Социология

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="tt">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>ttwiki</dbname>
    <base>https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Махсус</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Бәхәс</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Кулланучы</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Кулланучы бәхәсе</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википедия</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википедия бәхәсе</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Файл</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Файл бәхәсе</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">МедиаВики</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">МедиаВики бәхәсе</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Калып</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Калып бәхәсе</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Ярдәм</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Ярдәм бәхәсе</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Төркем</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Төркем бәхәсе</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Портал</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Портал бәхәсе</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Обсуждение гаджета</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Определение гаджета</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Обсуждение определения гаджета</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Социология</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11645</id>
    <revision>
      <id>3528943</id>
      <parentid>3258132</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:20:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */ {{Тышкы сылтамалар}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25284" xml:space="preserve">{{УК}}'''Социоло́гия''' ({{lang-la|socius}} — иҗтимагый; {{lang-grc|λόγος}} — [[логос|фән]]) — [[җәмгыять]], аның [[система]]лары, [[социаль институт]]лары турында [[фән]].

== Социологик белемнең билгеләре ==
Социологияне фән дип атарга нигез бармы, әллә ул [[кешелек]] эшчәнлегенең башка берәр өлкәсенә карыймы? Бу сорауны ике төрле чишеп була. Беренче караш: фән – ул [[эксперимент]] юлы белән раслана алган белем өлкәсе. Шул чакта «чын» фәннәр рәтенә фәкать [[табигыять]] белән [[механика]] керә. Иҗтимагый фәннәрдә эксперимент ысулын куллану чикләнгән, димәк алар фән була алмый, дигән нәтиҗә ясыйбыз. Әмма, шундый караштан чыгып, социологияне [[сәнгать]] яки [[хобби]] итеп бәяликме? Икенче караш буенча – фәннең үзенә генә хас, башка фәннәрдән аерылып торган белем кыры ([[предмет]]ы) бар һәм ул аны үзенә генә хас ысуллар белән өйрәнә. Социологиянең башка фәннәр өйрәнмәгән белем өлкәсе һәм аңа гына хас [[эзләнү]] әсбаплары бармы? Шул сорауга җавап эзләп карыйк.

Фәннең статусын билгеләү өчен берничә [[критерий]] кулланалар. Аларның беренчесе – онтологик критерий. [[Онтология]] – ул [[яшәеш]] һәм аның нигез принципларын өйрәнгән [[гыйлем]] өлкәсе. Онтологик сорауны чишү фән [[объект]]ын тәгаенләүне күздә тота. Һәрбер фән артында ул өйрәнгән гыйлем даирәсе ягъни фән объекты тора. Физик җисемнәр, тере [[организм]]нар һәм кеше үзе фәннең объекты була ала. Фән өйрәнгән объект безгә кадәр барлыкка килгән, без аның турындагы белемне туплыйбыз гына. Мәсәлән, [[этнография]] дигәндә, без борынгы тарихи-иҗтимагый бергәлекне – [[этнос]]ны күз алдына китерәбез. [[Психология]] искә төшкәндә, үзебезнең һәм якыннарыбызның [[психика]]сын һәм [[җан]] саулыгын искә алабыз.

== Социологиянең онтологик соравы ==
Социология исә җәмгыять күренешләрен, шул җөмләдән – кешеләрнең күмәкләшеп яшәвен, аларның берләшмәләрен, ассоциацияләрен һәм мөнәсәбәтләренең күптөрле формаларын өйрәнә. Җәмгыять табигый, илаһи, башка асылларга тәңгәл түгел. Иҗтимагый тәртипләр ниндидер югары зат тарафыннан да урнаштырылмаган, аларны кешеләр үзләре кабул итә һәм саклый. Социологиянең тарихы кешеләр җәмгыяте, таифәләр, аларның аралашуы – барчасы да үзенчәлекле чынбарлык булып танылу [[момент]]ыннан башлана. Җәмгыять идеясе тиз генә лаеклы урынын тапмаган, чөнки җәмгыять һәм аның институтлары башка чынбарлык – [[дәүләт]], [[дин]], [[аксөяк]] [[хакимлек|хакимлеге]] һ.б.лар күләгәсендә торган. Социологиянең онтологик соравы [[Франса|Франция]] [[фәлсәфәче]]ләре тарафыннан XVIII [[гасыр]]да ук чишелә.

Җәмгыять тормышына караган күренешләрне башка гуманитар һәм иҗтимагый фәннәр дә өйрәнә. Гуманитар фәннәр беренче [[чират]]та кешене түгел ([[атама]]сына карасаң, шулай тоела), [[кешелек]] [[мәдәният]]ен өйрәнә. Алар арасына тарих, [[фәлсәфә]], [[культурология]] фәннәре, [[әдәбият]], [[сәнгать]] [[белем]]нәре керә. Гуманитар фәннәр төгәл булмаган [[бәяләмә]]ләр; [[сыйфат]]и, димәк [[бәхәс]]ле [[күрсәткеч]]ләр белән [[эш]] йөртә. Кешелек җәмгыятен өйрәнүче психология, [[политология]], [[антропология]], [[этнография]] иҗтимагый фәннәр [[исәп|исәбендә]] йөри. Алар [[формализация]] үткән [[модель]]ләр белән эш итә, [[математика]]ның [[тел]] [[аппарат]]ын куллана, [[мәгълүмат]]ны [[программа]]лау [[юл]]ы белән эшкәртә.

