Vikikitap:Köy çeşmesi

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="tr">
  <siteinfo>
    <sitename>Vikikitap</sitename>
    <dbname>trwikibooks</dbname>
    <base>https://tr.wikibooks.org/wiki/Anasayfa</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.22</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Ortam</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Özel</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Tartışma</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Kullanıcı</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Kullanıcı mesaj</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Vikikitap</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Vikikitap tartışma</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Dosya</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dosya tartışma</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki tartışma</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Şablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Şablon tartışma</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Yardım</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Yardım tartışma</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategori</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategori tartışma</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Yemek</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Yemek tartışma</namespace>
      <namespace key="110" case="first-letter">Vikiçocuk</namespace>
      <namespace key="111" case="first-letter">Vikiçocuk tartışma</namespace>
      <namespace key="112" case="first-letter">Kitaplık</namespace>
      <namespace key="113" case="first-letter">Kitaplık tartışma</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modül</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Modül tartışma</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Vikikitap:Köy çeşmesi</title>
    <ns>4</ns>
    <id>1656</id>
    <revision>
      <id>53570</id>
      <parentid>53172</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T09:27:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KöyünAbdalı</username>
        <id>18835</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77289" xml:space="preserve">{{/Başlık}}&lt;!-- Lütfen mesajlarınızı en alta ekleyin!  ---&gt;
Abdalın Hayatı

== Ad alanları için diğer adlar ==

@[[User:Vito Genovese|Vito Genovese]]'nin [[w:Vikipedi:Köy_çeşmesi_(teklifler)#Ad_alanları_için_diğer_adlar|bu sayfada]] &lt;small&gt;([[Özel:KalıcıBağ/23766316#Ad_alanları_için_diğer_adlar|kalıcı bağlantı]])&lt;/small&gt; anlattığı değişikliğin benzerini burada da yapmayı öneriyorum.

Vikikitap'ta halihazırda olan kısayollar şöyle:

&lt;pre&gt;	'+trwikibooks' =&gt; [
		'VK' =&gt; NS_PROJECT,         | Vikikitap
		'VÇ' =&gt; 110,                | Vikiçocuk
		'KAT' =&gt; NS_CATEGORY,       | Kategori
		'KİT' =&gt; 112,               | Kitaplık
	],&lt;/pre&gt;

Bunlara eklenmesini önerdiğim kısayollar şöyle:

&lt;pre&gt;
		'T' =&gt; NS_TALK,             | Tartışma
		'K' =&gt; NS_USER,             | Kullanıcı
		'WB' =&gt; NS_PROJECT,         | Vikikitap
		'Ş' =&gt; NS_TEMPLATE,         | Şablon
		'Y' =&gt; NS_HELP,             | Yardım&lt;/pre&gt;

--[[Kullanıcı:ToprakM|&lt;span style=&quot;color: red; font-size: 110%; font-family: old english text mt;&quot;&gt;'''''ToprakM'''''&lt;/span&gt;]] &lt;sup&gt; [[Kullanıcı mesaj:ToprakM|&lt;span style=&quot;color: brown;&quot;&gt;✉&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; 16.12, 16 Ekim 2020 (UTC)

:Burada Yemek diye bir ad alanı var ama özgün gönderideki beş veya daha fazla harf kısalması prensibi ve ayrıca tüm Türkçe projeler arasında standartlaştırma gereği Yardım'ın Y harfini alması mantıklı. Yemek sayfaları çok daha fazla olsa da. Destekliyorum.
:[[Kullanıcı:Vito Genovese|&lt;span style=&quot;color:#008000;&quot;&gt;'''Vito Genovese'''&lt;/span&gt;]] 16.16, 16 Ekim 2020 (UTC)
* [[Phab:T266608|Başvuruldu]] --[[Kullanıcı:ToprakM|&lt;span style=&quot;color: red; font-size: 110%; font-family: old english text mt;&quot;&gt;'''''ToprakM'''''&lt;/span&gt;]] &lt;sup&gt; [[Kullanıcı mesaj:ToprakM|&lt;span style=&quot;color: brown;&quot;&gt;✉&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; 21.02, 27 Ekim 2020 (UTC)

== Önemli: 27 Ekimde bakım çalışması ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Bu mesajı başka bir dilde okuyun]]  •  [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch+2020&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

[[foundation:|Wikimedia Vakfı]] birinci ve ikinci veri merkezi arasındaki geçişi test ediyor.  Bu sayede Vikipedi ve diğer Vikimedya vikileri bir afet hâlinde bile hizmet verebilecek. Wikimedia Teknoloji departmanının her şeyin kusursuz çalıştığından emin olması için planlanmış bir test yapması gerekli. Bu test verilerin bir sunucudan diğerine güvenli bir şekilde geçip geçemediğini gösterecek. Pek çok ekibin test ve beklenilmeyen sorunları düzeltmek için hazır olması gerekiyor. 

Bütün trafiği birinci veri merkezine '''27 Ekim 2020 Salı''' tarihinde geri aktaracaklar.

Maalesef bütün düzenlemeleri [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki'deki]] bazı kısıtlamalar yüzünden geçiş yaptığımız esnâda durdurmak zorundayız.  Bu aksamadan dolayı özür diliyor ve gelecekte bu durumu en aza indirebilmek için çalıştığımızı belirtmek istiyoruz. 

'''Bu süre zarfında bütün vikileri okuyabilecek fakat düzenleyemeyeceksiniz.'''

*27 Ekim Salı günü bir saate yakın bir süre düzenleme yapamayacaksınız. Test [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 14:00 UTC] saatinde başlayacak (14:00 WET, 15:00 CET, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST ve 28 Ekim Çarşamba  saat 03:00'te (NZST) Yeni Zelanda'da).
*Bu süreçte değişiklik yapmaya çalışırsanız, bir hata mesajı alacaksınız.  Bu süreçte hiçbir değişikliğin kaybolmamasını umuyoruz fakat bunu garanti edemiyoruz.  Hata mesajı görürseniz, lütfen her şey normale dönene kadar bekleyin.  Daha sonra değişikliklerinizi kaydedebileceksiniz.  Fakat biz, her ihtimale karşı değişikliklerinizin bir kopyasını almanızı tavsiye ediyoruz.

''Diğer etkiler'':

*Arka plandaki işlemler yavaşlayacak ve bazıları belki de kesilecek. Kırmızı bağlantılar normalde olduğu kadar çabuk güncellenemeyebilecek. Başka bir yerde önceden bağlantısı verilmiş bir madde yaratırsanız, bağlantı alışılandan daha uzun bir süre daha kırmızı kalacak. Bazı uzun süreli betikler durdurulmak zorunda kalacak.
*26 Ekim 2020 ile başlayan hafta içinde kod donmaları olabilir.  Hiçbir önemsiz kod dağıtımı gerçekleşmeyecek.

Bu proje ihtiyaç halinde ertelenebilir.  [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2020_switch|Plan takvimini wikitech.wikimedia.org]] adresinde okuyabilirsiniz. Herhangi bir değişiklik plan takviminde ilan edilecektir.  Bu konu hakkında daha fazla bildirim yapılacaktır. İşlem gerçekleşmeden yarım saat önce tüm vikilerde bir uyarı görüntülenecek '''Lütfen bu bilgiyi kendi topluluğunuzla paylaşın.'''&lt;/div&gt;&lt;/div&gt; -- &lt;span dir=ltr&gt;[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])&lt;/span&gt;  17.10, 21 Ekim 2020 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=20519839 listesini kullanan Trizek (WMF)@metawiki  --&gt;

== Başvuru ==

[[Vikikitap_tartışma:Hizmetlilik_başvurusu/Vito_Genovese#2020|''Şurada'']] geçici bir hizmetlilik + arayüz yöneticiliği başvurusunda bulundum, gerekçeler başvuru metninde yer alıyor.

[[Kullanıcı:Vito Genovese|&lt;span style=&quot;color:#008000;&quot;&gt;'''Vito Genovese'''&lt;/span&gt;]] 18.38, 2 Kasım 2020 (UTC)

== Wiki of functions naming contest - Round 2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{int:Hello}}.
Reminder: Please help to choose the name for the new Wikimedia wiki project - the library of functions. The finalist vote starts today. The finalists for the name are: &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Wikicode, Wikicodex, Wikifunctions, Wikifusion, Wikilambda, Wikimedia Functions&lt;/span&gt;. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest/Names|please learn more and vote now]]''' at Meta-wiki.
{{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]
&lt;/div&gt; 22.10, 5 Kasım 2020 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=20564572 listesini kullanan Quiddity (WMF)@metawiki  --&gt;

== [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation|Community Wishlist Survey 2021]] ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]]
'''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Topluluk Dilek Listesi Anketi]]''' şu an oylamaya açık!
Bu anket, toplulukların [[m:Community Tech|Topluluk Teknik]] ekibinin önümüzdeki yıl ne üzerinde çalışacağına karar verdikleri süreçtir. '''{{#time:j xg|2020-11-30|{{PAGELANGUAGE}}}}''', tarihine kadar önerilerinizi  yapmanızı veya diğer önerileri geliştirecek düşüncelerinizi paylaşmanızı istiyoruz.
Topluluklar teklifleri {{#time:j xg|2020-12-08|{{PAGELANGUAGE}}}} ve {{#time:j xg|2020-12-21|{{PAGELANGUAGE}}}} tarihleri arasında oylayacak.

Topluluk Teknik takımı deneyimli Wikimedia editörleri için araçlara odaklandı.
Teklifleri herhangi bir dilde yazabilirsiniz, biz bunları sizler için çevireceğiz. Teşekkür ediyor ve tekliflerinizi görmek için sabırsızlanıyoruz!
&lt;/div&gt;

&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;[[m:user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]&lt;/span&gt;

18.15, 20 Kasım 2020 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Other_TOP20&amp;oldid=20689748 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Wikidata descriptions changes to be included more often in Recent Changes and Watchlist ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''Sorry for sending this message in English. Translations are available on [[m:Special:MyLanguage/Announcements/Announcement Wikidata descriptions in watchlist|this page]]. Feel free to translate it in more languages!''

As you may know, you can include changes coming from Wikidata in your Watchlist and Recent Changes ([[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist|in your preferences]]). Until now, this feature didn’t always include changes made on Wikidata descriptions due to the way Wikidata tracks the data used in a given article.

Starting on December 3rd, the Watchlist and Recent Changes will include changes on the descriptions of Wikidata Items that are used in the pages that you watch. This will only include descriptions in the language of your wiki to make sure that you’re only seeing changes that are relevant to your wiki.

This improvement was requested by many users from different projects. We hope that it can help you monitor the changes on Wikidata descriptions that affect your wiki and participate in the effort of improving the data quality on Wikidata for all Wikimedia wikis and beyond.

Note: if you didn’t use the Wikidata watchlist integration feature for a long time, feel free to give it another chance! The feature has been improved since the beginning and the content it displays is more precise and useful than at the beginning of the feature in 2015.

If you encounter any issue or want to provide feedback, feel free to use [[Phab:T191831|this Phabricator ticket]]. Thanks!

[[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14.39, 30 Kasım 2020 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lea_Lacroix_(WMDE)/wikis&amp;oldid=20728482 listesini kullanan Lea Lacroix (WMDE)@metawiki  --&gt;

== 2020 Coolest Tool Award Ceremony on December 11th ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello all,

The ceremony of the 2020 [[m:Coolest_Tool_Award|Wikimedia Coolest Tool Award]] will take place virtually on Friday, December 11th, at 17:00 GMT. This award is highlighting tools that have been nominated by contributors to the Wikimedia projects, and the ceremony will be a nice moment to show appreciation to the tools developers and maybe discover new tools!

You will find more information [[m:Coolest_Tool_Award|here]] about the livestream and the discussions channels. Thanks for your attention, [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 10.55, 7 Aralık 2020 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=20734978 listesini kullanan Lea Lacroix (WMDE)@metawiki  --&gt;

== 2021 Topluluk İstek Listesi Anketinde ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]]
'''Tüm kullanıcılarımızı [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Topluluk İstek Listesi Anketinde]] oy kullanmaya çağırıyoruz. Şu andan itibaren {{#time:j xg|2020-12-21|tr}} tarihine kadar istediğiniz sayıda istek için oy verebilirsiniz.'''

Bu ankette deneyimli kullanıcılar için yeni araç geliştirme ve araç geliştirme istekleri yer alıyor. Oylamadan sonra taleplerinizi karşılamak için elimizden gelenin en iyisini yapacağız. En çok talep edilenlere öncelik vereceğiz.

Bizler, yani [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] ekibi,  [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Vakfı]]'nın bir ekibiyiz. Düzenleme ve viki yönetim araçlarını oluşturuyor ve geliştiriyoruz. Çalışmalarımız, Topluluk İstek Listesi Anketinin sonuçlarına göre belirleniyor. Her yıl bir kez topluluğun talepleri toplanıyor. İki hafta sonra en çok talep edilen araçları belirlemek için oy verme süreci başlıyor. Ardından, bizler üzerinde çalışacaklarımızı seçiyoruz. Bazı çalışmalar gönüllü geliştiriciler veya diğer takımlar tarafından desteklenebilir.

Oylarınızı bekliyoruz. Teşekkürler!
&lt;/div&gt;
[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]

15.55, 11 Aralık 2020 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Other_TOP20&amp;oldid=20689748 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Moving Wikimania 2021 to a Virtual Event ==

&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Wikimania_logo_with_text_2.svg|right|alt=Wikimania's logo.|75px]]

''{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}''

[[:m:Wikimania 2021|Wikimania will be a virtual event this year]], and hosted by a wide group of community members. Whenever the next in-person large gathering is possible again, [[:m:ESEAP Hub|the ESEAP Core Organizing Team]] will be in charge of it. Stay tuned for more information about how ''you'' can get involved in the planning
process and other aspects of the event. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2021-January/096141.html Please read the longer version of this announcement on wikimedia-l]. 

''ESEAP Core Organizing Team, Wikimania Steering Committee, Wikimedia Foundation Events Team'', 15.15, 27 Ocak 2021 (UTC) 
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Wikimania21&amp;oldid=21014617 listesini kullanan Elitre (WMF)@metawiki  --&gt;

== Project Grant Open Call ==

This is the announcement for the [[m:Grants:Project|Project Grants program]] open call that started on January 11, with the submission deadline of February 10, 2021.&lt;br&gt; This first open call will be focussed on Community Organizing proposals. A second open call focused on research and software proposals is scheduled from February 15 with a submission deadline of March 16, 2021.&lt;br&gt;

For the Round 1 open call, we invite you to propose grant applications that fall under community development and organizing (offline and online) categories. Project Grant funds are available to support individuals, groups, and organizations to implement new experiments and proven ideas, from organizing a better process on your wiki, coordinating a campaign or editathon series to providing other support for community building.  We offer the following resources to help you plan your project and complete a grant proposal:&lt;br&gt;

* Weekly proposals clinics via Zoom during the Open Call. Join us for [[m:Grants:Project|#Upcoming_Proposal_Clinics|real-time discussions]] with Program Officers and select thematic experts and get live feedback about your Project Grants proposal. We’ll answer questions and help you make your proposal better. We also offer these support pages to help you build your proposal:
* [[m:Grants:Project/Tutorial|Video tutorials]] for writing a strong application&lt;br&gt;
* General [[m:Grants:Project/Plan|planning page]] for Project Grants &lt;br&gt;
* [[m:Grants:Project/Learn|Program guidelines and criteria]]&lt;br&gt;

Program officers are also available to offer individualized proposal support upon request. Contact us if you would like feedback or more information.&lt;br&gt;

We are excited to see your grant ideas that will support our community and make an impact on the future of Wikimedia projects. Put your idea into motion, and [[m:Grants:Project/Apply|submit your proposal]] by February 10, 2021!&lt;br&gt;

Please feel free to get in touch with questions about getting started with your grant application, or about serving on the Project Grants Committee. Contact us at projectgrants{{at}}wikimedia.org. Please help us translate this message to your local language. [[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 08.00, 28 Ocak 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=20808431 listesini kullanan RSharma (WMF)@metawiki  --&gt;

== Wiki Loves Folklore 2021 is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2021|Wiki Loves Folklore 2021]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the 1st till the 28th of February.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2021 submitting] them in this commons contest.

