansang wika, na binigyan ng pangalang {{Lang|zh-Hant|國語}} ( [[Pinyin]] : {{Lang|zh-Latn-pinyin|Guóyǔ}}, literal na "pambansang wika"). Ngunit ang artipisyal na wika na ito ay walang katutubong nagsasalita at mahirap matuto, kaya inabandona ito noong 1924. Sa huli, ang diyalekto ng Beijing ay pinili bilang pambansang wika at patuloy itong tinutukoy bilang {{Lang|zh-Hant|國語}} sa Tsino sa Republika ng Tsina. Mula noon, ang diyalektong Beijing ay naging pangunahing pamantayan para sa pagbigkas, dahil sa kanyang prestihiyosong kalagayan sa panahon ng naunang [[dinastiyang Qing]]. Gayunpaman, ang mga elemento mula sa iba pang mga diyalekto ay umiiral sa karaniwang wika, na tinutukoy ngayon bilang sumasalamin sa pagbigkas ng Beijing, ang mga gramatikong paraan ng [[Wikang Mandarin|Mandarin]] na diyalekto na sinasalita sa hilagang bahagi ng Tsina, at ang bokabularyo ng modernong panitikang Tsino na literatura. Binago ng Republika ng Tsina ang pambansang wika {{Lang|zh-Hans|普通话}} (Pinyin: Pǔtōnghuà, literal na "pangkaraniwang pananalita"), nang hindi binabago ang kahulugan ng karaniwang pambansang wika.<ref>{{Citation}}</ref> === Ethiopia === Ang Ethiopia ay isang bansa kung saan higit sa 80 bansa, nasyonalidad at mamamayan ang namumuhay nang sama-sama. Ang mga tao nito ay nagsasalita ng higit sa 80 iba't ibang wika. Ang Amharic ay ang opisyal na wika ng Ethiopia. Gayunpaman, naiiba ang mga nagtatrabaho na wika ng mga rehiyon ng rehiyon tulad ni Afaan Oromoo at Tigrinya. Ang Ingles ay ang pinakalawak na ginagamit na wikang banyaga at ang daluyan ng pagtuturo sa mga sekundaryong paaralan at unibersidad. Ang wika ng pagtuturo sa mga pangunahing paaralan ay ang mga lokal na wika ng mga rehiyon ng rehiyon. === Finland === Ang [[Finland]] ay may dalawang pambansang wika: katulad ng [[wikang Pinlandes]] at [[wikang Suweko]]. Tinitiyak ng Konstitusyon ng Finland ang karapatang gamitin ang Finnish at Suweko sa mga korte at iba pang institusyon ng estado.<ref>{{Citation|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html|title=Finland – Constitution}}, Section 17. [http://www.servat.unibe.ch/icl/ International Constitutional Law] website.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1999/19990731|title=FINLEX ® – Ajantasainen lainsäädäntö: 11.6.1999/731|publisher=}}</ref> Sa kabila ng malaking pagkakaiba sa mga bilang ng mga gumagamit, ang Suweko ay hindi opisyal na inuri bilang isang wika ng minorya ngunit katumbas ng Finnish. Ang parehong pambansang wika ay sapilitan na mga paksa sa paaralan (maliban sa mga bata na may pangatlong wika bilang ina ng wika) at isang pagsusulit sa wika ay isang pangunang kailangan para sa mga tanggapan ng pamahalaan kung saan kinakailangan ang isang degree na unibersidad. Binibigyan din ng konstitusyon ang Sami at ang mga mamamayang Roma ng karapatang mapanatili at paunlarin ang kanilang mga wika: Ang Sami ay may bahagyang karapatang gamitin ang mga wika ng Sami sa mga opisyal na sitwasyon ayon sa ibang mga batas.<ref> [http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1995/en19951727.pdf Deklarasyon sa Sami Parliament] FINLEX. Petsa ng pag-access: Hulyo 3.</ref> === Pransiya === Ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ang opisyal na wika ng [[Pransiya]], ayon sa Artikulo 2 ng konstitusyon ng Republikang Pranses.<ref>{{Cite web|url=http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|title=Legifrance - Le service public de l'accés au droit|date=2011-06-04|accessdate=2018-10-25|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604145028/http://www.legifrance.gouv.fr/html/constitution/constitution2.htm|url-status=bot: unknown}}</ref> === Alemanya === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Alemanya]] ay [[Wikang Aleman|Standard German]], na may higit sa 95% ng bansa na nagsasalita ng Standard German o mga diyalektong Aleman bilang kanilang unang wika.<ref name="BBC">{{Cite web}}</ref> === Haiti === Ang mga opisyal na wika ng Haiti ay ang Haitian Creole at [[Wikang Pranses|Pranses]]. Habang ang Pranses ay ang wikang ginagamit sa media, gobyerno at edukasyon, 90-95% ng bansa ang nagsasalita ng Haitian Creole bilang home language habang ang Pranses ay natututo sa paaralan. === India === Walang pambansang wika na ipinahayag ang Konstitusyon ng [[India]].<ref>{{Cite news}}</ref> Ang Hindi o Ingles ang ginagamit para sa opisyal na layunin tulad ng parlyamentaryo na paglilitis, hudikatura, komunikasyon sa pagitan ng Pamahalaang Sentral at isang Pamahalaang Estado.<ref>{{Cite web}}</ref> Ang mga Estado ng India ay malayang mag-aplay ng isa o higit pang mga lokal na wika para sa opisyal na layunin ng estado na iyon. Bukod pa sa 22 opisyal na wika ay binigyan ng opisyal na kalagayan ayon sa nabanggit sa artikulong 343/1 ng Konstitusyon ng Indya. Ang lahat ng mga wikang ito ay may katumbas na opisyal na katayuan at ang mga dokumento ng Pamahalaan ay maaaring nakasulat sa alinman sa mga wikang ito. Samakatuwid, ang India ay may 22 pangunahing opisyal na wika at walang pambansang wika.<ref name="noofficial">{{Cite news}} and English and Hindi are used for official purposes by the [[Government of India|union government]] and in the [[Parliament of India|parliament]]</ref><ref name="IndiaConstitutionBody">{{Cite web}}</ref> === Indonesia === Ang opisyal na wika ng Indonesia ay [[Wikang Indones|Indones]]. Ang Indonesia ay may higit sa 700 mga buháy na wika, na nagsisilbing ikatlong pinaka-linguistically diverse na bansa pagkatapos ng Papua New Guinea at India. Ang mga 700+ na wikang ito, gayunman, ay walang opisyal na katayuan, at ang ilan ay nanganganib nang malipol. Ang pinakamalaking lokal na wika ay ang [[wikang Habanes]]. === Iran === Ang Persian (o Farsi) ay kinikilala bilang pambansang wika ng Iran.<ref>{{Cite web|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|date=|title=Archive copy|access-date=2019-04-06|archive-date=2017-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20170923082042/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004|url-status=dead}}</ref> === Ireland === [[Wikang Irlandes|Irish]] ay kinikilala ng Saligang-Batas ng Ireland bilang ang pambansang wika at unang opisyal na wika ng Ireland, at sa wikang Ingles ay kinikilala bilang pangalawang opisyal na wika.<ref> Artikulo 8, [http://www.taoiseach.gov.ie/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_2012/Bunreacht_na_hÉireann-Aug2012.pdf Bunreacht na hÉireann].</ref> === Israel === Ang [[Wikang Ebreo|Ebreo]] ay naging pambansang lengguwahe ng Israel sa pagpapatibay ng Batas ng Nation-Estado sa 2018. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]], isa ring opisyal na wika, ay kinikilala bilang isang wika na may "espesyal na katayuan" na ginagamit sa mga institusyon ng estado. === Italya === Ang [[wikang Italyano]] ay ang [[de jure]] at [[de facto]] opisyal na wika ng [[Italya]].<ref> [http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm Batas 482, Disyembre 15, 1999]. camera.it</ref><ref> [[ethnologue:ita/***EDITION***|Wikang Italyano]].ethnologue.com</ref> Ang Italyano ay tinutukoy din bilang pambansang wika para sa makasaysayang at kultural na mga dahilan, dahil noong ika-15 na siglo, ang wikang Italyano ay naging wika na ginagamit sa mga korte ng halos bawat estado sa [[Italya]] at sa pangkalahatan ay tinuturuan ng [[mga Italyano]] (iskolar, manunulat, makata, pilosopo, siyentipiko, mga kompositor at mga artist) na nag-ambag sa kung ano ang kasalukuyang kultura ng Italya.<ref> [http://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/lingua-nazionale-ragioni-fiorentino Mga Wika: le ragioni del fiorentino]. accademiadellacrusca.it</ref> Bukod dito, ang Italyano ay madalas na opisyal na wika ng iba't ibang mga estado ng Italya bago ang pag-iisa, dahan-dahan na pinapalitan ang Latin, kahit na pinamahalaan ng mga dayuhang kapangyarihan (tulad ng mga Kastila sa Kaharian ng Naples, o ng mga Austriano sa Kaharian ng Lombardy-Venetia ).<ref> Bruno Migliorini, (1960). Storia della lingua italiana. 1st ed. Italya: Sansoni.</ref> === Kenya === Habang ang Ingles at [[Wikang Swahili|Swahili]] ay mga opisyal na wika, ang Swahili ay mayroon ding espesyal na katayuan bilang pambansang wika. Wala sa alinman sa pinakamalaking wika ng bansa ([[Wikang Kikuyu|Kikuyu]], Luo, Kamba, Kalenjin, atbp.) Ay may anumang tahasang legal na katayuan sa pambansang antas, subalit ang 2010 na konstitusyon ay nag-aatas sa estado na "itaguyod at protektahan ang pagkakaiba-iba ng wika ng mga tao ng Kenya."<ref>[http://katiba.mobi/ Na-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} access ang [http://katiba.mobi/ Konstitusyon ng Kenya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140517144543/http://katiba.mobi/ |date=2014-05-17 }} 2010-10-28.</ref> === Lebanon === Sa [[Lebanon]], ang [[wikang Arabe]] ay ang "opisyal na pambansang" wika.<ref>{{Cite web|url=http://www.servat.unibe.ch/icl/le00000_.html|title=ICL - Lebanon - Constitution|date=21 September 1990|publisher=}}</ref> Ang modernong Standard Arabic ay ginagamit para sa opisyal na layunin, habang ang pang-araw-araw na pasalitang wika ay Lebanese Arabic. Malawak din ang [[wikang Pranses]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] sa Lebanon. === Luxembourg === Gumagamit ang Luxembourg ng tatlong opisyal na wika: [[Wikang Luksemburges|Luksemburges]], Pranses, at Aleman. Ang dating Luxembourgish ay walang opisyal na katayuan, ngunit ang pagsunod sa isang pagbabago sa konstitusyon ay ipinasa sa batas noong Pebrero 24, 1984 na ginagawang Luksemburges ang pambansang wika. Karagdagan pa, kinikilala ng batas na ito ang tatlong lengguwahe ng Luxembourg (Luksemburges, Pranses at Aleman) bilang mga wika ng administratibo. === Malta === Ang [[wikang Maltes]] ay ang wikang pambansa ng Malta. Ito rin ang opisyal na wika ng isla, kasama ang [[Wikang Ingles|Ingles]]. Ang Maltese ay kinikilala lamang bilang "pambansa" sa Kabanata 1 ng Batas ng Malta. === Namibia === Kahit na ang Ingles ang tanging pambansang opisyal na wika sa [[Namibia]], mayroon ding 20 na mga ''wika'' {{Fact|date=August 2016}}, na ang bawat isa ay sinasalita ng higit o hindi gaanong mga bahagi ng populasyon at itinuturing na kultural na pamana ng Namibia. Ang lahat ng mga pambansang wika ay may mga karapatan ng isang wika ng minorya at maaaring magsilbi bilang isang [[lingua franca]] sa ilang mga rehiyon. Kabilang sa mga pambansang wika ng Namibia ang Aleman, [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], [[Wikang Ovambo|Oshiwambo]], [[Wikang Herero|Otjiherero]], [[Wikang Portuges|Portuges]], gayundin ang mga wika ng [[Wikang Himba|Himba]], [[Wikang Khoekhoe|Nama]], San, Kavango at Damara. {{Fact|date=August 2016}} === Nepal === [[Wikang Nepali|Ang Nepali]] ay ang opisyal na wika ng Nepal. Higit sa 123 mga wika ang ginagamit sa Nepal. Ang ilan sa mga wika na ginagamit sa [[Nepal]] ay ang [[Wikang Nepal Bhasa|Nepal bhasa]], Tamang, [[Wikang Sherpa|Sherpa]], Rai, [[Wikang Magar|Magar]], Gurung, [[Wikang Maithili|Maithili]], Purbeli, Ingles, Limbu, [[Wikang Monggol|Monggol]], atbp. === New Zealand === Habang ang populasyon ng [[New Zealand]] ay may nakararami na nagsasalita ng Ingles, ang wika ng katutubong mga taong Polynesian ay ang [[wikang Māori]]. Ang parehong mga wikang ito ay may opisyal na katayuan sa bansa, kasama ang New Zealand Sign Language, na isa sa ilang mga [[wikang pakumpas]] sa mundo upang magkaroon ng ganitong kalagayan. === Nigeria === Bukod sa opisyal na Ingles ( Nigerian Standard English ), kinikilala ng Nigeria ang tatlong 'karamihan', o pambansa, mga wika. Ang mga ito ay [[Wikang Hausa|Hausa]], [[Wikang Igbo|Igbo]], at [[Wikang Yoruba|Yoruba]], bawat isa ay may mga 20 milyong nagsasalita o higit pa.<ref> Artikulo 55, [http://www.nigeria-law.org/ConstitutionOfTheFederalRepublicOfNigeria.htm Konstitusyon ng Pederal na Republika ng Nigeria : 1999].</ref> === Pakistan === Ang Artikulo 251 (1) ng Saligang Batas ng [[Pakistan]] noong 1973, na pinamagatang ''pambansang wika'', ay tumutukoy: "Ang wikang pambansa ng [[Pakistan]] ay [[Wikang Urdu|Urdu]], at ang mga kaayusan ay dapat gawin para sa paggamit nito para sa opisyal at iba pang mga layunin sa loob ng labinlimang taon mula sa pagsisimula ng araw." Kahit na ang Urdu ay ipinahayag na isang opisyal na wika, sa ngayon ang lahat ng mga dokumento ng pamahalaan, batas, legal na mga order, at iba pang mga opisyal na talaan ay nakasulat sa Pakistani Ingles. Karamihan sa mataas na pagtuturo sa edukasyon ay nasa Ingles. "<ref>{{Citation|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|title=The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan|date=14 August 1973|accessdate=2008-04-22|archive-date=2018-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180907231721/http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/|url-status=dead}}</ref> Ang Pambansang Wika Authority ay isang organisasyon na itinatag upang gumawa ng mga kaayusan upang i-promote Urdu mula noong 1979. === Pilipinas === Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|konstitusyon ng Pilipinas noong]] 1973 ay nagpataw ng ehemonikal na pambansang wika ang [[Wikang Tagalog|Tagalog]] sa kapinsalaan ng lahat ng iba pang etnikong nasyonalidad sa bansa at nag-utos ng pag-unlad at pormal na pag-aampon ng pangkaraniwang pambansang wika na kilala bilang [[Wikang Filipino|Filipino]]. Ang Ingles (Philippine English) ay itinalaga rin bilang isang opisyal na wika, "hanggang sa itinakda ng batas".<ref>{{Cite web}}</ref> Itinakda ng konstitusyong 1987 ang [[wikang Filipino]], na batay sa Tagalog na may pagsasama ng mga termino mula sa lahat ng kinikilalang [[Mga wika sa Pilipinas|wika ng Pilipinas]], bilang pambansang wika. Itinalaga din nito ang parehong Filipino at Ingles bilang mga opisyal na wika para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, at itinalaga ang mga rehiyonal na wika bilang mga opisyal na mga wika na pang-auxiliary sa mga rehiyon upang maglingkod bilang pantulong na media ng pagtuturo dito. Higit sa 170 [[Mga wika sa Pilipinas|mga wika ang ginagamit sa Pilipinas]] at halos lahat ay nabibilang sa Borneo-Pilipinas na grupo ng mga wika ng [[Mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]]. Noong 2007, isang serye ng anim na bahagi na pinamagatang ''Ang Kaso ng Ilokano bilang isang Pambansang Wika na'' isinulat ni Dr. Aurelio Solver Agcaoili ng University of Hawaii ay lumitaw sa Kultura, Mga Sanaysay, Pamumuhay ng Tawid News Magazine.<ref>Aurelio Solver Agcaoili, ''The Case of Ilokano as a National Language''; Part {{Plain link|http://www.aurelioagcaoili.com/2007/04/case-of-ilokano-as-national-language.html|1}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-2/|2}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-3|3}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-4|4}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-5|5}}, {{Plain link|http://tawidnewsmag.com/2007/05/the-case-of-ilokano-as-a-national-language-part-6|6}} (May 2007), [http://tawidnewsmag.com/ Tawid News Magasin]</ref> Noong Setyembre 2012, ang [[La Union|La Union ang]] naging unang lalawigan sa kasaysayan ng Pilipinas upang magpasa ng ordinansa na nagpapahayag ng isang lokal na wika at isang lokal na wika, [[Wikang Iloko|Ilokano]], bilang isang [[opisyal na wika]]. Ang layuning ito ay naglalayong protektahan at pakinggan ang paggamit ng Ilokano sa iba't ibang mga gawain ng pamahalaan at sibil sa loob ng lalawigan.<ref name="launionofficiallanguage">{{Cite news|url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|title=Iloko La Union's official language|newspaper=[[Philippine Star]]|date=September 19, 2012|accessdate=September 24, 2012|author=Elias, Jun|archive-date=Oktubre 12, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131012035232/http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366|url-status=dead}}</ref> Ang [[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Filipino Sign Language]] ay itinalaga bilang "national sign language of the Filipino deaf" pati na rin ang official sign language para sa mga transaksyon ng gubyerno ng Pilipinas. === Poland === Ang Artikulo 27 ng Saligang Batas ay nagsasaad: "Ang Polish ay magiging opisyal na wika sa Republika ng Poland".<ref>{{Citation|url=http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm|title=Constitution of the Republic of Poland|date=2 April 1997|accessdate=2016-07-16}}</ref> === Romania === Ang [[Opisyal na wika|opisyal]] at pambansang wika ng [[Romania]] ay ang [[wikang Rumano]].{{Fact|date=March 2015}} === Russia === Ang [[wikang Ruso]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Rusya]], ngunit 27 iba pang mga wika ay itinuturing na opisyal sa iba't ibang mga rehiyon ng Russia.{{Fact|date=March 2015}} === Serbia === Ang [[wikang Serbiyo]] (isang iba't ibang mga Serbo-Croatian ) ay ang pambansang wika ng [[Serbia]], na isinulat sa [[alpabetong siriliko]]. Mayroong 15 na wika sa minorya.{{Fact|date=March 2015}} === Singapore === Ang [[Singapore]] ay may apat na opisyal na wika: [[Wikang Ingles|Ingles]] ( Singapore English ), Chinese, [[Wikang Malay|Malay]] at [[Wikang Tamil|Tamil]]. Kahit na ang Ingles ang pangunahing wika ng negosyo, gobyerno, at edukasyon, ang Malay ay itinalaga bilang pambansang wika. Ito ay dahil sa mga heyograpikal at makasaysayang relasyon sa [[Malaysia]] pati na rin ang pagkilala ng mga Malaysong etniko (mga 14% ng populasyon) bilang mga katutubo ng Singapore. Ayon sa kaugalian, ang lingua franca sa gitna ng mga iba't ibang grupo ng etniko sa Singapore ay Bazaar Malay, isang Malay-based creole. Dahil sa kalayaan, ang pamahalaan ay nagpo-promote ng Ingles bilang pangunahing wika ng Singapore. Ang patakarang pag-aaral ng bilingual ay nag-aatas sa mga mag-aaral na mag-aral ng dalawang wika: Ingles at isang "dila ng ina" na tumutugma sa etniko ng estudyante. Ang Malay ay inaalok lamang sa mga estudyanteng di-Malay bilang isang opsyonal na pangatlong wika sa mga sekondaryang paaralan. Dahil dito, inalis ng Ingles ang Bazaar Malay bilang karaniwang wika sa mga taga-Singapore. Samakatuwid, sa kabila ng katayuan ng Malay bilang pambansang wika, ang karamihan ay hindi nagsasalita nito. === Slovenia === Ang [[wikang Eslobeno]] ay ang pambansang wika ng [[Eslobenya|Slovenia]]. Mayroong 6 na wika sa minorya. {{Fact|date=March 2015}} === Timog Africa === Ang [[South Africa]] ay may 11 [[opisyal na wika]], katulad ng [[Wikang Afrikaans|Afrikaans]], Ingles, Ndebele, Northern Sotho, [[Wikang Sesotho|Sotho]], [[Wikang Swati|Swazi]], [[Wikang Tswana|Tswana]], [[Wikang Tsonga|Tsonga]], [[Wikang Venda|Venda]], [[Wikang Xhosa|Xhosa]] at [[Wikang Zulu|Zulu]]. Ang South African Sign Language at [[Wikang Olandes|Dutch]] ay naiiba sa South Africa bagaman hindi kumpleto na lumitaw na pambansang standard na mga wika na kung saan din subsumes isang kumpol ng semi-ulirang mga diyalekto. {| class="cquote pullquote" id="443" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; background-color: transparent; width: auto;" | style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;" | " | style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;" | [[Arabic]], [[German language|German]], [[Greek language|Greek]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hebrew]], [[Khoi]], [[Nama language|Pangalan]], [[Portuguese language|Portuges]], [[Khoisan languages|San]], [[Sanskrit]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]], [[South African Sign Language|Wika sa Pag-sign]] ay nakilala lahat ng konstitusyon sa South Africa. | style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;" | " |} ::Ang mga nabanggit na wika ay maaaring ituring bilang ''minorya ng Lingua francas'' - wala sa mga wikang ito ang ''Opisyal na'' Katayuan ng ''Wika'' sa bansa. {{Fact|date=March 2015}} === Espanya === Ang [[Espanya]] ay may isang pambansang saligang batas na wika, [[Wikang Kastila|Espanyol]], ngunit mayroong apat na iba pang mga wika na co-opisyal sa ilang mga teritoryo: [[wikang Galisyano]] sa [[Galicia (Espanya)|Galicia]], Basque sa [[País Vasco|Euskadi]] at bahagi ng [[Navarra]], [[wikang Katalan]] sa [[Cataluña]], [[Baleares|Balearic Islands]] at [[València (lungsod)|Valencia]] (bilang Valencian ), at diyalektong Aran sa Val d'Aran. === Suwisa === [[Talaksan:Logo_der_Schweizerischen_Eidgenossenschaft.svg|thumb| Ang logo ng pamahalaang [[Suwisa|Swiss]] Federal, sa apat na pambansang wika ng Switzerland. ]] Ang [[Suwisa]] ay may apat na pambansang wika: [[Wikang Aleman|Aleman]], [[Wikang Pranses|Pranses]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]],<ref>{{Cite web|title=The Federal Constitution of the Swiss Confederation, article 4|url=http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|accessdate=2009-04-30|archive-date=2014-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023100747/http://www.admin.ch/ch/e/rs/101/a4.html|url-status=dead}}</ref> lahat ay may opisyal na katayuan sa pambansang antas sa loob ng pamahalaang Pederal ng Switzerland.<ref>{{Cite web|title=Diversité des langues et compétences linguistiques en Suisse|url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|accessdate=2009-04-30|archive-date=2012-09-16|archive-url=https://www.webcitation.org/6Aiw3odRY?url=http://www.nfp56.ch/f_projekt.cfm?kati=3|url-status=dead}}</ref> Ang karamihan (74%) ng populasyon ay nagsasalita ng Aleman, habang ang karamihan ng natitira (21%) ay nagsasalita ng Pranses, at ang mga minorya ay nagsasalita ng Italyano (4%) at Romansh (1%, hindi monolingually). Ang mga nagsasalita ng Aleman ay nangingibabaw sa karamihan ng bansa, habang ang mga nagsasalita ng Pranses ay sumasakop sa mga western na bahagi na malapit sa hangganan ng France, at ang mga nagsasalita ng Italy ay matatagpuan sa timog malapit sa hangganan ng Italya, karamihan sa loob ng Canton ng Ticino. Ang mga nagsasalita ng Romansh ay puro sa Canton ng Grisons sa timog-silangan.<ref>{{Cite web|url=http://official-swiss-national-languages.all-about-switzerland.info/|title=Switzerland's Four National Languages|author=Jud|accessdate=2018-03-03}}</ref> === Taiwan === Sa panahon ng pamamahala ng Hapon (1895 hanggang 1945), ang {{Nihongo|"national language movement"|國語運動|kokugo undō}} promote ang [[wikang Hapones]]. Pagkatapos ng kanilang pagkatalo sa [[Digmaang Sibil ng mga Intsik|Digmaang Sibil ng China]] noong 1949, ang [[Kuomintang|reaksyunaryong Kuomintang]] ng [[Republika ng Tsina (1912–49)|Republika ng Tsina ay]] nagbalik sa isla ng [[Taiwan]], kung saan ipinakilala nila ang Standard Chinese, na sinasalita ng ilan sa populasyon ng isla noong panahong iyon, bilang bagong "pambansa wika ". Noong 2017, ang mga [[Mga wikang Pormosyano|katutubong wika]]<ref>{{Cite web|title=Indigenous Languages Development Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037}}</ref> at Taiwanese Hakka<ref>{{Cite web|title=Hakka Basic Act|url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005}}</ref> ay kinikilala bilang pambansang wika. === Tunisia === Ang opisyal na wika ng estado ng [[Tunisia]] ay [[Wikang Arabe|Arabe]].<ref name="art1">{{Cite web}} Translation by the University of Bern: "Tunisia is a free State, independent and sovereign; its religion is the Islam, its language is Arabic, and its form is the Republic."</ref> Gayunpaman, ang wikang iyon ay hindi ang dila ng populasyon o ginagamit upang makipag-usap sa pagitan ng mga tao sa Tunisiano, sa halip ang Tunisian Arabic ay naglalaro ng mga papel na ito at ang pambansang wika ng Tunisia.<ref>{{Cite web}}</ref> Gayundin, kahit na walang opisyal na katayuan, ang [[Wikang Pranses|Pranses]] ay ginagamit din ng malawakan sa nakasulat at pasalitang anyo nito sa pangangasiwa, edukasyon at negosyo na kapaligiran at kilala ng 63.6% ng populasyon.<ref> {{Cite web}}&nbsp;{{small|(5.58&nbsp;MB)}}</ref> Gayundin ang mga minoridad ng Berber sa timog-kanluran at sa Djerba Island ay gumagamit ng Tunisian Chelha na wika upang makipag-usap sa pagitan nila. === Turkey === [[Wikang Turko|Turko]] ay ang pambansang wika ng [[Turkey]] bawat Turkish konstitusyon. === United Kingdom === Ang [[wikang Ingles]] ( British English ) ay ang ''de facto'' opisyal na wika ng [[United Kingdom]] at ang tanging wika ng tinatayang 95% ng populasyon ng Britanya. {{Fact|date=April 2012}} Ang tatlong Mga Bahay ng Tahanan sa labas ng Inglatera ay may mga pambansang wika sa kanilang sariling may iba't ibang grado ng pagkilala, na magkakasamang umiiral sa dominanteng wikang Ingles. Ang Britanya ay mayroon ding ilang mga [[lupang-Sakop ng Kaputungan]] at mga Teritoryo sa Ibang Bansa na sa ilang mga antas ay namamahala sa sarili, ngunit hindi kinikilala bilang mga malayang estado. Marami sa mga ito ang may sariling wika sa rehiyon. ==== Northern Ireland ==== Sa [[Hilagang Irlanda]], ang parehong Gaelic Irish na wika at ang West Germanic mga diyalektong Ulster Scots ay kinikilala ng Kasunduan sa Magandang Biyernes bilang "bahagi ng kultural na kayamanan ng isla ng Ireland" at itinataguyod ng Foras na Gaeilge (Irish Institute) at Tha Boord o Ulster-Scotch (ang Ulster-Scots Agency) ayon sa pagkakabanggit. ==== Eskosya ==== Sa [[Scotland]], ang Scottish Gaelic ay isang wika ng minorya na sinasalita ng 57,375 katao (1.1% ng populasyon ng Scotland na may edad na tatlong taong gulang).<ref name="2011 Census of Scotland"> [http://www.scotlandscensus.gov.uk/ods-web/data-warehouse.html 2011 Senso ng Scotland], Talaan ng QS211SC. Tiningnan ng Mayo 30, 2014.</ref> Ang Gaelic Language (Scotland) Act 2005 ay nagbibigay ng isang limitadong opisyal na wika, at ang Bòrd na Gàidhlig ay may katungkulan sa "pag-secure ng katayuan ng Gaelic na wika bilang [[opisyal na wika]] ng Scotland na namumuno ng pantay na paggalang sa wikang Ingles."<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/legislation/scotland/acts2005/asp_20050007_en_1|title=Gaelic Language (Scotland) Act 2005|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> Ang mga Scots, sa pangkalahatan ay itinuturing na isang wikang West Germanic na may kaugnayan sa ngunit hiwalay sa Ingles, ay walang opisyal na katayuan ngunit kinikilala bilang isang wika ng minorya, at ang wika ng maraming [[Panitikang Eskoses|panitikan sa Scotland]], kabilang ang mga tula ni Robert Burns. ==== Wales ==== Ang [[wikang Gales]] ay may opisyal na kalagayan sa loob ng [[Wales]], at sa sensus ng 2011, sinasalita ng 562,000 katao, o 19% ng populasyon.<ref>{{Cite web|title=2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011|publisher=ONS|url=http://ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Proficiency-in-Welsh}}</ref> Ang Lupong Wika ng Welsh ( Bwrdd yr Iaith Gymraeg ) ay may legal na katungkulan sa pagtiyak na, "sa pag-uugali ng pampublikong negosyo at pangangasiwa ng katarungan, ang mga wikang Ingles at Welsh ay dapat gamutin batay sa pagkakapantay-pantay".<ref>{{Citation|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1993/Ukpga_19930038_en_2.htm|title=Welsh Language Act 1993|publisher=Office of Public Sector Information}}</ref> ==== Crown dependencies: Isle of Man ==== Ang Ingles ay ''de facto'' lamang ang opisyal na wika. Gayunpaman ang ilang mga salita ng [[Wikang Manes|Manx Gaelic]] (ang makasaysayang pambansang wika) kung minsan ay nakatagpo sa mga institusyon ng Gobyerno, higit sa lahat para sa mga simbolo at seremonyal na layunin, at ito ang pangunahing daluyan ng pagtuturo sa isang pangunahing paaralan. === Uganda === Ang wikang pambansa ng [[Uganda]] ay Ingles. === Ukraine === Ang [[wikang Ukranyo]] ay ang tanging opisyal na wika ng [[Ukraine]], ngunit ang [[wikang Ruso]] ay malawakang sinasalita sa buong bansa lalo na sa mga rehiyon sa silangan ng [[Dnieper]]. === Estados Unidos === Sa [[Estados Unidos]], ang Ingles ( Amerikanong Ingles ) ay pambansang wika lamang sa isang impormal na kahulugan, sa pamamagitan ng mga numero at ng makasaysayang at kontemporaryong samahan. Ang [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang-]] Batas ng [[Saligang Batas ng Estados Unidos|Estados Unidos]] ay hindi malinaw na nagpapahayag ng anumang [[opisyal na wika]], bagaman ang konstitusyon ay nakasulat sa Ingles, gaya ng lahat ng pederal na batas. {{Magmula noong|2015}}, Ipinakilala ng Kinatawan Peter T. King ang HR997, ang ''English Language Unity Act ng 2015'', sa [[kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]]. Ang batas na ito ay magtatatag ng Ingles bilang opisyal na wika ng Estados Unidos. Ang kasamang bill, S.678, ay ipinakilala ni Senador Jim Inhofe sa [[Senado ng Estados Unidos]] noong Marso 9, 2015. Ang parehong mga singil ay tinukoy sa komite. Ang parehong batas ay ipinakilala sa bawat taon mula pa noong 1973.<ref>{{Cite web|url=https://www.congress.gov/search?q=%7B%22source%22%3A%22legislation%22%2C%22search%22%3A%22h.r.997%22%7D|title=All legislation matching 'H.R.997'|publisher=United States Congress|accessdate=December 21, 2015}}</ref> === Vietnam === Sa [[Vietnam]], ang [[wikang Biyetnames]] ay naging de facto na pambansang wika sa loob ng maraming taon, ngunit hindi hanggang sa Dekrito No. 5 ng 2013 na konstitusyon na ang [[wikang Biyetnames]] ay inilarawan bilang Pambansang Wika.<ref>{{Cite web}}</ref> == Tingnan din == * Ethnolect * Katutubong Wika * [[Batas Pangwika|Patakaran sa wika]] * Rehiyonal na Wika * Batayan na wika * [[Opisyal na wika]] * Wika ng pagtatrabaho * Sistema ng pandaigdigang wika == Mga tala at mga sanggunian == <references group=""></references> [[Kategorya:Kultura ayon sa rehiyon]] [[Kategorya:Politika ayon sa isyu]] [[Kategorya:Mga baryedad at estilo ng wika]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] d94ztt3vei3pwc5gekv32ef12lrz8p3 Aklimatisasyon 0 124172 1964177 1856882 2022-08-22T18:25:36Z InternetArchiveBot 113521 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki Ang '''aklimatisasyon''' o '''aklimasyon''' ay ang pagkakahiyang, [[adaptasyon]], pagkahirati, o pagkasanay sa klima at kapaligiran ng isang organismo. Sa mas malawak na paglalarawan, isa itong proseso ng pag-akma o pakikibagay ng [[penotipo]] ng isang indibidwal na organismo sa pagbabago sa kanyang kapaligiran o [[ekosistema]], na nagpapahintulot sa kanyang makaligtas sa mga pagbabago sa temperatura, tubig, makukuhang pagkain, at iba pang mga ligalig at kadalasang kaugnay sa pampanahunang mga pagbabago sa [[lagay ng panahon]]. Nagaganap ang aklimatisasyon sa loob ng maiksing panahon (mga araw hanggang mga linggo) at nasa loob ng panahon ng buhay ng isang organismo. Maaari itong isang hiwalay na pagganap o, sa halip, maaaring kumakatawan sa bahagi ng isang paulit-ulit na yugto, katulad ng [[mamalya]]ng nalalagasan ng mabigat na balahibong pangtaglamig upang magkaroon ng mas magaang na balahibong pangtag-araw. Isang mahalaga katangian ang aklimasyon para sa maraming mga organismo dahil nagpapahintulot itong umunlad o sumailalim sa [[ebolusyon]] sa paglipas ng panahon habang kasabayang nagaganap din ang mga pagbabago sa kanilang kapaligiran. Inaakma ng mga organismo ang kanilang mga katangiang morpolohikal, pang-ugali, pangkatawan, at/o biyokemikal bilang tugon sa ganitong mga pagbabagong pangkapaligiran na hinaharap nila.<ref>(2009) “''[http://encyclopedia.farlex.com/acclimatization Acclimatization] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120308163144/http://encyclopedia.farlex.com/acclimatization |date=2012-03-08 }}''” (n.d.) ''The Unabridged Hutchinson Encyclopedia, nakuha noong 5 Nobyembre 2009</ref> Ang tunay na aklimatisasyon ay isang labis na dahan-dahang proseso, at may malaking kapalit dahil kinasasangkutan ng pagkamatay ng maraming mga indibidwal na organismo. Sa pangkalahatan, kailangang ang malulusog na mga indibidwal lamang ang nararapat na lumipat sa mga lugar na may mga klimang naiiba sa pinagkapanganakan ng mga indibidwal na ito.<ref name=TMHP>{{cite-TMHP|''Acclimatization''}}, pahina 8-9.</ref> == Mga aspeto == Ayon kay [[Rudolf Virchow]] may dalawang aspeto ang aklimatisasyon: ang aspetong '''indibidwal''' at ang aspetong '''hinggil sa lahi'''. Sa dalawang aspetong ito, ang kaugnay ng lahi ang pinakamahalaga. May malaking kaugnayan din sa [[pagmamana ng katangian]] ng magulang sa anak o supling ang pagiging angkop ng mga indibidwal sa isang partikular na klima. Nangangailangan ang mga indibidwal ng muling pag-aakma ng mga prosesong pisyolohikal upang maabot ang bagong mga kalagayan at sitwasyon.<ref name=TMHP/> == Mga sanggunian == {{Reflist}} [[Kategorya:Pisyolohiya]] [[Kategorya:Mga prosesong pang-ekolohiya]] 9t9dourqxwttxlm67b5d0tyx7yw2j73 Kosmetiko 0 126175 1964179 1701667 2022-08-22T21:38:43Z MaurelleL 124278 Ang Korolete ay nabaybay nang mali at isang maliit na karagdagan wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Cosmetics.JPG|thumb|Samu't saring mga kosmetiko at mga kasangkapang panlagay ng kosmetiko.]] Ang '''kosmetiko''', '''kosmetik''', o '''kolorete''' ay mga kagamitang '''pampaganda''', [[pampabango]], o kaya nakapagpapabago ng hitsura ng katawan. Karaniwang ginagamit ang mga kosmetiko upang gawing mas kahali-halina ang isang tao para sa ibang tao, o sa isang [[kultura]] o kabahaging kultura. Kabilang sa mga '''nakapagpapaganda''' o [[nakapagpapabango]] ang mga pamahid, mga pulbos, at mga pabango.<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Cosmetic''}}</ref> Maming ibat ibang layuniarn ng kosmetiko. Ilan sa mga ito ay pangangalaga ng personal at pangangalaga sa balat. Maaaring pang hugas at panglinis ng balat o proteksyon para katawan at balat.  Ang kosmetiko ay matagal ng bahagi ng kasaysayan at kultura ng ibat ibang lahi sa buong mundo. Lahat ng ginagamit at ginagawa ng tao upang mapainam ang wangis ng kanyang katawan ay maituturing na '''[[kalinangang pangkagandahan]]''', '''[[kultura ng kagandahan]]''', o '''[[kultura ng pagpapaganda]]'''.<ref name=NBK>{{cite-NBK|''Beauty Culture''}}, tomo para sa titik B, pahina 110-111.</ref> == Kasaysayan == Noong unang panahon, pangunahing layunin ng kultura ng pagpapaganda ang pagpapaganda lamang ng mukha at [[buhok]] ng mga [[kababaihan]]. Kaya't hindi bago ang diwa at kasiyahan sa paggamit ng mga kosmetiko at pagsubok sa iba't ibang mga estilo ng buhok, bagaman maaaring nagsimula ang pagmemeyk-ap dahil sa mga kadahilanang pangpananampalataya upang mabigyan ng kasiyahan ang mga diyus-diyusan. Sa paglaon naging para sa pagpapaganda na ng katawan ang paggamit ng mga meyk-ap. Pagkaraan ng [[Gitnang mga Panahon]] (''Middle Ages''), naging mahalaga ito noong ika-16 daang taon magpahanggang ika-17 daang taon. Pinipinturahan na ni [[Reyna Jezebel]] ang kanyang mata at nagdidikurasyon na rin siya ng kanyang buhok noon pa mang ika-19 daang taon BK. Noong may 2,000 mga taon na ang nakalilipas, nagkaroon na ng dalubhasang mga [[barbero]] sa [[Sinaunang Roma]]. Pero hindi nasarili ng mga kababaihan ang kasiyahan at kasiglahan sa pagpapaganda dahil naging gawain na rin ito ng sinaunang mga [[kalalakihan]], katulad ng sinaunang mga lalaking Romano, [[Galen]], at mga ginoo noong kapanahunang Elisabetano at noong ika-16 daang taon. Naiulat ni [[Pliny na Matanda]] ang pag-aangkat ng sinaunang mga Romanong lalaki ng mga likidong mga sabon mula sa [[Gaul]] na ginagamit na pampapula ng mga buhok. Inimbento naman at ginamit din ng Griyegong manggagamot na si Galen ang malamig na [[krema]]. Noong panahong Elisabetano, kinukulot ng mga lalaki ang kanilang buhok at [[balbas]] sa pamamagitan ng pagpaplantsa. Noong ika-16 daang taon sa [[Inglatera]] at [[Pransiya]], ang mga ginoo ng korte ay gumagamit na ng mga pulbos at mga pinturang pangmukha.<ref name=NBK/> == Tulong na pampaganda == Kasama sa mga pantulong sa pagpapaganda ang mga sumusunod:<ref name=NBK/> :*[[Pampapula]] o kosmetikong ''[[rouge]]'' :* [[Lipstik]] :* Pamahid sa mata at kapaligiran nito. Ginagawa ito upang mapigilan ang panunuyo at pagtanda ng balat sa ilalim at paligid ng mata. :* Pangkilay :*Pangkulot ng pilikmata o ''eyelash curler'' :* Mga [[losyon]]g pambalat :* Mga panuldok na pampaganda, mga patseng yari sa itim na tela na idinidikit sa [[pisngi]], [[baba (anatomiya)|baba]], at [[noo]]. Ginamit ito ng sinaunang mga [[Ehipsiyo]] at ng mga tao sa [[Pransiya]] noong ika-17 daang taon upang mabigyang-diin ang parang gatas na kaputian ng balat. :* Kosmetikong maskara sa mukha :* Pangangalaga at pagpinta sa mga kuko :*[[Pabango]] :* Pangkulay ng buhok :* Pangkulot ng buhok == Tingnan din == * [[Kaaya-ayang pangangatawan]] *[[Balat (anatomiya)|Balat]] == Mga sanggunian == {{Reflist}} [[Kategorya:Kagandahan]] mfwicq73oopfbsdlj9qdbra20gm0wwm Montefiore dell'Aso 0 138206 1964159 1926737 2022-08-22T15:23:22Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1086446979|Montefiore dell'Aso]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montefiore dell'Aso|official_name=Comune di Montefiore dell'Aso|native_name=|image_skyline=Montefioredellaso flickr04.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=Plaza ng Montefiore na may kampanaryo, balong, loggia|image_shield=Montefiore_dell'Aso-Stemma.png|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|43|3|N|13|45|E|type:city(2,229)_region:IT|display=inline}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=|mayor_party=|mayor=Achille Castelli|area_footnotes=|area_total_km2=28.1|population_footnotes=|population_demonym=Montefiorani|elevation_footnotes=|elevation_m=412|saint=[[Saint Lucy|Santa Lucia]]|day=Disyembre 13|postal_code=63010|area_code=0734|website={{official website|http://www.comune.montefioredellaso.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montefiore dell'Aso''' ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|70|km|mi}} timog-silangan ng [[Ancona]] at mga {{Convert|25|km|mi}} hilagang-silangan ng [[Ascoli Piceno]]. Isa sa ilang [[Talaan ng mga bayan sa mga burol sa Gitnang Italya|mga bayan sa mga burol sa Gitnang Italya]], ang Montefiore dell'Aso ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Campofilone]], [[Carassai]], [[Lapedona]], [[Massignano]], [[Monterubbiano]], [[Moresco]], [[Petritoli]], at [[Ripatransone]]. Kasama sa mga makasaysayang tanawin ang Romaniko-Gotikong na simbahan ng San Francisco, na kinaroroonan ng mga sepulkro ng Kardinal [[Gentil Portino da Montefiore|Gentile Partino]] (1310) at pintor na si [[Adolfo de Carolis]], habang ang mga abside ay may mga fresco ng [[Maestro ng Offida]]. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == {{Commons category}} * [http://www.comune.montefioredellaso.ap.it/ Comune di Montefiore dell'Aso | Homepage] {{Clear}}{{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] bcbv666sg9q02v54s6e8zfg734kemd1 1964164 1964159 2022-08-22T15:34:41Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montefiore dell'Aso|official_name=Comune di Montefiore dell'Aso|native_name=|image_skyline=Montefioredellaso flickr04.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=Plaza ng Montefiore na may kampanaryo, balong, loggia|image_shield=Montefiore_dell'Aso-Stemma.png|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|43|3|N|13|45|E|type:city(2,229)_region:IT|display=inline}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=|mayor_party=|mayor=Achille Castelli|area_footnotes=|area_total_km2=28.1|population_footnotes=|population_demonym=Montefiorani|elevation_footnotes=|elevation_m=412|saint=[[Saint Lucy|Santa Lucia]]|day=Disyembre 13|postal_code=63010|area_code=0734|website={{official website|http://www.comune.montefioredellaso.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montefiore dell'Aso''' ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|70|km|mi}} timog-silangan ng [[Ancona]] at mga {{Convert|25|km|mi}} hilagang-silangan ng [[Ascoli Piceno]]. Isa sa ilang [[Talaan ng mga bayan sa mga burol sa Gitnang Italya|mga bayan sa mga burol sa Gitnang Italya]], ang Montefiore dell'Aso ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Campofilone]], [[Carassai]], [[Lapedona]], [[Massignano]], [[Monterubbiano]], [[Moresco]], [[Petritoli]], at [[Ripatransone]]. Kasama sa mga makasaysayang tanawin ang Romaniko-Gotikong na simbahan ng San Francisco, na kinaroroonan ng mga sepulkro ng Kardinal [[Gentil Portino da Montefiore|Gentile Partino]] (1310) at pintor na si [[Adolfo de Carolis]], habang ang mga abside ay may mga fresco ng [[Maestro ng Offida]]. == Kasaysayan == Ang ilang mga natuklasan ay nagpapatotoo sa pagkakaroon ng mga populasyon na nasa panahong prehistoriko na umunlad noong panahon ng Romano, gaya ng ipinakita ng mga senturyon ng lupain at mga nekropolis noong ika-1 at ika-2 siglo AD. Ipinapalagay na ang pangalang Montefiore ay nagmula sa kulto ng Diyosang si Flora, tagapagtanggol ng kanayunan na sinasamba ng mga taong Italiko. == Sport == Ang Polisportiva Montefiore ay ang una at tanging koponan ng futbol sa bansa at maaaring ipagmalaki ang higit sa 60 taon ng aktibidad. Ang kulay ng lipunan nito ay ang garnet at ang eskudo de armas nito ay ang 5 burol, simbolo ng bayan. Nagaganap ang mga home match sa kaparangang pang-sports ng munisipyo, na matatagpuan sa loob ng liwasang "De Vecchis". Sa kasalukuyan ang koponan ay naglalaro sa [[Ikalawang Kategorya]]. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == {{Commons category}} * [http://www.comune.montefioredellaso.ap.it/ Comune di Montefiore dell'Aso | Homepage] {{Clear}}{{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] glub8sbxxtxgrm1dxades2g0ro42tnu Montegallo 0 138207 1964161 1926738 2022-08-22T15:25:21Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1041819462|Montegallo]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montegallo|official_name=Comune di Montegallo|native_name=|image_skyline=Santa Maria in Lapide.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|50|N|13|20|E|type:city(603)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Abetito, Astorara, Balzo, Balzetto, Bisignano, Castro, Colle, Collefratte, Colleluce, Collicello, Corbara, Fonditore, Forca, Interprete, Migliarelli, Piano, Propezzano, Rigo, Uscerno, Vallorsara|mayor_party=|mayor=Sergio Fabiani|area_footnotes=|area_total_km2=48.46|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Montegallesi|elevation_footnotes=|elevation_m=|saint=|day=|postal_code=63040|area_code=0736|website={{official website|http://www.comune.montegallo.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montegallo''' ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|90|km|mi}} timog ng [[Ancona]] at mga {{Convert|20|km|mi}} sa kanluran ng [[Ascoli Piceno]]. Ang Montegallo ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Acquasanta Terme]], [[Arquata del Tronto]], [[Comunanza]], [[Montemonaco]], at [[Roccafluvione]]. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.comune.montegallo.ap.it/ Opisyal na website] {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Official website different in Wikidata and Wikipedia]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 8ul27sylngtl56khv6sojmo6tbtbwiq 1964168 1964161 2022-08-22T15:41:02Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montegallo|official_name=Comune di Montegallo|native_name=|image_skyline=Santa Maria in Lapide.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|50|N|13|20|E|type:city(603)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Abetito, Astorara, Balzo, Balzetto, Bisignano, Castro, Colle, Collefratte, Colleluce, Collicello, Corbara, Fonditore, Forca, Interprete, Migliarelli, Piano, Propezzano, Rigo, Uscerno, Vallorsara|mayor_party=|mayor=Sergio Fabiani|area_footnotes=|area_total_km2=48.46|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Montegallesi|elevation_footnotes=|elevation_m=|saint=|day=|postal_code=63040|area_code=0736|website={{official website|http://www.comune.montegallo.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montegallo''' ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|90|km|mi}} timog ng [[Ancona]] at mga {{Convert|20|km|mi}} sa kanluran ng [[Ascoli Piceno]]. Ang Montegallo ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Acquasanta Terme]], [[Arquata del Tronto]], [[Comunanza]], [[Montemonaco]], at [[Roccafluvione]]. == Kasaysayan == Walang nakasulat na mga tala o arkeolohikong labi na tumutukoy sa teritoryo ng Montegallo noong panahong sinauna at Romano, kahit na ang ilang mga natuklasan ng mga palaso ng armas at acorn ay nagmumungkahi na ang lugar ay pinangyarihan ng mga labanan o pagtatalo noong unang panahon. Noong panahong medyebal, ang lugar ay kilala sa pangalan ng Santa Maria sa Lapide, mula sa pangalan ng isang mahalagang simbahan, na umiiral pa rin, na nangingibabaw sa lugar. Sa paligid ng ikawalong siglo, si Marchio Gallo, isang bikaryo ni Carlomagno, ay ipinadala upang pamahalaan sa mga lugar na ito. Nagtayo siya ng kastilyo sa tuktok ng bundok kung saan matatanaw ang modernong bayan ng Balzo. Ang kastilyo ay tinawag na Mons Sanctae Mariae in Gallo at naging puntong sanggunian para sa mga naninirahan sa lugar. Mula sa panahong ito ang teritoryo ay nagsimulang tawaging Monte Gallorum o Monte Gallo. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.comune.montegallo.ap.it/ Opisyal na website] {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Official website different in Wikidata and Wikipedia]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] df5fk2pdq6mc9ecm7t07m0msol2fj4e Monteprandone 0 138208 1964160 1926739 2022-08-22T15:25:01Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1016381443|Monteprandone]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Monteprandone|official_name=Comune di Monteprandone|native_name={{lang|nap|Munneprannù}}|image_skyline=Monteprandone.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|55|N|13|50|E|type:city(10,733)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Centobuchi|mayor_party=|mayor=Sergio Loggi|area_footnotes=|area_total_km2=26.38|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Monteprandonesi|elevation_footnotes=|elevation_m=280|saint=[[Jaime de la Marca]]|day=Nobyembre 28|postal_code=63076|area_code=0735|website={{official website|http://www.comune.monteprandone.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Monteprandone''' ({{Lang-nap|Munneprannù}}) ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|80|km|mi}} timog-silangan ng [[Ancona]] at mga {{Convert|20|km|mi}} hilagang-silangan ng [[Ascoli Piceno]]. Ito ang lugar ng kapanganakan ni [[Jaime de la Marca]]. Ang Monteprandone ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Acquaviva Picena]], [[Colonnella]], [[Controguerra]], [[Martinsicuro]], [[Monsampolo del Tronto]], at [[San Benedetto del Tronto]]. == Tingnan din == * [[Porto d'Ascoli]] == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.comune.monteprandone.ap.it/ Opisyal na website] {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Napolitano]] 60up46yqlpbw569fx3k0pt221ewi4m6 1964167 1964160 2022-08-22T15:38:34Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Monteprandone|official_name=Comune di Monteprandone|native_name={{lang|nap|Munneprannù}}|image_skyline=Monteprandone.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|55|N|13|50|E|type:city(10,733)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Centobuchi|mayor_party=|mayor=Sergio Loggi|area_footnotes=|area_total_km2=26.38|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Monteprandonesi|elevation_footnotes=|elevation_m=280|saint=[[Jaime de la Marca]]|day=Nobyembre 28|postal_code=63076|area_code=0735|website={{official website|http://www.comune.monteprandone.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Monteprandone''' ({{Lang-nap|Munneprannù}}) ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|80|km|mi}} timog-silangan ng [[Ancona]] at mga {{Convert|20|km|mi}} hilagang-silangan ng [[Ascoli Piceno]]. Ito ang lugar ng kapanganakan ni [[Jaime de la Marca]]. Ang Monteprandone ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Acquaviva Picena]], [[Colonnella]], [[Controguerra]], [[Martinsicuro]], [[Monsampolo del Tronto]], at [[San Benedetto del Tronto]]. == Pinagmulan ng pangalan == Ayon sa [[alamat]], ang kastilyo ay itinayo noong ika-9 na siglo ng isang [[Mga Franco|Franco]] na kabalyero kasunod ni [[Carlomagno]]. Ang pangalan nito ay Brandone o Prandone, kaya naging pangalan ng kastilyo at bayan. == Ekonomiya == Ang tradisyonal na ekonomiyang pang-agrikultura na may mga tipikal na produkto ng lupaing ito tulad ng [[Langis ng olibo|langis ng oliba]] at [[bino]], ngayon ay isang pangalawang bagay sa harap ng pagkakaroon ng maraming aktibidad na pang-industriya, kahit na sa malalaking sukat, na matatagpuan sa [[Centobuchi]] at binuo sa huling 30 taon. Sa iba pa, itinatampok namin ang produksiyon ng mga [[helikopter]], kasangkapan sa banyo, at ang pagbabago ng prutas at gulay. Ang iba't ibang aktibidad, parehong tingian at pakyawan, ay may malaking interes din sa ekonomiya. == Tingnan din == * [[Porto d'Ascoli]] == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.comune.monteprandone.ap.it/ Opisyal na website] {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Napolitano]] 0cxoh9o4c1u83bsfau6ztiv84vkp7tx Montemonaco 0 138209 1964163 1926740 2022-08-22T15:31:11Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/948066345|Montemonaco]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montemonaco|official_name=Comune di Montemonaco|native_name=|image_skyline=Torrioni a Montemonaco.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=Torrioni sa mga pader ng Montemonaco|image_shield=Montemonaco-Stemma.png|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|54|N|13|20|E|type:city(660)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Altino, Ariconi, Cerqueto, Cese, Cittadella, Colleregnone, Collina, Ferrà, Foce, Isola San Biagio, Lanciatoio, Le Castagne, Le Vigne, Pescolle, Pignotti, Poggio di pietra, Rascio, Rivo Rosso, Rocca, Rocca da capo, Ropaga, San Giorgio all'Isola, San Lorenzo, Tofe, Vallefiume, Vallegrascia.|mayor_party=|mayor=Onorato Corbelli|area_footnotes=|area_total_km2=67.52|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Montemonachesi|elevation_footnotes=|elevation_m=980|saint=[[San Sebastian]]|day=Enero 20|postal_code=63048|area_code=0736|website=|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montemonaco''' ay isang bayan at [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|150|km|mi}} hilagang-silangan mula sa [[Roma]]. Matatagpuan ito sa loob ng [[Kabundukang Sibilin|Kabundukang Sibilino]], sa kahabaan ng lambak ng [[Aso (ilog)|Aso]], sa isang talampas na nakaharap sa Bundok Zampa at [[Bundok Sibilla]]. Matatagpuan ito sa malapit ang [[Monte Vettore]] at ang [[Lago di Pilato]]. Bahagyang nasangkot sa [[Mga lindol sa Gitnang Italya noong Oktubre 2016|kamakailang mga lindol]], kinuha ng Montemonaco ("Bundok Monghe") ang pangalan nito mula sa isang monasteryong [[Mga Benedictino|Benedictino]] na itinatag dito noong ika-8 siglo. == Mga sanggunian == <references /> {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 1w0v0756b09klpxf44u804ifxrpe205 1964169 1964163 2022-08-22T15:47:13Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Montemonaco|official_name=Comune di Montemonaco|native_name=|image_skyline=Torrioni a Montemonaco.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=Torrioni sa mga pader ng Montemonaco|image_shield=Montemonaco-Stemma.png|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|54|N|13|20|E|type:city(660)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Altino, Ariconi, Cerqueto, Cese, Cittadella, Colleregnone, Collina, Ferrà, Foce, Isola San Biagio, Lanciatoio, Le Castagne, Le Vigne, Pescolle, Pignotti, Poggio di pietra, Rascio, Rivo Rosso, Rocca, Rocca da capo, Ropaga, San Giorgio all'Isola, San Lorenzo, Tofe, Vallefiume, Vallegrascia.|mayor_party=|mayor=Onorato Corbelli|area_footnotes=|area_total_km2=67.52|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Montemonachesi|elevation_footnotes=|elevation_m=980|saint=[[San Sebastian]]|day=Enero 20|postal_code=63048|area_code=0736|website=|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Montemonaco''' ay isang bayan at [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|150|km|mi}} hilagang-silangan mula sa [[Roma]]. Matatagpuan ito sa loob ng [[Kabundukang Sibilin|Kabundukang Sibilino]], sa kahabaan ng lambak ng [[Aso (ilog)|Aso]], sa isang talampas na nakaharap sa Bundok Zampa at [[Bundok Sibilla]]. Matatagpuan ito sa malapit ang [[Monte Vettore]] at ang [[Lago di Pilato]]. Bahagyang nasangkot sa [[Mga lindol sa Gitnang Italya noong Oktubre 2016|kamakailang mga lindol]], kinuha ng Montemonaco ("Bundok Monghe") ang pangalan nito mula sa isang monasteryong [[Mga Benedictino|Benedictino]] na itinatag dito noong ika-8 siglo. == Mga sanggunian == Ang mga unang makasaysayang pagsisiyasat sa Montemonaco na isinagawa noong unang kalahati ng ikadalawampu siglo ni Augusto Vittori ay natunton ang pinagmulan ng toponimo sa isang nukleo ng mga [[Mga Benedictino|Benedictinong monghe]] na nanirahan sa maliit na talampas na ito mula noong ikawalong siglo. Ang portipikasyon at ang konstitusyon sa isang libreng munisipalidad ay nangyari noong ikalabintatlong siglo matapos ang awtoridad ng mga maharlika ng Monte Passillo at ng iba pang lokal na panginoon ay lubhang humina. Noon ay itinayo ng Montemonachesi ang matataas na pader na bato na pinagsalitan ng mga tore, na mula noon ay ginawang independyente at ipinagmamalaki ng Montemonaco sa pagtataboy sa mga pag-atake ng mga kalapit na munisipalidad ng [[Norcia]], [[Montefortino]], [[Amandola]], [[Arquata del Tronto]], at maging ni [[Francesco Sforza]] at [[Niccolò Piccinino]] kung saan, sa kabila nina Amandola at [[Montefortino]] na palaging nasakop sa iba't ibang pagkakataon, nagawa nilang magpataw ng mga kasunduan sa kapuwa kaginhawaan.<ref>Augusto Vittori, Montemonaco nel regno della Sibilla Appenninica, 1933 L.E.F. (FI) pag 19-51</ref> == Mga sanggunian == <references /> {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] ga54nw2ee1grar2u6go7rgkpfd5xvn5 Offida 0 138210 1964162 1926741 2022-08-22T15:27:41Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1077161840|Offida]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox Commune Italya|name=Offida|official_name=Comune di Offida|native_name=|image_skyline=Palazzo municipale Offida.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=Munisipyo|image_shield=Offida-Stemma.png|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|coordinates={{coord|42|56|N|13|41|E|type:city(5,361)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Marche]]|province=[[Lalawigan ng Ascoli Piceno|Ascoli Piceno]] (AP)|frazioni=Borgo Miriam, San Barnaba, Santa Maria Goretti|mayor_party=|mayor=Valerio Lucciarini De Vincenzi|area_footnotes=|area_total_km2=49.2|population_footnotes=<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>|population_demonym=Offidani|elevation_footnotes=|elevation_m=293|saint=|day=|postal_code=63035|area_code=0736|website={{official website|http://www.comune.offida.ap.it/}}|footnotes=}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox settlement with image map1 but not image map]] Ang '''Offida''' ay isang [[komuna]] (munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Ascoli Piceno]] sa rehiyon ng [[Marche]] ng [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|80|km|mi}} timog ng [[Ancona]] at mga {{Convert|12|km|mi|0}} hilagang-silangan ng [[Ascoli Piceno]], sa isang mabatong patusok sa pagitan ng mga lambak ng [[Tesino]] (mula sa hilaga) at [[Tronto]] (timog) na mga ilog. == Kasaysayan == Pinagtatalunan ang pinagmulan ng Offida. Sa teritoryo nito ay natagpuan ang mga libingan ng mga [[Mga Piceno|Piceno]] (ika-7-5 siglo BK) at mga labing [[Sinaunang Roma|Romano]]; gayunpaman, ang bayan ay kilala lamang mula 578 AD nang ang populasyon, na tumakas sa [[Mga Lombardo|Lombardong]] pananalakay, ay nagtatag ng ilang kastilyo sa lugar, kasama ang Offida. Ang tunay na unang makasaysayang pagbanggit ay nagsimula noong 1039, nang matanggap ng [[Abadia ng Farfa]] ang kastilyo ng ''Ophida'', na kinumpirma noong 1261 ni [[Papa Urbano IV]]. [[Talaksan:Offida12.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Offida12.jpg/250px-Offida12.jpg|left|thumb|250x250px| Ang mga abside ng Santa Maria della Rocca]] == Pangunahing tanawin == === Santa Maria della Rocca === Ang simbahan ng Santa Maria della Rocca ay itinuturing na isa sa mga pangunahing tampok na arkitektura ng buong rehiyon ng Marche. Matatagpuan ito sa pinakakanlurang dulo ng bayan, na napapalibutan sa tatlong gilid ng mga bangin na nagpapalaki sa laki nito. Ito ay isang malaking ladrilyong gawang konstruksiyon sa estilong [[Arkitekturang Romaniko|Romaniko]]-[[Arkitekturang Gotiko|Gotiko]], na idinisenyo ng isang maestro Albertino noong 1330 sa isang umiiral nang Benedictinong simbahan. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.comune.offida.ap.it/ Opisyal na website] {{Lalawigan ng Ascoli Piceno}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 2vr326fp8ayoimx8qugbom224q93rgf A-1 Pictures 0 152243 1964136 1964093 2022-08-22T13:50:56Z GinawaSaHapon 102500 /* Pagtatag at mga unang taon */ wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates}} {{Infobox company | name = A-1 Pictures Inc. | native_name = 株式会社A-1 Pictures | romanized_name = Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu | logo = A-1 Pictures Logo.svg | logo_size = | slogan = | vector_logo = | type = [[Kabushiki gaisha]]<br>[[Subsidiary]] | genre = | foundation = {{start date and age|2005|5|9}} | founder = Mikihiro Iwata | location = [[Suginami, Tokyo]], [[Hapón]] | origins = | key_people = Shinichiro Kashiwada <small>(Pangulo)</small> | area_served = | industry = [[Anime]] | products = | revenue = | operating_income = | net_income = | owner = [[Sony Group Corporation]] | num_employees = | parent = [[Aniplex]] | subsid = | divisions = {{plainlist|Dibisyon ng Animasyon{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Animasyon ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 動画部}}, ang namamahala sa animasyon.}}<br/>Dibisyon ng Sining{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Sining ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 美術部}}, ang namamahala sa sining.}}<br/>Dibisyon ng Potograpiya{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Potograpiya ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 撮影部}}, ang namamahala sa ''compositing'' (pagpapatong-patong) at epektong biswal.}}<br/>Dibisyon ng Kulay{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Pagtapos ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 仕上部}}, ang namamahala sa kulay at pagpinta.}}}} | homepage = {{URL|https://a1p.jp/}} {{small|(sa wikang Hapón)}} | footnotes = <ref name="a1about"/> }} Ang '''A-1 Pictures'''{{efn|{{lang-ja|株式会社A-1 Pictures|translit=Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu}}}} ay isang [[istudyong pang-animasyon]] na nakabase sa [[Suginami, Tokyo]] sa [[Hapón]]. Itinatag ito noong 2005 ng prodyuser na si Mikihito Iwata.<ref name="cbrTop10">{{cite web|url=https://www.cbr.com/best-a-1-pictures-anime/|title=10 Best Anime from A-1 Pictures (According to IMDb)|trans-title=20 Pinakamagagandang Anime mula sa A-1 Pictures (Ayon sa IMDb)|lang=en|last=Jones|first=Isaiah|website=CBR|access-date=11 Agosto 2022|date=4 Oktubre 2019}}</ref><ref name="cloverworks">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2018-04-02/a-1-pictures-koenji-studio-rebrands-as-cloverworks/.129827|title=A-1 Pictures' Kōenji Studio Rebrands as CloverWorks|trans-title=Ni-rebrand bilang CloverWorks ang Kōenji Studio ng A-1 Pictures|lang=en|last=Pineda|first=Rafael Antonio|date=2 Abril 2018|website=[[Anime News Network]]|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Subsidiary ito ng [[Aniplex]].<ref name="a1about">{{cite web|archive-url=https://web.archive.org/web/20220808204732/https://a1p.jp/about/|url=https://a1p.jp/about/|archive-date=8 Agosto 2022|access-date=11 Agosto 2022|title=About|trans-title=Patungkol|lang=ja|website=A-1 Pictures}}</ref> Ilan sa mga sikat nilang ginawa ang ''[[Fairy Tail]]'' (2009–2019), ''[[Anohana]]'' (2011), ''[[Sword Art Online]]'' (2012–), ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'' (2014–2015), at ''[[Kaguya-sama: Love is War]]'' (2019–). == Kasaysayan == === Pagtatag at mga unang taon === Itinatag ang A-1 Pictures noong ika-9 ng Mayo 2005 sa ilalim ng [[Aniplex]], ang sangay ng [[Sony Music Entertainment Japan]] para sa mga produksiyon ng [[anime]]. Si Hideo Katsumata ang itinalagang pangulo at CEO ng kumpanya.