== Социологиянең эпистемологик мәсьәләсе ==
Димәк, социологияне җәмгыять турындагы фән дип кенә бәяләп котылып булмый (чөнки андыйлар болай да шактый санда). Социология өйрәнгән гыйлем өлкәсе барлыгын [[тану]] өстенә, аның фәнни [[мөстәкыйльлек|мөстәкыйльлеген]] [[исбат]]ларга кирәк. [[Эпистемология|Эпистемологик]] [[критерий]] төп [[әһәмият]]кә ия була ул [[чак]]та (эпистемология – философия [[бүлек|бүлеге]], танып [[белү]]нең [[мөмкинлек|мөмкинлеген]] һәм [[канунчылык|канунчылыгын]], [[чынлык|чынлыгын]] һәм [[дөреслек|дөреслеген]], [[баскыч]]ларын һәм формаларын өйрәнә). Тирә-юньне танып белүнең [[шарт|алшартлары]]: махсус тел, танып-белү әсбаплары ([[тоемлау]], [[күзәтү]], [[интеллект]], [[ышану]] һ.б.), [[хакыйкать]] турындагы [[күзаллау]], [[бәяләү]] [[система]]сы ([[яхшы]]ны – [[яман]]нан, кирәклене – кирәксездән аера белү өчен). 
Җәмгыять күренешләрен танып белүнең [[принцип]]иаль мөмкинлеге [[мәсьәлә]]сенә уңай җавап табу тик XIX гасыр уртасында мөмкин була. Социология [[төгәл]] фәннәрнең танып-белү принципларын, махсус телен, танып белү [[эталон]]ын (кара икенче [[лекция]]не) үзләштергәч кенә фәннәр арасында [[ватандашлык]] [[хокук]]ын алган. 
Ләкин шундый караш алга таба төрле сәяси, фәнни [[шаукым]]нар белән уртак тел таба алмый. Аңа механистик, натуралистик, редукционистик (кат-лаулыны гади белән аңлату), сциентистик һ.б. ш.и. [[ярлык]]лар тагыла. 
Социология предметына кагылышлы төп сораулар: 
•	Иҗтимагый яшәеш кемгә хас: [[шәхес]]кәме яисә җәмгыяви [[бөтенлек]]ләргәме (җәмгыять, [[оешма]], таифә)? [[Марксизм]] [[күмәк]] [[гамәл]]нең субъекты турында шундый җавап бирә: җәмгыять тарихын иҗтимагый-тарихи сыйныфлар ясый. Кешеләр күмәк гамәлләргә әзер булыр өчен үзләренең аерым иҗтимагый таифә итеп тоярга тиеш, ягъни үзләренең «чын» мәнфәгатьләрен танырга тиеш. Икенче караш актив азчылыкның ролен куәтли. Бу караш буенча [[гавам]] күмәк гамәлгә [[сәләт]]ле түгел, аны [[оештыру]] өчен [[юлбашчы]]лар һәм [[элита]]лар кирәк. 
•	Җәмгыять ни рәвешле тотрыклы [[берлек]] булып яши ала? 
•	Җәмгыять белән шәхес ничек бәйләнгән? Без бу һәм башка мәсьәләләрне алга таба тикшерербез. 
Социологиядә эпистемологик сорауның [[бүген]]гечә чишелеп бетә алмавы социологиянең предметы турындагы [[бәхәс]]тә чагыла. Предмет – ул объектны өйрәнгәндә фәннең [[эзләнү]] [[алым]]нарын, ысулларын объектка [[проекцияләү]]. Бәхәснең үзәгендә социологиянең төп эпистемологик мәсьәлә һәм [[альтернатива]]лары ята: [[реализм]]-[[номинализм]]; [[утопия]]-[[идеология]]; микро-макротеория; [[тәртип]]-[[низаг]]. Бәхәс 150 ел элек башланып, әле дә тынганы юк. Мәсәлән: 
«Социология – [[тереклек]] турында гомуми [[тәгълимат]] [ягъни [[биология]]] кебек җәмгыятьнең гомуми тәгълиматы булырга тиеш» . Социологияне шул рәвешле барлык иҗтимагый фәннәрдән бер [[баш]] өстен кую аның предметын объекты белән [[бутау]]га китерә. 
Икенче караш: предмет – ул объектны [[сурәт]]ләгәндә кулланылган [[төшенчә]]ләр [[җыелма]]сы.  Болай [[исәп]]ләгәндә, социология предметын җәмгыять, иҗтимагый [[структура]], институт, таифә, [[статус]]-[[роль]] һ.б. шуның ише төшенчәләр тәшкил итә. Моның белән дә килешеп булмый, чөнки алайса фән – киң билгеле [[әйбер]]ләрне махсус [[термин]]нар белән катлауландырып «фәнниләштерү»гә әйләнеп кала. 
Социология, «киң [[мәгънә]]дә караганда, бөтен нәрсәне иңли торган... җәмгыяви [[элемент]]лар һәм беренчел принциплар турындагы фән буларак билгеләнергә тиеш».  М. Вебер мәктәбе социологлары җәмгыятьнең элементар [[кисәкчә]]се итеп «иҗтимагый мөнәсәбәтләр»не санаганнар . Ләкин иҗтимагый мөнәсәбәтләр бары иҗтимагый таифәләр, сыйныфлар, [[милләт]]ләр арасындагы [[элемтә]]ләрдән гыйбарәт. Аерым кеше иҗтимагый мөнәсәбәтләргә таифәнең бер [[әгъза]]сы буларак керә, шуңа күрә аның иҗтимагый структурадан азат җәмгыяви [[гамәл]]ләре турында [[сүз]] йөртергә ярамый. 
«Социологияне институтлар, аларның [[генезис]]ы һәм яшәеше турында фән буларак билгеләргә була» . Ләкин җәмгыяви институтларны, шулай ук оешмаларны, таифәләрне өйрәнү – болар социологиянең аерым бүлекләре. 
Р. Парк белән Э. Берджесс [[билгеләмә]]се буенча, социологияне күмәк үз [[тотыш]]ны [[өйрәнү]]че фән итеп танырга кирәк. Әмма ул [[чак]]та социологиянең психологиядән аермасы нәрсәдә булуы ачык түгел. 
«Социологияне бик гадел һәм [[тәфсил]]ле итеп [[мәдәният]] турындагы фән, тагын да төгәлрәк һәм киң мәгънәдә әйткәндә – мәдәниятнең [[фактор]]лары турындагы фән, дип билгелиләр» . – Шундый караш социологияне мәдәният турындагы фәннәр һәм [[этика]] белән тәңгәлләштерә. Мәдәният [[норма]]лар, [[гореф-гадәт]], [[канун]]нар, [[яшәү рәвеше]] кебек кеше [[тормыш]]ын көйләгән [[кагыйдә]]ләрдән тора. Әмма, шул [[очрак]]та, ул кагыйдәләрне кем, ни өчен гамәлгә куйган дигән сорауга фән берничек тә җавап таба алмас. Бу [[максат]]ка ирешер өчен җәмгыять тәртипләрен төптән өйрәнергә кирәк. 
Алда әйтелгәннәрне тыңлап, үлчәп, без шундый караш белән килешергә булдык: Социология – җәмгыятьнең иҗтимагый структурасын, аның системаларын һәм оешмаларын, алардагы [[бәйләнеш]]ләрне өйрәнүче фән (Г. Осипов). 
Система – ул тулыканлы, үз кануннары буенча [[идарә]] ителгән [[бердәмлек]]. Система элементлардан тора һәм аларның үзара элемтәләреннән гыйбарәт булган структурага ([[корылыш]]ка) ия. Иҗтимагый система якынча җәмгыять төшенчәсенә туры килә. Аның [[бәйсезлек|бәйсезлеген]] төрле даирәләр тәэмин итә: [[икътисад]], [[сәясәт]], мәдәният һ.б. Иҗтимагый системаның элементлары – шәхес, [[шәхесара мөнәсәбәт]]ләр, [[җәмгыяви оешма]], [[иҗтимагый таифә]] һәм [[җәмгыяви институт]] (1 табл. кара) – бер-берсенә буйсыну тәртибендә корыла:

Җәмгыятьнең элементар кисәкчәсе – шәхес. Шәхес бер үк вакытта төрле иҗтимагый таифәләргә керә (бер үк кеше [[турист]], фатир хуҗасы, электр энергиясен урлаучы, [[бөекдержавачы]] була ала). Аерым шәхесләр һәм алар җыелып тәшкил иткән таифәләр иҗтимагый структураны [[хасил итү|хасил итә]]. Эчтәлеге буенча иҗтимагый структура – ул тотрыклы элемтәләр [[челтәр]]е. Иҗтимагый структура кеше булган һәр җирдә оеша һәм икътисади, [[җитештерү]], психологик, сәяси тәртипләр белән үрелеп бара. 
Социологиянең тагын бер эпистемологик үзенчәлеге – ул җәмгыяви чынбарлыкны өйрәнә торган фән. Ул булырга тиешле [[халәт]]не өйрәнергә түгел (бу норматив караш), киресенчә, чынлыктагы [[процесс]]ларны ничек бар – шулай күрсәтергә тиеш. Социологиянең Совет [[ил]]ендәге [[тиңдәш]]ләре, ягъни рәсми [[иҗтимагый фәннәр]] – идеология белән сугарылган [[диалектик материализм]], «фәнни коммунизм» чынбарлыктан ерак торган «алга киткән [[социалистик җәмгыять]]не» өйрәнгәннәр. Яңа типтагы җәмгыять утопия булып калды, һәрхәлдә, совет җәмгыяте [[китап]]ларда сурәтләгәнчә булмады. Җәмгыятьнең чын халәте турындагы мәгълүматны бары тик социология туплый ала, чөнки ул чынбарлыктагы җәмгыятьне өйрәнергә көйләнгән.