Please support us in translating the [[:c:Commons: Wiki Loves Folklore 2021|project page]] and a [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:Translate?group=Centralnotice-tgroup-wikiloveslove2020&amp;language=en&amp;filter=%21translated&amp;action=translate|one-line banner message] to help us spread the word in your native language.

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''

[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 13.25, 6 Şubat 2021 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wll&amp;oldid=21073884 listesini kullanan Tiven2240@metawiki  --&gt;

== Wikifunctions logo contest ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{Int:Hello}}. Lütfen yeni Wikifunctions wiki logosu için bir tasarım konsepti seçmeye yardım edin. Oylama bugün başlıyor ve 2 hafta süreyle açık kalacak. Katılmak istiyorsanız, Meta-Wiki’de '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wikifunctions logo concept/Vote|lütfen daha fazla bilgi edinin ve şimdi oy verin]]'''. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]&lt;/div&gt; 01.45, 2 Mart 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=21087740 listesini kullanan Quiddity (WMF)@metawiki  --&gt;

== Universal Code of Conduct – 2021 consultations ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
=== Universal Code of Conduct Phase 2 ===

{{int:please-translate}}

The [[:wmf:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''Universal Code of Conduct (UCoC)''']] provides a universal baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement and all its projects. The project is currently in Phase 2, outlining clear enforcement pathways. You can read more about the whole project on its [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''project page''']].

==== Drafting Committee: Call for applications ====

The Wikimedia Foundation is recruiting volunteers to join a committee to draft how to make the code enforceable. Volunteers on the committee will commit between 2 and 6 hours per week from late April through July and again in October and November. It is important that the committee be diverse and inclusive, and have a range of experiences, including both experienced users and newcomers, and those who have received or responded to, as well as those who have been falsely accused of harassment.

To apply and learn more about the process, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|Universal Code of Conduct/Drafting committee]].

==== 2021 community consultations: Notice and call for volunteers / translators ====

From 5 April – 5 May 2021 there will be conversations on many Wikimedia projects about how to enforce the UCoC. We are looking for volunteers to translate key material, as well as to help host consultations on their own languages or projects using suggested [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations/Discussion|key questions]]. If you are interested in volunteering for either of these roles, please [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/2021 consultations|contact us]] in whatever language you are most comfortable.

To learn more about this work and other conversations taking place, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations|Universal Code of Conduct/2021 consultations]].

-- [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|talk]]) 21.46, 5 Nisan 2021 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Without_Russian,_Polish_and_translated/1&amp;oldid=21302384 listesini kullanan MNadzikiewicz (WMF)@metawiki  --&gt;

== Line numbering coming soon to all wikis ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  

[[File:Technical_Wishes_–_Line_numbering_-_2010_wikitext_editor.png|thumb|Example]]
From April 15, you can enable line numbering in some wikitext editors - for now in the template namespace, coming to more namespaces soon. This will make it easier to detect line breaks and to refer to a particular line in discussions. These numbers will be shown if you enable the syntax highlighting feature ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror extension]]), which is supported in the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|2010]] and [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017]] wikitext editors. 

More information can be found on [[m:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|this project page]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:talk:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|on this talk page]].
&lt;/div&gt; -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 15.09, 12 Nisan 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=21329014 listesini kullanan Johanna Strodt (WMDE)@metawiki  --&gt;

== Suggested Values ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  

From April 29, it will be possible to suggest values for parameters in templates. Suggested values can be added to [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] and will then be shown as a drop-down list in [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|VisualEditor]]. This allows template users to quickly select an appropriate value. This way, it prevents potential errors and reduces the effort needed to fill the template with values. It will still be possible to fill in values other than the suggested ones.

More information, including the supported parameter types and how to create suggested values: [[mw:Help:TemplateData#suggestedvalues|[1]]] [[m:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters|[2]]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Suggested values for template parameters|on this talk page]].

&lt;/div&gt; [[m:User:Timur Vorkul (WMDE)|Timur Vorkul (WMDE)]] 14.08, 22 Nisan 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=21361904 listesini kullanan Timur Vorkul (WMDE)@metawiki  --&gt;

== Universal Code of Conduct News – Issue 1 ==

&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Universal Code of Conduct News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 1, June 2021'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1|Read the full newsletter]]&lt;/span&gt;
----
Welcome to the first issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct News]]! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code, and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC.

Please note, this is the first issue of UCoC Newsletter which is delivered to all subscribers and projects as an announcement of the initiative. If you want the future issues delivered to your talk page, village pumps, or any specific pages you find appropriate, you need to [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|subscribe here]].

You can help us by translating the newsletter issues in your languages to spread the news and create awareness of the new conduct to keep our beloved community safe for all of us. Please [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|add your name here]] if you want to be informed of the draft issue to translate beforehand. Your participation is valued and appreciated.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;
* '''Affiliate consultations''' – Wikimedia affiliates of all sizes and types were invited to participate in the UCoC affiliate consultation throughout March and April 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec1|continue reading]])
* '''2021 key consultations''' – The Wikimedia Foundation held enforcement key questions consultations in April and May 2021 to request input about UCoC enforcement from the broader Wikimedia community. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec2|continue reading]])
* '''Roundtable discussions''' – The UCoC facilitation team hosted two 90-minute-long public roundtable discussions in May 2021 to discuss UCoC key enforcement questions. More conversations are scheduled. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec3|continue reading]])
* '''Phase 2 drafting committee''' – The drafting committee for the phase 2 of the UCoC started their work on 12 May 2021. Read more about their work. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec4|continue reading]])
* '''Diff blogs''' – The UCoC facilitators wrote several blog posts based on interesting findings and insights from each community during local project consultation that took place in the 1st quarter of 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec5|continue reading]])&lt;/div&gt;
--[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 23.05, 11 Haziran 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SOyeyele_(WMF)/Announcements/Other_languages&amp;oldid=21578291 listesini kullanan SOyeyele (WMF)@metawiki  --&gt;

== Wikimania 2021: Individual Program Submissions ==

[[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]]
Dear all,

Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021.

'''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]].

Below are some links to guide you through;
* [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]]
* [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]]
* [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]]

Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. 

'''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. 

'''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have.  Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]]

Best regards,

[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 04.18, 16 Haziran 2021 (UTC)

On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21597568 listesini kullanan Bodhisattwa@metawiki  --&gt;

== Editing news 2021 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Bunu başka bir dilde okuyun]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Bu çok dilli gazete için abonelik listesi]]&lt;/em&gt;

[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Yeni katkıda bulunanların, katılan tüm Vikipedilerde yorum tamamlama oranı|thumb|296x296px|Yeni kullanıcılar Yanıtla aracı aktif iken bir tartışma sayfasında yorum paylaşmaya çalıştıklarında, yorum göndermede daha başarılı oldular. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Kaynak])]]

Bu yılın başlarında, Düzenleme ekibi [[mw:Talk pages project/Replying|Yanıtla Aracı]] hakkında geniş bir araştırma yaptı. Ana hedef, Yanıtla Aracının [[mw:Talk pages project/Glossary|yeni kullanıcıların]] viki üzerinde iletişim kurmasına yardımcı olup olmadığını öğrenmekti. İkinci amaç, yeni kullanıcıların aracı kullanarak yaptığı yorumların, yeni kullanıcıların wikitext düzenleyicisiyle yaptığı yorumlardan daha az geri döndürülmesi gerekip gerekmediğini görmekti.

Anahtar sonuçlar şunlardı:

* Yanıtla aracı otomatik olarak açık olan (&quot;varsayılan olarak açık&quot;) yeni kullanıcıların, bir tartışma sayfasına yorum gönderme olasılığı [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ daha yüksekti].
* Yeni kullanıcıların Yanıtla Aracı ile yaptığı yorumlar, yeni kullanıcıların normal sayfa düzenleme ile yaptığı yorumlara kıyasla geri döndürülmesi [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ daha az olasıydı].

Bu sonuçlar, Düzenleme ekibine aracın yararlı olduğuna dair güven verir.

&lt;strong&gt;Geleceğe bakış&lt;/strong&gt;

Ekip, önümüzdeki aylarda Yanıtla aracını devre dışı bırakma tercihi ile herkesin kullanımına sunmayı planlıyor. Bu zaten Arapça, Çekçe ve Macarca Vikipedi'de gerçekleşti.

Sonraki adım, [[phab:T280599|bir teknik sorunu çözmek]]. Ardından, Yanıtla aracı önce [[phab:T267379|araştırmaya katılan Vikipedi'lere]] dağıtılacak. Bundan ardından ise, diğer Vikipedi'lere ve WMF tarafından barındırılan tüm vikilere aşamalı olarak dağıtılacak.

&quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot;nı [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Özelliklerinden]] şimdi açabilirsiniz. Yanıtla aracını aldıktan sonra, tercihlerinizi istediğiniz zaman [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]] sayfasından değiştirebilirsiniz.

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|tartışma]])
&lt;/div&gt; 14.14, 24 Haziran 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21624491 listesini kullanan Elitre (WMF)@metawiki  --&gt;

== Server switch ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Bu mesajı başka bir dilde okuyun]]  •  [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch+2020&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

[[foundation:|Wikimedia Vakfı]] birinci ve ikinci veri merkezi arasındaki geçişi test ediyor.  Bu sayede Vikipedi ve diğer Vikimedya vikileri bir afet hâlinde bile hizmet verebilecek. Wikimedia Teknoloji departmanının her şeyin kusursuz çalıştığından emin olması için planlanmış bir test yapması gerekli. Bu test verilerin bir sunucudan diğerine güvenli bir şekilde geçip geçemediğini gösterecek. Pek çok ekibin test ve beklenilmeyen sorunları düzeltmek için hazır olması gerekiyor. &lt;!--

 Bütün trafiği birinci veri merkezine '''27 Ekim 2020 Salı''' tarihinde geri aktaracaklar. --&gt;

Maalesef bütün düzenlemeleri [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki'deki]] bazı kısıtlamalar yüzünden geçiş yaptığımız esnâda durdurmak zorundayız.  Bu aksamadan dolayı özür diliyor ve gelecekte bu durumu en aza indirebilmek için çalıştığımızı belirtmek istiyoruz. 

'''Bu süre zarfında bütün vikileri okuyabilecek fakat düzenleyemeyeceksiniz.'''

*2021-06-29 günü bir saate yakın bir süre düzenleme yapamayacaksınız. Test [https://zonestamp.toolforge.org/1624975200 14:00 UTC] saatinde başlayacak (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST,  23:00 JST ve 2021-06-30 saat 03:00'te (NZST) Yeni Zelanda'da).
*Bu süreçte değişiklik yapmaya çalışırsanız, bir hata mesajı alacaksınız.  Bu süreçte hiçbir değişikliğin kaybolmamasını umuyoruz fakat bunu garanti edemiyoruz.  Hata mesajı görürseniz, lütfen her şey normale dönene kadar bekleyin.  Daha sonra değişikliklerinizi kaydedebileceksiniz.  Fakat biz, her ihtimale karşı değişikliklerinizin bir kopyasını almanızı tavsiye ediyoruz.

''Diğer etkiler'':

*Arka plandaki işlemler yavaşlayacak ve bazıları belki de kesilecek. Kırmızı bağlantılar normalde olduğu kadar çabuk güncellenemeyebilecek. Başka bir yerde önceden bağlantısı verilmiş bir madde yaratırsanız, bağlantı alışılandan daha uzun bir süre daha kırmızı kalacak. Bazı uzun süreli betikler durdurulmak zorunda kalacak.
*2021-06-28 ile başlayan hafta içinde kod donmaları olabilir.  Hiçbir önemsiz kod dağıtımı gerçekleşmeyecek.

Bu proje ihtiyaç halinde ertelenebilir.  [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2021_switch|Plan takvimini wikitech.wikimedia.org]] adresinde okuyabilirsiniz. Herhangi bir değişiklik plan takviminde ilan edilecektir.  Bu konu hakkında daha fazla bildirim yapılacaktır. İşlem gerçekleşmeden yarım saat önce tüm vikilerde bir uyarı görüntülenecek '''Lütfen bu bilgiyi kendi topluluğunuzla paylaşın.'''&lt;/div&gt;&lt;/div&gt; [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 01.19, 27 Haziran 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=21463754 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Movement Strategy announces [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|the Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee]]. The Call opens August 2, 2021 and closes September 1, 2021.

The Committee is expected to represent [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Diversity_and_Expertise_Matrices|diversity in the Movement]]. Diversity includes gender, language, geography, and experience. This comprises participation in projects, affiliates, and the Wikimedia Foundation.

English fluency is not required to become a member. If needed, translation and interpretation support is provided. Members will receive an allowance to offset participation costs. It is US$100 every two months.

We are looking for people who have some of the following [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|skills]]:

* Know how to write collaboratively. (demonstrated experience is a plus) 
* Are ready to find compromises. 
* Focus on inclusion and diversity. 
* Have knowledge of community consultations. 
* Have intercultural communication experience. 
* Have governance or organization experience in non-profits or communities. 
* Have experience negotiating with different parties. 

The Committee is expected to start with 15 people. If there are 20 or more candidates, a mixed election and selection process will happen. If there are 19 or fewer candidates, then the process of selection without election takes place.

Will you help move Wikimedia forward in this important role? Submit your candidacy [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|here]]. Please contact strategy2030[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org with questions.

&lt;/div&gt;
[[Kullanıcı:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[Kullanıcı mesaj:Xeno (WMF)|mesaj]]) 00.12, 3 Ağustos 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikibooks&amp;oldid=21828257 listesini kullanan Xeno (WMF)@metawiki  --&gt;

== The 2022 Community Wishlist Survey will happen in January ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello everyone,

We hope all of you are as well and safe as possible during these trying times! We wanted to share some news about a change to the Community Wishlist Survey 2022. We would like to hear your opinions as well.

Summary:

&lt;div style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;
We will be running the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] 2022 in January 2022. We need more time to work on the 2021 wishes. We also need time to prepare some changes to the Wishlist 2022. In the meantime, you can use a [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|dedicated sandbox to leave early ideas for the 2022 wishes]].
&lt;/div&gt;

=== Proposing and wish-fulfillment will happen during the same year ===

In the past, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] team has run the Community Wishlist Survey for the following year in November of the prior year. For example, we ran the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Wishlist for 2021]] in November 2020. That worked well a few years ago. At that time, we used to start working on the Wishlist soon after the results of the voting were published.

However, in 2021, there was a delay between the voting and the time when we could start working on the new wishes. Until July 2021, we were working on wishes from the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Wishlist for 2020]].

We hope having the Wishlist 2022 in January 2022 will be more intuitive. This will also give us time to fulfill more wishes from the 2021 Wishlist.

=== Encouraging wider participation from historically excluded communities ===

We are thinking how to make the Wishlist easier to participate in. We want to support more translations, and encourage under-resourced communities to be more active. We would like to have some time to make these changes.

=== A new space to talk to us about priorities and wishes not granted yet ===

We will have gone 365 days without a Wishlist. We encourage you to approach us. We hope to hear from you in the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]], but we also hope to see you at our bi-monthly Talk to Us meetings! These will be hosted at two different times friendly to time zones around the globe.

We will begin our first meeting '''September 15th at 23:00 UTC'''. More details about the agenda and format coming soon!

=== Brainstorm and draft proposals before the proposal phase ===

If you have early ideas for wishes, you can use the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|new Community Wishlist Survey sandbox]]. This way, you will not forget about these before January 2022. You will be able to come back and refine your ideas. Remember, edits in the sandbox don't count as wishes!

=== Feedback ===
* What should we do to improve the Wishlist pages?
* How would you like to use our new [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|sandbox?]]
* What, if any, risks do you foresee in our decision to change the date of the Wishlist 2022?
* What will help more people participate in the Wishlist 2022?