<ref name="presUeda">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-06-22/a-1-ceo-hideo-katsumata-assumes-new-title-at-aniplex|title=A-1 CEO Hideo Katsumata Assumes New Title at Aniplex|trans-title=Lumipat sa Bagong Posisyon ang CEO ng A-1 na si Hideo Katsumata|last=Loo|first=Egan|date=23 Hunyo 2010|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Una nilang prinodyus ang orihinal na anime na ''[[Zenmai Zamurai]]'' noong 2006 hanggang 2009. Noong 2007 naman, inilabas nila ang anime ng sikat na [[baseball]] [[manga]] na ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]'', at nagdaos ng panel para rito sa [[Tokyo International Anime Fair]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-03-27/taf-2007-a-1-pictures-discusses-ookiku-furikabutte|date=28 Marso 2007|title=TAF 2007: A-1 Pictures Discusses ''Ookiku Furikabutte''|trans-title=TAF 2007: Pinag-usapan ng A-1 Pictures ang ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|last=Miller|first=Evan|website=[[Anime News Network]]|access-date=11 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong taon, nagdaos rin sila ng panel sa [[Anime Expo]] na ginanap sa [[Long Beach, California]] sa [[Estados Unidos]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-05-21/new-aniplex-backed-studio-to-hold-panel-at-anime-expo|date=22 Mayo 2007|access-date=11 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=New Aniplex-Backed Studio to Hold Panel at Anime Expo|trans-title=Bagong Istudyo ng Aniplex, Magdadaos ng Panel sa Anime Expo|lang=en}}</ref> Sila ang napiling istudyo ng cable channel na [[Animax]] para isa-anime ang ''Takane no Jitensha'', ang nanalong script sa ika-6 na edisyon ng [[Gawad Animax|Animax Awards]], na ipinalabas sa naturang channel noong 2008.<ref>{{cite web|title=6th Animax Award-Winning Scripts Announced|trans-title=Inanunsyo na ang mga Nanalong Script sa Ika-6 na Animax Awards|lang=en|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-09-10/6th-animax-award-winning-scripts-announced|last=Loo|first=Egan|date=10 Setyembre 2007|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Noong ika-8 ng Nobyembre, inanunsyo nila ang pagsasa-anime nila sa popular na video game na ''[[Persona 3]]''. Pinamagatang ''[[Persona: Trinity Soul]]'', sequel ito ng laro na ipinalabas noong Enero 2008.<ref>{{cite web|title=''Persona 3'' Game Adapted as Television Anime for January (Updated)|trans-title=Isina-anime ang Larong ''Persona 3'' na ipapalabas sa Enero (Na-update)|last=Loo|first=Egan|date=8 Nobyembre 2008|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-11-07/persona-3-game-adapted-as-television-anime|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Marso 2008 sa [[Tokyo International Anime Fair]] ang pagprodyus nila sa bagong anime ng seryeng ''[[Tetsuwan Birdy]]''.<ref>{{cite web|date=23 Marso 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=New ''Birdy's'' Title Revealed: ''Birdy the Mighty Decode''|trans-title=Binunyag na ang Bagong ''Birdy's'': ''Birdy the Mighty Decode''|lang=en|last=Loo|first=Egan|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-22/new-birdy-title-revealed-birdy-the-mighty-decode|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Pinamagatang ''Tetsuwan Birdy Decode'', inilabas ito noong Hulyo 2008 hanggang Marso 2009. Inanunsyo naman sa isyu ng magasin na ''[[Animedia]]'' para sa Agosto 2008 ang anime ng manga na ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'', na inilabas noong Oktubre ng taong ding yon, hanggang Marso 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-07-11/kuroshitsuji-anime-confirmed-to-premiere-this-fall|last=Loo|first=Egan|date=11 Hulyo 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=Kuroshitsuji Anime Confirmed to Premiere This Fall|trans-title=Kumpirmadong Magpi-premiere Ngayon Taglagas ang Anime ng ''Kuroshitsuji''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Sa parehong buwan din nila inilabas ang anime ng manga na ''[[Kannagi]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-08-15/kannagi-crazy-shrine-maidens-anime-trailer-streamed|last=Loo|first=Egan|date=16 Agosto 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=''Kannagi: Crazy Shrine Maidens'' Anime Trailer Streamed|trans-title=Nai-stream na ang Trailer ng Anime ng ''Kannagi: Crazy Shrine Maidens''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Nobyembre 2008 na sila ang gagawa sa anime ng [[larong bidyo|video game]] ng [[Sega]] na ''[[Senjou no Valkyria]]'', na inilabas naman noong Abril hanggang Setyembre 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-11-12/valkyria-chronicles-game-to-get-tv-anime-next-spring|date=12 Nobyembre 2008|access-date=13 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Valkyria Chronicles'' Game to Get TV Anime Next Spring (Updated)|trans-title=Magkakaroon ng TV Anime ang Larong ''Valkyria Chronicles'' sa Darating na Tagsibol (Na-update)|lang=en}}</ref> Sila ang pangunahing istudyo na gumawa sa anime ng [[shounen]] manga na ''[[Fairy Tail]]''. Nagkaroon ito ng tatlong magkakahiwalay na serye: ang una mula 2009 hanggang 2013,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-26/fairy-tail-manga-gets-anime-adaptation-green-lit|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' Manga Gets TV Anime Green-Lit for Fall (Updated)|trans-title=Nakuha ng Manga na ''Fairy Tail'' ang Greenlit sa TV Anime (Na-update)|lang=en|date=27 Hunyo 2009|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-02/fairy-tail-anime-tv-run-to-end-on-march-30|title=''Fairy Tail'' Anime's TV Run to End on March 30 (Updated)|trans-title=Magtatapos sa Marso 30 ang Pagpapalabas sa TV ng Anime ng ''Fairy Tail''|lang=en|last=Sherman|first=Jennifer|date=2 Marso 2013|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> pangalawa noong 2015 hanggang 2016,<ref>{{cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2013/12/28/fairy-tail-anime-scheduled-for-spring-return|title="Fairy Tail" Anime Scheduled for Spring Return|trans-title=Naka-iskedyul para sa Pagbabalik sa Tagsibol ang Anime na "Fairy Tail"|lang=en|website=[[Crunchyroll]]|last=Green|first=Scott|date=28 Disyembre 2013|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-19/fairy-tail-tv-anime-has-new-project-in-the-works/.99990|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=19 Marso 2016|access-date=13 Agosto 2022|title=''Fairy Tail'' TV Anime Has New Project in the Works|trans-title=May Bagong Ginagawang Proyekto ang TV Anime na ''Fairy Tail''|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref> at pangatlo mula 2018 hanggang 2019, para sa kabuuan na 328 episode.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2018-08-21/final-fairy-tail-tv-anime-reveals-visual-october-7-premiere/.135727|last=Sherman|first=Jennifer|date=21 Agosto 2018|access-date=13 Agosto 2022|title=Final ''Fairy Tail'' TV Anime Reveals Visual, October 7 Premiere|trans-title=Binunyag ng Huling TV Anime na ''Fairy Tail'' ang Visual, Premiere sa Oktubre 7|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2019-07-27/fairy-tail-tv-anime-confirmed-to-end-in-328th-episode/.149400|last=Loo|first=Egan|date=27 Hulyo 2019|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' TV Anime Confirmed to End in 328th Episode|trans-title=Kumpirmadong Magtatapos ang TV Anime na ''Fairy Tail'' sa ika-328 na Episode|lang=en}}</ref> Inanunsyo naman noong Enero 2008 na sila ang gagawa sa isang [[sci-fi]] na pelikula na may tentatibong pamagat na ''The Uchuu Show'', na nakatakdang ipalabas sa taong 2008.<ref>{{cite web|last=Loo|first=Egan|title=''Read or Die'' Team to Create ''The Uchū Show'' Movie in 2008|trans-title=Gagawin ng ''Read or Die'' Team ang Pelikulang ''The Uchū Show'' [ngayong] 2008.|lang=en|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-01-07/read-or-die-team-to-create-the-uchu-show-movie-in-2008|date=8 Enero 2008|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Gayunpaman, inurong ito sa 2010 na may bagong pamagat na ''[[Uchuu Show e Youkoso]]'' at nag-premiere sa [[Berlin International Film Festival]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-01-14/read-or-die-team-welcome-to-the-space-show-at-berlin|title=''Read or Die'' Team's ''Welcome to the Space Show'' at Berlin|trans-title=''Welcome to the Space Show'' ng ''Read or Die'' Team sa Berlin|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=14 Enero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> === 2010s === Noong 2010, nakipagtulungan ang A-1 Pictures sa isang proyekto ng [[Aniplex]] at ng [[TV Tokyo]] na ''Anime no Chikara''.{{efn|{{lang-ja|アニメノチカラ}}; {{literal|lk=yes|Lakas ng Anime}}}}<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-03/aniplex-tv-tokyo-work-on-anime-no-chikara-project|title=Aniplex, TV Tokyo Work on ''Anime no Chikara'' Project|trans-title=Magtatrabaho ang Aniplex, TV Tokyo sa Proyektong ''Anime no Chikara''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=3 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Tatlo ang nagawang orihinal na anime sa ilalim nito noong 2010: ''[[Sora no Woto]]'', ''[[Senkou no Night Raid]]'', at ''[[Seikimatsu Occult Gakuin]]''.<ref>{{cite web|url=https://dengekionline.com/elem/000/000/186/186035/|website=[[Dengeki Bunko|Dengeki Online]]|title=TV Tokyo × Aniplex Shin Project "Anime no Chikara" wo Happyou|script-title=ja:テレビ東京×アニプレックスの新プロジェクト“アニメノチカラ”を発表!|trans-title=Inanunsyo na ang Bagong Proyekto ng TV Tokyo × Aniplex na "Anime no Chikara"|date=11 Agosto 2009|access-date=15 Agosto 2022|lang=ja}}</ref> Bukod sa proyektong ito, inilabas din nila ang mga anime ng [[yaoi]] na [[nobelang biswal]] na ''[[Togainu no Chi]]'' at ang [[slice of life]] na [[yonkoma]] na ''[[Working!!]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-03-22/togainu-no-chi-tv-anime-officially-announced|title=''Togainu no Chi'' TV Anime Officially Announced|trans-title=Opisyal na Inanunsyo na ang TV Anime ng ''Togainu no Chi''|website=[[Anime News Network]]|date=22 Marso 2010|last=Loo|first=Egan|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-09/karino-takatsu-working-manga-gets-anime-green-lit|date=9 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022|title=Karino Takatsu's ''Working!!'' Manga Gets Anime Green-Lit (Update 2)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa Anime ang Manga na ''Working!!'' ni Karino Takatsu|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan}}</ref> pati na rin ang mga pangalawang season ng ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'' at ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-14/kuroshitsuji-anime-second-season-green-lit|title=''Kuroshitsuji'' Anime's Second Season Green-Lit (Updated)|trans-title=Na-greenlit na ang Pangalawang Season ng Anime na ''Kuroshitsuji'' (Na-update)|date=14 Hunyo 2009|access-date=14 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-02-26/2nd-ookiku-furikabutte-tv-anime-series-titled-dated|last=Loo|first=Egan|title=2nd ''Ookiku Furikabutte'' TV Anime Series Titled, Dated|trans-title=Napamagatan, napetsahan na ang Ika-2 Serye ng Anime sa TV ng ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=27 Pebrero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Anim na anime ang nagawa ng istudyo noong 2011. Ang una sa mga ito ay ang orihinal na anime na ''[[Fractale]]'', na inilabas mula Enero hanggang Marso.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-08-05/fractal-noitamaina-anime-with-yamakan-revealed|title=''Fractale'' Noitamina Anime with ''Kannagi'''s Yamakan Revealed (Updated)|trans-title=Binunyag na ang Anime sa Noitamina na ''Fractale'' kasama si Yamakan [Yutaka Yamamoto] ng ''Kannagi'' (Na-update)|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=6 Agosto 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Samantala, inilabas naman mula Abril hanggang Hunyo ang ''[[Anohana]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-25/anohana-lotte-aria-the-scarlet-ammo-promos-streamed|title=''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=26 Pebrero 2011|access-date=14 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Tungkol sa kuwento ng isang grupo ng mga magkakaibigang namatayan ng kaibigan noong bata pa sila, nakatanggap ito ng mga parangal at papuri mula sa mga kritiko, at itinuturing bilang isa sa mga pinakamagagandang nagawang anime ng dekada.<ref name="colliderBest">{{cite web|url=https://collider.com/10-best-anime-from-the-2010s/|title=10 Best Anime From The 2010s|trans-title=10 Pinakamagagandang Anime Mula sa [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Collider (magasin)|Collider]]|last=St. James|first=Jordan|date=16 Hunyo 2022|access-date=14 Agosto 2022}}</ref><ref name="polygonBest">{{cite web|url=https://www.polygon.com/platform/amp/2019/11/6/20948241/best-new-anime-of-the-decade-2010s|website=[[Polygon (magasin)|Polygon]]|title=The best anime of the decade|trans-title=Ang mga pinakamagagandang anime ng dekada|lang=en|date=6 Nobyembre 2019|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Bukod dito, isina-anime rin nila ang shounen manga na ''[[Ao no Exorcist]]'', na inilabas mula Abril hanggang Oktubre,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-30/blue-exorcist-eva-2.22-k-on-durarara-promos-streamed|title=''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara''|lang=en|last=Manry|first=Gia|date=31 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> gayundin ang mga [[Idol (Hapon)|idol]] na video game na ''[[Uta no Prince-sama]]'' at ''[[The Idolmaster]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-06/uta-no-prince-sama-idol-romance-game-gets-tv-anime|title=''Uta no Prince-sama''— Idol Romance Game Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Larong Romansang Idol na ''Uta no Prince-sama''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=7 Pebrero 2011|access-date=15 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-10/the-idolm@ster-game-gets-anime-green-lit|title=''The Idolm@ster'' Game Gets TV Anime Green-Lit (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa TV Anime ang Larong ''The Idolm@ster'' (Na-update)|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=10 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Sa parehong taon din nila inilabas ang pangalawang season ng ''Working!!''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-08-15/working-tv-sequel-comic-market-promo-streamed|title=''Working'!!'' TV Sequel's Comic Market Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Promo sa Comic Market ng TV Sequel na ''Working'!!''|date=15 Agosto 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|lang=en}}</ref> Anim din na anime ang ginawa nila noong 2012, kabilang na ang mga sikat na serye tulad ng ''[[Magi (manga)|Magi]]'' at ''[[Sword Art Online]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-06-24/magi-the-labyrinth-of-magic-anime-1st-preview-streamed|title=''Magi - The Labyrinth of Magic'' Anime's 1st Preview Streamed|trans-title=Ini-stream na ang ika-1 Pasikip sa Anime na ''Magi - The Labyrinth of Magic''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=24 Hunyo 2012|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-10/sword-art-online-anime-slated-for-year-next-july|title=''Sword Art Online'' Anime Slated for 1/2 Year Next July|trans-title=Inilagay para sa 1/2 taon sa Darating na Hulyo ang Anime na ''Sword Art Online''|last=First|first=Joseph|date=11 Disyembre 2011|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Bukod sa dalawang ito, isina-anime rin nila ang manga na ''[[Uchuu Kyoudai]]'' at ang video game na ''[[Chousoku Henkei Gyrozetter]]''.<ref name="uchuuZero">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-04-15/space-brothers-anime-film-1st-key-visual-story-details-revealed|last=Hodgkins|first=Crystalyn|title=''Space Brothers'' Anime Film's 1st Key Visual, Story Details Revealed|trans-title=Binunyag na ang Pangunahing Visual, Detalye ng Kuwento ng Pelikula ng Anime na ''Space Brothers''|date=15 Abril 2014|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-01/square-enix-gyrozetter-card-game-gets-tv-anime|last=Loo|first=Egan|title=Square Enix's ''Gyrozetter'' Card Game Gets 2012 TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime sa 2012 ang Card Game na ''Gyrozetter'' ng Square Enix|lang=en|date=1 Disyembre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref>, pati na ang [[nobela|nobelang]] ''[[Shinsekai Yori]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/interest/2012-03-07/2-yusuke-kishi-novels-with-screen-projects-get-manga|last=Sherman|first=Jennifer|title=2 Yūsuke Kishi Novels With Screen Projects Get Manga|trans-title=2 Nobela ni Yūsuke Kishi na may Proyekto sa Screen ang Magkakaroon ng Manga|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=8 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> na itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref name="Thrillist">{{cite web|url=https://www.thrillist.com/amphtml/entertainment/nation/best-anime-of-the-decade-2010s|title=The Best Anime of the 2010s|trans-title=Ang Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Thrillist]]|date=3 Enero 2020|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Naglabas rin sila ng isang orihinal na anime, ''[[Tsuritama]]'', na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-08/tsuritama-tv-anime-2nd-promo-streamed|last=Sherman|first=Jennifer|title=''Tsuritama'' TV Anime's 2nd Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Ika-2 Promo ng TV Anime na ''Tsuritama''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=9 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Bukod sa mga ito, inilabas rin nila ang mga pelikula ng ''Fairy Tail'' at ng ''Ao no Exorcist''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-10-12/fairy-tail-adventure-manga-gets-film-next-august|last=Loo|first=Egan|title=Fairy Tail Adventure Manga Gets Film on August 18 (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Pelikula ang Adventure Manga na Fairy Tail sa Darating na Agosto 18 (Na-update)|lang=en|date=13 Oktubre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-30/blue-exorcist-film-staff-key-visual-revelaed|last=First|first=Joseph|title=''Blue Exorcist'' Film's Staff, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff, Pangunahing Visual ng Pelikula ng ''Blue Exorcist''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=31 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Nag-host ang A-1 Pictures ng isang panel sa [[Anime Expo]] 2013. Dumating ang pangulo ng istudyo na si Masuo Ueda para personal na ianunsyo ang mga ilalabas na anime nila.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/convention/2013/anime-expo/21|title=A-1 Pictures: Just Do It!|trans-title=A-1 Pictures: Gawin na Lang!|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=7 Hulyo 2013|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Walo ang inilabas nilang anime noong 2013, kabilang na ang dalawang orihinal na gawa: ''[[Vividred Operation]]'' at ''[[Galilei Donna]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-05-29/strike-witches-takamura-launches-vivid-red-operation-anime|title=''Strike Witches''' Takamura Launches ''Vividred Operation'' Anime (Update 2)|trans-title=Nilunsad ni [Kazuhiro] Takamura ng ''Strike Witches'' ang Anime na ''Vividred Operation'' (Update 2)|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=29 Mayo 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-07-05/galileo-donna-anime-by-kite-umetsu-to-air-on-noitamina|title=''Galilei Donna'' Anime by ''Kite'''s Umetsu to Air on Noitamina|trans-title=Eere sa Noitamina ang anime na ''Galilei Donna'' ni [Yasuomi] Umetsu ng ''Kite''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=5 Hulyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Isina-anime rin nila sa taong ito ang nobelang magaan na ''[[Oreshura]]'' at ang mga manga na ''[[Servant × Service]]'' at ''[[Gin no Saji]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-09-16/oreshura-romantic-comedy-tv-anime-ad-staff-unveiled|title=''OreShura'' Romantic Comedy TV Anime's Ad, Staff Unveiled|trans-title=Inihayag na ang Ad, Staff ng Romantic Comedy TV Anime na ''OreShura''|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|website=[[Anime News Network]]|date=17 Setyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/karino-takatsu-servant-service-manga-gets-tv-anime|title=Karino Takatsu's ''Servant × Service'' Manga Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Manga ni Karino Takatsu na ''Servant × Service''|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-12/silver-spoon-anime-staff-at-a-1-key-visual-revealed|title=''Silver Spoon'' Anime's Staff at A-1, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff sa A-1 [Pictures], Pangunahing Visual ng Anime na ''Silver Spoon''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=12 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Noong ika-7 ng Oktubre 2012, inanunsyo na nilipat sa kanila ang pagprodyus sa ikalawang season ng ''[[Oreimo]]'' mula sa [[Anime International Company|AIC Build]], na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo 2013.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-02-27/oreimo-2nd-season-slated-for-april-6|last=Loo|first=Egan|title=''Oreimo'''s 2nd Season Slated for April 6|trans-title=Nakatakda sa Abril 6 ang Ika-2 Season ng ''Oreimo''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=28 Pebrero 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-06-29/otakon-to-host-oreimo-2-finale-premiere-with-creator-director|title=Otakon to Host ''Oreimo 2'' Finale's Premiere With Creator, Director|trans-title=Iho-host ng Otakon ang Premiere ng Finale ng ''Oreimo 2'' Kasama ang Gumawa, Direktor|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=30 Hunyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Bukod rito, ginawan rin nila ng pangalawang season ang mga seryeng ''Uta no Prince-sama'' at ''Magi''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/uta-no-prince-sama-maji-love-2000-percent-anime-trailer-ad-streamed|title=''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%'' Anime's Trailer, Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Trailer, Ad ng Anime na ''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-08-04/magi-anime-october-sequel-previewed-in-1st-promo-video|title=''Magi'' Anime's October Sequel Previewed in 1st Promo Video|trans-title=Pinasilip sa Unang Promo Video ang Sequel sa Oktubre ng Anime na ''Magi''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=4 Agosto 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Ginawan rin nila ng pelikula ang ''Anohana'' at ang manga na ''[[Saint Onii-san]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-01/anohana-film-1st-trailer-special-video-2nd-ad-streamed|title=''Anohana'' Film's 1st Trailer, Special Video, 2nd Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Unang Trailer, Espesyal na Video, Ika-2 Ad ng Pelikula ng ''Anohana''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=1 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-11-17/saint-young-men-anime-film-slated-for-may-10|title=''Saint Young Men'' Anime Film Slated for May 10|trans-title=Nakatakda sa Mayo 10 ang Pelikulang Anime na ''Saint Young Men''|lang=en|date=18 Nobyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> May siyam na anime na nailabas nila noong 2014. Dalawa sa mga ito ay orihinal na gawa: ''[[Sekai Seifuku: Bouryaku no Zvezda]]'' na nilabas noong Enero,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-11-09/blue-exorcist-director-okamura-unveils-2nd-sekai-seifuku-ad|title=''Blue Exorcist'' Director Okamura Unveils 2nd ''Sekai Seifuku'' Ad|trans-title=Ipinakita ng Direktor ng ''Blue Exorcist'' na si [Tensai] Okamura ang Ika-2 Ad ng ''Sekai Seifuku''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=10 Nobyembre 2013|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> at ''[[Aldnoah.Zero]]'' na inilabas noong Hulyo at ginawa sa pakikipagtulungan sa [[Troyca]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-02-15/fate/zero-aoki-helms-nitro+and-urobuchi-aldnoah.zero-tv-anime|title=''Fate/Zero'''s Aoki Helms Nitro+ & Urobuchi's ''Aldnoah.Zero'' TV Anime|trans-title=Papangunahan ni [Ei] Aoki ng ''Fate/Zero'' ang TV Anime ng Nitro+ at ni [Gen] Urobuchi na ''Aldnoah.Zero''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=16 Pebrero 2014|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Inilabas nila noong Abril ang anime ng nobelang magaan na ''[[Ryuugajou Nanana no Maizoukin]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-12-12/nanana-buried-treasure-novel-gets-noitamina-anime-from-a-1-pictures|title=''Nanana's Buried Treasure'' Novel Gets Noitamina Anime from A-1 Pictures|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina mula sa A-1 Pictures ang Nobelang ''Nanana's Buried Treasure''|lang=en|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=13 Disyembre 2013|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Samantala, inanunsyo naman na sila ang gagawa sa anime ng manga na ''[[Magic Kaito]]'', isang spinoff ng ''[[Detective Conan]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-09-01/kappei-yamaguchi-m.a.o-star-in-magic-kaito-tv-anime-series/.78249|title=Kappei Yamaguchi, M.A.O Star in ''Magic Kaito'' TV Anime Series|trans-title=Bibida sina Kappei Yamaguchi, M.A.O sa Serye ng TV Anime na ''Magic Kaito''|lang=en|date=1 Setyembre 2014|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Gumawa rin sila ng isang anime na base sa video game na ''[[Persona 4]]'', na ipinalabas mula Hulyo hanggang Setyembre sa ilalim ng pamagat na ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]''.{{efn|Wag ikalito sa ''Persona 4: The Animation'', na orihinal na ginawa noong 2011 ng [[Anime International Company|AIC ASTA]].<ref name="persona4"/>}}<ref name="persona4">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-05-02/persona-4-golden-gets-tv-anime-by-a-1-pictures-in-july|title=''Persona 4 Golden'' Gets TV Anime by A-1 Pictures in July|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ng A-1 Pictures ang ''Persona 4 Golden'' sa [darating na] Hulyo|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=2 Mayo 2014|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Nilabas rin nila ang pangalawang season ng ''Sword Art Online'' at ang pangatlong season ng ''Kuroshitsuji'' noong Hulyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-16/sword-art-online-ii-july-premiere-new-visual-unveiled|title=''Sword Art Online II'''s July Premiere, New Visual Unveiled|trans-title=Binunyag na ang Premiere sa Hulyo, Bagong Visual ng ''Sword Art Online II''|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en|date=16 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-22/black-butler-gets-book-of-murder-arc-video-anime|title=''Black Butler'' Gets 'Book of Murder' Arc Video Anime|trans-title=Nakakuha ng Video Anime ang Arc na 'Book of Murder' ng ''Black Butler''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=22 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Inanunsyo rin na sila ang gagawa sa popular na manga na ''[[Nanatsu no Taizai]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-08-01/the-seven-deadly-sins-anime-game-cast-staff-announced/.77198|title=''The Seven Deadly Sins'' Anime's Game, Cast, Staff Announced|trans-title=Inanunsyo na ang Laro, Cast, Staff ng Anime na ''The Seven Deadly Sins''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Cardine|first=Kyle|date=1 Agosto 2014|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong panahon din nila nilabas ang anime ng manga na ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'', na umani ng mga papuri mula sa mga kritiko at itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-21/shigatsu-wa-kimi-no-uso-manga-gets-noitamina-anime|title=''Shigatsu wa Kimi no Uso'' Manga Gets Noitamina Anime|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina ang Manga na ''Shigatsu wa Kimi no Uso''|last=Loo|first=Egan|date=22 Marso 2014|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref name="screenrant">{{cite web|url=https://screenrant.com/best-anime-series-2010s-according-to-myanimelist/amp/|title=The 10 Best Anime Series Of The 2010s, According To MyAnimeList|trans-title=Ang 10 Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s, Ayon sa MyAnimeList|last=Hernandez|first=Gab|date=21 Marso 2022|website=[[Screen Rant]]|access-date=22 Agosto 2022|lang=en}}</ref> === 2020s === ==Mga Gawa== ===Seryeng Pantelebisyon=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Orihinal na Channel !! Simula ng unang pagpapalabas !! Katapusan ng unang pagpapalabas !! Mga banggit |- | ''[[Zenmai Zamurai]]'' || [[NHK Educational TV|NHK E]] || 3 Abril 2006 || 26 Marso 2010 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang No Side |- | ''Robby & Kerobby'' || [[TV Tokyo]] || 1 Abril 2007 || 30 Marso 2008 || Orihinal na gawa |- | ''[[Big Windup!]]'' || [[Tokyo Broadcasting System|TBS]], [[Mainichi Broadcasting System|MBS]] || 12 Abril 2007 || 28 Setyembre 2007 || Base sa manga ni [[Asa Higuchi]] |- | ''[[Persona: Trinity Soul]]'' || [[Tokyo Metropolitan Television|Tokyo MX]], [[Nippon BS Broadcasting|BS11]] || 5 Enero 2008 || 28 Hunyo 2008 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode]]'' || [[Television Saitama|TV Saitama]] || 4 Hulyo 2008 || 29 Setyembre 2008 || Base sa manga ni [[Masami Yuki]] |- | ''[[Black Butler]]'' || MBS || 3 Oktubre 2008 || 27 Marso 2009 || Base sa manga ni [[Yana Toboso]] |- | ''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' || Tokyo MX || 4 Oktubre 2008 || 27 Disyembre 2008 || Base sa manga ni Eri Takenashi<br/>Katulong ang [[Ordet (company)|Ordet]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode 2]]'' || [[Sun Television|SUN-TV]] || 9 Enero 2009 || 28 Mayo 2009 || Pagpapatuloy sa ''Tetsuwan Birdy: Decode'' |- | ''[[Valkyria Chronicles]]'' || MBS || 4 Abril 2009 || 26 Setyembre 2009 || Based on a video game by [[Sega]] |- | ''[[Fairy Tail]]'' || [[TX Network|TXN]] (TV Tokyo) || 12 Oktubre 2009 (first series)<br/>5 Abril 2014 (second series)|| 30 Marso 2013 (first series)<br/>26 Marso 2016 (second series)|| Base sa manga ni [[Hiro Mashima]]<br/>Katulong ang [[Satelight]] (unang serye) at Bridge (pangalawang series) |- | ''[[Sound of the Sky]]'' || TV Tokyo || 5 Enero 2010 || 22 Marso 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Ōkiku Furikabutte|Ōkiku Furikabutte ~Natsu no Taikai-hen~]]'' || MBS, TBS || 1 Abril 2010 || 24 Hunyo 2010 || Pagpapatuloy sa ''Big Windup!'' |- | ''[[Working!!]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2010 || 26 Hunyo 2010 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Night Raid 1931]]'' || TV Tokyo || 5 Abril 2010 || 28 Hunyo 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Black Butler|Black Butler II]]'' || MBS || 2 Hulyo 2010 || 17 Setyembre 2010 || Pagpapatuloy sa ''Black Butler'' |- | ''[[Occult Academy]]'' || TV Tokyo || 6 Hulyo 2010 || 27 Setyembre 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Togainu no Chi]]'' || MBS, TBS || 7 Oktubre 2010 || 23 Disyembre 2010 || Base sa laro ng [[Nitro+chiral]] |- | ''[[Fractale]]'' || [[Fuji TV]] || 14 Enero 2011 || 1 Abril 2011 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang Ordet |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || Fuji TV || 15 Abril 2011 || 24 Hunyo 2011 || Orihinal na gawa |- | ''[[Blue Exorcist]]'' || [[Japan News Network|JNN]] (MBS) || 17 Abril 2011 || 2 Oktubre 2011 || Base sa manga ni Kazue Kato |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2011 || 24 Setyembre 2011 || Base sa laro ng [[Nippon Ichi Software]] |- | ''[[The Idolmaster]]'' || TBS || 8 Hulyo 2011 || 23 Disyembre 2011 || Base sa laro ng [[Namco Bandai]] |- | ''[[Working!!|Working'!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2011 || 24 Disyembre 2011 || Pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers]]'' || [[Nippon Television Network System|NNS]] ([[Yomiuri Telecasting Corporation|ytv]]) || 1 Abril 2012 || 22 Marso 2014 || Base sa manga ni Chūya Koyama |- | ''[[Tsuritama]]'' || Fuji TV || 12 Abril 2012 || 28 Hunyo 2012 || Orihinal na gawa |- | ''[[Sword Art Online]]'' || Tokyo MX || 7 Hulyo 2012 || 22 Disyembre 2012 || Base sa magaang nobela ni [[Reki Kawahara]] |- | ''[[From the New World (novel)|From the New World]]'' || [[TV Asahi]] || 28 Setyembre 2012 || 23 Marso 2013 || Base sa nobela ni Yūsuke Kishi |- | ''[[Chō Soku Henkei Gyrozetter]]'' || TXN (TV Tokyo) || 2 Oktubre 2012 || 24 Setyembre 2013 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Labyrinth of Magic]]'' || JNN (MBS) || 7 Oktubre 2012 || 31 Marso 2013 || Base sa manga ni [[Shinobu Ohtaka]] |- | ''[[Ore no Kanojo to Osananajimi ga Shuraba Sugiru]]'' || Tokyo MX || 6 Enero 2013 || 31 Marso 2013 || Base sa magaang nobela ni Yūji Yūji |- | ''[[Vividred Operation]]'' || MBS || 11 Enero 2013 || 29 Marso 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%|Uta no Prince-sama: Maji Love 2000%]]'' || [[Television Aichi Broadcasting|TV Aichi]] || 3 Abril 2013 || 26 Hunyo 2013 || Pagpapatuloy sa ''Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%'' |- | ''[[Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai]].'' || Tokyo MX || 7 Abril 2013 || 30 Hunyo 2013 || Base sa magaang nobela ni Tsukasa Fushimi<br/>Pagpapatuloy sa ''Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai'' |- | ''[[Servant x Service]]'' || [[Asahi Broadcasting Corporation|ABC]] || 4 Hulyo 2013 || 26 Setyembre 2013 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon]]'' || Fuji TV || 11 Hulyo 2013 || 19 Setyembre 2013 || Base sa manga ni [[Hiromu Arakawa]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Kingdom of Magic]]'' || JNN (MBS) || 6 Oktubre 2013 || 30 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Magi: The Labyrinth of Magic'' |- | ''[[Galilei Donna]]'' || Fuji TV || 10 Oktubre 2013 || 20 Disyembre 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon II]]'' || Fuji TV || 9 Enero 2014 || 27 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Silver Spoon'' |- | ''[[World Conquest Zvezda Plot]]'' || Tokyo MX || 11 Enero 2014 || 29 Marso 2014 || Orihinal na gawa |- | ''[[Nanana's Buried Treasure]]'' || Fuji TV || 10 Abril 2014 || 19 Hunyo 2014 || Base sa magaang nobela ni Kazuma Ōtorino |- | ''[[Aldnoah.Zero]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 (Part 1)<br/>10 Enero 2015 (Part 2) || 20 Setyembre 2014 (Part 1)<br/>28 Marso 2015 (Part 2)<br/> || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang [[Troyca|TROYCA]] |- | ''[[Sword Art Online|Sword Art Online II]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 || 20 Disyembre 2014 || Pagpapatuloy sa ''Sword Art Online'' |- | ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 25 Setyembre 2014 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Circus]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 11 Setyembre 2014|| Kaugnay sa ''Black Butler'' |- | ''[[Magic Kaito|Magic Kaito 1412]]'' || NNS (ytv) || 4 Oktubre 2014 || 28 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Gosho Aoyama]] |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins]]'' || JNN (MBS) || 5 Oktubre 2014 || 29 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Nakaba Suzuki]] |- | ''[[Your Lie in Abril]]'' || Fuji TV || 9 Oktubre 2014 || 19 Marso 2015 || Base sa manga ni Naoshi Arakawa |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend]]'' || Fuji TV || 8 Enero 2015 || 26 Marso 2015 || Base sa magaang nobela ni Fumiaki Maruto |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2015 || 11 Abril 2015 || Base sa isang larong pang-sosyal ng [[Namco Bandai]] seryeng ''[[The Idolmaster]]'' |- | ''[[Magical Girl Lyrical Nanoha ViVid]]'' || Tokyo MX || 3 Abril 2015 || 19 Hunyo 2015 || Base sa manga ni Masaki Tsuzuki |- | ''[[Gunslinger Stratos|Gunslinger Stratos: THE ANIMATION]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2015 || 20 Hunyo 2015 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Ultimate Otaku Teacher]]'' || NNS (ytv) || 4 Abril 2015 || 26 Setyembre 2015 || Base sa manga ni Takeshi Azuma |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama: Maji Love Revolutions]]'' || Tokyo MX || 5 Abril 2015 || 28 Hunyo 2015 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Gate (novel series)|Gate: Jieitai Kanochi nite, Kaku Tatakaeri]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2015 || 25 Marso 2016 || Base sa nobela ni Takumi Yanai |- | ''[[Working!!|Working!!!]]'' || Tokyo MX || 4 Hulyo 2015 || 26 Disyembre 2015 || Pangalawang pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls|The Idolmaster Cinderella Girls: 2nd Season]]'' || Tokyo MX || 17 Hulyo 2015 || 17 Oktubre 2015 || Pagpapatuloy sa ''The Idolmaster Cinderella Girls'' |- | ''[[Subete ga F ni Naru]]'' || Fuji TV || 8 Oktubre 2015 || 17 Disyembre 2015 || Base sa nobela ni [[Hiroshi Mori (writer)|Hiroshi Mori]] |- | ''[[The Asterisk War]]'' || Tokyo MX || 3 Oktubre 2015 || 18 Hunyo 2016 || Base sa magaang nobela ni Yuu Miyazaki |- | ''[[Erased (manga)|Erased]]'' || Fuji TV || 7 Enero 2016 || 24 Marso 2016 || Base sa manga ni [[Kei Sanbe]] |- | ''[[Grimgar of Fantasy and Ash]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2016 || 26 Marso 2016 || Base sa magaang nobela ni Ao Jūmonji |- | ''[[Ace Attorney: I Object to that "Truth"!]]'' || NNS (ytv) || 2 Abril 2016 || 24 Setyembre 2016 || Base sa laro ng [[Capcom]] |- | ''[[B-Project: Kodou*Ambitious]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2016 || 25 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-26/mages-b-project-fictional-male-idol-project-gets-tv-anime-in-Hulyo/.100327|title=MAGES' 'B-Project' Fictional Male Idol Project Gets TV Anime in Hulyo|date=2016-03-27|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-05-09}}</ref> |- | ''[[Qualidea Code]]'' || Tokyo MX || 10 Hulyo 2016 || 24 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins: Signs of Holy War]]'' || JNN (MBS, TBS) || 28 Agosto 2016 || 18 Setyembre 2016 || Kaugnay sa ''The Seven Deadly Sins'' |- | ''[[Working!!|WWW.Working!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2016 || 24 Disyembre 2016 || Spin-off sa ''Working!!''<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-04-01/working-wagnaria-web-comic-edition-gets-tv-anime/.100552|title=Working/Wagnaria's Web Comic Edition Gets TV Anime|date=2016-04-01|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-04-01}}</ref> |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama Maji LOVE Legend Star]]'' || Tokyo MX || 2 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Occultic;Nine]]'' || Tokyo MX || 9 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Base sa magaang nobela ni Chiyomaru Shikura |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: Kyoto Saga]]'' || JNN (MBS) || 7 Enero 2017 || TBA || Kaugnay sa ''Blue Exorcist'' |- | ''[[Interviews with Monster Girls]]'' || Tokyo MX || 7 Enero 2017 || TBA || Base sa manga ni Petos |- | ''[[Eromanga Sensei]]'' || Tokyo MX, MBS || Abril 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni [[Tsukasa Fushimi]]<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-13/eromanga-sensei-anime-casts-akane-fujita-as-sagiri-izumi/.99737|title=Eromanga Sensei Anime Casts Akane Fujita as Sagiri Izumi|date=2016-03-13|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-03-13}}</ref> |- | ''[[Granblue Fantasy#Anime|Granblue Fantasy The Animation]]'' || Tokyo MX || Abril 2017 || TBA || Base sa laro ng Cygames<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-09-17/granblue-fantasy-smartphone-game-gets-anime-manga-adaptations/.93036|title=Granblue Fantasy Smartphone Game Gets Anime, Manga Adaptations|date=17 Setyembre 2015|website=[[Anime News Network]]|accessdate=13 Marso 2016}}</ref> |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend|Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend Flat]]'' || Fuji TV || Abril 2017 || TBA || Pagpapatuloy sa ''Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend'' |- | ''[[Fate/Apocrypha]]'' || TBA || 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni Yūichirō Higashide |} ===Produkyong Pampelikula=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- | ''[[Welcome to the Space Show]]'' || 26 Hunyo 2010 || |- | ''[[Fairy Tail the Movie: The Phoenix Priestess]]'' || 18 Agosto 2012 || |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: The Movie]]'' || 28 Disyembre 2012 || |- | ''[[Saint Young Men]]'' || 10 Mayo 2013 || |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || 31 Agosto 2013 || |- | ''[[The Idolmaster Movie: Beyond the Brilliant Future!]]'' || 25 Enero 2014 || |- | ''[[Young Animator Training Project|Ookii 1 Nensei to Chiisana 2 Nensei]]'' || 1 Marso 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 2, Midsummer Knight's Dream|Persona 3 The Movie: #2 Midsummer Knight's Dream]]'' || 7 Hunyo 2014 || |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers #0]]'' || 9 Agosto 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 3, Falling Down|Persona 3 The Movie: #3 Falling Down]]'' || 4 Abril 2015 || |- | ''[[The Anthem of the Heart]]'' || 19 Setyembre 2015 || |- | ''[[Garakowa: Restore the World]]'' || 9 Enero 2016 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 4, Winter of Rebirth|Persona 3 The Movie: #4 Winter of Rebirth]]'' || 23 Enero 2016 || |- | ''Doukyuusei'' || 20 Pebrero 2016 || |- | ''[[Black Butler: Book of the Atlantic]]'' || 21 Enero 2017 || |- | ''[[Sword Art Online The Movie: Ordinal Scale]]'' || 18 Pebrero 2017 || |- | ''[[Fairy Tail|Fairy Tail Movie 2: Dragon Cry]]'' || Q2 2017 || |} ===OVA/ONA=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- |''[[Big Windup!]]'' |2007 | |- |''[[Black Butler]]'' |2009 | |- |''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' |2009 | |- |''[[Sound of the Sky]]'' |2010 | |- |''[[Night Raid 1931]]'' |2010 | |- | ''[[Valkyria Chronicles III]]'' || 27 Enero 2011 || |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Murder]]'' || 25 Oktubre 2014 (Part 1)<br />15 Nobyembre 2014 (Part 2)|| |- | ''[[Brotherhood: Final Fantasy XV]]'' || 30 Marso 2016 – 30 Setyembre 2016 || Katulong ang [[Square Enix]]. Base sa mundo at pagpapatuloy sa 2016 na larong, ''[[Final Fantasy XV]]''. |- | ''[[Shelter (song)|Shelter]]'' |2016 | Bidyong pangmusika para sa Amerikanong musikano ng EDM na si [[Porter Robinson]] |} ===Iba pa=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Taon !! Mga banggit |- | ''[[Namisuke]]'' || 2007 || |- | ''[[Takane no Jitensha]]'' (a.k.a. Takane's Bike) || 2008 || Nanalo ng award mula sa [[Animax Taishō]] ng [[Animax]] |- | ''[[Ōkiku Furikabutte: Honto no Ace ni Nareru Kamo]]'' || || Larong pang-[[Nintendo DS]]; Ginawa ang animasyon at ilan sa mga CG |- | ''[[Shin Megami Tensei: Persona 4]]'' || 2008 || Larong pang-[[PlayStation 2]]; Ginawa ng animasyon kasabay ang [[Studio Hibari]] |- | ''[[Valkyria Chronicles II]]'' || 2010 || Larong pang-[[PlayStation Portable]] |- | ''[[Phoenix Wright: Ace Attorney − Spirit of Justice]]'' || 2016 || Larong pang-[[Nintendo 3DS]] |- |} <!--Don't add Shelter here; it's already listed under "Film"--> == Talababa == {{notelist}} == Sanggunian == {{Reflist}} == Link sa labas == * {{official website|http://www.a1p.jp/}} {{in lang|ja}} * {{ann|company|6177}} [[Kategorya:A-1 Pictures]] [[Kategorya:Mga naitatag noong 2005 sa Hapon]] [[Kategorya:Aniplex]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Tokyo]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Hapon]] [[Kategorya:Mga kumpanyang pangmidya na naitatag noong 2005]] 16hzty2k7m3en0rackkjr6ul1kjt5d3 1964138 1964136 2022-08-22T13:57:01Z GinawaSaHapon 102500 /* 2010s */ wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates}} {{Infobox company | name = A-1 Pictures Inc. | native_name = 株式会社A-1 Pictures | romanized_name = Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu | logo = A-1 Pictures Logo.svg | logo_size = | slogan = | vector_logo = | type = [[Kabushiki gaisha]]<br>[[Subsidiary]] | genre = | foundation = {{start date and age|2005|5|9}} | founder = Mikihiro Iwata | location = [[Suginami, Tokyo]], [[Hapón]] | origins = | key_people = Shinichiro Kashiwada <small>(Pangulo)</small> | area_served = | industry = [[Anime]] | products = | revenue = | operating_income = | net_income = | owner = [[Sony Group Corporation]] | num_employees = | parent = [[Aniplex]] | subsid = | divisions = {{plainlist|Dibisyon ng Animasyon{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Animasyon ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 動画部}}, ang namamahala sa animasyon.}}<br/>Dibisyon ng Sining{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Sining ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 美術部}}, ang namamahala sa sining.}}<br/>Dibisyon ng Potograpiya{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Potograpiya ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 撮影部}}, ang namamahala sa ''compositing'' (pagpapatong-patong) at epektong biswal.}}<br/>Dibisyon ng Kulay{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Pagtapos ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 仕上部}}, ang namamahala sa kulay at pagpinta.}}}} | homepage = {{URL|https://a1p.jp/}} {{small|(sa wikang Hapón)}} | footnotes = <ref name="a1about"/> }} Ang '''A-1 Pictures'''{{efn|{{lang-ja|株式会社A-1 Pictures|translit=Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu}}}} ay isang [[istudyong pang-animasyon]] na nakabase sa [[Suginami, Tokyo]] sa [[Hapón]]. Itinatag ito noong 2005 ng prodyuser na si Mikihito Iwata.<ref name="cbrTop10">{{cite web|url=https://www.cbr.com/best-a-1-pictures-anime/|title=10 Best Anime from A-1 Pictures (According to IMDb)|trans-title=20 Pinakamagagandang Anime mula sa A-1 Pictures (Ayon sa IMDb)|lang=en|last=Jones|first=Isaiah|website=CBR|access-date=11 Agosto 2022|date=4 Oktubre 2019}}</ref><ref name="cloverworks">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2018-04-02/a-1-pictures-koenji-studio-rebrands-as-cloverworks/.129827|title=A-1 Pictures' Kōenji Studio Rebrands as CloverWorks|trans-title=Ni-rebrand bilang CloverWorks ang Kōenji Studio ng A-1 Pictures|lang=en|last=Pineda|first=Rafael Antonio|date=2 Abril 2018|website=[[Anime News Network]]|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Subsidiary ito ng [[Aniplex]].<ref name="a1about">{{cite web|archive-url=https://web.archive.org/web/20220808204732/https://a1p.jp/about/|url=https://a1p.jp/about/|archive-date=8 Agosto 2022|access-date=11 Agosto 2022|title=About|trans-title=Patungkol|lang=ja|website=A-1 Pictures}}</ref> Ilan sa mga sikat nilang ginawa ang ''[[Fairy Tail]]'' (2009–2019), ''[[Anohana]]'' (2011), ''[[Sword Art Online]]'' (2012–), ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'' (2014–2015), at ''[[Kaguya-sama: Love is War]]'' (2019–). == Kasaysayan == === Pagtatag at mga unang taon === Itinatag ang A-1 Pictures noong ika-9 ng Mayo 2005 sa ilalim ng [[Aniplex]], ang sangay ng [[Sony Music Entertainment Japan]] para sa mga produksiyon ng [[anime]]. Si Hideo Katsumata ang itinalagang pangulo at CEO ng kumpanya.<ref name="presUeda">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-06-22/a-1-ceo-hideo-katsumata-assumes-new-title-at-aniplex|title=A-1 CEO Hideo Katsumata Assumes New Title at Aniplex|trans-title=Lumipat sa Bagong Posisyon ang CEO ng A-1 na si Hideo Katsumata|last=Loo|first=Egan|date=23 Hunyo 2010|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Una nilang prinodyus ang orihinal na anime na ''[[Zenmai Zamurai]]'' noong 2006 hanggang 2009. Noong 2007 naman, inilabas nila ang anime ng sikat na [[baseball]] [[manga]] na ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]'', at nagdaos ng panel para rito sa [[Tokyo International Anime Fair]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-03-27/taf-2007-a-1-pictures-discusses-ookiku-furikabutte|date=28 Marso 2007|title=TAF 2007: A-1 Pictures Discusses ''Ookiku Furikabutte''|trans-title=TAF 2007: Pinag-usapan ng A-1 Pictures ang ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|last=Miller|first=Evan|website=[[Anime News Network]]|access-date=11 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong taon, nagdaos rin sila ng panel sa [[Anime Expo]] na ginanap sa [[Long Beach, California]] sa [[Estados Unidos]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-05-21/new-aniplex-backed-studio-to-hold-panel-at-anime-expo|date=22 Mayo 2007|access-date=11 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=New Aniplex-Backed Studio to Hold Panel at Anime Expo|trans-title=Bagong Istudyo ng Aniplex, Magdadaos ng Panel sa Anime Expo|lang=en}}</ref> Sila ang napiling istudyo ng cable channel na [[Animax]] para isa-anime ang ''Takane no Jitensha'', ang nanalong script sa ika-6 na edisyon ng [[Gawad Animax|Animax Awards]], na ipinalabas sa naturang channel noong 2008.<ref>{{cite web|title=6th Animax Award-Winning Scripts Announced|trans-title=Inanunsyo na ang mga Nanalong Script sa Ika-6 na Animax Awards|lang=en|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-09-10/6th-animax-award-winning-scripts-announced|last=Loo|first=Egan|date=10 Setyembre 2007|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Noong ika-8 ng Nobyembre, inanunsyo nila ang pagsasa-anime nila sa popular na video game na ''[[Persona 3]]''. Pinamagatang ''[[Persona: Trinity Soul]]'', sequel ito ng laro na ipinalabas noong Enero 2008.<ref>{{cite web|title=''Persona 3'' Game Adapted as Television Anime for January (Updated)|trans-title=Isina-anime ang Larong ''Persona 3'' na ipapalabas sa Enero (Na-update)|last=Loo|first=Egan|date=8 Nobyembre 2008|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-11-07/persona-3-game-adapted-as-television-anime|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Marso 2008 sa [[Tokyo International Anime Fair]] ang pagprodyus nila sa bagong anime ng seryeng ''[[Tetsuwan Birdy]]''.<ref>{{cite web|date=23 Marso 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=New ''Birdy's'' Title Revealed: ''Birdy the Mighty Decode''|trans-title=Binunyag na ang Bagong ''Birdy's'': ''Birdy the Mighty Decode''|lang=en|last=Loo|first=Egan|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-22/new-birdy-title-revealed-birdy-the-mighty-decode|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Pinamagatang ''Tetsuwan Birdy Decode'', inilabas ito noong Hulyo 2008 hanggang Marso 2009. Inanunsyo naman sa isyu ng magasin na ''[[Animedia]]'' para sa Agosto 2008 ang anime ng manga na ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'', na inilabas noong Oktubre ng taong ding yon, hanggang Marso 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-07-11/kuroshitsuji-anime-confirmed-to-premiere-this-fall|last=Loo|first=Egan|date=11 Hulyo 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=Kuroshitsuji Anime Confirmed to Premiere This Fall|trans-title=Kumpirmadong Magpi-premiere Ngayon Taglagas ang Anime ng ''Kuroshitsuji''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Sa parehong buwan din nila inilabas ang anime ng manga na ''[[Kannagi]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-08-15/kannagi-crazy-shrine-maidens-anime-trailer-streamed|last=Loo|first=Egan|date=16 Agosto 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=''Kannagi: Crazy Shrine Maidens'' Anime Trailer Streamed|trans-title=Nai-stream na ang Trailer ng Anime ng ''Kannagi: Crazy Shrine Maidens''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Nobyembre 2008 na sila ang gagawa sa anime ng [[larong bidyo|video game]] ng [[Sega]] na ''[[Senjou no Valkyria]]'', na inilabas naman noong Abril hanggang Setyembre 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-11-12/valkyria-chronicles-game-to-get-tv-anime-next-spring|date=12 Nobyembre 2008|access-date=13 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Valkyria Chronicles'' Game to Get TV Anime Next Spring (Updated)|trans-title=Magkakaroon ng TV Anime ang Larong ''Valkyria Chronicles'' sa Darating na Tagsibol (Na-update)|lang=en}}</ref> Sila ang pangunahing istudyo na gumawa sa anime ng [[shounen]] manga na ''[[Fairy Tail]]''. Nagkaroon ito ng tatlong magkakahiwalay na serye: ang una mula 2009 hanggang 2013,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-26/fairy-tail-manga-gets-anime-adaptation-green-lit|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' Manga Gets TV Anime Green-Lit for Fall (Updated)|trans-title=Nakuha ng Manga na ''Fairy Tail'' ang Greenlit sa TV Anime (Na-update)|lang=en|date=27 Hunyo 2009|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-02/fairy-tail-anime-tv-run-to-end-on-march-30|title=''Fairy Tail'' Anime's TV Run to End on March 30 (Updated)|trans-title=Magtatapos sa Marso 30 ang Pagpapalabas sa TV ng Anime ng ''Fairy Tail''|lang=en|last=Sherman|first=Jennifer|date=2 Marso 2013|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> pangalawa noong 2015 hanggang 2016,<ref>{{cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2013/12/28/fairy-tail-anime-scheduled-for-spring-return|title="Fairy Tail" Anime Scheduled for Spring Return|trans-title=Naka-iskedyul para sa Pagbabalik sa Tagsibol ang Anime na "Fairy Tail"|lang=en|website=[[Crunchyroll]]|last=Green|first=Scott|date=28 Disyembre 2013|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-19/fairy-tail-tv-anime-has-new-project-in-the-works/.99990|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=19 Marso 2016|access-date=13 Agosto 2022|title=''Fairy Tail'' TV Anime Has New Project in the Works|trans-title=May Bagong Ginagawang Proyekto ang TV Anime na ''Fairy Tail''|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref> at pangatlo mula 2018 hanggang 2019, para sa kabuuan na 328 episode.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2018-08-21/final-fairy-tail-tv-anime-reveals-visual-october-7-premiere/.135727|last=Sherman|first=Jennifer|date=21 Agosto 2018|access-date=13 Agosto 2022|title=Final ''Fairy Tail'' TV Anime Reveals Visual, October 7 Premiere|trans-title=Binunyag ng Huling TV Anime na ''Fairy Tail'' ang Visual, Premiere sa Oktubre 7|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2019-07-27/fairy-tail-tv-anime-confirmed-to-end-in-328th-episode/.149400|last=Loo|first=Egan|date=27 Hulyo 2019|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' TV Anime Confirmed to End in 328th Episode|trans-title=Kumpirmadong Magtatapos ang TV Anime na ''Fairy Tail'' sa ika-328 na Episode|lang=en}}</ref> Inanunsyo naman noong Enero 2008 na sila ang gagawa sa isang [[sci-fi]] na pelikula na may tentatibong pamagat na ''The Uchuu Show'', na nakatakdang ipalabas sa taong 2008.<ref>{{cite web|last=Loo|first=Egan|title=''Read or Die'' Team to Create ''The Uchū Show'' Movie in 2008|trans-title=Gagawin ng ''Read or Die'' Team ang Pelikulang ''The Uchū Show'' [ngayong] 2008.|lang=en|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-01-07/read-or-die-team-to-create-the-uchu-show-movie-in-2008|date=8 Enero 2008|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Gayunpaman, inurong ito sa 2010 na may bagong pamagat na ''[[Uchuu Show e Youkoso]]'' at nag-premiere sa [[Berlin International Film Festival]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-01-14/read-or-die-team-welcome-to-the-space-show-at-berlin|title=''Read or Die'' Team's ''Welcome to the Space Show'' at Berlin|trans-title=''Welcome to the Space Show'' ng ''Read or Die'' Team sa Berlin|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=14 Enero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> === 2010s === Noong 2010, nakipagtulungan ang A-1 Pictures sa isang proyekto ng [[Aniplex]] at ng [[TV Tokyo]] na ''Anime no Chikara''.{{efn|{{lang-ja|アニメノチカラ}}; {{literal|lk=yes|Lakas ng Anime}}}}<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-03/aniplex-tv-tokyo-work-on-anime-no-chikara-project|title=Aniplex, TV Tokyo Work on ''Anime no Chikara'' Project|trans-title=Magtatrabaho ang Aniplex, TV Tokyo sa Proyektong ''Anime no Chikara''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=3 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Tatlo ang nagawang orihinal na anime sa ilalim nito noong 2010: ''[[Sora no Woto]]'', ''[[Senkou no Night Raid]]'', at ''[[Seikimatsu Occult Gakuin]]''.<ref>{{cite web|url=https://dengekionline.com/elem/000/000/186/186035/|website=[[Dengeki Bunko|Dengeki Online]]|title=TV Tokyo × Aniplex Shin Project "Anime no Chikara" wo Happyou|script-title=ja:テレビ東京×アニプレックスの新プロジェクト“アニメノチカラ”を発表!|trans-title=Inanunsyo na ang Bagong Proyekto ng TV Tokyo × Aniplex na "Anime no Chikara"|date=11 Agosto 2009|access-date=15 Agosto 2022|lang=ja}}</ref> Bukod sa proyektong ito, inilabas din nila ang mga anime ng [[yaoi]] na [[nobelang biswal]] na ''[[Togainu no Chi]]'' at ang [[slice of life]] na [[yonkoma]] na ''[[Working!!]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-03-22/togainu-no-chi-tv-anime-officially-announced|title=''Togainu no Chi'' TV Anime Officially Announced|trans-title=Opisyal na Inanunsyo na ang TV Anime ng ''Togainu no Chi''|website=[[Anime News Network]]|date=22 Marso 2010|last=Loo|first=Egan|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-09/karino-takatsu-working-manga-gets-anime-green-lit|date=9 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022|title=Karino Takatsu's ''Working!!'' Manga Gets Anime Green-Lit (Update 2)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa Anime ang Manga na ''Working!!'' ni Karino Takatsu|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan}}</ref> pati na rin ang mga pangalawang season ng ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'' at ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-14/kuroshitsuji-anime-second-season-green-lit|title=''Kuroshitsuji'' Anime's Second Season Green-Lit (Updated)|trans-title=Na-greenlit na ang Pangalawang Season ng Anime na ''Kuroshitsuji'' (Na-update)|date=14 Hunyo 2009|access-date=14 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-02-26/2nd-ookiku-furikabutte-tv-anime-series-titled-dated|last=Loo|first=Egan|title=2nd ''Ookiku Furikabutte'' TV Anime Series Titled, Dated|trans-title=Napamagatan, napetsahan na ang Ika-2 Serye ng Anime sa TV ng ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=27 Pebrero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Noong Hunyo 2010, inanunsyo ng Sony Music Entertainment na ang prodyuser na si Masuo Ueda ang papalit kay Katsumata bilang pangulo at CEO, matapos nitong tanggapin ang posisyon bilang kumakatawang direktor sa Aniplex.<ref name="presUeda"/> Anim na anime ang nagawa ng istudyo noong 2011. Ang una sa mga ito ay ang orihinal na anime na ''[[Fractale]]'', na inilabas mula Enero hanggang Marso.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-08-05/fractal-noitamaina-anime-with-yamakan-revealed|title=''Fractale'' Noitamina Anime with ''Kannagi'''s Yamakan Revealed (Updated)|trans-title=Binunyag na ang Anime sa Noitamina na ''Fractale'' kasama si Yamakan [Yutaka Yamamoto] ng ''Kannagi'' (Na-update)|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=6 Agosto 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Samantala, inilabas naman mula Abril hanggang Hunyo ang ''[[Anohana]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-25/anohana-lotte-aria-the-scarlet-ammo-promos-streamed|title=''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=26 Pebrero 2011|access-date=14 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Tungkol sa kuwento ng isang grupo ng mga magkakaibigang namatayan ng kaibigan noong bata pa sila, nakatanggap ito ng mga parangal at papuri mula sa mga kritiko, at itinuturing bilang isa sa mga pinakamagagandang nagawang anime ng dekada.