== Социологиянең фәнни булмаган төрдәшләре ==
Җәмгыять турындагы һәммә белемне дә социологиягә [[нисбәт]]ләргә ярамый. Җәмгыятькә караш [[дин]]и, [[әхлак]]ый күзаллауларда да, халыкның [[көндәлек]] [[хикмәт]]ендә да бар. Аек [[акыл]]га таянган «халык фәннәре»н генә алыйк. Алар исәбенә системалы иҗтимагый һәм мәдәни [[тәҗрибә]]не нигез итеп алган гадәти иҗтимагый-икътисади күзаллаулар, халык [[медицина]]сы, халык [[агрокультура]]сы, [[этнопедагогика]] һ.б. керә. [[Әйтем]]нәр һәм [[мәкаль]]ләр элек тә [[халык]]ның иҗтимагый тормышны бик яхшы аңлавы турында сөйли: «[[Бай]]га [[малай]] кирәк, малайга [[ялчы]] кирәк» (моны хәзерге [[бюрократ]]ларга нисбәтләп була), «Байның – [[ызгыш]]ы, [[патша]]ның [[сугыш]]ы бетмәс» (җәмгыятьтә иҗтимагый низагның урыны турында), «Бер [[ишек]]тә ике [[теләнче]] тормас» ([[ресурс]]ларның [[чама]]лы булуы турында – икът.), «[[Йөгерек]] җитми, [[боерык]] җитә» (фәнни принципларга карап идарә итүнең [[өстенлек]]ләре турында) һ.б. Бу күзаллаулар – күп мәгълүмат салынган, озын тарихи [[хәтер]]гә нигезләнгән, тотрыклы [[мантыйк]]ка буйсынган тәҗрибә [[комплекс]]лары. Әмма халык хикмәте фәнни [[югарылык]]ка менеп җитә алмый. 
Шул ук нәрсә иҗтимагый [[стереотип]]ларга да кагыла. Фәнни фикер йөртүнең тиңдәше стереотип – ул [[тирә-юнь]]дәге күренешләр турында тәнкыйди булмаган [[фикер]] йөртү. Иҗтимагый стереотип – аерым бер [[кеше]]гә хас [[сыйфат]]ларны тулы категориягә яки [[төркем]]гә [[күчерү]]. [[Ярлык]]ларны аеруча чит халыкларга тагарга яраталар: «[[кавказ]] кешеләре – [[мәкер]]ле», «[[немец]] халкы – [[саран]]», «җирле халыклар – артта калган, [[надан]]». Объекты һәм эчтәлеге буенча төрле булсалар да, иҗтимагый стереотиплар «кычкырып» тора: «без – иң гадел, иң тырыш, иң кунакчыл, иң кыерсытылган халык; алар – надан, шакшы, астыртын, сатлыкҗан, [[ватан]] сөймәс һ.б.». Иҗтимагый стереотип [[көнкүреш]]тә булып торган низагларда, [[каршылык]]ларда психологик саклану чарасы ролен үти. Стереотип шулай ук үзгәреп торган иҗтимагый шартларга җайлашырга [[ярдәм]] итә: «[[ришвәт]] алмаучы кеше юк хәзер», «бүген берәүгә дә ышанып булмый» һ.б.ш.и. 
Кешелекнең җәмгыятькә карашы фән итеп танылсын өчен, җәмгыять махсус өйрәнү [[юнәлеш]]енең объекты булырга тиеш. Фән күзәткән [[вакыйга]] һәм күренешләр [[абстракция]], [[идеализация]], [[гомумиләштерү]], [[чагыштыру]], [[классификация]] кебек [[фикерләү]] процесслары [[нәтиҗә]]се була. Фәннең максаты – чынбарлык турында объектив белем булдыру һәм аны системага кертү. 
Социологиянең башка [[үзенчәлек]]ләре – ул, тарих фәненнән, [[антропология]]дән аермалы буларак, күбрәк хәзерге җәмгыятьнең көн кадагы мәсьәләләре белән эш итә. Антропология фәне, мәсьәлән борынгы яисә бүгенгә кадәр сакланган [[примитив җәмгыят]]ләрне өйрәнә. [[Галим]] Д.А. Ольдерогге язганча, «[[Африка]] – кешелекнең музее ул», чөнки Кара [[континент]]та башка халыклар күптән узган архаик тормыш формалары һаман да гамәлдә. Ләкин социологияне хәзерге җәмгыять күбрәк кызыксындыра. Шуңа күрә, [[Европа]] [[ил]]ләрен өйрәнгән [[белгеч]]ләрне социолог дип атасалар, Африка илләрен өйрәнүчеләрне – антрополог яки африканист дип.

== Социологиянең проблематикасы ==
Социологиянең төп [[проблематика]]сын [[гаилә]] һәм иҗтимагый таифәләр (мәс. [[зыялылар]], [[хезмәткәр|ялланып эшләүчеләр]]), җәмгыять белән идарә итү, иҗтимагый [[тәртип]], [[миграция]], [[җәмәгатьчелек]] фикере тәшкил итә. Андый күпкырлы мәсьәләләр белән [[шөгыльләнү]] аркасында социологиядә [[хезмәт]] [[бүленеш]]е хасил булган. Социологиянең иң җаваплы [[тармак]]лары – аграр, [[индустрия]], [[шәһәр]], мәдәният социологияләре; оешма, гаилә, дин социологиясе, [[этносоциология]] һ.б. Социология җәмгыять [[корылыш]]ы мәсьәләләре белән генә чикләнми. Хезмәт, шәхес һәм [[коллектив]] кебек мәсьәләләрне социологлар башка фәннәр тәҗрибәсенә таянып өйрәнә. Шуңа күрә социология белән [[күрше]] фәннәр чигендә [[ызан]]даш тармаклар барлыкка килә: [[икътисад социологиясе]], шул исәптән хезмәт, [[эшкуарлык]], идарә итү социологиясе кебек бүлекләре; тагын [[сәяси социология]], [[җәмгыяви психология]] һ.б.

== Шулай ук карагыз ==
{{Портал|Социология|Җәмгыять|Фән}}
{{wikiversity|:en:Introduction to sociology}}

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Фәннәр}}
{{Rq|wikify|image}}

[[Төркем:Социология| ]]
[[Төркем:Гуманитар фәннәр]]
[[Төркем:Иҗтимагый фәннәр]]</text>
      <sha1>ba05v5vxn6dpvxozhlb6g466su5ghfz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Валерий Шанцев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12392</id>
    <revision>
      <id>3528872</id>
      <parentid>3090315</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:21:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}  [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3412" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем =Валерий Шанцев
| рәсем =Valery Shantsev 27 May 2013 (cropped) (cropped).jpeg
| рәсем_зурлыгы =300
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы =
| тулы исем = Валерий Павлин улы Шанцев
| һөнәр = губернатор
| туу датасы = 29.06.1947
| туу җире = Сусанино, [[Кострома өлкәсе]]
| гражданлык = {{байраклаштыру|Сәвит Социалистик Җөмһүриятләр Брелеге}}→&lt;br/&gt;{{байрак|Россия}} [[РФ]]
| милләт = 
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти =
| әни =
| ир =
| хатын =
| балалар =
| бүләк һәм премияләр = [[Файл:Orden for Service II.png|80px|2 дәрәҗә Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены]]
| сайт =
| башка мәгълүмат =
}}

'''Вале́рий Павли́н улы Ша́нцев''' — [[РФ]] сәясәтчесе, дәүләт-хуҗалык эшлеклесе, [[2005 ел|2005]]-[[2017 ел]]ларда [[Түбән Новгород өлкәсе]]нең башлыгы.

==Биография==

[[1947 ел|1947]] елның [[29 июнь|29 июнендә]] [[Кострома өлкәсе]]нең Сусанино авылында туа.

7 яшенә кадәр авылда әбисе белән тәрбияләнә, соңыннан [[Мәскәү]]гә әти-әнисе янына күчә.

743нче мәктәпнең 8 сыйныфын бетереп, авиация техникумында укуын дәвам итә.

Соңыннан [[Мәскәү радиотехника, электроника һәм автоматика институты]]ның кичке бүлеген һәм [[Халык хуҗалыгы академиясе]]н тәмамлый.

[[1996 ел]]да Мәскәү шәһәре башлыгының урынбасары булып сайлана.

[[2005 ел]]ның [[8 август]]ында [[Түбән Новгород өлкәсе]]нең [[губернатор]]ы булып сайлана, [[2017 ел]]ның [[26 сентябрь|26 сентябрендә]] әлеге вазифасыннан бушатыла&lt;ref&gt;[https://news.mail.ru/politics/31129517/     Путин отправил в отставку губернатора Нижегородской области]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* [[2017 ел|2017]] 2 дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены]]

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

{{DEFAULTSORT:Шанцев, Валерий}}
[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Түбән Новгород өлкәсе]]
[[Төркем:Россия регионнарының башлыклары]]
[[Төркем:Бердәм Россия фиркасе әгъзалары]]
[[Төркем:2 дәрәҗә &quot;Ватан алдында казанышлары өчен&quot; ордены кавалерлары]]</text>
      <sha1>d0amgmprn7jjjrs5p3t80uj93e7j3kv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>МедиаВики:Sitenotice</title>
    <ns>8</ns>
    <id>15343</id>
    <revision>
      <id>3528904</id>
      <parentid>3528241</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T20:46:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Frhdkazan|Frhdkazan]] ([[User talk:Frhdkazan|бәхәс]]) кулланучысының 3528241 төзәтмәсе кире кагылды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2536" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 3px;&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;nomobile&quot; style=&quot;float:left&quot;&gt;[[File:WPWP logo 1.png|75px|link=Википедия:Бәйгеләр/Сурәтләнүе җитмәгән Википедия мәкаләләре/2022]]&lt;/div&gt;
&lt;div class=&quot;nomobile&quot; style=&quot;float:right&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|100px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]]&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;color: grey; max-width:1280px; margin: 5px auto; font-family: Tahoma, 'DejaVu Sans Condensed', sans-serif; text-align: center; font-size: 10pt; position: relative;&quot;&gt;&lt;small&gt;
'''[[Википедия:Бәйгеләр/Сурәтләнүе җитмәгән Википедия мәкаләләре/2022|Сурәтләнүе җитмәгән мәкаләләр]]''' һәм '''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki]]''' язу марафоннары&lt;br/&gt;[[File:Toicon-icon-stone-invade.svg|20px|link=Россиянең 2022 елгы Украина махсус хәрби операциясе дәвамында үтерелгән татарлар һәм башкортлар]] [[Россиянең 2022 елгы Украина махсус хәрби операциясе дәвамында үтерелгән татарлар һәм башкортлар|Дәвам итүче Украина бәрелешләрендә гомерләре өзелгән татар һәм башкортларны барлыйк!]] [[File:Warcurrent.png|20px|link=Россиянең 2022 елгы Украина махсус хәрби операциясе дәвамында үтерелгән татарлар һәм башкортлар]]&lt;br/&gt;[[File:Website icon.svg|20px|link=Татнет сәхифәләре исемлеге]]  '''[[Татнет сәхифәләре исемлеге|Татнет веб-сәхифәләре]]''' һәм [[File:Telegram 2019 Logo.svg|20px|link=Татарча Telegram каналлары исемлеге]] '''[[Татарча Telegram каналлары исемлеге|Telegram каналлары исемлекләрен]]''' туплыйбыз!&lt;/br&gt;[[File:Logo_of_Wikimedia_CEE_Meeting_2022.svg|20px]] «2022 Үзәк һәм Көнчыгыш Европа илләре вики-волонтёрлары җыенына» ''[[Википедия:Яңалыклар форумы#Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022|татар делегатларын сайлыйбыз]]''!&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;clear: both;&quot;&gt;&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>rtw8slzp7dyuz07smxq6ffj4m60gjnf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Татар әдәбияты</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18517</id>
    <revision>
      <id>3528945</id>
      <parentid>3344373</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ {{Тышкы сылтамалар}} * [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }} * [http://kitaphane.tatar.ru Милли китапханә]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27811" xml:space="preserve">{{twinCYR|Tatar ädäbiäte}}
[[File:IssykDish.gif|300px|thumb|{{KAZ}}ның [[Памир]]-[[Тянь-Шань]] җирләрендә ''б.э.к. III гасыр'' скиф җирләнү урынында табылган табакта чыгышлары белән көнчыгыш Иран якларыннан булган [[:en:Saka|саклар ''(ингл.)'']]ның телендә [[:en:Kharosthi|Кхароштхи ''(ингл.)'']] әлифбасы белән язылган [[:en:Issyk kurgan|Иссык руннары ''(ингл.)'']] ]]
'''Татар әдәбияты'''&amp;nbsp;— [[татар теле]]ндә яки [[татар]] [[автор]]лары тарафыннан язылган [[әдәбият]].