Answer on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]] (in any language you prefer) or at our Talk to Us meetings.
&lt;/div&gt;

[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 00.23, 7 Eylül 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=21980442 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Server switch ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. 

They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, 14 September 2021'''.

Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. 

'''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.'''

*You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 14 September 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1631628049 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday, 15 September).
*If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case.

''Other effects'':

*Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped.
* We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards.

This project may be postponed if necessary.  You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''&lt;/div&gt;&lt;/div&gt; [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 00.45, 11 Eylül 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=21980442 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Talk to the Community Tech ==

[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|frameless|50px]]

[[:m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2021-09 Talk to Us|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Community_Wishlist_Survey/Updates/2021-09_Talk_to_Us&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

Hello!

As we have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|recently announced]], we, the team working on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]], would like to invite you to an online meeting with us. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210915T2300 '''September 15th, 23:00 UTC'''] on Zoom, and will last an hour. [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 '''Click here to join'''].

'''Agenda'''

* [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Status report 1#Prioritization Process|How we prioritize the wishes to be granted]]
* [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|Why we decided to change the date]] from November 2021 to January 2022
* Update on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes
* Questions and answers

'''Format'''

The meeting will not be recorded or streamed. Notes without attribution will be taken and published on Meta-Wiki. The presentation (first three points in the agenda) will be given in English.

We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them [[m:Talk:Community Wishlist Survey|on the Community Wishlist Survey talk page]] or send to sgrabarczuk@wikimedia.org.

[[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] (the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] manager) will be hosting this meeting.

'''Invitation link'''

* [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online]
* Meeting ID: 898 2861 5390
* One tap mobile
** +16465588656,,89828615390# US (New York)
** +16699006833,,89828615390# US (San Jose)
* [https://wikimedia.zoom.us/u/kctR45AI8o Dial by your location]

See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 03.03, 11 Eylül 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=21980442 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Let's talk about the Desktop Improvements ==

[[File:Annotated Wikipedia Vector interface (logged-out).png|thumb]]
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello!

Have you noticed that some wikis have a [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|different desktop interface]]? Are you curious about the next steps? Maybe you have questions or ideas regarding the design or technical matters?

Join an online meeting with the team working on the Desktop Improvements! It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20211012T1600 October 12th, 16:00 UTC] on Zoom. It will last an hour. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/82936701376 Click here to join]'''.

'''Agenda'''
* Update on the recent developments
* [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Sticky Header|Sticky header]] - presentation of the demo version
* Questions and answers, discussion
'''Format'''

The meeting will not be recorded or streamed. Notes will be taken in a [https://docs.google.com/document/d/1G4tfss-JBVxyZMxGlOj5MCBhOO-0sLekquFoa2XiQb8/edit# Google Docs file]. The presentation part (first two points in the agenda) will be given in English.

We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them on the [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|talk page]] or send them to sgrabarczuk@wikimedia.org.

[[user:OVasileva (WMF)|Olga Vasileva]] (the team manager) will be hosting this meeting.

'''Invitation link'''
* [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online]
* Meeting ID: &lt;span dir=ltr&gt;829 3670 1376&lt;/span&gt;
* [https://wikimedia.zoom.us/u/kB5WUc7yZ Dial by your location]
We hope to see you!&lt;/div&gt; [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 01.05, 5 Ekim 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Varia&amp;oldid=22122011 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Hareket Tüzüğü tasarı komitesi üyelerinin seçimi için oylamalar başladı ==

Dünyanın dört bir tarafından toplamda 70 Wikimedian bu seçimlerde 7 koltuk için mücadele ediyor.

'''Oylama 12 - 24 Ekim 2021 tarihleri arasında yapılacaktır (Tüm dünyada).'''

Komite toplamda 15 üyeden oluşacak: Çevrimiçi topluluklar 7 üyeyi oylayacak, 6 üye Wikimedia'ya bağlı iştirakler tarafından paralel işleyişle seçilecek ve 2 üye Wikimedia Vakfı tarafından atanacak. Planlamalara göre 1 Kasım 2021'de komite oluşturulması tamamlanacak.

Oyunuzu netleştirmek üzere her aday hakkında kendi dilinizde bilgi sahibi olun: &lt;https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates&gt;

Tasarı Komitesi hakkında bilgi alın: &lt;https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee&gt;

Bu seçimde oylama öneri uygulamasının denemelerini yapıyoruz. Araç üzerinde kendinize tıklayarak size en yakın adayı görüntüleyebilirsiniz! Bakınız: &lt;https://mcdc-election-compass.toolforge.org/&gt;

Detaylı duyuru için buraya bakabilirsiniz: &lt;https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections&gt;

'''SecurePoll üzerinden oy kullan:''' &lt;https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections&gt;

En iyi dileklerimizle,

Hareket Stratejisi &amp; Yönetimi takımı, Wikimedia Vakfı

[[Kullanıcı:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[Kullanıcı mesaj:MNadzikiewicz (WMF)|mesaj]]) 07.34, 13 Ekim 2021 (UTC)

== Hareket Tüzüğü Tasarı Komitesinin yeni üyeleriyle tanışın ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hareket Tüzüğü Tasarı Komitesi seçim süreci tamamlandı.
* [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|Seçim sonuçları yayımlandı]]. 1018 katılımcı komite için yedi üye seçti: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''.
* [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|İştiraklerin seçimi]] sonucunda da altı üye seçildi: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''.
* Wikimedia Vakfı ise iki üye [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|atadı]]: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''.

Komite çalışmalarına başlamak üzere bir araya gelecek. Komite çeşitlilik ve uzmanlık boşluklarını doldurmak üzere gerekli görürse üç üye daha atayabilecek.

[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Hareket Tüzüğü]] tasarı süreciyle ilgilenmeyi düşünüyorsanız, güncellemeleri [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|Meta üzerinden]] takip edin ve [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram grubuna] katılın.

Hareket Stratejisi ve Yönetim ekibinden teşekkürlerimizle&lt;section end=&quot;announcement-content&quot;/&gt;

10.06, 3 Kasım 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/tr&amp;oldid=22182736 listesini kullanan MNadzikiewicz (WMF)@metawiki  --&gt;

== Mütevelli Heyeti seçimleri hakkında yaklaşan Geri Bildirim Çağrısı ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content /&gt;
:''Bu mesajın Meta-viki üzerinde farklı dillere çevrilmiş olarak da bulabilirsiniz.''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Mütevelli Heyeti, 7 Ocak - 10 Şubat 2022 arasında yapılması planlanan, yaklaşan Heyet Seçimleri için geri bildirim çağrısı hazırlıyor.

Ayrıntılar görüşmeden bir hafta önce kesinleşecek olsa da, bu görüşme sırasında geri bildirim için sorulacak en az iki soruyu onayladık:

* Heyet içinde gelişmekte olan toplulukların adil bir şekilde temsil edilmesini sağlamanın en iyi yolu nedir?

* Adayların seçim sırasında ne gibi katılımları olmalıdır?

Ek sorular eklenebilecek olmakla birlikte, Hareket Stratejisi ve Yönetimi takımı, topluluk üyeleri ve iştirakleri için çağrı öncesinde değerlendirme yapmak ve onaylanan sorular hakkında fikirler geliştirmek için zaman sağlamak istiyor. Aynı anda tam bir soru listesine sahip olmadığımız için özür diliyoruz. Soru listesi yalnızca bir veya iki soruyla genişletilmelidir. Amaç, topluluğu isteklerle boğmak değil, bu önemli sorular hakkında bildirimde bulunmak ve memnuniyetle geri bildirimde bulunmaktır.

'''Bu çağrı sırasında yerel tartışmaları organize etmeye yardımcı olmak ister misiniz?'''

[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Hareket Stratejisi ve Yönetimi ekibi]] ile Meta, [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram] ya da msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org üzerinde e-posta ile iletişime geçin.

Herhangi bir soru ya da çekinceniz varsa bize ulaşın. Hareket Stratejisi ve Yönetimi ekibinde 3 Ocak'a kadar asgari düzeyde personel bulunacak. Bu süreçte geciken herhangi bir cevabı lütfen anlayışla karşılayın. Ayrıca, Aralık tatillerinde bazı topluluk üyelerinin ve bağlı kuruluşlarının çevrimdışı olduğunun da farkındayız. Tatildeyken mesajımız size ulaştıysa özür dileriz.

En iyi dileklerimizle,

Hareket Stratejisi ve Yönetimi&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

{{int:thank-you}} [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 20.24, 27 Aralık 2021 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/tr&amp;oldid=22182736 listesini kullanan Xeno (WMF)@metawiki  --&gt;

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 28th''' of February.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2022 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2022|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''

--[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 13.15, 9 Ocak 2022 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&amp;oldid=22560402 listesini kullanan Tiven2240@metawiki  --&gt;

== 2022 Topluluk İstek Listesi Anketi ==

[[File:Community Wishlist Survey Lamp.svg|right|200px]]
'''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|2022 Topluluk İstek Listesi Anketi]]'''

Bu anket, toplulukların [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Topluluk Teknik]] ekibinin önümüzdeki yıl ne üzerinde çalışacağına karar verdikleri süreçtir. '''23 Ocak''', tarihine kadar önerilerinizi yapmanızı veya diğer önerileri geliştirecek düşüncelerinizi paylaşmanızı istiyoruz.

Topluluklar teklifleri 28 Ocak ve 11 Şubat tarihleri arasında oylayacak.

Topluluk Teknik ekibi deneyimli Wikimedia editörleri için araçlara odaklandı. Teklifleri herhangi bir dilde yazabilirsiniz, biz bunları sizler için çevireceğiz. Teşekkür ediyor ve tekliflerinizi görmek için sabırsızlanıyoruz! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 20.04, 10 Ocak 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Other_TOP20/tr&amp;oldid=22381339 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Subscribe to the This Month in Education newsletter - learn from others and share your stories ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Dear community members, 

Greetings from the EWOC Newsletter team and the education team at Wikimedia Foundation. We are very excited to share that we on tenth years of Education Newsletter ([[m:Education/News|This Month in Education]]) invite you to join us by [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|subscribing to the newsletter on your talk page]] or by [[m:Education/News/Newsroom|sharing your activities in the upcoming newsletters]]. The Wikimedia Education newsletter is a monthly newsletter that collects articles written by community members using Wikimedia projects in education around the world, and it is published by the EWOC Newsletter team in collaboration with the Education team. These stories can bring you new ideas to try, valuable insights about the success and challenges of our community members in running education programs in their context. 

If your affiliate/language project is developing its own education initiatives, please remember to take advantage of this newsletter to publish your stories with the wider movement that shares your passion for education. You can submit newsletter articles in your own language or submit bilingual articles for the education newsletter. For the month of January the deadline to submit articles is on the 20th January. We look forward to reading your stories.

Older versions of this newsletter can be found in the [[outreach:Education/Newsletter/Archives|complete archive]].

More information about the newsletter can be found at [[m:Education/News/Publication Guidelines|Education/Newsletter/About]].

For more information, please contact spatnaik{{@}}wikimedia.org.
------
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[User:ZI Jony|&lt;span style=&quot;color:#8B0000&quot;&gt;'''ZI Jony'''&lt;/span&gt;]] [[User talk:ZI Jony|&lt;sup&gt;&lt;span style=&quot;color:Green&quot;&gt;&lt;i&gt;(Talk)&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]], {{&lt;includeonly&gt;subst:&lt;/includeonly&gt;#time:l G:i, d F Y|}} (UTC)&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:ZI_Jony/MassMessage/Awareness_of_Education_Newsletter/List_of_Village_Pumps&amp;oldid=21244129 listesini kullanan ZI Jony@metawiki  --&gt;

== Hareket Stratejisi ve Yönetimi Haberleri - 5. Sayı ==

&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Hareket Stratejisi ve Yönetimi Haberleri'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''5. Sayı, Ocak 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Bültenin tamamını okuyun''']]&lt;/span&gt;
----
Hareket Stratejisi ve Yönetimi Haberlerinin (önceki adı Evrensel Davranış Kuralları Haberleri) beşinci sayısına hoşgeldiniz! Bu revize edilen bülten Hareket Tüzüğü, Evrensel Davranış Kuralları, Hareket Stratejisi Uygulama hibeleri, Heyet seçimleri ve HSY ile ilgili diğer konular hakkındaki haber ve gelişmeleri içeriyor.

Bu bülten üç ayda bir yayınlanıyor, diğer daha sık yayınlanan güncellemeler ise abonelerine haftalık ya da iki haftada bir olarak ulaştırılıyor. Bu güncellemeleri almak istiyorsanız lütfen [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|buradan]] abone olmayı unutmayın.
&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Heyet seçimleri hakkında geribildirim çağrısı''' - Sizi yaklaşan WMF Mütevelli Heyeti seçimleri hakkında geribildirimlerinizi vermeye çağırıyoruz. Bu çağrı 10 Ocak 2022'de başladı ve 16 Şubat 2022'de sona erecek. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|okumaya devam edin]])
*'''Evrensel Davranış Kuralları Değerlendirmesi''' - 2021'de WMF topluluklaara Evrensel Davranış Kuralları politika metninin nasıl uygulanacağını danıştı. Uygulama esaslarının revize edilen metninin Mart ayındaki topluluk oylamasına kadar hazır olması bekleniyor. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|okumaya devam edin]])
*'''Hareket Stratejisi Uygulama Hibeleri''' - Bazı ilginç teklifleri incelemeye devam ederken, Hareket Stratejisi önerilerinden bazı özel girişimleri destekleyen daha çok teklif ve fikirleri de teşvik ve davet ediyoruz. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|okumaya devam edin]])
*'''Bülten İçin Yeni Bir Yönerge''' - EDK Bülteni HSY Bültenine dahil olmaya devam ederken, bu bülten için yeni bir yönerge düşünülmesi ve belirlenmesi hakkında kolaylaştırıcı takıma katılın.  ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|okumaya devam edin]])
*'''Fark Blogları''' - Wikimedia Fark'taki en son HSY yayınlarına bir göz atın. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|okumaya devam edin]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

[[Kullanıcı:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[Kullanıcı mesaj:Xeno (WMF)|mesaj]]) 00.23, 31 Ocak 2022 (UTC)

== Wiki Loves Folklore is extended till 15th March ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]]
Greetings from Wiki Loves Folklore International Team,

We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc.

We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language.

Best wishes,

'''International Team'''&lt;br /&gt;
'''Wiki Loves Folklore'''

[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 04.50, 22 Şubat 2022 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=22754428 listesini kullanan Rockpeterson@metawiki  --&gt;

== Coming soon ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
=== Several improvements around templates ===
Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki:
* Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]),
* Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]),
* and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right).

All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. &lt;/div&gt; - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 12.39, 28 Şubat 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=22907463 listesini kullanan Johanna Strodt (WMDE)@metawiki  --&gt;

== Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow ==

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]]
International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. 

([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram])

The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]]

A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on  [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]].

We look forward for your immense co-operation.

Thanks 
Wiki Loves Folklore international Team
[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 14.40, 14 Mart 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=22754428 listesini kullanan Rockpeterson@metawiki  --&gt;

== Coming soon: Improvements for templates ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;tr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;!--T:11--&gt;
[[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Şablon kutusundaki temel değişiklikler.]]
Merhaba! Projenize yakında şablonlarla ilgili daha fazla değişiklik gelecek:

[[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|Görsel Düzenleyici]]'deki ve [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Kaynak Düzenleyici]]'deki şablon kutusu '''temel olarak''' geliştirilecektir. Bu değişiklik(ler); şablonların amacı, şablonun nasıl görüntüleneceği ve parametrelerin nasıl ekleneceği konusunda kullanıcıların daha iyi anlamasına olanak sağlayacaktır.
* Daha fazla bilgi için ilgili [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|proje sayfasını]] veya [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|tartışma sayfasını]] ziyaret edin.

Kullanıcılar, söz dizimi vurgulamada ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] uzantısı), '''renk körü dostu''' adlı ayarı aktifleştirebileceklerdir.
* Daha fazla bilgi için ilgili [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|proje sayfasını]] veya [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|tartışma sayfasını]] ziyaret edin.