<ref name="colliderBest">{{cite web|url=https://collider.com/10-best-anime-from-the-2010s/|title=10 Best Anime From The 2010s|trans-title=10 Pinakamagagandang Anime Mula sa [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Collider (magasin)|Collider]]|last=St. James|first=Jordan|date=16 Hunyo 2022|access-date=14 Agosto 2022}}</ref><ref name="polygonBest">{{cite web|url=https://www.polygon.com/platform/amp/2019/11/6/20948241/best-new-anime-of-the-decade-2010s|website=[[Polygon (magasin)|Polygon]]|title=The best anime of the decade|trans-title=Ang mga pinakamagagandang anime ng dekada|lang=en|date=6 Nobyembre 2019|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Bukod dito, isina-anime rin nila ang shounen manga na ''[[Ao no Exorcist]]'', na inilabas mula Abril hanggang Oktubre,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-30/blue-exorcist-eva-2.22-k-on-durarara-promos-streamed|title=''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara''|lang=en|last=Manry|first=Gia|date=31 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> gayundin ang mga [[Idol (Hapon)|idol]] na video game na ''[[Uta no Prince-sama]]'' at ''[[The Idolmaster]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-06/uta-no-prince-sama-idol-romance-game-gets-tv-anime|title=''Uta no Prince-sama''— Idol Romance Game Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Larong Romansang Idol na ''Uta no Prince-sama''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=7 Pebrero 2011|access-date=15 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-10/the-idolm@ster-game-gets-anime-green-lit|title=''The Idolm@ster'' Game Gets TV Anime Green-Lit (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa TV Anime ang Larong ''The Idolm@ster'' (Na-update)|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=10 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Sa parehong taon din nila inilabas ang pangalawang season ng ''Working!!''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-08-15/working-tv-sequel-comic-market-promo-streamed|title=''Working'!!'' TV Sequel's Comic Market Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Promo sa Comic Market ng TV Sequel na ''Working'!!''|date=15 Agosto 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|lang=en}}</ref> Anim din na anime ang ginawa nila noong 2012, kabilang na ang mga sikat na serye tulad ng ''[[Magi (manga)|Magi]]'' at ''[[Sword Art Online]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-06-24/magi-the-labyrinth-of-magic-anime-1st-preview-streamed|title=''Magi - The Labyrinth of Magic'' Anime's 1st Preview Streamed|trans-title=Ini-stream na ang ika-1 Pasikip sa Anime na ''Magi - The Labyrinth of Magic''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=24 Hunyo 2012|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-10/sword-art-online-anime-slated-for-year-next-july|title=''Sword Art Online'' Anime Slated for 1/2 Year Next July|trans-title=Inilagay para sa 1/2 taon sa Darating na Hulyo ang Anime na ''Sword Art Online''|last=First|first=Joseph|date=11 Disyembre 2011|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Bukod sa dalawang ito, isina-anime rin nila ang manga na ''[[Uchuu Kyoudai]]'' at ang video game na ''[[Chousoku Henkei Gyrozetter]]''.<ref name="uchuuZero">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-04-15/space-brothers-anime-film-1st-key-visual-story-details-revealed|last=Hodgkins|first=Crystalyn|title=''Space Brothers'' Anime Film's 1st Key Visual, Story Details Revealed|trans-title=Binunyag na ang Pangunahing Visual, Detalye ng Kuwento ng Pelikula ng Anime na ''Space Brothers''|date=15 Abril 2014|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-01/square-enix-gyrozetter-card-game-gets-tv-anime|last=Loo|first=Egan|title=Square Enix's ''Gyrozetter'' Card Game Gets 2012 TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime sa 2012 ang Card Game na ''Gyrozetter'' ng Square Enix|lang=en|date=1 Disyembre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref>, pati na ang [[nobela|nobelang]] ''[[Shinsekai Yori]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/interest/2012-03-07/2-yusuke-kishi-novels-with-screen-projects-get-manga|last=Sherman|first=Jennifer|title=2 Yūsuke Kishi Novels With Screen Projects Get Manga|trans-title=2 Nobela ni Yūsuke Kishi na may Proyekto sa Screen ang Magkakaroon ng Manga|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=8 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> na itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref name="Thrillist">{{cite web|url=https://www.thrillist.com/amphtml/entertainment/nation/best-anime-of-the-decade-2010s|title=The Best Anime of the 2010s|trans-title=Ang Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Thrillist]]|date=3 Enero 2020|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Naglabas rin sila ng isang orihinal na anime, ''[[Tsuritama]]'', na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-08/tsuritama-tv-anime-2nd-promo-streamed|last=Sherman|first=Jennifer|title=''Tsuritama'' TV Anime's 2nd Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Ika-2 Promo ng TV Anime na ''Tsuritama''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=9 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Bukod sa mga ito, inilabas rin nila ang mga pelikula ng ''Fairy Tail'' at ng ''Ao no Exorcist''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-10-12/fairy-tail-adventure-manga-gets-film-next-august|last=Loo|first=Egan|title=Fairy Tail Adventure Manga Gets Film on August 18 (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Pelikula ang Adventure Manga na Fairy Tail sa Darating na Agosto 18 (Na-update)|lang=en|date=13 Oktubre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-30/blue-exorcist-film-staff-key-visual-revelaed|last=First|first=Joseph|title=''Blue Exorcist'' Film's Staff, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff, Pangunahing Visual ng Pelikula ng ''Blue Exorcist''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=31 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Nag-host ang A-1 Pictures ng isang panel sa [[Anime Expo]] 2013. Dumating ang pangulo ng istudyo na si Masuo Ueda para personal na ianunsyo ang mga ilalabas na anime nila.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/convention/2013/anime-expo/21|title=A-1 Pictures: Just Do It!|trans-title=A-1 Pictures: Gawin na Lang!|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=7 Hulyo 2013|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Walo ang inilabas nilang anime noong 2013, kabilang na ang dalawang orihinal na gawa: ''[[Vividred Operation]]'' at ''[[Galilei Donna]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-05-29/strike-witches-takamura-launches-vivid-red-operation-anime|title=''Strike Witches''' Takamura Launches ''Vividred Operation'' Anime (Update 2)|trans-title=Nilunsad ni [Kazuhiro] Takamura ng ''Strike Witches'' ang Anime na ''Vividred Operation'' (Update 2)|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=29 Mayo 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-07-05/galileo-donna-anime-by-kite-umetsu-to-air-on-noitamina|title=''Galilei Donna'' Anime by ''Kite'''s Umetsu to Air on Noitamina|trans-title=Eere sa Noitamina ang anime na ''Galilei Donna'' ni [Yasuomi] Umetsu ng ''Kite''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=5 Hulyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Isina-anime rin nila sa taong ito ang nobelang magaan na ''[[Oreshura]]'' at ang mga manga na ''[[Servant × Service]]'' at ''[[Gin no Saji]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-09-16/oreshura-romantic-comedy-tv-anime-ad-staff-unveiled|title=''OreShura'' Romantic Comedy TV Anime's Ad, Staff Unveiled|trans-title=Inihayag na ang Ad, Staff ng Romantic Comedy TV Anime na ''OreShura''|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|website=[[Anime News Network]]|date=17 Setyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/karino-takatsu-servant-service-manga-gets-tv-anime|title=Karino Takatsu's ''Servant × Service'' Manga Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Manga ni Karino Takatsu na ''Servant × Service''|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-12/silver-spoon-anime-staff-at-a-1-key-visual-revealed|title=''Silver Spoon'' Anime's Staff at A-1, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff sa A-1 [Pictures], Pangunahing Visual ng Anime na ''Silver Spoon''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=12 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Noong ika-7 ng Oktubre 2012, inanunsyo na nilipat sa kanila ang pagprodyus sa ikalawang season ng ''[[Oreimo]]'' mula sa [[Anime International Company|AIC Build]], na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo 2013.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-02-27/oreimo-2nd-season-slated-for-april-6|last=Loo|first=Egan|title=''Oreimo'''s 2nd Season Slated for April 6|trans-title=Nakatakda sa Abril 6 ang Ika-2 Season ng ''Oreimo''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=28 Pebrero 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-06-29/otakon-to-host-oreimo-2-finale-premiere-with-creator-director|title=Otakon to Host ''Oreimo 2'' Finale's Premiere With Creator, Director|trans-title=Iho-host ng Otakon ang Premiere ng Finale ng ''Oreimo 2'' Kasama ang Gumawa, Direktor|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=30 Hunyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Bukod rito, ginawan rin nila ng pangalawang season ang mga seryeng ''Uta no Prince-sama'' at ''Magi''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/uta-no-prince-sama-maji-love-2000-percent-anime-trailer-ad-streamed|title=''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%'' Anime's Trailer, Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Trailer, Ad ng Anime na ''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-08-04/magi-anime-october-sequel-previewed-in-1st-promo-video|title=''Magi'' Anime's October Sequel Previewed in 1st Promo Video|trans-title=Pinasilip sa Unang Promo Video ang Sequel sa Oktubre ng Anime na ''Magi''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=4 Agosto 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Ginawan rin nila ng pelikula ang ''Anohana'' at ang manga na ''[[Saint Onii-san]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-01/anohana-film-1st-trailer-special-video-2nd-ad-streamed|title=''Anohana'' Film's 1st Trailer, Special Video, 2nd Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Unang Trailer, Espesyal na Video, Ika-2 Ad ng Pelikula ng ''Anohana''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=1 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-11-17/saint-young-men-anime-film-slated-for-may-10|title=''Saint Young Men'' Anime Film Slated for May 10|trans-title=Nakatakda sa Mayo 10 ang Pelikulang Anime na ''Saint Young Men''|lang=en|date=18 Nobyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> May siyam na anime na nailabas nila noong 2014. Dalawa sa mga ito ay orihinal na gawa: ''[[Sekai Seifuku: Bouryaku no Zvezda]]'' na nilabas noong Enero,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-11-09/blue-exorcist-director-okamura-unveils-2nd-sekai-seifuku-ad|title=''Blue Exorcist'' Director Okamura Unveils 2nd ''Sekai Seifuku'' Ad|trans-title=Ipinakita ng Direktor ng ''Blue Exorcist'' na si [Tensai] Okamura ang Ika-2 Ad ng ''Sekai Seifuku''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=10 Nobyembre 2013|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> at ''[[Aldnoah.Zero]]'' na inilabas noong Hulyo at ginawa sa pakikipagtulungan sa [[Troyca]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-02-15/fate/zero-aoki-helms-nitro+and-urobuchi-aldnoah.zero-tv-anime|title=''Fate/Zero'''s Aoki Helms Nitro+ & Urobuchi's ''Aldnoah.Zero'' TV Anime|trans-title=Papangunahan ni [Ei] Aoki ng ''Fate/Zero'' ang TV Anime ng Nitro+ at ni [Gen] Urobuchi na ''Aldnoah.Zero''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=16 Pebrero 2014|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Inilabas nila noong Abril ang anime ng nobelang magaan na ''[[Ryuugajou Nanana no Maizoukin]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-12-12/nanana-buried-treasure-novel-gets-noitamina-anime-from-a-1-pictures|title=''Nanana's Buried Treasure'' Novel Gets Noitamina Anime from A-1 Pictures|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina mula sa A-1 Pictures ang Nobelang ''Nanana's Buried Treasure''|lang=en|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=13 Disyembre 2013|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Samantala, inanunsyo naman na sila ang gagawa sa anime ng manga na ''[[Magic Kaito]]'', isang spinoff ng ''[[Detective Conan]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-09-01/kappei-yamaguchi-m.a.o-star-in-magic-kaito-tv-anime-series/.78249|title=Kappei Yamaguchi, M.A.O Star in ''Magic Kaito'' TV Anime Series|trans-title=Bibida sina Kappei Yamaguchi, M.A.O sa Serye ng TV Anime na ''Magic Kaito''|lang=en|date=1 Setyembre 2014|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Gumawa rin sila ng isang anime na base sa video game na ''[[Persona 4]]'', na ipinalabas mula Hulyo hanggang Setyembre sa ilalim ng pamagat na ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]''.{{efn|Wag ikalito sa ''Persona 4: The Animation'', na orihinal na ginawa noong 2011 ng [[Anime International Company|AIC ASTA]].<ref name="persona4"/>}}<ref name="persona4">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-05-02/persona-4-golden-gets-tv-anime-by-a-1-pictures-in-july|title=''Persona 4 Golden'' Gets TV Anime by A-1 Pictures in July|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ng A-1 Pictures ang ''Persona 4 Golden'' sa [darating na] Hulyo|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=2 Mayo 2014|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Nilabas rin nila ang pangalawang season ng ''Sword Art Online'' at ang pangatlong season ng ''Kuroshitsuji'' noong Hulyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-16/sword-art-online-ii-july-premiere-new-visual-unveiled|title=''Sword Art Online II'''s July Premiere, New Visual Unveiled|trans-title=Binunyag na ang Premiere sa Hulyo, Bagong Visual ng ''Sword Art Online II''|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en|date=16 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-22/black-butler-gets-book-of-murder-arc-video-anime|title=''Black Butler'' Gets 'Book of Murder' Arc Video Anime|trans-title=Nakakuha ng Video Anime ang Arc na 'Book of Murder' ng ''Black Butler''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=22 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Inanunsyo rin na sila ang gagawa sa popular na manga na ''[[Nanatsu no Taizai]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-08-01/the-seven-deadly-sins-anime-game-cast-staff-announced/.77198|title=''The Seven Deadly Sins'' Anime's Game, Cast, Staff Announced|trans-title=Inanunsyo na ang Laro, Cast, Staff ng Anime na ''The Seven Deadly Sins''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Cardine|first=Kyle|date=1 Agosto 2014|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong panahon din nila nilabas ang anime ng manga na ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'', na umani ng mga papuri mula sa mga kritiko at itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-21/shigatsu-wa-kimi-no-uso-manga-gets-noitamina-anime|title=''Shigatsu wa Kimi no Uso'' Manga Gets Noitamina Anime|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina ang Manga na ''Shigatsu wa Kimi no Uso''|last=Loo|first=Egan|date=22 Marso 2014|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref name="screenrant">{{cite web|url=https://screenrant.com/best-anime-series-2010s-according-to-myanimelist/amp/|title=The 10 Best Anime Series Of The 2010s, According To MyAnimeList|trans-title=Ang 10 Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s, Ayon sa MyAnimeList|last=Hernandez|first=Gab|date=21 Marso 2022|website=[[Screen Rant]]|access-date=22 Agosto 2022|lang=en}}</ref> === 2020s === ==Mga Gawa== ===Seryeng Pantelebisyon=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Orihinal na Channel !! Simula ng unang pagpapalabas !! Katapusan ng unang pagpapalabas !! Mga banggit |- | ''[[Zenmai Zamurai]]'' || [[NHK Educational TV|NHK E]] || 3 Abril 2006 || 26 Marso 2010 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang No Side |- | ''Robby & Kerobby'' || [[TV Tokyo]] || 1 Abril 2007 || 30 Marso 2008 || Orihinal na gawa |- | ''[[Big Windup!]]'' || [[Tokyo Broadcasting System|TBS]], [[Mainichi Broadcasting System|MBS]] || 12 Abril 2007 || 28 Setyembre 2007 || Base sa manga ni [[Asa Higuchi]] |- | ''[[Persona: Trinity Soul]]'' || [[Tokyo Metropolitan Television|Tokyo MX]], [[Nippon BS Broadcasting|BS11]] || 5 Enero 2008 || 28 Hunyo 2008 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode]]'' || [[Television Saitama|TV Saitama]] || 4 Hulyo 2008 || 29 Setyembre 2008 || Base sa manga ni [[Masami Yuki]] |- | ''[[Black Butler]]'' || MBS || 3 Oktubre 2008 || 27 Marso 2009 || Base sa manga ni [[Yana Toboso]] |- | ''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' || Tokyo MX || 4 Oktubre 2008 || 27 Disyembre 2008 || Base sa manga ni Eri Takenashi<br/>Katulong ang [[Ordet (company)|Ordet]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode 2]]'' || [[Sun Television|SUN-TV]] || 9 Enero 2009 || 28 Mayo 2009 || Pagpapatuloy sa ''Tetsuwan Birdy: Decode'' |- | ''[[Valkyria Chronicles]]'' || MBS || 4 Abril 2009 || 26 Setyembre 2009 || Based on a video game by [[Sega]] |- | ''[[Fairy Tail]]'' || [[TX Network|TXN]] (TV Tokyo) || 12 Oktubre 2009 (first series)<br/>5 Abril 2014 (second series)|| 30 Marso 2013 (first series)<br/>26 Marso 2016 (second series)|| Base sa manga ni [[Hiro Mashima]]<br/>Katulong ang [[Satelight]] (unang serye) at Bridge (pangalawang series) |- | ''[[Sound of the Sky]]'' || TV Tokyo || 5 Enero 2010 || 22 Marso 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Ōkiku Furikabutte|Ōkiku Furikabutte ~Natsu no Taikai-hen~]]'' || MBS, TBS || 1 Abril 2010 || 24 Hunyo 2010 || Pagpapatuloy sa ''Big Windup!'' |- | ''[[Working!!]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2010 || 26 Hunyo 2010 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Night Raid 1931]]'' || TV Tokyo || 5 Abril 2010 || 28 Hunyo 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Black Butler|Black Butler II]]'' || MBS || 2 Hulyo 2010 || 17 Setyembre 2010 || Pagpapatuloy sa ''Black Butler'' |- | ''[[Occult Academy]]'' || TV Tokyo || 6 Hulyo 2010 || 27 Setyembre 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Togainu no Chi]]'' || MBS, TBS || 7 Oktubre 2010 || 23 Disyembre 2010 || Base sa laro ng [[Nitro+chiral]] |- | ''[[Fractale]]'' || [[Fuji TV]] || 14 Enero 2011 || 1 Abril 2011 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang Ordet |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || Fuji TV || 15 Abril 2011 || 24 Hunyo 2011 || Orihinal na gawa |- | ''[[Blue Exorcist]]'' || [[Japan News Network|JNN]] (MBS) || 17 Abril 2011 || 2 Oktubre 2011 || Base sa manga ni Kazue Kato |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2011 || 24 Setyembre 2011 || Base sa laro ng [[Nippon Ichi Software]] |- | ''[[The Idolmaster]]'' || TBS || 8 Hulyo 2011 || 23 Disyembre 2011 || Base sa laro ng [[Namco Bandai]] |- | ''[[Working!!|Working'!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2011 || 24 Disyembre 2011 || Pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers]]'' || [[Nippon Television Network System|NNS]] ([[Yomiuri Telecasting Corporation|ytv]]) || 1 Abril 2012 || 22 Marso 2014 || Base sa manga ni Chūya Koyama |- | ''[[Tsuritama]]'' || Fuji TV || 12 Abril 2012 || 28 Hunyo 2012 || Orihinal na gawa |- | ''[[Sword Art Online]]'' || Tokyo MX || 7 Hulyo 2012 || 22 Disyembre 2012 || Base sa magaang nobela ni [[Reki Kawahara]] |- | ''[[From the New World (novel)|From the New World]]'' || [[TV Asahi]] || 28 Setyembre 2012 || 23 Marso 2013 || Base sa nobela ni Yūsuke Kishi |- | ''[[Chō Soku Henkei Gyrozetter]]'' || TXN (TV Tokyo) || 2 Oktubre 2012 || 24 Setyembre 2013 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Labyrinth of Magic]]'' || JNN (MBS) || 7 Oktubre 2012 || 31 Marso 2013 || Base sa manga ni [[Shinobu Ohtaka]] |- | ''[[Ore no Kanojo to Osananajimi ga Shuraba Sugiru]]'' || Tokyo MX || 6 Enero 2013 || 31 Marso 2013 || Base sa magaang nobela ni Yūji Yūji |- | ''[[Vividred Operation]]'' || MBS || 11 Enero 2013 || 29 Marso 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%|Uta no Prince-sama: Maji Love 2000%]]'' || [[Television Aichi Broadcasting|TV Aichi]] || 3 Abril 2013 || 26 Hunyo 2013 || Pagpapatuloy sa ''Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%'' |- | ''[[Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai]].'' || Tokyo MX || 7 Abril 2013 || 30 Hunyo 2013 || Base sa magaang nobela ni Tsukasa Fushimi<br/>Pagpapatuloy sa ''Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai'' |- | ''[[Servant x Service]]'' || [[Asahi Broadcasting Corporation|ABC]] || 4 Hulyo 2013 || 26 Setyembre 2013 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon]]'' || Fuji TV || 11 Hulyo 2013 || 19 Setyembre 2013 || Base sa manga ni [[Hiromu Arakawa]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Kingdom of Magic]]'' || JNN (MBS) || 6 Oktubre 2013 || 30 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Magi: The Labyrinth of Magic'' |- | ''[[Galilei Donna]]'' || Fuji TV || 10 Oktubre 2013 || 20 Disyembre 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon II]]'' || Fuji TV || 9 Enero 2014 || 27 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Silver Spoon'' |- | ''[[World Conquest Zvezda Plot]]'' || Tokyo MX || 11 Enero 2014 || 29 Marso 2014 || Orihinal na gawa |- | ''[[Nanana's Buried Treasure]]'' || Fuji TV || 10 Abril 2014 || 19 Hunyo 2014 || Base sa magaang nobela ni Kazuma Ōtorino |- | ''[[Aldnoah.Zero]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 (Part 1)<br/>10 Enero 2015 (Part 2) || 20 Setyembre 2014 (Part 1)<br/>28 Marso 2015 (Part 2)<br/> || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang [[Troyca|TROYCA]] |- | ''[[Sword Art Online|Sword Art Online II]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 || 20 Disyembre 2014 || Pagpapatuloy sa ''Sword Art Online'' |- | ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 25 Setyembre 2014 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Circus]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 11 Setyembre 2014|| Kaugnay sa ''Black Butler'' |- | ''[[Magic Kaito|Magic Kaito 1412]]'' || NNS (ytv) || 4 Oktubre 2014 || 28 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Gosho Aoyama]] |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins]]'' || JNN (MBS) || 5 Oktubre 2014 || 29 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Nakaba Suzuki]] |- | ''[[Your Lie in Abril]]'' || Fuji TV || 9 Oktubre 2014 || 19 Marso 2015 || Base sa manga ni Naoshi Arakawa |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend]]'' || Fuji TV || 8 Enero 2015 || 26 Marso 2015 || Base sa magaang nobela ni Fumiaki Maruto |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2015 || 11 Abril 2015 || Base sa isang larong pang-sosyal ng [[Namco Bandai]] seryeng ''[[The Idolmaster]]'' |- | ''[[Magical Girl Lyrical Nanoha ViVid]]'' || Tokyo MX || 3 Abril 2015 || 19 Hunyo 2015 || Base sa manga ni Masaki Tsuzuki |- | ''[[Gunslinger Stratos|Gunslinger Stratos: THE ANIMATION]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2015 || 20 Hunyo 2015 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Ultimate Otaku Teacher]]'' || NNS (ytv) || 4 Abril 2015 || 26 Setyembre 2015 || Base sa manga ni Takeshi Azuma |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama: Maji Love Revolutions]]'' || Tokyo MX || 5 Abril 2015 || 28 Hunyo 2015 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Gate (novel series)|Gate: Jieitai Kanochi nite, Kaku Tatakaeri]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2015 || 25 Marso 2016 || Base sa nobela ni Takumi Yanai |- | ''[[Working!!|Working!!!]]'' || Tokyo MX || 4 Hulyo 2015 || 26 Disyembre 2015 || Pangalawang pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls|The Idolmaster Cinderella Girls: 2nd Season]]'' || Tokyo MX || 17 Hulyo 2015 || 17 Oktubre 2015 || Pagpapatuloy sa ''The Idolmaster Cinderella Girls'' |- | ''[[Subete ga F ni Naru]]'' || Fuji TV || 8 Oktubre 2015 || 17 Disyembre 2015 || Base sa nobela ni [[Hiroshi Mori (writer)|Hiroshi Mori]] |- | ''[[The Asterisk War]]'' || Tokyo MX || 3 Oktubre 2015 || 18 Hunyo 2016 || Base sa magaang nobela ni Yuu Miyazaki |- | ''[[Erased (manga)|Erased]]'' || Fuji TV || 7 Enero 2016 || 24 Marso 2016 || Base sa manga ni [[Kei Sanbe]] |- | ''[[Grimgar of Fantasy and Ash]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2016 || 26 Marso 2016 || Base sa magaang nobela ni Ao Jūmonji |- | ''[[Ace Attorney: I Object to that "Truth"!]]'' || NNS (ytv) || 2 Abril 2016 || 24 Setyembre 2016 || Base sa laro ng [[Capcom]] |- | ''[[B-Project: Kodou*Ambitious]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2016 || 25 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-26/mages-b-project-fictional-male-idol-project-gets-tv-anime-in-Hulyo/.100327|title=MAGES' 'B-Project' Fictional Male Idol Project Gets TV Anime in Hulyo|date=2016-03-27|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-05-09}}</ref> |- | ''[[Qualidea Code]]'' || Tokyo MX || 10 Hulyo 2016 || 24 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins: Signs of Holy War]]'' || JNN (MBS, TBS) || 28 Agosto 2016 || 18 Setyembre 2016 || Kaugnay sa ''The Seven Deadly Sins'' |- | ''[[Working!!|WWW.Working!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2016 || 24 Disyembre 2016 || Spin-off sa ''Working!!''<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-04-01/working-wagnaria-web-comic-edition-gets-tv-anime/.100552|title=Working/Wagnaria's Web Comic Edition Gets TV Anime|date=2016-04-01|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-04-01}}</ref> |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama Maji LOVE Legend Star]]'' || Tokyo MX || 2 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Occultic;Nine]]'' || Tokyo MX || 9 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Base sa magaang nobela ni Chiyomaru Shikura |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: Kyoto Saga]]'' || JNN (MBS) || 7 Enero 2017 || TBA || Kaugnay sa ''Blue Exorcist'' |- | ''[[Interviews with Monster Girls]]'' || Tokyo MX || 7 Enero 2017 || TBA || Base sa manga ni Petos |- | ''[[Eromanga Sensei]]'' || Tokyo MX, MBS || Abril 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni [[Tsukasa Fushimi]]<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-13/eromanga-sensei-anime-casts-akane-fujita-as-sagiri-izumi/.99737|title=Eromanga Sensei Anime Casts Akane Fujita as Sagiri Izumi|date=2016-03-13|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-03-13}}</ref> |- | ''[[Granblue Fantasy#Anime|Granblue Fantasy The Animation]]'' || Tokyo MX || Abril 2017 || TBA || Base sa laro ng Cygames<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-09-17/granblue-fantasy-smartphone-game-gets-anime-manga-adaptations/.93036|title=Granblue Fantasy Smartphone Game Gets Anime, Manga Adaptations|date=17 Setyembre 2015|website=[[Anime News Network]]|accessdate=13 Marso 2016}}</ref> |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend|Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend Flat]]'' || Fuji TV || Abril 2017 || TBA || Pagpapatuloy sa ''Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend'' |- | ''[[Fate/Apocrypha]]'' || TBA || 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni Yūichirō Higashide |} ===Produkyong Pampelikula=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- | ''[[Welcome to the Space Show]]'' || 26 Hunyo 2010 || |- | ''[[Fairy Tail the Movie: The Phoenix Priestess]]'' || 18 Agosto 2012 || |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: The Movie]]'' || 28 Disyembre 2012 || |- | ''[[Saint Young Men]]'' || 10 Mayo 2013 || |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || 31 Agosto 2013 || |- | ''[[The Idolmaster Movie: Beyond the Brilliant Future!]]'' || 25 Enero 2014 || |- | ''[[Young Animator Training Project|Ookii 1 Nensei to Chiisana 2 Nensei]]'' || 1 Marso 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 2, Midsummer Knight's Dream|Persona 3 The Movie: #2 Midsummer Knight's Dream]]'' || 7 Hunyo 2014 || |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers #0]]'' || 9 Agosto 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 3, Falling Down|Persona 3 The Movie: #3 Falling Down]]'' || 4 Abril 2015 || |- | ''[[The Anthem of the Heart]]'' || 19 Setyembre 2015 || |- | ''[[Garakowa: Restore the World]]'' || 9 Enero 2016 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 4, Winter of Rebirth|Persona 3 The Movie: #4 Winter of Rebirth]]'' || 23 Enero 2016 || |- | ''Doukyuusei'' || 20 Pebrero 2016 || |- | ''[[Black Butler: Book of the Atlantic]]'' || 21 Enero 2017 || |- | ''[[Sword Art Online The Movie: Ordinal Scale]]'' || 18 Pebrero 2017 || |- | ''[[Fairy Tail|Fairy Tail Movie 2: Dragon Cry]]'' || Q2 2017 || |} ===OVA/ONA=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- |''[[Big Windup!]]'' |2007 | |- |''[[Black Butler]]'' |2009 | |- |''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' |2009 | |- |''[[Sound of the Sky]]'' |2010 | |- |''[[Night Raid 1931]]'' |2010 | |- | ''[[Valkyria Chronicles III]]'' || 27 Enero 2011 || |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Murder]]'' || 25 Oktubre 2014 (Part 1)<br />15 Nobyembre 2014 (Part 2)|| |- | ''[[Brotherhood: Final Fantasy XV]]'' || 30 Marso 2016 – 30 Setyembre 2016 || Katulong ang [[Square Enix]]. Base sa mundo at pagpapatuloy sa 2016 na larong, ''[[Final Fantasy XV]]''. |- | ''[[Shelter (song)|Shelter]]'' |2016 | Bidyong pangmusika para sa Amerikanong musikano ng EDM na si [[Porter Robinson]] |} ===Iba pa=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Taon !! Mga banggit |- | ''[[Namisuke]]'' || 2007 || |- | ''[[Takane no Jitensha]]'' (a.k.a. Takane's Bike) || 2008 || Nanalo ng award mula sa [[Animax Taishō]] ng [[Animax]] |- | ''[[Ōkiku Furikabutte: Honto no Ace ni Nareru Kamo]]'' || || Larong pang-[[Nintendo DS]]; Ginawa ang animasyon at ilan sa mga CG |- | ''[[Shin Megami Tensei: Persona 4]]'' || 2008 || Larong pang-[[PlayStation 2]]; Ginawa ng animasyon kasabay ang [[Studio Hibari]] |- | ''[[Valkyria Chronicles II]]'' || 2010 || Larong pang-[[PlayStation Portable]] |- | ''[[Phoenix Wright: Ace Attorney − Spirit of Justice]]'' || 2016 || Larong pang-[[Nintendo 3DS]] |- |} <!--Don't add Shelter here; it's already listed under "Film"--> == Talababa == {{notelist}} == Sanggunian == {{Reflist}} == Link sa labas == * {{official website|http://www.a1p.jp/}} {{in lang|ja}} * {{ann|company|6177}} [[Kategorya:A-1 Pictures]] [[Kategorya:Mga naitatag noong 2005 sa Hapon]] [[Kategorya:Aniplex]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Tokyo]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Hapon]] [[Kategorya:Mga kumpanyang pangmidya na naitatag noong 2005]] kno1ttkugmgb3cbev93gucz6spm2qv7 1964186 1964138 2022-08-23T00:59:56Z GinawaSaHapon 102500 /* 2010s */ wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates}} {{Infobox company | name = A-1 Pictures Inc. | native_name = 株式会社A-1 Pictures | romanized_name = Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu | logo = A-1 Pictures Logo.svg | logo_size = | slogan = | vector_logo = | type = [[Kabushiki gaisha]]<br>[[Subsidiary]] | genre = | foundation = {{start date and age|2005|5|9}} | founder = Mikihiro Iwata | location = [[Suginami, Tokyo]], [[Hapón]] | origins = | key_people = Shinichiro Kashiwada <small>(Pangulo)</small> | area_served = | industry = [[Anime]] | products = | revenue = | operating_income = | net_income = | owner = [[Sony Group Corporation]] | num_employees = | parent = [[Aniplex]] | subsid = | divisions = {{plainlist|Dibisyon ng Animasyon{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Animasyon ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 動画部}}, ang namamahala sa animasyon.}}<br/>Dibisyon ng Sining{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Sining ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 美術部}}, ang namamahala sa sining.}}<br/>Dibisyon ng Potograpiya{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Potograpiya ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 撮影部}}, ang namamahala sa ''compositing'' (pagpapatong-patong) at epektong biswal.}}<br/>Dibisyon ng Kulay{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Pagtapos ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 仕上部}}, ang namamahala sa kulay at pagpinta.}}}} | homepage = {{URL|https://a1p.jp/}} {{small|(sa wikang Hapón)}} | footnotes = <ref name="a1about"/> }} Ang '''A-1 Pictures'''{{efn|{{lang-ja|株式会社A-1 Pictures|translit=Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu}}}} ay isang [[istudyong pang-animasyon]] na nakabase sa [[Suginami, Tokyo]] sa [[Hapón]]. Itinatag ito noong 2005 ng prodyuser na si Mikihito Iwata.<ref name="cbrTop10">{{cite web|url=https://www.cbr.com/best-a-1-pictures-anime/|title=10 Best Anime from A-1 Pictures (According to IMDb)|trans-title=20 Pinakamagagandang Anime mula sa A-1 Pictures (Ayon sa IMDb)|lang=en|last=Jones|first=Isaiah|website=CBR|access-date=11 Agosto 2022|date=4 Oktubre 2019}}</ref><ref name="cloverworks">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2018-04-02/a-1-pictures-koenji-studio-rebrands-as-cloverworks/.129827|title=A-1 Pictures' Kōenji Studio Rebrands as CloverWorks|trans-title=Ni-rebrand bilang CloverWorks ang Kōenji Studio ng A-1 Pictures|lang=en|last=Pineda|first=Rafael Antonio|date=2 Abril 2018|website=[[Anime News Network]]|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Subsidiary ito ng [[Aniplex]].<ref name="a1about">{{cite web|archive-url=https://web.archive.org/web/20220808204732/https://a1p.jp/about/|url=https://a1p.jp/about/|archive-date=8 Agosto 2022|access-date=11 Agosto 2022|title=About|trans-title=Patungkol|lang=ja|website=A-1 Pictures}}</ref> Ilan sa mga sikat nilang ginawa ang ''[[Fairy Tail]]'' (2009–2019), ''[[Anohana]]'' (2011), ''[[Sword Art Online]]'' (2012–), ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'' (2014–2015), at ''[[Kaguya-sama: Love is War]]'' (2019–). == Kasaysayan == === Pagtatag at mga unang taon === Itinatag ang A-1 Pictures noong ika-9 ng Mayo 2005 sa ilalim ng [[Aniplex]], ang sangay ng [[Sony Music Entertainment Japan]] para sa mga produksiyon ng [[anime]]. Si Hideo Katsumata ang itinalagang pangulo at CEO ng kumpanya.<ref name="presUeda">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-06-22/a-1-ceo-hideo-katsumata-assumes-new-title-at-aniplex|title=A-1 CEO Hideo Katsumata Assumes New Title at Aniplex|trans-title=Lumipat sa Bagong Posisyon ang CEO ng A-1 na si Hideo Katsumata|last=Loo|first=Egan|date=23 Hunyo 2010|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Una nilang prinodyus ang orihinal na anime na ''[[Zenmai Zamurai]]'' noong 2006 hanggang 2009. Noong 2007 naman, inilabas nila ang anime ng sikat na [[baseball]] [[manga]] na ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]'', at nagdaos ng panel para rito sa [[Tokyo International Anime Fair]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-03-27/taf-2007-a-1-pictures-discusses-ookiku-furikabutte|date=28 Marso 2007|title=TAF 2007: A-1 Pictures Discusses ''Ookiku Furikabutte''|trans-title=TAF 2007: Pinag-usapan ng A-1 Pictures ang ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|last=Miller|first=Evan|website=[[Anime News Network]]|access-date=11 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong taon, nagdaos rin sila ng panel sa [[Anime Expo]] na ginanap sa [[Long Beach, California]] sa [[Estados Unidos]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-05-21/new-aniplex-backed-studio-to-hold-panel-at-anime-expo|date=22 Mayo 2007|access-date=11 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=New Aniplex-Backed Studio to Hold Panel at Anime Expo|trans-title=Bagong Istudyo ng Aniplex, Magdadaos ng Panel sa Anime Expo|lang=en}}</ref> Sila ang napiling istudyo ng cable channel na [[Animax]] para isa-anime ang ''Takane no Jitensha'', ang nanalong script sa ika-6 na edisyon ng [[Gawad Animax|Animax Awards]], na ipinalabas sa naturang channel noong 2008.<ref>{{cite web|title=6th Animax Award-Winning Scripts Announced|trans-title=Inanunsyo na ang mga Nanalong Script sa Ika-6 na Animax Awards|lang=en|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-09-10/6th-animax-award-winning-scripts-announced|last=Loo|first=Egan|date=10 Setyembre 2007|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Noong ika-8 ng Nobyembre, inanunsyo nila ang pagsasa-anime nila sa popular na video game na ''[[Persona 3]]''. Pinamagatang ''[[Persona: Trinity Soul]]'', sequel ito ng laro na ipinalabas noong Enero 2008.<ref>{{cite web|title=''Persona 3'' Game Adapted as Television Anime for January (Updated)|trans-title=Isina-anime ang Larong ''Persona 3'' na ipapalabas sa Enero (Na-update)|last=Loo|first=Egan|date=8 Nobyembre 2008|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-11-07/persona-3-game-adapted-as-television-anime|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Marso 2008 sa [[Tokyo International Anime Fair]] ang pagprodyus nila sa bagong anime ng seryeng ''[[Tetsuwan Birdy]]''.<ref>{{cite web|date=23 Marso 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=New ''Birdy's'' Title Revealed: ''Birdy the Mighty Decode''|trans-title=Binunyag na ang Bagong ''Birdy's'': ''Birdy the Mighty Decode''|lang=en|last=Loo|first=Egan|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-22/new-birdy-title-revealed-birdy-the-mighty-decode|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Pinamagatang ''Tetsuwan Birdy Decode'', inilabas ito noong Hulyo 2008 hanggang Marso 2009. Inanunsyo naman sa isyu ng magasin na ''[[Animedia]]'' para sa Agosto 2008 ang anime ng manga na ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'', na inilabas noong Oktubre ng taong ding yon, hanggang Marso 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-07-11/kuroshitsuji-anime-confirmed-to-premiere-this-fall|last=Loo|first=Egan|date=11 Hulyo 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=Kuroshitsuji Anime Confirmed to Premiere This Fall|trans-title=Kumpirmadong Magpi-premiere Ngayon Taglagas ang Anime ng ''Kuroshitsuji''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Sa parehong buwan din nila inilabas ang anime ng manga na ''[[Kannagi]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-08-15/kannagi-crazy-shrine-maidens-anime-trailer-streamed|last=Loo|first=Egan|date=16 Agosto 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=''Kannagi: Crazy Shrine Maidens'' Anime Trailer Streamed|trans-title=Nai-stream na ang Trailer ng Anime ng ''Kannagi: Crazy Shrine Maidens''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Nobyembre 2008 na sila ang gagawa sa anime ng [[larong bidyo|video game]] ng [[Sega]] na ''[[Senjou no Valkyria]]'', na inilabas naman noong Abril hanggang Setyembre 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-11-12/valkyria-chronicles-game-to-get-tv-anime-next-spring|date=12 Nobyembre 2008|access-date=13 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Valkyria Chronicles'' Game to Get TV Anime Next Spring (Updated)|trans-title=Magkakaroon ng TV Anime ang Larong ''Valkyria Chronicles'' sa Darating na Tagsibol (Na-update)|lang=en}}</ref> Sila ang pangunahing istudyo na gumawa sa anime ng [[shounen]] manga na ''[[Fairy Tail]]''. Nagkaroon ito ng tatlong magkakahiwalay na serye: ang una mula 2009 hanggang 2013,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-26/fairy-tail-manga-gets-anime-adaptation-green-lit|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' Manga Gets TV Anime Green-Lit for Fall (Updated)|trans-title=Nakuha ng Manga na ''Fairy Tail'' ang Greenlit sa TV Anime (Na-update)|lang=en|date=27 Hunyo 2009|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-02/fairy-tail-anime-tv-run-to-end-on-march-30|title=''Fairy Tail'' Anime's TV Run to End on March 30 (Updated)|trans-title=Magtatapos sa Marso 30 ang Pagpapalabas sa TV ng Anime ng ''Fairy Tail''|lang=en|last=Sherman|first=Jennifer|date=2 Marso 2013|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> pangalawa noong 2015 hanggang 2016,<ref>{{cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2013/12/28/fairy-tail-anime-scheduled-for-spring-return|title="Fairy Tail" Anime Scheduled for Spring Return|trans-title=Naka-iskedyul para sa Pagbabalik sa Tagsibol ang Anime na "Fairy Tail"|lang=en|website=[[Crunchyroll]]|last=Green|first=Scott|date=28 Disyembre 2013|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-19/fairy-tail-tv-anime-has-new-project-in-the-works/.99990|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=19 Marso 2016|access-date=13 Agosto 2022|title=''Fairy Tail'' TV Anime Has New Project in the Works|trans-title=May Bagong Ginagawang Proyekto ang TV Anime na ''Fairy Tail''|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref> at pangatlo mula 2018 hanggang 2019, para sa kabuuan na 328 episode.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2018-08-21/final-fairy-tail-tv-anime-reveals-visual-october-7-premiere/.135727|last=Sherman|first=Jennifer|date=21 Agosto 2018|access-date=13 Agosto 2022|title=Final ''Fairy Tail'' TV Anime Reveals Visual, October 7 Premiere|trans-title=Binunyag ng Huling TV Anime na ''Fairy Tail'' ang Visual, Premiere sa Oktubre 7|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2019-07-27/fairy-tail-tv-anime-confirmed-to-end-in-328th-episode/.149400|last=Loo|first=Egan|date=27 Hulyo 2019|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' TV Anime Confirmed to End in 328th Episode|trans-title=Kumpirmadong Magtatapos ang TV Anime na ''Fairy Tail'' sa ika-328 na Episode|lang=en}}</ref> Inanunsyo naman noong Enero 2008 na sila ang gagawa sa isang [[sci-fi]] na pelikula na may tentatibong pamagat na ''The Uchuu Show'', na nakatakdang ipalabas sa taong 2008.<ref>{{cite web|last=Loo|first=Egan|title=''Read or Die'' Team to Create ''The Uchū Show'' Movie in 2008|trans-title=Gagawin ng ''Read or Die'' Team ang Pelikulang ''The Uchū Show'' [ngayong] 2008.|lang=en|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-01-07/read-or-die-team-to-create-the-uchu-show-movie-in-2008|date=8 Enero 2008|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Gayunpaman, inurong ito sa 2010 na may bagong pamagat na ''[[Uchuu Show e Youkoso]]'' at nag-premiere sa [[Berlin International Film Festival]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-01-14/read-or-die-team-welcome-to-the-space-show-at-berlin|title=''Read or Die'' Team's ''Welcome to the Space Show'' at Berlin|trans-title=''Welcome to the Space Show'' ng ''Read or Die'' Team sa Berlin|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=14 Enero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> === 2010s === Noong 2010, nakipagtulungan ang A-1 Pictures sa isang proyekto ng [[Aniplex]] at ng [[TV Tokyo]] na ''Anime no Chikara''.{{efn|{{lang-ja|アニメノチカラ}}; {{literal|lk=yes|Lakas ng Anime}}}}<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-03/aniplex-tv-tokyo-work-on-anime-no-chikara-project|title=Aniplex, TV Tokyo Work on ''Anime no Chikara'' Project|trans-title=Magtatrabaho ang Aniplex, TV Tokyo sa Proyektong ''Anime no Chikara''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=3 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Tatlo ang nagawang orihinal na anime sa ilalim nito noong 2010: ''[[Sora no Woto]]'', ''[[Senkou no Night Raid]]'', at ''[[Seikimatsu Occult Gakuin]]''.<ref>{{cite web|url=https://dengekionline.com/elem/000/000/186/186035/|website=[[Dengeki Bunko|Dengeki Online]]|title=TV Tokyo × Aniplex Shin Project "Anime no Chikara" wo Happyou|script-title=ja:テレビ東京×アニプレックスの新プロジェクト“アニメノチカラ”を発表!|trans-title=Inanunsyo na ang Bagong Proyekto ng TV Tokyo × Aniplex na "Anime no Chikara"|date=11 Agosto 2009|access-date=15 Agosto 2022|lang=ja}}</ref> Bukod sa proyektong ito, inilabas din nila ang mga anime ng [[yaoi]] na [[nobelang biswal]] na ''[[Togainu no Chi]]'' at ang [[slice of life]] na [[yonkoma]] na ''[[Working!!]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-03-22/togainu-no-chi-tv-anime-officially-announced|title=''Togainu no Chi'' TV Anime Officially Announced|trans-title=Opisyal na Inanunsyo na ang TV Anime ng ''Togainu no Chi''|website=[[Anime News Network]]|date=22 Marso 2010|last=Loo|first=Egan|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-09/karino-takatsu-working-manga-gets-anime-green-lit|date=9 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022|title=Karino Takatsu's ''Working!!'' Manga Gets Anime Green-Lit (Update 2)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa Anime ang Manga na ''Working!!'' ni Karino Takatsu|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan}}</ref> pati na rin ang mga pangalawang season ng ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'' at ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-14/kuroshitsuji-anime-second-season-green-lit|title=''Kuroshitsuji'' Anime's Second Season Green-Lit (Updated)|trans-title=Na-greenlit na ang Pangalawang Season ng Anime na ''Kuroshitsuji'' (Na-update)|date=14 Hunyo 2009|access-date=14 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-02-26/2nd-ookiku-furikabutte-tv-anime-series-titled-dated|last=Loo|first=Egan|title=2nd ''Ookiku Furikabutte'' TV Anime Series Titled, Dated|trans-title=Napamagatan, napetsahan na ang Ika-2 Serye ng Anime sa TV ng ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=27 Pebrero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Noong Hunyo 2010, inanunsyo ng Sony Music Entertainment na ang prodyuser na si Masuo Ueda ang papalit kay Katsumata bilang pangulo at CEO, matapos nitong tanggapin ang posisyon bilang kumakatawang direktor sa Aniplex.<ref name="presUeda"/> Anim na anime ang nagawa ng istudyo noong 2011. Ang una sa mga ito ay ang orihinal na anime na ''[[Fractale]]'', na inilabas mula Enero hanggang Marso.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-08-05/fractal-noitamaina-anime-with-yamakan-revealed|title=''Fractale'' Noitamina Anime with ''Kannagi'''s Yamakan Revealed (Updated)|trans-title=Binunyag na ang Anime sa Noitamina na ''Fractale'' kasama si Yamakan [Yutaka Yamamoto] ng ''Kannagi'' (Na-update)|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=6 Agosto 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Samantala, inilabas naman mula Abril hanggang Hunyo ang ''[[Anohana]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-25/anohana-lotte-aria-the-scarlet-ammo-promos-streamed|title=''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=26 Pebrero 2011|access-date=14 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Tungkol sa kuwento ng isang grupo ng mga magkakaibigang namatayan ng kaibigan noong bata pa sila, nakatanggap ito ng mga parangal at papuri mula sa mga kritiko, at itinuturing bilang isa sa mga pinakamagagandang nagawang anime ng dekada.<ref name="colliderBest">{{cite web|url=https://collider.com/10-best-anime-from-the-2010s/|title=10 Best Anime From The 2010s|trans-title=10 Pinakamagagandang Anime Mula sa [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Collider (magasin)|Collider]]|last=St. James|first=Jordan|date=16 Hunyo 2022|access-date=14 Agosto 2022}}</ref><ref name="polygonBest">{{cite web|url=https://www.polygon.com/platform/amp/2019/11/6/20948241/best-new-anime-of-the-decade-2010s|website=[[Polygon (magasin)|Polygon]]|title=The best anime of the decade|trans-title=Ang mga pinakamagagandang anime ng dekada|lang=en|date=6 Nobyembre 2019|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Bukod dito, isina-anime rin nila ang shounen manga na ''[[Ao no Exorcist]]'', na inilabas mula Abril hanggang Oktubre,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-30/blue-exorcist-eva-2.22-k-on-durarara-promos-streamed|title=''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara''|lang=en|last=Manry|first=Gia|date=31 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> gayundin ang mga [[Idol (Hapon)|idol]] na video game na ''[[Uta no Prince-sama]]'' at ''[[The Idolmaster]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-06/uta-no-prince-sama-idol-romance-game-gets-tv-anime|title=''Uta no Prince-sama''— Idol Romance Game Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Larong Romansang Idol na ''Uta no Prince-sama''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=7 Pebrero 2011|access-date=15 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-10/the-idolm@ster-game-gets-anime-green-lit|title=''The Idolm@ster'' Game Gets TV Anime Green-Lit (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa TV Anime ang Larong ''The Idolm@ster'' (Na-update)|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=10 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Sa parehong taon din nila inilabas ang pangalawang season ng ''Working!!''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-08-15/working-tv-sequel-comic-market-promo-streamed|title=''Working'!!'' TV Sequel's Comic Market Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Promo sa Comic Market ng TV Sequel na ''Working'!!''|date=15 Agosto 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|lang=en}}</ref> Anim din na anime ang ginawa nila noong 2012, kabilang na ang mga sikat na serye tulad ng ''[[Magi (manga)|Magi]]'' at ''[[Sword Art Online]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-06-24/magi-the-labyrinth-of-magic-anime-1st-preview-streamed|title=''Magi - The Labyrinth of Magic'' Anime's 1st Preview Streamed|trans-title=Ini-stream na ang ika-1 Pasikip sa Anime na ''Magi - The Labyrinth of Magic''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=24 Hunyo 2012|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-10/sword-art-online-anime-slated-for-year-next-july|title=''Sword Art Online'' Anime Slated for 1/2 Year Next July|trans-title=Inilagay para sa 1/2 taon sa Darating na Hulyo ang Anime na ''Sword Art Online''|last=First|first=Joseph|date=11 Disyembre 2011|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Bukod sa dalawang ito, isina-anime rin nila ang manga na ''[[Uchuu Kyoudai]]'' at ang video game na ''[[Chousoku Henkei Gyrozetter]]''.<ref name="uchuuZero">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-04-15/space-brothers-anime-film-1st-key-visual-story-details-revealed|last=Hodgkins|first=Crystalyn|title=''Space Brothers'' Anime Film's 1st Key Visual, Story Details Revealed|trans-title=Binunyag na ang Pangunahing Visual, Detalye ng Kuwento ng Pelikula ng Anime na ''Space Brothers''|date=15 Abril 2014|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-01/square-enix-gyrozetter-card-game-gets-tv-anime|last=Loo|first=Egan|title=Square Enix's ''Gyrozetter'' Card Game Gets 2012 TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime sa 2012 ang Card Game na ''Gyrozetter'' ng Square Enix|lang=en|date=1 Disyembre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref>, pati na ang [[nobela|nobelang]] ''[[Shinsekai Yori]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/interest/2012-03-07/2-yusuke-kishi-novels-with-screen-projects-get-manga|last=Sherman|first=Jennifer|title=2 Yūsuke Kishi Novels With Screen Projects Get Manga|trans-title=2 Nobela ni Yūsuke Kishi na may Proyekto sa Screen ang Magkakaroon ng Manga|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=8 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> na itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref name="Thrillist">{{cite web|url=https://www.thrillist.com/amphtml/entertainment/nation/best-anime-of-the-decade-2010s|title=The Best Anime of the 2010s|trans-title=Ang Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Thrillist]]|date=3 Enero 2020|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Naglabas rin sila ng isang orihinal na anime, ''[[Tsuritama]]'', na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-08/tsuritama-tv-anime-2nd-promo-streamed|last=Sherman|first=Jennifer|title=''Tsuritama'' TV Anime's 2nd Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Ika-2 Promo ng TV Anime na ''Tsuritama''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=9 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Bukod sa mga ito, inilabas rin nila ang mga pelikula ng ''Fairy Tail'' at ng ''Ao no Exorcist''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-10-12/fairy-tail-adventure-manga-gets-film-next-august|last=Loo|first=Egan|title=Fairy Tail Adventure Manga Gets Film on August 18 (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Pelikula ang Adventure Manga na Fairy Tail sa Darating na Agosto 18 (Na-update)|lang=en|date=13 Oktubre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-30/blue-exorcist-film-staff-key-visual-revelaed|last=First|first=Joseph|title=''Blue Exorcist'' Film's Staff, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff, Pangunahing Visual ng Pelikula ng ''Blue Exorcist''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=31 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Nag-host ang A-1 Pictures ng isang panel sa [[Anime Expo]] 2013. Dumating ang pangulo ng istudyo na si Masuo Ueda para personal na ianunsyo ang mga ilalabas na anime nila.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/convention/2013/anime-expo/21|title=A-1 Pictures: Just Do It!|trans-title=A-1 Pictures: Gawin na Lang!|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=7 Hulyo 2013|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Walo ang inilabas nilang anime noong 2013, kabilang na ang dalawang orihinal na gawa: ''[[Vividred Operation]]'' at ''[[Galilei Donna]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-05-29/strike-witches-takamura-launches-vivid-red-operation-anime|title=''Strike Witches''' Takamura Launches ''Vividred Operation'' Anime (Update 2)|trans-title=Nilunsad ni [Kazuhiro] Takamura ng ''Strike Witches'' ang Anime na ''Vividred Operation'' (Update 2)|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=29 Mayo 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-07-05/galileo-donna-anime-by-kite-umetsu-to-air-on-noitamina|title=''Galilei Donna'' Anime by ''Kite'''s Umetsu to Air on Noitamina|trans-title=Eere sa Noitamina ang anime na ''Galilei Donna'' ni [Yasuomi] Umetsu ng ''Kite''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=5 Hulyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Isina-anime rin nila sa taong ito ang nobelang magaan na ''[[Oreshura]]'' at ang mga manga na ''[[Servant × Service]]'' at ''[[Gin no Saji]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-09-16/oreshura-romantic-comedy-tv-anime-ad-staff-unveiled|title=''OreShura'' Romantic Comedy TV Anime's Ad, Staff Unveiled|trans-title=Inihayag na ang Ad, Staff ng Romantic Comedy TV Anime na ''OreShura''|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|website=[[Anime News Network]]|date=17 Setyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/karino-takatsu-servant-service-manga-gets-tv-anime|title=Karino Takatsu's ''Servant × Service'' Manga Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Manga ni Karino Takatsu na ''Servant × Service''|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-12/silver-spoon-anime-staff-at-a-1-key-visual-revealed|title=''Silver Spoon'' Anime's Staff at A-1, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff sa A-1 [Pictures], Pangunahing Visual ng Anime na ''Silver Spoon''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=12 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Noong ika-7 ng Oktubre 2012, inanunsyo na nilipat sa kanila ang pagprodyus sa ikalawang season ng ''[[Oreimo]]'' mula sa [[Anime International Company|AIC Build]], na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo 2013.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-02-27/oreimo-2nd-season-slated-for-april-6|last=Loo|first=Egan|title=''Oreimo'''s 2nd Season Slated for April 6|trans-title=Nakatakda sa Abril 6 ang Ika-2 Season ng ''Oreimo''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=28 Pebrero 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-06-29/otakon-to-host-oreimo-2-finale-premiere-with-creator-director|title=Otakon to Host ''Oreimo 2'' Finale's Premiere With Creator, Director|trans-title=Iho-host ng Otakon ang Premiere ng Finale ng ''Oreimo 2'' Kasama ang Gumawa, Direktor|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=30 Hunyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Bukod rito, ginawan rin nila ng pangalawang season ang mga seryeng ''Uta no Prince-sama'' at ''Magi''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/uta-no-prince-sama-maji-love-2000-percent-anime-trailer-ad-streamed|title=''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%'' Anime's Trailer, Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Trailer, Ad ng Anime na ''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-08-04/magi-anime-october-sequel-previewed-in-1st-promo-video|title=''Magi'' Anime's October Sequel Previewed in 1st Promo Video|trans-title=Pinasilip sa Unang Promo Video ang Sequel sa Oktubre ng Anime na ''Magi''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=4 Agosto 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Ginawan rin nila ng pelikula ang ''Anohana'' at ang manga na ''[[Saint Onii-san]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-01/anohana-film-1st-trailer-special-video-2nd-ad-streamed|title=''Anohana'' Film's 1st Trailer, Special Video, 2nd Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Unang Trailer, Espesyal na Video, Ika-2 Ad ng Pelikula ng ''Anohana''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=1 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-11-17/saint-young-men-anime-film-slated-for-may-10|title=''Saint Young Men'' Anime Film Slated for May 10|trans-title=Nakatakda sa Mayo 10 ang Pelikulang Anime na ''Saint Young Men''|lang=en|date=18 Nobyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> May siyam na anime na nailabas nila noong 2014. Dalawa sa mga ito ay orihinal na gawa: ''[[Sekai Seifuku: Bouryaku no Zvezda]]'' na nilabas noong Enero,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-11-09/blue-exorcist-director-okamura-unveils-2nd-sekai-seifuku-ad|title=''Blue Exorcist'' Director Okamura Unveils 2nd ''Sekai Seifuku'' Ad|trans-title=Ipinakita ng Direktor ng ''Blue Exorcist'' na si [Tensai] Okamura ang Ika-2 Ad ng ''Sekai Seifuku''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=10 Nobyembre 2013|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> at ''[[Aldnoah.Zero]]'' na inilabas noong Hulyo at ginawa sa pakikipagtulungan sa [[Troyca]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-02-15/fate/zero-aoki-helms-nitro+and-urobuchi-aldnoah.zero-tv-anime|title=''Fate/Zero'''s Aoki Helms Nitro+ & Urobuchi's ''Aldnoah.Zero'' TV Anime|trans-title=Papangunahan ni [Ei] Aoki ng ''Fate/Zero'' ang TV Anime ng Nitro+ at ni [Gen] Urobuchi na ''Aldnoah.Zero''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=16 Pebrero 2014|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Inilabas nila noong Abril ang anime ng nobelang magaan na ''[[Ryuugajou Nanana no Maizoukin]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-12-12/nanana-buried-treasure-novel-gets-noitamina-anime-from-a-1-pictures|title=''Nanana's Buried Treasure'' Novel Gets Noitamina Anime from A-1 Pictures|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina mula sa A-1 Pictures ang Nobelang ''Nanana's Buried Treasure''|lang=en|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=13 Disyembre 2013|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Samantala, inanunsyo naman na sila ang gagawa sa anime ng manga na ''[[Magic Kaito]]'', isang spinoff ng ''[[Detective Conan]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-09-01/kappei-yamaguchi-m.a.o-star-in-magic-kaito-tv-anime-series/.78249|title=Kappei Yamaguchi, M.A.O Star in ''Magic Kaito'' TV Anime Series|trans-title=Bibida sina Kappei Yamaguchi, M.A.O sa Serye ng TV Anime na ''Magic Kaito''|lang=en|date=1 Setyembre 2014|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Gumawa rin sila ng isang anime na base sa video game na ''[[Persona 4]]'', na ipinalabas mula Hulyo hanggang Setyembre sa ilalim ng pamagat na ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]''.