== Борынгы чор татар әдәбияты ==
Бүгенге [[татарлар]]ның борынгы бабалары [[һуннар]], [[скифлар]] һәм {{Бөек Болгар байрагы}} чорларында яшәгән [[болгарлар]], [[IX гасыр|IX]]—[[XII гасыр]]ларда [[Кытай]] төньягында ([[Төркестан]] һәм [[Монголия]]) [[Татарлар тарихы#.D0.A2.D0.B0.D1.82.D0.B0.D1.80 .D2.AF.D0.B7.D0.B0.D1.82.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D1.81.D1.8B|җирләрендә яшәгән татарлар]] икәне исбатланган булса, боларның тамырлары [[хунну]]ларга тоташу-тоташмау тарихчылар арасында әлегә бәхәс мәсьәләсе. Шул чорлардан сакланган язу материалы бик чикле&amp;nbsp;— археологлар тапкан (күбесенчә кабер) ташлардагы язулар.

=== Орхон руннары чоры әдәбияты ===
[[File:Tonyukuk Inscription.png|400px|thumb|left|{{MNG}}ның [[:en:Orkhon Valley|Орхон елгасы үзәнлегендә ''(ингл.)'']] табылган ''отуз татар токуз татар'' дип[[татарлар]]ны искә алучы беренче тарихи документ&amp;nbsp;— [[VIII гасыр]] башында ясалган [[:ru:Тоньюкук|Билге ханга куелган һәйкәлташындагы (рус.)]] язуы.]]
[[File:Irk Bitig omen 11.jpg|200px|right]]
Иң борынгы язулар (күбесенчә һәйкәлташлар килеш сакланган) [[VI гасыр|VI]]—[[VIII гасыр]]да яшәгән [[Төрки каһанлыгы]], аның дәвамчылары булган [[Көнчыгыш Төрки каһанлыгы|Көнчыгыш]] һәм [[Көнбатыш төрки каһанлыгы]] дәүләтләре чорының орхон-енисей һәйкәлташлары&lt;ref&gt;Малов С. Е., Памятники древнетюркской письменности, М. — Л., 1951{{ref-ru}}&lt;/ref&gt; язуларының теле булган уртак төрки әдәби теленә карый&lt;ref&gt;{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.altaica.ru/LIBRARY/kormushin/kormushin_old_turkic_languages.pdf |access-date=2013-02-13 |archive-date=2012-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121017192828/http://altaica.ru/LIBRARY/kormushin/kormushin_old_turkic_languages.pdf |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Кормушин И.В. Тюркские енисейские эпитафии. Тексты и исследования. М., 1997.{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Erdal M. Old Turkic // The Turkic languages. London; New York, 1998.{{ref-en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;A. von Gabain. Eski Türkçenin grameri. Ankara, 2003.{{ref-tr}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Poppe N. Introduction to Altaic linguistics. Wiesbaden, 1965{{ref-en}}&lt;/ref&gt;, [[Габделхәй Әхәтов]] эзләнүләре аларның [[себер татарлары]]ның [[Себер татар теле|теле]] белән [[лексика|лексик]] һәм өлешчә [[грамматика|грамматик]] уртаклыгын раслады
&lt;ref&gt;[http://akhatov.org/index/drevnetjurkskie_runy_jazyk_orkhono_enisejskikh_pamjatnikov/0-21 Древнетюркские руны. Язык орхоно-енисейских памятников] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130821031444/http://akhatov.org/index/drevnetjurkskie_runy_jazyk_orkhono_enisejskikh_pamjatnikov/0-21 |date=2013-08-21 }}{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.&lt;ref&gt;Ахатов Г. Х. «Некоторые следы языка орхоно-енисейских памятников в диалекте западносибирских татар». — Сб. «Всесоюзное совещание по общим вопросам диалектологии и истории языка. Тезисы докладов и сообщений». — Баку, 21-24 октября 1975 г. — М., 1974, С.35-36.{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ахатов Г. Х. Диалект западносибирских татар. Уфа: изд-во БашГУ, 1963, 195 с.{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;
. Сүзләр ''уңнан сулга'' языла иде.

'''Уң якта:''' [[1907 ел]]да [[Кытай]]ның [[:en:Dunhuang|Дуньхуан ''(ингл.)'']] җирлегендәге (бүгенге Ганьсу провинциясе) [[:en:Mogao Caves|Могао мәгәрәлере ''(ингл.)'']] комплексына кергән Китапханә мәгәрәсендә табылып, бүген {{Лондон гербы}}ның [[:en:British Library|Британ китапханәсендә ''(ингл.)'']] сакланучы бердәнбер кәгазь документ&amp;nbsp;— [[VIII гасыр|VIII]]—[[IX гасыр]]ларга караган дип исәпләнүче 104 битле [[:en:Irk Bitig|Билгеләр китабы ''(ингл.)'']]&amp;nbsp;— төрле сынамышларны аңлатуга нигезләнгән документ, ара-тура галәмне яратучы [[Ходай]] [[Тәңре]]нең ярдәм итүен (мәсьәлән, ''көчләрен югалтып үлә-яза торган хайваннарга'') искә ала.

Бу [[әлифба]] [[татарлар]]ның монгол чыгышлы бабаларының телендә язу өчен [[XIII гасыр]]га кадәр кулланыла, гарәп-мөселман мәдәниятенең басымы астында [[Монгол империясе]] заманнарында кулланылыштан чыга.&lt;ref&gt;[[:ru:Орхоно-енисейская письменность#.D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F .D0.BF.D0.B8.D1.81.D1.8C.D0.BC.D0.B0]] {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;

=== Бөек Болгар чоры әдәбияты ===
[[Рәсем:Bulgar runic letters.png|left|150px]]
[[VI гасыр|VI]]—[[X гасыр]]ларда борынгы болгарларда ({{Бөек Болгар байрагы}} һәм {{Дунай буе Болгары байрагы}}) кулланылган рун язуында сүзләр, [[орхон язулары]]ннан аермалы буларак, '''''сулдан уңга''''' языла иде.

''Сулдагы'' таблица {{BGR}} [[:bg:БАН|фәннәр академиясенең ''(болг.)'']] өлкән фәнни хезмәткәре [[:bg:Петър Добрев|Петер Добрев ''(болг.)'']] туплаган [[:bg:Прабългарски руни|борынгы болгарларның руннарын ''(болг.)'']] күрсәтә.

== [[Идел буе Болгары]] чоры ==
[[Рәсем:QutadughuBiliq wien p.10.jpg|thumb|250px|[[1070 ел]]да орхон язулары теленә охшаш, [[Иске Татар әдәби теле]]нең атасы булган [[:en:Middle Turkic languages|урта төрки телендә ''(ингл.)'']] язылган &quot;[[Котадгу белег]]&quot; әсәренең&lt;ref&gt;[[:en:Kutadgu Bilig#Language]] {{ref-en}}&lt;/ref&gt; [[XV гасыр]]да [[:en:Old Uyghur alphabet|иске уйгыр әлифбасы ''(ингл.)'']] нигезендә ясалган күчерелмәсенең 4. юлында [[гарәп язуы]] белән [[бисмиллә]] язылган.]]

