Vikikitap trwikibooks https://tr.wikibooks.org/wiki/Anasayfa MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Ortam Özel Tartışma Kullanıcı Kullanıcı mesaj Vikikitap Vikikitap tartışma Dosya Dosya tartışma MediaWiki MediaWiki tartışma Şablon Şablon tartışma Yardım Yardım tartışma Kategori Kategori tartışma Yemek Yemek tartışma Vikiçocuk Vikiçocuk tartışma Kitaplık Kitaplık tartışma TimedText TimedText talk Modül Modül tartışma Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 6383 53819 50059 2022-08-20T13:59:25Z Minorax 14807 vva wikitext text/x-wiki [[Göktürkçe]]'de 4 ünlü tamga vardır. Hem ince hem de kalın olarak kullanıldıklarından bir tamga iki ses verir, dolayısıyla 8 ünlüye karşılık gelirler. {| class=wikitable width=250 !align=center|Tamga !colspan=2 align=center|Okunuşu |-align=center | [[Dosya:Old Turkic letter A.svg|20px]]|| A/E || {{UFA|/a/}}, {{UFA|/e/}} |-align=center | |[[Dosya:Old Turkic letter O.svg|20px]]|| O/U || {{UFA|/u/}}, {{UFA|/o/}}, {{UFA|/w/}} |- align="center" | [[Dosya:Old Turkic letter I.svg|20px]]|| I/İ ||{{UFA|/ɯ/}}, {{UFA|/i/}}, {{UFA|/j/}} |-align=center |[[Dosya:Old Turkic letter U.svg|20px]]|| Ö/Ü || {{UFA|/ø/}}, {{UFA|/y/}}, {{UFA|/w/}} |} [[Kategori:Göktürkçe]] 490xj923xvt105ny98wqi20ixltp8ev 0 6397 53820 50182 2022-08-20T13:59:29Z Minorax 14807 vva wikitext text/x-wiki Orkun tamgaları kendine özgüdür. Türkler tarafından ayrı ayrı türetilmişlerdir. Kimi dil bilimciler aksini iddia edip alıntı olduğu söylemektedirler. "''Soğutça'dan almış, kendileri için uyarlamıştırlar.''" savını ortaya atanlar henüz bunu kanıtlayamadıkları gibi ellerinde buna dair hiç bir belge ya da kaynak da yoktur. Böyle demelerinin tek açıklanabilir yanıtı, siyasi nedenler olsa gerektir. Orkun tamgalarının özgün olduğuna dair bir çok kanıt bulunmaktadır. Aşağıda bunları inceleyen yazılar yer almaktadır. *Türkler şimdiye değin 13 ayrı abece kullanmışlardır. Latin, Soğut (Uygurca'da kullanılmıştır), Arap, Kiril... ama hiç biri Türkçe'nin temel özelliklerinden biri olan büyük ünlü uyumunu korumak için özel önlemler almamıştır. Oysa Orkun tamgalarında bu iş kendiliğinden olmaktadır. Kalın sözcükler için ayrı, ince sözcükler için ayrı tamgalar (harfler) kullanılmıştır. *Tamgaların türetim mantığı betizyazı iledir. Yani her bir tamga, bir nesnenin biçimi temel alınarak oluşturulmuştur. Bugün için birçok tamganın kökeni açıklanabilmiştir. Ancak çözülemeyenler de sırlarını korumaktadırlar. Aşağıda tüm tamgaların listesi verilmiştir. <div style="text-align:center;"> {| class="wikitable" style="border:1px solid #aaa;" cellpadding="5" cellspacing="0" ! colspan=9 |Eski Türk alfabesi (Klasik çağ) |- ! colspan="3" align="center" | Kullanım || align="center"|Semboller || colspan="2" align="center" |Günümüz Alfabesine Uyarlaması||Semboller||colspan=2|Günümüz alfabesine uyarlaması |- align="center" | colspan="3" rowspan="2" |sesli|| [[Image:Old Turkic letter A.svg|20px]]|| A || {{UFA|/a/}}, {{UFA|/e/}} | |[[Image:Old Turkic letter O.svg|20px]]|| O || {{UFA|/u/}}, {{UFA|/o/}}, {{UFA|/w/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter I.svg|20px]]|| I/İ ||{{UFA|/ɯ/}}, {{UFA|/i/}}, {{UFA|/j/}} |[[Image:Old Turkic letter U.svg|20px]]|| U || {{UFA|/ø/}}, {{UFA|/y/}}, {{UFA|/w/}} |- align="center" | rowspan="18" colspan=2|sessiz|| rowspan=10| || [[Image:Old Turkic letter B1.svg|20px]]||B ||{{UFA|/b/}}|| [[Image:Old Turkic letter B2.svg|20px]]|| B || {{UFA|/b/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter D1.svg|20px]] || D|| {{UFA|/d/}}||[[Image:Old Turkic letter D2.svg|20px]] || D|| {{UFA|/d/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter G1.svg|20px]] || G ||{{UFA|/g/}}|| [[Image:Old Turkic letter G2.svg|20px]] || G ||{{UFA|/g/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter L1.svg|20px]] || L ||{{UFA|/l/}}|| [[Image:Old Turkic letter L2.svg|20px]] || L ||{{UFA|/l/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter N1.svg|20px]] || N ||{{UFA|/n/}}|| [[Image:Old Turkic letter N2.svg|20px]] || N ||{{UFA|/n/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter R1.svg|20px]] || R ||{{UFA|/r/}}|| [[Image:Old Turkic letter R2.svg|20px]] || R ||{{UFA|/r/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter S1.svg|20px]] || S ||{{UFA|/s/}}|| [[Image:Old Turkic letter S2.svg|20px]] ||S|| {{UFA|/s/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter T1.svg|20px]] || T ||{{UFA|/t/}}|| [[Image:Old Turkic letter T2.svg|20px]] ||T|| {{UFA|/t/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter Y1.svg|20px]] || Y ||{{UFA|/ʤ/}} || [[Image:Old Turkic letter Y2.svg|20px]] ||Y|| {{UFA|/ʤ/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter Q.svg|20px]] || Q ||{{UFA|/q/}} || [[Image:Old Turkic letter K.svg|20px]] || K || {{UFA|/k/}} |- align="center" |rowspan=3| Yalın tamgalar<br> (yalın harfler) || [[Image:Old Turkic letter CH.svg|20px]] || -Ç ||{{UFA|/ʧ/}} | [[Image:Old Turkic letter Z.svg|20px]] || -Z ||{{UFA|/z/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter M.svg|20px]] || -M|| {{UFA|/m/}} | [[Image:Old Turkic letter P.svg|20px]] || -P|| {{UFA|/p/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter SH.svg|20px]] || -Ş ||{{UFA|/ʃ/}} |colspan=3| |- align="center" | rowspan="2" | Ünlülü sessizler ||[[Image:Old Turkic letter ICH.svg|20px]] || IÇ, ÇI, Ç ||{{UFA|/iʧ/}}, {{UFA|/ʧi/}}, {{UFA|/ʧ/}}|| [[Image:Old Turkic letter UK.svg|20px]] || ÖK, ÜK,<br />KÖ, KÜ, K||{{UFA|/øk/}}, {{UFA|/yk/}},<br />{{UFA|/kø/}}, {{UFA|/ky/}}, {{UFA|/k/}} |- align="center" |[[Image:Old Turkic letter IQ.svg|20px]] ||IQ, QI, Q|| {{UFA|/ɯq/}}, {{UFA|/qɯ/}}, {{UFA|/q/}}|| [[Image:Old Turkic letter OQ.svg|20px]] ||OQ, UQ,<br />QO, QU, Q||{{UFA|/oq/}}, {{UFA|/uq/}},<br />{{UFA|/qo/}}, {{UFA|/qu/}}, {{UFA|/q/}} |- align="center" | rowspan="3" |Birleşik sessizler ||[[Image:Old Turkic letter LT.svg|20px]] || -LT|| {{UFA|/lt/}}, {{UFA|/ld/}}|| [[Image:Old Turkic letter NG.svg|20px]] || -NG ||{{UFA|/ŋ/}} |- align="center" |[[Image:Old Turkic letter NCH.svg|20px]] || -NÇ|| {{UFA|/nʧ/}}||[[Image:Old Turkic letter NY.svg|20px]] || -NY ||{{UFA|/nʤ/}} |- align="center" |[[Image:Old Turkic letter NT.svg|20px]] ||| -NT || {{UFA|/nt/}}, {{UFA|/nd/}} | colspan=3 | |- align="center" | colspan="3" | kelime bölme işareti || colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter SEP.svg|20px]] || colspan="4" |- (kesme işareti) |- align="center" | colspan="9" | (-) — Sadece kelime sonunda |} </div> [[Kategori:Göktürkçe]] cstmpg1vxa5od8tpbsv73g67lwdv289