Wikipedia ttwiki https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Медиа Махсус Бәхәс Кулланучы Кулланучы бәхәсе Википедия Википедия бәхәсе Файл Файл бәхәсе МедиаВики МедиаВики бәхәсе Калып Калып бәхәсе Ярдәм Ярдәм бәхәсе Төркем Төркем бәхәсе Портал Портал бәхәсе TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета Илсур Метшин 0 9642 3528352 3528178 2022-08-09T17:42:03Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{twinCYR|İlsur Metşin}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Метшин}}{{УК}} '''Илсур Рәис улы Метшин''' (''İlsur Rəis uğlı Metşin''; [[1969 ел|1969 елның]] [[24 апрель|24 апреле]], [[Түбән Кама]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе, 2005 елның 17 ноябреннән [[Казан]] мэры. [[Түбән Кама районы]] һәм [[Түбән Кама]] шәһәре администрациясе башлыгы (1998—2005). «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» фракциясе әгъзасы. Юридик фәннәр кандидаты. == Тормыш юлы == Илсур Метшин [[1969 ел]]ның [[24 апрель|24 апрелендә]] [[Түбән Кама]] шәһәрендә туа. Түбән Каманың 11 нче номерлы урта мәктәбендә белем ала. 1987—1991 елларда [[Казан Дәүләт Университеты]]ның юридик факультетында хокук белеме белгечлеге буенча укый. Университетны тәмамлагач, [[1992 ел]]да шул ук факультетның аспирантурасында укуын дәвам итә. Юридик фәннәр кандидаты. 1988—1989 елларда Совет армиясе сафларында хезмәт итә. [[1993 ел|1993]] елдан [[Казан]]да хакимият-хуҗалык эшендә. 1995—1997 елларда Казан шәһәре [[Казанның Совет районы|Совет районы]] администрациясе аппараты җитәкчесе. 1997—1998 елларда — [[Казанның Вахитов районы|Вахитов районы]] администрациясе башлыгының беренче урынбасары, «Казанский посад» территориясе префекты. [[1998 ел|1998]] елдан [[Түбән Кама районы]] һәм шәһәре хакимияте башлыгы, [[Түбән Кама]] халык депутатларының берләштерелгән Советы рәисе. 2000 елдан башлап, II чакырылыш Татарстан Республикасы Дәүләт Советы депутаты. 2005 елның 17 ноябреннән 31 декабренә кадәр — Казан шәһәре администрациясе башлыгы, 2006 елның 1 гыйнварыннан — Казан шәһәре муниципаль берәмлеге Башкарма комитеты җитәкчесе. 2006 елның 12 мартында [[Казан шәһәр Думасы|Казан шәһәре Думасы]] депутаты, 2006 елның 17 мартында Казан шәһәре муниципаль берәмлеге башлыгы итеп сайлана. 2006 елның 28 сентябрендә «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» партиясенең Казан җирле бүлекчәсе политсоветы әгъзасы һәм аның секретаре итеп сайлана<ref>{{Cite web|url=http://www.tatar.ru/?DNSID=b5b4715413e984c8c38f7fd6fa53d377&full=24411|title=Ильсур Метшин избран секретарем Казанского отделения «Единой России»|accessdate=2007-09-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070706065649/http://www.tatar.ru/?DNSID=0a54e5c96743e1891f3ead0f48b7a0d8|archivedate=2007-07-06|deadlink=yes}}</ref>. [[2006 ел]]дан [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы]]ның (БШһҖХО, {{lang-en|UCLG}}, {{lang-ru|ОГМВ}}) [[Ауразия]] бүлеген җитәкли. [[2013 ел]]да икенче мөддәткә җитәкче (президент) итеп сайлана<ref>{{Citation |title=Халыкара башкалалар һәм эре шәһәрләр ассамблеясе рәсми сайты |url=http://www.e-gorod.ru/Documents/meropr/2013_10_1-4_marokko/marokko_2013_10_01-04_photogal.htm |access-date=2015-06-15 |archive-date=2016-04-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160419230754/http://e-gorod.ru/Documents/meropr/2013_10_1-4_marokko/marokko_2013_10_01-04_photogal.htm |dead-url=yes }}</ref>. [[2018 ел]]ның [[5 октябрь|5 октябрендә]] [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|БШһҖХО]] Ауразия бүлегенең ({{lang-en|CEMR}}) [[Чабаксар]]да узган Генераль ассамблеясендә өченче мөддәткә оешманың Ауразия бүлеге җитәкчесе (президенты) итеп сайлана<ref>[https://www.kzn.ru/meriya/press-tsentr/novosti/ilsura-metshina-pereizbrali-prezidentom-evraziyskogo-otdeleniya-ogmv/ Ильсура Метшина переизбрали президентом Евразийского отделения ОГМВ.] kzn.ru, 05.10.2018</ref>. [[2010 ел]]ның [[октябрь|27 октябрендә]] Казан шәһәре муниципаль берәмлеге башлыгы итеп сайлана<ref>[http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/10/27/60590/ Казан мэры итеп Илсур Метшин сайланды]</ref>. 2015 елның 21 сентябрендә яңадан Казан шәһәре мэры итеп [[Казан шәһәр Думасы|шәһәр Думасы]] тарафыннан сайлана<ref>{{Cite web|url=http://www.business-gazeta.ru/article/141449|title=Ильсур Метшин переизбран мэром Казани|author=Видео: Сергей Елагин|publisher=БИЗНЕС Online|accessdate=2016-10-07}}</ref>. 2014 елда Илсур Метшин мәктәпләрдә [[Чарльз Дарвин]]ның [[эволюция]] теориясен укытуга каршы чыга<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/26554318.html Метшин эволюцияне кире кага]</ref>. 2015 елның сентябреннән 2017 елның 31 маена кадәр — [[Рубин (футбол клубы, Казан)|«Рубин» футбол клубы]] президенты<ref>{{Cite web|url=http://www.rubin-kazan.ru/ru/news_items/6926-nablyudatelnyy-sovet-utverdil-novym-prezidentom-kluba-radika-shaymieva|title=Наблюдательный совет утвердил новым президентом клуба Радика Шаймиева|publisher=www.rubin-kazan.ru|accessdate=2017-06-01}}</ref>. 2019 елдан — [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы|БМО]] каршындагы җирле хакимият органнарының консультатив комитеты президенты. [[Файл:Ilsur Metshin.jpg|сулда|мини|325x325пкс|Илсур Метшин гаиләсе белән]] == Бүләкләр == * III дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлар өчен» ордены (2019 елның 28 марты) — шәһәрнең социаль-икътисади үсешенә зур өлеш кертүе һәм күпьеллык намуслы хезмәте өчен<ref>[http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201903290029?index=12&rangeSize=1 Указ Президента Российской Федерации от 28 марта 2019 года № 132 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref>; * IV дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлар өчен» ордены (2014 елның 23 гыйнвары) — 2013 елда Казанда узачак XXVII Бөтендөнья җәйге Универсиадага әзерлек һәм аны уздыруга зур өлеш кертүе өчен<ref>{{Cite web|lang=|url=http://kremlin.ru/acts/bank/38064|title=Указ Президента Российской Федерации от 23 января 2014 года № 32 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»|author=|website=|date=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150413162619/http://pravo.gov.ru:8080/page.aspx?86486|archivedate=2015-04-13|accessdate=2014-01-27|deadlink=yes}}</ref>; * Почёт ордены (2009 елның 7 мае) — ирешелгән хезмәт уңышлары һәм күпьеллык намуслы хезмәте өчен<ref>[http://kremlin.ru/acts/bank/29234 Указ Президента Российской Федерации от 7 мая 2009 года № 513 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref>; * [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] (2005); * [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]] (2005); * «Әфганстаннан гаскәрләрне чыгаруга 25 ел» истәлекле медале<ref>{{Cite web|lang=|url=https://www.kzn.ru/meriya/press-tsentr/novosti/42930_ilsur_metshin_nagrazhden_pamyatnoy_medalyu_25_let_vyvoda_voysk_iz_afganistana/|title=Ильсур Метшин награжден памятной медалью «25 лет вывода войск из Афганистана»|author=|website=Официальный портал органов местного самоуправления города Казани|date=13 марта 2014|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140313114947/http://news.mail.ru/inregions/volgaregion/16/politics/17357501/?frommail=1|archivedate=2014-03-13|accessdate=2014-03-13|deadlink=yes}}</ref>; * [[«Дуслык» ордены]] (2015) — Казанда 2015 елда спортның су төрләре буенча XVI дөнья чемпионатын оештыруга һәм уздыруга зур өлеш керткәне өчен<ref>{{Cite web|lang=|url=https://president.tatarstan.ru/index.htm/news/528885.htm|title=Рустам Минниханов вручил орден «Дуслык»|author=Пресс-служба Президента РТ, Елена Бритвина|website=Президент Республики Татарстан|date=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161009172405/http://www.gazeta-today.ru/theme/view/600685|archivedate=2016-10-09|accessdate=2016-10-08|deadlink=yes}}</ref>; * «Сочи шәһәрендә 2014 елгы XXII Кышкы Олимпия уеннары һәм XI кышкы Паралимпия уеннары» истәлекле медале (2016)<ref>{{Cite web|lang=|url=http://www.kzn.ru/news/52698-rustam-minnihanov-vruchil-ilsuru-metshinu-federalnuyu-nagradu|title=Рустам Минниханов вручил Ильсуру Метшину федеральную награду|author=|website=Официальный портал органов местного самоуправления города Казани|date=26 февраля 2016|publisher=www.kzn.ru|accessdate=2016-10-08}}</ref>; * «Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены (2018); * [[«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале|«ТАССРның 100 еллыгы» медале]] (2020). * 2022 ― Россия Федерациясе Президентының Мактау грамотасы <ref>''[[Гөлнар Гарифуллина]]''. [https://tatar-inform.tatar/news/rostam-minnexanov-xezmat-aldyngylaryna-daulat-bulaklaren-tapsyrdy-5855831 Рөстәм Миңнеханов хезмәт алдынгыларына дәүләт бүләкләрен тапшырды.] [[Татар-информ]], 10.06.2022</ref> * [[2022 ел|2022]] ― Александр Невский ордены <ref>[https://tatar-inform.tatar/news/putin-pesosinny-ham-metsinny-aleksandr-nevskii-ordennary-belan-bulaklade-5858472 Путин Песошинны һәм Метшинны Александр Невский ордены белән бүләкләде.] [[Татар-информ]], 8.08.2022</ref> == Гаилә һәм шәхси тормыш == Эшче гаиләдә үскән, әтисе — инженер, әнисе шәфкать туташы булып эшләгән. Илсур Метшинның ике абыйсы бар: [[Айдар Мәтшин|Айдар Метшин]] — [[Түбән Кама]] мэры һәм Айрат Метшин — «Түбән Кама нефтебазасы» ҖЧҖ директоры<ref name="autogenerated1">{{Cite web|url=http://metshin.ru/personal/biography|title=Биография - Персональная страница Ильсура Метшина|publisher=metshin.ru|accessdate=2016-10-07}}</ref>. Өйләнгән, хатыны — Гөлнара Метшина. Дүрт баласы: өч улы (Тимур, Таһир, Радмир) һәм кызы (Алия) бар<ref name="autogenerated1" />. Яшь чактан Илсур Метшин хоккей һәм футбол уены белән мавыга. Гаиләсе белән [[Петровский бистәсе|Петровский бистәсендә]] яши<ref>{{Cite web|url=http://inkazan.ru/gde-zhivyot-mer-kazani/|title=Где живёт мэр Казани|accessdate=2012-05-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120513121028/http://inkazan.ru/gde-zhivyot-mer-kazani/|archivedate=2012-05-13|deadlink=yes}}</ref>. == Галерея == <gallery widths="250" heights="210" class="center"> Файл:RIAN archive 950615 Rustam Minnikhanov, Mintimer Shaimiyev, Ilsur Metshin.jpg|[[Рөстәм Миңнеханов]], [[Минтимер Шәймиев]], Илсур Метшин Файл:Саммит 2.jpg|И. Метшин (''у'') VI саммитта. [[Нью-Йорк]]. [[2015]] Файл:Ilsur Metshin and Ronaldinho.jpg|Ильсур Метшин һәм Роналдиньо (уңда) Файл:Ильсур Метшин и Игорь Крутой.jpg|Илсур Метшин һәм Игорь Крутой </gallery> == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Сылтамалар == * [http://www.metshin.ru/tat/ Рәсми сайт] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100817153121/http://metshin.ru/tat/ |date=2010-08-17 }} {{Казан шәһәр башлыклары}}{{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} {{«Рубин» футбол клубы}} {{DEFAULTSORT:Метшин, Илсур}} [[Төркем:Казан]] [[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре]] [[Төркем:XXI гасыр сәясәтчеләре]] [[Төркем:Юридик фәннәр кандидатлары]] [[Төркем:Казан башлыклары]] [[Төркем:Мэрлар]] [[Төркем:Татарстан Куркынычсызлык Шурасы әгъзалары]] [[Төркем:Русиянең Александр Невский ордены кавалерлары]] {{Tatar 4.0-2021}} myj12018nwhk2a5imm83xz4latn1sdp Албания 0 12688 3528289 3200189 2022-08-09T15:56:44Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Дәүләт |Дәүләт исеме = Албания |Татарча исем = Албания Җөмһүрияте |Чын исем = {{lang-sq|Republika e Shqipërisë}} |Герб = Albania state emblem.svg |Герб урынына = |Байрак = |Байрак зурлыгы = |Шигарь = {{lang-sq|Ti, Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqiptar}}» |Шигарь тәрҗемәсе= |гимн исеме = Hymni i Flamurit |Аудио =Hymni i Flamurit instrumental.ogg |Идарә итү формасы = Парламент җөмһүрияте |Дәүләт дине = |lat_dir =N |lat_deg =41 |lat_min =21 |lat_sec =0 |lon_dir =E |lon_deg =19 |lon_min =59 |lon_sec =0 |region = AL |CoordScale = |Харитада = Location Albania Europe.png |Харитада2 = |Тел/Телләр = [[Албан теле]] |Нигезләнгән = |Нигезләү датасы = |Бәйсезлек көне = [[1912 ел]]ның [[28 ноябрь|28 ноябре]] |Бәйсезлекне игълан итү = |Кемнән =[[Госманлы империясе]]ннән |Башкала = Тирана |Эре шәһәрләр = Тирана |Җитәкчеләр вазифалары = [[Албания Президенты|Президент]]<br />[[Албания Премьер-министры|Премьер-министр]] |Җитәкчеләр = [[Буяр Нишани]]<br />[[Эди Рама]] |Мәйдан буенча урыны = 139 |Мәйдан = 28 748 |Су проценты = 4,8% |Этнохороним = |Халык саны буенча урыны = 130 |Халык = {{үсү}} 3 038 594<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |publisher=CIA (Central Intelligence Agency}}</ref> |Бәя елы = 2016 |Җанисәп буенча халык саны = 2821977 |Җанисәп елы = 2011 |Халык тыгызлыгы = 98 км² |ТЭП (САМП) = $36.241 миллиард |ТЭП (САМП) исәпләү елы =2016 |ТЭП (САМП) буенча урын = |Кеше башына ТЭП (САМП) =$12,582 |ТЭП =$12.876 миллиард |ТЭП исәпләү елы =2016 |ТЭП буенча урыны = |Кеше башына ТЭП =$4,444 |КПҮИ = {{үсү}} 0,764<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/2016-report|title=Human Development Report 2015|publisher=[[БМО Үсеш программасы]]|accessdate=2017-03-24|lang=en |description=БМО Үсеш программасы сайтында Кеше үсеше турында доклад (2016)}}</ref> |КПҮИ исәпләү елы = 2016 |КПҮИ буенча урыны = 75 |КПҮИ дәрәҗәсе = <span style="color:#095;">югары</span> |Авиаширкәт = |Акча берәмлеге = [[албан легы|лек]] |Домен/Доменнар = [[.al]] |ISO = ALB |Телефон коды = 355 |Сәгать кушагы = +2 |Искәрмәләр = <!-- |Байраксыз һәм гербсыз=* --> <!-- |Гимнсыз=* --> }} '''Албания''' яки '''Арнавытлык''' ({{lang-sq|Shqipёria}}, рәсми исеме – '''Албания (Арнавытлык) Җөмһүрияте''', {{lang-sq|Republika e Shqipёrisё}} {{IPA|[ɾɛpuˈblika ɛ ʃcipəˈɾiːs]}}) — Көньяк-Көнчыгыш Аурупада урнашкан мөстәкыйль [[дәүләт]]. 2016 ел мәгълүматларына күрә, Албаниядә 3 миллионнан артык кеше яши. Илнең башкаласы һәм иң эре шәһәре — [[Тирана]], аннан кала иң зур шәһәрләре — [[Дуррес]] һәм [[Влёра]]. Албания [[Балкан ярымутравы]]ның көнбатыш өлешендә, [[Әдрән диңгез|Әдрән]] һәм [[Ионик диңгез]]ләрнең ярында урнашкан. [[Отранто (бугаз)|Отранто бугазы]] Албанияне [[Италия]]дән аерып тора. Дәүләт төньяк-көнчыгышта [[Сербия]], [[Косово һәм Метохия]] автоном төбәге белән, төньяк-көнбатышта — [[Черногория]] белән, көнчыгышта — [[Македония]], көньяк-көнчыгышта — [[Греция]] белән чиктәш. Борынгы чорларда хәзерге Албания җирләрендә иллирияле, тракияле һәм грек кабиләләре яшәгән, берничә грек колониясе булган. Иллирия сугышыннан соң бу җирләр Рим империясенең [[Далмация (Рим вилаяте)|Далмация]], [[Македония (Рим вилаяте)|Македония]] һәм [[Мёзия]] вилаятьләренә керәләр. [[1190 ел]]да Круя шәһәренең Прогон исемле идарәчесе Арбер кенәзлеген төзи, бу беренче албан дәүләте була. [[XVI гасыр]]да хәзерге албан җирләрен [[Госманлы империясе]] яулап ала, төрекләр монда биш гасырга якын хакимлек итә. [[1912 ел]]да, [[Балкан сугышлары]]ннан соң, Албания мөстәкыйльлеге турында игълан итә. [[1939 ел]]да Италия Албания патшалыгын басып ала һәм монда Бөек Албанияне төзи, ә [[1943 ел]]да ул [[Алмания]] протекторатына әверелә. [[Икенче бөтендөнья сугышы]]ннан соң [[Әнвәр Хуҗа]] җитәкчелегендәге Хезмәт фиркасы хакимияткә килә, ил коммунистик үсеш юлына баса, изоляция сәясәтен алга сөрә. [[1991 ел]]да Албания Халык Социалистик Республикасы бетерелеп, хәзерге Албания Җөмһүрияте барлыкка килә. Албания — үсеп килүче демократик ил. Икътисадта хезмәт күрсәтүләр базары өстенлек итә, аннан соң сәнәгать һәм авыл хуҗалыгы килә. Кеше үсеше потенциалы индексы югары дип санала. Дәүләт барлык ватандашларын сәламәтлек саклау системасы һәм бушлай башлангыч һәм урта белем алу мөмкинлеге белән тәэмин итә. Албания [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы]], [[НАТО]], [[БСО]], [[Бөтендөнья банкы]], [[Аурупа шурасы]], [[АИХО]], [[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] берләшмәләренең әгъзасы. 2016 елда [[Аурупа берлеге]]нә керер өчен гариза язды. == Этимология == {{Төп мәкалә|Албания (топоним)}} Гомумән алганда, Албания топонимының берничә географик урынга карата кулланылганы мәгълүм. Албания — илнең [[урта гасыр]] [[латин теле]]ндә кулланылган атамасы. Бу исем албани (альбанои) дигән иллирияле кабиләнең үзатамасыннан килергә мөмкин дигән фараз бар ([[Искәндәрия]] шәһәрендә яшәгән грек географы һәм астрономы [[Птолемей]] безнең эраның [[150 ел]]ында хәзерге [[Дуррес]] тирәсендәге Албанополис шәһәре һәм албани кабиләсе күрсәтелгән харита ясый<ref>Madrugearu A, Gordon M. The wars of the Balkan Peninsula. Rowman & Littlefield, 2007. p. 146.</ref><ref>Richard Talbert, Barrington Atlas of the Greek and Roman World, (ISBN 0-691-03169-X), Map 49 & notes.</ref>). Дәүләт атамасы Урта гасырлардагы Албанон яисә Арбанон исемле торак урын белән дә бәйле булырга мөмкин, әмма аның бу җирлек белән бәйләнеше расланмаган<ref>.The Illyrians by J. J. Wilkes, 1992, ISBN 978-0-631-19807-9, page 279"</ref>. [[Византия]] тарихчысы Михаил Атталиат 1079—1080 елларда язылган «Тарих» исемле хезмәтендә Албанои кабиләсенең [[1043 ел]]да [[Константинополь]]гә каршы баш күтәрүе һәм Арбанитаиның [[Дуррес|Диррахиум кенәзлегенә]] керүе турында беренче тапкыр хәбәр итә<ref>Robert Elsei. The Albanian lexicon of Dion Von Kirkman. Earliest reference to the existence of the Albanian language, pp. 113–122</ref>. Урта гасырлар дәвамында албаннар үз дәүләтләрен ''Arbëri'' яисә ''Arbëni'' дип йөрткәннәр, үзләрен исә ''Arbëresh'' яки ''Arbënesh'' дигәннәр. Бүгенгесе көндә [[албаннар]] дәүләтләрен ''Shqipëria'' дип атыйлар. [[17 гасыр]] башында бу топоним һәм ''Shqiptarë'' этнонимы моңарчы гамәлдә булган ''Arbëria'' белән ''Arbëresh''’ны алыштыра. Рәсми атамаларның этимологиясен «Бөркетләр иле» һәм «Бөркет балалары» дип аңлату популяр<ref>Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, 1964.</ref>. [[Төрек теле]]ндә кулланылган һәм аның аша татар теленә дә керү мөмкинлегенә ия булган ''Арнаутлык'' топонимы исә албаннарның этник төркеме — [[арнаутлар]] белән бәйле. == Тарих == {{Төп мәкалә|Албания тарихы}} === Борынгы чор === [[File:Shpella e zeze - Pellumbas.jpg|thumb|left|230px|Илнең башкаласы [[Тирана]] шәһәре янында Пеллумба мәгарәсе]] Албания тарихы тарихка кадәрге чорда, безнең эрага кадәр 4 гасырда, грек һәм рим тарихчыларының [[Иллирия]] турындагы язмаларыннан башлана. Албания җирләрендә яши башлаган кеше затының иң борынгы эзләре [[Урта Палеолит]] һәм [[Ахыргы Палеолит]] дәверләренә карый. Аларны [[Саранда]] шәһәре янындагы Ксара авылында һәм [[Тирана]] кырындагы [[Дайти тавы]]нда таптылар<ref>F. Prendi, "The Prehistory of Albania", The Cambridge Ancient History, 2nd edn., vol. 3, part 1: [https://books.google.com/books?id=vXljf8JqmkoC&pg=PA187 The Prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries B.C.], ed. John Boardman et al. (Cambridge: Cambridge UP, 1982), 189–90</ref>. Ксара тирәсендәге мәгарәдә табылган әйберләр арасында чакматаш һәм яшмадан ясалган предметлар һәм хайваннарның ташка әйләнеп каткан сөякләре бар, ә Дайти тавындагы табылдыклар сөякләр һәм [[Ориньяк культура]]сына хас таш эш кораллардан гыйбарәт. Албаниянең палеолит чоры табылдыклары шул ук чорга караган Црвена Стийена ([[Монтенегро]]) һәм төньяк-көнбатыш [[Греция]] табылдыкларына бик тә охшаш <ref>F. Prendi, "The Prehistory of Albania", The Cambridge Ancient History, 2nd edn., vol. 3, part 1: [https://books.google.com/books?id=vXljf8JqmkoC&pg=PA187 The Prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries B.C.], ed. John Boardman et al. (Cambridge: Cambridge UP, 1982), 189–9</ref>. Үзәк һәм көньяк Албаниядә казып алынган [[тумулус]]лардан чыккан [[бронза чоры]] артефактлары көньяк-көнбатыш [[Македония]] һәм Лефкада (Греция) белән тыгыз элемтә булуын күрсәтә. Археологлар фикеренчә, безнең эрага кадәр өченче меңъеллыкның уртасында бу төбәкләргә протогрек телендә сөйләшкән һинд-аурупа халыклары килеп урнашкан. Бу халыкның бер өлеше соңрак, б. э. к. 1600 еллар тирәсендә [[Микена]]га китә һәм анда [[Микена цивилизациясе]]н төзи. Халыкның башка төркеме, [[иллирийлар]], Албания белән Монтенегро чигендә яшәгән. Мөгаен, алар грек кабиләләренең күршеләре булгандыр.<ref>John Boardman. [https://books.google.com/books?id=vXljf8JqmkoC&pg=PA629&dq=greek+speaker+bronze+albania+helladic&hl=el&ei=unx-TbHGMIuChQfXnsmmBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CD0Q6AEwBA#v=onepage&q=%22tribes%20which%20held%20the%20Zeta%20valley%2C%20and%20as%20such%20they%20may%20have%20been%20the%20immediate%20neighbours%20of%20Greek-speaking%20tribes%20in%20the%20Bronze%20Age%22&f=false The prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean world.] Cambridge University Press, 1982. ISBN 978-0-521-22496-3, p. 629</ref><ref>Wilkes John. [https://books.google.com/books?hl=el&id=4Nv6SPRKqs8C&q=illyrii#v=onepage&q=%22astride%20the%20modern%20frontier%20between%20Albania%20and%20Yugoslav%20Montenegro%22&f=false The Illyrians.] Wiley-Blackwell, 1995, ISBN 978-0-631-19807-9, p. 92</ref> Борынгы заманнарда хәзерге Албания җирләрендә Иллирия кабиләләре яшәгән. Бу территорияне Иллирия дип йөрткәннәр, якынча алганда, ул [[Әдрән диңгез]]дән көнчыгышкарак, көньякта [[Вьосе]] елгасы тамагына таба сузылган район<ref>The Illyrians (The Peoples of Europe) by John Wilkes, 1996, ISBN 978-0-631-19807-9, page 92</ref><ref>Cambridge University Press. The Cambridge ancient history. 2000. ISBN 0-521-23447-6, page 261</ref>. Иллирия кабиләләрен беренче булып безнең эрага кадәр 4 гасырда язылган ''Эвксин диңгезе периплы'' хезмәтендә искә алалар<ref>The Illyrians (The Peoples of Europe) by John Wilkes, 1996, page 94</ref> . Көньякта каонианнар дигән грек кабиләсе яшәгән, аларның башкаласы Фоеник шәһәре булган. Диңгез буендагы Аполлония, Эпидамнос һәм Амантия колонияләрен б. э. к. 7 гасырда ук грек шәһәр-дәүләтләре төзи. {{multiple image |align = center |direction = horizontal |total_width = 800 |image1 = Byllis-01-Alb.jpg |width1 = 1040 |height1 = |caption1 = Билис <small>(б.э.к. 4 гасыр)</small> |image2 = Parku_Kombëtar_i_Amantias_(v._2010).jpg |width2 = 925 |height2 = |caption2 = Амантия <small>(б.э.к. 7 гасыр)</small> |image3= Parku_Arkeologjik_i_Apollonisë_04.jpg |width3= 1020 |height3 = |caption3 = [[Аполлония (Иллирия)|Аполлония]] <small>б.э.к. 6 гасыр)</small> |image4 = Rozafa_Castle.jpg |width4 = 1045 |caption4 = [[Шкодер]], Розасафа замогы <small>(б.э.к. 4 гасыр)</small> |image5 = Antigonea_house_with_peristyle.jpg |width5 = 1030 |caption5 = [[Антигония(Хаония)|Антигония]] <small>(б.э.к. 3 гасыр)</small> }} Бүгенге Албания җирләрендә борынгы заманда идарә иткән иң көчле кабиләләрнең берсе Ардиейлар булган. Ардией патшалыгы Плеурат II улы Агрон идарә иткән чорда иң куәтле чорын кичерә. Агрон күрше кабиләләр белән дә идарә итә<ref>Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière; Walbank, Frank William (1 January 1972). [https://books.google.com/books?id=qpb3JdwuDQIC A History of Macedonia: 336–167 B.C.] Clarendon Press. ISBN 978-0-19-814815-9.</ref>. Б. э. к. 230 елда Агрон үлгәч, аның хатыны Теута Ардией патшалыгының хакимәсенә әйләнә. Теутаның гаскәрләре илдән шактый көньяктарак, Иония диңгезенә таба урнашкан җирләрдә дә хәрби хәрәкәәтләр алып барган<ref>Jackson-Laufer, Guida Myrl (1 January 1999). Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide. ABC-CLIO. pp. 382–383. ISBN 978-1-57607-091-8.</ref>. Б. э. к. 229 елда [[Рим империясе]] диңгездә кораблар талау белән шөгыльләнгән иллириялеләргә каршы сугыш игълан итә<ref>The History of Rome. D. Appleton & Company. 1 January 1846. p. 259.</ref>. Б. э. к. 227 елда сугыш тәмамлана һәм иллириялеләр җиңелә. Ардиейда исә хакимият Теутадан соң б. э. к. 181 елда Гентиуска күчә<ref>Wilkes, John (9 January 1996). The Illyrians. Wiley. p. 189. ISBN 978-0-631-19807-9.</ref>. Гентиус б.э.к. 168 елда Рим белән сугыш башлый, шул рәвешле Өченче Иллирия сугышы башлана. Конфликт б. э. к. 167 елда [[римлылар]]ның җиңүе һәм Иллириянең бәйсезлеге юкка чыгу белән тәмамлана. Рим бу төбәкне 3 административ берәмлеккә бүлә<ref>Marjeta Šašel Kos, "The Illyrian King Ballaeus – Some Historical Aspects", Épire, Illyrie, Macédoine: Mélanges offerts au professeur Pierre Cabanes, ed. Danièle Berranger (Clermont-Ferrand: Presses Universitaires Blaise Pascal, 2007), 127.</ref>. === Урта гасырлар === [[File:Palazzo Reale di Napoli - Carlo I d'Angiò.jpg|thumb|160px|[[Анжуйлы Карл I]] Эпирус деспотлыгының бер өлешен яулап алгач «Албания патшалыгын» төзи.]] [[File:Krujë-KrujaAlbania 2016.jpg|thumb|left|230px|[[Круя]] шәһәрендә урта гасырларда Албаниянең башкаласы урнашкан.]] Хәзер Албания буларак билгеле җирләр [[Урта гасыр]]ларның башында Рим (соңрак [[Византия]]) карамагында була. Бу җирләргә [[VII гасыр]]да [[славяннар]] [[Славян миграциясе|килә]]<ref>Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (24 January 2007).[https://books.google.ru/books?id=G6iBAgAAQBAJ&pg=PA25&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Balkans: A Post-Communist History]. Routledge. p. 25. ISBN 978-1-134-58328-7</ref>, ә [[IX гасыр]]да территория [[Болгар патшалыгы]]на керә. [[XIII гасыр]] уртасында һәм ахырында Византия империясенең һәм Болгар патшалыгының зәгыйфьләнүе аркасында, хәзерге Албания җирләренең бер өлешен [[Рашка|Сербия бөек кенәзлеге]] үзенә буйсындыра. Басып алучылар бу җирләрдә калган Рим һәм Византия мәдәнияте учакларын йә җимерә, йә бик авыр хәлдә калдыра<ref>Zickel, Raymond; Iwaskiw, Walter R., eds. (1994). [http://countrystudies.us/albania/15.htm ""The Barbarian Invasions and the Middle Ages," Albania: A Country Study"]. Retrieved 9 April 2008.</ref>. Албан дәүләтчелеге Урта гасырларда [[Арберия|Арбер кенәзлеге]] һәм [[Албания патшалыгы]] буларак формалаша башлый. Арбер кенәзлеге, яки Албанон ({{lang-sq|Arbër or Arbëria}}) Урта гасырларда беренче албан дәүләте булган. Аңа [[1190 ел]]да, [[Круя]] җирлегендә, [[Прогон]] исемле архон нигез сала. Прогоннан соң дәүләт белән аның уллары Гйин һәм Дмитри идарә итә. Алар чорында ил чәчәк атып кала. Прогон гаиләсенең соңгы вәкиле Диметр вафат булгач, кенәзлек Круя хакиме (архоны) [[Григорий Камонас]] кулына күчә<ref>Jireček, Konstantin; Thopia (1916). [https://books.google.com/books?id=Jr9DAAAAYAAJ Illyrisch-albanische Forschungen]. p. 239. Griechen Gregorios Kamonas</ref><ref>Abulafia, David; McKitterick (21 October 1999). [https://books.google.com/books?id=bclfdU_2lesC&pg=PA786 The New Cambridge Medieval History: Volume 5, C.1198-c.1300.] p. 786. ISBN 978-0-521-36289-4. Greco-Albanian lord Gregorios Kamonas</ref>, аннан соң монда [[Голем (Круя)|Голем]] хуҗа була. [[1255 ел]]да кенәзлек бетерелә<ref>Pickard, Rob; Çeliku, Florent (2008). [https://books.google.com/books?id=Bi8fjENzJacC Analysis and Reform of Cultural Heritage Policies in South-East Europe. Strasbourg: Council of Europe Publishing. p. 16.] ISBN 978-92-871-6265-6</ref>. Тарихчылар Пипа һәм Решишти фикеренчә, Арбанон албан дәүләтенең беренче караламасы булган, һәм соңрак ул империянең көнбатыш өлеше буларак ярымбәйсез халәтен саклаган ([[Эпирус деспотлыгы]] һәм [[Никея]] [[Ласкаридлары]] идарәсендә)<ref>Pipa, Arshi; Repishti, Sami (1984). Studies on Kosova. East European Monographs #155. pp. 7–8. ISBN 0-88033-047-3.</ref>. [[1271 ел]]да Эпирус деспотлыгыннан тартып алган албан җирләрендә [[Анжуйлы Карл]] [[Албания патшалыгы (Урта гасыр)|Албания патшалыгына]] нигез сала. [[1272 ел]]ның февралендә ул «Албан патшасы» титулын ала. Патшалык [[Дуррес]] төбәгеннән (соңрак ул [[Диррахиум]] дип атала башлый) көньякка таба [[Бутринт]] ярларына кадәр җәелә. Патшалык барлыкка килгәч табигый рәвештә формалашкан католик сәяси структуралары [[Рим Папасы|папаның]] [[Балкан ярымутравы]]нда [[католиклык]]ны тарату планнарын башкару өчен яхшы нигезгә әверелә. Бу вакытта Төньяк Албания территориясе белән идарә иткән [[Анжуйлы Елена]] да (ул Анжуйлы Карлның икетуган сеңлесе була) бу планны хуплый. Елена Төньяк Албания һәм Сербиядә хакимлек иткән дәвердә 30га якын католик чиркәве һәм монастыре төзелә<ref>Etleva, Lala (2008). Regnum Albaniae, the Papal Curia, and the Western Visions of a Borderline Nobility (PDF). Cambridge University Press.</ref>. [[1331]]—[[1355 ел]]ларда [[Сербия империясе]] Албанияне яулап ала. Бу империя яшәүдән туктагач, берничә албан кенәзлеге барлыкка килә. Алар арасында иң куәтлеләре Бальша, Топия, Кастриоти, Музака һәм Арианти була. [[XIV гасыр]]ның беренче яртысында [[Госманлы империясе]] Албания җирләренең күпчелек өлешенә бәреп керәләр. [[1444 ел]]да албан кенәзлекләрен Албаниянең милли каһарманы [[Георгий Кастриоти Скандербег]] берләштерә. Скандербег албаннарның госманлыларга каршы хәрәкәтен җитәкли. === Госманлы чоры === {{multiple image |align = left |total_width = 240 |image1 = Gjergj_Kastrioti.jpg |width1 = 665 |height1 = |image2 = |width2 = 630 |height2 = |footer = [[Госманлы империясе]]нә 20 ел хезмәт иткәннән соң, [[Скандербег]] хезмәттән баш тарта һәм фетнә күтәрә, шул рәвешле Аурупаны төрекләрдән 25 елга коткарып тора. <small>('''сулда''')</small> [[Тепеленлы Али паша]] мөстәкыйль мөселман албан идарәчеләренең иң куәтлесе була, ул [[Янина пашалыгы]] белән идарә итә һәм хәтта [[Әлҗәзаир дәиләре]] белән диңгезләрдә көндәшлек итәргә батырчылык итә. <small>('''уңда''')</small>}} [[Госманлы империясе]] Көньяк-Көнчыгыш Аурупада урнашып килә башлаган дәвердә бу җирләрнең геополитик харитасы кечкенә кенәзлекләр һәм патшалыклардан торган. Төрекләр [[1415 ел]]да көньяк Албаниядә гарнизоннарын төзиләр һәм [[1431 ел]]га Албаниянең күпчелек җирләрен яулап алырга өлгерәләр<ref>{{Cite journal |last=Licursi |first=Emiddio Pietro|title=Empire of Nations: The Consolidation of Albanian and Turkish National Identities in the Late Ottoman Empire, 1878–1913 |url=http://www.scribd.com/doc/72122169/7/Pashko-Vasa|accessdate= |edition= |series= |volume= |origyear=|year=2011 |publisher= Columbia University |location= New York |language= |isbn= |oclc= |doi= |doi_inactivedate= |bibcode= |id=|page=19 |pages= |nopp= |at= |chapter= |chapterurl= |quote= By 1415, after a chaotic interregnum, Sultan Mehmet I sent the military to erect the first Ottoman garrisons throughout southern Albania, establishing direct military authority in the region&nbsp;... l jurisdiction over most of Albania&nbsp;...}}</ref>. Вәләкин [[1443 ел]]да албаннарның милли каһарманы Скандерберг җитәкчелегендә бик зур һәм һәм озак елларга сузылган баш күтәрү кабынып китә, ул [[1479 ел]]га кадәр дәвам итә. Фетнәчеләр төрек солтаннары [[Морад II]] һәм [[Мәхмәт II]] гаскәрләрен күп тапкыр тар-мар итә. Скандербег әүвәл Албан кенәзләрен буйсындыра, ә аннары яулап алынмаган җирләрнең күпчелеге белән идарә итә башлап, үзәкләштерелгән хакимият урнаштыра. Ул шулай ук госманлыларга каршы бөтен Аурупа коалициясен төзергә дип бик күп көч түгә, әмма уңай нәтиҗәгә ирешми. Төрекләр Албанияне яңадан басып алырга маташкан саен, ул аларның гаскәрләрен кире бора. Госманлы империясе албан җирләре аша Италиягә һәм Көнбатыш Аурупага һөҗүм итәргә теләгән була. Скандербегның шул чорның иң куәтле дәүләтенә каршы тигез булмаган көрәшен Аурупаның башка илләре хуплап каршы ала, [[Неаполь]], [[Папа дәүләте]], [[Венеция]] һәм [[Рагуза]] албаннарга акча һәм гаскәр белән дә бераз ярдәм итә<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/12472/Albania/42646/The-decline-of-Byzantium|title=Albania :: The decline of Byzantium |work=Encyclopædia Britannica|accessdate=13 September 2014}}</ref>. Төрекләр килү белән, Албаниядә өченче дин дә барлыкка килә — бу Ислам була. Моның аркасында албаннар арасында күпләп-күпләп Аурупаның христиан дәүләтләренә күчеп китүе башлана<ref>{{cite book|author=Gjonça, Arjan |title=Communism, Health and Lifestyle: The Paradox of Mortality Transition in Albania, 1950–1990|url=https://books.google.com/books?id=OKEal7FHClUC&pg=PA7|year=2001|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-31586-2|pages=7–}}</ref>. Босниялеләр һәм мөселман албаннар Госманлы империясендә күренекле урын биләгәннәр һәм Госманлы Портасының Балканнардагы сәясәтен үткәрүче төп терәкләр булганнар<ref name="referenceworks.brillonline">Clayer, Nathalie (2012). [http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/albania-COM_23054 "Albania"] in ''Encyclopaedia of Islam'', Gudrun Krämer, Denis Matringe, Rokovet, John Nawas, Everett Rowson (eds.). Brill Online.</ref>. Империядә махсус хокукларга ия булганга күрә, мөселман албаннар төрле югары административ вазыйфалар да биләгәннәр, мәсәлән, егермедән артык Бөек Вәзир албан чыгышлы кеше булган. Алар арасында [[Төрек-фарсы сугышлары]] вакытында госманлы гаскәрләре белән идарә иткән генерал [[Көпрүлү Мәхмәт Паша]], [[Австрия]] белән Төркия арасындагы сугышта төрек гаскәрен җитәкләгән генерал [[Көпрүлү Фазыл Әхмәд]] һәм Мисырның атаклы [[Мөхәммәд Али Паша]]сы да булган<ref name=Arnawutlu>[http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/arnawutluk-COM_0065 "Arnawutluḳ."] in ''Encyclopaedia of Islam'', Second Edition. Brill Online, 2012.</ref> {{multiple image | align = right | direction = horizontal | header = [[Берат]] <small>('''сулда''')</small> һәм [[Гирокастра]]ның <small>('''уңда''')</small> тарихи үзәкләре [[Бөтендөнья мирасы]] исемлегендә. Ике шәһәрдә дә борынгы чорлардан бирле туктаусыз кешеләр яшәгән. |total_width =340 | image1 = Berat_Unesco_2016_Albania.jpg | alt1 = | caption1 = | width1 = 460 | image2 = Gjirokaster,_street_3.jpg | alt2 = | caption2 = | width2 = 460 }} [[XV гасыр]] дәвамында, госманлылар бу төбәктә тулысынча хуҗага әйләнгәч, албан биләмәләрен дүрт төп [[санҗак]]ка (вилаять төре) бүләләр. Хакимият сәүдә эшенең үсешенә булышлык итә, моның өчен [[Испания]]дәге эзәрлекләүләрдән (XV гасыр ахыры) качып килгән күпсанлы [[яһүд]] качакларының колониясен оештыра. [[Влера]] шәһәре аша [[Бурса]] һәм [[Константинополь]]дән [[Аурупа]]га импорт товарлары, ягъни хәтфә, киҗе-мамык тукымалар, мохер, келәмнәр, тәмләткечләр һәм күн үтеп кергән. Влераның кайбер кешеләре Аурупадагы партнерлары белән дә хезмәттәшлек иткән<ref name=Arnawutlu/>. Албан кешеләрен империянең төрле төбәкләрендә, шул исәптән, [[Гыйрак]], [[Мисыр]], [[Әлҗәзаир]] һәм [[Мәгъриб]]тә дә очратып булган, алар монда әһәмиятле хәрби һәм административ вазифаларда хезмәт иткәннәр<ref>{{cite book|last=Norris|first=H. T.|title=Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world|url=https://books.google.com/books?id=RGmzir-ITtUC&pg=PA35|year=1993|publisher=University of South Carolina Press|isbn=978-0-87249-977-5|page=196}}</ref>. Бу өлешчә [[дәүширмә]] системасы белән дә бәйле булган. Халыкны мөселманлаштыру эше салмак кына барган. Ул [[XIV гасыр]]да башлана (бүгенгесе көндә албаннарның күпчелеге [[Ислам]] динендә, аз санлы төркемнәр [[католиклык|католик]] һәм [[православие|православ]] диненә карый). Беренче чорларда госманлыларның Көньяк-Көнчыгыш Аурупада төп терәге булган [[тимар]] идарәчеләренә мөселман булу мәҗбүри таләп итеп куелмый; вакыт-вакыт алар хәтта баш та күтәрәләр, иң данлыклы фетнәне Скандербег оештыра (соңрак, [[XIX гасыр]]да албаннар аның турында искә төшерәләр һәм ул албан милли идентиклыгын формалаштыруда төп компонентка әверелә). Албаннарга иң зур йогынты ясаган күренеш исә халыкның зур күпчелеген әкренләп-әкренләп исламлаштыру процессы була, әмма ул [[XVII гасыр]]да гына киң колач җәя<ref name="referenceworks.brillonline"/>. XVII гасырда башлыча католик албаннар Ислам диненә күчә, ә православиедә булган милләттәшләре исә бу мисалга бер гасыр соңрак кына иярә. Яңа дин башта [[Элбасан]] һәм [[Шкодер]] шәһәрләрендә ныгый, бу вакытка аның авыл җирләрендә дә тарафдарлары күп була. Төрле галимнәр дин алыштыруның сәбәпләрен төрлечә аңлата. Тарихи чыганакларның азлыгы мондый сорауларга ачык җавап бирү мөмкинлегеннән мәхрүм итә<ref name="referenceworks.brillonline"/>. Албания Госманлы империясендә [[Румелия]] вилаятенең бер өлеше буларак [[1912 ел]]га кадәр яши, шул ук елда Албаниянең бәйсезлеге игълан ителә. === Албаннарның милли яңарышы === [[File:Kompleksi Monumental i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit 9384n.jpg|left|thumb|230px|[[Призрен]]да Призрен лигасы бинасы, ишек алдыннан күренеш.]] Албаннарның милли яңарыш чоры (''Rilindja Kombëtare'') [[1870 ел]]ларда башлана һәм Албания үзенең бәйсезлеген игълан иткәнче, ягъни 1912 елга кадәр дәвам итә. [[1878 ел]]да Косово вилаятенең [[Призрен]] исемле борынгы шәһәрендә Призрен лигасы (Албан милләтенең хокукларын яклау лигасы,'' Lidhja e Prizrenit'') төзелә. Баштарак төрек хакимияте лиганың эшчәнлеген хуплый, чөнки лига мөселман җирбиләүчеләренең һәм халыкның төрек администрациясе белән бергә дини бердәмлеген яклап чыга. Госманлылар мөселман бердәмлеген яклаучыларны хуплый һәм аларга ярдәм итә, мөселман җирләрен, шул исәптән Босния белән Һерцеговинаны сакларга чакыра. Шуңа күрә дә лига — берләшмә «Чын мөселманнар комитеты» (''Komiteti i Myslimanëve të Vërtetë'') дип аталган. Лига Карарнамә исемле декрет чыгара. Бу текст төньяк Албания, [[Эпирус]] һәм [[Босния]] халкына прокламациядән гыйбарәт булган. Өндәмәдә бу җирләрне [[Болгария]], [[Сербия]] һәм [[Каратау]] патшалыкларыннан саклау һәм Госманлы империясе белән территориаль бердәмлекне яклау турында сүз бара. Хәлбуки, 1878 елның 18 июнендә Лигада нибары 47 мөселман делегаты гына бу декретка кул куя, ә җыенда барысы 300 мөселман катнаша, шул исәптән, Босниядән делегатлар була, Призрен санҗагыннан санҗакбәй килә, ул үзәк хакимият вәкиле буларак катнаша. [[Файл:VithkuqiScript.png|230px|thumb|right|Наум Векилһарҗиның әлифбасыннан хәрефләр, 1845 ел]] Лига, Абдул бәй Фрашериның тәэсиренә бирелеп, албан мохтариятен төзү һәм Госманлы дәүләтенең Косово, Скутари, Монастир һәм Иоаннина вилаятьләреннән яңа Албания вилаятен оештыру турында хыяллана башлагач, төрекләр аңа ярдәм итүдән туктый. [[Берлин конгрессы]] карары нигезендә Плав һәм Гусинье җирләре Каратауга күчәргә тиеш булганга күрә, Лига хәрби көч куллана һәм албан җирләрен яклый. Каратау гаскәрләрен берничә бәрелештә җиңсәләр дә, Лига куәтлерәк көчләрнең мәҗбүр итүенә буйсынып, Плав һәм Гусинье җирләрен калдыра, ә соңрак аны солтан җибәргән төрек гаскәрләре тар-мар итә<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/12553/Albanian-League "Albanian League"]. Encyclopædia Britannica</ref>.[[1912 ел]]да баш күтәрелү башлана, Балканда барган сугышта Төркия җиңелә, 1912 елның 28 ноябрендә, көньяк Влореда [[Исмәгыйль Кәмали]] Албаниянең бәйсезлеген игълан итә. === Бәйсезлек === [[1912 ел]]ның [[28 ноябрь|28 ноябрендә]] көньяк [[Влёра]]да узган Бөтен албан конгрессында Влёра мәҗлесе оештырыла. Сиксән өч кешедән торган бу Мәҗлес илнең бәйсезлеген игълан итә һәм Вакытлы хөкүмәт оештыра. Хөкүмәт оештыру турында карарны Мәҗлеснең икенче сессиясендә, ягъни 1912 елның [[4 декабрь|4 декабрендә]] кабул итәләр. Ул 10 әгъзадан тора, аны [[1914 ел]]ның [[22 гыйнвар]]ына кадәр Исмәгыйль Кәмали җитәкли. Шул ук вакытта Мәҗлес хөкүмәт эшчәнлеген күзәтеп торыр өчен Сенат (''Pleqësi'') дигән органны да булдыра, анда Мәҗлеснең 18 әгъзасы хезмәт итә. Албаниянең бәйсезлеген [[1913 ел]]ның [[29 июль|29 июлендә]] [[Лондон конференциясе (1912–1913)|Лондон конференциясендә]] таныйлар. Яңа барлыкка килгән [[Албания кенәзлеге]]нең чикләрен билгеләгәндә ул чорның демографик үзенчәлекләре исәпкә алынмый кала. Шул ук елның [[15 октябрь|15 октябрендә]] Албаниянең үз сәяси институтлары тәртипкә килеп беткәнче дәүләт эшен карар өчен [[Халыкара контроль комиссиясе]] корыла. Ул Влёрада урнаша. Албания кенәзлегенең беренче көч структурасы буларак, [[Халыкара жандармерия]] дә оештырыла. Ноябрь аенда ук беренче жандармнар илгә килеп җитә. Албания кенәзе [[Вилһелм Вид]] кенәзлекнең беренче кенәзе итеп сайлана. [[7 март]]та ул [[Дуррес]] вилаять башкаласына килә һәм беренче хөкүмәтен оештыра башлый. Моның өчен ул Турхан паша Перметига беренче албан кабинетын формалаштырырга әмер бирә. 1913 елның ноябрендә госманлы яклы албан көчләре Албания тәхетенә [[Госманлы дәүләте]]нең сугыш министры, чыгышы белән албан милләтле [[Әхмәд Иззәт Фугач]] пашаны күтәрмәкче була <ref>Elsie, Robert. "Albania under prince Wied".</ref>. Госманлы яклылар фикеренчә, Албания кенәзлегенең яңа режимы чынлыкта христиан державаларының һәм җирле аксөякләр-җирбиләүчеләрнең кулында чираттагы корал гына булган <ref>Jelavich, Barbara (1999) [1983], ''History of the Balkans: Twentieth century'', '''2''', Cambridge, United Kingdom: The Press Syndicate of University of Cambridge, p. 103, ISBN 0-521-27459-1,</ref>. Албания белән кушылырга теләмәгән греклар исә [[Гирокастер]]да 1914 елның февралендә Төньяк Эпир мохтари җөмһүриятен (автономияле республикасын) игълан итә. Бу дәүләтчелек озын гомерле булмый һәм [[1921 ел]]да көньяк вилаятьләр тулысынча Албан кенәзлеге белән берләштерелә <ref>Bowden, William (2003). ''Epirus Vetus : the archaeology of a late antique province''. London: Duckworth. p. 28. ISBN 978-0-7156-3116-4.</ref>. Әмма шул ук вакытта мөселман руханилары төркеме җитәкчелегендә, беренче чиратта, [[Әссәд паша Топтани]] тирәсендә берләшкән албан крестьяннарының баш күтәрүе калкып чыга. Әссәд паша бу хәрәкәттә үзен Албанияне һәм Исламны коткаручы дип игълан итә<ref>Vickers, Miranda (1999).''The Albanians: a modern history''. I.B. Tauris. p. 81. ISBN 978-1-86064-541-9.</ref>. Мирдита төбәгендәге католик ихтыяри көрәшчеләренә ярдәм итү максатыннан, Албан кенәзе Вилһелм Вид аларның җитәкчесе Пренк Биб Доданы Албаниянең тышкы эшләр министры итеп билгели. 1914 елның мае һәм июнендә Халыкара жандармерия гаскәрләренә Иса Болетини да кушыла, һәм аның кешеләрен, күбесе Косоводан тупланган гаскәрләрне һәм Мирдита католиклары вәкилләрен, фетнәчеләр җиңә. Баш күтәрүчеләр 1914 елның август ахырында Үзәк Албаниянең күпчелек җирләрен басып алалар. Шулай итеп, кенәз Видның режимы бәреп төшерелә, кенә үзе 1914 елның 3 сентябрендә илдән кача <ref>Springer, Elisabeth; Leopold Kammerhofer (1993). ''Archiv und Forschung''. Oldenbourg Wissenschaftsverlag. p. 346. ISBN 3-486-55989-3.</ref>. == География == {{Төп мәкалә|Албаниянең географиясе}} [[File:Albania_space.jpg|140px|thumb|right|Албаниянең галәмнән күренеше, [[NASA]] фотосы]] Албаниянең гомуми мәйданы 28,748 квадрат чакрымга тигез. Дәүләт [[Көньяк Аурупа]]да урнашкан, төньяк-көнбатышта [[Монтенегро]], төньяк-көнчыгышта [[Косово]] ([[Сербия]]), көнчыгышта [[Македония]] һәм көньякта [[Греция]] белән чиктәшлек итә. Аның чикләре төньяк киңлекнең 42° һәм 39° градуслары һәм көнчыгыш озынлыкның 21° һәм 19° градуслары арасында ята. Албаниянең диңгез ярлары бар: [[Әдрән диңгез]] һәм [[Ионик диңгез]]. Яр буйлары 476 чакрымга сузылган<ref>Eftimi, R. [http://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-02/ALBANIA-I.pdf "SOME CONSIDERATIONS ON SEAWATER-FRESHWATER RELATIONSHIP IN ALBANIAN COASTAL AREA" (PDF)]. ITA Consult.</ref>. Әдрән диңгезгә таба, көнбатыш юнәлештә, түбәнлекләр ята. Территориянең 70 % өлешен таулы һәм урманлы җирләр алып тора. Иң биек тау [[Дибра]] префектлыгы биләмәләрендә урнашкан 2764 метрлы [[Кораб тавы]]. Ул Албания, Косово һәм Македония чигендә тора. Илнең яр буе климаты [[Урта диңгез]] буена хас булган гадәти үзенчәлекләргә ия, монда йомшак, юеш кышлар һәм җылы, кояшлы, еш кына коры җәйләр күзәтелә. Көнчыгышка таба климат континентальгә үзгәрә. [[Гыйнвар]] аеның уртача температуралары — -8-9 С, ә [[июль]] аеныкы — +24-25 С. Елына уртача 800-2000 мм явым-төшем ява. Илнең эчке өлешендәге климат шартлары биеклеккә бәйле, әмма 1500 м тирәсендәге биеклеккә ия булган җирләрдә кышларын шактый салкын, кар еш ява; монда язга кадәр карлы салкын шартлар сакланырга мөмкин. Илнең башкаласы [[Тирана]]да 700 меңнән артык кеше яши. Дәүләтнең башка зур шәһәрләре — [[Дуррес]], [[Корча]], [[Элбасан]], [[Шкодер]], [[Гирокастра]], [[Влёра]] һәм [[Кукес]]. [[Балкан ярымутравы]]ның өч иң зур һәм иң тирән тектоник күлләре өлешчә Албаниядә урнашкан. Илнең төньяк-көнбатышындагы [[Шкодер күле]]нең мәйданы 370—530 км² (язгы ташуда мәйданы арта) өлешчә Албания, өлешчә Монтенегрога карый. Данлыклы [[Охрид күле]] илнең көньяк-көнчыгышында урнашкан, аның өслеген Албания белән Македония Җөмһүрияте бүлешә. Тарихи һәм табигый әһәмияте зур булган бу күл [[ЮНЕСКО]] саклавы астында, аның максималь тирәнлеге 289 метр, монда уникаль флора һәм фауна тереклек итә. Кечкенә генә [[Бутринти күле]] тектоник күлләрнең өченчесе. Ул [[Бутринт милли паркы]]нда урнашкан. Албаниянең 13 утравы да бар. Аларның күбесе бик кечкенә, нибары икесенең генә мәйданы бер квадрат чакрымнан (км²) зуррак: [[Сазани утравы|Сазани]] һәм Куне утраулары. <gallery mode="packed" heights="150px" caption="Албания географиясе"> File:Gjipe beach, Albania.JPG|[[Караборын ярымутравы, Албания|Караборын ярымутравы]], монда Әдрән диңгезе белән Ионик диңгез очраша. File:Mali_Korabit.jpg|[[Кораб тавы]], Албаниянең иң биек [[Албания тауларының исемлеге|тавы]]. File:Vjosa_bei_Tepelena_2.jpg|[[Вьйоза елгасы]]. File:Natyra_jonë.jpg|Төньяк Албаниядәге Вальбоне үзәнлеге </gallery> === Климат === [[File:Albania Köppen.svg|140px|right|thumb|[[Коппенның климат классификациясе]] нигезендә Албания харитасы]] [[Әдрән диңгез|Әдрән]] һәм [[Ионик диңгез]]ләренең яр буйлары һәм [[Балканнар]]га таба күтәрелә барган [[тау]]лы районнары булган, кышын һәм җәен төрле һава торышы шартларына дучар була торган географик киңлектә урнашкан Албаниянең климатик төбәкләре күп. Диңгез буе түбәнлекләренә типик [[Урта диңгез буе климаты]] хас; таулы районнарда Урта диңгез буе континенталь климаты өстенлек итә. Түбәнлекләрдә дә, эчке районнарда да һава торышы төньяктан көньякка таба сизелерлек үзгәрә. Түбәнлекләрдә [[кыш]]лар бик салкын түгел, гадәттә, 7&nbsp;°C була. [[Җәй]] көне уртача температура 24&nbsp;°C. Көньяк түбәнлекләрдә уртача температура ел дәвамында 5 °Cка югарырак. Җәй көне бу аерма 5 °Cтан югарырак, ә кышын чак кына түбәнрәк. Илнең эчке төбәкләрендә температура, географик киңлек яки башка факторлардан битәр, биеклекнең төрле булуына бәйле. Тауларда кышларын түбән температура Көньяк-Көнчыгыш Аурупаның һава торышында өстенлек итә торган континенталь һава массалары аркасында килеп чыга. Күбрәк төньяк һәм төньяк-көнчыгыш җилләр исә. Уртача җәйге температуралар яр буе төбәкләре белән чагыштырганда түбәнрәк, биеклекләрдә исә бигрәк тә түбән була, ләкин көн эчендә температура тибрәнешләре көчлерәк. Илнең эчке сулыклары һәм елга үзәнлекләрендә көндезге максималь температуралар бик югары, ләкин төннәрен бу җирләрдә һәрчак диярлек салкын була. [[Явым-төшемнәр]]нең уртача күләме зур, бу исә [[Урта диңгез]] буеннан килгән һава агымы һәм континенталь һава массаларының конвергенциясе нәтиҗәсе. Алар рельеф күтәрелгән ноктада очрашканга күрә, иң көчле яңгырлар үзәктәге калку җирләрдә ява. Урта диңгез һавасы күтәрелгәндә хасил була торган вертикаль агымнар еш кузгала торган күк күкрәүләрне китереп чыгара. Бу давылларның күбесе көчле җил һәм [[яңгыр]]лар белән бергә килә. Континенталь һава массалары көчле булмаганда, Урта диңгез җилләре илнең эчке төбәкләренә таба дымлылыкларын киметәләр. Континенталь һава массалары өстенлек иткән чакта түбән районнар өстендә салкын һава тарала, бу гадәттә кышын шулай була. Салкын температура [[зәйтүн]] агачларына һәм [[цитрус]] җимешләренең куакларына зыян салганга күрә, хәтта кышын чагыштырмача югары температура булган төбәкләрдә дә бакчалар һәм агачлыкларны, көньяк һәм көнбатыш ягын гына ачык калдырып, ышыкта тотарга тырышалар. Түбәнлекләрдә явым-төшемнәрнең уртача күләме 1000 ммдан 1500 ммга кадәр җитә, төньякта күбрәк ява. Явым-төшемнәрнең 95% кышкы чорга туры килә. Биек таулы тезмәләрдә явым-төшемнәр көчлерәк була. Аларны теркәгән ышанычлы һәм төгәл чыганаклар юк, ләкин еллык күләме 1800 мм тирәсе дип бәялиләр, ә кайбер төньяк районнарда хәтта 2550 ммга да җитә. Көнбатыш [[Проклетие|Албан Альплары]] (Бога үзәнлеге) [[Аурупа]]ның иң дымлы урыннарының берсе, монда ел саен 3100 мм явым-төшем ява<ref>[http://qendrim.forumotion.net/gjeografia-f61/tiparet-e-pergjithshme-te-klimes-t3725.htm "Tiparet e pergjithshme te klimes".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150930050051/http://qendrim.forumotion.net/gjeografia-f61/tiparet-e-pergjithshme-te-klimes-t3725.htm |date=2015-09-30 }} Qendrim.forumotion.net.</ref>. Яр буе зонасында ел фасылына бәйле үзгәрешләр бик сизелерлек түгел. Эчтә урнашкан биегрәк тауларда, үзәктәге калкулыкларга караганда, явым-төшемнәр азрак була. Рельефтагы аермалар җирлекләрдә төрле үзгәрешләрнең сәбәпчесе, ләкин ел фасылларына карап бүленеш теләсә кайсы өлкәдә даими саклана. [[2009 ел]]да [[Колорадо университеты]]ннан килгән экспедиция Төньяк Албаниядәге Ләгънәтле тауларда дүрт кечкенә бозлык тапты. Бозлыклар чагыштырмача түбән биеклектә (2000 метр) урнашканга, мондый көньяк киңлек өчен уникаль дип саналалар<ref>[http://instaar.metapress.com/content/273213h3t4370272/ "Twenty-first Century Glaciers and Climate in the Prokletije Mountains, Albania Journal Arctic, Antarctic, and Alpine Research Publisher Institute of Arctic and Alpine Research, University of Colorado ISSN 1523-0430 (Print) 1938–4246 (Online) Issue Volume 41, Number 4 / November 2009 DOI 10.1657/1938-4246-41.4.455 Pages 455–459 Online Date: 30 November 2009"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130807110936/http://instaar.metapress.com/content/273213h3t4370272/ |date=2013-08-07 }}. Instaar.metapress.com.</ref>. <gallery mode="packed" caption="Албаниянең климаты"> File:Ksamill-1.jpg|[[Ксамил]]дә [[Урта диңгез климаты|Урта диңгез буеның дымлы һәм коры климаты]]. File:2013-10-05 Valbona, Albania 8265.jpg|[[Вальбоне үзәнлеге милли паркы|Вальбоне милли паркының]] төньягында [[Дымлы континенталь климат|җәйге дымлы континенталь климат]]. File:Maja e Thatë (2406 m) in the Albanian Alps.jpg|[[Проклетие|Албан Альпларында]] [[субарктик климат]]. File:Liqeni i Xhemës - Valbonë 01.jpg|[[Вальбоне үзәнлеге милли паркы|Хема күлендә]] [[Дымлы субтропик климат|субтропик кимат]] </gallery> === Флора һәм фауна === [[File:Qender Theth, Albania - panoramio - Petrit Gjeçaj (8).jpg|thumb|230px|[[Төньяк Албан Альплары]]нда төрле эндемик үсемлекләрне табып була, шул исәптән, [[Tulipa albanica|Албан лаләсен]] дә.]] Кечкенә ил булуына карамастан, Албаниянең табигате төрләргә бай. Геоморфология, климат һәм рельефның күптөрлелеге эндемик һәм субэндемик төрләрнең, шул исәптән, 27 эндемик һәм 160 субэндемик үсемлекнең тереклек итүенә уңайлы шартлар тудыра. Албаниядә барысы 3250дән артык үсемлек төренең барлыгы билгеле, бу Аурупада табылган барлык флора төрләренең якынча 30% дигән сүз. Ил территориясенең өчтән бер өлешен диярлек — ә бу 10 000 км2 тирәсе — [[урман]]нар алып тора, шуңа күрә мондагы [[флора]] бай. [[Фитогеография]] күзлегеннән караганда, Албания җирләре [[Голарктика патшалыгы]]на, [[Урта диңгез төбәге]]нә һәм [[Циркумбореал төбәге]]нең Иллирия вилаятенә керә. Ярга якын җирләр һәм түбәнлекләрдә Урта диңгез буйларына хас [[маквис]] үсә, ә югарырак биеклекләрдә [[имән]] урманнары өстенлек итә. [[Кара нарат]], [[бүк]] һәм [[ак чыршы]] биек тауларда очрый, 1800 метрдан югарырак биеклекләрдә [[альп болыннары]] үсә<ref>Bego, Ferdinand and Koni, Mynyr (1999) "Albania" in Blodlverslty Strategy and Action Plan. The National Environmental Agency</ref>. [[Бөтендөнья кыргый табигать фонды]] мәгълүматларына һәм [[Аурупа әйләнә-тирә мөхит агентлыгы]] төзегән Аурупаның экологик төбәкләре санлы харитасына нигезләнеп, Албания территориясен өч экотөбәккә бүләләр: [[Иллириянең яфрак урманнары]], [[Пинд тауларының катнаш урманнары]] һәм [[Динар Альпларының катнаш урманнары]]. Урманнар күптөрле имезүчеләр өчен яшәү тирәлеге: монда [[бүре]]ләр, [[аю]]лар, [[кабан дуңгызлары]] һәм [[кара кәҗәләр]] (серналар) очрый. [[Селәүсен]], [[кыргый мәче]]ләр, [[нарат]] [[сусар]]ы һәм [[көзән]]нәр, сирәк булса да, илнең кайбер төбәкләрендә яшиләр. Бүгенгесе көндә Албаниядә умырткалы хайваннарның 760 тирәсендәге төре табылган. Алар арасында 350дән артык кош төре, 330 төче һәм диңгез су балыклары төре һәм 80 төр имезүче бар. Дөнья күләмендә куркыныч астында булган 91 биологик төр Албаниядә тереклек итә, алар арасында [[Далмация пеликаны]], [[кәрлә баклан]] һәм [[Аурупа диңгез мәрсин балыгы]] бар. Көньяктагы кыялы диңгез буйларында югалу куркынычы янаган [[Урта диңгез монах тюленьнәре]] яши. Әһәмиятле кошлар арасында, беренче чиратта, илнең милли символы булган [[алтын бөркет]]не аерып күрсәтергә кирәк<ref>Streissguth, Thomas (2010). Albania in Pictures. Twenty-First Century Books. ISBN 978-0-7613-4629-6.</ref>. Шулай ук козгыннар, суерлар һәм күпсанлы су кошлары да бар. <gallery mode="packed" caption="Албаниянең флора һәм фаунасы"> File:Lynx lynx, Luchs 05.JPG|[[Селәүсен]]нәр Албаниядә һаман сакланган әле<ref>{{cite web|url=http://www.catsg.org/balkanlynx/01_recovery-programme/1_7_conferences/tirana-sept-08/Tirana_Proceedings_Trajce_et_al_2008_Conservation_of_the_critically_endangered_Balkan_lynx.pdf|title=Conservation of the Critically Endangered Balkan Lynx |publisher=Catsg.org |accessdate=5 January 2011}}</ref> File:Aquila chrysaetos 3 (Martin Mecnarowski).jpg|[[Алтын бөркет]] — Албаниянең милли символы.<ref name="Streissguth">{{cite book|last=Streissguth|first=Thomas |url=https://books.google.com/?id=wL_-zcyLn6kC&pg=PA14|title=Albania in Pictures |publisher=Twenty-First Century Books |year=2010|isbn=978-0-7613-4629-6}}</ref> File:Pelecanus crispus -Allwetterzoo Münster -Germany-8a.jpg|Сирәк очрый торган [[Далмация пеликаны]] [[Караваста култыгы|Караваста милли паркында]] оя кора File:Bjeshkët e Kallabakut.JPG|[[Албан аты]] — илдә атларның бердәнбер җирле төре. </gallery> == Административ корылыш == Албания – унитар дәүләт. Ил 12 өлкәгә бүленгән, һәрберсенең җирле шурасы һәм хакимияте бар. Өлкәләр — илнең төп административ берәмлекләре, алар үзләре 61 муниципалитетка бүленгән. Алар өлкә кысаларында демографик, икътисади, социаль һәм мәдәни мәсьәләләр өчен җаваплы. [[2000-елларга]] кадәр 12 өлкә 36 дистриктка бүленә иде.  Өлкәләр [[2000 ел]]ның [[31 июль|31 июлендә]] барлыкка китерелде һәм элеккеге 36 дистриктны алыштырды. Бу реформа [[2015 ел]]дан гамәлгә керде, шул чакта 309 коммуна һәм 65 муниципаль шура бетерелеп, 61 муниципалитет кына калдырылды. Бүгенгесе көндә илдә 2980гә якын авыл яки коммуна бар, элек аларны җирлекләр дип атыйлар иде. Муниципалитетлар җирле хакимиятнең беренче баскычы булып тора, алар җирле мәсьәләләр өчен җаваплы. Халык саны ягыннан илнең иң зур өлкәсе – [[Тирана]], анда 800 меңнән артык кеше яши, аннан соң [[Фиери]] килә (300 000 кеше). Иң аз санлы өлкә — 70 мең кеше яши торган [[Гирокастра]]. Мәйдан ягыннан илнең иң зур өлкәсе [[Корча]] (3 711 квадрат километр), икенче урында [[Шкодер]] (3 562 квадрат километр). Иң кечкенә өлкә — [[Дуррес]], ул 766 квадрат километр. == Сәясәт == Илнең сәясәте [[Албания конституциясе]] кысаларында гамәлгә ашырыла. [[1913 ел]]да Албаниядә [[монархия]] оештырыла, аннары [[1920 ел]]да кыска вакытка [[җөмһүрият]] кертелә, аннары [[1928 ел]]дан ул яңадан демократик монархиягә әйләнә. Сугыштан соң илдә [[социалистик җөмһүрият]] оештырыла, ул [[коммунизм]] чоры тәмамланып, [[капитализм]] һәм [[демократия]] кайтарылганчы гамәлдә була. Бүгенгесе көндә Албания — унитар парламентар конституцион җөмһүрият, ил президенты дәүләт башлыгы, ә премьер-министр хөкүмәт җитәкчесе буларак хезмәт итәләр <ref>https://www.constituteproject.org/constitution/Albania_2008?lang=en</ref>. Президент дәүләтне җитәкли, хәрби көчләрнең югары сәргаскәре булып тора һәм барлык албан халкының бердәмлеген чагылдыра <ref>http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/sq/al/al057sq.pdf</ref>. Дәүләт башлыгы биш еллык мөддәткә парламент тарафыннан сайлана (парламент әгъзаларының биштән өче тавыш риза булырга тиеш). Президент Конституциянең һәм барлык кануннарның үтәлешен гарантияли, парламент сессиягә җыелмаган чакта аның вазыйфаларын башкара һәм премьер-министрны билгели. Башкарма хакимиятне хөкүмәт башлыгы һәм министрлар шурасы — хөкүмәт гамәлгә ашыра. Парламент хөкүмәт төзелгәндә соңгы ризалыкны бирергә тиеш. Премьер-министр тышкы һәм эчке сәясәт өчен җавап тота, министрларның һәм башка дәүләт органнарының эшенә юнәлеш бирә һәм аларны контрольдә тота. Парламент — Албания ватандашларының бер пулатлы вәкиллекле органы. Аның әгъзалары халык тарафыннан 4 еллык мөддәткә туры, гомуми, периодик һәм тигез хокуклы сайлауларда яшерен тавыш бирү ярдәмендә сайлана. Парламентта 140 депутат бар, алар фирка исемлекләре нигезендә пропорциональ сайлау системасы белән сайлана. Парламент эчке һәм тышкы сәясәтнең юнәлешен билгели, Конституциягә үзгәрешләр һәм төзәтмәләр кертә, башка дәүләткә сугыш игълан итә, халыкара килешүләрне раслый (ратификацияли) яки аларны гамәлдән чыгара, президентны, югары мәхкәмәне, баш прокурорны һәм аларның урынбасарларын сайлый, дәүләт радио һәм телевидениесе, дәүләт мәгълүмат агентлыклары һәм башка мәгълүмат чараларын идарә итә. Албаниянең юридик системасы – ватандашлык хокукы системасы, ул ватандашлык һәм җинаять эшләрен хәл итүче мәхкәмәләргә һәм административ мәхкәмәгә бүленә. Хокук системасы кодексларга салынган һәм француз хокукына нигезләнгән. Бу хакимият тармагының төп институтлары — Югары мәхкәмә, Конституция мәхкәмәсе, Апелляция мәхкәмәсе һәм административ мәхкәмә. Хокук саклау өчен Албан полициясе җаваплы. Полиция — илнең төп һәм иң зур көч органы. Ул җинаятьләрне тикшерә, патруль эшен башкара, юл хәрәкәтен күзәтә һәм дәүләт чиге аша чыгуны контрольдә тота. == Дин == [[Файл:Great-Mosque-of-Tirana-2018.jpg|200px|thumb|right|[[Зур мәчет (Тирана)|Зур мәчет]] ([[Тирана]])]] Албаниядә [[христианлык]] ([[католиклык]]) {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Антиклык|антик чорлардан|ru|Античность}} ук билгеле. {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Албания православие чиркәве|Албания православие чиркәве|ru|Албанская православная церковь}} [[1926 ел]]да мөстәкыйльлек алган. Илнең күпчелек халкы — [[мөселманнар]] (''[[сөнниләр]] һәм [[бәкташилык|бәкташилар]]''); [[католиклык|католиклар]] һәм [[православие|православлар]] ил халкының шактый өлешен тәшкил итә: ~5-10 проценты — [[православие]] һәм ~10 проценты — [[католиклык|католик динен]] тотучылар<ref>[https://web.archive.org/web/20141114073838/http://www.instat.gov.al/media/177354/main_results__population_and_housing_census_2011.pdf POPULATION AND HOUSING CENSUS 2011]{{ref-en}}</ref>. [[Ислам]] — Албаниянең һәм [[албаннар]]ның иң соңыннан кабул иткән дине. [[Аурупа]] илләре белән тыгызрак аралашкан саен, албаннар тормышында ислам йогынтысы кими бара. Албания — территориясе тулысынча Аурупада урнашкан, күпчелек халкы мөселман булган бердәнбер Аурупа иле булып кала<ref>[http://www.idmedina.ru/medina/?998 Албания: национально-мусульманский парадокс.] Медина аль-Ислам, № 91 ИД «Медина»{{ref-ru}}</ref>. [[Италия]] мәгълүматына караганда, [[1942 ел]]да мөселманнар Албания халкының (1 128 143 кеше) 69% ын (779 417 кеше) тәшкил иткән. CIA World Factbook мәгълүматы нигезендә, [[XXI гасыр]] башында ил халкының 70 % ы мөселман булып санала<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html CIA.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181224211117/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |date=2018-12-24 }} The World Factbook{{ref-en}}</ref>. Pew Research Center мәгълүматларына караганда, [[2009 ел]]да Албаниядә мөселманнар саны халыкның гомуми санының 79,9 % ы булган<ref>[https://web.archive.org/web/20120131091910/http://www.pewforum.org/newassets/images/reports/Muslimpopulation/Muslimpopulation.pdf A Report on the Size and Distribution of the World’sMuslim PopulationOctober 2009]{{ref-en}}</ref>. [[2010 ел]]да ил халкының 82.1 % ы (2 601 000 кеше) ислам дине тарафдары булган<ref>''Simon Rogers.'' [http://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jan/28/muslim-population-country-projection-2030|title= Muslim populations by country: how big will each Muslim population be by 2030?] The Guardian, 28.01.2011{{ref-en}}</ref>. Америка аналитик үзәге Албаниядәге мөселман халкының күләме [[2030 ел]]да ил халкының 83.2 % ын (2 841 000 кеше) тәшкил итәчәк, дип исәпләп чыгарган<ref>[https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jan/28/muslim-population-country-projection-2030#data Muslim populations by country: how big will each Muslim population be by 2030?] theguardian.com{{ref-en}}</ref>. Башкалада 114 чиркәү, 7 мәчет бар. Үзәк мәчете — {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Әдһәм-бәй мәчете|Әдһәм-бәй мәчете|en|Et'hem Bey Mosque}}. === Ислам === {{Төп мәкалә|Албаниядә ислам}} == Моны да карагыз == * [[Албания шәһәрләре]] == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр|2}}</small> {{Reflist|colwidth=30em}} == Сылтамалар == * {{Wikiatlas|Albania}} * [http://www.albania.al/ Албаниянең туристлар өчен рәсми порталы] {{Сайланган мәкалә}} {{НАТО дәүләтләре}} {{Аурупа илләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} [[Төркем:Аурупа дәүләтләре]] [[Төркем:Җөмһүриятләр]] [[Төркем:Албания]] ok27i1cqjft5iu5csodkx5y7ylgw2fr Азат Әхмәдуллин 0 14331 3528299 3240727 2022-08-09T16:12:50Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Азат Әхмәдуллин | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Азат Гыйльмулла улы Әхмәдуллин | һөнәр = әдәбият белгече, филолог | туу датасы = 13.10.1932 | туу җире = [[Байлар Сабасы]], {{туу җире|Саба районы|Саба районында}}, [[ТАССР]], [[РСФСР]], [[СССР]] | гражданлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]↓<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = татар | үлем датасы = 8.12.2021 | үлем җире = [[РФ]], [[ТР]], {{үлем җире|Казан|Казанда}} | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр =[[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{фш|Әхмәдуллин}} '''Азат Гыйльмулла улы Әхмәдуллин''' — [[татар]] әдәбият белгече һәм тәнкыйтьче, филология фәннәре докторы, профессор, [[Татарстан Фәннәр Академиясе]]нең мөхбир әгъзасы ([[1994 ел]]дан), [[Татарстан Республикасының Атказанган сәнгать эшлеклесе|ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе]] ([[1982 ел]]). ==Биография== Азат Әхмәдуллин [[1932 ел]]ның [[13 октябрь|13 октябрендә]] [[Татарстан]]ның [[Саба районы]] [[Байлар Сабасы]] авылында туа. Шунда урта белем ала. Аннан соң [[Казан дәүләт университеты]]нда укый. Ике ел [[Тубыл]] пединститутында укыта . 1958—1961 елларда [[Казан]]да [[Тел, әдәбият һәм тарих институты]]нда аспирантурада укый, [[Татарстан радиокомитеты]]нда эшли. Аны тәмамлагач, шунда ук фәнни эшкә калдырыла. [[1981]]—[[1999 ел]]ларда [[КДУ]]да эшли, [[1999]]-[[2004 ел]]ларда [[ТДГПУ|КДПУ]]да татар әдәбияты кафедрасын җитәкли. Азат Әхмәдуллин [[1964 ел]]да — кандидатлык, ә [[1987 ел]]да докторлык диссертациясен яклый. Әдәбиятка ул тәнкыйтьче буларак килә. Соңрак әдәбият тарихы, бигрәк тә драматургия белгече буларак таныла. 2021 елның 8 декабрендә Казанда вафат <ref>[https://tatar-inform.tatar/news/incident/08-12-2021/filologiya-f-nn-re-doktory-professor-azat-hm-dullin-vafat-5844725 Филология фәннәре докторы, профессор Азат Әхмәдуллин вафат]. [[Татар-информ]], 8.12.2021</ref>. ==Китаплар== * Әдәбият белеме сүзлеге, Казан, 1990 ел. * «Фәтхи Бурнаш» (1967) — монография * «Ничек сурәтләргә сине, замандаш?» (1976) — монография * «Сәхнә әдәбияты һәм тормыш» (1980) — әдәби тәнкыйть мәкаләләре җыентыгы * «Горизонты татарской драмы» * «Татарская драматургия» == Чыганак == * [http://forum.belem.ru/index.php?s=76a105ee0afbf0745d785d53513cf80a&act=calendar&cal_id=1&code=showday&y=2009&m=10&d=13 Белем.ру] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311183842/http://forum.belem.ru/index.php?s=76a105ee0afbf0745d785d53513cf80a&act=calendar&cal_id=1&code=showday&y=2009&m=10&d=13 |date=2016-03-11 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{DEFAULTSORT:Әхмәдуллин, Азат}} [[Төркем:Татар тел галимнәре]] [[Төркем:Филология фәннәре докторлары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклеләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] sl86fns3as45yb9emcgntwcvzrc8t6h Альберт Яхин 0 14869 3528298 3087232 2022-08-09T16:11:35Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Альберт Яхин | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем =Альберт Гата улы Яхин | һөнәр = язучы, журналист | туу датасы = 8.11.1931 | туу җире = {{Туу җире|Арча|Арча районында}} бистәсе, [[Татарстан Җөмһүрияте]] | гражданлык = | милләт = татар | үлем датасы = 2.10.2010 | үлем җире = [[Казан]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр =[[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Яхин}} '''Альберт Яхин''' (''[[8 ноябрь]] [[1931 ел|1931]], [[Арча]], [[Татарстан]] — [[2 октябрь]] [[2010 ел|2010]], [[Казан]]'') – язучы, журналист. ==Биография== Язучы һәм әдәбият галиме Альберт Яхин [[1931 ел]]ның 8 ноябрендә [[Татарстан]]ның [[Арча районы]] [[Арча]] поселогында хезмәткәр гаиләсендә туган. [[1949 ел]]да – Тымытык урта мәктәбен, [[1954 ел]]да Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлеген тәмамлаганнан соң, [[Азнакай районы]] [[Тымытык]] авылы урта мәктәбендә ике ел укыту бүлеге мөдире булып эшли. 1956–1959 елларда аспирантурада укый, [[1964 ел]]да «Шамил Усманов иҗаты» дигән темага кандидатлык диссертация яклый. 1959–1975 елларда Альберт Яхин республика сатира журналы [[«Чаян»]] редакциясендә эшли: тугыз ел аның җаваплы сәркатибе һәм җиде ел баш редакторы вазифаларын башкара. 1975–1981 елларда [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультетында татар әдәбияты кафедрасына җитәкчелек итә. [[1973 ел]]да Альберт Яхинга [[РСФСР]]ның атказанган сәнгать хезмәткәре дигән мактаулы исем бирелде. Альберт Яхин әдәбиятка фән һәм журналистика аша килгән язучы. [[Шамил Усманов]]ның фаҗигале тормыш юлы, иҗтимагый-сәяси һәм әдәби иҗат эшчәнлеге турында бай тарихи материал туплап, соңыннан шулар нигезендә ике әдәби-тикшеренү китабын һәм әдип-драматург [[Аяз Гыйләҗев]] белән берлектә «Шамил Усманов» дигән тарихи драмасын яза. Бу драма 1967 елда [[Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры]] репертуарына кертелеп, озак еллар анда уңыш белән бара.<ref>[http://matbugat.ru/enc/yahin-albert-488/ Әдипләребез: биобиблиографик белешмәлек. 2 томда. Төзүчеләре Р.Н.Даутов һәм Р.Ф.Рахмани. Казан: Татарстан китап нәшрияте, 2009.]</ref> 60нчы еллардан башлап, әдип юмористик жанрында активлык күрсәтә, аның дистәләрчә сатирик хикәяләре һәм фельетоннары дөнья күрә. Аларның бер өлеше [[1975 ел]]да «Әйттем исә кайттым» исеме белән аерым китап булып басылып чыга һәм рус теленә дә тәрҗемә ителә. Соңгы елларда Альберт Яхин үзенең әдәби-фәнни тикшеренү эшләрен дә юмор-сатира жанрына бәйләп алып бара. [[1979 ел]]да «Мәзәк жанрын өйрәнү тәҗрибәсеннән» исемле хезмәте һәм [[1983 ел]]да рус телендә чыккан «Система татарского фольклора» исемле китабы бай фактик материалы, методикасы, оригиналь теоретик нәтиҗәләре һәм татар фольклористикасында яңача бер юнәлешне башлап җибәрүе белән кызыклы. ==Чыганак== * [http://forum.belem.ru/index.php?s=b0a3bdf2e511f7bdce621f0acf35e8c8&act=calendar&cal_id=1&code=showevent&event_id=163 Белем.ру] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311201037/http://forum.belem.ru/index.php?s=b0a3bdf2e511f7bdce621f0acf35e8c8&act=calendar&cal_id=1&code=showevent&event_id=163 |date=2016-03-11 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{DEFAULTSORT:Яхин, Альберт}} [[Төркем:Татар әдәбият галимнәре]] [[Төркем:Сатирик язучылар]] [[Төркем:Филология фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:РСФСР атказанган сәнгать эшлеклеләре]] [[Төркем:Татар драматурглары]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] h5kwi9qfem1h97zvbu0bwaq6gush7u4 Валентина Матвиенко 0 15269 3528432 3504467 2022-08-10T07:26:41Z Frhdkazan 3171 {{УК}}[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Валентина Иван кызы Матвиенко''' — [[Федерация Советы|Россия Федерациясе шурасының Федерация Советы]] рәисе (2011 елдан). Элекке [[Санкт-Петербург]] шәһәренең губернаторы (2003-2011). {{DEFAULTSORT:Матвиенко, Валентина}} [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Бердәм Русия фиркасе әгъзалары]] [[Төркем:Шәхесләр:Украинадагы низаг аркасында шәхси санкцияләргә дучар булганнары]] 99fmip3a0lofo2cc2jnojtbi8lf0ybo 3528434 3528432 2022-08-10T07:27:51Z Frhdkazan 3171 == Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Валентина Иван кызы Матвиенко''' — [[Федерация Советы|Россия Федерациясе шурасының Федерация Советы]] рәисе (2011 елдан). Элекке [[Санкт-Петербург]] шәһәренең губернаторы (2003-2011). == Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{DEFAULTSORT:Матвиенко, Валентина}} [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Бердәм Русия фиркасе әгъзалары]] [[Төркем:Шәхесләр:Украинадагы низаг аркасында шәхси санкцияләргә дучар булганнары]] 1h6q1a71v9mx0vsq7aasbna9x9baevb Нурулла Гариф 0 16995 3528325 2867454 2022-08-09T16:36:43Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Нурулла Гариф | рәсем = Garif-nurulla.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--Нурулла Гариф--> | рәсем язуы = | тулы исем =Гариф Гыйматдин улы Нурулла | һөнәр = [[язучы]] | туу датасы = 01.09.1960 | туу җире = [[Балык Бистәсе районы]] [[Яңасала (Балык Бистәсе районы)|Яңа Сала]] авылы, {{ТАССР гербы}}, {{RSFSR}}, {{ССРБ байрагы}} | гражданлык = {{RUS}} | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = Мөнирә (тумышы буенча - [[Кама Тамагы районы]]ның Балтач авылы) | балалар = малае Азамат, кызлары Гүзәл һәм Ләйлә. | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Гариф Гыйматдин улы Нурулла''' – татар язучысы, тарихчы-галим, тарих фәннәре кандидаты. == Биография == Гариф Нурулла Гыйматдин улы (Нурулла Гариф) [[1960 ел]]ның [[1 сентябрь|1 сентябрендә]] [[Татарстан Республикасы]]ның [[Балык Бистәсе районы]] [[Яңасала (Балык Бистәсе районы)|Яңа Сала]] авылында туган. Башлангыч белемне Яңа Сала, урта белемне [[Шомбыт]] авылы мәктәбендә алган. Шуннан соңгы тормыш юлы [[Казан]] шәһәре белән бәйле. 1978-1980 елларда [[Совет армиясе]] сафларында хезмәт итә. 1980-1982 елларда Казан шәһәрендәге радиотехник мәктәпне тәмамлый. 1982-1988 елларда [[Казан Дәүләт Университеты]]н тәмамлап, инженер-радиотехник һәм радиоастроном белгечлегенә ия була. 1988 елдан [[Биектау районы]], [[Дача бистәсе]] мәктәбендә балаларга [[информатика]], [[физика]] һәм [[математика]] фәннәрен өйрәтте. 2000 елда [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең Тарих институтына [[аспирантура]]га керә һәм Казан ханлыгы дәверенә бәйле «КАЗАН ХАНЛЫГЫНДА ЧАЛЛЫ ОЛЫСЫ (Алтын Урдадан соңгы төрки-татар дәүләтләрендә феодал вассаллык мөнәсәбәтләрен өйрәнү тәҗрибәсе)» дип аталучы диссертация өстендә эшли. 2004 елда аспирантураны уңышлы тәмамлап, 2006 елның 20 гыйнварында [[тарих фәннәре кандидаты]] гыйльми дәрәҗәсен яклый. Нурулла Гариф 2002 елдан [[Татарстан язучылар берлеге]] сафларында. Аның иҗатында тарихи чорлар, фәнни һәм фәлсәфи язмалар, гыйбрәтле хикәятләр һәм публицистика өстенлек итә. ==Иҗат== Нурулла Гарифның китаплары: * [[Борынгы Чаллы]]. Древние Чаллы. Казань: изд. «Мастер Лайн», 2000. 320 с.; * '''Гариф Н.Г.''' "Казан ханлыгы" * "Мин сезнең арагызда яшәдем" * "Освободительная война татарского народа" * "Города Казанского ханства" * "Яңа Салалары кала булган...1 нче китап" * "Мечеть Акчура: сохраним память предков — Акчура мәчете. Мәчетләрдә дә милләт язмышы" * "Борынгы Чаллы төбәге: документлар телендә сөйләшәбез" * "Яңа Салалары кала булган...2 нче китап" * "Исем белән җисем арасы" * "Нинди язмыш көтә сине, и туган тел" * "Изге учак монда сүнмәгән" * "Нәселеңә корт керсә" * "Юлларга сибелгән гыйбрәтләр" * "Тарихи чыганакларда төрки-татар исемнәре һәм географик атамалар – Тюрко-татарских имена и географические названия в исторических источниках" * "Ялган тарихны күмгәндә — На похоронах лжи. 1 нче китап" * "Тарихи сәхифәләр ачылганда" * "Ялган тарихны күмгәндә — На похоронах лжи. 2 нче китап" * "Иҗатнамә" * "Казан ханлыгы чоры ташъязмалары" * "Записки миссионера" * "Акланган өмет" * "Балык Бистәсе районы биләмәсендәге археологик һәйкәлләр һәм торак урыннар турында белешмә" * "Болгар-татар ташьязмалары.Булгаро-татарские надгробные камни" * "Без кемнәрнең оныклары әле?!..." * "Балык Бистәсе районы тарихына бәйле сәхифәләр" * "Борынгы ЧАЛЛЫ: саклап кала алырбызмы? — Древние ЧАЛЛЫ: сумеем ли сохранить?" * '''Гариф Н.Г.''' "Борынгы Чаллы төбәге: үткәннәр кайтавазы — Чаллынский округ: отзвуки прошлого" * '''Гариф Н.Г.''' Би Йорт – Иске Йорт – Сатлыган авылы тарихы. – Казан, ТФА Тарих институты, 2015. – 132 бит. * '''ГАРИФ Н.Г'''. '''''Һәр кешедә туганымны күрәмен...''''' – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2014. 268 б. * '''Гариф Н.Г., Шаһи Р.Г.''' Коммунизм тәмугы аша... – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2015. – 220 бит. * '''Гариф Н.Г., Шаһи Р.Г.''' Онытмыйбыз, оныттырмыйбыз, кичермибез!... – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2016. – 372 бит. * '''Гариф Н.Г.''' Хәзинәләр илендә / В стране сокровищ – Казан, ТФА. Тарих институты басмаханәсе, 2013. – 188 б. * '''Н Гариф.''' '''Чураш (Бик-Чура Чаллысы) авылы тарихы''' – Казан, ТФАның Тарих институты, 2014 ел. – 168 бит. * '''Гариф''' '''Н.Г. Шаһиев Р.Г.''' Югары Кыерлы (Югары Бөрсет) авылы тарихы ''–'' Казан: ТФА Тарих институты басмаханәсе, 2013. – 240 б. 1 нче басма. * '''Гариф''' '''Н.Г. Шаһиев Р.Г.''' Югары Кыерлы (Югары Бөрсет) авылы тарихы ''–'' Казан: ТФА Тарих институты басмаханәсе, 2013. – 240 б. 2 нче басма) * '''Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х.''' Чал тарихлы Чаллыбашы. – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе, 2016. – 196 бит. * Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х. '''Югары Сон  авылының борынгы тарихы''' – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2016. – 196 бит. * Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х. '''Югары Сон авылының яңа тарихы''' – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2016. – 200 бит. * Гариф Н.Г., Гарипова Г.Х. '''Биектау ''(Кечек Чаллысы, Балхуҗа)'' авылы тарихына бәйле истәлекләр''' ''–'' Казан: ТФА Тарих институты басмаханәсе,  2016. – 216 б. * Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х. ''' Биектау ''(Көчек Чаллысы, Балхуҗа)'' авылы тарихына бәйле документлар җыелмасы''' ''–'' Казан: ТФА Тарих институты басмаханәсе,  2016. – 200 б. * Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х. '''Биектау авылы мәктәбе тарихына караган сәхифәләр''' – Казан: ТФА, Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институты басмаханәсе,  2017. – 280 бит. * '''Гариф Н.Г., Гыйлемханов Р.Х.''' ''' '''Биектау ''(Көчек Чаллысы, Болын хуҗасы – Балхуҗа)'' авылы тарихына бәйле документлар һәм истәлекләр җыелмасы ''–'' Казан: “Яз” нәшрияты. 2017. – 340 б. * '''Гариф Н.Г.''' Балтач авылының борынгы тарихына бәйле документлар җыелмасы – Казан: “Яз” басмаханәсе,  2017. – 116 бит. * Гариф Н.Г. '''Яңавыл авылы тарихы'''. ''–'' Казан: “Яз” нәшрияты.  2017. ''–'' 264 б. * '''Гариф''' '''Н.Г. Кемнең авызына сугасы?!...''' ''(Гыйбрәтле хикәятләр, афоризмнар публицистика, һәм юлъязмалар...)'' – Казан, 2017. – 244 бит. == Шулай ук карагыз == {{Викиөзек}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://tashlar.narod.ru/avtorlar/garif-nurulla.htm Нурулла Гариф автобиграфиясе] * [http://www.tataroved.ru/nauka/persons/1/a24 Нурулла Гарифның tataroved.ru —да сәхифәсе] * [http://www.azatliq.org/content/article/1804773.html Нурулла Гариф: Тарихтан биздерү гасырлар буе бара] * [http://www.madanizhomga.ru/tt/component/k2/item/2874-tarih-sakchyisyi-garif.html Тарих сакчысы Гариф] {{DEFAULTSORT:Гариф, Нурулла}} [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Татарстан язучылар берлеге әгъзалары]] [[Төркем:Татар тарихчылары]] [[Төркем:Төбәк тарихчылары]] [[Төркем:Тарих фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Шәхесләр:Балык Бистәсе районы]] [[Төркем:Россия тарихчылары]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] n2q8yeya5chf93qv2o5dn0swzeyku1q Эльмира Шәрифуллина 0 18843 3528326 3504541 2022-08-09T16:38:53Z Әмир 15082 викиләштерү wikitext text/x-wiki {{Язучы |Исем = Эльмира Шәрифуллина |Оригинал телендә = |Фото =Эльмира Шәрифуллина Мөхәммәт кызы.jpg |Киңлек = |Рәсем язуы = |Тугач бирелгән исеме = Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина |Псевдонимнар = |Туу датасы =4.06.1947 |Туу урыны = [[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу җире|Мөслим районы|Мөслим районында}}, [[Симәк]] |Үлем датасы = |Үлем урыны = |Милләт = [[татар]] |Ватандашлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] |Эшчәнлек төре = шагыйрь |Иҗат итү еллары = 1958—{{х.в.}} |Юнәлеш = |Жанр = |Иҗат итү теле = [[татар теле|татар]] |Дебют = «Безнең зоопарк» (1976) |Премияләр = [[Саҗидә Сөләйманова премиясе]] (2014),<br/> [[Абдулла Алиш премиясе]] (2021)<br/>[[Каюм Насыйри премиясе]] (2022) |Бүләкләр = [[ТР атказанган сәнгать эшлеклесе]] (1993) |Имза = |Сайт = |Башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Шәрифуллина}} '''Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина''' — күренекле [[татар]] [[шагыйрь|шагыйрәсе]]. [[ТР атказанган сәнгать эшлеклесе]] (1993). Саҗидә Сөләйманова (2014), [[Абдулла Алиш премиясе|Абдулла Алиш]] (2021), [[Каюм Насыйри премиясе|Каюм Насыйри]] (2022) исемендәге премияләр лауреаты. 1985 елдан [[СССР Язучылар берлеге|СССР]] һәм [[Татарстан Язучылар берлеге]] әгъзасы. == Биография == Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина 1947 елның 4 июнендә Татарстан АССР [[Мөслим районы]] [[Симәк]] авылында укытучы гаиләсендә туган. 1954 -1962 елларда Актаныш районының Зөбәер сигезьеллык мәктәбендә укый. 1962—1966 елларда Минзәлә педагогика училищесында белем ала. 1968 – 1973 елларда Казан дәүләт университетының тарих-филология факультетында татар теле һәм әдәбияты бүлеген тәмамлый. 1966 елда, юллама буенча килеп, Мамадыш шәһәре Пионерлар йорты директоры һәм укытучы буларак хезмәт юлын башлый. 1967 елда Казанда, 1 нче китап кибетенең (Бауман, 19) китапларны почта белән җибәрү бүлегендә эшли башлый, 1968 елда, балалар өчен нәшер ителүче “Ялкын” журналына, хезмәткәр буларак, эшкә урнаша. Шул ук елны, кияүгә чыгып, Яшел Үзән шәһәренә күчеп китә, башта “Серго” заводында эшли, аннан Яшел Үзән шәһәренең 6 нчы, 3 нче мәктәпләрендә татар теле һәм әдәбияты укыта. 1970 - 1974 елларда, гаиләләре белән Казанга күченгәч, Казан телевидениесендә кече редактор вазифасын башкара. 1974 - 1997 елларда “Ялкын”, “Яшь ленинчы” (“Сабантуй”), “Мәгариф” газета-журналларында эшли. 1998 – 2004 елларда Казан педагогика көллиятендә укыта. Каләм тибрәтүче талибәләре белән аерым эшләп, бик күпләренең иҗат җимешләрен матбугат аша укучыларга җиткерә. Шәкертләре белән спектакльләр әзерләп, үзләре укыган уку йортлары, музей сәхнәләрендә чыгышлар ясатып, сәхнә тәмен татыта. «Казан педагогика көллияте» дәүләт автономияле һөнәри белем бирү учреждениесе педагогы https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 == Иҗаты == Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллинаның беренче шигырьләре һәм мәкаләләре “Колхоз ударнигы”(аннан “Игенче даны”, хәзер “Актаныш таңнары”) газетасында 1958 елларда ук басыла башлый. “Авыл утлары”(Мөслим), “Коммунизм таңы” (Минзәлә), “Татарстан яшьләре” (Казан), “Социалистик Татарстан” (“Ватаным Татарстан”) газеталары белән дә даими язышып тора. 1969 елда “Шигырь бәйрәме”, 1970 елда “Беренче карлыгачлар”, 1977 елда “Кызлар җыры” кебек күмәк җыентыкларда шигырьләре урын ала. 1976 елда, балалар өчен, “Безнең зоопарк” исемле беренче мөстәкыйль китабы басыла. Ул тагын: 1990, 1995, 1999 елларда кабатлап нәшер ителә. Әлеге китапның гомуми тиражы – 550000 данә. 1984 елда “Яңгыр җиле” исемле лирик шигырьләр җыентыгы дөнья күрә һәм җәмәгатьчелек тарафыннан киң яңгыраш ала. 1986 елда, фаҗигале рәвештә һәлак булган ире, язучы Фаил Шәфигуллинга багышланган “Мизгел” исемле проза китабы басыла. 1988 елда “Гөлләр елы”, 1991 елда “Зәңгәр эңгер”, 1998 елда “Таң чыгы”, 2003 елда “Уйлы еллар”, 2005 елда “Сөюемнән мин бер чибәр идем...”, 2012 елда “Тамды яшем...”, 2018 елда “Каюм коесы” кебек шигырь, поэма һәм балладаларын берләштергән җыентыклары; алга таба “Мәхәббәтнең җиде төсе” исемле повесть һәм хикәяләр китабы; “Асрамага бала бирәм”, “Казаныңа ни салсаң...”, “Бала күңеле – ак кәгазь” исемле педагог язмалары дөнья күрә. Балалар өчен төрле елларда: “Җитәкләшеп җил белән”, “Иң матур әни”, “Алтын балык”, “Нәниләргә әлифба”, “Ничек, нинди, ни төсле?”, “Кемнең уе кемдә?”, “Мәкәрҗә кунаклары”, “Җырлы бәйрәм”, “Игезәк йолдыз”, “Баллы балачак”, һ.б. китаплары басылып чыга. 2014 елда нәшер ителгән, “Эльмира Шәрифуллина” дип исемләнгән 32 табаклы, хрестоматия рәвешендәге җыентыкта: балалар өчен язылган күп санлы шигырь, җыр, мәсәл, тизәйткеч, үртәвеч, баллада, табышмак, әкият, хикәя, нәсихәт, тәрҗемәләр белән бер рәттән төрле бәйрәмнәргә, күренекле шәхесләребезгә багышлап язылган сценарийлар һәм нәни пьесалар да урын алган. Пьесалар дигәннән, 2005 елда, “Яңа татар пьесасы” конкурсы кысаларында, “Гомер – бер” дип исемләнгән музыкаль драмасы кызыксындыру бүләгенә ия булды. 1990 елда Минзәлә татар дәүләт драма театры, язучы Фаил Шәфигуллинның “Өй салуның ние бар” повесте буенча хатыны Эльмира Шәрифуллина эшләгән инсценировкасын сәхнәләштереп, тамашачыларга күрсәтә башлады. Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллинаның иҗатында кызыл җеп булып сузылган төп тема - киләчәк буыннарыбызда: ата-анага, туган илгә, туган җиргә, туган телгә, гореф-гадәтләребезгә, олуг шәхесләребезгә, тарихи үткәнебезгә мәхәббәт, игътибар һәм ихтирам тәрбияләү. Алмашка зирәк акыллы, миһербанлы, иманлы шәхесләр үстерү. 1985 елдан СССР һәм Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * 1993 елдан ТР ның атказанган сәнгать эшлеклесе, * 2014 елдан Әлмәт нефтьчеләренең “Саҗидә Сөләйманова” исемендәге бүләге иясе. * 2021 ― Абдулла Алиш премиясе ― «Ак бүре турында баллада» поэмасы (Аудиокитап) өчен<ref>[https://sptatar.com/tatarstan-yazuchylar-berlegene-d-bi-premiyal-re-laureatlary-bilgele-buldy/ Татарстан Язучылар берлегенең әдәби премияләре лауреатлары билгеле булды.] [[ТР Язучылар берлеге]] сайты</ref>. * 2022 ― [[Каюм Насыйри премиясе]] <ref>''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022</ref> == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{DEFAULTSORT:Шәрифуллина, Эльмира}} [[Төркем:Татар шагыйрьләре]] [[Төркем:Минзәлә педагогия көллиятен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклеләре]] [[Төркем:Саҗидә Сөләйманова премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Укытучылар]] [[Төркем:Абдулла Алиш премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{викиләштерергә}} duwp3ejqmglappx4evrgh0c3wh0ug9h Сабын 0 19339 3528271 3528257 2022-08-09T12:08:38Z A.Khamidullin 6685 /* Моны да карагыз */ wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Рәсем:Handmade soap.jpg|thumb|right|250px|Күбекләнгән сабын]] [[Рәсем:Tualetsapo.jpg|right|200px|thumb|Сабын кисәге]] '''Сабын''' — үз эченә [[өслек актив матдә]]ләрне кертүче [[каты җисем|каты]] яки [[сыекча|сыек]] [[матдә]]. Юыныр өчен һәм [[көндәлек химия]]дә кулланыла.<br/> Көнкүрештә сабыннар гадәттә юыну, ваннада юыну һәм башка көнкүреш максатлары өчен кулланыла торган өслек актив матдәләр булып тора. Сәнәгатьтә сабыннар куерткычлар, кайбер шудыртуны тәэмин итә торган сылау матдәләре компонентлары һәм катализаторларның алдан килүчеләре буларак кулланыла.<br/> Сабын химик тоташмаларны миксерда кушып ясалган порошоктан аермалы буларак, майларны нигез белән кушып ясала.<br/> Кеше сабынны меңнәрчә еллар буена кулланып тора. Сабын-сыман әйберләрнең борынгы Вавилонда безнең эрага кадәр 2800 еллар тирәсендә җитештерелүнең шәһадәте бар.<br/> Сабынны Борынгы Римда киң кулланганнар. Алар сабынны үсемлек майларын поташ (K<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>) белән эшкәртеп ясаганнар. [[File:NaStearate.png|thumb|right|300px|Каты сабыннарда очрый торган [[натрий стеараты]]ның химик структурасының ике эквивалент сурәте.]] == Төрләре == * Хуҗалык сабыны (каты, сыек яки порошок сыман) - киҗе-мамык һәм җитен тукымалар уу өчен һәм башка махсус максатлар өчен. * Туалет сабыны — тән, чәчләр юу өчен һәм кырыну өчен. ** Кырыну өчен (сабын таякчыклары, порошок яки крем сыман). ** Баш юу өчен (сыек яки порошок-сыман). * Медицина (мисаллар: дегетле, борлы, карболлы) — дезинфекцияләүче матдәләр белән. * Үсемлекләрне хасталардан һәм корткычлардан саклауның экологик чиста чарасы. ==Галерея== <gallery widths="200" heights="200"> File:African Black Soap.jpg|[[Dudu-Osun]] – [[Африка|Африкан кара сабыны]]ның популяр типы File:Azul e Branco.JPG|[[Azul e branco сабыны]] – ак-зәңгәр сaбынның кисәге File:Soap P1140887.jpg|[[Франция]]дә, [[Йер]]да кибеттә сатыла торган кул белән ясалган сабыннар File:Savon de Marseille.jpg|Традицион [[Марсель]] сабыны File:Soap Shop, Tübingen (2019).jpg|[[Тюбинген]]да хәзерге заман сабын кибете (2019) File:Pouring lye into water to make soap.jpg|[[Селте]] суда эретелә Wheel Bearing Grease.jpg|Автомобиль кулланышлары өчен сылагычлар составында сабыннар бар </gallery> == Моны да карагыз == * [[Крестовниковлар заводы|Крестовниковлар заводы турында мәкалә]] * [[Модест Киттары|Модест Яков улы Киттары турында мәкалә]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Дәвам итеп укырга мөмкин == * Donkor, Peter (1986). ''[https://www.slideshare.net/v2zq/yze151 Small-Scale Soapmaking: A Handbook]''. Ebook online at [[SlideShare]]. ISBN 0-946688-37-0. * Dunn, Kevin M. (2010). ''Scientific Soapmaking: The Chemistry of Cold Process''. Clavicula Press. ISBN 978-1-935652-09-0. * Garzena, Patrizia, and Marina Tadiello (2004). ''Soap Naturally: Ingredients, methods and recipes for natural handmade soap''. [http://www.soap-naturally.com/ Online information and Table of Contents]. ISBN 978-0-9756764-0-0/ * Garzena, Patrizia, and Marina Tadiello (2013). ''The Natural Soapmaking Handbook''. [http://www.demetra.com.au/ Online information and Table of Contents]. ISBN 978-0-9874995-0-9/ * Mohr, Merilyn (1979). ''The Art of Soap Making''. A Harrowsmith Contemporary Primer. Firefly Books. ISBN 978-0-920656-03-7. * Spencer, Bob; Practical Action (2005). ''[https://www.countryfarm-lifestyles.com/support-files/soapmaking-how-to-make-soap.pdf SOAPMAKING]''. Ebook online. * Thomssen, E. G., Ph.D. (1922). ''[http://www.gutenberg.org/ebooks/34114 Soap-Making Manual]''. Free ebook at [[Project Gutenberg]]. == Сылтамалар == {{Навигация |Викиҗыентык = Category:Soap }} * [http://video.yandex.ru/users/ssilberstain/view/2/ Сабынны җитештерү] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100206175825/http://video.yandex.ru/users/ssilberstain/view/2/ |date=2010-02-06 }} {{ref-ru}} * [http://www.soap-making-essentials.com/how-to-make-soap.html Сабынны эшләү] {{ref-en}} {{Тышкы сылтамалар}} [[Төркем:Көндәлек химия]] [[Төркем:Сабын|*]] 5hksx02noo522ro5fqtuffji5p8ofq7 3528284 3528271 2022-08-09T13:46:08Z A.Khamidullin 6685 /* Төрләре */ wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Рәсем:Handmade soap.jpg|thumb|right|250px|Күбекләнгән сабын]] [[Рәсем:Tualetsapo.jpg|right|200px|thumb|Сабын кисәге]] '''Сабын''' — үз эченә [[өслек актив матдә]]ләрне кертүче [[каты җисем|каты]] яки [[сыекча|сыек]] [[матдә]]. Юыныр өчен һәм [[көндәлек химия]]дә кулланыла.