Бу чорда [[Идел]]-[[Чулман]] тирәләрендә урнашкан [[болгарлар]] бик күп мәдәни үзгәрешләрен кичерә&amp;nbsp;— төрле иҗтимагый-сәяси һәм икътисади сәбәпләр аркасында бабаларыннан килгән ''[[тәңречелек]]'' урынына [[ислам]]га, борынгы бабаларыннан калган [[:ru:Болгарские руны|болгар руннардан ''(рус.)'']] [[гарәп язуы]]на, [[:ru:Булгарские языки|огур телләре төркеменә ''(рус.)'']] керүче [[:ru:Булгарский язык|болгарларның теленнән ''(рус.)'']] - күрше куман-[[кыпчаклар]] кулланган нык аерылган&lt;ref&gt;[[:ru:Тюркские языки#.D0.9F.D1.80.D0.BE.D0.B1.D0.BB.D0.B5.D0.BC.D1.8B]]{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''Тюркские языки // [[:ru:Лингвистический энциклопедический словарь|Лингвистический энциклопедический словарь]]'' / Глав. ред. [[:ru:Ярцева, Виктория Николаевна|В. Н. Ярцева.]]. — М.: [[:ru:Большая Российская энциклопедия (издательство)|Советская энциклопедия]], 1990. — 688 с. — 150 000 экз. — ISBN 5-85270-031-2 (в пер.){{ref-ru}}&lt;/ref&gt; [[:ru:Собственно тюркские языки|гомумтөрки телләре ''(рус.)'']] төркеменә керүче [[кыпчак теле]]нә күчәләр.

Матди культураның югарылыгы рухи мәдәниятнең дә үсешенә ярдәм иткән. Болгар илендә мәктәп-мәдрәсәләрнең булганлыгы, аерым укымышлыларның төрле фәннәр, әйтик, тарих, хокук, фәлсәфә гыйлемнәре белән шөгыльләнүләре билгеле. Шул ук сәбәпләр аркасында [[матур әдәбият]], [[шигърият]] киң таралган: [[Йосыф Баласагуни]], [[Әхмәд Йүгнәки]], [[Әхмәд Ясәви]] һәм [[Сөләйман Бакырганый]] кебек уртак төрки, [[Кол Гали]] һәм башка җирле галимнәрнең әсәрләре болгарларның рухи дөньясын нык баета.

Безнең чорына килеп җиткән [[Идел буе Болгары|Идел буе болгарлар]] сөйләшкән телдә (бүгенге [[чуаш теле]]нә охшаш) беренче язулары [[XIII гасыр|XIII]]—[[XIV гасыр]]ларга туры килә.&lt;ref&gt;[[:en:Turkic languages#Early written records]]{{ref-en}}&lt;/ref&gt;

== [[Монгол империясе]] һәм [[Алтын Урда]] чоры ==
{{seealso|Төркем:Алтын Урда әдәбияты}}
Бу чорның башында иҗат итү [[кыпчак телләре]]ндә дәвам итә, бердәм дәүләтнең уртак теле булган [[:en:Turki|төрки теле ''(ингл.)'']] нигезендә [[Иске Татар әдәби теле]] формалаша башлый.

[[Идел-Урал татарлары]]ның мәдәни үсешенә бу чорда йогынты ясаган әсәрләр арасында ''Сәйф Сараи''ның «[[Гөлестан бит-төрки]]», ''әл-Хорезми''нең «Мәхәббәт-намә»&lt;ref&gt;http://encycl.bash-portal.ru/muhabbat.htm{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-ru}}&lt;/ref&gt;, Кутб&lt;ref&gt;http://encycl.bash-portal.ru/kutb.htm{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-ru}}&lt;/ref&gt; ''[[Низами Гәнҗәви]]''нең «[[:en:Khosrow and Shirin|Хөсрәү вә Ширин ''(ингл.)'']]», ''Мәхмүд әс-Сараи әль-Булгари''нең «Нәхҗ әль-фарадис», ''[[Рабгузый]]''ның «[[Кыйссасел-әнбия]]», ''[[Мөхәммәдьяр]]''ның «Төхфәи мәрдан» һәм «Нуры-Содур», һәм күп башка авторларның әсәрләре керә.

Чыгышы белән [[Болгар]]дан булган, [[Сарай-Бәркә]]дә эшләгән Мәхмүд бин Гали әсәре [[:ru:Нахдж эль-фарадис|Нәхҗ әль-фәрәдис ''(рус).'']] («Оҗмах бакчаларына ачык юл») [[1357 ел]]да [[иске Татар әдәби теле]]ндә язылган. Бүгенге көнгә кадәр сакланган 11 кулъязма күчермәсеннән [[1360 ел]]га караганы (иң борынгысы) {{TUR}}дә саклана&amp;nbsp;— 4 зур өлешеннән һәрберсе 10 бүлектән тора. [[Ислам]] тарихына һәм тәгълиматына багышланган бу әсәрнең һәр бүлеге берәр [[хәдис]] белән ачыла.

Тексттан бер өлешенең [[Татар әлифбасы#.D0.9B.D0.B0.D1.82.D0.B8.D0.BD .D3.99.D0.BB.D0.B8.D1.84.D0.B1.D0.B0.D1.81.D1.8B .D0.BD.D0.B8.D0.B3.D0.B5.D0.B7.D0.B5.D0.BD.D0.B4.D3.99|латин әлифбасы нигезендәге]] транслитерациясе: 
&lt;blockquote&gt;
''Səfər ayenıñ səkezünçe kön yılqı yılı irdi, yite yöz illek tokuzda Sarai şəhərendə irdi bu kitapnı cəmg qılguçı əl-galimer — rəbbani vəl-galim əs-səmadani əl-ostadel-motlak vəl-gamil əl-muvaffak Məxmüd bine Gali bine Şayex əs-Sarai mənşəən vəl-Bolgari müvəllədən vəl-K-r-d-i-gagdan əl-möştəra bine (bayne?) əsxabı əl-mökalləbe (əl-möləqabe) bi Minhacetdin… andag əyterkem…''
&lt;/blockquote&gt;

Иске татар әдәби теле [[XIX гасыр]]ның уртасына кадәр кулланылышта саклана.&lt;ref&gt;[http://www.tatar-history.narod.ru/tatars.htm Исхаков Д. М. Татары (популярный очерк этнической истории и демографии) // Татары. — Наб. Челны: КАМАЗ, 1993.]{{ref-ru}}, [[:ru:Поволжский тюрки]] мәкаләсе аркылы&lt;/ref&gt; {{Русия патшалыгы байрагы}} һәм {{Русия империясе байрагы}} чорында бу телдә Урта Азия халыклары белән дипломатик һәм сәүдә-икътисади мөнәссәбәтләр алып барыла.

== Казан ханлыгы чоры ==
Әлеге чор татар әдәбиятының күренеклет вәкилләре&amp;nbsp;— [[Колшәриф]], [[Мөхәммәдьяр]], [[Шәриф Хаҗитархани]], [[Өмми Кәмал]] кебек шагыйрьләр.

== XVII гасыр татар әдәбияты ==
[[XVII гасыр]]дагы язма мәдәният башка чорлар белән чагыштырганда шактый ярлы. Әмма объектив шартларны искә алганда, бу дәвер мәдәниятендә дә уңай яклар булуын күрергә кирәк. Анда элеккеге рухи казанышларны яңа тарихи шартларга нисбәтән торгызырга, хәтта үстерергә омтылыш бар. Әдәбият һәм фольклор, әдәбият һәм тарих үзара тагын да якыная төшә. Язмаларның тел-стилендә халыкның сөйләм теленә борылу үзен сиздерә. Шигъри фольклордагы аерым сурәтләр, формалар язма әдәбиятка күбрәк керә башлыйлар. Суфичылык үзен нык сиздерә. [[Мәүла Колый]] һәм [[Габди]] кебек шагыйрьләрнең әсәрләрендә әхлакый-фәлсәфи мәсьәләләр, кеше турында карашлар үзәккә куела, аларны сәнгати хәл итүдә уңышлы гына адымнар ясала.

[[XVII гасыр]] әдәбияты&amp;nbsp;— күпгасырлык татар әдәбияты тарихының мөһим бер сәхифәсе. Элеккеге күп кенә традицияләр шушы дәвер аша [[XVIII гасыр|XVIII]]—[[XIX гасыр]]ларга тапшырылды.