Değişikliklerin 10 Mayıs'ta aktif bir hâle gelmesi planlanmaktadır. Bu güncelleme, [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Teknik]]'in [[m:WMDE Technical Wishes/Templates|şablonlar]] alanındaki son geliştirmesi kapsamındadır. 

Geri bildirimlerinizi ilgili tartışma sayfalarında görmeyi çok isteriz!
&lt;/div&gt; -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 11.14, 29 Nisan 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=23222263 listesini kullanan Johanna Strodt (WMDE)@metawiki  --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18.55, 2 Mayıs 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 listesini kullanan Quiddity (WMF)@metawiki  --&gt;

== Masaüstü Geliştirmeleri Hakkında ==

[[File:WP20Symbols MediaWiki light background.svg|200px|right]]
Merhaba!

Bazı wikilerin [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|farklı masaüstü arayüzü]] olduğunu fark ettiniz mi? Sonraki adımları merak ediyor musunuz? Tasarım veya teknik konularla ilgili sorularınız veya fikirleriniz var mı?

Masaüstü Geliştirmeleri üzerinde çalışan ekiple çevrimiçi bir toplantıya katılın! Zoom aracılığıyla '''17 Mayıs 2022 [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220517T1200 12:00 UTC], [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220517T1900 19:00 UTC]''' üzerinden gerçekleşecek. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/86217494304 Katılmak için buraya basınız]'''. Toplantı kimliği: 86217494304. [https://wikimedia.zoom.us/u/k7CirSh8W Konumunuza göre arayın].

'''Konu'''

* Son gelişmeler hakkında güncellemeler
* Sorular, cevaplar ve tartışma

'''Tarz'''

Toplantı kaydedilmeyecek veya yayınlanmayacaktır. Notlar bir [https://docs.google.com/document/d/1G4tfss-JBVxyZMxGlOj5MCBhOO-0sLekquFoa2XiQb8/edit# Google Dokümanlar dosyasında] paylaşılacaktır. [[mw:User:OVasileva_(WMF)|Olga Vasileva]] (Ürün Müdürü) bu toplantıya ev sahipliği yapacak. Sunum İngilizce olarak verilecektir.

İngilizce, İtalyanca, Lehçe olarak sorulan soruları yanıtlayabiliriz; ayrıca sadece ilk toplantıda: Farsça, Vietnamca; sadece ikinci toplantıda: Portekizce, İspanyolca, Rusça soruları cevaplayabiliriz. deki dillerden sorulan soruları yanıtlayabiliriz. Önceden soru sormak isterseniz sorularınızı [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|tartışma sayfasına]] yazınız veya sgrabarczuk@wikimedia.org'ye gönderiniz.

Bu toplantıda hem [[foundation:Friendly_space_policy|Dost alan politikası]] hem de Wikimedia teknik alanları için [[mw:Special:MyLanguage/Code_of_Conduct|Davranış Kuralları]] geçerlidir. [[foundation:Privacy_policy|WMF Gizlilik Politikası]]'na tabi değildir.

Seni görmeyi umut ediyoruz! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|mesaj]]) 01.49, 17 Mayıs 2022 (UTC)
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Other_TOP20/tr&amp;oldid=22381339 listesini kullanan SGrabarczuk (WMF)@metawiki  --&gt;

== Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Hi, Greetings

The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced!

We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]'''

Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project.

We hope to have you contribute to the campaign next year.

'''Thank you,'''

'''Wiki Loves Folklore International Team'''

--[[Kullanıcı:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Kullanıcı mesaj:MediaWiki message delivery|mesaj]]) 16.13, 4 Temmuz 2022 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Mesajı gönderen kullanıcı: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=23454230 listesini kullanan Tiven2240@metawiki  --&gt;</text>
      <sha1>6sr50ye6y2ycxkucbwpcrgdfihocbjl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/Vezinler</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12658</id>
    <revision>
      <id>53561</id>
      <parentid>53447</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:32:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Düzensizlikler */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3392" xml:space="preserve">Türkçe gramerinde, kısa köklere eklenilen ekler ile yeni kelimeler türetilmektedir. Örneğin &quot;susmak&quot; fiilini geçişli yapmak için -tır ekini ekleriz, &quot;susturmak&quot; olur. Bu sebeple Türkçe sondan eklemeli diller kategorisine girer.

Arapça kelimeler ise genellikle üç ünsüzden oluşan bir köke dayalıdır. Buna '''sülasi kök''' adı verilmektedir. Bu ünsüzleri '''vezin''' ismi verilen kalıplara yerleştirerek yeni kelimeler türetiriz. Örneğin سكون (sükûn) kelimesinin kökünü oluşturan س ك ن harflerini تفعیل (tefˁîl) veznine ekleyince &quot;sakinleştirmek&quot; anlamına gelen تسكین (teskin) masdarını elde ederiz. Osmanlıcada Arapça kökenli sözcüklerin hangi kökten hangi vezinle türetildiği konusu, bu sahada uzmanlaşmaya çalışan kişiler için mühim bir husustur. Zira Arapça sözcüklerin harekesiz şekilde yazıldığı Osmanlıcada kelimeleri doğru teşhis edebilmek için vezin bilgisi büyük kolaylık sağlamaktadır.

Vezinlerin adları sülasi kökleri temsilen sabit üç ünsüzün kullanılmasına dayanır: ف ع ل yani f, ˁ (ayn) ve l. Bu üç ünsüz cebirdeki x, y ve z gibidir. Yerlerine istediğimiz ünsüzleri ekleyerek yeni kelimeler türetebiliriz. Örneğin شمس şems sözcüğünde üç ünsüz bulunmaktadır: ش ,م ,س ş, m, s. Bu sözcüğün vezni sözcükteki ünlüyü de yerine koyduğumuzda فَعْل faˁl şeklinde olur.

Eğer bir sözcükte sülasi kökten başka ünsüzler de bulunuyorsa bunlar da veznin adına eklenir. Mesela معرفت maˁrifet sözcüğünde kök ع ,ر ,ف yani Ayn, Re ve Fe'dir. Mim ve Te ünsüzleri ise kelime türetmede kullanılan ekleme ünsüzlerdir. Kökün yerine ف ع ل ünsüzlerini koyduğumuzda sözcüğün vezni مفعلة mefˁile(t) olarak bulunur.

==Düzensizlikler (Aksam-ı Seba)==
===Sahih Kökler===
Çekimlenirken çok bir düzensizlik göstermeyen köklere '''sahih''' kökler denir. Bu köklerin içinde و (vav) veya ی (ye) harfi bulunmaz. 

Ünsüzlerinden birisi hemze olan köklere '''mehmuz''' kökler denir. Bu kökler çoğunlukla düzenlidir, ancak bazı vezinlerde nadiren düzensizlikler olabilir.

Son iki ünsüzü aynı olan köklere de '''muzaaf''' kökler denir. Bunlar da nadiren düzensizlik gösterir.

Tamamen düzenli köklere ise '''salim''' kökler denir.
===Mutel Kökler===
Eğer bir sülasi kökte و (vav) veya ی (ye) harflerinden birisi bulunuyorsa bu ünsüzler sık sık düzensizliklere sebep olur. 

İlk ünlüsü Vav veya Ye olan köklere '''misal''' kökler denir, çünkü bu kökler vav veya ye içeren köklerden en düzenli, yani salim köklere en çok benzeyen olandır. İlk ünlünün Ye olması nadirdir, ancak Vav ile başlayan kökler bolcadır. Örnek olarak وجود (vücut) kelimesi, افعال (if'âl) vezninde Vav'ını kaybeder ve ایجاد (icat) şekline bürünür.

Ortadaki harfi Vav veya Ye olan köklere ise '''ecvef''' kökler denir. Ecvef kökler daha sık düzensizlik gösterirler. Örnek olarak دور (devir) kelimesi, فاعل (fâ'il) veznine getirildiğinde Vav, Hemze'ye dönüşür ve دائر (dair) olur.

En düzensiz olan kökler de son harfi Vav veya Ye olanlardır. Bu köklere '''nakıs''' kökler denir. Bu kökler o kadar düzensizdir ki, bazı durumlarda Vav veya Ye'nin varlığını fark etmek oldukça zordur.
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>n9in7dhz2a5q4m4hbc1fg15624ma0kw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53562</id>
      <parentid>53561</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:33:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mutel Kökler */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3458" xml:space="preserve">Türkçe gramerinde, kısa köklere eklenilen ekler ile yeni kelimeler türetilmektedir. Örneğin &quot;susmak&quot; fiilini geçişli yapmak için -tır ekini ekleriz, &quot;susturmak&quot; olur. Bu sebeple Türkçe sondan eklemeli diller kategorisine girer.

Arapça kelimeler ise genellikle üç ünsüzden oluşan bir köke dayalıdır. Buna '''sülasi kök''' adı verilmektedir. Bu ünsüzleri '''vezin''' ismi verilen kalıplara yerleştirerek yeni kelimeler türetiriz. Örneğin سكون (sükûn) kelimesinin kökünü oluşturan س ك ن harflerini تفعیل (tefˁîl) veznine ekleyince &quot;sakinleştirmek&quot; anlamına gelen تسكین (teskin) masdarını elde ederiz. Osmanlıcada Arapça kökenli sözcüklerin hangi kökten hangi vezinle türetildiği konusu, bu sahada uzmanlaşmaya çalışan kişiler için mühim bir husustur. Zira Arapça sözcüklerin harekesiz şekilde yazıldığı Osmanlıcada kelimeleri doğru teşhis edebilmek için vezin bilgisi büyük kolaylık sağlamaktadır.

Vezinlerin adları sülasi kökleri temsilen sabit üç ünsüzün kullanılmasına dayanır: ف ع ل yani f, ˁ (ayn) ve l. Bu üç ünsüz cebirdeki x, y ve z gibidir. Yerlerine istediğimiz ünsüzleri ekleyerek yeni kelimeler türetebiliriz. Örneğin شمس şems sözcüğünde üç ünsüz bulunmaktadır: ش ,م ,س ş, m, s. Bu sözcüğün vezni sözcükteki ünlüyü de yerine koyduğumuzda فَعْل faˁl şeklinde olur.

Eğer bir sözcükte sülasi kökten başka ünsüzler de bulunuyorsa bunlar da veznin adına eklenir. Mesela معرفت maˁrifet sözcüğünde kök ع ,ر ,ف yani Ayn, Re ve Fe'dir. Mim ve Te ünsüzleri ise kelime türetmede kullanılan ekleme ünsüzlerdir. Kökün yerine ف ع ل ünsüzlerini koyduğumuzda sözcüğün vezni مفعلة mefˁile(t) olarak bulunur.

==Düzensizlikler (Aksam-ı Seba)==
===Sahih Kökler===
Çekimlenirken çok bir düzensizlik göstermeyen köklere '''sahih''' kökler denir. Bu köklerin içinde و (vav) veya ی (ye) harfi bulunmaz. 

Ünsüzlerinden birisi hemze olan köklere '''mehmuz''' kökler denir. Bu kökler çoğunlukla düzenlidir, ancak bazı vezinlerde nadiren düzensizlikler olabilir.

Son iki ünsüzü aynı olan köklere de '''muzaaf''' kökler denir. Bunlar da nadiren düzensizlik gösterir.

Tamamen düzenli köklere ise '''salim''' kökler denir.
===Mutel Kökler===
Eğer bir sülasi kökte و (vav) veya ی (ye) harflerinden birisi bulunuyorsa, bu ünsüzler sık sık düzensizliklere sebep olur. Bu sebeple Vav ve Ye ünsüzlerine '''illetli harfler''' denilir.

İlk ünlüsü Vav veya Ye olan köklere '''misal''' kökler denir, çünkü bu kökler vav veya ye içeren köklerden en düzenli, yani salim köklere en çok benzeyen olandır. İlk ünlünün Ye olması nadirdir, ancak Vav ile başlayan kökler bolcadır. Örnek olarak وجود (vücut) kelimesi, افعال (if'âl) vezninde Vav'ını kaybeder ve ایجاد (icat) şekline bürünür.

Ortadaki harfi Vav veya Ye olan köklere ise '''ecvef''' kökler denir. Ecvef kökler daha sık düzensizlik gösterirler. Örnek olarak دور (devir) kelimesi, فاعل (fâ'il) veznine getirildiğinde Vav, Hemze'ye dönüşür ve دائر (dair) olur.

En düzensiz olan kökler de son harfi Vav veya Ye olanlardır. Bu köklere '''nakıs''' kökler denir. Bu kökler o kadar düzensizdir ki, bazı durumlarda Vav veya Ye'nin varlığını fark etmek oldukça zordur.
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>7yp35w4h6dbm6rsk9c3y3bz5vkafc9y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Osmanlıca/Örnek2</title>
    <ns>10</ns>
    <id>13115</id>
    <revision>
      <id>53581</id>
      <parentid>53227</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:25:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Osmanlıca/Örnek]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Örnek2]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="131" xml:space="preserve">
{|class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 175%; border: 1px solid darkgreen&quot;| 
| style=&quot;background: aquamarine&quot;|{{{eski}}}
|-
|{{{yeni}}}
|}</text>
      <sha1>n90a69lwrm0x7xqf7agsm3if0xsy1jx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/Arapça Ses Bilgisi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13118</id>
    <revision>
      <id>53559</id>
      <parentid>53542</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:26:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19631" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Şedde her zaman yazılmaz. Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü gramatik bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki sessiz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, İki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemzenin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.

==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf nadiren kullanılır, Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -an eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşerler. Osmanlıcada neredeyse sadece İki Üstün kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| رسماً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>tt51r7ess883wmcqm3bvg0kz7d07i4r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53560</id>
      <parentid>53559</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:30:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tenvin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19631" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Şedde her zaman yazılmaz. Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü gramatik bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki sessiz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, İki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemzenin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.