<br/> Көнкүрештә сабыннар гадәттә юыну, ваннада юыну һәм башка көнкүреш максатлары өчен кулланыла торган өслек актив матдәләр булып тора. Сәнәгатьтә сабыннар куерткычлар, кайбер шудыртуны тәэмин итә торган сылау матдәләре компонентлары һәм катализаторларның алдан килүчеләре буларак кулланыла.<br/> Сабын химик тоташмаларны миксерда кушып ясалган порошоктан аермалы буларак, майларны нигез белән кушып ясала.<br/> Кеше сабынны меңнәрчә еллар буена кулланып тора. Сабын-сыман әйберләрнең борынгы Вавилонда безнең эрага кадәр 2800 еллар тирәсендә җитештерелүнең шәһадәте бар.<br/> Сабынны Борынгы Римда киң кулланганнар. Алар сабынны үсемлек майларын поташ (K<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>) белән эшкәртеп ясаганнар. [[File:NaStearate.png|thumb|right|300px|Каты сабыннарда очрый торган [[натрий стеараты]]ның химик структурасының ике эквивалент сурәте.]] == Төрләре == * Хуҗалык сабыны (каты, сыек яки порошок сыман) - киҗе-мамык һәм җитен тукымалар уу өчен һәм башка махсус максатлар өчен. * Туалет сабыны — тән, чәчләр юу өчен һәм кырыну өчен. ** Кырыну өчен (сабын таякчыклары, порошок яки крем-сыман). ** Баш юу өчен (сыек яки порошок-сыман). * Медицина (мисаллар: дегетле, борлы, карболлы) — дезинфекцияләүче матдәләр белән. * Үсемлекләрне хасталардан һәм корткычлардан саклауның экологик чиста чарасы. ==Галерея== <gallery widths="200" heights="200"> File:African Black Soap.jpg|[[Dudu-Osun]] – [[Африка|Африкан кара сабыны]]ның популяр типы File:Azul e Branco.JPG|[[Azul e branco сабыны]] – ак-зәңгәр сaбынның кисәге File:Soap P1140887.jpg|[[Франция]]дә, [[Йер]]да кибеттә сатыла торган кул белән ясалган сабыннар File:Savon de Marseille.jpg|Традицион [[Марсель]] сабыны File:Soap Shop, Tübingen (2019).jpg|[[Тюбинген]]да хәзерге заман сабын кибете (2019) File:Pouring lye into water to make soap.jpg|[[Селте]] суда эретелә Wheel Bearing Grease.jpg|Автомобиль кулланышлары өчен сылагычлар составында сабыннар бар </gallery> == Моны да карагыз == * [[Крестовниковлар заводы|Крестовниковлар заводы турында мәкалә]] * [[Модест Киттары|Модест Яков улы Киттары турында мәкалә]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Дәвам итеп укырга мөмкин == * Donkor, Peter (1986). ''[https://www.slideshare.net/v2zq/yze151 Small-Scale Soapmaking: A Handbook]''. Ebook online at [[SlideShare]]. ISBN 0-946688-37-0. * Dunn, Kevin M. (2010). ''Scientific Soapmaking: The Chemistry of Cold Process''. Clavicula Press. ISBN 978-1-935652-09-0. * Garzena, Patrizia, and Marina Tadiello (2004). ''Soap Naturally: Ingredients, methods and recipes for natural handmade soap''. [http://www.soap-naturally.com/ Online information and Table of Contents]. ISBN 978-0-9756764-0-0/ * Garzena, Patrizia, and Marina Tadiello (2013). ''The Natural Soapmaking Handbook''. [http://www.demetra.com.au/ Online information and Table of Contents]. ISBN 978-0-9874995-0-9/ * Mohr, Merilyn (1979). ''The Art of Soap Making''. A Harrowsmith Contemporary Primer. Firefly Books. ISBN 978-0-920656-03-7. * Spencer, Bob; Practical Action (2005). ''[https://www.countryfarm-lifestyles.com/support-files/soapmaking-how-to-make-soap.pdf SOAPMAKING]''. Ebook online. * Thomssen, E. G., Ph.D. (1922). ''[http://www.gutenberg.org/ebooks/34114 Soap-Making Manual]''. Free ebook at [[Project Gutenberg]]. == Сылтамалар == {{Навигация |Викиҗыентык = Category:Soap }} * [http://video.yandex.ru/users/ssilberstain/view/2/ Сабынны җитештерү] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100206175825/http://video.yandex.ru/users/ssilberstain/view/2/ |date=2010-02-06 }} {{ref-ru}} * [http://www.soap-making-essentials.com/how-to-make-soap.html Сабынны эшләү] {{ref-en}} {{Тышкы сылтамалар}} [[Төркем:Көндәлек химия]] [[Төркем:Сабын|*]] cete2q854ggcg7ywstmkkrdbphiz1yx Төркем:Татарстан мәчетләре 14 20568 3528460 3527045 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{Татарстан мәчетләре}}{{Commonscat|Mosques in Tatarstan}} [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Татарстанда Ислам]] [[Төркем:Татарстан гыйбадәтханәләре]] sndrlx42sfqclpch4t0fdbdgnnbbg9o Роберт Миңнуллин 0 20783 3528323 3117790 2022-08-09T16:35:16Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Башка мәгънәләр/фамилия|Миңнуллин}} {{TwinCYR|Robert Miñnullin}} {{Шәхес | исем = Роберт Миңнуллин | рәсем = Minullin.jpg | рәсем_зурлыгы = 195px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Роберт Мөгаллим улы Миңнуллин | һөнәр = [[шагыйрь]], [[сәясәтче]] | туу датасы = 1.08.1948 | туу җире = [[Башкортстан]], [[Илеш районы]], [[Нәҗәде]] авылы | гражданлык = | милләт = [[татар]] | үлем датасы = 27.03.2020 | үлем җире = [[Казан]], [[Татарстан]] | әти = | әни = | ир = | хатын = Клара Миңнуллина, ''ТР атказанган мәдәният хезмәткәре'' | балалар = ''улы'' Алмаз,<br/> ''кызы'' Таңсылу<ref>Мин сине ничек яраттым. Казан: «Ак Барс», 2004</ref> | бүләк һәм премияләр = {{Тукай бүләге}} (<small>[[1998 ел|1998]]</small>) [[Файл:Орден за заслуги перед Республикой Татарстан.png|40px|"Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен" ордены]] {{Халыклар дуслыгы ордены (Башкортстан)}}<br/>[[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = [http://www.robertminnullin.ru/ robertminnullin.ru] | башка мәгълүмат = }} '''Роберт Миңнуллин''' ([[1948 ел]]ның [[1 август]]ы, [[Башкортстан]], [[Илеш районы]], [[Нәҗәде]] авылы — [[2020 ел]]ның [[27 март]]ы, [[Казан]], [[Татарстан]])&nbsp;— татар [[шагыйрь|шагыйре]], [[публицист|публицист]], дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе. == Тормыш юлы == Роберт Мөгаллим улы Миңнуллин [[1948 ел]]ның [[1 август]]ында [[Башкортстан]]ның [[Илеш районы]]ндагы [[Нәҗәде]] авылында туа. Бер елдан соң аларның гаиләсе [[Кыпчак (Илеш районы)|Кыпчак]] авылына күчеп килә. Әтисе Мөгаллим анда берничә ел эшләгәннән соң үзенең туган авылы [[Шәммәт]]кә кайтып төпләнә. Булачак шагыйрьнең балачагы, үсмер еллары [[Сөн]] буена урнашкан, [[Татарстан]]ның [[Актаныш районы]]на терәлеп торган шул авылда уза. Шунда башлангыч мәктәптә укый. Бишенче класстан алып [[Аккүз]] авылындагы сигезеллык мәктәпкә йөреп укый. Мәктәпне тәмамлаганнан соң [[Уфа]]га барып сәүдә-кулинария училищесына укырга керә. Берничә айдан туган авылына кайтып китапханәдә, аннары колхозда эшли. Икенче елны район үзәгендә&nbsp;— [[Югары Яркәй]] мәктәбендә укып ала. Урта мәктәпне [[Карабаш (Илеш районы)|Карабаш]] авылында тәмамлый. Мәктәптән соң ике ел [[Маяк (Илеш районы, гәзит)|«Маяк»]] исемле район газетасында әдәби хезмәткәр булып эшли. Иҗат белән ныклап шөгыльләнүе дә шул елларга туры килә. Әле мәктәптә укыганда ук «Башкортстан пионеры», «Маяк» газеталарында беренче шигырьләрен бастырган Роберт әдәбият белән чынлап кызыксына башлый. Газета мәкаләләре белән беррәттән шигырьләр дә яза. Алар бер-бер артлы «Маяк», «Ленинсе», [[Кызыл Таң|«Кызыл таң»]] газеталарында басыла. [[Казан дәүләт университеты]]ның татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укып йөргән чагында ук инде Роберт Миңнуллин талантлы яшь шагыйрь булып таныла. «[[Татарстан яшьләре]]», «[[Социалистик Татарстан]]» газеталарында, [[«Казан утлары» журналы]]нда, [[«Идел» альманахы]]нда шигырьләре күренә башлый. «Беренче карлыгачлар» ([[1970 ел|1970]]) исемле яшь шагыйрьләр китабында чыккан шигырьләрен җәмәгатьчелек тә, тәнкыйть тә яратып кабул итә. [[1972 ел]]да ул яшь шагыйрьләрнең 5-нче Бөтенсоюз фестивалендә катнаша. [[Михаил Львов (1917)|Михаил Львов]], Валентин Сорокин кебек танылган рус шагыйрьләре аның иҗатын уңай яктан бәялиләр. [[1973 ел]]да [[Илдар Юзеев]] [[«Татарстан яшьләре» газетасы]]нда яшь шагыйрь иҗатына багышланган мәкаләсен бастыра, үзенең фатихасын бирә. Университетны тәмамлаганнан соң Роберт Миңнуллин «Яшь ленинчы» газетасында эшли башлый, балалар дөньясы белән якыннан таныша. Һәм, лирик шигырьләр белән беррәттән, балалар өчен дә беренче шигырьләрен язып карый. Балалар матбугатында басылган ул шигырьләргә иң элек күренекле балалар шагыйре [[Шәүкәт Галиев]] игътибар итә. [[Хәсән Туфан]], [[Сибгат Хәким]], [[Фатих Хөсни]] кебек аксакаллар да яшь шагыйрьнең балалар өчен язуын хуплап каршы алалалар. Яшь шагыйрь татар әдәбиятын өр-яңа образлар, шигъри табышлар, өр-яңа шигъри алымнар алып килде. Балалар шигырендә беренче булып өлкәннәр һәм балалар арасындагы катлаулы мөнәсәбәтләрне, сабыйлар дөньясындагы четерекле проблемаларны калку итеп чагылдыра алды. Моңа кадәр балаларныкы саналмаган темаларны да нәниләр [[Шигърият|поэзиясенә]] Р.&nbsp;Миңнуллин кертте. Аның педагогик һәм психологик яктан төгәл уйланылган, поэтик яктан зур осталык белән эшләнгән шигырьләре мәктәпләрдә, балалар бакчаларында еш яңгырый. Үзенең остазы [[Шәүкәт Галиев]] иҗатына таянып, шулай ук халык авыз иҗатыннан, рус һәм дөнья балалар әдәбиятыннан илһам алып балалар шигъриятенә килгән шагыйрьнең хәзер инде үзе тудырган шигъри дөньясы, үзенең шаян балачагы, балаларча үз фәлсәфәсе бар. Аннан соң килгән яшь шагыйрьләрнең балалар өчен язган шигырьләрен игътибар беләнрәк карасаң, Р.&nbsp;Миңнуллин шигырьләрендәге интонацияләр, сөйләү манерасы, аныкына тартым гыйбарәләр, хәтта аерым юллар табарга мөмкин. Димәк, шагыйрьнең үз шәкертләре, дәвамчылары бар, үз мәктәбе туып килә. Балалар шигъриятен популярлаштыруда аның роле зур. Ул балалар әдәбиятына, балалар язучыларына багышланган мәкаләләр яза, мәктәпләрдә очрашулар уздыра, ун ел дәвамында Татарстан телевидениесендә «Шигъри тәлгәшләр» исемле тапшырулар циклы оештыра. «Акбай цирк карый» ([[1978 ел|1978]]), «Җиде абый тай җигә» ([[1980 ел|1980]]), «Айга очтык» ([[1982 ел|1982]]) исемле балалар китаплары һәм телевидениедән әдәбиятны актив пропагандалаганы өчен [[1982 ел]]да Р.&nbsp;Миңнуллин [[Муса Җәлил премиясе|Муса Җәлил исемендәге республика премиясенә]] лаек була. [[1983 ел]]да исә ул мәктәпкәчә яшьтәге балалар өчен язылган шигырьләргә уздырылган Бөтенроссия конкурсында җиңеп чыга. Р.&nbsp;Миңнуллинның өлкәннәр өчен дә, балалар өчен дә китаплары чыгып тора, аның шигырьләренә язылган җырлар яңгырый. Җырларының шактые күптән инде татар җыр сәнгатенең җәүһәрләренә әверелде. [[Сара Садыйкова]], [[Рөстәм Яхин]], [[Резеда Ахиярова]], [[Илгиз Закиров]] белән берлектә язылган бихисап җырлары профессиональ һәм үзешчән җырчыларыбызның репертуарыннан әле дә төшкәне юк. Алар төрле конкурсларда, фестивальләрдә беренче урыннарны яулый. Роберт Миңнуллин, әлбәттә инде, ихлас лирик та. Аның кабатланмас мәхәббәт лирикасы, туган як, туган җир, табигать лирикасы, әниләргә, туган халкына багышланган кешелекле, игелекле лирикасы безнең укучыларыбыз арасында бик тә популяр. Алар лирик образлар белән, нечкә хисләр белән, тапкыр һәм мут-шаян гыйбарәләр белән сугарылган. Р.&nbsp;Миңнуллин балаларга атап язган бер генә китабы да җәмәгатьчелек игътибарыннан читтә калмый. Мәсәлән, «Безнең авыл зоопаркы» ([[1988 ел|1988]]), «Энекәш кирәк миңа» ([[1990 ел|1990]]) исемле китаплары республика конкурсларында беренче урыннарны яуладылар. «Дөньядагы иң зур алма» ([[1992 ел|1992]]) исемле китабы өчен шагыйрь халыкара әдәби бүләккә&nbsp;— [[Һанс Христиан Андерсен]] исемендәге Почетлы Дипломга лаек булды. Исеме атаклы әкиятченең Почетлы исемлегенә кертелде. Нәтиҗәдә, Шәүкәт Галиев белән бергә ул да балалар әдәбиятының иң күренекле вәкилләре рәтенә күтәрелде. [[1997 ел]]да Р.&nbsp;Миңнуллинга балалар әдәбияты өлкәсендә ирешкән казанышлары өчен Татарстан Язучылар берлегенең [[Абдулла Алиш]] исемендәге премисе бирелде. [[1998 ел]]да исә шагыйрь «Мәгариф» нәшрияты чыгарган «Күчтәнәч» ([[1995 ел|1995]]) дигән китабы өчен [[Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе]] белән бүләкләнде. [[Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе]], Башкортстанның атказанган мәдәният хезмәткәре дигән мактаулы исемнәрне дә йөртә. Роберт Миңнуллин&nbsp;— тәҗрибәле журналист һәм алышынмас депутат. Озак еллар «Казан утлары» журналында&nbsp;— бүлек редакторы, җаваплы секретарь, Татарстан телевидениесендә&nbsp;— баш редактор, «Яшь ленинчы» («Сабантуй») газетасында {{коммент|мөхбир|корреспондент}}, баш редактор булып эшли. [[1995 ел|1995]]—[[1999 ел]]ларда&nbsp;— Татарстан Республикасы Дәүләт Советының Мәдәни һәм милли мәсьәләләр комиссиясе рәисе, [[2000 ел|2000]]—[[2004 ел]]ларда Татарстан Республикасы Дәүләт Советы Рәисе урынбасары вазыйфаларын башкара. [[1988 ел|1988]]—[[1994 ел]]ларда&nbsp;— Татарстан Балалар фонды рәисе, [[1990 ел]]дан&nbsp;— Татарстан халык депутаты, [[1990 ел|1990]]—[[1995 ел]]ларда&nbsp;— Татарстан Югары Советы Президиумы әгъзасы, [[1979 ел]]дан&nbsp;— Татарстан Язучылар союзы идарәсе әгъзасы, [[1995 ел]]дан&nbsp;— «Сабантуй» газетасының шеф-редакторы, төрле елларда «Казан утлары», «Татарстан», «Идел», «Салават күпере», «Сәхнә», «Татар иле», «Сабыйга» кебек басмаларның редколлегия әгъзасы, «Татарстан» телерадиокомпаниясенең Попечительләр советы әгъзасы. Болардан тыш, Роберт Миңнуллин татар теленә башка шагыйрьләрнең шигырьләрен тәрҗемә итте.<ref>Мари аһәңнәре: Шигырьләр/ мари теленнән терҗемәләр. Төз. Р.Миңнуллин. - Казан: "Мәгариф - Вакыт", 2016. - 111 б. ISBN 978-5-906894-18-2</ref> Шагыйрь [[2020 ел]]ның [[27 март]]ында вафат була. Ул озак авырган<ref>[https://www.azatliq.org/a/30512248.html Халык шагыйре Роберт Миңнуллин вафат]</ref>. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[1982 ел|1982]] — [[Муса Җәлил премиясе|Муса Җәлил исемендәге республика премиясе]] * [[1992 ел|1992]] — Г.-Х. Андерсен исемендәге почетлы Диплом * [[1993 ел|1993]] — [[Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе]] * [[1997 ел|1997]] — [[Татарстан Язучылар берлеге]]нең [[Абдулла Алиш]] исемендәге премисе — «''балалар әдәбияты өлкәсендә ирешкән казанышлары өчен''» * [[1998 ел|1998]] — [[Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе]] — «''«Күчтәнәч» ([[1995 ел|1995]], «Мәгариф» нәшрияты) дигән китабы өчен''» * [[1998 ел|1998]] — Башкортстанның атказанган мәдәният хезмәткәре * «Мәхтүмколый Фраги» медале ({{lang-tk|«Magtymguly Pyragy»}}, ''[[Төркмәнстан]]'') * [[2002 ел|2002]] — Фатих Кәрим исемендәге әдәби премия * [[2005 ел|2005]] — [[Татарстан Республикасының Халык шагыйре|Татарстанның халык шагыйре]] * [[2007 ел|2007]] — Г. Локке исемендәге әдәби премия * [[2011 ел|2011]] — [[Каюм Насыйри исемендәге премия]] * [[2013 ел|2013]] — Наҗар Нәҗми исемендәге әдәби премия * [[2013 ел|2013]] — [[Халыклар дуслыгы ордены (Башкортстан)|Халыклар дуслыгы ордены]] (''[[Башкортстан]]'') * [[2014 ел|2014]] — Мари Илнең атказанган мәдәният хезмәткәре * [[2018 ел|2018]] — [["Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен" ордены|«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» ордены]]<ref>''[[Гөлнар Гарифуллина]].'' [https://tatar-inform.tatar/news/2018/08/03/169037/ Р. Миңнуллин “Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен” орденына лаек булды.] [[Татар-информ]], 03.08.2018</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * [http://kitap.net.ru/minnullin1.php Роберт Миңнуллин.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101128082306/http://kitap.net.ru/minnullin1.php |date=2010-11-28 }} kitap.net.ru {{Викикитап|Татарларым!.. (Оран-поэма)}} == Тышкы сылтамалар == * {{Татарстан китап нәшрияты аудиосы| автор = Роберт Миңнуллин | башлык = Шигырьләр | серия = аудиоязма | файл = robert }} == Шулай ук карагыз == {{Тукай премиясе лауреатлары 1990-2000}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 4 нче чакырылыш депутатлары (2009-2014)}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 3 нче чакырылыш депутатлары (2004-2009)}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 2 нче чакырылыш депутатлары (1999-2004)}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 1 нче чакырылыш депутатлары (1995-1999)}} {{Татарстан Республикасы Югары Шурасы депутатлары (1990-1995)}} {{DEFAULTSORT:Миңнуллин, Роберт}} [[Төркем:Татар шагыйрьләре]] [[Төркем:Тукай премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Җәлил премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Татарстан язучылар берлеге әгъзалары]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] 9g33rxryrc3s63virsqrwldb6kmw9q2 Татарстанның административ-территориаль бүленеше 0 21860 3528351 3527514 2022-08-09T17:40:37Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki __NOTOC__ '''Татарстан Республикасы муниципаль берәмлекләре''' — республиканың [[шәһәр бүлгесе|шәһәр округлары]], [[муниципаль район]]нары һәм районнар эчендәге [[шәһәр җирлеге|шәһәр]] ([[шәһәр]]ләр, [[шәһәр тибындагы поселок]]лар) һәм [[авыл җирлеге|авыл җирлекләре]]. Республика территориясе 43 административ районга бүленә. Аларның үзәкләре булып республика карамагындагы — 13, районнар карамагындагы 6 шәһәр, шәһәр тибындагы 8 поселок һәм 16 авыл тора (8 нче кушымтаны һәм 127 нче биттәге картаны карагыз). Республика карамагындагы шәһәрләр, район үзәкләре булып торсалар да, районнар составына кермиләр, алар турыдан-туры республика хакимияте тарафыннан идарә ителәләр һәм мөстәкыйль административ берәмлекне тәшкил итәләр. Алардан башка ике шәһәр — [[Казан]] һәм [[Яр Чаллы|Чаллы]] — шәһәр районнарына бүленәләр. [[Рәсем:Coat of Arms of Tatarstan.svg|center|100px]] [[Рәсем:Татарстан харитасы.gif|center|400px]] == Шәһәр округлары == * ''' [[Казан шәһәре]]''' * ''' [[Чаллы шәһәре]]''' == Муниципаль районнары == === [[Рәсем:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әгерҗе муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item (wdt:P31/wdt:P279*) wd:Q1849719. ?item wdt:P131 wd:Q518958. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } }|columns=p31,label,p36 }} {| class='wikitable sortable' style='width:100%' ! төшенчәнең аерым очрагы ! label ! башкала |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Әзи авыл җирлеге]] | [[Әзи (Татарстан)|Азево]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Девәтернә авыл җирлеге]] | [[Девәтернә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Бимә авыл җирлеге]] | [[Бимә (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q4242997|Крындинское сельское поселение]]'' | [[Кырынды]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Көчек авыл җирлеге]] | [[Көчек]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194360|Иж-Бобьинское сельское поселение]]'' | [[Иж-Бубый]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Исәнбай авыл җирлеге]] | [[Исәнбай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Кадрәк авыл җирлеге (Әгерҗе районы)]] | [[Кадрәк (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Кадыбаш авыл җирлеге]] | [[Кадыбаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194547|Кичкетаң авыл җирлеге]]'' | [[Кичке-Таң|Кичкетаң]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194635|Красноборское сельское поселение]]'' | [[Пәнҗәр]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194703|Кудашевское сельское поселение]]'' | [[Кодаш (Әгерҗе районы)|Кодаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Күләгәш авыл җирлеге]] | [[Күләгәш (авыл)|Күләгәш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21195345|Новобизякинское сельское поселение]]'' | [[Яңа Авыл (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196046|Салаушское сельское поселение]]'' | [[Салагыш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196059|Сарсак-Омгинское сельское поселение]]'' | [[Сарсак-Умга]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196134|Старосляковское сельское поселение]]'' | [[Иске Эсләк]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Иске Чыкалды авыл җирлеге]] | [[Иске Чыкалды|Иске Чекалда]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196152|Табарлинское сельское поселение]]'' | [[Тәбәрле]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196182|Терсинское сельское поселение]]'' | [[Тирсә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196470|Шаршадинское сельское поселение]]'' | [[Шаршады]] |- | [[Шәһәр җирлеге|Русиядәге шәһәр җирлеге]] | ''[[:d:Q21195079|Муниципальное образование «Город Агрыз»]]'' | [[Әгерҗе]] |} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Aznakeevskii rayon gerb.png|30px|left]] [[Азнакай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Азнакай шәһәре]] * [[Актүбә шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Әгерҗе авыл җирлеге]] * [[Әлкәй авыл җирлеге]] * [[Әсәй авыл җирлеге]] * [[Балтач авыл җирлеге]] * [[Бирючевка авыл җирлеге]] * [[Вахитов авыл җирлеге]] * [[Югары Стәрле авыл җирлеге]] * [[Илбәк авыл җирлеге]] * [[Кәкре Елга авыл җирлеге]] * [[Карамалы авыл җирлеге]] * [[Мәлбагыш авыл җирлеге]] * [[Мәсгут авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Микулино авыл җирлеге]] * [[Сәпәй авыл җирлеге]] * [[Сарлы авыл җирлеге]] * [[Сукаеш авыл җирлеге]] * [[Татар Шуганы авыл җирлеге]] * [[Туйкә авыл җирлеге]] * [[Тымытык авыл җирлеге]] * [[Уразай авыл җирлеге]] * [[Урманай авыл җирлеге]] * [[Урсай авыл җирлеге]] * [[Үчәлле авыл җирлеге]] * [[Чалпы авыл җирлеге]] * [[Чемодурово авыл җирлеге]] * [[Чубар Абдул авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Aksubayevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Аксубай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Аксубай шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Беловка авыл җирлеге]] * [[Емелькино авыл җирлеге]] * [[Карасу авыл җирлеге]] * [[Кәкрекүл авыл җирлеге]] * [[«МЮД» авыл җирлеге]] * [[Яңа Аксубай авыл җирлеге]] * [[Яңа Ибрай авыл җирлеге]] * [[Яңа Кармәт авыл җирлеге]] * [[Савруш авыл җирлеге]] * [[Иске Ибрай авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Иске Илтерәк авыл җирлеге]] * [[Иске Кармәт авыл җирлеге]] * [[Иске Кыязлы авыл җирлеге]] * [[Иске Татар Әдәмсуы авыл җирлеге]] * [[Иске Тимошкино авыл җирлеге]] * [[Иске Үзи авыл җирлеге]] * [[Сөнчәле авыл җирлеге]] * [[Трудолюбово авыл җирлеге]] * [[Урмандәй авыл җирлеге]] * [[Шәрбән авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Актаныш муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item (wdt:P31/wdt:P279*) wd:Q1849719. ?item wdt:P131 wd:Q621068. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } } |section= |sort=p31 |columns=p31,label/tt,p36 }} {| class='wikitable sortable' style='width:100%' ! төшенчәнең аерым очрагы ! label/tt ! башкала |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Татар Ямалысы авыл җирлеге | [[Татар Ямалысы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Чуракай авыл җирлеге | [[Чуракай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Чалманарат авыл җирлеге | [[Чалманарат]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Усы авыл җирлеге | [[Качкын]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Уразай авыл җирлеге | [[Уразай (Актаныш районы)|Уразай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Түке авыл җирлеге | [[Түке]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Теләкәй авыл җирлеге | [[Иске Теләкәй]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Татар Суыксуы авыл җирлеге | [[Татар Суыксуы (Актаныш районы)|Татар Суыксуы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Такталачык авыл җирлеге | [[Такталачык (Актаныш районы)|Такталачык]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Сәфәр авыл җирлеге | [[Иске Сәфәр]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Кормаш авыл җирлеге | [[Иске Кормаш (Татарстан)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Богады авыл җирлеге | [[Иске Богады (Татарстан)|Иске Богады]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Байсар авыл җирлеге | [[Иске Байсар]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Айман авыл җирлеге | [[Иске Айман]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Пучы авыл җирлеге | [[Пучы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Яңа Әлем авыл җирлеге | [[Яңа Әлем]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Мәсәде авыл җирлеге | [[Мәсәде]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Күҗәкә авыл җирлеге | [[Күҗәкә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Киров авыл җирлеге | [[Киров исемендәге совхоз бистәсе|Киров совхозы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Кәзкәй авыл җирлеге | [[Кәзкәй]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Югары Яхшый авыл җирлеге | [[Югары Яхшый]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Әтәс авыл җирлеге | [[Әтәс]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Актаныш авыл җирлеге | [[Актаныш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Актанышбаш авыл җирлеге | [[Актанышбаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Аккүз авыл җирлеге | [[Аккүз (Актаныш районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Аеш авыл җирлеге | [[Аеш]] |} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Alekseevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Алексеевск муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2603517. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} ===[[Рәсем:Flag of Alkeevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әлки муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Аппак авыл җирлеге]] * [[Базарлы Матак авыл җирлеге]] * [[Борискино авыл җирлеге]] * [[Югары Колчура авыл җирлеге]] * [[Каргалы авыл җирлеге]] * [[Кошки авыл җирлеге]] * [[Түбән Әлки авыл җирлеге]] * [[Түбән Кәчи авыл җирлеге]] * [[Яңа Үргәагар авыл җирлеге]] * [[Салман авыл җирлеге]] * [[Иске Алпар авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Иске Камка авыл җирлеге]] * [[Иске Матак авыл җирлеге]] * [[Иске Салман авыл җирлеге]] * [[Иске Карата авыл җирлеге]] * [[Иске Чаллы авыл җирлеге]] * [[Ташбилге авыл җирлеге]] * [[Чуаш Кичүе авыл җирлеге]] * [[Чуаш Борнае авыл җирлеге]] * [[Чиябаш авыл җирлеге]] * [[Юхмачы авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Almetyevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әлмәт муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q1849719. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Apastovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Апас муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220531. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Arsk rayon flag.gif|30px|left]] [[Арча муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Арча шәһәре]] * [[Апаз авыл җирлеге]] * [[Венета авыл җирлеге]] * [[Казанбаш авыл җирлеге]] * [[Кәче авыл җирлеге]] * [[Кушлавыч авыл җирлеге]] * [[Күпербаш авыл җирлеге]] * [[Наласа авыл җирлеге]] * [[Яңа Кенәр авыл җирлеге]] * [[Яңа Кишет авыл җирлеге]] * [[Яңа Кырлай авыл җирлеге]] * [[Носы авыл җирлеге]] * [[Сеҗе авыл җирлеге]] * [[Сикертән авыл җирлеге]] * [[Курса-Почмак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Урта Аты авыл җирлеге]] * [[Урта Курса авыл җирлеге]] * [[Урта Пошалым авыл җирлеге]] * [[Иске Ашыт авыл җирлеге]] * [[Иске Кырлай авыл җирлеге]] * [[Иске Чүриле авыл җирлеге]] * [[Сөрде авыл җирлеге]] * [[Ташкичү авыл җирлеге]] * [[Үрнәк авыл җирлеге]] * [[Утар Аты авыл җирлеге]] * [[Өчиле авыл җирлеге]] * [[Шурабаш авыл җирлеге]] * [[Шушмабаш авыл җирлеге]] * [[Яңасала авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Atninsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әтнә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Олы Әтнә авыл җирлеге]] * [[Олы Мәңгәр авыл җирлеге]] * [[Югары Сәрдә авыл җирлеге]] * [[Комыргуҗа авыл җирлеге]] * [[Күәм авыл җирлеге]] * [[Күлле Киме авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Күңгәр авыл җирлеге]] * [[Кышлау авыл җирлеге]] * [[Түбән Бәрәскә авыл җирлеге]] * [[Түбән Көек авыл җирлеге]] * [[Яңа Шашы авыл җирлеге]] * [[Өҗем авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Bavly (Tatarstan).png|30px|left]] [[Баулы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Баулы шәһәре]] * [[Александровка авыл җирлеге]] * [[Исергәп авыл җирлеге]] * [[Кызылъяр авыл җирлеге]] * [[Кырым-Сарай авыл җирлеге]] * [[Яңа Зареченский авыл җирлеге]] * [[Покровский Урустамак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Поповка авыл җирлеге]] * [[Потапово-Томбарлы авыл җирлеге]] * [[Салих авыл җирлеге]] * [[Татар Кандызы авыл җирлеге]] * [[Томбарлы авыл җирлеге]] * [[Удмурт Ташлысы авыл җирлеге]] * [[Шалты авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Baltasinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Балтач муниципаль районы]] === === [[Рәсем:Flag of Apastovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Апас муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670313. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Bugulminsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Бөгелмә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Бөгелмә шәһәре]] * [[Карабаш шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Акбаш авыл җирлеге]] * [[Березовка авыл җирлеге]] * [[Зур Федоровка авыл җирлеге]] * [[Восточный авыл җирлеге]] * [[Вязовка авыл җирлеге]] * [[Зеленая Роща авыл җирлеге]] * [[Ключи авыл җирлеге]] * [[Кодаш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кече Бөгелмә авыл җирлеге]] * [[Наратлы авыл җирлеге]] * [[Яңа Александровка авыл җирлеге]] * [[Яңа Сумароков авыл җирлеге]] * [[Петровка авыл җирлеге]] * [[Подгорный авыл җирлеге]] * [[Спас авыл җирлеге]] * [[Иске Исаково авыл җирлеге]] * [[Татар Димескәе авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Buinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Буа муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Буа шәһәре]] * [[Адав-Толымбай авыл җирлеге]] * [[Аксу авыл җирлеге]] * [[Әлши авыл җирлеге]] * [[Алших авыл җирлеге]] * [[Бик-Үти авыл җирлеге]] * [[Зур Фролово авыл җирлеге]] * [[Боерган авыл җирлеге]] * [[Югары Лашчы авыл җирлеге]] * [[Исәк авыл җирлеге]] * [[Кайбыч авыл җирлеге]] * [[Кыят авыл җирлеге]] * [[Күшке авыл җирлеге]] * [[Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Татар Буасы авыл җирлеге]] * [[Карлы авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Мөкерле авыл җирлеге]] * [[Түбән Наратбаш авыл җирлеге]] * [[Яңа Тинчәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Чәчкап авыл җирлеге]] * [[Норлат авыл җирлеге]] * [[Ырынгы авыл җирлеге]] * [[Кырык Садак авыл җирлеге]] * [[Иске Суыксу авыл җирлеге]] * [[Иске Тинчәле авыл җирлеге]] * [[Тимбай авыл җирлеге]] * [[Күл Черкене авыл җирлеге]] * [[Килдураз авыл җирлеге]] * [[Чуаш Киштәге авыл җирлеге]] * [[Янтуган авыл җирлеге]] * [[Яшевка авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Югары Ослан районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220436. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Vysokogorsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Биектау муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Айбаш авыл җирлеге]] * [[Алан-Бәксәр авыл җирлеге]] * [[Әлдермеш авыл җирлеге]] * [[Каенлык авыл җирлеге]] * [[Бөреле авыл җирлеге]] * [[Олы Битаман авыл җирлеге]] * [[Олы Кавал авыл җирлеге]] * [[Биектау авыл җирлеге]] * [[Дөбъяз авыл җирлеге]] * [[Казаклар авыл җирлеге]] * [[Константиновка авыл җирлеге]] * [[Коркачык авыл җирлеге]] * [[Мәмдәл авыл җирлеге]] * [[Мүлмә авыл җирлеге]] * [[Ташлы Кавал авыл җирлеге]] * [[Усад авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Чыпчык авыл җирлеге]] * [[Пермяк авыл җирлеге]] * [[Алат авыл җирлеге]] * [[Семиозерка авыл җирлеге]] * [[Красносельский авыл җирлеге]] * [[Сосновка авыл җирлеге]] * [[Суыксу авыл җирлеге]] * [[Шәпше авыл җирлеге]] * [[Шуман авыл җирлеге]] * [[Ямаширмә авыл җирлеге]] * [[Дачный авыл җирлеге]] * [[Иске Казан авыл җирлеге]] * [[Чернышевка авыл җирлеге]] * [[Чыршы авыл җирлеге]] * [[Татарстан Республикасы җирләренең дәүләт резервы составына керүче җир кишәрлекләре]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Чүпрәле муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Алешкин-Саплык авыл җирлеге]] * [[Зур Аксу авыл җирлеге]] * [[Зур Чынлы авыл җирлеге]] * [[Городище авыл җирлеге]] * [[Звезда авыл җирлеге]] * [[Кече Чынлы авыл җирлеге]] * [[Марс авыл җирлеге]] * [[Матак авыл җирлеге]] * [[Түбән Чәке авыл җирлеге]] * [[Яңа Борындык авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Әлмәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Ишле авыл җирлеге]] * [[Үби авыл җирлеге]] * [[Иске Чүпрәле авыл җирлеге]] * [[Иске Кәкерле авыл җирлеге]] * [[Иске Чокалы авыл җирлеге]] * [[Иске Шәйморза авыл җирлеге]] * [[Чуаш Чүпрәлесе авыл җирлеге]] * [[Шланга авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Elabuzhsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Алабуга муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Алабуга шәһәре]] * [[Илмәт авыл җирлеге]] * [[Бехтерев авыл җирлеге]] * [[Олы Елово авыл җирлеге]] * [[Олы Качык авыл җирлеге]] * [[Олы Шүрнәк авыл җирлеге]] * [[Костенеево авыл җирлеге]] * [[Лекарево авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Морт авыл җирлеге]] * [[Мурзиха авыл җирлеге]] * [[Поспелово авыл җирлеге]] * [[Иске Күклек авыл җирлеге]] * [[Иске Юраш авыл җирлеге]] * [[Танай авыл җирлеге]] * [[Татар Дөм-Дөме авыл җирлеге]] * [[Яковлево авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Zainsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Зәй муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2719249. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Zelenodolsk (Tatarstan).gif|30px|left]] [[Яшел Үзән муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220520. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Kaibitsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Кайбыч муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q517512. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|30px|left]] [[Кама Тамагы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Кама Тамагы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Затун шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Тенеш шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Балтач авыл җирлеге]] * [[Олы Бортас авыл җирлеге]] * [[Олы Карамалы авыл җирлеге]] * [[Олы Кариле авыл җирлеге]] * [[Олы Салтык авыл җирлеге]] * [[Варварино авыл җирлеге]] * [[Кирельский авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Келәнче авыл җирлеге]] * [[Красновидово авыл җирлеге]] * [[Кече Салтык авыл җирлеге]] * [[Осинники авыл җирлеге]] * [[Иске Барыш авыл җирлеге]] * [[Иске Казиле авыл җирлеге]] * [[Сөйки авыл җирлеге]] * [[Тәмте авыл җирлеге]] * [[Уразлы авыл җирлеге]] * [[Яңасала авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Kukmorsky-region.gif|30px|left]] [[Кукмара муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670304. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Лаеш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Лаеш шәһәре]] * [[Александровка авыл җирлеге]] * [[Атабай авыл җирлеге]] * [[Олы Кабан авыл җирлеге]] * [[Габишев авыл җирлеге]] * [[Державино авыл җирлеге]] * [[Егорьево авыл җирлеге]] * [[Хәерби авыл җирлеге]] * [[Көек авыл җирлеге]] * [[Макаровка авыл җирлеге]] * [[Кече Елга авыл җирлеге]] * [[Матюшино авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Нармонка авыл җирлеге]] * [[Никольский авыл җирлеге]] * [[Орел авыл җирлеге]] * [[Пәрәү авыл җирлеге]] * [[Комлы Кавал авыл җирлеге]] * [[Рождествено авыл җирлеге]] * [[Сокуры авыл җирлеге]] * [[Урта Девятово авыл җирлеге]] * [[Сталбишчы авыл җирлеге]] * [[Татар Сараланы авыл җирлеге]] * [[Татар Янтыгы авыл җирлеге]] * [[Чырпы авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|30px|left]] [[Лениногорск муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Лениногорск шәһәре]] * [[Глазово авыл җирлеге]] * [[Зәй-Каратай авыл җирлеге]] * [[Зеленая Роща авыл җирлеге]] * [[Ивановка авыл җирлеге]] * [[Керкәле авыл җирлеге]] * [[Кармалка авыл җирлеге]] * [[Кирлегәч авыл җирлеге]] * [[Куакбаш авыл җирлеге]] * [[Мичурин авыл җирлеге]] * [[Мөэмин-Каратай авыл җирлеге]] * [[Түбән Чыршылы авыл җирлеге]] * [[Яңа Иштирәк авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Чыршылы авыл җирлеге]] * [[Писмән авыл җирлеге]] * [[Сарабиккол авыл җирлеге]] * [[Иске Иштирәк авыл җирлеге]] * [[Иске Куак авыл җирлеге]] * [[Иске Шөгер авыл җирлеге]] * [[Сугышлы авыл җирлеге]] * [[Тимәш авыл җирлеге]] * [[Туктар Урдаласы авыл җирлеге]] * [[Ормышлы авыл җирлеге]] * [[Аланлык авыл җирлеге]] * [[Шөгер авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Мамадыш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Мамадыш шәһәре]] * [[Албай авыл җирлеге]] * [[Югары Ушма авыл җирлеге]] * [[Дегетле авыл җирлеге]] * [[Дүсмәт авыл җирлеге]] * [[Ишки авыл җирлеге]] * [[Катмыш авыл җирлеге]] * [[Көмешкүл авыл җирлеге]] * [[Келәүш авыл җирлеге]] * [[Красная Горка авыл җирлеге]] * [[Керәшен Пакшины авыл җирлеге]] * [[Көек-Ерыкса авыл җирлеге]] * [[Малмыж авыл җирлеге]] * [[Кече Кирмән авыл җирлеге]] * [[Түбән Ушма авыл җирлеге]] * [[Түбән Сон авыл җирлеге]] * [[Түбән Тәкәнеш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Түбән Шүләңгер авыл җирлеге]] * [[Никифорово авыл җирлеге]] * [[Олыяз авыл җирлеге]] * [[Омар авыл җирлеге]] * [[Отарка авыл җирлеге]] * [[Рагозино авыл җирлеге]] * [[Сикәнәс авыл җирлеге]] * [[Соколка авыл җирлеге]] * [[Урта Кирмән авыл җирлеге]] * [[Сон авыл җирлеге]] * [[Тауиле авыл җирлеге]] * [[Уразбахты авыл җирлеге]] * [[Урманчы авыл җирлеге]] * [[Усали авыл җирлеге]] * [[Шәдче авыл җирлеге]] * [[Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Яке авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Менделеевск муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q620746. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Минзәлә муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220351. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Мөслим муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Минзәлә шәһәре]] * [[Әтрәкле авыл җирлеге]] * [[Аю авыл җирлеге]] * [[Бикбау авыл җирлеге]] * [[Югары Тәкермән авыл җирлеге]] * [[Воровский исемендәге авыл җирлеге]] * [[Иркәнәш авыл җирлеге]] * [[Кадрәк авыл җирлеге]] * [[Коноваловка авыл җирлеге]] * [[Хуҗамәт авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Наратлы Кичү авыл җирлеге]] * [[Николаевка авыл җирлеге]] * [[Яңа Маҗын авыл җирлеге]] * [[Яңа Мәлкән авыл җирлеге]] * [[Тауасты Байлар авыл җирлеге]] * [[Иске Маҗын авыл җирлеге]] * [[Иске Матвеевка авыл җирлеге]] * [[Ырыс авыл җирлеге]] * [[Юртово авыл җирлеге]] * [[Юшады авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Түбән Кама муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Түбән Кама шәһәре]] * [[Кама Аланы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Афанас авыл җирлеге]] * [[Ялантау авыл җирлеге]] * [[Каенлы авыл җирлеге]] * [[Кармалы авыл җирлеге]] * [[Кызыл Чапчак авыл җирлеге]] * [[Красный Ключ авыл җирлеге]] * [[Майская Горка авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Макаровка авыл җирлеге]] * [[Түбән Уратма авыл җирлеге]] * [[Прости авыл җирлеге]] * [[Сосновка авыл җирлеге]] * [[Иске Чишмә авыл җирлеге]] * [[Сухарево авыл җирлеге]] * [[Ширәмәт авыл җирлеге]] * [[Шәңгәлче авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Яңа Чишмә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Акъяр авыл җирлеге]] * [[Акбүре авыл җирлеге]] * [[Архангел авыл җирлеге]] * [[Буревестниковский авыл җирлеге]] * [[Екатерина авыл җирлеге]] * [[Зирекле авыл җирлеге]] * [[Красный Октябрь авыл җирлеге]] * [[Ленино авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Чишмә авыл җирлеге]] * [[Петропавел авыл җирлеге]] * [[Тубылгытау авыл җирлеге]] * [[Әдәмсә авыл җирлеге]] * [[Чабаксар авыл җирлеге]] * [[Черемухово авыл җирлеге]] * [[Шахмай авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:NurlatCoa2006.gif|30px|left]] [[Нурлат муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Нурлат шәһәре]] * [[Әмзә авыл җирлеге]] * [[Андреевка авыл җирлеге]] * [[Әхмәт авыл җирлеге]] * [[Биккол авыл җирлеге]] * [[Биләркүл авыл җирлеге]] * [[Богдашкино авыл җирлеге]] * [[Киекле авыл җирлеге]] * [[Гәйтән авыл җирлеге]] * [[Егоркино авыл җирлеге]] * [[Ялаур авыл җирлеге]] * [[Заречный авыл җирлеге]] * [[Кычытканлы авыл җирлеге]] * [[Колбай-Мораса авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Мамык авыл җирлеге]] * [[Яңа Иглай авыл җирлеге]] * [[Яңа Тумба авыл җирлеге]] * [[Сәләнгеш авыл җирлеге]] * [[Урта Камышлы авыл җирлеге]] * [[Иске Әлмәт авыл җирлеге]] * [[Иске Чаллы авыл җирлеге]] * [[Би Күле авыл җирлеге]] * [[Тимерлек авыл җирлеге]] * [[Төрнәс авыл җирлеге]] * [[Фома авыл җирлеге]] * [[Чулпан авыл җирлеге]] * [[Якушкино авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Питрәч муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2657859. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|30px|left]] [[Балык Бистәсе муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Балык Бистәсе шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Анатыш авыл җирлеге]] * [[Балыклы Чүкәй авыл җирлеге]] * [[Бәтке авыл җирлеге]] * [[Биектау авыл җирлеге]] * [[Олы Елга авыл җирлеге]] * [[Олы Кульга авыл җирлеге]] * [[Зур Мәшләк авыл җирлеге]] * [[Олы Әшнәк авыл җирлеге]] * [[Олы Солтан авыл җирлеге]] * [[Казак Чаллысы авыл җирлеге]] * [[Корноухово авыл җирлеге]] * [[Күгәрчен авыл җирлеге]] * [[Күки авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Котлы Бөкәш авыл җирлеге]] * [[Масловка авыл җирлеге]] * [[Түбән Тегермәнлек авыл җирлеге]] * [[Яңа Арыш авыл җирлеге]] * [[Полянка авыл җирлеге]] * [[Рус Әшнәге авыл җирлеге]] * [[Сорочьи Горы авыл җирлеге]] * [[Троицкий Урай авыл җирлеге]] * [[Уракчы авыл җирлеге]] * [[Шомарбаш авыл җирлеге]] * [[Югары Ырга авыл җирлеге]] * [[Шумбут авыл җирлеге]] * [[Шумково авыл җирлеге]] * [[Балтач авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Саба муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Байлар Сабасы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Арташ авыл җирлеге]] * [[Олы Кибәче авыл җирлеге]] * [[Олы Нырты авыл җирлеге]] * [[Олы Шыңар авыл җирлеге]] * [[Югары Симет авыл җирлеге]] * [[Яулаштау авыл җирлеге]] * [[Эзмә авыл җирлеге]] * [[Иштуган авыл җирлеге]] * [[Килдебәк авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Курсабаш авыл җирлеге]] * [[Мишә авыл җирлеге]] * [[Мичән авыл җирлеге]] * [[Түбән Шытсу авыл җирлеге]] * [[Сатыш авыл җирлеге]] * [[Иске Икшермә авыл җирлеге]] * [[Тимершык авыл җирлеге]] * [[Шәмәрдән авыл җирлеге]] * [[Шекше авыл җирлеге]] * [[Юлбат авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|30px|left]] [[Сарман муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2219972. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Спас муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Болгар шәһәре]] * [[Аграмак авыл җирлеге]] * [[Антоновка авыл җирлеге]] * [[Бураково авыл җирлеге]] * [[Иж-Борискино авыл җирлеге]] * [[Әҗмәр авыл җирлеге]] * [[Иске Рәҗәп авыл җирлеге]] * [[«КИМ» авыл җирлеге]] * [[Кызыл Бистә авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кузнечиха авыл җирлеге]] * [[Куралово авыл җирлеге]] * [[Никольский авыл җирлеге]] * [[Полянка авыл җирлеге]] * [[Приволжский авыл җирлеге]] * [[Урта Йорткүл авыл җирлеге]] * [[Өчкүл авыл җирлеге]] * [[Чәчәкле авыл җирлеге]] * [[Ямбакты авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Tetushsky-region.jpg|30px|left]] [[Тәтеш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Тәтеш шәһәре]] * [[Алабирде авыл җирлеге]] * [[Байраш авыл җирлеге]] * [[Бакырчы авыл җирлеге]] * [[Бидәңге авыл җирлеге]] * [[Бессоново авыл җирлеге]] * [[Богдашкино авыл җирлеге]] * [[Зур Әтрәч авыл җирлеге]] * [[Олы Тархан авыл җирлеге]] * [[Олы Тормы авыл җирлеге]] * [[Олы Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Жуково авыл җирлеге]] * [[Ивановка авыл җирлеге]] * [[Килдеш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Киртәле авыл җирлеге]] * [[Келәш авыл җирлеге]] * [[Кошки-Новотимбаево авыл җирлеге]] * [[Лаптевка авыл җирлеге]] * [[Льяшево авыл җирлеге]] * [[Кече Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Монастырский авыл җирлеге]] * [[Нармонка авыл җирлеге]] * [[Сөендек авыл җирлеге]] * [[Тоншерма авыл җирлеге]] * [[Урюм авыл җирлеге]] * [[Федоровка авыл җирлеге]] * [[Чинчурино авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Tukaevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Тукай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Әҗмәкәй авыл җирлеге]] * [[Бәтке авыл җирлеге]] * [[Биклән авыл җирлеге]] * [[Боерган авыл җирлеге]] * [[Борды авыл җирлеге]] * [[Иштирәк авыл җирлеге]] * [[Калмаш авыл җирлеге]] * [[Калмия авыл җирлеге]] * [[Князево авыл җирлеге]] * [[Комсомолец авыл җирлеге]] * [[Круглое Поле авыл җирлеге]] * [[Күзкәй авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кече Шилнә авыл җирлеге]] * [[Мәләкәс авыл җирлеге]] * [[Мусабай-Завод авыл җирлеге]] * [[Түбән Суыксу авыл җирлеге]] * [[Яңа Троицкий авыл җирлеге]] * [[Сәмәкәй авыл җирлеге]] * [[Иске Абдул авыл җирлеге]] * [[Иске Дөреш авыл җирлеге]] * [[Теләнче-Тамак авыл җирлеге]] * [[Шилнәбаш авыл җирлеге]] * [[Яңа Бүләк авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Tyulyachinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Теләче муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Әбде авыл җирлеге]] * [[Айдар авыл җирлеге]] * [[Алан авыл җирлеге]] * [[Баландыш авыл җирлеге]] * [[Олы Мәтәскә авыл җирлеге]] * [[Олы Мишә авыл җирлеге]] * [[Олы Нырсы авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Югары Кибәхуҗа авыл җирлеге]] * [[Кече Кибәхуҗа авыл җирлеге]] * [[Иске Җөри авыл җирлеге]] * [[Теләче авыл җирлеге]] * [[Үзәк авыл җирлеге]] * [[Шәдке авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|30px|left]] [[Чирмешән муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Бәркәтә авыл җирлеге]] * [[Югары Кәминкә авыл җирлеге]] * [[Ивашкино авыл җирлеге]] * [[Кармыш авыл җирлеге]] * [[Күтәмә авыл җирлеге]] * [[Лашман авыл җирлеге]] * [[Мордва Афонькәсе авыл җирлеге]] * [[Түбән Кәминкә авыл җирлеге]] * [[Түбән Кармалка авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Әлмәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Кади авыл җирлеге]] * [[Иске Кади авыл җирлеге]] * [[Иске Котыш авыл җирлеге]] * [[Иске Үтәмеш авыл җирлеге]] * [[Туймәт авыл җирлеге]] * [[Ульяновка авыл җирлеге]] * [[Чирмешән авыл җирлеге]] * [[Шешминка авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Chistopolsky-region.gif|30px|left]] [[Чистай муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670318. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Ютазы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Урыссу шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Әбсәләм авыл җирлеге]] * [[Акбаш авыл җирлеге]] * [[Бәйрәкә авыл җирлеге]] * [[Бәйрәкәтамак авыл җирлеге]] * [[Димтамак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кәрәкәшле авыл җирлеге]] * [[Иске Каразирек авыл җирлеге]] * [[Ташкичү авыл җирлеге]] * [[Урыссу авыл җирлеге]] * [[Ютазы авыл җирлеге]] {{col-end}} == Моны да карагыз == * [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше (1948)]] == Сылтамалар == * [http://tatar.ru/?DNSID=52291724e5de814e6e8745275438fe3e&node_id=3920&id=43166 2006 елның 17 мартындагы 21-ТРЗ № Татарстан Республикасы Законы] {{Татарстан}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} {{Татарстан темаларда}} {{Сайланган исемлек}} [[Төркем:Татарстан]] [[Төркем:Исемлекләр:География]] [[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары исемлекләре]] dh3lod60yegpsub33ab45qrvcf7g6g5 3528353 3528351 2022-08-09T17:43:11Z Frhdkazan 3171 [[Special:Contributions/Frhdkazan|Frhdkazan]] үзгәртүләре ([[User talk:Frhdkazan|бәхәс]]) [[User:ListeriaBot|ListeriaBot]] юрамасына кадәр кире кайтарылды wikitext text/x-wiki __NOTOC__ '''Татарстан Республикасы муниципаль берәмлекләре''' — республиканың [[шәһәр бүлгесе|шәһәр округлары]], [[муниципаль район]]нары һәм районнар эчендәге [[шәһәр җирлеге|шәһәр]] ([[шәһәр]]ләр, [[шәһәр тибындагы поселок]]лар) һәм [[авыл җирлеге|авыл җирлекләре]]. Республика территориясе 43 административ районга бүленә. Аларның үзәкләре булып республика карамагындагы — 13, районнар карамагындагы 6 шәһәр, шәһәр тибындагы 8 поселок һәм 16 авыл тора (8 нче кушымтаны һәм 127 нче биттәге картаны карагыз). Республика карамагындагы шәһәрләр, район үзәкләре булып торсалар да, районнар составына кермиләр, алар турыдан-туры республика хакимияте тарафыннан идарә ителәләр һәм мөстәкыйль административ берәмлекне тәшкил итәләр. Алардан башка ике шәһәр — [[Казан]] һәм [[Яр Чаллы|Чаллы]] — шәһәр районнарына бүленәләр. [[Рәсем:Coat of Arms of Tatarstan.svg|center|100px]] [[Рәсем:Татарстан харитасы.gif|center|400px]] == Шәһәр округлары == * ''' [[Казан шәһәре]]''' * ''' [[Чаллы шәһәре]]''' == Муниципаль районнары == === [[Рәсем:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әгерҗе муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item (wdt:P31/wdt:P279*) wd:Q1849719. ?item wdt:P131 wd:Q518958. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } }|columns=p31,label,p36 }} {| class='wikitable sortable' style='width:100%' ! төшенчәнең аерым очрагы ! label ! башкала |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Әзи авыл җирлеге]] | [[Әзи (Татарстан)|Азево]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Девәтернә авыл җирлеге]] | [[Девәтернә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Бимә авыл җирлеге]] | [[Бимә (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q4242997|Крындинское сельское поселение]]'' | [[Кырынды]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Көчек авыл җирлеге]] | [[Көчек]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194360|Иж-Бобьинское сельское поселение]]'' | [[Иж-Бубый]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Исәнбай авыл җирлеге]] | [[Исәнбай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Кадрәк авыл җирлеге (Әгерҗе районы)]] | [[Кадрәк (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Кадыбаш авыл җирлеге]] | [[Кадыбаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194547|Кичкетаң авыл җирлеге]]'' | [[Кичке-Таң|Кичкетаң]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194635|Красноборское сельское поселение]]'' | [[Пәнҗәр]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21194703|Кудашевское сельское поселение]]'' | [[Кодаш (Әгерҗе районы)|Кодаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Күләгәш авыл җирлеге]] | [[Күләгәш (авыл)|Күләгәш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21195345|Новобизякинское сельское поселение]]'' | [[Яңа Авыл (Әгерҗе районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196046|Салаушское сельское поселение]]'' | [[Салагыш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196059|Сарсак-Омгинское сельское поселение]]'' | [[Сарсак-Умга]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196134|Старосляковское сельское поселение]]'' | [[Иске Эсләк]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | [[Иске Чыкалды авыл җирлеге]] | [[Иске Чыкалды|Иске Чекалда]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196152|Табарлинское сельское поселение]]'' | [[Тәбәрле]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196182|Терсинское сельское поселение]]'' | [[Тирсә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | ''[[:d:Q21196470|Шаршадинское сельское поселение]]'' | [[Шаршады]] |- | [[Шәһәр җирлеге|Русиядәге шәһәр җирлеге]] | ''[[:d:Q21195079|Муниципальное образование «Город Агрыз»]]'' | [[Әгерҗе]] |} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Aznakeevskii rayon gerb.png|30px|left]] [[Азнакай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Азнакай шәһәре]] * [[Актүбә шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Әгерҗе авыл җирлеге]] * [[Әлкәй авыл җирлеге]] * [[Әсәй авыл җирлеге]] * [[Балтач авыл җирлеге]] * [[Бирючевка авыл җирлеге]] * [[Вахитов авыл җирлеге]] * [[Югары Стәрле авыл җирлеге]] * [[Илбәк авыл җирлеге]] * [[Кәкре Елга авыл җирлеге]] * [[Карамалы авыл җирлеге]] * [[Мәлбагыш авыл җирлеге]] * [[Мәсгут авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Микулино авыл җирлеге]] * [[Сәпәй авыл җирлеге]] * [[Сарлы авыл җирлеге]] * [[Сукаеш авыл җирлеге]] * [[Татар Шуганы авыл җирлеге]] * [[Туйкә авыл җирлеге]] * [[Тымытык авыл җирлеге]] * [[Уразай авыл җирлеге]] * [[Урманай авыл җирлеге]] * [[Урсай авыл җирлеге]] * [[Үчәлле авыл җирлеге]] * [[Чалпы авыл җирлеге]] * [[Чемодурово авыл җирлеге]] * [[Чубар Абдул авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Aksubayevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Аксубай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Аксубай шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Беловка авыл җирлеге]] * [[Емелькино авыл җирлеге]] * [[Карасу авыл җирлеге]] * [[Кәкрекүл авыл җирлеге]] * [[«МЮД» авыл җирлеге]] * [[Яңа Аксубай авыл җирлеге]] * [[Яңа Ибрай авыл җирлеге]] * [[Яңа Кармәт авыл җирлеге]] * [[Савруш авыл җирлеге]] * [[Иске Ибрай авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Иске Илтерәк авыл җирлеге]] * [[Иске Кармәт авыл җирлеге]] * [[Иске Кыязлы авыл җирлеге]] * [[Иске Татар Әдәмсуы авыл җирлеге]] * [[Иске Тимошкино авыл җирлеге]] * [[Иске Үзи авыл җирлеге]] * [[Сөнчәле авыл җирлеге]] * [[Трудолюбово авыл җирлеге]] * [[Урмандәй авыл җирлеге]] * [[Шәрбән авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Актаныш муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item (wdt:P31/wdt:P279*) wd:Q1849719. ?item wdt:P131 wd:Q621068. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } } |section= |sort=p31 |columns=p31,label/tt,p36 }} {| class='wikitable sortable' style='width:100%' ! төшенчәнең аерым очрагы ! label/tt ! башкала |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Татар Ямалысы авыл җирлеге | [[Татар Ямалысы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Чуракай авыл җирлеге | [[Чуракай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Чалманарат авыл җирлеге | [[Чалманарат]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Усы авыл җирлеге | [[Качкын]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Уразай авыл җирлеге | [[Уразай (Актаныш районы)|Уразай]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Түке авыл җирлеге | [[Түке]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Теләкәй авыл җирлеге | [[Иске Теләкәй]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Татар Суыксуы авыл җирлеге | [[Татар Суыксуы (Актаныш районы)|Татар Суыксуы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Такталачык авыл җирлеге | [[Такталачык (Актаныш районы)|Такталачык]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Сәфәр авыл җирлеге | [[Иске Сәфәр]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Кормаш авыл җирлеге | [[Иске Кормаш (Татарстан)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Богады авыл җирлеге | [[Иске Богады (Татарстан)|Иске Богады]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Байсар авыл җирлеге | [[Иске Байсар]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Иске Айман авыл җирлеге | [[Иске Айман]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Пучы авыл җирлеге | [[Пучы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Яңа Әлем авыл җирлеге | [[Яңа Әлем]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Мәсәде авыл җирлеге | [[Мәсәде]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Күҗәкә авыл җирлеге | [[Күҗәкә]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Киров авыл җирлеге | [[Киров исемендәге совхоз бистәсе|Киров совхозы]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Кәзкәй авыл җирлеге | [[Кәзкәй]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Югары Яхшый авыл җирлеге | [[Югары Яхшый]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Әтәс авыл җирлеге | [[Әтәс]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Актаныш авыл җирлеге | [[Актаныш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Актанышбаш авыл җирлеге | [[Актанышбаш]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Аккүз авыл җирлеге | [[Аккүз (Актаныш районы)]] |- | [[Авыл җирлеге|Русиядәге авыл җирлеге]] | Аеш авыл җирлеге | [[Аеш]] |} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Alekseevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Алексеевск муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2603517. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} ===[[Рәсем:Flag of Alkeevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әлки муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Аппак авыл җирлеге]] * [[Базарлы Матак авыл җирлеге]] * [[Борискино авыл җирлеге]] * [[Югары Колчура авыл җирлеге]] * [[Каргалы авыл җирлеге]] * [[Кошки авыл җирлеге]] * [[Түбән Әлки авыл җирлеге]] * [[Түбән Кәчи авыл җирлеге]] * [[Яңа Үргәагар авыл җирлеге]] * [[Салман авыл җирлеге]] * [[Иске Алпар авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Иске Камка авыл җирлеге]] * [[Иске Матак авыл җирлеге]] * [[Иске Салман авыл җирлеге]] * [[Иске Карата авыл җирлеге]] * [[Иске Чаллы авыл җирлеге]] * [[Ташбилге авыл җирлеге]] * [[Чуаш Кичүе авыл җирлеге]] * [[Чуаш Борнае авыл җирлеге]] * [[Чиябаш авыл җирлеге]] * [[Юхмачы авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Almetyevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әлмәт муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q1849719. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Apastovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Апас муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220531. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Arsk rayon flag.gif|30px|left]] [[Арча муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Арча шәһәре]] * [[Апаз авыл җирлеге]] * [[Венета авыл җирлеге]] * [[Казанбаш авыл җирлеге]] * [[Кәче авыл җирлеге]] * [[Кушлавыч авыл җирлеге]] * [[Күпербаш авыл җирлеге]] * [[Наласа авыл җирлеге]] * [[Яңа Кенәр авыл җирлеге]] * [[Яңа Кишет авыл җирлеге]] * [[Яңа Кырлай авыл җирлеге]] * [[Носы авыл җирлеге]] * [[Сеҗе авыл җирлеге]] * [[Сикертән авыл җирлеге]] * [[Курса-Почмак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Урта Аты авыл җирлеге]] * [[Урта Курса авыл җирлеге]] * [[Урта Пошалым авыл җирлеге]] * [[Иске Ашыт авыл җирлеге]] * [[Иске Кырлай авыл җирлеге]] * [[Иске Чүриле авыл җирлеге]] * [[Сөрде авыл җирлеге]] * [[Ташкичү авыл җирлеге]] * [[Үрнәк авыл җирлеге]] * [[Утар Аты авыл җирлеге]] * [[Өчиле авыл җирлеге]] * [[Шурабаш авыл җирлеге]] * [[Шушмабаш авыл җирлеге]] * [[Яңасала авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Atninsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Әтнә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Олы Әтнә авыл җирлеге]] * [[Олы Мәңгәр авыл җирлеге]] * [[Югары Сәрдә авыл җирлеге]] * [[Комыргуҗа авыл җирлеге]] * [[Күәм авыл җирлеге]] * [[Күлле Киме авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Күңгәр авыл җирлеге]] * [[Кышлау авыл җирлеге]] * [[Түбән Бәрәскә авыл җирлеге]] * [[Түбән Көек авыл җирлеге]] * [[Яңа Шашы авыл җирлеге]] * [[Өҗем авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Bavly (Tatarstan).png|30px|left]] [[Баулы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Баулы шәһәре]] * [[Александровка авыл җирлеге]] * [[Исергәп авыл җирлеге]] * [[Кызылъяр авыл җирлеге]] * [[Кырым-Сарай авыл җирлеге]] * [[Яңа Зареченский авыл җирлеге]] * [[Покровский Урустамак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Поповка авыл җирлеге]] * [[Потапово-Томбарлы авыл җирлеге]] * [[Салих авыл җирлеге]] * [[Татар Кандызы авыл җирлеге]] * [[Томбарлы авыл җирлеге]] * [[Удмурт Ташлысы авыл җирлеге]] * [[Шалты авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Baltasinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Балтач муниципаль районы]] === === [[Рәсем:Flag of Apastovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Апас муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670313. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Bugulminsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Бөгелмә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Бөгелмә шәһәре]] * [[Карабаш шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Акбаш авыл җирлеге]] * [[Березовка авыл җирлеге]] * [[Зур Федоровка авыл җирлеге]] * [[Восточный авыл җирлеге]] * [[Вязовка авыл җирлеге]] * [[Зеленая Роща авыл җирлеге]] * [[Ключи авыл җирлеге]] * [[Кодаш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кече Бөгелмә авыл җирлеге]] * [[Наратлы авыл җирлеге]] * [[Яңа Александровка авыл җирлеге]] * [[Яңа Сумароков авыл җирлеге]] * [[Петровка авыл җирлеге]] * [[Подгорный авыл җирлеге]] * [[Спас авыл җирлеге]] * [[Иске Исаково авыл җирлеге]] * [[Татар Димескәе авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Buinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Буа муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Буа шәһәре]] * [[Адав-Толымбай авыл җирлеге]] * [[Аксу авыл җирлеге]] * [[Әлши авыл җирлеге]] * [[Алших авыл җирлеге]] * [[Бик-Үти авыл җирлеге]] * [[Зур Фролово авыл җирлеге]] * [[Боерган авыл җирлеге]] * [[Югары Лашчы авыл җирлеге]] * [[Исәк авыл җирлеге]] * [[Кайбыч авыл җирлеге]] * [[Кыят авыл җирлеге]] * [[Күшке авыл җирлеге]] * [[Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Татар Буасы авыл җирлеге]] * [[Карлы авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Мөкерле авыл җирлеге]] * [[Түбән Наратбаш авыл җирлеге]] * [[Яңа Тинчәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Чәчкап авыл җирлеге]] * [[Норлат авыл җирлеге]] * [[Ырынгы авыл җирлеге]] * [[Кырык Садак авыл җирлеге]] * [[Иске Суыксу авыл җирлеге]] * [[Иске Тинчәле авыл җирлеге]] * [[Тимбай авыл җирлеге]] * [[Күл Черкене авыл җирлеге]] * [[Килдураз авыл җирлеге]] * [[Чуаш Киштәге авыл җирлеге]] * [[Янтуган авыл җирлеге]] * [[Яшевка авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Югары Ослан районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220436. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Vysokogorsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Биектау муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Айбаш авыл җирлеге]] * [[Алан-Бәксәр авыл җирлеге]] * [[Әлдермеш авыл җирлеге]] * [[Каенлык авыл җирлеге]] * [[Бөреле авыл җирлеге]] * [[Олы Битаман авыл җирлеге]] * [[Олы Кавал авыл җирлеге]] * [[Биектау авыл җирлеге]] * [[Дөбъяз авыл җирлеге]] * [[Казаклар авыл җирлеге]] * [[Константиновка авыл җирлеге]] * [[Коркачык авыл җирлеге]] * [[Мәмдәл авыл җирлеге]] * [[Мүлмә авыл җирлеге]] * [[Ташлы Кавал авыл җирлеге]] * [[Усад авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Чыпчык авыл җирлеге]] * [[Пермяк авыл җирлеге]] * [[Алат авыл җирлеге]] * [[Семиозерка авыл җирлеге]] * [[Красносельский авыл җирлеге]] * [[Сосновка авыл җирлеге]] * [[Суыксу авыл җирлеге]] * [[Шәпше авыл җирлеге]] * [[Шуман авыл җирлеге]] * [[Ямаширмә авыл җирлеге]] * [[Дачный авыл җирлеге]] * [[Иске Казан авыл җирлеге]] * [[Чернышевка авыл җирлеге]] * [[Чыршы авыл җирлеге]] * [[Татарстан Республикасы җирләренең дәүләт резервы составына керүче җир кишәрлекләре]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Чүпрәле муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Алешкин-Саплык авыл җирлеге]] * [[Зур Аксу авыл җирлеге]] * [[Зур Чынлы авыл җирлеге]] * [[Городище авыл җирлеге]] * [[Звезда авыл җирлеге]] * [[Кече Чынлы авыл җирлеге]] * [[Марс авыл җирлеге]] * [[Матак авыл җирлеге]] * [[Түбән Чәке авыл җирлеге]] * [[Яңа Борындык авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Әлмәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Ишле авыл җирлеге]] * [[Үби авыл җирлеге]] * [[Иске Чүпрәле авыл җирлеге]] * [[Иске Кәкерле авыл җирлеге]] * [[Иске Чокалы авыл җирлеге]] * [[Иске Шәйморза авыл җирлеге]] * [[Чуаш Чүпрәлесе авыл җирлеге]] * [[Шланга авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Elabuzhsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Алабуга муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Алабуга шәһәре]] * [[Илмәт авыл җирлеге]] * [[Бехтерев авыл җирлеге]] * [[Олы Елово авыл җирлеге]] * [[Олы Качык авыл җирлеге]] * [[Олы Шүрнәк авыл җирлеге]] * [[Костенеево авыл җирлеге]] * [[Лекарево авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Морт авыл җирлеге]] * [[Мурзиха авыл җирлеге]] * [[Поспелово авыл җирлеге]] * [[Иске Күклек авыл җирлеге]] * [[Иске Юраш авыл җирлеге]] * [[Танай авыл җирлеге]] * [[Татар Дөм-Дөме авыл җирлеге]] * [[Яковлево авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Zainsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Зәй муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2719249. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Zelenodolsk (Tatarstan).gif|30px|left]] [[Яшел Үзән муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220520. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Flag of Kaibitsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Кайбыч муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q517512. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|30px|left]] [[Кама Тамагы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Кама Тамагы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Затун шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Тенеш шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Балтач авыл җирлеге]] * [[Олы Бортас авыл җирлеге]] * [[Олы Карамалы авыл җирлеге]] * [[Олы Кариле авыл җирлеге]] * [[Олы Салтык авыл җирлеге]] * [[Варварино авыл җирлеге]] * [[Кирельский авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Келәнче авыл җирлеге]] * [[Красновидово авыл җирлеге]] * [[Кече Салтык авыл җирлеге]] * [[Осинники авыл җирлеге]] * [[Иске Барыш авыл җирлеге]] * [[Иске Казиле авыл җирлеге]] * [[Сөйки авыл җирлеге]] * [[Тәмте авыл җирлеге]] * [[Уразлы авыл җирлеге]] * [[Яңасала авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Kukmorsky-region.gif|30px|left]] [[Кукмара муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670304. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Лаеш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Лаеш шәһәре]] * [[Александровка авыл җирлеге]] * [[Атабай авыл җирлеге]] * [[Олы Кабан авыл җирлеге]] * [[Габишев авыл җирлеге]] * [[Державино авыл җирлеге]] * [[Егорьево авыл җирлеге]] * [[Хәерби авыл җирлеге]] * [[Көек авыл җирлеге]] * [[Макаровка авыл җирлеге]] * [[Кече Елга авыл җирлеге]] * [[Матюшино авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Нармонка авыл җирлеге]] * [[Никольский авыл җирлеге]] * [[Орел авыл җирлеге]] * [[Пәрәү авыл җирлеге]] * [[Комлы Кавал авыл җирлеге]] * [[Рождествено авыл җирлеге]] * [[Сокуры авыл җирлеге]] * [[Урта Девятово авыл җирлеге]] * [[Сталбишчы авыл җирлеге]] * [[Татар Сараланы авыл җирлеге]] * [[Татар Янтыгы авыл җирлеге]] * [[Чырпы авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|30px|left]] [[Лениногорск муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Лениногорск шәһәре]] * [[Глазово авыл җирлеге]] * [[Зәй-Каратай авыл җирлеге]] * [[Зеленая Роща авыл җирлеге]] * [[Ивановка авыл җирлеге]] * [[Керкәле авыл җирлеге]] * [[Кармалка авыл җирлеге]] * [[Кирлегәч авыл җирлеге]] * [[Куакбаш авыл җирлеге]] * [[Мичурин авыл җирлеге]] * [[Мөэмин-Каратай авыл җирлеге]] * [[Түбән Чыршылы авыл җирлеге]] * [[Яңа Иштирәк авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Чыршылы авыл җирлеге]] * [[Писмән авыл җирлеге]] * [[Сарабиккол авыл җирлеге]] * [[Иске Иштирәк авыл җирлеге]] * [[Иске Куак авыл җирлеге]] * [[Иске Шөгер авыл җирлеге]] * [[Сугышлы авыл җирлеге]] * [[Тимәш авыл җирлеге]] * [[Туктар Урдаласы авыл җирлеге]] * [[Ормышлы авыл җирлеге]] * [[Аланлык авыл җирлеге]] * [[Шөгер авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Мамадыш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Мамадыш шәһәре]] * [[Албай авыл җирлеге]] * [[Югары Ушма авыл җирлеге]] * [[Дегетле авыл җирлеге]] * [[Дүсмәт авыл җирлеге]] * [[Ишки авыл җирлеге]] * [[Катмыш авыл җирлеге]] * [[Көмешкүл авыл җирлеге]] * [[Келәүш авыл җирлеге]] * [[Красная Горка авыл җирлеге]] * [[Керәшен Пакшины авыл җирлеге]] * [[Көек-Ерыкса авыл җирлеге]] * [[Малмыж авыл җирлеге]] * [[Кече Кирмән авыл җирлеге]] * [[Түбән Ушма авыл җирлеге]] * [[Түбән Сон авыл җирлеге]] * [[Түбән Тәкәнеш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Түбән Шүләңгер авыл җирлеге]] * [[Никифорово авыл җирлеге]] * [[Олыяз авыл җирлеге]] * [[Омар авыл җирлеге]] * [[Отарка авыл җирлеге]] * [[Рагозино авыл җирлеге]] * [[Сикәнәс авыл җирлеге]] * [[Соколка авыл җирлеге]] * [[Урта Кирмән авыл җирлеге]] * [[Сон авыл җирлеге]] * [[Тауиле авыл җирлеге]] * [[Уразбахты авыл җирлеге]] * [[Урманчы авыл җирлеге]] * [[Усали авыл җирлеге]] * [[Шәдче авыл җирлеге]] * [[Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Яке авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Менделеевск муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q620746. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Минзәлә муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2220351. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Мөслим муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Минзәлә шәһәре]] * [[Әтрәкле авыл җирлеге]] * [[Аю авыл җирлеге]] * [[Бикбау авыл җирлеге]] * [[Югары Тәкермән авыл җирлеге]] * [[Воровский исемендәге авыл җирлеге]] * [[Иркәнәш авыл җирлеге]] * [[Кадрәк авыл җирлеге]] * [[Коноваловка авыл җирлеге]] * [[Хуҗамәт авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Наратлы Кичү авыл җирлеге]] * [[Николаевка авыл җирлеге]] * [[Яңа Маҗын авыл җирлеге]] * [[Яңа Мәлкән авыл җирлеге]] * [[Тауасты Байлар авыл җирлеге]] * [[Иске Маҗын авыл җирлеге]] * [[Иске Матвеевка авыл җирлеге]] * [[Ырыс авыл җирлеге]] * [[Юртово авыл җирлеге]] * [[Юшады авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Түбән Кама муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Түбән Кама шәһәре]] * [[Кама Аланы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Афанас авыл җирлеге]] * [[Ялантау авыл җирлеге]] * [[Каенлы авыл җирлеге]] * [[Кармалы авыл җирлеге]] * [[Кызыл Чапчак авыл җирлеге]] * [[Красный Ключ авыл җирлеге]] * [[Майская Горка авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Макаровка авыл җирлеге]] * [[Түбән Уратма авыл җирлеге]] * [[Прости авыл җирлеге]] * [[Сосновка авыл җирлеге]] * [[Иске Чишмә авыл җирлеге]] * [[Сухарево авыл җирлеге]] * [[Ширәмәт авыл җирлеге]] * [[Шәңгәлче авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Яңа Чишмә муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Акъяр авыл җирлеге]] * [[Акбүре авыл җирлеге]] * [[Архангел авыл җирлеге]] * [[Буревестниковский авыл җирлеге]] * [[Екатерина авыл җирлеге]] * [[Зирекле авыл җирлеге]] * [[Красный Октябрь авыл җирлеге]] * [[Ленино авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Чишмә авыл җирлеге]] * [[Петропавел авыл җирлеге]] * [[Тубылгытау авыл җирлеге]] * [[Әдәмсә авыл җирлеге]] * [[Чабаксар авыл җирлеге]] * [[Черемухово авыл җирлеге]] * [[Шахмай авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:NurlatCoa2006.gif|30px|left]] [[Нурлат муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Нурлат шәһәре]] * [[Әмзә авыл җирлеге]] * [[Андреевка авыл җирлеге]] * [[Әхмәт авыл җирлеге]] * [[Биккол авыл җирлеге]] * [[Биләркүл авыл җирлеге]] * [[Богдашкино авыл җирлеге]] * [[Киекле авыл җирлеге]] * [[Гәйтән авыл җирлеге]] * [[Егоркино авыл җирлеге]] * [[Ялаур авыл җирлеге]] * [[Заречный авыл җирлеге]] * [[Кычытканлы авыл җирлеге]] * [[Колбай-Мораса авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Мамык авыл җирлеге]] * [[Яңа Иглай авыл җирлеге]] * [[Яңа Тумба авыл җирлеге]] * [[Сәләнгеш авыл җирлеге]] * [[Урта Камышлы авыл җирлеге]] * [[Иске Әлмәт авыл җирлеге]] * [[Иске Чаллы авыл җирлеге]] * [[Би Күле авыл җирлеге]] * [[Тимерлек авыл җирлеге]] * [[Төрнәс авыл җирлеге]] * [[Фома авыл җирлеге]] * [[Чулпан авыл җирлеге]] * [[Якушкино авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Питрәч муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2657859. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|30px|left]] [[Балык Бистәсе муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Балык Бистәсе шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Анатыш авыл җирлеге]] * [[Балыклы Чүкәй авыл җирлеге]] * [[Бәтке авыл җирлеге]] * [[Биектау авыл җирлеге]] * [[Олы Елга авыл җирлеге]] * [[Олы Кульга авыл җирлеге]] * [[Зур Мәшләк авыл җирлеге]] * [[Олы Әшнәк авыл җирлеге]] * [[Олы Солтан авыл җирлеге]] * [[Казак Чаллысы авыл җирлеге]] * [[Корноухово авыл җирлеге]] * [[Күгәрчен авыл җирлеге]] * [[Күки авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Котлы Бөкәш авыл җирлеге]] * [[Масловка авыл җирлеге]] * [[Түбән Тегермәнлек авыл җирлеге]] * [[Яңа Арыш авыл җирлеге]] * [[Полянка авыл җирлеге]] * [[Рус Әшнәге авыл җирлеге]] * [[Сорочьи Горы авыл җирлеге]] * [[Троицкий Урай авыл җирлеге]] * [[Уракчы авыл җирлеге]] * [[Шомарбаш авыл җирлеге]] * [[Югары Ырга авыл җирлеге]] * [[Шумбут авыл җирлеге]] * [[Шумково авыл җирлеге]] * [[Балтач авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Саба муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Байлар Сабасы шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Арташ авыл җирлеге]] * [[Олы Кибәче авыл җирлеге]] * [[Олы Нырты авыл җирлеге]] * [[Олы Шыңар авыл җирлеге]] * [[Югары Симет авыл җирлеге]] * [[Яулаштау авыл җирлеге]] * [[Эзмә авыл җирлеге]] * [[Иштуган авыл җирлеге]] * [[Килдебәк авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Курсабаш авыл җирлеге]] * [[Мишә авыл җирлеге]] * [[Мичән авыл җирлеге]] * [[Түбән Шытсу авыл җирлеге]] * [[Сатыш авыл җирлеге]] * [[Иске Икшермә авыл җирлеге]] * [[Тимершык авыл җирлеге]] * [[Шәмәрдән авыл җирлеге]] * [[Шекше авыл җирлеге]] * [[Юлбат авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|30px|left]] [[Сарман муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2219972. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Рәсем:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Спас муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Болгар шәһәре]] * [[Аграмак авыл җирлеге]] * [[Антоновка авыл җирлеге]] * [[Бураково авыл җирлеге]] * [[Иж-Борискино авыл җирлеге]] * [[Әҗмәр авыл җирлеге]] * [[Иске Рәҗәп авыл җирлеге]] * [[«КИМ» авыл җирлеге]] * [[Кызыл Бистә авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кузнечиха авыл җирлеге]] * [[Куралово авыл җирлеге]] * [[Никольский авыл җирлеге]] * [[Полянка авыл җирлеге]] * [[Приволжский авыл җирлеге]] * [[Урта Йорткүл авыл җирлеге]] * [[Өчкүл авыл җирлеге]] * [[Чәчәкле авыл җирлеге]] * [[Ямбакты авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Tetushsky-region.jpg|30px|left]] [[Тәтеш муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Тәтеш шәһәре]] * [[Алабирде авыл җирлеге]] * [[Байраш авыл җирлеге]] * [[Бакырчы авыл җирлеге]] * [[Бидәңге авыл җирлеге]] * [[Бессоново авыл җирлеге]] * [[Богдашкино авыл җирлеге]] * [[Зур Әтрәч авыл җирлеге]] * [[Олы Тархан авыл җирлеге]] * [[Олы Тормы авыл җирлеге]] * [[Олы Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Жуково авыл җирлеге]] * [[Ивановка авыл җирлеге]] * [[Килдеш авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Киртәле авыл җирлеге]] * [[Келәш авыл җирлеге]] * [[Кошки-Новотимбаево авыл җирлеге]] * [[Лаптевка авыл җирлеге]] * [[Льяшево авыл җирлеге]] * [[Кече Шәмәк авыл җирлеге]] * [[Монастырский авыл җирлеге]] * [[Нармонка авыл җирлеге]] * [[Сөендек авыл җирлеге]] * [[Тоншерма авыл җирлеге]] * [[Урюм авыл җирлеге]] * [[Федоровка авыл җирлеге]] * [[Чинчурино авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Tukaevsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Тукай муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Әҗмәкәй авыл җирлеге]] * [[Бәтке авыл җирлеге]] * [[Биклән авыл җирлеге]] * [[Боерган авыл җирлеге]] * [[Борды авыл җирлеге]] * [[Иштирәк авыл җирлеге]] * [[Калмаш авыл җирлеге]] * [[Калмия авыл җирлеге]] * [[Князево авыл җирлеге]] * [[Комсомолец авыл җирлеге]] * [[Круглое Поле авыл җирлеге]] * [[Күзкәй авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кече Шилнә авыл җирлеге]] * [[Мәләкәс авыл җирлеге]] * [[Мусабай-Завод авыл җирлеге]] * [[Түбән Суыксу авыл җирлеге]] * [[Яңа Троицкий авыл җирлеге]] * [[Сәмәкәй авыл җирлеге]] * [[Иске Абдул авыл җирлеге]] * [[Иске Дөреш авыл җирлеге]] * [[Теләнче-Тамак авыл җирлеге]] * [[Шилнәбаш авыл җирлеге]] * [[Яңа Бүләк авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Flag of Tyulyachinsky rayon (Tatarstan).png|30px|left]] [[Теләче муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Әбде авыл җирлеге]] * [[Айдар авыл җирлеге]] * [[Алан авыл җирлеге]] * [[Баландыш авыл җирлеге]] * [[Олы Мәтәскә авыл җирлеге]] * [[Олы Мишә авыл җирлеге]] * [[Олы Нырсы авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Югары Кибәхуҗа авыл җирлеге]] * [[Кече Кибәхуҗа авыл җирлеге]] * [[Иске Җөри авыл җирлеге]] * [[Теләче авыл җирлеге]] * [[Үзәк авыл җирлеге]] * [[Шәдке авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|30px|left]] [[Чирмешән муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Бәркәтә авыл җирлеге]] * [[Югары Кәминкә авыл җирлеге]] * [[Ивашкино авыл җирлеге]] * [[Кармыш авыл җирлеге]] * [[Күтәмә авыл җирлеге]] * [[Лашман авыл җирлеге]] * [[Мордва Афонькәсе авыл җирлеге]] * [[Түбән Кәминкә авыл җирлеге]] * [[Түбән Кармалка авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Яңа Әлмәле авыл җирлеге]] * [[Яңа Кади авыл җирлеге]] * [[Иске Кади авыл җирлеге]] * [[Иске Котыш авыл җирлеге]] * [[Иске Үтәмеш авыл җирлеге]] * [[Туймәт авыл җирлеге]] * [[Ульяновка авыл җирлеге]] * [[Чирмешән авыл җирлеге]] * [[Шешминка авыл җирлеге]] {{col-end}} === [[Рәсем:Gerb-Chistopolsky-region.gif|30px|left]] [[Чистай муниципаль районы]] === {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?__________ ?__________Label ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P131 wd:Q1849719. OPTIONAL { ?item wdt:P36 ?__________. } ?item wdt:P31/wdt:P279* wd:Q2670318. } |columns=p31,label,p36 }} {{Wikidata list end}} === [[Ютазы муниципаль районы]] === {{col-begin-small}} {{col-2}} * [[Урыссу шәһәр тибындагы поселогы]] * [[Әбсәләм авыл җирлеге]] * [[Акбаш авыл җирлеге]] * [[Бәйрәкә авыл җирлеге]] * [[Бәйрәкәтамак авыл җирлеге]] * [[Димтамак авыл җирлеге]] {{col-2}} * [[Кәрәкәшле авыл җирлеге]] * [[Иске Каразирек авыл җирлеге]] * [[Ташкичү авыл җирлеге]] * [[Урыссу авыл җирлеге]] * [[Ютазы авыл җирлеге]] {{col-end}} == Моны да карагыз == * [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше (1948)]] == Сылтамалар == * [http://tatar.ru/?DNSID=52291724e5de814e6e8745275438fe3e&node_id=3920&id=43166 2006 елның 17 мартындагы 21-ТРЗ № Татарстан Республикасы Законы] {{Татарстан}} {{Татарстан темаларда}} {{Сайланган исемлек}} [[Төркем:Татарстан]] [[Төркем:Исемлекләр:География]] [[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары исемлекләре]] 9sai39zlnruwiro8stpmialbnzs9yi2 Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе 0 22499 3528291 3429955 2022-08-09T16:03:56Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү wikitext text/x-wiki {{ Бүләк карточкасы | исем = Каюм Насыйри премиясе | рәсем = .jpg | рәсем лента = | рәсем2д = | рәсем лента2д = | рәсем3д = | рәсем лента3д = | рәсем зурлыгы = | лента зурлыгы = | OriginalName = | девиз = | ил = {{байрак|Россия}} [[РФ]]→<br/>{{байраклаштыру|Татарстан}} | төр = премия | КомуВручается = педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә | КемВручается = ТР Мәгарифһәм фән министрлыгы | ОснованияНаграждения = боерык | Статус = гамәлдә | Параметры = | ДатаУчреждения = | ПервоеНаграждение = | ПоследнееНаграждение = | Количество = | СтаршаяНаграда = | МладшаяНаграда = | Соответствует = | Сайт = }} '''Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премия''' — милли мәгарифне үстерүдә һәм [[Татарстан]] халыклары милли мәдәниятенең традицияләренә таянып, белем һәм тәрбия бирүдә яхшы нәтиҗәләргә ирешкән, милли белем бирү учреждениеләре өчен укыту-методик кулланмалар һәм фәнни хезмәтләр язган өчен тапшырылучы премия. Каюм Насыйри премиясе – 1988 елдан ел саен педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә бирелә. == Тарих == Каюм Насыйри исемендәге бүләк [[1988 ел]]дан бирле бирелеп килә. [[1995 ел]]ның 19 июнендә [[Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты]] «Каюм Насыйри исемендәге премия турында» карар кабул иткән (№ 396) һәм әлеге бүләк турында яңа {{comment|Нигезләмә|Положение}} раслаган <ref>Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит</ref>. [[2019 ел]]ның 27 февралендә Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты 132нче санлы карары белән элекке карарына үзгәрешләр керткән. == Статус == * Беренче бүләк (20 [[хезмәт хакы|минималь хезмәт хакы]] күләмендә, [[2021 ел]]дан 70 мең сум) <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Постановление Кабинета министров Республики Татарстан О внесении изменений в Постановление Кабинета Министров Республики Татарстан от 19.06.1995 № 396 «О премии имени Каюма Насыйри»]</ref> ― педагогик коллективка бирелә. * Икенче бүләк (10 минималь хезмәт хакы күләмендә, [[2021 ел]]да 35 мең сум) – мәгариф оешмасы хезмәткәренә, галимнәргә бирелә. Каюм Насыйри исемендәге бүләкне, кергән гаризаларны караучы җәмәгать комиссиясе тәкъдимен искә алып, [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]] комиссиясе бирергә карар итә. ТР Мәгариф һәм фән министрының тиешле боерыгы белән гамәлгә кертелә <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2979318.pdf Приказ МОиН РТ № под-1298/21 от 13.10.2021 «О присуждении премии имени Каюма Насыйри»]</ref>. Әлеге бүләк, гадәттә, һәр елны [[Каюм Насыйри]]ның туган көнендә ([[14 февраль]]дә) тантаналы шартларда тапшырыла. Комиссия сайлап алган җиңүчегә Премия лауреаты дипломы, күкрәк билгесе һәм акчалата премия тапшырыла. Гаризалар арасында комиссия тарафыннан премия алуга лаеклылар табылмаган очракта, әлеге елда премия тапшырылмый. == Бүләккә ия булучылар == ''Моны да карагыз: [[:Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]]'' === Мәгариф хезмәткәрләре === ;1988―2008 * [[Сәләй Вәгыйзов|Сәләй Гата улы Вәгыйзов]], [[Рәмзия Вәлитова|Рәмзия Гыйләҗ кызы Вәлитова]] * Мәдинә Хәниф кызы Габделганиева, Казанның Яңа Савин районы 103нче урта мәктәбе директоры урынбасары * Зәкия Ибраһим кызы Ибраһимова, Актаныш районы Әтәс урта мәктәбе татар теле укытучысы * Равил Габдрәүп улы Габдрәүпов, Арча районы Ташкичү урта мәктәбе директоры * Ләлә Исмәгыйль кызы Галиева, Казандагы 1нче татар гимназиясенең башлангыч сыйныфлар укытучысы * [[Фираз Харисов|Фираз Фәхраз улы Харисов]], Казан дәүләт педагогика университеты проректоры * [[Чулпан Харисова|Чулпан Мөхәррәм кызы Харисова]], Казан дәүләт педагогика университетының татар теле белеме кафедрасы доценты * [[Альберт Яхин|Альберт Гата улы Яхин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбиятын укыту методикасы кафедрасы доценты * Габделхак Габдулла улы Габдуллин, Казан дәүләт педагогика университетының педагогика кафедрасы мөдире * [[Азат Әхмәдуллин|Азат Гыйльмулла улы Әхмәдуллин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбияты кафедрасы мөдире * [[Якуб Ханбиков|Якуб Исхак улы Ханбиков]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Равил Авзал улы Низамов, ТР ИПКРО профессоры * [[Флера Сафиуллина|Флера Садри кызы Сафиуллина]], КДУ профессоры * Шамил Шәйхи улы Җәләлиев, Тарих институтының өлкән фәнни хезмәткәре * [[Әнвәр Хуҗиәхмәтов|Әнвәр Нуриәхмәт улы Хуҗиәхмәтов]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Вил Суфиян улы Казыйханов, Яр Чаллы шәһәренең өзлексез педагогик белем бирү институты методисты * Рәдинә Хәким кызы Ягафарова, Казан педагогика көллияте укытучысы * Гөлфия Вәгыйз кызы Мөхәммәтгәрәева, Мөслим районы Түбән Табын урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * [[Алмазия Нуриева|Алмазия Хаҗи кызы Нуриева]], дәреслекләр, укыту-методик әдәбият авторы * [[Әнвәр Хәйруллин|Әнвәр Нәҗип улы Хәйруллин]], Татарстан Республикасы Милли китапханәсенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре * Гадилә Нургали кызы Гыймадиева, Татарстан радиосының социаль яклау- икътисади тапшырулары бүлеге мөдире * [[Васил Гайфуллин|Васил Габдулла улы Гайфуллин]], Татар дәүләт гуманитар институты ректоры * Вил Ширияздан улы Шәрәфетдинов, Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе укытучысы * Роберт Сәйдел улы Зарипов, Азнакай районы Урсай урта гомуми белем бирү мәктәбенең тарих укытучысы * Мәҗит Әһли улы Вәлиуллин, "Мәгариф"журналы баш мөхәррире урынбасары * [[Николай Максимов (1956)|Николай Валентинович Максимов]], Казан дәүләт технология университеты доценты * Рәшидә Габдрахман кызы Борһанова, Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институтының мәктәпкәчә белем бирү кафедрасы методисты * Әлфия Бари кызы Шакирҗанова, Яр Чаллы педагогика көллиятенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * Айдар Мәлик улы Низамов, ТДГПУның педагогика һәм этнопедагогика тарихы кафедрасы доценты === Педагогик коллективлар === ;1988―2008 * Тукай районы Түбән Суыксу урта мәктәбе коллективы * Яшел Үзән районы Ачасыр урта мәктәбе коллективы * Кукмара районы Зур Сәрдек урта мәктәбе коллективы * Әгерҗе районы Иж-Буби урта мәктәбе коллективы * Казандагы 2нче татар гимназиясе коллективы * Балтач районы Карадуган балалар бакчасы * Казанның Авиатөзелеш районының 5нче гимназиясе * Яр Чаллы шәһәренең 29нчы педагогика лицее * Актаныш районы Такталачык урта мәктәбе коллективы * Казанның Совет районының 58нче рус-татар мәктәбенең «Бердәмлек» берләшмәсе * Лаеш районы Имәнкискә мәктәбе коллективы * Казанның Вахитов районы 1нче татар гимназиясе педагогика коллективы * Балтач районы Салавыч урта мәктәбе педагогика коллективы * Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы педагогика коллективы * Бәләбәйнең татар гимназиясе педагогика коллективы * Кукмара районы Олы Кукмара урта гомуми белем бирү мәктәбенең педагогика коллективы * [[5 нче гимназия (Яшел Үзән)|Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе]] педагогика коллективы * Казанның Авиатөзелеш районы тәрбия эшләре үзәгенең педагогика коллективы * Саба районы «Әллүки» мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе коллективы * Казанның Идел буе районы 18нче гимназиясе коллективы * Татарстан Республикасы халык мәгарифе музее коллективы * Яр Чаллының 67нче һөнәр училищесы коллективы * [[Арча педагогика көллияте]] коллективы * Казанның Мәскәү районы 17нче татар гимназиясе коллективы * Саба районы «Шатлык» балалар бакчасы коллективы<ref>[https://mon.tatarstan.ru/kaum.htm?page=2 Лауреаты премии имени Каюма Насыйри на 2008 год]</ref> ;2011 * Казанның Киров районы 4нче санлы гимназия коллективы * Мөслим районы Мөслим авылы «Кояшкай» балалар бакчасы * Илсөяр Хәбибулла кызы Мөяссәрова, Ләйлә Ихсан кызы Минһаҗева, [[Роберт Миңнуллин|Роберт Мөгаллим улы Миңнуллин]], «Белем һәм тәрбия бирүдә татар әдәбияты» фәнни-методик лабораториясе әгъзалары * Фәүзия Таһир кызы Мәхмүтова, Бөгелмә районы мәгариф идарәсе башлыгы урынбасары * Радик Абдулла улы Зарипов, Социаль һәм гуманитар белемнәр институты проректоры урынбасары * Сөгдә Таһир кызы Ямалтдинова, Лениногорск районы Керкәле төп белем бирү мәктәбе татар теле укытучысы ;2014 * Әгерҗе районы Бим урта мәктәбе коллективы * профессорлар Ришат Әгълә улы Шакирҗанов, Наил Кадыйр улы Туктамышов, Абрик Закир улы Камалов, Казан дәүләт архитектура-төзелеш университетының татар телендә укыту методикасы кабинеты әгъзалары * Наилә Гали кызы Галиева, Яр Чаллының 64нче санлы прогимназиясе татар теле укытучысы * Ильяс Мулланур улы Мөхәммәтҗанов, Казанның Вахитов районы 27нче санлы гимназиянең география һәм гарәп теле укытучысы ;2015 * Яр Чаллы шәһәренең «Шатлык» балалар бакчасы коллективы * Яшел Үзән районы 10нчы санлы гимназия коллективы * Рәхимә Минвәли кызы Арсланова, Казанның Совет районы 20нче санлы гимназия директоры * Рима Мөхәррәм кызы Исхакова, Яр Чаллының 29нчы санлы гимназиясе татар теле укытучысы ;2016 * Яр Чаллы шәһәренең 82нче санлы «Көнбагышкай» балалар бакчасы коллективы * [[Нурулла Гариф|Нурулла Гыйматдин улы Гариф]], Биектау районы Учхоз урта мәктәбе физика, математика, информатика укытучысы * Нилә Мөхәммәт кызы Акашина, Казанның Яңа Савин районы 9нчы санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2017 * Казанның Яңа Савин районы 155нче санлы татар гимназиясе педагогика коллективы * Яр Чаллының 104нче санлы «Бәләкәч» балалар бакчасы коллективы * Фирая Сафа кызы Фаизова, Казанның Совет районы 141нче санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы * Люция Бәдретдин кызы Хәбибуллина, Төмән өлкәсе Акияр урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2018 * Лаеш районы Пәрәү урта мәктәбе коллективы * Кафия Вәли кызы Закирова, Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2019 ''бирелмәгән'' ;2020 * Мамадышның 4нче санлы «Әкият» балалар бакчасы коллективы * Фәридә Җамалетдин кызы Ямбушева, КФУ профессоры, химия фәннәре докторы ;2021 * Казанның Совет районы Абдулла Алиш исемендәге 20нче санлы гимназиясе коллективы * Нурзия Рәшит кызы Мирхазова, Түбән Каманың 39нчы санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2022 * Биектау районы Ямаширмә авылы «Йолдыз» балалар бакчасы коллективы * [[Эльмира Шәрифуллина|Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина]], Казан педагогика көллияте педагогы <ref>''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит. == Сылтамалар == * [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри] * ''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022 * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/10/05/59982/ Римма Ратникова Каюм Насыйри исемендәге премияләрне тапшырды] {{Rq|image}} [[Төркем:Әлифба буенча бүләкләр]] [[Төркем:Каюм Насыйри]] [[Төркем:Татарстан премияләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Казанда узучы чаралар}} bpqd79pguq9hssnudn5s3xpqhd9hdk0 3528336 3528291 2022-08-09T17:12:48Z Әмир 15082 фото өстәү wikitext text/x-wiki {{ Бүләк карточкасы | исем = Каюм Насыйри премиясе | рәсем = К.