== XVIII гасыр татар әдәбияты ==

== XIX гасыр татар әдәбияты ==
Әлеге чорда [[мәгърифәтчелек|татар мәгърифәтчелеге]] хәрәкәте формалаша, бу чорның төп фигурасы&amp;nbsp;— '''''[[Каюм Насыйри]]'''''.

Төп тенденция буларак [[XIX гасыр]]ның икенче яртысыннан башлап ([[XX гасыр]]ның беренче яртысына, {{Совет Русия республикасы байрагы}} һәм {{ССРБ байрагы}} заманларына кадәр) татар [[зыялылар]]ы актив килеш {{Госманлы империясе байрагы}}ндә кулланылган [[:ru:османский язык|госманлы теленнән ''(рус.)'']] [[җәмгыять|иҗтимагый]]-[[сәясәт|сәяси]] [[лексика]]дан [[алынма]]ларны куллана башлыйлар.&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;[[:ru:Татарский язык#.D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F .D1.84.D0.BE.D1.80.D0.BC.D0.B8.D1.80.D0.BE.D0.B2.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F|Татар теленең барлыкка килү тарихы]]{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;

== XX гасыр татар әдәбияты ==
[[Рәсем:Аң журналы.jpg|thumb|200px|[[«Аң» журналы]]ның [[Габдулла Тукай]]га багышланган чыгарылышы]]
{{seealso|Төркем:XX гасыр башы татар әдәбияты}}
[[XX гасыр]]ның үзенчәлеге, беренче нәүбәттә, [[социаль тетрәнүләр]], [[сугыш]]лар һәм революцияләрдән гыйбарәт. Ул бигрәк тә [[Русия]] составына кергән халыклар тарихында ачык чагыла. Бу чорга алар [[капитализм]] ныгый барганда, милли азатлык хәрәкәтләре көчәйгәндә аяк бастылар.

[[1907 ел]]да ''[[«Әл-ислах» газетасы]], [[«Әхбар» газетасы]]'' һ.&amp;nbsp;б., [[1912 ел]]да [[Фәхрелислам Агиев]]ның балалар өчен ''[[Ак юл (журнал, 1913)|«Ак юл» журналы]]'', [[Әхмәтгәрәй Хәсәни]]ның ''[[«Аң» журналы]]'' һәм башкалар чыга башлыйлар. Бу чорда әдәби татар теле гади гади халыкның сөйләм теле белән якынлаша башлый. [[1920 ел]]ларда телнең актив [[терминология|терминологик]] төзелеше татар һәм [[гарәп теле|гарәп]]-[[фарсы]] лексикага, [[1930 ел]]ларда&amp;nbsp;— [[рус теле|рус]] һәм интернациональ лексикага нигезләнеп бара.&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;

Гасыр башында яңа һәм яшь сыйныф&amp;nbsp;— [[пролетариат]]&amp;nbsp;— [[азатлык көрәше]] мәйданына чыкты. [[Социализм]] идеяләре белән коралланган бу сыйныф күп кенә илләрдә хакимиятне үз кулына алу максатын куйды. Шул максатка ирешүдә бигрәк тә [[Русия]]дәге [[эшчеләр сыйныфы]] алдынгы булды. Аның көчле [[оешма]]лары һәм [[фирка]]ләре барлыкка килде.

Татар әдәбияты [[XX гасыр]]га барлык [[жанр]]лары формалашкан, [[мәгърифәт]]челек реализмын уңышлы үзләштерә барган хәлдә килеп керде. Беренче рус революциясеннән соң илдә туган шартлар аның тизлек белән үсеп китүенә юл ачты. Шуннан соңгы 10—15 елда [[татар]] әдәбияты һәм тематикасы, һәм сәнгатьчәлеге белән яңа үрләргә күтәрелде. Иң мөһиме, кешенең җанын, рухын, иҗтимагый омтылышларын, җәмгыять тормышындагы урынын аңлауда зур үзгәреш барлыкка килде. [[XIX гасыр]]да әдәби әсәрләрдә аңлы мәгърифәтле кеше үзәккә куела, кешенең шәхси бәхете аң-белемгә бәйләп карала иде. [[XX гасыр]] башындагы [[язучы]]лар кешегә бәхетле булу өчен болар гына җитми икәнлегенә төшенделәр.

Беренчедән, кешенең асыл хасиятен табу һәм күрсәтү өчен иҗтимагый шартлар да мөһим роль уйный дип, икенчедән, кешенең яшәешендә [[милләт]]нең язмышы да зур урын тота дип, мәсьәләгә яңача карый башладылар. Гади-гадәти кеше образы әдәбиятның үзәгенә куелды. Аның борчу-шатлыклары, моң-зары, өмет-теләкләре киң чагылыш тапты. Шуның белән бергә, тормышны үзгәртеп кору, искелекләрдән котылу өчен, кеше көрәшче дә булырга тиешлеге ачык итеп куелды. Кыскасы, [[XX гасыр башы әдәбияты]] кешенең яшәү фәлсәфәсен проблема итеп күтәрде. Кеше үзе өчен яшиме, ягъни аның шәхси бәхете мөһимме? [[Кеше]] әллә башкалар өчен дә яшәргә тиешме, аның халык бәхете өчен көрәшүе мөһимрәкме дигән сораулар куелды. Ләкин мәсьәләне нигездә соңгысы файдасына гына хәл итү [[Октябрь инкыйлабы]]ннан соң барлыкка килгән совет әдәбиятында берьяклы үсеш алды.

=== Совет Русия чоры әдәбияты===
[[Рәсем:Moabit Notebook1.jpg|thumb|right|200px|[[Муса Җәлил]]нең соңгы әсәрләре җыентыгы булган ''[[Моабит дәфтәре]]''нең беренчесе ''[[Яңалиф]]'' белән язылган, тышлыгында автор исеме [[кириллица]] белән язылганы да күренә]][[Рәсем:Moabit Notebook2.jpg|thumb|left|200px|[[Моабит дәфтәре|Моабит дәфтәрләренең]] икенчесе [[гарәп язуы]] нигезендәге ''[[Татар әлифбасы#.D0.93.D0.B0.D1.80.D3.99.D0.BF .D3.99.D0.BB.D0.B8.D1.84.D0.B1.D0.B0.D1.81.D1.8B .D0.BD.D0.B8.D0.B3.D0.B5.D0.B7.D0.B5.D0.BD.D0.B4.D3.99|яңа имлә]] белән язылган'']]
[[1927 ел]]да {{ТАССР гербы}}ның рәсми килеш [[Яңалиф#.D0.A2.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.85|латин имләсенә]], [[1938 ел]]да {{ССРБ байрагы}}ның барлык [[төрки халыклар]]ының әлифбаларын [[Яңалиф#.D0.9A.D0.B8.D1.80.D0.B8.D0.BB.D0.BB .D1.8F.D0.B7.D1.83.D1.8B.D0.BD.D0.B0 .D0.BA.D2.AF.D1.87.D2.AF .281938.E2.80.941940.29|кирилл имләсенә күчерү]] процесслары да татар әдәбияты тарихында үз эзләрен калдыра.

[[Бөек Ватан сугышы|Ватан сугышы]] ([[1941 ел|1941]]—[[1945 ел|1945]]) елларында татар әдәбиятынең үсешен яңадан күзәтергә була иде. Сугыш вакытында фронтта һәм тылда булган авыр һәмфаҗигале хәлләргә эләккән кешенең рухи халәтен сурәтләүдә, мәсәлән, яңа бизәкләр кулланылды.

[[Совет хакимияте]] елларында кеше шәхесенә карата мондый берьяклы карашның өстенлек итүенә дә карамастан, әдәбиятның аерым казанышлары булганын да кинәнеп әйтергә кирәк, ягъни ул үсешен туктатмады. Әлбәттә, бу үсеш темпын [[XX гасыр]] башындагы яңарыш колачы белән чагыштырып булмый иде. [[Гасыр]]ның беренче чиреге әдәбият өчен аерата уңдырышлы булды. Яңа жанр төрләре һәм формалары барлыкка килде. Психологик һәм иҗтимагый роман, [[фантастик повесть]], [[романтик хикәя]] һәм [[драма]], [[гражданлык лириасы]], [[трагедия]] һ.&amp;nbsp;б. жанрлар туды, булганнары тагын да үсте һәм баеды. Модернистик характердагы әсәрләр язылды. [[Кеше]]не сурәтләүдә төп алымнардан берсе булган [[психологик анализ]] тирәнәйде. [[Әдәби тел нормалары]] тагын да ачыкланды.

== Хәзерге әдәбият ==
[[Рәсем:Татар китаплары.jpg|300px]] [[XX гасыр]] азагы&amp;nbsp;— [[XXI гасыр]] башы [[татар китаплары]] һәм [[татар матбугаты]].