{{efn|Wag ikalito sa ''Persona 4: The Animation'', na orihinal na ginawa noong 2011 ng [[Anime International Company|AIC ASTA]].<ref name="persona4"/>}}<ref name="persona4">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-05-02/persona-4-golden-gets-tv-anime-by-a-1-pictures-in-july|title=''Persona 4 Golden'' Gets TV Anime by A-1 Pictures in July|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ng A-1 Pictures ang ''Persona 4 Golden'' sa [darating na] Hulyo|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=2 Mayo 2014|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Nilabas rin nila ang pangalawang season ng ''Sword Art Online'' at ang pangatlong season ng ''Kuroshitsuji'' noong Hulyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-16/sword-art-online-ii-july-premiere-new-visual-unveiled|title=''Sword Art Online II'''s July Premiere, New Visual Unveiled|trans-title=Binunyag na ang Premiere sa Hulyo, Bagong Visual ng ''Sword Art Online II''|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en|date=16 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-22/black-butler-gets-book-of-murder-arc-video-anime|title=''Black Butler'' Gets 'Book of Murder' Arc Video Anime|trans-title=Nakakuha ng Video Anime ang Arc na 'Book of Murder' ng ''Black Butler''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=22 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Inanunsyo rin na sila ang gagawa sa popular na manga na ''[[Nanatsu no Taizai]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-08-01/the-seven-deadly-sins-anime-game-cast-staff-announced/.77198|title=''The Seven Deadly Sins'' Anime's Game, Cast, Staff Announced|trans-title=Inanunsyo na ang Laro, Cast, Staff ng Anime na ''The Seven Deadly Sins''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Cardine|first=Kyle|date=1 Agosto 2014|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong panahon din nila nilabas ang anime ng manga na ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'', na umani ng mga papuri mula sa mga kritiko at itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-21/shigatsu-wa-kimi-no-uso-manga-gets-noitamina-anime|title=''Shigatsu wa Kimi no Uso'' Manga Gets Noitamina Anime|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina ang Manga na ''Shigatsu wa Kimi no Uso''|last=Loo|first=Egan|date=22 Marso 2014|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref name="screenrant">{{cite web|url=https://screenrant.com/best-anime-series-2010s-according-to-myanimelist/amp/|title=The 10 Best Anime Series Of The 2010s, According To MyAnimeList|trans-title=Ang 10 Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s, Ayon sa MyAnimeList|last=Hernandez|first=Gab|date=21 Marso 2022|website=[[Screen Rant]]|access-date=22 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Bukod sa mga seryeng ito, inilabas rin ng istudyo ang mga pelikulang ''[[The Idolmaster Movie: Kagayaki no Mukougawa e!]]'' at ''[[Uchuu Kyoudai #0]]'' noong Enero at Agosto ng taong yon. Samantala, inanunsyo naman na sila ang gagawa sa [[Persona 3 The Movie: No. 2 Midsummer Knight's Dream|ikalawang pelikula]] sa serye ng mga pelikula na ''[[Persona 3 the Movie]]'', na nilabas noong Hulyo. === 2020s === ==Mga Gawa== ===Seryeng Pantelebisyon=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Orihinal na Channel !! Simula ng unang pagpapalabas !! Katapusan ng unang pagpapalabas !! Mga banggit |- | ''[[Zenmai Zamurai]]'' || [[NHK Educational TV|NHK E]] || 3 Abril 2006 || 26 Marso 2010 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang No Side |- | ''Robby & Kerobby'' || [[TV Tokyo]] || 1 Abril 2007 || 30 Marso 2008 || Orihinal na gawa |- | ''[[Big Windup!]]'' || [[Tokyo Broadcasting System|TBS]], [[Mainichi Broadcasting System|MBS]] || 12 Abril 2007 || 28 Setyembre 2007 || Base sa manga ni [[Asa Higuchi]] |- | ''[[Persona: Trinity Soul]]'' || [[Tokyo Metropolitan Television|Tokyo MX]], [[Nippon BS Broadcasting|BS11]] || 5 Enero 2008 || 28 Hunyo 2008 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode]]'' || [[Television Saitama|TV Saitama]] || 4 Hulyo 2008 || 29 Setyembre 2008 || Base sa manga ni [[Masami Yuki]] |- | ''[[Black Butler]]'' || MBS || 3 Oktubre 2008 || 27 Marso 2009 || Base sa manga ni [[Yana Toboso]] |- | ''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' || Tokyo MX || 4 Oktubre 2008 || 27 Disyembre 2008 || Base sa manga ni Eri Takenashi<br/>Katulong ang [[Ordet (company)|Ordet]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode 2]]'' || [[Sun Television|SUN-TV]] || 9 Enero 2009 || 28 Mayo 2009 || Pagpapatuloy sa ''Tetsuwan Birdy: Decode'' |- | ''[[Valkyria Chronicles]]'' || MBS || 4 Abril 2009 || 26 Setyembre 2009 || Based on a video game by [[Sega]] |- | ''[[Fairy Tail]]'' || [[TX Network|TXN]] (TV Tokyo) || 12 Oktubre 2009 (first series)<br/>5 Abril 2014 (second series)|| 30 Marso 2013 (first series)<br/>26 Marso 2016 (second series)|| Base sa manga ni [[Hiro Mashima]]<br/>Katulong ang [[Satelight]] (unang serye) at Bridge (pangalawang series) |- | ''[[Sound of the Sky]]'' || TV Tokyo || 5 Enero 2010 || 22 Marso 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Ōkiku Furikabutte|Ōkiku Furikabutte ~Natsu no Taikai-hen~]]'' || MBS, TBS || 1 Abril 2010 || 24 Hunyo 2010 || Pagpapatuloy sa ''Big Windup!'' |- | ''[[Working!!]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2010 || 26 Hunyo 2010 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Night Raid 1931]]'' || TV Tokyo || 5 Abril 2010 || 28 Hunyo 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Black Butler|Black Butler II]]'' || MBS || 2 Hulyo 2010 || 17 Setyembre 2010 || Pagpapatuloy sa ''Black Butler'' |- | ''[[Occult Academy]]'' || TV Tokyo || 6 Hulyo 2010 || 27 Setyembre 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Togainu no Chi]]'' || MBS, TBS || 7 Oktubre 2010 || 23 Disyembre 2010 || Base sa laro ng [[Nitro+chiral]] |- | ''[[Fractale]]'' || [[Fuji TV]] || 14 Enero 2011 || 1 Abril 2011 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang Ordet |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || Fuji TV || 15 Abril 2011 || 24 Hunyo 2011 || Orihinal na gawa |- | ''[[Blue Exorcist]]'' || [[Japan News Network|JNN]] (MBS) || 17 Abril 2011 || 2 Oktubre 2011 || Base sa manga ni Kazue Kato |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2011 || 24 Setyembre 2011 || Base sa laro ng [[Nippon Ichi Software]] |- | ''[[The Idolmaster]]'' || TBS || 8 Hulyo 2011 || 23 Disyembre 2011 || Base sa laro ng [[Namco Bandai]] |- | ''[[Working!!|Working'!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2011 || 24 Disyembre 2011 || Pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers]]'' || [[Nippon Television Network System|NNS]] ([[Yomiuri Telecasting Corporation|ytv]]) || 1 Abril 2012 || 22 Marso 2014 || Base sa manga ni Chūya Koyama |- | ''[[Tsuritama]]'' || Fuji TV || 12 Abril 2012 || 28 Hunyo 2012 || Orihinal na gawa |- | ''[[Sword Art Online]]'' || Tokyo MX || 7 Hulyo 2012 || 22 Disyembre 2012 || Base sa magaang nobela ni [[Reki Kawahara]] |- | ''[[From the New World (novel)|From the New World]]'' || [[TV Asahi]] || 28 Setyembre 2012 || 23 Marso 2013 || Base sa nobela ni Yūsuke Kishi |- | ''[[Chō Soku Henkei Gyrozetter]]'' || TXN (TV Tokyo) || 2 Oktubre 2012 || 24 Setyembre 2013 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Labyrinth of Magic]]'' || JNN (MBS) || 7 Oktubre 2012 || 31 Marso 2013 || Base sa manga ni [[Shinobu Ohtaka]] |- | ''[[Ore no Kanojo to Osananajimi ga Shuraba Sugiru]]'' || Tokyo MX || 6 Enero 2013 || 31 Marso 2013 || Base sa magaang nobela ni Yūji Yūji |- | ''[[Vividred Operation]]'' || MBS || 11 Enero 2013 || 29 Marso 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%|Uta no Prince-sama: Maji Love 2000%]]'' || [[Television Aichi Broadcasting|TV Aichi]] || 3 Abril 2013 || 26 Hunyo 2013 || Pagpapatuloy sa ''Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%'' |- | ''[[Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai]].'' || Tokyo MX || 7 Abril 2013 || 30 Hunyo 2013 || Base sa magaang nobela ni Tsukasa Fushimi<br/>Pagpapatuloy sa ''Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai'' |- | ''[[Servant x Service]]'' || [[Asahi Broadcasting Corporation|ABC]] || 4 Hulyo 2013 || 26 Setyembre 2013 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon]]'' || Fuji TV || 11 Hulyo 2013 || 19 Setyembre 2013 || Base sa manga ni [[Hiromu Arakawa]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Kingdom of Magic]]'' || JNN (MBS) || 6 Oktubre 2013 || 30 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Magi: The Labyrinth of Magic'' |- | ''[[Galilei Donna]]'' || Fuji TV || 10 Oktubre 2013 || 20 Disyembre 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon II]]'' || Fuji TV || 9 Enero 2014 || 27 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Silver Spoon'' |- | ''[[World Conquest Zvezda Plot]]'' || Tokyo MX || 11 Enero 2014 || 29 Marso 2014 || Orihinal na gawa |- | ''[[Nanana's Buried Treasure]]'' || Fuji TV || 10 Abril 2014 || 19 Hunyo 2014 || Base sa magaang nobela ni Kazuma Ōtorino |- | ''[[Aldnoah.Zero]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 (Part 1)<br/>10 Enero 2015 (Part 2) || 20 Setyembre 2014 (Part 1)<br/>28 Marso 2015 (Part 2)<br/> || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang [[Troyca|TROYCA]] |- | ''[[Sword Art Online|Sword Art Online II]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 || 20 Disyembre 2014 || Pagpapatuloy sa ''Sword Art Online'' |- | ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 25 Setyembre 2014 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Circus]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 11 Setyembre 2014|| Kaugnay sa ''Black Butler'' |- | ''[[Magic Kaito|Magic Kaito 1412]]'' || NNS (ytv) || 4 Oktubre 2014 || 28 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Gosho Aoyama]] |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins]]'' || JNN (MBS) || 5 Oktubre 2014 || 29 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Nakaba Suzuki]] |- | ''[[Your Lie in Abril]]'' || Fuji TV || 9 Oktubre 2014 || 19 Marso 2015 || Base sa manga ni Naoshi Arakawa |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend]]'' || Fuji TV || 8 Enero 2015 || 26 Marso 2015 || Base sa magaang nobela ni Fumiaki Maruto |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2015 || 11 Abril 2015 || Base sa isang larong pang-sosyal ng [[Namco Bandai]] seryeng ''[[The Idolmaster]]'' |- | ''[[Magical Girl Lyrical Nanoha ViVid]]'' || Tokyo MX || 3 Abril 2015 || 19 Hunyo 2015 || Base sa manga ni Masaki Tsuzuki |- | ''[[Gunslinger Stratos|Gunslinger Stratos: THE ANIMATION]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2015 || 20 Hunyo 2015 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Ultimate Otaku Teacher]]'' || NNS (ytv) || 4 Abril 2015 || 26 Setyembre 2015 || Base sa manga ni Takeshi Azuma |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama: Maji Love Revolutions]]'' || Tokyo MX || 5 Abril 2015 || 28 Hunyo 2015 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Gate (novel series)|Gate: Jieitai Kanochi nite, Kaku Tatakaeri]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2015 || 25 Marso 2016 || Base sa nobela ni Takumi Yanai |- | ''[[Working!!|Working!!!]]'' || Tokyo MX || 4 Hulyo 2015 || 26 Disyembre 2015 || Pangalawang pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls|The Idolmaster Cinderella Girls: 2nd Season]]'' || Tokyo MX || 17 Hulyo 2015 || 17 Oktubre 2015 || Pagpapatuloy sa ''The Idolmaster Cinderella Girls'' |- | ''[[Subete ga F ni Naru]]'' || Fuji TV || 8 Oktubre 2015 || 17 Disyembre 2015 || Base sa nobela ni [[Hiroshi Mori (writer)|Hiroshi Mori]] |- | ''[[The Asterisk War]]'' || Tokyo MX || 3 Oktubre 2015 || 18 Hunyo 2016 || Base sa magaang nobela ni Yuu Miyazaki |- | ''[[Erased (manga)|Erased]]'' || Fuji TV || 7 Enero 2016 || 24 Marso 2016 || Base sa manga ni [[Kei Sanbe]] |- | ''[[Grimgar of Fantasy and Ash]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2016 || 26 Marso 2016 || Base sa magaang nobela ni Ao Jūmonji |- | ''[[Ace Attorney: I Object to that "Truth"!]]'' || NNS (ytv) || 2 Abril 2016 || 24 Setyembre 2016 || Base sa laro ng [[Capcom]] |- | ''[[B-Project: Kodou*Ambitious]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2016 || 25 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-26/mages-b-project-fictional-male-idol-project-gets-tv-anime-in-Hulyo/.100327|title=MAGES' 'B-Project' Fictional Male Idol Project Gets TV Anime in Hulyo|date=2016-03-27|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-05-09}}</ref> |- | ''[[Qualidea Code]]'' || Tokyo MX || 10 Hulyo 2016 || 24 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins: Signs of Holy War]]'' || JNN (MBS, TBS) || 28 Agosto 2016 || 18 Setyembre 2016 || Kaugnay sa ''The Seven Deadly Sins'' |- | ''[[Working!!|WWW.Working!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2016 || 24 Disyembre 2016 || Spin-off sa ''Working!!''<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-04-01/working-wagnaria-web-comic-edition-gets-tv-anime/.100552|title=Working/Wagnaria's Web Comic Edition Gets TV Anime|date=2016-04-01|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-04-01}}</ref> |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama Maji LOVE Legend Star]]'' || Tokyo MX || 2 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Occultic;Nine]]'' || Tokyo MX || 9 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Base sa magaang nobela ni Chiyomaru Shikura |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: Kyoto Saga]]'' || JNN (MBS) || 7 Enero 2017 || TBA || Kaugnay sa ''Blue Exorcist'' |- | ''[[Interviews with Monster Girls]]'' || Tokyo MX || 7 Enero 2017 || TBA || Base sa manga ni Petos |- | ''[[Eromanga Sensei]]'' || Tokyo MX, MBS || Abril 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni [[Tsukasa Fushimi]]<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-13/eromanga-sensei-anime-casts-akane-fujita-as-sagiri-izumi/.99737|title=Eromanga Sensei Anime Casts Akane Fujita as Sagiri Izumi|date=2016-03-13|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-03-13}}</ref> |- | ''[[Granblue Fantasy#Anime|Granblue Fantasy The Animation]]'' || Tokyo MX || Abril 2017 || TBA || Base sa laro ng Cygames<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-09-17/granblue-fantasy-smartphone-game-gets-anime-manga-adaptations/.93036|title=Granblue Fantasy Smartphone Game Gets Anime, Manga Adaptations|date=17 Setyembre 2015|website=[[Anime News Network]]|accessdate=13 Marso 2016}}</ref> |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend|Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend Flat]]'' || Fuji TV || Abril 2017 || TBA || Pagpapatuloy sa ''Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend'' |- | ''[[Fate/Apocrypha]]'' || TBA || 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni Yūichirō Higashide |} ===Produkyong Pampelikula=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- | ''[[Welcome to the Space Show]]'' || 26 Hunyo 2010 || |- | ''[[Fairy Tail the Movie: The Phoenix Priestess]]'' || 18 Agosto 2012 || |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: The Movie]]'' || 28 Disyembre 2012 || |- | ''[[Saint Young Men]]'' || 10 Mayo 2013 || |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || 31 Agosto 2013 || |- | ''[[The Idolmaster Movie: Beyond the Brilliant Future!]]'' || 25 Enero 2014 || |- | ''[[Young Animator Training Project|Ookii 1 Nensei to Chiisana 2 Nensei]]'' || 1 Marso 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 2, Midsummer Knight's Dream|Persona 3 The Movie: #2 Midsummer Knight's Dream]]'' || 7 Hunyo 2014 || |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers #0]]'' || 9 Agosto 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 3, Falling Down|Persona 3 The Movie: #3 Falling Down]]'' || 4 Abril 2015 || |- | ''[[The Anthem of the Heart]]'' || 19 Setyembre 2015 || |- | ''[[Garakowa: Restore the World]]'' || 9 Enero 2016 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 4, Winter of Rebirth|Persona 3 The Movie: #4 Winter of Rebirth]]'' || 23 Enero 2016 || |- | ''Doukyuusei'' || 20 Pebrero 2016 || |- | ''[[Black Butler: Book of the Atlantic]]'' || 21 Enero 2017 || |- | ''[[Sword Art Online The Movie: Ordinal Scale]]'' || 18 Pebrero 2017 || |- | ''[[Fairy Tail|Fairy Tail Movie 2: Dragon Cry]]'' || Q2 2017 || |} ===OVA/ONA=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- |''[[Big Windup!]]'' |2007 | |- |''[[Black Butler]]'' |2009 | |- |''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' |2009 | |- |''[[Sound of the Sky]]'' |2010 | |- |''[[Night Raid 1931]]'' |2010 | |- | ''[[Valkyria Chronicles III]]'' || 27 Enero 2011 || |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Murder]]'' || 25 Oktubre 2014 (Part 1)<br />15 Nobyembre 2014 (Part 2)|| |- | ''[[Brotherhood: Final Fantasy XV]]'' || 30 Marso 2016 – 30 Setyembre 2016 || Katulong ang [[Square Enix]]. Base sa mundo at pagpapatuloy sa 2016 na larong, ''[[Final Fantasy XV]]''. |- | ''[[Shelter (song)|Shelter]]'' |2016 | Bidyong pangmusika para sa Amerikanong musikano ng EDM na si [[Porter Robinson]] |} ===Iba pa=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Taon !! Mga banggit |- | ''[[Namisuke]]'' || 2007 || |- | ''[[Takane no Jitensha]]'' (a.k.a. Takane's Bike) || 2008 || Nanalo ng award mula sa [[Animax Taishō]] ng [[Animax]] |- | ''[[Ōkiku Furikabutte: Honto no Ace ni Nareru Kamo]]'' || || Larong pang-[[Nintendo DS]]; Ginawa ang animasyon at ilan sa mga CG |- | ''[[Shin Megami Tensei: Persona 4]]'' || 2008 || Larong pang-[[PlayStation 2]]; Ginawa ng animasyon kasabay ang [[Studio Hibari]] |- | ''[[Valkyria Chronicles II]]'' || 2010 || Larong pang-[[PlayStation Portable]] |- | ''[[Phoenix Wright: Ace Attorney − Spirit of Justice]]'' || 2016 || Larong pang-[[Nintendo 3DS]] |- |} <!--Don't add Shelter here; it's already listed under "Film"--> == Talababa == {{notelist}} == Sanggunian == {{Reflist}} == Link sa labas == * {{official website|http://www.a1p.jp/}} {{in lang|ja}} * {{ann|company|6177}} [[Kategorya:A-1 Pictures]] [[Kategorya:Mga naitatag noong 2005 sa Hapon]] [[Kategorya:Aniplex]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Tokyo]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Hapon]] [[Kategorya:Mga kumpanyang pangmidya na naitatag noong 2005]] qo6ksjo1qbgg1md3thrrazuv2eq458z 1964308 1964186 2022-08-23T08:57:48Z GinawaSaHapon 102500 /* 2010s */ wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates}} {{Infobox company | name = A-1 Pictures Inc. | native_name = 株式会社A-1 Pictures | romanized_name = Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu | logo = A-1 Pictures Logo.svg | logo_size = | slogan = | vector_logo = | type = [[Kabushiki gaisha]]<br>[[Subsidiary]] | genre = | foundation = {{start date and age|2005|5|9}} | founder = Mikihiro Iwata | location = [[Suginami, Tokyo]], [[Hapón]] | origins = | key_people = Shinichiro Kashiwada <small>(Pangulo)</small> | area_served = | industry = [[Anime]] | products = | revenue = | operating_income = | net_income = | owner = [[Sony Group Corporation]] | num_employees = | parent = [[Aniplex]] | subsid = | divisions = {{plainlist|Dibisyon ng Animasyon{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Animasyon ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 動画部}}, ang namamahala sa animasyon.}}<br/>Dibisyon ng Sining{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Sining ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 美術部}}, ang namamahala sa sining.}}<br/>Dibisyon ng Potograpiya{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Potograpiya ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 撮影部}}, ang namamahala sa ''compositing'' (pagpapatong-patong) at epektong biswal.}}<br/>Dibisyon ng Kulay{{efn|{{nihongo|Dibisyon ng Pagtapos ng A-1 Pictures|A-1 Pictures 仕上部}}, ang namamahala sa kulay at pagpinta.}}}} | homepage = {{URL|https://a1p.jp/}} {{small|(sa wikang Hapón)}} | footnotes = <ref name="a1about"/> }} Ang '''A-1 Pictures'''{{efn|{{lang-ja|株式会社A-1 Pictures|translit=Kabushiki gaisha Ē-wan Pikuchāzu}}}} ay isang [[istudyong pang-animasyon]] na nakabase sa [[Suginami, Tokyo]] sa [[Hapón]]. Itinatag ito noong 2005 ng prodyuser na si Mikihito Iwata.<ref name="cbrTop10">{{cite web|url=https://www.cbr.com/best-a-1-pictures-anime/|title=10 Best Anime from A-1 Pictures (According to IMDb)|trans-title=20 Pinakamagagandang Anime mula sa A-1 Pictures (Ayon sa IMDb)|lang=en|last=Jones|first=Isaiah|website=CBR|access-date=11 Agosto 2022|date=4 Oktubre 2019}}</ref><ref name="cloverworks">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2018-04-02/a-1-pictures-koenji-studio-rebrands-as-cloverworks/.129827|title=A-1 Pictures' Kōenji Studio Rebrands as CloverWorks|trans-title=Ni-rebrand bilang CloverWorks ang Kōenji Studio ng A-1 Pictures|lang=en|last=Pineda|first=Rafael Antonio|date=2 Abril 2018|website=[[Anime News Network]]|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Subsidiary ito ng [[Aniplex]].<ref name="a1about">{{cite web|archive-url=https://web.archive.org/web/20220808204732/https://a1p.jp/about/|url=https://a1p.jp/about/|archive-date=8 Agosto 2022|access-date=11 Agosto 2022|title=About|trans-title=Patungkol|lang=ja|website=A-1 Pictures}}</ref> Ilan sa mga sikat nilang ginawa ang ''[[Fairy Tail]]'' (2009–2019), ''[[Anohana]]'' (2011), ''[[Sword Art Online]]'' (2012–), ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'' (2014–2015), at ''[[Kaguya-sama: Love is War]]'' (2019–). == Kasaysayan == === Pagtatag at mga unang taon === Itinatag ang A-1 Pictures noong ika-9 ng Mayo 2005 sa ilalim ng [[Aniplex]], ang sangay ng [[Sony Music Entertainment Japan]] para sa mga produksiyon ng [[anime]]. Si Hideo Katsumata ang itinalagang pangulo at CEO ng kumpanya.<ref name="presUeda">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-06-22/a-1-ceo-hideo-katsumata-assumes-new-title-at-aniplex|title=A-1 CEO Hideo Katsumata Assumes New Title at Aniplex|trans-title=Lumipat sa Bagong Posisyon ang CEO ng A-1 na si Hideo Katsumata|last=Loo|first=Egan|date=23 Hunyo 2010|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Una nilang prinodyus ang orihinal na anime na ''[[Zenmai Zamurai]]'' noong 2006 hanggang 2009. Noong 2007 naman, inilabas nila ang anime ng sikat na [[baseball]] [[manga]] na ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]'', at nagdaos ng panel para rito sa [[Tokyo International Anime Fair]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-03-27/taf-2007-a-1-pictures-discusses-ookiku-furikabutte|date=28 Marso 2007|title=TAF 2007: A-1 Pictures Discusses ''Ookiku Furikabutte''|trans-title=TAF 2007: Pinag-usapan ng A-1 Pictures ang ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|last=Miller|first=Evan|website=[[Anime News Network]]|access-date=11 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong taon, nagdaos rin sila ng panel sa [[Anime Expo]] na ginanap sa [[Long Beach, California]] sa [[Estados Unidos]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-05-21/new-aniplex-backed-studio-to-hold-panel-at-anime-expo|date=22 Mayo 2007|access-date=11 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=New Aniplex-Backed Studio to Hold Panel at Anime Expo|trans-title=Bagong Istudyo ng Aniplex, Magdadaos ng Panel sa Anime Expo|lang=en}}</ref> Sila ang napiling istudyo ng cable channel na [[Animax]] para isa-anime ang ''Takane no Jitensha'', ang nanalong script sa ika-6 na edisyon ng [[Gawad Animax|Animax Awards]], na ipinalabas sa naturang channel noong 2008.<ref>{{cite web|title=6th Animax Award-Winning Scripts Announced|trans-title=Inanunsyo na ang mga Nanalong Script sa Ika-6 na Animax Awards|lang=en|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-09-10/6th-animax-award-winning-scripts-announced|last=Loo|first=Egan|date=10 Setyembre 2007|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Noong ika-8 ng Nobyembre, inanunsyo nila ang pagsasa-anime nila sa popular na video game na ''[[Persona 3]]''. Pinamagatang ''[[Persona: Trinity Soul]]'', sequel ito ng laro na ipinalabas noong Enero 2008.<ref>{{cite web|title=''Persona 3'' Game Adapted as Television Anime for January (Updated)|trans-title=Isina-anime ang Larong ''Persona 3'' na ipapalabas sa Enero (Na-update)|last=Loo|first=Egan|date=8 Nobyembre 2008|access-date=11 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2007-11-07/persona-3-game-adapted-as-television-anime|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Marso 2008 sa [[Tokyo International Anime Fair]] ang pagprodyus nila sa bagong anime ng seryeng ''[[Tetsuwan Birdy]]''.<ref>{{cite web|date=23 Marso 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=New ''Birdy's'' Title Revealed: ''Birdy the Mighty Decode''|trans-title=Binunyag na ang Bagong ''Birdy's'': ''Birdy the Mighty Decode''|lang=en|last=Loo|first=Egan|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-22/new-birdy-title-revealed-birdy-the-mighty-decode|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Pinamagatang ''Tetsuwan Birdy Decode'', inilabas ito noong Hulyo 2008 hanggang Marso 2009. Inanunsyo naman sa isyu ng magasin na ''[[Animedia]]'' para sa Agosto 2008 ang anime ng manga na ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'', na inilabas noong Oktubre ng taong ding yon, hanggang Marso 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-07-11/kuroshitsuji-anime-confirmed-to-premiere-this-fall|last=Loo|first=Egan|date=11 Hulyo 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=Kuroshitsuji Anime Confirmed to Premiere This Fall|trans-title=Kumpirmadong Magpi-premiere Ngayon Taglagas ang Anime ng ''Kuroshitsuji''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Sa parehong buwan din nila inilabas ang anime ng manga na ''[[Kannagi]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-08-15/kannagi-crazy-shrine-maidens-anime-trailer-streamed|last=Loo|first=Egan|date=16 Agosto 2008|access-date=12 Agosto 2022|title=''Kannagi: Crazy Shrine Maidens'' Anime Trailer Streamed|trans-title=Nai-stream na ang Trailer ng Anime ng ''Kannagi: Crazy Shrine Maidens''|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Samantala, inanunsyo naman noong Nobyembre 2008 na sila ang gagawa sa anime ng [[larong bidyo|video game]] ng [[Sega]] na ''[[Senjou no Valkyria]]'', na inilabas naman noong Abril hanggang Setyembre 2009.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-11-12/valkyria-chronicles-game-to-get-tv-anime-next-spring|date=12 Nobyembre 2008|access-date=13 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Valkyria Chronicles'' Game to Get TV Anime Next Spring (Updated)|trans-title=Magkakaroon ng TV Anime ang Larong ''Valkyria Chronicles'' sa Darating na Tagsibol (Na-update)|lang=en}}</ref> Sila ang pangunahing istudyo na gumawa sa anime ng [[shounen]] manga na ''[[Fairy Tail]]''. Nagkaroon ito ng tatlong magkakahiwalay na serye: ang una mula 2009 hanggang 2013,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-26/fairy-tail-manga-gets-anime-adaptation-green-lit|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' Manga Gets TV Anime Green-Lit for Fall (Updated)|trans-title=Nakuha ng Manga na ''Fairy Tail'' ang Greenlit sa TV Anime (Na-update)|lang=en|date=27 Hunyo 2009|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-02/fairy-tail-anime-tv-run-to-end-on-march-30|title=''Fairy Tail'' Anime's TV Run to End on March 30 (Updated)|trans-title=Magtatapos sa Marso 30 ang Pagpapalabas sa TV ng Anime ng ''Fairy Tail''|lang=en|last=Sherman|first=Jennifer|date=2 Marso 2013|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> pangalawa noong 2015 hanggang 2016,<ref>{{cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2013/12/28/fairy-tail-anime-scheduled-for-spring-return|title="Fairy Tail" Anime Scheduled for Spring Return|trans-title=Naka-iskedyul para sa Pagbabalik sa Tagsibol ang Anime na "Fairy Tail"|lang=en|website=[[Crunchyroll]]|last=Green|first=Scott|date=28 Disyembre 2013|access-date=13 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-19/fairy-tail-tv-anime-has-new-project-in-the-works/.99990|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=19 Marso 2016|access-date=13 Agosto 2022|title=''Fairy Tail'' TV Anime Has New Project in the Works|trans-title=May Bagong Ginagawang Proyekto ang TV Anime na ''Fairy Tail''|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref> at pangatlo mula 2018 hanggang 2019, para sa kabuuan na 328 episode.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2018-08-21/final-fairy-tail-tv-anime-reveals-visual-october-7-premiere/.135727|last=Sherman|first=Jennifer|date=21 Agosto 2018|access-date=13 Agosto 2022|title=Final ''Fairy Tail'' TV Anime Reveals Visual, October 7 Premiere|trans-title=Binunyag ng Huling TV Anime na ''Fairy Tail'' ang Visual, Premiere sa Oktubre 7|lang=en|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/daily-briefs/2019-07-27/fairy-tail-tv-anime-confirmed-to-end-in-328th-episode/.149400|last=Loo|first=Egan|date=27 Hulyo 2019|access-date=13 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|title=''Fairy Tail'' TV Anime Confirmed to End in 328th Episode|trans-title=Kumpirmadong Magtatapos ang TV Anime na ''Fairy Tail'' sa ika-328 na Episode|lang=en}}</ref> Inanunsyo naman noong Enero 2008 na sila ang gagawa sa isang [[sci-fi]] na pelikula na may tentatibong pamagat na ''The Uchuu Show'', na nakatakdang ipalabas sa taong 2008.<ref>{{cite web|last=Loo|first=Egan|title=''Read or Die'' Team to Create ''The Uchū Show'' Movie in 2008|trans-title=Gagawin ng ''Read or Die'' Team ang Pelikulang ''The Uchū Show'' [ngayong] 2008.|lang=en|website=[[Anime News Network]]|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2008-01-07/read-or-die-team-to-create-the-uchu-show-movie-in-2008|date=8 Enero 2008|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Gayunpaman, inurong ito sa 2010 na may bagong pamagat na ''[[Uchuu Show e Youkoso]]'' at nag-premiere sa [[Berlin International Film Festival]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-01-14/read-or-die-team-welcome-to-the-space-show-at-berlin|title=''Read or Die'' Team's ''Welcome to the Space Show'' at Berlin|trans-title=''Welcome to the Space Show'' ng ''Read or Die'' Team sa Berlin|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=14 Enero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> === 2010s === Noong 2010, nakipagtulungan ang A-1 Pictures sa isang proyekto ng [[Aniplex]] at ng [[TV Tokyo]] na ''Anime no Chikara''.{{efn|{{lang-ja|アニメノチカラ}}; {{literal|lk=yes|Lakas ng Anime}}}}<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-03/aniplex-tv-tokyo-work-on-anime-no-chikara-project|title=Aniplex, TV Tokyo Work on ''Anime no Chikara'' Project|trans-title=Magtatrabaho ang Aniplex, TV Tokyo sa Proyektong ''Anime no Chikara''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=3 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Tatlo ang nagawang orihinal na anime sa ilalim nito noong 2010: ''[[Sora no Woto]]'', ''[[Senkou no Night Raid]]'', at ''[[Seikimatsu Occult Gakuin]]''.<ref>{{cite web|url=https://dengekionline.com/elem/000/000/186/186035/|website=[[Dengeki Bunko|Dengeki Online]]|title=TV Tokyo × Aniplex Shin Project "Anime no Chikara" wo Happyou|script-title=ja:テレビ東京×アニプレックスの新プロジェクト“アニメノチカラ”を発表!|trans-title=Inanunsyo na ang Bagong Proyekto ng TV Tokyo × Aniplex na "Anime no Chikara"|date=11 Agosto 2009|access-date=15 Agosto 2022|lang=ja}}</ref> Bukod sa proyektong ito, inilabas din nila ang mga anime ng [[yaoi]] na [[nobelang biswal]] na ''[[Togainu no Chi]]'' at ang [[slice of life]] na [[yonkoma]] na ''[[Working!!]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-03-22/togainu-no-chi-tv-anime-officially-announced|title=''Togainu no Chi'' TV Anime Officially Announced|trans-title=Opisyal na Inanunsyo na ang TV Anime ng ''Togainu no Chi''|website=[[Anime News Network]]|date=22 Marso 2010|last=Loo|first=Egan|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-09/karino-takatsu-working-manga-gets-anime-green-lit|date=9 Agosto 2009|access-date=14 Agosto 2022|title=Karino Takatsu's ''Working!!'' Manga Gets Anime Green-Lit (Update 2)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa Anime ang Manga na ''Working!!'' ni Karino Takatsu|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan}}</ref> pati na rin ang mga pangalawang season ng ''[[Black Butler|Kuroshitsuji]]'' at ''[[Big Windup!|Ookiku Furikabutte]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2009-06-14/kuroshitsuji-anime-second-season-green-lit|title=''Kuroshitsuji'' Anime's Second Season Green-Lit (Updated)|trans-title=Na-greenlit na ang Pangalawang Season ng Anime na ''Kuroshitsuji'' (Na-update)|date=14 Hunyo 2009|access-date=14 Agosto 2022|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-02-26/2nd-ookiku-furikabutte-tv-anime-series-titled-dated|last=Loo|first=Egan|title=2nd ''Ookiku Furikabutte'' TV Anime Series Titled, Dated|trans-title=Napamagatan, napetsahan na ang Ika-2 Serye ng Anime sa TV ng ''Ookiku Furikabutte''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=27 Pebrero 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Noong Hunyo 2010, inanunsyo ng Sony Music Entertainment na ang prodyuser na si Masuo Ueda ang papalit kay Katsumata bilang pangulo at CEO, matapos nitong tanggapin ang posisyon bilang kumakatawang direktor sa Aniplex.<ref name="presUeda"/> Anim na anime ang nagawa ng istudyo noong 2011. Ang una sa mga ito ay ang orihinal na anime na ''[[Fractale]]'', na inilabas mula Enero hanggang Marso.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2010-08-05/fractal-noitamaina-anime-with-yamakan-revealed|title=''Fractale'' Noitamina Anime with ''Kannagi'''s Yamakan Revealed (Updated)|trans-title=Binunyag na ang Anime sa Noitamina na ''Fractale'' kasama si Yamakan [Yutaka Yamamoto] ng ''Kannagi'' (Na-update)|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|date=6 Agosto 2010|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Samantala, inilabas naman mula Abril hanggang Hunyo ang ''[[Anohana]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-25/anohana-lotte-aria-the-scarlet-ammo-promos-streamed|title=''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Anohana'', ''Lotte'', ''Aria the Scarlet Ammo''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=26 Pebrero 2011|access-date=14 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Tungkol sa kuwento ng isang grupo ng mga magkakaibigang namatayan ng kaibigan noong bata pa sila, nakatanggap ito ng mga parangal at papuri mula sa mga kritiko, at itinuturing bilang isa sa mga pinakamagagandang nagawang anime ng dekada.<ref name="colliderBest">{{cite web|url=https://collider.com/10-best-anime-from-the-2010s/|title=10 Best Anime From The 2010s|trans-title=10 Pinakamagagandang Anime Mula sa [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Collider (magasin)|Collider]]|last=St. James|first=Jordan|date=16 Hunyo 2022|access-date=14 Agosto 2022}}</ref><ref name="polygonBest">{{cite web|url=https://www.polygon.com/platform/amp/2019/11/6/20948241/best-new-anime-of-the-decade-2010s|website=[[Polygon (magasin)|Polygon]]|title=The best anime of the decade|trans-title=Ang mga pinakamagagandang anime ng dekada|lang=en|date=6 Nobyembre 2019|access-date=14 Agosto 2022}}</ref> Bukod dito, isina-anime rin nila ang shounen manga na ''[[Ao no Exorcist]]'', na inilabas mula Abril hanggang Oktubre,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-30/blue-exorcist-eva-2.22-k-on-durarara-promos-streamed|title=''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara'' Promos Streamed|trans-title=Ini-stream na ang mga Promo ng ''Blue Exorcist'', ''Eva 2.22'', ''K-ON'', ''Durarara''|lang=en|last=Manry|first=Gia|date=31 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> gayundin ang mga [[Idol (Hapon)|idol]] na video game na ''[[Uta no Prince-sama]]'' at ''[[The Idolmaster]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-02-06/uta-no-prince-sama-idol-romance-game-gets-tv-anime|title=''Uta no Prince-sama''— Idol Romance Game Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Larong Romansang Idol na ''Uta no Prince-sama''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=7 Pebrero 2011|access-date=15 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-01-10/the-idolm@ster-game-gets-anime-green-lit|title=''The Idolm@ster'' Game Gets TV Anime Green-Lit (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Greenlit sa TV Anime ang Larong ''The Idolm@ster'' (Na-update)|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=10 Enero 2011|access-date=15 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Sa parehong taon din nila inilabas ang pangalawang season ng ''Working!!''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-08-15/working-tv-sequel-comic-market-promo-streamed|title=''Working'!!'' TV Sequel's Comic Market Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Promo sa Comic Market ng TV Sequel na ''Working'!!''|date=15 Agosto 2011|access-date=15 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|last=Loo|first=Egan|lang=en}}</ref> Anim din na anime ang ginawa nila noong 2012, kabilang na ang mga sikat na serye tulad ng ''[[Magi (manga)|Magi]]'' at ''[[Sword Art Online]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-06-24/magi-the-labyrinth-of-magic-anime-1st-preview-streamed|title=''Magi - The Labyrinth of Magic'' Anime's 1st Preview Streamed|trans-title=Ini-stream na ang ika-1 Pasikip sa Anime na ''Magi - The Labyrinth of Magic''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=24 Hunyo 2012|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-10/sword-art-online-anime-slated-for-year-next-july|title=''Sword Art Online'' Anime Slated for 1/2 Year Next July|trans-title=Inilagay para sa 1/2 taon sa Darating na Hulyo ang Anime na ''Sword Art Online''|last=First|first=Joseph|date=11 Disyembre 2011|access-date=16 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref> Bukod sa dalawang ito, isina-anime rin nila ang manga na ''[[Uchuu Kyoudai]]'' at ang video game na ''[[Chousoku Henkei Gyrozetter]]''.<ref name="uchuuZero">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-04-15/space-brothers-anime-film-1st-key-visual-story-details-revealed|last=Hodgkins|first=Crystalyn|title=''Space Brothers'' Anime Film's 1st Key Visual, Story Details Revealed|trans-title=Binunyag na ang Pangunahing Visual, Detalye ng Kuwento ng Pelikula ng Anime na ''Space Brothers''|date=15 Abril 2014|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-12-01/square-enix-gyrozetter-card-game-gets-tv-anime|last=Loo|first=Egan|title=Square Enix's ''Gyrozetter'' Card Game Gets 2012 TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime sa 2012 ang Card Game na ''Gyrozetter'' ng Square Enix|lang=en|date=1 Disyembre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref>, pati na ang [[nobela|nobelang]] ''[[Shinsekai Yori]]'',<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/interest/2012-03-07/2-yusuke-kishi-novels-with-screen-projects-get-manga|last=Sherman|first=Jennifer|title=2 Yūsuke Kishi Novels With Screen Projects Get Manga|trans-title=2 Nobela ni Yūsuke Kishi na may Proyekto sa Screen ang Magkakaroon ng Manga|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=8 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> na itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref name="Thrillist">{{cite web|url=https://www.thrillist.com/amphtml/entertainment/nation/best-anime-of-the-decade-2010s|title=The Best Anime of the 2010s|trans-title=Ang Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s|lang=en|website=[[Thrillist]]|date=3 Enero 2020|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Naglabas rin sila ng isang orihinal na anime, ''[[Tsuritama]]'', na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-08/tsuritama-tv-anime-2nd-promo-streamed|last=Sherman|first=Jennifer|title=''Tsuritama'' TV Anime's 2nd Promo Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Ika-2 Promo ng TV Anime na ''Tsuritama''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=9 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Bukod sa mga ito, inilabas rin nila ang mga pelikula ng ''Fairy Tail'' at ng ''Ao no Exorcist''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2011-10-12/fairy-tail-adventure-manga-gets-film-next-august|last=Loo|first=Egan|title=Fairy Tail Adventure Manga Gets Film on August 18 (Updated)|trans-title=Nakakuha ng Pelikula ang Adventure Manga na Fairy Tail sa Darating na Agosto 18 (Na-update)|lang=en|date=13 Oktubre 2011|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-03-30/blue-exorcist-film-staff-key-visual-revelaed|last=First|first=Joseph|title=''Blue Exorcist'' Film's Staff, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff, Pangunahing Visual ng Pelikula ng ''Blue Exorcist''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=31 Marso 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref> Nag-host ang A-1 Pictures ng isang panel sa [[Anime Expo]] 2013. Dumating ang pangulo ng istudyo na si Masuo Ueda para personal na ianunsyo ang mga ilalabas na anime nila.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/convention/2013/anime-expo/21|title=A-1 Pictures: Just Do It!|trans-title=A-1 Pictures: Gawin na Lang!|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=7 Hulyo 2013|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Walo ang inilabas nilang anime noong 2013, kabilang na ang dalawang orihinal na gawa: ''[[Vividred Operation]]'' at ''[[Galilei Donna]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-05-29/strike-witches-takamura-launches-vivid-red-operation-anime|title=''Strike Witches''' Takamura Launches ''Vividred Operation'' Anime (Update 2)|trans-title=Nilunsad ni [Kazuhiro] Takamura ng ''Strike Witches'' ang Anime na ''Vividred Operation'' (Update 2)|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=29 Mayo 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-07-05/galileo-donna-anime-by-kite-umetsu-to-air-on-noitamina|title=''Galilei Donna'' Anime by ''Kite'''s Umetsu to Air on Noitamina|trans-title=Eere sa Noitamina ang anime na ''Galilei Donna'' ni [Yasuomi] Umetsu ng ''Kite''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=5 Hulyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Isina-anime rin nila sa taong ito ang nobelang magaan na ''[[Oreshura]]'' at ang mga manga na ''[[Servant × Service]]'' at ''[[Gin no Saji]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-09-16/oreshura-romantic-comedy-tv-anime-ad-staff-unveiled|title=''OreShura'' Romantic Comedy TV Anime's Ad, Staff Unveiled|trans-title=Inihayag na ang Ad, Staff ng Romantic Comedy TV Anime na ''OreShura''|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|website=[[Anime News Network]]|date=17 Setyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/karino-takatsu-servant-service-manga-gets-tv-anime|title=Karino Takatsu's ''Servant × Service'' Manga Gets TV Anime|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ang Manga ni Karino Takatsu na ''Servant × Service''|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-12/silver-spoon-anime-staff-at-a-1-key-visual-revealed|title=''Silver Spoon'' Anime's Staff at A-1, Key Visual Revealed|trans-title=Binunyag na ang Staff sa A-1 [Pictures], Pangunahing Visual ng Anime na ''Silver Spoon''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=12 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Noong ika-7 ng Oktubre 2012, inanunsyo na nilipat sa kanila ang pagprodyus sa ikalawang season ng ''[[Oreimo]]'' mula sa [[Anime International Company|AIC Build]], na ipinalabas mula Abril hanggang Hunyo 2013.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-02-27/oreimo-2nd-season-slated-for-april-6|last=Loo|first=Egan|title=''Oreimo'''s 2nd Season Slated for April 6|trans-title=Nakatakda sa Abril 6 ang Ika-2 Season ng ''Oreimo''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=28 Pebrero 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-06-29/otakon-to-host-oreimo-2-finale-premiere-with-creator-director|title=Otakon to Host ''Oreimo 2'' Finale's Premiere With Creator, Director|trans-title=Iho-host ng Otakon ang Premiere ng Finale ng ''Oreimo 2'' Kasama ang Gumawa, Direktor|lang=en|last=Loveridge|first=Lynzee|date=30 Hunyo 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Bukod rito, ginawan rin nila ng pangalawang season ang mga seryeng ''Uta no Prince-sama'' at ''Magi''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-03-29/uta-no-prince-sama-maji-love-2000-percent-anime-trailer-ad-streamed|title=''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%'' Anime's Trailer, Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Trailer, Ad ng Anime na ''Uta no Prince-sama - Maji Love 2000%''|lang=en|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|date=30 Marso 2013|access-date=17 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-08-04/magi-anime-october-sequel-previewed-in-1st-promo-video|title=''Magi'' Anime's October Sequel Previewed in 1st Promo Video|trans-title=Pinasilip sa Unang Promo Video ang Sequel sa Oktubre ng Anime na ''Magi''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=4 Agosto 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Ginawan rin nila ng pelikula ang ''Anohana'' at ang manga na ''[[Saint Onii-san]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-04-01/anohana-film-1st-trailer-special-video-2nd-ad-streamed|title=''Anohana'' Film's 1st Trailer, Special Video, 2nd Ad Streamed|trans-title=Ini-stream na ang Unang Trailer, Espesyal na Video, Ika-2 Ad ng Pelikula ng ''Anohana''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=1 Abril 2013|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2012-11-17/saint-young-men-anime-film-slated-for-may-10|title=''Saint Young Men'' Anime Film Slated for May 10|trans-title=Nakatakda sa Mayo 10 ang Pelikulang Anime na ''Saint Young Men''|lang=en|date=18 Nobyembre 2012|access-date=17 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> May siyam na anime na nailabas nila noong 2014. Dalawa sa mga ito ay orihinal na gawa: ''[[Sekai Seifuku: Bouryaku no Zvezda]]'' na nilabas noong Enero,<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-11-09/blue-exorcist-director-okamura-unveils-2nd-sekai-seifuku-ad|title=''Blue Exorcist'' Director Okamura Unveils 2nd ''Sekai Seifuku'' Ad|trans-title=Ipinakita ng Direktor ng ''Blue Exorcist'' na si [Tensai] Okamura ang Ika-2 Ad ng ''Sekai Seifuku''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=10 Nobyembre 2013|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> at ''[[Aldnoah.Zero]]'' na inilabas noong Hulyo at ginawa sa pakikipagtulungan sa [[Troyca]].<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-02-15/fate/zero-aoki-helms-nitro+and-urobuchi-aldnoah.zero-tv-anime|title=''Fate/Zero'''s Aoki Helms Nitro+ & Urobuchi's ''Aldnoah.Zero'' TV Anime|trans-title=Papangunahan ni [Ei] Aoki ng ''Fate/Zero'' ang TV Anime ng Nitro+ at ni [Gen] Urobuchi na ''Aldnoah.Zero''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|date=16 Pebrero 2014|last=Loo|first=Egan|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Inilabas nila noong Abril ang anime ng nobelang magaan na ''[[Ryuugajou Nanana no Maizoukin]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-12-12/nanana-buried-treasure-novel-gets-noitamina-anime-from-a-1-pictures|title=''Nanana's Buried Treasure'' Novel Gets Noitamina Anime from A-1 Pictures|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina mula sa A-1 Pictures ang Nobelang ''Nanana's Buried Treasure''|lang=en|last=Hodgkins|first=Crystalyn|date=13 Disyembre 2013|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Samantala, inanunsyo naman na sila ang gagawa sa anime ng manga na ''[[Magic Kaito]]'', isang spinoff ng ''[[Detective Conan]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-09-01/kappei-yamaguchi-m.a.o-star-in-magic-kaito-tv-anime-series/.78249|title=Kappei Yamaguchi, M.A.O Star in ''Magic Kaito'' TV Anime Series|trans-title=Bibida sina Kappei Yamaguchi, M.A.O sa Serye ng TV Anime na ''Magic Kaito''|lang=en|date=1 Setyembre 2014|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|access-date=19 Agosto 2022}}</ref> Gumawa rin sila ng isang anime na base sa video game na ''[[Persona 4]]'', na ipinalabas mula Hulyo hanggang Setyembre sa ilalim ng pamagat na ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]''.{{efn|Wag ikalito sa ''Persona 4: The Animation'', na orihinal na ginawa noong 2011 ng [[Anime International Company|AIC ASTA]].<ref name="persona4"/>}}<ref name="persona4">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-05-02/persona-4-golden-gets-tv-anime-by-a-1-pictures-in-july|title=''Persona 4 Golden'' Gets TV Anime by A-1 Pictures in July|trans-title=Nakakuha ng TV Anime ng A-1 Pictures ang ''Persona 4 Golden'' sa [darating na] Hulyo|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=2 Mayo 2014|access-date=19 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Nilabas rin nila ang pangalawang season ng ''Sword Art Online'' at ang pangatlong season ng ''Kuroshitsuji'' noong Hulyo.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-16/sword-art-online-ii-july-premiere-new-visual-unveiled|title=''Sword Art Online II'''s July Premiere, New Visual Unveiled|trans-title=Binunyag na ang Premiere sa Hulyo, Bagong Visual ng ''Sword Art Online II''|last=Loo|first=Egan|website=[[Anime News Network]]|lang=en|date=16 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-22/black-butler-gets-book-of-murder-arc-video-anime|title=''Black Butler'' Gets 'Book of Murder' Arc Video Anime|trans-title=Nakakuha ng Video Anime ang Arc na 'Book of Murder' ng ''Black Butler''|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=22 Marso 2014|access-date=21 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Inanunsyo rin na sila ang gagawa sa popular na manga na ''[[Nanatsu no Taizai]]'', na ipinalabas mula Oktubre hanggang Marso ng sumunod na taon.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-08-01/the-seven-deadly-sins-anime-game-cast-staff-announced/.77198|title=''The Seven Deadly Sins'' Anime's Game, Cast, Staff Announced|trans-title=Inanunsyo na ang Laro, Cast, Staff ng Anime na ''The Seven Deadly Sins''|lang=en|website=[[Anime News Network]]|last=Cardine|first=Kyle|date=1 Agosto 2014|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> Sa parehong panahon din nila nilabas ang anime ng manga na ''[[Your Lie in April|Shigatsu wa Kimi no Uso]]'', na umani ng mga papuri mula sa mga kritiko at itinuturing din bilang isa sa mga pinakamagagandang anime ng dekada.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-03-21/shigatsu-wa-kimi-no-uso-manga-gets-noitamina-anime|title=''Shigatsu wa Kimi no Uso'' Manga Gets Noitamina Anime|trans-title=Nakakuha ng Anime sa Noitamina ang Manga na ''Shigatsu wa Kimi no Uso''|last=Loo|first=Egan|date=22 Marso 2014|access-date=22 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]|lang=en}}</ref><ref name="screenrant">{{cite web|url=https://screenrant.com/best-anime-series-2010s-according-to-myanimelist/amp/|title=The 10 Best Anime Series Of The 2010s, According To MyAnimeList|trans-title=Ang 10 Pinakamagagandang Anime ng [Dekada] 2010s, Ayon sa MyAnimeList|last=Hernandez|first=Gab|date=21 Marso 2022|website=[[Screen Rant]]|access-date=22 Agosto 2022|lang=en}}</ref> Bukod sa mga serye, tatlong pelikula ang inilabas nila noong 2014. Noong Enero, inilabas nila ang pelikulang ''[[The Idolmaster Movie: Kagayaki no Mukougawa e!]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2013-12-27/idolm@ster-film-full-trailer-previews-theme-song|title=''Idolm@ster'' Film's Full Trailer Previews Theme Song|trans-title=Pinasilip ang Theme Song sa Buong Trailer ng Pelikula ng ''Idolm@ster''|lang=en|last=Loo|first=Egan|date=28 Disyembre 2013|access-date=23 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> Samantala, inilabas naman nila noong Hunyo ang ''[[Persona 3 The Movie 2]]'', ang pangalawang pelikula sa seryeng ''[[Persona 3 The Movie]]''.{{efn|Ginawa ng [[Anime International Company|AIC ASTA]] ang [[Persona 3 The Movie 1|unang pelikula]] ng serye.<ref name="persona3movie"/>}}<ref name="persona3movie">{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2014-04-15/2nd-persona-3-film-new-promo-previews-love-hotel-scene|title=2nd ''Persona 3'' Film's New Promo Previews Love Hotel Scene|trans-title=Pinasilip ng Bagong Promo ng Ika-2 Pelikula ng ''Persona 3'' ang Eksena sa Love Hotel|lang=en|last=Nelkin|first=Sarah|date=16 Abril 2014|access-date=23 Agosto 2022|website=[[Anime News Network]]}}</ref> === 2020s === ==Mga Gawa== ===Seryeng Pantelebisyon=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Orihinal na Channel !! Simula ng unang pagpapalabas !! Katapusan ng unang pagpapalabas !! Mga banggit |- | ''[[Zenmai Zamurai]]'' || [[NHK Educational TV|NHK E]] || 3 Abril 2006 || 26 Marso 2010 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang No Side |- | ''Robby & Kerobby'' || [[TV Tokyo]] || 1 Abril 2007 || 30 Marso 2008 || Orihinal na gawa |- | ''[[Big Windup!]]'' || [[Tokyo Broadcasting System|TBS]], [[Mainichi Broadcasting System|MBS]] || 12 Abril 2007 || 28 Setyembre 2007 || Base sa manga ni [[Asa Higuchi]] |- | ''[[Persona: Trinity Soul]]'' || [[Tokyo Metropolitan Television|Tokyo MX]], [[Nippon BS Broadcasting|BS11]] || 5 Enero 2008 || 28 Hunyo 2008 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode]]'' || [[Television Saitama|TV Saitama]] || 4 Hulyo 2008 || 29 Setyembre 2008 || Base sa manga ni [[Masami Yuki]] |- | ''[[Black Butler]]'' || MBS || 3 Oktubre 2008 || 27 Marso 2009 || Base sa manga ni [[Yana Toboso]] |- | ''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' || Tokyo MX || 4 Oktubre 2008 || 27 Disyembre 2008 || Base sa manga ni Eri Takenashi<br/>Katulong ang [[Ordet (company)|Ordet]] |- | ''[[Tetsuwan Birdy|Tetsuwan Birdy: Decode 2]]'' || [[Sun Television|SUN-TV]] || 9 Enero 2009 || 28 Mayo 2009 || Pagpapatuloy sa ''Tetsuwan Birdy: Decode'' |- | ''[[Valkyria Chronicles]]'' || MBS || 4 Abril 2009 || 26 Setyembre 2009 || Based on a video game by [[Sega]] |- | ''[[Fairy Tail]]'' || [[TX Network|TXN]] (TV Tokyo) || 12 Oktubre 2009 (first series)<br/>5 Abril 2014 (second series)|| 30 Marso 2013 (first series)<br/>26 Marso 2016 (second series)|| Base sa manga ni [[Hiro Mashima]]<br/>Katulong ang [[Satelight]] (unang serye) at Bridge (pangalawang series) |- | ''[[Sound of the Sky]]'' || TV Tokyo || 5 Enero 2010 || 22 Marso 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Ōkiku Furikabutte|Ōkiku Furikabutte ~Natsu no Taikai-hen~]]'' || MBS, TBS || 1 Abril 2010 || 24 Hunyo 2010 || Pagpapatuloy sa ''Big Windup!'' |- | ''[[Working!!]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2010 || 26 Hunyo 2010 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Night Raid 1931]]'' || TV Tokyo || 5 Abril 2010 || 28 Hunyo 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Black Butler|Black Butler II]]'' || MBS || 2 Hulyo 2010 || 17 Setyembre 2010 || Pagpapatuloy sa ''Black Butler'' |- | ''[[Occult Academy]]'' || TV Tokyo || 6 Hulyo 2010 || 27 Setyembre 2010 || Orihinal na gawa |- | ''[[Togainu no Chi]]'' || MBS, TBS || 7 Oktubre 2010 || 23 Disyembre 2010 || Base sa laro ng [[Nitro+chiral]] |- | ''[[Fractale]]'' || [[Fuji TV]] || 14 Enero 2011 || 1 Abril 2011 || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang Ordet |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || Fuji TV || 15 Abril 2011 || 24 Hunyo 2011 || Orihinal na gawa |- | ''[[Blue Exorcist]]'' || [[Japan News Network|JNN]] (MBS) || 17 Abril 2011 || 2 Oktubre 2011 || Base sa manga ni Kazue Kato |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2011 || 24 Setyembre 2011 || Base sa laro ng [[Nippon Ichi Software]] |- | ''[[The Idolmaster]]'' || TBS || 8 Hulyo 2011 || 23 Disyembre 2011 || Base sa laro ng [[Namco Bandai]] |- | ''[[Working!!|Working'!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2011 || 24 Disyembre 2011 || Pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers]]'' || [[Nippon Television Network System|NNS]] ([[Yomiuri Telecasting Corporation|ytv]]) || 1 Abril 2012 || 22 Marso 2014 || Base sa manga ni Chūya Koyama |- | ''[[Tsuritama]]'' || Fuji TV || 12 Abril 2012 || 28 Hunyo 2012 || Orihinal na gawa |- | ''[[Sword Art Online]]'' || Tokyo MX || 7 Hulyo 2012 || 22 Disyembre 2012 || Base sa magaang nobela ni [[Reki Kawahara]] |- | ''[[From the New World (novel)|From the New World]]'' || [[TV Asahi]] || 28 Setyembre 2012 || 23 Marso 2013 || Base sa nobela ni Yūsuke Kishi |- | ''[[Chō Soku Henkei Gyrozetter]]'' || TXN (TV Tokyo) || 2 Oktubre 2012 || 24 Setyembre 2013 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Labyrinth of Magic]]'' || JNN (MBS) || 7 Oktubre 2012 || 31 Marso 2013 || Base sa manga ni [[Shinobu Ohtaka]] |- | ''[[Ore no Kanojo to Osananajimi ga Shuraba Sugiru]]'' || Tokyo MX || 6 Enero 2013 || 31 Marso 2013 || Base sa magaang nobela ni Yūji Yūji |- | ''[[Vividred Operation]]'' || MBS || 11 Enero 2013 || 29 Marso 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%|Uta no Prince-sama: Maji Love 2000%]]'' || [[Television Aichi Broadcasting|TV Aichi]] || 3 Abril 2013 || 26 Hunyo 2013 || Pagpapatuloy sa ''Uta no Prince-sama: Maji Love 1000%'' |- | ''[[Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai]].'' || Tokyo MX || 7 Abril 2013 || 30 Hunyo 2013 || Base sa magaang nobela ni Tsukasa Fushimi<br/>Pagpapatuloy sa ''Ore no Imōto ga Konnani Kawaii Wake ga Nai'' |- | ''[[Servant x Service]]'' || [[Asahi Broadcasting Corporation|ABC]] || 4 Hulyo 2013 || 26 Setyembre 2013 || Base sa manga ni Karino Takatsu |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon]]'' || Fuji TV || 11 Hulyo 2013 || 19 Setyembre 2013 || Base sa manga ni [[Hiromu Arakawa]] |- | ''[[Magi (manga)|Magi: The Kingdom of Magic]]'' || JNN (MBS) || 6 Oktubre 2013 || 30 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Magi: The Labyrinth of Magic'' |- | ''[[Galilei Donna]]'' || Fuji TV || 10 Oktubre 2013 || 20 Disyembre 2013 || Orihinal na gawa |- | ''[[Silver Spoon (manga)|Silver Spoon II]]'' || Fuji TV || 9 Enero 2014 || 27 Marso 2014 || Pagpapatuloy sa ''Silver Spoon'' |- | ''[[World Conquest Zvezda Plot]]'' || Tokyo MX || 11 Enero 2014 || 29 Marso 2014 || Orihinal na gawa |- | ''[[Nanana's Buried Treasure]]'' || Fuji TV || 10 Abril 2014 || 19 Hunyo 2014 || Base sa magaang nobela ni Kazuma Ōtorino |- | ''[[Aldnoah.Zero]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 (Part 1)<br/>10 Enero 2015 (Part 2) || 20 Setyembre 2014 (Part 1)<br/>28 Marso 2015 (Part 2)<br/> || Orihinal na gawa<br/>Katulong ang [[Troyca|TROYCA]] |- | ''[[Sword Art Online|Sword Art Online II]]'' || Tokyo MX || 5 Hulyo 2014 || 20 Disyembre 2014 || Pagpapatuloy sa ''Sword Art Online'' |- | ''[[Persona 4: The Animation|Persona 4: The Golden Animation]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 25 Setyembre 2014 || Base sa laro ng [[Atlus]] |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Circus]]'' || MBS || 10 Hulyo 2014 || 11 Setyembre 2014|| Kaugnay sa ''Black Butler'' |- | ''[[Magic Kaito|Magic Kaito 1412]]'' || NNS (ytv) || 4 Oktubre 2014 || 28 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Gosho Aoyama]] |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins]]'' || JNN (MBS) || 5 Oktubre 2014 || 29 Marso 2015 || Base sa manga ni [[Nakaba Suzuki]] |- | ''[[Your Lie in Abril]]'' || Fuji TV || 9 Oktubre 2014 || 19 Marso 2015 || Base sa manga ni Naoshi Arakawa |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend]]'' || Fuji TV || 8 Enero 2015 || 26 Marso 2015 || Base sa magaang nobela ni Fumiaki Maruto |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2015 || 11 Abril 2015 || Base sa isang larong pang-sosyal ng [[Namco Bandai]] seryeng ''[[The Idolmaster]]'' |- | ''[[Magical Girl Lyrical Nanoha ViVid]]'' || Tokyo MX || 3 Abril 2015 || 19 Hunyo 2015 || Base sa manga ni Masaki Tsuzuki |- | ''[[Gunslinger Stratos|Gunslinger Stratos: THE ANIMATION]]'' || Tokyo MX || 4 Abril 2015 || 20 Hunyo 2015 || Base sa laro ng [[Square Enix]] |- | ''[[Ultimate Otaku Teacher]]'' || NNS (ytv) || 4 Abril 2015 || 26 Setyembre 2015 || Base sa manga ni Takeshi Azuma |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama: Maji Love Revolutions]]'' || Tokyo MX || 5 Abril 2015 || 28 Hunyo 2015 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Gate (novel series)|Gate: Jieitai Kanochi nite, Kaku Tatakaeri]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2015 || 25 Marso 2016 || Base sa nobela ni Takumi Yanai |- | ''[[Working!!