Насыйри_премиясе.jpg | рәсем лента = | рәсем2д = | рәсем лента2д = | рәсем3д = | рәсем лента3д = | рәсем зурлыгы = | лента зурлыгы = | OriginalName = | девиз = | ил = {{байрак|Россия}} [[РФ]]→<br/>{{байраклаштыру|Татарстан}} | төр = премия | КомуВручается = педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә | КемВручается = ТР Мәгарифһәм фән министрлыгы | ОснованияНаграждения = боерык | Статус = гамәлдә | Параметры = | ДатаУчреждения = | ПервоеНаграждение = | ПоследнееНаграждение = | Количество = | СтаршаяНаграда = | МладшаяНаграда = | Соответствует = | Сайт = }} '''Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премия''' — милли мәгарифне үстерүдә һәм [[Татарстан]] халыклары милли мәдәниятенең традицияләренә таянып, белем һәм тәрбия бирүдә яхшы нәтиҗәләргә ирешкән, милли белем бирү учреждениеләре өчен укыту-методик кулланмалар һәм фәнни хезмәтләр язган өчен тапшырылучы премия. Каюм Насыйри премиясе – 1988 елдан ел саен педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә бирелә. == Тарих == [[Файл:Kayyum Nasiri 1.jpg|200px|thumb|right|[[Каюм Насыйри|Габделкаюм Габденнасыйр улы Насыйров]] (قایوم ناصری, [[Каюм Насыйри]]; 1825—1902), мәгърифәтче, тел галиме, тарихчы, тәрҗемәче, язучы, фольклорчы]] Каюм Насыйри исемендәге бүләк [[1988 ел]]дан бирле бирелеп килә. [[1995 ел]]ның 19 июнендә [[Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты]] «Каюм Насыйри исемендәге премия турында» карар кабул иткән (№ 396) һәм әлеге бүләк турында яңа {{comment|Нигезләмә|Положение}} раслаган <ref>Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит</ref>. [[2019 ел]]ның 27 февралендә Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты 132нче санлы карары белән элекке карарына үзгәрешләр керткән. == Статус == * Беренче бүләк (20 [[хезмәт хакы|минималь хезмәт хакы]] күләмендә, [[2021 ел]]дан 70 мең сум) <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Постановление Кабинета министров Республики Татарстан О внесении изменений в Постановление Кабинета Министров Республики Татарстан от 19.06.1995 № 396 «О премии имени Каюма Насыйри»]</ref> ― педагогик коллективка бирелә. * Икенче бүләк (10 минималь хезмәт хакы күләмендә, [[2021 ел]]да 35 мең сум) – мәгариф оешмасы хезмәткәренә, галимнәргә бирелә. Каюм Насыйри исемендәге бүләкне, кергән гаризаларны караучы җәмәгать комиссиясе тәкъдимен искә алып, [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]] комиссиясе бирергә карар итә. ТР Мәгариф һәм фән министрының тиешле боерыгы белән гамәлгә кертелә <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2979318.pdf Приказ МОиН РТ № под-1298/21 от 13.10.2021 «О присуждении премии имени Каюма Насыйри»]</ref>. Әлеге бүләк, гадәттә, һәр елны [[Каюм Насыйри]]ның туган көнендә ([[14 февраль]]дә) тантаналы шартларда тапшырыла. Комиссия сайлап алган җиңүчегә Премия лауреаты дипломы, күкрәк билгесе һәм акчалата премия тапшырыла. Гаризалар арасында комиссия тарафыннан премия алуга лаеклылар табылмаган очракта, әлеге елда премия тапшырылмый. == Бүләккә ия булучылар == ''Моны да карагыз: [[:Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]]'' === Мәгариф хезмәткәрләре === ;1988―2008 * [[Сәләй Вәгыйзов|Сәләй Гата улы Вәгыйзов]], [[Рәмзия Вәлитова|Рәмзия Гыйләҗ кызы Вәлитова]] * Мәдинә Хәниф кызы Габделганиева, Казанның Яңа Савин районы 103нче урта мәктәбе директоры урынбасары * Зәкия Ибраһим кызы Ибраһимова, Актаныш районы Әтәс урта мәктәбе татар теле укытучысы * Равил Габдрәүп улы Габдрәүпов, Арча районы Ташкичү урта мәктәбе директоры * Ләлә Исмәгыйль кызы Галиева, Казандагы 1нче татар гимназиясенең башлангыч сыйныфлар укытучысы * [[Фираз Харисов|Фираз Фәхраз улы Харисов]], Казан дәүләт педагогика университеты проректоры * [[Чулпан Харисова|Чулпан Мөхәррәм кызы Харисова]], Казан дәүләт педагогика университетының татар теле белеме кафедрасы доценты * [[Альберт Яхин|Альберт Гата улы Яхин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбиятын укыту методикасы кафедрасы доценты * Габделхак Габдулла улы Габдуллин, Казан дәүләт педагогика университетының педагогика кафедрасы мөдире * [[Азат Әхмәдуллин|Азат Гыйльмулла улы Әхмәдуллин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбияты кафедрасы мөдире * [[Якуб Ханбиков|Якуб Исхак улы Ханбиков]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Равил Авзал улы Низамов, ТР ИПКРО профессоры * [[Флера Сафиуллина|Флера Садри кызы Сафиуллина]], КДУ профессоры * Шамил Шәйхи улы Җәләлиев, Тарих институтының өлкән фәнни хезмәткәре * [[Әнвәр Хуҗиәхмәтов|Әнвәр Нуриәхмәт улы Хуҗиәхмәтов]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Вил Суфиян улы Казыйханов, Яр Чаллы шәһәренең өзлексез педагогик белем бирү институты методисты * Рәдинә Хәким кызы Ягафарова, Казан педагогика көллияте укытучысы * Гөлфия Вәгыйз кызы Мөхәммәтгәрәева, Мөслим районы Түбән Табын урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * [[Алмазия Нуриева|Алмазия Хаҗи кызы Нуриева]], дәреслекләр, укыту-методик әдәбият авторы * [[Әнвәр Хәйруллин|Әнвәр Нәҗип улы Хәйруллин]], Татарстан Республикасы Милли китапханәсенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре * Гадилә Нургали кызы Гыймадиева, Татарстан радиосының социаль яклау- икътисади тапшырулары бүлеге мөдире * [[Васил Гайфуллин|Васил Габдулла улы Гайфуллин]], Татар дәүләт гуманитар институты ректоры * Вил Ширияздан улы Шәрәфетдинов, Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе укытучысы * Роберт Сәйдел улы Зарипов, Азнакай районы Урсай урта гомуми белем бирү мәктәбенең тарих укытучысы * Мәҗит Әһли улы Вәлиуллин, "Мәгариф"журналы баш мөхәррире урынбасары * [[Николай Максимов (1956)|Николай Валентинович Максимов]], Казан дәүләт технология университеты доценты * Рәшидә Габдрахман кызы Борһанова, Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институтының мәктәпкәчә белем бирү кафедрасы методисты * Әлфия Бари кызы Шакирҗанова, Яр Чаллы педагогика көллиятенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * Айдар Мәлик улы Низамов, ТДГПУның педагогика һәм этнопедагогика тарихы кафедрасы доценты === Педагогик коллективлар === ;1988―2008 * Тукай районы Түбән Суыксу урта мәктәбе коллективы * Яшел Үзән районы Ачасыр урта мәктәбе коллективы * Кукмара районы Зур Сәрдек урта мәктәбе коллективы * Әгерҗе районы Иж-Буби урта мәктәбе коллективы * Казандагы 2нче татар гимназиясе коллективы * Балтач районы Карадуган балалар бакчасы * Казанның Авиатөзелеш районының 5нче гимназиясе * Яр Чаллы шәһәренең 29нчы педагогика лицее * Актаныш районы Такталачык урта мәктәбе коллективы * Казанның Совет районының 58нче рус-татар мәктәбенең «Бердәмлек» берләшмәсе * Лаеш районы Имәнкискә мәктәбе коллективы * Казанның Вахитов районы 1нче татар гимназиясе педагогика коллективы * Балтач районы Салавыч урта мәктәбе педагогика коллективы * Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы педагогика коллективы * Бәләбәйнең татар гимназиясе педагогика коллективы * Кукмара районы Олы Кукмара урта гомуми белем бирү мәктәбенең педагогика коллективы * [[5 нче гимназия (Яшел Үзән)|Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе]] педагогика коллективы * Казанның Авиатөзелеш районы тәрбия эшләре үзәгенең педагогика коллективы * Саба районы «Әллүки» мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе коллективы * Казанның Идел буе районы 18нче гимназиясе коллективы * Татарстан Республикасы халык мәгарифе музее коллективы * Яр Чаллының 67нче һөнәр училищесы коллективы * [[Арча педагогика көллияте]] коллективы * Казанның Мәскәү районы 17нче татар гимназиясе коллективы * Саба районы «Шатлык» балалар бакчасы коллективы<ref>[https://mon.tatarstan.ru/kaum.htm?page=2 Лауреаты премии имени Каюма Насыйри на 2008 год]</ref> ;2011 * Казанның Киров районы 4нче санлы гимназия коллективы * Мөслим районы Мөслим авылы «Кояшкай» балалар бакчасы * Илсөяр Хәбибулла кызы Мөяссәрова, Ләйлә Ихсан кызы Минһаҗева, [[Роберт Миңнуллин|Роберт Мөгаллим улы Миңнуллин]], «Белем һәм тәрбия бирүдә татар әдәбияты» фәнни-методик лабораториясе әгъзалары * Фәүзия Таһир кызы Мәхмүтова, Бөгелмә районы мәгариф идарәсе башлыгы урынбасары * Радик Абдулла улы Зарипов, Социаль һәм гуманитар белемнәр институты проректоры урынбасары * Сөгдә Таһир кызы Ямалтдинова, Лениногорск районы Керкәле төп белем бирү мәктәбе татар теле укытучысы ;2014 * Әгерҗе районы Бим урта мәктәбе коллективы * профессорлар Ришат Әгълә улы Шакирҗанов, Наил Кадыйр улы Туктамышов, Абрик Закир улы Камалов, Казан дәүләт архитектура-төзелеш университетының татар телендә укыту методикасы кабинеты әгъзалары * Наилә Гали кызы Галиева, Яр Чаллының 64нче санлы прогимназиясе татар теле укытучысы * Ильяс Мулланур улы Мөхәммәтҗанов, Казанның Вахитов районы 27нче санлы гимназиянең география һәм гарәп теле укытучысы ;2015 * Яр Чаллы шәһәренең «Шатлык» балалар бакчасы коллективы * Яшел Үзән районы 10нчы санлы гимназия коллективы * Рәхимә Минвәли кызы Арсланова, Казанның Совет районы 20нче санлы гимназия директоры * Рима Мөхәррәм кызы Исхакова, Яр Чаллының 29нчы санлы гимназиясе татар теле укытучысы ;2016 * Яр Чаллы шәһәренең 82нче санлы «Көнбагышкай» балалар бакчасы коллективы * [[Нурулла Гариф|Нурулла Гыйматдин улы Гариф]], Биектау районы Учхоз урта мәктәбе физика, математика, информатика укытучысы * Нилә Мөхәммәт кызы Акашина, Казанның Яңа Савин районы 9нчы санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2017 * Казанның Яңа Савин районы 155нче санлы татар гимназиясе педагогика коллективы * Яр Чаллының 104нче санлы «Бәләкәч» балалар бакчасы коллективы * Фирая Сафа кызы Фаизова, Казанның Совет районы 141нче санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы * Люция Бәдретдин кызы Хәбибуллина, Төмән өлкәсе Акияр урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2018 * Лаеш районы Пәрәү урта мәктәбе коллективы * Кафия Вәли кызы Закирова, Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2019 ''бирелмәгән'' ;2020 * Мамадышның 4нче санлы «Әкият» балалар бакчасы коллективы * Фәридә Җамалетдин кызы Ямбушева, КФУ профессоры, химия фәннәре докторы ;2021 * Казанның Совет районы Абдулла Алиш исемендәге 20нче санлы гимназиясе коллективы * Нурзия Рәшит кызы Мирхазова, Түбән Каманың 39нчы санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2022 * Биектау районы Ямаширмә авылы «Йолдыз» балалар бакчасы коллективы * [[Эльмира Шәрифуллина|Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина]], Казан педагогика көллияте педагогы <ref>''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит. == Сылтамалар == * [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри] * ''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022 * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/10/05/59982/ Римма Ратникова Каюм Насыйри исемендәге премияләрне тапшырды] {{Rq|image}} [[Төркем:Әлифба буенча бүләкләр]] [[Төркем:Каюм Насыйри]] [[Төркем:Татарстан премияләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Казанда узучы чаралар}} g394rf9d0euocn0nw7qin8iy1xlfj5e 3528338 3528336 2022-08-09T17:13:30Z Әмир 15082 wikitext text/x-wiki {{ Бүләк карточкасы | исем = Каюм Насыйри премиясе | рәсем = К.Насыйри_премиясе.jpg | рәсем лента = | рәсем2д = | рәсем лента2д = | рәсем3д = | рәсем лента3д = | рәсем зурлыгы = | лента зурлыгы = | OriginalName = | девиз = | ил = {{байрак|Россия}} [[РФ]]→<br/>{{байраклаштыру|Татарстан}} | төр = премия | КомуВручается = педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә | КемВручается = ТР Мәгарифһәм фән министрлыгы | ОснованияНаграждения = боерык | Статус = гамәлдә | Параметры = | ДатаУчреждения = | ПервоеНаграждение = | ПоследнееНаграждение = | Количество = | СтаршаяНаграда = | МладшаяНаграда = | Соответствует = | Сайт = }} '''Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премия''' — милли мәгарифне үстерүдә һәм [[Татарстан]] халыклары милли мәдәниятенең традицияләренә таянып, белем һәм тәрбия бирүдә яхшы нәтиҗәләргә ирешкән, милли белем бирү учреждениеләре өчен укыту-методик кулланмалар һәм фәнни хезмәтләр язган өчен тапшырылучы премия. Каюм Насыйри премиясе – 1988 елдан ел саен педагогик коллективларга, мәктәпкәчә белем бирү, гомуми урта, башлангыч, урта һәм югары һөнәри белем бирү учреждениеләре хезмәткәрләренә, галимнәргә бирелә. == Тарих == [[Файл:Kayyum Nasiri 1.jpg|200px|thumb|right|[[Каюм Насыйри|Габделкаюм Габденнасыйр улы Насыйров]] (قایوم ناصری, [[Каюм Насыйри]]; 1825—1902), мәгърифәтче, тел галиме, тарихчы, тәрҗемәче, язучы, фольклорчы]] Каюм Насыйри исемендәге бүләк [[1988 ел]]дан бирле бирелеп килә. [[1995 ел]]ның 19 июнендә [[Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты]] «Каюм Насыйри исемендәге премия турында» карар кабул иткән (№ 396) һәм әлеге бүләк турында яңа {{comment|Нигезләмә|Положение}} раслаган <ref>Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит</ref>. [[2019 ел]]ның 27 февралендә Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты 132нче санлы карары белән элекке карарына үзгәрешләр керткән. == Статус == * Беренче бүләк (20 [[хезмәт хакы|минималь хезмәт хакы]] күләмендә, [[2021 ел]]дан 70 мең сум) <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Постановление Кабинета министров Республики Татарстан О внесении изменений в Постановление Кабинета Министров Республики Татарстан от 19.06.1995 № 396 «О премии имени Каюма Насыйри»]</ref> ― педагогик коллективка бирелә. * Икенче бүләк (10 минималь хезмәт хакы күләмендә, [[2021 ел]]да 35 мең сум) – мәгариф оешмасы хезмәткәренә, галимнәргә бирелә. Каюм Насыйри исемендәге бүләкне, кергән гаризаларны караучы җәмәгать комиссиясе тәкъдимен искә алып, [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]] комиссиясе бирергә карар итә. ТР Мәгариф һәм фән министрының тиешле боерыгы белән гамәлгә кертелә <ref>[https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2979318.pdf Приказ МОиН РТ № под-1298/21 от 13.10.2021 «О присуждении премии имени Каюма Насыйри»]</ref>. Әлеге бүләк, гадәттә, һәр елны [[Каюм Насыйри]]ның туган көнендә ([[14 февраль]]дә) тантаналы шартларда тапшырыла. Комиссия сайлап алган җиңүчегә Премия лауреаты дипломы, күкрәк билгесе һәм акчалата премия тапшырыла. Гаризалар арасында комиссия тарафыннан премия алуга лаеклылар табылмаган очракта, әлеге елда премия тапшырылмый. == Бүләккә ия булучылар == ''Моны да карагыз: [[:Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]]'' === Мәгариф хезмәткәрләре === ;1988―2008 * [[Сәләй Вәгыйзов|Сәләй Гата улы Вәгыйзов]], [[Рәмзия Вәлитова|Рәмзия Гыйләҗ кызы Вәлитова]] * Мәдинә Хәниф кызы Габделганиева, Казанның Яңа Савин районы 103нче урта мәктәбе директоры урынбасары * Зәкия Ибраһим кызы Ибраһимова, Актаныш районы Әтәс урта мәктәбе татар теле укытучысы * Равил Габдрәүп улы Габдрәүпов, Арча районы Ташкичү урта мәктәбе директоры * Ләлә Исмәгыйль кызы Галиева, Казандагы 1нче татар гимназиясенең башлангыч сыйныфлар укытучысы * [[Фираз Харисов|Фираз Фәхраз улы Харисов]], Казан дәүләт педагогика университеты проректоры * [[Чулпан Харисова|Чулпан Мөхәррәм кызы Харисова]], Казан дәүләт педагогика университетының татар теле белеме кафедрасы доценты * [[Альберт Яхин|Альберт Гата улы Яхин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбиятын укыту методикасы кафедрасы доценты * Габделхак Габдулла улы Габдуллин, Казан дәүләт педагогика университетының педагогика кафедрасы мөдире * [[Азат Әхмәдуллин|Азат Гыйльмулла улы Әхмәдуллин]], Казан дәүләт университетының татар әдәбияты кафедрасы мөдире * [[Якуб Ханбиков|Якуб Исхак улы Ханбиков]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Равил Авзал улы Низамов, ТР ИПКРО профессоры * [[Флера Сафиуллина|Флера Садри кызы Сафиуллина]], КДУ профессоры * Шамил Шәйхи улы Җәләлиев, Тарих институтының өлкән фәнни хезмәткәре * [[Әнвәр Хуҗиәхмәтов|Әнвәр Нуриәхмәт улы Хуҗиәхмәтов]], Казан дәүләт педагогика университеты профессоры * Вил Суфиян улы Казыйханов, Яр Чаллы шәһәренең өзлексез педагогик белем бирү институты методисты * Рәдинә Хәким кызы Ягафарова, Казан педагогика көллияте укытучысы * Гөлфия Вәгыйз кызы Мөхәммәтгәрәева, Мөслим районы Түбән Табын урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * [[Алмазия Нуриева|Алмазия Хаҗи кызы Нуриева]], дәреслекләр, укыту-методик әдәбият авторы * [[Әнвәр Хәйруллин|Әнвәр Нәҗип улы Хәйруллин]], Татарстан Республикасы Милли китапханәсенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре * Гадилә Нургали кызы Гыймадиева, Татарстан радиосының социаль яклау- икътисади тапшырулары бүлеге мөдире * [[Васил Гайфуллин|Васил Габдулла улы Гайфуллин]], Татар дәүләт гуманитар институты ректоры * Вил Ширияздан улы Шәрәфетдинов, Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе укытучысы * Роберт Сәйдел улы Зарипов, Азнакай районы Урсай урта гомуми белем бирү мәктәбенең тарих укытучысы * Мәҗит Әһли улы Вәлиуллин, "Мәгариф"журналы баш мөхәррире урынбасары * [[Николай Максимов (1956)|Николай Валентинович Максимов]], Казан дәүләт технология университеты доценты * Рәшидә Габдрахман кызы Борһанова, Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институтының мәктәпкәчә белем бирү кафедрасы методисты * Әлфия Бари кызы Шакирҗанова, Яр Чаллы педагогика көллиятенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы * Айдар Мәлик улы Низамов, ТДГПУның педагогика һәм этнопедагогика тарихы кафедрасы доценты === Педагогик коллективлар === ;1988―2008 * Тукай районы Түбән Суыксу урта мәктәбе коллективы * Яшел Үзән районы Ачасыр урта мәктәбе коллективы * Кукмара районы Зур Сәрдек урта мәктәбе коллективы * Әгерҗе районы Иж-Буби урта мәктәбе коллективы * Казандагы 2нче татар гимназиясе коллективы * Балтач районы Карадуган балалар бакчасы * Казанның Авиатөзелеш районының 5нче гимназиясе * Яр Чаллы шәһәренең 29нчы педагогика лицее * Актаныш районы Такталачык урта мәктәбе коллективы * Казанның Совет районының 58нче рус-татар мәктәбенең «Бердәмлек» берләшмәсе * Лаеш районы Имәнкискә мәктәбе коллективы * Казанның Вахитов районы 1нче татар гимназиясе педагогика коллективы * Балтач районы Салавыч урта мәктәбе педагогика коллективы * Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы педагогика коллективы * Бәләбәйнең татар гимназиясе педагогика коллективы * Кукмара районы Олы Кукмара урта гомуми белем бирү мәктәбенең педагогика коллективы * [[5 нче гимназия (Яшел Үзән)|Яшел Үзән шәһәренең 5нче гимназиясе]] педагогика коллективы * Казанның Авиатөзелеш районы тәрбия эшләре үзәгенең педагогика коллективы * Саба районы «Әллүки» мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе коллективы * Казанның Идел буе районы 18нче гимназиясе коллективы * Татарстан Республикасы халык мәгарифе музее коллективы * Яр Чаллының 67нче һөнәр училищесы коллективы * [[Арча педагогика көллияте]] коллективы * Казанның Мәскәү районы 17нче татар гимназиясе коллективы * Саба районы «Шатлык» балалар бакчасы коллективы<ref>[https://mon.tatarstan.ru/kaum.htm?page=2 Лауреаты премии имени Каюма Насыйри на 2008 год]</ref> ;2011 * Казанның Киров районы 4нче санлы гимназия коллективы * Мөслим районы Мөслим авылы «Кояшкай» балалар бакчасы * Илсөяр Хәбибулла кызы Мөяссәрова, Ләйлә Ихсан кызы Минһаҗева, [[Роберт Миңнуллин|Роберт Мөгаллим улы Миңнуллин]], «Белем һәм тәрбия бирүдә татар әдәбияты» фәнни-методик лабораториясе әгъзалары * Фәүзия Таһир кызы Мәхмүтова, Бөгелмә районы мәгариф идарәсе башлыгы урынбасары * Радик Абдулла улы Зарипов, Социаль һәм гуманитар белемнәр институты проректоры урынбасары * Сөгдә Таһир кызы Ямалтдинова, Лениногорск районы Керкәле төп белем бирү мәктәбе татар теле укытучысы ;2014 * Әгерҗе районы Бим урта мәктәбе коллективы * профессорлар Ришат Әгълә улы Шакирҗанов, Наил Кадыйр улы Туктамышов, Абрик Закир улы Камалов, Казан дәүләт архитектура-төзелеш университетының татар телендә укыту методикасы кабинеты әгъзалары * Наилә Гали кызы Галиева, Яр Чаллының 64нче санлы прогимназиясе татар теле укытучысы * Ильяс Мулланур улы Мөхәммәтҗанов, Казанның Вахитов районы 27нче санлы гимназиянең география һәм гарәп теле укытучысы ;2015 * Яр Чаллы шәһәренең «Шатлык» балалар бакчасы коллективы * Яшел Үзән районы 10нчы санлы гимназия коллективы * Рәхимә Минвәли кызы Арсланова, Казанның Совет районы 20нче санлы гимназия директоры * Рима Мөхәррәм кызы Исхакова, Яр Чаллының 29нчы санлы гимназиясе татар теле укытучысы ;2016 * Яр Чаллы шәһәренең 82нче санлы «Көнбагышкай» балалар бакчасы коллективы * [[Нурулла Гариф|Нурулла Гыйматдин улы Гариф]], Биектау районы Учхоз урта мәктәбе физика, математика, информатика укытучысы * Нилә Мөхәммәт кызы Акашина, Казанның Яңа Савин районы 9нчы санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2017 * Казанның Яңа Савин районы 155нче санлы татар гимназиясе педагогика коллективы * Яр Чаллының 104нче санлы «Бәләкәч» балалар бакчасы коллективы * Фирая Сафа кызы Фаизова, Казанның Совет районы 141нче санлы урта мәктәбе татар теле укытучысы * Люция Бәдретдин кызы Хәбибуллина, Төмән өлкәсе Акияр урта мәктәбе татар теле укытучысы ;2018 * Лаеш районы Пәрәү урта мәктәбе коллективы * Кафия Вәли кызы Закирова, Казанның Совет районы 415нче санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2019 ''бирелмәгән'' ;2020 * Мамадышның 4нче санлы «Әкият» балалар бакчасы коллективы * Фәридә Җамалетдин кызы Ямбушева, КФУ профессоры, химия фәннәре докторы ;2021 * Казанның Совет районы Абдулла Алиш исемендәге 20нче санлы гимназиясе коллективы * Нурзия Рәшит кызы Мирхазова, Түбән Каманың 39нчы санлы балалар бакчасы өлкән тәрбиячесе ;2022 * Биектау районы Ямаширмә авылы «Йолдыз» балалар бакчасы коллективы * [[Эльмира Шәрифуллина|Эльмира Мөхәммәт кызы Шәрифуллина]], Казан педагогика көллияте педагогы <ref>''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Каюм Насыйри исемендәге бүләк. // [[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]], 1996 ел, апрель, 69нчы бит. == Сылтамалар == * [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри] * ''Зилә Мөбәрәкшина''. [https://tatar-inform.tatar/news/kazanda-kayum-nasyiri-ham-rizaetdin-faxretdin-premiyalaren-tapsyrdylar-5853437 Казанда Каюм Насыйри һәм Ризаэтдин Фәхретдин исемендәге премияләрне тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 20.04.2022 * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/10/05/59982/ Римма Ратникова Каюм Насыйри исемендәге премияләрне тапшырды] [[Төркем:Әлифба буенча бүләкләр]] [[Төркем:Каюм Насыйри]] [[Төркем:Татарстан премияләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Казанда узучы чаралар}} tueksrsxtdtqm2wxebi9y8b7n1fojgh Әнвәр Хәйри 0 22818 3528318 2698222 2022-08-09T16:25:49Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Әнвәр Хәйри | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Әнвәр Нәҗип улы Хәйруллин | һөнәр = | туу датасы = 2.12.1947 | туу җире = [[Татарстан]]ның {{туу җире|Аксубай районы|Аксубай районында}} [[Шәрбән]] авылы | гражданлык = | милләт = | үлем датасы = 20.07.2014 | үлем җире = {{үлем җире|Казан|Казанда}} шәһәре | әти = | әни = | ир = | хатын = Әлмира | балалар = ''кызы'' [[Айгөл Хәйри|Айгөл]] | бүләк һәм премияләр =[[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} <small>{{мәгънәләр| Хәйруллин}}</small> '''Әнвәр Хәйри''', тулы исеме '''Әнвәр Нәҗип улы Хәйруллин''' — татар галиме, исламият белгече, язучы, тәрҗемәче, текстолог, [[Татарстан]]ның атказанган мәдәният хезмәткәре ([[1991 ел|1991]]), [[Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] ([[1999 ел|1999]]), [[Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе|Татарстанның Каюм Насыйри исемендәге премиясе лауреаты]] ([[2004 ел|2004]]). == Тормыш юлы == Әнвәр Хәйри [[1947 ел]]ның [[2 декабрь|2 декабрендә]] [[Татарстан]]ның [[Аксубай районы]] [[Шәрбән]] авылыңда туа. [[1966 ел]]да [[Норлат районы]]ның Колбай-Мораса урта мәктәбен тәмамлый. [[1967 ел|1967]]—[[1973 ел|1973]] елларда [[КДУ|Казан университетының]] тарих-филология факультетында укый. Аңа мәктәптә һәм университетта уку елларында вакытлыча төрле эшләрдә төрле вазифалар башкарырга туры килә: урман кисүче, тракторчы, мәктәп укытучысы, музей хезмәткәре һ. б. [[1974 ел|1974]]—[[1991 ел|1991]] елларда [[СССР Фәннәр Академиясе]]нең Казан филиалы [[Татарстан Фәннәр академиясенең Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты]]ның иҗтимагый фикер тарихы бүлегендә хезмәт итә. [[1991 ел|1991]]-[[1995 ел|1995]] елларда [[«Мирас» журналы]]нда җаваплы эшләрдә эшли. Бер ел чамасы [[Казан]]дагы «Синдикат» акционерлар җәмгыятендә «Рухи яңарыш» фонды директоры булып эшләгәннән соң, [[1996 ел]]да [[Татарстан Милли китапханәсе]]нә эшкә чакырыла һәм бүгенге көнгәчә анда сирәк китаплар һәм борынгы кулъязмалар бүлегендә баш фәнни хезмәткәр булып хезмәт итә. [[1970 ел]]дан башлап, төп эше белән бер үк вакытта: [[Казан дәүләт университеты]]нда, [[ТДГПУ|Казан дәүләт педагогия университетында]], Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетында, Татар укытучылар белемен күтәрү институтында һәм башка уку йортларында [[гарәп теле]]н, иске татар телен, [[Ислам]] дине тарихын, халык медицинасы һәм халык педагогикасы тарихын укыта. [[XIX гасыр|XIX]]—[[XX гасыр|XX]] гасыр татар мәгърифәтчеләренең һәм әдипләренең күптөрле китаплары нәкъ Әнвәр Хәйри тәрҗемәсендә басылып чыкты. Аларның саны берничә дистәгә җитә. Авторның үз китаплары өчәү: Алар — «Шәһри Бану—Шәрбән кыйссасы», «Ислам дине бәйрәмнәре», «Ризаэтдин Фәхретдин әсәрләрендә тәрбия—әхлак мәсьәләләре». [[Шиһабетдин Мәрҗани]]нең «Мөстафадел—әхбар...» ([[1989 ел|1989]]), [[Ризаэтдин Фәхретдин]]нең «Болгар вә Казан төрекләре» ([[1993 ел|1993]]), шул ук галимнәрнең хәзерге телгә күчерелгән әсәрләреннән — «Ислам дине—нинди дин?», «Дини вә иҗтимагый мәсьәләләр», «Нәсыйхәт—1», «Нәсыйхәт—2», «Нәсыйхәт—3», «Тәрбияле бала», «Әһле гыяль», «Шәкертлек әдәпләре», «Укыту кагыйдәләре», «Тәрбияле ана», «Тәрбияле хатын», «Гаилә»; шуларга өстәп, [[Каюм Насыйри]], [[Муса Бигиев]], 3. Камали, [[Галимҗан Ибраһимов]], [[Гали Акыш]], Г. Сөләйман, Низаметдин, М. Йортыши, М. Хөсәен һәм башка мәгърифәтчеләрнең һәм әдипләрнең хезмәтләре Әнвәр Хәйри тарафыннан тәрҗемә ителеп матбугатта басылдылар. Соңгы вакытта Әнвәр Хәйри милли тарихыбызга караган иң, борынгы һәм иң беренче язма чыганак булып торучы — [[922 ел]]да Идел буе Болгар дәүләтенә ислам динен рәсми дәүләт дине итеп игълан итәргә килгән илчелекнең җаваплы сәркәтибе [[Әхмәд Ибне Фазлан]]ның сәяхәтнамәсен төп нөсхә кулъязмасының факсимиль күчермәсеннән турыдан-туры борынгы—классик гарәп теленнән бүгенге татар һәм рус телләренә тәрҗемә итеп, фәнни эшкәртеп матбугатка әзерләү белән мәшгуль. [[2005 ел]]дан ул [[Татарстан Язучылар берлеге]] әгъзасы. 2014 елның 20 июлендә Әнвәр Хәйри Казанда вафат булды. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.sptatar.ru/index.php/litzhizn/772-nv-r-kh-jri-arabyzdan-kitte Әнвәр Хәйри арабыздан китте] {{Rq|image}} {{DEFAULTSORT:Хәйри, Әнвәр}} [[Төркем:Татар тел галимнәре]] [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Татар тәрҗемәчеләре]] [[Төркем:Татарстанның атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Русиянең атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] lghbiee0a720igbkadht1rc3it1u9by Макыл 0 39396 3528406 3328737 2022-08-09T19:08:25Z Ilnur efende 6874 [[Рус Макылы]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #юнәлтү [[Рус Макылы]] 44pdryqlbfilv9d4s6meb9eo4yy2nkf 3528414 3528406 2022-08-09T19:44:53Z Ilnur efende 6874 Удалено перенаправление на [[Рус Макылы]] wikitext text/x-wiki '''Макыл''' — авыл атамасы. * [[Татарстан]]ның [[Югары Ослан районы]] [[Рус Макылы]] авылының элеккеге атамасы. * [[Татарстан]]ның [[Югары Ослан районы]] [[Татар Макылы]] авылының элеккеге атамасы. == Моны да карагыз == * [[Макыл авыл җирлеге]] * [[Макыл вулысы]] * [[Макыл 2]] {{күп мәгънәле}} hvq5ow22bcrcckak4c18sf4w1snymw3 «Мирас» спорт комплексы 0 53606 3528331 3086325 2022-08-09T16:58:25Z Әмир 15082 калып өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} '''«Мирас» спорт комплексы''' — [[Казан]]ның спорт корылмасы. «Мирас» универсаль спорт комплексы универсаль спорт комплексы һәм Казанга FIFA бәяләү комиссиясе килгән вакытта ачылган футбол стадионыннан тора. [[2010 ел]]ның [[1 май|1 маенда]] гамәлгә кертелә. Адресы: Җәүдәт Фәйзи ур., 6 йорт. == Сылтамалар == * [http://kazan2013.ru/tat/sportobjects/10147 Универсиада 2013 сайтында «Мирас» спорт комплексы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121027114541/http://kazan2013.ru/tat/sportobjects/10147 |date=2012-10-27 }} {{Rq|stub|image}} [[Төркем:Казанның спорт корылмалары|М]] 8ps90a0s1p7b1bx2eo74yugule85o22 Бедфордшир 0 56926 3528286 2155930 2022-08-09T13:57:48Z CommonsDelinker 176 Replacing Bedfordshire's_Flag.svg with [[File:Bedfordshire_County_Flag.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::File:Bedfordshire County Flag.svg|]]). wikitext text/x-wiki {{Infobox Ил |исем = Бедфордшир |исем2 = '''Bedfordshire''' |исем3 = |кыска исем = |байрак = Bedfordshire County Flag.svg |герб = |девиз = |гимн = |карта = EnglandBedfordshire.svg |нигезләнү датасы = |бәйсезлек датасы = |халәт = |идарә итү формасы = |телләр = |башкала = |шәһәрләр = [[Лутон]], [[Бедфорд]] |ил башлыгы урыны = |ил башлыгы исеме = |вәзир урыны = |вәзир исеме = |шура башлыгы урыны = |шура башлыгы исеме = |мәйдан = 1235 |су өлеше = |халык саны = 595,800 |халык тыгызлыгы = 482 |исәп елы = |акча = |тулаем милли продукт = |тулаем милли продукт кеше башына = |UTC = |интернет домены = |телефон коды = }} '''Бедфордшир''' ({{lang-en|Bedfordshire}}) — [[Англия]] үзәге көнчыгышында урнашкан [[Англия графлыклары|церемониаль графлык]]. Көнчыгыш Англия регионына карый. Бедфордшир өч унитар административ берәмлеккә бүленә — [[Бедфорд]], [[Үзәк Бедфордшир]], [[Лутон]]. Церемониаль графлыкның иң зур шәһәре — [[Лутон]]. Графлыкның халык саны — 595 мең кеше ([[2007]]). 1968 елда халык 439,2 мең кеше, 1881 елда 149,461 мең кеше белән исәпләнә иде. Мәйданы — 1,235 км². Көнчыгышта [[Кембриджшир]] һәм [[Хартфордшир]], көнбатышта [[Бакингемшир]] һәм [[Нортгемптоншир]] графлыклары белән чиктәш. Графлыкта авыл хуҗалыгы нык таралган. Аннан тыш терлекчелек дә бар. Сәнәгать бар. == Сылтамалар == * [http://www.bedfordshire.gov.uk/ Рәсми сайт] {{ref-en}} {{Rq|stub}} {{Англия церемониаль графлыклары}} {{Англия традицион графлыклары}} [[Төркем:Бедфордшир|*]] tw9owxfcz1o9kugprgrsjpgjylt7no4 Нижгар җәмигъ мәчете 0 63932 3528461 3521272 2022-08-10T09:20:06Z ДолбоЯщер 27073 cat. wikitext text/x-wiki {{Гыйбадәтханә |Гыйбадәтханә төре = Мәчет |Татар атамасы = Түбән Новгород җәмигъ мәчете |Үз атамасы = {{lang-tt|Түбән Новгород җәмигъ мәчете}} |Рәсем = NN Cathedral Mosque 08-2016.jpg |Рәсем язуы = |Рәсем зурлыгы = |Хәзерге халәте = |Ил =Русия |Урнашу урыны статусы = шәһәр |Урнашу урыны = Түбән Новгород |Координатлары = |Дин = Ислам |Мәхәллә = |Кайсы дини агымга карый = |Бина төре = мәчет |Архитектура стиле = |Проект авторы = |Төзүче = |Нигезләүче = |Беренче телгә алу = |Нигезләү = |Төп даталар = |Юк ителгән = |Төзелешнең башлануы = |Төзелешнең тәмамлануы = |Янкормалары = |Ядкәрләре = |Халәте = билгесез |Сайт = |Commons =Great Mosque (Nizhny Novgorod) }} '''Түбән Новгород җәмигъ мәчете''' — [[Түбән Новгород]] мөселманнарының төп гыйбадәтханәсе. 1916 елда Казан яры урамында урнашкан була. Мәчет каланың татар берлегена карый һәм 6000 кеше сыйдыра. == Моны да карагыз == * [[Түбән Новгород өлкәсе мөселманнарының Диния нәзарәте]] == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} == Чыганаклар == * Башкорт Википедиясеннән күчермә. {{Россия җәмигъ мәчетләре}} [[Төркем:Түбән Новгород мәчетләре]] 59ntywycz7rh4ie1y8htpffsq5qv5ur Төркем:Мәскәү мәчетләре 14 64012 3528453 3518921 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Мәскәү гыйбадәтханәләре]] [[Төркем:Мәскәү өлкәсе мәчетләре]] b6td9hkas4gwqf7usjg54423cv32zig Биохимия 0 67669 3528274 3528266 2022-08-09T12:11:26Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карарга мөмкин */ wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Биохи́мия''', ''биологик химия'' – тере [[материя]]нең [[химик состав]]ын, тере [[организмнар]]ның [[тереклек]] итү эшчәнлегендәге химик процессларны өйрәнүче фән. «Биохимия» термины [[1903 ел]]да алман тикшеренүчесе К. Нейберг тарафыннан кертелә. Биохимия тармаклары: статик биохимия – тере организмнарның химик составын анализлый; динамик биохимия - матдәләр бергәлеген тикшерә; функциональ биохимия – тереклек итү эшчәнлегендәге химик процессларны өйрәнә. Тикшерү объектына карап, биохимияне кеше биохимиясе, хайваннар биохимиясе, үсемлекләр биохимиясе һәм микроорганизмнар биохимиясенә бүләләр. Халык хуҗалыгы өчен төрле чимал эшләп чыгару, саклау һәм эшкәртү ихтыяҗы техник һәм сәнәгый биохимия үсешен китереп чыгара. Фармакология, фармация, токсикология, молекуляр биология, молекуляр [[генетика]], биотехнология - биохимия һәм физиология фәннәренә таяна. Кеше һәм хайван авыруларына диагноз кую күп очракта биохимик тикшеренүләргә нигезләнә. [[Икмәк]] пешерү, [[сыр]] кайнату, [[шәраб]] әчетү һ.б. биохимик процесслар бик борынгы заманнардан ук билгеле булса да, биохимия фән буларак 19 йөз ахырында гына формалаша. Аның үсеше [[органик химия]], [[физиология]] һәм [[медицина]] казанышлары белән бәйле: аспаргин кислотасы амидын ачкан француз галиме Л.Н. Воклен (1806), [[крахмал]]ның шикәрләнүен раслаган Россия химигы К.С. Кирхгоф, мочевинаны синтезлау юлы белән китереп чыгарган алман химигы Ф. Вёлер (1828), [[мускуллар]] составындага [[креатин]]ны тасвирлаган француз химигы М. Шеврёль (1835), [[скелет]] мускулларында сөт кислотасы булуын күрсәткән, [[гликоген]] бүлеп чыгарган немец химигы [[Юстус Либих|Ю. Либих]] (1850), химик әчетү теориясе авторы – француз физиологы К. Бернар (1835), май төзелешен һәм аны синтезлауны гамәлгә ашырган француз химигы П.Э. Бертло (1853-54), нуклеин кислоталарын ачкан швейцар табибе И.Ф. Мишер (1868), аксым үзлекләрен һәм төзелешен билгеләгән немец тикшеренүчеләре Ф. Хоппе-Зейлер, Э. Абдергальден белән Э. Фишер (1916), [[органик химия]]нең нигезен - органик кушылмаларның химик төзелеше теориясен төзегән рус химигы [[Александр Бутлеров|А.М. Бутлеров]] ([[1870]]) һ.б. хезмәтләрендә биохимиянең нигезе салына. Татарстанда биохимиянең формалашуы Казан химия фәнни мәктәбенең үсеше белән тыгыз бәйләнгән. [[1863]] тә А.М. Бутлеровның эшлекле ярдәме нәтиҗәсендә А.Я. Данилевский тарафыннан Казан университетының медицина факультетында дөньяда беренче медицина химиясе һәм физикасы кафедрасы оештырыла, соңыннан биол. химиясе кафедрасы дип үзгәртелә, анда аксымнарның төзелешен һәм үзлекләрен тикшерү эшләре башлана. Бу юнәлештәге эшләрне аның шәкертләре А.Я. Щербаков белән А.А. Панормов дәвам иттерә. 1866 да биохимия лабораториясе оештырыла һәм биохимикларның Россия мәктәбе формалаша башлый. [[1929]] дан [[Казан үнивирситите|Казан университеты]]нда (1930 дан [[Казан медицина институты]]) биохимия кафедрасын В.А. Энгелһардт җитәкли. 1931 дә аның тарафыннан аэроб организмнарның тереклек эшчәнлеге энергетикасы нигезен хасил иткән оксидлы фосфорильләнү күренеше ачыла. [[Диләвер Зөбәеров|Д.М. Зөбәеров]] кеше канындагы тромбинның актив ферментын ача (1961) һәм организмда канның туктаусыз оешу теориясен төзи. Аның тарафыннан (В.Н. Тимербаев, С.В. Кисилёв һәм И.В. Соболева белән берлектә) тромбопластинның супермолекуляр төзелеше исбатлана, протромбин һәм X факторының тәэсир итешү үзенчәлеге өйрәнелә. Ультрафильтрациядән файдалану юлы белән кеше һәм терлекләр канындагы микровезикуляция процессын күрсәтә, йөрәк-кан тамырлары, йогышлы һәм хирургик авырулар, лейкоз һәм йөклелек патологиясен объектив бәяләүнең кулай ысулын тәкъдим итә. Шул хезмәтләре өчен Д.М. Зөбәеровка РФнең Дәүләт бүләге бирелә ([[1991]]). <gallery> Gripo viruso sandara.jpg| Biokeemia labori laud.JPG| Chemiosmosis-asw2 He.svg| EIF4A1 Function Diagram.png|EIF4A1 Exosome with hsp70.png|hsp70 </gallery> ==Шулай ук карарга мөмкин== * [[Брайан Кобилка| Брайан Кобилка турында мәкалә]] * [[Роберт Лефковиц|Роберт Джозеф Лефковиц турында мәкалә]] * [[Майкл Смит| Майкл Смит турында мәкалә]] * [[Равил Фәхруллин|Фәхруллин Равил Фәрит улы]] ==Чыганак== * [http://tatarile.org/maglumat/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F Татар энциклопедиясе. Казан, 2008.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305142028/http://tatarile.org/maglumat/%d0%bc%d3%99%d0%ba%d0%b0%d0%bb%d3%99/%d0%b1%d0%b8%d0%be%d1%85%d0%b8%d0%bc%d0%b8%d1%8f |date=2016-03-05 }} {{Фәннәр}} [[Төркем:Биохимия]] 6uszbwns19gfiv6kz91v39mwam7naxw Алексеевка (Сатка районы) 0 107495 3528316 3159592 2022-08-09T16:22:36Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Алексеевка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Алексеевка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Чаткы районы{{!}}Чаткы районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 84 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456924 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Алексеевка''' ({{lang-ru|Алексеевка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Чаткы районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 134|| 84|| 40|| 44 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (87%), [[татарлар]] (13%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Чаткы районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Саткы районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] b5n0x2d7xl7y43sttd1kq4pqrcq0agh Аллаки 0 107496 3528327 3159618 2022-08-09T16:39:00Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Аллаки |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Аллаки}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Касли районы{{!}}Касли районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 278 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456823 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Аллаки''' ({{lang-ru|Аллаки}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Касли районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 443|| 278|| 128|| 150 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (67%), [[татарлар]] (13%), [[башкортлар]] (15%), [[казахлар]] (2%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Касли районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Кәсле районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] q9ac44ronurz061jxigmb62e8theht7 Александровски (Верхнеуральск районы) 0 107513 3528312 3159585 2022-08-09T16:20:31Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровский |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровский}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Верхнеуральск районы{{!}}Верхнеуральск районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 269 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457688 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровский''' ({{lang-ru|Александровский}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Верхнеуральск районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 302|| 269|| 129|| 140 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (47%), [[татарлар]] (11%), [[казахлар]] (17%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Верхнеуральск районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Верхнеурал районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] je87jrhyq99tnlvyvxg15w2b4rcwx3g Веселовка (Чиләбе өлкәсе) 0 107677 3528447 3161065 2022-08-10T09:01:35Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Мәгънәләр|Веселовка}} {{ ТП-Русия | халәт = авыл | татар исеме = Веселовка | рус исеме = | чын исем = {{lang-ru|Веселовка}} |герб = |байрак = |lat_deg = 54|lat_min = 58|lat_sec = 0 |lon_deg = 59|lon_min = 33|lon_sec = 20 |CoordAddon = type:city_region:RU |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Златоуст шәһәр округы{{!}}Златоуст шәһәр округы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 304 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456291 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Веселовка''' ({{lang-ru|Веселовка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Златоуст шәһәр округы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140222134450/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2014-02-22 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 305|| 304|| 119|| 185 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (89%), [[татарлар]] (6%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2013-07-23 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Златоуст шәһәр округы}} [[Төркем:Златоуст шәһәр округы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] {{Chelyab-obl-geo-stub}} 54lfipu0c0we5ly6xdxyvm1dcp4xuhv Александровка (Кусә районы) 0 107739 3528307 3159578 2022-08-09T16:19:21Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Александровка (мәгънәләр)}} {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Кусә районы{{!}}Кусә районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 135 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456954 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Кусә районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 250|| 135|| 66|| 69 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (86%), [[татарлар]] (5%), [[башкортлар]] (6%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Кусә районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Куса районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] 80ho4a57pzhpd4mr8b5nue3rra84ewz Алексеевски (Чиләбе өлкәсе) 0 107740 3528317 3159596 2022-08-09T16:23:07Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Алексеевский |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Алексеевский}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Агаповка районы{{!}}Агаповка районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 293 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457431 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Алексеевский''' ({{lang-ru|Алексеевский}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Агаповка районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 301|| 293|| 134|| 159 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (43%), [[татарлар]] (5%), [[башкортлар]] (7%), [[казахлар]] (43%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Агаповка районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Агаповка районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] aoawqxzgqhpvlzd3hbmskzcdwguj9h6 Алексеевка (Варна районы) 0 107949 3528315 3159589 2022-08-09T16:22:21Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Алексеевка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Алексеевка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Варна районы{{!}}Варна районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = ? |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457217 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Алексеевка''' ({{lang-ru|Алексеевка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Варна районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 1216|| ?|| || |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (92%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Варна районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Варна районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] fr5z6d4idy1cfdaw5nlbhtaeqq8109s Александровка (Катав-Ивановск районы) 0 108076 3528306 3159577 2022-08-09T16:19:14Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Александровка (мәгънәләр)}} {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Катав-Ивановск районы{{!}}Катав-Ивановск районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 22 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456102 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Катав-Ивановск районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 9|| 22|| 13|| 9 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: билгесез.<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Катав-Ивановск районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Кытау-Ивановск районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] 7gt902dd1b16221daad5t5oe1i2i6dt Александровски (Кызыл районы) 0 108079 3528313 3159586 2022-08-09T16:20:35Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровский |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровский}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Чиләбе өлкәсенең Кызыл районы{{!}}Чиләбе өлкәсенең Кызыл районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 109 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457619 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровский''' ({{lang-ru|Александровский}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Кызыл районы (Чиләбе өлкәсе)|Кызыл районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 131|| 109|| 54|| 55 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (38%), [[башкортлар]] (15%), [[казахлар]] (13%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Чиләбе өлкәсенең Кызыл районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Чиләбе өлкәсенең Кызыл районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] itls7a2zcvfncdb5h99vs5261oujlyk Александро-Невски 0 108081 3528304 3159573 2022-08-09T16:18:16Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александро-Невский |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александро-Невский}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Нагайбәк районы{{!}}Нагайбәк районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 179 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457666 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александро-Невский''' ({{lang-ru|Александро-Невский}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Нагайбәк районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 252|| 179|| 89|| 90 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (71%), [[казахлар]] (19%), [[нагайбәкләр]] (4%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Нагайбәк районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Нугайбәк районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] be78n2r2clxsidpacr2t15q22g4v6xe Алиш (Чиләбе өлкәсе) 0 108197 3528324 3159616 2022-08-09T16:36:18Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Алиш |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Алишева}} |герб = |байрак = |lat_deg = 55.127793 |lon_deg = 60.877884 |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Сосновка районы{{!}}Сосновка районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 292 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456534 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Алиш''' ({{lang-ru|Алишева}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Сосновка районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 276|| 292|| 138|| 154 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[башкортлар]] (100%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Сосновка районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Сосновка районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе башкорт авыллары]] suqbv7g7ylxezrlg14vaw6j7z0q3v4t Александровка (Варна районы) 0 108389 3528305 3159575 2022-08-09T16:19:01Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Александровка (мәгънәләр)}} {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Варна районы{{!}}Варна районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 450 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457206 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Варна районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 586|| 450|| 227|| 223 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (63%), [[украиннар]] (8%), [[казахлар]] (24%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Варна районы}} [[Төркем:Варна районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] {{Chelyab-obl-geo-stub}} 2u0nti6tqfpv8e3uio0b308sv34wxj4 Александровка (Октябрьское районы) 0 108391 3528308 3159579 2022-08-09T16:19:32Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Александровка (мәгънәләр)}} {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы{{!}}Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 285 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457174 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Октябрьское районы (Чиләбе өлкәсе)|Октябрьское районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 338|| 285|| 137|| 148 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (70%), [[башкортлар]] (9%), [[казахлар]] (11%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Чиләбе өлкәсенең Октябрьски районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] 7tzb6wmobs05j4s15jnjlp71v8udyoq Александровка (Октябрьское районы, авыл) 0 108393 3528309 3159580 2022-08-09T16:19:35Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы{{!}}Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 165 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457153 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Октябрьское районы (Чиләбе өлкәсе)|Октябрьское районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 285|| 165|| 66|| 99 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (90%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Чиләбе өлкәсенең Октябрьское районы}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} [[Төркем:Чиләбе өлкәсенең Октябрьски районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] ee9xkhclfa4ik3f55b33m2buwzxih9y Александровка (Эткүл районы) 0 108598 3528310 3159582 2022-08-09T16:19:52Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Александровка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Александровка}} |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min =|lat_sec = |lon_deg =|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Эткүл районы{{!}}Эткүл районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 519 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 456571 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Александровка''' ({{lang-ru|Александровка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]]нең [[Эткүл районы]] составына керүче авыл. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Халык == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' | colspan=6 | '''Гомуми демографик күрсәткечләр'''<ref>[http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность и размещение населения Челябинской области. Таблица 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190402155311/http://chelstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/chelstat/resources/66820f804e9e868b9ba79b8e65563e6a/%D0%A2%D0%BE%D0%BC+1.+%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-04-02 }}.</ref> |--- class='bright' | colspan=2 | Гомуми халык саны || colspan=2 | 2010 елга җенес составы |--- class='shadow' | 2002 || 2010 || ир-атлар || хатын-кызлар |--- | 534|| 519|| 247|| 272 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (85%), [[алманнар]] (8%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Эткүл районы}} [[Төркем:Эткүл районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] {{Chelyab-obl-geo-stub}} fhux0iurljcpkjbjgeh6twjkv7d50pf Фармакология 0 126967 3528269 3440095 2022-08-09T12:01:58Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Фармакология''' (гр. pharmakon дару + logos тәгълимат) — [[дару]] матдәләренең [[организм]]га йогынтысын өйрәнә һәм аларны куллану күрсәткечләрен, ысулларын һәм шартларын билгели торган фән. Баштарак Ф. дару матдәләре турындагы барлык мәгълүматларны да колачлаган; алга таба аннан фармацевтика фәннәре: фармакогнозия, фармация, фармацевтик химия аерылып чыккан. Бүгенге Ф. — күпчелек дару матдәләренең тере организмнарга йогынтысын өйрәнә торган эксперименталь, биологик фән. [[Медицина]] һәм [[ветеринария]] Ф.ләре бар. Медицина Ф.сенең бурычы — [[кеше]]дәге [[авыру]]ларны кисәтү, дәвалау өчен дару матдәләренең йогынтысын өйрәнү һәм аларны эзләү. Ветеринария Ф.се дару матдәләренең [[хайван]] организмына йогынтысын (фармакодинамика), аларны терлек авыруларын профилактикалау (фармакопрофилактика) һәм дәвалау өчен куллануны өйрәнә. == Шулай ук карарга мөмкин == * [[Карл Клаус|Карл Эрнст Клаус]] * [[Моти Лал Дхар]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * Ветеринарная медицина:Русско-татарский энциклопедический словарь / Авт.-сост.: В39 Ф.Набиев, Ф.Кабиров, Г.3.Идрисов, М.X.Харисов; Под общ. ред. Ф.Г.Набиева.— Казань: Магариф, 2010.— 495 с. {{Фәннәр}} {{Medicine-stub}} {{rq|image|wikify}} [[Төркем:Фармакология]] hkby0ic17sr0iabzc44feamv2ssoj9z 3528277 3528269 2022-08-09T12:14:17Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карарга мөмкин */ wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Фармакология''' (гр. pharmakon дару + logos тәгълимат) — [[дару]] матдәләренең [[организм]]га йогынтысын өйрәнә һәм аларны куллану күрсәткечләрен, ысулларын һәм шартларын билгели торган фән. Баштарак Ф. дару матдәләре турындагы барлык мәгълүматларны да колачлаган; алга таба аннан фармацевтика фәннәре: фармакогнозия, фармация, фармацевтик химия аерылып чыккан. Бүгенге Ф. — күпчелек дару матдәләренең тере организмнарга йогынтысын өйрәнә торган эксперименталь, биологик фән. [[Медицина]] һәм [[ветеринария]] Ф.ләре бар. Медицина Ф.сенең бурычы — [[кеше]]дәге [[авыру]]ларны кисәтү, дәвалау өчен дару матдәләренең йогынтысын өйрәнү һәм аларны эзләү. Ветеринария Ф.се дару матдәләренең [[хайван]] организмына йогынтысын (фармакодинамика), аларны терлек авыруларын профилактикалау (фармакопрофилактика) һәм дәвалау өчен куллануны өйрәнә. == Шулай ук карарга мөмкин == * [[Карл Клаус|Карл Эрнст Клаус турында мәкалә]] * [[Моти Лал Дхар|Моти Лал Дхар турында мәкалә]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * Ветеринарная медицина:Русско-татарский энциклопедический словарь / Авт.-сост.: В39 Ф.Набиев, Ф.Кабиров, Г.3.Идрисов, М.X.Харисов; Под общ. ред. Ф.Г.Набиева.— Казань: Магариф, 2010.— 495 с. {{Фәннәр}} {{Medicine-stub}} {{rq|image|wikify}} [[Төркем:Фармакология]] lggv9dxkm91zds43kz6wvcj9fkdejw3 Органик химия 0 159721 3528272 3528256 2022-08-09T12:09:19Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карарга мөмкин */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Ch4-structure.png|300px|мини|уңда| CH<sub>4</sub> - метан, [[күмер тудыргыч]]ның бәйләнешләре бер мисалы]] '''Органик химия''' – [[күмер тудыргыч]] кушылмаларын, аларның төзелешен, химик әверелешләрен өйрәнә торган химия бүлеге. Органик матдәләрнең составына, башка элементлар белән беррәттән, һәрвакыт [[күмер тудыргыч]] керә. Иң күп кушылмаларны [[күмер тудыргыч]] органогеннар белән ясый ([[су тудыргыч|H]], [[Азот|N]], [[әче тудыргыч|O]], [[Күкерт|S]], [[Фосфор|P]]). Органик матдәләр составына, [[күмер тудыргыч]] белән беррәттән, еш кына [[су тудыргыч]], [[әче тудыргыч]] һәм азот керә; ә инде күкерт, фосфор, галогеннар һәм башка элементлар чагыштырмача сирәк очрый. Билгеле булган [[органик кушылмалар]] саны берничә миллион исәпләнә, органик булмаган матдәләрнең саны исә шактый ким. Химик элементлар арасында тик [[күмер тудыргыч]] кына шулкадәр күп кушылмалар бирә. Органик матдәләр барлык [[үсемлекләр|үсемлек]] һәм [[хайваннар|хайван]] [[организм]]ында, димәк, без туклана торган азык (икмәк, ит, яшелчәләр һ. б.) составында да бар, кием тегү өчен материал булып хезмәт итәләр, төрле ягулыклар барлыкка китерәләр. Органик матдәләрне без дару, буягычлар, ашлыкларны корткычлардан саклау чарасы һ. б. сыйфатында файдаланабыз. Органик матдәләрнең барысы да диярлек янучан һәм җылытканда җиңел таркалалар. Яндырганда [[күмер тудыргыч]] (IV) {{comment|әчемәсе|оксиды}} хасил булудан яки кыздырганда матдәнең күмерләнүеннән аның [[органик кушылмалар]] рәтенә керүен бик җиңел белергә мөмкин. Органик һәм органик булмаган матдәләр арасында кискен чик юк. [[Күмер тудыргыч]] оксидлары, карбонат кислотасы, аның тозлары һәм кайбер башка матдәләр, үзләрендә [[күмер тудыргыч]] булуга карап, органик матдәләр рәтенә керергә тиеш булсалар да, үзлекләре ягыннан шундый типтагы органик булмаган матдәләргә якынрак торалар, һәм аларны, гадәттә, органик булмаган химиядә өйрәнәләр. ==Органик химиянең фән буларак тууы== Органик матдәләр белән кешеләр инде бик борынгы заманнардан бирле таныш. Безнең бик борынгы бабаларыбыз тукымаларны табигый буяулар белән буяганнар, ашамлык итеп үсемлек һәм терлек майларын, камыш шикәрен файдаланганнар, спиртлы сыеклыкларны әчетеп, серкә алганнар һ. б. Әмма [[күмер тудыргыч]] кушылмалары турындагы фән XIX гасырның беренче яртысында гына барлыкка килә. Моңа кадәр химиядә матдәләрне, килеп чыгуларына карап, өч төркемгә — минераль матдәләргә, үсемлек һәм хайван матдәләренә бүлеп йөрткәннәр һәм аларның һәркайсын аерым өйрәнгәннәр. Химик анализ методлары камилләшү белән, үсемлекләр һәм хайваннар барлыкка китергән матдәләр составында [[күмер тудыргыч]] булу ачыклана. Швеция химигы Я. Берцелиус (1807) тере организмнардан алынган матдәләрне — органик матдәләр, ә аларны өйрәнә торган фәнне органик химия дип атарга тәкъдим итә. == Шулай ук карарга мөмкин == * [[Николай Зинин|Николай Николаевич Зинин турында мәкалә]] * [[Александр Арбузов|Александр Ерминингельд улы Арбузов турында мәкалә]] * [[Александр Бутлеров|Александр Михаил улы Бутлеров турында мәкалә]] * [[Nikolay Zelinskiy|Николай Дмитрий улы Зелинский турында мәкалә]] == Чыганаклар == * Л.А. Цветков. Органик химия. 10-11 сыйныфлар өчен дәреслек. Казан: «Мәгариф», 2002. [[Төркем:Органик химия]] 9ic0yn7mlpyh5sbqi7qqnc6unvkwymk Сәләй Вәгыйзов 0 160384 3528295 3500685 2022-08-09T16:07:01Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сәләй Вәгыйзов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Сәләй Гататдин улы Вагыйзов | һөнәр = мөгаллим, мәгърифәтче | туу датасы = 24.10.1908 | туу җире = [[Татар Байтуганы]] авылы, [[Богырыслан өязе]], {{Туу җире|Самара губернасы|Самар өлкәсендә}}, [[Русия империясе]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = 5.10.2005 | үлем җире = [[Арча]] ш., [[Арча районы]], [[Татарстан]] | әти = | әни = | ир = | хатын = [[Рәмзия Вәлитова]] | балалар = [[ул]]ы Камил | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Вәгыйзов}} '''Сәләй Вәгыйзов''' (''балачактагы исем-фамилиясе'' Сөләйман Хәлиуллин) — педагог, татар балалары өчен «Әлифба» китабы авторы. [[Татарстанның атказанган укытучысы]]. ==Тәрҗемәи хәл== Сәләй Гататдин улы Вагыйзов [[1908 ел]]ның [[24 октябрь|24 октябрендә]] [[Самар губернасы]], [[Богырыслан өязе]] (''хәзерге'' [[Самар өлкәсе]] [[Камышлы районы]]) [[Татар Байтуганы]] авылында туа. Башлангыч белемен [[мәдрәсә]]дә ала. [[Камышлы (Камышлы районы)|Камышлы]]да Коммунистик яшьләр мәктәбендә укый. [[1921 ел]]да [[Богырыслан педагогия техникумы]]на укырга керә. Шул чорда шигырьләр яза башлый. [[1933 ел]]да [[Казан педагогия институты|Казанның педагогия институты]]нда филология факультетында укый башлый. Институтны бетергәч, аспирантурада калдырала. Шуннан соң [[Арча педагогия училищесы]]на эшкә чыкырыла. [[Бөек Ватан сугышы|Ватан сугышы]] башлангач, фронтка китә. [[Харковь]] янында булганда чолганышка эләгә һәм әсирлеккә алына. Аннан [[АКШ]] гаскәриләре коткара. Туган иленә кайткач, Печора лагерена озатыла. Әсирлектән [[1949 ел]]да гына азат ителә. Әсирлектән азат ителгәч, балалар тәрбияләү эшен дәвәм итә. Укытучы, мәгариф булегендә инспектор булып эшли башлый. [[Арча педагогия көллияте|Арча педагогия училищесында]] татар теле һәм әдәбиятын укыта, бу фәннәрне укыту методиксын өйрәтә. [[Рәсем:Әлифба. Вәлитова-Вагыйзов.jpg|150px|thumb|right|37 тапкыр дөнья күргән «Әлифба». Авторлар: [[Рәмзия Вәлитова|Р. Вәлитова]], С. Вагыйзов. Рәссамы - [[Иван Язынин|И. Язынин]]]] [[1960-еллар]]да беренче «[[Әлифба]]» китабын төзи башлый. [[1965 ел]]да «Әлифба» дөнья күрә. [[1986 ел]]да хатыны [[Рәмзия Вәлитова]] белән берлектә 6 яшьлек балалар өчен тагын бер «Әлифба» төзи. Аның «Башлангыч сыйныфта татар телен укыту методикасы» китабы «Лингводидактиканың ин зур казанышы» дигән бәя ала. Сәләй Вәгыйзов төзегән уку китаплары, татар теле дәреслекләре, «Рәсемле әлифба», «Кызыклы грамматика» китаплары, методик кулланмалар һ. б. дистәләгән еллар дәвамында хәзерге көнгә кадәр кулланыла. С. Г. Вагыйзов – [[Татарстанның атказанган укытучысы]], Русия Федерациясенең Халык мәгарифе отличнигы, Татарстанның Каюм Насыйри исемендәге премия лауреаты. Ушинский медале белән бүләкләнгән. == Сылтамалар == * [http://tnc-mo.ru/news/1605-v-sele-tatarskij-bajtugan-saratovskoj-oblasti-otkroyut-muzej-imeni-saleya-vagizova В селе Татарский Байтуган Камышлинского района Самарской области состоится презентация открытия дома-музея имени Салея Вагизова.] Татарский национальный центр Московской области{{ref-ru}} == Моны да карагыз == * [[«Әлифба» музее (Арча)|«Әлифба» музее]] ([[Арча]]) * [[Сәләй Вагыйзов музее]] == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{rq|image}} {{DEFAULTSORT:Вәгыйзов, Сәләй}} [[Төркем:Татар теле укытучылары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган укытучылары]] [[Төркем:Бөек Ватан сугышында әсир төшкән совет хәрбиләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] a8onnro64qq25s200dcn0r4uodlx0gt Фәрит Хөснуллин 0 163143 3528388 3502600 2022-08-09T18:13:20Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = ''Фәрит Хөснуллин'' | рәсем = Ф.Хөснуллин.jpg | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = Фәрит Хөснуллин | тулы исем = Фәрит Мөнәвир улы Хөснуллин | һөнәр = район башлыгы | туу датасы = 12.03.1963 | туу җире = {{Туу җире|Сарман районы|Сарман районында}} [[Сарман]] [[авыл]]ы | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байраклаштыру|Русия}} | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = Мөнәвир Фатыйх улы, ''ТАССР атказанган агрономы'' | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт | башка мәгълүмат = ТР I класслы дәүләт киңәшчесе ([[2003]]). }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Хөснуллин}} '''Фәрит Хөснуллин''' (Фәрит Мөнәвир улы Хөснуллин) – [[Татарстан]]ның [[Сарман районы]] башкарма комитеты җитәкчесе ([[2014 ел]]ның декабреннан). ТР I класслы дәүләт киңәшчесе чинында ([[2003]]). == Тәрҗемәи хәле == [[1963 ел]]ның 12 мартында [[ТАССР]] [[Сарман районы]] [[Сарман]] [[авыл]]ында туган. Әтисе – М.Ф.Хөснуллин – күмәк хуҗалык рәисе, [[Татарстан Республикасының Атказанган агрономы|ТАССР атказанган агрономы]]. «Инженер-механик» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт авыл хуҗалыгы институты]]н тәмамлый ([[1985]]). [[1986]]-[[1987 ел]]ларда [[әрме|хәрби хезмәт]] үтә. == Хезмәт баскычлары == [[Файл:Ф.Хөснуллин 1.jpg|250px|thumb|right|Ф.Хөснуллин ТР премьер-министры [[Илдар Халиков]] белән. [[2014]].]] * [[Карамалы (Сарман районы)|Карамалы]] № 5 механикалаштырылган колоннада инженер-геодезист ([[1985]]-[[1986]]) * [[Сарман]] механикалаштырылган сугару оешмасында баш [[инженер]] ([[1987]]-[[1992]]) * «Булгар-Лада» АҖ «[[Сарман]]» техник хезмәт күрсәтү станциясендә мастер ([[1992]]-[[1994]]) * «Петровская» агрофирмасының «1 Май» совхозы ([[Әлмәт районы]]) җитәкчесе ([[1994]]-[[1995]]) * [[Сарман районы]]нда «8 март», [[Муса Җәлил]] исемендәге күмәк хуҗалыклары җитәкчесе ([[1995]]-[[2003]]) * «Татарстан [[сөт]]е» ААҖ филиалы – «Сарман [[сөт]] заводы» директоры ([[2003]]-[[2005]]) * «Агрокөч» ЯАҖ «[[Сарман]]» агрофирмасының башкаручы директоры ([[2005]]-[[2007]]) * [[Сарман районы]] авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе җитәкчесе ([[2007]]-[[2014]]) == Район башлыгы == * 18.11.2014 - [[Сарман районы|Сарман муниципаль районы]] башкарма комитеты җитәкчесенең беренче урынбасары * 19.11.2014- [[Сарман районы|Сарман муниципаль районы]] башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы * 16.12.2014 - [[Сарман районы|Сарман муниципаль районы]] башкарма комитеты җитәкчесе<ref>[http://www.sarman-rt.ru/tt/component/k2/item/5654-rayonda-yaңa-җitәkche-bilgelәnde.html «Сарман» газетасы, 21.11.2014]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Гаилә хәле == Гаиләле, ике бала үстерә. == Сылтамалар == * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2014/11/19/103752/ Татарстанның Сарман районында җитәкчелек алмашынды] * [http://info.tatcenter.ru/whoiswho/15/2282/ ТР эшчәнлек үзәге сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305162534/http://info.tatcenter.ru/whoiswho/15/2282/ |date=2016-03-05 }} * [http://www.sarman-rt.ru/tt/component/k2/item/5654-rayonda-yaңa-җitәkche-bilgelәnde.html Районда яңа җитәкче билгеләнде] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305230659/http://sarman-rt.ru/tt/component/k2/item/5654-rayonda-ya%D2%A3a-%D2%97it%D3%99kche-bilgel%D3%99nde.html |date=2016-03-05 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Сарман районы җитәкчеләре}}{{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} {{DEFAULTSORT:Хөснуллин, Фәрит}} [[Төркем:Югары уку йортларын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Татарстанның дәүләт гражданлык хезмәткәрләре]] [[Төркем:Татарстанның I класслы дәүләт киңәшчеләре]] [[Төркем:Район башлыклары]] ghttpk002e28cjqk9op709tbux3xske Наил Мәһдиев 0 164876 3528364 2552971 2022-08-09T18:00:59Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = ''Наил Мәһдиев'' | рәсем = Н.Мәһдиев.jpg | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = <!—Наил Мәһдиев--> | рәсем язуы = Наил Мәһдиев | тулы исем = Наил Гамбәр улы Мәһдиев | һөнәр = инженер-механик, дәүләт хезмәткәре | туу датасы = 12.10.1959 | туу җире = {{туу җире|Татарстан|Татарстанда}}, {{туу җире|Бөгелмә|Бөгелмәдә}} | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байраклаштыру|Русия}} | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = кызы, улы | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Мәһдиев}} '''Наил Мәһдиев''' (Наил Гамбәр улы Мәһдиев) – дәүләт хезмәткәре, сәяси фәннәр кандидаты, полковник. [[Яр Чаллы]] шәһәре мэры ([[2014]]). == Тәрҗемәи хәле == [[1959 ел]]ның 12 октябрендә [[Бөгелмә]]дә туган. [[Ленинград]] урман техникасы академиясен «инженер-механик» белгечлеге буенча ([[1982]]) тәмамлаган. == Хезмәт юлы == * [[1982]] «Сергиноурман» ҖБ ([[Төмән өлкәсе]]). * [[1982]] «Татнефтегеофизика» ремонт-комплектлау конторасы инженеры ([[Бөгелмә]]), [[1984]] [[ВЛКСМ]] комитеты сәркатибе, механика-энергетика бүлеге башлыгы. * [[1986]] [[КПСС]] [[Бөгелмә]] райкомы идеология бүлеге мөдире. * [[1990]] [[Бөгелмә]] шәһәр башкарма комитеты рәисе беренче урынбасары, коммуналь хуҗалык буенча урынбасар. * [[1995]] [[Татарстан Дәүләт шурасы]] депутаты ([[Казан]]). * [[1996]] [[Бөгелмә]] берләштерелгән халык депутатлары шурасы рәисе, [[шәһәр]] һәм район башлыгы. * [[2010]] [[Татарстан]] [[Татарстан Республикасы Урман хуҗалыгы министрлыгы|урман хуҗалыгы министры]], [[Татарстан]] авыр атлетика федерациясе президенты. * [[2014]] [[Яр Чаллы]] шәһәре мэры.<ref>[http://info.tatcenter.ru/whoiswho/1/617/ Татарстан эшлекле үзәге сайтында]</ref> == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[2001]] Татарстанның атказанган коммуналь хуҗалык хезмәткәре * [[2001]] «Таткоммунэнерго» РПО атказанган хезмәткәре * «Хәрби бердәмлекне ныгыту өчен» (''За укрепление боевого содружества'') медале * «Канунга хезмәт иткән өчен» (''За службу Закону'') истәлек тамгасы * «Мәгарифтәге уңышлары өчен» (''За заслуги в образовании'') тамгасы * РФ МЧС тамгасы * РФ гомуми белем мактаулы хезмәткәре күкрәк тамгасы == Иҗтимагый эшчәнлеге == * [[Татарстан|Республика]] территориясендә яшел үсентеләрне киметмәү проблемасын чишү. * [[Саба районы]]нда 12 ''млн'' төп үсентегә исәпләнгән селекция-орлыкчылык үзәге төзү. * [[Чистай]]да, [[Албай]], Керәшен Казилесе, Ленино авылларында янгыннан зыян күргән чиркәүләрне яңадан төзү. * [[Кырым]]ның [[Бакчасарай районы]]нда «Дуслык» паркы төзү өчен үсентеләр алып бару. == Сылтамалар == [http://www.chelnyltd.ru/novosti/kto_takoy_nail_magdeev_ Кем ул Наил Мәһдиев?] == Моны да карагыз == [http://www.business-gazeta.ru/persons/352/ Мәһдиев турында язмалар] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 2 нче чакырылыш депутатлары (1999-2004)}} {{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 1 нче чакырылыш депутатлары (1995-1999)}} {{ТР урман хуҗалыгы министрлары}} {{Чаллы мэрлары}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} {{DEFAULTSORT:Мәһдиев, Наил}} [[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]] [[Төркем:Татарстанның урман хуҗалыгы министрлары]] [[Төркем:Мэрлар]] [[Төркем:Сәясәт фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Спорт федерациясе президентлары]] [[Төркем:Чаллы башлыклары]] ebbn8lh3jc37hpvkgg2bi3wowsz1gay Абрамиха (Смоленск өлкәсе) 0 165397 3528285 2058023 2022-08-09T13:55:17Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Абрамиха|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 37| lat_sec = 56 | lon_deg = 34| lon_min = 4| lon_sec = 5 | CoordAddon = type:city(3)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район/Шәһәр округы | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,07 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 3 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = 215225 | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Абрамиха}} '''Абрамиха''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 3 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 12 километрга көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 10 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора. Авылдан 14 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Новодугино (станция)|Новодугино]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-13 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Абрамиха (Смоленская область) }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} ry89aoyf6tuemowaqtiy9kok1xxn9ir Адуевщина 0 165408 3528288 2388101 2022-08-09T14:31:05Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Адуевщина|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 27| lat_sec = 31 | lon_deg = 33| lon_min = 56| lon_sec = 30 | CoordAddon = type:city(0)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район/Шәһәр округы | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,15 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 0 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} '''Адуевщина''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык яшәми ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 28 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 21 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора, [[Людовня]] елга ярында. Авылдан 24 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Т.п. 232-нче км]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-14 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Адуевщина }} <!-- Халык яшәми.--> == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} 8hfka3w6dbp43ff6blenj06ntzvp21i Александровское (Новодугино районы) 0 165409 3528314 2883539 2022-08-09T16:20:49Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Александровское|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 25| lat_sec = 51 | lon_deg = 33| lon_min = 54| lon_sec = 29 | CoordAddon = type:city(24)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район/Шәһәр округы | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,71 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 24 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Александровское}} '''Александровское''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 24 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 32 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 23 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора, [[Лужня (елга)|Лужня]] елга ярында. Авылдан 26 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Т.п. 232-нче км]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-14 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Александровское (Новодугинский район) }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} i1hup81schj42c38sg9m6e9egs27ze1 Бабинка (Смоленск өлкәсе) 0 165411 3528415 2050568 2022-08-09T20:08:07Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Бабинка|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 36| lat_sec = 54 | lon_deg = 34| lon_min = 7| lon_sec = 38 | CoordAddon = type:city(0)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,01 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 0 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Бабинка}} '''Бабинка''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — кеше юк ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 10 километрга көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 7 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора. Авылдан 11 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Новодугино (станция)|Новодугино]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-14 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Бабинка (Смоленская область) }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} qvi3ai4zj1j2lqd8w5yw6qo54kbbn5w Боково (Смоленск өлкәсе) 0 165416 3528425 2050567 2022-08-10T00:30:44Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Боково|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 35| lat_sec = 46 | lon_deg = 34| lon_min = 9| lon_sec = 19 | CoordAddon = type:city(7)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,17 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 7 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Боково}} '''Боково''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 7 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 8 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 7 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора, [[Вазуза (елга)|Вазуза]] елга уң ярында. Авылдан 10 километрга төньяк-көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Новодугино (станция)|Новодугино]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-14 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Боково (Смоленская область) }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} tk72kayhgu3i3psiyxb9uibv1x83sw2 Брюхачиха 0 165417 3528431 2050566 2022-08-10T02:54:05Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Брюхачиха|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 32| lat_sec = 17 | lon_deg = 34| lon_min = 4| lon_sec = 40 | CoordAddon = type:city(13)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,15 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 13 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Брюхачиха}} '''Брюхачиха''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 13 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 16 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 10 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора, [[Слуя]] елга ярында. Авылдан 15 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Т.п. 219-нчы км]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-14 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Брюхачиха }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} thr4a77la6585c8uwo2ornzvmxc8f8d Варварино (Смоленск өлкәсе) 0 165424 3528433 2050565 2022-08-10T07:26:58Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Варварино|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 31| lat_sec = 59 | lon_deg = 33| lon_min = 54| lon_sec = 17 | CoordAddon = type:city(6)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 1,13 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 6 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Варварино}} '''Варварино''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 6 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 26 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 20 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора, [[Соловка]] елга ярында. Авылдан 26 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Т.п. 219-нчы км]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-15 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Варварино (Смоленск өлкәсе) }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} 3cb4qrfnrzpiv8j8d3uqsa3h1ldxb6o Воейково (Смоленск өлкәсе) 0 165426 3528469 2871631 2022-08-10T11:09:50Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия|Воейково|Авыл | халәт = | татар исеме = | рус исеме = | чын исем = | герб = | байрак = | lat_deg = 55| lat_min = 31| lat_sec = 35 | lon_deg = 34| lon_min = 0| lon_sec = 18 | CoordAddon = type:city(25)_region:RU | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район | район = Новодугино районы | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = 0,68 | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = 25 | исәп елы = 2007 | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт }} {{мәгънәләр|Воейково}} '''Воейково''' — [[Русия]]нең [[Смоленск өлкәсе]] [[Смоленск өлкәсенең Новодугино районы|Новодугино районы]] составына керүче [[авыл]]ы. [[Извеково авыл җирлеге]] составына керә. Халык саны — 25 кеше ([[2007 ел]]). Өлкәнең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Новодугино]]дан 20 километрга көньяк-көнбатыштарак урнашкан, {{Табличка дороги|Иске Смоленск юлы|Р134 «Иске Смоленск юлы»|#0090ff|white|-}} автоюлыннан 15 километрга көнбатыштарак [[Смоленск]] — [[Дорогобуж]] — [[Вязьма]] — [[Зубцов]] юлында тора. Авылдан 19 километрга көнчыгышырак [[Вязьма]] — [[Ржев]] сызыгында [[Новодугино (станция)|Новодугино]] тимер юлы станциясе урнашкан. == Тарих == [[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, [[1941 ел]]ның октябрь аенда, авылны фашист гаскәрләре басып алалар, кире [[1943 ел]]ның мартынды азат ителә.<ref>{{Citation |title=Смоленск өлкәсен азат итү./Смоленск өлкәсе энциклопедиясе |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-15 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref> == Халык == {{ Халык саны | Воейково }} == Климат == Биредә климат уртача-континенталь. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK|Объект={{PAGENAME}}}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Извеково авыл җирлеге (Смоленск)}} [[Төркем:Новодугино районы торак пунктлар]] {{Smol-geo-stub}} ji3o0j8dgs4hs8o5i45lfsrxq1yynoy Воробьевка (Смоленск өлкәсе) 0 165475 3528470 2621946 2022-08-10T11:44:00Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ ТП-Русия | халәт = | татар исеме = Воробьевка | рус исеме = Воробьевка | чын исем = Воробьевка | герб = | байрак = | lat_deg = 54| lat_min = 20| lat_sec = 2 | lon_deg = 33| lon_min = 21| lon_sec = 51 | CoordAddon = | CoordScale = | төбәк харитасы зурлыгы = | район харитасы зурлыгы = | төбәк = Смоленск өлкәсе | төбәк җәдвәлдә = | район төре = Муниципаль район/Шәһәр округы | район = | район җәдвәлдә = | җирлек төре = Авыл җирлеге/Шәһәр җирлеге | җирлек = | җирлек җәдвәлдә = | эчке бүленеш = | башлык = | нигезләнү елы = | беренче язма искә алу = | элекке исемнәр = | халәт бирле = | мәйдан = | ТП үзәге биеклеге = | халык саны = | исәп елы = | тыгызлык = | агломерация = | милли состав = | дини состав = | этнохороним = | почта индексы = | почта индекслары = | телефон коды = | санлы идентификатор = | Commons та төркем = | сайт = }} {{Мәгънәләр|Воробьевка}} '''Воробьевка''' ({{lang-ru|Воробьевка}}) — [[Русия]]дә [[Смоленск өлкәсе]]нең [[Рославль районы]]нда урнашкан авыл. [[2013 ел]]да яшәүчеләр саны юклыгы билгеле. Өлкәнең көньяк өлешендә Рославльдан төньяк-көнчыгышта 52 км ераклыкта урнашкан. Авылдан 23 км төньяктарак Смоленск — Сухиничи линиясендә Жегловка тимер юл станциясе урнашкан. == Тарих == Авылны Гитлер гаскәрләре [[Бөек Ватан сугышы]] барышында [[1941 ел]]ның август аенда басып алалар, [[1943 ел]]ның сентябрендә авыл азат ителә<ref>{{Citation |title=Освобождение Смоленщины./Энциклопедия Смоленской области |url=http://www.admin-smolensk.ru/~websprav/history/raion/book/-Ov-.htm |access-date=2015-02-07 |archive-date=2016-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827132942/http://websprav.admin-smolensk.ru/history/raion/book/-Ov-.htm |dead-url=yes }}</ref>. == Халык == Авылда бүген кешеләр инде яшәми. === Күренекле кешеләр === Авылда Советлар Берлеге Каһарманы [[Михаил Добрынин]] туган. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Әлифба буенча торак пунктлар]] [[Төркем:Рославль районы торак пунктлары]] 5hvus31223c7oenkf5jk88dgwx4fkiw Şanxay xezmättäşlek oyışması 0 168454 3528287 3086418 2022-08-09T14:02:40Z Frhdkazan 3171 /* Oyışma äğzaları */ width 200 + [[File:Infobox ASEAN flag.svg|20px]] [[Könyaq-Könçığış Aziä däwlätläre berläşmäse|ASEAN]] wikitext text/x-wiki {{Карточка |имя = |стиль_тела = |класс_тела = vcard |название = {{{над_карточкой|}}} |вверху = Şañxay xezmättäşlek oyışması |стиль_вверху = text-align:center; background-color:{{#if:{{{background_color|}}}|{{{background_color}}}|#AFD6FF}}; border:solid 1px #a9a9a9; color:{{#if:{{{цвет_названия|}}}|{{{цвет_названия}}}|#000000}}; |класс_вверху = fn org |вверху2 = {{{альтернативное|Шанхайская организация сотрудничества<br/>上海合作组织/Shànghǎi Hézuò Zǔzhī}}} |стиль_вверху2 = |класс_вверху2 = fn org |изображение = {{wikidata/p154|{{{логотип|}}}|size={{{ширина_логотипа|300px}}}}} |стиль_изображения = |класс_изображения = logo |подпись = {{{подпись|}}} |стиль_подписи = |стиль_заголовков = {{{стиль_заголовков|}}} |стиль_меток = font-weight:normal; |стиль_текста = {{{стиль_текста|}}} |текст1 = {{Форматирование изображения|{{{карта1|SCO_(orthographic_projection).svg}}}|{{#if:{{{ширина_карты1|}}}|{{{ширина_карты1}}}|270px}} }} |текст2 = {{{легенда1|}}} |текст3 = {{Форматирование изображения|{{{карта2|}}}|{{#if:{{{ширина_карты2|}}}|{{{ширина_карты2}}}|270px}} }} |текст4 = {{{легенда2|}}} |метка5 = <span style="font-weight:bold;">Членство:</span> |текст5 = {{{членство|}}} |метка6 = <span style="font-weight:bold;">{{{тип_центра|Административный центр}}}:</span> |текст6 = {{{центр|}}} |класс6 = adr |метка7 = <span style="font-weight:bold;">Тип организации:</span> |текст7 = {{{тип|}}} |метка8 = <span style="font-weight:bold;">Räsmi tellär:</span> |текст8 = urıs tele, qıtay tele |заголовок10 = {{#if:{{{должность_руководителя1|}}}{{{имя_руководителя1|}}}{{{должность_руководителя2|}}}{{{имя_руководителя2|}}}{{{должность_руководителя3|}}}{{{имя_руководителя3|}}}{{{должность_руководителя4|}}}{{{имя_руководителя4|}}}{{{должность_руководителя5|}}}{{{имя_руководителя5|}}}{{{должность_руководителя6|}}}{{{имя_руководителя6|}}}{{{должность_руководителя7|}}}{{{имя_руководителя7|}}}{{{должность_руководителя8|}}}{{{имя_руководителя8|}}}{{{должность_руководителя9|}}}{{{имя_руководителя9|}}}{{{должность_руководителя10|}}}{{{имя_руководителя10|}}}|Citäkçelär}} |метка11 = {{{должность_руководителя1|General särqätip}}} |текст11 = {{{имя_руководителя1|Dmitri Mezentsev}}} |заголовок20 = {{#if:{{{событие_основания1|}}}{{{дата_основания1|}}}{{{событие_основания2|}}}{{{дата_основания2|}}}{{{событие_основания3|}}}{{{дата_основания3|}}}{{{событие_основания4|}}}{{{дата_основания4|}}}{{{событие_основания5|}}}{{{дата_основания5|}}}{{{событие_основания6|}}}{{{дата_основания6|}}}|Nigezlängän}} |метка21 = {{{событие_основания1|15 iyün 2001}}} |метка41 = Xezmätkärlär sanı |текст41 = {{wikidata/p1128|{{{num_employees|{{{число сотрудников|}}}}}}}} |заголовок49 = {{wikidata/p856|{{{сайт|http://www.sectsco.org/}}}}} |стиль_внизу = text-align:center; background-color:{{#if:{{{background_color|}}}|{{{background_color}}}|#AFD6FF}}; border:solid 1px #a9a9a9; color:{{#if:{{{цвет_названия|}}}|{{{цвет_названия}}}|#000000}}; |внизу = {{#if:{{{викисклад|}}}|[[Commons:Category:{{{викисклад|Shanghai Cooperation Organisation}}}|{{color|{{#if:{{{цвет_названия|}}}|{{{цвет_названия}}}|#000000}}|{{PAGENAME}}}}]] на Викискладе|{{wikidata/p373|text={{color|{{#if:{{{цвет_названия|}}}|{{{цвет_названия}}}|#000000}}|{{PAGENAME}}}}|text_after=Wikicıyıntıqta}}}} }} '''Şanxay xezmättäşlek oyışması''' – 6 [[däwlät]]tän torğan ([[Qazaqstan]],  [[Qıtay]], [[Qırğızstan]], [[Räsäy]], [[Tacikstan]], [[Üzbäkstan|Uzbäkstan]]) subregional' xalıqara oyışma<ref>[http://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/SHANHASKAYA_ORGANIZATSIYA_SOTRUDNICHESTVA_SHOS.html Şanxay xezmättäşlek oyışması, ŞXO]</ref>. ŞXO illäreneñ ğömumi territoriäse 30 mln. km², yäki [[Awraziä]] territoriäseneñ 60%. Oyışmağa kerüçe illärneñ cıyılma demografik potensialı — [[Cir|planeta]] xalqınıñ dürttän ber öleşe<ref>{{Citation |title=BRICS |url=http://www.ufa2015.ru/brics/ |access-date=2015-05-22 |archive-date=2015-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150506030736/http://ufa2015.ru/brics/ |dead-url=yes }}</ref>. Oyışmanıñ töp maqsatları: totrıqlılıq, iminlek nığıtu, terrorizm, separatizm, ekstremizm, narkotrafikka qarşı köräş itü, iqtisadi, fänni, mädäni xezmättäşlek itü. [[1996]] yılda [[Şanxay]] şähärendä berençe kileşü tözelä, häm '''Şanxay bişlege''' barlıqqa kilä. [[2001]] yılda Şanxay şähärendä oyışmağa [[Üzbäkstan]] quşıla. == Oyışma äğzaları == {{columns|width=200px |col1 = <span style="background:#346733; width:6px; height:8px; margin:2px;">&nbsp;&nbsp;</span>'''İl-äğzalar''' * {{Байрак|Казакъстан}} [[Qazaqstan]] * {{Байрак|Кыргызстан}} [[Qırğızstan]] * {{Байрак|Кытай}} [[Qıtay]] * {{Байрак|Пакистан}} [[Pakstan]]<ref name=indpak/> * {{Байрак|Россия}} [[Räsäy]] * {{Байрак|Таҗикстан}} [[Tacikstan]] * {{Байрак|Үзбәкстан}} [[Üzbäkstan]] * {{Байрак|Һиндстан}} [[Hindstan]]<ref name="indpak">{{ref-en}} [http://www.thehindu.com/news/international/india-gets-full-membership-of-the-shanghai-cooperation-organisation-along-with-pakistan/article7407873.ece Tulı äğzälege İyül 2015 raslanğan, 2016 yılğa qadär räsmiläşterelüe kötelä]</ref> |col2 = <span style="background:#000080; width:6px; height:8px; margin:2px;">&nbsp;&nbsp;</span>'''İl-küzätüçelär''' * {{Байрак|Әфганстан}} [[Äfğanstan]] * {{Байрак|Белорусия}} [[Belarusiä]] * {{Байрак|Иран}} [[İran]] * {{Байрак|Монголия}} [[Mongoliä]] |col3 = <span style="background:#800080; width:6px; height:8px; margin:2px;">&nbsp;&nbsp;</span>''' «Dialog buyınça partnyor» statuslı illär''' * {{ARM-lat}} * {{AZE-lat}} * {{KHM-lat}} * {{NPL-lat}} * {{Байрак|Белорусия}} [[Belarusiä]] * {{Байрак|Төркия}} [[Törkiä]] * {{Байрак|Шри-Ланка}} [[Şri-Lanka]] |col4 = '''ŞXO däwlätläreneñ başlıqları samitlarına çaqıru alğan illär''' * {{Байрак|Төрекмәнстан}} [[Törekmänstan]] * {{Байрак|БДБ}} [[BDB]] * [[File:Infobox ASEAN flag.svg|20px]] [[Könyaq-Könçığış Aziä däwlätläre berläşmäse|ASEAN]] * {{Байрак|БМО}} [[BMO]] * {{EEU-lat}} * {{Байрак|АКШ}} [[AQŞ]] }} == ŞXO general särqätibläre == * Dmitriy Mezentsev ([[Räsäy]]). * [[2015]] yılnıñ iyülennän ŞXO general särqätibe — Räşit Olimov, [[Tacikstan]]nıñ [[Qıtay]]dağı ilçese<ref>[http://www.2shanbe.ru/novosti/tajikistan_news/obshhee_rt/rashid_olimov_ot_komsomola_do_kresla_generalnogo_sekretarja_shos/1-1-0-40463 «2shanbe.tj» sajtında]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Monı da qara == * [[ШХО саммиты|Şanxay xezmättäşlek oyışması sammitı]] == İskärmälär == <references /> [[Төркем:Әлифба буенча оешмалар]] [[Төркем:Халыкара оешмалар]] m1867tv1tmjl9qe2wlg5kukp7gojua0 Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы 0 168874 3528404 3483565 2022-08-09T18:48:19Z Frhdkazan 3171 яңарту wikitext text/x-wiki {{ҮК}}'''Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы''' (Бөтендөнья берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр халыкара оешмасы, {{lang-ru|Всемирная организация «Объединенные города и местные власти»}}) — ассоциацияләр, берлекләр, аерым муниципаль берәмлекләрнең ирекле халыкара оешмасы.<br/> Оешманың гамәлдәге президенты — [[Казан]] шәһәре мэры [[Илсур Метшин]] ({{RUS}}). [[Файл:Саммит.jpg|250px|thumb|right|[[Рабат]] ([[Марокко]]). [[2013]], 01-04 октябрь]] == Максаты == Җир шарында кешеләрнең җирле үзидарәгә булган хокукын эффектлы итеп тормышка ашыру. == Тарих == * [[2004 ел]]да оешкан. * [[Җир шары]]ндагы [[халык]]ның яртысының вәкиле булган меңнән артык [[шәһәр]] һәм ассоциациияне берләштерә. * [[Евразия]] бүлеге [[БДБ]] илләре һәм [[Монголия]]нең 100 дән артык [[шәһәр]]ен һәм җирле хакимиятләр берлеген эченә ала: [[Казан]], [[Самар]], [[Грозный]], [[Якутск]], [[Түбән Новгород]], [[Улан-Удэ]], [[Ханты-Мансийск]], [[Мәскәү]], [[Сембер]], [[Нарьян-Мар]], [[Угледар]], [[Арзамас]], [[Комрат]], [[Актау]], [[Түбән Кама]], [[Менделеевск]], [[Волгоград]], [[Бишкәк]], [[Ош]], [[Тирасполь]], [[Дүшәнбе]], [[Киров]], [[Ростов-на-Дону]], [[Владикавказ]], [[Чабаксар]], [[Иркутск]], [[Ставрополь]], [[Красноярск]], [[Пермь]], [[Хабарау]], [[Комсомольск-на-Амуре]], [[Салехард]], [[Магадан]], [[Ижау]], [[Махачкала]]. * Евразия бүлеген [[2006 ел]]дан [[Илсур Мәтшин]] ([[Казан]] [[мэр]]ы) җитәкли.<ref>2013 елда яңа срокка Евразия бүлеге җитәкчесе итеп сайлана</ref> * 3 елга 1 тапкыр [[Бөтендөнья мэрлар саммиты]] уздыра. == Җитәкче шурасы == * Оешманың югары җитәкче органы – Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасының бөтендөнья шурасы. * Шураны президент җитәкли. * Президент иптәшләре булып [[Казан]] [[мэр]]ы ([[Русия]]) [[Илсур Мәтшин|И.Р. Мәтшин]], [[Бордо]] [[мэр]]ы ([[Франса|Франция]]) Ален Жюппе, [[Кито]] [[мэр]]ы ([[Эквадор]]) Аугусто Баррера, [[Виктория]] [[мэр]]ы ([[Сейшел утраулары]] [[башкала]]сы) Жаклин Мэсташ-Бэль, [[Гуанчжоу]] [[мэр]]ы ([[Кытай]]) Чжан Гуаннин сайланган. * Вице-президент - Айсен Сергеевич Николаев, [[Якутск]] [[мэр]]ы. == Моны да карагыз == * [http://old.kzn.ru/tat/news/show/57489 2016 елның июнь аенда Казанда “Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр” Бөтендөнья оешмасының Башкарма бюросы утырышы узачак] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305025159/http://old.kzn.ru/tat/news/show/57489 |date=2016-03-05 }} == Сылтамалар == * [http://www.e-gorod.ru/Documents/meropr/2013_10_1-4_marokko/marokko_2013_10_01-04_photogal.htm Халыкара башкалалар һәм эре шәһәрләр ассамблеясе рәсми сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160419230754/http://e-gorod.ru/Documents/meropr/2013_10_1-4_marokko/marokko_2013_10_01-04_photogal.htm |date=2016-04-19 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Халыкара мөнәсәбәтләр]] [[Төркем:Халыкара оешмалар]] 7ijodaj18hn23n6umpi1inzotqzqmoc Tatarica (журнал) 0 169285 3528279 3501422 2022-08-09T12:32:28Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{ Журнал | исем = Tatarica | оригиналь исем = | рәсем = | имза = | төр = фәнни | формат = | нигезләнде = 2013 | публикацияләр туктату = | бәя = | гамәлгә куючы = [[Казан дәүләт университеты|Казан (Идел буе) федераль университеты]] | нәшер итүче = | мөхәрир = | баш мөхәрир = [[Рәдиф Җамалетдинов]] | штат = | сәяси = | тел = [[татар теле|татар]], [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]] | тираж = | төп офис = Казан, Татарстан ур., 2 | ISSN = | веб-сайт = http://tatarica.kpfu.ru/ | язылу индексы = }} <small>{{мәгънәләр|Tatarica}}</small> <small>''Мәскәүдә нәшер ителүче «[[Российская татарика]]» журналы белән бутамаска.''</small> '''Tatarica''' – халыкара фәнни журнал. Казан (Идел буе) федераль университетының филология һәм мәдәниятара бәйләнешләр институты тарафыннан нәшер ителә.<br/> Баш мөхәррире – [[Рәдиф Җамалетдинов]], ''филология фәннәре докторы, [[Казан дәүләт университеты|КФУ]]ның филология һәм мәдәниятара бәйләнешләр институты директоры.'' [[Файл:TATARICA (журнал).jpg|250px|thumb|right|Tatarica журналының логотибы]] == Тарих == [[2013 ел]]дан [[Казан дәүләт университеты|Казан (Идел буе) федераль университеты]]ның багучылар (''попечительләр'') шурасы карары нигезендә нәшер ителә башлый. Беренче саны Татарстан президенты [[Рөстәм Миңнеханов|Р.Н. Миңнеханов]] кереш сүзе белән ачыла. Елга 2 саны әзерләнә. == Халыкара мөхәрририят шурасы == * Абдулла Аббас (''[[Кытай]]'') * Кадрия Бәдретдин (''[[Финляндия]]'') * Кирхнер Марк (''[[Алмания]]'') * Мостафа Өнәр (''[[Төркия]]'') * Айшә-Азадә Рорлих (''[[АКШ]]'') * [[Роальд Сәгъдиев]] (''[[АКШ]]'') * [[Рәшит Сюняев]] (''[[Алмания]]'') * Шамил Сүнәев (''[[АКШ]]'') * [[Тәхсин Җәмил]] (''[[Румыния]]'') * Рөстәм Хаҗипов (''[[Франция]]'') * Гриф Хәйруллин (''[[Казакъстан]]'') * [[Юлай Шамил угълы]] (''[[АКШ]]'') * Якачы Али (''[[Төркия]]'') * Генрих Янковский (''[[Польша]]'') == Бүлекләре == {| border="1" |Тел ||Әдәбият |- |Тарих һәм җәмгыять ||Мәдәният, шәхес һәм мәгариф |- |PERSONALIA ||Бәяләмә һәм күзәтүләр |- |Төрки дөнья фәнни хроникасы |} Һәрбер бүлекнең үз мөхәрририяте бар. == Басманың теле == [[Татар теле|Татар]] һәм [[рус теле]]ндә язылган мәкаләләр, [[инглиз теле]]нә аннотация белән, оригиналда бирелә. Кайбер язмалар инглиз телендә урнаштырыла<ref>{{Citation |title=«Без формата» сайтында |url=http://kazan.bezformata.ru/listnews/radif-zamaletdinov-zhurnal-tatarica/17891810/ |access-date=2015-07-13 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304185506/http://kazan.bezformata.ru/listnews/radif-zamaletdinov-zhurnal-tatarica/17891810/ |dead-url=yes }}</ref>. == Сылтамалар == * [http://kpfu.ru/science/nauchnye-izdaniya/httpkpfuruphilology-culturezhurnal-39tatarica39 Журнал турында Казан дәүләт университеты сайтында] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151101043028/http://kpfu.ru/science/nauchnye-izdaniya/httpkpfuruphilology-culturezhurnal-39tatarica39 |date=2015-11-01 }} * [http://kazan.bezformata.ru/listnews/radif-zamaletdinov-zhurnal-tatarica/17891810/ Рәдиф Җамалетдинов: «Журнал татар теле белемендә брәнд булырга тиеш»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304185506/http://kazan.bezformata.ru/listnews/radif-zamaletdinov-zhurnal-tatarica/17891810/ |date=2016-03-04 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Татарстан журналлары]] [[Төркем:Татарча журналлар]] [[Төркем:Фәнни журналлар]] 6pl8uuwvvepn56b01elqutq0gh6godr Альфа-таркалыш 0 174988 3528270 2874721 2022-08-09T12:07:12Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[Файл:Alpha Decay.svg|300px|мини|уңда|Атом төшенең альфа-таркалышы]] '''Альфа-таркалыш''' - төшнең радиоактив таркалышы төре, аның нәтиҗәсендә [[Сихерле саннар (физика)|ике тапкыр сихерле]] [[гелий]] төше [[Гелий|<sup>4</sup>He]] - [[альфа-кисәкчек]] таратыла, төшнең [[масса саны]] 4 кә, ә [[атом саны]] 2 гә киметелә. ==Тасвир== [[Файл:Alfa beta gamma radiation.svg|300px|мини|уңда|Төрле нурланышларның куркынычлыгы: <br>'''Альфа-кисәкчекләр''' бер '''табак [[кәгазь]]''' белән тоткарланалар <br>'''Бета-кисәкчекләр''' берничә миллиметр калынлыклы '''табак [[әлүмин]]''' белән тоткарланалар <br>'''[[Гамма-нурланыш]]''' иң начар итеп тоткарлана, тик берничә сантиметр калынлыклы '''табак [[кургаш]]''' белән бераз зәгыйфьләнә.]] Төп халәтеннән тик шактый авыр төшнең альфа-таркалышы күзәтелә, мәсәлән [[радий]]-226 яки [[Уран (химик элемент)|уран]]-238 төшләрендә. [[Нуклидлар җәдвәле]]ндә альфа радиоактив төшләр 52 ([[теллур]]) атом саныннан һәм 106-110 масса саныннан башлап хасил булалар, ә 82 зуррак атом санында һәм 200 зуррак масса санында барлык нуклидлар диярлек альфа-радиоактив булалар. [[Табигать]]тә альфа-радиоактивлык берничә элементта күзәтелә: [[неодим]]-144, [[самарий]]-147, самарий-148, [[европий]]-151, [[гадолиний]]-152, [[гафний]]-174, [[вольфрам]]-180, [[осмий]]-186, [[агалтын]]-190, [[висмут]]-209, [[торий]]-232, [[Уран (химик элемент)|уран]]-235, уран-238. Төшнең югары тәэсирләнгән халәтләре альфа-таркалышы җиңел нуклидларда күзәтелә, мәсәлән [[литий]]-7. Төштә альфа-кисәкчек [[туннель эффекты]] ярдәмендә кулон киртәсе аша таратыла, шуңа күрә альфа-таркалыш квант процессы була. Туннель эффекты барьер биеклеге белән экспонента сыман арта, шуңа күрә альфа-актив төшләрнең [[ярымтаркалу периоды]] альфа-кисәкчекләрнең энергиясе кимүе белән экспоненциаль рәвештә арта бара. Бу '''Гейгер-Нэттол кануны''' дип йөртелә: <math>\lg{T_{1/2}} = \frac {a} {\sqrt{E}} + b</math> биредә<ref>[http://nuclphys.sinp.msu.ru/mirrors/radioact.html С. Г. Кадменский. Радиоактивность атомных ядер: история, результаты, новейшие достижения. 1999 г.]</ref>: * <math>E</math> — альфа-кисәкчекнең энергиясе * <math>T_{1/2}</math> — радиоактив төшләрнең [[ярымтаркалу периоды]] * <math>a</math>, <math>b</math> — константалар Альфа-кисәкчекнең энергиясе 2 МэВ кечерәк булган очракта, альфа-актив төшләрнең [[яшәү вакыты]] [[Галәмнең яше]]ннән зуррак була. Шуңа күрә [[церий]] төшеннән авыррак элементлар бу каналда таркала алсалар да, тик аз санлы элементларның шундый таркалышы табылган. Альфа-кисәкчекнең очып китү тизлеге 9400 км/с ([[неодим]] изотопы <sup>144</sup>Nd) бирле 23700 км/с ([[полоний]] изотопы <sup>212m</sup>Po) кадәр була. Гомуми очракта альфа-таркалышның формуласы болай күренә: <center> <math> \ ^{A}_{Z}{\rm{X}} \rightarrow ^{A-4}_{Z-2}{\rm{Y}} + \alpha \ (^4_2 {\rm{He}}) </math> </center> Мәсәлән, [[Уран (химик элемент)|Уран]]-238 <sup>238</sup>U альфа-таркалышы: <center> <math> \ ^{238}_{92}{\rm{U}} \rightarrow ^{234}_{90}{\rm{Th}} + \alpha \ (^4_2 {\rm{He}}) </math> </center> [[1899]] британ галиме [[Эрнест Резерфорд]] беренче тапкыр альфа-таркалыш таба. [[Георгий Гамов]] таркалышның беренче теориясен эшкәртә. ==Сәламәтлеккә зыян== Альфа-кисәкчекләр шактый авыр һәм уңай коргылы булып, матдәдә ерак таркала алмыйлар, энергиясен тиз югалталар, кечкенә күләмдә нурланышның энергиясе чыгарыла, шуңа күрә нурланышның чыганагы организм эченә эләккән очракта, [[күзәнәк]]ләргә зур зыян китерелә. Тышкы альфа-нурланыш зарарсыз диярлек, чөнки һаваның берничә сантиметры яки табак кәгазь, эпидермисның нечкә катламы альфа-кисәкчекләрне тоткарлый. Ләкин альфа-нурланышның чыганагы организм эченә эләккән очракта, организм көчле радиоактив нурланышка дучар ителә, тере тукымаларда альфа-кисәкчек [[бета-кисәкчек]]кә караганда 20 тапкыр зуррак зыян китерә. Югары энергияле альфа-кисәкчекләрнең (15 МэВ) тышкы чыганагы да организмга зыян китерә ала. Мисал итеп, [[полоний]] организм эченә эләккәндә, альфа-кисәкчекләрне тарата, алар эчке органнарга зур зыян китерә һәм нәтиҗәдә үтерә, нәкъ шулай элекке [[КГБ]] хезмәткәре Литвиненко үтерелгән булгандыр. == Шулай ук карарга мөмкин == * [[Эрнест Резерфорд]] == Әдәбият == * Б. М. Яворский, А. А. Детлаф, А. К. Лебедев. Справочник по физике. — М.: «ОНИКС», «Мир и Образование», 2006. — 1056 с. — 7 000 экз. — ISBN 5-488-00330-4. * Соловьёв В.Г. Теория атомного ядра: Квазичастицы и фононы. — Энергоатомиздат, 1989. — С. 103, 111, 112, 123, 138, 147, 208, 274, 288. — 304 с. — ISBN 5-283-03914-5. * К. Манолов, В. Тютюнник Биография атома. — М.: Мир, 1984. — 246 с. — 50 000 экз. * Griffiths, David J. (1987) Introduction to Elementary Particles, Wiley, John & Sons, Inc. ISBN 0-471-60386-4 * A. Lesov. The Weak Force: From Fermi to Feynman. — Thesis, University of South Carolina, 2009. * D.A. Bromley (2000). Gauge Theory of Weak Interactions. Springer. ISBN 3-540-67672-4. * G.D. Coughlan, J.E. Dodd, B.M. Gripaios (2006). The Ideas of Particle Physics: An Introduction for Scientists (3rd ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-67775-2. * W. N. Cottingham; D. A. Greenwood (1986, 2001). An introduction to nuclear physics (2 ed.). Cambridge University Press. p.&nbsp;30. ISBN 978-0-521-65733-4. [[Төркем:Фундаменталь тәэсир итешүләр]] [[Төркем:Элементар кисәкчәләр физикасы]] [[Төркем:Квант механикасы]] [[Төркем:Радиоактивлык]] p63ori7u5yr9291jyulj5fiedjo6lvi Арча педагогика көллияте 0 175338 3528322 3088102 2022-08-09T16:31:40Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Көллият кәртечкәсе | исем = Арча педагогика көллияте | сокращение = | оригинал = {{lang-ru|Арский педагогический колледж}} | элеккеге = Педагогик курслар (''[[1920]]-[[1930]]'')<br/>Арча агропедагогия техникумы (''[[1930]]-[[1937]]'')<br/>[[Арча педагогия училищесы]] (''[[1937]]-[[1992]]'') | нигезләнгән = [[1920]] | ябылган = | реорганизован = | год реорганизации = | тип = | студенты = | преподаватели = | шәһәр = {{Байрак|Россия}}{{Байрак|Татарстан}} [[Арча]] | адрес = 422000, [[Татарстан]],<br/> [[Арча]] шәһәре,<br/> Вәгыйзовлар ур., 14. | сайт = [https://edu.tatar.ru/arsk/page956635.htm/page957950.htm сайт] | логотип = | Награды = |lat_dir =N|lat_deg =|lat_min =|lat_sec = |lon_dir =E|lon_deg =|lon_min =|lon_sec = }} [[Файл:Арча ПК.jpg|250px|thumb|right|Көллият бинасы]] '''Арча педагогика көллияте''', [[Габдулла Тукай]] исемендәге Арча педагогика көллияте, {{lang-ru|Арский педагогический колледж имени Габдуллы Тукая}} — [[1920 ел]]дан [[Казан губернасы]] [[Арча кантоны]] (''[[1920 ел]]ның [[27 май|27 маеннан]] [[Татарстан АССР]], [[1990 ел]]ның [[30 август]]ыннан [[Татарстан]]'') [[Арча]] [[шәһәр]]ендә эшләп килүче, Татарстан фән һәм мәгариф министрлыгы карамагындагы урта махсус һөнәри белем бирүче дәүләт {{comment|автоном|автоном}} белем бирү оешмасы.<br/> [[Каюм Насыйри премиясе]] лауреаты (''[[2007]]'').<br/> Көллият директоры — Наил Габдрахманов, [[2013 ел]]дан Гөлнара Гарипова. == Тарих == [[Файл:Әлифба музее 1.jpg|200px|thumb|right|Көллият алдында [[Әлифба]]га һәйкәл]] * [[1920 ел]]да [[Казан өязе]] [[Арча кантоны]]ның [[рус]] һәм [[татар]] мәктәпләре өчен яңа төр совет мөгаллимнәре әзерләү максатында [[Иске Йорт (Арча районы)|Иске Йорт]] авылы мөгаллиме Якупов башлангычы белән тизләтелгән (2-3 айлык) '''педагогик курслар''' ачыла. * [[1930 ел]]ның [[24 июнь|24 июнендә]] әлеге курслар җирлегендә ТАССР мәгариф халык комиссариаты күрсәтмәсе нигезендә '''Арча агропедагогия техникумы''' ачыла. Уку йортына 7 сыйныф белемле яшьләрне алалар<ref>[http://arsk.tatarstan.ru/rus/about/istoria.htm Арча районы тарихы]</ref>. * [[1937 ел]]да техникум '''педагогия училищесы''' итеп үзгәртелә. Башлангыч сыйныф укытучылары һәм өлкән пионер {{comment|әйдәманнары|вожатыйлары}} әзерләү буенча махсуслаша. * [[1946 ел]]ның 26 [[февраль|26 февралендә]] [[ТАССР]] {{comment|ХКШ|Халык Комиссарлары шурасы}} һәм [[КПСС|РКП (б]]) [[КПССның Татарстан өлкә комитеты|Татарстан өлкә комитеты]]ның бердәм 117 нче санлы карары нигезендә уку йортына татар халык шагыйре [[Габдулла Тукай]] исеме бирелә. * [[1967 ел]]дан педагог-оештыручылар, балалар оешмалары әйдәманнары һәм балаларның буш вакытын оештыручылар әзерләү буенча өстәмә белем дә бирелә. * [[1992 ел]]дан '''Арча педагогия көллияте'''<ref>Приказ Министерства образования Российской Федерации от 07.06.1995 N 295</ref>. * [[2014 ел]]ның [[гыйнвар]]ыннан '''Казан арты милли кадрлар әзерләү үзәге''' статусы бирелә<ref>[https://edu.tatar.ru/upload/images/files/%D0%9E%20%D1%81%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8%20%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2.pdf Татарстан мәгариф һәм фән министрлыгы боерыгы № 265/14 27.01.2014]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Кызыклы факт == [[Файл:Әлифба музее.jpg|200px|thumb|right|«[[Әлифба]] музее»ннан күренеш]] Көллияттә дөньяда уникаль булган дәүләт [[«Әлифба» музее (Арча)|«Әлифба» музее]] ачылган. Музей Бөтенроссия музейлар ресстрына кертелгән. Төп экспозициядә — 37 мәртәбә нәшер ителгән [[татар]] «[[Әлифба]]»сы һәм аны төзүчеләр [[Сәләй Вәгыйзов]], [[Рәмзия Вәлитова]] турында мәгълүмат. Музейда 200 дән артык төрле милләт әлифбалары үрнәкләре җыелган<ref>[http://www.museum.ru/M2783 Әлифба музее]</ref><ref>[http://komanda-k.ru/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD/%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4-%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA Күчмәннәр командасы сайты]</ref>. == Белгечлекләр == * Башлангыч сыйныфларда укыту * Мәктәпкәчә тәрбия * Физик тәрбия * Музыка белеме * Компьютер системаларында программалаштыру == Уку йортын тәмамлаучылар == Нигез салынганнан бирле, уку йорты 16 меңнән артык башлангыч сыйныфлар укытучысы әзерләп чыгарган. * [[Олег Исаев]] — очучы, майор, РФ каһарманы (''вафатыннан соң''). * [[Лотфулла Мусин]] — Социалистик Хезмәт Каһарманы. * [[Илсур Шәйхетдинов]] — Социалистик Хезмәт Каһарманы. * [[Мөхәммәт Мәһдиев]] — язучы, [[Тукай премиясе]] лауреаты (''[[1990]]''). * [[Гариф Ахунов]] — язучы, [[Тукай премиясе]] лауреаты (''[[197]]3''). * [[Фәрваз Миңнуллин]] — язучы, [[ТАССР атказанган мәдәният хезмәткәре]] (''[[1982]]''). * [[Гөлчәчәк Галиева]] — язучы. * [[Флёра Тарханова]] — шагыйрә, тәрҗемәче. * [[Сания Әхмәтҗанова]] — шагыйрә. * [[Риф Хәйретдинов]] — тарих фәннәре докторы. * [[Сәгыйть Исәнбаев]] — әдәбият галиме. * [[Самат Шакир]] — язучы. * [[Хәнәфи Бәдигый]] — язучы. * [[Равил Галиәхмәтов]] — РСФСР атказанган укытучысы. * [[Газиз Нәбиуллин]] — язучы. * [[Фәрит Шәрифуллин]] — [[Татарстанның атказанган укытучысы]]. * [[Флера Саттарова]] — тарих фәннәре докторы, профессор. * [[Мәрьям Хәсәнова]] — педагогика фәннәре кандидаты, профессор. * [[Яхъя Халитов]] — язучы, тәрҗемәче, РСФСР атказанган мәдәният хезмәткәре. * [[Кәмәрия Хәмидуллина]] — Татарстанның атказанган укытучысы. * [[Дания Әхмәтова]] — педагогика фәннәре докторы, профессор. * [[Роза Садыйкова]] — икътисад фәннәре докторы, профессор. * [[Илдар Ситдыйков]] — медицина фәннәре докторы, профессор. * [[Валентин Беркутов]] — педагогика фәннәре докторы, профессор. * [[Гаптрәүф Нуриев]] — филология фәннәре докторы, профессор. * [[Лилия Хәмитова]] — эстрада җырчысы. * [[Раяз Фасихов]] — эстрада җырчысы. [[2011 ел]]да «Иман» продюсерлык үзәге көллият тарихына багышланган «Ягымлы кычыткан» ({{lang-ru|Ласковая крапива}}) фильмы төшергән (реж. Николай Морозов)<ref>[http://www.tatar-inform.ru/news/2011/03/30/263904/?font=normal Татар-информ, 30.03.2011]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://edu.tatar.ru/arsk/page956635.htm/page957950.htm Көллиятнең «Татарстанның электрон мәгарифе» порталындагы сәхифәсе] == Моны да карагыз == * [[Сәләй Вәгыйзов]] * [[Рәмзия Вәлитова]] {{Татарстан мәгарифе}} [[Төркем:Татарстан урта һөнәри уку йортлары]] [[Төркем:Педагогика көллиятләре]] [[Төркем:Арча педагогия укуханәсен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Арча районы уку йортлары]] [[Төркем:Шәхесләр:Арча]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] tb2ly2n5axzgoayrk5quno3utitq2sv Флёра Сафиуллина 0 176427 3528302 3517451 2022-08-09T16:16:26Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Флёра Сафиуллина | рәсем = Ф.С.Сафиуллинаа.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = Ф.С. Сафиуллина (''1938-2011'') | тулы исем = Флёра Садрый кызы Сафиуллина | һөнәр = татар теле белгече, мөгаллим | туу датасы = 24.05.1938 | туу җире = [[ТАССР]] [[Ворошилов районы (Татарстан АССР)|Ворошилов районы]] ''({{туу җире|Тукай районы|Тукай районында}})'' [[Теләнче-Тамак]] авылы | гражданлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = татар | үлем датасы = 06.12.2011 | үлем җире = [[РФ]], [[ТР]], {{үлем җире|Казан|Казанда}} | әти = [[Садрый Сафиуллин]] | әни = Маһруй (Сафиуллина) | ир = | хатын = Биҗан Ситдыйков | балалар =''кызы'' Фәридә,<br/> ''улы'' Булат | кул кую = | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] (''[[2001]]'') | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{фш|Сафиуллина}} '''Флёра Сафиуллина''', Флёра Садрый кызы Сафиуллина, {{lang-ru|Сафиуллина Флёра Садриевна}} (''[[1938]]―[[2011]])'' — галимә, татар теле белгече, филология фәннәре докторы (''[[2000]]''), [[Казан дәүләт университеты]] (''хәзер'' КФУ) профессоры (''[[1997]]''), гамәли тел белеме һәм тәрҗемәчелек кафедрасы мөдире. [[Татарстанның атказанган укытучысы]] (''[[1993]]''). [[Каюм Насыйри премиясе]] лауреаты (''[[2001]]''). Халыкара төрки академиясенең хакыйкый әгъзасы (''[[1997]]''). [[Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе]] (''[[2004]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1938 ел]]ның [[24 май|24 маенда]] [[ТАССР]] [[Ворошилов районы (Татарстан АССР)|Ворошилов районы]] (''[[1959 ел]]дан [[Сарман районы|Сарман]], [[Чаллы районы|Чаллы]], [[Тукай районы|Тукай]] районнарына кергән'') [[Теләнче-Тамак]] [[авыл]]ында туган. Әтисе — [[КПСС|фирка]] эшлеклесе, әнисе — укытучы булып эшли. Әтисе партия эшлеклесе булу сәбәпле, Сафиуллиннар гаиләсенә бер районнан икенче районга күчеп йөрергә туры килә. [[Теләнче-Тамак|Туган авылында]] 8 еллык мәктәпне, [[Чүриле районы]] (''[[1956 ел]]дан [[Арча районы]]'') [[Яңа Чүриле]] урта мәктәбен, [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультеты татар теле һәм әдәбияты бүлеген бик яхшыга тәмамлаган (''[[1960]]'').<br/> [[Мирфатыйх Зәкиев|М.З. Зәкиевның]] фәнни җитәкчелегендә «''Хәзерге татар телендә сүз тәртибе''» темасына кандидатлык (''[[1966]]''), «''Татар әдәби теленең синтаксик төзелеше үсеше (ХХ гасыр)''» темасына докторлык (''[[2000]]'') диссертацияләре яклаган. == Хезмәт юлы == [[Казан дәүләт университеты]]нда: * [[1960]]-[[1961]] лаборант. * [[1961]]-[[1962]] ассистент. * [[1965]]-[[1992]] татар теле кафедрасы ассистенты, доценты. * [[1992]]-[[2011]] чит телле даирәдә татар теле кафедрасы мөдире<ref>[http://fajdali.narod.ru/f-safiullina.htm Әдипләр сайтында]</ref>. [[1993]], [[1995 ел]]ларда Берлинның азат университетында (''[[Алмания]]'') алман студентларын татар теленә өйрәтә.<br/> [[1996 ел]]да [[Финляндия]] татарларының ислам җәмгыяте чакыруы буенча хәзерге татар әдәби теле нормалары буенча лекцияләр укый. == Фәнни эшчәнлеге == Флёра Садрый кызы бик күп укытучыларның, язучы, мөхәррир, журналистларның, тәрҗемәчеләрнең, галимнәрнең укытучысы, остазы. Шигърият, матур әдәбият аша грамматиканы яраттырган, синтаксис, тел белеме, чагыштырма грамматика, тел тарихы кебек үзенчәлекле фәннәр буенча студентларга лекцияләр укыган, синтаксисны грамматиканың патшасы дип инандырган галим ул<ref>[http://edutatar.ru/blog/tatartele/539.html Телче галим — горурлыгыбыз]</ref>.<br/> 40 еллык фәнни эшчәнлек вакытында [[татар теле]] белеменә караган өч йөздән артык фәнни, методик хезмәтләр авторы<ref>[http://intertat.ru/tt/milli-tt/item/1373-professor-flera-safiullina-arabyizdan-kitte.html Интертат.ру сайтында]{{Deadlink|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, 100 дән артык монография, дәреслек, 10 сүзлек язган.<br/> [[1992 ел]]дан башлап, чит телле даирәдә татар теле кафедрасында 10 фән кандидаты әзерли.<br/> [[Төрки телләр]], диалектология һәм компьютер лингвистикасы мәсьәләләренә багышланган халыкара конференцияләрдә катнаша һәм чыгыш ясый: [[Сәмәрканд]] (''[[1966]]''), [[Ереван]] (''[[1973]]''), [[Алматы]] (''[[1976]]''), [[Ташкәнт]] (''[[1980]]''), [[Уфа]] (''[[1982]]''), [[Ашхабад]] (''[[1985]]''), [[Казан]] (''[[1972]], [[1980]], [[1985]], [[1989]], [[1995]], [[1996]]'').<br/> Чит илләрдән ([[АКШ]], [[Алмания]], [[Бөекбритания]], [[Швейцария]], [[Япония]], [[Кытай]], [[Монголия]] һ. б.) килгән студентларга (барысы 30 кеше) татар телен укыта. == Фәнни кыйбласы == * Татар теле синтаксисы * Татар теле лексикологиясе * [[Татар теле|Татар]] һәм [[Рус теле|рус]] телләренең чагыштырма грамматикасы * Лексикография * Чит телле даирәдә татар теленә өйрәтү методикасы * Мәктәпләр һәм вузлар өчен хәзерге татар теле дәреслекләрен төзү == Хезмәтләре == {{Hider|title = ''Хезмәтләре''|title-style = text-align: left; color: black; background-color: lavender; font-weight: bold; |content-style = color: black; background-color: ghostwhite; text-align: left; |hidden=1 |content = # Татар телендә сүз тәртибе. Казан: ТКН, 1974. # Татар сөйләм теленең синтаксисы. Казан: КДУ, 1978. # Сүз - иясе белән йөри. Казан: ТКН, 1985. # Тел белеменә кереш. I, II кисәк. Казан: КДУ, 1987. # Антонимнар сүзлеге. Казан: Хәтер, 1989. # Совет чорында татар әдәби теленең синтаксик төзелеше үсеше (''гади җөмлә''). Казан: КДУ, 1990. # Татарский язык: Самоучитель. Казан: ТКН, 1991 (''икенче басма'' 1992). # Текст төзелеше. Югары уку йортлары өчен дәреслек-кулланма. Казан: КДУ, 1993. # Хәзерге татар әдәби теле. Педагогия училищелары, колледжлар, гимназияләр өчен дәреслек. Казан: Мәгариф, 1994 (''яңа басмасы'' 2002) (''автордаш'' – [[Мирфатыйх Зәкиев|М.З. Зәкиев]]). # Карманный татарско-русский и русско-татарский словарь. Казан: ТКН, 1997. # Татарский язык: Интенсивный курс. Казан: Хәтер, 1998 (''икенче басма'' 1999). (''автордаш'' - [[Кадрия Фәтхуллова|К.С. Фәтхуллова]]). # Хәзерге татар әдәби теле. Лексикология. Югары уку йортлары өчен. Казан: Хәтер, 1999. # Тел гыйлеменә кереш. Югары уку йортларының филология факультеты студентлары өчен дәреслек (''икенче басма''). Казан: ТаРИХ, 2001. # Хәзерге татар әдәби теле. Югары hәм урта уку йортлары өчен дәреслек. Казан: Мәгариф, 2002 (''автордаш'' М.З. Зәкиев). # Татар теленә өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре. Казан: Хәтер, 2001. # Татарско-русский фразеологический словарь. Казан: Мәгариф, 2001. }} == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[1993]] ― [[Татарстанның атказанган укытучысы]] * [[2000]] ― «2000 нче ел хатын-кызы» * [[2001]] ― [[Каюм Насыйри премиясе]] — дәреслекләр һәм уку ярдәмлекләре төзегән өчен. * [[2004]] ― [[Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе]] == Хәтер == * [[2015 ел]]дан башлап, [[Нурмый Шәрипов]] исемендәге [[Теләнче-Тамак]] урта мәктәбендә «Флёра Сафиуллина укулары» ({{lang-ru|Чтения Флёры Сафиуллиной}}) регион фәнни-гамәли конференциясе уздырыла. * Казан университетында – ярты гасыр. Казан: Ихлас, 2013 (''истәлекләр җыентыгы''). == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.tataroved.ru/nauka/centers/tatfak/kaf1/zavo/ Төрек-татар дөньясы сайты] * [http://tukay.tatarstan.ru/rus/flera-safiullina-professor-zasluzhenniy-uchitel.htm Тукай районының күренекле шәхесләре] * [http://belem.ru/node/3533 Ф.С. Сафиуллина Белем.ру сайтында] * [http://rt-online.ru/p-rubr-obsh-9144/ Сафиуллина Флера Садриевна] {{DEFAULTSORT:Сафиуллина, Флёра}} [[Төркем:Вуз укытучылары]] [[Төркем:Профессорлар]] [[Төркем:Татар теле галимнәре]] [[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Филология фәннәре докторлары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган укытучылары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] jp5mdnqkpuidh01k1uh1pogclwjktv4 Термотөш реакциясе 0 176699 3528275 3528259 2022-08-09T12:12:26Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карарга мөмкин */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Deuterium-tritium fusion.svg|300px|мини|уңда|Дейтерий-тритий берләшү реакциясе]] [[Файл:Animated D-T fusion.gif|300px|мини|уңда|Дейтерий-тритий термотөш реакциясе]] '''Термотөш реакциясе''' яки '''термотөш синтезы''' — җиңел [[атом]] төшләре җылылык хәрәкәтенең [[кинетик энергия]]се исәбенә яңа авыррак төшкә берләшүе реакциясе. [[Файл:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|300px|мини|уңда|[[Кояш]]ның энергиясе күбесенчә термотөш синтезы исәбенә чыгарыла]] ==Тасвир== [[Файл:Fusion in the Sun.svg|300px|мини|уңда|[[Протон]]-[[протон]] термотөш реакцияләре [[Кояш]]та өстенлек итә]] Термотөш реакциясе булсын өчен баштагы [[атом]] төшләре үзара [[Кулон законы|электростатик этелү көче]] - Кулон барьерын җиңәргә тиеш. Шуның өчен баштагы төшләрнең зур [[кинетик энергия]]се булырга тиеш. Кинетик теория буенча матдәнең микрокисәкчекләрнең ([[атом]]нар, [[молекула]]лар, ионнар) кинетик энергиясе [[температура]]га туры килә. Шуңа күрә матдәне җылытканда, микрокисәкчекләрнең кинетик энергиясе арта һәм термотөш реакциясе хасил була. Атом төшләре уңай тамгалы [[Электр коргылары|коргы]]га ия. Зур ераклыкта уңай коргы [[электрон]]нар тарафыннан экранлана. Ләкин ике төш берләшсен өчен алар [[көчле тәэсир итешү]] эш иткән арада якынлаша тиеш. Шушы аралык төшнең чагыштырмача зурлыгына тиң һәм атомның зурлыгыннан шактый ким. Бу ераклыкта [[электрон сүрүләре]] төшнең уңай коргыларын экранламый инде һәм төшләр бик электростатик этеләләр. Төшләр электростатик этелү көчләреннән өстенлек алып һәм бер-берсенә якынлашып зур кинетик энергиягә ия булырга тиеш. Бу энергия якынча 0,7 МэВ тәшкил итә һәм һәр төшкә 0,35 МэВ энергия туры килә. Плазма температурасы 2*10<sup>9</sup> булганда, кисәкчекләрнең уртача кинетик энергиясе 0,35 МэВ тәшкил итә. Ләкин [[температура]] байтак түбәнрәк булса да, аерым кисәкчекләрнең энергиясе 0,35 МэВ ка җитә ала, чөнки плазмада кисәкчекләр [[Максвелл — Больцман бүленеше|Максвелча бүленәләр]]. Аннан башка кисәкчекләр потенциаль барьерны [[туннель эффекты]] ярдәмендә үтәләр. Шуңа күрә кайбер термотөш реакцияләре температура берничә миллион градус тәшкил иткәндә дә пәйда булуы мөмкин. ==Дейтерий-Тритий== [[Дейтерий]]-[[тритий]] берләшү реакциясен башласын өчен потенциаль барьер '''0,1 МэВ''' тәшкил итә. [[Сутуар]] ионлашу энергиясе нибары 13 эВ. Шуңа күрә термотөш реакциясендә катнашучы матдә тулысынча ионлашкан плазма була. 0,1 МэВ ка туры килүче температура якынча 10<sup>9</sup>К тәшкил итә ==Мөһим термотөш реакцияләре== '''Зур кисеме белән мөһим термотөш реакцияләре:''' {| |- |width="50px"|(1)||D||+||T |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||(3.5 MeV) | +||&nbsp;||n||(14.1 MeV)||&nbsp; |- |(2)||D||+||D |→||&nbsp;||T||(1.01 MeV) | +||&nbsp;||p||(3.02 MeV) |&nbsp;||&nbsp;||||width="50px"|&nbsp;||(50 %) |- |(3)||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp; |→||&nbsp;||<sup>3</sup>He||(0.82 MeV) | +||&nbsp;||n||(2.45 MeV) |&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||(50 %) |- |(4)||D||+||<sup>3</sup>He |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||(3.6 MeV) | +||&nbsp;||p||(14.7 MeV) |- |(5)||T||+||T |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||&nbsp; | +||2&nbsp;||n||+ 11.3 MeV |- |(6)||{{sup|3}}He||+||{{sup|3}}He |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||&nbsp; | +||2&nbsp;||p||&nbsp; |- |(7)||{{sup|3}}He||+||T |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||&nbsp; | +||&nbsp;||p||&nbsp; | +||n||+ 12.1 MeV||&nbsp;||(51 %) |- |(8)||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp; |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||(4.8 MeV) | +||&nbsp;||D||(9.5 MeV) |&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||(43 %) |- |(9)||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp; |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||(0.5 MeV) | +||&nbsp;||n||(1.9 MeV) | +||p||(11.9 MeV)||&nbsp;||(6 %) |- |(10)||D ||+||{{sup|6}}Li |→||2&nbsp;||{{sup|4}}He<ref>Это суммарная запись топливного цикла DT реакции с воспроизводством T через Li</ref>||+ 22.4 MeV - |- |(11)||p ||+||{{sup|6}}Li |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||(1.7 MeV) | +||&nbsp;||{{sup|3}}He||(2.3 MeV)- |- |(12)||{{sup|3}}He||+||{{sup|6}}Li |→||2&nbsp;||{{sup|4}}He||&nbsp; | +||&nbsp;||p||+ 16.9 MeV |- |(13)||p||+||{{sup|11}}B |→||3&nbsp;||{{sup|4}}He||+ 8.7 MeV |- |(14)||n||+||{{sup|6}}Li |→||&nbsp;||{{sup|4}}He||&nbsp;||+||&nbsp;||T||+ 4.8 MeV |} Термотөш реакциясе [[плазма]]га тискәре коргылы [[мюон]]нар кушу ярдәмендә җиңелрәк бара. Мюоннар µ<sup>−</sup> термотөш ягулыгы белән тәэсир иткәндә мезомолекулалар булдыралар, анда төшләр арасындагы ераклык ким, шуңа күрә синтез җиңелрәк бара. ==Кулланылу== Термотөш реакцияләре энергиянең чиксез чыганагы буларак кулланырга була, мәсәлән [[идарә ителешле термотөш синтезы]] технологиясендә, ләкин заманча технологик мөмкинлекләр сәнәгый масштабта идарә ителешле термотөш синтезын кулланырга бирми. Идарә ителешсез термотөш реакциясе [[термотөш коралы]]нда кулланылган. [[1952]] елда [[АКШ]]та, [[1953]] елда [[СССР|ССРБ]]да [[термотөш коралы]] сынап каралган. [[Төш коралы]]ннан аермалы буларак [[термотөш коралы]]ның егәрлеге чиксез диярлек, тик төш коргысы микъдарына бәйле. Хәзерге вакытта [[Алмания]]дә ''Wendelstein 7-X'' дигән термотөш реакторы сынап карала. == Әдәбият == *Бартоломей Г. Г., Байбаков В. Д., Алхутов М. С., Бать Г. А. Основы теории и методы расчета ядерных энергетических реакторов. — М.: Энергоатомиздат, 1982. — 512 с. *Тимеркәев Б.А., Галимов Д.Г., Даутов Г.Ю. "Физика" (җылылык нурланышы, квант физикасы, физик статистика, каты җисем физикасы, атом төше физикасы). Нәшрият: КДТУ нәшрияты, 2002 ел. *И.Н. Бекман ЯДЕРНАЯ ФИЗИКА. Лекция 21. ЯДЕРНЫЕ РЕАКЦИИ В ТЕРМОЯДЕРНОМ СИНТЕЗЕ *Камерон И. Ядерные реакторы. — М.: Энергоатомиздат, 1987. — 320 с. *Климов А.Н. Ядерная физика и ядерные реакторы. — М.: Энергоатомиздат, 1985. — 352 с. *К. Н. Мухин. Экспериментальная ядерная физика. — 5-е изд. — М.: Энергоатомиздат, 1993. — Т. 1. Физика атомного ядра. Ч. I. Свойства нуклонов, ядер и радиоактивных излучений. — 376 с. — ISBN 5-283-04080-1. *К. Н. Мухин. Экспериментальная ядерная физика. — 5-е изд. — М.: Энергоатомиздат, 1993. — Т. 1. Физика атомного ядра. Ч. II. Ядерные взаимодействия. — 320 с. — ISBN 5-283-04081-X. *Cyriel Wagemans. The Nuclear Fission Process. — 1-е изд. — CRC Press, 1991. — 608 p. — ISBN 978-0849354342. == Шулай ук карарга мөмкин == * [[Андрей Сахаров|Андрей Дмитрий улы Сахаров турында мәкалә]] {{Атом-төш технологияләре}} [[Төркем:Квант механикасы]] [[Төркем:Төш реакцияләре]] [[Төркем:Төш физикасы]] [[Төркем:Химия]] 0lu2scp7kqxlq5r3k2ukdfg9z0rqzzi Төркем:Пермь крае мәчетләре 14 177139 3528458 3482050 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Пермь крае]] [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] 12s3d23j4twp24sfs1fm8ixhs50r3kr Мирас (журнал) 0 178435 3528333 3117468 2022-08-09T17:00:06Z Әмир 15082 калып өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} {{ Журнал | исем = Мирас | оригиналь исем = | рәсем = [[Файл:Мирас.JPG|250px]] | имза = | төр = Фәнни-популяр, әдәби-нәфис һәм документаль журнал | формат = | нигезләнде = 1991 | публикацияләр туктату = 2009 | бәя = | гамәлгә куючы = иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]] | нәшер итүче = | мөхәрир = | баш мөхәрир = [[Миңнәхмәт Сәхапов]] | штат = | сәяси = | тел = [[татар теле]] | тираж = | төп офис = [[Казан]], Чистай ур., 5 | ISSN = | веб-сайт = | язылу индексы = }} [[Файл:Мирас 1.JPG|250px|thumb|right|Журналның 1998 елгы 12 нче саны]] '''«Мирас» журналы''' — айлык Бөтендөнья татарларының халыкара фәнни-популяр, иҗтимагый-сәяси һәм әдәби-нәфис академик журналы. Казанда 1991-2009 елларда чыгып килгән. «Мирас» журналы 1991 елда иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]]нең матди ярдәме белән чыга башлый. [[Миңнәхмәт Сәхапов]] журналның редакция советы рәисе һәм баш мөхәррире итеп раслана. 1994 елда аның наширлеге-мөхәррирлегендә нәниләр өчен татар һәм рус телләрендә «Сабыйга» исемле төсле рәсемле журналга нигез салына. Укучылар, галим-голәма арасында абруй казанган «Мирас» журналы, [[ЮНЕСКО]] һәм [[ТӨРКСОЙ]] кебек халыкара оешмаларның реестрына теркәлеп, халыкара әһәмияткә ия булган үзенчәлекле милли-рухи һәм мәдәни-интеллектуаль басма статусын алды. Даими рубрикалары: «Милли мәгариф», «Халык иҗаты», «Шигърият», «Тарихи мирас», «Сәяси мирас», «Археологик мирас», «Сәнгать белеме мирасы», «Борынгы бабаларыбыз тарихы», «[[Алтын Урда]] тарихы», «[[Казан ханлыгы]] тарихы», «[[Төрки халыклар]] дөньясы», «Мирас» энциклопедиясе, «Мирас» [[почта]]сы» һ.б. Журнал битләрендә татар халкының тарихи-мәдәни мирасы истәлекләре басыла, аларны саклау һәм өйрәнүнең мөһим мәсьәләләре тикшерелә. Журнал татар халкының, Русиянең башка халыкларының мәдәни мирасын пропагандалау буенча зур эш башкара, җәмгыятьнең рухи-әхлакый нигезен булдыру һәм үстерүдә катнаша. «Мирас»та атаклы язучы һәм публицистларның мәкаләләре басыла, журнал белән Татарстан, РФ һәм чит илләр галимнәре, мәдәният эшлеклеләре хезмәттәшлек итә. 1992 дә редакция [[Кол Гали исемендәге Халыкара бүләк]] булдыра. 2010 да чыгудан туктый. 2012 дән «Чын мирас», 2014 тән «[[Безнең мирас (журнал)|Безнең мирас]]» булып чыга башлый<ref>[http://tatarile.org/maglumat/tt/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%C2%AB%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%81%C2%BB «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. “Мирас” журналының авырлыклары 2009 елның 6-7-нче саннарында “Барбаросс” инкыйразы” исемле яңа тарихи драма басылып чыккач башлана. Бу әсәрне “Мирас” журналы мөхәррире Әхмәт Сәхапов һәм драматург [[Эсфир Яһүдин]] иҗат иткәннәр. Драма каһарманы итеп әсәргә кертелгән [[Адольф Һитлер]]ның патриот шагыйрь буларак танылган Муса Җәлилне кабул итү күренеше кайсыбер әдәбиятчыларда ризасызлык уятты. Алар тырышлыгы белән югары даирәләрдә ыгы-зыгы куптарыла. [[Муса Җәлил]]нең Мәскәүдәге гаиләсе шикаяте буенча баш мөхәрриргә җинаять эше кузгатыла. Баш мөхәррирне [[Татарстан язучылар оешмасы]]ннан чыгаралар.<ref>[http://rustemzaripov.blogspot.ru/2012/ Рөстәм Зарипов блогы] {{ref-ru}}</ref> [[Татмедиа]] оешмасы журналны бюджет финаславыннан читләштерә.<ref>[http://beznen.ru/basma/2009-37/kem-cingen-kem-satkan/ Кем җиңгән, кем саткан?]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} ==Чыганаклар== * [http://tatarile.org/maglumat/tt/мәкалә/«мирас» Татар энциклопедиясе. Т.4. Казан, 2014.]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.sptatar.ru/index.php?option=com_virtuemart&view=productdetails&virtuemart_product_id=527&virtuemart_category_id=20&lang=ru Татарстан язучылар берлеге сайты]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Төркем:Татарча журналлар]] [[Төркем:Татарстан журналлары]] [[Төркем:2009 елда ябылган журналлар]] rme8r7tyzvgeh98hzta9hoy8k8cmty3 3528342 3528333 2022-08-09T17:26:03Z Әмир 15082 төркемдә үзгәртү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} {{ Журнал | исем = Мирас | оригиналь исем = | рәсем = [[Файл:Мирас.JPG|250px]] | имза = | төр = Фәнни-популяр, әдәби-нәфис һәм документаль журнал | формат = | нигезләнде = 1991 | публикацияләр туктату = 2009 | бәя = | гамәлгә куючы = иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]] | нәшер итүче = | мөхәрир = | баш мөхәрир = [[Миңнәхмәт Сәхапов]] | штат = | сәяси = | тел = [[татар теле]] | тираж = | төп офис = [[Казан]], Чистай ур., 5 | ISSN = | веб-сайт = | язылу индексы = }} [[Файл:Мирас 1.JPG|250px|thumb|right|Журналның 1998 елгы 12 нче саны]] '''«Мирас» журналы''' — айлык Бөтендөнья татарларының халыкара фәнни-популяр, иҗтимагый-сәяси һәм әдәби-нәфис академик журналы. Казанда 1991-2009 елларда чыгып килгән. «Мирас» журналы 1991 елда иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]]нең матди ярдәме белән чыга башлый. [[Миңнәхмәт Сәхапов]] журналның редакция советы рәисе һәм баш мөхәррире итеп раслана. 1994 елда аның наширлеге-мөхәррирлегендә нәниләр өчен татар һәм рус телләрендә «Сабыйга» исемле төсле рәсемле журналга нигез салына. Укучылар, галим-голәма арасында абруй казанган «Мирас» журналы, [[ЮНЕСКО]] һәм [[ТӨРКСОЙ]] кебек халыкара оешмаларның реестрына теркәлеп, халыкара әһәмияткә ия булган үзенчәлекле милли-рухи һәм мәдәни-интеллектуаль басма статусын алды. Даими рубрикалары: «Милли мәгариф», «Халык иҗаты», «Шигърият», «Тарихи мирас», «Сәяси мирас», «Археологик мирас», «Сәнгать белеме мирасы», «Борынгы бабаларыбыз тарихы», «[[Алтын Урда]] тарихы», «[[Казан ханлыгы]] тарихы», «[[Төрки халыклар]] дөньясы», «Мирас» энциклопедиясе, «Мирас» [[почта]]сы» һ.б. Журнал битләрендә татар халкының тарихи-мәдәни мирасы истәлекләре басыла, аларны саклау һәм өйрәнүнең мөһим мәсьәләләре тикшерелә. Журнал татар халкының, Русиянең башка халыкларының мәдәни мирасын пропагандалау буенча зур эш башкара, җәмгыятьнең рухи-әхлакый нигезен булдыру һәм үстерүдә катнаша. «Мирас»та атаклы язучы һәм публицистларның мәкаләләре басыла, журнал белән Татарстан, РФ һәм чит илләр галимнәре, мәдәният эшлеклеләре хезмәттәшлек итә. 1992 дә редакция [[Кол Гали исемендәге Халыкара бүләк]] булдыра. 2010 да чыгудан туктый. 2012 дән «Чын мирас», 2014 тән «[[Безнең мирас (журнал)|Безнең мирас]]» булып чыга башлый<ref>[http://tatarile.org/maglumat/tt/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%C2%AB%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%81%C2%BB «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. “Мирас” журналының авырлыклары 2009 елның 6-7-нче саннарында “Барбаросс” инкыйразы” исемле яңа тарихи драма басылып чыккач башлана. Бу әсәрне “Мирас” журналы мөхәррире Әхмәт Сәхапов һәм драматург [[Эсфир Яһүдин]] иҗат иткәннәр. Драма каһарманы итеп әсәргә кертелгән [[Адольф Һитлер]]ның патриот шагыйрь буларак танылган Муса Җәлилне кабул итү күренеше кайсыбер әдәбиятчыларда ризасызлык уятты. Алар тырышлыгы белән югары даирәләрдә ыгы-зыгы куптарыла. [[Муса Җәлил]]нең Мәскәүдәге гаиләсе шикаяте буенча баш мөхәрриргә җинаять эше кузгатыла. Баш мөхәррирне [[Татарстан язучылар оешмасы]]ннан чыгаралар.<ref>[http://rustemzaripov.blogspot.ru/2012/ Рөстәм Зарипов блогы] {{ref-ru}}</ref> [[Татмедиа]] оешмасы журналны бюджет финаславыннан читләштерә.<ref>[http://beznen.ru/basma/2009-37/kem-cingen-kem-satkan/ Кем җиңгән, кем саткан?]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} ==Чыганаклар== * [http://tatarile.org/maglumat/tt/мәкалә/«мирас» Татар энциклопедиясе. Т.4. Казан, 2014.]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.sptatar.ru/index.php?option=com_virtuemart&view=productdetails&virtuemart_product_id=527&virtuemart_category_id=20&lang=ru Татарстан язучылар берлеге сайты]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Төркем:Татарча журналлар]] [[Төркем:Татарстан журналлары]] [[Төркем:Ябылган журналлар]] 892lsu4ad0yskcwkyvy0q1e8uovhf3c 3528345 3528342 2022-08-09T17:29:54Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} {{ Журнал | исем = Мирас | оригиналь исем = | рәсем = [[Файл:Мирас.JPG|250px]] | имза = | төр = Фәнни-популяр, әдәби-нәфис һәм документаль журнал | формат = | нигезләнде = 1991 | публикацияләр туктату = 2009 | бәя = | гамәлгә куючы = иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]] | нәшер итүче = | мөхәрир = | баш мөхәрир = [[Миңнәхмәт Сәхапов]] | штат = | сәяси = | тел = [[татар теле]] | тираж = | төп офис = [[Казан]], Чистай ур., 5 | ISSN = | веб-сайт = | язылу индексы = }} [[Файл:Мирас 1.JPG|250px|thumb|right|Журналның 1998 елгы 12 нче саны]] '''«Мирас» журналы''' — айлык Бөтендөнья татарларының халыкара фәнни-популяр, иҗтимагый-сәяси һәм әдәби-нәфис академик журналы. Казанда 1991-2009 елларда чыгып килгән. «Мирас» журналы 1991 елда иҗтимагый-матди «Татар мирас фонды» һәм [[Түбәнкаманефтехим|Түбән Кама «Нефтехим» җитештерү берләшмәсе]]нең матди ярдәме белән чыга башлый. [[Миңнәхмәт Сәхапов]] журналның редакция советы рәисе һәм баш мөхәррире итеп раслана. 1994 елда аның наширлеге-мөхәррирлегендә нәниләр өчен татар һәм рус телләрендә «Сабыйга» исемле төсле рәсемле журналга нигез салына. Укучылар, галим-голәма арасында абруй казанган «Мирас» журналы, [[ЮНЕСКО]] һәм [[ТӨРКСОЙ]] кебек халыкара оешмаларның реестрына теркәлеп, халыкара әһәмияткә ия булган үзенчәлекле милли-рухи һәм мәдәни-интеллектуаль басма статусын алды. Даими рубрикалары: «Милли мәгариф», «Халык иҗаты», «Шигърият», «Тарихи мирас», «Сәяси мирас», «Археологик мирас», «Сәнгать белеме мирасы», «Борынгы бабаларыбыз тарихы», «[[Алтын Урда]] тарихы», «[[Казан ханлыгы]] тарихы», «[[Төрки халыклар]] дөньясы», «Мирас» энциклопедиясе, «Мирас» [[почта]]сы» һ.б. Журнал битләрендә татар халкының тарихи-мәдәни мирасы истәлекләре басыла, аларны саклау һәм өйрәнүнең мөһим мәсьәләләре тикшерелә. Журнал татар халкының, Русиянең башка халыкларының мәдәни мирасын пропагандалау буенча зур эш башкара, җәмгыятьнең рухи-әхлакый нигезен булдыру һәм үстерүдә катнаша. «Мирас»та атаклы язучы һәм публицистларның мәкаләләре басыла, журнал белән Татарстан, РФ һәм чит илләр галимнәре, мәдәният эшлеклеләре хезмәттәшлек итә. 1992 дә редакция [[Кол Гали исемендәге Халыкара бүләк]] булдыра. 2010 да чыгудан туктый. 2012 дән «Чын мирас», 2014 тән «[[Безнең мирас (журнал)|Безнең мирас]]» булып чыга башлый<ref>[http://tatarile.org/maglumat/tt/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%C2%AB%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%81%C2%BB «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. “Мирас” журналының авырлыклары 2009 елның 6-7-нче саннарында “Барбаросс” инкыйразы” исемле яңа тарихи драма басылып чыккач башлана. Бу әсәрне “Мирас” журналы мөхәррире Әхмәт Сәхапов һәм драматург [[Эсфир Яһүдин]] иҗат иткәннәр. Драма каһарманы итеп әсәргә кертелгән [[Адольф Һитлер]]ның патриот шагыйрь буларак танылган Муса Җәлилне кабул итү күренеше кайсыбер әдәбиятчыларда ризасызлык уятты. Алар тырышлыгы белән югары даирәләрдә ыгы-зыгы куптарыла. [[Муса Җәлил]]нең Мәскәүдәге гаиләсе шикаяте буенча баш мөхәрриргә җинаять эше кузгатыла. Баш мөхәррирне [[Татарстан язучылар оешмасы]]ннан чыгаралар.<ref>[http://rustemzaripov.blogspot.ru/2012/ Рөстәм Зарипов блогы] {{ref-ru}}</ref> [[Татмедиа]] оешмасы журналны бюджет финаславыннан читләштерә.<ref>[http://beznen.ru/basma/2009-37/kem-cingen-kem-satkan/ Кем җиңгән, кем саткан?]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} ==Чыганаклар== * [http://tatarile.org/maglumat/tt/мәкалә/«мирас» Татар энциклопедиясе. Т.4. Казан, 2014.]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.sptatar.ru/index.php?option=com_virtuemart&view=productdetails&virtuemart_product_id=527&virtuemart_category_id=20&lang=ru Татарстан язучылар берлеге сайты]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Төркем:Татарча журналлар]] [[Төркем:Татарстан журналлары]] [[Төркем:Ябылган журналлар]] [[Төркем:2009 елда чыгудан туктаган басмалар]] o3crfs8tayl3cn9ls2fa1odg0cyscvo Төркем:Башкортстан мәчетләре 14 179306 3528457 2129781 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Башкортстан]] [[Төркем:Башкортстан оешмалары]] hy7o07sacru3a2qqtt12qzmo6ml48gx Рәис Миңнеханов 0 180905 3528387 3077473 2022-08-09T18:12:57Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Рәис Миңнеханов | рәсем =Рәис_Миңнеханов.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Рәис Нургали улы Миңнеханов | һөнәр = район башлыгы | туу датасы = 08.06.1961 | туу җире = [[ТАССР]] {{туу җире|Саба районы|Саба районында}} Борчаклы Яз авылы | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байраклаштыру|Русия}} | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = Нургали Миңнехан улы (''[[1930 ел|1930]]-[[2001 ел|2001]]'') | әни = | ир = | хатын = | балалар = ике улы | бүләк һәм премияләр = {{Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале}} {{2 дәрәҗә "Ватан алдында казанышлары өчен" ордены}} | сайт = | башка мәгълүмат = }} <small>{{мәгънәләр|Миңнеханов}}</small> '''Рәис Миңнеханов''', Рәис Нургали улы Миңнеханов, {{lang-ru|Минниханов Раис Нургалиевич}} (''[[1961 ел]]ның [[8 июнь|8 июне]], [[ТАССР]], [[Саба районы]], Борчаклы Яз авылы'') — [[Саба районы]] хакиме (''[[1999 ел]]дан''), РФ атказанган мәгариф хезмәткәре (''[[1995 ел|1995]]''), [[ТР атказанган урманчысы]] (''[[1997 ел|1997]]''), авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты (''[[2002 ел|2002]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1961 ел]]ның [[8 июнь|8 июне]]ндә [[ТАССР]] (''[[1959 ел|1959]]-[[1991 ел]]ларда'' [[Саба районы]], ''[[1991 ел]]дан'' [[Теләче районы]]) [[Борчаклы Яз]] ({{lang-ru|Гороховое Поле}}) авылында туган. «''Урман хуҗалыгы {{comment|инженеры|инженеры}}''» белгечлеге буенча Мари политехника институтын тәмамлаган (''[[1983 ел|1983]]''). Авыл хуҗалыгы фәннәре кандидатлыгына диссертация яклаган (''[[2002 ел|2002]]''). * [[1983 ел|1983]]-[[1984 ел|1984]] [[Сабабаш]] урманчылыгы лесничие ярдәмчесе, урман әзерләү мастеры. * [[1984 ел|1984]]-[[1985 ел|1985]] [[Кукмара районы]] [[Лубиян]] тәҗрибә урман-утын эшкәртү заводы директоры в.б. * [[1985 ел|1985]]-[[1986 ел|1986]] [[Лубиян]] урман пункты башлыгы, [[Саба]] леспромхозының матди-техник тәэмин итү бүлеге башлыгы. * [[1986 ел|1986]]-[[1990 ел|1990]] [[Мишәбаш]] урманчылыгы лесничие. * [[1990 ел|1990]]-[[1999 ел|1999]] ТР урман хуҗалыгы министрлыгының [[Саба]] урман хуҗалыгы ({{lang-ru|лесхоз}}) директоры. * [[1999 ел]]ның [[март]]ыннан [[Саба районы]] администрациясе башлыгы. * [[2000 ел|2000]]-[[2004 ел|2004]] 2нче чакырылыш [[Татарстан Дәүләт Шурасы|ТР Дәүләт шурасы]] депутаты. * [[2006 ел]]дан «[[Саба районы|Саба муниципаль районы]]» муниципаль берәмлеге башлыгы. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[1995 ел|1995]] РФ атказанган мәгариф хезмәткәре * [[1997 ел|1997]] ТР атказанган урманчысы. * [[2005 ел|2005]] «Казанның меңьеллыгы истәлегенә» медале * [[2009 ел|2009]] 2 дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены]] == Гаиләсе == Хатыны, ике улы. * Абыйсы [[Рифкать Миңнеханов|Рифкать Нургали улы Миңнеханов]] (''[[1955 ел|1955]]'') - РФ ЭЭМ ТР буенча ЮХИДИ идарәсе башлыгы (''[[1997 ел|1997]]-[[2016 ел|2016]]''). * Абыйсы [[Рөстәм Миңнеханов|Рөстәм Нургали улы Миңнеханов]] (''[[1957 ел|1957]]'') – Татарстан президенты (''[[2010 ел]]дан''). == Чыганаклар == # Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0 == Сылтамалар == * [http://info.tatcenter.ru/article/162172/ TatCenter.ru интернет-порталы (ТР эшлекле үзәге)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160731231924/http://info.tatcenter.ru/article/162172/ |date=2016-07-31 }} * [http://saby.tatarstan.ru/tat/administer/glava.htm Саба районы рәсми сайты] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{DEFAULTSORT:Миңнеханов, Рәис}} [[Төркем:Идел буе дәүләт технология университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:РФ атказанган мәгариф хезмәткәрләре]] [[Төркем:ТР атказанган урманчылары]] [[Төркем:Авыл хуҗалыгы фәннәре кандидатлары]] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} kwr15kh2wtl7evh0d9lctz2tyakrc9h Васил Гайфуллин 0 191771 3528319 3090638 2022-08-09T16:27:42Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Васил Гайфуллин | рәсем = В.Г.Гайфуллин.jpg | рәсем_зурлыгы =200 | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Васил Габдулла улы Гайфуллин | һөнәр = педагог, галим, министр | туу датасы =23.03.1937 | туу җире = [[ТАССР]] {{туу җире|Мөслим районы|Мөслим районында}}, [[Югары Табын]] авылы | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = Тихния (Миргалимова), ''[[укытучы]]'' | балалар = ''кызы'' Лилия, ''табиб'',<br/> ''улы'' Айрат, ''юрист'' | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] (''[[2005 ел|2005]]'') | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Портал|Шәхесләр|Татарстан|Мәгариф|Сәясәт}} {{фш|Гайфуллин}} '''Васил Гайфуллин''', Васил (''Васыйл'') Габдулла улы Гайфуллин (''[[1937 ел]]ның [[23 март]]ы, [[ТАССР]], [[Мөслим районы]], [[Югары Табын]]'') — [[Татарстан]]ның дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе, галим. [[1990 ел|1990]]–[[1997 ел]]ларда ТАССР мәгариф министры (''1991 елдан'' [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан мәгариф министры]]). Педагогика фәннәре докторы (''[[Ленинград]], [[1990 ел|1990]]''). Профессор (''[[1992 ел|1992]]''). [[Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] (''[[2003 ел|2003]]''). РФ (''[[2004 ел|2004]]'') һәм [[ТАССР]] (''[[1987 ел|1987]]'') атказанган укытучысы. [[Каюм Насыйри исемендәге премия]] лауреаты (''[[2005 ел|2005]]''). РФ атказанган югары уку йорты хезмәткәре (''[[2007 ел|2007]]''). [[Бөтендөнья татар кәнгрисе|Бөтендөнья татар конгрессы]] башкарма комитеты әгъзасы (''[[1990 ел|1990]]-[[1997 ел|1997]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1937 ел]]ның [[23 март]]ында [[ТАССР]] [[Мөслим районы]] [[Югары Табын]] авылында туган. [[Югары Табын]] башлангыч, [[Түбән Табын]] җидееллык мәктәбен, [[Минзәлә педагогика көллияте|Минзәлә дәүләт педагогика укуханәсе]]н (''[[1955 ел|1955]], кызыл дипломга'') тәмамлаган. [[Ташлыяр (Мөслим районы)|Ташлыяр]] җидееллык мәктәбендә бер ел укыткан. «''Физика һәм җитештерү нигезләре укытучысы''» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт педагогия институты]]ның физика-математика факультетын ([[1961 ел|1961]]) тәмамлагач, [[1961 ел]]ның [[15 август]]ыннан [[Мөслим районы]] (''[[1962 ел|1962]]-[[1964 ел]]ларда'' [[Сарман районы]]) [[Мөслим (Мөслим районы)|Мөслим]] [[Мөслим лицее|урта мәктәбендә]] [[физика]] фәненнән укыта. [[1965 ел]]ның [[март]]ыннан [[Мөслим районы]] халык мәгарифе бүлеге мөдире итеп билгеләнә. [[1971 ел]]да А.И. Һерцен исемендәге Ленинград дәүләт педагогия институтының (''<small>[[:ru:Российский государственный педагогический университет имени А. И. Герцена|ru]]</small>'') физика укыту методикасы кафедрасына (''фәнни җитәкчесе профессор'' Е.В. Савелова) аспирантурага укырга керә. Аспирантурадан соң, [[Казан дәүләт педагогия институты]]ның (КДПИ) физика-математика факультетының физика кафедрасында ассистент булып эшли башлый. [[1980 ел|1980]]-[[1986 ел]]ларда [[Казан дәүләт педагогия институты]]ның мәктәп җитәкчеләренең белемен күтәрү факультеты ({{lang-ru|ФПКК ОНО}}) деканы. [[1986 ел]]дан КДПИның физика-математика факультеты деканы. [[1974 ел]]да «''Физиканы проблемалы укытуның методик нигезләре''» темасына кандидатлык, [[1990 ел]]да «''Физика дәресендә укучыга һөнәри юнәлеш бирү''» темасына педагогика фәннәре докторлыгына диссертация яклый. [[ел|1990]]–[[1997 ел]]ларда [[ТАССР]] (''1991 елдан'' [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан]]) [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|мәгариф министры]]. Бер үк вакытта, [[1993 ел|1993]]-[[1998 ел]]ларда КДПИның гомуми физика кафедрасы (''соңыннан'' физика укыту кафедрасы) мөдире. ТР мәгариф министры булып эшләгәндә, [[Татарстан]]да һәм, бигрәк тә, [[Казан]]да милли мәгарифне торгызуда зур хезмәт куя. [[1997 ел|1997]]-[[2005 ел]]ларда [[Татар дәүләт гуманитар институты]] (''[[1996 ел]]га кадәр көллият, [[2005 ел]]да [[ТДГПУ]]га кушыла'') ректоры<ref>{{Citation |title=Татар дәүләт гуманитар институты. ТР эшлекле үзәге сайты |url=http://info.tatcenter.ru/enterprises/1/454/ |access-date=2017-08-26 |archive-date=2017-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920011758/http://info.tatcenter.ru/enterprises/1/454/ |dead-url=yes }}</ref>. [[2006 ел|2006]]-[[2011 ел]]ларда [[ТДГПУ]]ның физика факультеты деканы. [[2011 ел|2011]]-[[2012 ел]]ларда [[КФУ]]ның Физика институты фәнни-педагогика үзәге мөдире, [[2012 ел]]дан физика һәм информатика укытуның теориясе һәм методикасы кафедрасы профессоры. == Гыйльми эзләнүләр өлкәсе == Гомуми белем бирү һәм югары һөнәри мәктәпләрендә физика укыту методикасы, милли мәгариф методологиясе. == Китаплары == {{Hider|title = ''Китаплары''|title-style = text-align: left; color: black; background-color: lavender; font-weight: bold; |content-style = color: black; background-color: ghostwhite; text-align: left; |hidden=1 |content = # Проблемные ситуации на уроках физики. Казань, 1980. # Профориентационная работа на уроках физики. Казань, 1988. # Активизация учения школьников. Казань, 1992. # Активизация познавательной деятельности на уроках физики: пособие для учителей. Казань, 1993. # Физикадан мәсьәләләр һәм күнегүләр җыентыгы. Кис. 2. Электродинамика. Оптика. Квант физикасы. Казан, 1996. # Специальный терминологический словарь бизнесмена. Казань, 1996. # Игровой метод в обучении физике: пособие для учителей. Казань, 1997. # Национально-региональный компонент стандарта образования: татарстанский вариант. Казань, 1999. # Язмыш борылышлары. К.: «Сүз» ҖЧҖ, 2007. ISBN 978-5-98356-050-0 # Профессиональная направленность в обучении физике. Казань, 2008. }} == Мәкаләләре һәм әңгәмәләре == {{Hider|title = ''Мәкаләләре һәм әңгәмәләре''|title-style = text-align: left; color: black; background-color: lavender; font-weight: bold; |content-style = color: black; background-color: ghostwhite; text-align: left; |hidden=1 |content = * ''Васил Гайфуллин.'' Милләт язмышы-мәктәптә. «[[Шәһри Казан]]», 1991 ел, 19 декабрь. * ''Васил Гайфуллин.'' Татар мәктәбен үстерү юлында. «[[Мәгърифәт (газета)|Мәгърифәт]]», 1992 ел, 18 июнь. * Мәгърифәт нуры ачар. «[[Мирас (журнал)|Мирас]]», 1994 ел, № 9. * Татарстанның баш мөгаллиме. «[[Казан утлары]]», 1997 ел, № 3. * Суверенитет җимеше – мәгариф карлыгачы. «[[Татар иле]]» * Авыл баласы чит телләрне белерме? «[[Татар иле]]», 2000 ел, 34нче сан. * ''Васил Гайфуллин.'' Милли университет. Ул нинди булыр? «[[Татарстан (журнал)|Татарстан]]», 2004 ел, гыйнвар саны. * Эшләнмәгән эшне гел Мәскәүгә сылтау – булдыксызлык шөгыле. «[[Мәйдан (журнал)|Мәйдан]]», 2004, № 10. * ''Васил Гайфуллин.'' Барган юлыбыз дөресме? «[[Мәгариф (журнал)|Мәгариф]]», 2005 ел, № 2. }} == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] (''[[2003 ел|2003]]''). * РФ атказанган укытучысы (''[[2004 ел|2004]]'') * [[ТАССР атказанган укытучысы]] (''[[1987 ел|1987]]'') * [[Каюм Насыйри исемендәге премия]] (''[[2005 ел|2005]]''). * РФ атказанган югары уку йорты хезмәткәре (''[[2007 ел|2007]]''). == Гаиләсе == Хатыны Тихния Миргалим кызы, [[Татарстанның атказанган укытучысы|ТР атказанган укытучысы]]. :''кызы'' Лилия, табиб, фән кандидаты. :''улы'' Айрат, юрист, фән кандидаты. ''оныклары'' Алисә, Алсу. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == # [http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C Татарский энциклопедический словарь]. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0 == Әдәбият == # ''[[Флүр Баһаутдинов|Ф.Н. Баһаутдинов]]''. Без Мөслим балалары. К.: Идел-Пресс, 2006. ISBN 5-85247-005-4 # ''[[Әхмәдулла Әхмәтгалиев|Ә.Ә. Әхмәтгалиев]]''. Мөслим төбәге. Тарихи сәхифәләр. Яр Чаллы: Яр Чаллы типографиясе ДУП, 2003. == Сылтамалар== * [http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D1%84%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C_%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 В.Г. Гайфуллин «Милләттәшләр» порталында] {{ТР мәгариф министрлары}}{{ТАССР министрлары}} {{DEFAULTSORT:Гайфуллин, Васил}} [[Төркем:Татарстанның мәгариф министрлары]] [[Төркем:Педагогика фәннәре докторлары]] [[Төркем:Профессорлар]] [[Төркем:Ректорлар]] [[Төркем:Минзәлә педагогия көллиятен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] 2nyfg6r1h0i0hhil6rwu09i7fjr0ref Рамил Муллин 0 192352 3528392 3197946 2022-08-09T18:18:39Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Рамил Муллин | рәсем = Р.Х.Муллин.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Рамил Хәмзә улы Муллин | һөнәр = табиб, район башлыгы | туу датасы = 10.05.1974 | туу җире = [[ТАССР]] {{туу җире|Мөслим районы|Мөслим районында}} [[Мөслим (Мөслим районы)|Мөслим]] [[авыл]]ы | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байраклаштыру|Россия}} | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = [[Файл:Медаль «100 лет образования Татарской Автономной Советской Социалистической Республики».png|20px|«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале - 2021]] | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Муллин}} '''Рамил Муллин''', Рамил Хәмзә улы Муллин (''[[1974 ел]]ның [[10 май|10 мае]], [[ТАССР]], [[Мөслим районы]], [[Мөслим (Мөслим районы)|Мөслим]]'') — 2021 елдан ― [[Түбән Кама районы|Түбән Кама муниципаль районы]] башлыгы һәм [[Түбән Кама]] мэры (10 ноябрьдән ― Түбән Кама районының башкарма комитеты җитәкчесе, 4 октябрьдән ― район башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы), 2013―2021 елларда ― Татарстанның [[Мөслим районы|Мөслим муниципаль районы]] башлыгы. Медицина фәннәре кандидаты. == Тәрҗемәи хәле == [[1974 ел]]ның [[10 май|10 мае]]нда [[Татарстан АССР]] [[Мөслим районы]] [[Мөслим (Мөслим районы)|Мөслим]] авылында туган. «''Табиб''» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт медицина институты]]н (''[[2008 ел|2008]]''), «''юрист''» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт университеты]]н (''[[2013 ел|2013]]''), Идел буе дәүләт хезмәте академиясен (''[[Сарытау]], [[2014 ел|2014]]'') тәмамлаган. == Хезмәт юлы == [[1989 ел|1989]]—[[1991 ел|1991]] — киномеханик. [[1996 ел|1996]]—[[1998 ел|1998]] — [[Казан]] ашыгыч медицина ярдәме станциясе хезмәткәре. [[1998 ел|1998]]—[[2001 ел|2001]] — [[Мөслим районы]] дәүләт санитар эпидемиологик күзәтү үзәге санитар табибы. [[2001 ел|2001]]—[[2003 ел|2003]] — [[Мөслим районы]] сәламәтлек саклау бүлеге мөдире. [[2003 ел|2003]]—[[2006 ел|2006]] — [[Түбән Кама]] шәһәре һәм [[Түбән Кама районы|районы]] буенча дәүләт санитар эпидемиологик күзәтү үзәге баш табибы. [[2006 ел|2006]]—[[2010 ел|2010]] — [[Түбән Кама районы]] башлыгы урынбасары. [[2010 ел|2010]]—-[[2013 ел|2013]] — [[Казан]] шәһәре башкарма комитеты җитәкчесенең муниципаль контроль мәсьәләләре буенча урынбасары – административ техник контроль идарәсе башлыгы. [[2013 ел|2013]]—-[[2021 ел|2021]] — [[Мөслим районы|Мөслим муниципаль районы]] башлыгы. [[2021 ел]]дан ― [[Түбән Кама районы|Түбән Кама муниципаль районы]] башлыгы һәм [[Түбән Кама]] мэры (10 ноябрьдән ― Түбән Кама районының башкарма комитеты җитәкчесе<ref>[https://www.azatliq.org/a/31554951.html Рамил Муллин Түбән Кама районы башкарма комитеты җитәкчесе вазифасына расланды.] [[Азатлык радиосы]], 10.11.2021</ref>, 4 октябрьдән ― район башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы)<ref>''Елена Рощупкина''. [https://www.tatar-inform.ru/news/smena-vlasti-v-niznekamske-sem-zadac-kotorye-ostavit-metsin-novomu-glave-5837550 Муллин возглавил исполком Нижнекамского района.] [[Татар-информ]], 4.10.2021</ref>. == Эшләгән эше == Район күләмендә бик күп социаль объектларга ремонт-реконструкция үткәрелә, яңалары төзелә: * [[2014 ел]]да «Туган як» музее яңа бинага күчерелә. * [[2016 ел]]да «Аргамак» ат комплексы сафка баса. * Район үзәк хастаханәсе ремонт-реконструкция үткәннән соң яңадан ачыла. * [[94нче санлы Мөслим һөнәри лицее|Сарман аграр көллияте филиалы]] бинасына капиталь ремонт үткәрелә<ref>[http://muslumirc.ru/ru/the-news/item/11447-zamancha-uku-yortyi.html Заманча уку йорты]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. * [[2017 ел]]да [[Мөслим җәмигъ мәчете]] төзелеп бетә<ref>{{Citation |title=Мөслимдәге Җәмигъ мәчете үз ишекләрен ачты |url=http://muslumirc.ru/ru/the-news/item/10920-tat-8.html |access-date=2017-09-17 |archive-date=2017-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170824082438/http://www.muslumirc.ru/ru/the-news/item/10920-tat-8.html |dead-url=yes }}</ref>. * [[2017 ел]]да спорт сарае ачыла. Юлларга асфальт түшәү, аларны яңа технологияләр нигезендә ремонтлау эшләре башкарыла<ref>[http://muslumirc.ru/ru/the-news/item/11381-ni%D2%BBayat-achyila.html Мөслим – Актаныш юлында ремонт бара]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Ике дистәгә якын мәктәп һәм балалар бакчасында капиталь төзекләндерү эшләре башкарылды. Кайчандыр ташландык хәлдә яткан җирләр чистартылып, яңартылып, Пушкин скверы, «Курай» паркы, «Кояшлы Ык» ял итү зоналары төзелде<ref>[http://kazanutlary.ru/?p=30556 «Казан утлары», 2017 ел, № 8]</ref>. * 2021 елның 3-4 июлендә [[Мөслим (Мөслим районы)|Мөслимдә]] «Киләчәк» паркында '''XI Бөтенроссия авыл Сабан туе''' уздырыла<ref name=":0">''Гадел Әхмәтҗанов.'' [https://tatar-inform.tatar/news/tatar_world/04-07-2021/b-tenrossiya-avyl-saban-tuenda-mill-t-seshen-zur-lesh-kert-chel-rne-b-l-kl-del-r-5829127 Бөтенроссия авыл Сабан туенда дәүләт бүләкләре тапшырдылар.] [[Татар-информ]], 4.07.2021</ref>. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * 2021 ― [[«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале]]<ref name=":0" /> == Әдәбият == # ''Рамиль Муллин'': [http://строителитатарстана.рус/?p=2632 «Созидая, мы получаем эффект аккумуляции радости»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210125161303/http://xn--80aaaavrbxwcvhejfddbd.xn--p1acf/?p=2632 |date=2021-01-25 }}. [[Строители Татарстана (журнал)|«Строители Татарстана»]], 14.09.2015 # ''Рамил Муллин'': [http://kazanutlary.ru/?p=30556 «''Иң зур теләгем – район халкының тормышын тагын да ямьлерәк, уңайлырак итү''»]. «[[Казан утлары]]», 2017 ел, № 8. == Сылтамалар == * [http://muslumovo.tatarstan.ru/glava_municipalnogo_rajona.htm Глава муниципального района] * [http://muslumovo.tatarstan.ru/muslyumovskiy-informatsionnoredaktsionniy-tsentr.htm Мөслим районы «Рәсми Татарстан» порталында] * [http://muslumirc.ru/ru/2016-05-11-13-37-19.html Мөслим районының рәсми мәгълүмат сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170916040456/http://muslumirc.ru/ru/2016-05-11-13-37-19.html |date=2017-09-16 }} * [http://nailtimler.com/people_page/people_12m/mullin_ramil_hamzovich.html Р.Х. Муллин «Чикләрсез татарлар» сайтында] == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Мөслим районы җитәкчеләре}}{{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} {{DEFAULTSORT:Муллин, Рамил}} [[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан дәүләт медицина институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Медицина фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Табиблар]] [[Төркем:«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Мэрлар]] 10gmzbv409ax6fcc6m79uvypi9r9pc2 Модест Киттары 0 193859 3528341 3117505 2022-08-09T17:23:17Z Әмир 15082 [[]] wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Модест Киттары | рәсем =Киттары Модест Яковлевич.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Модест Яков улы Киттары | һөнәр = химик-технолог | туу датасы = 22.11.1825 | туу җире = [[Россия империясе]], {{туу җире|Пермь|Пермьдә}} | гражданлык = {{байраклаштыру|Русия империясе}} | милләт = поляк | үлем датасы = 28.03.1880 | үлем җире = {{үлем җире|Петербург|Петербургта}} | әти = Яков Киттары, ''поляк дворяны'' | әни = | ир = | хатын = Поликсения Кондырева | балалар = | кул кую = | бүләк һәм премияләр = {{Изге Владимир ордены 2 дәрәҗә}} {{1 дәрәҗә Изге Станислав ордены}} {{1 дәрәҗә Изге Станислав ордены}} {{1 дәрәҗә Изге Анна ордены}} {{1 дәрәҗә Изге Анна ордены}} | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Модест Киттары''', Модест Яков улы Киттары ({{lang-ru|Модест Яковлевич Киттары}}, ''[[1825 ел]]ның [[22 ноябрь|22 ноябре]] ([[4 декабрь|4 декабре]]), [[Пермь]] — [[1880 ел]]ның [[28 март]]ы ([[9 апрель|9 апреле]]), [[Петербург]]'') — химик-технолог, фән докторы (''1847''), [[Казан дәүләт университеты|Казан университетының]] химия фәннәре укытучысы һәм профессоры (''[[1850 ел|1850]]''), Казанда шәм-стеарин җитештерү, [[сабын]] кайнату сәнагатьләренә нигез салучы - проектын төзүче (''[[1854 ел|1854]]''). [[Мәскәү дәүләт университеты|Мәскәү университетының]] атказанган профессоры (''[[1859]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1825 ел]]ның [[22 ноябрь|22 ноябрендә]] ([[4 декабрь|4 декабрендә]]) [[Пермь]] шәһәрендә, сөргенгә сөрелгән [[поляклар|поляк]] {{comment|асылзаты|дворяны}} Яков Франц улы Киттары (Kittary) гаиләсендә туган. Әтисе башта [[Көнгер]]<ref>[http://solnschko.blogspot.ru/2012/02/blog-post_803.html Названия улиц – история нашего города Ирбита]</ref>, аннары [[Пермь губернасы]] җир үлчәүчесе булып эшләгән. ==== Казан чоры ==== [[Файл:М.Я.Киттары.jpg|200px|thumb|right|[[Казан дәүләт университеты|Казан чоры]] фотосурәте]] [[Файл:Glavny korpus stearinovogo zavoda v Kazani.jpg|200px|thumb|right|[[Крестовниковлар]] [[Нәфис|заводы]]]] Модест Пермьдә гимназия тәмамлагач, [[Казан дәүләт университеты|Казан император университетына]] укырга керә, анда [[химия]] фәнен кызыксынып өйрәнә (укытучысы-остазы ''профессор'' [[Николай Зинин]] (''[[1812 ел|1812]]-1880'')). [[1844 ел]]да университетны табигать фәннәре разряды буенча тәмамлый. [[1844 ел|1844]]-1848 елларда университетның химия һәм технология лабораториясендә лаборант булып хезмәт итә. [[1845 ел]]да [[зоология]] буенча (''[[мәрсиннәр]] турында'') диссертация яклап, магистрлык дәрәҗәсе ала. [[1848 ел]]да, [[үрмәкүчсыманнар]] буенча диссертация яклап, табигать фәннәре докторы дәрәҗәсе ала. [[1847 ел]]да [[Петербург]]ка укытырга киткән [[Николай Зинин|Н.Н. Зинин]] урынына, [[Казан дәүләт университеты|Казан император университетында]] химия фәннәреннән укытучы итеп билгеләнә, [[1850 ел]]дан экстраординар, [[1853 ел]]дан ординар профессор. [[1851 ел]]да [[Лондон]]да узган [[Бөтендөнья күргәзмәсе (1851)|Бөтендөнья күргәзмәсендә]] (''[[:en:The Great Exhibition|en]]'') эксперт (''бәяләүче'') буларак катнаша. Анда алган тәҗрибәсе [[1852 ел]]да [[Казан]]да узган Бөтендөнья авыл хуҗалыгы продукциясе күргәзмәсен һәм 1854 елда [[Вятка]]да узган округ күргәзмәсен оештыруда файдаланыла. Казан икътисадый җәмгыяте эшчәнлеген җанландырып җибәрә, җәмгыятнең журналын ([[Записки Императорского Казанского экономического общества (журнал)|«''Записки Императорского Казанского экономического общества''»]]) нигезли, 1854-1857 елларда басманың мөхәррире дә булып тора. Әлеге басмада шәм, сабын кайнату, күн сәнәгате буенча 150 дән артык мәкаләсен бастыра<ref>[http://ksu.museum.ru/chmku/s6.htm Казан химия мәктәбе музее]</ref>. [[1854 ел]]да [[Казан]]да шәм-стеарин заводы проектын төзи. [[1855 ел]]да [[Мәскәү өлкәсе|Мәскәү астында]] киҗе-мамык фабрикасы хуҗалары булган бертуган Александр, Василий һәм Константин [[Крестовниковлар]] туплаган капиталларын (20 мең сум ) яңа җитештерү оешмасына салалар, М.Я. Киттары төзегән проекттан файдаланып, Казанның [[Пләтән бистәсе]] Екатерина урамында (''хәзерге'' [[Габдулла Тукай урамы (Казан)|Тукай]] урамы) стеарин-шәм заводы (''хәзерге'' [[Нәфис (холдинг)|Нәфис]] холдингы) бинасы коралар. 1857 елда заводта 200 эшче 300 мең сумлык тауар җитештерсә, 1880 елда инде заводның 1 500 эшчесе 4 395 000 сумлык тауар җитештерә. [[Казан дәүләт университеты|Казан император университеты]] [[Пётр Кондырев|профессоры]] кызы Поликсения Кондыревага өйләнә. == Мәскәү чоры == [[1857 ел]]да [[Мәскәү]] сәүдәгәрләре-фабрикантлары чакыруы буенча Казаннан Мәскәүгә китә, [[Мәскәү дәүләт университеты|Мәскәү университетында]] әлеге сәүдәгәрләр [[акча]]сына ачылган технология, авыл хуҗалыгы, урман хуҗалыгы һәм архитектура кафедрасын (''ординар профессор вазифасында'') җитәкләргә ризалык бирә. Бер үк вакытта Мәскәү коммерция укуханәсендә (''хәзерге'' Н.Э. Бауман исемендәге МДТУ) химия фәненнән укыта, Мәскәү коммерция фәннәре гамәли академиясе эшчәнлеген җитәкли. [[1879 ел]]да Петербургка күчә. Анда [[Россия империясе]] хәрби министрлыгының баш интендант идарәсе каршындагы техник комитет рәисе итеп билгеләнә. 1880 елның [[28 март]]ында ([[9 апрель|9 апреле]]ндә) Петербургта вафат була. [[Мәскәү өлкәсе]]ндә хәзерге [[Солнечногорск районы]]нда җирләнгән. == Хезмәтләре == «Очистка конопляного масла по способу М. Киттары» (''1860''), «Публичный курс товароведения» (''[[1860 ел|1860]]''), «Лекции технологии» (''[[1861 ел|1861]]''), «Выработка крахмала» (''[[1862 ел|1862]]''), «Публичный курс винокурения» (''[[1866 ел|1866]]'') һ.б. == Чыганаклар == # [http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C Татарский энциклопедический словарь]. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0 == Әдәбият == # ''Мансур Лисевич.'' История Казани глазами эрудитов. К.: Издательский дом «Титул-Казань», 2011. {{ref-ru}} ISBN 5-7497-0017-8, ISBN 978-5-7497-0017-6 == Сылтамалар == * [http://letopis.msu.ru/peoples/942 Киттары Модест Яковлевич] * ''Сурнина И.А.'' [https://elibrary.ru/item.asp?id=28102182 Краткий очерк жизни М.Я. Киттары]. «Вопросы теории и практики журналистики» (''[[Иркутск]]''), 2017, № 1. * [https://palindrom.su/professor-modest-kittary-pervyj-tekhnolog-rossii Профессор Модест Киттары – первый технолог России]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Моны да карагыз == * [[Казан химия мәктәбе музее]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Профессорлар]] [[Төркем:Химиклар]] [[Төркем:Вуз укытучылары]] [[Төркем:Русия империясенең табигать фәннәре докторлары]] [[Төркем:Мөхәррирләр]] bcn2jvvpbjzee7lcguteruspqoj10jt Төркем:Татарстанның муниципаль районнары башлыклары 14 193926 3528349 2199340 2022-08-09T17:38:32Z Frhdkazan 3171 {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре]] 60yh0rbrh59tanavxjdfqqnv3iqkm1j 3528350 3528349 2022-08-09T17:39:24Z Frhdkazan 3171 [[Special:Contributions/Frhdkazan|Frhdkazan]] үзгәртүләре ([[User talk:Frhdkazan|бәхәс]]) [[User:Әмир|Әмир]] юрамасына кадәр кире кайтарылды wikitext text/x-wiki [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре]] 71h2jq2bqj62b8yp1zfloiiezes548u Рамил Нотфуллин (1961) 0 198708 3528374 3117698 2022-08-09T18:08:21Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Рамил Нотфуллин | рәсем = Р.Р.Нотфуллин.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Рамил Рәшит улы Нотфуллин | һөнәр = агроном, район башлыгы | туу датасы = 28.07.1961 | туу җире = ТАССР, {{туу җире|Балтач районы|Балтач районында}}, [[Салавыч Сәрдегәне]] | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = улы Айнур | кул кую = | бүләк һәм премияләр = [[Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге|ТР фән һәм техника өлкәсендә дәүләт премиясе]] (''[[2013 ел|2013]]''). | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Рамил Нотфуллин''', Рамил Рәшит улы Нотфуллин (''[[1961 ел]]ның [[28 июль|28 июле]], [[ТАССР]], [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]], [[Салавыч Сәрдегәне]]'') — авыл хуҗалыгы эшлеклесе, [[2012 ел]]дан [[Татарстан]]ның [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] башлыгы. [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|ТР атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]] (''[[2001 ел|2001]]''). [[Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге|ТР фән һәм техника өлкәсендә дәүләт премиясе]] иясе (''[[2013 ел|2013]]''). == Тәрҗемәи хәле == 1961 елның 28 июлендә [[Татарстан АССР]] [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] [[Салавыч Сәрдегәне]] авылында туган. «''Галим-агроном''» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт авыл хуҗалыгы институты]]н тәмамлаган (''[[1983 ел|1983]]''). [[1983 ел|1983]]-[[1985 ел]]ларда [[әрме|хәрби хезмәттә]] булган. == Хезмәт юлы == [[1978 ел]]да [[Татарстан АССР]] [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] «Социалистик Татарстан» күмәк хуҗалыгы эшчесе. [[1983 ел]]да, [[әрме|армия]]гә киткәнче, шул ук хуҗалыкта агроном - орлык белгече. [[1985 ел|1985]]-[[1996 ел]]ларда [[ТАССР]] (''[[1991 ел]]дан [[ТР]]'') [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] «Татарстан» күмәк хуҗалыгында терлек азыгы җитештерү цехы башлыгы. [[1996 ел|1996]]-[[2004 ел]]ларда [[ТР]] [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] «Татарстан» авыл хуҗалыгы җитештерү кооперативы рәисе. [[2004 ел|2004]]-[[2012 ел]]ларда [[ТР]] [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] ««Татарстан» авыл хуҗалыгы ширкәте» ҖЧҖ рәисе. (''соңрак ҖЧҖ белән улы Айнур җитәкчелек итә'')<ref>[http://newvz.ru/info/107795.html Из жизни ООО «Элита»: Что накопал Марс Бадрудтинов на глав пяти районов. Балтасинское досье: приписки, приписки...] БИЗНЕС Online, 12.12.2017</ref>. [[2012 ел]]ның [[8 ноябрь|8 ноябреннән]] [[ТР]] [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] башлыгы (''[[Татарстан Республикасы Дәүләт Советы|ТР Дәүләт Шурасы]] депутаты - экология, табигатьтән файдалану һәм аграр мәсьәләләр комитеты әгъзасы булып сайланган Марат Зарипов урынына'')<ref>[http://www.gossov.tatarstan.ru/news/show/1627?print=1 ТР Дәүләт шурасы сайтында]</ref>. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[2001 ел|2001]] [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|ТР атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]] * [[2013 ел|2013]] [[Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге]] == Сылтамалар == * [http://baltasi.tatarstan.ru/rus/baltasi/administer/rukov.htm Татарстанның Балтач районы рәсми сайты] * [http://nailtimler.com/people_page/people_13n/nutfullin_ramil_rashitovich.html Р. Р. Нотфуллин турында «Чикләрсез татарлар» порталында] * [http://tatarstan.ru/persons.htm?action=person&id=8018 Рәсми Татарстан. Шәхесләр белешмәлеге] * [http://tatarstan.er.ru/persons/13366/ Бердәм Россия фиркасе регион бүлеге сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200808001853/https://tatarstan.er.ru/persons/13366/ |date=2020-08-08 }} * ''Денис Зарипов''. [http://prokazan.ru/news/view/123193 В Татарстане возбудили дело против главы района]. ProKazan.ru, 26.01.2018 == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{DEFAULTSORT:Нотфуллин, Рамил (1961)}} [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] [[Төркем:Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге лауреатлары]] [[Төркем:Бердәм Россия фиркасе әгъзалары]] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} t5cg7fkrz39zba2gvxb5v8wbx849mi1 Төркем:Архангельск өлкәсе мәчетләре 14 199060 3528450 2243056 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Архангил өлкәсе]] m65s17udr2ufcjxr0e6az6bb0emoihf Дмитрий Иванов (1972) 0 200097 3528395 2314496 2022-08-09T18:19:44Z Frhdkazan 3171 {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Дмитри Иванов''' ({{lang-ru|Дмитрий Алексеевич Иванов}}, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — спортчы (армрестлинг), РФның халыкара дәрәҗәле спорт остасы (1995), Чистай районы башлыгы (2015-?). == Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 78qe3mzcdv7k80f5p6o5omongij1xb2 Төркем:Чечня мәчетләре 14 201286 3528455 2251008 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Чечня]] fg7ldu3b2tisyfcztxqc6lzejwnk7nf Чулпан Харисова 0 202269 3528297 3148998 2022-08-09T16:10:18Z Әмир 15082 викиләштерү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Чулпан Харисова | рәсем =Ч.М.