== Шулай ук карагыз ==
{{Портал|Татар тарихы|Татар мәдәнияте|Татар матбугаты|Татар әдәбияты|Татар теле}}
* [[Татар язучылары|Әлифба буенча татар язучылары һәм шагыйрьләре исемлеге]]
* [[Татар драматурглары|Әлифба буенча татар драматурглары исемлеге]]
* [[Татар поэзиясе антологиясе]]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
* [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }}
* [http://kitaphane.tatar.ru Милли китапханә]
{{Татарлар}}

[[Төркем:Татар әдәбияты| ]]
[[Төркем:Телләр буенча әдәбият]]
[[Төркем:Русия телләрендәге әдәбият]]</text>
      <sha1>a25285clzu2i44l01m65pfmcujxu1tu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>14 август</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19932</id>
    <revision>
      <id>3528839</id>
      <parentid>3528726</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:32:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* {{Вафатлар}} */ +[[|]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13282" xml:space="preserve">'''14 август''' — [[Милади тәкъвиме]]ндә сигезенче айның ундүртенче көне. Ел ахырына кадәр 139 көн кала.
{{Август тәкъвиме}}
{{Шулай ук карагыз/Көн}}
{{Тарихта бу көн}}
=={{Бәйрәмнәр һәм вакыйгалар}}==
==={{Халыкара истәлекле период}}===
==={{Илләр буенча бәйрәмнәр}}===
* [[Рәсем:Flag of the Republic of Abkhazia.svg|20px|border]] [[Абхазия]] — 1992 елгы сугышны искә алу траур көне&lt;ref&gt;http://ru.wikipedia.org/wiki/14_августа#.D0.A2.D1.80.D0.B0.D1.83.D1.80.D0.BD.D1.8B.D0.B5_.D0.B4.D0.BD.D0.B8&lt;/ref&gt;.
* {{Байрак/Замбия}} [[Замбия]] — яшьлек көне.
* {{MAR}} — {{Вади-эд-Дахаб-эль-Кувира өлкәсе байрагы}}нең 1979да кире илгә кайтуын билгеләүче милли бәйрәм&lt;ref&gt;http://fr.wikipedia.org/wiki/14_août#C.C3.A9l.C3.A9brations&lt;/ref&gt;.
* {{Байрак/Пакьстан}} [[Пакьстан]] — бәйсезлек көне.
* {{PRY}} — байрак көне&lt;ref&gt;http://es.wikipedia.org/wiki/14_de_agosto#Celebraciones&lt;/ref&gt;.
==={{Һөнәри һәм җәмгыяви бәйрәмнәр}}===
* {{BRA}}&lt;ref&gt;http://pt.wikipedia.org/wiki/14_de_agosto#Feriados_e_eventos_c.C3.ADclicos&lt;/ref&gt; — мунипалитетлар көннәре:
** {{Баия штаты байрагы}}ндагы — {{Барра-ду-Мендис гербы}} (1958) һәм {{Какуле гербы}}да (1919)
** {{Минас-Жерайс штаты байрагы}}ндагы — {{Барбасена гербы}}да (1791)
** {{Пиауи штаты байрагы}}ндагы — {{Парнаиба гербы}}да (1844)
* {{IDN}} — '''''Прамука көне'''''&lt;small&gt;({{lang-id|Hari [[:id:Pramuka|Pramuka]]}}, {{lang-en|[[:en:Gerakan Pramuka Indonesia|Pramuka Day]]}})&lt;/small&gt;.
* {{ITA}} — {{Сардиния регионы байрагы}}ндагы Сассари вилаятенең башкаласы {{Сассари гербы}}да ''Шәмдәлләр йөреше (Faradda di li candareri)'' &lt;ref&gt;http://it.wikipedia.org/wiki/14_agosto#Feste_e_ricorrenze&lt;/ref&gt;.
* {{PRT}} — Португал корридасы туган көне&lt;ref&gt;http://ru.wikipedia.org/wiki/14_августа#.D0.9F.D1.80.D0.B0.D0.B7.D0.B4.D0.BD.D0.B8.D0.BA.D0.B8&lt;/ref&gt;.

== {{Вакыйгалар}} ==
* [[1848 ел|1848]] — {{CAN}}да бердәнбер дәүләт теле булып [[инглиз теле]]н игълан иткән канун юкка чыгарыла.
* [[1865 ел|1865]] — {{Санкт-Петербург гербы}}та хайваннар бакчасы ачыла.
* [[1936 ел|1936]] — {{IOC}} [[Олимпия уеннары]]нда беренче тапкыр [[баскетбол]] уйнала башлый.
* [[1971 ел|1971]] — {{BHR}} бәйсезлеген игълан итә.
* [[1994 ел|1994]] — [[Хаббл телескопы]] [[Уран (планета)|Уран]] боҗраларын төшерә.

== {{Туулар}} == 
{{Шулай ук карагыз|:Төркем:14 август көнне туганнар}} 
* [[1777 ел|1777]] — [[Ганс Христиан Эрстед]], [[дания]]ле [[физика]] галиме.
* [[1867 ел|1867]] — [[Джон Голсуорси]], инглиз язучысы, драматург.
* [[1871 ел|1871]] — [[Александр Остряков]], [[туфрак]]лар белгече, профессор.
* [[1878 ел|1878]] — [[Дмитрий Марко]], [[химия]] белгече, профессор.
* [[1885 ел|1885]] — [[Владимир Бахметьев]], язучы, публицист.
* 1885 — [[Васили Сыромятников]], рәссам, укытучы.
* [[1897 ел|1897]] — [[Александр Козлов (1897)|Александр Козлов]], шаһмат композиторы, тренер.
* [[1901 ел|1901]] — [[Арам Гукасян]], терапевт һәм педагог, ССРБ медицина фәннәре академиясе корреспондент әгъзасы. 
* [[1904 ел|1904]] — [[Иосиф Бобровицкий]], рәссам-график, карикатурист.
* [[1907 ел|1907]] — [[Григорий Бровман]], әдәбият белгече, тәнкыйтьче.
* [[1909 ел|1909]] — [[Байназар Әлминов]], рәссам, [[Татарстан АССРның атказанган сәнгать эшлеклесе]].
* 1909 — [[Василий Коломасов]], [[эрзә теле|эрзә]] язучысы, шагыйрь, драматург һәм тәрҗемәче.
* [[1913 ел|1913]] — [[Евсигний Пайгусов]], [[Кызыл Армия]]нең коры җир гаскәре офицеры, хуҗалык эшлеклесе.
* [[1914 ел|1914]] — [[Евгений Бикбов]], [[Кызыл Армия]]нең коры җир гаскәре сержанты, милиционер, урманчы, иҗтимагый эшлеклесе.
* [[1919 ел|1919]] — [[Мәхмүдә Садыйкова]], [[археология|археолог]], мөгәллим.
* [[1923 ел|1923]] — [[Зәйтүнә Нәсретдинова]], [[балет]] [[бию]]чесе, педагог.
* [[1928 ел|1928]] — [[Мирфатыйх Зәкиев]], танылган [[татар теле]] галиме.
* [[1931 ел|1931]] — [[Илгиз Ибәтуллин]], [[хирург]], профессор.
* [[1933 ел|1933]] — [[Рихард Эрнст]], физик химия галиме, профессор, [[Химия өлкәсендә Нобель премиясе]] иясе.
* [[1944 ел|1944]] — [[Шамил Заһидуллин]], терапевт [[табиб]], профессор.
* [[1945 ел|1945]] — [[Әнәс Исхаков (1945)|Әнәс Исхаков]], дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе.
* [[1953 ел|1953]] — [[Луиза Батыр-Болгари]], күренекле татар композиторы.
* [[1954 ел|1954]] — [[Александр Елизаров]], математика галиме, [[Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе]] (2004). 
* 1954 — [[Хафиз Миргалимов]], сәясәтче.
* [[1955 ел|1955]] — [[Владимир Литвиненко]], тау инженеры, профессор, [[Санкт-Петербург дәүләт тау университеты|Санкт-Петербург тау университеты]] ректоры, миллиардер. 
* 1955 — [[Гөләр Сабанҗи]], эшкуар, иҗтимагый эшлеклесе.
* [[1957 ел|1957]] — [[Әлфия Ситдыйкова]], шагыйрә, тәрҗемәче.
* [[1959 ел|1959]] — [[Альберт Шаһиев]], җырчы.
* 1959 — [[Әхсән Хәлилов]], педагог, шәгыйрь, [[Россия]] һәм [[Башкортстан]] Журналистлар берлеге, Башкортостан Язучылар берлеге әгъзасы.
* [[1965 ел|1965]] — [[Наталья Котова]], Россия дәүләт эшлеклесе, [[Чиләбе]] шәһәре башлыгы постында беренче хатын-кыз.
* [[1966 ел|1966]] — [[Һэлли Берри]], [[АКШ]] [[кино]] актрисасы.
* [[1967 ел|1967]] — [[Сергей Галицкий]], миллиардер (''«Магнит» кибетләр челтәре хуҗасы'').
* [[1973 ел|1973]] — [[Борис Тортунов]], хоккейчы ([[капкачы]]), тренер.
* [[1977 ел|1977]] — [[Денис Осокин]], язучы, шагыйрь, сценарист.
* [[1986 ел|1986]] — [[Алексей Прыгунов]], [[хоккей]]чы, тренер.
* [[1989 ел|1989]] — [[Ратмир Мәүлиев]], эшмәкәр, дәүләт хезмәткәре, [[Уфа]] шәһәр округы хакимият башлыгы, «[[Бердәм Россия]]» сәяси фиркасенең җирле бүлекчәсе секретаре.
* [[1991 ел|1991]] — [[Наталья Гантимурова]], модель.