==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf nadiren kullanılır, Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşerler. Osmanlıcada neredeyse sadece İki Üstün kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| رسماً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>b85qw7uig5uce69uj41k2nd6xaifuj9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53595</id>
      <parentid>53560</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:43:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20235" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Şedde her zaman yazılmaz. Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü gramatik bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki sessiz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, İki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemzenin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.
===İlletli Harfler===
Arapçada و (vav) ve ی (ye) harfleri tam olarak ünsüz sayılmazlar. Telaffuz olarak U ve İ'den bir farkları yoktur, ancak hecedeki pozisyonlarına göre ünsüz oldukları anlaşılır. Türkçede de Y ile İ'nin telaffuzu aynıdır, ama buna rağmen Y her pozisyonda bulunabilir. Arapçada ise Vav ve Ye her pozisyonda bulunamazlar, bu sebepten ötürü kelimeler çekimlenirken sık sık düşerler veya başka harflere dönüşürler. Bu şekilde düşen veya değişen Vav veya Ye harfleri ᵛ veya ʸ şeklinde gösterilecektir. Okuyucu bu harfleri telaffuz etmemelidir.
==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf nadiren kullanılır, Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşerler. Osmanlıcada neredeyse sadece İki Üstün kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| رسماً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>g4qfbforrdnf29l3v2bjn7ri4jnx8mn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/Masdarlar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13121</id>
    <revision>
      <id>53563</id>
      <parentid>53464</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:35:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sülasi Mücerred Masdarlar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19328" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ترك ذوق فرق حرب حرف ردّ ضمّ  فنّ نبض وصف أمر 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فعل علم زكر جسم فكر طبّ اذن عرق شعر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | حكم ظلم عسل فحش شكر لطف جرم
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شفق شرف وطن خبر غضب نظر هدف أبد ضرر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | دوام زوال خیال سلام أذان جزاء كباب
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكون وجود هجوم لزوم غرور حضور دخول خروج 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ضربه فضله غفلت رغبت رحبت نفرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ذلّت دقّت فقره قسمت شركت ملّت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | نسخه رتبه شبهه شهرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | جسارت شهادت كهانت فراغت وكالت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شكایت جنایت سیاست ضیافت زیارت 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكونت حكومت خشونت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | عصیان عرفان وجدان
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | بحران شكران خسران
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | هیجان جریان غلیان
|}
Dikkat edilmesi gereken bir husus, Vav veya Ye harflerinin sık sık kökten düşmesi, veya Vavların Ye'ye dönüşmesi söz konusu olabildiğidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضنبه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْعَالْ &lt;/big&gt;

ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفْعِیلْ &lt;/big&gt;

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; مُفَاعَلَة &lt;/big&gt;

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَعُّلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَاعُلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْتِعَالْ&lt;/big&gt;

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِنْفِعَالْ&lt;/big&gt;

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِسْتِفْعَالْ&lt;/big&gt;

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>09d9qitt8j2jziuuipqgnwpbsearodd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53564</id>
      <parentid>53563</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:38:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sülasi Mücerred Masdarlar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19327" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ترك ذوق فرق حرب حرف ردّ ضمّ  فنّ نبض وصف أمر 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فعل علم زكر جسم فكر طبّ اذن عرق شعر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | حكم ظلم عسل فحش شكر لطف جرم
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شفق شرف وطن خبر غضب نظر هدف أبد ضرر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | دوام زوال خیال سلام أذان جزاء كباب
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكون وجود هجوم لزوم غرور حضور دخول خروج 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ضربه فضله غفلت رغبت رحبت نفرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ذلّت دقّت فقره قسمت شركت ملّت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | نسخه رتبه شبهه شهرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | جسارت شهادت كهانت فراغت وكالت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شكایت جنایت سیاست ضیافت زیارت 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكونت حكومت خشونت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | عصیان عرفان وجدان
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | بحران شكران خسران
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | هیجان جریان غلیان
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضنبه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْعَالْ &lt;/big&gt;

ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفْعِیلْ &lt;/big&gt;

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; مُفَاعَلَة &lt;/big&gt;

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَعُّلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَاعُلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْتِعَالْ&lt;/big&gt;

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِنْفِعَالْ&lt;/big&gt;

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِسْتِفْعَالْ&lt;/big&gt;

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>djcs3p25697r9t73cnui1ftga9bdde3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53565</id>
      <parentid>53564</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:41:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sülasi Mücerred Masdarlar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19327" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ترك ذوق فرق حرب حرف ردّ ضمّ  فنّ نبض وصف أمر 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فعل علم زكر جسم فكر طبّ اذن عرق شعر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | حكم ظلم عسل فحش شكر لطف جرم
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شفق شرف وطن خبر غضب نظر هدف أبد ضرر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | دوام زوال خیال سلام أذان جزاء كباب
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكون وجود هجوم لزوم غرور حضور دخول خروج 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ضربه فضله غفلت رغبت رحبت نفرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ذلّت دقّت فقره قسمت شركت ملّت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | نسخه رتبه شبهه شهرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | جسارت شهادت كهانت فراغت وكالت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شكایت جنایت سیاست ضیافت زیارت 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكونت حكومت خشونت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | عصیان عرفان وجدان
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | بحران شكران خسران
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | هیجان جریان غلیان
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْعَالْ &lt;/big&gt;

ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفْعِیلْ &lt;/big&gt;

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; مُفَاعَلَة &lt;/big&gt;

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَعُّلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; تَفَاعُلْ&lt;/big&gt;

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِفْتِعَالْ&lt;/big&gt;

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِنْفِعَالْ&lt;/big&gt;

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; إِسْتِفْعَالْ&lt;/big&gt;

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>7sj6as4wxmjayj5yy88gj7n82sb5pzr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53574</id>
      <parentid>53565</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:19:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19204" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ترك ذوق فرق حرب حرف ردّ ضمّ  فنّ نبض وصف أمر 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فعل علم زكر جسم فكر طبّ اذن عرق شعر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | حكم ظلم عسل فحش شكر لطف جرم
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شفق شرف وطن خبر غضب نظر هدف أبد ضرر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | دوام زوال خیال سلام أذان جزاء كباب
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكون وجود هجوم لزوم غرور حضور دخول خروج 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ضربه فضله غفلت رغبت رحبت نفرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ذلّت دقّت فقره قسمت شركت ملّت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | نسخه رتبه شبهه شهرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | جسارت شهادت كهانت فراغت وكالت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شكایت جنایت سیاست ضیافت زیارت 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكونت حكومت خشونت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | عصیان عرفان وجدان
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | بحران شكران خسران
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | هیجان جریان غلیان
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}

ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>bqx7peucjrulgg117fe4xvmf9h0kpws</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53580</id>
      <parentid>53574</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:23:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* ˀifˁâl vezni */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19203" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ترك ذوق فرق حرب حرف ردّ ضمّ  فنّ نبض وصف أمر 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فعل علم زكر جسم فكر طبّ اذن عرق شعر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | حكم ظلم عسل فحش شكر لطف جرم
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شفق شرف وطن خبر غضب نظر هدف أبد ضرر
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | دوام زوال خیال سلام أذان جزاء كباب
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكون وجود هجوم لزوم غرور حضور دخول خروج 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ضربه فضله غفلت رغبت رحبت نفرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | ذلّت دقّت فقره قسمت شركت ملّت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | نسخه رتبه شبهه شهرت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | جسارت شهادت كهانت فراغت وكالت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | شكایت جنایت سیاست ضیافت زیارت 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | سكونت حكومت خشونت
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | عصیان عرفان وجدان
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | بحران شكران خسران
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | هیجان جریان غلیان
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}
ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>12gyxvvbggn6c4ydjyrb3qve41r3ln3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53594</id>
      <parentid>53580</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:24:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21181" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 70%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|أمر|ترك|ذوق|فرق|حرب|حرف|ردّ|ضمّ|فنّ|نبض|وصف|çeviri1=ˀemr|çeviri2=terk|çeviri3=ẕevḳ|çeviri4=farḳ|çeviri5=ḥarb|çeviri6=ḥarf|çeviri7=redd|çeviri8=ẓᵈamm|çeviri9=fenn|çeviri10=nabẓᵈ|çeviri11=vaṡf}} 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|فعل|علم|زكر|جسم|فكر|طبّ|اذن|عرق|شعر|çeviri1=fiˁl|çeviri2=ˁilm|çeviri3=zikr|çeviri4=cism|çeviri5=fikr|çeviri6=ṭıbb|çeviri7=ˀiẕn|çeviri8=ˁırḳ|çeviri9=şiˁr}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|حكم|ظلم|عمر|فحش|شكر|لطف|جرم|çeviri1=ḥükm|çeviri2=ẓulm|çeviri3=ˁömr|çeviri4=fuḥş|çeviri5=şükr|çeviri6=lüṭf|çeviri7=cürm}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شفق|شرف|وطن|خبر|غضب|نظر|هدف|أبد|ضرر|çeviri1=şafaḳ|çeviri2=şeref|çeviri3=vaṭan|çeviri4=ḫaber|çeviri5=gaẓᵈab|çeviri6=naẓar|çeviri7=hedef|çeviri8=ˀebed|çeviri9=ẓᵈarar}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|دوام|زوال|خیال|سلام|أذان|جزاء|كباب|çeviri1=devâm|çeviri2=zevâl|çeviri3=ḫayâl|çeviri4=selâm|çeviri5=ˀeẕân|çeviri6=cezâ|çeviri7=kebâb}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكون|وجود|هجوم|لزوم|غرور|حضور|دخول|خروج|çeviri1=sükûn|çeviri2=vücûd|çeviri3=hücûm|çeviri4=lüzûm|çeviri5=gurûr|çeviri6=ḥuẓᵈûr|çeviri7=duḫûl|çeviri8=ḫurûc}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ضربه|فضله|غفلت|رغبت|رحمت|نفرت|çeviri1=ḍarbe|çeviri2=faẓᵈla|çeviri3=gaflet|çeviri4=rağbet|çeviri5=raḥmet|çeviri6=nefret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ذلّت|دقّت|فقره|قسمت|شركت|ملّت|çeviri1=ẕillet|çeviri2=diḳḳat|çeviri3=fıḳra|çeviri4=ḳısmet|çeviri5=şirket|çeviri6=millet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|نسخه|رتبه|شبهه|شهرت|çeviri1=nüsḫa|çeviri2=rütbe|çeviri3=şübhe|çeviri4=şöhret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|جسارت|شهادت|كهانت|فراغت|وكالت|çeviri1=cesâret|çeviri2=şehâdet|çeviri3=kehânet|çeviri4=ferâgat|çeviri4=vekâlet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شكایت|جنایت|سیاست|ضیافت|زیارت|çeviri1=şikâyet|çeviri2=cinâyet|çeviri3=siyâset|çeviri4=ẓᵈiyâfet|çeviri4=ziyâret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكونت|حكومت|خشونت|رطوبت|çeviri1=sükûnet|çeviri2=ḥükûmet|çeviri3=ḫuşûnet|çeviri4=ruṭûbet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|عصیان|عرفان|وجدان|رضوان|çeviri1=ˁiṡyân|çeviri2=ˁirfân|çeviri3=vicdân|çeviri4=rıḍvân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|بحران|شكران|خسران|çeviri1=buḥrân|çeviri2=şükrân|çeviri3=ḫüsrân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|هیجان|جریان|غلیان|çeviri1=heyecân|çeviri2=cereyân|çeviri3=galeyân}}
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}
ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>gdsvx6rs0vopt9taig4jkenciuejrph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53596</id>
      <parentid>53594</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:46:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21192" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 70%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|أمر|ترك|ذوق|فرق|حرب|حرف|ردّ|ضمّ|فنّ|نبض|وصف|çeviri1=ˀemr|çeviri2=terk|çeviri3=ẕevḳ|çeviri4=farḳ|çeviri5=ḥarb|çeviri6=ḥarf|çeviri7=redd|çeviri8=ẓᵈamm|çeviri9=fenn|çeviri10=nabẓᵈ|çeviri11=vaṡf}} 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|فعل|علم|زكر|جسم|فكر|طبّ|اذن|عرق|شعر|çeviri1=fiˁl|çeviri2=ˁilm|çeviri3=zikr|çeviri4=cism|çeviri5=fikr|çeviri6=ṭıbb|çeviri7=ˀiẕn|çeviri8=ˁırḳ|çeviri9=şiˁr}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|حكم|ظلم|عمر|فحش|شكر|لطف|جرم|çeviri1=ḥükm|çeviri2=ẓulm|çeviri3=ˁömr|çeviri4=fuḥş|çeviri5=şükr|çeviri6=lüṭf|çeviri7=cürm}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شفق|شرف|وطن|خبر|غضب|نظر|هدف|أبد|ضرر|çeviri1=şafaḳ|çeviri2=şeref|çeviri3=vaṭan|çeviri4=ḫaber|çeviri5=gaẓᵈab|çeviri6=naẓar|çeviri7=hedef|çeviri8=ˀebed|çeviri9=ẓᵈarar}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|دوام|زوال|خیال|سلام|أذان|جزاء|كباب|çeviri1=devâm|çeviri2=zevâl|çeviri3=ḫayâl|çeviri4=selâm|çeviri5=ˀeẕân|çeviri6=cezâʸ|çeviri7=kebâb}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكون|وجود|هجوم|لزوم|غرور|حضور|دخول|خروج|çeviri1=sükûn|çeviri2=vücûd|çeviri3=hücûm|çeviri4=lüzûm|çeviri5=gurûr|çeviri6=ḥuẓᵈûr|çeviri7=duḫûl|çeviri8=ḫurûc}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ضربه|فضله|غفلت|رغبت|رحمت|نفرت|çeviri1=ḍarbe|çeviri2=faẓᵈla|çeviri3=gaflet|çeviri4=rağbet|çeviri5=raḥmet|çeviri6=nefret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ذلّت|دقّت|فقره|قسمت|شركت|ملّت|çeviri1=ẕillet|çeviri2=diḳḳat|çeviri3=fıḳra|çeviri4=ḳısmet|çeviri5=şirket|çeviri6=millet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|نسخه|رتبه|شبهه|شهرت|çeviri1=nüsḫa|çeviri2=rütbe|çeviri3=şübhe|çeviri4=şöhret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|جسارت|شهادت|كهانت|فراغت|وكالت|çeviri1=cesâret|çeviri2=şehâdet|çeviri3=kehânet|çeviri4=ferâgat|çeviri4=vekâlet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شكایت|جنایت|سیاست|ضیافت|زیارت|çeviri1=şikâyᵛet|çeviri2=cinâyet|çeviri3=siyᵛâset|çeviri4=ẓᵈiyâfet|çeviri4=ziyᵛâret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكونت|حكومت|خشونت|رطوبت|çeviri1=sükûnet|çeviri2=ḥükûmet|çeviri3=ḫuşûnet|çeviri4=ruṭûbet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|عصیان|عرفان|وجدان|رضوان|çeviri1=ˁiṡyân|çeviri2=ˁirfân|çeviri3=vicdân|çeviri4=rıḍvân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|بحران|شكران|خسران|çeviri1=buḥrân|çeviri2=şükrân|çeviri3=ḫüsrân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|هیجان|جریان|غلیان|çeviri1=heyecân|çeviri2=cereyân|çeviri3=galeyân}}
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}
ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>0gdvhqb50q9kmghwx3jykod3grecb39</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53597</id>
      <parentid>53596</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:47:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sülasi Mücerred Masdarlar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21192" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 70%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|أمر|ترك|ذوق|فرق|حرب|حرف|ردّ|ضمّ|فنّ|نبض|وصف|çeviri1=ˀemr|çeviri2=terk|çeviri3=ẕevḳ|çeviri4=farḳ|çeviri5=ḥarb|çeviri6=ḥarf|çeviri7=redd|çeviri8=ẓᵈamm|çeviri9=fenn|çeviri10=nabẓᵈ|çeviri11=vaṡf}} 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|فعل|علم|زكر|جسم|فكر|طبّ|اذن|عرق|شعر|çeviri1=fiˁl|çeviri2=ˁilm|çeviri3=zikr|çeviri4=cism|çeviri5=fikr|çeviri6=ṭıbb|çeviri7=ˀiẕn|çeviri8=ˁırḳ|çeviri9=şiˁr}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|حكم|ظلم|عمر|فحش|شكر|لطف|جرم|çeviri1=ḥükm|çeviri2=ẓulm|çeviri3=ˁömr|çeviri4=fuḥş|çeviri5=şükr|çeviri6=lüṭf|çeviri7=cürm}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شفق|شرف|وطن|خبر|غضب|نظر|هدف|أبد|ضرر|çeviri1=şafaḳ|çeviri2=şeref|çeviri3=vaṭan|çeviri4=ḫaber|çeviri5=gaẓᵈab|çeviri6=naẓar|çeviri7=hedef|çeviri8=ˀebed|çeviri9=ẓᵈarar}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|دوام|زوال|خیال|سلام|أذان|جزاء|كباب|çeviri1=devâm|çeviri2=zevâl|çeviri3=ḫayâl|çeviri4=selâm|çeviri5=ˀeẕân|çeviri6=cezâʸ|çeviri7=kebâb}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكون|وجود|هجوم|لزوم|غرور|حضور|دخول|خروج|çeviri1=sükûn|çeviri2=vücûd|çeviri3=hücûm|çeviri4=lüzûm|çeviri5=gurûr|çeviri6=ḥuẓᵈûr|çeviri7=duḫûl|çeviri8=ḫurûc}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ضربه|فضله|غفلت|رغبت|رحمت|نفرت|çeviri1=ḍarbe|çeviri2=faẓᵈla|çeviri3=gaflet|çeviri4=rağbet|çeviri5=raḥmet|çeviri6=nefret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ذلّت|دقّت|فقره|قسمت|شركت|ملّت|çeviri1=ẕillet|çeviri2=diḳḳat|çeviri3=fıḳra|çeviri4=ḳısmet|çeviri5=şirket|çeviri6=millet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|نسخه|رتبه|شبهه|شهرت|çeviri1=nüsḫa|çeviri2=rütbe|çeviri3=şübhe|çeviri4=şöhret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|جسارت|شهادت|كهانت|فراغت|وكالت|çeviri1=cesâret|çeviri2=şehâdet|çeviri3=kehânet|çeviri4=ferâgat|çeviri4=vekâlet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شكایت|جنایت|سیاست|ضیافت|زیارت|çeviri1=şikâyᵛet|çeviri2=cinâyet|çeviri3=siyᵛâset|çeviri4=ẓᵈiyâfet|çeviri5=ziyᵛâret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكونت|حكومت|خشونت|رطوبت|çeviri1=sükûnet|çeviri2=ḥükûmet|çeviri3=ḫuşûnet|çeviri4=ruṭûbet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|عصیان|عرفان|وجدان|رضوان|çeviri1=ˁiṡyân|çeviri2=ˁirfân|çeviri3=vicdân|çeviri4=rıḍvân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|بحران|شكران|خسران|çeviri1=buḥrân|çeviri2=şükrân|çeviri3=ḫüsrân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|هیجان|جریان|غلیان|çeviri1=heyecân|çeviri2=cereyân|çeviri3=galeyân}}
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}
ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>e8wo26nj85sjo1r5orfsnor6twd95sz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53598</id>
      <parentid>53597</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:48:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sülasi Mücerred Masdarlar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21190" xml:space="preserve">Arapça fiiller, Osmanlıca'ya doğrudan geçmez. &quot;Masdar&quot; denilen isimleşmiş hâlleri geçer. Masdarlar, şekillerine göre 4'e ayrılırlar:
* Sülasi Mücerred Masdarlar
* Mimli Masdarlar
* Mezidün Fih Masdarlar
* Mecul Masdarlar