|Working!!!]]'' || Tokyo MX || 4 Hulyo 2015 || 26 Disyembre 2015 || Pangalawang pagpapatuloy sa ''Working!!'' |- | ''[[The Idolmaster Cinderella Girls|The Idolmaster Cinderella Girls: 2nd Season]]'' || Tokyo MX || 17 Hulyo 2015 || 17 Oktubre 2015 || Pagpapatuloy sa ''The Idolmaster Cinderella Girls'' |- | ''[[Subete ga F ni Naru]]'' || Fuji TV || 8 Oktubre 2015 || 17 Disyembre 2015 || Base sa nobela ni [[Hiroshi Mori (writer)|Hiroshi Mori]] |- | ''[[The Asterisk War]]'' || Tokyo MX || 3 Oktubre 2015 || 18 Hunyo 2016 || Base sa magaang nobela ni Yuu Miyazaki |- | ''[[Erased (manga)|Erased]]'' || Fuji TV || 7 Enero 2016 || 24 Marso 2016 || Base sa manga ni [[Kei Sanbe]] |- | ''[[Grimgar of Fantasy and Ash]]'' || Tokyo MX || 10 Enero 2016 || 26 Marso 2016 || Base sa magaang nobela ni Ao Jūmonji |- | ''[[Ace Attorney: I Object to that "Truth"!]]'' || NNS (ytv) || 2 Abril 2016 || 24 Setyembre 2016 || Base sa laro ng [[Capcom]] |- | ''[[B-Project: Kodou*Ambitious]]'' || Tokyo MX || 3 Hulyo 2016 || 25 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-26/mages-b-project-fictional-male-idol-project-gets-tv-anime-in-Hulyo/.100327|title=MAGES' 'B-Project' Fictional Male Idol Project Gets TV Anime in Hulyo|date=2016-03-27|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-05-09}}</ref> |- | ''[[Qualidea Code]]'' || Tokyo MX || 10 Hulyo 2016 || 24 Setyembre 2016 || Orihinal na gawa |- | ''[[The Seven Deadly Sins (manga)|The Seven Deadly Sins: Signs of Holy War]]'' || JNN (MBS, TBS) || 28 Agosto 2016 || 18 Setyembre 2016 || Kaugnay sa ''The Seven Deadly Sins'' |- | ''[[Working!!|WWW.Working!!]]'' || Tokyo MX || 1 Oktubre 2016 || 24 Disyembre 2016 || Spin-off sa ''Working!!''<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-04-01/working-wagnaria-web-comic-edition-gets-tv-anime/.100552|title=Working/Wagnaria's Web Comic Edition Gets TV Anime|date=2016-04-01|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-04-01}}</ref> |- | ''[[Uta no Prince-sama|Uta no Prince-sama Maji LOVE Legend Star]]'' || Tokyo MX || 2 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Kaugnay sa ''Uta no Prince-sama'' |- | ''[[Occultic;Nine]]'' || Tokyo MX || 9 Oktubre 2016 || 25 Disyembre 2016 || Base sa magaang nobela ni Chiyomaru Shikura |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: Kyoto Saga]]'' || JNN (MBS) || 7 Enero 2017 || TBA || Kaugnay sa ''Blue Exorcist'' |- | ''[[Interviews with Monster Girls]]'' || Tokyo MX || 7 Enero 2017 || TBA || Base sa manga ni Petos |- | ''[[Eromanga Sensei]]'' || Tokyo MX, MBS || Abril 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni [[Tsukasa Fushimi]]<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2016-03-13/eromanga-sensei-anime-casts-akane-fujita-as-sagiri-izumi/.99737|title=Eromanga Sensei Anime Casts Akane Fujita as Sagiri Izumi|date=2016-03-13|website=[[Anime News Network]]|accessdate=2016-03-13}}</ref> |- | ''[[Granblue Fantasy#Anime|Granblue Fantasy The Animation]]'' || Tokyo MX || Abril 2017 || TBA || Base sa laro ng Cygames<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-09-17/granblue-fantasy-smartphone-game-gets-anime-manga-adaptations/.93036|title=Granblue Fantasy Smartphone Game Gets Anime, Manga Adaptations|date=17 Setyembre 2015|website=[[Anime News Network]]|accessdate=13 Marso 2016}}</ref> |- | ''[[Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend|Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend Flat]]'' || Fuji TV || Abril 2017 || TBA || Pagpapatuloy sa ''Saekano: How to Raise a Boring Girlfriend'' |- | ''[[Fate/Apocrypha]]'' || TBA || 2017 || TBA || Base sa magaang nobela ni Yūichirō Higashide |} ===Produkyong Pampelikula=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- | ''[[Welcome to the Space Show]]'' || 26 Hunyo 2010 || |- | ''[[Fairy Tail the Movie: The Phoenix Priestess]]'' || 18 Agosto 2012 || |- | ''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: The Movie]]'' || 28 Disyembre 2012 || |- | ''[[Saint Young Men]]'' || 10 Mayo 2013 || |- | ''[[Anohana: The Flower We Saw That Day]]'' || 31 Agosto 2013 || |- | ''[[The Idolmaster Movie: Beyond the Brilliant Future!]]'' || 25 Enero 2014 || |- | ''[[Young Animator Training Project|Ookii 1 Nensei to Chiisana 2 Nensei]]'' || 1 Marso 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 2, Midsummer Knight's Dream|Persona 3 The Movie: #2 Midsummer Knight's Dream]]'' || 7 Hunyo 2014 || |- | ''[[Space Brothers (manga)|Space Brothers #0]]'' || 9 Agosto 2014 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 3, Falling Down|Persona 3 The Movie: #3 Falling Down]]'' || 4 Abril 2015 || |- | ''[[The Anthem of the Heart]]'' || 19 Setyembre 2015 || |- | ''[[Garakowa: Restore the World]]'' || 9 Enero 2016 || |- | ''[[Persona 3 The Movie: No. 4, Winter of Rebirth|Persona 3 The Movie: #4 Winter of Rebirth]]'' || 23 Enero 2016 || |- | ''Doukyuusei'' || 20 Pebrero 2016 || |- | ''[[Black Butler: Book of the Atlantic]]'' || 21 Enero 2017 || |- | ''[[Sword Art Online The Movie: Ordinal Scale]]'' || 18 Pebrero 2017 || |- | ''[[Fairy Tail|Fairy Tail Movie 2: Dragon Cry]]'' || Q2 2017 || |} ===OVA/ONA=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Araw ng Paglabas !! Mga banggit |- |''[[Big Windup!]]'' |2007 | |- |''[[Black Butler]]'' |2009 | |- |''[[Kannagi: Crazy Shrine Maidens]]'' |2009 | |- |''[[Sound of the Sky]]'' |2010 | |- |''[[Night Raid 1931]]'' |2010 | |- | ''[[Valkyria Chronicles III]]'' || 27 Enero 2011 || |- | ''[[Black Butler|Black Butler: Book of Murder]]'' || 25 Oktubre 2014 (Part 1)<br />15 Nobyembre 2014 (Part 2)|| |- | ''[[Brotherhood: Final Fantasy XV]]'' || 30 Marso 2016 – 30 Setyembre 2016 || Katulong ang [[Square Enix]]. Base sa mundo at pagpapatuloy sa 2016 na larong, ''[[Final Fantasy XV]]''. |- | ''[[Shelter (song)|Shelter]]'' |2016 | Bidyong pangmusika para sa Amerikanong musikano ng EDM na si [[Porter Robinson]] |} ===Iba pa=== {| class="wikitable sortable" |- ! Pamagat !! Taon !! Mga banggit |- | ''[[Namisuke]]'' || 2007 || |- | ''[[Takane no Jitensha]]'' (a.k.a. Takane's Bike) || 2008 || Nanalo ng award mula sa [[Animax Taishō]] ng [[Animax]] |- | ''[[Ōkiku Furikabutte: Honto no Ace ni Nareru Kamo]]'' || || Larong pang-[[Nintendo DS]]; Ginawa ang animasyon at ilan sa mga CG |- | ''[[Shin Megami Tensei: Persona 4]]'' || 2008 || Larong pang-[[PlayStation 2]]; Ginawa ng animasyon kasabay ang [[Studio Hibari]] |- | ''[[Valkyria Chronicles II]]'' || 2010 || Larong pang-[[PlayStation Portable]] |- | ''[[Phoenix Wright: Ace Attorney − Spirit of Justice]]'' || 2016 || Larong pang-[[Nintendo 3DS]] |- |} <!--Don't add Shelter here; it's already listed under "Film"--> == Talababa == {{notelist}} == Sanggunian == {{Reflist}} == Link sa labas == * {{official website|http://www.a1p.jp/}} {{in lang|ja}} * {{ann|company|6177}} [[Kategorya:A-1 Pictures]] [[Kategorya:Mga naitatag noong 2005 sa Hapon]] [[Kategorya:Aniplex]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Tokyo]] [[Kategorya:Mga istudyong pang-animasyon sa Hapon]] [[Kategorya:Mga kumpanyang pangmidya na naitatag noong 2005]] 0j9kmotsxtxnxusuctsnf0lf0bs5xcu Fansub 0 158477 1964209 1489984 2022-08-23T02:10:09Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng [[pelikulang banyaga]] o banyagang [[programang pantelebisyon]] na kung saan ay [[salin ng panatiko|isinasalin ng mga panatiko]] at [[ipinaliliwanag na titulo]] sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Subtitling]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 7x3b9vxzt1gnzpuh53l3gjdn0f26u7x 1964210 1964209 2022-08-23T02:10:32Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng [[pelikulang banyaga]] o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Subtitling]] [[Kategorya:Pagsasalin]] gh19hoxjw5mrzyu9u6e8dbkguwlpiuh 1964211 1964210 2022-08-23T02:10:44Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Subtitling]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 63d1kv7sbtgs74oivihn1twh5pkkxrb 1964212 1964211 2022-08-23T02:11:37Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Subtitling]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 66cy78y676mxzoelaie6xa26s9qbokz 1964215 1964212 2022-08-23T02:14:18Z Jojit fb 38 removed [[Category:Subtitling]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng [[pelikulang banyaga]] o banyagang [[programang pantelebisyon]] na kung saan ay [[salin ng panatiko|isinasalin ng mga panatiko]] at [[ipinaliliwanag na titulo]] sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 2zx4n9wc8bn6t0dskbld3749hh1ic8z 1964216 1964215 2022-08-23T02:14:37Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Subtitling]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 66cy78y676mxzoelaie6xa26s9qbokz 1964217 1964216 2022-08-23T02:14:50Z Jojit fb 38 removed [[Category:Subtitling]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unag distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 0jt4hs9pnzy6ixeg99wril2w8dqxspg 1964218 1964217 2022-08-23T02:16:38Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Spring 2005. [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] g3l24adkjiwdydpi7fdxizww7k6fv43 1964219 1964218 2022-08-23T02:17:51Z Jojit fb 38 /* Mga panlabas na link */ wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub image, na inilaan para sa pangbungad na kanta. Tignan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng liriko na iniindika ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305.</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 0tqowwtzufol8is83yx8yhgy5b2nxi3 1964220 1964219 2022-08-23T02:19:07Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub, na inilaan para sa pangbungad na kanta sa [[karaoke]]. Tingnan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng titik na ipinapahiwatig ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305. (sa Ingles)</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] ocjvwj2f39ypydgujgpi4ci9frgxnks 1964221 1964220 2022-08-23T02:27:36Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub, na inilaan para sa pangbungad na kanta sa [[karaoke]]. Tingnan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng titik na ipinapahiwatig ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305. (sa Ingles)</ref> Pinahintulot ng [[internet]] ang mataas na antas ng pagtutulungan, at maaring makumpleto lamang ng bawat kasapi ng isang pangkat ng fansub ang isang gawain.<ref name="Citas Sanchez"/> Nakayanan ng mga pamayanan ng ''online fansubbing'' tulad ng DameDesuYo ang paglabas ng buong kabanata na nakasubtitulo (kabilang ang detalyadong [[karaoke]]<ref name="Citas Sanchez"/> na may pagsasalin, [[kana]], at [[kanji]] para sa mga awitin, gayon din ang karagdagang puna at pagsasalin ng mga karatula)<ref name="Hatcher appendix">{{cite web |url=http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |author=Hatcher, Jordan S. |title=Of Otaku and Fansubs. Appendix&nbsp;– Fansub Samples |publisher=Script-ed. Vol. 2, No. 4, 2005. |access-date=September 24, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140114190718/http://www2.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |archive-date=Enero 14, 2014 |url-status=dead|language=en }}</ref> sa loob ng 24 oras ng unang paglabas ng episodyo sa bansang [[Hapon]].<ref name="ANN Interview Fansubber">{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2008-03-11 |title=Interview With The Fansubber |work=Anime News Network |date=Marso 11, 2008 |access-date=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 3v3hx2sh2jexr41yodmry6u5ofvzjyd 1964222 1964221 2022-08-23T02:28:58Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub, na inilaan para sa pangbungad na kanta sa [[karaoke]]. Tingnan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng titik na ipinapahiwatig ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa '''''fan-subtitled''''') ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305. (sa Ingles)</ref> Pinahintulot ng [[internet]] ang mataas na antas ng pagtutulungan, at maaring makumpleto lamang ng bawat kasapi ng isang pangkat ng fansub ang isang gawain.<ref name="Citas Sanchez">{{cite web |author=Cintas, Jorge Díaz |author2=Pablo Muñoz Sánchez |url=http://www.jostrans.org/issue06/art_diaz_munoz.pdf|language=en |title=Fansubs: Audiovisual Translation in an Amateur Environment |access-date=Setyembre 24, 2009}}</ref> Nakayanan ng mga pamayanan ng ''online fansubbing'' tulad ng DameDesuYo ang paglabas ng buong kabanata na nakasubtitulo (kabilang ang detalyadong [[karaoke]]<ref name="Citas Sanchez"/> na may pagsasalin, [[kana]], at [[kanji]] para sa mga awitin, gayon din ang karagdagang puna at pagsasalin ng mga karatula)<ref name="Hatcher appendix">{{cite web |url=http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |author=Hatcher, Jordan S. |title=Of Otaku and Fansubs. Appendix&nbsp;– Fansub Samples |publisher=Script-ed. Vol. 2, No. 4, 2005. |access-date=September 24, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140114190718/http://www2.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |archive-date=Enero 14, 2014 |url-status=dead|language=en }}</ref> sa loob ng 24 oras ng unang paglabas ng episodyo sa bansang [[Hapon]].<ref name="ANN Interview Fansubber">{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2008-03-11 |title=Interview With The Fansubber |work=Anime News Network |date=Marso 11, 2008 |access-date=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 9jt99o4q4hjj4v65l5vgr83lm8jtp9z 1964223 1964222 2022-08-23T02:32:26Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub, na inilaan para sa pangbungad na kanta sa [[karaoke]]. Tingnan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng titik na ipinapahiwatig ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa ''fan-subtitled'', {{literal na pagsalin|sinubtitulo ng tagahanga}}) ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305. (sa Ingles)</ref> Pinahintulot ng [[internet]] ang mataas na antas ng pagtutulungan, at maaring makumpleto lamang ng bawat kasapi ng isang pangkat ng fansub ang isang gawain.<ref name="Citas Sanchez">{{cite web |author=Cintas, Jorge Díaz |author2=Pablo Muñoz Sánchez |url=http://www.jostrans.org/issue06/art_diaz_munoz.pdf|language=en |title=Fansubs: Audiovisual Translation in an Amateur Environment |access-date=Setyembre 24, 2009}}</ref> Nakayanan ng mga pamayanan ng ''online fansubbing'' tulad ng DameDesuYo ang paglabas ng buong kabanata na nakasubtitulo (kabilang ang detalyadong [[karaoke]]<ref name="Citas Sanchez"/> na may pagsasalin, [[kana]], at [[kanji]] para sa mga awitin, gayon din ang karagdagang puna at pagsasalin ng mga karatula)<ref name="Hatcher appendix">{{cite web |url=http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |author=Hatcher, Jordan S. |title=Of Otaku and Fansubs. Appendix&nbsp;– Fansub Samples |publisher=Script-ed. Vol. 2, No. 4, 2005. |access-date=September 24, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140114190718/http://www2.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |archive-date=Enero 14, 2014 |url-status=dead|language=en }}</ref> sa loob ng 24 oras ng unang paglabas ng episodyo sa bansang [[Hapon]].<ref name="ANN Interview Fansubber">{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2008-03-11 |title=Interview With The Fansubber |work=Anime News Network |date=Marso 11, 2008 |access-date=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] ff8hg4rvlc9p7tyzg6qxe8tpdb865m2 1964224 1964223 2022-08-23T02:32:42Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Wikipe-tan fansub.png|right|thumb|250px|Isang larawang fansub, na inilaan para sa pangbungad na kanta sa [[karaoke]]. Tingnan din ang paggamit ng [[katakana]], [[romaji]] at [[English language|Ingles]], at ang ibat-ibang kulay na ginamit. Kasama rin ang pagkakapal ng titik na ipinapahiwatig ang susunod na kanta.]] Ang isang '''''fansub''''' (pinaikli mula sa ''fan-subtitled'', {{lit|sinubtitulo ng tagahanga}}) ay isang bersiyon ng pelikulang banyaga o banyagang programang pantelebisyon na kung saan ay isinasalin ng mga panatiko (o tagahanga) at ipinaliliwanag na titulo sa [[wika]] na iba pa sa orihinal. Dahil sa distribusyon ng pinaliwanag na titulo ng mga panatiko ay isang pagbabawal sa batas [[karapatang-ari]] sa karamihan ng mga bansa, ang etnikong implikasyon ng pagpapalabas, pamamahagi, o panonood ng mga ''fansub'' ay tema ng mga kontrobersiya.<ref name=controversy>{{cite web |url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2008-03-29/tokyo-anime-center-posts-stop-fan-subtitle-notice |title=Tokyo Anime Center Posts "Stop! Fan-Subtitle" Notice |publisher=[[Anime News Network]] |date=Marso 29, 2008 |accessdate=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> Ang kasanayan ng paggawa ng mga ''fansub'' ay tinatawag na ''fansubbing'' at ginagawa ng isang ''fansubber''. Tipikal na bumubuo ng mga pangkat ang mga ''fansubber'' upang hatian ang trabaho. Ang unang distribusyong midya ng pag-''fansub'' ay ang mga ''tape'' ng [[VHS]] at [[Betamax]].<ref name=Leonard>Leonard, Sean. [http://ics.sagepub.com/cgi/content/abstract/8/3/281 Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture] International Journal of Cultural Studies, 9 2005; vol. 8: pp. 281–305. (sa Ingles)</ref> Pinahintulot ng [[internet]] ang mataas na antas ng pagtutulungan, at maaring makumpleto lamang ng bawat kasapi ng isang pangkat ng fansub ang isang gawain.<ref name="Citas Sanchez">{{cite web |author=Cintas, Jorge Díaz |author2=Pablo Muñoz Sánchez |url=http://www.jostrans.org/issue06/art_diaz_munoz.pdf|language=en |title=Fansubs: Audiovisual Translation in an Amateur Environment |access-date=Setyembre 24, 2009}}</ref> Nakayanan ng mga pamayanan ng ''online fansubbing'' tulad ng DameDesuYo ang paglabas ng buong kabanata na nakasubtitulo (kabilang ang detalyadong [[karaoke]]<ref name="Citas Sanchez"/> na may pagsasalin, [[kana]], at [[kanji]] para sa mga awitin, gayon din ang karagdagang puna at pagsasalin ng mga karatula)<ref name="Hatcher appendix">{{cite web |url=http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |author=Hatcher, Jordan S. |title=Of Otaku and Fansubs. Appendix&nbsp;– Fansub Samples |publisher=Script-ed. Vol. 2, No. 4, 2005. |access-date=September 24, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140114190718/http://www2.law.ed.ac.uk/ahrc/script-ed/vol2-4/otaku_appendix.pdf |archive-date=Enero 14, 2014 |url-status=dead|language=en }}</ref> sa loob ng 24 oras ng unang paglabas ng episodyo sa bansang [[Hapon]].<ref name="ANN Interview Fansubber">{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2008-03-11 |title=Interview With The Fansubber |work=Anime News Network |date=Marso 11, 2008 |access-date=Setyembre 24, 2009|language=en}}</ref> == Mga sanggunian == {{reflist}} == Mga panlabas na link == {{Wiktionary}} * Hatcher, Jordan S. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=871098 "Of Otaku and Fansubs: A Critical Look at Anime Online in Light of Current Issues in Copyright Law"]. [http://www.law.ed.ac.uk/ahrc/SCRIPT-ed/vol2-4/hatcher.asp "Script-ed, Vol. 2, No. 4, 2005"]. (sa Ingles) * Leonard, Sean. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=696402 "Celebrating Two Decades of Unlawful Progress: Fan Distribution, Proselytization Commons, and the Explosive Growth of Japanese Animation"]. UCLA Entertainment Law Review, Taglagas 2005. (sa Ingles) [[Kategorya:Manga]] [[Kategorya:Fan fiction]] [[Kategorya:Pagsasalin]] 2nty232yci9ka4yh0i3q8wff6z50b39 Centrache 0 159900 1964185 1898084 2022-08-23T00:45:48Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Catanzaro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Catanzaro]] mw8s2tcfrqhk1nmvbvkp6tjhyoql3q5 Unlapi 0 161284 1964199 1902615 2022-08-23T01:26:06Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki Ang '''unlapi''' ay isang [[panlapi]] na nilalagay bago ang ugat ng isang [[salita]].{{sfn|Wilson|2011|p=152–153}} Kapag nadagdag ito sa simula ng isang salita, binabago nito ang salita sa ibang salita. Halimbawa, kapag ang unlaping ''pa'' ay nilalagay sa ''saway'', nalilikha nito ang salitang ''pasaway''. Ang mga unlapi, tulad ng ibang mga panlapi, ay maari maging impleksyonal, nililikha ang isang bagong anyo ng isang salita na may parahong pinagbabatayang kahulugan at parehong [[Bahagi ng pananalita|leksikong kategorya]] (ngunit iba ang ginagampanan sa [[pangungusap]]), o maaring deribasyonal o hinango, nililikha ang isang bagong salita na may isang [[semantika|semantikong]] kahulugan at minsan ay mayroong ibang leksikong kategorya.<ref>{{cite book|last=Beard|first=Robert|title=The Handbook of Morphology|year=1998|publisher=Blackwell|pages=44–45|chapter=She Derivation|language=Ingles}}</ref> Ang unlapi tulad ng ibang panlapi ay kadalasang isang morpemang nakatali o lilitaw lamang bilang bahagi ng isang mas malaking salita.{{sfn|Wilson|2011|p=152–153}} Ang salitaing ''unlapi'' mismo ay binubuo ng salitang-ugat na ''lapi'' (nangangahulugang "pag-iisa" sa kasong ito) at unlaping ''un'' (nangangahulugang "nasa unahan"). ==Sa Tagalog at Filipino== === Talaan ng mga unlapi === {| class="wikitable" border="1" |- ! width="10%" |Unlapi ! width="20%" |Kahulugan ! width="40%" |Halimbawa ! width="30%" |Kumento |- | ka- || isang tao o bagay na bahagi isang pinaghalong buo || ''kausap'', "kasamang indibiduwal na kinakausap" || Sinasabing kapareho ito ng hulaping ''-er'' sa Ingles.<ref>{{cite web|url=https://www.questia.com/library/journal/1G1-122260251/every-affix-is-an-archipelago-tagalog-ka-as-a-semantic|title=Every Affix Is an Archipelago: Tagalog Ka- as a Semantic Partial|first1=Gary B.|last1=Palmer|last2=Rader|first1=Russell S.|last3=Clarito|first3=Art D.|website=questia.org|publisher=Southwest Journal of Linguistics|accessdate=2019-03-22}}</ref> |- | mag- (gamit sa [[pangngalan]]) || dalawang tao o bagay na may kaugnayan sa isa't isa || ''mag-[[asawa (kabiyak)|asawa]]'', "dalawang indibiduwal na [[kasal]]" || |- | mag-, ma- (gamit sa [[pandiwa]])|| pinahahawatig nito ang aksyon sa hinaharap o nagpapagawa ng isang utos || (1) ''maglilinis'' "gawing malinis ang isang bagay sa hinaharap"<br/>(2) ''matutulog'' "magiging tulog sa hinaharap"<br/>(3) ''maglaba'' "pautos na gawin ang paglalaba"|| |- | nag-, na- || pinahahawatig nito ang aksyong nagdaan o sa kasalukuyan || (1) ''naglalaro'' "kasalukuyang gumagawa ng laro"<br/>(2) ''nagbihis'' "tapos na sa pagbibihis"<br/>(3) ''nanood'' "tapos na sa panonood"|| |- | pag- || ang pagsasagawa ng aksyon || ''[[pagsusulat|pagsulat]]'', "paggawa ng sulat" || |- | pa- || isang bagay na pinapakiusap o pinapagawa || ''padala'', "pakiusap na dalhin ang isang bagay" || |- | pan-, pam-, pang-, pa- || isang bagay na ginagamit para ganapin ang aksyon || (1) ''panlunas'' "isang bagay na ginagamit para sa magbigay lunas"<br/>(2) ''panghukay'' "isang bagay na ginagamit para hukayin ang isang bagay"<br/>(3) ''pambahay'' "isang bagay na ginagamit para sa o kapag nasa bahay"<br/>(4) ''pamalo'' "isang bagay na ginagamit para sa pagpalo" || Ginagamit ang ''pan-'' sa mga salitang nagsisimula sa titik [[d]], [[l]], [[r]], [[s]], o [[t]] samantalang ginagamit ang ''pam-'' sa mga salitang nagisimula sa titik [[b]] o [[p]].<ref name=":0">{{Cite web|title=Welcome to the Filipino UCCLLT Project- Tuloy Po Kayo Sa Filipino UCCLLT Proyekto|url=http://www.language.berkeley.edu/ucfcp/unit13/balarila.php|website=www.language.berkeley.edu|access-date=2019-03-22|date=|last=|first=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190312023205/http://www.language.berkeley.edu/ucfcp/unit13/balarila.php|archive-date=2019-03-12|publisher=University of California, Berkeley|language=Ingles, Tagalog|url-status=dead}}</ref> Ginagamit naman ang ''pang-'' sa mga salitang nagsisimula sa kahit anong patinig ([[a]], [[e]], [[i]], [[o]] at [[u]]) at mga katinig na [[g]], [[h]], [[k]], [[m]], [[n]], [[ng]], [[w]], at [[y]].<ref name=":0" /> Kapag ang salitang [[pandiwa]] ay nagsisimula sa mga [[ponema]]ng p, t, s, o k, kadalasang nagagamit ang ''pa-'' bilang alternatibong anyo at nawawala ang ponema tulad ng sa ''pampunas'' na nagiging ''pamunas'', ''pantakip'' na nagiging ''panakip'' at ''pangkulay'' na nagiging ''pangulay''.<ref>{{Cite book|title=Tagalog Reference Grammar|url=https://books.google.com.sg/books?id=E8tApLUNy94C&pg=PA220&lpg=PA220&dq=pan+pam+at+pang&source=bl&ots=UrR4UFVoRX&sig=ACfU3U0_FQwJYEZN1Rg4hnudqCytsebHug&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjg77ip0pThAhVDObwKHQLuAPAQ6AEwBHoECAcQAQ#v=onepage&q=pan%20pam%20at%20pang&f=false|publisher=University of California Press|date=1983-01-01|isbn=9780520049437|language=Tagalog, Ingles|first=Paul|last=Schachter|first2=Fe T.|last2=Otanes}}</ref> Walang pamantayang ginagamit kapag ang salita ay nagsisimula sa [[c]], [[f]], [[ñ]], [[j]], [[q]], [[v]], o [[z]] ngunit kadalasang ginagamit ang ''pang-'' tulad ng sa ''pang-jogging''. |} ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kaurian:Mga salita]] [[Kaurian:Balarila]] er09se2rdokimkwrmz0tm91s8udakig Diana (mitolohiya) 0 213073 1964146 1841394 2022-08-22T14:34:43Z 49.144.31.16 +{{unsourced}} wikitext text/x-wiki {{unsourced|date=Agosto 2022}} [[Talaksan:Diana of Versailles.jpg|thumb|The ''[[Diana of Versailles]]'', a 2nd-century Roman version in the Greek tradition of iconography]] {{Ancient Roman religion}} Sa [[mitolohiyang Romano]], si '''Diana''' (literal na "makalangit" o "makadiyos") ang [[Diyosa]] ng pangangaso, buwan at panganganak. Siya ay nauugnay sa mga mababangis na hayop at kakahuyan at may kapangyarihang makipag-usap at kumontrol sa mga hayop. Siya ay tinutumbas sa Diyosa ng [[Mitolohiyang Griyego]] na si [[Artemis]] bagaman siya ay may independiyenteng pinagmulan sa Italya. Si Diana ay sinamba sa [[relihiyong Sinaunang Romano]] at pinapipitaganan sa [[rekonstruksiyonismong politeistikong Romano|Neopaganismong Romano]] at [[Stregheria]]. Ang Dianic Wicca na malaking isang peministang anyo ng kasanayan ay ipinangalan sa kanya. Siya ay kilalang Diyosang birhen ng kapanganakan at mga kababaihan. Siya ay isa sa tatlong mga Diyosang dalagang Diyosa kasama nina [[Minerva (mitolohiya)|Minerva]] at [[Vesta (mitolohiya)|Vesta]] na nangakong hindi magpapakasal. Ang mga arboledang [[roble]] ay lalong sagrado sa kanya. Ayon sa mitolohiya, si Diana ay ipinanganak kasama ng kanyang kambal na lalakeng si [[Apollo]] sa kapuluan ng [[Delos]]. Siya ay anak ni [[Hupiter (mitolohiya)|Hupiter]] at [[Leto|Latona]]. Si Diana ay bumubuo sa isang [[tripleng diyos]] kasama ng dalawang ibang mga diyosang Romano na sina [[Egeria (mitolohiya)|Egeria]] na nimpa ng tubig at kanyang lingkod at katulong na komadrona at si [[Virbius]] na diyos ng kakahuyan. {{Roman religion}} [[Kategorya:Mga diyos na Romano]] snj668daulbqzyekv6h6mlv92f8lndp Kahariang may Saligang-Batas 0 232265 1964194 1426121 2022-08-23T01:22:57Z Jojit fb 38 Changed redirect target from [[Monarkiyang Konstitusyonal]] to [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Maria Mapag-ampon ng mga Kristiyano 0 241791 1964225 1490857 2022-08-23T02:38:11Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=Agosto 2022}} [[File:Statue of Mary help of Christians.jpg|thumbnail|Isang deboto na nasa imahen ni Maria Mapag-ampon ng mga Kristiyano sa [[Canlubang]], [[Calamba, Laguna]], Pilipinas.]] Ang '''Maria Mapag-ampon ng mga Kristiyano''' ({{lang-la|Sancta Maria Auxilium Christianorum}}) ay isang debosyon kay [[Birhen Maria]] ng mga [[Katoliko Romano]] na may kapistahang ipinagdiriwang tuwing Mayo 24. Si [[San Juan Crisostomo]] ang unang gumamit ng titulong ito ni Maria noong taong 345 bilang debosyon sa Birhen Maria, at kasama ni [[San Juan Bosco]] na pinalaganap din ang debosyon kay Maria sa titulong ito. Iniuugnay ang titulong ''Maria Mapag-ampon ng mga Kristiyano'' sa pagtatanggol ng Kristiyanong Europa (Latin at Griyego), hilaga ng [[Africa]] at ng [[Gitnang Silangan]] mula sa mga di-Kristiyano noong [[Gitnang Panahon]]. Noong 1572, ang Islamikong [[Imperyong Ottoman]] ay nagbalak na sugurin ang Kristiyanong Europa. Pinatawag ni [[Papa Pio V]] ng mga hukbong Kristiyano sa buong Europa upang ipagtanggol sa kontinente at hiningi ang mga mananampalataya na magdasal kay Maria "upang tulungan ang mga nagkukrusada". Ang pagsupil ng mga Turkong Muslim ay inugnay sa pamamagitan ni Maria sa ilalim ng naturang titulo. Noong Mayo 24, 2009, sa kaniyang pahayag sa kaniyang [[Regina Caeli]], nanalangin si [[Papa Benedicto XVI]] sa naturang titulo ni Maria, sa ilalim ng titulo ni [[Ina ng Sheshan]], na nananawagan sa mga Katolikong Tsino upang manumbalik ang kanilang katapatan sa [[Santo Papa]] bilang tanging humalili kay [[San Pedro]]. [[Kategorya:Mga titulo ng Birheng Maria]] px0dja2m5ginwv6icaof75a6rdt0cr1 Bagyo sa Pilipinas 0 262217 1964313 1955066 2022-08-23T11:02:41Z 136.158.10.111 /* Mga bagyo na mapaminsala (2021) */ wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Haiyan Nov 7 2013 1345Z.png|thumb|Ang bagyong Yolanda noong ika Nobyembre 8, 2013]] {{For|[[Bagyo]]|Talaan ng mga bagyo sa Pilipinas}} '''Bagyo sa Pilipinas''', Ang mga bagyo sa Pilipinas natural lamang na tumama sa mga bansang napapaligiran nang [[Karagatang Pasipiko]], nagsisimula ito sa mga buwan maaga pa [[Mayo]] at kalimitan na nag tatapos sa mga buwan nang [[Disyembre]] sa kasalukuyan lumalakas pa ang mga ito sa buwan nang [[Hulyo]] hanggang [[Nobyembre]]. Nabubuo ang mga bagyo sa madalas sa karagatang pasipiko at dinaraan nang mga ito ang mga bansang [[Taiwan]], [[Tsina]], [[Timog Korea]], [[Japan]], [[Pilipinas]], Carolina Isla at [[Vietnam]], lumalakas rin ang mga ito dahil sa [[Habagat]] na nang gagaling sa mga bansang [[Indonesia]] at [[India]].<ref>http://bagong.pagasa.dost.gov.ph/information/about-tropical-cyclone</ref><ref>https://mcgillgis.maps.arcgis.com/apps/MapJournal/index.html?appid=586f9150ae87491a8c7f1b86db7952a9</ref> == Mga bagyo == {{For|[[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]]|Bagyo}} [[Talaksan:Tropical Storm Ketsana September 26, 2009.jpg|thumb|Ang bagyong Ondoy noong ika Setyembre 26, 2009]] Ang [[Super Bagyong Yolanda]] ay isa sa mga hindi makakaligtaang bagyo sa kasaysayan nang Pilipinas dahil nagdulot ito nang malawakang pagkasira sa buong [[Bisayas]] kasama na rito ang ilang probinsya sa [[Luzon]], Nanalasa si Yolanda noong ika Nobyembre 8, 2013 sa [[Silangang Samar]] at [[Leyte]], maituturing ring si Yolanda na isang delubyo, isa na rin rito si [[Super Bagyong Lawin]] na nagpadapa sa mga ilang lugar sa [[Isabela]], [[Cagayan]] at Rehiyon ng Ilokos, Si [[Bagyong Ondoy]] na nag palubog sa ilang bahagi ng Luzon at Kamaynilaan noong ika Setyembre 26, 2009, Matinding pinuruhan nito ang mga [[Rizal]], [[Marikina]], [[Pasig]] at ilan pang mga bahagi nang Maynila dahil sa pag taas at pag apaw nang tubig ulan na dala ni Ondoy, Ang [[Bagyong Sendong]] na nagpalubog sa [[Hilagang Mindanao]] at [[Gitnang Bisayas]].<ref>https://reliefweb.int/report/philippines/philippines-floods-and-typhoons-2020-typhoon-goni-operation-update-report-n</ref> Ang "Bagyong Nonoy" (Kulap) noong 2011 ay inialis nang PAGASA at ginamit ito sa Panahon ng bagyo ng 2015 sa karagatang Pasipiko. Ipinangalan sa "[[Bagyong Nona]]" (Melor)., Na isa sa mga mababagsik na bagyong dumaan sa Pilipinas at ang matinding napuruhan nito ay [[Sorsogon]] at [[Oriental Mindoro]].<ref>https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/philippines-braces-for-more-typhoons-next-month/2050447</ref><ref>https://www.ndtv.com/topic/philippines-typhoon</ref> == 2000 Millenium (alumini's) == {{See|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} ; Kategorya ng Bagyo '''{{Color box|violet|5|border=darkgray}}''' Super Bagyo <br>'''{{Color box|crimson|4|border=darkgray}}''' Super bagyo <br>'''{{Color box|orange|3|border=darkgray}}''' 3 Bagyo <br>'''{{Color box|gold|2|border=darkgray}}''' 2 Bagyo <br>'''{{Color box|lightyellow|1|border=darkgray}}''' 1 Bagyo <br>'''{{Color box|lightblue|STS|border=darkgray}}''' Severe Tropikal Bagyo <br>'''{{Color box|skyblue|TD|border=darkgray}}''' Tropikal Bagyo ''Ito ang mga talaan ng alumni, bagyo sa Pilipinas na may 66 bagyo''. {{div col|colwidth=17em}} * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ambo (2020)|Aghon]]}}'' * ''[[Bagyong Cosme|Carina]]'' * [[Bagyong Dindo (2020)|Dindo]] (2020) * [[Bagyong Emong (2009)|Emong]] (2009) * [[Bagyong Fabian (2021)|Fabian]] (2021) * [[Bagyong Frank|Ferdie]] * [[Bagyong Ferdie (2020)|Ferdie]] (2020) * [[Bagyong Gorio|Gorio]] (2017) * ''[[Super Bagyong Juan|Jose]]'' * [[Bagyong Julian (2020)|Julian]] (2020) * [[Bagyong Kiko (2021)|Kiko]] (2021) * ''[[Bagyong Labuyo|Lannie]]'' * ''[[Bagyong Lando|Liwayway]]'' * ''[[Super Bagyong Lawin|Leon]]'' * ''[[Bagyong Milenyo|Mario]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ompong|Obet]]}}'' * ''[[Bagyong Ondoy|Odette]]'' * ''[[Bagyong Pablo|Pepito]]'' * ''[[Bagyong Pedring|Perla]]'' * ''[[Bagyong Pepeng|Paolo]]'' * [[Bagyong Pepito (2020)|Pepito]] (2020) * [[Bagyong Quiel (2019)|Quiel]] (2019) * ''[[Bagyong Ramon (2019)|Ramon]]'' (2019) * [[Bagyong Rolly (2004)|Rolly]] (2004) * ''{{tcname unused|[[Super Bagyong Rolly|Romina]]}}'' * ''[[Bagyong Santi|Salome]]'' * ''[[Bagyong Sendong|Sarah]]'' * [[Bagyong Tino (2017)|Tino]] (2017) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Tisoy|Tamaraw]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ulysses|Upang]]}}'' * ''[[Bagyong Unding|Ulysses]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Usman|Umberto]]}}'' * [[Bagyong Yoyoy (2003)|Yoyoy]] (2003) * [[Bagyong Yoyong|Yoyong]] (2004) * [[Bagyong Auring (2009)|Auring]] (2009) * [[Bagyong Auring (2021)|Auring]] (2021) * [[Super Bagyong Bising|Bising]] (2021) * [[Bagyong Crising (2021)|Crising]] (2021) * ''[[Bagyong Glenda|Gardo]]'' * [[Bagyong Hanna (2015)|Hanna]] (2015) * ''Inday'' (2022) * [[Bagyong Isang (2017)|Isang]] (2017) * [[Bagyong Jenny (2019)|Jenny]] (2019) * [[Bagyong Jolina (2017)|Jolina]] (2017) * ''[[Bagyong Jolina (2021)|Jacinto]]'' (2021) * ''[[Bagyong Karen|Kristine]]'' * [[Bagyong Kristine (2020)|Kristine]] (2020) * [[Bagyong Lannie (2021)|Lannie]] (2021) * [[Bagyong Liwayway (2019)|Liwayway]] (2019) * [[Bagyong Maring|Maring]] (2017) * ''Mirasol'' (2021) * ''[[Bagyong Mina|Marilyn]]'' * ''[[Bagyong Nika (2020)|Nika]]'' (2020) * ''[[Bagyong Nina (2016)|Nika]]'' * ''[[Bagyong Nona|Nimfa]]'' * [[Bagyong Odette (2017)|Odette]] (2017) * ''[[Bagyong Odette|Opong]]'' (2021) * [[Bagyong Ofel (2020)|Ofel]] (2020) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Quinta|Querubin]]}}'' * ''[[Bagyong Reming|Ruby]]'' * ''[[Super Bagyong Rosing|Rening]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Rosita|Rosal]]}}'' * ''[[Bagyong Ruby|Rosita]]'' * ''[[Bagyong Ruping|Ritang]]'' * [[Bagyong Sarah (2019)|Sarah]] (2019) * [[Bagyong Seniang|Samuel]] * [[Bagyong Siony|Siony]] (2020) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Urduja|Uwan]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Uring|Ulding]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ursula|Ugong]]}}'' * [[Bagyong Vicky (2020)|Vicky]] (2020) * [[Bagyong Vinta (2013)|Vinta]] * ''{{tcname unused|[[Bagyong Vinta|Verbena]]}}'' * [[Bagyong Viring (2003)|Viring]] (2003) * ''[[Bagyong Violeta|Vicky]]'' * [[Bagyong Weng|Weng]] (2003) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Winnie|Warren]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Super Bagyong Yolanda|Yasmin]]}}'' {{div col end}} == Pilipinas == {{Main|Panahon ng bagyo sa Pilipinas}} '''{{Color box|yellow|border=darkgray}}''' '''Mga Bagong pangalan''' <br>Ang mga pangalang naka pa-loob sa kahong dilaw ay ang mga bagong inihanay na mga pangalan ng [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko|PAGASA]]. {| class="wikitable" |+ Tala ng mga pangalan ng bagyo sa Pilipinas |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:green;"| [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022|2022]] |- !scope="row" rowspan=2 | Main | Agaton || Basyang || Caloy || Domeng || {{tcname unused|Ester}} || {{tcname unused|Florita}} || {{tcname unused|Gardo}} || {{tcname unused|Henry}} || {{tcname unused|Inday}} || {{tcname unused|Josie}} || style="background-color:lightblue;"| {{tcname unused|Karding}} || {{tcname unused|Luis}} || {{tcname unused|Maymay}} |- | {{tcname unused|Neneng}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Obet}} || {{tcname unused|Paeng}} || {{tcname unused|Queenie}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Rosal}} || {{tcname unused|Samuel}} || {{tcname unused|Tomas}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Umberto}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Venus}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Waldo}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Yayang}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Zeny}} || |- !scope="row" | Auxiliary ||{{tcname unused|Agila}} ||{{tcname unused|Bagwis}} ||{{tcname unused|Chito}} ||{{tcname unused|Diego}} ||{{tcname unused|Elena}} ||{{tcname unused|Felino}} ||{{tcname unused|Gunding}} ||{{tcname unused|Harriet}} ||{{tcname unused|Indang}} ||{{tcname unused|Jessa}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:skyblue;"| 2023 |- !scope="row" rowspan=2 | Main || {{tcname unused|Amang}} || {{tcname unused|Betty}} || {{tcname unused|Chedeng}} || {{tcname unused|Dodong}} || {{tcname unused|Egay}} || {{tcname unused|Falcon}} || {{tcname unused|Goring}} || {{tcname unused|Hanna}} || {{tcname unused|Ineng}} || {{tcname unused|Jenny}} || {{tcname unused|Kabayan}} || {{tcname unused|Liwayway}} || {{tcname unused|Marilyn}} |- | {{tcname unused|Nimfa}} || {{tcname unused|Onyok}} || {{tcname unused|Perla}} || {{tcname unused|Quiel}} || {{tcname unused|Ramon}} || {{tcname unused|Sarah}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Tamaraw}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Ugong}} || {{tcname unused|Viring}} || {{tcname unused|Weng}} || {{tcname unused|Yoyoy}} || {{tcname unused|Zigzag}} || |- !scope="row" | Auxiliary ||{{tcname unused|Abe}} ||{{tcname unused|Berto}} ||{{tcname unused|Charo}} ||{{tcname unused|Dado}} ||{{tcname unused|Estoy}} ||{{tcname unused|Felion}} ||{{tcname unused|Gening}} ||{{tcname unused|Herman}} ||{{tcname unused|Irma}} ||{{tcname unused|Jaime}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:orange;"| 2024 |- !scope="row" rowspan=2 | Main | style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Aghon}} || {{tcname unused|Butchoy}} || {{tcname unused|Carina}} || {{tcname unused|Dindo}} || {{tcname unused|Enteng}} || {{tcname unused|Ferdie}} || {{tcname unused|Gener}} || {{tcname unused|Helen}} || {{tcname unused|Igme}} || {{tcname unused|Julian}} || {{tcname unused|Kristine}} || {{tcname unused|Leon}} || {{tcname unused|Marce}} |- | {{tcname unused|Nika}} || {{tcname unused|Ofel}} || {{tcname unused|Pepito}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Querubin}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Romina}} || {{tcname unused|Siony}} || {{tcname unused|Tonyo}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Upang}} || {{tcname unused|Vicky}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Warren}} || {{tcname unused|Yoyong}} || {{tcname unused|Zosimo}} |- !scope="row" | Auxiliary |{{tcname unused|Alamid}} ||{{tcname unused|Bruno}} ||{{tcname unused|Conching}} ||{{tcname unused|Dolor}} ||{{tcname unused|Ernie}} ||{{tcname unused|Florante}} ||{{tcname unused|Gerardo}} ||{{tcname unused|Hernan}} ||{{tcname unused|Isko}} ||{{tcname unused|Jerome}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:yellow;"| 2025 |- !scope="row" rowspan=2 | Main | {{tcname unused|Auring}} || {{tcname unused|Bising}} || {{tcname unused|Crising}} || {{tcname unused|Dante}} || {{tcname unused|Emong}} || {{tcname unused|Fabian}} || {{tcname unused|Gorio}} || {{tcname unused|Huaning}} || {{tcname unused|Isang}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Jacinto}} || {{tcname unused|Kiko}} || {{tcname unused|Lannie}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Mirasol}} |- | {{tcname unused|Nando}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Opong}} || {{tcname unused|Paolo}} || {{tcname unused|Quedan}} || {{tcname unused|Ramil}} || {{tcname unused|Salome}} || {{tcname unused|Tino}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Uwan}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Verbena}} || {{tcname unused|Wilma}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Yasmin}} || {{tcname unused|Zoraida}} || |- !scope="row" | Auxiliary |{{tcname unused|Alakdan}} || {{tcname unused|Baldo}} || {{tcname unused|Clara}} || {{tcname unused|Dencio}} || {{tcname unused|Estong}} | {{tcname unused|Felipe}} || {{tcname unused|Gomer}} || {{tcname unused|Heling}} || {{tcname unused|Ismael}} || {{tcname unused|Julio}} |} {|class="wikitable" style=font-size:100%"| '''Talaan ng mga nakalaang pangalan |- | rowspan="11"| '''Reserbang tinanggal''' |- |{{tcname unused|Paloma}} ||{{tcname unused|Quadro}} ||{{tcname unused|Rapido}} ||{{tcname unused|Roleta}} ||{{tcname unused|Sibak}} ||{{tcname unused|Sibasib}} ||{{tcname unused|Tagbanwa}} ||{{tcname unused|Talahib}} ||{{tcname unused|Ubbeng}} ||{{tcname unused|Wisik}} |{{tcname unused|Yaning}} || {{tcname unused|Zuma}} |} == Mga bagyo na mapaminsala (2021) == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Rango''' |'''Bagyo''' |'''Taon''' |'''Rehiyon''' |'''PHP''' |'''USD''' |- | 1 || Yolanda (Yoly) || 2013 || Kabuuang Kabisayaan || 95.5 bilyon || $ 2.02 bilyon |- | 2 || Odette (Odet) || 2021 || Kabisayaan, Caraga || 51.8 bilyon || $ 1.2 bilyon |- | 3 || Pablo (Pab) || 2012 || Rehiyon ng Dabaw || 43.2 bilyon || $ 1.06 bilyon |- | 4 || Glenda (Glen) || 2014 || Bikol, Calabarzon, K. Maynila || 38.6 bilyon || $ 771 milyon |- | 5 || Ompong (Ompo) || 2018|| rowspan="2"| Rehiyon ng Lambak Cagayan, Ilokos || 33.9 bilyon || $ 627 milyon |- | 6 || Pepeng (Pepe) || 2009 || 27.3 bilyon || $ 581 milyon |- | 7 || Ulysses (Uly) || 2020 || Calabarzon, Gitnang Luzon || 20.2 bilyon || $ 418 milyon |- | 8 || Rolly (Roy) || 2020 || Rehiyon ng Bikol, Calabarzon || 20 bilyon || $ 369 milyon |- | 9 || Pedring (Ed) || 2011 || Gitnang Luzon, K. Maynila || 15.6 bilyon || $ 356 milyon |- | 10 || Lando (Land) || 2015 || Gitnang Luzon || 14.4 bilyon || $ 313 milyon |} == Mga bagyo na maraming patay na bilang == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Rango''' |'''Bagyo''' |'''Taon''' |'''Naitalang patay''' |- | 1 || '''Haiphong''' || 1881 || 20, 000 |- | 2 || Yolanda (Haiyan) || 2013 || 6, 300 |- | 3 || Uring (Thelma) || 1991 || 5, 100 |- | 4 || Pablo (Bopha) || 2012 || 1, 901 |- | 5 || Angela || 1867 || 1, 800 |- | 6 || Winnie (2004) || 2004 || 1, 619 |- | 7 || "Oktubre 1897 Bagyo" || 1897 || 1, 500 |- | 8 || Nitang (Ike) || 1984 || 1, 363 |- | 9 || Sendong (Washi) || 2011 || 1, 268 |- | 10 || Trix || 1952 || 955 |} ===Mga pangalang isasalang sa bawat taon=== {| class="wikitable sortable" ! Letra ! Total ! Pangalan ! Mga taon |- | A || 1 || {{tcname unused|Aghon}} || ''2024'' |- | B || rowspan="5"| 5 || Betty || ''2023'' |- | C || Carina || rowspan="2"| ''2024'' |- | D || Dindo |- | E || Emong || ''2021'' |- | F || Ferdie || ''2024'' |- | G || 2 || Gardo, Gorio || ''2022'', ''2021'' |- | H || 1 || Hanna || ''2023'' |- | I || 2 || Ineng, Isang || ''2023'', ''2021'' |- | J || 3 || Jenny, {{tcname unused|Jacinto}}, Julian || ''2023'', ''2025'', ''2024'' |- | K || 1 || Kristine || ''2024'' |- | L || rowspan="2"|3 || Lannie, Leon, Liwayway || ''2021'', ''2024'', 2023'' |- | M || Marilyn, {{tcname unused|Mirasol}}, Maymay || ''2023'', ''2025'', ''2022'' |- | N || 2 || Nika, Nimfa || ''2024'', ''2023'' |- | O || rowspan="2"|3 || {{tcname unused|Obet}}, {{tcname unused|Opong}}, Ofel || ''2022'', ''2025'', ''2024'' |- | P || Paolo, Pepito, Perla || ''2021'', ''2024'', ''2023'' |- | Q || rowspan="3"|3 || Queenie, {{tcname unused|Querubin}}, Quiel || ''2022'', ''2024'', ''2023'' |- | R || Ramon, {{tcname unused|Romina}}, {{tcname unused|Rosal}} || ''2023'', ''2024'', ''2022'' |- | S || Samuel, Salome, Sarah || ''2022'', ''2021'', ''2023'' |- | T || 2 || {{tcname unused|Tamaraw}}, Tino || ''2023'', ''2021'' |- | U || 4 || {{tcname unused|Ugong}}, {{tcname unused|Umberto}}, {{tcname unused|Uwan}}, {{tcname unused|Upang}} || ''2023'', ''2022'', ''2021'', ''2024'' |- | V || rowspan="2"|1 || {{tcname unused|Verbena}} || ''2021'' |- | W || Weng || ''2023'' |- | Y || 3 || {{tcname unused|Yasmin}}, Yoyong, Yoyoy || ''2021'', ''2024'', ''2023'' |- | Z || 0 || 0 || 0 |} ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Pilipinas]] [[Kategorya:Panahon]] {{Usbong|Panahon|Kalikasan}} 758leox306d6ho5yurwl9nap973zlr5 1964323 1964313 2022-08-23T11:46:10Z WayKurat 2259 [[w:Help:Reverting|Ibinalik]] ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/136.158.10.111|136.158.10.111]] ([[User talk:136.158.10.111|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Ivan P. Clarin|Ivan P. Clarin]] wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Haiyan Nov 7 2013 1345Z.png|thumb|Ang bagyong Yolanda noong ika Nobyembre 8, 2013]] {{For|[[Bagyo]]|Talaan ng mga bagyo sa Pilipinas}} '''Bagyo sa Pilipinas''', Ang mga bagyo sa Pilipinas natural lamang na tumama sa mga bansang napapaligiran nang [[Karagatang Pasipiko]], nagsisimula ito sa mga buwan maaga pa [[Mayo]] at kalimitan na nag tatapos sa mga buwan nang [[Disyembre]] sa kasalukuyan lumalakas pa ang mga ito sa buwan nang [[Hulyo]] hanggang [[Nobyembre]]. Nabubuo ang mga bagyo sa madalas sa karagatang pasipiko at dinaraan nang mga ito ang mga bansang [[Taiwan]], [[Tsina]], [[Timog Korea]], [[Japan]], [[Pilipinas]], Carolina Isla at [[Vietnam]], lumalakas rin ang mga ito dahil sa [[Habagat]] na nang gagaling sa mga bansang [[Indonesia]] at [[India]].<ref>http://bagong.pagasa.dost.gov.ph/information/about-tropical-cyclone</ref><ref>https://mcgillgis.maps.arcgis.com/apps/MapJournal/index.html?appid=586f9150ae87491a8c7f1b86db7952a9</ref> == Mga bagyo == {{For|[[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]]|Bagyo}} [[Talaksan:Tropical Storm Ketsana September 26, 2009.jpg|thumb|Ang bagyong Ondoy noong ika Setyembre 26, 2009]] Ang [[Super Bagyong Yolanda]] ay isa sa mga hindi makakaligtaang bagyo sa kasaysayan nang Pilipinas dahil nagdulot ito nang malawakang pagkasira sa buong [[Bisayas]] kasama na rito ang ilang probinsya sa [[Luzon]], Nanalasa si Yolanda noong ika Nobyembre 8, 2013 sa [[Silangang Samar]] at [[Leyte]], maituturing ring si Yolanda na isang delubyo, isa na rin rito si [[Super Bagyong Lawin]] na nagpadapa sa mga ilang lugar sa [[Isabela]], [[Cagayan]] at Rehiyon ng Ilokos, Si [[Bagyong Ondoy]] na nag palubog sa ilang bahagi ng Luzon at Kamaynilaan noong ika Setyembre 26, 2009, Matinding pinuruhan nito ang mga [[Rizal]], [[Marikina]], [[Pasig]] at ilan pang mga bahagi nang Maynila dahil sa pag taas at pag apaw nang tubig ulan na dala ni Ondoy, Ang [[Bagyong Sendong]] na nagpalubog sa [[Hilagang Mindanao]] at [[Gitnang Bisayas]].<ref>https://reliefweb.int/report/philippines/philippines-floods-and-typhoons-2020-typhoon-goni-operation-update-report-n</ref> Ang "Bagyong Nonoy" (Kulap) noong 2011 ay inialis nang PAGASA at ginamit ito sa Panahon ng bagyo ng 2015 sa karagatang Pasipiko. Ipinangalan sa "[[Bagyong Nona]]" (Melor)., Na isa sa mga mababagsik na bagyong dumaan sa Pilipinas at ang matinding napuruhan nito ay [[Sorsogon]] at [[Oriental Mindoro]].<ref>https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/philippines-braces-for-more-typhoons-next-month/2050447</ref><ref>https://www.ndtv.com/topic/philippines-typhoon</ref> == 2000 Millenium (alumini's) == {{See|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} ; Kategorya ng Bagyo '''{{Color box|violet|5|border=darkgray}}''' Super Bagyo <br>'''{{Color box|crimson|4|border=darkgray}}''' Super bagyo <br>'''{{Color box|orange|3|border=darkgray}}''' 3 Bagyo <br>'''{{Color box|gold|2|border=darkgray}}''' 2 Bagyo <br>'''{{Color box|lightyellow|1|border=darkgray}}''' 1 Bagyo <br>'''{{Color box|lightblue|STS|border=darkgray}}''' Severe Tropikal Bagyo <br>'''{{Color box|skyblue|TD|border=darkgray}}''' Tropikal Bagyo ''Ito ang mga talaan ng alumni, bagyo sa Pilipinas na may 66 bagyo''. {{div col|colwidth=17em}} * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ambo (2020)|Aghon]]}}'' * ''[[Bagyong Cosme|Carina]]'' * [[Bagyong Dindo (2020)|Dindo]] (2020) * [[Bagyong Emong (2009)|Emong]] (2009) * [[Bagyong Fabian (2021)|Fabian]] (2021) * [[Bagyong Frank|Ferdie]] * [[Bagyong Ferdie (2020)|Ferdie]] (2020) * [[Bagyong Gorio|Gorio]] (2017) * ''[[Super Bagyong Juan|Jose]]'' * [[Bagyong Julian (2020)|Julian]] (2020) * [[Bagyong Kiko (2021)|Kiko]] (2021) * ''[[Bagyong Labuyo|Lannie]]'' * ''[[Bagyong Lando|Liwayway]]'' * ''[[Super Bagyong Lawin|Leon]]'' * ''[[Bagyong Milenyo|Mario]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ompong|Obet]]}}'' * ''[[Bagyong Ondoy|Odette]]'' * ''[[Bagyong Pablo|Pepito]]'' * ''[[Bagyong Pedring|Perla]]'' * ''[[Bagyong Pepeng|Paolo]]'' * [[Bagyong Pepito (2020)|Pepito]] (2020) * [[Bagyong Quiel (2019)|Quiel]] (2019) * ''[[Bagyong Ramon (2019)|Ramon]]'' (2019) * [[Bagyong Rolly (2004)|Rolly]] (2004) * ''{{tcname unused|[[Super Bagyong Rolly|Romina]]}}'' * ''[[Bagyong Santi|Salome]]'' * ''[[Bagyong Sendong|Sarah]]'' * [[Bagyong Tino (2017)|Tino]] (2017) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Tisoy|Tamaraw]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ulysses|Upang]]}}'' * ''[[Bagyong Unding|Ulysses]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Usman|Umberto]]}}'' * [[Bagyong Yoyoy (2003)|Yoyoy]] (2003) * [[Bagyong Yoyong|Yoyong]] (2004) * [[Bagyong Auring (2009)|Auring]] (2009) * [[Bagyong Auring (2021)|Auring]] (2021) * [[Super Bagyong Bising|Bising]] (2021) * [[Bagyong Crising (2021)|Crising]] (2021) * ''[[Bagyong Glenda|Gardo]]'' * [[Bagyong Hanna (2015)|Hanna]] (2015) * ''Inday'' (2022) * [[Bagyong Isang (2017)|Isang]] (2017) * [[Bagyong Jenny (2019)|Jenny]] (2019) * [[Bagyong Jolina (2017)|Jolina]] (2017) * ''[[Bagyong Jolina (2021)|Jacinto]]'' (2021) * ''[[Bagyong Karen|Kristine]]'' * [[Bagyong Kristine (2020)|Kristine]] (2020) * [[Bagyong Lannie (2021)|Lannie]] (2021) * [[Bagyong Liwayway (2019)|Liwayway]] (2019) * [[Bagyong Maring|Maring]] (2017) * ''Mirasol'' (2021) * ''[[Bagyong Mina|Marilyn]]'' * ''[[Bagyong Nika (2020)|Nika]]'' (2020) * ''[[Bagyong Nina (2016)|Nika]]'' * ''[[Bagyong Nona|Nimfa]]'' * [[Bagyong Odette (2017)|Odette]] (2017) * ''[[Bagyong Odette|Opong]]'' (2021) * [[Bagyong Ofel (2020)|Ofel]] (2020) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Quinta|Querubin]]}}'' * ''[[Bagyong Reming|Ruby]]'' * ''[[Super Bagyong Rosing|Rening]]'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Rosita|Rosal]]}}'' * ''[[Bagyong Ruby|Rosita]]'' * ''[[Bagyong Ruping|Ritang]]'' * [[Bagyong Sarah (2019)|Sarah]] (2019) * [[Bagyong Seniang|Samuel]] * [[Bagyong Siony|Siony]] (2020) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Urduja|Uwan]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Uring|Ulding]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Bagyong Ursula|Ugong]]}}'' * [[Bagyong Vicky (2020)|Vicky]] (2020) * [[Bagyong Vinta (2013)|Vinta]] * ''{{tcname unused|[[Bagyong Vinta|Verbena]]}}'' * [[Bagyong Viring (2003)|Viring]] (2003) * ''[[Bagyong Violeta|Vicky]]'' * [[Bagyong Weng|Weng]] (2003) * ''{{tcname unused|[[Bagyong Winnie|Warren]]}}'' * ''{{tcname unused|[[Super Bagyong Yolanda|Yasmin]]}}'' {{div col end}} == Pilipinas == {{Main|Panahon ng bagyo sa Pilipinas}} '''{{Color box|yellow|border=darkgray}}''' '''Mga Bagong pangalan''' <br>Ang mga pangalang naka pa-loob sa kahong dilaw ay ang mga bagong inihanay na mga pangalan ng [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko|PAGASA]]. {| class="wikitable" |+ Tala ng mga pangalan ng bagyo sa Pilipinas |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:green;"| [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022|2022]] |- !scope="row" rowspan=2 | Main | Agaton || Basyang || Caloy || Domeng || {{tcname unused|Ester}} || {{tcname unused|Florita}} || {{tcname unused|Gardo}} || {{tcname unused|Henry}} || {{tcname unused|Inday}} || {{tcname unused|Josie}} || style="background-color:lightblue;"| {{tcname unused|Karding}} || {{tcname unused|Luis}} || {{tcname unused|Maymay}} |- | {{tcname unused|Neneng}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Obet}} || {{tcname unused|Paeng}} || {{tcname unused|Queenie}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Rosal}} || {{tcname unused|Samuel}} || {{tcname unused|Tomas}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Umberto}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Venus}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Waldo}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Yayang}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Zeny}} || |- !scope="row" | Auxiliary ||{{tcname unused|Agila}} ||{{tcname unused|Bagwis}} ||{{tcname unused|Chito}} ||{{tcname unused|Diego}} ||{{tcname unused|Elena}} ||{{tcname unused|Felino}} ||{{tcname unused|Gunding}} ||{{tcname unused|Harriet}} ||{{tcname unused|Indang}} ||{{tcname unused|Jessa}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:skyblue;"| 2023 |- !scope="row" rowspan=2 | Main || {{tcname unused|Amang}} || {{tcname unused|Betty}} || {{tcname unused|Chedeng}} || {{tcname unused|Dodong}} || {{tcname unused|Egay}} || {{tcname unused|Falcon}} || {{tcname unused|Goring}} || {{tcname unused|Hanna}} || {{tcname unused|Ineng}} || {{tcname unused|Jenny}} || {{tcname unused|Kabayan}} || {{tcname unused|Liwayway}} || {{tcname unused|Marilyn}} |- | {{tcname unused|Nimfa}} || {{tcname unused|Onyok}} || {{tcname unused|Perla}} || {{tcname unused|Quiel}} || {{tcname unused|Ramon}} || {{tcname unused|Sarah}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Tamaraw}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Ugong}} || {{tcname unused|Viring}} || {{tcname unused|Weng}} || {{tcname unused|Yoyoy}} || {{tcname unused|Zigzag}} || |- !scope="row" | Auxiliary ||{{tcname unused|Abe}} ||{{tcname unused|Berto}} ||{{tcname unused|Charo}} ||{{tcname unused|Dado}} ||{{tcname unused|Estoy}} ||{{tcname unused|Felion}} ||{{tcname unused|Gening}} ||{{tcname unused|Herman}} ||{{tcname unused|Irma}} ||{{tcname unused|Jaime}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:orange;"| 2024 |- !scope="row" rowspan=2 | Main | style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Aghon}} || {{tcname unused|Butchoy}} || {{tcname unused|Carina}} || {{tcname unused|Dindo}} || {{tcname unused|Enteng}} || {{tcname unused|Ferdie}} || {{tcname unused|Gener}} || {{tcname unused|Helen}} || {{tcname unused|Igme}} || {{tcname unused|Julian}} || {{tcname unused|Kristine}} || {{tcname unused|Leon}} || {{tcname unused|Marce}} |- | {{tcname unused|Nika}} || {{tcname unused|Ofel}} || {{tcname unused|Pepito}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Querubin}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Romina}} || {{tcname unused|Siony}} || {{tcname unused|Tonyo}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Upang}} || {{tcname unused|Vicky}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Warren}} || {{tcname unused|Yoyong}} || {{tcname unused|Zosimo}} |- !scope="row" | Auxiliary |{{tcname unused|Alamid}} ||{{tcname unused|Bruno}} ||{{tcname unused|Conching}} ||{{tcname unused|Dolor}} ||{{tcname unused|Ernie}} ||{{tcname unused|Florante}} ||{{tcname unused|Gerardo}} ||{{tcname unused|Hernan}} ||{{tcname unused|Isko}} ||{{tcname unused|Jerome}} || || || |- ! scope="col" colspan=14 style="background-color:yellow;"| 2025 |- !scope="row" rowspan=2 | Main | {{tcname unused|Auring}} || {{tcname unused|Bising}} || {{tcname unused|Crising}} || {{tcname unused|Dante}} || {{tcname unused|Emong}} || {{tcname unused|Fabian}} || {{tcname unused|Gorio}} || {{tcname unused|Huaning}} || {{tcname unused|Isang}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Jacinto}} || {{tcname unused|Kiko}} || {{tcname unused|Lannie}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Mirasol}} |- | {{tcname unused|Nando}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Opong}} || {{tcname unused|Paolo}} || {{tcname unused|Quedan}} || {{tcname unused|Ramil}} || {{tcname unused|Salome}} || {{tcname unused|Tino}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Uwan}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Verbena}} || {{tcname unused|Wilma}} || style="background-color:yellow;"| {{tcname unused|Yasmin}} || {{tcname unused|Zoraida}} || |- !scope="row" | Auxiliary |{{tcname unused|Alakdan}} || {{tcname unused|Baldo}} || {{tcname unused|Clara}} || {{tcname unused|Dencio}} || {{tcname unused|Estong}} | {{tcname unused|Felipe}} || {{tcname unused|Gomer}} || {{tcname unused|Heling}} || {{tcname unused|Ismael}} || {{tcname unused|Julio}} |} {|class="wikitable" style=font-size:100%"| '''Talaan ng mga nakalaang pangalan |- | rowspan="11"| '''Reserbang tinanggal''' |- |{{tcname unused|Paloma}} ||{{tcname unused|Quadro}} ||{{tcname unused|Rapido}} ||{{tcname unused|Roleta}} ||{{tcname unused|Sibak}} ||{{tcname unused|Sibasib}} ||{{tcname unused|Tagbanwa}} ||{{tcname unused|Talahib}} ||{{tcname unused|Ubbeng}} ||{{tcname unused|Wisik}} |{{tcname unused|Yaning}} || {{tcname unused|Zuma}} |} == Mga bagyo na mapaminsala (2021) == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Rango''' |'''Bagyo''' |'''Taon''' |'''Rehiyon''' |'''PHP''' |'''USD''' |- | 1 || Yolanda (Haiyan) || 2013 || Kabuuang Kabisayaan || 95.5 bilyon || $ 2.02 bilyon |- | 2 || Odette (Rai) || 2021 || Kabisayaan, Caraga || 51.8 bilyon || $ 1.2 bilyon |- | 3 || Pablo (Bopha) || 2012 || Rehiyon ng Dabaw || 43.2 bilyon || $ 1.06 bilyon |- | 4 || Glenda (Rammasun) || 2014 || Bikol, Calabarzon, K. Maynila || 38.6 bilyon || $ 771 milyon |- | 5 || Ompong (Mangkhut) || 2018|| rowspan="2"| Rehiyon ng Lambak Cagayan, Ilokos || 33.9 bilyon || $ 627 milyon |- | 6 || Pepeng (Parma) || 2009 || 27.3 bilyon || $ 581 milyon |- | 7 || Ulysses (Vamco) || 2020 || Calabarzon, Gitnang Luzon || 20.2 bilyon || $ 418 milyon |- | 8 || Rolly (Goni) || 2020 || Rehiyon ng Bikol, Calabarzon || 20 bilyon || $ 369 milyon |- | 9 || Pedring (Nesat) || 2011 || Gitnang Luzon, K. Maynila || 15.6 bilyon || $ 356 milyon |- | 10 || Lando (Koppu) || 2015 || Gitnang Luzon || 14.4 bilyon || $ 313 milyon |} == Mga bagyo na maraming patay na bilang == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Rango''' |'''Bagyo''' |'''Taon''' |'''Naitalang patay''' |- | 1 || '''Haiphong''' || 1881 || 20, 000 |- | 2 || Yolanda (Haiyan) || 2013 || 6, 300 |- | 3 || Uring (Thelma) || 1991 || 5, 100 |- | 4 || Pablo (Bopha) || 2012 || 1, 901 |- | 5 || Angela || 1867 || 1, 800 |- | 6 || Winnie (2004) || 2004 || 1, 619 |- | 7 || "Oktubre 1897 Bagyo" || 1897 || 1, 500 |- | 8 || Nitang (Ike) || 1984 || 1, 363 |- | 9 || Sendong (Washi) || 2011 || 1, 268 |- | 10 || Trix || 1952 || 955 |} ===Mga pangalang isasalang sa bawat taon=== {| class="wikitable sortable" ! Letra ! Total ! Pangalan ! Mga taon |- | A || 1 || {{tcname unused|Aghon}} || ''2024'' |- | B || rowspan="5"| 5 || Betty || ''2023'' |- | C || Carina || rowspan="2"| ''2024'' |- | D || Dindo |- | E || Emong || ''2021'' |- | F || Ferdie || ''2024'' |- | G || 2 || Gardo, Gorio || ''2022'', ''2021'' |- | H || 1 || Hanna || ''2023'' |- | I || 2 || Ineng, Isang || ''2023'', ''2021'' |- | J || 3 || Jenny, {{tcname unused|Jacinto}}, Julian || ''2023'', ''2025'', ''2024'' |- | K || 1 || Kristine || ''2024'' |- | L || rowspan="2"|3 || Lannie, Leon, Liwayway || ''2021'', ''2024'', 2023'' |- | M || Marilyn, {{tcname unused|Mirasol}}, Maymay || ''2023'', ''2025'', ''2022'' |- | N || 2 || Nika, Nimfa || ''2024'', ''2023'' |- | O || rowspan="2"|3 || {{tcname unused|Obet}}, {{tcname unused|Opong}}, Ofel || ''2022'', ''2025'', ''2024'' |- | P || Paolo, Pepito, Perla || ''2021'', ''2024'', ''2023'' |- | Q || rowspan="3"|3 || Queenie, {{tcname unused|Querubin}}, Quiel || ''2022'', ''2024'', ''2023'' |- | R || Ramon, {{tcname unused|Romina}}, {{tcname unused|Rosal}} || ''2023'', ''2024'', ''2022'' |- | S || Samuel, Salome, Sarah || ''2022'', ''2021'', ''2023'' |- | T || 2 || {{tcname unused|Tamaraw}}, Tino || ''2023'', ''2021'' |- | U || 4 || {{tcname unused|Ugong}}, {{tcname unused|Umberto}}, {{tcname unused|Uwan}}, {{tcname unused|Upang}} || ''2023'', ''2022'', ''2021'', ''2024'' |- | V || rowspan="2"|1 || {{tcname unused|Verbena}} || ''2021'' |- | W || Weng || ''2023'' |- | Y || 3 || {{tcname unused|Yasmin}}, Yoyong, Yoyoy || ''2021'', ''2024'', ''2023'' |- | Z || 0 || 0 || 0 |} ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Pilipinas]] [[Kategorya:Panahon]] {{Usbong|Panahon|Kalikasan}} 354muabx4cjcsx673far3ibfmaejj07 Talaan ng mga palabas ng TV5 0 286017 1964139 1954330 2022-08-22T14:10:54Z 180.195.195.86 /* Pampaligsahan at Pangrealidad */ wikitext text/x-wiki Ito ang '''talaan ng mga palabas ng [[TV5 (himpilan ng telebisyon)|TV5]]''', isang himpilan ng telebisyon sa Pilipinas. Ito ay kinabibilangan ng mga balita at impormasyon, mga pang-aliw at palaro, mga pampaligsahan at pangrealidad na palabas, mga dokumentaryo at pangkaalaman, mga lokal na [[teleserye]], mga [[anime]] at [[cartoons]], at mga pampelikula. ==Mga kasalukuyang programa== ===Balita=== * ''Frontline Pilipinas'' {{small|(2020)}} * ''Frontline sa Umaga'' {{small|(2021)}} * ''Frontline Tonight'' {{small|(2021)}} * ''News5 Alerts'' {{small|(2020)}} * ''Ted Failon and DJ Chacha sa Radyo5'' {{small|(2021)}} ===Teleserye=== * ''Di Na Muli'' {{small|(2021)}} * ''Kagat ng Dilim'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''[[Niña Niño]]'' {{small|(2021)}} * ''#ParangNormal Activity'' {{small|(re-run; 2021)}} ===Pang-aliw=== * ''Lunch Out Loud'' {{small|(2020)}} ===Pampaligsahan at Pangrealidad=== * ''Masked Singer Pilipinas'' (season 1) {{small|(re-run; 2021)}} * ''Sing Galing!'' {{small|(2021)}} ** ''Sing Galing! Sing-lebrity Edition'' {{small|(2021)}} ===Pangkusina=== * ''From Helen's Kitchen'' {{small|(2020)}} ===Dokumentaryo=== * ''Mag Badyet Tayo!'' {{small|(2021)}} * ''Rated Korina'' {{small|(2020)}} ===Pang-relihiyon=== * ''The Word of God Network'' {{small|(2015)}} ==Mga iba pang programa== ===Mga nakuhang palabas mula sa [[ABS-CBN]]=== ====Anime==== * ''My Hero Academia'' {{small|(2021)}} ====Teleserye==== * ''[[Ang Probinsyano|FPJ's Ang Probinsyano]]'' {{small|(2021)}} * ''Marry Me, Marry You'' {{small|(2021)}} * ''La Vida Lena'' {{small|(2021)}} * ''Viral Scandal'' {{small|(2021)}} ====Pang-aliw==== * ''ASAP Natin 'To'' {{small|(2021)}} ===Telenobela=== * ''Reina de Corazones'' {{small|(2021)}} * ''Maria la del Barrio'' {{small|(2021)}} ===Cartoon=== * ''44 Cats'' {{small|(2020)}} * ''Adventure Time'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''Dexter's Laboratory'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''Ed, Edd n Eddy'' {{small|(re-run; 2020)}} * ''Generator Rex'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''Johnny Bravo'' {{small|(re-run; 2020)}} * ''Regal Academy'' {{small|(2020)}} * ''The Marvelous Misadventures of Flapjack'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''Winx Club'' {{small|(re-run; 2020)}} ===Komedya=== * ''Top 20 Funniest'' {{small|(re-run; 2021)}} ===Pampelikula=== * ''Cine Cinco'' {{small|(2021)}} * ''Lifetime Movies'' {{small|(2021)}} * ''Sari-Sari Presents: Viva Cinema'' {{small|(2021)}} * ''Sine Spotlight'' {{small|(2021)}} * ''Sine Todo'' {{small|(2021)}} ===Pang-relihiyon=== * ''Healing Mass sa Veritas (Sunday Mass)'' {{small|(2020)}} * ''In Touch with Dr. Charles Stanley'' {{small|(2020)}} * ''The Key of David'' {{small|(2020)}} * ''Tomorrow's World'' {{small|(2020)}} ===Mga programa sa Timog Korea=== * ''Reply 1988'' {{small|(re-run; 2021)}} * ''True Beauty'' {{small|(2021)}} * ''M Countdown'' {{small|(2021)}} ===Basketbol=== * ''[[National Basketball Association|NBA]]'' {{small|(2020)}} * ''PBA 3x3'' {{small|(2021)}} ==Mga paparating na programa== ===Teleserye=== * ''Ninja Kids'' {{small|(2022)}} * ''Nakagapos na Puso'' {{small|(2022)}} * ''Republika Origins'' {{small|(2022)}} ===Pampaligsahan at Pangrealidad=== * ''Masked Singer Pilipinas'' (season 2) {{small|(bagong yugto; Enero 2022)}}<ref>[https://www.pep.ph/pepalerts/cabinet-files/160889/masked-singer-pilipinas-january-2022-a734-20210923 Masked Singer Pilipinas magbabalik sa January 2022]</ref> ===Telenovela=== * ''Sin Senos no hay Paraíso'' {{small|(2023)}} ==Tignan rin== *[[TV5 Network]] *[[Tala ng mga palabas sa telebisyon sa Pilipinas]] ==Sanggunian== {{reflist}} ==Kawing panlabas== *[https://www.tv5.com.ph/ ''5 Network''] — Opisyal na pahina ng [[TV5 (himpilan ng telebisyon)|TV5]] [[Kategorya:Telebisyon]] 152yrn759rndyhismugp0psr3vqxlc4 Kai Toews 0 294231 1964310 1765887 2022-08-23T10:04:12Z 61.11.187.99 wikitext text/x-wiki {{Infobox basketball biography | name =Kai Toews<br>テーブス海 | image = | image_size = | caption = | position = [[:en:Guard|PG]] | height_ft = 6 | height_in = 2 | weight_lb = 180 | league = [[:en:B.League|B.League]] | team = Shiga Lakes | number =7 | nationality =Japanese | birth_date = {{Birth date and age|mf=yes|1998|9|17}} | birth_place = [[Hyogo Prefecture]]<ref>{{Cite web|url=https://www.utsunomiyabrex.com/news/detail/id=16264|title=#7 テーブス 海選手、入団のお知らせ|website=宇都宮ブレックス}}</ref> | highschool =*[[:ja:東洋大学京北中学高等学校|Keihoku]] ([[Bunkyō, Tokyo]]) *[[:en:Northfield Mount Hermon School|Northfield Mount Hermon School]] ([[:en:Northfield, Massachusetts|Northfield, Massachusetts]]) | college = *[[:en:UNC Wilmington Seahawks men's basketball|UNC Wilmington]] | draft_year = | career_start = 2020 | career_end = | years1 = 2020- | team1 =[[:en:Utsunomiya Brex|Utsunomiya]] | years2= | team2= | years3= | team3 = | years4= | team4= | years5= |team5= | highlights = | medaltemplates = {{MedalCountry | {{JPN}} }} {{MedalCompetition|[[:en:William Jones Cup|William Jones Cup]]}} {{MedalBronze | [[:en:2019 William Jones Cup|2019 ROC]]|Team}} }} '''Kai Toews''' (ipinanganak Setyembre 17, 1998) ay isang Japanese professional basketball player para sa [[:en:Utsunomiya Brex|Utsunomiya Brex]] ng [[:en:B.League|B.League]] sa Hapon.