Харисова.JPG | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Чулпан Мөхәррәм кызы Харисова | һөнәр = тел галиме | туу датасы = 17.03.1953 | туу җире = {{ТАССР гербы}}, {{туу җире|Кукмара районы |Кукмара районында}}, [[Зур Сәрдек]] | гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = [[Фираз Харисов]], ''профессор'' | хатын = | балалар = ''улы'' Илшат<br/>''кызы'' Гөлшат | кул кую = | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] (''[[2008 ел|2008]]'') | сайт = http://kpfu.ru/Chulpan.Harisova | башка мәгълүмат = }} <small>{{мәгънәләр|Харисов}}</small> '''Чулпан Харисова''', Чулпан Мөхәррәм кызы Харисова (''Мортазина, [[1953 ел]]ның [[17 март]]ы, [[ТАССР]], [[Кукмара районы]], [[Зур Сәрдек]]'') — тел галиме, [[КФУ]]ның Лев Толстой исемендәге Филология һәм мәдәниятара бәйләнешләр институты татар теле белеме кафедрасы профессоры (''[[2006 ел|2006]]''), педагогика фәннәре докторы (''[[2002 ел|2002]]''). [[Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] (''[[2008 ел|2008]]''), [[ТР атказанган укытучысы|Татарстан мәктәпләренең атказанган укытучысы]] (''[[2003 ел|2003]]''), [[Каюм Насыйри премиясе]] лауреаты (''[[2008 ел|2008]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1953 ел]]ның [[17 март]]ында [[Татарстан АССР]] [[Кукмара районы]] [[Зур Сәрдек]] авылында туган. «''Татар теле һәм әдәбияты, рус теле һәм әдәбияты укытучысы''» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт педагогика институты]]ның тарих-филология факультетын тәмамлаган (''[[1975 ел|1975]]''). [[Алман теле|Алман]], [[инглиз теле|инглиз]] телләрен камил белә. «Рус мәктәбендә татарча әйтелешкә өйрәтүнең теориясе һәм практикасы» ({{lang-ru|Теория и практика обучения татарскому произношению в русской школе}}) темасына педагогика фәннәре докторлыгына диссертация яклаган (''[[2002]]'')<ref>[http://www.dslib.net/obw-pedagogika/teorija-i-praktika-obuchenija-tatarskomu-proiznosheniju-v-russkoj-shkole.html Харисова Чулпан Мухаррамовна. Теория и практика обучения татарскому произношению в русской школе]</ref>. == Хезмәт юлы == [[1975 ел|1975]]-[[1979 ел]]ларда [[Кукмара районы]] [[Зур Сәрдек]] урта мәктәбе укытучысы, директор урынбасары. [[1979 ел]]дан [[Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты]]нда ассистент, өлкән укытучы (''[[1979 ел|1979]]-[[ел|1995]]''), доцент (''[[1996 ел|1996]]''). [[2006 ел]]дан [[КФУ]] Лев Толстой исемендәге Филология һәм мәдәниятара бәйләнешләр институтының татар теле белеме кафедрасы профессоры. == Гыйльми эзләнүләр өлкәсе == * Югары уку йортларында һәм мәктәпләрдә татар телен укытуның теориясе һәм практикасы. * Хәзерге татар теленең сүз ясалышы һәм морфологиясенә караган проблемалар. * Татар телен башка милләт вәкилләренә (''аеруча рус балаларына'') өйрәтү проблемалары. * Рус телендә белем бирү оешмаларында татарча әйтелешкә өйрәтүнең лингводидактик аспекты. Әлеге проблемаларга багышланган 350 фәнни хезмәт авторы (''шуларның йөзе монография, программа, сүзлек, мультимедиа чарасы, дәреслек, кулланма''). == Китаплары == # Учимся говорить по-татарски. [[Яр Чаллы]]: «КамАЗ», 1992 (''Ф. Ф. Харисов белән берлектә''). # Татарча да яхшы бел. К.: ТаРИХ, 2000 (''Ф. Ф. Харисов белән берлектә''). # Обучение татарскому произношению в русской школе. М.: ВЛАДОС, 2001. # Теория и практика обучения татарскому произношению. СПб: Просвещение, 2001. # Татар теленнән күнегүләр һәм тестлар. К., 2006. # Татар теле морфологиясеннән лекцияләр. К., 2006. # Татар теле: кагыйдәләр һәм күнегүләр. К., 2007 һ. б. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[2008 ел|2008]] ― [[Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] * [[2003 ел|2003]] ― [[ТР атказанган укытучысы|Татарстан мәктәпләренең атказанган укытучысы]] * [[2008 ел|2008]] ― [[Каюм Насыйри премиясе]] — «''оригиналь дәреслекләр һәм укыту-методик кулланмалар төзегән өчен''»<ref>[http://mognovse.ru/zvl-laureati-premii-imeni-kayuma-nasijri-na-2008-god.html Лауреаты премии имени Каюма Насыри. 2008 год]</ref> * [[2006 ел|2006]] ― [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|ТР мәгариф һәм фән министрлыгының]] «Мәгариф өлкәсендәге казанышлар өчен» күкрәк билгесе == Гаиләсе == Ире [[Фираз Харисов]], профессор.<br/> Балалары: улы Илшат, [[КДУ]] тәмамлаган; кызы Гөлшат, фән кандидаты, [[КФУ]] укытучысы. Оныклары Гайшә, Йосыф, Мәрьям <ref>''Гөлүсә Закирова.'' [http://magarif-uku.ru/chulpan-hem-firaz-kharisovlar-vunderki/ Чулпан һәм Фираз Харисовлар: Вундеркинд белән яшәү җиңел түгел.] «[[Мәгариф]]», 25.02.2016</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == # Фән һәм мәгариф йолдызы. «[[Мәгариф]]», 2018 ел, № 3 , 29нчы бит. == Сылтамалар == * [http://kpfu.ru/main?p_id=29242 Харисова Чулпан Мухаррамовна.] КФУ рәсми сайты * [http://magarif-vakyt.ru/chulpan-xarisova/ Чулпан Харисова.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180414014955/http://magarif-vakyt.ru/chulpan-xarisova/ |date=2018-04-14 }} «Мәгариф – Вакыт» нәшрияты, 14.01.2013 * [http://lyaysan.ru/load/gorurlygym_kukmara/k_renekle_jaktashlarybyz/kharisova_chulpan_m_kh_rr_m_kyzy/67-1-0-300 Харисова Чулпан Мөхәррәм кызы.] Әкбәрова Ләйсән Рәүф кызының «Белем-нур» сайты {{DEFAULTSORT:Харисова, Чулпан}} [[Төркем:Татарстанның атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Татарстанның атказанган укытучылары]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Педагогика фәннәре докторлары]] [[Төркем:Профессорлар]] [[Төркем:Укытучылар]] [[Төркем:Шәхесләр:Казан]] l10pu9vio11ypgj5j3hi1hc2a1d4m1f Төркем:Иваново өлкәсе мәчетләре 14 206367 3528451 2277270 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Иваново өлкәсе гыйбадәтханәләре]] bvj4f9p3ojyly7etrxa2qsc6ymr8zrs Геометрия 0 206769 3528273 3528250 2022-08-09T12:09:59Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карагыз */ wikitext text/x-wiki {{ҮК}} '''Гыйльме һәндәсә'''<ref>'''Һәндәсә''' ''ис.'' 1) Геометрия. 2) Инженерлык эше. ''сущ.'' 1) Геометрия. 2) Инженерное дело. http://garap-farsy.narod.ru/h.htm</ref> яки '''Геоме́трия''' (tat. lat. ''[http://https.tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F '''Ğilme həndəsə''']'', [[Гарәп теле|гарәп]]. ''علم الهندسة'', [[Борынгы юнан теле|бор. юнан]]. ''γῆ'' — җир һәм ''μετρέω'' үлчим) — [[Математика|риязият]] (математика) фәненең бер бүлеге, формаларны һәм гомумиләштерүләрне өйрәнә. Һәндәсә [[Математика|риязиятның]] башка бүлекләре белән тыгыз бәйләнгән, шуңа күрә аның чикләре тевәл билдәләнмәгән.[[Файл:Woman_teaching_geometry.jpg|ссылка=https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Woman_teaching_geometry.jpg|мини|221x221пкс|Балаларны{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} һәндәсәгә өйрәтүче хатын. [[XIV гасыр]] иллюстрациясы.]]<nowiki/> Һәндәсә — иң элекке фәнләрнең бересе, килеп чыгышы бик бороннан килә, безнең заманга тиклем үк барып җитә. Геометрия сүзе [[юнан теле]]нән тәрҗемә иткәндә «җир үлчәү» дигәнде аңлата. Мондый исемнең килеп чыгышы шулай аңлатыла: беренче геометрия үсеше төрле үлчәү эшләре белән башлана, җир үлчәүләр, юллар салу һәм төзелеш вактында үлчәүсез эшләве бик кыен, ә бу фән белән бу мәсьәләләр тиз чишелгән.Һәндәсәгә кагылышлы белемнәр бик борынгы заманнан ук ([[Мисыр]], [[Бабил]]) Җир мәйданын, җисемнәрнең күләмен үлчәү, төзү, сугару һ.б. эшләр, астрономик күзәтүләр ихтыяҗы сөземтәсендә тупланып килгән. Борынгы [[Юнаннар|юнан]] галиме [[Евклид|Эуклид]][[Евклид|ның]] «Башлангычлар» ([[Юнан теле|юнан]]. ''Στοιχεῖα'', [[Латин теле|лат]]. ''Elementa'') исемле хезмәтендә беренче мәртәбә аксиомалар — һәндәсәнең төп кануннары тәгъбирләнгән, алар ярдәмендә иң гади фигураларның төрле үзлекләре исбатлап чыгарылган. [[Архимед]] (мәйдан һәм күләмнәрне тулыландырып исәпләү ысулы), Аполлоний (коник кисемнәр турасындагы тәгълимәт), [[Клавдий Птолемей|Птолемей]] (сферик һәндәсә) ачышлары да — һәндәсә өлкәһендәге мөһим казанышлар. <nowiki/>[[Файл:Conic_Sections.svg|ссылка=https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Conic_Sections.svg|уңда|мини|200x200пкс|Конус{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} киселеше: [[түгәрәк]], [[эллипс]], [[парабола]], [[гипербола]]]]<nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/> XVII гасырда [[Рене Декарт|Р. Декарт]] (1637) тарафынан төзелгән координаталар ысулы һәндәсә мәсьәләләрен сандар теленә күчерергә һәм аларны [[Алгебра|җәбери]] (алгебраик) ысуллар белән чишергә мөмкинлек бирә һәм яңа ачышларның — дифференциаль һәм интеграль исәпләүләрнең ([[Исаак Ньютон|И. Ньютон]] һәм [[Готфрид Лейбниц|Г. В. Лейбниц]]) нигезен тәшкил итә. XVIII гасырда евклидча фазалагы кәкреләрне һәм өчлекләрне өйрәнгәндә анализ ысуллары куллану барышында (бертуган [[Я. һәм И. Бернуллилар]], [[Г. Монж]], [[Леонард Эйлер|Л. Эйлер]] һ.б. хезмәтләрендә) классик дифференциаль һәндәсәгә нигез салына. IXX гасырда өчлекләр [[Теория|назариятындагы]] иң мөһим нәтиҗәләр алман [[Математик|риязый]] [[Карл Фридрих Гаусс|К. Ф. Гаусс]] исеме белән бәйле. Ул өчлекнең эчке һәндәсәте дигән, бүгелгәндә дә үзгәрмәүчән эчке үзлекләре җыелмасы төшенчәсен керетә (1827). Евклидча һәндәсәдән бөтенләй аермалы, логик каршылыксыз булган һәндәсә төзеп, [[Николай Лобачевский|Н. И. Лобачевский]] бу фәндең үсешендә принципиаль яңа азым ясый. IXX гасырда [[Николай Лобачевский|Лобачевский]] һәндәсәте барлыкка килү, шуннан соң башка һәндәсәләр төзелү математикала аксиомалар ысулын үстерүгә һәм камиллаштыруга этәргеч бирә ([[Гильберт|Д. Гильберт]] һ.б.). Алман [[Математик|риязый]] [[Клейнд|Ф. Клейнд]][[Клейнд|ың]] рәвеш үзгәртүләр төркөмнәре назарияты (теориясы) нигезендә нон-евклид һәндәсәләр классификациясын төзүве IXX гасырдагы зур казанышларның бересе булып санала. 1854 елда алман риязый [[Б. Риман]] нон-евклид һәндәсәләр кысаларына сыймаган фазалар төзи. Риман күп төрлелекләре һәм аларны гомумиләштерү буенча алып барылган тикшеренүләрдә «гомумиләштерелгән фәзалар» дип аталган төшенчә керетелә, ә аларны өйрәнү XX гасырда киң колач ала. Мәсәлән, [[Альберт Эйнштейн|А. Эйнштейн]], дүрт үлчәмле Риманча фаза-вакыт төшенчәсен кулланып (1916), чагыштырмалылыкның дөем назариятын төзи. IXX-XX гасырлар чигендә [[Математика|риязиятта]] абстракт карашларның үсеше һәндәсәне күплекләр назарияты нигезенә күчерүгә килтерә. Француз риязыйсы [[Пуанкаре|А. Пуанкареның]] күп төрлелекләрдә интеграль исәпләүләр, француз риязыйсы [[М. Фреше]] белән алман риязыйсы [[Хаусдорф|Ф. Хаусдорфның]] метрик күп төрлелекләр назариятына караган һәм Мәскәү риязый мәктәбе вәкилдәренең ([[П. С. Александров]], [[П. С. Урысон]], [[А. Н. Колмогоров]], [[Л. С. Понтрягин]]) тикшеренү нәтиҗәләре һәндәсәнең яңа бүлеге — топология фәне барлыкка килүгә ярдәм итә, ә ул математиканың башка өлкәләре үсешенә дә зур йогынты ясый. XX гасырда дифференциаль һәндәсәдә ике юнәлеш билдәләнә. Беренче юнәлеш, математик анализ ысулдарын файдаланып, бирелгән нөктә тирәсендәге инженер объектларның локаль үзлекләрен өйрәнә һәм ул тикшерелә торган объектларны сызыкчалатырга, сызыклы [[Алгебра|җәбер]] (алгебра) ысулларын кулланырга мөмкинлек бирә. Шул юнәлешнең үсүе нәтиҗәсендә [[Риччи|К. Риччи]], [[Леви-Чивита|Т. Леви-Чивита]], [[Э. Картан]] һ.б. хезмәтләрендә тензорлы анализга, бәйләнгәнлек назариятына һәм ковариант дифференциаллауларга нигез салына. Икенче юнәлеш — дифференциаль топология — 1930 елдар уртасында [[Х. Уитни]] һәм [[Штифель|Э. Штифель]], [[Л. С. Понтрягин]], [[Ш. Чжень]] һ.б. хезмәтләрендә нигезләнә. Шыма күп төрлелекләрнең топологик инвариантларын, аларны сыйфатлаучы классларның [[Термин|истилахларын]] өйрәнгәндә гайәт зур нәтиҗәләргә ирешелә ([[В. А. Рохлин]], [[Д. У. Милнор]], [[М. Ф. Атья]] һ.б.). Гомүмән алганда, һәндәсә кәкреләр һәм өчлекләрнең төзелешен Евклид һәм нон-евклид фазаларында һәр яклап, шул исәптән аларның шыма түгеллеген һәм үзенчәлекле нөктәләре булуын да исәпкә алып өйрәнә ([[Н. В. Ефимов]], [[А. Д. Александров]], [[А. В. Погорелов]], [[Н. Кейпер]] һ.б.). == Әдәбият == * ''Комацу, Мацуо.'' Многообразие геометрии. — М. : Знание, 1981. * ''Левитин, К. Е.'' Геометрическая рапсодия. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : ИД «Камерон», 2004. — 216 с. — ISBN 5-9594-0023-5. * ''Шаль, Мишель.'' Исторический обзор происхождения и развития геометрических методов : в 2 т. — М. : М. Катков, 1883. * Геометрия // Брокгауз һәм Ефронның энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өчтәмә том) — СПб., 1890—1907. (рус.) * Геометрия // Зур совет энциклопедиясы : в 30 т. / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — Т. 6 : Газлифт — Гоголево. — 624 с. * История математики : в 3 т. / под ред. А. П. Юшкевича. — М. : Наука, 1970. — Т. I : С древнейших времён до начала Нового времени. * История математики : в 3 т. / под ред. А. П. Юшкевича. — М. : Наука, 1970. — Т. II : Математика XVII столетия. * История математики : в 3 т. / под ред. А. П. Юшкевича. — М. : Наука, 1972. — Т. III : Математика XVIII столетия. * Математика XIX века / ред. А. Н. Колмогоров, А. П. Юшкевич. — М. : Наука, 1981. — Т. 2 : Геометрия. Теория аналитических функций. * Энциклопедия элементарной математики / под ред. П. С. Александрова, А. И. Маркушевича и А. Я. Хинчина. — М. : Физматгиз, 1963. — Кн. 4 : Геометрия. — 568 с. * Энциклопедия элементарной математики / под ред. П. С. Александрова, А. И. Маркушевича и А. Я. Хинчина. — М. : Наука, 1966. — Кн. 5 : Геометрия. — 624 с. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Шулай ук карагыз == *[[Николай Лобачевский|Николай Иван улы Лобачевский турында мәкалә]] *[[Эуклид|Евклид турында мәкалә]] *[[Физика|Гыйльме әшья]] *[[Алгебра|Гыйльме җәбер]] *[[Математика|Риязият]] *[[Термин|Истилах]] == Чыганаклар == {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|ba|Геометрия}} {{rq|stub|wikify|check|error}} [[Төркем:Геометрия]] oaf9a9fcxhbxx70sja9j70ilcmai1yk Илдус Диндаров 0 208908 3528355 3526742 2022-08-09T17:47:00Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: + яңа китабы (2022) wikitext text/x-wiki {{Язучы |Исем = Илдус Диндаров |Оригинал телендә = |Фото = Илдус_Диндаров.jpg |Киңлек = 150 |Рәсем язуы = |Тугач бирелгән исеме = Илдус Гали улы Диндаров |Псевдонимнар = |Туу датасы = 15.03.1949 |Туу урыны = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{Туу урыны|Октябрь районы|Норлат районында}}, [[Биккол]] |Үлем датасы = |Үлем урыны = |Милләт = татар |Ватандашлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] |Эшчәнлек төре = журналист, язучы |Иҗат итү еллары = 1983—{{х.в.}} |Юнәлеш = шигърият, публицистика |Жанр = шигырь |Иҗат итү теле = [[татар теле]] |Дебют = |Премияләр = |Бүләкләр = [[Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре]] (''[[2009 ел|2009]]'') |Имза = |Сайт = |Башка мәгълүмат = }} {{фш|Диндаров}} '''Илдус Диндаров''', Илдус Гали улы Диндаров (''[[1949 ел]]ның [[15 март]]ы, [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], Октябрь районы, [[Биккол]]'') — шагыйрь, журналист. Татарстанның [[Татарстан язучылар берлеге|язучылар]] (''[[2009 ел]]дан'') һәм ССРБ (ТАССР) журналистлар (''[[1983 ел]]дан'') берлекләре әгъзасы. [[Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре]] (''[[2009 ел|2009]]''). {{External media |рәсем1=[https://infourok.ru/prezentaciya-ildus-dindarov-iati-471799.html Гаиләсе белән төшкән фотосурәтләре].}} == Тәрҗемәи хәле == [[1949 ел]]ның [[15 март]]ында<ref>[http://www.sptatar.ru/index.php?id=217:%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D0%BD&Itemid=662&lang=tt&limitstart=880&option=com_k2&task=user&view=itemlist Март аенда туган Татарстан Язучылар берлеге әгъзаларын туган көннәре белән котлыйбыз!]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Татарстан язучылар берлеге]] сайты, 10.03.2015</ref> [[Татарстан АССР]] Октябрь (''[[1997 ел]]дан'' [[Нурлат районы|Нурлат]]) районы [[Биккол]] авылында укытучылар гаиләсендә дүртенче бала булып туган. Әтисе Гали Галимдар улы, чыгышы белән [[Ырынбур өлкәсе]] [[Богырыслан]] шәһәреннән, педагог, журналист, район газетасы мөхәррире; әнисе Гыйззелбәнат Вәлиәхмәт кызы, башлангыч сыйныфлар укытучысы. Балачактан тормышын журналистика һәм әдәбият белән бәйли. Туган авылында җидееллык мәктәпне, [[Нурлат]]ның 1нче урта мәктәбен, [[Казан дәүләт университеты]]н (''[[1974 ел|1974]]''), Ленинград Югары фирка мәктәбен (''[[1990 ел]]дан Ленинград политология институты, [[2010 ел]]дан РФ Президенты каршындагы РФ халык хуҗалыгы һәм дәүләт хезмәте академиясе филиалы'') (''[[1986 ел|1986]]'') тәмамлаган. [[Кыргыз ССР]]да [[әрме|армия]] хезмәтендә була. [[1967 ел]]да 18 яшьлек егет чагында «Авыл таңнары» газетасында (''[[Аксубай районы|Аксубай]]'') [[рус теле]]ннән [[татар теле]]нә тәрҗемәче була. [[Түбән Кама]]да химия комбинаты төзелешендә катнаша. [[КПСС]]ның Октябрь райкомында эшли. [[Норлат районы]] [[Дуслык (гәҗит)|«Дуслык»]] газетасы мөхәррире урынбасары була<ref>[http://nurlat-tat.ru/news/redaktsiya/o-gazete Нурлат районы «Дуслык» газетасы турында.] [[Дуслык (гәҗит)|«Дуслык»]], 04.07.2018</ref>, [[1986 ел|1986]]—[[1987 ел]]ларда [[Минзәлә районы]] «Коммунизм таңы» (''[[1991 ел]]дан'' [[Минзәлә (газета)|«Минзәлә»]])<ref>[http://menzela.ru/news/sibel%D3%99-ch%D3%99ch%D3%99k/minzl-rayonyi-gazetasyinyi-elekke-mhrrire-ildus-di Минзәлә районы газетасының элекке мөхәррире Илдус Диндаров иҗаты.] [[Минзәлә (газета)|«Минзәлә»]], 08.09.2016</ref> газетасын җитәкли. [[1991 ел]]дан [[Нурлат]] шәһәрендә «[[Ватаным Татарстан]]» газетасының ([[Аксубай районы|Аксубай]], [[Чирмешән районы|Чирмешән]], [[Нурлат районы|Нурлат]] районнары буенча) үз хәбәрчесе булып эшли<ref>[http://aksubayevo.ru/news/belem/avyil-anlyi-keshe Авыл җанлы кеше.] [[Авыл таңнары (гәҗит, Аксубай)|«Авыл таңнары»]], 16.01.2013</ref>. [[198 ел|1998]]—[[2002 ел]]ларда «[[Шәһри Казан]]» газетасында эшли. == Иҗаты == {{Врезка | Выравнивание = left | Ширина = 250px | Заголовок = | Содержание == Дилбегә кем кулында? = Татар телен, рус телен бергә<br/> Тиңли кемдер шигьри пар атка,-<br/> Кешене ул адаштырмас, имеш,<br/> Юнәлсә дә кайсы тарафка.<br/> Алай икән, төпкә җигелгәне<br/> Хәтерләтә туган телемне;<br/> Икенчесе исә янәшәгә таккан<br/> Мичәү аты төсле түгелме? <br/> Томырылып чаба акбүз бахбай,<br/> Офыкларга таба омтылып.<br/> Яндагысы гына чыгымчылап,<br/> Читкә каергалый онтылып.<br/> Төптәгесе шулай туры барса,<br/> Киртә булмас һич ни юлында:<br/> Бөтен хикмәт ләса дилбегәнең<br/> Булуында кемнең кулында.<br/> Һәй! Сәйярның җитәр юлы ерак,<br/> Киләчәктә эше бар аның; <br/> Изге максатыңнан тайпылмыйча,<br/> Дилбегәңне нык тот, татарым!<br/> }} [[Файл:Илдус_Диндаров_1.jpg|200px|thumb|right|Китабы. ''[[2011 ел|2011]]'']] Җиде китап авторы. Төрле жанрларда көчен сынап карый: лирик парчалар, юмористик хикәяләр, мәсәлләр яза. Шигырьләре кешенең күңел кичерешләре, туган җир, туган авыл, туган тел, туган табигать турында. Күп кенә шигырьләренә һәвәскәр композиторлар көйләр язган: «Туган авылым- Биккол» (''Ренат Шаһиев көе''), «Абага чәчәге», ''Йолдыз яктысы'', «Нурлатым – Нурлы атым» (''өч җырның да көй авторы — Тәлгат Бәдыйгин'') һ. б. == Китаплары == * Нурлат йолдызлыгы (''күмәк җыентык'') * Гомер фасыллары ([[2007 ел|2007]]) * Кунел яктысы ([[2009 ел|2009]]) * Язмышлар балкышы – Бикколым ([[2010 ел|2010]]) * Җәй кайда кышлый ([[2011 ел|2011]]) * Зиреклем - туган жирем ([[2012 ел|2012]], [[Казан]]: «Рухият», мөхәррире [[Галимҗан Гыйльманов]]) * Үз ягымда (''кереш сүз'': [[Айдар Хәлим]]. [[Казан]]: [[ТКН]], [[2014 ел|2014]]. ISBN 978-5-298-02785-4)<ref>[https://search.rsl.ru/ru/record/01007836783 Диндаров, Илдус Гали улы . Үз ягымда : шигырьләр.] Российская государственная библиотека</ref> * Норлат җиренең атаклы кешеләре (2 томда, [[2017 ел|2017]])<ref>[http://kazan-news.net/society/2018/01/24/181789.html Второй том книги «Знатные люди земли Нурлатской» подарил местной школе ее автор.] Новости Казани, 23.01.2018</ref> * [[2019 ел|2019]] ― «Чорлар чатында»<ref>''Гузель Садыкова.'' [http://nurlat-tat.ru/news/obrazovanie/segodnya-nurlattsam-predstavili-novuyu-knigu-ildusa-dindarova-chorlar-chatynda Сегодня нурлатцам представили новую книгу Ильдуса Диндарова «Чорлар чатында».] Нурлат-информ, 13.02.2029</ref>. * [[2022 ел|2022]] ― яңа китабы [[Норлат районы]] [[Кәкре Атау]] авылыннан булган Минталип Миңнехановның тормышы һәм данлыклы хезмәт юлы турында сөйли<ref>[https://tatar-inform.tatar/news/ildus-dindarovnyn-yana-kitaby-donya-kurde-5858501 Илдус Диндаровның яңа китабы дөнья күрде.] [[Татар-информ]], 09.08.2022</ref>. {{цитата|автор=[[Факил Сафин]]|Илдус Диндаров — күңеле белән шагыйрь кеше. Аның өчен тормыш һәм шигърият аерылгысыз төшенчәләр. Ул шигырьнең асыл хасиятләрен тоеп иҗат итә. Шигырьләрендә — мәхәббәткә мәдхия, сызлану һәм сагыш, беркемне дә читләтеп үтмәгән «табу - югалту» мотивлары, туган якны зурлау хисләре. Шигырьләрдәге сурәтлелек гади һәм якты булуы белән аерылып торалар}} {{цитата|автор=[[Равил Фәйзуллин]], Татарстанның халык шагыйре|«Халкым иманлы булсын, бу дөньяда югалмасын, үзенең асыл сыйфатларын сакласын» дигән олуг теләк чагыла анда}} == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[2009 ел|2009]] — [[Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре]]<ref>[http://kitap.net.ru/dindarov.php Илдус Диндаров.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180903055257/http://kitap.net.ru/dindarov.php |date=2018-09-03 }} Татар электрон китапханәсе</ref>. * [[2012 ел|2012]] — «Бәллүр каләм» республика журналистлар бәйгесендә «''Китап авторы-журналист''» номинациясендә җиңүче — «Зиреклем-туган җирем» (''[[2012 ел|2012]]'') китабы өчен. * [[2017 ел|2017]] — [["Фидакарь хезмәт өчен" медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале]] (''[[Татарстан]]'') — ''«массакүләм мәгълүмат чараларын үстерүгә керткән зур өлеше, озак еллар иҗтиһатлы эшләве өчен»''<ref>[http://rt-online.ru/priznanie-zaslug-108/ Признание заслуг.] [[Республика Татарстан (гәҗит)|«Республика Татарстан»]],12.01.2017</ref>. == Гаиләсе == Хатыны Сәкинә. Улы Айваз Диндаров, тарих фәннәре кандидаты. Кызы Гөлнара (Нургатина), укытучы. Оныгы Илмира. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == # Җир селкетеп чапкан атлар. [[Мәйдан (журнал)|«Мәйдан»]], 2009 ел, апрель, 85-86нчы битләр. == Сылтамалар == * [http://www.vatantat.ru/index.php?2015_author=%D0%98%D0%BB%D0%B4%D1%83%D1%81+%D0%94%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2 И. Диндаровның «Ватаным Татарстан»да чыккан язмалары исемлеге] * ''Наилә Шәрәпова.'' [https://infourok.ru/prezentaciya-ildus-dindarov-iati-471799.html Презентация. «Ильдус Диндаров иҗаты»] * [http://gakil-sagirov.ucoz.ru/index/irek_dindarov/0-30 Нурлат йолдызлыгы. Илдус Диндаров] * [https://my.mail.ru/mail/ildus-dindarov/ Илдус Диндаровның «Мой мир»дагы сәхифәсе] {{DEFAULTSORT:Диндаров, Илдус}} [[Төркем:Казан дәүләт университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Әлифба буенча язучылар]] [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Татарстан язучылары]] [[Төркем:Татар шагыйрьләре]] [[Төркем:Татарстан шагыйрьләре]] [[Төркем:Татар журналистлары]] [[Төркем:Татарстан журналистлары]] [[Төркем:Мөхәррирләр]] [[Төркем:Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәрләре]] [[Төркем:«Бәллүр каләм» бәйгесе җиңүчеләре]] pozshp3ju4usvmrqwj89vmc09ocyp0s Жаир Болсонару 0 211161 3528283 3528169 2022-08-09T13:21:42Z Frhdkazan 3171 {{УК}}[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Жаир Болсонару''', Жаи́р Месси́ас Болсона́ру ({{lang-pt|Jair Messias Bolsonaro}}, ''[[1955 ел]]ның [[21 март]]ы, [[Бразилия]], [[Сан-Паулу]], [[Глисериу]]'') — [[Бразилия]] дәүләт һәм сәяси эшлеклесе. [[2018 ел]]ның [[28 октябрь|28 октябрендә]] узган [[Бразилиядә гомуми сайлаулар (2018)|гомуми сайлауларда]] {{байрак|Бразилия}} [[Бразилия Федератив Республикасы]]ның 38нче президенты итеп сайланган. == Тәрҗемәи хәле == [[1955 ел]]ның [[21 март]]ында [[Бразилия]]нең [[Сан-Паулу]] штаты Глисериу муниципалитетында туган. Әтисе ягыннан әби-бабасы [[Италия]]дән Бразилиягә күчкән [[мөһаҗир]]ләр. Агульяс-Неграс хәрби академиясен тәмамлаган (''[[1977 ел|1977]]''). Хәрби диктатура (''[[1964 ел|1964]]—[[1985 ел|1985]]'') чорында [[әрме|армия]]дә десантчы һәм тупчы булып 17 ел хезмәт итә, капитан дәрәҗәсендә [[әрме|хәрби хезмәттән]] китеп, сәясәткә кушыла. [[1988 ел]]да беренче мәртәбә [[Рио-де-Жанейро]] шәһәр шурасы депутаты булып сайлана. Җиде мәртәбә Рио-де-Жанейродан федераль депутат булып үтә. [[2014 ел]]гы гомуми сайлауларда аның өчен Рио-де-Жанейро штатыннан 464 мең сайлаучы тавыш бирә. Күп фиркаләрне алмаштыра: Христиан-демократлар, Прогрессчылар, Реформачы-прогрессчылар, Трабальчылар, Либераль фронт. [[2016 ел]]да Социал-христиан фиркасендә. [[2017 ел]]да «Патриот» фиркасендә. [[2018 ел]]да Социаль-либераль фиркагә керә. [[Бразилиядә гомуми сайлаулар (2018)|2018 елгы президент сайлауларында]] үз кандидатурасын куя. [[2018 ел]]ның [[6 сентябрь|6 сентябрендә]] Жуис-ди-Фора шәһәрендә чыгыш ясаганда, пычак белән яралыйлар, ике операция кичерә. [[2018 ел]]ның [[7 октябрь|7 октябрендә]] узган [[Бразилиядә гомуми сайлаулар (2018)|президент сайлауларында]] 46,06 % тавыш җыеп, икенче турга үтә. [[2018 ел]]ның [[28 октябрь|28 октябрендә]] узган икенче турда 55,13 % тавыш җыеп, Бразилия Федератив Республикасының 38нче президенты итеп сайлана. Консерватив карашлы сәясәтче буларак танылган. Уң популист лозунглар ярдәмендә [[АКШ]] президенты булып сайланган [[Дональд Трамп]]ны үзенә үрнәк итеп саный<ref>''Инна Семенова.'' [https://nv.ua/world/countries/novyj-tramp-prezidentskuju-honku-v-brazilii-vozhlavil-rasist-seksist-i-homofob-2465887.html Латиноамериканский Трамп. Новым президентом Бразилии стал политик-расист и женоненавистник.] Новое время, 29.10.2018</ref>. == Галерея == {{Gallery |title= Жаир Болсонару |width=180 |height=180 |lines=2 |File:Bolsonaro em março de 1990 (Acervo Globo).jpg|Рио-де-Жанейро шәһәр шурасында. ''[[1990 ел|1990]]'' |File:Jair Bolsonaro pela EC 77 - Médico Militar no SUS (cropped).jpg|Жаир Болсонару }} == Сылтамалар == * [https://www.bolsonaro.com.br/ Жаир Болсонару.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181031100817/https://www.bolsonaro.com.br/ |date=2018-10-31 }} Рәсми сайт == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Зур егермелек илләре башлыклары}} {{DEFAULTSORT:Болсонару, Жаир }} [[Төркем:Бразилия сәясәтчеләре]] [[Төркем:Бразилия президентлары]] [[Төркем:Ультрауңнар]] [[Төркем:XXI гасыр сәясәтчеләре]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] gj2uglnr4lwv5lel1yli5fyjagk8i0t Бәйрәмова 0 212690 3528403 3490630 2022-08-09T18:34:22Z Әмир 15082 wikitext text/x-wiki '''Бәйрәмова''' — фамилия. * [[Гөлзадә Бәйрәмова]] (1963), язучы. ''[[Саҗидә Сөләйманова премиясе|С. Сөләйманова премиясе]] (2018).'' [[Фәүзия Бәйрәмова|Ф.Ә.Бәйрәмованың сеңлесе.]] * [[Луиза Бәйрәмова]] (1935―2022), тел галиме, фән докторы. ''[[ТР атказанган фән эшлеклесе]] (1993).'' * [[Сылу Бәйрәмова]] (1965), драма актрисасы, [[Әтнә татар дәүләт драма театры]] артисты (2007 елдан). * [[Фәүзия Бәйрәмова]] (1950), язучы, фән кандидаты, хаҗия. ---- * '''[[Бәйрәмов]]''' == Моны да карагыз == * [[Бәйрәм]] == Чыганаклар == # Татар энциклопедиясенең шәхесләр исемлеге. Казан: Татар энциклопедиясе иституты, 1997. {{күп мәгънәле}} [[Төркем:Шәхесләр]] [[Төркем:Фамилияләр]] nhnyvfzsnla9758bvr34elgzdfusjfo Ковалент бәйләнеш 0 213191 3528276 3528261 2022-08-09T12:13:20Z A.Khamidullin 6685 /* Шулай ук карарга мөмкин */ wikitext text/x-wiki [[Файл:Covalent bond hydrogen.svg|400px|мини|уңда|Ике [[сутуар]] атомы ике [[электрон]]ны уртаклаша һәм ковалент бәйләнеш H<sub>2</sub> сутуар [[молекула]]сын булдыра.]] [[Файл:Sigma bond.svg|300px|мини|уңда|Бер иңле ковалент '''σ-бәйләнеш''' моделе: электрон тыгызлыгы кызыл төстә]] '''Ковалент бәйләнеш''' (лат. ''co'' — бергә, ''vales'' — көч иясе) - атом тышкы [[электрон сүрү]]ендәге ([[Валент электроннар|валент]]) ике [[электрон болыт]] уртаклашуы (кисешүе) нәтиҗәсендә хасил булган [[химик бәйләнеш]]. [[Файл:Liaison covalante oxygène11.gif|300px|мини|уңда|[[Уттуар]] молекуласында ковалент бәйләнеш]] Ковалент бәйләнешне булдыручы электрон болытлар - уртак электрон пар дип атала. Ковалент бәйләнеш түбәндәге төрләренә бүленә: *[[σ-бәйләнеш]] *[[π-бәйләнеш]] *[[металлик бәйләнеш]] * [[банан бәйләнеше]] *[[икеэлектрон өчүзәкле бәйләнеш]] [[Квант механикасы]] буенча бәйләүче электроннар булу ихтималлыгы тыгызлыгы молекулалар төшләре арасында туплана. Электрон парлар этерү теориясендә парлар геометрик зурлыгы карала. Һәр элементлар периоды өчен электрон пар уртача зурлыгы билгеләнә: *0,6 Å [[неон]]га кадәр *0,75 Å [[аргон]]га кадәр *0,75 Å [[криптон]]га кадәр *0,8 Å [[ксенон]]га кадәр ==Үзлекләре== Ковалент бәйләнешнең үзлекләре кушылмалар химик һәм физик үзлекләрен билгели: * '''юнәлгәнлек''' - матдәнең молекуляр төзелеше һәм молекула геометрик формасы белән билгеләнә * '''туендырылу''' - атом чикле сан ковалент бәйләнешне булдыра ала, әлеге сан атомның тышкы орбитальләре саны белән чикләнгән. *'''капма-каршылык''' ('''полярлык''') - атомнар электротискәрилегендә аерма булганга күрә электрон тыгызлыгы тигезсез бүлешә. Бу үзлек буенча полярлы һәм полярсыз ковалент бәйләнеш бар. **'''Полярсыз''' - икеатомлы молекула бертөрле атомнардан тора (H<sub>2</sub>, Cl<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>) һәм бу атомнарга карата электрон болытлар симметрик итеп бүлешә. **'''Полярлы''' - икеатомлы молекула төрле химик элемент атомнарыннан тора һәм уртак электрон болыт атомнар берсенә күчә, шулай итеп, молекулада электр коргысы ассиметрик итеп бүлешә, молекуланың [[диполь моменты]] булдырыла. *'''полярлашу сәләте''' - тышкы [[электр кыры]]нда ковалент бәйләнештәге электроннар күчәләр, шул исәптә бүтән тәэсир итүче кисәкчек күчә. Полярлашу сәләте электроннар хәрәкәтчәнлеге белән билгеләнә. Ковалент бәйләнешләрнең полярлык һәм полярлашу сәләте поляр реагентларга карата молекулалар реакцион сәләтен билгели. Атом төшеннән еракрак урнашкан электрон хәрәкәтчәнлерәк була. Кайбер молекулаларда ковалент бәйләнешләр уртак электрон пар урынына бер яки өч [[электрон]] белән булдырыла. Мәсәлән, H<sub>2</sub><sup>+</sup> [[сутуар]] молекуляр ионында берэлектрон химик бәйләнеш хасил була. ==Ковалент бәйләнешне хасил булу== Ике атом [[валент электрон]]ын уртаклашу нәтиҗәсендә тутырылган энергетик баскыч булдырыла. Әгәр башлангыч халәткә караганда бу энергетик баскычта суммар электрон энергиясе ким булса, ковалент бәйләнеш төзелә, энергиядә аерма нәкъ бәйләнеш энергиясенә тигез. ===Рекомбинация нигезендә=== Атомнар һәм ирекле радикаллар [[рекомбинация]]гә еш керә, нәтиҗәдә төрле кисәкчекләр ике парланмаган электрон уртаклашу нигезендә ковалент бәйләнеш хасил була, мәсәлән: H + H → H<sub>2</sub>; ·CH<sub>3</sub> + ·CH<sub>3</sub> → CH<sub>3</sub> — CH<sub>3</sub>. Рекомбинациядә ковалент бәйләнеш хасил булганда энергия чыгарыла. Мисал өчен: сутуар атомнарын тәэсир итешүдә 436 кДж/моль энергия чыгарыла. Әлеге эффект атом-сутуар эретеп ябыштыруында кулланыла, анда металл 3500 С градуска кыздырылып була. Әлеге атомара тәэсир итешү - атомнар һәм молекулалар алмаш электрик дипольләрен тәэсир итешү нигезендә хасил була, аның энергиясе электрон полярлашу сәләте квадратына туры пропорциональ һәм атомнар арасындагы алты дәрәҗәдәге ераклыкка кире пропорциональ. ===Донор-акцептор механизмы=== Һомоген механизмдан аермалы буларак гетероген механизмда төрле коргылы ионнар - [[протон]] H<sup>+</sup> һәм тискәре коргылы сутуар ионы H<sup>-</sup> (гидрид-ион) тәэсир итешү нигезендә: H<sup>+</sup> + H<sup>-</sup> → H<sub>2</sub> Якынлашканда H<sup>-</sup> гидрид-ионының икеэлектрон болыты (электрон пары) H<sup>+</sup> - протонга тартыла һәм ике сутуар төше өчен уртак була, ягъни бәйләүче электрон парга әйләнә. Электрон парны бирүче кисәкчек - '''донор''', ә бу электрон парны алучы кисәкчек - '''акцептор''' дип атала. Бу ковалент бәйләнешне төзүче ысул - донор-акцептор механизмы дип йөртелә. H<sup>-</sup> гидрид-ионыннан башка элементлар периодик системасы V-VII төркемнәрендәге иң түбән оксидлашу дәрәҗәсендәге элементлар кушылмалары электрон пар доноры булып торалар. Мәсәлән, эремәдә ирекле протон булмый, ул [[оксоний]] [[катион]]ын булдыра: H<sup>+</sup> + H<sub>2</sub>O → H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> [[Әчелекләр]] сулы эремәләрендә протон бүленмәгән электрон парга тәэсир итә һәм тотрыклы катионны булдыра. Шулай ук протон [[аммиак]] молекуласына кушылып, аммоний комплекслы катионын булдыра: NH<sub>3</sub> + H<sup>+</sup> → NH<sub>4</sub><sup>+</sup> Шулай итеп, [[аммоний]], [[оксоний]], [[фосфоний]], сульфоний һ.б. кушылмалары булдырыла. Электрон пар доноры буларак сутуар молекуласы булырга мөмкин: H<sub>2</sub> + H<sup>+</sup> → H<sub>3</sub><sup>+</sup> H<sub>3</sub><sup>+</sup> - сутуар молекуляр ионын бәйләүче электрон пар берьюлы өч [[протон]] белән бәйләнгән. ==σ-бәйләнеш һәм π-бәйләнеш== [[Файл:Pi-Bond.svg|300px|мини|уңда|π-бәйләнеш]] '''Сигма(σ)-бәйләнеш''' - атом төшләре аша узучы күчәр сызыгы буенча уртаклашкан электрон болытлар нигезендә хасил булган ковалент бәйләнеш. '''Пи(π)-бәйләнеш''' - электрон болытлар [[p- орбиталь|p- атом орбиталь]]ләрен кисешү нигезендә хасил булган ковалент бәйләнеш. Мисаллар: [[этилен]] СН<sub>2</sub>=СН<sub>2</sub>, [[ацетилен]], [[бензол]]. ==Мисаллар== * Гади [[газ]]лар Н<sub>2</sub>, Cl<sub>2</sub> һ.б. һәм Н<sub>2</sub>О, NH<sub>3</sub>, CH<sub>4</sub>, СО<sub>2</sub>, HCl һ.б. кушылмалары гади ковалент бәйләнеш белән бәйләнгән. *NH<sub>4</sub><sup>+</sup> аммоний катионы, BF<sub>4</sub><sup>−</sup> тетрафторборат [[анион]]ы донор-акцептор механизмындагы ковалент бәйләнеш белән бәйләнгән. *N<sub>2</sub>O, O<sup>−</sup>-PCl<sub>3</sub><sup>+</sup> җидеполяр төрендәге ковалент бәйләнеш белән бәйләнгән. Ковалент бәйләнеш белән кристаллар - [[диэлектрик]]лар яки [[ярымүткәргеч]]ләр. Ковалент бейләнеш белән бәйләнгән кристаллдагы атомнар мисаллары: [[алмас (минерал)|алмас]], [[германий]] һәм [[кремний]]. ==Әдәбият== *«Химический энциклопедический словарь», М., «Советская энциклопедия», 1983, с.264. *Хомченко Г. П., Севастьянова К. И., Окислительно-восстановительные реакции, 2 изд., М., 1980; *Кери Ф., Сандберг Р., Углубленный курс органической химии, пер. с англ., кн. 2, М., 1981, с. 119-41, 308-43; *Марч Дж., Органическая химия, пер. с англ., т. 4, М., 1988, с. 259—341; *Турьяи Я. И., Окислительно-восстановительные реакции и потенциалы в аналитической химии, М., 1989; *Тодрес 3. В., Электронный перенос в органической и металлоорганической химии, в сб.: Итоги науки и техники. Сер. Органическая химия, т. 12, М., 1989. С. И. Дракин, З. В. Тодрес. ==Шулай ук карарга мөмкин== * [[Герман Штаудингер|Герман Штаудингер турында мәкалә]] [[Төркем:Атом физикасы]] [[Төркем:Химия]] [[Төркем:Квант механикасы]] 8rls3ngsk1mgd03meojdbiueg1yx0iy Нурбәк Батулла 0 215603 3528394 2984836 2022-08-09T18:19:15Z Әмир 15082 мәглүмат өстәү/* Иҗаты */ wikitext text/x-wiki {{Театр эшлеклесе | исем = Нурбәк Батулла | чын исем = Нурбәк Роберт улы Батуллин | рәсем =Н.Р.Батуллин.jpg | киңлеге = | рәсем язуы = | туганда бирелгән исеме = Нурбәк Роберт улы Батуллин | туу датасы = 6.03.1988 | туу җире = [[ССРБ]], [[РСФСР]], {{туу җире|Казан|Казанда}} | үлем датасы = | үлем җире = | һөнәр = балет биючесе, хореограф, балетмейстер | гражданлыгы = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | активлык еллары = [[2007]]-{{х.в.}} | псевдоним = | амплуа = | театр = [[Муса Җәлил исемедәге Татар дәүләт опера һәм балет театры|ТДОһБТ]]<br/>[[Габдулла Кариев исемендәге театр|Кариев ТЮЗы]] | рольләр = | спектакльләр = | бүләк һәм премияләр = [[Файл:Golden Mask Award.png|30px|«Алтын битлек» премиясе - 2018]] [[Файл:Җәлил премиясе 1.jpg|20px|Муса Җәлил премиясе - 2019]] [[Файл:Тантана премиясе.jpg|20px|«Тантана» премиясе - 2021]]<br/> | сайт = | imdb_id = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Батуллин}} '''Нурбәк Батулла''', Нурбәк Роберт улы Батуллин (''[[1988 ел]]ның [[6 март]]ы, [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Казан]]'') — биюче, хореограф, балетмейстер, [[2007 ел|2007]]-[[2010 ел]]ларда [[Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театры]]ның балет биючесе. [[2016 ел]]дан [[Габдулла Кариев исемендәге Казан татар дәүләт яшь тамашачы театры]]ның балетмейстеры. [[«Алтын битлек» премиясе|«Алтын битлек»]] (''[[2018 ел|2018]]''), [[Муса Җәлил премиясе|Муса Җәлил исемендәге]] (''[[2019 ел|2019]]'') һәм [[«Тантана» премиясе|«Тантана»]] (''[[2021 ел|2021]]'') премияләре лауреаты. {{External media |рәсем1=[https://kazanfirst.ru/articles/463207 Кечкенә чакта гаиләсе белән төшкән фотосурәте].}} == Тәрҗемәи хәле == [[1988 ел]]ның [[6 март]]ында [[Казан]]да язучы [[Рабит Батулла|Роберт Мөхлисулла улы Батуллин]] (Рабит Батулла) гаиләсендә туган. Әнисе Рузия. Энесе [[Байбулат Батулла|Байбулат]] (16.03.1993, режиссер). [[Казан]]ның 155нче мәктәбен (''[[1999 ел|1999]]''), «''балет биючесе''» белгечлеге буенча [[Казан хореография укуханәсе]]н (''[[ТР халык артисты]] [[Виталий Бортяков|В. Н. Бортяков]] классы, [[2007 ел|2007]]'') тәмамлаган. Ике ел [[Казан консерваториясе]]нең балетмейстрлык факультетында укый. [[2012 ел]]га кадәр Н. А. Римский-Корсаков исемендәге Санкт-Петербург консерваториясендә «''балетмейстер-хореограф»'' белгечлеге буенча укуын дәвам итә (''А. Полубенцев курсы''). «''Драма һәм кино актер''ы» белгечлеге буенча Санкт-Петербург театр сәнгате академиясен (''{{Тәрҗемә ителмәгән 3|Россия дәүләт сәхнә сәнгате институты|Россия дәүләт сәхнә сәнгате институты|ru|Российский государственный институт сценических искусств}}'', {{lang-ru|РГИСИ}}) тәмамлаган (''Л. Грачева, В. Фильштинский курсы, [[2016 ел|2016]]'')<ref>[http://учебный-театр.рф/kursgratschovoy Курс профессора Л.В. Грачевой (Выпуск 2016 года)]. Сайт РГИСИ{{ref-ru}}</ref>. [[2007 ел|2007]]-[[2010 ел]]ларда [[Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театры]]ның балет биючесе. Театрның «Мадам Баттерфляй» һ. б. спектакльләрендә катнаша. [[2016 ел]]дан [[Габдулла Кариев исемендәге Казан татар дәүләт яшь тамашачы театры]] балетмейстеры, сәхнәгә куючы<ref>[https://tatar-today.ru/2016/07/8921/ ТНВ йолдызы булган Нүрбәккә яңа эш урыны бирелгән]. tatar-today.ru</ref>. [[2016 ел]]дан [[Казан хореография укуханәсе]]ндә укыта<ref>[https://www.facebook.com/nurbak.batulla?hc_ref=ARQ4_02NBAxSlLIHnOwzMVDBXQCUXFLDRkHtxDkzHTsE7K1faG_68JSOge_cuQzcmhc&__tn__=lC-R nurbak.batulla]. facebook.com{{ref-ru}}</ref>. == Иҗаты == Халыкара театр проектларында катнаша. «Сөембикә» биюе, «Бие-бие Хәйбулла», «MY NURIEV» моноспектакле <ref>''Айсылу Кадыйрова''. [http://www.evening-kazan.ru/articles/premera-moy-nuriev-v-kazani-ochen-liho-ochen-kruto.html Премьера «Мой Нуриев» в Казани: «Очень лихо, очень круто...»]. [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]], 11.12.2015{{ref-ru}}</ref>, хореографик номерлар («Шамаил» спектакле) авторларының берсе. Композитор [[Ислам Вәлиев]] белән «ДНК күчеше» (DNA Shift) биюен иҗат итә<ref>[https://www.azatliq.org/a/28139639.html Нурбәк Батулла: «ДНК күчеше» – геннардан чыккан әсәр]. [[Азатлык радиосы]], 27.11.2016</ref>. «Иҗади мохит» мәдәни башлангычлар фонды куйган «Зов начала (Әлиф)» спектаклендә баш рольне башкаручы. Спектакльнең идея авторы һәм режиссеры — [[Туфан Имаметдинов]]. Сәхнәдә татар халкы мең елдан артык кулланган гарәп әлифбасы бию аша күрсәтелде<ref>[https://www.azatliq.org/a/28748036.html Нурбәк Батулла: «Әлиф» – гайре табигый тамаша.] [[Азатлык радиосы]], 22.09.2017</ref>. «Театрда импровизация» актерлык лабораториясе дигəн проектта катнаша. [[2019 ел]]ның [[4 ноябрь|4 ноябрендә]] «Калеб» клубы проекты булган «Өтүкән» перформансын (''[[Йолдыз Миңнуллина]]ның «Өтүкән» поэмасына нигезләнеп'') сәхнәгә куя<ref>[https://www.azatliq.org/a/30253041.html Казанда «Өтүкән» перформансы күрсәтелде.] [[Азатлык радиосы]], 5.11.2019</ref>. {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Екатеринбург опера һәм балет театры|Екатеринбург дәүләт опера һәм балет академия театрында|ru|Екатеринбургский театр оперы и балета}} [[Пётр Чайковский]]ның «Черевички» кәмит-фантастик операсын куюда катнаша. Тамашаны [[Екатеринбург]]та күрсәтәчәкләр. Н. Батулла беренче мәртәбә опера спектакле өчен биюләр иҗат итә, аңа моны «Черевички»ны куючы режиссёр {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Борис Павлович|Борис Павлович|ru|Павлович, Борис Дмитриевич}} тәкъдим иткән<ref>[https://t.me/s/azatliqradiosi Нурбәк Батулла Екатеринбур театры операсын куюда катнаша.] Azatlıq Radiosı – Telegram, 09.08.2022</ref>. == Фильмография == * [[2014 ел|2014]] — «Рудик» (режиссер Фәрит Дәүләтшин, сценарий авторы [[Рабит Батулла]]) — ''яшь Нуриев''<ref>[https://www.film.ru/movies/rudolf-nureev-rudik Рудольф Нуреев. Рудик]. film.ru</ref>. == Гаиләсе == Хатыны Алена, [[керәшеннәр|керәшен]] кызы. Уллары Туран белән Ирхан. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == [[Файл:Zolotaya maska v rame left icon use.jpg|100px|thumb|right|[[«Алтын битлек» премиясе]]]] * [[2018 ел]] — [[«Алтын битлек» премиясе]] — «Әлиф» спектаклендәге роле өчен («Балет-заманча бию / ир-ат роле» номинациясе җиңүчесе)<ref>[http://www.goldenmask.ru/spect_1556.html Зов начала (Әлиф)]. «Алтын битлек» фестиваленың рәсми сәхифәсе{{ref-ru}}</ref><ref>[https://www.azatliq.org/a/29168929.html «Алтын битлек» алган Нурбәк Батулла: «Бу җиңүне бөек татар халкына багышлыйм».] [[Азатлык радиосы]], 15.04.2018</ref>. * [[2019 ел]] — [[Муса Җәлил премиясе]] — ''«Алтын битлек» премиясенә лаек булган «Әлиф» спектаклендәге роле өчен''<ref>[https://www.azatliq.org/a/29764097.html Нурбәк Батулла: Безнең буынның премияләргә исе китми]. [[Азатлык радиосы]], 12.02.2019</ref><ref>[http://minmol.tatarstan.ru/rus/index.htm/news/1404536.htm В Татарстане определены лауреаты премии имени Мусы Джалиля]. Сайт Министерства по делам молодежи Республики Татарстан, 15.02.2019</ref>. * [[2021 ел|2021]] — [[«Тантана» премиясе]] — «Иң яхшы актерлар ансамбле» номинациясендә [[Татарстан милли китапханәсе]]нең MON театр мәйданчыгында куелган «Моң» лирик комедиясендәге роле өчен (Лилия Мәсгутова, Анастасия Радвогина белән өчесенә)<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=8L8yM0GhOa8 «Тантана - 2021» театр премияләрен тапшыру.] «[[Татар-информ]]» онлайн, 27.03.2021</ref> == Әдәбият == # Герой номера. Нурбек Батулла. [[Идел (журнал)|«Идель»]], 2017 ел, декабрь. == Сылтамалар == * [http://www.goldenmask.ru/pers.php?id=1595 Нурбек Батулла]. «Алтын битлек» фестивале сайты{{ref-ru}} * [[Файл:YouTube Logo 2017.svg|50px]] [https://www.youtube.com/channel/UCaXNlVFuE7e55kZYWZtmxGg Nurbak Batulla]. [[YouTube]] каналы * [https://www.kino-teatr.ru/teatr/acter/m/ros/431456/bio/ Нурбек Батуллин]. kino-teatr.ru{{ref-ru}} * [http://balet24.ru/?p=10918 НУРБЕК БАТУЛЛА: СОЗДАЕТСЯ ВПЕЧАТЛЕНИЕ, ЧТО КУЛЬТУРА НЕ ОЧЕНЬ НУЖНА ГОСУДАРСТВУ]. balet24.ru{{ref-ru}} == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{DEFAULTSORT:Батулла, Нурбәк}} [[Төркем:Казан хореография училищесын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Санкт-Петербург дәүләт театр сәнгате академиясен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Шәхесләр:Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театры]] [[Төркем:Кариев театры балетмейстерлары]] [[Төркем:Балет артистлары]] [[Төркем:Җәлил премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын битлек» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Тантана» премиясе лауреатлары]] ni9pxfruo0ta55crztwq0av3nnnicsz Якуп Ханбикев 0 215649 3528300 2349815 2022-08-09T16:14:37Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]]}} '''Якуп Ханбикев''' (Якуп Исхак улы Ханбикев, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — педагог, ТАССРның һәм РСФСРның атказанган фән эшлеклесе (1979, 1983), педагогика фәннәре докторы (1969), [[профессор]] (1970), [[ТДГПУ|Казан педагогика университеты]]ның педагогика кафедрасы мөдире (1964-1990). == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] d2lfuh2gnw44de66qufarz1lrkk9a5y Луиза Бәйрәмова 0 217888 3528402 3438376 2022-08-09T18:33:32Z Әмир 15082 wikitext text/x-wiki {{MyTatarstan2022}} {{УК}} {{Шәхес}} {{фш|Бәйрәмова}} '''Луиза Бәйрәмова '''(1935―2022) - совет һәм [[Россия]] галим-филологы, педагог, чагыштырма фразеология һәм фразеография өлкәсендә белгеч, филология фәннәре докторы (1984), профессор (1987). [[КДУ]]ның атказанган профессоры (2009). Фән һәм техника өлкәсендә [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] Дәүләт премиясе лауреаты (2003). [[Татарстанның Атказанган фән эшлеклесе|Татарстанның атказанган фән эшлеклесе]] (1993). = Биографиясе = Луиза Кәрим кызы Бәйрәмова [[1935 ел|1935]] елның 10 декабрендә туа. * [[1955 ел|1955]]-[[1960 ел|1960]] елларда [[Казан университеты]]ның филология факультетында белем ала. Аны отличие белән тәмамлый. * [[1960 ел|1960]] елдан [[Казан университеты]]нда педагоглык эшчәнлеген башлый: аспирант, ассистент һәм өлкән укытучы, [[1970 ел|1970]] елдан — доцент, [[1987 ел|1987]] елдан — рус теле һәм аны укыту методикасы кафедрасы профессоры. * [[1966 ел|1966]] елда Л.К.Бәйрәмова «Перевод на татарский язык русских придаточных определительных предложений с относительным словом, „который“ и экспериментальная оценка на ЭЦВМ некоторых вопросов перевода этих предложений» дигән темага кандидатлык диссертациясен яклап, филология фәннәре кандидаты дәрәҗәсен ала. * [[1984 ел|1984]] елда «Фразеология произведений В. И. Ленина и принципы её перевода на татарский язык»» дигән темага докторлык диссертациясен яклап, филология фәннәре докторы итеп билгеләнә. * [[1987 ел|1987]] елда ВАК приказы белән аңа — профессор гыйльми исеме бирелә. * [[2009 ел|2009]] елда "[[КДУ]]ның атказанган профессоры" дигән мактаулы исем бирелә. == Фәнни-педагогик эшчәнлеге == Бәйрәмованың төп фәнни-педагогик эшчәнлеге лексикология, рус теле фразеологиясе, аксиологик фразеология һәм аның фразеографик тасвирламасы, дөньяның төрле телле картинасын чагылдыру кебек мәсьәләләр белән бәйле. Аның фәнни җитәкчелегендә рус, татар һәм инглиз телләрендә фразеологик гыйбарәләр өйрәнелә, аксиологик плюрализм нигезендә икетеллелекне үстерү факторлары билгеләнә. Казан[Казан университеты|КДУ]да "Казан лингвистика мәктәбе" һәм «Чагыштырма лексикология" кебек дисциплиналар укыта. Мактаулы исемнәре ТРның атказанган фән эшлеклесе == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{rq|stub|wikify|image}} == Әдәбият== * ''Татарская энциклопедия: в 5 томах'' / гл. ред. М. Х. Хасанов. — Казань : Институт татарской энциклопедии АН РТ, Т. 1: А—В. — 2002. — 671 с. — ISBN 5-85247-036-X 3n4bknhhneesglqvqttiahxnyfzmuac Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары 14 217944 3528328 2440749 2022-08-09T16:40:02Z Әмир 15082 wikitext text/x-wiki {{төп мәкалә|Каюм Насыйри премиясе }} [[Төркем:Татарстанның дәүләт премияләре лауреатлары]] [[Төркем:Каюм Насыйри]] k1esmf6f0ir96c0t908881pnxnivab9 Мирас (телевизия сериалы) 0 228369 3528334 3334281 2022-08-09T17:01:21Z Әмир 15082 калып өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} {{Фильм}}'''«Мирас»''' ({{lang-en|Legacies}}) – {{#invoke:wd|properties|P272}} ширкәте төшергән [[телевизия]] сериалы. Беренче булып {{wikidata|P449}} каналында күрсәтелгән. {{wikidata|P1113}} сериялек сериал {{wikidata|P2437}} фасылдан тора, һәрбер эпизод якынча {{wikidata|P2047}} дәвам итә. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Тышкы сылтамалар == * {{wikidata/link|p345}} − сериалның [[IMDb]] сайтындагы бите. li6mp0q89mb2jhbk89o77j1c23ts6so Төркем:Адыгея мәчетләре 14 229818 3528456 2554720 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Адыгея биналары һәм корылмалары]] [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] 1mg8ciakoyfp61ebtjtucbxf8h3w3se Төркем:Курган өлкәсе мәчетләре 14 232295 3528454 2418734 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Курган өлкәсе]] 4pmy9fn7wkwvizl3q1dp33m90jqi82x Төркем:Краснодар крае мәчетләре 14 232332 3528448 2499926 2022-08-10T09:19:11Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Краснодар крае|Мәчетләре]] 4qxtnpu4u1mjh2h1iyuz9s3adc3o9ga Албаниядә ислам 0 233113 3528290 3200190 2022-08-09T15:56:51Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki '''Албаниядә ислам''' ({{lang-sq|Islami në Shqipëri}}) — [[Албания]] территориясендә [[ислам]] дине. [[2011 ел]]гы халык санын алу мәгълүматлары буенча, Албания халкының 58,78% ы — Ислам дине тарафдары. Ислам — Албаниядә иң күп тарафдарлары булган [[дин]]. Албан мөселманнарының күбесе [[сөнниләр]], шулай ук {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Бәкташилык|бәкташилык|en|Bektashi Order}} дини агымы тарафдарлары шактый. Илдә ислам диненең көчәюе — берничә гасыр дәвам иткән [[Госманлы империясе|госманлы]] [[төрекләр]]е идарәсе нәтиҗәсе. Төрекләр яулап алганчы, Албания халкының күпчелеге [[православие]] яки [[католик чиркәве]]нә караган [[христианлык|христианнар]] булган. Ил халкының 16,99% ы үзләрен төрле христиан конфессияләре әгъзалары буларак билгели. [[Италия]]дә [[албаннар]]ның дине буенча католиклар булган ''арборешлар'' этник төркеме бар. [[1967 ел]]да, башка диннәр кебек үк, ислам дине дә Албанияне «атеистик ил» дип игълан иткән [[Коммунизм|коммунистлар]] режимы тарафыннан тыела. [[1991 ел]]да ислам дине өчен яңа күтәрелеш чоры килә. [[Файл:Great-Mosque-of-Tirana-2018.jpg|300px|thumb|right|[[Зур мәчет (Тирана)|Зур мәчет]] ([[Тирана]])]] == Тарих == Албания җирләренә [[Ислам дине]] [[XIV гасыр]]да [[Госманлы империясе]] [[Балкан ярымутравы]]н яулап алган вакытттан үтеп керә. Албан җирбиләүчеләренең күпчелеге мөлкәтен, өстенлеген ныгыту-көчәйтү өчен башта ук ислам диненә күчкән. Мөселман дине киң таралуга Госманлы империясенең [[салым]] җыю сәясәте сәбәпче була. [[Христианлык|Христиан динендәгеләрдән]] җан башына еллык салым берничә тапкыр арттырыла. Ислам динен кабул иткән гаиләләр әлеге төр салымнан азат ителгән, шуңа күрә салым авырлыгыннан котылыр өчен күпчелек халык мөселманлыкка күчә бара. [[XV гасыр|XV]]—[[XIX гасыр]]ларда мөселман албаннар ил халкының 80 % ын тәшкил иткән дип саналса да, яшерен яки ачыктан-ачык [[православие]] һәм [[католиклык|католик]] диннәрендә калучылар да кала. [[Греция|Грек җирләренә]] күчереп утыртылган албаннар-{{Тәрҗемә ителмәгән 3|Арнаутлар|арнаутлар|ru|Арваниты}} православие динендә кала һәм [[греклар|грек милләтенә]] кушылып китә. [[1830 ел]]да православ албаннар-{{Тәрҗемә ителмәгән 3|Арберешлар|арберешлар|ru|Арбереши}} [[Италия|Көньяк Италиягә]] күчеп утыра. Озак вакыт үз диннәрендә калсалар ңа, токымнары акрынлап [[католик дине]]н кабул итеп килә. [[1912 ел]]да ил бәйсезлеккә ирешкәч, [[Италия]] йогынтысына эләгә һәм католиклыкка күчкән мөселманнарның саны да арта. Төньяк Албаниядә Ислам дине йогынтысы көчәю [[XVII гасыр]]да була, [[XVIII гасыр]]ның беренче яртысында Көньяк Албания халкы да ислам диненә күчә. == Дин үзенчәлекләре == Албания җирләренә һәрдаим төрле телле — төрле динле халыклар һөжүм итеп торуы [[албаннар|албан халкының]] дин тотуында, шул исәптән [[мөселманнар]]да үзенчәлекле чагылыш тапкан. Православие, католиклык, ислам һәм борынгы иллирия культы бер гаилә эчендә сакланырга мөмкин, бер үк вакытта гаиләдә христиан һәм мөселман исемнәре кушу күзәтелә. Көньяк күрше славян халыкларыннан аермалы буларак, албаннар арасында динара ызгыш күзәтелмәгән. Төрле дини агымнар буталу нәтиҗәсендә {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Бәкташилык|бәкташилык|en|Bektashi Order}} дигән яңа дини юнәлеш барлыкка килгән. Бәкташилар Албания бәйсезлеге өчен көрәшнең үзәгендә булалар. Албаннар дингә караганда милләт-тел берлеген югарырак куя. == Яңа заман == Бәйсезлек яулап алганнан соң (''[[1912 ел|1912]]''), илдә ислам тәэсире бик тиз кими бара. Күпхатынлылык юкка чыгарыла, [[намаз]]ны албаннар аягөсте генә укый башлый. [[1967 ел]]да коммунистлар режимы Албанияне «''дөньяда беренче атеистик ил''» дип игълан итә. [[Дин]]нәр кануннан тыш дип игълан ителә. Күпчелек мәчет (''1967 елга кадәр 28 мәчет исәпләнә'') һәм чиркәү биналары җимертелә яки складлар, яшьләр өчен күңел ачу заллары итеп үзгәртеп корыла. [[Коммунизм|Коммунистлар]] [[Госманлы империясе]]нең 5 гасырлык хакимлеге чорын һәм [[ислам]] динен илнең икътисади яктан артка калуы сәбәпчесе итеп күрсәтәләр<ref>[https://balkaninsight.com/2010/11/22/new-mosque-proposal-surprises-albanian-muslims/ New Mosque Plan Catches Albania Muslims Off Guard.] balkaninsight.com{{ref-en}}</ref>. Социалистик Албаниядә [[1967 ел|1967]]—[[1989 ел]]ларда һәртөрле дин тыелу халыкта [[атеизм]] һәм агностиклык артуга китерә. [[Аурупа]] илләре белән тыгызрак аралашкан саен, [[албаннар]] тормышында исламның йогынтысы кими бара. Шулай да Албания территориясе тулысынча Аурупада урнашкан, күпчелек халкы мөселман булган бердәнбер Аурупа иле булып кала<ref>[http://www.idmedina.ru/medina/?998 Албания: национально-мусульманский парадокс.] Медина аль-Ислам, № 91 ИД «Медина»{{ref-ru}}</ref><ref>[https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jan/28/muslim-population-country-projection-2030 Muslim populations by country: how big will each Muslim population be by 2030?] theguardian.com</ref>. == Саннар == [[Италия]] мәгълүматына караганда, [[1942 ел]]да мөселманнар Албания халкының (1 128 143 кеше) 69% ын (779 417 кеше) тәшкил иткән. CIA World Factbook мәгълүматы нигезендә, [[XXI гасыр]] башында ил халкының 70 % ы мөселман булып санала<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html CIA.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181224211117/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |date=2018-12-24 }} The World Factbook{{ref-en}}</ref>. Pew Research Center мәгълүматларына караганда, [[2009 ел]]да Албаниядә мөселманнар саны халыкның гомуми санының 79,9 % ы булган<ref>[https://web.archive.org/web/20120131091910/http://www.pewforum.org/newassets/images/reports/Muslimpopulation/Muslimpopulation.pdf A Report on the Size and Distribution of the World’sMuslim PopulationOctober 2009]{{ref-en}}</ref>. [[2010 ел]]да ил халкының 82.1 % ы (2 601 000 кеше) ислам дине тарафдары булган. Америка аналитик үзәге Албаниядәге мөселман халкының күләме [[2030 ел]]да ил халкының 83.2 % ын (2 841 000 кеше) тәшкил итәчәк, дип исәпләп чыгарган<ref>[https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jan/28/muslim-population-country-projection-2030#data Muslim populations by country: how big will each Muslim population be by 2030?] theguardian.com{{ref-en}}</ref>. == Фотогалерея == <center><gallery perrow=5 widths=160 heights=140 caption="Албания мәчетләре"> File:Skadar, mešita Istiklal.jpg|[[Шкодер]] мәчете File:Kruja Mosque Varoshit.jpg|Базар җәмигы (Акчахисар / Круя) File:Durrës - Great Mosque.JPG|Бөек мәчет ([[Дуррес]]) File:07Tirana Et'hem beu Mosque01.jpg| Әдһәм-бәй мәчете ([[Тирана]]) File:Mosque Riza Bajrami Durrës Albania 2018 4.jpg|Риза Бәйрәм мәчете. [[Дуррес]] </gallery></center> == Сылтамалар == * [https://www.kmsh.al/al/ Албан мөселман җәмгыяте рәсми сайты]{{ref-en}}{{ref-ar}}{{ref-sk}} == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Аурупада ислам}} [[Төркем:Илләр буенча ислам]] [[Төркем:Албаниядә дин]] kohcgrqa8g2mw9wtq6d6n4uwzlsf3if Төркем:Төньяк Осетия мәчетләре 14 233177 3528449 2425508 2022-08-10T09:19:11Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Төньяк Осетиядә ислам]] e3usiu4bkk86n72ne9g57w4mx3fcb5x Александр Яншин 0 275969 3528303 3506378 2022-08-09T16:17:07Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Александр Леонидович Яншин''' ([[28 март]] [[1911 ел|1911]], [[Смоленск]] - [[9 октябрь]] [[1999 ел|1999]], [[Мәскәү]] ) - совет һәм Русия галиме- [[Геология|геологы]], СССР Фәннәр академиясе академикы (1958). СССР Фәннәр академиясенең Себер филиалына һәм СССР Фәннәр академиясенең Себер филиалының геология һәм геофизика институтына нигез салучыларның берсе. СССР Фәннәр академиясе вице-президенты (1982-1988), күренекле җәмәгать һәм дәүләт эшлеклесе, Мәскәү натуралистлар җәмгыяте президенты (1967-1999), Россия Фәннәр академиясенең Маргиналь һәм эчке диңгез литосферасы институтының мактаулы директоры [[Социалистик Хезмәт Каһарманы]], ике СССР дәүләт премиясе лауреаты, күп СССР дәүләт премиясе лауреаты. Чит ил академияләре һәм фәнни җәмгыятьләр әгзасы. == Биографиясе == [[Файл:Alexander_Leonidovich_Yanshin_01.jpg|мини| А. Л. Яншин, 1930-нчы еллар. ]] [[Файл:Фидана_Тауфиковна_и_Александр_Леонидович_Яншины.jpg|мини| Яншин гаиләсе ]] 1911 елның 15(28) мартында [[Смоленск]] шәһәрендә, адвокат гаиләсендә туган <ref>На 15.11.1916 г., начиная с 08.10.1908 г. состоял помощником у присяжного поверенного Ждановича Станислава Осиповича в Смоленске. // Список присяжных поверенных округа Московской судебной палаты и их помощников к 15 ноября 1916 г. — {{М.}}, 1917. — С. 144.</ref> . * Әтисе - Леонид Александрович, [[Мәскәү дәүләт университеты]]ның юридик факультетын тәмамлаган, Мария Петровнага өйләнгән ( П.Ф. Ланин кызы), [[Смоленск]]та яшәгән һәм эшләгән. * Абыйсы - рәссам М. М. Яншин (1902-1976). 1928 елда ул Мәскәү дәүләт университетының геология бүлегенә укырга керә, аннан ике елдан соң ул Мәскәү геологик эзләү институтына күчә. 1936 елның 1 маеннан ул СССР Фәннәр академиясенең Геологик институты хезмәткәре булып эшли (тиздән СССР Фәннәр академиясенең геология фәннәре институтына кушылды). Ул региональ тектоника бүлеге мөдире булып эшли. 1937 елда ул диссертацияне якламыйча геология һәм минералогик фәннәргә кандидат дәрәҗәсе белән бүләкләнә. 1944 елда ул СССР Хөкүмәте бурычларын уңышлы үтәгән өчен [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены]] белән бүләкләнә. А.Л. Яншинның беренче зур фәнни казанышы - Төньяк Арал диңгезе өлкәсенең стратиграфиясен, тектоникасын һәм геоморфологиясен өйрәнү (1953). Шул ук елда ул геология һәм минералогик фәннәр докторы дәрәҗәсенә лаек була. СССР ФА хакыйкый әгъзасы итеп сайланганнан соң (1958), А.Л. Яншинның фәнни мәнфәгатьләр үзәгендә Себер була, Көнчыгыш Себер һәм Монголиядә калий тозлары һәм фосфоритлар эзләү башлана 1978 елда А.Л. Яншин «История развития рельефа Сибири и Дальнего Востока»дигән 15 томлы хезмәте өчен СССР Дәүләт премиясен ала. Күп кенә фәнни советларның, комиссияләрнең һәм комитетларның рәисе һәм әгъзасы, РФА Себер бүлекчәсенә һәм РФА нефть һәм газ проблемалары институтына нигез салучыларның берсе.. 1982 елда ул СССР Фәннәр академиясе вице-президенты итеп сайланды һәм Литосфера институты директоры булды, һәм Мәскәүгә күченде. Ул экологик проблемалар белән бәйле күп мөһим проектларда актив катнаша. СССР Югары Советы әгъзасы буларак, ул берничә комиссия әгъзасы була, актив гражданлык позициясен алды һәм теоретик яктан расланган каршылыкларны әзерли, индустриализация һәм табигатьне үзгәртү экологик бәхәсле проектларын: "елга борылыш" проекты <ref>М. А. Ахметьев, Геология и геофизика, т.52, № 10, с.1367-1387 (2011).</ref>,Волга- Чограй " каналы, Байкал күленең пычрануы, [[ Кырым атом электр станциясе|Кырым атом электр станциясе]] төзелеше һ.б. тормышка ашыру карарларына йогынты ясый <ref>Собисевич А. В., Шёнфельдер Т. Б. [https://www.academia.edu/41890414/ Экологические аспекты проекта создания канала Волга-Чограй] // Вестник Института комплексных исследований аридных территорий. 2019. Т. 38, № 1. С. 77–79.</ref> 1980 еллар уртасында, "елга борылышы" проектын тикшерү уңаеннан, ул берничә ел илнең экологик үзәге булган һәм тәэмин иткән "Авыл хуҗалыгында туфрак мелиорациясенең эффективлыгын күтәрү турында" ("Яншин комиссиясе" дип аталган) фәнни-эксперт комиссиясе башлыгы булды. СССР җитәкчелегенең проекттан баш тартуына хәлиткеч йогынты ясый <ref>''[[Сакс, Владимир Николаевич|Сакс В. Н.]], Широков В. М., Яншин А. Л.'' Потекут ли реки вспять? // Социалистическая индустрия. 1976. № 287. 7 дек.</ref> . 1992 елда ул " Кешелеккә кисәтү " имзалады <ref>{{Cite web|url=http://www-formal.stanford.edu/jmc/progress/ucs-statement.txt|title=World Scientists' Warning To Humanity|author=|date=|publisher=|accessdate=2019-05-10|archivedate=2019-04-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190430215625/http://www-formal.stanford.edu/jmc/progress/ucs-statement.txt}}</ref> . 1993 елда ул оештыручыларның берсе һәм Россия Экология академиясенең беренче президенты булды. Александр Леонидович Яншин 1999 елның 9 октябрендә Мәскәүдә үлә, Введенское зиратында күмелә (11уч.). === Гаиләсе === Хатыннары: # Л.Н. Формозова (кызлыкта Промптова) (1905-1990) - совет геологы, 1942 елдан СССР Фәннәр академиясенең Геология институтының литология бүлегендә, геология һәм минералогик фәннәр докторы (1958) эшли. Беренче никахта ул А. Н. Формозовта кияүдә # Ф.Т Яншина (кызлыкта Биккенина) (1933-2011) - совет геологы, фәлсәфәче һәм фән тарихчысы <ref>{{Мәкалә|lang=}}</ref> . == Бүләкләре == * 1944 - Сәнәгатьне стратегик минераль чимал запаслары белән тәэмин итү өлкәсендә Хөкүмәтнең бурычларын уңышлы үтәгәне өчен [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены]] . * 1945 - Сәнәгать һәм фән үсеше өчен [[Хөрмәт Билгесе ордены]] * 1945 - "1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында батыр хезмәт өчен" медале. " * 1948 - "Мәскәүнең 800-еллыгы истәлегенә" медале * 1967 - СССР Фәннәр академиясенең Себер филиалының Новосибирск фәнни үзәген булдыру өчен [[Ленин ордены|Ленин ордены.]] * 1969 - Евразиянең тектоник картасы өчен СССР дәүләт премиясе * 1970 - "Владимир Ильич Ленинның тууына 100 ел тулу уңаеннан" медале. * 1971 - Геология үсешендә һәм тууның 60 еллыгына бәйле хезмәтләр [[Ленин ордены]] * 1971 - "Монгол халык революциясенең 50 елы" медале * 1974 - Монголия Халык Республикасын геологик тикшерү өчен Хезмәт даны ордены (Монголия) * 1973 - Геология өлкәсендәге эшләре буенча А.П. Карлинский исемендәге алтын медаль. * 1975 - Совет фәнен үстерүдә һәм СССР Фәннәр академиясенең 250 еллыгы уңаеннан [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены]] * 1975 -[[Демократик Алмания Җөмһүрияте|ГДР]] геологик жәмгыятенең С Бубнов исемендәге көмеш медале. * 1978 - "Себер һәм Ерак Көнчыгыш рельефының үсеш тарихы" монографиясе өчен СССР дәүләт премиясе (15 том, 1964-1976) * 1981 - Геология фәнен үстерүдә, фәнни кадрлар әзерләүдә һәм 70 яше уңаеннан Ленин орденын тәкъдим итү белән [[Социалистик Хезмәт Каһарманы]] исеме <ref>Указ Президиума Верховного Совета СССР от 27 марта 1981 года за выдающиеся заслуги в развитии геологической науки, подготовке научных кадров и в связи с 70-летием Яншину Александру Леонидовичу присвоено звание Героя Социалистического Труда с вручением ордена Ленина и золотой медали «Серп и Молот»</ref> . * 1986 - Геология фәнен үстерүдә, фәнни кадрлар әзерләүдә һәм 75 яшьлек юбилейга бәйле зур хезмәтләре өчен [[Октябрь Инкыйлабы ордены]] * 1994 - Русия Фәннәр академиясенең А.П. Виноградов исемендәге премия, "Экологик финанслаудан дәресләр" монографиясе өчен ( А. белән . .Әм. Мелуа ) * 1996 - 3 дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены]] * 1996 Русия Табиги Фәннәр академиясенең 1 дәрәҗә "Казанышлары өчен" билгесе. == Оешмаларда әгъза булуы == * 1936 - Бөтен Союз Географик Жәмгыяте ( РГО ) * 1939 - Мәскәү табигатьне тикшерүчеләр җәмгыяте (MOIP), вице-президент (1958), президент (1967 елдан) * 1958 - СССР Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы (академик) * 1958 - Франциянең Геологик җәмгыяте әгъзасы * 1959 - СССР Фәннәр академиясенең ведомствоара стратиграфик комитеты әгъзасы * 1960 - Совет Милли Табигать белеме һәм технология тарихчылары Ассоциациясе Комитеты әгъзасы, Табигать белеме һәм технологияләр тарихы кафедрасы председателе, Россия Фәннәр академиясе Милли Фәннәр Тарихы һәм Фәлсәфәсе Комитеты (1993 елдан). * 1960 - СССР Фәннәр академиясенең дүртенче чорын өйрәнү комиссиясе бюросы әгъзасы, председатель (1983 елдан) * 1965 - СССР Фәннәр академиясенең ведомствоара тектоник комитеты бюросы әгъзасы * 1968 - СССР Фәннәр академиясе Президиумы астында Табигать белеме буенча Китапханә Советы әгъзасы * 1969 - Болгария геология җәмгыятенең мактаулы әгъзасы * 1977 - Бөтен Союз Белем җәмгыяте Советы әгъзасы * 1985 - В.И. Вернадскийның фәнни мирасны үстерү комиссиясе рәисе * 1986 - Тарихи һәм мәдәни һәйкәлләрне саклау буенча Бөтен Россия җәмгыяте президиумы әгъзасы * 1989-1991 - СССР Халык депутаты * 1992 - Россия Экология академиясе президенты * 1992 - Россия Табигать белеме академиясенең мактаулы академикы * 1996 - Грузия Фәннәр академиясенең чит ил әгъзасы * 1997 - Тау академиясенең мактаулы академикы == Хәтер == [[Файл:Yanshin_MOIP.jpg|мини| MOIP мемориаль тактасы ]] [[Файл:Yanshin-Moscow.jpg|мини| GIN RAS мемориаль тактасы ]] А. Л. Яншин хөрмәтенә: * Минерал исеме - яншинит (1969, 1978) <ref>В 1993 году сведён к синониму минерала ''торогуммит''</ref> * Фәнни "Яншин укулары" * "Яншин премиясе" <ref>Борозин М. [http://zmdosie.ru/pdfs/ZM_2000_9-10.pdf Созвездие ярких талантов блистало в российской науке] // Зелёный мир. 2000. № 9/10. С. 28-29</ref> * Академик А. Л. Яншин фонды" Биналарга мемориаль такталар куелган: * Маргиналь һәм эчке диңгез литосферасы институты, [[Русия фәннәр академиясе|Россия Фәннәр академиясе]], [[Мәскәү]] * Уртак геология, геофизика һәм минералогия институты , Россия Фәннәр академиясенең Себер филиалы, [[Новосибирск]] Казылма хайваннар <ref>''Крымгольц Г. Я., Крымгольц Н. Г.'' Имена отечественных геологов в палеонтологических названиях. Санкт-Петербург, 2000. C. 139.</ref> : * Cibicidoides janshini J. Nikitina, 1979 - фораминифера төрләре, Каспий өлкәсенең Олигоцен. * Клавулина яншини Липман, 1960 - фораминифераль төрләр, Көнбатыш Себер палеоцены. * Nuculana janschini Mironova, 1962 - бивалве моллюск төрләре, Арал диңгезе эоцены . * Читон Янщини Макаренко, 1969 - полиплакофор төрләре, Украина палеоцены. * Пектинатитлар Янщини Иловайски & Флоренски, 1941 - цефалопод төрләре, Каспий өлкәсенең Jгары urра. Казылма усемлекләр: * Янщинии Корнус Васильевск - Дорен калдыклары <ref>''Баранов В. И.'' Этапы развития флоры и растительности СССР в третичном периоде. Часть 3: [https://books.google.ru/books?id=cTONAwAAQBAJ&dq Итоги изучения ископаемых третичных флор и проблема реликтов в современной растительности СССР]. Ученые записки Казанского государственного университета, 1954. 361 c.</ref> == Адреслар == А.Л.Яншин белән бәйле адреслар: * Мәскәүдә ул Малайя Калужская урамы, 12 йорт<ref>Яншин Александр Леонидович&nbsp;//&#x20;Московская энциклопедия.&nbsp;/ Гл. ред. С. О. Шмидт.&nbsp;— <abbr>М.</abbr>, 2007—2014.&nbsp;— Т.&nbsp;I. Лица Москвы: [в 6 кн.].</ref> адресы буенча яшәгән == Әдәбият == * «Академик Александр Леонидович Яншин. Воспоминания. Материалы в двух книгах», — Москва, Наука, 2005. * ''Оноприенко В. И.'' [http://stepscenter.org.ua/wp-content/uploads/2015/11/BOOK-AYNSHIN-1.pdf Век Яншина]: к 100-летию со дня рождения выдающегося геолога и эколога XX века. Киев: Информационно-аналитическое агентство, 2011. 406 с. == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Сылтамалар == * {{Warheroes|id=9964}} * Профиль Александра Леонидовича Яншина на официальном сайте РАН * [http://scirus.benran.ru/higeo/view-record.php?tbl=person&id=437 Библиография и документы А. Л. Яншина] в Информационной системе «История геологии и горного дела» * [http://museum.sbras.ru/?q=node/141 Академик А. Л. Яншин] — музей Сибирского отделения РАН * [http://www.requiem.ru/obituary/obituary_examples/doc106/ Памяти А. Л. Яншина] * [http://www-sbras.nsc.ru/HBC/article.phtml?nid=394&id=3 Жизнь Яншина в трёх книгах] — Наука в Сибири * [http://museum.nsu.ru/?int=VIEW&el=709&templ=VIEW А. Л. Яншин в музее истории НГУ] [[Төркем:Википедия:Викимәгълүмат элементы параметрларына өстенлек бирелгән мәкаләләр]] [[Төркем:ССРБ дәүләт премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Хөрмәт Билгесе» ордены кавалерлары]] [[Төркем:Октябрь Инкыйлабы ордены кавалерлары]] [[Төркем:Ленин ордены кавалерлары]] [[Төркем:3 дәрәҗә "Ватан алдында казанышлары өчен" ордены кавалерлары]] [[Төркем:Социалистик Хезмәт Каһарманнары]] [[Төркем:Геология-минералогия фәннәре докторлары]] [[Төркем:Мәскәүдә вафатлар]] [[Төркем:1999 елда вафатлар]] [[Төркем:9 октябрь көнне вафатлар]] [[Төркем:Википедия:Викимәгълүматтан чыганак булган мәкаләләр]] [[Төркем:1911 елда туганнар]] [[Төркем:28 март көнне туганнар]] [[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]] 57qqb979epv3errbrrwhtqyt7bqiudu Төркем:Кырым мәчетләре 14 276337 3528459 2533358 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki {{commonscat|Mosques in Crimea}} [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Украина мәчетләре]] [[Төркем:Кырым Республикасы|Мәчетләре]] dijn5y0wipfosfcmt8cothlginrepxo Messerschmitt Bf.109 0 339084 3528278 2726839 2022-08-09T12:27:35Z CommonsDelinker 176 Replacing Bf109E_3Seiten_neu.jpg with [[File:Messerschmitt_Bf_109_E-1_3-seiten_neu.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set) · To conform to Wik wikitext text/x-wiki {{ ОА карточкасы | исеме = Messerschmitt Bf.109 | максат = | эшләп чыгаручы = {{Байрак|Алмания}} [[Messerschmitt]] | сүрәт = Файл:Me109 G-6 D-FMBB 2.jpg | имза = | эшкәртүче = {{Байрак|Алмания}} [[Messerschmitt]] | баш конструктор = [[Вильгельм Мессершмитт]] }} '''Мессершмитт Bf 109''' ({{lang-de|Messerschmitt Bf 109}}, <!-- традиционное для--> ССРБ <!-- написание--> — '''Ме-109''') — [[Икенче бөтендөнья сугышы]] вакытының алман бермоторлы очкыч-истребителе. == Модификациялары == [[Файл:Bf109G2.jpg|thumb|300px|Мессершмитт Bf 109 G-2 <!-- в музее «Dream of the Wings» в--> [[Сан-Карлус (Сан-Паулу)|Сан-Карлус]], [[Бразилия]].]] === Bf 109B === === Bf 109C === [[Файл:Bf 109C-1 1 J 88.jpg|мини|Messerschmitt Bf 109C-1, 6-47, 1.J/88 Легион Кондор, Испания, яз 1938]] === Bf 109D === [[Файл:Messerschmitt Bf 109 E-1 3-seiten neu.jpg|thumb|300px|Мессершмитт Bf 109E-3]] == Очу-техникалык бәяләмәләре == {| class="standard" |- style="background-color:#ddb" ! Бәяләмәләре ! Bf.109B-2 ! Bf.109C-1 ! Bf.109D-1 ! Bf.109E-1 ! Bf.109F-2 ! Bf.109F-4 ! Bf.109G-6 ! Bf.109 G-14 ! Bf.109K-4 |- | valign="top" | Озынлыгы || align="center" | 8,55 || align="center" | 8,55 || align="center" | 8,55 || align="center" | 8,64 || align="center" | 8,64 || align="center" | 8,94 || align="center" | 9,02 || align="center" | 9,02 || align="center" | 9,02 |- | valign="top" | Канат киңлеге, м || align="center" | 9,85 || align="center" | 9,85 || align="center" | 9,85 || align="center" | 9,85 || align="center" | 11,08 || align="center" | 9,92 || align="center" | 9,92 || align="center" |9,92|| align="center" | 9,97 |- }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * [https://web.archive.org/web/20090502142806/http://base13.glasnet.ru/text/ap/109e.htm Messerschmitt Bf.109E] Martin C. Windrow. Aircraft profile 40. 1967 год Перевод А. Плахова, редакция В. Моисеева * [https://web.archive.org/web/20090503015233/http://base13.glasnet.ru/text/ap/109f.htm Messerschmitt Bf.109F] Martin C. Windrow. Aircraft profile 184. 1970 год Перевод А. Плахова, редакция В. Моисеева * [https://web.archive.org/web/20090727111210/http://base13.glasnet.ru/text/ap/109g.htm Messerschmitt Bf 109G] J.R. Smith & I. Primmer. Aircraft profile 113. 1969 год Перевод А. Плахова, редакция В. Моисеева * Alfred Price, Mike Spicik — Great Aircraft Of WWII. Abbeydale Press. ISBN 1-86147-130-0 * Bill Gunston — History Of Military Aviation. Chancellor Press. ISBN 0-7537-0824-8 * D. A. Lande — Messerschmitt 109 (Warbird History). Motorbooks International. ISBN 0-7603-0803-9 * David Donald — Air Combat Legends: Supermarine Spitfire; Messerschmitt Bf 109. AIRtime Publishing. ISBN 1-880588-74-9 * Вольфганг Дитрих. Бомбардировочная эскадра «Эдельвейс». Москва, Центрополиграф, 2005. ISBN 5-9524-1996-8 * {{nobr|Шунков В. Н.}} Авиация Люфтваффе. 2000, ISBN 985-433-891-6 * Кудишин И. В. Палубные истребители Второй мировой войны. Москва, ООО «Издательство Астрель», 2001. ISBN 5-271-01879-2 * А. А. Фирсов «Мессершмитт Bf109» М., «Астрель», 2001 * [http://www.cockpitinstrumente.de/archiv/Dokumente/ABC/m/Messerschmitt/Me%20109/Bf%20109%20D%20Kurzbetriebsanleitung.pdf «Bf 109 D mit Jumo 210 D, Kurzbetriebsanleitung Juni 1940» pdf. 13 MB] {{Люфтваффе истребительләре}} {{Мессершмитт очкычлары}} [[Төркем:Мессершмитт очкычлары]] [[Төркем:Алмания очкычлары]] {{Aero-stub}} ifjkkiqdxgm1gnyp8c5z8vtw1jmv6bq Рәмис Сафиуллов 0 391781 3528390 3117842 2022-08-09T18:17:55Z Frhdkazan 3171 /* Чыганаклар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} [[File:Рәмис Сафиуллов.jpg|thumb|Рәмис Сафиуллов]] '''Рәмис Хатыйп улы Сафиуллов''' — [[Татарстан]] Республикасының [[Тәтеш муниципаль районы]] башлыгы (2014). «Ел җитәкчесе–2003» республика иҗтимагый конкурсының «Агросәнәгать комплексының иң яхшы җитәкчесе" номинациясендә җиңүче. Икътисад фәннәре кандидаты (2015). ==Тәрҗемәи хәле== Рәмис Хатыйп улы 1962 елның 8 августында ТАССРның Чүпрәле районы Кече Чынлы авылында туа. Ульяновск авыл хуҗалыгы академиясен “зоотехник” һәм «инженер-механик» белгечлекләре буенча тәмамлый (1996). 23.03.1981-23.10.1981- ТАССРның [[Чүпрәле]] районы Ямашев исемендәге колхозында зоотехник.<br> 23.10.1981-12.11.1983 — совет армиясе сафларында хезмәт итә.<br> 08.12.1983-22.04.1985 — ТАССРның Чүпрәле районы "Чишмә" колхозының баш зоотехнигы.<br> 24.04.1985-10.02.1988 — Ульяновск өлкәсе Засвияжск районының техник-җитештерү бүлегендә эксплуатация буенча өлкән инженер.<br> 10.02.1988-01.11.1993 — "Ульяновск шәһәренең 2 нче сөт заводы" ААҖнең тәэминат бүлеге башлыгы.<br> 01.11.1993-14.03.1994 — "Ульяновск шәһәренең 2 нче сөт заводы" ААҖнең транспорт буенча инженеры.<br> 14.03.1994-26.02.1997 — "Ульяновск шәһәренең 2 нче сөт заводы" ААҖнең генераль директоры урынбасары.<br> 13.03.1997-24.01.2004-Тәтеш районының «Колос» колхозы рәисе.<br> 24.01.2004-07.10.2014-Тәтеш муниципаль районыныҗ Колос агрофирмасы җаваплылыгы чикләнгән җәмгыятьнең генераль директоры.<br> 2014 елның 8 нче октябреннән Татарстан Республикасы Тәтеш муниципаль районы башлыгы.<br> Өйләнгән. Хәләл җефете — Римма Гомәр кызы Сафиуллова. Ике уллары бар.<br> ==Дәүләт бүләкләре== «Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале (2005 ел), <br> «Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре» мактаулы исеме (2012 ел),<br> «Казан шәһәрендә 2015 елда спортның су төрләре буенча XVI дөнья чемпионаты» медале (2015 ел),<br> Татарстан Республикасының «Фидакарь хезмәт өчен» медале (2017 ел),<br> «Ватан алдындагы казанышлары өчен» II дәрәҗә ордены медале (2019 ел).<br> ==Чыганаклар== * https://tetushi.tatarstan.ru/glava-rayona.htm<br> * http://www.llr.ru/razdel4.php?id_r3=113 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200920094244/http://www.llr.ru/razdel4.php?id_r3=113 |date=2020-09-20 }} [[Төркем:Икътисад фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Шәхесләр:Тәтеш районы]] [[Төркем:Чүпрәле районында туганнар]] {{MyTatarstan2020}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 3izzzscsqekrm9b4gu672ihvzwntv0z Альберт Рәхмәтуллин 0 391969 3528379 3433720 2022-08-09T18:09:53Z Frhdkazan 3171 /* Чыганак: */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|тулы исем=Альберт Илгизәр улы Рәхмәтуллин|туу датасы=20.10.1976|туу җире=Татарстан Республикасы Кайбыч районы Рус Бәрлебаш авылында|милләт=татар|Гыйльми дәрәҗә=Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|рәсем=Альберт Рах.jpg}} '''Альберт Рәхмәтуллин''' - [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]], рухи һәм шәфкатьлелек идеалларын торгызу эшенә зур өлеш керткәне өчен, Россия Федерациясенең "Меценатның Алтын грамотасы" медале белән бүләкләнгән җитәкче; Кайбыч районы [[Олы Кайбыч авыл җирлеге]]нең 1 номерлы Чишмәле сайлау округы  Советы депутаты. == Биография == Аль­берт  Илгизәр улы Рәхмәтуллин [[1976 ел|1976]] нчы  елның 20 октябрендә [[Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч районы]]  [[Рус Бәрлебашы|Рус  Бәрлебаш]] авылында туган. Урта мәктәпне туган авылында  “4”ле һәм “5”ле билгеләренә генә тәмамлый. 1998 елда  Н.Э.Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясен  тәмамлый. Белгечлеге  буенча ветеринар табиб. == Хезмәт  юлы ==   Хезмәт юлын [[Кайбыч|"Кайбыч"]] совхозының  баш  ветеринар табибы буларак башлап җибәрә. [[2004 ел|2004]] елда, "Гәбенә" агрофирмасы оештырылгач,  А.И. Рәхмәтуллин алты хуҗалыкны берләштергән шул оешманы җитәкли.  Тиз арада ул  алдынгылар  сафына  баса.  Альберт  Илгизәр улы  социаль  өлкә объектларын төзекләндерүгә, аларда җылылык булдыруга  күп көч куя. Мәктәпләр,  балалар  бакчалары,  клублар, мәдәният  йортлары, мәчет һәм чиркәүләр  матди ярдәм ала.  Шулай  ук  өлкән  яшьтәгеләрне,  яшь гаиләләрне  дә  агрофирма  ярдәменнән ташламый. Укытучылар, медикларның  айлык эш хакына өстәмә түләүләр оештыра. 2012 елның 19 мартыннан хәзергә кадәр  [[Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч районы|Кайбыч]] муниципаль районы башлыгы – [[Кайбыч]] муниципаль районы Советы рәисе. 2012 нче елда авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты дигән гыйльми дәрәҗәгә лаек була. == Хезмәт эшчәнлеге этаплары == 13.07.1998-07.05.1999      [[Кайбыч районы]] “Кайбыч” совхозының өлкән ветеринар врачы. 08.05.1999-23.01.2000      [[Кайбыч районы]] дәүләт ветеринария оешмасының  ветеринар врач - эпизоотологы. 24.01.2000-01.02.2004     [[Кайбыч районы]] дәүләт ветеринария оешмасының начальнигы. 01.02.2004- 18.03.2012     Кайбыч муниципаль районы “Гөбенә” Агрофирма”сы ҖЧҖнең генераль директоры. [[2012 ел|2012]] елның 19 мартыннан [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч]] муниципаль районы башлыгы – Кайбыч муниципаль районы Советы рәисе. == Гаилә хәле == Өйләнгән. Тормыш иптәше биология фәне укытучысы Эльмира Рәшит кызы белән 3 бала (1 кыз, 2 ул) тәрбияләп үстерәләр. == Дәүләт бүләкләре == 2005 ел – [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|“Казанның 1000 еллыгы истәлегенә”]] медале. 2006 ел – “Меценатның алтын Грамотасы”  халыкара  медале. 2008 ел – [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан  Республикасының  атказанган  авыл  хуҗалыгы хезмәткәре]] == Чыганак: == https://tatcenter.ru/person/rahmatullin-albert-ilgizarovich/ [https://kaybici.tatarstan.ru/glava-kaybitskogo-munitsipalnogo-rayona.htm/ Глава Кайбицкого муниципального района] [[Төркем:Кайбыч районында туганнар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] {{MyTatarstan2020}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 84m80hdc7s8pwzel5uey32wh1jkr30w 3528413 3528379 2022-08-09T19:39:27Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Альберт Илгизәр улы Рәхмәтуллин | рәсем =Альберт Рах.jpg | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =20.10.1976 | туу җире = Рус Бәрлебашы авылы, Апас районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = Россия Федерациясенең "Меценатның Алтын грамотасы" медале | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Альберт Илгизәр улы Рәхмәтуллин''' - [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]], Кайбыч районы башлыгы, [[Олы Кайбыч авыл җирлеге]]нең 1 номерлы Чишмәле сайлау округы Советы депутаты. == Биография == Аль­берт Илгизәр улы Рәхмәтуллин [[1976 ел|1976]] нчы  елның 20 октябрендә [[ТАССР]]ның [[Апас районы]] [[Рус Бәрлебашы]] (хәзерге [[Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч районы]] [[Бәрлебашы]]) авылында туган. Урта мәктәпне туган авылында “4”ле һәм “5”ле билгеләренә генә тәмамлый. 1998 елда [[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе]]н тәмамлый. Белгечлеге  буенча ветеринар табиб. == Хезмәт  юлы == Хезмәт юлын [[Кайбыч|"Кайбыч"]] совхозының  баш  ветеринар табибы буларак башлап җибәрә. [[2004 ел|2004]] елда, "Гөбенә" агрофирмасы оештырылгач, А.И. Рәхмәтуллин алты хуҗалыкны берләштергән шул оешманы җитәкли. Тиз арада ул алдынгылар сафына баса. Альберт  Илгизәр улы  социаль  өлкә объектларын төзекләндерүгә, аларда җылылык булдыруга күп көч куя. Мәктәпләр, балалар  бакчалары, клублар, мәдәният  йортлары, мәчет һәм чиркәүләр  матди ярдәм ала. Шулай ук өлкән яшьтәгеләрне, яшь гаиләләрне дә агрофирма ярдәменнән ташламый. Укытучылар, медикларның айлык эш хакына өстәмә түләүләр оештыра. 2012 елның 19 мартыннан хәзергә кадәр  [[Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч районы|Кайбыч]] муниципаль районы башлыгы – [[Кайбыч]] муниципаль районы Советы рәисе. 2012 нче елда авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты дигән гыйльми дәрәҗәгә лаек була. == Хезмәт эшчәнлеге этаплары == 13.07.1998-07.05.1999 [[Кайбыч районы]] “Кайбыч” совхозының өлкән ветеринар врачы. 08.05.1999-23.01.2000 [[Кайбыч районы]] дәүләт ветеринария оешмасының ветеринар врач - эпизоотологы. 24.01.2000-01.02.2004 [[Кайбыч районы]] дәүләт ветеринария оешмасының начальнигы. 01.02.2004- 18.03.2012 Кайбыч муниципаль районы “Гөбенә” Агрофирма”сы ҖЧҖнең генераль директоры. [[2012 ел|2012]] елның 19 мартыннан [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] [[Кайбыч]] муниципаль районы башлыгы – Кайбыч муниципаль районы Советы рәисе. == Гаилә хәле == Өйләнгән. Тормыш иптәше биология фәне укытучысы Эльмира Рәшит кызы белән 3 бала (1 кыз, 2 ул) тәрбияләп үстерәләр. == Дәүләт бүләкләре == 2005 ел – [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|“Казанның 1000 еллыгы истәлегенә”]] медале. 2006 ел – “Меценатның алтын Грамотасы” халыкара медале. 2008 ел – [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]] == Чыганаклар == * [https://tatcenter.ru/person/rahmatullin-albert-ilgizarovich/ Татцентр. Альберт Рахматуллин.] * [https://kaybici.tatarstan.ru/glava-kaybitskogo-munitsipalnogo-rayona.htm/ Глава Кайбицкого муниципального района] [[Төркем:Кайбыч районында туганнар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] {{MyTatarstan2020}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} hpa3slivtcsrauljyosd4ncx04qc2w4 Мирас (спорт-сәламәтләндерү комплексы, Әлмәт) 0 391973 3528330 2992684 2022-08-09T16:57:47Z Әмир 15082 калыпта үзгәртү wikitext text/x-wiki {{Компания |исем =«Мирас (спорт-сәламәтләндерү комплексы, Әлмәт)» , |логотип = |тип = [[Татарстан Республикасы Әлмәт муниципаль районы «Мирас» спорт-сәламәтләндерү комплексы муниципаль автоном учреждениесе]] |биржада булган листинг = |эшчәнлеге = |девиз = |нигезләнгән = [[2019 ел]]<ref name="ТЭ">[https://www.miras-almet.ru/ "Мирас" сайты.]</ref> |элеккеге исеме = |нигезләүчеләр = |урнашуы = [[Әлмәт]], [[Татарстан]] |төп затлар = |сурәт =Мирас спорткомплексы..jpg |продукция = |керем = |операцион керем = |чиста керем = |эшчеләр саны = |баш компания = |бүлендек компанияләр = |сайт = }} {{мәгънәләр|Мирас}} '''Мирас''' — [[Әлмәт]] шәһәрендә спорт-сәламәтләндерү комплексы. «Мирас» спорт-сәламәтләндерү комплексы эшчәнлеге спорт, физкультура-сәламәтләндерү һәм ял хезмәтләре күрсәтүгә юнәлдерелгән. ==Урнашуы == Әлеге спорт-сәламәтләндерү комплексы Әлмәт шәһәренең үзәгендә урнашкан. Адрес: Әлмәт шәһәре, Шевченко урамы 55. == Тарих == Барлыкка килү тарихы: 2019 елның 19 ноябрендә Әлмәттә «Мирас»спорт корылмасы ачыла. Спорт-сәламәтләндерү комплексы 50 метрлы бассейннан, балалар бассейныннан, коры йөзү залыннан һәм тренажер залыннан тора. Комплексның гомуми мәйданы 12 мең кв. метр тәшкил итә. 12 мең кв. метрдан артык мәйданлы зур өч катлы комплекс төзелеше бер елдан аз гына күбрәк вакыт эчендә башкарыла. «Татнефть» зур финанс ярдәме күрсәтте, аның акчасына төп һәм балалар бассейннары касәләре, су чистарту һәм әзерләү системасы (су бөтен дөнья стандартларына туры килә), шулай ук якын-тирә территорияне төзекләндерү эшләре башкарыла. Тантаналы чарада Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнеханов, Әлмәт муниципаль районы башлыгы Айрат Хәйруллин, «Татнефть» ГАҖ генераль директоры Наил Маганов, Татарстан Республикасы Президентының нефть сәнәгате мәсьәләләре буенча ярдәмчесе Шәфәгать Тәхаветдинов, Бөтенроссия йөзү федерациясе президенты, 4 тапкыр олимпия чемпионы, күп тапкыр дөнья, Европа һәм дөнья рекордсмены, СССРның атказанган спорт мастеры Владимир Сальников, ветераннар, шәһәр һәм районның мактаулы кешеләре, спортчылар һәм кунаклар-министрлыклар һәм ведомстволар җитәкчеләре, депутатлар һәм район башлыклары катнашкан. == Бина == «Мирас» ның беренче катында өлкән буын кешеләре өчен махсус яшь гиподинамиясе вакытында хәлсезләнгән мускулларның төркемнәрен торгызуга һәм күнегүләренә басым ясалган тренажерлар сатып алынган. Залда бер үк вакытта 60 кеше шөгыльләнә ала. Универсаль спорт залында баскетболчылар, волейболчылар, гандболчылар һәм мини-футбол уенчылары шөгыльләнә ала. Халыкара стандартлар буенча төзелгән һәм иң югары дәрәҗәдәге ярышларны кабул итәргә әзер ун юллы зур бассейн. Бассейн ирекле йөзү, синхрон йөзү, су полосы, дайвинг һәм фридайвинг белән шөгыльләнү өчен билгеләнгән. Кече бассейн 5 яшьтән алып 7 яшькә кадәрге балаларны йөзүгә өйрәтү өчен исәпләнгән. == Комплекс хезмәтләре == *50 метрлы бассейн *Балалар Бассейны *Тренажерлар залы *Актив озын гомер үзәге *Өстәл теннисы *Волейбол *Баскетбол *Мини-футбол *Балалар бүлмәсе *Фин сауна *Вело-студия *Аква-аэробика *Йөкле хатын-кызлар өчен Фитнес *Йога *Пилатес *Зумба *Фитнес 50+ *Дөрес туклану кафесы == Чыганаклар == * [https://almetyevsk.tatarstan.ru/tat/index.htm/news/1329079.htm Әлмәттә 50 метрлы бассейн ачылды ] * [https://www.business-gazeta.ru/article/403320 Татарстанның көньяк-көнчыгышында бердәнбер 50 метрлы йөзү бассейны Әлмәттә бер елдан аз гына артык төзелгән] * [https://realnoevremya.ru/articles/95725-miras-bolshe-chem-basseyn "Мирас — - бассейнга караганда күбрәк] * [https://almetievsk-ru.ru/news/sport/21333 "Тере» сулы Бассейн һәм озын гомерле балалар бакчасы: «Мирас" әлмәтлеләргә нәрсә тәкъдим итәчәк» ] * [https://tatarstan.ru/index.htm/news/1328945.htm Татарстан Президенты Әлмәттә яңа «Мирас " спорт комплексын ачты» ] [[Төркем:Татарстан спорт оешмалары]] [[Төркем:Әлмәт]] [[Төркем:Спорт оешмалары]] {{MyTatarstan2020}} 0r9hwmavqp9gl0yob3b5pshzxtaplbu Николай Максимов (1956) 0 422140 3528320 2994222 2022-08-09T16:29:56Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес|тулы исем_lang=Николай Валентин улы Максимов|туу датасы=14.12.1956|туу җире=[[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу җире|Питрәч районы|Питрәч районында}}, [[Керәшен Сәрдәсе]]|милләт=[[керәшен татары]]| бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] |Гыйльми дәрәҗә=[[Казан федераль университеты]] доценты|рәсем=Максимов_Николай_.jpg ‎}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Максимов}} '''Николай Валентинович Максимов''' (''1956 елның 14 декабре, СССР, РСФСР, Татарстан АССР, Питрәч районы, Керәшен Сәрдәсе'') ― [[Казан федераль университеты]] доценты, [[Каюм Насыйри исемендәге премия]] лауреаты. == Тормыш юлы == Николай Валентинович Максимов 1956 елның 14 декабрендә Татарстанның [[Питрәч районы]] [[Керәшен Сәрдәсе]] авылында туа. [[Казан дәүләт педагогия институты]]<nowiki/>н тәмамлый. Институттан соң рус мәктәбендә укучы татар балаларына ана телен һәм әдәбиятын укыта. 