Bu makalede bu masdarları inceleyeceğiz
==Sülasi Mücerred Masdarlar==
Sülasi köklerin başlarına bir harf eklemeden elde edilen masdarlara '''sülasi mücerred''' masdarlar denir. Bu masdarlar, fiillerin en temel anlamını taşırlar. Bu tür masdarların 30'a yakın vezni vardır, bunların en sık kullanılanları aşağıdadır:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 70%;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Vezin
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot;| Örnekler
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|أمر|ترك|ذوق|فرق|حرب|حرف|ردّ|ضمّ|فنّ|نبض|وصف|çeviri1=ˀemr|çeviri2=terk|çeviri3=ẕevḳ|çeviri4=farḳ|çeviri5=ḥarb|çeviri6=ḥarf|çeviri7=redd|çeviri8=ẓᵈamm|çeviri9=fenn|çeviri10=nabẓᵈ|çeviri11=vaṡf}} 
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|فعل|علم|زكر|جسم|فكر|طبّ|اذن|عرق|شعر|çeviri1=fiˁl|çeviri2=ˁilm|çeviri3=zikr|çeviri4=cism|çeviri5=fikr|çeviri6=ṭıbb|çeviri7=ˀiẕn|çeviri8=ˁırḳ|çeviri9=şiˁr}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|حكم|ظلم|عمر|فحش|شكر|لطف|جرم|çeviri1=ḥükm|çeviri2=ẓulm|çeviri3=ˁömr|çeviri4=fuḥş|çeviri5=şükr|çeviri6=lüṭf|çeviri7=cürm}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁal
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شفق|شرف|وطن|خبر|غضب|نظر|هدف|أبد|ضرر|çeviri1=şafaḳ|çeviri2=şeref|çeviri3=vaṭan|çeviri4=ḫaber|çeviri5=gaẓᵈab|çeviri6=naẓar|çeviri7=hedef|çeviri8=ˀebed|çeviri9=ẓᵈarar}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|دوام|زوال|خیال|سلام|أذان|جزا|كباب|çeviri1=devâm|çeviri2=zevâl|çeviri3=ḫayâl|çeviri4=selâm|çeviri5=ˀeẕân|çeviri6=cezâʸ|çeviri7=kebâb}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولْ
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûl
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكون|وجود|هجوم|لزوم|غرور|حضور|دخول|خروج|çeviri1=sükûn|çeviri2=vücûd|çeviri3=hücûm|çeviri4=lüzûm|çeviri5=gurûr|çeviri6=ḥuẓᵈûr|çeviri7=duḫûl|çeviri8=ḫurûc}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ضربه|فضله|غفلت|رغبت|رحمت|نفرت|çeviri1=ḍarbe|çeviri2=faẓᵈla|çeviri3=gaflet|çeviri4=rağbet|çeviri5=raḥmet|çeviri6=nefret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|ذلّت|دقّت|فقره|قسمت|شركت|ملّت|çeviri1=ẕillet|çeviri2=diḳḳat|çeviri3=fıḳra|çeviri4=ḳısmet|çeviri5=şirket|çeviri6=millet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|نسخه|رتبه|شبهه|شهرت|çeviri1=nüsḫa|çeviri2=rütbe|çeviri3=şübhe|çeviri4=şöhret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|جسارت|شهادت|كهانت|فراغت|وكالت|çeviri1=cesâret|çeviri2=şehâdet|çeviri3=kehânet|çeviri4=ferâgat|çeviri4=vekâlet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعَالَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁâle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|شكایت|جنایت|سیاست|ضیافت|زیارت|çeviri1=şikâyᵛet|çeviri2=cinâyet|çeviri3=siyᵛâset|çeviri4=ẓᵈiyâfet|çeviri5=ziyᵛâret}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعُولَة
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁûle(t)
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|سكونت|حكومت|خشونت|رطوبت|çeviri1=sükûnet|çeviri2=ḥükûmet|çeviri3=ḫuşûnet|çeviri4=ruṭûbet}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فِعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fiˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|عصیان|عرفان|وجدان|رضوان|çeviri1=ˁiṡyân|çeviri2=ˁirfân|çeviri3=vicdân|çeviri4=rıḍvân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فُعْلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | fuˁlân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|بحران|شكران|خسران|çeviri1=buḥrân|çeviri2=şükrân|çeviri3=ḫüsrân}}
|-
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | فَعَلَان
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | faˁalân
| style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; | {{Osmanlıca/Örnekler|هیجان|جریان|غلیان|çeviri1=heyecân|çeviri2=cereyân|çeviri3=galeyân}}
|}
İlletli harfler olan Vav ve Ye harfleri; sık sık köklerden düşer veya birbirilerine dönüşürler. Okuyucu, buna özellikle dikkat etmelidir.

Hangi fiilin hangi vezinde masdar oluşturacağı çoğunlukla ''semai''dir, yani belirli bir kurala bağlı değildir. Ancak, kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bazı kaideler mevcuttur.
#Faˁl veznindeki masdarlar genellikle geçişli (müteaddi) olur.
#*سوق (bir şeyi sevk etmek)
#*ضرب (bir şeyi darb etmek)
#*ترك (bir şeyi terk etmek)
#Fuˁûl, fuˁûle(t) ve faˁalân veznindeki masdarlar genellikle geçişsiz (lazım) olur.
#*وجود (bulunmak)
#*سكون (sessiz olmak)
#*دخول (girmek)
#*خروج (çıkmak)
#*رتوبت (yaş olmak)
#*جریان (akmak)
#*طیران (uçmak)
#Kötü şeylerden bahsetmek için fuˁl vezni kullanılır.
#*ظلم
#*فحش
#*جرم
#Faˁle(t) vezni, bir eylemin 1 kere yapıldığını belirtmek için kullanılabilir.
#*ضربه → ضرب
#*جلسه → جلوس
#Renkler genellikle fuˁle(t) vezninde olur.
#*حمرت (kırmızılık)
#*سمرت (esmerlik)
#*صفرت (sarılık)
#Hastalıklardan bahsetmek için sık sık faˁal vezni kullanılır.
#*تعب (yorgunluk)
#*وجع (ağrı)
#*عرج (topallık)
#*عمل (ishal)
#Fiˁâle(t) ve faˁâle(t) vezni sık sık sanat, makam veya meslek belirtmek için kullanılır.
#*تجارت
#*ریاست
#*خطابت
#*ولایت
#*نظارت
#Akrabalık bildirmek için fuˁûle(t) vezni kullanılır.
#*أبوّت (babalık)
#*أمومت (annelik)
#*عمومت (amcalık)
#*أخوّت (kardeşlik)
#Faˁalân vezni çoğunlukla hareket, ıztırap veya değişim bildirir.
#*طیران (uçmak)
#*جریان (akmak)
#*غلیان (kaynamak)

==Mimli Masdarlar==
Başına م (mim) harfi eklenerek yapılan masdarlara '''mimli masdarlar''' denir. Bunların en sık kullanılan 4 vezni vardır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مقسد مسلك مبلغ مذهب مصرف 
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشغله مسأله مشورت 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| منطق مولد 
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مغفرت معرفت معذرت
|}
İlerleyen makalelerde görüleceği gibi bu vezinler ayrıca ism-i zaman ve mekân da yapmaktadır.

Muzâaf (son iki ünsüzü aynı) köklerde tekrarlanan harfler birleşir; محلّ (mahall), محبّت (mahabbet) örneklerindeki gibi.

Mefˁil ve mefˁile(t) vezni çoğu zaman misâl (ilk ünsüzü vav olan) kökler tarafından kullanılır. Ecvef (ortadaki ünsüzü vav veya ye olan) köklerde ortadaki ünsüz düşer, onun yerine ikinci hecedeki ünsüz uzatılır; مجاز (mecâz, جواز kökünden), مسافه (mesâfe, س و ف kökünden), معیشت (maˁîşet, ع ی ش kökünden) örneklerindeki gibi.

==Mezidün Fih Masdarlar==
Mezidün Fih masdarlar, yukarıda anlatılan masdarlardan farkı olmak üzere fiilin anlamında önemli bir değişikliğe sebep olurlar. Türkçede 4 çatı vardır; edilgen, ettirgen, dönüşlü ve işteş. Arapçada bu çatılar, Mezidün Fih masdarlar yoluyla elde edilir.
* '''Müteaddi''' yani geçişli masdarlar, bir nesneye sahiptirler.
* '''Lazım''' yani geçişsiz masdarlar, nesnesizdirler.
* '''Mutavaat''' yani dönüşlülük ise nesnenin özneyle aynı olduğu anlamına gelir. Müteaddi masdarlardan türer.
* '''Müşareket''' yani işteşlik ise, özne ve nesnenin bir işi karşılıklı yaptığı anlamına gelir.
Bu vezinler, aşağıda verilmiştir.
===ˀifˁâl vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْعَالْ}}
ˀifˁâl vezni, geçişsiz sülasi mücerred masdarları geçişli yapar. Geçişli masdarları ise bir derece daha geçişli yapar. Bazen, geçişli sülasi mücerred masdarlarla aynı anlama sahip olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دخول
| صرف
| خروج
| سكون
| مشغله 
| سلام
| خبر
| جمع
| بلوغ
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ادخال
| اصراف
| اخراج
| اسكان
| اشغال
| اسلام
| اخبار
| اجماع
| ابلاغ
|}
====Düzensizlikler====
İlk ünsüz و (Vav) veya ء (Hemze) ise ilk ünsüz ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وجود
| أمانت
| وضوح
| وجیبه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ایجاد
| ایمان
| ایضاح
| ایجاب
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda, ikinci ünsüz düşer ve sona -ة eki eklenerek kelime müennes yapılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زوال
| دور
| فائده
| عون
| حال
| ضیافت
| جواز
| دوام
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| ازاله
| اداره
| افاده
| اعانه
| احاله
| اضافه
| اجازت
| ادامه
|}
Son ünlünün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda ise son ünlü ء (Hemze)'ye dönüşür, ve Osmanlıcada yazımda çoğu zaman gösterilmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;wikitable&quot; | S. Mücerred
| لغو
| وفا
| عطیه
|-
! span=&quot;wikitable&quot; | ˀifˁâl Vezni
| الغا
| ایفا
| اعطا
|}

===Tefˁîl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفْعِیلْ}}

Tefˁîl vezni de, ˀifˁâl vezni gibi kelimeleri geçişli yapar. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| سكون
| سلام
| نظم
| درس
| عجله
| شرف
| كبر
| أمن
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تسكین
| تسلیم
| تنظیم
| تدریس
| تعجیل
| تشریف
| تكبیر
| تأمین
|}
Ayrıca, bir şeyi bir şekilde kabul etmek, bulmak, görmek gibi anlamlar için de tefˁîl vezni kullanılır. Bir şeyin oluştuğu şeyi göstermek için de tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| صدق
| جهالت
| حسن
| شكل
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تصدیق
| تجهیل
| تحسین
| تشكیل
|}
Sayılar, tefˁîl veznine sokularak o sayıya bölmek, ayırmak anlamı elde edilebilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Sayı
| واحد
| ثلاثه
| أربعه
| خمسه
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توحید
| تثلیث
| تربیع
| تخمیس
|}
Bazı özel dinî ifadeleri söylemek anlamında da tefˁîl vezni kullanılır.
{| class=&quot;box&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
| تكبیر
| تهلیل
| تحمید
| تسبیح
|}
====Düzensizlikler====
Tefˁîl vezninde tek düzensizlik, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlardadır. Bu durumlarda, Vav veya Ye'nin yerine bir ة (Yuvarlak Te) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وصیت
| خلا
| ثانی
| أدا
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| توصیه
| تخلیه
| تثنیه
| تأدیه
|}
Az sayıda Vav veya Ye içermeyen kökler de düzensiz bir şekilde müennes olurlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| هلاك
| -
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تهلكه
| تجربه
|}

===Müfâˁale(t) vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مُفَاعَلَة}}

Bu vezin işteşlik, yani bir eylemin iki veya daha fazla kişi arasında yapıldığını belirtmek için kullanılır. Bazen bir eylemin devamlı gerçekleştiğini göstermek için kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زكر
| حرب
| خبر
| ترك
| نظر
| لزوم
| دوام
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مزاكره
| محاربه
| مخبره
| متاركه
| مناظره
| ملازمت
| مداومت
|}
Bazen ise sülasi mücerret masdarlarla eş anlamlıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| خفز
| سفر
| طلب
| شهادت
| هجرت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مخافزه
| مسافرت
| مطالبه
| مشاهده
| مهجرت
|}
Bazen de işteşlik dışında başka anlamları ifade etmek için de kullanılır. Bu şekilde hem geçişli, hem de geçişsiz olabilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عمل
| عون
| عین
| بلوغ
| نسبت
| طبق
| حساب
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| معامله
| معاونت
| معاینه
| مبالغه
| مناسبت
| مطابقت
| محاسبه
|}
====Düzensizlikler====
Son harfin و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son harf bir ا (elif)'e dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جزا
| كفایت
| سویه
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| مجازات
| مكافات
| مساوات
|}
Son iki ünsüzün aynı olması durumunda aralarındaki ünlü düşer.
''Örnek eklenecektir''

===Tefeˁˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَعُّلْ}}

Bu vezin, tefˁîl veznindeki masdarları dönüşlü yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| علم
| بلوغ
| سلام
| شكل
| قدم
| عین
| شرف
| كبر
| أثر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefˁîl Vezni
| تعلیم
| تبلیغ
| تسلیم
| تشكیل
| تقدیم
| تعیین
| تشریف
| تكبیر
| تأثیر
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefeˁˁul Vezni
| تعلم
| تبلغ
| تسلم
| تشكل
| تقدم
| تعین
| تشرف
| تكبر
| تأثر
|}
Ancak bu vezinde var olan her masdarın tefˁîl vezni Türkçede kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| شكر
| حال
| خیال
| حمل
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تشكر
| تحول
| تخیل
| تحمل
|}
====Düzensizlikler====
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda yerine ye gelir, bir önceki ünsüzün harekesi de Esre'ye çevrilir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| منی
| جلا
|-
! span=&quot;row&quot; | &lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul Vezni&lt;/nowiki&gt;
| تمنی
| تجلی
|}
===Tefâˁul Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|تَفَاعُلْ}}