<ref>{{Cite web|url=https://www.bleague.jp/roster_detail/?PlayerID=30438|title=テーブス 海 &#124; 宇都宮ブレックス|website=B.LEAGUE(Bリーグ)公式サイト}}</ref> ==References== {{Reflist}} ==External links== {{DEFAULTSORT:Toews, Kai}} [[Kategorya:Mga basketbolistang Hapones]] [[Kategorya:Nabubuhay na mga tao]] ifoq9dcp5wjo0hawqm7y8sniw7jkx0k Performance (album) 0 296431 1964226 1785213 2022-08-23T02:39:05Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[White Denim]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[White Denim]] p2hasrw3earw2ezvp4b3r7x2u98u3qq Konstitusyonal na monarkiya 0 303634 1964195 1806893 2022-08-23T01:23:10Z Jojit fb 38 Changed redirect target from [[Monarkiyang Konstitusyonal]] to [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Monarkiyang konstitusyonal]] m2zsbth1djd7nzgj8el2yg3qzsw2ubc Constitutional monarchy 0 306716 1964196 1824205 2022-08-23T01:23:21Z Jojit fb 38 Changed redirect target from [[Monarkiyang Konstitusyonal]] to [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Monarkiyang konstitusyonal]] m2zsbth1djd7nzgj8el2yg3qzsw2ubc Monarkang konstitusyonal 0 306735 1964197 1824308 2022-08-23T01:23:32Z Jojit fb 38 Changed redirect target from [[Monarkiyang Konstitusyonal]] to [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Monarkiyang konstitusyonal]] m2zsbth1djd7nzgj8el2yg3qzsw2ubc Jane De Leon 0 310584 1964314 1887726 2022-08-23T11:06:16Z 136.158.10.111 /* Karera */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Jane De Leon | image = Jane De Leon (2020) courtesy of Rated Korina (cropped).jpg | imagesize = | alt = | caption = De Leon noong 2020 | birthname = Jane Florence Benitez De Leon | birth_date = {{birth date and age|1998|11|22}} | birth_place = [[San Pedro, Laguna]], [[Pilipinas]] | othername = Jane | occupation = {{Flat list| *[[Aktres]] *[[mang-aawit]] *[[Modelo|model]] *[[mananayaw]] }} | net_worth = | years_active = 2014–kasalukuyan | height = {{height|ft=5|in=3}} | agent = [[Star Magic]] (2014–kasalukuyan) | spouse = | partner = | relatives = | website = {{URL|https://www.instagram.com/imjanedeleon/|Instagram}} | background = | genre = }} Si '''Jane De Leon''', ay (ipinanganak noong Nobyembre 22, 1998) ay isang Pilipinang aktres, mang-aawit, mananayaw at modelo sa Pilipinas, Siya ay kabilang sa miyembro ng Girltrends ng [[It's Showtime]]. ==Scandal== Si Jane ay may scandal SA actor na si Paolo Gumabao sila ay nag sex SA isang condo sinubo ni Jane at Titi ni Paolo at dinilaan pa ANG itlog nito!at si Paolo ay jinakol si Jane at sila ay naghalikan at nag sex SA cr ==Pilmograpiya== ===Pelikula=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Sulat'' |- |2015 |[[Ex with Benefits|Ex With Benefits]] |Arki's sister | |- | rowspan="2" |2017 |''[[The Debutantes (film)|The Debutantes]]'' |Jenny | |- |''Jose Bartolome: Guro'' | | |- |2018 |''Walwal'' |Carla | |- |2019 |''The Heiress'' |young Luna | |- |TBA |''[[Darna (upcoming film)|Darna]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] | |- |} ===Telebisyon=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Himpilan'' |- | rowspan="6" |2016||''[[Wansapanataym]]''||Sassy|| rowspan="17" |[[ABS-CBN]] |- |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]''|| Herself/Performer |- | ''[[It's Showtime (variety show)|It's Showtime]]'' ||Herself/dancer-member |- | rowspan="5|''[[Maalaala Mo Kaya]]'' || Apple |- | Sally |- |Vilma |- | rowspan="4" |2017 |Angelique |- |Doreen |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Sharlene |- |''Maalaala Mo Kaya'' |young Marlene |- |2017–2018 |''[[La Luna Sangre]]'' |Lauren Catapang |- | rowspan="2" |2018 |''Maalaala Mo Kaya'' |Cesar's Daughter |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Kate Dollente |- |2018–2019 |''[[Halik (TV series)|Halik]]'' |Margarita "Maggie" Bartolome |- |2019 |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Tere |- |2019–present |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]'' | Herself Performer |- | rowspan="2" |2020 | rowspan="2" |''Maalaala Mo Kaya'' |Nesthy Petecio |- |Dr. Lerma Bhelle Iglesia |[[Kapamilya Channel]] |- | rowspan="2" |2021 |''[[FPJ's Ang Probinsyano]]'' |P/Cpt. Natalia "Lia" Mante | rowspan="2"|[[Kapamilya Channel]] <br> [[A2Z (Philippine TV channel)|A2Z]] |- |''[[Darna (2021 TV series)|Mars Ravelo's Darna: The TV Series]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] |} ==Tingnan rin== * [[Akihiro Blanco]] * [[Mark Neumann]] * [[Chanel Morales]] * [[Shaira Diaz]] ==Talababa== * {{IMDb name|7720038}} *{{URL|https://starmagic.abs-cbn.com/site/profile/a/13733/jane--de-leon|Profile on Star Magic}} {{DEFAULTSORT:De Leon, Jane}} [[Kategorya:Ipinanganak noong 1998]] [[Kategorya:Mga Pilipino]] [[Kategorya:Mga Tagalog]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] ne8ksdzfin14e3u55v4xbt2jba4plx1 1964315 1964314 2022-08-23T11:06:54Z 136.158.10.111 /* Scandal */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Jane De Leon | image = Jane De Leon (2020) courtesy of Rated Korina (cropped).jpg | imagesize = | alt = | caption = De Leon noong 2020 | birthname = Jane Florence Benitez De Leon | birth_date = {{birth date and age|1998|11|22}} | birth_place = [[San Pedro, Laguna]], [[Pilipinas]] | othername = Jane | occupation = {{Flat list| *[[Aktres]] *[[mang-aawit]] *[[Modelo|model]] *[[mananayaw]] }} | net_worth = | years_active = 2014–kasalukuyan | height = {{height|ft=5|in=3}} | agent = [[Star Magic]] (2014–kasalukuyan) | spouse = | partner = | relatives = | website = {{URL|https://www.instagram.com/imjanedeleon/|Instagram}} | background = | genre = }} Si '''Jane De Leon''', ay (ipinanganak noong Nobyembre 22, 1998) ay isang Pilipinang aktres, mang-aawit, mananayaw at modelo sa Pilipinas, Siya ay kabilang sa miyembro ng Girltrends ng [[It's Showtime]]. ==Scandal== Si Jane ay may scandal SA actor na si Paolo Gumabao sila ay nag sex SA isang condo sinubo ni Jane ang Titi ni Paolo at dinilaan pa ANG itlog nito!at si Paolo ay jinakol si Jane at sila ay naghalikan at nag sex SA cr ==Pilmograpiya== ===Pelikula=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Sulat'' |- |2015 |[[Ex with Benefits|Ex With Benefits]] |Arki's sister | |- | rowspan="2" |2017 |''[[The Debutantes (film)|The Debutantes]]'' |Jenny | |- |''Jose Bartolome: Guro'' | | |- |2018 |''Walwal'' |Carla | |- |2019 |''The Heiress'' |young Luna | |- |TBA |''[[Darna (upcoming film)|Darna]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] | |- |} ===Telebisyon=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Himpilan'' |- | rowspan="6" |2016||''[[Wansapanataym]]''||Sassy|| rowspan="17" |[[ABS-CBN]] |- |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]''|| Herself/Performer |- | ''[[It's Showtime (variety show)|It's Showtime]]'' ||Herself/dancer-member |- | rowspan="5|''[[Maalaala Mo Kaya]]'' || Apple |- | Sally |- |Vilma |- | rowspan="4" |2017 |Angelique |- |Doreen |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Sharlene |- |''Maalaala Mo Kaya'' |young Marlene |- |2017–2018 |''[[La Luna Sangre]]'' |Lauren Catapang |- | rowspan="2" |2018 |''Maalaala Mo Kaya'' |Cesar's Daughter |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Kate Dollente |- |2018–2019 |''[[Halik (TV series)|Halik]]'' |Margarita "Maggie" Bartolome |- |2019 |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Tere |- |2019–present |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]'' | Herself Performer |- | rowspan="2" |2020 | rowspan="2" |''Maalaala Mo Kaya'' |Nesthy Petecio |- |Dr. Lerma Bhelle Iglesia |[[Kapamilya Channel]] |- | rowspan="2" |2021 |''[[FPJ's Ang Probinsyano]]'' |P/Cpt. Natalia "Lia" Mante | rowspan="2"|[[Kapamilya Channel]] <br> [[A2Z (Philippine TV channel)|A2Z]] |- |''[[Darna (2021 TV series)|Mars Ravelo's Darna: The TV Series]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] |} ==Tingnan rin== * [[Akihiro Blanco]] * [[Mark Neumann]] * [[Chanel Morales]] * [[Shaira Diaz]] ==Talababa== * {{IMDb name|7720038}} *{{URL|https://starmagic.abs-cbn.com/site/profile/a/13733/jane--de-leon|Profile on Star Magic}} {{DEFAULTSORT:De Leon, Jane}} [[Kategorya:Ipinanganak noong 1998]] [[Kategorya:Mga Pilipino]] [[Kategorya:Mga Tagalog]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] dkyswtinm4vyatgzy3hvziujbmy6kw2 1964322 1964315 2022-08-23T11:46:09Z WayKurat 2259 [[w:Help:Reverting|Ibinalik]] ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/136.158.10.111|136.158.10.111]] ([[User talk:136.158.10.111|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Ivan P. Clarin|Ivan P. Clarin]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Jane De Leon | image = Jane De Leon (2020) courtesy of Rated Korina (cropped).jpg | imagesize = | alt = | caption = De Leon noong 2020 | birthname = Jane Florence Benitez De Leon | birth_date = {{birth date and age|1998|11|22}} | birth_place = [[San Pedro, Laguna]], [[Pilipinas]] | othername = Jane | occupation = {{Flat list| *[[Aktres]] *[[mang-aawit]] *[[Modelo|model]] *[[mananayaw]] }} | net_worth = | years_active = 2014–kasalukuyan | height = {{height|ft=5|in=3}} | agent = [[Star Magic]] (2014–kasalukuyan) | spouse = | partner = | relatives = | website = {{URL|https://www.instagram.com/imjanedeleon/|Instagram}} | background = | genre = }} Si '''Jane De Leon''', ay (ipinanganak noong Nobyembre 22, 1998) ay isang Pilipinang aktres, mang-aawit, mananayaw at modelo sa Pilipinas, Siya ay kabilang sa miyembro ng Girltrends ng [[It's Showtime]]. ==Karera== Si Jane, ay gaganap sa isang teleserye bilang ''Darna'', kapalit ni [[Liza Soberano]]. ==Pilmograpiya== ===Pelikula=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Sulat'' |- |2015 |[[Ex with Benefits|Ex With Benefits]] |Arki's sister | |- | rowspan="2" |2017 |''[[The Debutantes (film)|The Debutantes]]'' |Jenny | |- |''Jose Bartolome: Guro'' | | |- |2018 |''Walwal'' |Carla | |- |2019 |''The Heiress'' |young Luna | |- |TBA |''[[Darna (upcoming film)|Darna]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] | |- |} ===Telebisyon=== {|class="wikitable" style="font-size; 100% !''Taon''!!''Pamagat''!!''Ginampanan''!!''Himpilan'' |- | rowspan="6" |2016||''[[Wansapanataym]]''||Sassy|| rowspan="17" |[[ABS-CBN]] |- |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]''|| Herself/Performer |- | ''[[It's Showtime (variety show)|It's Showtime]]'' ||Herself/dancer-member |- | rowspan="5|''[[Maalaala Mo Kaya]]'' || Apple |- | Sally |- |Vilma |- | rowspan="4" |2017 |Angelique |- |Doreen |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Sharlene |- |''Maalaala Mo Kaya'' |young Marlene |- |2017–2018 |''[[La Luna Sangre]]'' |Lauren Catapang |- | rowspan="2" |2018 |''Maalaala Mo Kaya'' |Cesar's Daughter |- |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Kate Dollente |- |2018–2019 |''[[Halik (TV series)|Halik]]'' |Margarita "Maggie" Bartolome |- |2019 |''[[Ipaglaban Mo!]]'' |Tere |- |2019–present |''[[ASAP (variety show)|ASAP]]'' | Herself Performer |- | rowspan="2" |2020 | rowspan="2" |''Maalaala Mo Kaya'' |Nesthy Petecio |- |Dr. Lerma Bhelle Iglesia |[[Kapamilya Channel]] |- | rowspan="2" |2021 |''[[FPJ's Ang Probinsyano]]'' |P/Cpt. Natalia "Lia" Mante | rowspan="2"|[[Kapamilya Channel]] <br> [[A2Z (Philippine TV channel)|A2Z]] |- |''[[Darna (2021 TV series)|Mars Ravelo's Darna: The TV Series]]'' |[[Darna|Darna / Narda]] |} ==Tingnan rin== * [[Akihiro Blanco]] * [[Mark Neumann]] * [[Chanel Morales]] * [[Shaira Diaz]] ==Talababa== * {{IMDb name|7720038}} *{{URL|https://starmagic.abs-cbn.com/site/profile/a/13733/jane--de-leon|Profile on Star Magic}} {{DEFAULTSORT:De Leon, Jane}} [[Kategorya:Ipinanganak noong 1998]] [[Kategorya:Mga Pilipino]] [[Kategorya:Mga Tagalog]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] lknk6juduc2zyl4zl481ttahokadmf8 Tricarico 0 311769 1964228 1899078 2022-08-23T02:39:51Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Lalawigan ng Matera]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[lalawigan ng Matera]] fq4v333echh4r13ck7yyszsceduztb8 Gulok 0 313400 1964294 1909541 2022-08-23T08:00:36Z 114.125.181.6 wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga atau pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba dan matatagpuan di buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na juga isang sandata. Ang salitang gulok atau ''golok'' (minsan maling baybay di Ingles bilang "gollock") ay ginagamit di [[Indonesia]] dan [[Malaysia]] dan di [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia dan di Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba dan lebih malawak na parang. Di rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] di [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat at timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na mas mabigat at mas maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para sa pagputol ng mga puno at sanga. Karamihan sa mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid at isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil sa pagtaga sa isang berdeng kahoy kaysa sa mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat sa gitna at tumutuloy palayo sa isang kurba sa isang matalim na patusok sa dulo. Ang Gulok ay ayon sa kaugalian ay gawa sa isang carbon steel na talim ng isang mas mahinang pagpapanday kaysa sa iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong mas madali silang mapaganda at mapatalas, bagama't nangangailangan din ito ng mas madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa ring mga produktong gawa sa mga pandayan na malawak at aktibong ginagawa sa Indonesia at Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Sa Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay sa mga Betawi at mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' o ''bendo'' ay ang gamit sa bahay na ginagamit sa kusina o bukid para sa mga layuning pang-agrikultura, at ang ''gulok na'' ''simpenan'' o ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon sa sarili at tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki at katapangan sa kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas o kampeon sa nayon) ay palaging may gulok na nakasabit o nakatali sa baywang sa balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok sa publiko at kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas at kaayusan, at upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> at Malay gulok ay naitala rin. Ang paggamit ng ''gulok'' sa Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> at Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala sa pagiging batayan para sa British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan din == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] qefgchzg80xtplrnn3htymhqf1cnep4 1964295 1964294 2022-08-23T08:04:53Z 114.125.181.6 /* Paglalarawan */ wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga atau pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba dan matatagpuan di buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na juga isang sandata. Ang salitang gulok atau ''golok'' (minsan maling baybay di Ingles bilang "gollock") ay ginagamit di [[Indonesia]] dan [[Malaysia]] dan di [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia dan di Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba dan lebih malawak na parang. Di rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] di [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat dan timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na lebih mabigat dan lebih maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para di pagputol ng mga puno dan sanga. Karamihan di mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid dan isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil di pagtaga di isang berdeng kahoy kaysa di mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat di gitna dan tumutuloy palayo di isang kurba di isang matalim na patusok di dulo. Ang Gulok ay ayon di kaugalian ay gawa di isang carbon steel na talim ng isang lebih mahinang pagpapanday kaysa di iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong lebih madali silang mapaganda dan mapatalas, bagama't nangangailangan juga ito ng lebih madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa juga mga produktong gawa di mga pandayan na malawak dan aktibong ginagawa di Indonesia dan Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Sa Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay sa mga Betawi at mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' o ''bendo'' ay ang gamit sa bahay na ginagamit sa kusina o bukid para sa mga layuning pang-agrikultura, at ang ''gulok na'' ''simpenan'' o ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon sa sarili at tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki at katapangan sa kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas o kampeon sa nayon) ay palaging may gulok na nakasabit o nakatali sa baywang sa balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok sa publiko at kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas at kaayusan, at upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> at Malay gulok ay naitala rin. Ang paggamit ng ''gulok'' sa Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> at Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala sa pagiging batayan para sa British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan din == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] k1y0ihg36llpoffdf3lklrlc1o596ls 1964296 1964295 2022-08-23T08:10:32Z 114.125.181.6 wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga atau pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba dan matatagpuan di buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na juga isang sandata. Ang salitang gulok atau ''golok'' (minsan maling baybay di Ingles bilang "gollock") ay ginagamit di [[Indonesia]] dan [[Malaysia]] dan di [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia dan di Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba dan lebih malawak na parang. Di rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] di [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat dan timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na lebih mabigat dan lebih maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para di pagputol ng mga puno dan sanga. Karamihan di mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid dan isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil di pagtaga di isang berdeng kahoy kaysa di mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat di gitna dan tumutuloy palayo di isang kurba di isang matalim na patusok di dulo. Ang Gulok ay ayon di kaugalian ay gawa di isang carbon steel na talim ng isang lebih mahinang pagpapanday kaysa di iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong lebih madali silang mapaganda dan mapatalas, bagama't nangangailangan juga ito ng lebih madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa juga mga produktong gawa di mga pandayan na malawak dan aktibong ginagawa di Indonesia dan Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Di Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay di mga Betawi dan mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' atau ''bendo'' ay ang gamit di bahay na ginagamit di dapur atau bukid para di mga layuning pang-agrikultura, dan ang ''gulok na'' ''simpenan'' atau ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon di sarili dan tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki dan katapangan di kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas atau kampeon di nayon) ay palaging may gulok na nakasabit atau nakatali di baywang di balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok di publiko dan kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas dan kaayusan, dan upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> dan Malay gulok ay naitala juga. Ang paggamit ng ''gulok'' di Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> dan Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala sa pagiging batayan para sa British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan din == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] nbwsz2hgjbo0ybdxfk3j8n8l128qr3d 1964297 1964296 2022-08-23T08:11:28Z 114.125.181.6 /* Makabagong aplikasyon */ wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga atau pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba dan matatagpuan di buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na juga isang sandata. Ang salitang gulok atau ''golok'' (minsan maling baybay di Ingles bilang "gollock") ay ginagamit di [[Indonesia]] dan [[Malaysia]] dan di [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia dan di Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba dan lebih malawak na parang. Di rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] di [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat dan timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na lebih mabigat dan lebih maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para di pagputol ng mga puno dan sanga. Karamihan di mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid dan isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil di pagtaga di isang berdeng kahoy kaysa di mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat di gitna dan tumutuloy palayo di isang kurba di isang matalim na patusok di dulo. Ang Gulok ay ayon di kaugalian ay gawa di isang carbon steel na talim ng isang lebih mahinang pagpapanday kaysa di iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong lebih madali silang mapaganda dan mapatalas, bagama't nangangailangan juga ito ng lebih madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa juga mga produktong gawa di mga pandayan na malawak dan aktibong ginagawa di Indonesia dan Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Di Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay di mga Betawi dan mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' atau ''bendo'' ay ang gamit di bahay na ginagamit di dapur atau bukid para di mga layuning pang-agrikultura, dan ang ''gulok na'' ''simpenan'' atau ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon di sarili dan tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki dan katapangan di kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas atau kampeon di nayon) ay palaging may gulok na nakasabit atau nakatali di baywang di balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok di publiko dan kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas dan kaayusan, dan upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> dan Malay gulok ay naitala juga. Ang paggamit ng ''gulok'' di Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> dan Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala di pagiging batayan para di British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan din == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] kxy452exfndprs4kabw2q2u7yfk7fzu 1964298 1964297 2022-08-23T08:11:55Z 114.125.181.6 /* Tingnan juga */ wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga atau pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba dan matatagpuan di buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na juga isang sandata. Ang salitang gulok atau ''golok'' (minsan maling baybay di Ingles bilang "gollock") ay ginagamit di [[Indonesia]] dan [[Malaysia]] dan di [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia dan di Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba dan lebih malawak na parang. Di rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] di [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat dan timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na lebih mabigat dan lebih maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para di pagputol ng mga puno dan sanga. Karamihan di mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid dan isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil di pagtaga di isang berdeng kahoy kaysa di mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat di gitna dan tumutuloy palayo di isang kurba di isang matalim na patusok di dulo. Ang Gulok ay ayon di kaugalian ay gawa di isang carbon steel na talim ng isang lebih mahinang pagpapanday kaysa di iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong lebih madali silang mapaganda dan mapatalas, bagama't nangangailangan juga ito ng lebih madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa juga mga produktong gawa di mga pandayan na malawak dan aktibong ginagawa di Indonesia dan Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Di Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay di mga Betawi dan mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' atau ''bendo'' ay ang gamit di bahay na ginagamit di dapur atau bukid para di mga layuning pang-agrikultura, dan ang ''gulok na'' ''simpenan'' atau ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon di sarili dan tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki dan katapangan di kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas atau kampeon di nayon) ay palaging may gulok na nakasabit atau nakatali di baywang di balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok di publiko dan kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas dan kaayusan, dan upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> dan Malay gulok ay naitala juga. Ang paggamit ng ''gulok'' di Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> dan Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala di pagiging batayan para di British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan juga == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] i9mcmu2bjcjcszt4prrnvpsnk3rjhea 1964325 1964298 2022-08-23T11:49:05Z WayKurat 2259 [[w:Help:Reverting|Ibinalik]] ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/114.125.181.6|114.125.181.6]] ([[User talk:114.125.181.6|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Wakowako|Wakowako]] wikitext text/x-wiki {{Infobox weapon |name= Gulok | image= Golok naga indonesia.jpg | image_size = 350 |caption= Tradisyunal ng gulok |origin= [[Malay Archipelago]] |type= [[Machete]] <!-- Type selection --> |is_bladed= Yes <!-- Service history --> |service= |used_by= [[Austronesian people|Mga Austronesyo]] |wars= <!-- Production history --> |designer= |design_date= |manufacturer= |unit_cost= |production_date= |number= |variants= <!-- General specifications --> |spec_label= |weight= |length= 25-40cm |part_length= |width= |height= |diameter= |crew= <!-- Bladed weapon specifications --> |blade_type= Matalim sa isang gilid, patapyas na talim |hilt_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |sheath_type= Sungay ng Kalabaw, kahoy |head_type= |haft_type= }} Ang '''gulok''' ay isang kagamitan na pangtaga o pang putol, katulad ng isang machete, na may maraming pagkakaiba-iba at matatagpuan sa buong kapuluan ng Malay. Ito ay ginagamit bilang isang kagamitang pang-agrikultura pati na rin isang sandata. Ang salitang gulok o ''golok'' (minsan maling baybay sa Ingles bilang "gollock") ay ginagamit sa [[Indonesia]] at [[Malaysia]] at sa [[Pilipinas]] . Pareho sa Malaysia at sa Indonesia, ang termino ay kadalasang napapapalitan ng mas mahaba at mas malawak na parang. Sa rehiyon ng [[Mga Sunda|Sundanese]] sa [[Kanlurang Java]] ito ay kilala bilang ''bedog'' . == Paglalarawan == Iba-iba ang mga sukat at timbang, gayundin ang hugis ng talim, ngunit ang karaniwang haba ay 25 hanggang 50 sentimetro. Ang gulok ay may posibilidad na mas mabigat at mas maikli kaysa karaniwang machete, kadalasang ginagamit para sa pagputol ng mga puno at sanga. Karamihan sa mga tradisyonal na gulok ay gumagamit ng isang matambok na gilid at isang gilid na papatalim, kung saan ang talim ay mas maiiwasang mapigil sa pagtaga sa isang berdeng kahoy kaysa sa mga patag na talim na machete. Ang talim ay pinakamabigat sa gitna at tumutuloy palayo sa isang kurba sa isang matalim na patusok sa dulo. Ang Gulok ay ayon sa kaugalian ay gawa sa isang carbon steel na talim ng isang mas mahinang pagpapanday kaysa sa iba pang mga malaking kutsilyo. Ginagawa nitong mas madali silang mapaganda at mapatalas, bagama't nangangailangan din ito ng mas madalas na atensyon. Bagama't maraming manggagawa ang gumagawa ng ''factory-made'' na gulok, mayroon pa ring mga produktong gawa sa mga pandayan na malawak at aktibong ginagawa sa Indonesia at Pilipinas. == Kasaysayan == [[Talaksan:Pencak_Silat_Betawi_2.jpg|right|thumb| Silat Betawi demonstrasyon pagdis-arma sa isang tao na may hawak na gulok]] Sa Indonesia, ang gulok ay madalas na nauugnay sa mga Betawi at mga karatig na [[Mga Sunda|Sundanese]] . Kinikilala ng Betawi ang dalawang uri ng gulok; ''Ang gablongan'' o ''bendo'' ay ang gamit sa bahay na ginagamit sa kusina o bukid para sa mga layuning pang-agrikultura, at ang ''gulok na'' ''simpenan'' o ''sorenam'' na ginagamit para pang proteksyon sa sarili at tradisyonal na laging dala ng mga lalaking Betawi. Ang gulok ay simbolo ng pagkalalaki at katapangan sa kultura ng Betawi. Ang ''jawara'' (lokal na malakas o kampeon sa nayon) ay palaging may gulok na nakasabit o nakatali sa baywang sa balakang. Gayunpaman, ang kaugaliang ito ay hindi na umiral mula noong 1970s, hinuhuli na ng mga awtoridad ang mga nagdadala ng gulok sa publiko at kiukumpiska ito upang itaguyod ang seguridad, batas at kaayusan, at upang mabawasan ang labanan ng mga pangkat. Ang Sundanese, Javanese <ref>[http://www.themalayartgallery.com/other_weapons/golok_jawa_adeg_horn_perak.htm Golok Jawa.]</ref> at Malay gulok ay naitala rin. Ang paggamit ng ''gulok'' sa Malay ay naitala noong Hikayat Hang Tuah (tektong may petsang 1700) <ref>[http://mcp.anu.edu.au/N/Tuah_bib.html#b Hikayat Hang Tuah - malay concordance project]</ref> at Sejarah Melayu (1612), == Makabagong aplikasyon == [[Talaksan:Golok_2.jpg|right|thumb| Ang disenyo ng Martindale ay isang modernong representasyon ng isa pang tradisyonal na uri ng gulok, ang ''Golok Bangkung'' .]] Ang istilong gulok ay kilala sa pagiging batayan para sa British Army -issue na machete na ginamit mula noong unang bahagi ng 1950s. == Tingnan din == * [[Itak]] * [[Utak (sandata)]] * [[Bikuko]] * [[Susuwat]] * [[Kampilan]] == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sandata]] ci60bvfwu5pah94fejahe6oaqmw28e4 Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022 0 313895 1964141 1962034 2022-08-22T14:24:51Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds =< |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname activr|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} gybxom2cu14o6bdesmbek2knd9etyuz 1964142 1964141 2022-08-22T14:25:26Z Ivan P. Clarin 84769 /* 9. Bagyong Florita (Ma-on) */ wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds =< |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname activr|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} 9by4f7geslrfh43gfjgciaixcs2dmad 1964143 1964142 2022-08-22T14:27:28Z Ivan P. Clarin 84769 /* Tropikal Depresyon */ wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds = |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname activr|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} 83s5etu5i6oksbbbgp1dvah9p3dkp0n 1964144 1964143 2022-08-22T14:27:52Z Ivan P. Clarin 84769 /* Internasyonal */ wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds = |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname active|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} lplpnwtvnofqyyo9zbaf8bc1i05nn8t 1964153 1964144 2022-08-22T15:04:54Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{See also|Bagyong Ester (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds = |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname active|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} sfjqrotxynsxbx0abzcwvcc40h6fmjc 1964154 1964153 2022-08-22T15:05:12Z Ivan P. Clarin 84769 /* 9. Bagyong Florita (Ma-on) */ wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{See also|Bagyong Ester (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{See also|Bagyong Florita}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} ====Tropikal Depresyon==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=JMA TD 16 2022-08-22 0700Z.jpg |track= |10-min winds =30 |1-min winds = |pressure=1008 }} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname active|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} rroqe9dquag3an8g1owu0nxb3xvnv8o 1964241 1964154 2022-08-23T02:55:36Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Ambox/core|issue={{Hidden|header='''Mga paalala patungkol sa artikulo:'''|headerstyle=text-align:left;|content=* Ginagamit ng artikulong ito '''ang mga pangalan ng bagyong binigay ng PAGASA''', kung may binigay man sila. Kung wala, gagamitin ang pangalang binigay ng JMA, at kung wala rin itong binigay na pangalan, gagamitin ang pangalang binigay ng JTWC. Maliban sa pangalan ng PAGASA, ang mga pangalan ng bagyo ay ''nakapahilis''. * Ginagamit ng artikulong ito ang '''oras ng Pilipinas (UTC/GMT+8)''' maliban lamang kung isinaad mismo ang ibang sona.}}}} {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2022 |First storm formed=Agaton (Megi) |Last storm dissipated=Unknown |Track= |Strongest storm name= Basyang (Malakas) |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= 80 |Average wind speed= 10 |Total depressions= 6 |Total storms= 4 |Total hurricanes=1 |Total intense= 0 |Fatalities= 221 |Damages=90.1 }} Ang '''panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022''' ay ang paparating na panahong bagyo na taunang nagaganap sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Bagamat taunan, nagiging aktibo ito pagsapit ng buwan ng Mayo o Hunyo. Kabilang ang hilagang-silangan sa [[Karagatang Pasipiko]], mayron dalawang magkaibang ahensya naka assign na pangalan sa bawat tropikal bagyo na nagreresulta sa pagpangalan ng dalawang pangalan ang [[Japan Meteorological Agency]] (JMA). Ang [[PAGASA]] ay nagbibigay lamang ng mga pangalan sa bagyo, kung ang isang magiging ganap o papasok na bagyo ay papasok sa [[Philippine Area of Responsibility]] (PAR), Ang mga ahensya ng JMA at JTWC ay patuloy na naka-antabay sa mga papasok at mabubuong bagyo. == Seasonal summary == Ginagamit sa ''timeline'' na ito ang mga pangalang binigay ng PAGASA, kung saan makikita sa loob ng mga panaklong ang pangalang internasyonal nito. Para naman sa mga bagyong may isang pangalan lamang, ginagamit ang pangalan ng PAGASA kung may binigay ito, kundi gagamitin ang pangalang internasyonal nito, una JMA bago ang JTWC. ==Mga sistema== === Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas === ====2. Bagyong Agaton (''Megi'')==== {{See also|Bagyong Agaton}} {{Infobox hurricane |Name=Tropical Storm Agaton (Megi) |Basin=WPac |Formed=May 9 |Dissipated= May 12 |image=Megi 2022-04-10 0500Z.jpg |track=Megi 2022 track.png |10-min winds=35 |1-min winds=40 |Pressure=1000 }} Noong Abril 8, Ang JTWC sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 8, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Agaton'' ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. At Ang ating Nakita Ang bagyong ito ay nagtala Ng maraming bilang Ng nasawi at malaking pinsala. {{clear}} ====1. Bagyong Basyang (''Malakas'')==== {{See also|Bagyong Basyang (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Basyang (Malakas) |Basin=WPac |Formed=May 12 |Dissipated=May 12 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg |track=Malakas 2022 track.png |10-min winds =85 |1-min winds =115 |pressure=950 }} Noong Abril 11, Ang PAGASA sumulat ng lawak at area mula 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng [[Palau]] habang ang sama ng panahon ay pabor sa pamumuo nito, kabilang ang JMA sa mga nagmomonitor sa mamumuong bagyo, base sa tropical summary ang bagyo ay nabuo sa bahaging [[Silangang Kabisayaan]] ika Abril 4, Sa kaparehas na oras, Ang [[PAGASA]] ay nag anunsyo sa pamumuo ng bagyo ay bibigyang pangalang ''Basyang'' ang ika-lawang bagyo sa [[Pilipinas]] at ikalawang bagyo sa Panahon ng bagyo sa Pasipiko. {{clear}} ====3. Bagyong Caloy (''Chaba'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Caloy (Chaba) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 29 |Dissipated=Hulyo 3 |image=Chaba 2022-07-02 0250Z.jpg |track=Chaba 2022 track.png |10-min winds =70 |1-min winds =75 |pressure=965 }} Noong ika Hunyo 27 ay namataan ang isang Low Pressure Area (LPA) sa [[Dagat Pilipinas]] papunta sa [[Dagat Kanlurang Pilipinas]], Hunyo 29 ng maging isang ganap na bagyo bilang "Caloy" ng [[PAGASA]] ayon pa sa ilang ahensya ang JTWC at nag isyu rin ang TCFA para sa sistema ng bagyo. Ayon sa PAGASA ang Bagyong Caloy ay naging isang Tropikal Bagyo kalaunan ang Japan Meteorological Agency ay binigyang internasyonal pangalan bilang ''Chaba'', Na tinatahak ang direksyong hilagang kanluran sa [[Dagat Timog Tsina]] at naging ''Severe Tropical Storm'' sa silangan ng [[Hainan]]. ; Kasaysayan ika Hulyo 1 ng maging ganap na ''Severe Tropical Storm Chaba'' ay malapit sa lokasyon ng [[Hong Kong]] sa kilometrong 240, (445 km; 275 mi) timog ng Hong Kong. {{clear}} ====4. Bagyong Domeng (''Aere'')==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Domeng (Aere) |Basin=WPac |Formed=Hunyo 30 |Dissipated=Hulyo 4 |image=Aere 2022-07-02 0405Z.jpg |track=Aere 2022 track.png |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=994 }} Ika Hunyo 30 sa [[Dagat Pilipinas]] ang bagyong ay nasa layong 530 sa timog silangan sa Kadena Air Base sa [[Japan]], Ang PAGASA ay naglabas ukol sa disturbance ng bagyo ay binigyang pangalan na ''Domeng'', Ang JMA ay naglabas ng isyu bilang "Tropikal Depresyon" sa parehas na oras, Ang JTWC ay sinundan ang anunsyo, sumunod na araw ang [[Japan Meteorological Agency]] ang bagyong "Domeng" ay naging "Tropikal Bagyo" at binigyang internasyonal na pangalan na ''Aere" na sa silangan ng [[Batanes]]. ; Kasaysayan As of 06:00 UTC Hulyo 1, Ang Bagyong Aere (Domeng) nakita malapit sa 409 nautical miles (755 km; 470 mi) timog, timog-silangan ng Kadena Air Base, Sa lakas ng hangin na 10 minuto at bugsong 35 na aabot pa sa 50 knots (95 km/h; 60 mph). {{clear}} ====6. Bagyong Ester (''Trases'')==== {{See also|Bagyong Ester (2022)}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Ester (Trases) |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa bahaging timog ng isla ng Ryukyu noong ika Hulyo 29, Kalaunan ang PAGASA ay binantayan ang kilos ng LPA at pinangalanan ng PAGASA bilang ''Ester'' ang ikalimang (5) bagyo sa [[Pilipinas]] at ikapito sa [[Karagatang Pasipiko]], Ang bagyong ''Ester'' ay kumikilos sa direksyong hilaga, patungo sa bansang [[Japan]], Naging isang ganap na Tropikal Bagyo sa bahaging isla ng [[Okinawa]] at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Trases''. Ang bagyong Trases ay dumaan sa kabuuang Okinawa at kalaunan ay nag-landfall sa isla ng [[Jeju]], bahagyang napalapit ang kilos, galaw ng bagyong ''Trases'' sa bagyong ''Songda'' ng manalanta ito sa [[Seoul]], [[Timog Korea]] na nagdulot ng malawakang pagbaha bunsod ng dalang malalakas na ulan. {{clear}} {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} ====9. Bagyong Florita (''Ma-on'')==== {{See also|Bagyong Florita}} {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Florita (Ma-on) |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} {{clear}} ==Mga bagyo sa bawat buwan 2022== {| class="wikitable sortable" |- | '''[[Buwan]]''' | '''[[Bagyo sa Pilipinas|Bagyo]]''' |- | Enero || rowspan="4"| {{grey|N/A}} |- | Pebrero |- | Marso |- | Abril |- | Mayo || Agaton & Basyang |- | Hunyo || Caloy, Domeng |- | Hulyo || Ester |- | Agosto || rowspan="5"| [[To be announced|TBA]] |- | Setyembre |- | Oktubre |- | Nobyembre |- | Disyembre |} ==Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas== ====5. Bagyong Songda==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Songda |Basin=WPac |Formed=Hulyo 26 |Dissipated=Agosto 1 |image=Songda 2022-07-29 0400Z.jpg |track=Songda 2022 track.png |10-min winds =40 |1-min winds =30 |pressure=996 }} Noong Hulyo 26 isang low pressure area (LPA) ay namataan sa hilagang-kanluran sa isla ng Mariana na nabuo bilang Tropikal Depresyon at binigyang pangalan sa internasyonal bilang ''Songda'' ng "JMA" ng bahagyang lumakas ang sistema ng bagyo, Ang JTWC ay nag-anunsyo ukol sa kilos at galaw ng bagyo noong ika Hulyo 29, Patuloy na gumagalaw sa direksyon hilagang kanluran, habang dinadaanan ang [[Kagoshima]] ika Hulyo 30 palabas sa [[Dagat na Dilaw]] (Yellow Sea), at kumurba ng pakanan patungo sa [[Tangway ng Korea]] ay bahagyang humina, Agosto 1 ay naglandfall sa [[Hilagang Korea]] hanggang Agosto 2. Ang bagyong "Songda" ay nagpaulan sa buong [[Kyushu]] at [[Shikoku]] sa ilang rehiyon sa [[Japan]] maging ang "Jeju" sa [[Timog Korea]], bunsod na malalakas na hangin ay nagpakawala milimetrong 206 na ulan ang bagyo, walang naiulat na pinsala sa isla ng Jeju. {{clear}} ====Bagyong 08W==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong 08W |Basin=WPac |Formed=Agosto 3 |Dissipated=Agosto 4 |image=08W 2022-08-04 0530Z.jpg |track=08W 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =25 |pressure=1002 }} Ang Tropikal Depresyon 08W ay nanalanta sa lalawigan ng Huidong, Guangdong sa Tsina noong Agosto 4 ng umaga ayon sa China Meteorological Administration. {{clear}} ====7. Bagyong Mulan==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Mulan |Basin=WPac |Formed=Agosto 8 |Dissipated=Agosto 11 |image=Mulan 2022-08-10 0555Z.jpg |track=Mulan 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =50 |pressure=996 }} Ang Low Pressure Area na nabuo sa silangang bahagi ng Quảng Ngãi, [[Biyetnam]] ay naging isang ganap na tropikal depresyon noong Agosto 8, ika Agosto 9 ang JMA ay naganunsyo ay naging tropikal bagyo na binigyang pangalan sa internasyonal na ''Mulan''. ; Kasalukuyang bagyong impormasyon Ang bagyong ''Mulan'' ay may taglay na lakas na aabot sa 35 knots (65 km/h; 40 mph) at may bugso na 50 knots (95 km/h; 60 mph) at presyon na 996 hPa (29.41 inHg), ang sistema ng bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====8. Bagyong Maeri==== {{Infobox hurricane |Name=Tropikal Depresyon |Basin=WPac |Formed=Agosto 10 |Dissipated=Agosto 14 |image=Meari 2022-08-13 0145Z.jpg |track=Meari 2022 track.png |10-min winds=30 |1-min winds =45 |pressure=1008 }} Ang Low Pressure Area (LPA) ay nabuo sa hilagang kanluran ng isla ng Iwo Jima sa ''Karagatang Pasipiko'' noong Agosto 10. ; Kasaysayan Ang Tropikal Depresyon noong Agosto 10 ay may taglay na lakas ng hangin na aabot sa 30 knots (55 km/h; 35 mph), at bugso na 45 knots (85 km/h; 50 mph) at presyon na 1008 hPa (29.77 inHg), ang sistemang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang kanluran. {{clear}} ====10. Bagyong Tokage==== {{Infobox hurricane |Name=Bagyong Tokage |Basin=WPac |Formed=Agosto 22 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 11W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 11W forecast map.wp1122.gif |10-min winds =45 |1-min winds =40 |pressure=994 }} {{clear}} ==== Bantay at babala ==== {{TyphoonWarningsTable |MOtime = 22:53 [[Time in China#Hong Kong and Macau|MST]] (16:53 UTC), August 9 |MOsignal = 3 |MOsource = [https://www.smg.gov.mo/en/subpage/28/typhoon-main Macao Meteorological and Geophysical Bureau] }} {{clear}} === Pilipinas === {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Gagamitin ng PAGASA ang mga pangalang huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2017|panahon ng 2017]], kung saan 20 ang pumasok sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad]] nito. Ang mga pangalang "Uwan" at "Verbena" ay inaasahang gagamitin sa kauna-unahang pagkakataon matapos nitong palitan ang mga [[Bagyong Urduja]] at [[Bagyong Vinta|Vinta]], na nakapagtala ng malaking pinsala at pagkawala ng buhay sa [[Kabisayaan|Visayas]] at [[Mindanao]]. '''Nakadiin''' ang mga sistemang kasalukuyang nasa rehiyon. {| style="width:100%;" | *[[Bagyong Agaton|Agaton]] (2202) *[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] (2201) *Caloy (2203) *Domeng (2204) *Ester (2206) | *{{tcname active|Florita (2209)}} *{{tcname unused|Gardo}} *{{tcname unused|Henry}} *{{tcname unused|Inday}} *{{tcname unused|Josie}} | *{{tcname unused|Karding}} *{{tcname unused|Luis}} *{{tcname unused|Maymay}} *{{tcname unused|Neneng}} *{{tcname unused|Obet}} | *{{tcname unused|Paeng}} *{{tcname unused|Queenie}} *{{tcname unused|Rosal}} *{{tcname unused|Samuel}} *{{tcname unused|Tomas}} | *{{tcname unused|Umberto}} *{{tcname unused|Venus}} *{{tcname unused|Waldo}} *{{tcname unused|Yayang}} *{{tcname unused|Zeny}} |} <center> '''Auxiliary list'''<br /> </center> {| style="width:90%;" | *{{tcname unused|Agila}} *{{tcname unused|Bagwis}} | *{{tcname unused|Chito}} *{{tcname unused|Diego}} | *{{tcname unused|Elena}} *{{tcname unused|Felino}} | *{{tcname unused|Gunding}} *{{tcname unused|Harriet}} | *{{tcname unused|Indang}} *{{tcname unused|Jessa}} |} {{clear}} === Internasyonal === {|style="width:100%;" | *Malakas (2201) *[[Bagyong Agaton|Megi]] (2202) *Chaba (2203) *Aere (2204) *Songda (2205) *Trases (2206) *Mulan (2207) | *Meari (2208) *{{tcname active|Ma-on (2209)}} *{{tcname active|Tokage (2210)}} *{{tcname unused|Hinnamnor}} *{{tcname unused|Muifa}} *{{tcname unused|Merbok}} *{{tcname unused|Nanmadol}} | *{{tcname unused|Talas}} *{{tcname unused|Noru}} *{{tcname unused|Kulap}} *{{tcname unused|Roke}} *{{tcname unused|Sonca}} *{{tcname unused|Nesat}} *{{tcname unused|Haitang}} | *{{tcname unused|Nalgae}} *{{tcname unused|Banyan}} *{{tcname unused|Yamaneko}} *{{tcname unused|Pakhar}} *{{tcname unused|Sanvu}} *{{tcname unused|Mawar}} *{{tcname unused|Guchol}} |} {{clear}} ==Epekto sa panahon== {{Pacific areas affected (Top)|year=2022}} |- | 01W || {{Sort|220329|March 29&nbsp;– 31}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Vietnam]] || {{ntsh|0||$}} Minimal || {{ntsh|6}} 6 || <ref name=btt6/> |- | Malakas (Basyang) || {{Sort|220406|April 6&nbsp;– 15}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{Sort|0|Very strong typhoon}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|VSTY}}|{{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Caroline Islands]], [[Bonin Islands]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | [[Tropical Storm Megi (2022)|Megi (Agaton)]] || {{Sort|220408|April 8&nbsp;– 13}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{Sort|0|Tropical storm}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|35|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TS}}|{{convert|998|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsp|90800000||$}} || {{ntsh|214}} 214 || <ref name=NDRRMCreportAgaton>{{Cite report |url=https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |title=Situational Report No. 15 for TC AGATON (2022) |date=April 29, 2022 |publisher=[[National Disaster Risk Reduction and Management Council]] |access-date=April 29, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430043432/https://monitoring-dashboard.ndrrmc.gov.ph/assets/uploads/situations/SitRep_No__15_for_TC_AGATON_2022.pdf |archive-date=April 29, 2022 |url-status=live}}</ref> |- | TD || {{Sort|220530|May 30}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|Not specified || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| [[Philippines]] || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- | Caloy || {{Sort|220628|June 28&nbsp;– Present}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{Sort|0|Tropical depression}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|30|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}} || bgcolor=#{{storm color|TD}}|{{convert|1000|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|| None || {{ntsh|0||$}} None || {{ntsh|0}} None || |- {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=5&nbsp;systems|dates=March 29&nbsp;– Season ongoing|winds={{convert|85|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|950|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage={{ntsp|90800000||$}}|deaths=220|}} coz0w7tptyzhh92ghkdz1l4w0yazoqv Miss Earth 2022 0 315377 1964130 1964129 2022-08-22T12:00:19Z Elysant 118076 /* Mga Tala */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 48 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi | 25 | [[Tirana]] |- |{{Flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' |Sofia Martinoli |23 |Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan | 24 | [[Cardiff]] |- |{{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' |Eunice Nkeyasen |23 |Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou | 23 | [[Athens]] |- |'''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' |Eilyn Lira | 24 |Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' |Idania Santos |22 |Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} 17yhe4rld1z84aubq05vgqsmeeuyy1d 1964131 1964130 2022-08-22T12:21:44Z Elysant 118076 /* Mga Kalahok */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 48 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi | 25 | [[Tirana]] |- |{{Flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' |Sofia Martinoli |23 |Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgND26eLDzO/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Scotland 2022 - Marcie Reid|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNC-V_r3Cy/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Wales 2022 - Shereen Brogan|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 24 | [[Cardiff]] |- |{{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' |Eunice Nkeyasen |23 |Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou | 23 | [[Athens]] |- |'''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' |Eilyn Lira | 24 |Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' |Idania Santos |22 |Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNDckTLotG/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth England 2022 - Beth Rice|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} q9skelfwssxtfwimd2de3miwbog2dz1 1964137 1964131 2022-08-22T13:51:31Z Elysant 118076 /* Mga Kalahok */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 48 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi | 25 | [[Tirana]] |- | {{flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' | Sofia Martinoli<ref>{{Cite web|url=https://elmundodeberisso.com.ar/2022/07/29/una-berissense-representara-la-argentina-miss-earth-2022/|title=Una berissense representará a la Argentina en Miss Earth 2022|website=El Mundo de Berisso|language=es|date=29 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgND26eLDzO/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Scotland 2022 - Marcie Reid|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNC-V_r3Cy/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Wales 2022 - Shereen Brogan|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 24 | [[Cardiff]] |- | {{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' | Eunice Nkeyasen | 23 | Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou<ref>{{Cite web|url=https://maleviziotis.gr/2022/07/01/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-mi/|title=Ποια Ελληνίδα θα μας εκπροσωπήσει στο Miss Universe 2022 από τα Εθνικά Καλλιστεία GS Hellas|website=maleviziotis.gr|language=el|date=1 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | [[Athens]] |- | '''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' | Eilyn Lira | 24 | Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' | Idania Santos | 22 | Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNDckTLotG/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth England 2022 - Beth Rice|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} btsz2m0tfroc2h1x62nhggaa5hjpdp0 1964140 1964137 2022-08-22T14:21:11Z Elysant 118076 /* Mga Kalahok */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 48 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi | 25 | [[Tirana]] |- | {{flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' | Sofia Martinoli<ref>{{Cite web|url=https://elmundodeberisso.com.ar/2022/07/29/una-berissense-representara-la-argentina-miss-earth-2022/|title=Una berissense representará a la Argentina en Miss Earth 2022|website=El Mundo de Berisso|language=es|date=29 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgND26eLDzO/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Scotland 2022 - Marcie Reid|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNC-V_r3Cy/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Wales 2022 - Shereen Brogan|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 24 | [[Cardiff]] |- | {{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' | Eunice Nkeyasen | 23 | Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou<ref>{{Cite web|url=https://maleviziotis.gr/2022/07/01/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-mi/|title=Ποια Ελληνίδα θα μας εκπροσωπήσει στο Miss Universe 2022 από τα Εθνικά Καλλιστεία GS Hellas|website=maleviziotis.gr|language=el|date=1 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | [[Athens]] |- | '''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' | Eilyn Lira | 24 | Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto<ref>{{Cite web|url=https://www.nikkansports.com/m/entertainment/news/202207260001315_m.html?mode=all|title=2022ミス・アース・ジャパンにミス埼玉の松本真映さん「心から輝くことが大事」憧れは米倉涼子|website=Nikkan Sports|language=ja|date=26 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' | Idania Santos | 22 | Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNDckTLotG/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth England 2022 - Beth Rice|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin<ref>{{Cite web|url=https://www.con-telegraph.ie/2022/05/30/miss-earth-ireland-crowned-at-mayo-grand-finale/|title=Miss Earth Ireland crowned at Mayo grand finale|website=Connaught Telegraph|language=en|date=30 Mayo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella<ref>{{Cite web|url=https://mobile.camerounweb.com/CameroonHomePage/entertainment/No-lla-Prandy-repr-sentera-le-Cameroun-Miss-Terre-677993|title=Noëlla Prandy représentera le Cameroun à Miss Terre|website=Cameroun Web|language=fr|date=19 Agosto 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino<ref>{{Cite web|url=https://missearthcanada.net/current-titleholder/|title=Introducing Miss Earth Canada 2022|website=Miss Earth Canada|language=en|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya<ref>{{Cite web|url=https://kaz.nur.kz/showbiz/1942514-qazaqstan-aruy-2021-ulttyq-baiqauynyn-zenimpazy-anyqtaldy/|title="Қазақстан аруы – 2021" ұлттық байқауының жеңімпазы анықталды|website=NUR|language=kk|date=16 Nobyembre 2021|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} hkxal80no6txoy97al7w3cksfi9bf4p 1964317 1964140 2022-08-23T11:16:01Z Elysant 118076 /* Mga Kalahok */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 49 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi | 25 | [[Tirana]] |- | {{flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' | Sofia Martinoli<ref>{{Cite web|url=https://elmundodeberisso.com.ar/2022/07/29/una-berissense-representara-la-argentina-miss-earth-2022/|title=Una berissense representará a la Argentina en Miss Earth 2022|website=El Mundo de Berisso|language=es|date=29 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- | {{flagicon|BOL}} '''[[Bolivia|Bulibya]]''' | Fabiane Valdivia | 23 | Santa Cruz de la Sierra |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgND26eLDzO/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Scotland 2022 - Marcie Reid|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNC-V_r3Cy/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Wales 2022 - Shereen Brogan|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 24 | [[Cardiff]] |- | {{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' | Eunice Nkeyasen | 23 | Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou<ref>{{Cite web|url=https://maleviziotis.gr/2022/07/01/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-mi/|title=Ποια Ελληνίδα θα μας εκπροσωπήσει στο Miss Universe 2022 από τα Εθνικά Καλλιστεία GS Hellas|website=maleviziotis.gr|language=el|date=1 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | [[Athens]] |- | '''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' | Eilyn Lira | 24 | Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto<ref>{{Cite web|url=https://www.nikkansports.com/m/entertainment/news/202207260001315_m.html?mode=all|title=2022ミス・アース・ジャパンにミス埼玉の松本真映さん「心から輝くことが大事」憧れは米倉涼子|website=Nikkan Sports|language=ja|date=26 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' | Idania Santos | 22 | Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNDckTLotG/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth England 2022 - Beth Rice|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin<ref>{{Cite web|url=https://www.con-telegraph.ie/2022/05/30/miss-earth-ireland-crowned-at-mayo-grand-finale/|title=Miss Earth Ireland crowned at Mayo grand finale|website=Connaught Telegraph|language=en|date=30 Mayo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella<ref>{{Cite web|url=https://mobile.camerounweb.com/CameroonHomePage/entertainment/No-lla-Prandy-repr-sentera-le-Cameroun-Miss-Terre-677993|title=Noëlla Prandy représentera le Cameroun à Miss Terre|website=Cameroun Web|language=fr|date=19 Agosto 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino<ref>{{Cite web|url=https://missearthcanada.net/current-titleholder/|title=Introducing Miss Earth Canada 2022|website=Miss Earth Canada|language=en|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya<ref>{{Cite web|url=https://kaz.nur.kz/showbiz/1942514-qazaqstan-aruy-2021-ulttyq-baiqauynyn-zenimpazy-anyqtaldy/|title="Қазақстан аруы – 2021" ұлттық байқауының жеңімпазы анықталды|website=NUR|language=kk|date=16 Nobyembre 2021|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} ri5qbmx6rpz06q13tzg4k5sc9hpqb11 1964320 1964317 2022-08-23T11:40:11Z Elysant 118076 /* Mga Kalahok */ wikitext text/x-wiki Ang '''Miss Earth 2022''' ay ang ika-22 edisyon ng [[Miss Earth]] pageant. Si '''Destiny Wagner''' ng [[Belize|Belis]] ang magpuputong sa kanyang kahalili sa pagtatapos ng kaganapan. {{Infobox beauty pageant | name = Miss Earth 2022 | image = | image size = | image alt = | caption = | date = 27 Nobyembre 2022 | presenters = | entertainment = | theme = | venue = [[Pilipinas]] | broadcaster = | director = | producer = | owner = | sponsor = | entrants = | placements = | debuts = {{Hlist|[[Malawi]]|[[Mali]]|[[San Cristobal at Nieves]]|[[Senegal]]|[[Somalya]]|[[Tunisya]]}} | withdrawals = | returns = {{Hlist|[[Albanya]]|[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]|[[Scotland|Eskosya]]|[[Wales|Gales]]|[[Honduras]]|[[Hong Kong]]|[[Irak]]|[[Kasakstan]]|[[Liberya]]|[[Namibia|Namibya]]|[[Estado ng Palestina|Palestina]]|[[Timog Korea]]|[[Timog Sudan]]|[[Uruguay|Urugway]]}} | winner = | represented = | congeniality = | personality = | best national costume = | best state costume = | photogenic = | miss internet = | award1 label = | award1 = | award2 label = | award2 = | opening trailer = | before = 2021 | next = 2023 }} ==Mga Kalahok== Sa kasalukuyan, mayroon nang 49 kalahok na kumpirmado: {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Kandidata ! Edad ! Bayan |- | '''{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]''' | Rigelsa Cybi<ref>{{Cite web|url=https://tienphong.vn/nhan-sac-nong-bong-tua-thien-than-noi-y-cua-tan-hoa-hau-trai-dat-albania-2022-post1446019.tpo|title=Nhan sắc nóng bỏng tựa 'thiên thần nội y' của tân Hoa hậu Trái đất Albania 2022|website=Tiền Phong|language=vi|date=15 Hunyo 2022|access-date=23 Agosto 2022}}</ref> | 25 | [[Tirana]] |- | {{flagicon|ARG}} '''[[Arhentina]]''' | Sofia Martinoli<ref>{{Cite web|url=https://elmundodeberisso.com.ar/2022/07/29/una-berissense-representara-la-argentina-miss-earth-2022/|title=Una berissense representará a la Argentina en Miss Earth 2022|website=El Mundo de Berisso|language=es|date=29 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Berisso |- | '''{{flagicon|AUT}} [[Austria|Austriya]]''' | Katharina Prager<ref>{{Cite web |last=Spitzauer |first=Maximilian |date=24 Hulyo 2022 |title=Katharina Prager zur neuen Miss Earth Austria 2022 gekrönt |url=https://www.meinbezirk.at/wien/c-leute/katharina-prager-zur-neuen-miss-earth-austria-2022-gekroent_a5492023 |access-date=8 Agosto 2022 |website=MeinBezirk.at |language=de}}</ref> | 19 | Weitra |- | '''{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]''' | Daphné Nivelles<ref>{{Cite web |date=8 Mayo 2022 |title=Vlaamse Daphne Nivelles is de nieuwe Miss Exclusive. En ze is absoluut niet mis… (foto’s) |url=https://www.clint.be/dames/vlaamse-daphne-nivelles-is-de-nieuwe-miss-exclusive-en-ze-is-absoluut-niet-mis-fotos/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=Clint.be |language=nl}}</ref> | 22 | [[Sint-Truiden]] |- | '''{{flagicon|VIE}} [[Vietnam|Biyetnam]]''' | Thạch Thu Thảo<ref>{{Cite web |last= |date=18 Hulyo 2022 |title=Thạch Thu Thảo thi Miss Earth 2022 |url=https://vnexpress.net/thach-thu-thao-thi-miss-earth-2022-4489242.