1987 елда [[Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты|Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институтына]] аспирантурага керә. Ул 1992-1997 елларда [[Татарстан укытучыларының белемен күтәрү институтында]] татар телен һәм әдәбиятын укыту методикасы кафедрасы мөдире, 1997-2005 елларда Технология университетының ике телдә укыту буенча методик үзәк директоры, 2008 елдан ТРның Мәгарифне үстерү институтында татар телен һәм әдәбиятын укыту методикасы кафедрасы мөдире булып эшли. == Фәнни эшчәнлеге == Н. Максимов – монографик хезмәтләр, дәреслекләр, таблицалар, күнегү җыентыклары, татар теленнән программалар, укытучылар өчен методик әсбаплар авторы. Шулардан рус мәктәбенең 6 нчы сыйныф укучы татр балалары өчен татар теле дәреслеге, дәреслеккә методик кулланма, укытучылар өчен “Әлифба белән ничек эшләргә? “ дигән методик кулланма, татар теле дәреслекләре, 5, 7, 8, 10-11 нче сыйныфлары өчен татар теле дәреслекләре, татар теленең морфологиясе буенча таблицалар, “Диктантлар һәм изложниеләр җыентыгы“, “Татар теленнән тестлар”, татар халкының керәшен этноконфессиональ төркеменә багышланган “Без бер тамырдан” дигән укыту әсбабы, татар тел белеменең фонетика, орфография , морфология, синтаксис бүлекләренә караган методик кулланмалары игътибарга лаек. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Файдаланылган әдәбият == * Татар теле.10-11 нче сыйныфлар: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы/ Зәкиев М.З., Максимов Н.В. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2016.[[Төркем:Питрәч районында туганнар]] == Сылтамалар == [[Төркем:Казан дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар]][[Төркем:Казан университеты укытучылары]][[Төркем:Татар тел галимнәре]][[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Tatar 4.0-2021}} 0rkospnx9lbyu9ssh5msdv7vnj1evl2 Алмазия Нуриева 0 422153 3528311 3242422 2022-08-09T16:20:09Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki '''Алмазия Хаҗи кызы Нуриева'''  (1928 — 2005)– филология фәннәре кандидаты, Казан дәүләт университетының татар теле кафедрасы  доценты, тел галиме. {{Шәхес|рәсем=|исем=Алмазия Нуриева|туу датасы=1.09.1928|туу җире=[[СССР]], [[РСФСР]], [[Татарстан АССР]], {{туу җире|Әгерҗе районы|Әгерҗе районында}} [[Салагыш]] авылы|үлем датасы=2005|милләт=татар|Гыйльми исем=|Гыйльми дәрәҗә=Филология фәннәре кандидаты, Казан дәүләт университетының татар теле кафедрасы доценты | бүләк һәм премияләр = [[Каюм Насыйри премиясе]] }} == Биографиясе == Алмазия Хаҗи кызы Нуриева 1928 елның 1 сентя­брендә Татарстанның [[Әгерҗе районы]] Салагыш авылында туа. 1943 елда туган авылындагы җидееллык мәктәпне тәмамлый. 1943—1946 елларда [[Минзәлә педагогия училищесы]]нда укый. Аны тәмамлагач, туган авылына кайтып, башлангыч сыйныфлар­да балалар укыта. 1948—1953 елларда [[Казан дәүләт университеты]]нда бе­лем ала. 1953—1956 елларда аспирантура тәмамлый. == Хезмәт юлы == 1956— 1958 елларда [[«Совет мәктәбе»]] журналы редакциясендә җаваплы сәркатип булып эшли. 1961 елда «Татар телендә фигыльнең заман белән төрләнеше» дигән темага кандидатлык диссертациясен яклый. 1958—1961 елларда [[Мәгариф министрлыгы|ТР Мәгариф министрлыгы]]ның дәреслек­ләр бүлегендә җитәкче; 1961—1967 елларда [[РСФСР Мәгариф министрлыгы]] [[Милли мәктәпләр институты]]ның [[Татарстан]] филиа­лында өлкән гыйльми хезмәткәр; 1967—1984 елларда [[Казан дәүләт университеты]]ың татар теле кафедрасында [[доцент]] булып эшли. Ул студентларга татар диалектологиясе, татар теленең та­рихи грамматикасы фәннәрен укыта. == Фәнни эшчәнлеге == Алмазия Хаҗиевна – күп кенә дәреслекләр авторы. Аның «Мәгариф» нәшриятында түбәндәге дәреслекләре басылды: Татар теле. 2 нче сыйныф. – 1995; 2000; Татар теле. 3 нче сыйныф. – 1995; 1999; Татар теле. 3 нче сыйныф. (автордашлыкта) Татар теле. 2 нче сыйныф. – 1994; 1998; Татар теле. 5 нче сыйныф. – 1996; 2001. (автордашлыкта); Татар теле. 2 нче сыйныф. – 2002. Нуриева А.Х. – татар теле белеменең төрле өлкәләрендә бәрәкәтле фәнни мирас калдырган күренекле галим. Аның татар әдәби теле тарихын өйрәнү, орфографияне камилләштерү, фәнни терминология нигезләрен эшкәртү, татар теленең лексик байлыгын, морфологик һәм синтаксик төзелешен тикшерүгә һәм методика өлкәләренә караган хезмәтләре бар. А. Нуриева тарафыннан татар теленең орфография сүзлеге төзелә. Гасырлар буена дәвам итеп килгән иске татар телендә язылган әсәрләрне, аларның тел үзенчәлекләрен өйрәнү, әдәби тел тарихын тикшерү фәндә һәрвакыт алгы планда булды һәм бүген дә актуальлеген югалтмый. А.Х. Нуриеваның да бу өлкәдәге хезмәтләре игътибарга лаек. 1975 елда галимәнең «Татар теле тарихыннан материаллар. Лексикология, морфология»  хезмәте басыла. == Бүләкләре == * «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында фидакарь хезмәт өчен» медале * «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 50 еллыгы» медале * «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 55 еллыгы» медале * Россия Федерациясенең Халык мәгарифе отличнигы * «Хезмәт ветераны» (1998). * [[Каюм Насыйри премиясе]] == Гыйльми исемнәре, дәрәҗәләре == * Филология фәннәре кандидаты; * Доцент; == Файдаланган әдәбият == 1. Бәширова И.Б. Х1Х гасыр ахыры-ХХ йөз башы татар әдәби теле: жанр стильләре, аерым грамматик категорияләрдә норма һәм вариантлылык. – Казан, 2008. – 340 б. 2. Казанская лингвистическая школа: Книга первая: Казанская тюркская лингвистическая школа. – Казань: Татар. кн. изд-во, 2008. – 424 с. 3. Нуриева А.Х. Татар теле тарихыннан материаллар. Лексикология, морфология. Студентлар өчен кулланма. – Казан: Казан ун-ты нәшр., 1975. – 97 б. 4. Нуриева А.Х. Татар теленең лексикасында угыз, кыпчак элементларын билгеләүгә карата // Исследования по татарскому языку. – Казань, 1977. – С. 115-127. 5.Татар теле.10-11нче сыйныфлар: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы/ Зәкиев М.З., Максимов Н.В.- Казан:Татарстан китап нәшрияты, 2016 6. Татар әдәби теле тарихы (XIII гасыр – XX йөз башы) / И.Б. Бәширова, Ф.Ш. Нуриева, Э.Х. Кадыйрова. – Казан: ТӘһСИ, 2015. – I т.: Фонетика. Графика: язма традицияләр, норма һәм вариантлылык. – 696 б. [[Төркем:тел галимнәре]][[Төркем:РСФСРның Халык мәгарифе отличниклары][[Төркем:Әгерҗе районында туганнар]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Tatar 4.0-2021}} s2weveaopkxh5fr6js3ihhqfc6f4jpy Линар Закиров 0 422858 3528377 2994037 2022-08-09T18:09:05Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|сурәт=Линар Закиров.jpg}} '''Линар Рөстәм улы Закиров''' ([[1976 ел|1976 елның]] [[13 октябрь|13 октябре]], [[Бөгелмә]], [[Бөгелмә районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — [[Бөгелмә районы|Бөгелмә муниципаль районы]] башлыгы, [[Бөгелмә]] шәһәре мэры вазыйфасына 2014 елның 22 сентябрендә сайлана. == Биография == Линар Рөстәм улы Закиров 1976 елның 13 октябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Бөгелмә]] шәһәрендә туа. 1999 елда «юриспруденция» белгечлеге буенча [[Казан юридик институты|Россия Эчке эшләр министрлыгының Казан юридик институтын]] тәмамлаган. Шулай ук «дөнья икътисады» белгечлеге буенча икенче югары белемгә ия. 1999—2001 елларда — Россия Эчке эшләр министрлыгы каршындагы Эксперт криминалистика линиясе буенча Төбәкара милиция бүлегенең бухгалтер ревизияләре бүлеге эксперты. 2001 елдан — өлкән укытучы, Татарстан Республикасы Эчке эшләр министрлыгының Мәдәни үзәге директоры. 2003 елдан 2009 елга кадәр — Россия Эчке эшләр министрлыгының ТР буенча мәдәният үзәге башлыгы. 2009—2011 елларда — Казан шәһәре муниципаль берәмлеге Башкарма комитетының балалар һәм яшьләр эшләре комитеты рәисе. 2010 елдан Россия Эчке эшләр министрлыгының ТР буенча иҗтимагый советы эксперты. 2011 елның октябрендә Казан шәһәре муниципаль берәмлеге Башкарма комитетының «Иске шәһәр» территориясе префекты итеп билгеләнә. 2009 елдан 2011 елга кадәр «Стратегик менеджмент һәм муниципаль идарә» программасы буенча [[Югары икътисад мәктәбе]]<nowiki/>ндә ([[Мәскәү]]) уку уза. 2011—2012 елларда «Эшлекле идарә итү остасы — Master of Business Administration (MBA), сәяси һәм бизнес-коммуникацияләр остасы» дигән өстәмә квалификация ала<ref name=":0">{{cite web|url=http://bugulma.tatar.ru/rus/glava-munitsipalnogo-rayona.htm|title=Глава муниципального района|publisher=bugulma.tatar.ru|lang=ru|accessdate=2020-01-18}}</ref>. 2014 елның 22 сентябрендә [[Бөгелмә районы|Бөгелмә муниципаль районы]] советының XXXXII сессиясе карары белән Бөгелмә муниципаль районы башлыгы итеп сайлана. 2014 елның 3 августыннан Бөгелмә шәһәр Советының 13 нче номерлы «Сәнәгать» сайлау округы буенча депутаты. 2016 елның 29 июнендә Татарстан Республикасының Авыр атлетика федерациясе президенты итеп сайлана<ref>{{cite web|url=https://www.tatar-inform.ru/news/sport/29-06-2016/izbran-novyy-prezident-federatsii-tyazheloy-atletiki-rt-5350235|title=Избран новый президент Федерации тяжелой атлетики РТ|publisher=www.tatar-inform.ru|lang=ru|accessdate=2020-01-18}}</ref>. 2020 елның 24 сентябрендә Линар Закиров яңадан Бөгелмә мэры итеп сайлана<ref>{{Сылтама|https://www.tatar-inform.ru/news/politics/24-09-2020/linar-zakirov-izbran-merom-bugulmy-i-glavoy-bugulminskogo-rayona-5773965|Линар Закиров избран мэром Бугульмы и главой Бугульминского района}}</ref> Өйләнгән, ике ул тәрбияли. == Бүләкләр == * «Россия ЭЭМна 200 ел» медале (2002)<ref>Приказ МВД РФ от 5 июня 2002 года № 542 «Об учреждении медали МВД России „200 лет МВД России“»</ref>; * [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] (2005); * «Хезмәттәге казанышлары өчен» медале (2005); * «Хезмәттәге батырлыгы өчен» медале (2008); * «2010 елгы Бөтенроссия халык санын алуны үткәрүдәге казанышлары өчен» медале (2010); * [[Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты|Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының]] Рәхмәт хаты (2012); * Казан шәһәрендәге [[Җәйге Универсиада 2013|2013 елгы XXVII Бөтендөнья җәйге универсиадасын]] әзерләү һәм уздыру буенча уртак эш өчен Мэрның Рәхмәт хаты (2013) == Искәрмәләр == <references /> [[Төркем:Бөгелмәдә туганнар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:1976 елда туганнар]] [[Төркем:13 октябрь көнне туганнар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} deq7apdqkmmj5zs29rrd0k24e1757dj Рәзиф Кәримов 0 422925 3528378 3106223 2022-08-09T18:09:37Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=4.09.1963|туу җире=[[Бикбау]] авылы, [[Минзәлә районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|рәсем=Каримов_Разиф_Галиевич.jpg|һөнәр=сәясәтче|партия=[[Бердәм Россия]]|альма-матер=[[Казан авыл хуҗалыгы институты]]|гражданлык={{RUS}}}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Кәримов}} '''Рәзиф Гали улы Кәримов''' ([[1963 ел|1963 елның]] [[4 сентябрь|4 сентябре]], [[Бикбау|Бикбау авылы]], [[Минзәлә районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Зәй районы|Зәй муниципаль районы]] башлыгы, [[Зәй шәһәре|Зәй]] шәһәре башлыгы. «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» партиясенең Зәй җирле бүлекчәсе секретаре<ref>{{Сылтама|https://tatarstan.er.ru/activity/news/sekretar-zainskogo-mestnogo-otdeleniya-partii-edinaya-rossiya-provel-priem-zhitelej-rajona|Секретарь Заинского местного отделения партии «Единая Россия» провел прием жителей района}}</ref>. == Биография == Рәзиф Кәримов 1963 елның 4 сентябрендә [[Минзәлә районы|Минзәлә районының]] [[Бикбау]] авылында туа<ref>{{Сылтама|https://tatcenter.ru/person/karimov-razif-galievich/|Каримов Разиф Галиевич Глава Заинского района РТ}}</ref>. 1986 елда [[Казан дәүләт аграр университеты|Казан авыл хуҗалыгы институтын]] тәмамлый. 1988 елдан 1991 елга каддшр — [[Чаллы|Яр Чаллы]] шәһәрендә ТАССРның [[Тукай районы]] «Татарстан» совхозының машина ишегалды мөдире, баш инженеры. 1991 елдан «Агроснаб» ҖЧҖ «Кама» агросәнәгать комплексы директоры. 1993—1998 елларда Татарстан Республикасы Тукай районының «Искра» колхозы рәисе. 1998 елдан Тукай районы администрациясе башлыгының беренче урынбасары. 1999 елдан «Тукай муниципаль районы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе» дәүләт учреждениесе башлыгы. 2008—2013 елларда — «Вамин Татарстан» ААҖнең «Чаллы сөт комбинаты» филиалы директоры. 2013 елдан «Просто молоко» ИК ҖЧҖ филиалы «Казан сөт комбинаты» директоры. 2014 елдан 2015 елга кадәр — [[Зәй районы|Зәй муниципаль районы]] башкарма комитеты җитәкчесе. 2015 елның сентябрендә Зәй муниципаль районы башлыгы һәм [[Зәй шәһәре]] башлыгы итеп сайлана<ref>{{Сылтама|http://zainsk-inform.ru/news/obschestvo/v-zainske-izbran-glava-goroda-i-rayona|В Заинске избран глава города и района / Заинск-информ}}</ref>. 2020 елның сентябрендә шәһәр һәм район депутатлары советы утырышында Рәзиф Кәримовны Зәй районы башлыгы итеп икенче срокка сайлыйлар<ref>{{Сылтама|https://www.tatar-inform.ru/news/politics/24-09-2020/v-zainske-vybrali-glavu-goroda-i-rayona-5774032|В Заинске выбрали главу города и района}}</ref>. Шәһәр һәм район депутатлары бертавыштан аның кандидатурасы өчен тавыш бирә. == Бүләкләр == * [[«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» ордены|«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены медале;]] * [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале;]] * [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] Рәхмәт хаты; * «Россия агросәнәгать комплексы үсешенә керткән өлеше өчен» алтын медале; * Татарстан Республикасы министрлыклары һәм ведомстволарының Мактау грамоталары һәм Рәхмәт хатлары == Искәрмәләр == <references /> {{start box}} {{succession box|before=[[Татьяна Воропаева]]<br/>1999—2014|after=??|years=[[2014]]—{{х.в.}}|title= [[Файл:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Зәй районы]] башлыгы}} {{end box}} {{Зәй муниципаль районы башлыклары}}{{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} == Сылтамалар == * {{Сылтама|https://tatarstan.er.ru/person/a8cf4f54-a948-475e-a624-b11b27a91ff8|«Бердәм Россия» сайтында}} * {{Сылтама|https://zainsk.tatarstan.ru/rukovoditel-munitsipalnogo-rayona.htm|Зәй муниципаль районы сайтында}} {{Tatar 4.0-2021}} hxh7kkesvlbgkhcmu8vh30oo6uy9skr Фираз Харисов 0 423803 3528296 2994967 2022-08-09T16:08:35Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Харисов Фираз Фәхрәз улы''' ([[24 май]] [[1952 ел]]) — [[Фән|галим]]-педагог. Педагогия фәннәре докторы (2001), профессор (2004). [[Татарстан|Татарстан Республикасының]] атказанган фән эшлеклесе (2007), Татарстанның атказанган укытучысы (2001), [[Русия|Россия Федерациясенең]] мактаулы югары һөнәри белем бирү хезмәткәре (2004). [[Каюм Насыйри исемендәге премия]] лауреаты (1998). == Биографиясе == Фираз Фәхрәз улы Харисов 1952 елның 24 маенда [[Башкорт Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Башкорт АССРның]] [[Яңавыл районы]] [[Истәк]] авылында туган. Фәрис Харисовның агасы. Урта белемне [[Яңавыл]] шәһәренең 1-нче мәктәбендә ала. 1969 елдан авыл мәктәбендә эшли. 1971-1973 елларда Совет Армиясендә хезмәт итә<ref name="КЛШ">[https://kpfu.ru/philology-culture/ktsh/personalii/harisov-firaz-fahrazovich Харисов Фираз Фахразович] // Казанская лингвистическая школа: Книга первая: Казанская тюркологическая лингвистическая школа/ сост. [[Зәкиев Мирфәтих Зәки улы|М. З. Закиев.]] — Казань: Татар. кн. изд-во, 2008. — С. 300—301.</ref>. 1978 елда Казан педагогия институтын тәмамлаган. 1978 елдан Казан педагогия институтында эшли, ВЛКСМ комитеты секретаре урынбасары була. 1979 елдан халык депутатларының [[Казан]] шәһәре Ленин район Советы башкарма комитетының бүлек мөдире урынбасары. 1987 елдан Татар гуманитар-педагогия университетында бүлек начальнигы, 1991-2011 елларда укыту-тәрбия эшләре буенча проректор, бер вакытта 2001-2009 елларда татар теле һәм мәдәният-ара бәйләнешләр кафедрасы мөдире. 2011 елдан [[Казан (Идел буе) федераль университеты|Казан федераль университетында]] укыта: гыйльми-белем татаристика, төркиәт һәм этномәдәни белем бирү үзәге җитәкчесе урынбасары, 2012-2015 елларда татар теле һәм уку методикасы кафедрасы мөдире вазифаларын үти. == Фәнни эшчәнлеге == 500-дән артык фәнни хезмәт, шул исәптән укыту-методик әсбаплар, сүзлекләр, программалар авторы. Татар һәм француз телләре буенча әсбапларның автордашы<ref name="КЛШ">[https://kpfu.ru/philology-culture/ktsh/personalii/harisov-firaz-fahrazovich Харисов Фираз Фахразович] // Казанская лингвистическая школа: Книга первая: Казанская тюркологическая лингвистическая школа/ сост. [[Зәкиев Мирфәтих Зәки улы|М. З. Закиев.]] — Казань: Татар. кн. изд-во, 2008. — С. 300—301.</ref>. == Төп хезмәтләре == * Основы методики обучения татарскому языку как неродному. Монография. — Спб.: Просвещение, 2001. — 431 с. * Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре. Монография. — Казан: Мәгариф, 2002. — 367 б. * Научные основы начального обучения татар­скому языку как неродному / под ред. [[Лия Шакирова|Л. З. Шакировой]]. — Казань: Тарих, 2000. — 480 с. * Язык и нация: проблемы экологии в условиях полилингвизма. — Казань: Школа, 1998. — 72 с. * Лингводидактические основы первоначального обучения татарской устной речи в русской школе. Монография / под ред. [[Лия Шакирова|Л. З. Шакировой]].— Казань: Магариф, 1999. — 175 с. * Татар теле: рус телендә белем бируче мәк­тәпнең 5 нче сыйныфында укучы татар балалары өчен дәреслек. — Казан: Мәгариф, 2004. — 174 б. (Соавт. Ч. М. Харисова). * Мой первый татарский словарь: иллюстрированный татарско-русский словарь. — Казань: Магариф, 1995. — 159 с. Соавт. Ч. М. Харисова. (Рекомендован МО РФ). * В мире слов и предложений. — Казань: Ма­гариф, 1999. — 223 с. (Соавт. Ч. М. Харисова). * Русско-татарский и татарско-русский карманный словарь. — Казань: Хэтер, 2001. — 176 с. * Рус мәктәбенең башлангыч сыйныфларында укучы татар балаларына татар теле укыту программасы // Рус мәктәпләре өчен татар теле про­граммалары. — Казан: Мәгариф, 2001. — 3-29 б. == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Сылтамалар == * Харисов Фираз Фәхрәз улы // Башҡорт энциклопедияһы — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — <nowiki>ISBN 978-5-88185-143-9</nowiki>.{{V|30|12|2020}} [[Төркем:Педагогика фәннәре докторлары]] [[Төркем:Русиянең шәрәфле югары һөнәри белем бирү хезмәткәрләре]] [[Төркем:Яңавыл районында туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:1952 елда туганнар]] [[Төркем:24 май көнне туганнар]] [[Төркем:Каюм Насыйри премиясе лауреатлары]] {{Tatar 4.0-2021}} qn34hhg8gy7a6n4ib5m29ws0p0eklsw Алмаз Әхмәтшин 0 424968 3528385 3482596 2022-08-09T18:11:48Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Биккол]] авылы, [[Норлат районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=11.03.1967|альма-матер=[[Казан дәүләт архитектура-төзелеш университеты]]|һөнәр=сәясәтче|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Алмаз Әхмәтшин.jpg}} '''Алмаз Сәлим улы Әхмәтшин''' ([[1967 ел|1967 елның]] [[11 март|11 марты]], [[Биккол (Норлат районы)|Биккол]] авылы, [[Норлат районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Норлат районы|Норлат муниципаль районы]] башлыгы (2018 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган төзүчесе|Татарстан Республикасының атказанган төзүчесе]]. == Тормыш юлы == Алмаз Әхмәтшин 1967 елның 11 мартында [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Норлат районы]] [[Биккол (Норлат районы)|Биккол]] авылында туа<ref>[https://tatarstan.ru/persons.htm?action=person&id=40181 Ахметшин Алмаз Салимович]</ref>. 1985—1987 елларда Совет Армиясе сафларында хезмәт итә. 1991 елда «сәнәгать һәм гражданлык төзелеше» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт архитектура-төзелеш университеты|Казан инженер-төзелеш институтын]] тәмамлый. 1991—1996 елларда «Татагропромстрой» ААҖндә мастер, прораб, участок башлыгы. 1996 елдан Норлат районы һәм [[Норлат]] шәһәре администрациясе архитектура бүлеге мөдире — баш архитекторы. 1998—1999 елларда — «Татсельжилкомхоз» республика җитештерү берләшмәсенең капиталь төзелеш бүлегенең әйдәп баручы инженеры. 1999 елда «Татагропромстрой» ААҖ баш инженеры. 1999—2001 елларда «"Агрострой" Казан тресты», «Татагропромстрой» ААҖ баш инженеры. 2001 елдан «Татсельжилкомхоз» генераль директорының капиталь төзелеш буенча урынбасары, баш инженер, 2002 елдан генераль директоры. 2008—2010 елларда — [[Татарстан Республикасы Экология һәм табигый байлыклар министрлыгы|Татарстан Республикасы Экология һәм табигый байлыклар министрлыгының]] әйләнә-тирә мохитне саклау департаменты җитәкчесе, инвестиция-инновация эшчәнлеге буенча министр урынбасары. 2010 елда, Татарстан Премьер-министры [[Илдар Халиков]] карары белән, [[Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгы|Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министры]] урынбасары итеп билгеләнә<ref>[https://minstroy.tatarstan.ru/index.htm/news/70689.htm В Министерстве строительства новый заместитель министра]</ref>. 2016 елдан 2018 елга кадәр «Энергопрогресс» инженер үзәгенең генераль директоры булып эшли<ref>[https://realnoevremya.ru/articles/43290 Алмаз Ахметшин: ​«Когда предложили возглавить инженерный центр «Генкомпании», согласился, не раздумывая»]</ref>. 2018 елның 7 февралендә Алмаз Әхмәтшин Норлат районы башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[http://protatarstan.ru/%D0%B8-%D0%BE-%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8F-%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0-%D0%BD%D1%83%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%BE/ И. о. руководителя исполкома Нурлатского района РТ назначен Алмаз Ахметшин]</ref>. 2018 елның 23 сентябрендә Норлат районы башлыгы итеп сайлана<ref>[http://nurlat-tat.ru/news/novosti/almaz-akhmetshin-izbran-glavoy-nurlatskogo-rayona Алмаз Ахметшин избран главой Нурлатского района]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2013 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]]; * 2005 — [[Татарстан Республикасының Атказанган төзүчесе|Татарстан Республикасының атказанган төзүчесе]]; * 2007 — Россия торак-коммуналь хуҗалыгының Мактаулы хезмәткәре. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Норлат районында туганнар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган төзүчеләре]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Казан дәүләт төзүче-инженерлар институтын тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} ritbxvz883xoofmci2i7x3wygzga1hg Айдар Сәләхов 0 424970 3528383 2996270 2022-08-09T18:11:03Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=4.04.1964|туу җире=[[Бикбау]] авылы, [[Минзәлә районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|гражданлык={{RUS}}|альма-матер=[[Казан авыл хуҗалыгы институты]]|сурәт=Айдар Сәләхов.jpg}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Сәләхов}} '''Айдар Фаслах улы Сәләхов''' ([[1964 ел|1964 елның]] [[4 апрель|4 апреле]], [[Бикбау]] авылы, [[Минзәлә районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Минзәлә районы|Минзәлә муниципаль районы]] башлыгы (2013 елдан). == Тормыш юлы == Айдар Сәләхов 1964 елның 4 апрелендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Минзәлә районы]] [[Бикбау]] авылында туа<ref>[https://tatcenter.ru/person/salahov-ajdar-faslahovich/ Салахов Айдар Фаслахович] / tatcenter.ru</ref>. 1986 елда «инженер-механик» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт аграр университеты|Казан авыл хуҗалыгы институтын]] тәмамлый. 1986—1996 елларда — [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] [[Тукай районы|Тукай районының]] «Сосновобор» совхозында инженер, өлкән инженер, баш инженер булып эшли. 1996 елдан [[Чаллы]] ит комбинатының баш инженеры. 1999 елдан [[Минзәлә районы|Минзәлә районының]] [[Муса Җәлил|М. Җәлил]] исемендәге җитештерү кооперативы рәисе. 2000 елда Татарстан Республикасы Минзәлә районы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе башлыгы — администрация башлыгы урынбасары итеп билгеләнә. 2001—2002 елларда — «Чаллы кошчылык фабрикасы» ДУП директоры. 2002—2005 елларда — «Сосновобор» агрофирмасы ААҖ генераль директоры. 2005 елдан Тукай районының «Продкорпорация» ҖЧҖ агрофирмасы директоры. 2006 елдан 2013 елга кадәр — [[Татарстан Республикасы Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы|Татарстан Республикасы Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрының]] авылны социаль үстерү буенча урынбасары. 2013 елның маеннан Минзәлә муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы<ref>[https://kazan.aif.ru/politic/details/438382 Глава Мензелинского района ушел в отставку]</ref>, ә сентябреннән Минзәлә муниципаль районы башлыгы<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/politics/12-09-2013/izbrany-glavy-aktanyshskogo-i-menzelinskogo-rayonov-tatarstana-5676017 Избраны главы Актанышского и Мензелинского районов Татарстана]</ref>. 2020 елның сентябрендә дүртенче чакырылыш Минзәлә районы Советы утырышында Айдар Салахов яңадан район башлыгы итеп сайлана<ref>[https://menzelinsk.tatarstan.ru/index.htm/news/1832776.htm Айдар Салахов вновь избран главой Мензелинского муниципального района]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2019 — [[«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» ордены|«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены]] медале<ref>[http://rt-online.ru/priznanie-zaslug-423/ Признание заслуг]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://er.ru/person/b47882ae-ddd0-462d-8860-cf1a4a60c968 «Бердәм Россия» сайтында"] [[Төркем:Минзәлә районында туганнар]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Район башлыклары]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 8h6eikfjzxt1qkirs65srqp0w829hhy Рәгать Хөсәенов 0 424972 3528382 3186644 2022-08-09T18:10:49Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Лениногорск]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=30.07.1962|альма-матер=П.А. Столыпин исемендәге Идел буе дәүләт хезмәте академиясе|гражданлык={{RUS}}|һөнәр=сәясәтче|сурәт=Рәгать Хөсәенов.jpg}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Хөсәенов}} '''Рәгать Галиәгъзам улы Хөсәенов''' ([[1962 ел|1962 елның]] [[30 июль|30 июле]], [[Лениногорск]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Лениногорск]] шәһәре мэры, [[Лениногорск районы|Лениногорск муниципаль районы]] башлыгы. == Тормыш юлы == Рәгать Хөсәенов 1962 елның 30 июлендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Лениногорск]] шәһәрендә туа<ref>[https://tatarstan.ru/persons.htm?action=person&id=21251 Хусаинов Рягат Галиагзамович] / tatarstan.ru</ref>. 1982—1988 елларда Зәй-Каратай кооператив предприятиесе өлкән товары белгече, директоры, Коопунивермаг район кулланучылар җәмгыяте (Райпо) директоры булып эшли. 1989 елда «сәүдә икътисады» белгечлеге буенча Үзәк берлекнең [[Мәскәү]] халыклар Дуслыгы ордены кооператив институтын тәмамлый. 1988—1992 елларда — сәүдә буенча Райпо идарәсе рәисе урынбасары. 1992 елдан «Лениногорскнефть» НГДУ ОРС идарәсенең начальнигы. 1994 елдан «Лениногорск» АҖ генераль директоры. 1998 елдан «Ак Барс-Лениногорск» ААҖ генераль директоры. 1999 елда «Возврат» коммуналь унитар предприятиесе директоры итеп билгеләнә. 1999—2000 елларда — «[[Татнефть]]» ААҖнең «Лениногорскнефть» нефть-газ чыгару идарәсенең әйдәп баручы инженеры. 2004 елда П.А. Столыпин исемендәге Идел буе дәүләт хезмәте академиясендә «дәүләт һәм муниципаль идарә» белгечлеге буенча белем ала. 2000 елдан [[Лениногорск районы]] һәм Лениногорск шәһәре администрациясе башлыгының социаль мәсьәләләр буенча урынбасары, 2001 елдан администрация аппараты җитәкчесе. 2002—2005 елларда — Лениногорск шәһәре администрация башлыгының икътисад буенча беренче урынбасары. 2006 елдан «Лениногорск муниципаль районы» муниципаль берәмлеге башкарма комитеты җитәкчесе. 2009 елның мартында Татарстан Республикасы «Лениногорск муниципаль районы» муниципаль берәмлеге башлыгы, Лениногорск шәһәре мэры итеп сайлана<ref>[https://tatcenter.ru/news/r-husainov-izbran-glavoj-leninogorskogo-rajona-rt/ Р. Хусаинов избран главой Лениногорского района РТ]</ref>. 2020 елның сентябрендә дүртенче чакырылыш Лениногорск районы Советы утырышында Рәгать Хөсәенов яңадан район башлыгы итеп сайлана<ref>[https://leninogorsk.tatarstan.ru/index.htm/news/1833160.htm Рягат Хусаинов избран Главой Лениногорского района]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2006 — «2006 елгы Бөтенроссия авыл хуҗалыгы исәбен алуны уздыруда күрсәткән хезмәтләре өчен» медале; * 2009 — [[Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгы|Татарстан Республикасы төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгының]] Рәхмәт хаты; * 2012 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале;]] * 2017 — «[[«Татарстан Республикасында җирле үзидарәне үстерүдәге казанышлар өчен» медале|Татарстан Республикасында җирле үзидарәне үстерүдәге казанышлар өчен» медале.]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://er.ru/person/c4c75a22-dec4-4a7e-a434-be39dd29b8d7 «Бердәм Россия» сайтында] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Лениногорск районында туганнар]] [[Төркем:Идел буе дәүләт хезмәте академиясен тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} ae6dsut59b80wfpqbi4jhoox94ttgow Рөстәм Нуриев 0 424974 3528367 2996283 2022-08-09T18:02:09Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Түбән Мактама]], [[Әлмәт районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|alma mater=[[Казан милли тикшеренү технология университеты|С. М. Киров исемендәге Казан химия-технология институты]] <br> [[И. Н. Ульянов исемендәге Чуаш дәүләт университеты]]|туу датасы=28.06.1969|һөнәр=сәясәтче|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Рөстәм Нуриев.jpg}} '''Рөстәм Мидхәт улы Нуриев''' ([[1969 ел|1969 елның]] [[28 июнь|28 июне]], [[Түбән Мактама]], [[Әлмәт районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Ютазы районы|Ютазы муниципаль районы]] башлыгы (2012—2019). Алабуга шәһәре мэры<ref>[https://www.business-gazeta.ru/news/482234 Рустема Нуриева избрали мэром Елабуги]</ref>, Алабуга районы башлыгы (2020 елдан) == Тормыш юлы == Рөстәм Нуриев 1969 елның 28 июнендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]]<nowiki/>ның [[Әлмәт районы]] [[Түбән Мактама]] шәһәр тибындагы бистәсендә туа. 1987 елда Совет Армиясе сафларына алына. 1994 елда [[Казан милли тикшеренү технология университеты|С. М. Киров исемендәге Казан химия-технология институтын]] тәмамлый. 1989—2001 елларда — [[Төмән өлкәсе|Төмән өлкәсенең]] [[Лангепас]] шәһәрендә «Урьевнефть» нефть-газ чыгару идарәсенең 3 нче номерлы нефть һәм газ чыгару цехының өченче разрядлы нефть һәм газ чыгару операторы; [[Әлмәт]] шәһәрендә «Консул» фирмасында маркетинг бүлеге инженеры, юрисконсульт, директор. 2001 елдан Татарстан Республикасы көньяк-көнчыгыш сәнәгать палатасы директоры. 2002 елда [[И. Н. Ульянов исемендәге Чуаш дәүләт университеты|И. Н. Ульянов исемендәге Чуаш дәүләт университетын]] тәмамлый. 2006—2010 елларда — Әлмәт муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесенең икътисад буенча урынбасары. 2010 елдан [[Ютазы районы|Ютазы муниципаль районы]] башкарма комитеты җитәкчесе. 2011 елда «Ютазы муниципаль районы» муниципаль берәмлеге башлыгы вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә, 2012 елда II чакырылыш Ютазы район халык депутатлары Советының XXIII утырышы барышында район башлыгы итеп сайлана<ref>[https://prav.tatarstan.ru/index.htm/news/160783.htm Избран глава Ютазинского района Республики Татарстан]</ref>. 2019 елның 19 сентябрендә [[Алабуга районы]] Советының чираттан тыш утырышында Рөстәм Нуриевны Башкарма комитет җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләделәр<ref>[https://tatcenter.ru/news/i-o-glavy-ispolkoma-elabuzhskogo-rajona-naznachen-rustem-nuriev/ И.о. главы исполкома Елабужского района назначен Рустем Нуриев]</ref>. 2020 елның 25 сентябрендә IV чакырылыш Алабуга районы Советы депутатлары беренче сессиясендә бертавыштан Нуриевны муниципалитет башлыгы итеп сайлыйлар<ref>[http://xn--80aacgcdh2cyaav6b.xn--p1ai/v-elabuge-izbrali-glavu-rayona.html В ЕЛАБУГЕ ИЗБРАЛИ ГЛАВУ РАЙОНА]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2011 — [[Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты|Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының]] Рәхмәте; * 2012 — «2010 елгы Бөтенроссия халык санын алуны уздыруда күрсәткән хезмәтләре өчен» медале; * 2018 — «Сугышчан бердәмлекне ныгыту өчен» медале; * 2019 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]]. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://tatarstan.ru/persons.htm?action=person&id=18333 Tatarstan.ru сайтында] * [https://www.instagram.com/mr.nuriev_rustem/ Instagram сайтында] [[Төркем:Әлмәт районында туганнар]] [[Төркем:Казан химия-технология институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} le3s46vpmrtk72vboi82jdg13l20wz9 Марсель Шәйдуллин 0 424976 3528365 2996284 2022-08-09T18:01:23Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=4.05.1974|туу җире=[[Нәдер]],[[ Әлмәт районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|альма-матер=[[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе]]|гражданлык={{RUS}}|һөнәр=сәясәтче|сурәт=Марсель Шәйдуллин.jpg}} '''Марсель Зөфәр улы Шәйдуллин''' ([[1974 ел|1974 елның]] [[4 май|4 мае]], [[Яңа Нәдер|Нәдер]], [[Әлмәт районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. Ютазы муниципаль районы башлыгы (2010—2011) Татарстан Республикасының [[Азнакай районы|Азнакай муниципаль районы]] башлыгы (2012 елдан) == Тормыш юлы == Марсель Шәйдуллин 1974 елның 4 маенда [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Әлмәт районы]] [[Яңа Нәдер|Нәдер]] авылында туа. Әтисе — Зөфәр Шәйдуллин озак вакытлар республикада иң эре агрохолдингын — Токарликов исемендәге совхозны җитәкләгән<ref>[https://www.business-gazeta.ru/article/51494 Предновогодние казни Минниханова]</ref>. 1996 елда «ветеринария табибы» белгечлеге буенча [[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе|Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясен]] тәмамлый. 1996—1997 елларда — «Васильевская» агрофирмасы ҖЧҖнең ветеринария табибы. 1997 елдан Әлмәт районы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсенең терлекчелек бүлеге башлыгы. 1999 елдан 2002 елга кадәр «Чишмә» коммуналь предприятиесе директоры. 2002—2010 елларда — Әлмәт муниципаль районының авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе башлыгы, [[Ютазы районы]] башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары. 2010 елда Ютазы районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2010 елдан 2011 елга кадәр Ютазы муниципаль районы башлыгы. 2011 елның 20 декабрендә Ютазы районы Советы утырышында Марсель Шәйдуллин Ютазы районы башлыгы вәкаләтләрен үз өстеннән ала<ref>[https://tatarstan.ru/index.htm/news/115904.htm Глава Ютазинского муниципального района РТ Марсель Шайдуллин сложил с себя полномочия руководителя]</ref>. Шул ук көнне Азнакай районы башкарма комитеты җитәкчесе вазифаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/official/20-12-2011/eks-glava-yutazinskogo-rayona-perehodit-na-rabotu-v-aznakaevskiy-rayon-rt-5086066 Экс-глава Ютазинского района переходит на работу в Азнакаевский район РТ]</ref>. 2012 елның 19 октябрендә Азнакай халык депутатлары район Советы сессиясе барышында Марсель Шәйдуллин Азнакай районы һәм шәһәре башлыгы итеп сайлана<ref>[https://prav.tatarstan.ru/index.htm/news/160876.htm Избран глава Азнакаевского района Татарстана и города Азнакаево]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2021 — [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] Рәхмәт хаты. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://er.ru/person/59bdec3a-1238-4e17-a67f-1e45fffa86d4 «Бердәм Россия» сайтында] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Әлмәт районында туганнар]] [[Төркем:Казан дәүләт ветеринария институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} tmit2upcw37p187lyvfdeov3k8yjh0e Илдус Зарипов 0 425059 3528381 2996327 2022-08-09T18:10:34Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Максабаш]] авылы, [[Саба районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=20.02.1967|альма-матер=[[Казан дәүләт университеты]]|һөнәр=сәясәтче|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Зарипов_Ильдус_Фатихович.jpg}} '''Илдус Фатыйх улы Зарипов''' ([[1967 ел|1967 елның]] [[20 февраль|20 феврале]], [[Максабаш]] авылы, [[Саба районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия дәүләт эшлеклесе. [[Теләче районы|Теләче муниципаль районы]] башлыгы (2011—2019), [[Лаеш]] шәһәре һәм [[Лаеш районы]] башлыгы (2020 елдан) == Тормыш юлы == Илдус Зарипов 1967 елның 20 февралендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Саба районы]] [[Максабаш]] авылында туа<ref>[https://laishevo.tatarstan.ru/laishevo/administer/execut_commitee.htm?person_id=45279&department_id=12581 Исполнительный комитет Лаишевского муниципального района]</ref>. Мәктәпне тәмамлаганнан соң, Совет Армиясе сафларында хезмәт итә (1985—1987). 1993 елда «юрист» белгечлеге буенча [[Казан (Идел буе) федераль университеты|Казан дәүләт университетын]] тәмамлый. 1987 елдан [[Точмаш|төгәл машиналар төзү заводы]]<nowiki/>ның радиоэлектрон аппаратурасы слесаре-җыючысы булып эшли. 1991—1992 елларда — Саба районының «Максабаш» колхозы рәисе. 1992 елда — халык депутатларының [[Теләче районы|Теләче район]] советы юрисконсульты. 1992 елда Теләче районы буенча салым инспекциясе начальнигы була. 1997—1999 елларда — Теләче районы финанс бүлеге мөдире, район администрациясе башлыгының икътисад буенча урынбасары. 1999 елда [[Зәй районы]] һәм [[Зәй шәһәре|Зәй]] шәһәре администрациясе башлыгы урынбасары итеп билгеләнә. 2003 елдан 2011 елга кадәр Татарстанның төрле компанияләрендә җитәкче вазыйфаларында эшли: «Татэлектросеть» ДУП генераль директоры (2003—2004); «Татэнергосбыт» ААҖ директоры (2004—2008); «Азимут» ААҖ (2009—2011) һәм «“Татфлот” суднолар йөрү компаниясе”» ААҖ (2011) генераль директоры. 2006 елда «менеджмент» белгечлеге буенча Казан дәүләт университетын тәмамлый. 2011 елның июненнән Теләче муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2011 елның 9 декабрендә Теләче муниципаль районы башлыгы итеп бертавыштан сайлана<ref>[https://prav.tatarstan.ru/index.htm/news/114666.htm Ильдус Зарипов единогласно избран главой Тюлячинского муниципального района]</ref>. 2019—2020 елларда — [[Лаеш районы]] башкарма комитеты җитәкчесе<ref>[https://laishevo.tatarstan.ru/index.htm/news/1584931.htm На 32-ой сессии Совета района избрали руководителя Исполкома Лаишевского района]</ref>. 2020 елның 23 сентябрендә Илдус Зарипов Лаеш районы һәм [[Лаеш]] шәһәре башлыгы итеп сайлана<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/society/23-09-2020/ildus-zaripov-vnov-stal-glavoy-laisheva-5773562 Ильдус Зарипов стал главой города Лаишево]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2019 — [[Татарстан Республикасының Атказанган икътисадчысы|Татарстан Республикасының Атказанган икътисадчысы.]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Саба районында туганнар]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Казан (Идел буе) федераль университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган икътисадчылары]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 5aisxcr092ahmu9mtrd279twdwue802 Габделәхәт Хәкимов 0 425061 3528373 2996328 2022-08-09T18:08:05Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|һөнәр=район башлыгы|туу датасы=27.09.1950|туу җире=[[Комыргуҗа]] авылы, [[Арча районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|альма-матер=[[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе|Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария институты]]|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Габделәхәт Хәкимов.jpg}} '''Габделәхәт Гыйлемхан улы Хәкимов''' ([[1950 ел|1950 елның]] [[27 сентябрь|27 сентябре]], [[Комыргуҗа]] авылы, [[Арча районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Әтнә районы|Әтнә муниципаль районы]] башлыгы (2005 елдан) == Тормыш юлы == Габделәхәт Хәкимов 1950 елның 27 сентябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Арча районы]] (1990 елдан [[Әтнә районы]]) [[Комыргуҗа]] авылында туа<ref>[https://nailtimler.com/people_page/people_21h/hakimov_gabdulahat_gilumhanovich.html Хакимов Габдулахат Гилумханович] / nailtimler.com</ref>. 1970 елда хезмәт эшчәнлеген Арча районының Тукай исемендәге колхозында баш зоотехник булып башлый. 1972-1980 елларда — «Шахтер» колхозының баш зоотехнигы, рәис урынбасары, партком секретаре. 1979 елда «зоотехния» белгечлеге буенча [[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе|Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария институтын]] тәмамлый. 1985 елдан 1990 елга кадәр «Тукай» совхоз-техникумы директоры була. 1990—1991 елларда — Әтнә район советы рәисе. 1991 елда Әтнә районы администрациясе башлыгы итеп билгеләнә. 2005 елның октябреннән [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] Әтнә муниципаль районы башлыгы — Әтнә район советы рәисе. II чакырылыш (2000―2004) [[Татарстан Республикасы Дәүләт Советы]] депутаты. Өйләнгән, ике кызы һәм улы бар. == Бүләкләр == * IV дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены<ref>[http://rt-online.ru/priznanie-zaslug-2/ Признание заслуг]</ref>; * «ТАССР төзелүгә 100 ел» медале; * [[«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» ордены|«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены]]<ref>[https://realnoevremya.ru/news/189252--minnihanov-nagradil-pochetnym-ordenom-glavu-atninskogo-rayona Минниханов наградил почетным орденом главу Атнинского района]</ref>; * [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре;]] * [[Русия|Россия Федерациясенең]] атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Арча районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Татарстан Дәүләт Советы депутатлары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] [[Төркем:РФ атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] [[Төркем:«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:4 дәрәҗә "Ватан алдында казанышлары өчен" ордены кавалерлары]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} av5tzg92qjcu4md8gb15nuy7o1zgz2v Илшат Нуриев 0 425062 3528368 2996329 2022-08-09T18:02:30Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=6.11.1967|туу җире=[[Апаз]],[[ Арча районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|һөнәр=район башлыгы|альма-матер=[[Казан авыл хуҗалыгы институты]] <br> [[Мәскәү коммерция академиясе]]|сурәт=Ильшат_Нуриев.jpg|гражданлык={{RUS}}}} '''Илшат Габделфәрт улы Нуриев''' ([[1967 ел|1967 елның]] [[6 ноябрь|6 ноябре]], [[Апаз]] авылы, [[Арча районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. Арча муниципаль районы башлыгы (2015 елдан). Икътисад фәннәре кандидаты. == Тормыш юлы == 1967 елның 6 ноябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРны]]<nowiki/>ң [[Арча районы]] [[Апаз]] авылында туа<ref>[https://tatcenter.ru/person/nuriev-ilshat-gabdelfartovich/ Нуриев Ильшат Габделфартович] tatcenter.ru</ref>. 1983 елда Арча районының «Ватан» совхозында тракторчы булып хезмәт эшчәнлеген башлый. 1990 елда «икътисадчы-оештыручы» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт аграр университеты|Казан авыл хуҗалыгы институтын]] тәмамлый. 1996 елда «менеджмент» белгечлеге буенча [[Мәскәү]] коммерция академиясен тәмамый. 1990—1996 елларда — [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач районы]] кулланучылар җәмгыятенең колбаса цехы башлыгы. 1996 елдан Балтач район кулланучылар җәмгыяте рәисе урынбасары. 1999 елдан 2008 елга кадәр — [[Саба районы|Саба районында]] «Шәмәрдән ит комбинаты» ААҖ генераль директоры. 2008—2009 елларда — Казан дәүләт аграр университеты проректоры. 2009 елдан «Вамин-Татарстан» ААҖ филиалы «Балтач май-сөт комбинаты» директоры. 2004 елда «Яңа мәгълүмати технологияләр нигезендә АПК предприятиеләре эшчәнлеге белән оператив идарә итү» темасына кандидатлык диссертациясен яклый<ref>[http://www.dslib.net/economika-xoziajstva/operativnoe-upravlenie-dejatelnostju-predprijatij-apk-na-osnove-novyh.html Оперативное управление деятельностью предприятий АПК на основе новых информационных технологий]</ref>. 2014 елда [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] Арча муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе итеп билгеләнә<ref>[https://www.evening-kazan.ru/news/naznachen-novyy-rukovoditel-arskogo-rayona.html НАЗНАЧЕН НОВЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ АРСКОГО РАЙОНА]</ref>. 2015 елның сентябрендә Арча муниципаль районы башлыгы итеп сайлана<ref>[https://arsk.tatarstan.ru/index.htm/news/478733.htm Избран глава Арского муниципального района]</ref>. Өйләнгән, ике баласы бар. == Бүләкләр == * 2006 — [[Татарстан Республикасының Атказанган азык-төлек сәнәгате хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган азык-төлек сәнәгате хезмәткәре]]; * 2017 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале.]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Арча районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} k2t5f7fcul2hz33gp6d1gfkc5lnwqq2 Тимур Ногманов 0 425067 3528370 2996332 2022-08-09T18:04:46Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Казан]], [[ССРБ]]|туу датасы=23.02.1983|альма-матер=[[Казан дәүләт финанс-икътисад институты]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Тимур Ногманов.png}} '''Тимур Дмитрий улы Ногманов''' ([[1983 ел|1983 елның]] [[23 февраль|23 феврале]], [[Казан]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Чүпрәле районы|Чүпрәле муниципаль районы]] башлыгы (2007—2013), [[Әлмәт районы|Әлмәт муниципаль районы]] башлыгы (2019 елдан) == Тормыш юлы == Тимур Ногманов 1983 елның 23 февралендә [[Казан|Казанда]] туа. Әтисе — [[Дмитрий Ногманов]] — [[Татарстан Республикасы Финанс министрлыгы|Татарстан Республикасы финанс министры]]<ref>[https://www.business-gazeta.ru/article/74311 Who is Mr Нагуманов?]</ref>. 2006 елда [[Казан дәүләт финанс-икътисад институты|Казан дәүләт финанс-икътисад институтын]] тәмамлый. 2000 елның беренче яртысында, студент чагында, «Остин» ҖЧҖ коммерция директоры (2002—2004), «Буа шикәр заводы» ААҖнең финанс бүлеге начальнигы (2004), [[Буа районы|Буа районының]] «Новые сахарные технологии» ҖЧҖ генераль директоры (2004—2006) була. 2006 елда [[Чүпрәле районы|Чүпрәле муниципаль районының]] «Борындык элеваторы» ААҖ генераль директоры булып эшли. 2007 елның июлендә, 24 яшендә Тимур Ногманов Чүпрәле муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе вазифаларын башкаручы итеп билгеләнә. 2007 елның августыннан декабрь аена кадәр район башкарма комитеты җитәкчесе<ref>[https://prav.tatarstan.ru/index.htm/news/6568.htm Руководителем исполкома Дрожжановского муниципального района стал Тимур Нагуманов]</ref>. 2007 ел ахырында Чүпрәле муниципаль районы башлыгы итеп сайлана. 2013 елның гыйнварыннан 2019 елның 24 июненә кадәр — [[Татарстан Республикасы Президенты]] каршындагы Эшкуарлар хокукларын яклау буенча вәкаләтле вәкил. 2019 елның июнендә [[Әлмәт районы]] башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://chelny-biz.ru/news/279586/ Тимур Нагуманов назначен и.о. руководителя исполкома Альметьевска]</ref>. 2019 елның 4 июленнән — Татарстан Республикасы Эшкуарлык советы секретаре. 2019 елның 16 сентябрендә Шәһәр Советы утырышында Тимур Ногмановны Әлмәт районы башлыгы итеп сайлыйлар<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/4095284 Тимура Нагуманова избрали главой Альметьевского района Татарстана]</ref>. Өйләнгән, ике баласы бар. == Бүләкләр == * 2013 — [[Татарстан Республикасы Президенты]] Рәхмәте; * 2018 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале.]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Казанда туганнар]] [[Төркем:Казан дәүләт финанс-икътисад институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 3vrc8kdzm8f8r0xqphqm1xwpt4szzn8 Аяз Шәфигуллин 0 425263 3528397 2996662 2022-08-09T18:20:27Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Яссы Тугай]] авылы, [[Баулы районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=18.01.1972|альма-матер=[[Мәскәү дәүләт аграр-инженер университеты]]|партия=[[Бердәм Русия]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Аяз Шәфигуллин.jpg}}'''Аяз Әдип улы Шәфигуллин''' ([[1972 ел|1972 елның]] [[18 гыйнвар|18 гыйнвары]], [[Яссы Тугай|Яссы-Тугай]] авылы, [[Баулы районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Ютазы районы|Ютазы муниципаль районы]] башлыгы (2020 елдан). «[[Бердәм Русия]]» фракциясе әгъзасы<ref>[https://ideputat.er.ru/user/242754 Шафигуллин Аяз Адипович] / Партия «Единая Россия»</ref> == Тормыш юлы == Аяз Шәфигуллин 1972 елның 18 гыйнварында [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Баулы районы]] [[Яссы Тугай|Яссы-Тугай]] авылында туа. 1994 елда [[Мәскәү]] дәүләт аграр-инженер университетын тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, 1994 нче елда «Уңыш» җаваплыгы чикләнгән ширкәтлекнең баш инженеры булып хезмәт эшчәнлеген башлый. 1996 елдан «Уңыш» хуҗалыгы рәисе. 2000—2001 елларда Ютазы УЭООСЫ начальнигы. 2003 елның июленнән декабрь аена кадәр «Ютазы авыл хуҗалыгы техникасы» ААҖ башкарма директоры. 2003 елдан «Уңыш» башлыгы вазыйфаларын башкаручы, 2004 елдан башлыгы булып эшли. 2017 елның декабрендә Татарстан Республикасы [[Ютазы районы|Ютазы районында]] авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе башлыгы итеп билгеләнә. 2019 елның 19 сентябрендә Ютазы районы башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[http://tat.gossov.tatarstan.ru/news/show/6718 Аяз Шәфигуллин Ютазы районы башкарма комитеты җитәкчесе вазифаларын башкарачак]</ref>. 2019—2020 елларда Ютазы районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2023 елның 23 сентябрендә, IV чакырылыш Ютазы районы депутатлар советының беренче утырышында, Аяз Шәфигуллин Ютазы муниципаль районы башлыгы итеп сайлана<ref>[https://jutaza.tatarstan.ru/tat/index.htm/news/1833030.htm Аяз Шафигуллин - Ютазы районы башлыгы]</ref>. Өйләнгән. Улы һәм кызы бар. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://jutaza.tatarstan.ru/glava-yutazinskogo-munitsipalnogo-rayona.htm Ютазы муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Баулыда туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 2lsqp8d9e2bv0x0qkuqh5sag9s2qylt Илһам Кашапов 0 425319 3528386 2996670 2022-08-09T18:12:02Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=13.04.1972|альма-матер=[[К. И. Скрябин исемендәге Мәскәү дәүләт ветеринария медицинасы һәм биотехнологиясе академиясе|К. И. Скрябин исемендәге Хезмәт Кызыл Байрагы орденлы Мәскәү ветеринария академиясе]]|туу җире=[[Апакай]] авылы,[[ Питрәч районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Кашапов_Ильхам_Миннеханович.jpg}} '''Илһам Миннехан улы Кашапов''' ([[1972 ел|1972 елның]] [[13 апрель|13 апреле]], [[Апакай]] авылы, [[Питрәч районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР,]] [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Питрәч районы|Питрәч муниципаль районы]] башлыгы (2018 елдан). Авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты (2011). == Тормыш юлы == Илһам Кашапов 1972 нче елның 13 апрелендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Питрәч районы]] [[Апакай]] авылында туа<ref>[https://tatcenter.ru/person/kashapov-ilham-minnehanovich/ Кашапов Ильхам Миннеханович] / TatCenter.ru</ref>. 1994 нче елда [[К. И. Скрябин исемендәге Мәскәү дәүләт ветеринария медицинасы һәм биотехнологиясе академиясе|академик К. И. Скрябин исемендәге Хезмәт Кызыл Байрагы орденлы Мәскәү ветеринария академиясен]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Питрәч кошчылык фабрикасы» ААҖнең зоолаборатория мөдире (1994), үсемлекчелек бүлеге идарәчесе (1994—1995), азык цехы башлыгы (1995—1997) булып эшли. 1997—1998 елларда Питрәч районы Апакай авылының [[93нче Питрәч һөнәри лицее|93 нче номерлы һөнәри лицеенда]] җитештерү буенча белем бирү мастеры. 1998 елдан, 11 ел дәвамында «“Казанская” кошчылык фабрикасы» ААҖдә эшли: технологик процесслар буенча директор (1998—2003), генераль директорының беренче урынбасары (2004—2005), башкарма директорының беренче урынбасары (2005—2006), җитештерү буенча генераль директорының урынбасары (2006—2008). 2008 елдан «“Ак Барс” Питрәч кошчылык фабрикасы» ҖЧҖнең генераль директоры, 2016 елның сентябреннән фабриканың [[Яшел Үзән]] җитештерү мәйданчыгы директоры.2018 елның 17 гыйнварында Илһам Кашапов [[Татарстан|Татарстан Республикасының]] Питрәч районы башлыгы итеп итеп сайлана<ref>[https://pestreci.tatarstan.ru/index.htm/news/1104228.htm Новым главой Пестречинского района избран Ильхам Кашапов]</ref>. Питрәч муниципаль районы Советы депутаты. Өйләнгән, ике баласы бар. == Бүләкләр == * [[Татарстан Республикасы Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы|Татарстан Республикасы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгының]] Мактау грамотасы (2009,2011,2014,2015); * [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] рәхмәте (2019). == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://pestreci.tatarstan.ru/tat/glava-pestrechinskogo-munitsipalnogo-rayona.htm Питрәч муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Питрәч районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Авыл хуҗалыгы фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Мәскәү вузларын тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 5jmu510onvkazm8mjcvaqt52ta6iek2 Илдар Таҗетдинов 0 425330 3528375 2996681 2022-08-09T18:08:37Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=1.10.1977|туу җире=[[Шестая Речка]] авылы, [[Балык Бистәсе районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|альма-матер=[[Казан дәүләт университеты]]|гражданлык={{RUS}}|һөнәр=район башлыгы|сурәт=Тазутдинов_Ильдар_Рашитович.jpg}} '''Илдар Рәшит улы Таҗетдинов''' ([[1977 ел|1977 елның]] [[1 октябрь|1 октябре]], [[Шестая Речка]] авылы, [[Балык Бистәсе районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. Балык Бистәсе районы башлыгы (2018 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган икътисадчысы]], Икътисад фәннәре кандидаты (2015). == Тормыш юлы == 1977 елның 1 октябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Балык Бистәсе районы]] [[Шестая Речка]] авылында туган. [[Казан дәүләт финанс-икътисад институты|Казан финанс-икътисад институтын]] «икътисадчы» белгечлекләре буенча һәм [[Казан (Идел буе) федераль университеты|Казан дәүләт университетын]] «юрист» белгечлекләре буенча тәмамлый. 1998 елдан [[Шомбыт]] спирт заводының баш бухгалтеры урынбасары булап эшли. 1999—2000 елларда «[[Ак Барс Банк|Ак Барс]]» банкның өстәмә офисын исәпләү техникасы һәм программа белән тәэмин итү буенча белгеч, кредит бирү һәм акчалата мөрәҗәгать буенча белгеч. 2000 елдан Балык Бистәсе районы [[Кызыл Йолдыз Урман хуҗалыгы|Кызыл Йолдыз урман хуҗалыгының]] маркетинг һәм әзер продукция сату буенча баш белгече, баш бухгалтер урынбасары. 2001 елдан Россия Финанс министрлыгының Балык Бистәсе районы буенча Федераль казначылык бүлеге җитәкчесе. 2005—2006 елларда «Простор» агросәнәгать корпорациясе ҖЧҖ генераль директоры. 2006 елдан махсус икътисади зоналар белән идарә итү буенча федераль агентлыкның Татарстан буенча территориаль идарәсе җитәкчесе урынбасары. 2011 елдан 2018 елга кадәр «[[Алабуга (махсус икътисади зона)|"Алабуга" сәнәгать-җитештерү тибындагы махсус икътисадый зонасы]]» АҖ генераль директорының эксплуатация буенча урынбасары булып эшли. 2018 елның 16 гыйнварыннан Балык Бистәсе муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесенең икътисадый мәсьәләләр буенча урынбасары. 2018 елның 17 гыйнварында Балык Бистәсе муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://www.azatliq.org/a/28980488.html Татарстанда Балык Бистәсе һәм Питрәч районнары башлыклары алышынды]</ref>. 2018 елның 9 февраленнән район башкарма комитеты җитәкчесе. 2018 елның 14 сентябрендә Илдар Таҗетдинов Балык Бистәсе районы башлыгы итеп сайлана<ref>[https://www.business-gazeta.ru/news/369750 Новым руководителем Рыбно-Слободского района стал замглавы ОЭЗ «Алабуга» Ильдар Тазутдинов]</ref>. 2020 елның сентябрендә кабат район башлыгы итеп сайлана<ref>[http://rsloboda-rt.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/ildar-taetdinov-kabat-balyk-bistse-rayony-bashlygy-itep-saylandy Илдар Таҗетдинов кабат Балык Бистәсе районы башлыгы итеп сайланды]</ref>. 2016 елның 29 июнендә Илдар Таҗетдиновка [[Татарстан Республикасының Атказанган икътисадчысы]] дигән мактаулы исем бирелә<ref>[https://president.tatarstan.ru/file/laws/laws/laws_81741.pdf О присвоении почетного звания. «Заслуженный экономист Республики Татарстан»]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://ribnaya-sloboda.tatarstan.ru/ribnaya_sloboda/administer/sovet/rukov/predsedatel.htm Балык Бистәсе муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Балык Бистәсе районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Казан (Идел буе) федераль университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан дәүләт финанс-икътисад институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган икътисадчылары]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} m00ezydj8pzz62scaiua0q7bqgvddz2 Фаил Камаев 0 425332 3528391 2996682 2022-08-09T18:18:14Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=3.05.1969|альма-матер=[[Алабуга дәүләт педагогика университеты]]|туу җире=Сәләүз-Мухан авылы, [[Мөслим районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Фаил Камаев.jpg}}'''Фаил Мисбах улы Камаев''' ([[1969 ел|1969 елның]] [[3 май|3 мае]], Сәләүз-Мухан авылы, [[Актаныш районы|Мөслим районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Актаныш районы|Актаныш муниципаль районы]] башлыгы (2013—2017), [[Тукай районы|Тукай муниципаль районы]] башлыгы (2018 елдан). «[[Бердәм Русия]]» фракциясе әгъзасы/ == Тормыш юлы == Фаил Камаев 1969 елның 3 маенда [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Мөслим районы]] Сәләүз-Мухан авылында туа. 1992 елда [[Алабуга дәүләт педагогика университеты|Алабуга дәүләт педагогика институтын]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, Сәләүз-Мухан урта мәктәбендә тарих укытучысы булып эшли башлый. 1992 елдн Сәләүз-Мухан мәктәбендә тәрбия эшләре буенча директор урынбасары, ә 1993 елдан директор була. 2001—2002 елларда Мөслим районы [[Метрәй (Мөслим районы)|Метрәй]] авылы җирле үзидарә башлыгы. 2002 елдан, 15 ел дәвамында [[Актаныш районы]] хакимиятендә эшли: башлыгының социаль мәсьәләләр буенча урынбасары (2002), мәгариф территориаль бүлеге башлыгы (2002—2005), хакимият башлыгы урынбасары (2005), Актаныш муниципаль районы башлыгы урынбасары, Актаныш муниципаль район Советы рәисе урынбасары (2006—2009). 2009 елдан район башкарма комитеты җитәкчесе. 2012 елдан Актаныш районы башлыгы вазыйфаларын башкаручы<ref>[https://prav.tatarstan.ru/tat/index.htm/news/157511.htm ТР Актаныш районы башлыгы вазыйфасын башкаручы билгеләнгән]</ref>. 2013 елның сентябрендә Актаныш муниципаль районы башлыгы итеп сайлана. 2017 ел ахырында [[Тукай районы]] башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://prav.tatarstan.ru/tat/index.htm/news/1076811.htm Тукай муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе итеп Фаил Камаев билгеләнде]</ref>. 2018 елда Тукай районы башкарма комитеты җитәкчесе була<ref>[http://tukai-rt.ru/news/yanjaliklar/fail-kamaev-tukay-rayonyi-bashkarma-komitetyi-itkc Фаил Камаев Тукай районы башкарма комитеты җитәкчесе итеп сайланды]</ref>. 2018 елның 14 сентябрендә Тукай муниципаль районы башлыгы итеп сайлана<ref>[http://tukai-rt.ru/news/yanjaliklar/fail-kamaev-tukay-rayony-bashlygy-itep-saylandy190918 Фаил Камаев Тукай районы башлыгы итеп сайланды]</ref>. Өйләнгән, өч баласы бар. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2019 — Татарстан Республикасы Президентының Рәхмәте. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://tukay.tatarstan.ru/tat/glava.htm Тукай муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Мөслим районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Алабуга дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} narl7tlo78yk2n9enkg55pvmlqzlnzu Нәҗип Хаҗипов (1957) 0 425333 3528356 2996683 2022-08-09T17:48:48Z Ilnur efende 6874 Ilnur efende юнәлтү калдырмыйча [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)]] сәхифәсен [[Нәҗип Хаҗипов (1957)]] итеп күчерде wikitext text/x-wiki {{Шәхес|сурәт=Хазипов_Назип_Накипович.jpg|туу датасы=13.09.1957|туу җире=[[Сатыш]], [[Саба районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|гражданлык={{RUS}}|һөнәр=район башлыгы|альма-матер=[[Казан ветеринария институты]]}} '''Нәҗип Нәкыйп улы Хаҗипов''' ([[1957 ел|1957 елның]] [[13 сентябрь|13 сентябре]], [[Сатыш]], [[Саба районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Теләче районы|Теләче муниципаль районы]] башлыгы (2019 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган зоотехнигы|Татарстан Республикасының атказанган зоотехнигы]]. Биология фәннәре кандидаты. == Тормыш юлы == Нәҗип Хаҗипов 1957 елның 13 сентябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Саба районы]] [[Сатыш]] авылында туа<ref>[https://tulachi.tatarstan.ru/tat/glava-munitsipalnogo-rayona.htm Теләче муниципаль районы сайтында]</ref>. Хезмәт эшчәнлеген 1974 елда Саба районының «Марс» колхозы комбайнчысы ярдәмчесе булып башлый. 1975 елдан 1977 клга кадәр Совет Армиясе сафларында хезмәт итә. 1983 елда [[Казан ветеринария институты|Казан ветеринария институтын]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Марс» колхозының баш зоотехнигы булып эшли. 1985 елдан [[Советлар Берлеге коммунистик фиркасе|СБКФның]] Саба районы комитетында авыл хуҗалыгы бүлеге инструкторы. 1986—1989 елларда — Ленин исемендәге тәҗрибә-җитештерү хуҗалыгы партия оешмасы секретаре. 1989 елдан Саба районының «Ильич» исемендәге колхозы рәисе. 1992 елда [[Теләче районы|Теләче районында]] эшли башлый. Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсенең авыл хуҗалыгы продуктларын сатып алу һәм аларның сыйфаты буенча бүлек мөдире, баш дәүләт инспекторы була. 2000 елдан районының халык депутатлары Советы рәисе урынбасары. 2001—2003 елларда район хакимияте башлыгы урынбасары – районының авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе башлыгы. 2003 елда Татарстан Республикасы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрының терлекчелек буенча урынбасары итеп билгеләнә<ref>[http://rt-online.ru/dvazhdy-rozhdyonnyj-pomolodevshij/ Дважды рождённый, помолодевший]</ref>. 2019 елның 18 сентябрендә Теләче муниципаль районы башлыгы вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://www.business-gazeta.ru/news/439224 Тюлячинский район возглавил замминистра сельского хозяйства РТ Назип Хазипов]</ref>, шул ук елның октябреннән башлыгы. == Бүләкләр == * [[Татарстан Республикасының Атказанган зоотехнигы|Татарстан Республикасының атказанган зоотехнигы]]; * Россия Федерациясенең атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре; * [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] Рәхмәте. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://tulachi.tatarstan.ru/tat/glava-munitsipalnogo-rayona.htm Теләче муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Саба районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Казан дәүләт ветеринария институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Биология фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган зоотехниклары]] [[Төркем:РФ атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] {{Tatar 4.0-2021}} t19tegn8h8vbpxflolmcwkyuyi3oq23 Бәхәс:Нәҗип Хаҗипов (1957) 1 425359 3528357 2991686 2022-08-09T17:48:50Z Ilnur efende 6874 Ilnur efende юнәлтү калдырмыйча [[Бәхәс:Нәҗип Хаҗипов (Теләче)]] сәхифәсен [[Бәхәс:Нәҗип Хаҗипов (1957)]] итеп күчерде wikitext text/x-wiki {{«Татар 4.0» проекты мәкаләсе (2021, яңа)|кулланучы=Timlesj}} 2u5l5oikr5hsldt05fpno2cryn5b43l Камил Гилманов 0 425385 3528366 2996687 2022-08-09T18:01:51Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|альма-матер=[[Казан дәүләт аграр университеты]]|туу җире=[[Индустриальный]], [[Аксубай районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=1.05.1956|партия=[[Бердәм Русия]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Гилманов_Камиль_Камалович.jpg}} '''Камил Камал улы Гилманов''' ([[1956 ел|1956 елның]] [[1 апрель|1 апреле]], [[Ямбай|Индустриальный]], [[Аксубай районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Аксубай районы|Аксубай муниципаль районы]] башлыгы (2008 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]], «[[Бердәм Русия]]» фракциясе әгъзасы<ref>[https://er.ru/person/0be87d18-787a-4c98-b60b-3fa6810c86cb Гилманов Камиль Камалович] / Партия «Единая Россия»</ref>. == Тормыш юлы == Камил Гилманов 1956 елның 1 апрелендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Аксубай районы]] [[Индустриальный]] авылында туа<ref>[https://aksubayevo.tatarstan.ru/glava-aksubaevskogo-munitsipalnogo-rayona.htm Глава Аксубаевского муниципального района]</ref>. Хезмәт эшчәнлеген 1977 елда Аксубай районы «Восход» совхозының беренче бүлекчәсендә агроном-мелиоратор булып башлый. 1981 елдан 22 номерлы Аксубай авыл хуҗалыгы профтехучилищесы уку хуҗалыгы идарәчесе булып эшли. 1982 — 2002 елларда Аксубай районы үсемлекләр саклау станциясе начальнигы. 1986 елда «Агрономия» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт аграр университеты|М. Горький исемендәге Казан авыл хуҗалыгы институтын]] тәмамлый. 2002 елдан «Аксубай сөт заводы» ААҖ генераль директоры. 2003—2005 елларда «Татарстан сөте» ААҖ филиалы Аксубай май җитештерү заводы директоры. 2005 елдан 2008 елга кадәр «ВАМИН Аксу агрофирмасы» ҖЧҖ генераль директоры. 2008 елның 23 маенда Аксубай муниципаль районы башлыгы итеп билгеләнә. Өйләнгән. Ике кызы бар. == Бүләкләр == * 2003 — [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]] * 2005 —[["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале;]] * 2009 — Россия Федерациясе Оборона министрлыгының «Хәрби бердәмлекне ныгыту өчен» медале; * 2016 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]]. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://aksubayevo.tatarstan.ru/glava-aksubaevskogo-munitsipalnogo-rayona.htm Аксубай муниципаль районы сайтында] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Аксубай районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Бердәм Русия фиркасе әгъзалары]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] {{Tatar 4.0-2021}} gy4888n0eysij7u5iom9oja5838azzz Равил Хисаметдинов 0 425391 3528376 2996690 2022-08-09T18:08:51Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=10.12.1977|туу җире=[[Теңкәш]], [[Буа районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|альма-матер=[[Казан юридик институты]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Хисамутдинов_Равиль_Фаритович.jpg}} '''Равил Фәрит улы Хисаметдинов''' ([[1977 ел|1977 елның]] [[10 декабрь|10 декабре]], [[Теңкәш]], [[Буа районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Апас районы|Апас муниципаль районы]] башлыгы (2019 елдан). == Тормыш юлы == Равил Хисаметдинов 1977 елның 10 декабрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Буа районы]] [[Теңкәш]] авылында туа<ref>[https://apastovo.tatarstan.ru/glava-munitsipalnogo-rayona.htm Глава муниципального района]</ref>. Хезмәт эшчәнлеген 1995 елда Буа юл идарәсенең 4 разрядлы слесаре булып башлый. 1999 елда «юриспруденция» белгечлеге буенча Россия ЭЭМ юридик институтының [[Казан юридик институты|Казан филиалын]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Татарстан балы» җитештерү берләшмәсенең «Буа» сәүдә-хәзерләү бүлегендә хәзерләүче булып эшли. 2000 елдан «Вираж» ЗАПНОПСАД механигы. 2002—2005 елларда Буа районы һәм [[Буа (Татарстан)|Буа]] шәһәре администрациясенең оештыру бүлегенең мобилизация һәм махсус эш буенча баш белгеч. 2005 елда «"Ак Барс Мед" иминият компаниясе» ҖЧҖ филиалы директоры була. Шулай ук 2005 елда Буа районы һәм Буа шәһәре хакимиятендә хакимият аппараты җитәкчесе булып эшли. 2006 елдан Буа район Советы Аппараты җитәкчесе, 2008 елдан Татарстан Республикасы Буа муниципаль районы башлыгының беренче урынбасары. 2013 елда [[Менделеевск районы|Менделеевск муниципаль районы]] Башкарма комитеты җитәкчесе итеп билгеләнә<ref>[https://mendeleevsk.ru/news-16-711.html Равиль Хисамутдинов стал руководителем исполкома Менделеевского района]</ref>. 2014—2017 елларда [[Апас районы|Апас муниципаль районы]] Башкарма комитеты җитәкчесе. 2017 елдан 2019 елга кадәр Татарстан Республикасы Баш инвестиция-төзелеш идарәсе җитәкчесе урынбасары. 2019 елның 26 сентябрендә Апас районы башлыгы итеп сайлана<ref>[https://apastovo.tatarstan.ru/tat/index.htm/news/1833074.htm Апаста район башлыгы сайланды]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://apastovo.tatarstan.ru/glava-munitsipalnogo-rayona.htm Апас муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Буа районында туганнар]] [[Төркем:Казан юридик институтын тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} pgjqqwmqf1b1ce3v0pz73f6bwz6j10t Наил Вазыйхов 0 425392 3528380 2992085 2022-08-09T18:10:20Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Кама Тамагы]], [[Кама Тамагы районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|туу датасы=27.09.1957|альма-матер=[[Казан дәүләт аграр университеты]]|партия=[[Бердәм Россия]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Вазыхов_Наиль_Альбертович.jpg}} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Вазыйхов}} '''Наил Альберт улы Вазыйхов'''<ref>[https://kamskoye-ustye.tatarstan.ru/tat/22/administer/rukov/director.htm Вазыйхов Наил Альберт улы]</ref> ([[1975 ел|1975 елның]] [[27 сентябрь|27 сентябре]], [[Кама Тамагы]], [[Кама Тамагы районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Кама Тамагы районы|Кама Тамагы муниципаль районы]] башлыгы (2019 елдан). «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» фракциясе әгъзасы<ref>[https://er.ru/person/ce027b65-7677-48dd-9d40-925536ff5e69 Вазыхов Наиль Альбертович] / Партия «Единая Россия»</ref>. == Тормыш юлы == Наил Вазыйхов 1975 елның 27 сентябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Кама Тамагы районы]] [[Кама Тамагы]] шәһәр тибындагы поселогында туа. Хезмәт эшчәнлеген 1991 елда Кама Тамагы ТКХ МПП насос җайланмаларының мотористы булып башлый. 1997 елда «инженер-механик» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт аграр университеты|Казан дәүләт авыл хуҗалыгы академиясен]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Куйбышев исемендәге флотның ремонт базасы» ЯАҖнең техник бүлеге инженер-технологы булып эшли. 1997—2002 елларда корпус-эретеп ябыштыру участогы мастеры, җитештерү буенча директор урынбасары. 2002 елдан «Куйбышев исемендәге флотның ремонт базасы» ЯАҖнең җитештерү буенча идарәче директор урынбасары, 2004 елдан идарәче директор, 2008 елдан генераль директор. 2010 елдан «Татарстан Республикасы Кама Тамагы муниципаль районының Куйбышев Затоны шәһәр тибындагы поселогы» муниципаль берәмлеге Советы депутаты. 2019 елның 24 гыйнварында Наил Вазыйхов [[Кама Тамагы районы|Кама Тамагы муниципаль районы]] башлыгы итеп сайлана<ref>[https://rt.rbc.ru/tatarstan/24/01/2019/5c49916d9a79474ce23b4b4b Главой Камско-Устьинского района избран Наиль Вазыхов]</ref>. 2020 елның 25 сентябре яңадан район башлыгы итеп сайлана<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/society/25-09-2020/nail-vazyhov-pereizbran-glavoy-kamsko-ustinskogo-rayona-tatarstana-5774321 Наиль Вазыхов переизбран главой Камско-Устьинского района Татарстана]</ref>. Өйләнгән, ике улы бар. 2011 елда [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] Рәхмәт хаты белән бүләкләнә. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://kamskoye-ustye.tatarstan.ru/glava-munitsipalnogo-rayona.htm Кама Тамагы муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Кама Тамагы районында туганнар]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Бердәм Русия фиркасе әгъзалары]] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 3tjye1ulqkb5eqrrkl9a7owzwe0imsx Фердинат Дәүләтшин 0 425393 3528393 2996693 2022-08-09T18:19:03Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=28.06.1960|туу җире=[[Базарлы Матак]], [[Әлки районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|альма-матер=[[Казан дәүләт финанс-икътисад институты]]|гражданлык={{RUS}}|һөнәр=район башлыгы|сурәт=Давлетшин_Фердинат_Мидхатович.jpg}} '''Фердинат Мидхәт улы Дәүләтшин''' ([[1960 ел|1960 елның]] [[28 июнь|28 июне]], [[Базарлы Матак]], [[Әлки районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. Чирмешән муниципаль районы башлыгы (2015 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]]. == Тормыш юлы == Фердинат Дәүләтшин 1960 елның 28 июнендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Әлки районы]] [[Базарлы Матак]] авылында туа. 1981 елда [[Казан дәүләт финанс-икътисад институты|Казан финанс-икътисад институтын]] тәмамлый. 1983— 1988 елларда [[Комсомол|ВЛКСМның]] Әлки райкомының икенче, беренче секретаре. 1988 елдан Әлки районының «Хлебодаровский» совхозы директоры. 1997—1999 елларда [[Норлат районы|Норлат районының]] авыл хуҗалыгы идарәсе башлыгы. 1999 елдан Әлки районы хакимияте башлыгы булып эшли. 2000 елда икенче чакырылыш [[Татарстан Республикасы Дәүләт Советы]] депутаты итеп сайлана. 2006 елдан «Әлки муниципаль районы» муниципаль берәмлеге башлыгы. 2014 елда Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары — [[Чирмешән районы]] башлыгы вазыйфаларын башкаручы итеп билгеләнә<ref>[https://www.business-gazeta.ru/article/121779 Бывший соратник Алтынбаева покинул Черемшан]</ref>. 2015 елдан муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе<ref>[https://sntat.ru/news/society/11-11-2019/mery-prokuror-i-spasatel-samye-mediaeffektivnye-chinovniki-tatarstana-5652038 Мэры, прокурор и спасатель: самые медиаэффективные чиновники Татарстана]</ref>. 2015 елның сентябрендә Чирмешән муниципаль районы башлыгы итеп сайлана. == Бүләкләр == * [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре;]] * [[«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» ордены медале|«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены медале]] (2020)<ref>[http://rt-online.ru/priznanie-zaslug-563/ Признание заслуг]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://cheremshan.tatarstan.ru/tat/rukovoditel-munitsipalnogo-rayona.htm Чирмешән муниципаль районы сайтында.] [[Төркем:Әлки районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Казан дәүләт финанс-икътисад институтын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Татарстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәрләре]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} fgl7kdwhpmr7vm0we13inaczt8ubhae Фәргать Мөхәммәтов 0 425396 3528389 2996696 2022-08-09T18:17:34Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу датасы=11.09.1967|альма-матер=[[Казан дәүләт аграр университеты]]|туу җире=[[Иске Рәҗәп]], [[Куйбышев районы]], [[Татарстан АССР]], [[ССРБ]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|партия=[[Бердәм Россия]]|сурәт=Мухаметов_Фаргат_Вагизович.jpg}} '''Фәргать Вәгыйз улы Мөхәммәтов''' ([[1967 ел|1967 елның]] [[11 сентябрь|11 сентябре]], [[Иске Рәҗәп]], [[Спас районы|Куйбышев районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Спас районы|Спас муниципаль районы]] башлыгы (2019 елдан). «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» фракциясе әгъзасы<ref>[https://ideputat.er.ru/user/157255 Мухаметов Фаргат Вагизович] / Партия «Единая Россия»</ref>. == Тормыш юлы == Фәргать Мөхәммәтов 1967 елның 11 сентябрендә [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Спас районы|Куйбышев районы]] [[Иске Рәҗәп]] авылында туа. 1991 елда [[Казан дәүләт аграр университеты|Горький исемендәге Казан авыл хуҗалыгы институтын]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Татагропроммодульстрой» ППСО УПТК башлыгы урынбасары булып эшли. 1993 елда Спас районындагы А. Алиш исемендәге совхозның баш агрономы була. 1993 елның сентябрь ахырыннан «Екатериновский» совхозында эшли: икътисадчысы, баш бухгалтер урынбасары, совхоз директоры (1995—1998). 1998 елдан [[Болгар]] шәһәрендә «Болгарагропромснаб» ДУП директоры. 2005 елдан «Спас Агроснаб» ҖЧҖ директоры, 2010 елдан «Мухаметов Ф. В.» КФХ башлыгы. 2013 елда «[[Болгар дәүләт тарихи-архитектура музей-тыюлыгы]]» директоры булып эшли башлый. 2019 елның сентябрендә Татарстан Республикасы [[Спас районы|Спас муниципаль районы]] башлыгы итеп сайлана<ref>[https://tatcenter.ru/news/glavoj-spasskogo-rajona-rt-izbran-fargat-muhametov/ Главой Спасского района РТ избран Фаргат Мухаметов]</ref>. == Бүләкләр == * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] * 2017 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]]; * 2019 — [[Татарстан Республикасы Президенты]] Рәхмәте; * 2019 — [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгының]] «Мәдәнияттәге казанышлары өчен» күкрәк билгесе. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://spasskiy.tatarstan.ru/glava-spasskogo-munitsipalnogo-rayona.htm Спас муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Спас районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Бердәм Русия фиркасе әгъзалары]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} 6qe33z1ub2f38gjdi2hlbjy4tvkdqwd Марат Зыятдинов 0 425397 3528396 2996697 2022-08-09T18:20:01Z Frhdkazan 3171 /* Сылтамалар */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес|туу җире=[[Макыл]] авылы, [[Югары Ослан районы]], [[Татарстан АССР]],[[ ССРБ]]|туу датасы=16.08.1970|альма-матер=[[Казан дәүләт аграр университеты]]|һөнәр=район башлыгы|гражданлык={{RUS}}|сурәт=Зиатдинов_Марат_Галимзянович.jpg}} '''Марат Галимҗан улы Зыятдинов''' ([[1970 ел|1970 елның]] [[16 август|16 августы]], [[Макыл]] авылы, [[Югары Ослан районы]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия муниципаль эшлеклесе. [[Югары Ослан районы|Югары Ослан муниципаль районы]] башлыгы (2011 елдан). [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]]. == Тормыш юлы == Марат Зыятдинов 1970 елның 16 августында [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Югары Ослан районы]] [[Макыл]] авылында туа<ref>[https://verhniy-uslon.tatarstan.ru/tat/glava-rayona-predsedatel-soveta-verhneuslonskogo.htm Югары Ослан муниципаль районының башлыгы, Советның председателе]</ref>. Хезмәт эшчәнлеген 1989 елда Югары Ослан районының «Знамя Ленина» совхозы тракторчысы булып башлый. 1992 елда «инженер-механик» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт аграр университеты|Казан дәүләт авыл хуҗалыгы академиясен]] тәмамлый. Югары уку йортын тәмамлаганнан соң, «Знамя Ленина» совхозында баш инженер булып эшли башлый. Шул ук елдан башлап 101 нче Макыл урта һөнәри-техник училищесында механик булып эшли. 1995—1998 елларда Макыл машина-технология станциясенең баш инженеры. 1998 елдан «2 нче машина-технология станциясе» ҖЧҖ директоры. 2004—2008 елларда [[Коллар (Югары Ослан районы)|Коллар]] авылында «Красный Восток — Агро» ААҖ генераль директоры. 2008 елдан Югары Ослан районының «Восток Зернопродукт» ЯАҖ территориаль идарәсе директоры. 2010 елда Югары Ослан муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе; башкарма комитет җитәкчесенең беренче урынбасары итеп билгеләнә. 2010 елдан Югары Ослан муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2011 елда — «АС-Менеджмент» ЯАҖ генераль директоры урынбасары. 2011—2012 елларда Югары Ослан муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе вазыйфаларын башкаручы<ref>[https://www.evening-kazan.ru/news/marat-ziatdinov-naznachen-rukovoditelem-ispolkoma-verhneuslonskogo-rayona.html МАРАТ ЗИАТДИНОВ НАЗНАЧЕН РУКОВОДИТЕЛЕМ ИСПОЛКОМА ВЕРХНЕУСЛОНСКОГО РАЙОНА]</ref>. 2012 елның мартында «[[Югары Ослан районы|Югары Ослан муниципаль районы]]» муниципаль берәмлеге башлыгы итеп сайлана<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/society/11-03-2012/marat-ziatdinov-novyy-glava-verhneuslonskogo-rayona-rt-5346361 Марат Зиатдинов - новый глава Верхнеуслонского района РТ] </ref>. Өйләнгән, 2 баласы бар. == Бүләкләр == * 2008 — [[Татарстан Республикасының Атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре|Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре]] * 2005 — [["Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä" medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]; * 2005 — [[Татарстан Республикасы Президенты|Татарстан Республикасы Президентының]] Рәхмәт хаты; * 2020 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]]; == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [https://verhniy-uslon.tatarstan.ru/tat/glava-rayona-predsedatel-soveta-verhneuslonskogo.htm Югары Ослан муниципаль районы сайтында] [[Төркем:Югары Ослан районында туганнар]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаучылар]] {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} ilnu6dkknuxvixuzrpa5mqy273spjsi Аленка Зупанчич 0 426827 3528321 2998243 2022-08-09T16:30:55Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Аленка Зупанчич Жердин''' (слов. <span lang="sl" style="font-style: italic">Alenka Zupančič Žerdin</span>; [[1 апрель]] [[1966]], [[Любляна]]) — [[Словения]] философы, психоанализ һәм континенталь фәлсәфә буенча белгеч. Психоаналитика теоретигы һәм философы, Младен Долар һәм Славой Жиҗек белән бергә алар Аурупада һәм Төньяк Америкада Лакан психоанализын танытучы буларак билгеле. == Биографиясе == Аленка Зупанчич 1966 елның 1 апрелендә [[Любляна]]да (Словения, Югославия) туган. 1989 елда Любляна университетының Сәнгать факультетын тәмамлый. 1990 елда Любляна университетында укый, ә 1995 елда «''Dejanje in zakon, nezavedno in pojem''» темасына докторлык диссертациясе яклый<ref>{{Книга|ссылка=https://www.worldcat.org/title/dejanje-in-zakon-nezavedno-in-pojem-doktorska-disertacija/oclc/444637862|автор=Alenka Zupančič, Slavoj Žižek|заглавие=Dejanje in zakon, nezavedno in pojem: doktorska disertacija|год=1995|место=Ljubljana|издательство=A. Zupančič}}</ref>. 1997 елда Париж университетында Алена Бадью җитәкчелегендә икенче докторлык диссертациясе яклый<ref>Zupančič – Podiplomska šola ZRC SAZU (англ.).<small>Дата обращения: 13 апреля 2021.</small></ref>. Хәзерге вакытта Словения фән һәм сәнгать академиясенең һәм Словения фән һәм сәнгать академиясенең Фәнни-тикшеренү үзәгендә төп тикшеренүче<ref>Predstavitev(англ.).''Geografski inštitut Antona Melika''. <small>Дата обращения: 13 апреля 2021.</small></ref>, Аурупа аспирантурасында кафедрада профессор<ref>The European Graduate School (англ.).''The European Graduate School''. <small>Дата обращения: 13 апреля 2021.</small><small>Архивировано 21 апреля 2010 года.</small></ref><ref>prof. dr. Alenka Zupančič Žerdin (словенск.).''Filozofski inštitut'' (12 мая 2011). <small>Дата обращения: 13 апреля 2021.</small></ref>. Любляна психоанализ мәктәбендә эшли, анда Лакан психоанализ нигезләрен алып бара. Аңа һәм аның философиясенә Жак Лакан һәм Младен Долар һәм Славой Жиҗек кебек словен эшлеклеләре йогынты ясый. Әхлак, әдәбият, мәхәббәт буенча язган китаплары һәм комедияләр. 