Bu vezin müfâˁale veznindeki masdarları dönüşlü, sülasi mücerret masdarları da işteş yapar. Bazen isimler bu vezne sokulup Türkçedeki -laşma/-leşme eki gibi fiilleştirilir. Bazen de fiilin samimi olmadığını veya yapmacık olduğu anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| جهالت
| غفلت
| بارز
| وضع
| قبول
| عمل
| عون
| -
| نسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Müfâˁale Vezni
| -
| -
| -
| -
| -
| معامله
| معاونت
| موافقت
| مناسبت
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تجاهل
| تغافل
| تبارز
| تواضع
| تقابل
| تعامل
| تعاون
| توافق
| تناسب
|}
====Düzensizlikler====
&lt;nowiki&gt;Tefeˁˁul&lt;/nowiki&gt; vezni ile aynı şekilde, son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda Vav ise Ye'ye çevrilir, ve sondan ikinci ünsüzün harekesi Esre yapılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| دوا
| عالی
|-
! span=&quot;row&quot; | Tefâˁul Vezni
| تداوی
| تعالی
|}

===ˀiftiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِفْتِعَالْ}}

ˀiftiˁâl vezni, çoğunluka dönüşlü masdarlar yapmak için kullanılır. Bazen beklenmedik anlamlara da sebep olabilir, bazen de sülasi mücerret masdarlarla da eş anlamlı olabilir. Çok sık kullanılan bir vezindir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| رجوع
| لزوم
| نقل
| قدرت
| نظم
| جمع
| خصوص
| حساب
| مشغله
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ارتجاع
| التزام
| انتقال
| اقتدار
| انتظام
| اجتماع
| اختصاص
| احتساب
| اشتغال
|}
====Düzensizlikler====
Eklenen ت (Te) harfi, ilk ünsüze göre değişime uğrar.
* İlk ünsüzün ص (Sad), ض (Dad) veya ط (Tı) olması durumunda, ت (Te) yerine ط (Tı) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüzün ز (Ze) veya د (Dal) olması durumunda, ت (Te) yerine د (Dal) harfi ilave edilir.
* İlk ünsüz و (Vav) ise düşer, onun yerine ت (Te)'nin üstüne şedde gelir.
* İlk ünsüz ء (Hemze) ise ی (Ye)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ضرب
| صلح
| طرد
| زحمت
| دعوت
| وحدت
| ألفت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اضطراب
| اصطلاح
| اطّراد
| ازدحام
| ادّعا
| اتّحاد
| ایتلاف
|}
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Ancak kökte başka bir düzensizlik daha varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| عودت
| شوق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| اعتیاد
| اشتیاق
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سویه
| زوج
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| استواء
| ازدواج
|}
Üçüncü ünlü و (Vav) veya ی (Ye) ise ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| بلا
| عنایت
| نحایت
| كفایت
| دعوت
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀiftiˁâl Vezni
| ابتلا
| اعتنا
| انتحا
| اكتفا
| ادّعا
|}

===ˀinfiˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِنْفِعَالْ}}

Bu vezin pasif, kendiliğinden olan ve geçişsiz masdarlar yapmak için kullanılır. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| فعل
| كشف
| حلّ
| حصر
| قلب
| طبع
| طبق
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انفعال
| انكشاف
| انحلال
| انحصار
| انقلاب
| انطباع
| انطباق
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüzün و (Vav) olması durumunda ی (Ye)'ye dönüşür. Kökte başka bir düzensizlik varsa bu gerçekleşmez.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| سوق
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiˁâl Vezni
| انسیاق
| انزوا
|}
Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olması durumunda son ünsüz ء (Hemze)'ye dönüşür, bu da Osmanlıcada çoğu zaman yazılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| زاویه
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀinfiâl Vezni
| انزوا
|}

===ˀistifˁâl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|إِسْتِفْعَالْ}}

Bir eylemi yapmayı istemek, veya arzulamak anlamı katar. Bazen de bir masdara &quot;olduğu gibi kabul etmek&quot; anlamı katar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| ثقلت
| لزوم
| خروج
| حكم
| عمل
| حسن
| خفیف
| كشف
| خبر
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استثقال
| استلزام
| استخراج
| استحكام
| استعمال
| استحسان
| استخفاف
| استكشاف
| استخبار
|}
====Düzensizlikler====
Bu veznin düzensizlikleri, ˀifˁâl vezninin düzensizlikleriyle aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | S. Mücerred
| وضوح
| ولایت
| اذن
| راحت
| فائده
| حال
| عفو
| منی
| غنا
|-
! span=&quot;row&quot; | ˀistifˁâl Vezni
| استیضاح
| استیلا
| استیذان
| استراحت
| استفاده
| استحاله
| استعفا
| استمنا
| استغنا
|}

==Mecul Masdarlar==
Sonuna یة (-iye(t)) eki gelerek elde edilen masdarlara '''mecul''' masdarlar denir. 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
! span=&quot;row&quot; | Yalın
| مشغول
| جاهل
| مدنی 
| اسلام
| انسان
|-
! span=&quot;row&quot; | Mecul&lt;br/&gt;Masdar
| مشغولیت
| جاهلیت
| مدنیت
| اسلامیت
| انسانیت
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>0ymau1q7guloprlqi23yuj7yfbejaym</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/İsm-i Fâil ve Mefûller</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13122</id>
    <revision>
      <id>53575</id>
      <parentid>53465</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:19:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6575" xml:space="preserve">Bir fiili yapan özneyi belirten isimlere '''ism-i fâil''', bir fiilin nesnesi olan isimlere de '''ism-i mefûl''' deriz. Arapçada bu tür isimleri türetmek için gelişmiş bir sistem vardır, ve bu makalede bunu inceleyeceğiz.
==Basit Masdarların Fâili ve Mefûlü==
Masdarların en basit hâlinde onlarca vezni olduğunu öğrenmiştik. Ancak tüm basit masdarların ism-i fâil ve mefûl'ü aynı vezindedir.
===Fâˁil Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|فَاعِلْ}}

Oldukça sık kullanılan bir vezin olan fâˁil vezni, basit masdarların ism-i fâilini yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| جهالت
| أمر
| كتابت
| حكم
| سكون
| عجز
| كشف
| قتل
| علم
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâˁil
| جاهل
| آمر
| كاتب
| حاكم
| ساكن
| عاجز
| كاشف
| قاتل
| عالم
|}
====Düzensizlikler====
İkinci ünsüz و (vav) veya ی (ye) ise ء (hemze)'ye dönüşür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| دور
| دوام
| جواز
| خیانت
| عودت
| فیض
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâˁil
| دائر
| دائم
| جائز
| خائن
| عائد
| فائض
|}
Son harf Vav ise Ye'ye dönüşür, uzun İ olarak okunur.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| جنایت
| دها
| كفایت
| ولایت
| رضا
| عصیان
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâˁil
| جانی
| داهی
| كافی
| والی
| راضی
| عاصی
|}
===Mefˁûl Vezni===
{{Osmanlıca/Vezin|مَفْعُولْ}}

Yine oldukça sık kullanılan bir vezin olup, basit masdarların ism-i mef'ûllerini yapar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| جهالت
| أمر
| كتابت
| حكم
| سكون
| زكر
| عقل
| قتل
| علم
|-
! span=&quot;row&quot; | Mefˁûl
| مجهول
| مأمور
| مكتوب
| محكوم
| مسكون
| مزكور
| معقول
| مقتول
| معلوم
|}
====Düzensizlikler====
Son iki ünsüzden birisi و (vav) ise düşer. Son iki ünsüzden birisi ی (ye) ise yine Vav düşer, son hece uzun İ ile okunur.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| صیانت
| قول
| سیلان
| سیر
| رعایت
|-
! span=&quot;row&quot; | Mefˁûl
| مصون
| مقوله
| مسیل
| مسیره
| مرعی
|}

==Mezidün Fih Masdarların Fâilleri ve Mefûlleri==
Mezidün Fih Masdarların fâil ve mefûl isimleri çoğu zaman aynı yazılır, sadece telaffuzda ayrılır. Bu tür fâillerin ve mefûllerin hepsi mü- ön ekiyle başlar.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! colspan=&quot;2&quot; | Masdar
! colspan=&quot;2&quot; | İsm-i Fâil
! colspan=&quot;2&quot; | İsm-i Mefˁûl
|-
! A.
! L.
! A.
! L.
! A.
! L.
|-
| تَفْعِیلْ
| tefˁîl
| مُفَعِّلْ
| müfaˁˁil
| مُفَعَّلْ
| müfaˁˁal
|-
| مُفَاعَلَة
| müfâˁale(t)
| مُفَاعِلْ
| müfâˁil
| مُفَاعَلْ
| müfâˁal
|-
| إِفْعَالْ
| ˀifˁâl
| مُفْعِلْ
| müfˁil
| مُفْعَلْ
| müfˁal
|-
| تَفَعُّلْ
| tefeˁˁul
| مُتَفَعِّلْ
| mütefeˁˁil
| مُتَفَعَّلْ
| mütefeˁˁal
|-
| تَفَاعُلْ
| tefâˁul
| مُتَفَاعِلْ
| mütefâˁil
| مُتَفَاعَلْ
| mütefâˁal
|-
| إِنْفِعَالْ
| ˀinfiˁâl
| مُنْفَعِلْ
| münfaˁil
| مُنْفَعَلْ
| münfaˁal
|-
| إِفْتِعَالْ
| ˀiftiˁâl
| مُفْتَعِلْ
| müftaˁil
| مُفْتَعَلْ
| müftaˁal
|-
| إِسْتِفْعَالْ
| ˀistifˁâl
| مُسْتَفْعِلْ
| müstafˁil
| مُسْتَفْعَلْ
| müstefˁal
|}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| تواضع
| معاونت
| تألف
| افراط
| تشكّر
| التزام
| انكسار
| استحصال
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili
| متواضع
| معاون
| مؤلّف
| مفرط
| متشكّر
| ملتزم
| منكسر
| مستحصل
|-
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| تأسیس
| اثبات
| احترام
| استحكام
|-
! span=&quot;row&quot; | Mefûlü
| مؤسّس
| مثبت
| محترم
| مستحكم
|}
===Düzensizlikler===
ˀiftiˁâl vezninde ت (Te)'ye olan değişiklikler, ism-i fâil ve mefûlünde de gözlemlenir. ˀifˁâl ve ˀistifˁâl vezinlerinde ilk ünsüzde olan düzensizlikler, ism-i fâil ve mefûlünde gözlemlenmez, ancak müfˁil ve müfˁal vezinlerinde oluşan -üv- silsilesi Türkçeye -û- olarak geçer.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| اضطراب
| ادّعا
| ایجاد
| ایمان
| استیلا
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili veya&lt;br/&gt;Mefûlü
| مضطرب
| مدّعی
| موجد
| مؤمن
| مستولی
|}

İkinci ünsüzün و (vav) olduğu durumlarda ˀiftiˁâl ve ˀinfiˁâl vezinlerinde ی (ye)'ye dönüştüğünü görmüştük. Bu masdarların ism-i fâil ve mefllerinde ise söz konusu ی (Ye), ا (Elif)'e dönüşür. Bu vezinlerin ism-i fâil ve mefûlleri aynıdır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| احتیاج
| اختیار
| اشتیاق
| اعتیاد
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili veya&lt;br/&gt;Mefûlü
| محتاج
| مختار
| مشتاق
| معتاد
|}

İkinci ünsüzün و (vav) veya ی (ye) olunca ˀifˁâl ve ˀistifˁâl babında -ة (-e(t)) eki geldiğini görmüştük. Bu masdarların ism-i fâil ve mefûllerinde ise و (vav) ve ی (ye) yine düşer, ancak son hecedeki ünlü uzatılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| اداره
| اعانه
| اراده
| استقامت
| استشاره
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili veya&lt;br/&gt;Mefûlü
| مدیر
| معین
| مراد
| مستقیم
| مستشار
|}

Son ünsüzün و (Vav) veya ی (Ye) olduğu durumlarda her babda Vav veya Ye düşer, ve sondaki ünlü uzatılır.

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| تقویه
| مساوات
| الغاء
| تمادی
| التجاء
| انزواء
| استعفاء
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili veya&lt;br/&gt;Mefûlü
| مقوّا
| مساوی
| ملغا
| متمادی
| ملتجی
| منزوی
| مستعفی
|}

Son iki ünsüzün aynı olması durumunda müfâˁale, ˀifˁâl, tefâˁul, ˀinfiˁâl, ˀiftiˁâl ve ˀistifˁâl vezinlerinin ism-i fâil ve mefûllerinde ünsüz iki kere tekrarlanmaz, sondaki ünsüz şeddelenir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Masdar
| احقاق
| ارتداد
| استحقاق
|-
! span=&quot;row&quot; | Fâili veya&lt;br/&gt;Mefûlü
| محقّ
| مرتدّ
| مستحقّ
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>qszj35ze49el369zl3vv62u0pgnfel7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/Türemiş İsimler</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13128</id>
    <revision>
      <id>53566</id>
      <parentid>53516</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:56:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* İsm-i Tafdîl */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5782" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعِیلْ&lt;/big&gt;

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعَّالْ&lt;/big&gt;

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;أَفْعَلْ&lt;/big&gt;

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâˀ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعْلَاءْ&lt;/big&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;أَفْعَلْ&lt;/big&gt;

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denî
| أدنا
| ednâ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فُعْلَاءْ&lt;/big&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فُعَیلْ&lt;/big&gt;

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Çok kullanılmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>1yt6h2a0wbx0z6vczmm3mmph84trdrm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53567</id>
      <parentid>53566</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:57:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* İsm-i Tafgil */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5783" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعِیلْ&lt;/big&gt;

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعَّالْ&lt;/big&gt;

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;أَفْعَلْ&lt;/big&gt;

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâˀ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فَعْلَاءْ&lt;/big&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;أَفْعَلْ&lt;/big&gt;

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denî
| أدنا
| ednâ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فُعْلَاءْ&lt;/big&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt;فُعَیلْ&lt;/big&gt;

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Nadir kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>33u4ghk6ok474elj1dbxz9lulfbyi32</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53576</id>
      <parentid>53567</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:21:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5685" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعِیلْ}}

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعَّالْ}}

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâˀ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فَعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denî
| أدنا
| ednâ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فُعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
{{Osmanlıca/Vezin|فُعَیلْ}}

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Nadir kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>j52y5gmydb3j2qjvubywqkuv498ktgy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53599</id>
      <parentid>53576</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:49:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sıfat-ı Elvân ve Uyûp */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5685" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعِیلْ}}

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعَّالْ}}

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâʸ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فَعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denî
| أدنا
| ednâ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فُعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
{{Osmanlıca/Vezin|فُعَیلْ}}

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Nadir kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>gkop3kq5efz6i8m5ogrbiisk9inskkw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53600</id>
      <parentid>53599</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:49:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* İsm-i Tafdîl */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5689" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعِیلْ}}

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعَّالْ}}

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâʸ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فَعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denîʸ
| أدنا
| ednâʸ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فُعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
{{Osmanlıca/Vezin|فُعَیلْ}}

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Nadir kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>po9rzh4xvuhq21gz96dkyf9ut0q5llw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53601</id>
      <parentid>53600</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:49:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* İsm-i Tafdîl */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5691" xml:space="preserve">Şu ana kadar sülasi köklerden Masdarlar, ve Sıfat-Fiiller elde etmiştik. Bu sayfada, bu köklerden özel isimler elde etmesini göreceğiz.
==İsm-i Mekân ve Zamân==
Daha önce gördüğümüz [[Osmanlıca/Masdarlar#Mimli Masdarlar|mimli masdarlar]] için kullanılan tüm vezinler, aynı zamanda ism-i mekân ve zamân yapmak için de kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مَفْعَلْ
| mefˁal
| مسكن مكتب محلّ مدخل
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| محكمه محلّه مملكت مدرسه 
|-
| مَفْعِلْ
| mefˁil
| مجلس مسجد
|-
| مَفْعِلَة
| mefˁile(t)
| مسیره 
|}
==İsm-i Âlet==
Alet isimleri türetmek için de aşağıdaki vezinler çokça kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 50%; font-size: 1.5em;&quot; |
!span=&quot;col&quot; | Vezin
!span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
!span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 90%;&quot; | Örnekler
|-
| مِفْعَلْ
| mifˁal
| مغفر محور
|-
| مِفْعَالَ
| mifˁâl
| مضراب مقدار مسواق
|-
| مَفْعَلَة
| mefˁale(t)
| مشعله مضبطه
|}
==Sıfat-ı Müşebbehe==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعِیلْ}}