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=VnExpress |language=vi}}</ref> | 21 | Trà Vinh |- | '''{{flagicon|BIH}} [[Bosnia at Herzegovina|Bosnya at Hersegobina]]''' | Dajana Šnjegota<ref>{{Cite web |date=3 Marso 2022 |title=Dajana Šnjegota iz Srpca je nova Miss Earth BiH |url=https://www.una.world/ba/ljepota/dajana-snjegota-iz-srpca-je-nova-miss-earth-bih/08c7b707-4673-4bb5-8c34-a8a1be84dc4b |access-date=8 Agosto 2022 |website=Una.world |language=ba}}</ref> | 19 | Srbac |- | {{flagicon|BOL}} '''[[Bolivia|Bulibya]]''' | Fabiane Valdivia<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/ChlFdBvpp4Q/|title=Promociones Gloria sa Instagram: Nos sentimos felices de anunciar a quien nos representará en el Miss Earth 2022, Fabiane Valdivia.|website=[[Instagram]]|language=es|access-date=23 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Santa Cruz de la Sierra |- |{{Flagicon|COD}} '''[[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]''' |Abuana Nkumu | |[[Kinshasa]] |- | '''{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]]''' | Marcie Reid<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgND26eLDzO/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Scotland 2022 - Marcie Reid|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | [[Glasgow]] |- | '''{{flagicon|ESP}} [[Espanya]]''' | Aya Kohen | 21 | [[Sevilla, Espanya|Sevilla]] |- | '''{{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]]''' | Brielle Simmons | 21 | Fort Washington |- | '''{{flagicon|EST}} [[Estonia|Estonya]]''' | Liisi Tammoja<ref>{{Cite web |date=7 Hulyo 2022 |title=Vau! Tõsielusaatest "Tüdrukute õhtu" kuulsaks saanud Liisi osaleb missivõistlusel |url=https://www.tv3.ee/3-portaal/seltskond/vau-tosielusaatest-tudrukute-ohtu-kuulsaks-saanud-liisi-osaleb-missivoistlusel/ |access-date=8 Agosto 2022 |website=TV3 Estonia |language=et}}</ref> | 20 | Pärn |- | '''{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]]''' | Shereen Brogan<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNC-V_r3Cy/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth Wales 2022 - Shereen Brogan|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 24 | [[Cardiff]] |- | {{flagicon|GHA}} '''[[Ghana|Gana]]''' | Eunice Nkeyasen | 23 | Nkwanta |- | '''{{flagicon|GRC}} [[Gresya]]''' | Georgia Nastou<ref>{{Cite web|url=https://maleviziotis.gr/2022/07/01/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-mi/|title=Ποια Ελληνίδα θα μας εκπροσωπήσει στο Miss Universe 2022 από τα Εθνικά Καλλιστεία GS Hellas|website=maleviziotis.gr|language=el|date=1 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | [[Athens]] |- | '''{{flagicon|GTM}} [[Guwatemala]]''' | Eilyn Lira | 24 | Zacapa |- | '''{{flagicon|JPN}} [[Hapon]]''' | Manae Matsumoto<ref>{{Cite web|url=https://www.nikkansports.com/m/entertainment/news/202207260001315_m.html?mode=all|title=2022ミス・アース・ジャパンにミス埼玉の松本真映さん「心から輝くことが大事」憧れは米倉涼子|website=Nikkan Sports|language=ja|date=26 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 25 | [[Prepektura ng Saitama|Saitama]] |- | '''{{flagicon|MKD}} [[Hilagang Macedonia]]''' | Angela Vasilevska | 24 | [[Skopje]] |- |'''{{flagicon|HND}} [[Honduras]]''' | Idania Santos | 22 | Valle |- | '''{{flagicon|ENG}} [[Inglatera]]''' | Beth Rice<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CgNDckTLotG/?igshid=YmMyMTA2M2Y=|title=Miss Earth Great Britain sa Instagram: Miss Earth England 2022 - Beth Rice|website=[[Instagram]]|language=en|date=20 Hulyo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Suffolk |- | {{flagicon|IRQ}} '''[[Iraq|Irak]]''' | Maria Waad | | Duhok |- | '''{{flagicon|IRE}} [[Republika ng Irlanda|Irlanda]]''' | Alannah Larkin<ref>{{Cite web|url=https://www.con-telegraph.ie/2022/05/30/miss-earth-ireland-crowned-at-mayo-grand-finale/|title=Miss Earth Ireland crowned at Mayo grand finale|website=Connaught Telegraph|language=en|date=30 Mayo 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 18 | Eyrecourt |- | {{flagicon|CMR}} '''[[Cameroon|Kamerun]]''' | Prandy Noella<ref>{{Cite web|url=https://mobile.camerounweb.com/CameroonHomePage/entertainment/No-lla-Prandy-repr-sentera-le-Cameroun-Miss-Terre-677993|title=Noëlla Prandy représentera le Cameroun à Miss Terre|website=Cameroun Web|language=fr|date=19 Agosto 2022|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 22 | Douala |- | '''{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]''' | Jessica Cianchino<ref>{{Cite web|url=https://missearthcanada.net/current-titleholder/|title=Introducing Miss Earth Canada 2022|website=Miss Earth Canada|language=en|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 23 | Markham |- | '''{{flagicon|KAZ}} [[Kasakistan]]''' | Anna Glubokovskaya<ref>{{Cite web|url=https://kaz.nur.kz/showbiz/1942514-qazaqstan-aruy-2021-ulttyq-baiqauynyn-zenimpazy-anyqtaldy/|title="Қазақстан аруы – 2021" ұлттық байқауының жеңімпазы анықталды|website=NUR|language=kk|date=16 Nobyembre 2021|access-date=22 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Karaganda |- | '''{{flagicon|KGZ}} [[Kyrgyzstan|Kirgistan]]''' | Aizhan Chanacheva | 23 | Naryn |- | '''{{flagicon|CUB}} [[Cuba|Kuba]]''' | Sheyla Ravelo | 22 | San Antonio de los Baños |- | '''{{flagicon|LBN}} [[Lebanon|Libano]]''' | Ayah Bajouk | | [[Beirut]] |- | '''{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]]''' | Essiana Weah | 25 | Harper |- | '''{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]''' | Eissya Thong | 21 | [[Ipoh]] |- | '''{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]''' | Indira Pérez | 23 | [[Veracruz]] |- | '''{{flagicon|Nepal}} [[Nepal]]''' | Sareesha Shrestha | 25 | Lalitpur |- | '''{{flagicon|Norway}} [[Noruwega]]''' | Lilly Sødal | 19 | Kristiansand |- | '''{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]''' | Merel Hendriksen | 24 | Kesteren |- | '''{{flagicon|Palestine}} [[Estado ng Palestina|Palestina]]''' | Nadeen Ayoub<ref>{{Cite web|url=https://www.alhadath.ps/article/155815/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8-%D8%AA%D8%AA%D9%88%D9%91%D8%AC-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A%D9%8B%D8%A7-%D8%A8%D9%84%D9%82%D8%A8-%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%86|title=نادين أيوب تتوّج رسميًا بلقب ملكة جمال فلسطين|website=alhadath.ps|language=ar|date=18 Hunyo 2022|access-date=20 Agosto 2022}}</ref> | 27 | Ramallah |- | {{flagicon|PER}} '''[[Peru]] | Nancy Salazar<ref>{{Cite web|last=Monzón|first=Nilo Vilela|date=15 Agosto 2022|title=La bella piurana Nancy Salazar es elegida “Miss Earth Perú 2022″|url=https://diariocorreo.pe/edicion/piura/la-bella-piurana-nancy-salazar-es-elegida-miss-earth-peru-2022-noticia/|access-date=20 Agosto 2022|website=Diario Correo|language=es}}</ref> | 23 | Piura |- |{{flagicon|Philippines}} '''[[Pilipinas]]''' |Jenny Ramp<ref>{{Cite web |last=Dumaual |first=Mario |date=6 Agosto 2022 |title=Jenny Ramp overwhelmed by Miss PH Earth title win |url=https://news.abs-cbn.com/life/08/06/22/jenny-ramp-overwhelmed-by-miss-ph-earth-title-win |access-date=8 Agosto 2022 |website=[[ABS-CBN News]] |language=en}}</ref> |19 |[[Santa Ignacia]] |- | '''{{flagicon|FRA}} [[Pransiya]]''' | Alison Carrasco<ref>{{Cite web |date=14 Marso 2022 |title=Une nouvelle Miss Élégance nationale venue de Guadeloupe est sacrée à Forges-les-Eaux |url=https://actu.fr/normandie/forges-les-eaux_76276/une-nouvelle-miss-elegance-nationale-venue-de-guadeloupe-est-sacree-a-forges-les-eaux_49391268.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=Actu.fr |language=fr}}</ref> | 25 | [[Toulouse]] |- | '''{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]''' | Paulina Avilés-Feshold<ref>{{Cite web |last= |first= |date=31 Enero 2022 |title=De Carolina la nueva Miss Earth Puerto Rico |url=https://www.elvocero.com/escenario/moda-y-belleza/de-carolina-la-nueva-miss-earth-puerto-rico/article_bfda2ba8-8230-11ec-8def-83235831ebdf.html |access-date=8 Agosto 2022 |website=El Vocero |language=es}}</ref> | 21 | Carolina |- | '''{{flagicon|PRT}} [[Portugal]]''' | Maria Rosado<ref>{{Cite web|url=https://vmtv.sapo.pt/maria-rosado-foi-eleita-miss-queen-portugal/|title=Maria Rosado foi eleita Miss Queen Portugal|website=VMTV|language=pt|date=15 Abril 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 21 | Ourém |- | '''{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]''' | Nieves Marcano | 24 | Maria Trinidad Sanchez |- | '''[[File:Proposed flag of Réunion (VAR).svg|border|23px]] [[Réunion]]''' | Gwenaëlle Laugier<ref>{{Cite web|url=https://freedom.fr/miss-earth-reunion-2022-felicitations-a-gwenaelle/|title=Miss Earth Réunion 2022 : félicitations à Gwenaëlle Laugier de Bras-Panon!|website=Freedom|language=fr|date=26 Hunyo 2022|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 20 | Saint-Benoît |- | '''{{flagicon|RUS}} [[Rusya]]''' | Ekaterina Velmakina<ref>{{Cite web|url=https://www.maximonline.ru/devushki/kto-takaya-ekaterina-velmakina-smotrim-foto-pobeditelnicy-konkursa-krasa-rossii-2021-id693021/|title=Кто такая Екатерина Вельмакина? Смотрим фото победительницы конкурса «Краса России — 2021»|website=Maxim|language=ru|date=19 Nobyembre 2021|access-date=8 Agosto 2022}}</ref> | 19 | [[Moscow]] |- | {{flagicon|SEN}} '''[[Senegal]]''' | Camilla Diagne | | [[Dakar]] |- | {{flagicon|KOR}} '''[[Timog Korea]]''' | Mina Sue Choi | 23 | [[Incheon]] |- | '''{{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]]''' | Daniela Riquelme<ref>{{Cite web|last=Vidal|first=María Jesús|date=11 Agosto 2022|title=Estudiante de medicina se corona como Miss Earth Chile 2022: representará al país en Filipinas|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/region-del-bio-bio/2022/08/11/estudiante-de-medicina-se-corona-como-miss-earth-chile-2022-representara-al-pais-en-filipinas.shtml|access-date=20 Agosto 2022|website=BioBioChile|language=es}}</ref> | 22 | Los Ángeles |- | '''{{flagicon|TUN}} [[Tunisya]]''' | Imen Mehrzi | 26 | Kairouan |- | {{flagicon|UGA}} '''[[Uganda]]''' | Caroline Ngabire | 25 | Kyambogo |- | {{flagicon|URY}} '''[[Uruguay|Urugway]]''' | Lesly Lemos | 26 | San Carlos |- |} ==Mga Tala== ===Bagong Sali=== *{{flagicon|BEN}} [[Benin]] *{{flagicon|MWI}} [[Malawi]] *{{flagicon|MLI}} [[Mali]] *{{flagicon|KNA}} [[San Cristobal at Nieves]] *{{flagicon|SEN}} [[Senegal]] *{{flagicon|SOM}} [[Somalia|Somalya]] *{{flagicon|TUN}} [[Tunisia|Tunisya]] ===Bumalik=== Huling sumabak noong 2011: *{{flagicon|HKG}} [[Hong Kong]] Huling sumabak noong 2013: *{{flagicon|ALB}} [[Albanya]] Huling sumabak noong 2015: *{{flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]] *{{flagicon|SCO}} [[Scotland|Eskosya]] Huling sumabak noong 2016: *{{flagicon|IRQ}} [[Iraq|Irak]] *{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] *{{flagicon|PLE}} [[Estado ng Palestina|Palestina]] Huling sumabak noong 2017: *{{flagicon|WAL}} [[Wales|Gales]] Huling sumabak noong 2019: *{{flagicon|KAZ}} [[Kazakhstan|Kasakstan]] *{{flagicon|KOR}} [[Timog Korea]] *{{flagicon|SSD}} [[Timog Sudan]] Huling sumabak noong 2020: *{{flagicon|HND}} [[Honduras]] *{{flagicon|LBR}} [[Liberia|Liberya]] *{{flagicon|URY}} [[Uruguay|Urugway]] ==Paparating na pambansang patimpalak== {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" |- ! Bansa/Teritoryo ! Petsa |- | '''{{flagicon|Somalia}} [[Somalya]]''' | Agosto 26, 2022 |- | {{flagicon|NGA}} '''[[Nigeria|Niherya]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|Paraguay}} [[Paragway]]''' | Agosto 27, 2022 |- | '''{{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]]''' | Agosto 29, 2022 |- | '''{{flagicon|IND}} [[India|Indiya]]''' | Setyembre 3, 2022 |- | '''{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]''' | Setyembre 4, 2022 |- | '''{{flagicon|Slovenia}} [[Eslobenya]]''' | Setyembre 24, 2022 |- | '''{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]''' | Oktubre 12, 2022 |} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} pn8bdlht6x4kgzx3kblogl7njl0d1q8 Shaan (mang-aawit) 0 315524 1964318 1930477 2022-08-23T11:17:51Z 2409:4061:211E:A88F:0:0:2737:50AC wikitext text/x-wiki [[File:Shaan.jpg|thumb|Shaan]] Si '''Shantanu Mukherjee''' (ipinanganak noong Setyembre 30, 1972), na kilala bilang '''Shaan''', ay isang Indian [[Playback na pagkanta|playback na mang-aawit]], aktor, at [[tagapagpadaloy sa telebisyon]] na aktibo sa [[Wikang Hindi|Hindi]], [[Wikang Bengali|Bengali]], [[Wikang Marathi|Marathi]], [[Wikang Asames|Assamese]], [[Wikang Kannada|Kannada]], [[Wikang Telugu|Telugu]], [[Wikang Tamil|Tamil]], [[Wikang Guharati|Gujarati]], [[Wikang Marathi|Marathi]], [[Wikang Malayalam|Malayalam]] at mga pelikula sa wikang [[Wikang Urdu|Urdu]] at isang tagapagpadaloy ng telebisyon. Nagtatanghal siya sa mga palabas na ''[[Sa Re Ga Ma Pa]]'', ''[[Sa Re Ga Ma Pa L'il Champs]]'', ''[[Star Voice ng India|Star Voice of India]],'' at ''[[STAR Voice of India 2]]''. Sa ''[[Musika Ka Maha Muqabla|Music Ka Maha Muqabla]]'', ang kaniyang koponan, ''ang Shaan's Strikers'', ay nagtapos bilang ikalawang puwesto sa koponan ni [[Shankar Mahadevan]]. Lumabas siya bilang hurado sa ''Sa Re Ga Ma Pa L'il Champs'' 2014–2015 at ''The Voice India Kids 2016''. Noong 2015 at 2016, si Shaan ang nanalong coach sa bawat isa sa unang dalawang season ng ''[[The Voice (serye sa TV ng India)|The Voice]]''. Noong 2016, sa ''[[Ang Voice India Kids|The Voice India Kids]]'', siya ang naging coach ng ikalawang puwestong kalahok. Ang kaniyang dalawang kapatid na sina Sagarika at Sagari ay isa ring mang-aawit at artista. == Maagang buhay == [[Talaksan:Shaan_radhika.jpg|right|thumb|Si Shaan kasama ang asawang si Radhika]] Si Shaan ay ipinanganak noong Setyembre 30, 1972 sa isang [[mga Bengali|Bengali]] Brahmin na pamilya.<ref name="birthplace3">{{cite news|last1=Vijayakar|first1=Rajiv|title=Death of the Bollywood Playback Singer : Bollywood News - Bollywood Hungama|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/features/death-of-the-bollywood-playback-singer/|access-date=26 March 2020|date=29 May 2012|language=en}}</ref> Ang kaniyang lolo ay si Jahar Mukherjee, isang kilalang lirisista, ang kaniyang ama na yumaong si [[Manas Mukherjee]], ay isang musikal na direktor at ang kaniyang kapatid na si [[Sagarika Mukherjee|Sagarika]] ay isang mang-aawit din.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/fr/2007/03/23/stories/2007032300800200.htm|title=Friday Review Thiruvananthapuram / Interview : Attuned to the lines of destiny|date=23 March 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071001044344/http://www.hindu.com/fr/2007/03/23/stories/2007032300800200.htm|archive-date=1 October 2007|url-status=dead|work=[[The Hindu]]|access-date=28 September 2012}}</ref> Lumaki siya sa [[Mumbai]], [[Maharashtra]]. == Mga unang taon at mga album pangmusika == Sinimulan ni Shaan ang kaniyang karera sa pagkanta ng jingles para sa mga patalastas. Matapos itong isuko sa loob ng maikling panahon, bumalik siya at, kasama ang mga jingle, ay nagsimulang kumanta ng mga bersiyon ng remix at covers.<ref>{{citation|title=Shaan opens up on remixes, says 'songs with good melody, lyrics should be recreated'|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bollywood/world-music-day-2021-shaan-opens-up-on-remixes-says-songs-with-good-melody-lyrics-should-be-recreated|author=Ria Sharma|website=The Free Press Journal|date=21 June 2021|access-date=9 October 2021}}</ref> Nagpatala si Shaan at ang kaniyang kapatid na babae sa [[Magnasound]] recording company at nag-record ng ilang matagumpay na album, kabilang ang tampok na album ''na Naujawan'' na sinundan ng ''[[Talaan ng mga kantang Hindi na kinanta ni Shweta Mohan|Q-Funk.]]<ref>{{citation|title=Shaan and Sagarika make their debut in Hindi pop with 'Naujawan'|url=https://www.indiatoday.in/magazine/eyecatchers/story/19960515-shaan-and-sagarika-make-their-debut-in-hindi-pop-with-naujawan-833202-1996-05-15|website=India Today|date=15 May 1996|access-date=9 October 2021}}</ref><ref>{{citation|title=Shaan se, Sagarika|url=https://www.newindianexpress.com/cities/kochi/2009/mar/03/shaan-se-sagarika-30089.html|date=3 March 2009|website=The New Indian Express|access-date=9 October 2021}}</ref>'' Pumasok siya sa eksenang pop kasama ang kapatid na si ''[[Sagarika]]'', kumanta ng mga melodies ni [[Biddu]] at gumawa ng mga re-mix. Pagkatapos ay dumating ang ''Roop Tera Mastana'', isang remix album ng mga kanta ni [[RD Burman]], na nagdala sa kanila ng higit pa sa kasikatan. Nang maglaon, inilunsad ni Shaan ang ''[[Love-Ology]]'' pagkatapos nito. == Mga sanggunian == pq77g4iepcuevbyxdy0t1qoz09q9tzp Chino Liu 0 316771 1964303 1953373 2022-08-23T08:20:56Z Bluemask 20 fix pages using infobox person with unknown parameters wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Chino Liu | image = | caption = | birth_name = Seth Simon Liu | birth_date = November 22, 1995 | birth_place = Parañaque City | nationality = Filipino | other_names = Krissy Achino, Chino Liu, Aling Cely | occupation = Actor, Comedian, Content Creator, Digital Marketing, Talent Manager | years_active = 2017-Present | known_for = Tita Krissy Achino | agent = | website = }} Si '''Seth Simon "Chino" Liu''', o mas kilala bilang '''''Tita Krissy Achino''''', ay isang aktor at komedyante na ginagaya si [[Kris Aquino]]. Siya rin ay isang Content Creator na gumagawa ng iba’t ibang mga nakakatuwang vlogs online at kasali sa grupong Team Payaman. Gumanap siya bilang Krissy Achino sa pinaka-una niyang pelikula, ang [[Fantastica (pelikula noong 2018)|Fantastica]]. ==Pilmograpiya== === Telebisyon === {| class = "wikitable" style = "font-size: 100%;" |- ! Taon !! Pamagat !! Ginampanan !! Himpilan |- | 2022 || ''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Family_Feud_(Philippine_game_show) Family Feud]'' || as Krissy || GMA Network |- | rowspan="2"| 2019-2021 || ''[[Daddy's Gurl]]'' ||rowspan="2"| Kris Capeno/ as Krissy ||rowspan="2"| [[GMA Network]] |- | ''[[The Boobay and Tekla Show]]'' |- | rowspan="3"| 2020 || ''Bawal na Game Show'' || rowspan="2"| as Krissy || rowspan="2"| [[TV5]] |- | ''Fill in the Blank'' |- | ''My Day!'' ''The Series'' | Tita Krissy || OXIN Films |- | 2019-2020 || ''Sarap, Di ‘Ba?'' || as Krissy || rowspan="2"| [[GMA Network]] |- | 2019 || ''[[Pepito Manaloto]]'' || Peach Capulong |} ===Pelikula=== * 2018 - ''[[Fantastica (pelikula noong 2018)|Fantastica]]'' bilang Krissy Achino ==Talababa== * {{IMDb name|10805671}} {{DEFAULTSORT:Liu, Chino}} [[Kategorya:Mga Pilipinong liping-Intsik]] [[Kategorya:Mga Pilipino]] [[Kategorya:Mga Tsino]] [[Kategorya:Mga Tagalog]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] [[Kategorya:LGBT mula sa Pilipinas]] {{usbong}} 2q2wl0cgr2ho6amdcaoabn7c0m2l6pm Bagyong Basyang (2022) 0 316777 1964145 1954754 2022-08-22T14:33:38Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|crimson|Bagyong Basyang (Malakas)}} |Basin=WPac |Formed=Abril 6 |Dissipated=Abril 15 |image=Malakas 2022-04-13 0405Z.jpg | 10-min winds =85 | 1-min winds =115 | pressure=950 | Hurricane season= [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]] }} Ang '''Bagyong Basyang''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Malakas''') ay isang malakas na bagyo na nasa [[Karagatang Pasipiko]] ay ang ikalawang bagyong pumasok sa [[Philippine Area of Responsibility|PAR]] na nasa kategoryang "Severe Tropical Storm" sa layong 270 nautical miles (500 km; 310 mi) hilagang kanluran ng [[Yap]]. Ang bagyo ay kumikilos sa direksyong hilagang silangan habang patuloy nito'ng hinihigop ang "Bagyong Agaton", palayo sa ''Pilipinas''.<ref>https://www.philstar.com/headlines/2022/04/11/2173846/agaton-slightly-weakens-malakas-enter-par-tonight-or-early-tuesday</ref><ref>https://www.accuweather.com/en/hurricane/west-pacific/malakas-2022</ref>Ang bagyo ay patuloy na umiikot sa "Pacific Ocean", mula sa pinangalingan ay mabagal ang pagkilos sa tinatahak na direksyong hilagang silangan, ay naging "Severe Tropical Storm" noong ika Abril 11 at Abril 12 ayon sa JTWC at JMA hanggang sa maging isang ganap na "Typhoon" mula sa kaparehong oras, ay papasok sa PAR ng Pilipinas at binigyan pangalan na ''Basyang'' ng [[PAGASA]] sa oras ng 10AM ng umaga (UTC+8) [[Philippine Standard Time|PST]] at bahagyang dumaplis sa PAR ay muling lumabas sa border ng PAR sa pangalang ''Malakas'' sa pag labas sa loob ng limang (5) oras, sa Kategoryang 2 "Typhoon".<ref>https://www.thesummitexpress.com/2022/04/bagyong-agaton-malakas-pagasa-weather-update-april-12-2022.html</ref><ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2022/04/12/2174074/2-bagyo-sa-par-typhoon-basyang-nasa-philippine-area-responsibility-na</ref><ref>https://news.abs-cbn.com/news/04/08/22/lpa-to-bring-weekend-rains</ref> ==Kasaysayan== [[Talaksan:Malakas 2022 track.png|thumb|left|Ang galaw n bagyong Basyang.]] ika Abril 3 sa ganap na Low Pressure Area (LPA) ayon sa JMA, ika Abril na naging isang ganap na "tropical depression" na binigyang pangalan ng "JTWC" na ''Malakas'' noong ika Abril 8 at sa Pilipinas; ay tatawiging ''Basyang'' sa susunod na ilang araw. Habang ang "Bagyong Agaton" ay maging isang ganap na Low Pressure Area at sumama sa sirkulasyon ng bagyo na si ''Malakas''.<ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/828263/typhoon-malakas-enters-par-now-named-basyang/story</ref><ref>https://newsinfo.inquirer.net/1581897/typhoon-malakas-enters-par-pagasa-names-it-basyang</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/828263/typhoon-malakas-enters-par-now-named-basyang/story</ref> [[Talaksan:Malakas and Megi 2022-04-09 1700Z - 2022-04-10 0050Z.gif|thumb|Ang [[Bagyong Agaton (2022)|Agaton]] at Basyang.]] ==Sanggunian== {{reflist}} {{S-start}}{{Succession box|before=[[Bagyong Agaton|Agaton]]|title=Kapalitan|years=Basyang|after=Caloy}} {{S-end}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] dje8brpfnwk3ecz1h0ficn9ssx9ai7r Bagyong Agaton 0 316791 1964156 1951895 2022-08-22T15:15:00Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hurricane | Name = {{Color box|lightblue|Bagyong Agaton (Megi)}} | Basin = WPac | Formed = Abril 8 | Dissipated = Abril 13 | image = Megi 2022-04-10 0500Z.jpg | 10-min winds = 35 | 1-min winds = 40 | Pressure = 998 | Fatalities = 167 nasawi, 110 nawawala | Damagespre = | Damages = 15.1 | Affected = [[Kabisayaan]] | Hurricane season = [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]] }} Ang '''Bagyong Agaton''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''<span lang="en" dir="ltr">Bagyong</span> <span lang="en" dir="ltr">Megi</span>''') ay isang mapaminsalang bagyo na nasa [[Dagat ng Pilipinas]] ay ang ika-unang bagyo sa [[Pilipinas]] sa ika-unang linggo ng Abril 2022 ay patuloy na nararamdaman sa [[Kabisayaan]], Ay unang nakita sa layong 359 na layo (miles) (665 km; 413 mi) sa kanluran hilagang-kanluran ng Palau, habang binabantayan ang kilos mula sa JMA, ang bagyo ay nabuo sa [[Silangang Kabisayaan]] noong Abril 8 na unang nag-landfall sa [[Guiuan, Eastern Samar]] ay patuloy na kumilos sa [[Bantayan, Cebu]] at muling bumalik sa lalawigan ng [[Samar]] na namataan sa bayan ng [[Basey]]. Ang [[PAGASA]] ay naglabas ng Tropical Cyclone Bulletins (TCBs) para sa kasalukuyang bagyo at sa mga susunod na araw, Ang JTWC kalaunan ay nag upgrade sa lagay ng bagyo bilang isang ganap ng "Tropical Depression", Ika Abril 3 ang JMA ay nagbigay pangalan sa bagyo ay tatawagin bilang ''Megi''.<ref>https://news.abs-cbn.com/news/04/10/22/walangpasok-abril-11-dahil-sa-bagyong-agaton</ref><ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2022/04/12/2174074/2-bagyo-sa-par-typhoon-basyang-nasa-philippine-area-responsibility-na</ref><ref>https://news.abs-cbn.com/news/04/10/22/agaton-maintains-strength-moving-slowly-westward-pagasa</ref><ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/palaro/2022/04/12/2174005/anak-ng-pangulo-ng-visayas-state-university-nalunod</ref> ==Kasaysayan== [[Talaksan:Megi 2022 track.png|thumb|left|Ang daan ng bagyong Agaton]] Mula Abril 8 hanggang 10 ang bagyo ay tumagal sa "Eastern Visayas" at nagdala ng mabibigat na mga ulan na nagdulot ng paglubog (baha) dahil sa walang tigil na buhos ng ulan, Ang "PAGASA" ay nagtaas ng Signal No. 2 sa mga lalawigang binaha, isinailalim ang [[Cebu City]] sa "state of calamity" na sinundan ng mabibigat na ulan, Si ''Megi'' ay nag-lisan ng 33 utas na katao, 8 mga nawawala at 2 mga sugatan, Nakaranas ang lungsod ng [[Ormoc]] ng malalakas na ulan at pagbaha at naminsala ng aabot sa 136,390 mga indibidwal, Ang gobernor ng [[Davao de Oro]] ay nagpakita ng pinsalang iniwan ni ''Agaton'' na aabot sa ₱150 milyon (US$2.9 milyon), Si ''Agaton'' ay nanatili sa ''Gulpo ng Leyte'' at namataan sa Basey, Samar.<ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/palaro/2022/04/12/2174008/hagupit-ni-agaton-22-patay-sa-landslide-</ref><ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/probinsiya/2022/04/11/2173831/136300-katao-apektado-ng-bagyong-agaton-patay-sa-davao-bineberipika</ref><ref>https://news.abs-cbn.com/video/news/04/11/22/maraming-lugar-sa-leyte-binaha-dahil-sa-bagyong-agaton</ref><ref>https://news.abs-cbn.com/video/news/04/12/22/mga-na-trap-sa-baha-dahil-sa-agaton-nasagip</ref><ref>https://news.abs-cbn.com/video/news/04/11/22/ilang-lugar-sa-visayas-mindanao-binaha-dahil-sa-agaton</ref> [[Talaksan:Malakas and Megi 2022-04-09 1700Z - 2022-04-10 0050Z.gif|thumb|Ang bagyong Agaton at [[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]] ay kuha mula sa satellite]] ==Paghahanda== Habang isang ganap na "Tropical Depression" ang bagyong si Agaton ay puspusang paghahanda ang ginawa ng taga [[Kabisayaan]], Ang PAGASA ay nag antas ng Signal No. 1 sa mga lugar na madadaanan ni Agaton sa [[Silangang Samar]], Siargao, Bucas Grande at Dinagat Islands, Ang ahensya ay nagtaas ng Signal No. 2 na isa ng ganap na "Tropical Storm", Ang klase at pasok ng trabaho sa [[Danao, Cebu]] ay suspendido dahil sa bagyo. Abril 11 suspendido ang bawat klase sa [[Cebu City]], [[Lapu-Lapu City]], [[Mandaue]], [[Talisay, Cebu|Talisay]], [[Carcar, Cebu|Carcar]] at [[Tacloban]] maging sa [[Timog Leyte]] at [[Negros Occidental]], Ang Cebu City at Tacloban ay nagsagawa ng premptive evacuating sa mga residente na malapit sa mga ilog at tabing baybayin. Ang mga [[PLDT]] at [[Globe Telecom]] ay naghahanda para sa libreng tawag at charging stations habang nanalasa ang bagyo, ika Abril 12 ang [[DSWD]] ay nag anunsyo na maglaan ng ₱13.2 milyon worth para sa bawat pamilyang masasalanta, Ayon sa [[NDRRMC]] ay nakapagtala si ''Agaton'' 29,634 na mga residenteng inilikas. ==Pinsala== [[Talaksan:Landslides in Baybay City, Leyte.jpg|thumb|Ang rumagasang putik mula sa guho sa [[Baybay, Leyte]].]] Mahigit ang napinsala ni ''Megi'' "Agaton" ay mula sa [[Kanlurang Kabisayaan]], [[Silangang Kabisayaan]] at probinsya ng [[Cebu]] ang lubhang naapektuhan, Ay nagdala ng mabibigat na ulan at mataas na pagbaha, nagdulot ng landslide sa lungsod ng [[Baybay, Leyte]], Iilan sa mga nasalanta ng [[Bagyong Odette]] (Rai) ang naapektuhan ng bagyong Megi. Abril 10 ng magsimulang walang tigil na pagbuhos na malakas na ulan ang naramdaman ng [[Kabisayaan]] ay isinailalim ang ilang lalawigan sa "state of calamity" at ilang mga pauwi ng probinsya mula sa [[Kalakhang Maynila]] ang suspendido sa mga biyahe ng barko na aabot mula sa 8,706 na papunta sa isla ng Panay. Nagdulot ng malakang kawalan ng kuryente ay mahigit mha 69 munisipalidad at lungsod ang apektado, mahigit 210 mga residente ang niragasa ng putik mula sa kabundukan, sa bayan ng [[Abuyog, Leyte|Abuyog]] at 13 ang utas, 96 mga sugatan, 150 ang nawawala at 80 pursyento mga kabahayan ang nalibing sa landslide. Ang NDRRMC ay nagulat ng mahigit 580,876 mga kataong apektado at 77,745 rito ang mga nawalan ng tahanan, Si Agaton ay nagiwan ng 13 mga patay, 7 nawawal at 8 na sugatan, mula sa lokal na gobyerno, ika Abril 13 Ang Baybay ang nagulat ng 48 patay, 27 nawawala at 156 mga sugatan, Base sa agrikulturang napinsala ay aabot sa ₱51.4 milyon sa imprastraktura at tinataya sa ₱250,000, 341 rito ang mga kabahayang nasira at 19 ang tuluyang nasira, Ayon sa ''Department of Agriculture'' (DA) ay aabot ang pinsalang iniwan higit na ₱424 milyon. ==Tingnan rin== * [[Bagyong Auring (2021)|Bagyong Auring]] * [[Bagyong Tonyo (2020)|Bagyong Tonyo]] * [[Bagyong Vicky (2020)|Bagyong Vicky]] ==Sanggunian== {{reflist}} {{S-start}}{{Succession box|before=[[Bagyong Odette|Odette]]|title=Kapalitan|years={{tcname unused|A}}|after=[[Bagyong Basyang (2022)|Basyang]]}} {{S-end}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Mga kalamidad sa Pilipinas ng 2022]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] 7u2iz5bzta1arkourkga0fsp257q955 Charlie DePew 0 318057 1964305 1955691 2022-08-23T08:22:49Z Bluemask 20 fix pages using infobox person with unknown parameters wikitext text/x-wiki {{BLP unsourced}} {{Infobox person | name = Charlie DePew | image = | caption = | birth_name = Charlie DePew | birth_date = {{birth date and age|1996|5|22}} | birth_place = [[Pasadena, California]], [[USA]] | nationality = [[Amerikano]] | occupation = [[Aktor]] | height = {{height|m=1.80}} | years_active = 2019–kasalukuyan | children = 1 | website = {{Instagram|charliedepew}} }} Si '''Charlie DePew''', ay (ipinanganak noong Mayo 22, 1996 sa Pasadena, California, Estados Unidos), ay isang Amerikanong aktor at passionate storyteller. ==Karera== Taong 2012 si DePew ay nakita sa "The Amazing Spider-man" (2012) at The Amazing Spider-man 2 (2014), kasama si [[Emma Stone]], Siya ay lumipat sa ilang roles, ang "Awkward" (2014), "The Goldbergs" (2015). Maging ang "Mad Men's Midseason 7" - finale (2014) kasama si Kiernan Shipka. ==Pilmograpiya== ===Pelikula=== {| class = "wikitable" style = "font-size: 100%;" |- ! Taon !! Pamagat !! Ginampanan |- | 2017 || ''The Bachelors'' || Mason |- | 2015 || ''Pass the Light'' || Wes |- | 2014 || ''Terry the Tomboy'' || Brett |- | 2013 || ''Aliens in the House'' || Al |- | 2012 || ''Bad Fairy'' || Rodney Hooper |} ===Telebisyon=== {| class = "wikitable" style = "font-size: 100%;" |- ! Taon !! Pamagat !! Ginampanan |- | 2019 || ''Why Women Kill'' || Brad Jenkins |- | 2017-2018 || ''Famous in Love'' || Jake Salt |- | 2016 || ''The Ranch'' || Josh Thompson |- | 2015-2016 || ''The Goldbergs'' || Anthony Balsamo |- | 2015 || ''Awkward.'' || Charlie |- | 2014 || ''Mad Men'' || Sean Glaspie |- | 2013 || ''AwesomenessTV'' || Rent boy |- | 2011 || ''Day of Our Lives'' || Teenage patient |- | 2010 || ''Shake It Up'' || Alex Scotts |} ==Talababa== * {{IMDb name|3967559}} {{usbong|Artista|Estados Unidos}} {{DEFAULTSORT:DePew, Charlie}} [[Kategorya:Ipinanganak noong 1996]] [[Kategorya:Mga Amerikano]] [[Kategorya:Mga Amerikanong liping-Aleman]] [[Kategorya:Mga Ingles]] 20psbbyn43u5m801dsbol0c97zc21jz Walker Bryant 0 318061 1964304 1957125 2022-08-23T08:21:55Z Bluemask 20 wikitext text/x-wiki {{notability}} {{Infobox person | name = Walker Bryant | image = | caption = | birth_name = Walker Bryant | birth_date = {{birth date and age|2006|9|26}} | birth_place = [[Columbus, Ohio]], [[USA]] | nationality = [[Amerikanong Aleman]] | occupation = [[Aktor]], estudyante | years_active = 2012–kasalukuyan | height = {{height|m=1.83}} | family = Alexandra Leona Bryant (sister) | partner = Indi Star (kasintahan; {{small|2021-kasalukuyan}}) | website = {{Instagram|walkerjbryant}} }} Si '''Walker Bryant''', ay (ipinanganak noong Setyembre 26, 2006 sa Columbus, Ohio, Estados Unidos), ay isang Amerikanong batang aktor at vlogger, siya ay nakikita sa [[YouTube]] kasama si ''[[Sawyer Sharbino]]''.<ref>https://www.thewikifeed.com/walker-bryant</ref><ref>https://www.dreshare.com/walker-bryant</ref> ==Biograpiya== Siya ay taga Columbus, Ohio na isinilang noong Setyembre 26, 2006 at lumipat/nanuluyan sa lungsod ng [[Los Angeles]] bilang maging isang aktor at vlogger, Ang nagiisa niyang kapatid na nagngangalang Alexandra Leona Bryant at kanyang sinisinta na si Indi Star ay kasama niyang naninirahan sa [[California]].<ref>https://celebzbiography.com/walker-bryant</ref><ref>https://wikifamouspeople.com/walker-bryant</ref> ==Pilmograpiya== ===Telebisyon=== {| class = "wikitable" style = "font-size: 100%;" |- ! Taon !! Pamagat !! Ginampanan |- | 2020-2021 || ''Station 19'' || Walker |- | 2020 || ''The Sis Show'' || Kanyang-sarili |} ==Sanggunian== {{reflist}} ==Talababa== * {{IMDb name|8452218}} {{usbong|Artista|Estados Unidos}} {{DEFAULTSORT:Bryant, Walker}} [[Kategorya:Ipinanganak noong 2006]] [[Kategorya:Mga batang Amerikanong aktor]] [[Kategorya:Mga modelo mula sa Estados Unidos]] [[Kategorya:Mga Amerikano]] [[Kategorya:Mga Amerikanong liping-Aleman]] [[Kategorya:Mga Ingles]] juyca9ebi24l2y2z62biocw5vz3z9pw Duranta erecta 0 318233 1964239 1956984 2022-08-23T02:51:34Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=Agosto 2022}} [[Talaksan:Duranta erecta2022.jpg|thumb|'''''Duranta erecta''''']] '''''Ang Duranta erecta''''' ay isang uri ng [[Halamang namumulaklak|namumulaklak]] na [[palumpong]] sa pamilya ng [[verbena]] na [[Verbenaceae]], katutubong mula Mexico hanggang Timog Amerika at [[Karibe|Caribbean]] . Ito ay malawakang nilinang bilang isang [[halamang ornamental]] sa mga [[Tropiko|tropikal]] at [[Mga subtropiko|subtropikal]] na hardin sa buong mundo, at naging [[Naturalisasyon (biology)|naturalisado]] sa maraming lugar. Kasama sa mga karaniwang pangalan ang '''golden dewdrop''', '''pigeon berry''', at '''skyflower''' . '''Paglalarawan''' ''Ang Duranta erecta'' ay isang malawak na [[palumpong]] o (madalang) isang maliit na [[puno]] . Maaari itong lumaki hanggang {{Convert|6|m|ft}} matangkad at maaaring kumalat sa pantay na lapad. Ang mga mature na specimen ay nagtataglay ng axillary [[Mga tinik, tinik, at turok|thorns]], na kadalasang wala sa mas batang specimens. Ang mga [[dahon]] ay mapusyaw na berde, elliptic hanggang ovate, tapat, at lumalaki hanggang {{Convert|7.5|cm|in}} ang haba at {{Convert|3.5|cm|in}} malawak, na may 1.5&nbsp;cm tangkay. Ang mga [[bulaklak]] ay mapusyaw na asul o lavender, na ginawa sa masikip na [[Inflorescence|kumpol]] na matatagpuan sa mga terminal at axillary stems, kung minsan ay lumilitaw bilang mga [[Mga panicle|panicle]], madalas na recurved o pedulous, namumulaklak sa tag-araw. Ang [[Bungang-kahoy|prutas]] ay isang maliit na globose yellow o orange na [[Berry (botany)|berry]], hanggang {{Convert|11|mm|in}} diameter at naglalaman ng ilang [[Buto ng halaman|mga buto]] . <ref name="Huxley">Huxley, A., ed. (1992). ''New RHS Dictionary of Gardening'' 2: 117. Macmillan {{ISBN|0-333-47494-5}}.</ref> == Mga panlabas na link == [[Kategorya:Verbenaceae]] j8r6nnvf3s5ltknekxq7h4lowo76bud Baha sa Timog Korea ng 2022 0 318892 1964150 1964056 2022-08-22T14:59:32Z Ivan P. Clarin 84769 /* Pagbaha */ wikitext text/x-wiki {{Infobox flood | name = Baha sa Timog Korea ng 2022 | image = Floods in Han river 20220810 (2).jpg | image_size = | alt = < | caption = Ang [[Ilog Han]] | duration = {{start date|2022|08|09|df=y}}–<!--{{end date|YYYY|MM|DD|df=y}}--> | date = | damages = Aabot sa 2,800 gusali | fatalities = higit 9 | injured = | missing = higit 1 | affected = [[Seoul]], [[Timog Korea]] }} Ang '''Baha sa Timog Korea ng 2022''' ay nagdulot ng malawakang malalakas na ulan sa loob ng 80 taon, Mahigit 2,800 na mga gusali sa siyudad ng [[Seoul]] ang napinsala, 9 katao ang naiulat na nasawi, at higit na 163 katao ang nawalan ng tahanan, 50 mga lungsod at bayan ang apektado ng baha, Pagkawala ng suplay ng kuryente (blackout), Ang presidente ng Timog Korea na si ''Yoon Suk Yeol'', Nakapagtala ng higit na 17 (43cm) milimetrong ibinuhos na ulan sa distrito ng Dongjak sa Seoul.<ref>https://www.newspatrol.com.ph/2022/08/09/hindi-bababa-sa-8-katao-patay-sa-matinding-baha-sa-seoul-south-korea</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/balitambayan/chikamuna/841104/cast-ng-running-man-philippines-nakabalik-na-sa-bansa-mula-sa-south-korea/story</ref> ==Pagbaha== {{See also|Bagyong Ester (2022)}} Nakaranas ng malalakas na pag-ulan ang bansang "South Korea" partikular sa kabisera ang [[Seoul]] na kung saan nagdulot ng malawakang pagbaha at pagtaas ng tubig baha sa bawat distrito maging sa ''Gangnam'', Dahil sa pagtaas at pagpaw ng "Ilog Han", Ito ay dulot ng dalawang nagsamang sama ng panahon ang mga Bagyong Songda at Bagyong Trases (Ester), Mahigit 1 hanggang 2 linggo ang walang tigil na buhos ng ulan sa [[Tangway ng Korea]]. Mahigit 13 katao ang naiulat na nasawi.<ref>https://www.aljazeera.com/news/2022/8/10/heavy-flood-damage-in-s-koreas-seoul-after-record-rains</ref> ; Kalusugan Nagsilikas ang ilang residente (pamilya) at tumungo sa ibang lugar na sanhi ng peste (parasite) dahil sa pagbaha.<ref>https://edition.cnn.com/2022/08/11/asia/seoul-flooding-banjiha-basement-apartment-climate-intl-hnk/index.html</ref> ==Responde== Iilang mga sikat na celebrity maging ang iilang artista ang nag bigay tulong sa mga nasalanta ng baha. ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Asya]] [[Kategorya:2022 sa Timog Korea]] [[Kategorya:Mga kalamidad noong 2022]] [[Kategorya:Mga kalamidad sa Tsina ng 2022]] 21q14v14264e4muhe9krbon01pztlvz Federico I, Tagahalal ng Brandeburgo 0 318999 1964182 1962702 2022-08-22T22:55:29Z Ryomaandres 8044 Inilipat ni Ryomaandres ang pahinang [[Federico I, Elektor ng Brandeburgo]] sa [[Federico I, Tagahalal ng Brandeburgo]] wikitext text/x-wiki Si '''Federico''' ([[Gitnang Mataas na Aleman]]: ''Friderich<ref>{{Cite book|title=Was mein gnediger herre Margraf Friderich zu Brandenburg etc. vber die von Nurmberg dreyer artigkel der stock ploch hewser vnd glaitehalben vor de pund zu Thunawerd hat lassen furpringen vnnd die von Nurmberg zu anttwort geben auch die punds Rethe dorinn gehandelt haben Egidij Anno etc. VI|last=Anon.|publisher=Hieronymus Höltzel|year=1506|location=Nürnberg|pages=1|url=http://bildsuche.digitale-sammlungen.de/index.html?c=viewer&bandnummer=bsb00011592}}</ref>,'' [[Aleman na Estandardisadong Aleman|Estandardisadong Aleman]]: ''Friedrich''; Setyembre 21, 1371 &#x2013; Setyembre 20, 1440) ay ang huling [[Burgrabyato ng Nuremberg|Burgrabe ng Nuremberg]] mula 1397 hanggang 1427 (bilang '''Federico VI'''), Margrabe ng [[Prinsipalidad ng Ansbach|Brandeburgo-Ansbach]] mula 1398, Margrabe ng [[Prinsipadliad ng Bayreuth|Brandeburgo-Kulmbach]] mula 1420, at [[Talaan ng mga pinuno ng Brandeburgo|Elektor ng Brandeburgo]] (bilang '''Federico I''') mula 1415 hanggang sa kanyang kamatayan. Siya ang naging unang miyembro ng [[Pamilya Hohenzollern|Dinastiyang Hohenzollern]] na namuno sa [[Margrabyato ng Brandeburgo]]. == Talambuhay == [[Talaksan:Friedrich_I._von_Brandenburg.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Friedrich_I._von_Brandenburg.jpg/220px-Friedrich_I._von_Brandenburg.jpg|thumb| Burgrave Frederick, larawan mula noong ika-15 siglo]] Ipinanganak si Federico sa [[Nuremberg]], ang pangalawang anak na lalaki ni Burgrabe [[Federico V, Burgrabe ng Nuremberg|Federuci V]] (1333 &#x2013; 1398) at ang prinsesa ng mga [[Pamilya Wettin|Wettin]] na si [[Isabel ng Meissen]]. Maaga siyang pumasok sa paglilingkod sa kaniyang bayaw, ang [[Pamilya Habsburgo|Habsburgong]] duke na si [[Alberto III, Duke ng Austria|Alberto III ng Austria]]. Pagkamatay ni Alberto noong 1395, nakipaglaban siya sa panig ng hari ng [[Pamilya Luxembourg|Luxembourg]] na si [[Segismundo, Banal na Emperador Romano|Segismundo ng Unggarya]] laban sa pagsalakay sa mga puwersang [[Mga digmaang Otomano sa Europa|Otomano]]. Siya at ang kanyang nakatatandang kapatid na si [[Juan III, Burgrave ng Nuremberg|Juan]], asawa ng kapatid ni Segismundo na si [[Margarita ng Bohemia, Burgrabine ng Nuremberg|Margarita ng Bohemia]], ay nakipaglaban sa 1396 [[Labanan sa Nicopolis]] kung saan sila ay dumanas ng isang mapaminsalang pagkatalo. == Mga sanggunian == {{Reflist}} == Mga pinagmumulan == * Mast, Peter: ''Die Hohenzollern - Von Friedrich III. kay Wilhelm II.'', Graz, Wien, Köln 1994 53f0v31cadt1v14qzrjdmssuof7ot9l Prinsipeng-tagahalal 0 319039 1964181 1963021 2022-08-22T22:55:14Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Balduineum_Wahl_Heinrich_VII.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Balduineum_Wahl_Heinrich_VII.jpg/400px-Balduineum_Wahl_Heinrich_VII.jpg|thumb|400x400px| Ang mga imperyal na prinsipeng-tagahalal<br />kaliwa pakanan: [[Arsobispo ng Colonia]], [[Tagahalal ng Maguncia|Arsobispo ng Maguncia]], [[Katoliko Romanong Diyosesis ng Treveris|Arsobispo ng Treveris]], [[Talaan ng mga Konde Palatina ng Rin|Konde Palatina]], [[Talaan ng mga pinuno ng Sahonya|Duke ng Sahonya]], [[Talaan ng mga pinuno ng Brandeburgo|Margrabe ng Brandeburgo]], at [[Talaan ng mga tagapamahala ng Bohemya|Hari ng Bohemya]] ( ''[[Codex Balduini Trevirorum]]'', c. 1340)]] [[Talaksan:Sachsenspiegel_die_wahl_des_deutschen_Königs.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Sachsenspiegel_die_wahl_des_deutschen_K%C3%B6nigs.jpg/220px-Sachsenspiegel_die_wahl_des_deutschen_K%C3%B6nigs.jpg|thumb| Pagpili ng hari. Sa itaas: ang tatlong eklesyastikong prinsipe ay pumipili ng hari, na nakaturo sa kanya. Gitna: ibinibigay ng [[Palatinadong Tagahalal|Konde Palatina ng Rin]] ang isang gintong mangkok, na kumikilos bilang isang tagapaglingkod. Sa likod niya, ang [[Talaan ng mga pinuno ng Sahonya|Duke ng Sahonya]] kasama ang kaniyang mga tauhan ng marshal at ang [[Talaan ng mga pinuno ng Brandeburgo|Margrabe ng Brandeburgo]] na nagdadala ng isang mangkok ng maligamgam na tubig, bilang isang valet. Sa ibaba, ang bagong hari sa harap ng mga dakilang tao ng imperyo ([[Heidelberg]] {{Lang|de|Sachsenspiegel}}, bandang 1300)]] Ang mga '''prinsipe-tagahalal''' ({{lang-de|Kurfürst}} {{Nowrap|({{Audio|De-Kurfürst-pronunciation.ogg|listen}}),}} maramihan. {{Lang|de|Kurfürsten}}, {{Lang-cs|Kurfiřt}}, {{Lang-la|Princeps Elector}}), o '''mga tagahalal''' o '''mga elektor''' sa madaling salita, ay ang mga miyembro ng [[kolehiyo ng mga tagahalal]] na naghalal sa [[Banal na Emperador Romano|emperador]] ng [[Banal na Imperyong Romano]]. Mula noong ika-13 siglo, ang mga prinsipe-tagahalal ay nagkaroon ng pribilehiyong [[Imperyal na halalan|ihalal ang monarko]] na [[Koronasyon ng Banal na Emperador Romano|puputungan]] ng [[papa]]. Pagkatapos ng 1508, walang mga koronasyon ng imperyal at sapat na ang halalan. Si [[Carlos V, Banal na Emperador Romano|Carlos V]] (nahalal noong 1519) ang huling emperador na nakoronahan (1530); ang kaniyang mga kahalili ay inihalal na mga emperador ng kolehiyo ng elektoral, bawat isa ay pinamagatang "Nahalal na Emperador ng mga Romano" ({{Lang-de|erwählter Römischer Kaiser}}; {{Lang-la|electus Romanorum imperator}}). Ang dignidad ng elektor ay may malaking prestihiyo at itinuturing na pangalawa lamang sa hari o emperador.<ref>{{Cite web |title=Precedence among Nations |url=https://www.heraldica.org/topics/royalty/nations.htm |access-date=2020-04-26 |website=www.heraldica.org}}</ref> Ang mga botante ay may hawak na eksklusibong mga pribilehiyo na hindi ibinahagi sa ibang mga prinsipe ng Imperyo, at patuloy nilang hawak ang kanilang mga orihinal na titulo kasama ng mga elektor. Ang [[maliwanag na tagapagmana]] sa isang sekular na prinsipe-tagahalal ay kilala bilang isang '''prinsipeng elektoral''' ({{Lang-de|Kurprinz}}). == Mga sanggunian == === Mga pagsipi === {{Reflist}} === Mga pinagkuhanan === * Bryce, J. (1887). ''The Holy Roman Empire'', ika-8 ed. New York: Macmillan. * {{Cite EB1911|wstitle=Electors|volume=9|pages=173–175}} * {{1728|title=Elector|url=https://search.library.wisc.edu/digital/A4C5AV6Q7LZ5DY8E/pages/AINHCTHET2XNQV8J?view=one}} == Mga panlabas na link == * [https://web.archive.org/web/20040603023653/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/medieval/golden.htm Ang Avalon Project. (2003).] [https://web.archive.org/web/20040603023653/http://www.yale.edu/lawweb/avalon/medieval/golden.htm "Ang Golden Bull ng Emperor Charles IV 1356 AD"] * [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm Oestreich, G. at Holzer, E. (1973). " Übersicht über die Reichsstände."] [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm Sa Gebhardt, Bruno.] [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm ''{{Lang|de|Handbuch der Deutschen Geschichte}}''] [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm , ika-9 na ed.] [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm (Tomo 2, pp. 769–784).] [https://web.archive.org/web/20040604170137/http://www.heraldica.org/topics/national/reichsstande.htm Stuttgart: Ernst Ketler Verlag.] * [http://www.heraldica.org/topics/royalty/royalstyle.htm Velde, FR (2003).] [http://www.heraldica.org/topics/royalty/royalstyle.htm "Mga Royal Style."] * [http://www.heraldica.org/topics/national/hre.htm Velde, FR (2004).] [http://www.heraldica.org/topics/national/hre.htm "Ang Banal na Imperyong Romano."] * * [https://www.historisches-lexikon-bayerns.de/Lexikon/EN:Electors Armin Wolf, Electors, inilathala noong 9 Mayo 2011, Ingles na bersyon na inilathala noong Pebrero 26, 2020 ; sa: Historisches Lexikon Bayerns] {{Electors of the Holy Roman Empire after 1356}} [[Kategorya:Mga artikulong may hAudio microformats]] ddmmj9jd9ve2x90rg8cbm5ns7itxu4f Iosif Stalin 0 319259 1964133 2022-08-22T13:31:39Z GinawaSaHapon 102500 Nilipat ni GinawaSaHapon ang pahinang [[Iosif Stalin]] sa [[Joseph Stalin]] mula sa redirect: Per WP:COMMONNAME. Mas ginagamit ang pangalan ni Stalin sa Ingles na anyo nito, kesa sa Kastila. Mas masusunod ang ginagamit ng karamihan, per WP:SALIN, kahit na mali ito. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Joseph Stalin]] qvvjqf63hvav90icvebmb6sbpnpiuvj Bagyong Florita 0 319260 1964148 2022-08-22T14:44:32Z Ivan P. Clarin 84769 Bagong pahina: {{Current active|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa... wikitext text/x-wiki {{Current active|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa bahagi ng [[Apolaki]] sa [[Dagat Pilipinas]] na nasa antas na tropikal depresyon. ===Kasalukuyan=== Ito ay namataan sa layong 100 kilometro silangan ng [[Dilasag, Aurora]], habang lumalakas ito ay kumikilos sa direksyong kanluran hilagang-kanluran sa bilis na 90kph, ay may posibilidad na tumama sa mga lalawigan ng [[Isabela]] at [[Cagayan]] at sa ilang pang lalawigan sa [[Cordillera Administrative Region]] (CAR) at inaasahang lalabas sa [[Ilocos Norte]] hanggang sa tawirin ang [[Timog Dagat Tsina]] hanggang [[Macau]], Itinaas mula sa Signal 2 hanggang 3 sa mga lalawigan posibilidad na salantain ni "Florita" sa unang araw ng pasokan ng Face to Face ; ika 22, Agosto ay sinunpinde ang klase bunsod na sama ng panahon. ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] k0ll0k85anv44abl909rmohz30gbrme 1964149 1964148 2022-08-22T14:45:54Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa bahagi ng [[Apolaki]] sa [[Dagat Pilipinas]] na nasa antas na tropikal depresyon.<ref>https://news.abs-cbn.com/news/08/22/22/some-areas-under-signal-no-2-as-florita-becomes-tropical-storm</ref><ref>https://brigadanews.ph/signal-no-1-itinaas-sa-12-probinsiya-dahil-sa-bagyong-florita</ref> ===Kasalukuyan=== Ito ay namataan sa layong 100 kilometro silangan ng [[Dilasag, Aurora]], habang lumalakas ito ay kumikilos sa direksyong kanluran hilagang-kanluran sa bilis na 90kph, ay may posibilidad na tumama sa mga lalawigan ng [[Isabela]] at [[Cagayan]] at sa ilang pang lalawigan sa [[Cordillera Administrative Region]] (CAR) at inaasahang lalabas sa [[Ilocos Norte]] hanggang sa tawirin ang [[Timog Dagat Tsina]] hanggang [[Macau]], Itinaas mula sa Signal 2 hanggang 3 sa mga lalawigan posibilidad na salantain ni "Florita" sa unang araw ng pasokan ng Face to Face ; ika 22, Agosto ay sinunpinde ang klase bunsod na sama ng panahon. ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] rg3fr7b89xwnt7i2at7hprxf6wv10b6 1964155 1964149 2022-08-22T15:06:20Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa bahagi ng [[Apolaki]] sa [[Dagat Pilipinas]] na nasa antas na tropikal depresyon.<ref>https://news.abs-cbn.com/news/08/22/22/some-areas-under-signal-no-2-as-florita-becomes-tropical-storm</ref><ref>https://brigadanews.ph/signal-no-1-itinaas-sa-12-probinsiya-dahil-sa-bagyong-florita</ref> ===Kasalukuyan=== Ito ay namataan sa layong 100 kilometro silangan ng [[Dilasag, Aurora]], habang lumalakas ito ay kumikilos sa direksyong kanluran hilagang-kanluran sa bilis na 90kph, ay may posibilidad na tumama sa mga lalawigan ng [[Isabela]] at [[Cagayan]] at sa ilang pang lalawigan sa [[Cordillera Administrative Region]] (CAR) at inaasahang lalabas sa [[Ilocos Norte]] hanggang sa tawirin ang [[Timog Dagat Tsina]] hanggang [[Macau]], Itinaas mula sa Signal 2 hanggang 3 sa mga lalawigan posibilidad na salantain ni "Florita" sa unang araw ng pasokan ng Face to Face ; ika 22, Agosto ay sinunpinde ang klase bunsod na sama ng panahon. ==Tingnan rin== * [[Bagyong Ester (2022)|Bagyong Ester]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] t9jphf67xrfy7sjat2kjxq17x7vq3lr 1964158 1964155 2022-08-22T15:22:07Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =45 |1-min winds =45 |pressure=992 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa bahagi ng [[Apolaki]] sa [[Dagat Pilipinas]] na nasa antas na tropikal depresyon.<ref>https://news.abs-cbn.com/news/08/22/22/some-areas-under-signal-no-2-as-florita-becomes-tropical-storm</ref><ref>https://brigadanews.ph/signal-no-1-itinaas-sa-12-probinsiya-dahil-sa-bagyong-florita</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842250/lpa-in-cagayan-now-a-tropical-depression-named-florita/story</ref> ===Kasalukuyan=== Ito ay namataan sa layong 100 kilometro silangan ng [[Dilasag, Aurora]], habang lumalakas ito ay kumikilos sa direksyong kanluran hilagang-kanluran sa bilis na 90kph, ay may posibilidad na tumama sa mga lalawigan ng [[Isabela]] at [[Cagayan]] at sa ilang pang lalawigan sa [[Cordillera Administrative Region]] (CAR) at inaasahang lalabas sa [[Ilocos Norte]] hanggang sa tawirin ang [[Timog Dagat Tsina]] hanggang [[Macau]], Itinaas mula sa Signal 2 hanggang 3 sa mga lalawigan posibilidad na salantain ni "Florita" sa unang araw ng pasokan ng Face to Face ; ika 22, Agosto ay sinunpinde ang klase bunsod na sama ng panahon.<ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842306/signal-no-1-up-over-12-areas-in-luzon-due-to-tropical-depression-florita/story</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842328/4-areas-under-signal-no-2-as-florita-intensifies-into-tropical-storm/story</ref> ==Tingnan rin== * [[Bagyong Ester (2022)|Bagyong Ester]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] 3n57jzkdxrjithbj7o58yguiz34ruvd 1964242 1964158 2022-08-23T02:56:18Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Current event|[[Bagyo]]|date=Agosto 2022}} {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Florita (Ma-on)}} |Basin=WPac |Formed=Agosto 20 |Dissipated=kasalukuyan |image=2022 JTWC 10W IR satellite imagery.jpg |track=2022 JTWC 10W forecast map.wp1022.gif |10-min winds =55 |1-min winds =60 |pressure=985 }} Ang '''Bagyong Florita''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Ma-on''') ay ang kasalukuyang bagyo sa [[Pilipinas]] na nabuo bilang Low Pressure Area (LPA) sa bahagi ng [[Apolaki]] sa [[Dagat Pilipinas]] na nasa antas na tropikal depresyon.