3558 китапханә фондында 6 телдә язылган 242 эш һәм 305 басма авторы. == Китаплары == * ''Ethik des Realen. Kant, Lacan''. Turia + Kant, Wien 1995. * Das Reale einer Illusion''. Suhrkampp, Frankfurt 2001.'' * ''The Shortest Shadow: Nietzsche's Philosophy of the Two'' (Cambridge, Mass.; London: The MIT Press, 2003). ISBN 9780-262-74026-5. * ''The Fifth Condition, [in:] Think Again. Alain Badiou and the Future of Philosophy'' (London: Continuum, 2004). * ''The Odd One In: on Comedy'', preface by Slavoj Žižek (Cambridge, Mass.; London: The MIT Press, 2007). * ''Why Psychoanalysis: Three Interventions'' (Aarhus University Press, 2008). * ''Odd One In: On Comedy''. MIT Press, Cambridge, Mass. 2008. * ''Warum Psychoanalyse?'' Diaphanes, Zürich 2009. * ''Der Geist der Komödie''. Übers., Nachw. Frank Ruda, Jan Völker. Merve, Berlin 2014. * ''Was ist Sex?'' Psychoanalyse und Ontologie. Turia + Kant, Wien/Berlin 2019. ISBN 978-3-85132-962-9. ** Rezension von Larissa Kunert: ''Sex is just a three-letter-word'', Dschungel, Beilage zu jungle world, 49, 5. Dezember 2019, S. 6f. === Итальян телендә китаплары === * ''Etica del reale. Kant, Lacan'' (a cura di Luigi Francesco Clemente), Orthotes Editrice, Napoli 2012; ISBN 978-88-97806-07-3. == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Сылтамалар == * [http://splet02.izum.si/cobiss/bibliography?code=11158&langbib=slv COBISS — bibliografija Osebna]. * [https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=1060787717 Zupančič über Literatur Alenka und von] милли китапхананың немец сайтында. * [https://www.worldcat.org/identities/lccn-n00087601 Zupančič über Literatur Alenka und von] был библиографик мәғлүмәттәр базаһы WorldCat. * [https://web.archive.org/web/20100421054900/http://www.egs.edu/faculty/alenka-zupancic/biography/ Аленка Зупанчич] European Graduate School сайтында. * [http://fi.zrc-sazu.si/?q=node/21/ Аленка Профиль Зупанчич]хорватиялағы фән һәм сәнғәт академияһы сайтында. * {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110816042902/http://fi.zrc-sazu.si/?q=node%2F21%2F |date=2011-08-16 }} * {{Cite web|url=https://www.lacan.com/shadowaz.htm|title=Alenka Zupancic}} * {{Cite web|url=http://reviews.media-culture.org.au/modules.php?name=News&file=article&sid=2572|title=The Odd One In: On Comedy by Alenka Zupančič}} * [https://egs.edu/biography/alenka-zupancic/ Alenka Zupančič Faculty EGS Page (Biography & Works)] [[Төркем:Фәлсәфәчеләр]] [[Төркем:1 апрель көнне туганнар]] [[Төркем:1966 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Шәхесләр:Югославия]] 8ezimvlf59e4at24z6qocvifz0z5uue Гайсә Хәкимҗан 0 427213 3528363 3528232 2022-08-09T17:59:16Z Xәkim 37256 Я добавил новую картинку. Написал на русском языке, может кто переведет. Спасибо. wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Гайсә Хәкимҗан | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = [[сәүдәгәр]], [[сәнгатькәр]] | туу датасы = 13.03.1896 | туу җире = [[Актук]], [[Сергач өязе]], {{туу җире|Түбән Новгород губернасы|Нижгар өлкәсендә}}, [[Русия империясе]] | гражданлык = {{Русия империясе байрагы}}, {{Финляндия байрагы}} [[Финляндия]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = 5.11.1972 | үлем җире = {{үлем җире|Тампере|Тампереда}}, [[Финляндия]] | әти = | әни = | хатын = | балалар = [[Рәшид Хәкимҗан]], Алия | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = |image=Finnish Tatars in Kazan 1970.jpg|image caption=[[Казан]], 1970. Хәкимҗан — третий, стоящий. На снимке также [[Илбарис Надиров]] (первый слева, стоит) и [[Үмәр Даһер]] (первый справа, сидит).}} {{фш|Хәкимҗанов}} '''Гайсә Хәкимҗан''',<ref>[http://ft.antat.ru/uploads/16210566c1feaaff32-%25D0%2593%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25BF%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0_%25D0%2597..pdf&ved=2ahUKEwiS29DajLn5AhVO_SoKHcmGBKEQFnoECBEQAQ&usg=AOvVaw0ICMhyYf5uZtOmVdK7wK-f З.Г. Гарипова. Мөһаҗирлектәге татарларның милли-мәдәни тормышы. "Фәнни Татарстан.]</ref> Гайсә (''[[Мишәр диалекты|мишәрчә]] Айсә'') Хәкимҗанов ({{lang-fi|Aisja Hakimsan}}, 13 март 1896 — 5 ноябрь 1972) — татар сәүдәгәре, рәссам, нәшир һәм [[Тампере]] шәһәренең [[Финляндия татарлары|татар җәмгыятенә]] өлеш кертүче.<ref name=":0">{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=146}}</ref><ref>{{Cite book|last=Halen|first=Harry|title=Lahjan hedelmät (in a book called Tugan Tel: Kirjoituksia Suomen Tataareista, reporter: Kadriye Bedretdin, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=1996|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> == Биографиясе == Гайсә Хәкимҗан [[Россия империясе]]нең [[Нижгар губернасы]] [[Сергач өязе]] (хәзерге [[Түбән Новгород өлкәсе]] [[Кызыл Октябрь районы]]) [[Актук]] дип аталган кечкенә авылында туа. Һәм 1917 елда туган җирен ташлап [[Финляндия]]гә китеп яши башлый.<ref name=":0"/><ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the roots and history (in finnish,tatar, and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=14}}</ref> Ул Тампере шәһәренең Ислам җыелышына нигез салучыларның берсе, анда озак еллар директорлар советында эшләгән. [[Ramazan|Рамазан аенда]] Айсә үзенең моңлы тавышы белән Таравих намазларын укый. Ул шулай ук ​​1946-1948 елларда Тампере Төрек җәмгыяте рәисе һәм күп тапкыр аның урынбасары булып эшли. Айсәнең эшләвен яратканга, аны берничә тапкыр рәис итеп сайлыйлар.<ref name=":0"/> Хәкимҗан шулай ук бик иҗади шәхес буларак та билгеле була. Шигырьләр яза, җырлар җырлый, скрипка һәм мандолинада уйный, хор директоры булып та эшли. Күп еллардан соң да ул куйган хор җырлары популяр була. Музыкаль сәләтенә өстәп, ул 1940 елларда берничә пьеса куя. Аның сәхнәләштергән пьесаларның кайбер исемнәре ''Алия Бану'' һәм ''Асыл Яр''. Ул пьесаларда, гадәттә өлкән персонажларны уйнарга ярата торган була.<ref name=":0"/> 1938 елда Хәкимҗан [[Варшава|Варшавадагы]] [[Гаяз Исхакый]] оештырган [[İdel-Ural Ştatı|Идел-Урал дәүләтенең]] 20 еллык мемориаль хезмәтендә катнаша. Аның белән Гибадулла Муртазин, эшмәкәр Гомәр Сали<ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=114}}</ref><ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=38}}</ref> һәм башкалар сәяхәт итә. 1956 елда үзе җыйган җырлар һәм шигырьләрне тәшкил иткән өч буклет мөхәррирлек кыла һәм бастыра. Шул шигырьләр арасында аның үзе язган кайбер шигырләре дә була. Шигырьләренең берсендә ул үз хисләрен түбәндәгечә белдерә: <blockquote> Белмәсәм ил дәртләрен, мин болай язмас идем.<br/> Милләтемне сөймәсәм, кулыма каләм алмас идем. </blockquote> 1966 елда Хәкимҗан татар шагыйре [[Габдулла Тукай|Габдулла]] [[Габдулла Тукай|Тукайның]] 80-еллыгы хөрмәтенә бер битле басма бастырып чыгара. Нәшер итүдә аңа [[Имам]] Хәбибур-Рахман Шакир булыша.<ref name=":0"/> Бу вакытларда Хәкимҗан үзенең сәүдәгәр дусты Сәмигулла Вафин белән "Ислам - Чын иман" (тәрҗемә ителгән исем) дип аталган китабын бастырып чыгара. <ref name=":1">{{Cite book|last=Bedretdin|first=Kadriye|title=Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen tataareista|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=2011|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> 1970-нче елның июнендә аңа Казанга бару мөмкинлеге бирелде, [[Үмәр Даһер|Гомәр Таһир]] (''[[Үмәр Даһер]]'') [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтына]] сәяхәт оештырганда. Анда аларны рәсми кунак итеп кабул иттеләр. Фольклорчы [[Илбарис Надиров]] та бар иде. Сәяхәт вакытында Г. Хәкимҗан Габдулла Тукай каберенә барды, аңа хөрмәт күрсәтте. Хәкимҗан Тампереда үлде, Финляндия.<ref name=":0"/><ref>Minnullin K.M., O.R. Khisamov & M.I. Ibragimov (eds) 2019. Institut yazyka, literatury i isskustva imeni G. Ibragimova [The Ġ. Ibrahimov Institute of Language, Literature and the Arts]. Kazan: Institut yazyka, literatury i isskustva imeni G. Ibragimova.</ref> == Гаиләсе == Хәкимҗаннең татар театры сәхнәсендә актив катнашучы Алия исемле кызы, хоккейчы [[Рәшит Хәкимҗан]] исемле улы<ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=179 & 254}}</ref> һәм Ибраһим белән Сиддик исемле ике олы абыйсы була<ref>{{Cite book|last=Leitzinger|first=Antero|title=Mishäärit - Suomen vanha islamilainen yhteisö|publisher=Kirja-Leitzinger|year=1996|isbn=952-9752-08-3|location=Helsinki|pages=131}}</ref>. ==Кайбер нәшер иткән әсәрләре== * ''Kisäk millī ši`ïr vä ğïrlar'' <ref>{{Cite book|last=Halen|first=Harry|title=Lahjan Hedelmät (Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen Tataareista китабында, хәбәрче: Kadriye Bedretdin, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=1996|isbn=978-951-9380-78-0|location=Helsinki|pages=341}}</ref> * ''Abdulla Tukay'' <ref>{{Cite web|title=Abdulla Tukay {{!}} Kansalliskirjasto|url=https://finna.fi/Record/fikka.4274716|url-status=live|website=Finna.fi}}</ref> * ''Islām dīne ḥaqq dīnder'' <ref>{{Cite book|last=Bedretdin|first=Kadriye|title=Lahjan Hedelmät (Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen Tataareista китабында, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=2011|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> ==Моны да карагыз== *[[Актук]] *[[Рәшит Хәкимҗан]] == Белешмәләр == <references /> [[Төркем:Нәширләр]] [[Төркем:Татар музыкантлары]] [[Төркем:1972 елда вафатлар]] [[Төркем:1896 елда туганнар]] [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Сәүдәгәрләр]] [[Төркем:Финляндия татарлары]] a6a09xm9qcvun6uxgd0zuwwm4b26a9f 3528371 3528363 2022-08-09T18:07:10Z Әмир 15082 ru → tt wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Гайсә Хәкимҗан | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = [[сәүдәгәр]], [[сәнгатькәр]] | туу датасы = 13.03.1896 | туу җире = [[Актук]], [[Сергач өязе]], {{туу җире|Түбән Новгород губернасы|Нижгар өлкәсендә}}, [[Русия империясе]] | гражданлык = {{Русия империясе байрагы}}, {{Финляндия байрагы}} [[Финляндия]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = 5.11.1972 | үлем җире = {{үлем җире|Тампере|Тампереда}}, [[Финляндия]] | әти = | әни = | хатын = | балалар = [[Рәшид Хәкимҗан]], Алия | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = |image=Finnish Tatars in Kazan 1970.jpg|image caption=[[Казан]], 1970. Хәкимҗан — өченче, басып тора. Рәсемдә шулай ук [[Илбарис Надиров]] (сулдан беренче, баскан) һәм [[Үмәр Даһер]] (уңнан беренче, утырган).}} {{фш|Хәкимҗанов}} '''Гайсә Хәкимҗан''',<ref>[http://ft.antat.ru/uploads/16210566c1feaaff32-%25D0%2593%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25BF%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0_%25D0%2597..pdf&ved=2ahUKEwiS29DajLn5AhVO_SoKHcmGBKEQFnoECBEQAQ&usg=AOvVaw0ICMhyYf5uZtOmVdK7wK-f З.Г. Гарипова. Мөһаҗирлектәге татарларның милли-мәдәни тормышы. "Фәнни Татарстан.]</ref> Гайсә (''[[Мишәр диалекты|мишәрчә]] Айсә'') Хәкимҗанов ({{lang-fi|Aisja Hakimsan}}, 13 март 1896 — 5 ноябрь 1972) — татар сәүдәгәре, рәссам, нәшир һәм [[Тампере]] шәһәренең [[Финляндия татарлары|татар җәмгыятенә]] өлеш кертүче.<ref name=":0">{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=146}}</ref><ref>{{Cite book|last=Halen|first=Harry|title=Lahjan hedelmät (in a book called Tugan Tel: Kirjoituksia Suomen Tataareista, reporter: Kadriye Bedretdin, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=1996|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> == Биографиясе == Гайсә Хәкимҗан [[Россия империясе]]нең [[Нижгар губернасы]] [[Сергач өязе]] (хәзерге [[Түбән Новгород өлкәсе]] [[Кызыл Октябрь районы]]) [[Актук]] дип аталган кечкенә авылында туа. Һәм 1917 елда туган җирен ташлап [[Финляндия]]гә китеп яши башлый.<ref name=":0"/><ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the roots and history (in finnish,tatar, and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=14}}</ref> Ул Тампере шәһәренең Ислам җыелышына нигез салучыларның берсе, анда озак еллар директорлар советында эшләгән. [[Ramazan|Рамазан аенда]] Айсә үзенең моңлы тавышы белән Таравих намазларын укый. Ул шулай ук ​​1946-1948 елларда Тампере Төрек җәмгыяте рәисе һәм күп тапкыр аның урынбасары булып эшли. Айсәнең эшләвен яратканга, аны берничә тапкыр рәис итеп сайлыйлар.<ref name=":0"/> Хәкимҗан шулай ук бик иҗади шәхес буларак та билгеле була. Шигырьләр яза, җырлар җырлый, скрипка һәм мандолинада уйный, хор директоры булып та эшли. Күп еллардан соң да ул куйган хор җырлары популяр була. Музыкаль сәләтенә өстәп, ул 1940 елларда берничә пьеса куя. Аның сәхнәләштергән пьесаларның кайбер исемнәре ''Алия Бану'' һәм ''Асыл Яр''. Ул пьесаларда, гадәттә өлкән персонажларны уйнарга ярата торган була.<ref name=":0"/> 1938 елда Хәкимҗан [[Варшава|Варшавадагы]] [[Гаяз Исхакый]] оештырган [[İdel-Ural Ştatı|Идел-Урал дәүләтенең]] 20 еллык мемориаль хезмәтендә катнаша. Аның белән Гибадулла Муртазин, эшмәкәр Гомәр Сали<ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=114}}</ref><ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=38}}</ref> һәм башкалар сәяхәт итә. 1956 елда үзе җыйган җырлар һәм шигырьләрне тәшкил иткән өч буклет мөхәррирлек кыла һәм бастыра. Шул шигырьләр арасында аның үзе язган кайбер шигырләре дә була. Шигырьләренең берсендә ул үз хисләрен түбәндәгечә белдерә: <blockquote> Белмәсәм ил дәртләрен, мин болай язмас идем.<br/> Милләтемне сөймәсәм, кулыма каләм алмас идем. </blockquote> 1966 елда Хәкимҗан татар шагыйре [[Габдулла Тукай|Габдулла]] [[Габдулла Тукай|Тукайның]] 80-еллыгы хөрмәтенә бер битле басма бастырып чыгара. Нәшер итүдә аңа [[Имам]] Хәбибур-Рахман Шакир булыша.<ref name=":0"/> Бу вакытларда Хәкимҗан үзенең сәүдәгәр дусты Сәмигулла Вафин белән "Ислам - Чын иман" (тәрҗемә ителгән исем) дип аталган китабын бастырып чыгара. <ref name=":1">{{Cite book|last=Bedretdin|first=Kadriye|title=Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen tataareista|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=2011|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> 1970-нче елның июнендә аңа Казанга бару мөмкинлеге бирелде, [[Үмәр Даһер|Гомәр Таһир]] (''[[Үмәр Даһер]]'') [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтына]] сәяхәт оештырганда. Анда аларны рәсми кунак итеп кабул иттеләр. Фольклорчы [[Илбарис Надиров]] та бар иде. Сәяхәт вакытында Г. Хәкимҗан Габдулла Тукай каберенә барды, аңа хөрмәт күрсәтте. Хәкимҗан Тампереда үлде, Финляндия.<ref name=":0"/><ref>Minnullin K.M., O.R. Khisamov & M.I. Ibragimov (eds) 2019. Institut yazyka, literatury i isskustva imeni G. Ibragimova [The Ġ. Ibrahimov Institute of Language, Literature and the Arts]. Kazan: Institut yazyka, literatury i isskustva imeni G. Ibragimova.</ref> == Гаиләсе == Хәкимҗаннең татар театры сәхнәсендә актив катнашучы Алия исемле кызы, хоккейчы [[Рәшит Хәкимҗан]] исемле улы<ref>{{Cite book|last=Baibulat|first=Muazzez|title=The Tampere Islamic Congregation: the Roots and History (in finnish, tatar and english)|publisher=Gummerus Kirjapaino Oy|year=2004|isbn=952-91-6753-9|location=Jyväskylä|pages=179 & 254}}</ref> һәм Ибраһим белән Сиддик исемле ике олы абыйсы була<ref>{{Cite book|last=Leitzinger|first=Antero|title=Mishäärit - Suomen vanha islamilainen yhteisö|publisher=Kirja-Leitzinger|year=1996|isbn=952-9752-08-3|location=Helsinki|pages=131}}</ref>. ==Кайбер нәшер иткән әсәрләре== * ''Kisäk millī ši`ïr vä ğïrlar'' <ref>{{Cite book|last=Halen|first=Harry|title=Lahjan Hedelmät (Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen Tataareista китабында, хәбәрче: Kadriye Bedretdin, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=1996|isbn=978-951-9380-78-0|location=Helsinki|pages=341}}</ref> * ''Abdulla Tukay'' <ref>{{Cite web|title=Abdulla Tukay {{!}} Kansalliskirjasto|url=https://finna.fi/Record/fikka.4274716|url-status=live|website=Finna.fi}}</ref> * ''Islām dīne ḥaqq dīnder'' <ref>{{Cite book|last=Bedretdin|first=Kadriye|title=Lahjan Hedelmät (Tugan Tel - Kirjoituksia Suomen Tataareista китабында, 2011)|publisher=Suomen Itämainen Seura|year=2011|isbn=978-951-9380-78-0|pages=346}}</ref> ==Моны да карагыз== *[[Актук]] *[[Рәшит Хәкимҗан]] == Белешмәләр == <references /> [[Төркем:Нәширләр]] [[Төркем:Татар музыкантлары]] [[Төркем:1972 елда вафатлар]] [[Төркем:1896 елда туганнар]] [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Сәүдәгәрләр]] [[Төркем:Финляндия татарлары]] okqx908s7n2h90fzlpfftbbg1y8p2f1 Төркем:Волгоград өлкәсе мәчетләре 14 427372 3528452 3000242 2022-08-10T09:19:12Z ДолбоЯщер 27073 Moving from [[Category:Русия мәчетләре]] to [[Category:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] using [[c:Help:Cat-a-lot|Cat-a-lot]] wikitext text/x-wiki [[Төркем:Россия Федерациясе субъектлары буенча мәчетләр]] [[Төркем:Волгоград өлкәсендә ислам]] oi0eul78wcvwigdegarp7nxsvtde0cl Альберт Хуҗин 0 482611 3528384 3190594 2022-08-09T18:11:34Z Frhdkazan 3171 /* Искәрмәләр */ {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Альберт Хуҗин | рәсем = А.Р.Хуҗин.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Альберт Роберт улы Хуҗин | һөнәр = эшмәкәр, район башлыгы | туу датасы = 9.06.1974 | туу җире = [[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу җире|Сарман районы|Сарман районында}}, [[Сарман]] | гражданлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = [[татар]] | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Хуҗин}} '''Альберт Хуҗин''', Альберт Роберт улы Хуҗин (''[[1974 ел]]ның [[9 июнь|9 июне]], [[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Сарман районы]], [[Сарман]]'') — эшмәкәр, берничә фирманың гамәлгә куючы һәм генераль директоры; 2021 елдан ― Татарстанның [[Мөслим районы|Мөслим муниципаль районы]] башлыгы в. б. (4 октябрьдән ― район башкарма комитеты җитәкчесе в. б.)<ref>[https://tatarstan.ru/tat/index.htm/news/2018075.htm Депутатлар Мөслим районы башлыгы Рамил Муллинның вазифаларыннан китүне кабул иттеләр.] Рәсми Татарстан, 4.10.2021</ref>. == Тәрҗемәи хәле == 1974 елның 9 июнендә Татарстан АССР [[Сарман районы]] үзәге [[Сарман]] авылында туган. «Бухгалтер исәбе, контроль һәм хуҗалык эшчәнлегенә анализ» белгечлеге буенча Мәскәү кулланучылар кооперациясе университетын (Россия кооперация университеты) тәмамлаган. 2004 елдан башлап төрле вакытта 11 фирманың гамәлгә куючы һәм генераль директоры булып эшли. Аларның бер өлеше табигать фәннәре һәм техник фәннәр өлкәсендә фәнни тикшеренүләрдә һәм эшләнмәләрдә махсуслашкан <ref>[https://news.myseldon.com/ru/news/index/259820507 Муслюмовский район возглавит Альберт Хузин.] news.myseldon.com, 4.10.2021 {{ref-ru}}</ref> 2016―2018 елларда ―ТР [[Мөслим районы]] авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек идарәсе башлыгы. 2018―2021 елларда ― «Август-Агро» идарәче компаниясе ҖЧҖ составына керүче «Август-Агротехнологии» компаниясенең дилер үзәге генераль директоры. Әлеге идарәче компаниянең җир банкы 160 мең гектардан артык тәшкил итә, Россиядә [[рапс]]ны иң эре җитештерүче, шулай ук Ноу-Тилл технологиясе буенча [[көнбагыш]], [[борчак]], [[бодай]] һәм [[арпа]] үстерү белән шөгыльләнә<ref>[https://kazan24.ru/news/politics/albert-huzin-vozglavil-muslyumovskij-rajon Альберт Хузин возглавил Муслюмовский район.] kazan24.ru, 4.10.2021</ref>. 2021 елданн ― Татарстанның [[Мөслим районы|Мөслим муниципаль районы]] башлыгы в. б. (4 октябрьдән ― район башкарма комитеты җитәкчесе в. б.) == Сылтамалар == * [https://kazan24.ru/news/politics/albert-huzin-vozglavil-muslyumovskij-rajon Альберт Хузин возглавил Муслюмовский район.] kazan24.ru, 4.10.2021{{ref-ru}} * [https://tatcenter.ru/person/huzin-albert-https://tatcenter.ru/person/huzin-albert-robertovich Хузин Альберт Робертович.] Деловой центр РТ - интернет-портал TatCenter.ru (Татцентр.ру) == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Калып:Мөслим районы җитәкчеләре}}{{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Эшмәкәрләр]] [[Төркем:Район башлыклары]] [[Төркем:Русия кооперация университетын тәмамлаучылар]] jj341mvhmit1dywm3rvunlcib0o1zp3 Александр Барабанов 0 482833 3528292 3506374 2022-08-09T16:04:08Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Ук}} '''Александр Трифонович Барабанов''' ( [[9 апрель|9 апрель,]] [[1928 ел|1928]] - [[19 сентябрь|19 сентябрь,]] [[2018 ел|2018]] ) - [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|Совет]] һәм [[Русия]] галиме, техник фәннәр докторы, [[профессор]], Америка математика җәмгыяте әгъзасы (1990) <ref name="sevsu">{{Citation |title=Ушел из жизни доктор технических наук, профессор Александр Трифонович Барабанов |url=https://www.sevsu.ru/novosti/item/4518-ushel-iz-zhizni-doktor-tekhnicheskikh-nauk-professor-aleksandr-trifonovich-barabanov |access-date=2021-10-13 |archive-date=2019-11-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191116094801/https://www.sevsu.ru/novosti/item/4518-ushel-iz-zhizni-doktor-tekhnicheskikh-nauk-professor-aleksandr-trifonovich-barabanov |dead-url=yes }}</ref> . Югары төгәл ракета коралын эшкәртүдә кулланылган кинематика һәм контроль объектларның динамикасы проблемаларын чишү өлкәсендә танылган галим. Ул 300 дән артык фәнни әсәр авторы, шул исәптән 7 монография <ref>[https://elibrary.ru/author_items.asp?authorid=802821 БАРАБАНОВ АЛЕКСАНДР ТРИФОНОВИЧ]</ref>, шулай ук уйлап табу өчен 10 дан артык авторлык сертификаты алган. <ref>[https://patentdb.ru/author/1502505 Изобретатель ЗАРЕЦКИЙ АЛЕКСАНДР ТРИФОНОВИЧ]</ref> == Биография == 1928 елның 9 апрелендә [[Севастополь]]<nowiki/>дә туган. 1952 елда Ленинград хәрби-механик институтын (хәзерге Балтыйк буе дәүләт техник университеты "Военмех" ) һәм 1958 елда Ленинград университетын (хәзерге [[Санкт-Петербург дәүләт университеты]] ) тәмамлый. Военмехны тәмамлагач, ул шул ук университетта эшкә кала: ассистент, доцент булып эшли. 1955 елда аспирантураны тәмамлый һәм кандидатлык диссертациясен яклый. Университетны тәмамлагач, 1959 - 1967 елларда ул өлкән тикшерүче, лаборатория, бүлек һәм теоретик тикшеренүләр һәм модельләштерү бүлеге начальнигы булып эшли (NII-49 ( Команда приборлары институты, 1973 елдан - ЛНПО "Гранит" дип атала) . 1963 елда ул докторлык диссертациясен яклый <ref>[http://a5.voenmeh.ru/?page_id=69 «Военмех». История кафедры А5]</ref> . 1968-нче елда Александр Трифонович Барабанов Севастополь кораллар ясау институтына (хәзерге Севастополь дәүләт университеты ) эшкә килә, һәм ул техник кибернетика кафедрасын оештыра һәм аны утыз елдан артык җитәкли. Аның җитәкчелегендә кафедра инженер персоналын әзерләү, фәнни-тикшеренү һәм мәгариф эшчәнлеге өлкәсендә алдынгы урыннарны били. 2015 елдан кафедра "Техник системаларда информатика һәм контроль" дип атала. Галим бу университетта 50 елдан артык эшли. Александр Трифонович "Стационар булмаган һәм функциональ катлаулы системалар һәм процесслар" фәнни мәктәбен булдырды һәм җитәкләде, 36 техник фән кандидатын әзерләде, аларның күбесе университетта эшләвен дәвам итте <ref name="sevsu"/> . Ул Кырым Федераль Университетының "Динамик Системалар" журналының редакция советы әгъзасы булып торды <ref>{{Citation |title=Редакционная коллегия |url=http://dynsys.cfuv.ru/sample-page/ |access-date=2021-10-13 |archive-date=2021-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208140254/http://dynsys.cfuv.ru/sample-page/ |dead-url=yes }}</ref> . == Бүләкләре == * Кызыл Кызыл байрак ордены (1963), Хезмәт батырлыгы өчен медальләр (1981) һәм III дәрәҗә Украина Мактау ордены белән бүләкләнде. * Украина Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан " За научные достижения " аермасы белән бүләкләнде <ref>[https://ucmopucm.livejournal.com/626074.html Александру Трифоновичу Барабанову, основателю кафедры Технической кибернетики, 90 лет!]</ref> . * 2018 елның апрелендә аңа Севастополь дәүләт университетының мактаулы профессоры исеме бирелде <ref name="sevsu"/> . == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Сылтамалар == * [http://esu.com.ua/search_articles.php?id=40318 БАРАБА́НОВ Олександр Трифонович]{{ref-uk}} * [http://sevastopol.bezformata.com/listnews/aleksandru-trifonovichu-barabanovu/66166849/ Александру Трифоновичу Барабанову, основателю кафедры технической кибернетики, 90 лет!] * [https://moeobrazovanie.ru/publikacii/novosti/185155.html Ушел из жизни доктор технических наук, профессор Александр Трифонович Барабанов] * [https://primechaniya.ru/sevastopol/stati/pochemu-u-nas-dyrka-v-obtekatele Почему у нас дырка в обтекателе] [[Төркем:Техник фәннәр докторлары]] [[Төркем:Санкт-Петербург дәүләт университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:Акъярда вафатлар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:2018 елда вафатлар]] [[Төркем:19 сентябрь көнне вафатлар]] [[Төркем:Акъярда туганнар]] [[Төркем:1928 елда туганнар]] [[Төркем:9 апрель көнне туганнар]] 6xbe7ju8vstz8ns8fz03oixeeactib0 Жданы (Шаркавшчынский районы) 0 548954 3528416 3388955 2022-08-09T20:45:46Z Pierre L'iserois 40487 wikitext text/x-wiki {{ТП}} '''Жданы''' ({{lang-be|Жданы}}<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7</ref>) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Шаркавшчынский районында урнашкан авыл.<ref>Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.</ref> == Тарихы == 1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Шаркавшчына гминасы составында авыл.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref> == Климаты == Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher= |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}</ref> == Халык саны == * 1921 елда авылда 177 кеше, 34 хуҗалык исәпләнгән.<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.</ref> * 1931 елда авылда 209 кеше, 32 хуҗалык исәпләнгән.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.</ref> {{ХСВМ||Таблица}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с. * В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с. * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/750 Żdany, powiat dzisieński, gmina Ihumenowo, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_XIV/750] [[Төркем:Беларусия авыллары]] [[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Шаркавшчынский районы торак пунктлары]] {{Belarus-geo-stub}} 05vjlbx04lgh7ig4lxzbbw5v4403n4w Зарэчча (Бильдзюгски авыл советы) 0 549291 3528409 3388600 2022-08-09T19:25:44Z Pierre L'iserois 40487 wikitext text/x-wiki {{ТП}} '''Зарэчча''' ({{lang-be|Зарэчча}}<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7</ref>) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Шаркавшчынский районында урнашкан авыл.<ref>Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.</ref> == Тарихы == 1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Шаркавшчына гминасы составында авыл.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref> == Климаты == Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher= |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}</ref> == Халык саны == * 1931 елда авылда 94 кеше, 20 хуҗалык исәпләнгән.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.</ref> {{ХСВМ||Таблица}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с. * В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с. [[Төркем:Беларусия авыллары]] [[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Шаркавшчынский районы торак пунктлары]] {{Belarus-geo-stub}} 5zovdyvdoonggzoeogou6j0w1zsgkre Америка Кушма Штатларында ислам 0 584298 3528343 3523696 2022-08-09T17:27:00Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Ук}} [[Файл:Istanbul, Hagia Sophia, Allah.jpg|200px|thumb|right|Бу мәкалә '''[[Ислам]]''' турында]] [[Файл:Islamic Center of Washington.jpg|200px|thumb|right|Вашингтон Ислам үзәге]] '''[[Америка Кушма Штатлары]]нда ислам''' ({{lang-en|Islam in the United States}}, {{lang-ar|الإسلام في الولايات المتحدة}}) ― азчылык [[дин]]е. [[Христианлык]] һәм [[Яһүд дине]]ннән кала, Кушма Штатларда тарафдарлары саны зурлыгы буенча өченче урында тора<ref name="pew2015">[http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/ Religious Composition by Country, 2010] {{webarchive|url=http://archive.wikiwix.com/cache/20160329210154/http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/|date=March 29, 2016}} Pew Research (Washington DC, April 2015)</ref>. 2017 елда үткәрелгән тикшеренү Кушма Штатларда 2,45 миллион [[мөселман]] яшәгәнлеген күрсәткән, бу АКШ халкының гомуми саныннан (331 млн кеше, 2021 елга) 1,1 % тәшкил итә <ref name="Pew2017">{{cite web|date=January 3, 2018|title=New estimates show U.S. Muslim population continues to grow|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/01/03/new-estimates-show-u-s-muslim-population-continues-to-grow/|access-date=August 16, 2018|website=Pew Research Center}}</ref>. АКШта [[Ислам]] тарихы кыйтгага беренче [[колония|колонистлар]] килү һәм [[Африка]]дан [[коллар]] китертә башлаганнан алып исәпләнә. Африкадан колониаль Америкага китерелгән колларның 10-20 % ы мөселманнардан торган<ref>{{cite web |url=http://nationalhumanitiescenter.org/tserve/twenty/tkeyinfo/islam.htm |title=Islam in America: From African Slaves to Malcolm X |last=Tweed |first=Thomas A. |publisher=National Humanities Center |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090716181400/http://nationalhumanitiescenter.org/tserve/twenty/tkeyinfo/islam.htm |archive-date=July 16, 2009 |access-date=July 21, 2009 }}</ref><ref name="The Muslims of Early America">{{Cite news |last=Manseau |first=Peter |url=https://www.nytimes.com/2015/02/09/opinion/the-founding-muslims.html?smid=fb-nytimes&smtyp=cur&bicmp=AD&bicmlukp=WT.mc_id&bicmst=1409232722000&bicmet=1419773522000&_r=0 |title=The Muslims of Early America |date=February 9, 2015 |work=The New York Times |access-date=February 12, 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150211230203/http://www.nytimes.com/2015/02/09/opinion/the-founding-muslims.html?smid=fb-nytimes&smtyp=cur&bicmp=AD&bicmlukp=WT.mc_id&bicmst=1409232722000&bicmet=1419773522000&_r=0 |archive-date=February 11, 2015 |quote=An estimated 20 percent of enslaved Africans were Muslims, and many sought to recreate the communities they had known. }}</ref><ref>Curtis, ''Muslims in America,'' p. 119</ref>. XIX гасыр ахырына кадәр [[Төньяк Америка]]да ирекле мөселманнарның күпчелеге [[сәүдәгәр]]ләр, сәяхәтчеләр һәм моряклар булган<ref name="The Muslims of Early America" />. 1880 елдан алып 1914 елга кадәр берничә мең мөселман Кушма Штатларга Госман империясенең элекке территориясеннән һәм Британия Һиндстаныннан күченгән<ref name="curtis" />. XIX гасырның II яртысыннан илгә [[Якын Көнчыгыш]] ([[Сирия]], [[Ливан]], [[Иордания]] һәм [[Фәлистыйн]]) мөселманнарының даими [[мөһаҗир]]леге башлана. XX гасырның II яртысында АКШка [[Иран]], [[Пакистан]] һ.б. илләр мөселманнары күчеп килә башлый. АКШта мөселманнар саны, 1965 елда иммиграцион квоталарны гамәлдән чыгарган «Мөһаҗирлек һәм ватандашлык турында закон» кабул ителүгә бәйле рәвештә, кискен арткан<ref name="Carleton">{{cite web |url=https://religionsmn.carleton.edu/exhibits/show/history-muslims/immigration-after-1965 |title=Muslim Immigration After 1965 |last=|first=|publisher=Carleton College |access-date=March 12, 2021 }}</ref> About 72 percent of American Muslims are immigrants or "second generation".<ref>{{cite web |url=http://pewforum.org/The-Future-of-the-Global-Muslim-Population.aspx |title=The Future of the Global Muslim Population |date=January 27, 2011 |publisher=The Pew Forum on Religion & Public Life |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130407074116/http://www.pewforum.org/the-future-of-the-global-muslim-population.aspx |archive-date=April 7, 2013 |access-date=October 30, 2011 }}</ref><ref>{{Cite news |last=Wilgoren |first=Jodi |url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C07E2DB1F3EF931A15753C1A9679C8B63 |title=A Nation challenged: American Muslims; Islam Attracts Converts By the Thousand, Drawn Before and After Attacks |date=October 22, 2001 |work=The New York Times |access-date=December 6, 2011}}</ref>. XX гасыр ахырына АКШта мөселманнар саны ил халкының гомуми санының 1 % ын тәшкил итә башлаган. Америка мөселманнарының 72 % ы мөһаҗирләр яки аларның икенче буыны булып тора. АКШта мөселманнар саны мөһаҗирләр һәм туучылар хисабына гына түгел, ә Ислам динен яңа кабул иткән кешеләр хисабына да арта бара. Кайбер галимнәр Исламны Төньяк Америкада иң тиз үсә торган дин дип саный. 2005 елда илгә күчеп килгән 96 000<ref name="autogenerated8">{{Cite news |last=Elliott |first=Andrea |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/nationworld/2003252072_911muslims10.html |title=Muslim immigration has bounced back |date=September 10, 2006 |work=Seattle Times |access-date=December 6, 2011 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120219003620/http://seattletimes.nwsource.com/html/nationworld/2003252072_911muslims10.html |archive-date=February 19, 2012 }}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite web |url=http://www.migrationinformation.org/Feature/print.cfm?ID=409 |title=Migration Information Source – The People Perceived as a Threat to Security: Arab Americans Since September 11 |publisher=Migrationinformation.org |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111201225532/http://www.migrationinformation.org/Feature/print.cfm?ID=409 |archive-date=December 1, 2011 |access-date=December 6, 2011 }}</ref>, 2009 елда 115 меңнән артык мөселман Кушма Штатларның законлы даими яшәүчесенә әйләнгән<ref>"[http://www.pewforum.org/future-of-the-global-muslim-population-regional-americas.aspx The Global Muslim Population: Projections for 2010–2030] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130730054539/http://www.pewforum.org/future-of-the-global-muslim-population-regional-americas.aspx |date=July 30, 2013 }}" The Pew Research Center. January 27, 2011.</ref>. Мөселман җәмгыятенең төп өлеше АКШның эре шәһәрләрендә яши. Пью тикшеренү үзәге (Pew Research Center) бәясе буенча, АКШ мөселманнарның 55 % ы – [[сөнниләр]], 16 % - [[шигыйлар]], эре шәһәрләрдә ([[Атланта]], [[Лос-Анджелес]] һ. б.) исмәгыйлиләр җәмгыяте оешкан <ref>{{Cite web|title=Muslims and Islam: Key findings in the U.S. and around the world|url=https://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/08/09/muslims-and-islam-key-findings-in-the-u-s-and-around-the-world/|access-date=2022-01-30|website=www.pewresearch.org}}</ref>. АКШның кара тәнле мөселманнары арасында «Ислам милләте» оешмасы зур йогынтыга ия. 2017 елда Социаль сәясәт институты үткәргән тикшеренү нигезендә, АКШ мөселманнарының 26 % ы чыгышы буенча – ак тәнлеләр, 18 % ы – [[азия]]ле, 18 % ы – [[гарәпләр]], 9 % ы – кара тәнлеләр, 7 % ы – катнаш раса һәм 5 % ы – [[Латин Америкасы|латин америкалы]]<ref name="autogenerated9">{{Cite news |url=https://www.ispu.org/american-muslim-poll-2017-key-findings/ |title=American Muslim Poll 2017: Key Findings {{!}} ISPU |date=March 21, 2017 |work=Institute for Social Policy and Understanding |access-date=June 14, 2018 |language=en-US}}</ref>. == Тарих == === Тарихи күзәтү === {{Тәрҗемә ителмәгән 3| Яңа дөнья| Яңа дөньяда| en| New World}} Ислам тарихы башлану вакыты дискуссия предметы булып тора. Тарихчылар раслаганча, [[мөселманнар]] Америкага беренче тапкыр [[XVI гасыр]] башында хәзерге [[Нью-Мексико]] һәм [[Аризона]] территориясенә китерелгән. Барлык аналитиклар беренче миграция [[Африка]] [[коллар]]ыннан торган дигән фикердә. Кооларның күбесе көч кулланып [[христианлык]]ка күчерелгән. [[Госман империясе]] мөселманнарының башка [[Аурупа]] илләре [[мөһаҗир]]ләре белән бер үк вакытта – [[XVII гасыр]] уртасында килүе документлар белән расланган. 1878 елдан 1924 елга кадәр [[Балкан ярымутравы|Балкан]] һәм [[Сирия]] мөселманнары [[Иллинойс]], [[Огайо]], [[Мичиган]], [[Айова]] һәм [[Дакота]] штатларында урнашкан. Ул чорда Ford компаниясе мөселманнарны, шулай ук афроамерикалыларны яллаган, чөнки алар аның заводларында катлаулы шартларда эшләргә риза булган. 1930-1940 елларда АКШ мөселманнары үзләренең дини йолаларын үтәү өчен [[мәчет]] төзи. Хәзерге вакытта АКШта мөселманнар саны төрле бәяләүләр буенча 3-4 миллион тәшкил итә, һәм тиздән ислам АКШта тарафдарлары саны зурлыгы буенча икенче дин булачак<ref>{{cite web |url=https://www.pbs.org/opb/historydetectives/feature/islam-in-america/ |title=Islam In America {{!}} History Detectives {{!}} PBS |website=www.pbs.org |access-date=November 1, 2019}}</ref><ref>''The Puritans, vol 1'', p. 225. Perry Miller and Thomas H. Johnson, eds.</ref>. === Беренче истәлекләр === [[Төньяк Америка]]да Ислам булу мөмкинлегенең иң иртә шаһитларының берсе [[1528 ел]]га карый, ул вакытта {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Мостафа әз-Замури| Мостафа әз-Замури| en| Estevanico}} (مصطفى الزموري) исемле [[Марокко]] [[кол]]ы утырган кораб хәзерге Галвестоннан ([[Техас]] штаты) ерак булмаган урында һәлакәткә юлыккан <ref>{{Cite news |last=Manseau |first=Peter |url=https://www.nytimes.com/2015/02/09/opinion/the-founding-muslims.html?smid=fb-nytimes&smtyp=cur&bicmp=AD&bicmlukp=WT.mc_id&bicmst=1409232722000&bicmet=1419773522000&_r=0 |title=The Muslims of Early America |date=February 9, 2015 |work=The New York Times |access-date=February 12, 2015}}</ref>. Алга таба ул һәм исән калган өч испанлы Американың көньяк-көнбатыш һәм [[Мексика]]ның эчке районнарының зур өлешен узган. === Бәйсезлек өчен көрәш === АКШ бәйсезлеге өчен көрәш турында язмаларда берничә мөселманның АКШ армиясе ягында катнашуы искә алына: Юсуф бин Али ([[Көньяк Каролина]]), Бэмпетт Мөхәммәт <ref>{{Cite book |last=Curtis |first=Edward E |url=https://books.google.com/books?id=owZCMZpYamMC&q=Yusuf+ben+Ali+and+Bampett+Muhamed&pg=PA561 |title=Encyclopedia of Muslim-American History |year=2010 |isbn=9781438130408 |access-date=March 5, 2015}}</ref>, Питер Сәлим <ref name="Telegram_Salem">{{cite web |url=http://www.telegram.com/article/20100826/COLUMN21/8260819 |title=Exploring Peter Salem's roots |last=Southwick, Albert B. |date=August 26, 2010 |location=Worcester, MA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151221160910/http://www.telegram.com/article/20100826/column21/8260819 |archive-date=December 21, 2015 |access-date=December 18, 2015 |newspaper=Telegram & Gazette }}</ref><ref name="Samory_2013">{{Cite book |last=Samory |first=Rashid |url=https://books.google.com/books?id=lR40AAAAQBAJ&pg=PA78 |title=Black Muslims in the US: History, Politics, and the Struggle of a Community |date=2013 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=9781137337511 |page=78 |language=en |access-date=December 18, 2015}}</ref> <gallery>. File:Letter of George Washington to Mohammed ben Abdallah in appreciation of the signature of the Treaty of Peace and Friendship signed in Marrakech in 1787.jpg| Джордж Вашингтонның Мөхәммәд бин Абдуллага Дуслык турында Марокко–Америка килешүе өчен рәхмәт хаты. 1787 елда имзаланган File: Portrait of Yarrow Mamout (Muhammad Yaro), 1819. Charles Willson Peale.jpg| 44 ел кол булган, 1796 елда азат ителгән {{Тәрҗемә ителмәгән 3| Мөхәммәт Ярроу| Мөхәммәт Ярроу| en| Yarrow Mamout}} портреты. 1819. </gallery>. 1777 елда [[Марокко]] солтанлыгы (солтан Мөхәммәд III бин Абдаллаһ хакимлек иткәндә) Кушма Штатларны бәйсез дәүләт буларак таныган беренче ил була <ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=15OtZv_x9bMC&pg=PA1 |title=Capitalizing on the Morocco-US Free Trade Agreement: A Road Map for Success |isbn=9780881325812 |access-date=March 5, 2015}}</ref>. Солтан президент [[Джордж Вашингтон]] белән элемтәдә булып, берничә мәртәбә хат алышкан. 1805 елның 9 декабрендә президент [[Томас Джефферсон]] үзенең кунагы [[Тунис]] илчесе Сәид Сөләйман Меллимелли (Sidi Soliman Mellimelli,) өчен Ак йортта кичке аш оештыра <ref>{{Citation |title=Thomas Jefferson's Iftar |date=July 29, 2011 |url=http://iipdigital.usembassy.gov/st/english/inbrief/2011/07/20110729153019kram0.3508199.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20130305070309/http://iipdigital.usembassy.gov/st/english/inbrief/2011/07/20110729153019kram0.3508199.html |publisher=U.S. Department of State |access-date=February 12, 2013 |archive-date=March 5, 2013 |url-status=dead }}</ref>. Билали Бен Али Мөхәммәд – 1803 елда Сапело утравына ([[Мэдисон (округ, Джорджия)|Джорджия штаты Мэдисон округы]]) хәзерге Гвинея-Конакри территориясеннән килгән беренче мөселман була. Коллыкта булганда, ул дини лидер һәм аның плантациясендә яшәүче сиксәнгә якын мөселманны үз эченә алган коллар җәмгыяте җитәкчесе була. 1812 елгы сугыш вакытында Мөхәммәт һәм аның җитәкчелегендә сиксән мөселман ир-аты Сапело утравында үз хуҗасының милеген [[британия]]леләр һөҗүменнән саклый <ref>{{cite journal |author=Amir Muhammad |url=http://www.middle-east-studies.net/?p=2763 |title=History of American Muslims (2) |journal=Middle East Studies Online Journal |date=November 25, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111212034756/http://www.middle-east-studies.net/?p=2763 |archive-date=December 12, 2011 |access-date=December 6, 2011 }}</ref>. Мөхәммәт [[Рамазан]] ае дәвамында [[ураза]] тоткан, фәс һәм кафтан киеп йөргән һәм, биш мәҗбүри [[намаз]]га өстәп, мөселман бәйрәмнәрен бәйрәм итә торган булган <ref>[http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2004/08/15/INGMC85SSK1.DTL Muslim roots of the blues] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110525123247/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fc%2Fa%2F2004%2F08%2F15%2FINGMC85SSK1.DTL |date=May 25, 2011 }}, Jonathan Curiel, ''[[San Francisco Chronicle]]'' August 15, 2004</ref>. 1829 елда Билали Бен Али Мөхәммәд ислам динен тоту кагыйдәләре, иртәнге намаз һәм намазга чакыру һәм тәһарәтләнү тәртипләре турында унөч битлек Гарәп ризаләсен язган. «Бинали документы» буларак танылып, хәзерге вакытта ул [[Әтенс|Атенс шәһәр-округында]] урнашкан Джорджия университетында саклана. 1785 елдан 1815 елга кадәр [[Алжир]]да йөздән артык Америка диңгезчесе алардан акча алу максатыннан тоткарлана. Аларның кайберләре соңрак үзләренең әсирлектә булган тәҗрибәсе турында истәлекләр яза, алар [[америка]]лыларның күбесенә гарәп дөньясы һәм мөселман гореф-гадәтләре турында беренче күзаллау бирә, һәм газеталар алар турында еш искә төшергән. Фикерләр, гомумән алганда, тискәре була. Ройалл Тайлер (Royall Tyler) кол сату белән шөгыльләнгән һәм үзе дә бәрбәр пиратлары тарафыннан әсир ителгән Америка табибының тормышын сурәтләгән «Алжир әсире» романын (The Algerine Captive, 1797) яза. Ниһаять, президентлар Джефферсон һәм Мэдисон Америка флотын пиратларга каршы торырга җибәргәннәр һәм 1815 елгы Беренче бәрбәр сугышы вакытында пиратлар җиңелгән <ref>Robert Battistini, "Glimpses of the Other before Orientalism: The Muslim World in Early American Periodicals, 1785–1800," ''Early American Studies'' Spring 2010, Vol. 8#2 pp. 446–74</ref><ref>"Savages of the Seas: Barbary Captivity Tales and Images of Muslims in the Early Republic," ''Journal of American Culture'' Summer 1990, Vol. 13#2 pp. 75–84</ref><ref>Frank Lambert, ''The Barbary Wars: American Independence in the Atlantic World'' (2007)</ref>. === XIX гасыр === 1865 елның 4 апрелендә иртән, АКШ Ватандашлар сугышы ахырына якынайганда, полковник Дж. Томас М. Джонстон кул астындагы Союз гаскәрләре Алабама университетына ут төртә; университетның бер хезмәткәре [[Коръән]] күчермәсен уттан саклап кала <ref>{{cite web |url=http://www.tuscaloosanews.com/article/20100910/NEWS/100909583?p=2&tc=pg |title=Copy of Quran only book saved from Union's 1865 burning of UA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141221214424/http://www.tuscaloosanews.com/article/20100910/NEWS/100909583?p=2&tc=pg |archive-date=December 21, 2014 |access-date=July 2, 2014 }}</ref>. Америкада Гражданнар сугышы вакытында якынча 292 мөселман Союзның кораллы көчләрендә хезмәт иткән <ref name="encycl-muslimamerican">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=owZCMZpYamMC&pg=PA561 |title=Encyclopedia of Muslim-American History |date=2010 |publisher=Facts on File |isbn=9781438130408 |location=New York |page=561}}</ref>. Алар арасында [[Персия]]дә туган, [[Әфганстан]]да үскән һәм Кушма Штатларга эмиграцияләгән Мөхәммәд Хан (Mohammed Kahn) да була <ref name="National Archives Catalog">{{cite web |url=https://narations.blogs.archives.gov/2017/06/23/private-mohammed-kahn-civil-war-soldier/ |title=Private Mohammed Kahn: Civil War Soldier |last=Mersiovsky |first=Kate |date=June 23, 2017 |publisher=[[National Archives and Records Administration|The National Archives NARAtions]] |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170705210257/https://narations.blogs.archives.gov/2017/06/23/private-mohammed-kahn-civil-war-soldier/ |archive-date=July 5, 2017 |access-date=July 7, 2017 }}</ref>. Союз армиясендә иң югары хәрби дәрәҗәгә мөселман офицеры – капитан Мозес Осман (Moses Osman) ия булган <ref name="encycl-muslimamerican" />. Николас Сәид (1836 елда туган), элеккеге гарәп остасы колы, 1860 елда Кушма Штатларга килеп, [[Детройт]]та укытучы эшен таба. 1863 елда Сәид Кушма Штатлар армиясенең 55нче Массачусетс төсле полкында хезмәт итә һәм сержант дәрәҗәсенә күтәрелә. Соңрак аны хәрби госпитальгә күчерәләр, анда ул медицинадан кайбер белемнәр ала. Аның армия документларында 1882 елда Браунсвиллда, Теннесси штатында вафат булуы язылган <ref name="talkingaboutislam.com">{{cite web |url=http://www.talkingaboutislam.com/articles/history/History_1800.htm |title=History of Muslims In America |publisher=Talkingaboutislam.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120324055345/http://www.talkingaboutislam.com/articles/history/History_1800.htm |archive-date=March 24, 2012 |access-date=December 6, 2011 |accessdate=2022-03-20 |archivedate=2012-03-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120324055345/http://www.talkingaboutislam.com/articles/history/History_1800.htm }}</ref>. Гражданнар сугышында катнашкан тагын бер мөселман солдаты – армиядә йөк ташучы булып эшләгән Африка кешесе Макс Хәсән (Max Hassan) <ref>{{cite web |url=http://www.muslimsinamerica.org/index.php?option=com_content&task=view&id=16&Itemid=28 |title=1800s |publisher=Muslims In America |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111201182637/http://www.muslimsinamerica.org/index.php?option=com_content&task=view&id=16&Itemid=28 |archive-date=December 1, 2011 |access-date=December 6, 2011 |accessdate=2022-03-20 |archivedate=2011-12-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111201182637/http://www.muslimsinamerica.org/index.php?option=com_content&task=view&id=16&Itemid=28 }}</ref>. Исламны кабул иткән, Смирнада туган грек/сирияле Филипп Тедроны (үзен Хаҗи Али дип атаган) 1856 елда [[Аризона]] һәм [[Калифорния]]дә [[дөя]]ләр көтү өчен Кушма Штатлары кавалериясе яллаган <ref>{{cite web |url=http://www.mahdieh.org/Archives/Brief%20History%20of%20Islam%20in%20North%20America.pdf |title=Brief History of Islam in North America |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111212032657/http://www.mahdieh.org/Archives/Brief%20History%20of%20Islam%20in%20North%20America.pdf |archive-date=December 12, 2011 |access-date=December 6, 2011 }}</ref><ref>[http://www.sksm.edu/research/speeches/islamhistory.pdf SKSM.edu] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101127204403/http://sksm.edu/research/speeches/islamhistory.pdf |date=November 27, 2010 }}, History of Islam in the United States.</ref>. Соңрак ул Аризонада алтын эзләүче булган. 1903 елда вафат <ref name="talkingaboutislam.com" />. [[File:Gertrudis Serna & Hadji Ali.jpg|thumb|upright=0.7|Гертрудис Серна & Хаҗи Али (Hi Jolly).]] АКШта Гражданнар сугышы вакытында Төньякның «яндырылган җир» сәясәте чиркәү, ферма, мәктәп, китапханә, колледжлар һәм башка күп кенә мөлкәтне юкка чыгарган. Алабама университеты китапханәчеләре үз китапханә биналарының җимерекләре арасында бер китапны саклап кала алган. 1865 елның 4 апрелендә иртән Федераль гаскәрләр университетны юк итәргә дигән боерык белән кампуска килеп җиткәндә, профессор һәм китапханә сакчысы Андрей Делоффр командирга Көньякта иң яхшы китапханәләрнең берсе булган әлеге уку йортын саклап калу үтенече белән мөрәҗәгать итә. Мөрәҗәгать кире кагыла. Офицер вакыйганы хәтерләтеп торсын өчен бер китапны саклап калырга рөхсәт бирә, әлеге китап [[Коръән]] булып чыга <ref>{{cite web |url=http://www.islam101.com/history/muslim_us_hist.html |title=American Muslim History |last=Ishaq Zahid |publisher=Islam101.com |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111209004304/http://www.islam101.com/history/muslim_us_hist.html |archive-date=December 9, 2011 |access-date=December 6, 2011 }}</ref>. {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Александр Рассел Уэбб| Александр Рассел Уэбб| en | Alexander Russell Webb}} ― 1888 елда ислам динен кабул иткән иң беренче инглиз-америкалы дип санала. 1893 елда ул дөнья диннәренең беренче парламентында бердәнбер ислам вәкиле була <ref name="M">{{Cite book |last1=M'Bow |first1=Amadou Mahtar |title=Islam and Muslims in the American Continent |last2=Kettani, Ali |publisher=Center of Historical, Economical and Social Studies |year=2001 |location=Beirut |page=109}}</ref>. [[Россия]]дә туып-үскән язучы һәм мөселман галиме Әхмәд Абдулла (Александр Николаевич Романов, 1881-1945) Американың тагын бер күренекле мөселманы булган <ref>Edward E. Curtis, ''Encyclopedia of Muslim-American History'', Facts on File, Inc., 2010, p. 198</ref>. 1891 елда АКШ Югары суды [[мөселманнар]]ның башка диндәге кешеләргә, бигрәк тә [[христианнар]]га дошманый карашта булуын ассызыклый <ref>{{Cite news |url=https://supreme.justia.com/cases/federal/us/140/453/ |title=In re Ross, 140 U.S. 453 (1891) |work=Justia Law |access-date=August 24, 2018 |language=en}}</ref>. XIX гасыр ахыры – XX гасыр башында дистәләгән мөселман [[мөһаҗир]]ләр АКШ портларында тоткарланып, кире борып җибәрелә <ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/opinions/trumps-anti-muslim-stance-echoes-a-us-law-from-the-1700s/2016/08/18/6da7b486-6585-11e6-8b27-bb8ba39497a2_story.html |title=America banned Muslims long before Donald Trump |website=Washington Post |language=en |access-date=August 24, 2018}}</ref>. == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Америкада ислам}} [[Төркем:Илләр буенча ислам]] [[Төркем:Америкада ислам]] [[Төркем:Америка Кушма Штатларында ислам]] i1qcngvq7f0b1kp87duxynonp3nmisj Россиянең 2022 елгы Украинага бәреп керүе дәвамында үтерелгән татарлар һәм башкортлар 0 585188 3528369 3527137 2022-08-09T18:03:12Z Әмир 15082 + 1 Башкортстанлы /* Р */ wikitext text/x-wiki {{мәгълүмати исемлек|show=2|Татарлар|Башкортлар|Россиянең Украинага бәреп керүе (2022)}} {{Портал|Шәхесләр}} {{TOC right}} {{notice|'''Бу биттәге исемлек тулы булмаска мөмкин!'''<br/>Мәгълүмат һәм дәлилләүче чыганакларга сылтамалар белән баетуыгыз өчен изге рәхмәт!}} == Исемлек == === А === # [[Айдар Аиткужин]] (22 яшь, [[Күгәрчен районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Радмир Алиев]] ([[Сорокино (Төмән өлкәсе)|Сорокино]], [[Яркәү районы]], [[Төмән өлкәсе]])<ref>[https://72.ru/text/gorod/2022/05/20/71345213/ В спецоперации на Украине погиб 42-летний уроженец тюменского села.]</ref> # [[Альберт Аллагулов]] (25 яшь, [[Уфа]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Фәдис Аллаяров]] (22 яшь, [[Бишбүләк районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Шамил Алмәрдәнов]] (55 яшь, [[Учалы районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Илгиз Алтыншин]] (40 яшь, [[Куергазы районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Рөстәм Артемьев]] (45 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илфат Ахияров]] (33 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa">{{cite web|url=https://ufa-kp-ru.turbopages.org/ufa.kp.ru/s/daily/27376/4569323/|title = Список погибших солдат из Башкирии на Украине во время спецоперации|publisher=[[Комсомольская правда]].Уфа порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[7 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[24 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref><ref name=":Пруфы">[https://vk.com/prufy_ru?z=album-25561502_283304189 Альбом памяти погибших на Украине.] Пруфы.рф ВКонтакте</ref> === Ә === # [[Азат Әбуталипов]] ([[Авыргазы районы]], Башкортстан)<ref>[https://aurgazeta.ru/news/media/2022/7/27/pomnyat-skromnyim-spokojnyim-i-dobryim/ ПОМНЯТ СКРОМНЫМ, СПОКОЙНЫМ И ДОБРЫМ.] «Аургазета» </ref> # [[Руслан Әетов]] ([[Березовский]], Свердловск өлкәсе)<ref>[https://www.ura.news/news/1052540266 Свердловский солдат погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Хәйдәр Әфләтүнов]] ([[Яңа Комазан]], [[Мамадыш районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/zitel-mamadysskogo-raiona-rt-pogib-vo-vremya-specoperacii-na-ukraine-5868729 Житель Мамадышского района РТ погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Илдар Әхияров]] (25 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан) <ref>[https://prufy.ru/news/society/127487-v_bashkirii_prostilis_s_pogibshim_na_donbasse_komandirom_tanka_ildarom_akhiyarovym/ В Башкирии простились с погибшим на Донбассе командиром танка Ильдаром Ахияровым]</ref> # [[Илфат Әхияров]] ([[Дүртөйле районы]], Башкортстан) <ref>[https://kiziltan.ru/articles/obchestvo/2022-04-03/yan-ike-yaktashybyzny-yugalttyk-2754558 Янә ике якташыбызны югалттык...]</ref> # [[Марат Әхмәтҗанов (1999)|Марат Әхмәтҗанов]] (23 яшь, [[Нуриман районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Николай Әхмәтҗанов]] ([[Новоуткинск]], [[Свердловск өлкәсе]])<ref>[https://66.ru/news/incident/251704/ На Украине погибли как минимум 40 солдат из Свердловской области. Список.]</ref> # [[Рөстәм Әхмәтҗанов]] ([[Көлмез (Киров өлкәсе)|Көлмез]], [[Киров өлкәсе]])<ref>[https://gorodkirov.ru/news/pod-ukrainskim-izyumom-pogib-desantnik-iz-kilmezi/ Под украинским Изюмом погиб десантник из Кильмези.]</ref> # [[Рафаэль Әхмәтов]] ([[Ырынбур]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://56orb.ru/news/society/13-05-2022/v-orenburge-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-ofitserom-rafaelem-ahmetovym В Оренбурге простились с погибшим в ходе спецоперации на Украине Рафаэлем Ахметовым.]</ref> # [[Рөстәм Әхмәтов (1993)|Рөстәм Әхмәтов]] (29 яшь, [[Әгерҗе]], Татарстан) <ref>[http://agryz-rt.ru/news/nasha-zhizn/v-agryze-prostilis-s-geroicheski-pogibshim-na-ukraine-rustamom-akhmetovym В Агрызе простятся с героически погибшим на Украине Рустамом Ахметовым]</ref> # [[Фидарис Әхмәтов]] (35 яшь, [[Тәтешле районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Андрей Әхмәтшин]] ([[Тольятти]], [[Самар өлкәсе]])<ref>[https://www.samara.kp.ru/daily/27377.5/4570103/ "Он умер ради жизни других": погибшего на Украине старшину из Тольятти посмертно представили к Ордену.]</ref> # [[Руслан Әхмәтшин]], өлкән лейтенант, танкист, (25 яшь, [[Кизнер]], Удмуртия) <ref name="Tatar Today">[https://tatar-today.ru/2022/05/75372/ Украинада Казан танк училищесыннан тагын 4 офицер һәлак булган.] Tatar Today — татар яңалыклары</ref>. # [[Мәлик Әхтәров]] ([[Екатеринбург]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС" /> # [[Рафил Әюпов]] (46 яшь, [[Белорет районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === Б === # [[Илнар Байҗигетов]] (24 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рөстәм Бакиров]] (27 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Алмаз Батанов]], лейтенант, танкист (1999, [[Казан]]) # [[Артур Батыров]], өлкән лейтенант (28 яшь, [[Дәүләкән]], Башкортстан)<ref>''Азат Гиззатуллин''. [https://www.bashinform.ru/news/social/2022-05-23/v-bashkirii-prostilis-so-starshim-leytenantom-arturom-batyrovym-pogibshim-na-territorii-ukrainy-2814453 В Башкирии простились со старшим лейтенантом Артуром Батыровым, погибшим на территории Украины.] ИА «Башинформ», 23.05.2022</ref> # [[Байегет Бикбулатов]] (20 яшь, [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Дамир Бикмансуров]] ([[Юкамен районы]], Удмуртия)<ref>[https://www.udm-info.ru/news/society/17-04-2022/urozhenets-udmurtii-damir-bekmansurov-pogib-na-ukraine%3famp=1 Уроженец Удмуртии Дамир Бекмансуров погиб на Украине.]</ref> # [[Ринат Бикмурзин]] (2о яшь, [[Иске Шөгер]], [[Лениногорск районы]], Татарстан)<ref>[https://leninogorsk.tatarstan.ru/index.htm/news/2107183.htm В Лениногорском районе простились с сержантом Ринатом Бекмурзиным.] Лениногорский муниципальный район и город Лениногорск</ref> # [[Сынбулат Билалов]] (21 яшь, [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === В === # [[Виктор Вәлиев]] ([[Киев]], Украина)<ref>[https://i-ua.tv/society/32881-zahynuv-viktor-valieiev-kolyshnii-dyrektor-asotsiatsii-it-ukrainy Загинув Віктор Валєєв, колишній директор асоціації ІТ України.]{{ref-ua}}</ref> # [[Данил Вәлиев]] (31 яшь, [[Чакмагыш районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Данис Вәлиев]] (21 яшь, [[Дурасау (Чишмә районы)|Дурасов]], [[Чишмә районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Зөфәр Вәхиев]] (23 яшь, [[Маты (Балтач районы)|Маты]], [[Балтач районы (Башкортстан)|Балтач районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Гомәр Волков]] ([[Кырым]])<ref>[https://www.24tv.ua/ru/u-vijni-za-ukrainu-zaginuv-krimskotatarskij-boyec-umer-volkov_n1895031/amp В войне за Украину погиб крымскотатарский боец Умер Волков.]</ref> === Г === # [[Рәсим Габидуллин]] ([[Дүртөйле районы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-207039849_48316 Расим Габидуллин из Башкирии погиб во время..] ВКонтакте</ref> # [[Виталий Габтуллин]] ([[Лысьва]], Пермь крае)<ref name="ПА" /> # [[Рөстәм Газизов]] (20 яшь, [[Балакатай районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Ренат Гайсин]], подполковник (1983, Казан) # [[Илнур Гайфетдинов]], фельдшер (2000, [[Кукмара районы]]) # [[Илгиз Гайфуллин]] (26 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Әмир Галиәкбәров]] ([[Кызыл Алан (Нократ Аланы районы)|Кызыл Алан]], [[Нократ Аланы районы]], [[Киров өлкәсе]]) # [[Артём Галиев]] ([[Фаленки районы]], [[Киров өлкәсе]])<ref>[https://www.gtrk-vyatka.ru/vesti/incidents/amp/72956-major-iz-falenskogo-rajona-pogib-v-boju-na-ukraine.html Майор из Фалёнского района погиб в бою на Украине.]</ref> # [[Илдар Галиев]], рядовой ([[Балтач районы]]) # [[Илдар Гализиев]] ([[Подовинное]], [[Октябрьское районы (Чиләбе өлкәсе)|Октябрьское районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://74.ru/text/incidents/2022/06/04/71385302/ В Челябинской области простились с погибшим на Украине 19-летним ефрейтором.]</ref> # [[Рудольф Галимҗанов]] ([[Чусавай|Чусовой]], Пермь крае) # [[Руслан Галимов]] (42 яшь, [[Салават районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Илшат Галин]] (28 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Илвир Галләмов]], өлкән лейтенант, танк взводы командиры (1997, БР, [[Кушнаренко районы]], [[Калтай (Кушнарин районы)|Калтай]])<ref> # [[Илшат Галләмов]] ([[Яңа Пижмар]], [[Мари-Төрек районы]], [[Мари Ил]])[https://ok.ru/dorogamipamyiti/topic/154011032692096 ПАМЯТИ СТАРШЕГО ЛЕЙТЕНАНТА ВООРУЖЕННЫХ СИЛ РФ ГАЛЛЯМОВА]</ref>.<ref name="kazanreporter2304">{{cite web|url=https://kazanreporter.ru/news/49198_stalo-izvestno-o-gibeli-na-ukraine-semi-vypusknikov-kazanskogo-tankovogo-ucilisa|title = Еще пять выпускников казанского танкового училища погибли на Украине|publisher=«Казанский репортёр» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Руслан Галләмов]], прапорщик (1988, [[Чаллы]]) # [[Линар Гарипов]] (22 яшь, [[Салават (шәһәр)|Салават]])<ref name="kazanreporter2304"/><ref>[http://www.gorodsalavat.ru/news.php?id=1078 www.gorodSalavat.ru - Житель Салавата Линар Гарипов погиб на Украине.] Сайт города Салават, 25.03.2022</ref> # [[Риф Гафаров]] (38 яшь, [[Балакатай районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Гашиятуллин]] ([[Сафакүл]], [[Сафакүл районы]], [[Курган өлкәсе]])<ref>[https://45.ru/text/incidents/2022/03/24/70528796/ В Зауралье простятся с военнослужащим Русланом Гашиятуллиным, погибшим на Украине.]</ref> # [[Шамил Гаязетдинов]] ([[Уразавыл]], [[Кызыл Октябрь районы]], [[Түбән Новгород өлкәсе]])<ref>[https://www.nn.aif.ru/amp/society/34-letniy_shamil_gayazetdinov_iz_nizhegorodskoy_oblasti_pogib_na_ukraine 34-летний Шамиль Гаязетдинов из Нижегородской области погиб на Украине.]</ref> # [[Ленар Гәрәев]] (32 яшь, [[Тәбәрле]], [[Әгерҗе районы]], Татарстан) <ref>[http://agryz-rt.ru/news/nasha-zhizn/v-agryzskom-rayone-prostilis-s-geroicheski-pogibshim-na-ukraine-lenarom-garaevym В Агрызском районе простились с героически погибшим на Украине Ленаром Гараевым.] Агрызские вести, 9.07.2022</ref> # [[Сергей Гобәйдуллин]] ([[Чибәркүл]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД" /> # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Дамир Гыйлемханов (1999)]], танк механигы, ефрейтор (Казан) # [[Равил Ринат улы Гомәров| Равил Гомәров]] ([[Салават (шәһәр)|Салават]], Башкортстан) <ref>''Ирина Кудрина''. [https://gorobzor.ru/novosti/proisshestviya/170975-v-salavate-provodili-v-posledniy-put-ravilya-gumerova-pogibshego-na-ukraine В Салавате проводили в последний путь Равиля Гумерова, погибшего на Украине.] Новости Уфы и Башкирии, 09.07.2022</ref> # [[Сергей Гыйззәтуллин]] ([[Канлы (Кушнарин районы)|Канлы]], [[Кушнарен районы]], Башкортстан)<ref>[https://bash.news/news/181165-v-bashkirii-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-sergeem-gizatullinym В Башкирии простились с погибшим на Украине Сергеем Гизатуллиным]</ref> # [[Руслан Гыйлемханов]] (35 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Илмир Гыймалетдинов]] (43 яшь, [[Бүздәк районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === Д === # [[Марат Дәүләнов]] ([[Абзан (Архангель районы)|Абзан]], [[Архангель районы]], Башкортстан)<ref>[https://ok.ru/amrarhangel/topic/154969137338581 Сегодня в последний путь проводили – уроженца..]</ref> # [[Өметҗан Дәүләтов]] ([[Чиләбе]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД" /> # [[Олег Дещеня-Стриж]] ([[Яхшы Бай]], [[Азнакай районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/ryadovoi-iz-tatarstana-pogib-vo-vremya-specoperacii-na-ukraine-5873681 Рядовой из Татарстана погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Дмитрий Дормидонтов]] ([[Теләче районы]], [[Кылбагыш]]) # [[Марат Дүсәкәев]] (Омск өлкәсе)<ref>[https://m.bk55.ru/news/article/202341/ Еще четверо жителей Омской области погибли в ходе спецоперации на Украине.]</ref> === З === # [[Вадим Заһиров]] (21 яшь, [[Борай районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Айрат Заһитов]] (21 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рәмис Заһретдинов]], майор (34 яшь, [[Яр Чаллы]])<ref>[https://chelny-izvest.ru/news/facts/v-boyakh-na-ukraine-pogib-urozhenets-naberezhnykh-chelnov-ramis-zagretdinov?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop В боях на Украине погиб уроженец Набережных Челнов Рамис Загртдинов.] Челнинские известия. 14.05.2022</ref> # [[Айгиз Закиров]] (20 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рушан Закиров]] (19 яшь, [[Дуван районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Эльвир Зимасов]] ([[Түбән Авыл (Барда районы)|Түбән Авыл]], [[Барда районы]], [[Пермь крае]]) # [[Илгизәр Зиннуров]] (25 яшь, [[Кыйгы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === Җ === # [[Ренат Җангалиев]] (38 яшь, [[Аскын районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илсур Җанюлдашев]] (34 яшь, [[Сибай]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === И === # [[Айнур Измайлов]], танк взводы командиры, лейтенант (1998, Кукмара районы) # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Тамерлан Илһамов]] ([[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-115466005_310269 В Башкирии простились с Тамерланом Ильгамовым.] ВКонтакте</ref><ref>[https://bash.bashinform.ru/news/politics/2022-08-01/ike-ya-tashyby-a-lg-nd-n-u-r-s-y-geroyy-iseme-birelde-2894549 Ике яҡташыбыҙға үлгәндән һуң Рәсәй геройы исеме бирелде.] Башинформ МА, 1.08.2022</ref> # [[Илдус Иманаев]] (32 яшь, [[Чишмә районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Исәнбаев]] (22 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Дамир Исламов (1996)]] ([[Лениногорск]]) # [[Самат Ишкилдин]] (42 яшь, [[Зиянчура районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Эдуард Ишманов]] ([[Әрәмә авыл|Әрәмә]], Барда районы, Пермь крае)<ref name="ПА">[https://www.perm.aif.ru/amp/incidents/nevernuvshiesya_spisok_pogibshih_na_ukraine_voennyh_iz_permskogo_kraya Невернувшиеся. Список погибших на Украине военных из Пермского края]</ref> # [[Александр Иштирәков]] ([[Новоуральск]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС">[https://www.tagilcity.ru/news/incident/14-04-2022/spisok-pogibshih-sverdlovchan-v-hode-spetsoperatsii-na-ukraine%3famp=1 Список погибших свердловчан в ходе спецоперации на Украине (обновляется).]</ref> === Й === # [[Морат Йосыпов]], механик-радиотелефончы (2000, [[Иске Мөхәммәт]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === К === # [[Илназ Кадыйров]], капитан, танк ротасы командиры (34 яшь, Казан) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49337_na-ukraine-pogib-komandir-roty-iz-kazani Казанский репортер: На Украине погиб командир роты из Казани.] Казанский репортер, 2.05.2022</ref> # [[Данил Казаков]] ([[Бөгелмә]])<ref name="prokazan20220421">{{cite web|url=https://prokazan.ru/news/view/157275|title = НА УКРАИНЕ ПОГИБ СЕРЖАНТ ИЗ ТАТАРСТАНА, КОМАНДИР ТАНКА АРТЕМ НАГОРКИН|publisher=«ProKazan» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[21 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Артур Камалов]] ([[Әҗәкүл]], [[Актаныш районы]], Татарстан) <ref>[https://vk.com/wall-210977916_10517 Сегодня актанышцы простились с погибшим..]. ВКонтакте</ref> # [[Денис Камалов]] (28 яшь, [[Уфа]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Хәкимҗан Карагулов]] (24 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Динаф Касыймов]] (20 яшь, [[Авык-Бүләк]], [[Тәтешле районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/><ref name="ПА" /> # [[Рәмис Каюмов]] ([[Бөгелмә районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.kommersant.ru/amp/5382047 В Татарстане простились с погибшим в ходе спецоперации на Украине военнослужащим.]</ref> # [[Альберт Кәримов (1984)|Альберт Кәримов]], спецназ подполковнигы (38 яшь, [[Тирлән (авыл)|Тирлән]], [[Белорет районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Килмөхәммәтов]] (22 яшь, Учалы районы, Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Инсур Кинҗәкәев]] (34 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Олег Кириллов]] (Кукмара районы, [[Түбән Чура]]) # [[Марсель Корманалин]], (28 яшь, [[Кырмыскалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Нурлан Куҗбасаров]] ([[Сосновка (Бреды районы)|Сосновка]], [[Бреды районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="Пчела" /> # [[Тимур Кыпчатов]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]])<ref name="УКП">[https://www.ul.kp.ru/daily/27399/4595610/Военные из Ульяновска и Ульяновской области, погибшие на Украине в 2022 году во время спецоперации.]</ref> === Л === # [[Айнур Латыйпов]] ([[Борай районы]], Башкортстан)<ref>[https://prufy.ru/news/society/127584-v_bashkirii_prostilis_s_22_letnim_soldatom_pogibshim_na_ukraine/ В Башкирии простились с 22-летним солдатом, погибшим на Украине]</ref> === М === # [[Михаил Масякин]] (23 яшь, [[Бакалы (Чиләбе өлкәсе)|Бакалы]], [[Нагайбәк районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://www.chelyabinsk-news.net/society/2022/03/21/353421-amp.html Уроженец Нагайбакского района погиб на территории Украины.]</ref> # [[Ренад Мәҗитов]] (1972―2022, [[Лаеш районы]], Татарстан) <ref>''Саша Ларина.'' [http://laishevskyi.ru/news/novosti/segodnya-vsem-selom-zhiteli-tat-yantyka-khoronili-pogibshego-v-voennoy-spetsoperatsii-na-ukraine Сегодня всем селом жители Тат. Янтыка хоронили погибшего в спецоперации на Украине.] Камская новь, 21.06.2022</ref> # [[Илья Мәүлетов]] ([[Ырынбур]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://www.ural56.ru/amp/news/678140/ «Невыносимо хочет домой»: В ходе спецоперации на Украине погиб 20-летний Илья Маулятов из Оренбурга]</ref> # [[Азат Мозафаров]] (23 яшь, [[Идрис (Салават районы)|Идрис]], [[Салават районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://ufa1.ru/text/incidents/2022/05/28/71367155/ В ходе спецоперации на Украине погиб контрактник из Башкирии Азат Музафаров.]</ref> # [[Илмир Монасыйпов]] (20 яшь, [[Ташлыяр (Мөслим районы)|Ташлыяр]], [[Төслим районы]], Татарстан)<ref>[https://muslumovo.tatarstan.ru/index.htm/news/2096571.htm В Муслюмовском районе простились с солдатом Ильмиром Мунасиповым.] Муслюмовский муниципальный район, 16.06.2022</ref> # [[Тимур Моратов]], (37 яшь, [[Зиянчура районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Мостафин (1985)|Марат Мостафин]], (37 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Мөдәрисов]] ([[Шахи (Алтай крае)|Шахи]], [[Павловск районы]], [[Алтай крае]])<ref>[https://www.brl.mk.ru/amp/social/2022/04/05/v-altayskom-krae-pokhoronili-eshhe-odnogo-uchastnika-specoperacii-na-ukraine.html В Алтайском крае похоронили еще одного участника спецоперации на Украине.]</ref> # [[Нил Мөслимов]], гранатометчик (2003, [[Ахун]], Учалы районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Вадим Мөхәммәдов]] (26 яшь, [[Мәчетле районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Мөхәммәдиев]] (35 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рәхимҗан Мөхетдинов]] (28 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Гаян Муллаҗанов]] ([[Азнакай районы]])<ref name="prokazan20220421"/> === Н === # [[Игорь Насыйбуллин]] (Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәмис Насыйров]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]])<ref>[https://www.ul.kp.ru/daily/27395/4591384/ Список военных из Ульяновска и Ульяновской области, погибших на Украине в 2022 году во время спецоперации]</ref> # [[Артур Нәбиуллин]] (37 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәмзәл Нәфыйков]] (23 яшь, [[Бишбүләк районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Динар Низаев]], (24 яшь, [[Кушнарин районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Линар Ниязов]] (Омск өлкәсе)<ref>[https://omsk.bezformata.com/listnews/spetcoperatcii-na-ukraine-omichah/105472239/ Власти региона сообщили еще о четырех погибших в спецоперации на Украине омичах.]</ref> # [[Инсаф Нуруллин]] ([[Урта Кирмән]], [[Мамадыш районы]], Татарстан)<ref>''Анна Лисина.'' [http://mamadysh-rt.ru/news/obshchestvo/v-mamadyshe-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-insafom-nurullinym В Мамадыше простились с погибшим на Украине Инсафом Нуруллиным.] Нократ, 23.07.2022</ref> # [[Тимур Нухов]] (23 яшь, [[Балтач районы (Башкортстан)|Балтач районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === П === # [[Руслан Петрухин]] ([[Чкаловский (Ырынбур өлкәсе)|Чкаловский]], [[Әсәкәй районы]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref name="ИН" /> === Р === # [[Равил Рамазанов]] ([[Түбән Кама]], [[Татарстан]])<ref>[https://kazanfirst-ru.turbopages.org/kazanfirst.ru/s/news/582448?utm_source=yxnews&utm_medium=mobile&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews%2Fstory%2FNaUkraine_vkhode_specoperacii_pogib_37-letnij_zhitel_Nizhnekamska--33f60128e7de77e8b0371c41f50f5d2f В спецоперации на Украине погиб слесарь-ремонтник нижнекамского предприятия.]</ref> # [[Айнур Раянов]] (31 яшь, [[Чакмагыш районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Арсен Рәимов]], өлкән лейтенант, (29 яшь, [[Мәләвез районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Андрей Рәхмәтуллин]] ([[Түбән Новгород]])<ref>[https://newsroom24.ru/news/zhizn/244687/ Еще 11 нижегородских военных погибли при спецоперации на Украине]</ref> # [[Әскәр Робортдинов]] ([[Уфа]], Башкортстан) <ref>[https://vk.com/wall-92153664_53050 Проводили в последний путь нашего земляка.] Советский район Уфы ВКонтакте</ref> # [[Данис Рыбаков]] (23 яшь, [[Туймазы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === С === # [[Рүзәл Сабирҗанов]] ([[Кукмара районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.kazan.mk.ru/amp/incident/2022/06/03/21letniy-soldat-iz-tatarstana-pogib-na-ukraine.html 21-летний солдат из Татарстана погиб на Украине.]</ref> # [[Илдар Садриев]] (22 яшь, [[Яр Чаллы]], Татарстан) <ref>[https://chelny-biz.ru/news/506267/ Выпускника колледжа, погибшего на Украине, похоронили в Тукаевском районе.] chelny-biz.ru, 29.06.2022</ref> # [[Ирек Садыйков]] (24 яшь, [[Мамадыш районы]], Югары Ошма)<ref name=":Ирек мәйданы">Без сакламасак, кем саклар. [[Ирек мәйданы (газета)|Ирек мәйданы]], 19.05.2022, 3нче бит</ref> # [[Руслан Садыйков]] (Казан)<ref name="prokazan20220421"/> # [[Рәшид Салаватов]] ([[Алешкин (Волгоград өдкәсе)|Алешкин]], [[Чернышковски районы]], [[Волгоград өлкәсе]])<ref name="ИН">[https://islamnews.ru/2022/3/28/voiny-tatary-i-bashkiry-pavshie-v-khode-spetsoperatsii-rf Воины-татары и башкиры, павшие в ходе спецоперации РФ. IslamNews.]</ref> # [[Денис Сафин]] (27 яшь, [[Белорет районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Артур Саяпов]] (26 яшь, [[Ильино-Поляна]], [[Благовещен районы]], Башкортстан)<ref>[https://ufa.aif.ru/politic/na_ukraine_pogib_leytenant_artur_sayapov_iz_bashkirii На Украине погиб лейтенант Артур Саяпов из Башкирии.] АиФ Уфа, 19.07.2022</ref> # [[Артур Сәетов]] (25 яшь, [[Шаран районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Винер Сәйфуллин]], механик-йөртүче (1999, [[Югары Кыйгы]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Илдар Сәйфуллин]] ([[Урыссу]], [[Ютазы районы]], Татарстан)<ref>[https://tatar-inform.tatar/news/ukrainadagy-maxsus-operaciyada-tatarstan-egete-kapitan-ildar-saifullin-halak-bulgan-5857037 Украинадагы махсус операциядә Татарстан егете капитан Илдар Сәйфуллин һәлак булган.] [[Татар-информ]], 7.07.2022</ref> # [[Камил Сәйфуллин]] (35 яшь, [[Уфа]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Сәйфуллин]], (Күктәкә, [[Азнакай районы]])<ref>''Лиза Нурлыева''. [http://aznakaevo-rt.ru/news/җәmgyiyat/tymytyk-m-kktk-il-iminlegen-saklagan-uly-beln-khushlashty Тымытык һәм Күктәкә ил иминлеген саклаган улы белән хушлашты.] [[ Маяк (Азнакай, гәзит)|Маяк]], 14.05.2022</ref> # [[Данис Сәләхетдинов]], прапорщик (1986, Казан) # [[Руслан Сәфәров]] ([[Бакчагөл]], [[Бараба районы]], [[Новосибирск өлкәсе]])<ref>[https://www.vn.ru/news-vodolaz-razvedchik-ruslan-safarov-iz-barabinskogo-rayona-pogib-na-ukraine/amp/ Водолаз-разведчик Руслан Сафаров из Барабинского района погиб на Украине.]</ref> # [[Илнур Сибгатуллин]], сержант (1990, [[Түбән Кама]]) # [[Денис Собханкулов]] (29 яшь, [[Әлшәй районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Вячеслав Солтанов]] ([[Коншак районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="Пчела">[https://pchela.news/news/detail/21632 Во время спецоперации на Украине погиб 28-летний ефрейтор из Челябинской области.]</ref> # [[Фидан Солтанов]] (23 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Галинур Сөләйманов]] ([[Яңа Мөсет]], [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref>h[ttps://vk.com/gazizmanapov Бөрйән ере тағы ла оло юғалтыу кисерҙе]</ref> # [[Динар Сөләйманов]] (30 яшь, [[Уфа районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Сөләйманов]] ([[Пенза]])<ref>[https://www.e1.ru/text/world/2022/03/24/70524677/?utm_source=vk&utm_medium=social&utm_campaign=e1 «Он позвонил в день смерти». На Украине погиб офицер из Екатеринбурга.]</ref> === У === # [[Артём Уразаев]] ([[Колюткино (Белоярски шәһәр бүлгесе)|Колюткино]], [[Белоярский шәһәр округы]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС" /> # [[Илдар Усманов]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]]) # [[Галим Усманов]] (37 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Илгиз Усманов]] (38 яшь, Чишмә районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === Ф === # [[Айдар Фазылов]] (37 яшь, [[Дүртөйле районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Айрат Фатыйхов]] (32 яшь, [[Миякә районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәнис Фәсхитов]] (21 яшь, [[Абзай (Кыйгы районы)|Абзай]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан) <ref>[https://vk.com/wall306580157_9541 С прискорбием сообщаю, что при исполнении воинского.] Зухра Гордиенко ВКонтакте</ref> # [[Данил Фәттахов]] (37 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-30988252_1894227?z=photo-30988252_457377071%2Falbum-30988252_00%2Frev В Уфе простились с Данилом Фаттаховым, погибшим..] Кумертау ВКонтакте</ref><ref name=":Пруфы" /> === Х === # [[Камил Хәбибнаҗаров]] ([[Новосибирск]])<ref>[https://ngs.ru/text/world/2022/04/11/71247221/ В Новосибирске похоронили 21-летнего ефрейтора, погибшего на Украине, — для опознания понадобился ДНК-тест.]</ref> # [[Рәмис Хәбибуллин]] ([[Мансур (Неверкин районы)|Мансур]], [[Неверкино районы]], [[Пенза өлкәсе]]) # [[Игорь Хаҗиәхмәтов]] ([[Каневская районы]], [[Краснодар крае]])<ref>[https://www.kanevskadm.ru/news/kanevskoy-rayon-prostilsya-s-voinami-pogibshimi-vo-vremya-spetsoperatsii-na-ukraine/ Каневской район простился с погибшими во время спецоперации на Украине]</ref> # [[Айдар Хайров]] (39 яшь, [[Норлат]], Татарстан)<ref>[http://nurlat-tat.ru/news/novosti/segodnya-v-nurlate-prostilis-s-aydarom-khayrovym Сегодня в Нурлате простились с Айдаром Хайровым]</ref> # [[Илназ Харисов]] ([[Яшел Үзән]])<ref name="kazanfirst20220420">{{cite web|url=https://kazanfirst.ru/news/579019|title = В Зеленодольске похоронили погибшего на Украине Ильназа Харисова|publisher=«KazanFirst» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Айнур Хаҗиев]] (21 яшь, [[Шаран районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Хәйруллин]] (27 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Вадим Хәкимов]] (26 яшь, [[Кырмыскалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Хәлимов]] (22 яшь, [[Әлшәй районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Хәлитов]] ([[Ташлы районы]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://www.orenburg.media/%3fp=126575&amp На Украине погиб спецназовец из Оренбургской области.]</ref> # [[Марсель Хәлиуллин]] (22 яшь, Кушнаренко районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Наил Хәлиуллин]], өлкән сержант, {{comment|ирекле|доброволец}} (49 яшь, Яр Чаллы) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49329_49-letnij-soldat-dobrovolec-iz-tatarstana-pogib-na-ukraine Казанский репортер: На Украине погиб 49-летний доброволец из Набережных Челнов]</ref> # [[Ришат Хәлиуллин]] ([[Мәмәшир|Мәмәшир, Кукмара районы, Татарстан]]<ref>[https://www.kazanfirst.ru/news/588537%3famp=1 В ходе спецоперации на Украине погиб житель Кукморского района Татарстана]</ref> # [[Динар Хәмитов (1980)]] ([[Питрәч]]) # [[Илшат Хәмидрәхимов]], взвод командиры, өлкән лейтенант (26 яшь, [[Аксубай районы]])<ref>[http://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-yaңalyiklar/kechkendn-sportchy-ide-tatarstanda-tagyn-ber-batyr-soldat-beln-khushlashtylar "Кечкенәдән спортчы иде...": Татарстанда тагын бер батыр солдат белән хушлаштылар.] aksubayevo.ru, 8.05.2022</ref> # [[Таһир Хәсәнов]] ([[Югары Ләмәз]], [[Архангель районы (Башкортстан)|Архангель районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://www.gorobzor.ru/amp/novosti/proisshestviya/169780-v-hode-specoperacii-na-territorii-ukrainy-pogib-tagir-hasanov-iz-bashkirii В ходе спецоперации на территории Украины погиб Тагир Хасанов из Башкирии.]</ref> # [[Габдрахман Хисаметдинов]] ([[Яңа Атъял]], [[Яулытора районы]], [[Төмән өлкәсе]])<ref>[https://vsluh.ru/novosti/obshchestvo/v-tyumenskoy-oblasti-proshchayutsya-s-eshche-dvumya-voennymi-pogibshimi-na-ukraine_378704/ В Тюменской области прощаются с еще двумя военными, погибшими на Украине.]</ref> # [[Вадим Хисмәтуллин]] (34 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Айнур Холматов]] (19 яшь, [[Дәүләкән]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Илнур Хөснетдинов]] (25 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === Ш === # [[Гафур Шакирҗанов]], танк взводы командиры, өлкән лейтенант (1996, Яшел Үзән) # [[Азат Шакиров]] (''DJ Mongol'', 34 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref>[https://prufy.ru/news/society/127169-na_ukraine_pogib_izvestnyy_ufimskiy_didzhey_azat_shakirov_dj_mongol/ На Донбассе погиб известный уфимский DJ Mongol Азат Шакиров]</ref> # [[Ильяс Шамигулов]] (26 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рамил Шабуров]] (47 яшь, [[Танай (Алабуга районы)|Танайка]], [[Алабуга районы]]) <ref>[https://smartik.ru/elabuga/post/166198045 В Елабужском районе сегодня простились с погибшим.] Елабуга Онлайн, 21.06.2022</ref> # [[Эдуард Шәйдуллин]] (30 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Эдуард Шаһиев (2001)|Эдуард Шаһиев]] ([[Такталым]], [[Коншак районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://www.kommersant.ru/amp/5366804 Военный из Кунашакского района погиб в ходе спецоперации на Украине.]</ref> # [[Дамир Шәймәрданов]], өлкән лейтенант, танкист ([[Йошкар-Ола]], [[Мари Ил]])<ref name="Tatar Today" /> # [[Изгар Шәйхелисламов]] (33 яшь, [[Иглин районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Равил Шәмсетдинов]] ([[Әбләз (Ырынбур өлкәсе)|Әбләз]], Саракташ районы, Ырынбур өлкәсе)<ref>[https://56orb.ru/news/society/12-05-2022/v-saraktashskom-rayone-pohoronili-pogibshego-na-ukraine-voennosluzhaschego В Саракташском районе похоронили погибшего на Украине военнослужащего.]</ref> # [[Гадел Шәмгунов]], өлкән сержант (1993, Казан) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49067_tatarstanec-damir-gilemhanov-pogib-na-ukraine-emu-prisvoeno-zvanie-geroa-rossii Татарстанец Дамир Гилемханов погиб на Украине. Ему присвоено звание Героя России.] Казанский репортер, 15.04.2022</ref> # [[Артур Шәрәфиев]] (2001, Яр Чаллы) # [[Дим Шәрипов]] (44 яшь, [[Мәләвез]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илнар Шәфигуллин]] (23 яшь, [[Олы Бакырчы]], [[Апас районы]], Татарстан)<ref>[https://vk.com/wall-201846714_744 В селе Большие Бакрче Апастовского района.] Апастовский муниципальный район ВКонтакте</ref> # [[Роман Шәфыйков]] (29 яшь, [[Уфа]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> === Ю === # [[Марат Юнысов (2001)|Марат Юнысов]] ([[Карталы районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД">[https://www.kursdela.biz/news/society/10-05-2022/spisok-pogibshih-yuzhnouraltsev-v-hode-spetsoperatsii-na-ukraine%3famp=1 Список погибших южноуральцев в ходе спецоперации на Украине.]</ref> === Я === # [[Руслан Язданов]] (27 яшь, Когалым-[[Әлмәт]])<ref name=":Ирек мәйданы" /> # [[Айнур Ямалов]] ([[Амангилде (Әбҗәлил районы)|Амангилде]], [[Әбҗәлил районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://74.ru/text/incidents/2022/05/27/71363561/ В Башкирии простились с погибшим на Украине уроженцем Магнитогорска. Он посмертно награжден орденом Мужества]</ref> # [[Дим Ямилхин]] ([[Учалы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-165286587_42657 29 июня 2022 года при исполнении воинского..] Учалинская правда ВКонтакте</ref> # [[Айнур Янышев]] (36 яшь, [[Миякә районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> == Моны да карагыз == * ''[[Россия Федерациясе]] [[Россия Федерациясе дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Государственные награды Российской Федерации|ru]]) {{*}} [[Россия Федерациясе Каһарманы]] * ''[[Украина]] [[Украина дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Государственные награды Украины|ru]]) {{*}} [[Украина Каһарманы]]'' ([[:ru:Герой Украины|ru]]) * ''[[Луганск Халык Җөмһүрияте]] [[Луганск Халык Җөмһүрияте дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Награды Луганской Народной Республики|ru]]) {{*}} [[Луганск Халык Җөмһүрияте Каһарманы|Каһарманы]] * ''[[Донецк Халык Җөмһүрияте]] [[Донецк Халык Җөмһүрияте Каһарманы|Каһарманы]]'' ([[:ru:Герой Донецкой Народной Республики|ru]]) * [[«Телсез Күке» спектакле]] * [[Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * {{cite web|url=https://www.azatliq.org/a/31759329.html|title = Путин сугышы корбаннары|publisher=[[Азатлык радиосы]] порталы|author=|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[татарча]]}} * {{cite web|url=https://islamnews.ru/news-voiny-tatary-i-bashkiry-pavshie-v-khode-spetsoperatsii-rf|title = Воины-татары и башкиры, павшие в ходе спецоперации РФ|publisher=[[:ru:IslamNews.ru|IslamNews.ru]] порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[28 март]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * {{cite web|url=https://islamnews.ru/news-rasshirilsya-spisok-tatar-i-bashkir-pavshikh-na-ukraine|title = Расширился список татар и башкир, павших на Украине|publisher=[[:ru:IslamNews.ru|IslamNews.ru]] порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[19 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * {{cite web|url=https://ufa-kp-ru.turbopages.org/ufa.kp.ru/s/daily/27376/4569323/|title = Список погибших солдат из Башкирии на Украине во время спецоперации|publisher=[[Комсомольская правда]].Уфа порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[7 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[24 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * [https://vk.com/prufy_ru?z=album-25561502_283304189 Альбом памяти погибших на Украине.] Пруфы.рф [[ВКонтакте]]{{ref-ru}} == Сылтамалар == * [[:ru:Категория:Погибшие в ходе вторжения России на Украину|Категория:Погибшие в ходе вторжения России на Украину]] {{ref-ru}} * [[:uk:Категорія:Загиблі від російського вторгнення в Україну 2022|Категорія:Загиблі від російського вторгнення в Україну 2022]] {{ref-uk}} * [[:uk:Втрати_силових_структур_внаслідок_російського_вторгнення_в_Україну#2022 2|Втрати силових структур внаслідок російського вторгнення в Україну]] - көннәр буенча вафат булганнар исемлеге {{ref-uk}} [[Төркем:Россиянең 2022 елгы Украина хәрби чаралары дәвамында үтерелгән кешеләр|Татарлар]] [[Төркем:Татар хәрбиләре|2022]] [[Төркем:2022 елда вафатлар|Украина]] [[Төркем:Вафатлар исемлеге|*]] re0rhke5ypx7ienuvz8fouzu6s6jldv Александр Спирин 0 586802 3528301 3519687 2022-08-09T16:14:47Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{CEESPRING2022}} {{Шәхес}} {{фш| Спирин}} '''Александр Спирин''' ([[4 сентябрь]] [[1931 ел]] — [[30 декабрь]] [[2020 ел]]<ref>[http://www.ibch.ru/ru/press/news/direction/3570{{pagelinks|}} Светлая память Спирину Александру Сергеевичу]</ref>) — [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]] һәм [[Россия|Русия]] [[Биохимия|биохимигы]]. СССР Фәннәр академиясе (1970; [[1991 ел|1991 елдан]] Русия Фәннәр академиясе) академигы, Русия Фәннәр академиясе Президиумы әгъзасы (1988-2001), ә [[2001 ел|2001 елдан]] Русия Фәннәр академиясе киңәшчесе. Леопольдина әгъзасы (1974)<ref>List of Members<small>(недоступная ссылка)</small>.