Bir varlığın bir fiili sadece yapmakla kalmayıp, onun özelliği olduğunu belirten ism-i fâillere sıfat-ı müşebbehe denilir. Türkçeden örnek vermek gerekirse, &quot;konuşan&quot; bir ism-i fâil iken &quot;konuşkan&quot; bir sıfat-ı müşebbehedir. Arapçada bu, yukarıda gösterilen faˁîl vezni ile yapılır. Müteeddi (geçişli) fiillerden sıfat-ı müşebbehe olmaz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| ضعف
| أصل
| شهادت
| شرف
| كبر
| وخامت
| حكم
| رئاست
| أمانت
|-
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Müşebbehe
| ضعیف
| أصیل
| شهید
| شریف
| كبیر
| وخیم
| حكیم
| رئیس
| أمین
|}

==Mübalağa-yı Fâil==
{{Osmanlıca/Vezin|فَعَّالْ}}

Bir fâilin, bir fiili çokça yaptığını belirtmek için faˁˁâl vezni kullanılır. Bazı durumlarda, meslek isimleri yapmak için de bu vezin kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
| بقله
| سیاحت
| كشف
| رسم
| جرح
| نقش
| فعل
|-
! span=&quot;row&quot; | Mübalağa-yı Fâil
| بقّال
| سیّاح
| كشّاف
| رسّام
| جرّاح
| نقّاش
| فعّال
|}
==Sıfat-ı Elvân ve Uyûp==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

Renk ve eksiklik bildiren sıfatlar için yukarıda gösterilen ˀefˁal (kısa a ile) vezni kullanılır. Nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Sıfat-ı Elvan&lt;br/&gt;ve Uyûp
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حمرت
| ḥumret
| احمر
| aḥmar
|-
| بیاض
| beyâẓᵈ
| ابیض
| ebyaẓᵈ
|-
| عمیا
| ˁamya
| اعما
| aˁmâʸ
|-
| سواد
| sevâd
| اسود
| esved
|-
| حماقت
| ḥamâḳat
| احمق
| aḥmaḳ
|-
| صفرت
| ṡufret
| اصفر
| eṡfer
|-
| سمرت
| sümret
| اسمر
| esmer
|}
Bu sıfatların müennes (dişi) hâli de faˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فَعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;row&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أزهر
| ezher
| زهرا
| zehrâ
|-
| أبیض
| ebyaẓᵈ
| بیضا
| beyẓᵈâ
|-
| أسود
| esved
| سودا
| sevdâ
|}

==İsm-i Tafdîl==
{{Osmanlıca/Vezin|أَفْعَلْ}}

İsm-i tafdîl, sıfat-ı elvân ve uyûp ile aynı vezinde (ˀefˁal) bulunur. Ancak, temsil ettiği anlam farklıdır. Batılı dillerde bulunan komperatif ve süperlatif sıfatların ve Türkçedeki &quot;daha&quot; ve &quot;en&quot; zarflarının Arapça karşılığıdır. Aynı şekilde, nakıs (son ünsüzü Vav veya Ye olan) köklerde son ünsüz düşer, yerine ا (elif) gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Sıfat-ı&lt;br/&gt;Tafdîl
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| لازم
| lâzım
| ألزم
| elzem
|-
| كبیر
| kebîr
| أكبر
| ekber
|-
| كریم
| kerîm
| اكرم
| ekrem
|-
| كثرت
| kes̱ret
| اكثر
| eks̱er
|-
| شریف
| şerîf
| اشرف
| eşref
|-
| نادر
| nâdir
| اندر
| ender
|-
| نفیس
| nefîs
| انفس
| enfes
|-
| دنی
| denîʸ
| أدنا
| ednâʸ
|}
Sıfat-ı tafdîllerin müennes (dişi) hâli, fuˁlâˀ veznidir.

{{Osmanlıca/Vezin|فُعْلَاءْ}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Müzekker
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | Müennes
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| ابشر
| ebşer
| بشرا
| büşrâ
|-
| أكبر
| ekber
| كبرا
| kübrâ
|-
| أعقب
| aˁḳap
| عقبا
| ˁuḳbâ
|-
| أدنا
| ednâʸ
| دنیا
| dünyâ
|}

==İsm-i Tafgil==
{{Osmanlıca/Vezin|فُعَیلْ}}

İsm-ı tasdilin zıttı olarak, ism-i tafgiller ismi küçültmek için kullanırlar. Türkçedeki -cık/cik diminütif ekine tekabül ederler. Fuˁayl vezni ile oluşturulur. Nadir kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;row&quot; | Kök
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;row&quot; | İsm-i Tafgil
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| حسن
| ḥasan
| حسین
| ḥüseyn
|-
| عبد
| ˁabd
| عبید
| ˁubeyd
|-
| سلمان
| selmân
| سلیمان
| süleymân
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>4ozypf95pq6skvmxioi93ib55znbla7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/İsmin çekimlenmesi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13130</id>
    <revision>
      <id>53568</id>
      <parentid>53518</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T17:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Belirtili ve Belirtisiz İsimler */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10680" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-yi vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi geçmez. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir kelimenin veya ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;
==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil)

Önceki makalelerimizde, müennes kelimelerin ة- (yuvarlak te) eki ile bittiğini, ve bu ekin Türkçeye geçerken düzensiz bir şekilde -e veya -et olduğunu görmüştük. Arapçada bu harf, ifade sonunca olduğunda -e gibi telaffuz edilirken söz konusu kelime çekimlenince t ünsüzü ile birlikte telaffuz edilir. Müennes kelimeler, yuvarlak te dışında ا (elif) veya ت (te) ile de bitebilirler. Ancak kökün bir parçası olan Elif veya Te ile biten kelimeleri müennes zannetmemek gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| حامل
| حامله
|-
| عظیم
| عظیمه
|-
| رسّام
| رسّامه
|-
| ثانی
| ثانیه
|-
| بِن
| بِنْت
|-
| أُخ
| أُخْت
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir. 
==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| velet
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlât
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
| بلاد
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;efˁilâˀ
| ولی
| نبی
| زكی
|-
| veli
| nebi
| zeki
|-
| أولیا
| انبیا
| ازكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| ezkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavaˁid
| levazım
| fevaˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>1iwqezyuz5t4qp3xrv7pwf3fd2b7zoj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53569</id>
      <parentid>53568</parentid>
      <timestamp>2022-07-30T18:00:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim) */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10699" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-yi vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir kelimenin veya ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil)

Önceki makalelerimizde, müennes kelimelerin ة- (yuvarlak te) eki ile bittiğini, ve bu ekin Türkçeye geçerken düzensiz bir şekilde -e veya -et olduğunu görmüştük. Arapçada bu harf, ifade sonunca olduğunda -e gibi telaffuz edilirken söz konusu kelime çekimlenince t ünsüzü ile birlikte telaffuz edilir. Müennes kelimeler, yuvarlak te dışında ا (elif) veya ت (te) ile de bitebilirler. Ancak kökün bir parçası olan Elif veya Te ile biten kelimeleri müennes zannetmemek gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| حامل
| حامله
|-
| عظیم
| عظیمه
|-
| رسّام
| رسّامه
|-
| ثانی
| ثانیه
|-
| بِن
| بِنْت
|-
| أُخ
| أُخْت
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir. 
==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| velet
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlât
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
| بلاد
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;efˁilâˀ
| ولی
| نبی
| زكی
|-
| veli
| nebi
| zeki
|-
| أولیا
| انبیا
| ازكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| ezkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavaˁid
| levazım
| fevaˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>lrnz09e696pozv0wcffcjwxrihqcvyi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53602</id>
      <parentid>53569</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:50:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mükesser Çoğullar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10702" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-yi vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir kelimenin veya ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil)

Önceki makalelerimizde, müennes kelimelerin ة- (yuvarlak te) eki ile bittiğini, ve bu ekin Türkçeye geçerken düzensiz bir şekilde -e veya -et olduğunu görmüştük. Arapçada bu harf, ifade sonunca olduğunda -e gibi telaffuz edilirken söz konusu kelime çekimlenince t ünsüzü ile birlikte telaffuz edilir. Müennes kelimeler, yuvarlak te dışında ا (elif) veya ت (te) ile de bitebilirler. Ancak kökün bir parçası olan Elif veya Te ile biten kelimeleri müennes zannetmemek gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| حامل
| حامله
|-
| عظیم
| عظیمه
|-
| رسّام
| رسّامه
|-
| ثانی
| ثانیه
|-
| بِن
| بِنْت
|-
| أُخ
| أُخْت
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir. 
==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| velet
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlât
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûᵛret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
| بلاد
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;efˁilâˀ
| ولی
| نبی
| زكی
|-
| veli
| nebi
| zeki
|-
| أولیا
| انبیا
| ازكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| ezkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavaˁid
| levazım
| fevaˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>74dx79s3mz43bol1smi0jc9aeezttpu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53603</id>
      <parentid>53602</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T11:54:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mükesser Çoğullar */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10722" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-yi vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir kelimenin veya ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil)

Önceki makalelerimizde, müennes kelimelerin ة- (yuvarlak te) eki ile bittiğini, ve bu ekin Türkçeye geçerken düzensiz bir şekilde -e veya -et olduğunu görmüştük. Arapçada bu harf, ifade sonunca olduğunda -e gibi telaffuz edilirken söz konusu kelime çekimlenince t ünsüzü ile birlikte telaffuz edilir. Müennes kelimeler, yuvarlak te dışında ا (elif) veya ت (te) ile de bitebilirler. Ancak kökün bir parçası olan Elif veya Te ile biten kelimeleri müennes zannetmemek gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| حامل
| حامله
|-
| عظیم
| عظیمه
|-
| رسّام
| رسّامه
|-
| ثانی
| ثانیه
|-
| بِن
| بِنْت
|-
| أُخ
| أُخْت
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir. 
==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| velet
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlât
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûᵛret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
| بلاد
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;efˁilâˀ
| ولی
| نبی
| ذكی
|-
| velîʸ
| nebîᵛ
| ẕekîʸ
|-
| أولیا
| انبیا
| اذكیا
|-
| evliyâ
| enbiyᵛâ
| eẕkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâʸide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavâˁid
| levâzım
| fevâʸid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>ga2b5crwwogf3l3oygq5ogcuf4khu7r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Osmanlıca/Vezin</title>
    <ns>10</ns>
    <id>13152</id>
    <revision>
      <id>53571</id>
      <timestamp>2022-07-31T10:15:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>Yeni sayfa: &lt;span style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>1yu4smceyk6nka3w5ia6cdc1d5nnz6w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53572</id>
      <parentid>53571</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:16:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Vezin]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Vezin]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>1yu4smceyk6nka3w5ia6cdc1d5nnz6w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53577</id>
      <parentid>53572</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:22:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 3em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>bomzzcpzyrvn39wzo3hw3zbkxckuj25</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53578</id>
      <parentid>53577</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:22:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="80" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 2.5em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>a29zl0di2eslvsc3hjlee27nc880r7p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53579</id>
      <parentid>53578</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:23:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86" xml:space="preserve">{|
&lt;span style=&quot;font-size: 2.5em; font-family: 'Arabic Typesetting';&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>dpbvngyft04xhil10gki4q0ftq1j9g9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Vezin</title>
    <ns>10</ns>
    <id>13153</id>
    <redirect title="Şablon:Osmanlıca/Vezin" />
    <revision>
      <id>53573</id>
      <timestamp>2022-07-31T10:16:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Vezin]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Vezin]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" xml:space="preserve">#YÖNLENDİRME [[Şablon:Osmanlıca/Vezin]]</text>
      <sha1>18r5mnz8mdsqwp7fesyh6mo9mbc8cea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Osmanlıca/Örnekler</title>
    <ns>10</ns>
    <id>13154</id>
    <revision>
      <id>53582</id>
      <timestamp>2022-07-31T10:25:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Osmanlıca/Örnek]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Örnek2]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">#YÖNLENDİRME [[Şablon:Osmanlıca/Örnek2]]</text>
      <sha1>6xmv7onsvcs1vh6jzlcijpfzwt6pnxv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53583</id>
      <parentid>53582</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:31:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>[[Şablon:Osmanlıca/Örnek2]] sayfasına yapılmış yönlendirme kaldırıldı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; {{#ifeq: {{{çerçeveli}}} | evet | border: 1px gray solid;}}&quot;|
|{{{1}}}
|}</text>
      <sha1>s2lm0dvjbzpx9hd13qr3ll7mj45cdzz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53584</id>
      <parentid>53583</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:33:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="186" xml:space="preserve">&lt;span title=&quot;{{{çeviri}}}&quot;&gt;
{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; {{#ifeq: {{{çerçeveli}}} | evet | border: 1px gray solid;}}&quot;|
|{{{1}}}
|}
&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>d75761pwlpyz56d30pioj1v01atspdo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53585</id>
      <parentid>53584</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:36:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="185" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; {{#ifeq: {{{çerçeveli}}} | evet | border: 1px gray solid;}}&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>njvmf478d1rtggrwwz8jkbwfzkepzuc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53586</id>
      <parentid>53585</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:42:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="541" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; {{#ifeq: {{{çerçeveli}}} | evet | border: 1px gray solid; | border: 0px white solid}}&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>puvi8ndtoirxyumw0m4v6zppp7mv5lq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53587</id>
      <parentid>53586</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:43:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Osmanlıca/Örnek]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Örnekler]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="541" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; {{#ifeq: {{{çerçeveli}}} | evet | border: 1px gray solid; | border: 0px white solid}}&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>puvi8ndtoirxyumw0m4v6zppp7mv5lq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53589</id>
      <parentid>53587</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:44:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="453" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting';&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>6uegpwkmpc5eewmivx1ct8odh34juuc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53590</id>
      <parentid>53589</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:45:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="466" xml:space="preserve">{| type=&quot;box&quot; | style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; border: none&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>9ceay90vibhhob93aioks9p8qx61kjm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53591</id>
      <parentid>53590</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="453" xml:space="preserve">{| style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; border: none&quot;|
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
|&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
|}</text>
      <sha1>ciwc7nbh6pbbpfwftnjswo9yvtu8v66</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53592</id>
      <parentid>53591</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:48:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="453" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; border: none&quot;&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>hxphyuje8npacc33j0y7fkd0xdh7r55</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>53593</id>
      <parentid>53592</parentid>
      <timestamp>2022-07-31T10:51:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="643" xml:space="preserve">&lt;span style=&quot;font-size: 2em; font-family: 'Arabic Typesetting'; border: none&quot;&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri1|}}}&quot;&gt;{{{1}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri2|}}}&quot;&gt;{{{2|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri3|}}}&quot;&gt;{{{3|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri4|}}}&quot;&gt;{{{4|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri5|}}}&quot;&gt;{{{5|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri6|}}}&quot;&gt;{{{6|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri7|}}}&quot;&gt;{{{7|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri8|}}}&quot;&gt;{{{8|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri9|}}}&quot;&gt;{{{9|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri10|}}}&quot;&gt;{{{10|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri11|}}}&quot;&gt;{{{11|}}}&lt;/span&gt;
&lt;span title=&quot;{{{çeviri12|}}}&quot;&gt;{{{12|}}}&lt;/span&gt;
&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>jqsz8t0wli3q0tv7sd4fv7w85ucutq7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Osmanlıca/Örnek</title>
    <ns>10</ns>
    <id>13155</id>
    <redirect title="Şablon:Osmanlıca/Örnekler" />
    <revision>
      <id>53588</id>
      <timestamp>2022-07-31T10:43:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>Sinus46, [[Şablon:Osmanlıca/Örnek]] sayfasını [[Şablon:Osmanlıca/Örnekler]] sayfasına taşıdı</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" xml:space="preserve">#YÖNLENDİRME [[Şablon:Osmanlıca/Örnekler]]</text>
      <sha1>nzg6g3kwhjh2u63fime5b2cxt53gthy</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>