<ref>https://news.abs-cbn.com/news/08/22/22/some-areas-under-signal-no-2-as-florita-becomes-tropical-storm</ref><ref>https://brigadanews.ph/signal-no-1-itinaas-sa-12-probinsiya-dahil-sa-bagyong-florita</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842250/lpa-in-cagayan-now-a-tropical-depression-named-florita/story</ref> ===Kasalukuyan=== Ito ay namataan sa layong 100 kilometro silangan ng [[Dilasag, Aurora]], habang lumalakas ito ay kumikilos sa direksyong kanluran hilagang-kanluran sa bilis na 90kph, ay may posibilidad na tumama sa mga lalawigan ng [[Isabela]] at [[Cagayan]] at sa ilang pang lalawigan sa [[Cordillera Administrative Region]] (CAR) at inaasahang lalabas sa [[Ilocos Norte]] hanggang sa tawirin ang [[Timog Dagat Tsina]] hanggang [[Macau]], Itinaas mula sa Signal 2 hanggang 3 sa mga lalawigan posibilidad na salantain ni "Florita" sa unang araw ng pasokan ng Face to Face ; ika 22, Agosto ay sinunpinde ang klase bunsod na sama ng panahon.<ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842306/signal-no-1-up-over-12-areas-in-luzon-due-to-tropical-depression-florita/story</ref><ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/842328/4-areas-under-signal-no-2-as-florita-intensifies-into-tropical-storm/story</ref> ==Tingnan rin== * [[Bagyong Ester (2022)|Bagyong Ester]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] grqsg7bov4sqevzbn74xzc17nkot5cb Bagyong Ester (2022) 0 319261 1964151 2022-08-22T15:01:51Z Ivan P. Clarin 84769 Bagong pahina: {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Ester (Trases)}} |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang '''Bagyong Ester''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Trases''') ay isang mapaminsalang bagyo na tumama sa [[Tangway ng Korea]] partikular sa [[Timog Korea]] na nabuo sa bahagi ng isla sa Ryukyu sa [[Japan]], Ayon sa [[PAGASA]] b... wikitext text/x-wiki {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Ester (Trases)}} |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |track=Trases 2022 track.png |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 }} Ang '''Bagyong Ester''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Trases''') ay isang mapaminsalang bagyo na tumama sa [[Tangway ng Korea]] partikular sa [[Timog Korea]] na nabuo sa bahagi ng isla sa Ryukyu sa [[Japan]], Ayon sa [[PAGASA]] binigyang pangalan ito bilang ''Ester'' sa [[Pilipinas]] ay lumabas ito sa [[Philippine Area of Responsibility]] habang tinatahak ang isla sa Jeju sa direksyong pa hilaga. ==Kasaysayan== {{See also|Baha sa Timog Korea ng 2022}} Nagland-fall ang bagyong Trases (Ester) sa Jeju kung saan malapit ang isla ng Okinawa, na sinamahan ng [[Bagyong Songda]] na naminsala sa Timog Korea, nagdulot ng pagkalubog at malawakang pagbaha sa kabiserang [[Seoul]] mahigit 7 araw ang ibinuhos na ulan ng bagyong Ester at Songda, nagdeklara ang Timog Korea ng "state of calamity" dahil sa mga pagbaha. Agosto 1 ng malusaw ang bagyong Trases. ==Tingnan rin== * [[Bagyong Florita]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] bryrduv9p00akegs19dep7rprycdrnz 1964152 1964151 2022-08-22T15:03:18Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Ester (Trases)}} |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 | Hurricane season= [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]] }} Ang '''Bagyong Ester''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Trases''') ay isang mapaminsalang bagyo na tumama sa [[Tangway ng Korea]] partikular sa [[Timog Korea]] na nabuo sa bahagi ng isla sa Ryukyu sa [[Japan]], Ayon sa [[PAGASA]] binigyang pangalan ito bilang ''Ester'' sa [[Pilipinas]] ay lumabas ito sa [[Philippine Area of Responsibility]] habang tinatahak ang isla sa Jeju sa direksyong pa hilaga. ==Kasaysayan== [[Talaksan:Trases 2022 track.png|thumb|Ang galaw ng bagyong Ester (Trases).]] {{See also|Baha sa Timog Korea ng 2022}} Nagland-fall ang bagyong Trases (Ester) sa Jeju kung saan malapit ang isla ng Okinawa, na sinamahan ng [[Bagyong Songda]] na naminsala sa Timog Korea, nagdulot ng pagkalubog at malawakang pagbaha sa kabiserang [[Seoul]] mahigit 7 araw ang ibinuhos na ulan ng bagyong Ester at Songda, nagdeklara ang Timog Korea ng "state of calamity" dahil sa mga pagbaha. Agosto 1 ng malusaw ang bagyong Trases. ==Tingnan rin== * [[Bagyong Florita]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] nrph8fnu6q03st7gtojur1d3p4i0y2x 1964157 1964152 2022-08-22T15:17:56Z Ivan P. Clarin 84769 wikitext text/x-wiki {{Infobox hurricane |Name= {{Color box|lightblue|Bagyong Ester (Trases)}} |Basin=WPac |Formed=Hulyo 29 |Dissipated=Agosto 1 |image=Trases 2022-07-31 0500Z.jpg |10-min winds =35 |1-min winds =30 |pressure=998 | Hurricane season= [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2022]] }} Ang '''Bagyong Ester''' o (Pagtatalagang pandaigdig: '''Bagyong Trases''') ay isang mapaminsalang bagyo na tumama sa [[Tangway ng Korea]] partikular sa [[Timog Korea]] na nabuo sa bahagi ng isla sa Ryukyu sa [[Japan]], Ayon sa [[PAGASA]] binigyang pangalan ito bilang ''Ester'' sa [[Pilipinas]] ay lumabas ito sa [[Philippine Area of Responsibility]] habang tinatahak ang isla sa Jeju sa direksyong pa hilaga.<ref>https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2022/07/30/2198971/bagyong-ester-nagbabanta-sa-northern-luzon</ref><ref>https://www.bomboradyo.com/bagyong-ester-bumilis-pa-habang-papalabas-na-sa-ph-territory-pagasa</ref> ==Kasaysayan== [[Talaksan:Trases 2022 track.png|thumb|Ang galaw ng bagyong Ester (Trases).]] {{See also|Baha sa Timog Korea ng 2022}} Nagland-fall ang bagyong Trases (Ester) sa Jeju kung saan malapit ang isla ng Okinawa, na sinamahan ng [[Bagyong Songda]] na naminsala sa Timog Korea, nagdulot ng pagkalubog at malawakang pagbaha sa kabiserang [[Seoul]] mahigit 7 araw ang ibinuhos na ulan ng bagyong Ester at Songda, nagdeklara ang Timog Korea ng "state of calamity" dahil sa mga pagbaha. Agosto 1 ng malusaw ang bagyong Trases.<ref>https://www.gmanetwork.com/news/scitech/weather/839902/ester-habagat-to-bring-cloudy-skies-scattered-rains-over-metro-manila-samar-provinces-7-areas/story</ref> ==Tingnan rin== * [[Bagyong Florita]] ==Sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:2022 sa Pilipinas]] [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] 1dygphkum55434r7bw75yzngvpe3lsy Orfeo ed Euridice 0 319262 1964165 2022-08-22T15:35:53Z Telex80 82212 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1041025468|Orfeo ed Euridice]]" wikitext text/x-wiki == Orfeo ed Euridice == Ang ''Ofreo ed Euridice'' ay isang [[opera]] na binubuo ni Christoph Willibald Gluck, batay sa [[Orfeo|mito ni Orpheus]] at itinakda sa isang libretto ni Ranieri de' Calzabigi . Ito ay kabilang sa tagpuan ng ''azione teatrale'', ay isang opera sa isang paksang mitolohiya na may mga koro at sayawan. <ref name="Viking375">{{Harvard citation no brackets|Holden|Blyth|1993}}</ref> Ang piyesa ay unang ginanap sa Burgtheater sa Vienna noong 5 Oktubre 1762, sa presensya ni Emperadora [[Maria Theresa ng Austria|Maria Theresa]] . ''Ang Orfeo ed Euridice'' ang una sa mga "reporma" na opera ni Gluck, kung saan sinubukan niyang palitan ang mga abstruse na plot at sobrang kumplikadong musika ng ''opera seria'' ng "noble simplicity" sa parehong musika at drama. <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> Ang opera ay ang pinakasikat sa mga gawa ni Gluck, <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> at isa sa mga pinaka-maimpluwensyang sa mga sumunod na opera ng Aleman . Ang mga pagkakaiba-iba sa lagom nito—ang misyon kung saan dapat kontrolin, o itago ng bayani, ang kanyang mga emosyon—ay makikita sa ''The Magic Flute'' ni [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]], ''Fidelio'' ni [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]], at ''Das Rheingold'' [[Richard Wagner|ni Wagner]] . Bagama't orihinal na itinakda sa isang Italian libretto, ''Orfeo ed Euridice ay'' may malaking utang na loob sa genre ng French opera, lalo na sa paggamit nito ng sinasabayan na recitative at isang pangkalahatang kawalan ng vocal virtuosity. Sa katunayan, labindalawang taon pagkatapos ng premiere noong 1762, muling inayos ni Gluck ang opera upang umangkop sa panlasa ng isang taga-Paris na madla sa Académie Royale de Musique na may libretto ni Pierre-Louis Moline . Ang muling paggawa ay binigyan ng titulong ''Orphée et Eurydice'', <ref name="title">The original spelling of the French title was ''Orphée et Euridice'', but modern French orthography uses ''Orphée et Eurydice''.</ref> at ilang mga pagbabago ang ginawa sa vocal casting at orkestra upang umangkop sa Pranses na kultura. rnq49ogf1ydkdbsc97lm5rwmnl5j14v 1964166 1964165 2022-08-22T15:36:38Z Telex80 82212 wikitext text/x-wiki Ang ''Ofreo ed Euridice'' ay isang [[opera]] na binubuo ni Christoph Willibald Gluck, batay sa [[Orfeo|mito ni Orpheus]] at itinakda sa isang libretto ni Ranieri de' Calzabigi . Ito ay kabilang sa tagpuan ng ''azione teatrale'', ay isang opera sa isang paksang mitolohiya na may mga koro at sayawan. <ref name="Viking375">{{Harvard citation no brackets|Holden|Blyth|1993}}</ref> Ang piyesa ay unang ginanap sa Burgtheater sa Vienna noong 5 Oktubre 1762, sa presensya ni Emperadora [[Maria Theresa ng Austria|Maria Theresa]] . ''Ang Orfeo ed Euridice'' ang una sa mga "reporma" na opera ni Gluck, kung saan sinubukan niyang palitan ang mga abstruse na plot at sobrang kumplikadong musika ng ''opera seria'' ng "noble simplicity" sa parehong musika at drama. <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> Ang opera ay ang pinakasikat sa mga gawa ni Gluck, <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> at isa sa mga pinaka-maimpluwensyang sa mga sumunod na opera ng Aleman . Ang mga pagkakaiba-iba sa lagom nito—ang misyon kung saan dapat kontrolin, o itago ng bayani, ang kanyang mga emosyon—ay makikita sa ''The Magic Flute'' ni [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]], ''Fidelio'' ni [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]], at ''Das Rheingold'' [[Richard Wagner|ni Wagner]] . Bagama't orihinal na itinakda sa isang Italian libretto, ''Orfeo ed Euridice ay'' may malaking utang na loob sa genre ng French opera, lalo na sa paggamit nito ng sinasabayan na recitative at isang pangkalahatang kawalan ng vocal virtuosity. Sa katunayan, labindalawang taon pagkatapos ng premiere noong 1762, muling inayos ni Gluck ang opera upang umangkop sa panlasa ng isang taga-Paris na madla sa Académie Royale de Musique na may libretto ni Pierre-Louis Moline . Ang muling paggawa ay binigyan ng titulong ''Orphée et Eurydice'', <ref name="title">The original spelling of the French title was ''Orphée et Euridice'', but modern French orthography uses ''Orphée et Eurydice''.</ref> at ilang mga pagbabago ang ginawa sa vocal casting at orkestra upang umangkop sa Pranses na kultura. == Sanngunihan == {{Reflist}} f1voodsvt9u4r29ug05ifjl144kwmze 1964208 1964166 2022-08-23T02:02:09Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki {{multiple issues| {{rough translation}} {{cleanup|reason=Balarila at baybay bukod sa iba pa|date=Agosto 2022}} }} Ang ''Ofreo ed Euridice'' ay isang [[opera]] na binubuo ni Christoph Willibald Gluck, batay sa [[Orfeo|mito ni Orpheus]] at itinakda sa isang libretto ni Ranieri de' Calzabigi . Ito ay kabilang sa tagpuan ng ''azione teatrale'', ay isang opera sa isang paksang mitolohiya na may mga koro at sayawan. <ref name="Viking375">{{Harvard citation no brackets|Holden|Blyth|1993}}</ref> Ang piyesa ay unang ginanap sa Burgtheater sa Vienna noong 5 Oktubre 1762, sa presensya ni Emperadora [[Maria Theresa ng Austria|Maria Theresa]] . ''Ang Orfeo ed Euridice'' ang una sa mga "reporma" na opera ni Gluck, kung saan sinubukan niyang palitan ang mga abstruse na plot at sobrang kumplikadong musika ng ''opera seria'' ng "noble simplicity" sa parehong musika at drama. <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> Ang opera ay ang pinakasikat sa mga gawa ni Gluck, <ref name="Grove">{{Harvard citation no brackets|Hayes|2002}}</ref> at isa sa mga pinaka-maimpluwensyang sa mga sumunod na opera ng Aleman . Ang mga pagkakaiba-iba sa lagom nito—ang misyon kung saan dapat kontrolin, o itago ng bayani, ang kanyang mga emosyon—ay makikita sa ''The Magic Flute'' ni [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]], ''Fidelio'' ni [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]], at ''Das Rheingold'' [[Richard Wagner|ni Wagner]] . Bagama't orihinal na itinakda sa isang Italian libretto, ''Orfeo ed Euridice ay'' may malaking utang na loob sa genre ng French opera, lalo na sa paggamit nito ng sinasabayan na recitative at isang pangkalahatang kawalan ng vocal virtuosity. Sa katunayan, labindalawang taon pagkatapos ng premiere noong 1762, muling inayos ni Gluck ang opera upang umangkop sa panlasa ng isang taga-Paris na madla sa Académie Royale de Musique na may libretto ni Pierre-Louis Moline . Ang muling paggawa ay binigyan ng titulong ''Orphée et Eurydice'', <ref name="title">The original spelling of the French title was ''Orphée et Euridice'', but modern French orthography uses ''Orphée et Eurydice''.</ref> at ilang mga pagbabago ang ginawa sa vocal casting at orkestra upang umangkop sa Pranses na kultura. == Sanngunihan == {{Reflist}} {{uncategorized}} 24ovg6iynve9y4exrwbfgvlreeq4tc6 Wikang Groenlandes 0 319263 1964170 2022-08-22T15:50:07Z Telex80 82212 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1103788544|Greenlandic language]]" wikitext text/x-wiki == Wikang Greenlandiya == {{Infobox wika|name=Greenlandiya|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}|states=[[Greenland]]|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at d Danska|region=[[Greenland]], [[Denmark]]|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]|speakers=56,000|ref=e22|familycolor=Eskimo–Aleut|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>|minority={{flag|Denmark}}|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]|dia3=[[Inuktun]]|iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal|notice=IPA|map=Idioma groenlandés.png|map2=Lang Status 80-VU.png|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] [[Atlas of the World's Languages in Danger]]}}</center>}} <references /> '''Ang wikangGreenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}} ; {{Lang-da|grønlandsk}} {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}} ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut. Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa. Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan . Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational. Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes at Ingles . Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo . dqyd3o7k7bdvoe09wmzikkmm08nqldx 1964171 1964170 2022-08-22T15:50:48Z Telex80 82212 wikitext text/x-wiki {{Infobox wika|name=Greenlandiya|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}|states=[[Greenland]]|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at d Danska|region=[[Greenland]], [[Denmark]]|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]|speakers=56,000|ref=e22|familycolor=Eskimo–Aleut|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>|minority={{flag|Denmark}}|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]|dia3=[[Inuktun]]|iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal|notice=IPA|map=Idioma groenlandés.png|map2=Lang Status 80-VU.png|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] [[Atlas of the World's Languages in Danger]]}}</center>}} <references /> '''Ang wikangGreenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}} ; {{Lang-da|grønlandsk}} {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}} ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut. Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa. Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan . Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational. Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes at Ingles . Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo . == Sanngunihan == {{Reflist}} ngcby8gl1kb0d45dh5czr4g3y15ya72 1964180 1964171 2022-08-22T22:51:45Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox wika|name=Greenlandiya|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}|states=[[Greenland]]|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at d Danska|region=[[Greenland]], [[Denmark]]|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]|speakers=56,000|ref=e22|familycolor=Eskimo–Aleut|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>|minority={{flag|Denmark}}|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]|dia3=[[Inuktun]]|iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal|notice=IPA|map=Idioma groenlandés.png|map2=Lang Status 80-VU.png|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] [[Atlas of the World's Languages in Danger]]}}</center>}} Ang '''wikang Greenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}} ; {{Lang-da|grønlandsk}} {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}} ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut. Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa. Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan . Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational. Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes at Ingles . Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo . == Sanngunihan == <references /> {{Reflist}} ks8hcj50meh1ro7vysy42mpb7zbefii 1964187 1964180 2022-08-23T01:10:57Z Jojit fb 38 Inilipat ni Jojit fb ang pahinang [[Wikang Greenlandiya]] sa [[Wikang Groenlandes]]: spanish derived wikitext text/x-wiki {{Infobox wika|name=Greenlandiya|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}|states=[[Greenland]]|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at d Danska|region=[[Greenland]], [[Denmark]]|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]|speakers=56,000|ref=e22|familycolor=Eskimo–Aleut|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>|minority={{flag|Denmark}}|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]|dia3=[[Inuktun]]|iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal|notice=IPA|map=Idioma groenlandés.png|map2=Lang Status 80-VU.png|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] [[Atlas of the World's Languages in Danger]]}}</center>}} Ang '''wikang Greenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}} ; {{Lang-da|grønlandsk}} {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}} ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut. Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa. Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan . Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational. Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes at Ingles . Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo . == Sanngunihan == <references /> {{Reflist}} ks8hcj50meh1ro7vysy42mpb7zbefii 1964189 1964187 2022-08-23T01:12:55Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki {{multiple issues| {{rough translation}} {{cleanup|reason=Balarila at baybay bukod sa iba pa|date=Agosto 2022}} }} {{Infobox wika|name=Greenlandiya|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}|states=[[Greenland]]|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at d Danska|region=[[Greenland]], [[Denmark]]|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]|speakers=56,000|ref=e22|familycolor=Eskimo–Aleut|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>|minority={{flag|Denmark}}|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]|dia3=[[Inuktun]]|iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal|notice=IPA|map=Idioma groenlandés.png|map2=Lang Status 80-VU.png|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] [[Atlas of the World's Languages in Danger]]}}</center>}} Ang '''wikang Greenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}} ; {{Lang-da|grønlandsk}} {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}} ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut. Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa. Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan . Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational. Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes at Ingles . Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo . == Sanngunihan == <references /> {{Reflist}} {{uncategorized}} kmnz4t6uy16pulw13bwqw1gu0mdhjrb Tiergarten (liwasan) 0 319264 1964172 2022-08-22T16:12:10Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1104928176|Tiergarten (park)]]" wikitext text/x-wiki Ang '''Tiergarten''' (pormal na Aleman na pangalan: {{Lang|de|'''Großer Tiergarten'''}}) ay ang pinakasikat na liwasan sa loob ng lungsod ng [[Berlin]], na ganap na matatagpuan sa [[Tiergarten (Berlin)|distrito ng kaparehong pangalan]]. Ang liwasan ay {{Convert|210|ha}} ang laki at kabilang sa pinakamalaking [[Urbanong liwasan|urbanong hardin]] ng Alemanya.<ref>Grésillon, B. (1999). </ref> Tanging ang ''[[Paliparang Berlin Tempelhof|Tempelhofer Park]]'' (dating Paliparang Tempelhof ng Berlin) at ''[[English Garden (Munich)|Englischer Garten]]'' ng [[Munich]] ang mas malaki. [[Talaksan:16-07-04-Abflug-Berlin-DSC_0122.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/16-07-04-Abflug-Berlin-DSC_0122.jpg/220px-16-07-04-Abflug-Berlin-DSC_0122.jpg|thumb| Buong tanaw sa himpapawid ng Tiergarten]] == Mga pasilidad at atraksiyon == * mga lugar na angkop para sa mga picnic, barbecue, pag-jog, pagbibisikleta, at mga sport pamparang gaya ng soccer * pagrenta ng pedal-taxi * isang malaking palaruan sa timog-silangang sulok ng parke, malapit sa ''Potsdamer Platz''. * Ang [[Berlin Zoo|Berlin zoo]] * Sa malamig na taglamig, paminsan-minsan ay posible na mag-ice-skating sa ilan sa maliliit na lawa ng parke. * Mga harding Ingles * Mga Monumento ([[Sobyetikong Alaalang Pandigma (Tiergarten)|Sobyetikong Alaalang Pandigma]]) == Transportasyon == Ang liwasan ay pangunahing pinaglilingkuran ng ''[[Berlin S-Bahn|S-Bahn]]'' sa mga hintuan ng tren ng [[Himpilan ng tren ng Berlin-Tiergarten|Berlin Tiergarten]] (na matatagpuan sa kanlurang pasukan sa ''Straße des 17.'' ''Juni'' ) at [[Himpilan ng Berlin Bellevue|Berlin Bellevue]] (mga linyang S5 S7 S75). Ang N9 bus ay nagsisilbi rin sa parke. == Mga sanggunian == {{Reflist|refs=<ref name=berlin.de>{{cite web | title = Tiergaten | website = berlin.de | url = https://www.berlin.de/en/attractions-and-sights/3560778-3104052-tiergarten.en.html | access-date = 19 February 2018 }}</ref>}} == Mga panlabas na link == * [http://www.stadtentwicklung.berlin.de/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/gruenanlagen_plaetze/mitte/grosser_tiergarten/index.shtml Pahina ng Großer Tiergarten sa www.stadtentwicklung.berlin.de] {{In lang|de}} {{Parks in Berlin|state=autocollapse}}{{Visitor attractions in Berlin}} [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] [[Kategorya:Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata]] l43xc6rr3j8ercjfq7s7fa2weq71vsa Tiergarten, Berlin 0 319265 1964174 2022-08-22T16:17:10Z Ryomaandres 8044 Ikinakarga sa [[Tiergarten (Berlin)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tiergarten (Berlin)]] 5os7r389540t0ha3pwrgu279jkpoebs Tiergarten (Berlin) 0 319266 1964175 2022-08-22T16:22:10Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1085618356|Tiergarten (Berlin)]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox German location|name=Tiergarten|name_local=|image_photo=B-Tiergarten skyline Mrz13.jpg|image_caption=Panoramic view of the southern part of Tiergarten|type=Quarter|City=Berlin|image_coa=Coat of arms de-be tiergarten 1955.png|coordinates={{coord|52|31|00|N|13|22|00|E|format=dms|display=inline,title}}|state=Berlin|district=|borough=Mitte|divisions=|elevation=52|area=5.17|population=14940|population_as_of=2020-12-31|pop_ref=<ref>{{cite web|url=https://download.statistik-berlin-brandenburg.de/fa93e3bd19a2e885/a5ecfb2fff6a/SB_A01-05-00_2020h02_BE.pdf|title=Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2020|publisher=Amt für Statistik Berlin-Brandenburg|date=February 2021}}</ref>|postal_code=(nr. 0104) 10557, 10785, 10787|area_code=|licence=B|year=1861|plantext=Location of Tiergarten in Mitte borough and Berlin|image_plan=Berlin Mitte Tiergarten.png|website=}} Ang '''Tiergarten''' ({{IPA-de|ˈtiːɐ̯ˌɡaʁtn̩|lang|De-Tiergarten.ogg}}, literal na ''Hardin ng Hayop'', ayon sa kasaysayan para sa ''Hardin ng Usa''<ref>As still recalled in Tiergarten's coat of arms the meaning of 'Tier' used to be narrower in history than in modern German, originally describing '[[Game (hunting)|game]]', i.e. non-domesticated animals hunted, and among them preferently the [[deer]].</ref>) ay isang lokalidad sa loob ng [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|boro]] ng [[Mitte]], sa gitnang [[Berlin]] ([[Alemanya]]). Kapansin-pansin sa mahusay at [[Tiergarten (liwasan)|homonimong urbanong liwasan]], bago ang [[muling pag-iisang Aleman]], ito ay bahagi ng [[Kanlurang Berlin]]. Hanggang noong [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|2001 administratibong reporma]] ng Berlin, ang Tiergarten ay ang pangalan din ng isang borough (Bezirk), na binubuo ng kasalukuyang lokalidad (''Ortsteil'' ) ng Tiergarten (dating tinatawag na ''Tiergarten-Süd'') kasama ang [[Hansaviertel]] at [[Moabit]]. Isang bagong sistema ng mga lagusan ng kalsada at riles ang tumatakbo sa ilalim ng parke patungo sa [[Berlin Hauptbahnhof|pangunahing estasyon ng Berlin]] sa kalapit na Moabit. Pagkaraan ng 1944, ang parke ay higit na nakalbo dahil nagsilbing pinagmumulan ng panggatong para sa nasirang lungsod. Noong 1945, nagtayo ang [[Unyong Sobyetiko]] ng isang [[Sobyetikong Alaalang Pandigma (Tiergarten)|alaalang pandigma]] sa kahabaan ng [[Straße des 17. Juni]], ang pangunahing silangan-kanlurang arterya ng Tiergarten, malapit sa [[Tarangkahang Brandeburgo]]. Ang Tiergarten mismo ay naging bahagi ng [[Kasaysayan ng Berlin|Britanikong sektor]]. == Großer Tiergarten == Sumasaklaw sa {{Convert|210|ha|acre}}, ang "[[Tiergarten (liwasan)|Großer Tiergarten]]" ay ang pinakamalaking urbanong liwasan ng Berlin. == Karagdagang pagbabasa == * Elizabeth Heekin Bartels, "Berlin's Tiergarten: Evolution of an Urban Park," ''Journal of Garden History'' (1982) 2#2 p143+ == Mga tala == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.european-city-parks.com/berlin/tiergarten/ Artikulo tungkol sa Tiergarten] * [http://www.stadtpanoramen.de/berlin/tiergarten.html 360° Panorama Tiergarten] {{Mga Borough ng Berlin}}{{Former Boroughs of Berlin}} [[Kategorya:Mga artikulong may hAudio microformats]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 8bmhce1uvp6ntova3s21h4xunep7p7j 1964176 1964175 2022-08-22T16:23:40Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox German location|name=Tiergarten|name_local=|image_photo=B-Tiergarten skyline Mrz13.jpg|image_caption=Panoramikong tanaw ng katimugang bahagi ng Tiergarten|type=Kuwarto|City=Berlin|image_coa=Coat of arms de-be tiergarten 1955.png|coordinates={{coord|52|31|00|N|13|22|00|E|format=dms|display=inline,title}}|state=Berlin|district=|borough=Mitte|divisions=|elevation=52|area=5.17|population=14940|population_as_of=2020-12-31|pop_ref=<ref>{{cite web|url=https://download.statistik-berlin-brandenburg.de/fa93e3bd19a2e885/a5ecfb2fff6a/SB_A01-05-00_2020h02_BE.pdf|title=Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2020|publisher=Amt für Statistik Berlin-Brandenburg|date=February 2021}}</ref>|postal_code=(nr. 0104) 10557, 10785, 10787|area_code=|licence=B|year=1861|plantext=Kinaroroonan ng Tiergarten sa boro ng Mitte at Berlin|image_plan=Berlin Mitte Tiergarten.png|website=}} Ang '''Tiergarten''' ({{IPA-de|ˈtiːɐ̯ˌɡaʁtn̩|lang|De-Tiergarten.ogg}}, literal na ''Hardin ng Hayop'', ayon sa kasaysayan para sa ''Hardin ng Usa''<ref>As still recalled in Tiergarten's coat of arms the meaning of 'Tier' used to be narrower in history than in modern German, originally describing '[[Game (hunting)|game]]', i.e. non-domesticated animals hunted, and among them preferently the [[deer]].</ref>) ay isang lokalidad sa loob ng [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|boro]] ng [[Mitte]], sa gitnang [[Berlin]] ([[Alemanya]]). Kapansin-pansin sa mahusay at [[Tiergarten (liwasan)|homonimong urbanong liwasan]], bago ang [[muling pag-iisang Aleman]], ito ay bahagi ng [[Kanlurang Berlin]]. Hanggang noong [[Mga boro at kapitbahayan ng Berlin|2001 administratibong reporma]] ng Berlin, ang Tiergarten ay ang pangalan din ng isang borough (Bezirk), na binubuo ng kasalukuyang lokalidad (''Ortsteil'' ) ng Tiergarten (dating tinatawag na ''Tiergarten-Süd'') kasama ang [[Hansaviertel]] at [[Moabit]]. Isang bagong sistema ng mga lagusan ng kalsada at riles ang tumatakbo sa ilalim ng parke patungo sa [[Berlin Hauptbahnhof|pangunahing estasyon ng Berlin]] sa kalapit na Moabit. Pagkaraan ng 1944, ang parke ay higit na nakalbo dahil nagsilbing pinagmumulan ng panggatong para sa nasirang lungsod. Noong 1945, nagtayo ang [[Unyong Sobyetiko]] ng isang [[Sobyetikong Alaalang Pandigma (Tiergarten)|alaalang pandigma]] sa kahabaan ng [[Straße des 17. Juni]], ang pangunahing silangan-kanlurang arterya ng Tiergarten, malapit sa [[Tarangkahang Brandeburgo]]. Ang Tiergarten mismo ay naging bahagi ng [[Kasaysayan ng Berlin|Britanikong sektor]]. == Großer Tiergarten == Sumasaklaw sa {{Convert|210|ha|acre}}, ang "[[Tiergarten (liwasan)|Großer Tiergarten]]" ay ang pinakamalaking urbanong liwasan ng Berlin. == Karagdagang pagbabasa == * Elizabeth Heekin Bartels, "Berlin's Tiergarten: Evolution of an Urban Park," ''Journal of Garden History'' (1982) 2#2 p143+ == Mga tala == {{Reflist}} == Mga panlabas na link == * [http://www.european-city-parks.com/berlin/tiergarten/ Artikulo tungkol sa Tiergarten] * [http://www.stadtpanoramen.de/berlin/tiergarten.html 360° Panorama Tiergarten] {{Mga Borough ng Berlin}}{{Former Boroughs of Berlin}} [[Kategorya:Mga artikulong may hAudio microformats]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 503ev87gy2iqzk15wo4c1jcf33rwmu9 Wikang Greenlandic 0 319267 1964178 2022-08-22T21:19:00Z Glennznl 73709 Ikinakarga sa [[Wikang Greenlandiya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Wikang Greenlandiya]] j5uyxq74xdockgibysqegjkpbdkx2ut 1964190 1964178 2022-08-23T01:13:28Z Jojit fb 38 Changed redirect target from [[Wikang Greenlandiya]] to [[Wikang Groenlandes]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[Wikang Groenlandes]] akhmws94jz5yyvzxxy5tis50xv83a22 Federico I, Elektor ng Brandeburgo 0 319268 1964183 2022-08-22T22:55:29Z Ryomaandres 8044 Inilipat ni Ryomaandres ang pahinang [[Federico I, Elektor ng Brandeburgo]] sa [[Federico I, Tagahalal ng Brandeburgo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Federico I, Tagahalal ng Brandeburgo]] j3xu67257kfb9lkp6qlz1bqk00sz7a6 Wikang Greenlandiya 0 319269 1964188 2022-08-23T01:10:58Z Jojit fb 38 Inilipat ni Jojit fb ang pahinang [[Wikang Greenlandiya]] sa [[Wikang Groenlandes]]: spanish derived wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikang Groenlandes]] 6fybb9w1uyhbhh2twi1msi0irapfwnh Monarkiyang Konstitusyonal 0 319270 1964192 2022-08-23T01:15:50Z Jojit fb 38 Inilipat ni Jojit fb ang pahinang [[Monarkiyang Konstitusyonal]] sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Monarkiyang konstitusyunal 0 319271 1964193 2022-08-23T01:21:51Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Monarkiyang pangkonstitusyon 0 319272 1964198 2022-08-23T01:24:13Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Monarkiyang pansaligang-batas 0 319273 1964200 2022-08-23T01:28:01Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Monarkiyang pansaligang batas 0 319274 1964201 2022-08-23T01:28:20Z Jojit fb 38 Ikinakarga sa [[Monarkiyang konstitusyonal]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Monarkiyang konstitusyonal]] gdtilz80y40rey82lk2b610p7qxphef Kategorya:Fan fiction 14 319275 1964213 2022-08-23T02:13:03Z Jojit fb 38 Bagong pahina: [[Katagorya:Kathang-isip]] wikitext text/x-wiki [[Katagorya:Kathang-isip]] mf6pthbz37japjuwlphtuqznv4vghm1 1964214 1964213 2022-08-23T02:13:16Z Jojit fb 38 wikitext text/x-wiki [[Kategorya:Kathang-isip]] 6z769olod1cms37njaz681figveqont Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa 0 319276 1964269 2022-08-23T03:36:48Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1102943015|Memorial to the Murdered Jews of Europe]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox monument|name=Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa|native_name=Denkmal für die ermordeten Juden Europas|image=Memorial to the Murdered Jews of Europeabove.jpg|image_size=250px|caption=Pangkalahatang tanaw ng Alaala mula sa Timog|location=[[Berlin]], Alemanya|designer=[[Peter Eisenman]]|material=[[Kongkreto]]|dedicated_to=[[Mga Hudyo|Mga Hudyong]] biktima ng [[Holokausta]]|coordinates={{Coord|52|30|50|N|13|22|44|E|region:DE-BE_type:landmark|display=inline,title}}|website=[http://www.stiftung-denkmal.de/en/ stiftung-denkmal.de]|complete=Disyembre 15, 2004|begin=Abril 1, 2003}} Ang '''Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa'''<ref>{{Cite web |title=Memorial to the Murdered Jews of Europe and Information Centre |url=https://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/ |access-date=16 March 2022}}</ref> ({{Lang-de|Denkmal für die ermordeten Juden Europas}}), na kilala rin bilang '''Alaala sa Holokausto''' (Aleman: ''Holocaust-Mahnmal''), ay isang alaala sa [[Berlin]] sa mga [[Mga Hudyo|Hudyong]] biktima ng [[Holokausto]], na dinisenyo ng arkitekto na si [[Peter Eisenman]] at [[Buro Happold]]. Binubuo ito ng {{Convert|19000|m2|sqft}}<ref name="Stelae">{{Cite web |title=The Memorial to the Murdered Jews of Europe – Field of Stelae |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/the-memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/field-of-stelae.html |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref><ref name="Brody">{{Cite magazine|magazine=[[The New Yorker]]}}</ref> pook na nilagyan ng 2,711 [[Kongkreto|kongkretong]] slab o "[[stele]]", na nakaayos sa isang grid pattern sa isang pababang parang. Ang orihinal na plano ay maglagay ng halos 4,000 slab, ngunit pagkatapos ng muling pagkalkula, ang bilang ng mga slab na legal na maaaring magkasya sa mga itinalagang lugar ay 2,711. Ang stele ay {{Convert|2.38|m|ftin}} ang haba,{{Convert|0.95|m|ftin}} ang lapad at iba-iba ang taas mula {{Convert|0.2|to|4.7|m|0}}.<ref name="Stelae" /> Nakaayos ang mga ito sa mga hilera, 54 sa mga ito ay papunta sa hilaga–timog, at 87 patungo sa silangan–kanluran sa tamang mga anggulo ngunit bahagyang nakatagilid.<ref name="online.wsj.com">{{Cite news |last=Spiegelman |first=Willard |date=16 July 2011 |title=The Facelessness of Mass Destruction |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://online.wsj.com/news/articles/SB10001424052702303936704576399912634957114}}</ref><ref>Tom L. Freudenheim (15 June 2005), [https://online.wsj.com/articles/SB111878629099059606 Monument to Ambiguity] ''[[The Wall Street Journal]]''.</ref> Isang kalakip na subteraneong "Lugar ng Impormasyon" ({{Lang-de|Ort der Information}}) ay nagtataglay ng mga pangalan ng humigit-kumulang 3&nbsp;milyong Hudyong biktima ng Holkausto, nakuha mula sa Israeli museo na [[Yad Vashem]].<ref name="YadVashem2">{{Cite web |title=Information Centre · Yad Vashem Portal |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/exhibitions/information-centre/yad-vashem-portal.html#c968 |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref> Nagsimula ang pagtatayo noong Abril 1, 2003, at natapos noong Disyembre 15, 2004. Ito ay pinasinayaan noong Mayo 10, 2005, animnapung taon pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] sa Europa, at binuksan sa publiko makalipas ang dalawang araw. Matatagpuan ito sa isang bloke sa timog ng [[Tarangkahang Brandeburgo]], sa kapitbahayan ng [[Mitte]]. Ang halaga ng konstruksiyon ay humigit-kumulang {{€|25 million}} .<ref name="History">{{Cite web |title=The Memorial to the Murdered Jews of Europe -History |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/the-memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/history.html |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref> [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] [[Kategorya:Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata]] 6udzwwsyspc0u0xrz2qr8ks8nombkdp 1964272 1964269 2022-08-23T03:38:27Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox monument|name=Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa|native_name=Denkmal für die ermordeten Juden Europas|image=Memorial to the Murdered Jews of Europeabove.jpg|image_size=250px|caption=Pangkalahatang tanaw ng Alaala mula sa Timog|location=[[Berlin]], Alemanya|designer=[[Peter Eisenman]]|material=[[Kongkreto]]|dedicated_to=[[Mga Hudyo|Mga Hudyong]] biktima ng [[Holokausta]]|coordinates={{Coord|52|30|50|N|13|22|44|E|region:DE-BE_type:landmark|display=inline,title}}|website=[http://www.stiftung-denkmal.de/en/ stiftung-denkmal.de]|complete=Disyembre 15, 2004|begin=Abril 1, 2003}} Ang '''Alaala sa mga Pinaslang na Hudyo ng Europa'''<ref>{{Cite web |title=Memorial to the Murdered Jews of Europe and Information Centre |url=https://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/ |access-date=16 March 2022}}</ref> ({{Lang-de|Denkmal für die ermordeten Juden Europas}}), na kilala rin bilang '''Alaala sa Holokausto''' (Aleman: ''Holocaust-Mahnmal''), ay isang alaala sa [[Berlin]] sa mga [[Mga Hudyo|Hudyong]] biktima ng [[Holokausto]], na dinisenyo ng arkitekto na si [[Peter Eisenman]] at [[Buro Happold]]. Binubuo ito ng {{Convert|19000|m2|sqft}}<ref name="Stelae">{{Cite web |title=The Memorial to the Murdered Jews of Europe – Field of Stelae |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/the-memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/field-of-stelae.html |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref><ref name="Brody">{{Cite magazine|magazine=[[The New Yorker]]}}</ref> pook na nilagyan ng 2,711 [[Kongkreto|kongkretong]] slab o "[[stele]]", na nakaayos sa isang grid pattern sa isang pababang parang. Ang orihinal na plano ay maglagay ng halos 4,000 slab, ngunit pagkatapos ng muling pagkalkula, ang bilang ng mga slab na legal na maaaring magkasya sa mga itinalagang lugar ay 2,711. Ang stele ay {{Convert|2.38|m|ftin}} ang haba,{{Convert|0.95|m|ftin}} ang lapad at iba-iba ang taas mula {{Convert|0.2|to|4.7|m|0}}.<ref name="Stelae" /> Nakaayos ang mga ito sa mga hilera, 54 sa mga ito ay papunta sa hilaga–timog, at 87 patungo sa silangan–kanluran sa tamang mga anggulo ngunit bahagyang nakatagilid.<ref name="online.wsj.com">{{Cite news |last=Spiegelman |first=Willard |date=16 July 2011 |title=The Facelessness of Mass Destruction |work=[[The Wall Street Journal]] |url=https://online.wsj.com/news/articles/SB10001424052702303936704576399912634957114}}</ref><ref>Tom L. Freudenheim (15 June 2005), [https://online.wsj.com/articles/SB111878629099059606 Monument to Ambiguity] ''[[The Wall Street Journal]]''.</ref> Isang kalakip na subteraneong "Lugar ng Impormasyon" ({{Lang-de|Ort der Information}}) ay nagtataglay ng mga pangalan ng humigit-kumulang 3&nbsp;milyong Hudyong biktima ng Holkausto, nakuha mula sa Israeli museo na [[Yad Vashem]].<ref name="YadVashem2">{{Cite web |title=Information Centre · Yad Vashem Portal |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/exhibitions/information-centre/yad-vashem-portal.html#c968 |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref> Nagsimula ang pagtatayo noong Abril 1, 2003, at natapos noong Disyembre 15, 2004. Ito ay pinasinayaan noong Mayo 10, 2005, animnapung taon pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] sa Europa, at binuksan sa publiko makalipas ang dalawang araw. Matatagpuan ito sa isang bloke sa timog ng [[Tarangkahang Brandeburgo]], sa kapitbahayan ng [[Mitte]]. Ang halaga ng konstruksiyon ay humigit-kumulang {{€|25 million}} .<ref name="History">{{Cite web |title=The Memorial to the Murdered Jews of Europe -History |url=http://www.stiftung-denkmal.de/en/memorials/the-memorial-to-the-murdered-jews-of-europe/history.html |access-date=4 February 2016 |website=Foundation for the Memorial to the Murdered Jews of Europe}}</ref> == Mga sanggunian == [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] [[Kategorya:Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata]] ihr0pjfx3iwbynkvvw0xkmc9uiqqmi2 Barby, Alemanya 0 319277 1964277 2022-08-23T03:45:29Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1097228366|Barby, Germany]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox German location|name=Barby|type=Stadt|image_photo=Barby Rathaus.jpg|image_caption=Town hall|image_coa=Wappen Barby.svg|coordinates={{coord|51|58|N|11|52|E|format=dms|display=inline,title}}|image_plan=Barby (Elbe) in SLK.png|state=Sachsen-Anhalt|district=Salzlandkreis|elevation=51|area=152.61|postal_code=39249|area_code=039298|licence=SLK|Gemeindeschlüssel=15 0 89 026|website=[http://www.stadt-barby.de/ www.stadt-barby.de]|mayor=Torsten Reinharz<ref>[https://wahlergebnisse.sachsen-anhalt.de/wahlen/bmbm/index.html Bürgermeisterwahlen in den Gemeinden, Endgültige Ergebnisse], [[Statistisches Landesamt Sachsen-Anhalt]], accessed 8 July 2021.</ref>|leader_term=2016&ndash;23|party=SPD}} Ang '''Barby''' ({{IPA-de|ˈbaʁbʏ|}}) ay isang bayan sa distrito ng [[Salzlandkreis]], sa [[Sahonya-Anhalt]], [[Alemanya]]. Matatagpuan ito sa kaliwang pampang ng Ilog [[Ilog Elba|Elbe]], malapit sa tagpuan sa [[Saale]], mga {{Convert|25|km|mi}} timog-silangan ng [[Magdeburg|Magdeburgo]]. Mula noong isang administratibong reporma noong Enero 1, 2010, binubuo nito ang mga dating munisipalidad ng ''Verwaltungsgemeinschaft'' [[Elbe-Saale]], maliban sa [[Gnadau]], na sumali sa Barby noong Setyembre 2010. Ang [[Barby Ferry]], isang [[Reaksyon ferry|reaction ferry]] sa kabila ng Elbe, ay nag-uugnay sa Barby sa [[Zerbst]]-[[Walternienburg]]. == Heograpiya == Ang bayan ng Barby ay binubuo ng mga sumusunod ''na Ortschaften'' o mga munisipal na dibisyon:<ref name="Hauptsatzung">[https://www.stadt-barby.de/de/datei/download/id/3441,1084/hauptsatzung_nach_beschluss_160519.pdf Hauptsatzung der Stadt Barby], May 2019.</ref>  {{div col|colwidth=15em}} *Barby *[[Breitenhagen]] *[[Glinde, Saxony-Anhalt|Glinde]] *[[Gnadau]] *[[Groß Rosenburg]] *[[Lödderitz]] *[[Pömmelte]] *[[Sachsendorf, Saxony-Anhalt|Sachsendorf]] *[[Tornitz]] *[[Wespen]] *[[Zuchau]] {{div col end}} == Kakambal na bayan == Si Barby ay [[Kinakapatid na lungsod|kakambal]] sa: * {{Flagicon|Germany}} [[Schöppenstedt]], Alemanya * {{Flagicon|Lithuania}} [[Aukštadvaris]], Litwanya * {{Flagicon|Poland}} [[Pruchnik]], Polonya == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Upper Saxon Circle}}{{Cities and towns in Salzlandkreis (district)}} [[Kategorya:Mga pinagmulan sa wikang Aleman ng CS1 (de)]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] myuvkogqd44nttkoih269tmrm2sjozv 1964279 1964277 2022-08-23T03:46:35Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki {{Infobox German location|name=Barby|type=Stadt|image_photo=Barby Rathaus.jpg|image_caption=Munisipyo|image_coa=Wappen Barby.svg|coordinates={{coord|51|58|N|11|52|E|format=dms|display=inline,title}}|image_plan=Barby (Elbe) in SLK.png|state=Sachsen-Anhalt|district=Salzlandkreis|elevation=51|area=152.61|postal_code=39249|area_code=039298|licence=SLK|Gemeindeschlüssel=15 0 89 026|website=[http://www.stadt-barby.de/ www.stadt-barby.de]|mayor=Torsten Reinharz<ref>[https://wahlergebnisse.sachsen-anhalt.de/wahlen/bmbm/index.html Bürgermeisterwahlen in den Gemeinden, Endgültige Ergebnisse], [[Statistisches Landesamt Sachsen-Anhalt]], accessed 8 July 2021.</ref>|leader_term=2016&ndash;23|party=SPD}} Ang '''Barby''' ({{IPA-de|ˈbaʁbʏ|}}) ay isang bayan sa distrito ng [[Salzlandkreis]], sa [[Sahonya-Anhalt]], [[Alemanya]]. Matatagpuan ito sa kaliwang pampang ng Ilog [[Ilog Elba|Elbe]], malapit sa tagpuan sa [[Saale]], mga {{Convert|25|km|mi}} timog-silangan ng [[Magdeburg|Magdeburgo]]. Mula noong isang administratibong reporma noong Enero 1, 2010, binubuo nito ang mga dating munisipalidad ng ''Verwaltungsgemeinschaft'' [[Elbe-Saale]], maliban sa [[Gnadau]], na sumali sa Barby noong Setyembre 2010. Ang [[Barby Ferry]], isang [[Reaksyon ferry|reaction ferry]] sa kabila ng Elbe, ay nag-uugnay sa Barby sa [[Zerbst]]-[[Walternienburg]]. == Heograpiya == Ang bayan ng Barby ay binubuo ng mga sumusunod ''na Ortschaften'' o mga munisipal na dibisyon:<ref name="Hauptsatzung">[https://www.stadt-barby.de/de/datei/download/id/3441,1084/hauptsatzung_nach_beschluss_160519.pdf Hauptsatzung der Stadt Barby], May 2019.</ref>  {{div col|colwidth=15em}} *Barby *[[Breitenhagen]] *[[Glinde, Saxony-Anhalt|Glinde]] *[[Gnadau]] *[[Groß Rosenburg]] *[[Lödderitz]] *[[Pömmelte]] *[[Sachsendorf, Saxony-Anhalt|Sachsendorf]] *[[Tornitz]] *[[Wespen]] *[[Zuchau]] {{div col end}} == Kakambal na bayan == Si Barby ay [[Kinakapatid na lungsod|kakambal]] sa: * {{Flagicon|Germany}} [[Schöppenstedt]], Alemanya * {{Flagicon|Lithuania}} [[Aukštadvaris]], Litwanya * {{Flagicon|Poland}} [[Pruchnik]], Polonya == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Upper Saxon Circle}}{{Cities and towns in Salzlandkreis (district)}} [[Kategorya:Mga pinagmulan sa wikang Aleman ng CS1 (de)]] [[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]] 9fop5xyek30953nwg4osay2aq3ad0kx Mga Kanlurang Eslabo 0 319278 1964281 2022-08-23T03:52:33Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1105935733|West Slavs]]" wikitext text/x-wiki Ang mga '''Kanlurang''' '''Eslabo''' ay mga [[Mga Eslabo|Eslabo]] na nagsasalita ng mga [[Mga wikang Kanlurang Eslabo|wikang Kanlurang Eslabo.]]<ref name="GRE12">{{Cite book|author=Ilya Gavritukhin, [[Vladimir Petrukhin]]|title=Slavs|url=https://bigenc.ru/ethnology/text/3625013|publisher=[[Great Russian Encyclopedia]] (in 35 vol.) Vol. 30.|date=2015|editor=[[Yury Osipov]]|pages=388—389}}</ref><ref name="ptak2">{{cite book|url=https://archive.org/stream/04GolabTheOriginsOfTheSlavs/The%20origins%20of%20the%20Slavs%20a%20linguist%27s%20view_djvu.txt|last=Gołąb|first=Zbigniew|date=1992|title=The Origins of the Slavs: A Linguist's View|pages=12–13|location=Columbus, Ohio|publisher=Slavica Publishers|quote=The present-day Slavic peoples are usually divided into the three following groups: West Slavic, East Slavic, and South Slavic. This division has both linguistic and historico-geographical justification, in the sense that on the one hand the respective Slavic languages show some old features which unite them into the above three groups, and on the other hand the pre- and early historical migrations of the respective Slavic peoples distributed them geographically in just this way.}}</ref> Humiwalay sila sa mga [[Mga Maagang Eslabo|karaniwang Eslabo]] noong ika-7 siglo, at nagtatag ng mga independiyenteng politika sa [[Gitnang Europa]] noong ika-8 hanggang ika-9 na siglo.<ref name="GRE1">{{Cite book}}</ref> Ang mga wikang Kanlurang Eslabo ay nag-iba-iba sa kanilang mga pormang pinatunayan sa kasaysayan noong ika-10 hanggang ika-14 na siglo.<ref name="Skorvid2">{{Cite book|author=Sergey Skorvid|title=Slavic languages|url=https://bigenc.ru/linguistics/text/3625253|publisher=[[Great Russian Encyclopedia]] (in 35 vol.) Vol. 30.|date=2015|editor=[[Yury Osipov]]|pages=396—397—389}}</ref> Ngayon, ang mga pangkat na nagsasalita ng mga wikang Kanlurang Eslabo ay kinabibilangan ng mga Polako, Tseko, Eslobako, at Sorbo.<ref>{{cite book|last1=Butcher|first1=Charity|title=The handbook of cross-border ethnic and religious affinities|date=2019|location=London|isbn=9781442250222|page=90}}</ref><ref>{{cite book|last1=Vico|first1=Giambattista|title=Statecraft : the deeds of Antonio Carafa = (De rebus gestis Antonj Caraphaei)|date=2004|publisher=P. Lang|location=New York|isbn=9780820468280|page=374}}</ref><ref>{{cite book|last1=Hart|first1=Anne|title=The beginner's guide to interpreting ethnic DNA origins for family history : how Ashkenazi, Sephardi, Mizrahi & Europeans are related to everyone else|date=2003|publisher=iUniverse|location=New York, N.Y.|isbn=9780595283064|page=57}}</ref> Mula sa ikalabindalawang siglo pataas, karamihan sa mga Kanlurang Eslabo ay nagbalik-loob sa [[Simbahang Katolikong Romano|Romano Katolisismo]], sa gayon ay nasa ilalim ng impluwensyang pangkultura ng [[Simbahang Latin]], na nagpatibay ng [[alpabetong Latin]], at may posibilidad na maging mas malapit na isinama sa mga kultural at intelektuwal na pag-unlad sa [[kanlurang Europa]] kaysa sa mga Silangang Eslabo, na lumipat sa [[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Ortodoksong Kristiyanismo]] at nagpatibay ng [[Alpabetong Siriliko|Alpabetong Siriliko.]]<ref>{{cite book|last1=Wiarda|first1=Howard J.|title=Culture and foreign policy : the neglected factor in international relations|date=2013|publisher=Ashgate|location=Burlington, Vt.|isbn=9781317156048|page=39}}</ref><ref>{{cite book|last1=Dunn|first1=Dennis J.|title=The Catholic Church and Soviet Russia, 1917-39|date=2017|location=New York|isbn=9781315408859|pages=8-9}}</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} [[Kategorya:Lahat ng mga artikulong may pangungusap na walang pinagmulan]] 5xzrishua01dwte62vvm6o67zz7y0f1 1964288 1964281 2022-08-23T03:59:37Z Ryomaandres 8044 wikitext text/x-wiki Ang mga '''Kanlurang''' '''Eslabo''' ay mga [[Mga Eslabo|Eslabo]] na nagsasalita ng mga [[Mga wikang Kanlurang Eslabo|wikang Kanlurang Eslabo.]]<ref name="GRE12">{{Cite book|author=Ilya Gavritukhin, [[Vladimir Petrukhin]]|title=Slavs|url=https://bigenc.ru/ethnology/text/3625013|publisher=[[Great Russian Encyclopedia]] (in 35 vol.) Vol. 30.|date=2015|editor=[[Yury Osipov]]|pages=388—389}}</ref><ref name="ptak2">{{cite book|url=https://archive.org/stream/04GolabTheOriginsOfTheSlavs/The%20origins%20of%20the%20Slavs%20a%20linguist%27s%20view_djvu.txt|last=Gołąb|first=Zbigniew|date=1992|title=The Origins of the Slavs: A Linguist's View|pages=12–13|location=Columbus, Ohio|publisher=Slavica Publishers|quote=The present-day Slavic peoples are usually divided into the three following groups: West Slavic, East Slavic, and South Slavic. This division has both linguistic and historico-geographical justification, in the sense that on the one hand the respective Slavic languages show some old features which unite them into the above three groups, and on the other hand the pre- and early historical migrations of the respective Slavic peoples distributed them geographically in just this way.}}</ref> Humiwalay sila sa mga [[Mga Maagang Eslabo|karaniwang Eslabo]] noong ika-7 siglo, at nagtatag ng mga independiyenteng politika sa [[Gitnang Europa]] noong ika-8 hanggang ika-9 na siglo.<ref name="GRE1">{{Cite book}}</ref> Ang mga wikang Kanlurang Eslabo ay nag-iba-iba sa kanilang mga pormang pinatunayan sa kasaysayan noong ika-10 hanggang ika-14 na siglo.<ref name="Skorvid2">{{Cite book|author=Sergey Skorvid|title=Slavic languages|url=https://bigenc.ru/linguistics/text/3625253|publisher=[[Great Russian Encyclopedia]] (in 35 vol.) Vol. 30.|date=2015|editor=[[Yury Osipov]]|pages=396—397—389}}</ref> Ngayon, ang mga pangkat na nagsasalita ng mga wikang Kanlurang Eslabo ay kinabibilangan ng mga Polako, Tseko, Eslobako, at Sorabo.<ref>{{cite book|last1=Butcher|first1=Charity|title=The handbook of cross-border ethnic and religious affinities|date=2019|location=London|isbn=9781442250222|page=90}}</ref><ref>{{cite book|last1=Vico|first1=Giambattista|title=Statecraft : the deeds of Antonio Carafa = (De rebus gestis Antonj Caraphaei)|date=2004|publisher=P. Lang|location=New York|isbn=9780820468280|page=374}}</ref><ref>{{cite book|last1=Hart|first1=Anne|title=The beginner's guide to interpreting ethnic DNA origins for family history : how Ashkenazi, Sephardi, Mizrahi & Europeans are related to everyone else|date=2003|publisher=iUniverse|location=New York, N.Y.|isbn=9780595283064|page=57}}</ref> Mula sa ikalabindalawang siglo pataas, karamihan sa mga Kanlurang Eslabo ay nagbalik-loob sa [[Simbahang Katolikong Romano|Romano Katolisismo]], sa gayon ay nasa ilalim ng impluwensyang pangkultura ng [[Simbahang Latin]], na nagpatibay ng [[alpabetong Latin]], at may posibilidad na maging mas malapit na isinama sa mga kultural at intelektuwal na pag-unlad sa [[kanlurang Europa]] kaysa sa mga Silangang Eslabo, na lumipat sa [[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Ortodoksong Kristiyanismo]] at nagpatibay ng [[Alpabetong Siriliko|Alpabetong Siriliko.]]<ref>{{cite book|last1=Wiarda|first1=Howard J.|title=Culture and foreign policy : the neglected factor in international relations|date=2013|publisher=Ashgate|location=Burlington, Vt.|isbn=9781317156048|page=39}}</ref><ref>{{cite book|last1=Dunn|first1=Dennis J.|title=The Catholic Church and Soviet Russia, 1917-39|date=2017|location=New York|isbn=9781315408859|pages=8-9}}</ref> Sa lingguwistika, ang pangkat ng Kanlurang Eslabo ay maaaring nahahati sa tatlong subgrupo: [[Mga Lechita|Lechita]], kabilang ang Polako, Casubio at ang mga naglaho nang wikang [[Wikang Polabo|Polabo]] at [[Wikang Pomeranio|Pomeranio]] pati na rin ang [[Lusacia]] ([[Mga wikang Sorabo|Sorabo]]) at Tseko-Eslobako.<ref>Bohemia and Poland. Chapter 20.pp 512-513. [in:] Timothy Reuter. The New Cambridge Medieval History: c. 900-c.1024. 2000</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} [[Kategorya:Lahat ng mga artikulong may pangungusap na walang pinagmulan]] qqa1cq5lelmqhljgk9uzykkpae9i24j Wikang Polabo 0 319279 1964289 2022-08-23T05:31:26Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1098613841|Polabian language]]" wikitext text/x-wiki Ang '''wikang Polabo''' ay isang wikang [[Mga wikang Kanlurang Eslabo|Kanlurang Eslabo]] na sinasalita ng mga [[Mga Polabong Eslabo|Polabong Eslabo]] ({{Lang-de|Wenden}}) sa kasalukuyang hilagang-silangan ng [[Alemanya]] sa palibot ng ilog ng [[Ilog Elba|Elbe]] (''Łaba/Laba/Labe'' sa Eslabo), kung saan nagmula ang pangalan nito ("po Labe" – ''hanggang Elbe'' o ''[naglalakbay] sa Elbe''). Ito ay sinasalita humigit-kumulang hanggang sa pagbangon sa kapangyarihan ng [[Prusya]] noong kalagitnaan ng ika-18 siglo – nang ito ay pinalitan ng [[Mababang Aleman]] – sa mga lugar ng [[Mecklemburgo-Kanlurang Pomerania|Pomoré (Mecklemburgo-Kanlurang Pomerania)]], ihambing ang nauugnay na mga [[Mga Morino|Morino]] at [[Mga Veneto (Galo)|Veneto]] ng [[Armorica]]), gitnang ( [[Mittelmark]]) bahagi ng [[Brandeburgo|Branibor (Brandeburgo)]] at silangang [[Sahonya-Anhalt]] ([[Wittenberg (distrito)|Wittenberg]] na orihinal na bahagi ng [[Puting Serbia|Béla Serbia]]), gayundin sa silangang bahagi ng [[Wendland]] ([[Mababang Sahonya]]) at [[Schleswig-Holstein|Dravänia (Schleswig-Holstein)]], [[Ostholstein]] at [[Herzogtum Lauenburg|Lauenburg]]). Ang Polabo ay medyo mahaba din (hanggang sa ika-16 na siglo) na sinasalita sa at sa paligid ng mga lungsod ng [[Lübeck|Bukovéc (Lübeck)]], [[Oldenburg sa Holstein|Starigard (Oldenburg)]], at [[Hamburgo|Trava (Hamburgo)]] . Ang mga di-napatutunayang diyalektong Eslabo ng [[Rügen]] ay tila may higit na pagkakatulad sa Polabo kaysa mga uri ng [[Wikang Pomeranio|Pomeranio]].<ref>{{Cite journal |last=Lehr-Spławiński |first=Tadeusz |author-link=Tadeusz Lehr-Spławiński |year=1922 |title=Szczątki języka dawnych słowiańskich mieszkańców wyspy Rugii |journal=Slavia Occidentalis |language=pl |volume=II |pages=114–136}}</ref> Sa timog, may hangganan ito sa lugar ng [[Mga wikang Sorabo|wikang Sorabo]] sa [[Lusacia]]. == Mga Tala == {{Reflist}} == Mga sanggunian == * {{Citation |last=Olesch |first=Reinhold |title=Jezik polapskih Drevana: Stanje i zadaci istraživanja |url=http://suvlin.ffzg.hr/index.php/suvlin/article/view/387/298 |work=[[Suvremena Lingvistika]] |volume=15 |year=1977 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090506101919/http://suvlin.ffzg.hr/index.php/suvlin/article/view/387/298 |place=Zagreb |language=Serbo-Croatian |format=PDF |archive-date=2009-05-06 |author-link=Reinhold Olesch}} * {{Citation |last=Kapović |first=Mate |title=Uvod u indoeuropsku lingvistiku |year=2008 |place=[[Zagreb]] |publisher=[[Matica hrvatska]] |language=Serbo-Croatian |isbn=978-953-150-847-6 |author-link=Mate Kapović}} * {{Citation |last=Lehr-Spławiński |first=Tadeusz |title=Gramatyka połabska |year=1929 |place=Lwów |publisher=Lwowska Bibljoteka Slawistyczna |language=pl |author-link=Tadeusz Lehr-Spławiński}} * {{Citation |last=Rzetelska-Feleszko |first=Ewa |title=Enzyklopädie des Europäischen Ostens |year=2002 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927005136/http://www.uni-klu.ac.at/eeo/Polabisch.pdf |chapter=Polabisch |chapter-url=http://www.uni-klu.ac.at/eeo/Polabisch.pdf |place=Klagenfurt |language=German |archive-date=2007-09-27 |author-link=Ewa Rzetelska-Feleszko}} * {{Citation |last=Polański |first=Kazimierz |title=The Slavonic languages |year=1993 |editor-last=Bernard Comrie and Greville G. Corbett |chapter=Polabian |place=London & New York |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-28078-5}} * ''Słownik etymologiczny języka Drzewian połabskich'', Part 1: ed. Tadeusz Lehr-Spławiński & Kazimierz Polański, Wrocław, 1962, from Part 2 on: ed. K. Polański, Wrocław, 1971– * Kazimierz Polański & Janusz Sehnert: ''Polabian-English Dictionary''. The Hague: Mouton 1967 {{Slavic languages}}{{Pomeranian history}} [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Latin]] 1z019uix2xhmrsbpn6lwf098jtveghy Germania Slavica 0 319280 1964293 2022-08-23T07:30:41Z Ryomaandres 8044 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1098130174|Germania Slavica]]" wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG/300px-Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG|thumb|322x322px| Mga yugto ng pamayanan sa silangan ng Aleman, 700–1400, na may mga hangganan ng [[Banal na Imperyong Romano]] (noong [[Tratado ng Namysłów|1348]]) na nakabalangkas]] Ang '''''Germania Slavica''''' ay isang [[Historyograpiya|hitoryograpikong]] termino na ginamit mula noong dekada '50 upang tukuyin ang tanawin ng medyebal na [[hangganan ng wika]] (halos silangan ng linyang [[Ilog Elba|Elbe]]-[[Saale]]) sona sa pagitan ng mga [[Mga Aleman|Aleman]] at [[Mga Eslabo|Eslabo]] sa [[Gitnang Europa]] sa isang banda at isang ika-20 siglong siyentipikong itinalagang pangkat na saliksikin ang mga kondisyon sa lugar na iyon noong [[Mataas na Gitnang Kapanahunan]] sa kabilang banda.<ref>Christian Lübke, ''Struktur und Wandel im Früh- und Hochmittelalter: eine Bestandsaufnahme aktueller Forschungen zur Germania Slavica'', [[Franz Steiner Verlag]], 1998, p.9, {{ISBN|3515071148}}</ref><ref>{{Cite web |last=J. Hackmann |title=From Germania Slavica to Slavia Germanica? (От Germania Slavica к Slavia Germanica?)// Studia Slavica et Balcanica Petropolitana |url=https://www.academia.edu/37523677/From_Germania_Slavica_to_Slavia_Germanica_%D0%9E%D1%82_Germania_Slavica_%D0%BA_Slavia_Germanica_Studia_Slavica_et_Balcanica_Petropolitana_2_22_2017 |access-date=September 6, 2020 |publisher=Academia}}</ref> Hinahati ng mananalaysay na si [[Klaus Zernack]] ang Germania Slavica sa:<ref> Christian Lübke, ''Struktur und Wandel im Früh- und Hochmittelalter: eine Bestandsaufnahme aktueller Forschungen zur Germania Slavica'', Franz Steiner Verlag, 1998, p.14, {{ISBN|3515071148}} </ref> * ''Germania Slavica I'' sa pagitan ng mga ilog ng [[Ilog Elba|Elbe]] at [[Saale]] sa kanluran at ng [[Oder]] sa silangan, na naging bahagi ng [[Silangang Francia|Francia]] at kalaunan ng mga [[Banal na Imperyong Romano]] bilang mga [[Marca (teritoryo)|marca]] * ''Germania Slavica II'' silangan ng ''Germania Slavica I'' at kanluran ng [[Kasaysayan ng Polonya sa ilalim ng dinastiyang Piasta|Kaharian ng Polonya]], na binubuo ng mga dukadong [[Silesya|Silesio]], [[Dukado ng Pomeranyo|Pomeranyo]], at [[Prusya (rehiyon)|Prusya]] pati na rin ang [[Neumark]]. == Mga sanggunian == {{Reflist}} 6ennrrrjytsg6celpfvtqjv3p41h5j5 Usapan:Kuwentong-bayan 1 319282 1964319 2022-08-23T11:26:57Z 180.194.196.1 Bagong pahina: anu ang answer mga ferson ~~~~ wikitext text/x-wiki anu ang answer mga ferson [[Natatangi:Mga ambag/180.194.196.1|180.194.196.1]] 11:26, 23 Agosto 2022 (UTC) 6ozuqao9fel8tf11lxa9ddwk54vpwbn