<small>Дата обращения: 7 октября 2017.</small><small>Архивировано 7 октября 2017 года.</small></ref> АКШ Милли фәннәр академиясенең чит ил әгъзасы (2019)<ref>[http://www.nasonline.org/news-and-multimedia/news/2019-nas-election.html National Academy of Sciences Elects Members and Foreign Associates; Historic Number of Women Elected to Its Membership], 30 апреля 2019{{ref-en}}</ref>. Биология фәннәре докторы (1962), Мәскәү дәүләт университетының атказанган профессоры (1999)<ref>[http://letopis.msu.ru/content/zasluzhennye-professora-moskovskogo-universiteta Заслуженные профессора Московского университета] // | Летопись Московского университета</ref>. 1967 елдан 2001 елга кадәр РФА Аксымнар институтының директоры була. 1972 елдан 2012 елга кадәр МДУ-ның биология факультетының [[молекуляр биология]] кафедрасы мөдире. == Биографиясе == [[Мәскәү дәүләт университеты|Мәскәү дәүләт университетының]] биология-туфрак факультетын тәмамлаган (1954). 1957 елда СССР Фәннәр академиясенең Андрей Николаевич Белозерский җитәкчелегендәге лабораториягә А.Н. Бах исемендәге Биохимия институты аспирантурасына керә. 1957 елда — кандидатлык, 1962 елда докторлык диссертацияләрен яклый. 1964 елда Мәскәү дәүләт университетының биология факультетының үсемлекләр биохимиясе (соңыннан молекуляр биология кафедрасы) кафедрасы профессоры гыйльми исемен ала. Шул ук елдан молекуляр биология буенча лекцияләр курсын укый. 1966 елда СССР Фәннәр академиясенең әгъза-корреспонденты итеп сайлана, ә 1970 елда — аның мөхбир әгъзасы (академигы). 1967 елда А.С. Спирин Пущинода СССР Фәннәр академиясенең Аксым институтын ача, аңа нигез салынганнан алып 2001 елга кадәр җитәкчелек итә. 1973 елда Андрей Николаевич Белозерский вафат булганнан соң Мәскәү дәүләт университетының молекуляр биология кафедрасы мөдире итеп билгеләнә, аны 2012 елга кадәр җитәкли. Русиянең өч галименең берсе — Аурупа молекуляр биологлар оешмасы әгъзасы була. Аурупа академиясе әгъзасы. «Молекулярная биология» журналының редколлегия әгъзасы, Русия елда ссср Фәннәр академиясенең «Классики науки» сериясендә «Памятники истории науки» пионериясының редколлегия әгъзасы була («Наука» нәшрияты). [[Мәскәү|Мәскәүдә]] Троекуров зыяратында җирләнә (уч. 19). == Иҗтимагый эшчәнлеге == 1992 елда «Кешелеккә кисәтү»гә кул куя<ref>{{Cite web|url=http://www-formal.stanford.edu/jmc/progress/ucs-statement.txt|title=World Scientists' Warning To Humanity|accessdate=2022-06-03|archivedate=2022-03-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220326042822/http://www-formal.stanford.edu/jmc/progress/ucs-statement.txt}}</ref>. == Төп фәнни казанышлары == ** Открытие некодирующих РНК и фракции информационных РНК в бактериях (1957—1958). ** Первое качественное описание макромолекулярной структуры высокомолекулярной РНК. Открытие способности РНК к сворачиванию в компактные структуры (1959—1961). ** Реконструкция рибосомных частиц вне клетки; открытие самосборки рибосомных белков на каркасе рибосомной РНК (1963—1966). ** Открытие информосом — внутриклеточных информационных рибонуклеопротеидных частиц (мРНП) в цитоплазме животных клеток (1964). (Ленинская премия, 1976 г.). ** Формулирование модели динамической работы рибосомы в процессе биосинтеза белка (1968). Первое экспериментальное доказательство структурной подвижности рибосомы в ходе этого процесса (1987). (Государственная премия СССР, 1988 г.). ** Создание низкоэнергетической системы трансляции (биосинтеза белка) на структурно модифицированных рибосомах вне клетки (бесфакторная, или «неэнзиматическая» трансляция) (1970—1976). Концепция кинетической (каталитической) роли энергии ГТФ в функционировании рибосом (1976—1978). ** Изобретение бесклеточной системы биосинтеза белка непрерывного действия (1988). Разработка способов препаративного синтеза белков вне клетки в различных вариантах такой системы (1989—2004). ** Доказательство котрансляционного сворачивания глобулярных белков на рибосомах в процессе их синтеза (1993—2000). (Премия им. А. Н. Белозерского РАН, 2000). ** Разработка концепции рибосомы как молекулярной наномашины, использующей тепловое (броуновское) движение для направленного перемещения вдоль матричной цепи информационной РНК (1985—2011). == Бүләкләре == * III дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены ([[20 апрель]] [[2007 ел]]) — биология ''фән үсеше һәм фәнни кадрларны үстерү һәм әзерләүдә зур өлеш өчен''<ref>Указ Президента РФ от 20 апреля 2007 г. № 521</ref> * IV дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен»ордены ([[4 июнь]] [[1999 ел]]) — ''ватан фәнен үстерүгә зур өлеш керткән, югары квалификацияле кадрлар әзерләгән өчен һәм Русия елда ссср Фәннәр академиясенең 275 еллыгы белән бәйле'' * Ике [[Ленин ордены]] ([[1975 ел|Бер мең тугыз йөз җитмеш биш]], [[1981 ел|Бер мең тугыз йөз сиксән бер]]) * Г.Кребс миналы һәм Аурупа Биохимия Җәмгыйәтләре Федерациясе премиясе (FEBS Sir Hans Krebs Medal[en]) (1969) — ''инфором ачу өчен'' * М.В.Ломоносов исемендәге зур алтын мидал ([[2001 ел|Ике мең бер]]) — ''аксым биосинтезы һәм рибонуклеин кислоталарының эшләвен өйрәнүгә үзәк керткән өчен'' * Ленин премиясе (1976) — ''информа ачу өчен'' * [[ССРБ Дәүләт премиясе] (1988) — ''рибосома структурасын һәм функцияләрен тикшергән өчен'' * Карпинский исемендәге бүләк фән казанышлары өчен (F. S. V. Fund), Гамбург, Алмания (1992) * Русия Федерациясе Дәүләт премиясе ([[2000 ел]]) — ''тритий планграфигы буенча эшләр циклы өчен (В. И. Голландский һәм хезмәткәрләр белән)'' * А. Н Белозерский исемендәге бүләк (2001) — «Контрастное сворачиваем белков» эшләре циклы өчен * «Триумф-Яңа Гасыр» азат хәйрия фондының «Триумф» премиясе (2005) * Демидов премиясе (2013) * А. Н.Бах исемендәге . пермия (2017) — ''югары уку йортлары өчен «Молекулярная биология. Рибосома и биосинтез белка» дәреслеге өчен'' == Гыйльми хезмәтләре == === Монографияләр === * ''Спирин А. С.'' Структура рибосом и биосинтез белка. — Пущино: ОНТИ НЦБИ, 1984. — 367 с. === Уку басмалары === * ''Спирин А. С.'' Молекулярная биология: Структура рибосомы и биосинтез белка: Учеб. для биол. спец. вузов. — М.: Высшая школа, 1986. — 303 с. ** ''Спирин А. С.'' Молекулярная биология. Рибосомы и биосинтез белка: учебник для студентов высших учебных заведений, обучающихся по направлению "Биология" и биологическим специальностям. — М.: Академия, 2011. — 496 с. (Высшее профессиональное образование. Естественные науки). [[:ba:Special:BookSources/9785769566684|ISBN 978-5-7695-6668-4]] ** ''Спирин А. С.'' Молекулярная биология. Рибосомы и биосинтез белка: учебное пособие. — М.: Лаборатория знаний, 2019. — 575 с. (Учебник для высшей школы). [[:ba:Special:BookSources/9785906828286|ISBN 978-5-906828-28-6]] ** === Мәкаләләре === * The ribosome as a conveying thermal ratchet machine // Journal of Biological Chemistry. 2009. Vol. Ике йөз сиксән дүрт == Публицистика == * Асланян М. М., Спирин А. С. Полосатая дочь кобылы лорда Мортона // Журнал «Друг» (для любителей кошек). — М.: Премьера-Медиа, 1997. — № 3(21). — С. 22. Архивировано из первоисточника 19 ғинуар 2013. == Искәрмәләр == <references group="" responsive="1"></references> == Әдәбият == * {{БРЭ|Спирин, Александр Сергеевич|ссылка=https://bigenc.ru/biology/text/4247742|год=2016}} == Сылтамалар == * [http://mol.bio.msu.ru/dict/view.php?ID=5 Биографик белешмә] * [http://www.chem.msu.su/rus/journals/chemlife/spirin.html «Я всю жизнь работал только в России»] * [http://evolution.powernet.ru/library/biosynthesis.htm «Биосинтез белков, мир РНК и происхождение жизни»] // Вестник РАН * [http://nature.web.ru/db/msg.html?mid=1157656&uri=index.html Статья «Принципы структуры рибосом»] * Профиль Александра Сергеевича Спирина РФА рәсми сайтында * [https://istina.msu.ru/profile/AS_Spir/ А. С. Спирин — научные работы в системе Истина МГУ] * [http://www.mathnet.ru/rus/person154838 Его статьи] на Math-Net.Ru [[Төркем:4 сентябрь көнне туганнар]] [[Төркем:1931 елда туганнар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:30 декабрь көнне вафатлар]] [[Төркем:2020 елда вафатлар]] [[Төркем:Биология фәннәре докторлары]] [[Төркем:3 дәрәҗә "Ватан алдында казанышлары өчен" ордены кавалерлары]] [[Төркем:4 дәрәҗә "Ватан алдында казанышлары өчен" ордены кавалерлары]] [[Төркем:Ленин ордены кавалерлары]] [[Төркем:Ленин премиясе лауреатлары]] [[Төркем:ССРБ дәүләт премиясе лауреатлары]] [[Төркем:РФ дәүләт премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Мәскәү өлкәсендә туганнар]] jq99tft6fk4mh1u4890ebn6pnkqdrde Мирас (мәчет, Дүртөйле) 0 587675 3528332 3523247 2022-08-09T16:58:56Z Әмир 15082 калып өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Мирас}} {{Гыйбадәтханә |Гыйбадәтханә төре = [[Мәчет]] |Татар атамасы = «Мирас» мәчете |Үз атамасы = {{lang-ba|«Мирас» мәсете}} |Рәсем = Мирас_(Дүртөйле).jpg |Рәсем язуы = |Рәсем зурлыгы = |Хәзерге халәте = |Ил = Россия |Урнашу урыны статусы = Шәһәр |Урнашу урыны = 452300, <br/> [[Файл:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[Башкортстан]],<br/>[[Файл: Durtuli.png|20px]] [[Дүртөйле]], Ленин ур., 15 |Координатлары = 55.486469, 54.859390 |Дин = [[Ислам]] |Мәхәллә = [[Башкортстан мөселманнары Диния нәзарәте|БР МДН]] / 2682нче санлы җирле мөселман дини оешмасы |Кайсы дини агымга карый = [[сөнни]] ислам / [[хәнәфи мәзһәбе]] |Бина төре = манарасы керү юлында урнашкан мәчет |Архитектура стиле = |Проект авторы = |Төзүче = |Нигезләүче = |Беренче телгә алу = |Нигезләү = |Төп даталар = 1995 ел – ачылу |Юк ителгән = |Төзелешнең башлануы = |Төзелешнең тәмамлануы = |Янкормалары = |Ядкәрләре = |Халәте = гамәлдә |Сайт = https://vk.com/club40283108 |Commons = }} '''«Мирас» җәмигъ мәчете''' ({{lang-ba|«Мирас» йәмиғ мәсете}}) – [[Башкортстан]]ның [[Дүртөйле]] шәһәрендә урнашкан ислам гыйбадәтханәсе (''җәмигъ мәчете''). [[Башкортстан мөселманнары Диния нәзарәте]] Дүртөйле мөхтәсибәте составындагы «Мирас» җәмигъ мәчетенең 2682нче санлы җирле мөселман дини оешмасы» карамагында. Имам-ахун – Рамил Рафаэль улы Исәнбирдин<ref>[http://religrb.ru/index/islam/dum-rb/mestnaya-musulmanskaya-religioznaya-organizacziya-sobornoj-mecheti-«miras»-g.-dyurtyuli.html Местная мусульманская религиозная организация соборной мечети «Мирас».] Религии Башкортостана</ref>. == Тарих == 1995 елда Дүртөйле җирле мөселман җәмгыяте мәчет төзү башлангычы белән чыга. Мәчет аерым иганәчеләр һәм [[Дүртөйле районы]] хуҗалык оешмалары ярдәме белән төзелгән. 2003 елның 18 мартында юридик зат буларак теркәлү узган <ref>[https://www.list-org.com/company/2166295/show/founders_history#founders МРО Мечеть "Мирас" г. Дюртюли, ИНН 0260005850]</ref> «Мирас» мәчете – Дәүртөйле шәһәре һәм [[Дүртөйле районы|районының]] [[ислам дине]] үзәге, биредә [[мөхтәсибәт]] җыелышлары уза. Мәчетнең [[имам]]-[[хатиб]]ы ― [[мөхтәсиб]] (''1995 елдан'') Рамил Рафаэль улы Исәнбирдин<ref name=":0">[http://bashenc.online/ru/articles/88208/ Мирас, мечеть.] Региональный интерактивный энциклопедический портал «Башкортостан»</ref>. == Тасвирлама == Мәчет бинасы соры кирпечтән бер катлы итеп төзелгән, шулай ук аскы (''цоколь'') каты бар. Аскы катта (мәйданы 185 кв. м.) хезмәткәрләр өчен һәм уку кабинетлары, кунаклар өчен бүлмәләр, юыну бүлмәләре, ашханә һәм склад урнашкан. Мәчетнең түбәсе чатыр формасында. [[Манара]]сы кирпечтән өелгән, шпиле белән бергә биеклеге 30 метр. [[Намаз]] залы мәйданы 200 кв.м. [[Хатын-кыз]]ларга намаз уку өчен аерым урын бүленгән<ref name=":0" />. Мәчет каршында ислам дине нигезләренә өйрәнү буенча ике еллык курслар эшли. 2013 елга әлеге курсларны 1 300 кеше тәмамлаган<ref name=":0" />. == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> == Сылтамалар == * [http://religrb.ru/index/islam/dum-rb/mestnaya-musulmanskaya-religioznaya-organizacziya-sobornoj-mecheti-«miras»-g.-dyurtyuli.html Местная мусульманская религиозная организация соборной мечети «Мирас».] Религии Башкортостана{{ref-ru}} * [http://bashenc.online/ru/articles/88208/ Мирас, мечеть.] Региональный интерактивный энциклопедический портал «Башкортостан»{{ref-ru}} * [https://vk.com/club40283108 Мечеть Мирас город Дюртюли.] ВКонтакте [[Төркем:Әлифба буенча мәчетләр]] [[Төркем:Башкортстан мәчетләре]] [[Төркем:Дүртөйле гыйбадәтханәләре]] [[Төркем:1995 елда төзелгән мәчетләр]] 10eyww3polqq952fdo7p5pvit0xndv5 Xäzerge zaman mäcüsi xramnarı isemlege 0 588179 3528280 3526309 2022-08-09T13:11:16Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki Bu mäqalä xäzerge zaman mäcüsi xramnarnıñ häm başqa dini binalarnıñ isemlege, älifba tärtibendä il häm şähär bujınça kiterelgän. ==Brazilijä== * [https://web.archive.org/web/20180908100616/http://180graus.com/jose-de-freitas/templo-piaga-e-inaugurado-na-vila-paga-no-municipio-de-jose-de-freitas Templo Piaga], [https://www.oitomeia.com.br/cidades/2017/05/02/piaui-tem-um-dos-maiores-centros-de-preservacao-de-religioes-politeistas-mundo/ Vila Pagã], [[José de Freitas]] ([[Piauí]]). * Templo Piaga das Almas, Vila Pagã, [[José de Freitas]] ([[Piauí]]). * Templo Casa Telucama, [[Lauro de Freitas]], [[Bahia]]. == Bolgarijä == * Thracian xramı, [[Старосел|Starosel]]. ==Danijä == *[[Manheim (hof)|Manheim]], Korinth<ref>{{cite web |last=Jørgensen |first=Anne |date=31 May 2016 |url=https://fyens.dk/artikel/se-billederne-st%C3%B8jberg-og-kj%C3%A6rsgaard-indviede-lyngvilds-gudetempel |title=Se billederne: Støjberg og Kjærsgaard indviede Lyngvilds gudetempel |publisher=fyens.dk |language=da |access-date=23 September 2020 }}</ref> ==Gretsijä == [[File:Hellen temple in Thessaloniki, Greece.png|thumb|Gretsijädä [[Oraiokastro]]da Hellenik xram.]] * [[Üzäk Makedonijä]]dä [[Mesaio]]da [[Александр Македонияле|Zölqarnajen Padişah]] häm [[Geya|Geja]] xramı (Ναός του Αλεξάνδρου και της Γης) <ref name=GGE>Γιώργος Λαμπίρης/Giórgos Lampíris. [http://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2008926/mithi-ke-alithies-gia-tin-elliniki-omada-e "Μύθοι και αλήθειες για την ελληνική Ομάδα Ε (Myths and Truths about the Greek Group E)"]. newsbeast.gr, 01/11/2015. Retrieved 20/05/2017</ref> *Üzäk Makedonijädä, [[Oraiokastro]]da [[Hellenik İlahlar]] (Ελληνων Ναος) xramı.<ref name=GGE/> ==Islandijä == *Ásaheimur Hof, Efri Ás, [[Skagafjörður (municipality)|Skagafjörður]]<ref>{{cite news |url=http://icelandmag.visir.is/tags/asheimar |author=Magnús Sveinn Helgason |title=Visit the only heathen temple in Iceland in Skagafjörður fjord for a pagan grill party this Saturday |website=Iceland Magazine |date=2015-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151008121439/http://icelandmag.visir.is/tags/asheimar |archive-date=2015-10-08 |url-status=dead |access-date=2017-05-19 }}</ref> *Arktik Hendƶ (''Heimskautsgerðið''), [[Raufarhöfn]]<ref>{{cite web |url= http://www.atlasobscura.com/places/the-arctic-henge |title= The Arctic Henge |website= Atlas Obscura |publisher= Atlas Obscura |access-date= 2017-01-11}}</ref> ==Italijä == * Jupiter xramı (''Templum Iovis''), Torre Gaia, [[Rim]]<ref>{{cite web|author=Param Shiva Singh|title=Nulla è tramontato, l'antica Roma è (ancora) viva: costruito un nuovo Tempio di Giove! (a Torre Gaia)|trans-title=Nothing faded, ancient Rome is (still) alive: A new Temple of Jupiter was built! (in Torre Gaia)|website=Oasi Sana|date=29 December 2017|url=https://oasisana.com/2017/12/29/nulla-e-tramontato-lantica-roma-e-ancora-viva-costruito-un-nuovo-tempio-di-giove-a-torre-gaia/}}</ref> *Tempio della Grande Dea, [[Rim]]<ref>{{cite web|title=Tempio della Grande Dea|url=https://www.tempiodellagrandedea.com/}}</ref> *Tempio della Dea [[Minerva]], [[Pordenone]]. *Tempio di [[Apollon|Apollo]], [[Ardea, Lazio|Ardea]]. *Tempio di [[Apollon|Apollo]], [[Palermo]], [[Сицилия (төбәк)|Sitsilijä]]. ==Latvijä == *[[Локстене Диэвтури изге урыны|Lokstene Dievturi izge urını]] (''Lokstenes dievturu svētnīca''), [[Klintaine Parish]]<ref>{{cite web |url= http://skaties.lv/zinas/latvija/sabiedriba/uz-salas-daugava-atklata-dievturu-svetnica/ |title= Uz salas Daugavā atklāta dievturu svētnīca |author=<!--Not stated--> |date= 2017-05-11 |website= skaties.lv |language= lv |trans-title= On the island on the Daugava river a pagan temple was opened |access-date= 2017-05-20}}</ref>[[File:Lokstene Dievturi Shrine in Liepsalas, Klintaine Parish, Pļaviņas Municipality, Latvia.jpg|thumb|[[Latvijä]]dä [[Локстене Диэвтури изге урыны|Lokstene Dievturi izge urını]]ıñ hawadan küreneşe]] ==Litva== [[File:Zemaiciu Alka (Samogitian Alka).jpg|thumb|Litvada [[Самогития санктуарие|Samogitij ä sanktuarije]]|left]] *[[Самогития санктуарие|Samogitij ä sanktuarije]] (''Žemaičių Alkas''), [[Šventoji, Lithuania|Šventoji]]<ref>[http://www.truelithuania.com/sventoji-resort-328 Šventoji Resort]. True Lithuania.</ref> * [[Vilnüs Universitеtını]]ıñ cir astında [[Baltik mifologijä]]sennän dürt İlah häm dürt Alihä xramı.<ref>{{cite book |last=Potrzebowski |first=Stanisław |author-link=Stanisław Potrzebowski |date=2016 |title=Słowiański ruch Zadruga |trans-title= Slavic movement Zadruga |page=188 |language=pl |location=Wrocław |publisher=Wydawnictwo Triglav |isbn=9788362586967}}</ref> ==Niderland== *Kolijnsplaatta [[Nehalennia]] ([[German mifologijä]]se asaba İlahı) xramı.<ref>[[:nl:Tempel van Nehalennia op Colijnsplaat]]</ref> ==Polşa== * [[Asaba Polşa Çirkäwe]]neñ Mazovijä xramı, [[Gmina Michałowice, Masovian Voivodeship|Michałowice rajonı]], [[Mazovıjä Vojevodalığı]]<ref name=rkp /> * [[Rodzima Wiara]]nıñ Stokroć xramı, [[Olsztyn]] janında, [[Warmian-Maurian Vojevodalığı]]<ref name=stokroc /> * Veles sanktuarije, [[Wałbrzych]], [[Tübän Silezijä Vojevodalığı]]<ref name=welsan /> * Ślężańskie Trzebiszcze, [[Ślęża]] Massif, [[Tübän Silezijä Vojevodalığı]]<ref name=sleza /> * Gajowniki –Mokoş doğa qılu urını häm Światowid potı, [[Gajowniki]], [[Podlaskie Vojevodalığı]] * Światowid sını,[[Luboń Wielki]],[[Rabka-Zdrój|Rabka Zdrój]],[[Keçe Polşa Vojevodalığı]] ==Portugalijä == * Trebaruna, [https://www.atdlusitana.org/centro-druidico-lvsitanea Centro Druídico da Lusitânia], [[Reguengos de Monsaraz]]. ==Rossijä == * Sundakovnıñ Slav'an Kremle ({{lang-ru|Славянский Кремль Сундакова|r=|p=}}), [[Подольск районы|Podolsk rajonı]], [[Мәскәү өлкәсе|Mäskäü Ölkäse]] (xramnı kertep [[Rodnover]] tseremonijäläre öçen törle qorılmalar belän [[kreml']], jäğni kirmän) * [[Slav’an Asaba Işanular Obcinalarınıñ Berlegeneñ]] Svaroƶic Utı Xramı ({{lang-ru|Храм Огня Сварожича|r=|p=}}), Krasotinka awılı, [[Калуга өлкәсе|Kaluga Ölkäse]]<ref>[http://www.rodnovery.ru/novosti/obyavleniya/798-khram-ognya-svarozhicha Храм Огня Сварожича] — [[Union of Slavic Native Belief Communities]] website.</ref> *[[Omsk]]ta [[İnglinglar]]nıñ [[Perun]] xikmäte xramı ({{lang-ru|Храм мудрости Перуна|r=|p=}}) *Çistaru Jortı/Arçi Diete ({{lang-sah|Арчы Дьиэтэ|r=Archie Diete|p=}}), [[Тәңречелек|Tengrist]] "[[Айыы|Ajıı Işanuı]]" xramı (2002), [[Якутск|Jakutsk]], [[Якутия|Jakutijä]], asaba xökümät tarafınnan alınğan<ref>{{cite journal |surname=Balzer|given=Marjorie Mandelstam|title=Whose Steeple is Higher? Religious Competition in Siberia|journal=Religion, State & Society|year=2005|volume=33|number=1|pages=57–69|doi=10.1080/0963749042000330839|s2cid=145576532| url=http://www.biblicalstudies.org.uk/pdf/rss/33-1_057.pdf}}</ref><ref>{{cite book|surname=Popov|given=Igor|chapter=Тюрко-монгольские религии (тенгрианство)|trans-chapter=Turko-Mongolic Religions (Tengrism)|title=Справочник всех религиозных течений и объединений в России|trans-title=The Reference Book on All Religious Branches and Communities in Russia|chapter-url=http://www.russiafaiths.blogspot.com/p/turkic-mongolic-tengrism.html |url=http://www.russiafaiths.blogspot.com/p/book-index.html |year=2016|language=ru|access-date=2019-11-23}}</ref> <gallery widths="150px" heights="150px"> File:Славянский Кремль.jpg| Sundakovnıñ Slav'an Kremle, [[Podolsk rajonı]], Mäskäü Ölkäse. File:Kupala 2015 in Krasotinka, Kaluga (5).jpg| Svaroƶic Utı Xramı, Krasotinka, [[Калуга өлкәсе|Kaluga Ölkäse]]. File:Temple of the Wisdom of Perun in Omsk, 2004.jpg|[[Omsk]]ta jänä tözekländerügä qädär [[İnglist]] [[Perun]] xikmäte xramı. File:Дом Арчы.jpg|Çistaru Jortı (Арчы Дьиэтэ), [[Tәңречелек|Tengrist]] "[[Айыы|Aiıı Işanuı]]" xramı (2002), [[Якутск|Jakutsk]]. </gallery> ==İspanijä == [[File:Odinist wedding at the community's Temple of Gaut in Albacete.jpg|thumb|upright|İspanijädä Templo de Gautta tuj tseremonijäse.]] *Templo de Gaut, [[Albacete]]<ref>{{Cite web|url=http://lavozdeodin.com/2015/06/04/entrevista-a-ernesto-garcia-presidente-y-fundador-de-coe/|title = Entrevista a Ernesto García, presidente y fundador de COE &#124; la Voz de Odin|date = 4 June 2015}}</ref> ==Berläşkän Korollek == *Glastonbury Goddess Temple, [[Glastonbury]]<ref>{{cite web |title= Glastonbury Goddess Temple |url= http://www.goddesstemple.co.uk/ |website= goddesstemple.co.uk |access-date= 2017-01-11}}</ref> *White Spring Well and Temple, Glastonbury<ref>{{cite web |url= http://www.whitespring.org.uk/pages/shrines.html |title= Shrines |website= whitespring.org.uk |publisher= The White Spring |access-date= 2017-01-11}}</ref> *Odinist Fellowship Temple, [[Newark-On-Trent]]<ref>https://web.archive.org/web/20151003063811/http://www.newarkadvertiser.co.uk/articles/news/sn9xmbrEjj4NkKZhUfY4ykh0vsTjMTO37oNP1d7FXkI6Y {{Dead link|date=June 2022}}</ref> ==Amerika Quşma Ştatları== [[File:Temple of Oriyana in Spring Glen, New York.jpg|thumb|upright=1.1|[[RUNVira]] Temple of Mother Ukraine-Oryana, [[Spring Glen, New York]].]] * [[Baldur]]shof, [[Asatru Folk Assembly]] temple, [[Murdock, Minnesota]]<ref>{{cite web|title=Baldurs Hof in Murdock, Minnesota|url=https://paganplaces.com/places/baldurs-hof-in-murdock-minnesota/|website=Pagan Places|date=24 June 2020|access-date=2020-09-11}}</ref> *[[Isis]] Oasis retreat center and temple, [[Geyserville, California]]<ref>{{cite web|title=Temple of Isis|url=http://www.isisoasis.us/about/temple-of-isis/|website=Temple of Isis|publisher=Isis Oasis|access-date=2018-03-14}}</ref> *NewGrange Hall Asatru Hof, [[Brownsville, Yuba County, California]]<ref>[[Richard Rudgley]]. 2018. [https://books.google.com/books?id=ft0zDwAAQBAJ&pg=PT13 The Return of Odin: The Modern Renaissance of Pagan Imagination].</ref><ref>[http://challenge-brownsville-ca.california-bd.com/newgrange-hall-asatru-hof.html NewGrange Hall Asatru Hof] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180905023150/http://challenge-brownsville-ca.california-bd.com/newgrange-hall-asatru-hof.html |date=2018-09-05 }}. CALIFORNIA-BD.COM.</ref> *[[RUNVira]] Temple of Mother Ukraine-Oryana, [[Spring Glen, New York]], in the [[Catskill Mountains]]<ref>{{cite journal |last=Ivakhiv |first=Adrian |title=In Search of Deeper Identities: Neopaganism and "Native Faith" in Contemporary Ukraine |journal=Nova Religio: The Journal of Alternative and Emergent Religions |volume=8 |number=3 |year=2005 |page=17 |doi=10.1525/nr.2005.8.3.7 |url=http://www.uvm.edu/~aivakhiv/Insearch.pdf |jstor=10.1525/nr.2005.8.3.7 }}</ref> *[[Sekhmet]] Temple, [[Cactus Springs, Clark County, Nevada|Cactus Springs, Nevada]]<ref>{{cite web|last1=Vaughn|first1=Genevieve|title=Herstory of Sekhmet Temple in Nevada|url=http://www.sekhmettemple.com/temple-of-goddess-spirituality/goddess-temple-herstory/84-2/|website=The Temple of Goddess Spirituality|publisher=Sekhmet Temple|access-date=2017-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20130312204525/http://www.sekhmettemple.com/temple-of-goddess-spirituality/goddess-temple-herstory/84-2/|archive-date=2013-03-12|url-status=dead}}</ref> *Temple to Aphrodite, [http://www.campmidian.com Camp Midian], [[Springville, Lawrence County, Indiana|Springville, Indiana]]<ref>{{cite web|url=http://www.campmidian.com/maps/index.html|title=Camp Midian}}</ref> *The Catskills Phygianum of the Maetreum of [[Cybele]], [[Palenville]], [[Нью-Йорк (штат)|New York]]<ref>{{cite web|title=Maetraum of Cybele, Magna Mater|url=http://gallae.com/|website=Gallae|publisher=The Maetreum of Cybele|access-date= 2017-01-11}}</ref> *The [[Goddess movement|Goddess]] Temple of Ashland, Ashland, Oregon.<ref>https://www.goddesstempleashland.com/</ref> * [[Thor]]shof, [[Asatru Folk Assembly]] temple, [[Linden, North Carolina]]<ref>{{cite web|title=Thorshof in Linden, North Carolina|url=https://paganplaces.com/places/thorshof-in-linden-north-carolina/|website=Pagan Places|date=24 June 2020|access-date=2020-09-11}}</ref> == Ukraina == [[File:JupiterTemple.jpg|thumb| Poltavada Iuppiter Perunus xramı]] * Iuppiter Perunus xramı, [[Poltava]]<ref>{{cite web |title=History, Vision and Goals |url=https://templvm.org/his_vision_goals.html |website=templvm.org |access-date=10 June 2022}}</ref> ==Planlaştırıla häm tözelä torğan == *''[[Hof Ásatrúarfélagsins]]'' Islandijädä, [[Рейкьявик|Rejkjavik]]ta [[Ásatrúarfélagið]] tarafınnan tözelä. Ul berniçä märtäbä kiçekterelgän bulğan häm xäzer ajerım stadijälärdä tözelä.<ref>{{cite news |author=Eva Björk Benediktsdóttir |date=23 June 2019 |url=https://www.ruv.is/frett/bygging-asatruarhofs-dregist-mikid |title=Bygging ásatrúarhofs dregist mikið |publisher=[[RÚV]] |language=is |access-date=31 October 2019 }}</ref> *[[Slav’an Asaba Işanu]] xramı xäzer Polşada [[Вроцлав|Wrocław]]ta, tözelä.<ref>{{cite web |url= http://www.gazetawroclawska.pl/wiadomosci/a/kowale-stana-sie-centrum-poganskiego-kultu-nad-odra-powstanie-poganska-swiatynia,11630719/ |language= pl |title= Kowale staną się centrum pogańskiego kultu. Nad Odrą powstanie pogańska świątynia |trans-title= Kowale will become a center of pagan cult. Over Odra river will erected pagan temple |last= Kaźmierczak |first= Marcin |date= 2016-12-29 |website= gazetawroclawska.pl |publisher= Gazeta Wrocławska |access-date= 2017-05-19}}</ref> * Krasnojarsk "Rodunitsa" Rodnover Obcinaları Üzäge (Общины Родноверов Красноярья "Родуница"; qısqaça: ОРКхолл, ''ORKxoll''), Rossijädä, [[Krasnojarsk]]ta Rodnover obcinalarnıñ tsitadele ''городок'' (еş barışında);<ref>"[http://paganka.blog/2017/03/11/orkxoll-novaya-yazycheskaya-zemlya/ ОРКхолл – новая языческая земля (ORKhall - a new Gentile land)]". Paganka.blog, 11/03/2017. Retrieved 20/05/2017. [https://web.archive.org/web/20170529185849/http://paganka.blog/2017/03/11/orkxoll-novaya-yazycheskaya-zemlya/ Archived 29/05/2017].</ref> *[[İnglizm|İnglizm Cirkäwe]] xramnarı (planlaştırıla):<ref>[http://derzhavarus.ru/plan-kapisha-velesa-kapisha-inglii.html Образный план Капища Велеса и Капища Инглии]. derzhavarus.ru. Retrieved 29/05/2017. [https://web.archive.org/web/20170529185812/http://derzhavarus.ru/plan-kapisha-velesa-kapisha-inglii.html Archived 209/05/2017].</ref> ** Veles xramı (Капища Велеса), Omsk; ** İngli xramı (Капища Инглии), Omsk. * [[Xabarovsk]]ta slav’an xramı (planlaştırıla).<ref>{{cite web|url=http://www.arhinovosti.ru/2012/11/27/konkursnaya-rabota-sevastyana-aleksandra-mnogofunkcionalnyjj-kompleks-kapishhe-khabarovsk-rossiya/|title=Конкурсная работа Севастьяна Александра. Многофункциональный комплекс "Капище". Хабаровск, Россия|publisher=arhinovosti.ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20170529190512/http://www.arhinovosti.ru/2012/11/27/konkursnaya-rabota-sevastyana-aleksandra-mnogofunkcionalnyjj-kompleks-kapishhe-khabarovsk-rossiya/|archive-date=29 May 2017|access-date=8 December 2016}}</ref> * Atlanta Heathen Hof, Vör Forn Siðr törkemeneñ xramı Amerika Quşma Ştatlarında [[Джорджия|Dƶordƶijä]]dä, [[Atlanta]]dan 10 mil’ä tış tözelä. Anıñ proektlanğan tämamlau datası - 2022.<ref>{{cite web|url=https://wildhunt.org/2017/04/atlanta-heathen-hof-breaks-ground.html|title=Atlanta Heathen Hof breaks ground|date=11 April 2017|publisher=The Wild Hunt|access-date=3 April 2019}}</ref> *Ukrainada, [[Lutsk]]tan tış Zmiinets awılında [[Asaba Ukraina Milli Işanuı]] dini binası öçen plannar asaba xökümäte tarafınnan 2019 jılnıñ 7 ijunendä xuplanğan bulğan.<ref>{{cite web |url=https://volynonline.com/poblyzu-luczka-pobuduyut-hram-poslidovnykiv-runviry/ |title=Поблизу Луцька побудують храм послідовників РУНВіри |work=Волинь Online |language=uk |date=6 September 2020 |access-date=19 September 2020 }}</ref> == Şulaj uq qararğa mömkin== * [[:en:List of Ancient Greek temples]] * [[:en:List of Ancient Roman temples]] * [[:en:List of Buddhist temples]] * [[:en:List of Hindu temples]] * [[:en:List of Mazu temples]] * [[:en:List of Shinto shrines]] ==İskärmälär== {{reflist|refs= <ref name=rkp>{{cite encyclopedia |author= Olga Pawlik |title= "Idziemy drogą przodków" – odwołania do przeszłości w Rodzimym Kościele Polskim |encyclopedia= Etnografia Polska |date= 2015 |volume= 59 |issue= 1–2 |issn= 0071-1861 |url= https://rcin.org.pl/dlibra/publication/80483/edition/61315/content |pages= 97, 105}}</ref> <ref name=stokroc>{{cite encyclopedia |author = Dawid Szymański |title = Chram "Stokroć" |encyclopedia= Gniazdo - rodzima wiara i kultura |volume= 1 |date= 2020 |issue = 20 |publisher= Wydawnictwo As Pik |location= Chomęcice |issn= 2081-9072 |pages= 24–25}}</ref> <ref name=welsan>{{cite web |url= http://sanktuariumwelesa.pl/index.php/lokalizacja-i-kontakt/ |title= Lokalizacja i kontakt |website= Sanktuarium Welesa |access-date= 2020-12-05}}</ref> <ref name=sleza>{{cite encyclopedia |author= Dariusz Borowiec |title= Trzebiszcze w masywie Ślęży |encyclopedia= Gniazdo - rodzima wiara i kultura |volume= 1 |date= 2019 |issue= 19 |issn= 2081-9072 |page= 47}}</ref> }} [[Төркем:Мәҗүсилек]] 5afw49zujmm0w70sxjcjl34vhseq9it Калып:Lang-pt-br 10 588274 3528281 2022-08-09T13:18:25Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «[[португал теле|порт.-браз.]]&nbsp;{{lang1|pt-br|{{{1}}}}}<noinclude> {{doc|Lang/doc}} </noinclude>» wikitext text/x-wiki [[португал теле|порт.-браз.]]&nbsp;{{lang1|pt-br|{{{1}}}}}<noinclude> {{doc|Lang/doc}} </noinclude> cn6nj5rvulf7fyla5olhr5od1lma0yv 3528282 3528281 2022-08-09T13:19:00Z Frhdkazan 3171 wikitext text/x-wiki [[португал теленең Бразилия варианты|порт.-браз.]]&nbsp;{{lang1|pt-br|{{{1}}}}}<noinclude> {{doc|Lang/doc}} </noinclude> tp25qnxns6kdc39q6hrhvtsmctk9881 Каюм Насыйри премиясе 0 588275 3528293 2022-08-09T16:05:36Z Әмир 15082 [[Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #ЮНӘЛТҮ[[Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе]] 144eybozbxhx621wfr1yjb5oildi8e0 Каюм Насыйри исемендәге премия 0 588276 3528294 2022-08-09T16:05:46Z Әмир 15082 [[Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #ЮНӘЛТҮ[[Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе]] 144eybozbxhx621wfr1yjb5oildi8e0 Мирас 0 588277 3528329 2022-08-09T16:55:51Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki '''Мирас''' ― [[гарәп теле]]ннән кергән күпмәгънәле сүз, {{lang-ar|میراث}} ― «''мирас''» ― кемнең дә булса вафатыннан соң аннан калган милек һәм аны кабул итеп алу процессы; борынгы заманнан һәм борынгы заман эшлеклеләреннән калган мәдәни-көнкүреш күренешләре<ref>[http://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B0_%D1%81%D2%AF%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D3%99%D1%80 Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К. З. Хәмзин, М. И. Мәхмүтов, Г. Ш. Сәйфуллин. — К.:[[ТКН]], 1965. — 262нче бит</ref>. == Ир-ат исеме == * [[Мирас Иделбаев|'''Мирас''' Иделбаев]] == Спорт комплексы исеме == * [[Мирас (спорт-сәламәтләндерү комплексы, Әлмәт)|Мирас]] – [[Әлмәт]]нең спорт-сәламәтләндерү комплексы. * [[«Мирас» спорт комплексы|«Мирас»]] — [[Казан]]ның спорт корылмасы. == Мәчет исеме == * [[Мирас (мәчет, Дүртөйле)|Мирас]] – [[Дүртөйле]] мәчете. == Басма исеме == * [[Мирас (журнал)|«Мирас»]] ― 1991―2009 елларда Казанда нәшер ителгән журнал. * [[Безнең мирас|«Безнең мирас»]] ― 2014 елдан Казанда нәшер ителүче журнал. == TV сериалы исеме == * [[Мирас (телевизия сериалы)|Мирас]] ({{lang-en|Legacies}}) == Моны да карагыз == * [[Матди мирас]] * [[Матди булмаган мәдәни мирас]] * [[Мәдәни мирас]] * [[Табигый мирас]] == Шулай ук карагыз == * [[Бөтендөнья мирасы]] * [[Мирас теле]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{күп мәгънәле}} ebq20jslvnsz4fiyfy2c5unp2ygp1i9 Файл:К.Насыйри премиясе.jpg 6 588278 3528335 2022-08-09T17:12:03Z Әмир 15082 {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Каюм Насыйри премиясенең күкрәк билгесе фотосурәте |чыганак = https://shareslide.ru/uncategorized/prezentatsiya-krenekle-yaktashybyz-kayum-nasyyri#slides-17 |ясау вакыты = билгесез |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:... wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Каюм Насыйри премиясенең күкрәк билгесе фотосурәте |чыганак = https://shareslide.ru/uncategorized/prezentatsiya-krenekle-yaktashybyz-kayum-nasyyri#slides-17 |ясау вакыты = билгесез |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Бүләкләр]] gwgnph2u7yyaojacw91uf9m2xyxf0oo Бәхәс:Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе 1 588279 3528337 2022-08-09T17:13:22Z A.Khamidullin 6685 Яңа бит: «Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (...» wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләренә (я ике күплектә, кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) 8zhma0brmepjvlmq3m4gic8vqmx2dxd 3528339 3528337 2022-08-09T17:14:15Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) rh21gh6m1bkmgdzba3z8dqv2j592hmf 3528340 3528339 2022-08-09T17:19:00Z Әмир 15082 Нигезләмә wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC) bta7o8gn202nu4u3o570d2vhbgeovav 3528360 3528340 2022-08-09T17:55:51Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)? jx4qunn0rd37kmo8w80vztdgq490b3p 3528361 3528360 2022-08-09T17:56:14Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC) 8q5k421l47el3ikvcgbwqatx9xl26kv 3528398 3528361 2022-08-09T18:23:38Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, берәр кешенең шулай эшләү сәләтен тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук өлеше тигез булып, бу өлеше тигез нәтиҗә булмасмы? l17a71wz98057aoqrs2ilrqawpmythy 3528399 3528398 2022-08-09T18:24:22Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, берәр кешенең шулай эшләү сәләтен тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук өлеше тигез булып, бу өлеше тигез нәтиҗә булмасмы? oilih7yt78gjmo3w98wl2xy3dpb18nl 3528400 3528399 2022-08-09T18:24:57Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук өлеше тигез булып, бу өлеше тигез нәтиҗә булмасмы? 6gen5e2cwd1iqb2684al7a93a7n1cdx 3528405 3528400 2022-08-09T18:59:05Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте тигез бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы? q7a05ps9gp6lnic87epxad8aepyzc9r 3528408 3528405 2022-08-09T19:20:50Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте тигез галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы? 5xbiwpcgk4nti2heggeq6mud751fl9m 3528419 3528408 2022-08-09T21:06:30Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC) 3xn22eb0uets7mitlqp1rsicppt4wjf 3528420 3528419 2022-08-09T21:07:11Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да туры килү критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC) m0r9rid99gsbwfmuzzley2z3engj3in 3528421 3528420 2022-08-09T21:13:47Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC) fjrvubxuliptnhyt397i5q0xgafre34 3528422 3528421 2022-08-10T00:11:33Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме? 7aog5lvs93521rkqqpissfgzs5d1owr 3528423 3528422 2022-08-10T00:13:58Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC) 7log30wm1fhsrqf1gbicp1aw4zrbygv 3528424 3528423 2022-08-10T00:15:33Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC) 8wby7j5zdfvs3p6oou1bxsmr53s46cz 3528426 3528424 2022-08-10T00:42:32Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC) dfrx757gu9yaqbp1vfdsobfr4tw1u7h 3528427 3528426 2022-08-10T01:28:57Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC) ovokbxefq1hmm8bjc05pz894x1lgmin 3528428 3528427 2022-08-10T01:32:02Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC) r0danl4d8dn4z85qr8wmsklnzi4awpn 3528429 3528428 2022-08-10T01:32:48Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) o00oudf0ya3ckod52o6tiqddud7x7wz 3528430 3528429 2022-08-10T01:35:11Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) 82h87phtcm9cav4qsnc3evzv2moqd8l 3528435 3528430 2022-08-10T08:07:21Z Ilnur efende 6874 Ответ wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) rbi717foiu86tmn80nswtyve2a332z3 3528441 3528435 2022-08-10T08:39:14Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел. Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) sbxxoa3g5348gcffmo8zys8m6lxfnd1 3528443 3528441 2022-08-10T08:40:47Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) 8kzm4bftmj5oppsrgs71doumm2elv3e 3528445 3528443 2022-08-10T08:48:38Z Ilnur efende 6874 Ответ wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) 12a5zswxsqjhpzeypuzcfannthwuzlk 3528446 3528445 2022-08-10T08:49:24Z Ilnur efende 6874 Ответ wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) l3v6s3b04vphen0hmzzsemc1hgavkuw 3528462 3528446 2022-08-10T10:47:15Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер агулы үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы укучы булып (әлбәттә бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул укучы өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) ne6vk6ydm5mws39g8wv4g72iqani23d 3528463 3528462 2022-08-10T10:48:11Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы укучы булып (әлбәттә бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул укучы өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) iifhphstmjw4lpdfp89ugae1sr6bjod 3528464 3528463 2022-08-10T10:49:29Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы һәм сәләтле булып (әлбәттә, бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул укучы өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) fs3wwhme3t6hy7dj3wyedymbxqzrfq6 3528465 3528464 2022-08-10T10:50:23Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы һәм сәләтле булып (әлбәттә, бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул бала өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) ktpc6o7ugv9nkfk817nnwcfmfg13186 3528466 3528465 2022-08-10T10:52:44Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы һәм сәләтле булып (әлбәттә, бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул бала өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә башыма килгән мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) clu78ylbj9grx7ot2rm7rmsktx8d3c2 3528467 3528466 2022-08-10T11:05:42Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы һәм сәләтле булып (әлбәттә, бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул бала өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә башыма килгән мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) ::::Әй, сүз уңаеннан әйтим инде. Менә Магнус Карлссен егетебез (Норвегиядән) даһиларча шахмат логик уенын уйнаган иде, ничә яшендә. Әлбәттә, яше 3-6 тирәсе түгел иде кебек, ә 12 яше тирәсендә дөнья чемпионнары дәрәҗәсендә. Исбатлаучы мисал булмаса да, бераз шуңа охшаш очрак ихтималлыгын куймабыз микән?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 11:05 (UTC) gghz0x1c45ef69ow2rgcoandh93e822 3528468 3528467 2022-08-10T11:06:29Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Гафу итегез. Күренекле Каюм Насыйри әфәндебез эшчәнлегенең бер өлешен ирекле тыңлаучы булып узганын исәпкә алып, аның исемен йөрткән премия шул булып, ул премия барыбызга да файдага эшләгән кечерәк торак пункт һәм (мәсәлән, ниндидер сәбәпләргә күрә, оешмада (ягъни, билгеләмә буенча билгеле төркемдә) тормаган) таррак белгечлек фәнгә катнашы булган кешеләргә (я бер үк вакытта ике күплектә, я кимендә берсендә торган кеше(-ләр), мисаллар китереп була) бу премияне алу мөмкинчелеге турында язуны тапмадым. Дәүләт регионы дәрәҗәсендә шундый юридик документ булган кагыйдәләр булуында, кызганычка күрә, шикләндем.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:13 (UTC) : [[Кулланучы:A.Khamidullin|Абдулла әфәнде]], соравыгыз миңа аңлашылып бетмәсә дә, бер сылтама куям: Нигезләмәдә премия алу өчен гариза язу, бланк тутыру үрнәкләре дә бар, дип күрдем ― [https://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2330971.pdf Положение о премии имени Каюма Насыри].--[[Кулланучы:Әмир|Әмир]] ([[Кулланучы бәхәсе:Әмир|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:19 (UTC)<br/> :: Мәсәлән, шул урынны укып чыктым (сүзгә-сүз китерим)ː<br/> 1. Премия имени Каюма Насыйри (далее ̠- Премия) присуждается педагогическим коллективам, работникам организаций дошкольного, дополнительного, начального общего, среднего профессионального и высшего образования, расположенных на территории Республики Татарстан и субъектов Российской Федерации.<br/> :::Кайсыбер кандидатлар шул критерийларга туры килергә һәм лаеклы булырга мөмкин. Яхшы. Хәзер башка кандидат (-лар)ны алыйк. Мәсәлән, (ул, я алар, берешәр итеп) педагогический ''коллектив'' түгел. Ни өчен? Мәсәлән, торак пункт кечкенә. Күп кеше укытучы кирәк булмаска да мөмкин. Ә шактый әйдәп баручы эшчәнлек алып барыла. Хәзер оешмада тору критерие. Оешма ул билгеле ''төркем'' кеше бит (төркем икәнендә шик юктыр, әллә бармы?). Хәзер эшчәнлек - тар белгечлек буенча алдынгы хезмәт булсын ди. Ә шул ук вакытта ''оешма''да тору критерие үтәлми, мәсәлән. Хәзер шундый кешеләр шул премиягә кандидат итеп намзәтләрен язсыннар, вакыт сарыф итсеннәрме белешеп (ә бит вакыт шактый санаулы булырга мөмкин, көндәшлек, һ.б.ǃ), Интернетлары булмыйча хатка сарыф итсеннәрме, барып килүләренә (бәлки ниндидер дәвамлы процессларын туктатып) һ.б.? Тигезсезлек килеп чыккан кебек. Шул ук вакытта, мәсәлән, фәнни юллары Каюм Насыйриның ирекле тыңлаучы буларак узган фәнни эшчәнлек өлешенә охшаш булырга мөмкин. Димәк, әгәр дә 1-енче пунктына туры килмәсә, кандидат булырга теләгән кеше белешеп килергә, я мөрәҗәгать итәргә тиеш микән (берникадәр вакытын, һ.б. сарыф итеп)?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 17:56 (UTC)<br/> ::::Мисал өчен, шулай итеп китерим, аңлашылырлык булсын өчен. Мәсәлән, тема шулайрак булсын ди (кеше бер көн эчендә ун телдә билгеле төгәллек белән ун җыр өйрәнә аламы?). Тәҗрибә өчен кимендә бер кеше дә җитсен ди. Гомумән, билгеле шартларда берәр кешенең шулай эшләү сәләте гипотезасын тикшерәбез. Сарыф итмичә, мәсәлән, үзеңдә тикшереп карыйбыз. Бер галим эшләгән урында. Һәм тема шул тәҗрибә нәтиҗәләре генә (бирелгән мәгълүмат базасы) булсын ди, бик тә тәфсилләп. Һәм дә төркем галимнәрдә шул ук тема буенча хезмәте бер галимнең шул тема буенча хезмәте нәтиҗәсенә тигез булмасмы?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:06 (UTC)<br/> Бераз сүзләремне төзәттем, гафу итегез, менә шул юрамасын укырга. Башка сорауны чишәргә туры килде. Шуңа күрә.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 9 авг 2022, 21:13 (UTC)<br/> Шулай ук "присуждается" сүзе аңлашылып бетмәде. Ул язу процессында бирелмидер, мөгаен. "может присуждаться" дип язылмаган. Күрсәтелмәгән кешеләргә, әмма хезмәтләре кагыйдәләрдә 11 пунктка туры килгән кешеләргә бирелергә мөмкинме? Мөмкин булса (?) 1 пунктта язылган мәгълүмат нәрсәгә китерелгән? Укучы игътибарына? Күп укучыда шундый сорау туса, аларга барысына да шунда ук тәгаенләү өчен сорау белән мөрәҗәгать итәсеме?<br/> Булсын ди, бер укучыда сорау туса, ә барыбер эш китереп чыгара. Шунда ук.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:13 (UTC)<br/> Мин китергән очраклардан тыш тагын ниндидер сәбәпләргә күрә бер үзе генә эшләүче галимнәр дә булырга мөмкин.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 00:42 (UTC)<br/> Шулай ук Татарстан Республикасының Каюм Насыйри исемендәге премиясе турында Википедия мәкаләсендә язылган "мәктәпкәчә" сүзенең татар телендә булуына бик тә шикләнәм. Кушымчалары мәгънәсе.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:28 (UTC)--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 01:32 (UTC) :[https://www.nbcmedia.ru/books/item/1185/?ELEMENT_ID=1185 Шикләнмәгез]. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:07 (UTC) :: Гафу итегез. Сылтаманы карадым. Рәхмәт. Әмма мәсәлән, мин татарча сөйләшкәндә -чә (я -ча, сингармонизм законы буенча юрамасы) кушымчасын (-чә шул язылган сүздә - "мәктәпкәчә" кушымчадыр бит, башка нәрсәме?) "шул рәвешле" мәгънәдә кулланам. Мисал өченː инглизчә, японча, кытайча, фарсыча, кыргызча, рәсемдә күрсәтелгәнчә, аларның стилендә диярлек эшләгәнчә. Ә шул шикләнгән сүздә - "мәктәпкәчә", -чә кушымчасы ул мәгънәгә ия түгел кебек тоела, әллә шул мәгънәгә ияме? Ә нинди мәгънәгә ия булырга мөмкин? Сезнең юрамагыз ничек яңгырый микән? Булса, китерегезче. Әгәр дә ул ничектер "кадәр" мәгънәсендә булса, ул исем сүзгә кушылмый бит һәм -че (-чы) дип яңгырый. Мин ул сүзне "түгәрәк" дип тә булырга мөмкин дип уйлап карадым, бәлки "балалар бакчасы" мәгънәсендә булырга мөмкин дип тә уйлап карадым, бәлки тагын берә башка мәгънәгә дә ия булырга мөмкин дип уйлап карадым. Бераз шулай уйлап карарга вакыт та сарыф ителә, әмма аны белергә кирәк бит. Кайдадыр кулланылгач. --[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:39 (UTC) :@[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]], бу очракта -кәчә, -кача, -гача, -гәчә кушымчалары "кадәр" мәгънәсендә киләдер, мәсәлән: урманга кадәр бардык - урмангача бардык. Мин аны чаклы сүзеннән чыккан дип уйлыйм (урманга кадәр бардык - урманга чаклы бардык - урмангача бардык) [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:48 (UTC) ::Бу сорауга @[[Кулланучы:Римма Васильева|Римма Васильева]] төгәл җавап әйтер дип уйлыйм. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 10 авг 2022, 08:49 (UTC) :::Рәхмәт. Әмма, минем андый очракта кулланыла торган сүзләрем "урманга кадәр". Хәзер "урмангача" сүзенең кушымчалары урынына мәгънәсенә туры килерлек итеп сүзләр итеп алмаштырып карыйк. Ул шулай булыр микән - "урман юнәлешендә рәвешле"? Ул ничек булырга мөмкин микән? Ярый, булсын ди урманга барып җитү бик тә әһәмиятле. Нәрсә генә булмасын аңа кадәр барабыз, барып җитү вакытына кадәр. Монда бер ихтимал исәпкә алынмаган - ул урманга кайбер сәбәпләргә күрә, мәсәлән, кайдадыр ниндидер йоклаткыч үсемлекләр үссә, барып җитү ихтималы бик тә әз (хәтта ноль итеп алсак та, алай ук ялгышлык килеп чыкмас). Урманы күренеп берәр табигый, я дәүләтнеке, я күзгә дә күренми торган чиге булу ихтималы бар. Хәзер Википедия мәкаләсенә кайтыйк, "мәктәпкәчә" сүзе, мин мәкалә укучысы булсын ди, ә, мәсәлән, кайсыдыр бала мәктәпкә барып җитмичә һәм сәбәбе булсын ди шул - балалар бакчасыннан соң, бик тә алдынгы һәм сәләтле булып (әлбәттә, бик еш булмый торган очрак), мактаулы итеп һөнәри белем дәрәҗәсенә җитәргә мөмкин (бәлки башка илдә дә). Хәзер мәктәпкәчә сүзе вакытны билгеләгән кебек, ә ул шул бала өчен (бәлки тагын да күбрәк булыр, Амадеус Моцарт кебек микәнни, олы мисалыбыз) ул "мәктәпкәчә" сүзе бернәрсәне дә аңлатмый. Бернинди дә вакыт мизгелен түгел. Бу тиз генә башыма килгән мисалым. Тагын мисаллар китерә алам.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 10:47 (UTC) ::::Әй, сүз уңаеннан әйтим инде. Менә Магнус Карлссен егетебез (Норвегиядән) даһиларча шахмат логик уенын уйнаган иде, ничә яшендә микән? Әлбәттә, яше 3-6 тирәсе түгел иде кебек, ә 12 яше тирәсендә дөнья чемпионнары дәрәҗәсендә. Исбатлаучы мисал булмаса да, бераз шуңа охшаш очрак ихтималлыгын куймабыз микән?--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 10 авг 2022, 11:05 (UTC) oonqieamr9qsq97ffpmeodlz67z5skw Төркем:Ябылган журналлар 14 588280 3528344 2022-08-09T17:27:21Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:Ябылган басмалар]][[Төркем:Журналлар]] 3bzb7cbbdid3sqbbioxg51fubv9ob3w Төркем:2009 елда чыгудан туктаган басмалар 14 588281 3528346 2022-08-09T17:31:15Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:2009 елда юкка чыкканнар]] [[Төркем:Ябылган басмалар]] gldy5x1niyabk8eic7su2vk5olwile9 Төркем:2009 елда юкка чыкканнар 14 588282 3528347 2022-08-09T17:33:00Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:2000-елларда юкка чыкканнар]][[Төркем:2009 ел]] c8iks9w1me3ajhcj4m5ebj4rzqs1sue Калып:Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре 10 588283 3528348 2022-08-09T17:36:56Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «{{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|(:Төркем:...» wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстанның муниципаль районнары башлыклары|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга районы]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки районы]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач районы]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе районы]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә районы]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа районы]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч районы]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы районы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш районы]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш районы]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим районы]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба районы]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас районы]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)|Теләче районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама районы]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән районы]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан районы]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы районы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә районы]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> 58qvcwjcu2z4gk5xj0bkd4rjzkqlxzy 3528354 3528348 2022-08-09T17:45:42Z Frhdkazan 3171 <includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly> wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстанның муниципаль районнары башлыклары|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга районы]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки районы]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач районы]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе районы]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә районы]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа районы]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч районы]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы районы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш районы]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш районы]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим районы]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба районы]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас районы]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)|Теләче районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама районы]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән районы]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан районы]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы районы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә районы]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> 0oew60892wm6pe59lsis54jsndvoon9 3528359 3528354 2022-08-09T17:49:52Z Frhdkazan 3171 Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга районы]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки районы]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач районы]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе районы]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә районы]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа районы]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч районы]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы районы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш районы]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш районы]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим районы]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба районы]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас районы]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)|Теләче районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама районы]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән районы]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан районы]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы районы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә районы]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> se2x1xgf37c4ij5axfx17mu8fziethw 3528362 3528359 2022-08-09T17:58:24Z Frhdkazan 3171 wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары (2) | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары (43) | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга районы]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки районы]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач районы]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе районы]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә районы]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа районы]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч районы]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы районы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш районы]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш районы]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим районы]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба районы]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас районы]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)|Теләче районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама районы]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән районы]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан районы]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы районы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән районы]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә районы]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> pfaoivdajdxh6f1gf0evuhowb7eo1o3 3528372 3528362 2022-08-09T18:07:41Z Frhdkazan 3171 - районы wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары (2) | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары (43) | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (Теләче)|Теләче]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> ou14nteo0yxzondl4w04q7et9gmo3gn 3528401 3528372 2022-08-09T18:28:33Z Frhdkazan 3171 Нәҗип Хаҗипов (1957) wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|150px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|150px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары (2) | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район]]нары<br/>башлыклары (43) | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (1957)|Теләче]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> 34r1m21stbbiuk6kzft8qpxmzn9ne1s 3528412 3528401 2022-08-09T19:32:56Z Frhdkazan 3171 <br/> wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре | state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> | title = [[Файл:Coat of Arms of Tatarstan.svg|20px]] [[Татарстанның административ-территориаль бүленеше|Татарстан муниципалитетларының]] <u>гамәлдәге башлыклары</u>&nbsp;<small>{{smaller|([[:Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре|төркем]])}}</small> | titlestyle = background:#A3EEA3; border-bottom: 1px solid #fdfdfd; | image = [[File:Tatar-geo-stub.svg|120px]][[Файл:Tatarstan-districts-coats-map.gif|120px]] | bodyclass = hlist | group1 = [[Шәһәр округы|Шәһәр округлары]]<br/>[[мэр]]лары (2) | group1style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 1px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list1 = * [[File:Coat of Arms of Kazan (Tatarstan).svg|20px]] [[Илсур Метшин|Казан]] * [[File:Coat of Arms of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).svg|20px]] [[Наил Мәһдиев|Чаллы]] | group2 = [[Муниципаль район|Муниципаль<br/>районнары]] (43)<br/>башлыклары | group2style = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | list2 = * [[File:Aznakeevskii rayon gerb.png|20px]] [[Марсель Шәйдуллин|Азнакай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aksubaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Камил Гилманов|Аксубай]] * [[Файл:Coat of Arms of Aktanyshsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Ленар Зарипов|Актаныш]] * [[Файл:Coat of Arms of Elabuzsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рөстәм Нуриев|Алабуга]] * [[Файл:Coat of arms of Alekseevsky district (Tatarstan).gif|20px]] [[Сергей Демидов|Алексеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Apastovsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Айрат Җиһаншин (1984)|Апас]] * [[Файл:Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png|20px]] [[Илшат Нуриев|Арча]] * [[Файл:Coat of Arms of Agryz rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Азат Валеев (1980)|Әгерҗе]] * [[Файл:Coat of Arms of Alkeevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Александр Никошин|Әлки]] * [[Файл:Герб Альметьевского муниципального района.gif|20px]] [[Тимур Ногманов|Әлмәт]] * [[Файл:Coat of Arms of Atninsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Габделәхәт Хәкимов|Әтнә]] * [[Файл:Coat of Arms of Baltasinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рамил Нотфуллин (1961)|Балтач]] * [[Файл:Gerb-Ribnoslobodsky-region.jpg|20px]] [[Илдар Таҗетдинов|Балык Бистәсе]] * [[File:Coat of Arms of Bavly (Tatarstan).png|20px]] [[Ильяс Гозәеров|Баулы]] * [[Файл:Coat of Arms of Visokogorsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Равил Хисаметдинов|Биектау]] * [[Файл:Coat of Arms of Bugulminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Линар Закиров|Бөгелмә]] * [[Файл:Buinsk.png|20px]] [[Ранис Камартдинов|Буа]] * [[File:Coat of Arms of Zainsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Рәзиф Кәримов|Зәй]] * [[Файл:Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Альберт Рәхмәтуллин|Кайбыч]] * [[Файл:Gerb-Kamsko-Ustinsky-region.gif|20px]] [[Наил Вазыйхов|Кама Тамагы]] * [[Файл:Gerb-Kukmorsky-region.gif|20px]] [[Сергей Димитриев|Кукмара]] * [[Файл:Coat of Arms of Laishev rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Илдус Зарипов|Лаеш]] * [[File:Coat of Arms of Leninogorsk (Tatarstan).png|20px]] [[Рәгать Хөсәенов|Лениногорск]] * [[Файл:Coat of Arms of Mamadysh rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Анатолий Иванов (1960)|Мамадыш]] * [[Файл:Gerb-Mendeleevsky-region.gif|20px]] [[Радмир Беляев|Менделеевск]] * [[Файл:Coat of Arms of Menzelinsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Айдар Сәләхов|Минзәлә]] * [[Файл:Coat of Arms of Muslyumovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Альберт Хуҗин|Мөслим]] * [[Файл:NurlatCoa2006.gif|20px]] [[Алмаз Әхмәтшин|Норлат]] * [[Файл:Coat of Arms of Pestrechinsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Илһам Кашапов|Питрәч]] * [[Файл:Coat of Arms of Saby rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рәис Миңнеханов|Саба]] * [[Файл:Gerb-Sarmanovsky-region.gif|20px]] [[Фәрит Хөснуллин|Сарман]] * [[Файл:Coat of Arms of Spassky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Фәргать Мөхәммәтов|Спас]] * [[Файл:Gerb-Tetushsky-region.jpg|20px]] [[Рәмис Сафиуллов|Тәтеш]] * [[Файл:Coat of Arms of Tuljachensky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Нәҗип Хаҗипов (1957)|Теләче]] * [[Файл:Coat of Arms of Tukaevsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Фаил Камаев|Тукай]] * [[Файл:Coat of Arms of Nizhnekamsk rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Рамил Муллин|Түбән Кама]] * [[Файл:Gerb-Cheremshansky-region.jpg|20px]] [[Фердинат Дәүләтшин|Чирмешән]] * [[Файл:Gerb-Chistopolsky-region.gif|20px]] [[Дмитрий Иванов (1972)|Чистай]] * [[Файл:Coat of Arms of Drozhzhanovsky rayon (Tatarstan).png|20px]] [[Марат Гафаров (1977)|Чүпрәле]] * [[Файл:Coat of Arms of Verhneuslonsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Марат Зыятдинов|Югары Ослан]] * [[Файл:RUS Ютазинский район COA.jpg|20px]] [[Аяз Шәфигуллин|Ютазы]] * [[File:Coat of Arms of Zelenodolsk (Tatarstan).png|20px]] [[Михаил Афанасьев|Яшел Үзән]] * [[Файл:Coat of Arms of Novosheshminsky rayon (Tatarstan).gif|20px]] [[Вячеслав Козлов|Яңа Чишмә]] | belowstyle = background:#A3EEA3; padding: 0.3em 1em 0.3em 1em; border-top: 2px solid #fdfdfd; font-size: 97%!important; letter-spacing: 0.05em; | below = * [[Татарстан Президенты]] <small>([[Калып:Россия Федерациясе субъектлары җитәкчеләре|РФ субъектлары җитәкчеләре]])</small> * [[Россия Федерациясе Президенты|РФ Президенты]] <small>([[Россия Федерациясе хөкүмәте рәисләре|РФ Хөкүмәте рәисләре]])</small><br/> [[Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хакимиятләр оешмасы|Берләшкән шәһәрләр һәм җирле хәкимиятләр]] президентлары {{*}} [[Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль сәркатибе|БМО Генераль сәркатибе]] <small>([[:d:Q75164863|Җирле хәкимиятләр мәсьәләләре буенча консультатив комитеты]] рәисләре)</small> }}<includeonly>[[Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Татарстан]][[Төркем:Википедия:Акыллы Татарстан]] </noinclude> 3uy12hyo4xktvyy1mipad5ekjnsyxvz Төркем:Татарстан муниципалитетларының гамәлдәге җитәкчеләре 14 588284 3528358 2022-08-09T17:49:05Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «[[Төркем:Муниципаль берәмлекләр башлыклары|Татарстан]] [[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре|Муниципаль җитәкчеләр]]» wikitext text/x-wiki [[Төркем:Муниципаль берәмлекләр башлыклары|Татарстан]] [[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре|Муниципаль җитәкчеләр]] pofyv78ytpcn38zw0hhi56enh95uttx Айрат Җиһаншин (1984) 0 588285 3528407 2022-08-09T19:17:41Z Ilnur efende 6874 Яңа бит: «{{Шәхес |тулы исем=Айрат Габделхак улы Җиһаншин |туу датасы=26.01.1984 |туу җире= Апас авылы, Апас районы, ТАССР |милләт=татар |Гыйльми дәрәҗә= |рәсем=}} '''Айрат Габделхак улы Җиһаншин''' (26.01.1984; [[Апас]], [[Апас районы]], [[ТАССР]]) == Биография == Айрат Габделхак улы Җиһаншин 1...» wikitext text/x-wiki {{Шәхес |тулы исем=Айрат Габделхак улы Җиһаншин |туу датасы=26.01.1984 |туу җире= Апас авылы, Апас районы, ТАССР |милләт=татар |Гыйльми дәрәҗә= |рәсем=}} '''Айрат Габделхак улы Җиһаншин''' (26.01.1984; [[Апас]], [[Апас районы]], [[ТАССР]]) == Биография == Айрат Габделхак улы Җиһаншин [[1984 ел]]ның 26 гыйнварында [[Татарстан АССР]]ның [[Апас районы]]  [[Апас]] авылында туган. == Чыганаклар == * {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Апас районында туганнар]] hp9wmb5yw0u56ljg57uvlz0jldf4my7 3528410 3528407 2022-08-09T19:26:15Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Айрат Габделхак улы Җиһаншин | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =26.01.1984 | туу җире = Апас авылы, Апас районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Айрат Габделхак улы Җиһаншин''' (26.01.1984; [[Апас]], [[Апас районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Апас районы]] башлыгы. == Биография == Айрат Габделхак улы Җиһаншин [[1984 ел]]ның 26 гыйнварында [[Татарстан АССР]]ның [[Апас районы]]  [[Апас]] авылында туган. 2001 елда авылында урта мәктәпне, 2006 елда [[Казан дәүләт энергетика университеты]]н, 2015 елда [[РФ Президенты каршындагы Россия дәүләт хезмәте академиясе]]н магистр-менеджмент белгечлеге буенча тәмамлаган. 2004 елдан «[[Татэнерго]]» ААҖ-нең [[Буа электр челтәрләре]]нең 1 разрядлы бүлгечләрен эксплуатацияләү буенча электромонтер. 2006-2009 елларда «[[Сетевая компания]]» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләре бүлү челтәрләре хезмәте инженеры. 2009 елдан 2013 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләренең Шәһәр яны РЭСы баш инженеры. 2013 елдан 2015 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләренең Апас районы РЭСы башлыгы. 2015 елдан 2016 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ-нең Буа электр челтәрләре буенча баш инженер урынбасары. 2016 елдан 2021 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләре директоры. 2021 елның октябреннән ТР Апас районы башлыгы. == Чыганаклар == * [https://tatcenter.ru/person/ziganshin-ajrat-gabdulhakovich/ Айрат Зиганшин. Глава Апастовского района.] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Апас районында туганнар]] kafeucyhlwpeufr53k1ywiefb82sxyk 3528411 3528410 2022-08-09T19:29:49Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Айрат Габделхак улы Җиһаншин | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =26.01.1984 | туу җире = Апас авылы, Апас районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Айрат Габделхак улы Җиһаншин''' (26.01.1984; [[Апас]], [[Апас районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Апас районы]] башлыгы. == Биография == Айрат Габделхак улы Җиһаншин [[1984 ел]]ның 26 гыйнварында [[Татарстан АССР]]ның [[Апас районы]] [[Апас]] авылында туган.<ref>[https://tatcenter.ru/person/ziganshin-ajrat-gabdulhakovich/ Айрат Зиганшин. Глава Апастовского района.]</ref> 2001 елда авылында урта мәктәпне, 2006 елда [[Казан дәүләт энергетика университеты]]н, 2015 елда [[РФ Президенты каршындагы Россия дәүләт хезмәте академиясе]]н магистр-менеджмент белгечлеге буенча тәмамлаган.<ref name="ТП" /> 2004 елдан «[[Татэнерго]]» ААҖ-нең [[Буа электр челтәрләре]]нең 1 разрядлы бүлгечләрен эксплуатацияләү буенча электромонтер. 2006-2009 елларда «[[Сетевая компания]]» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләре бүлү челтәрләре хезмәте инженеры. 2009 елдан 2013 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләренең Шәһәр яны РЭСы баш инженеры. 2013 елдан 2015 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләренең Апас районы РЭСы башлыгы. 2015 елдан 2016 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ-нең Буа электр челтәрләре буенча баш инженер урынбасары. 2016 елдан 2021 елга кадәр «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган Буа электр челтәрләре директоры.<ref name="ТП" /> 2021 елның октябреннән ТР Апас районы башлыгы.<ref name="ТП" /> == Гаиләсе == Өйләнгән, 3 баласы бар.<ref name="ТП">[https://tatarstan.ru/persons.htm?action=person&id=52469 Справочник персоналий. Зиганшин Айрат Габдулхакович]</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Апас районында туганнар]] 31xj3noydp3hai78vmmnslhw0uwo1zk Калып:Potd/2022-08-10 10 588286 3528417 2022-08-09T20:48:18Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Мартини тонкодзьобі (Larus genei).jpg» wikitext text/x-wiki Мартини тонкодзьобі (Larus genei).jpg qy3cch2uhke0q2qpnwgt17sf9h1e201 Калып:Motd/2022-08-10 10 588287 3528418 2022-08-09T20:51:04Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Les Effarés, by Arthur Rimbaud ezwa 128kb.mp3» wikitext text/x-wiki Les Effarés, by Arthur Rimbaud ezwa 128kb.mp3 jjo5big5lj4fvcycgx0vr1h1fk5juqd Ленар Зарипов 0 588288 3528436 2022-08-10T08:21:44Z Ilnur efende 6874 Яңа бит: «{{Шәхес | исем = Ленар Рәфәкъ улы Зарипов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.05.1966 | туу җире = Күҗәкә авылы, Актаныш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | ән...» wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Ленар Рәфәкъ улы Зарипов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.05.1966 | туу җире = Күҗәкә авылы, Актаныш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Ленар Рәфәкъ улы Зарипов''' (01.05.1967; [[Күҗәкә]], [[Актаныш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Актаныш районы]] башлыгы, хезмәт ветераны (2015 ел).<ref name="ТЦ">[https://tatcenter.ru/person/zaripov-lenar-rafakovich/ Зарипов Ленар Рафакович. Руководитель исполкома Актанышского района РТ.]</ref> == Биография == Ленар Рәфәкъ улы Зарипов ТАССРның Актаныш районы Күҗәкә авылында туган. 2009 елда [[Казан дәүләт энергетика университеты]]н «Электр энергетикасы системалары һәм челтәрләре» белгечлеге буенча, 2012 елда [[Казан (Идел буе) федераль университеты]]н, «Эшлекле идарә итү остасы» белгечлеге буенча тәмамлаган.<ref name="ТЦ" /> 2014-2019 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Чаллы электр челтәрләре» директоры. 2015 елдан 2020 елга кадәр [[Яр Чаллы]] шәһәре өченче чакырылыш Шәһәр Советы депутаты. 2019-2022 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Төзелә торган объектлар дирекциясе» директоры. 2020 елдан Яр Чаллы шәһәре дүртенче чакырылыш шәһәр Советы депутаты. 2022 елдан Татарстан Республикасының Актаныш районы башкарма комитеты җитәкчесе.<ref name="ТЦ" /> 2022 елның июленнән Актаныш районы башлыгы. == Бүләк һәм премияләре == * II дәрәҗә «чик буе гаскәрләре отличнигы» (1986 ел), «I дәрәҗә чик буе гаскәрләре отличнигы» (1987 ел) күкрәк билгеләре,<ref name="ТЦ" /> * «СССР Кораллы Көчләренә 70 ел» (1988 ел), «Әфганстанда сугышчан хәрәкәтләр тәмамлануга 25 ел тулу истәлегенә» (2013 ел) юбилей медальләре,<ref name="ТЦ" /> * «Әфган халкының рәхмәтле әфганчы сугышчы-интернационалистына» медале (1989 ел),<ref name="ТЦ" /> * Чаллы шәһәре администрациясе башлыгының Мактау грамотасы (1999 ел),<ref name="ТЦ" /> * «Татэнерго» ААҖ Рәхмәт хаты (2004 ел), * «Татэнерго» ААҖ Мактау грамотасы (2008 ел)<ref name="ТЦ" /> == Гаиләсе == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Актаныш районында туганнар]] ggm16gv48625s6gec8n4dn2wgi5c9gu 3528437 3528436 2022-08-10T08:24:14Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Ленар Рәфәкъ улы Зарипов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.05.1966 | туу җире = Күҗәкә авылы, Актаныш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Ленар Рәфәкъ улы Зарипов''' (01.05.1967; [[Күҗәкә]], [[Актаныш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Актаныш районы]] башлыгы, хезмәт ветераны (2015 ел).<ref name="ТЦ">[https://tatcenter.ru/person/zaripov-lenar-rafakovich/ Зарипов Ленар Рафакович. Руководитель исполкома Актанышского района РТ.]</ref> == Биография == Ленар Рәфәкъ улы Зарипов ТАССРның Актаныш районы Күҗәкә авылында туган. 2009 елда [[Казан дәүләт энергетика университеты]]н «Электр энергетикасы системалары һәм челтәрләре» белгечлеге буенча, 2012 елда [[Казан (Идел буе) федераль университеты]]н, «Эшлекле идарә итү остасы» белгечлеге буенча тәмамлаган.<ref name="ТЦ" /><ref>[https://m.business-gazeta.ru/amp/554414 Ленар Зарипов назначен и.о. главы Актанышского района.]</ref> 2014-2019 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Чаллы электр челтәрләре» директоры. 2015 елдан 2020 елга кадәр [[Яр Чаллы]] шәһәре өченче чакырылыш Шәһәр Советы депутаты. 2019-2022 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Төзелә торган объектлар дирекциясе» директоры. 2020 елдан Яр Чаллы шәһәре дүртенче чакырылыш шәһәр Советы депутаты. 2022 елдан Татарстан Республикасының Актаныш районы башкарма комитеты җитәкчесе.<ref name="ТЦ" /> 2022 елның июленнән Актаныш районы башлыгы.<ref>[https://inkazan.ru/news/politics/16-07-2022/glavoy-ispolkoma-aktanyshskogo-rayona-stal-lenar-zaripov Главой исполкома Актанышского района стал Ленар Зарипов.]</ref> == Бүләк һәм премияләре == * II дәрәҗә «чик буе гаскәрләре отличнигы» (1986 ел), «I дәрәҗә чик буе гаскәрләре отличнигы» (1987 ел) күкрәк билгеләре,<ref name="ТЦ" /> * «СССР Кораллы Көчләренә 70 ел» (1988 ел), «Әфганстанда сугышчан хәрәкәтләр тәмамлануга 25 ел тулу истәлегенә» (2013 ел) юбилей медальләре,<ref name="ТЦ" /> * «Әфган халкының рәхмәтле әфганчы сугышчы-интернационалистына» медале (1989 ел),<ref name="ТЦ" /> * Чаллы шәһәре администрациясе башлыгының Мактау грамотасы (1999 ел),<ref name="ТЦ" /> * «Татэнерго» ААҖ Рәхмәт хаты (2004 ел), * «Татэнерго» ААҖ Мактау грамотасы (2008 ел)<ref name="ТЦ" /> == Гаиләсе == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Актаныш районында туганнар]] 9uc9l2rmfi33ogrhywsiaswufln2kb1 3528438 3528437 2022-08-10T08:26:16Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Ленар Рәфәкъ улы Зарипов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.05.1966 | туу җире = Күҗәкә авылы, Актаныш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Ленар Рәфәкъ улы Зарипов''' (01.05.1967; [[Күҗәкә]], [[Актаныш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Актаныш районы]] башлыгы, хезмәт ветераны (2015 ел).<ref name="ТЦ">[https://tatcenter.ru/person/zaripov-lenar-rafakovich/ Зарипов Ленар Рафакович. Руководитель исполкома Актанышского района РТ.]</ref> == Биография == Ленар Рәфәкъ улы Зарипов ТАССРның Актаныш районы Күҗәкә авылында туган. 2009 елда [[Казан дәүләт энергетика университеты]]н «Электр энергетикасы системалары һәм челтәрләре» белгечлеге буенча, 2012 елда [[Казан (Идел буе) федераль университеты]]н, «Эшлекле идарә итү остасы» белгечлеге буенча тәмамлаган.<ref name="ТЦ" /><ref>[https://m.business-gazeta.ru/amp/554414 Ленар Зарипов назначен и.о. главы Актанышского района.]</ref> 2014-2019 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Чаллы электр челтәрләре» директоры. 2015 елдан 2020 елга кадәр [[Яр Чаллы]] шәһәре өченче чакырылыш Шәһәр Советы депутаты. 2019-2022 елларда «Сетевая компания» ААҖ филиалы булган «Төзелә торган объектлар дирекциясе» директоры. 2020 елдан Яр Чаллы шәһәре дүртенче чакырылыш шәһәр Советы депутаты. 2022 елдан Татарстан Республикасының Актаныш районы башкарма комитеты җитәкчесе.<ref name="ТЦ" /> 2022 елның июленнән Актаныш районы башлыгы.<ref>[https://inkazan.ru/news/politics/16-07-2022/glavoy-ispolkoma-aktanyshskogo-rayona-stal-lenar-zaripov Главой исполкома Актанышского района стал Ленар Зарипов.]</ref> == Бүләк һәм премияләре == * II дәрәҗә «чик буе гаскәрләре отличнигы» (1986 ел), «I дәрәҗә чик буе гаскәрләре отличнигы» (1987 ел) күкрәк билгеләре,<ref name="ТЦ" /> * «СССР Кораллы Көчләренә 70 ел» (1988 ел), «Әфганстанда сугышчан хәрәкәтләр тәмамлануга 25 ел тулу истәлегенә» (2013 ел) юбилей медальләре,<ref name="ТЦ" /> * «Әфган халкының рәхмәтле әфганчы сугышчы-интернационалистына» медале (1989 ел),<ref name="ТЦ" /> * Чаллы шәһәре администрациясе башлыгының Мактау грамотасы (1999 ел),<ref name="ТЦ" /> * «Татэнерго» ААҖ Рәхмәт хаты (2004 ел), * «Татэнерго» ААҖ Мактау грамотасы (2008 ел)<ref name="ТЦ" /> == Гаиләсе == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Актаныш районында туганнар]] hr7dlfelk3l0w04s4f87d89zkc2gjbq Сергей Демидов 0 588289 3528439 2022-08-10T08:36:55Z Ilnur efende 6874 Яңа бит: «{{Шәхес | исем = Сергей Анатольевич Демидов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.01.1978 | туу җире = Рус Никольскоесы авылы, Лаеш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = | үлем датасы = | үлем җире = | әти =...» wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сергей Анатольевич Демидов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.01.1978 | туу җире = Рус Никольскоесы авылы, Лаеш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Сергей Анатолий улы Демидов''' (01.01.1978; [[Рус Никольскоесы]], [[Лаеш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Лаеш районы]] башлыгы. == Биография == Сергей Анатолий улы Демидов 1978 елның 1 гыйнварында Татарстан АССРның Лаеш районының Рус Никольское авылында туган. В.И.Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетын "юриспруденция" белгечлеге буенча (1999 ел), Икътисад, идарә һәм хокук институтын "маркетинг" белгечлеге буенча (2007 ел) тәмамлый. 02.07.1997 - 31.05.1999 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 02.08.1999 - 15.10.1999 Бөгелмә шәһәр прокуроры ярдәмчесе, Татарстан Республикасы Прокуратурасы, Бөгелмә шәһәре. 25.10.1999 - 14.04.2000 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 18.04.2000 - 08.08.2000 икътисадый куркынычсызлык бүлеге белгече, "Татагропромбанк" ҖЧҖ, Казан шәһәре 09.08.2000 - 03.10.2000 юрист-консультант, "Идел" Яшьләр туристлык лагере, ТР, Лаеш районының [[Боровое Матюшино]] авылы. 04.10.2000 - 09.01.2002 юридик дисциплиналар укытучысы, Лаеш авыл хуҗалыгы техникумы, Татарстан Республикасы, Лаеш. 10.01.2002 - 24.05.2005 ТР Лаеш районындагы җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре бүлеге башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, ТР, Лаеш, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 25.05.2005 - 12.04.2009 күчемсез милек идарәсе башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 13.04.2009 - 18.07.2012 министр урынбасары, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 19.07.2012 - 21.02.2018 Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрының беренче урынбасары, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 22.02.2018 - 20.03.2018 Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары. 21.03.2018 е. - 14.09.2018 е. кадәр - Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2018 елның 15 сентябреннән Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башлыгы. == Бүләк һәм премияләре == * Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгының Мактау грамотасы (2005) * "Казанның 1000 еллыгы истәлегенә" медале белән бүләкләнгән (2006) * Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының Рәхмәт хаты (2006) * Татарстан Республикасы Президентының Рәхмәт хаты (2011) * "2010 елгы Бөтенроссия халык санын алуны үткәрүдәге казанышлары өчен" медале (2012) * Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгының Рәхмәт хаты (2013) * "Татарстан Республикасының атказанган юристы" мактаулы исеме (2013) * «Казан шәһәрендәге 2013 елгы XXVII Бөтендөнья җәйге универсиадасы» истәлекле медале (2014) * «Сочи шәһәрендә 2014 елда XXII Кышкы Олимпия уеннары һәм XI Кышкы Паралимпия уеннары» истәлекле медале (2016) * «Казан шәһәрендә 2015 елгы XVI су спорт төрләре буенча дөнья чемпионаты» истәлекле медале (2016) * "Фидакарь хезмәт өчен" медале (2018). == Гаиләсе == Өйләнгән, ике баласы бар. == Чыганаклар == * [https://alekseevskiy.tatarstan.ru/tat/alekseevskiy/administer/rukov.htm Сергей Анатольевич Демидов. Алексеевск муниципаль районы башлыгы.] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Лаеш районында туганнар]] mw78gz8wd9g3n8j1tqnlvlonehnckqu 3528442 3528439 2022-08-10T08:39:54Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сергей Анатольевич Демидов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.01.1978 | туу җире = Рус Никольскоесы авылы, Лаеш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Сергей Анатолий улы Демидов''' (01.01.1978; [[Рус Никольскоесы]], [[Лаеш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Алексеевское районы]] башлыгы. == Биография == Сергей Анатолий улы Демидов 1978 елның 1 гыйнварында Татарстан АССРның Лаеш районының Рус Никольское авылында туган. В.И.Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетын "юриспруденция" белгечлеге буенча (1999 ел), Икътисад, идарә һәм хокук институтын "маркетинг" белгечлеге буенча (2007 ел) тәмамлый. 02.07.1997 - 31.05.1999 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 02.08.1999 - 15.10.1999 Бөгелмә шәһәр прокуроры ярдәмчесе, Татарстан Республикасы Прокуратурасы, Бөгелмә шәһәре. 25.10.1999 - 14.04.2000 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 18.04.2000 - 08.08.2000 икътисадый куркынычсызлык бүлеге белгече, "Татагропромбанк" ҖЧҖ, Казан шәһәре 09.08.2000 - 03.10.2000 юрист-консультант, "Идел" Яшьләр туристлык лагере, ТР, Лаеш районының [[Боровое Матюшино]] авылы. 04.10.2000 - 09.01.2002 юридик дисциплиналар укытучысы, Лаеш авыл хуҗалыгы техникумы, Татарстан Республикасы, Лаеш. 10.01.2002 - 24.05.2005 ТР Лаеш районындагы җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре бүлеге башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, ТР, Лаеш, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 25.05.2005 - 12.04.2009 күчемсез милек идарәсе башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 13.04.2009 - 18.07.2012 министр урынбасары, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 19.07.2012 - 21.02.2018 Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрының беренче урынбасары, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 22.02.2018 - 20.03.2018 Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары. 21.03.2018 е. - 14.09.2018 е. кадәр - Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2018 елның 15 сентябреннән Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башлыгы. == Бүләк һәм премияләре == * Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгының Мактау грамотасы (2005) * "Казанның 1000 еллыгы истәлегенә" медале белән бүләкләнгән (2006) * Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының Рәхмәт хаты (2006) * Татарстан Республикасы Президентының Рәхмәт хаты (2011) * "2010 елгы Бөтенроссия халык санын алуны үткәрүдәге казанышлары өчен" медале (2012) * Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгының Рәхмәт хаты (2013) * "Татарстан Республикасының атказанган юристы" мактаулы исеме (2013) * «Казан шәһәрендәге 2013 елгы XXVII Бөтендөнья җәйге универсиадасы» истәлекле медале (2014) * «Сочи шәһәрендә 2014 елда XXII Кышкы Олимпия уеннары һәм XI Кышкы Паралимпия уеннары» истәлекле медале (2016) * «Казан шәһәрендә 2015 елгы XVI су спорт төрләре буенча дөнья чемпионаты» истәлекле медале (2016) * "Фидакарь хезмәт өчен" медале (2018). == Гаиләсе == Өйләнгән, ике баласы бар. == Чыганаклар == * [https://alekseevskiy.tatarstan.ru/tat/alekseevskiy/administer/rukov.htm Сергей Анатольевич Демидов. Алексеевск муниципаль районы башлыгы.] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Лаеш районында туганнар]] dg4obetf834pxddndicro14jitfhm2f 3528444 3528442 2022-08-10T08:40:52Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сергей Анатольевич Демидов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = муниципаль эшлекле | туу датасы =01.01.1978 | туу җире = Рус Никольскоесы авылы, Лаеш районы, ТАССР | гражданлык = РФ | милләт = | үлем датасы = | үлем җире = | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Сергей Анатолий улы Демидов''' (01.01.1978; [[Рус Никольскоесы]], [[Лаеш районы]], [[ТАССР]]) — [[Татарстан]]ның [[Алексеевск районы]] башлыгы. == Биография == Сергей Анатолий улы Демидов 1978 елның 1 гыйнварында Татарстан АССРның Лаеш районының Рус Никольское авылында туган. В.И.Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетын "юриспруденция" белгечлеге буенча (1999 ел), Икътисад, идарә һәм хокук институтын "маркетинг" белгечлеге буенча (2007 ел) тәмамлый. 02.07.1997 - 31.05.1999 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 02.08.1999 - 15.10.1999 Бөгелмә шәһәр прокуроры ярдәмчесе, Татарстан Республикасы Прокуратурасы, Бөгелмә шәһәре. 25.10.1999 - 14.04.2000 юрист-консультант, Лаеш крахмал заводы, Лаеш шәһәре. 18.04.2000 - 08.08.2000 икътисадый куркынычсызлык бүлеге белгече, "Татагропромбанк" ҖЧҖ, Казан шәһәре 09.08.2000 - 03.10.2000 юрист-консультант, "Идел" Яшьләр туристлык лагере, ТР, Лаеш районының [[Боровое Матюшино]] авылы. 04.10.2000 - 09.01.2002 юридик дисциплиналар укытучысы, Лаеш авыл хуҗалыгы техникумы, Татарстан Республикасы, Лаеш. 10.01.2002 - 24.05.2005 ТР Лаеш районындагы җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре бүлеге башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, ТР, Лаеш, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 25.05.2005 - 12.04.2009 күчемсез милек идарәсе башлыгы, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 13.04.2009 - 18.07.2012 министр урынбасары, Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгы, Казан ш., ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 19.07.2012 - 21.02.2018 Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрының беренче урынбасары, ТР, Казан ш., Вишневский ур., 26 й. 22.02.2018 - 20.03.2018 Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары. 21.03.2018 е. - 14.09.2018 е. кадәр - Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башкарма комитеты җитәкчесе. 2018 елның 15 сентябреннән Татарстан Республикасы Алексеевск муниципаль районы башлыгы. == Бүләк һәм премияләре == * Татарстан Республикасы Җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министрлыгының Мактау грамотасы (2005) * "Казанның 1000 еллыгы истәлегенә" медале белән бүләкләнгән (2006) * Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының Рәхмәт хаты (2006) * Татарстан Республикасы Президентының Рәхмәт хаты (2011) * "2010 елгы Бөтенроссия халык санын алуны үткәрүдәге казанышлары өчен" медале (2012) * Татарстан Республикасы Төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгының Рәхмәт хаты (2013) * "Татарстан Республикасының атказанган юристы" мактаулы исеме (2013) * «Казан шәһәрендәге 2013 елгы XXVII Бөтендөнья җәйге универсиадасы» истәлекле медале (2014) * «Сочи шәһәрендә 2014 елда XXII Кышкы Олимпия уеннары һәм XI Кышкы Паралимпия уеннары» истәлекле медале (2016) * «Казан шәһәрендә 2015 елгы XVI су спорт төрләре буенча дөнья чемпионаты» истәлекле медале (2016) * "Фидакарь хезмәт өчен" медале (2018). == Гаиләсе == Өйләнгән, ике баласы бар. == Чыганаклар == * [https://alekseevskiy.tatarstan.ru/tat/alekseevskiy/administer/rukov.htm Сергей Анатольевич Демидов. Алексеевск муниципаль районы башлыгы.] {{Татарстан муниципалитетлары җитәкчеләре}} [[Төркем:Лаеш районында туганнар]] tjcgcvd3r7fnm6tfsbrrj9pwnid868o Рус Никольскоесы 0 588290 3528440 2022-08-10T08:38:26Z Ilnur efende 6874 [[Карай (Татарстан)]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #юнәлтү [[Карай (Татарстан)]] 4iplj8ud82c0imunb5f2bhhoqwwv78p