== {{Вафатлар}} ==
{{Шулай ук карагыз|:Төркем:14 август көнне вафатлар}}
* [[1819 ел|1819]] — [[Аникита Ярцов]], [[металлургия]] белгече, сәнәгатьче.
* [[1847 ел|1847]] — [[Франсен|Франц Франсен]], [[Швед теле|швед]] язучысы, шагыйрь, [[епископ]], профессор.
* [[1865 ел|1865]] — [[Михаил Михайлов]], журналист, язучы, тәрҗемәче.
* [[1927 ел|1927]] — [[Владимир Щеглов]], [[хокук]] белгече, профессор.
* [[1937 ел|1937]] — [[Хөсәен Тарпищев]], административ-хуҗалык, дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе.
* [[1941 ел|1941]] — [[Поль Сабатье]], [[органик химия|органик]] һәм [[Органик булмаган химия]] белгече, профессор, [[Химия өлкәсендә Нобель премиясе]] иясе.
* [[1942 ел|1942]] — [[Наталья Ковшова]], [[Кызыл Гаскәр]]енең [[мәргән]]е.
* [[1943 ел|1943]] — [[Василий Архипов (1908)|Василий Архипов]], [[ССРБ]] дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе.
* [[1958 ел|1958]] — [[Фредерик Жолио-Күри]], [[физика]] һәм [[химия]] белгече, профессор, [[Химия өлкәсендә Нобель премиясе]] иясе.
* [[1961 ел|1961]] — [[Надежда Обухова]], камера һәм опера [[җырчы]]сы (меццо-сопрано).
* [[1970 ел|1970]] — [[Вано Мурадели]], [[ССРБ]]ның халык артисты, композитор.
* [[1971 ел|1971]] — [[Әхмәдулла Шәфигуллин]], [[физика]] галиме, профессор.
* [[1977 ел|1977]] — [[Александр Лурия]], [[психология]] белгече, профессор.
* [[1985 ел|1985]] — [[Назлы Эджевит]], рәссам-реалист, мөгәллим.
* [[1986 ел|1986]] — [[Елена Нестерова]], рус совет [[Шагыйрь|шагыйрәсе]].
* [[1991 ел|1991]] — [[Иван Трофимов (1907)|Иван Трофимов]], [[ветеринария]] белгече, профессор.
* [[1994 ел|1994]] — [[Элиас Канетти]], [[язучы]], [[драматург]], [[Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе]] иясе.
* [[1999 ел|1999]] — [[Рөстәм Үтәмишев]], РСФСР атказанган уйлап табучысы (1966).
* [[2003 ел|2003]] — [[Роман Орлов]], [[Икенче чечен сугышы]]нда катнашкан [[Русия Федерациясе Кораллы Көчләре|РФ Кораллы Көчләре]] рядовое.
* [[2004 ел|2004]] — [[Чеслав Милош]], поляк шагыйре.
* [[2008 ел|2008]] — [[Бәкер Фәрхетдинов]], [[авыр атлетика]] остасы, дөнья чемпионы, массажист.
* [[2010 ел|2010]] — [[Габдерахман Хәмиди]], [[мәктәп]] [[укытучы]]сы, директоры.
* [[2012 ел|2012]] — [[Таҗетдин Гыйләҗетдинов]], [[Бөек Ватан сугышы]] чоры [[Кызыл Гаскәр]]енең [[артиллерия]] взводы башлыгы, [[Советлар Берлеге каһарманы]].
* [[2016 ел|2016]] — [[Ирина Коновалова]], органик химия белгече, профессор. 
* 2016 — [[Николай Энвальд]], механизатор, фирка-дәүләт эшлеклесе.
* [[2017 ел|2017]] — [[Әзидолла Ескалиев]], [[музыка]]нт, [[көйязар]], профессор.
* 2017 — [[Владислав Дьяконов]], [[инженер]]-[[механика|механик]], административ-хуҗалык эшлеклесе.
* [[2018 ел|2018]] — [[Эдуард Успенский]], рус язучысы, драматург һәм сценарист.
* [[2019 ел|2019]] — [[Юрий Симонов]], [[география]] һәм [[геоморфология]] белгече, профессор.
* [[2020 ел|2020]] — [[Азамат Әхтәмов]], [[математика]] белгече, профессор.

=={{Дини бәйрәмнәр}}==
===={{Исем бәйрәмнәре}}====
== Шулай ук карагыз ==
{{commonscat|14 August}}
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

{{Тәкъвим}}

[[Төркем:14 август]]
[[Төркем:Ел көннәре]]</text>
      <sha1>tvyubid78ufok7tmp5npmz7f895y675</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Башкортстан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24989</id>
    <revision>
      <id>3528895</id>
      <parentid>3519536</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:04:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41445" xml:space="preserve">{{РФ субъекты
 | RuNm       = Башкортстан Республикасы
 | OfNm1      = {{lang-ba|Башҡортостан Республикаhы}}
 | FSCtrWhat  = Башкала
 | FSCtrNm    = [[Уфа]]
 | AreaRnk    = 27-нче
 | TotArea    = {{formatnum:{{ПлощадьРегионы|Башкортстан}}}}
 | WaterPrcnt = 0,5
 | PopRnk     = 7-нче
 | PopQty     = {{formatnum:{{ Халык саны (төбәкләр) | Башкортстан }} }} кеше
 | PopCtDate  = 2014
 | PopDens    = 28.36
 | GDP        = {{ВРП|2}}
 | GDPCtDate  = {{ВРП|Дата}}
 | GDP(PPP)   = {{ВРП НДН|2}}
 | GDPRnk     = 9-нчы
 | PolStatLnk = Россия җөмһүриятләре
 | PolStatNm  = Республика
 | FedDistrNm = [[Идел буе федераль округы|Идел буе]]
 | EcRegNm    = [[Урал икътисади районы|Урал]]
 | CadNo      = 02
 | LangLangs  = s
 | OfLangs    = [[башкорт теле]], [[рус теле]]
 | ViceTtl    = [[Башкортстан Республикасы Башлыгы|Башлык]]&lt;ref&gt;[http://www.azatliq.org/content/article/26762449.html 1 гыйнварда Хәмитов президенттан башлыкка әйләнә]&lt;/ref&gt;
 | ViceNm     = [[Радий Хәбиров]] 
 | LegislTtl  = [[Башкортстан Корылтае|Дәүләт Җыелышы—Корылтай рәисе]]
 | LegislNm   = [[Константин Толкачёв]]
 | FSAnthem   = 
 | PhoneCode  = 347
 | Бүләкләр   = {{Ленин ордены|тип=төбәк}} {{Ленин ордены|тип=төбәк}} {{Октябрь Инкыйлабы ордены|тип=төбәк}} {{Халыклар Дуслыгы ордены|тип=төбәк}}
}}

'''Башкортста́н Республикасы́''', '''Башкортоста́н Республикасы́''' (''Башкортста́н'', ''Башкортоста́н''&lt;ref&gt;[[Башкортстан Конституциясе]]: «Башкортста́н Республикасы́» һәм «Башкортстан» дигән атамалар тиң мәгънәле.&lt;/ref&gt;, {{lang-ba|Башҡортостан Республикаһы}}, {{lang-ru|Республика Башкортостан}})&amp;nbsp;— [[Россия Федерациясе]]нең эчендә республика (дәүләт)&lt;ref&gt;[http://ru.wikisource.org/wiki/Конституция_Российской_Федерации#.D0.A1.D1.82.D0.B0.D1.82.D1.8C.D1.8F_5 Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2]&lt;/ref&gt;, [[Россиянең федератив төзелеше|Россия Федерациясенең субъекты]], [[Идел буе федераль округы]]нә керә. [[ЮНЕСКО]] билгеләнмәсе буенча [[Урта Азия]] өлкәсенә керә.

Башкаласы — [[Уфа]] шәһәре.

== География ==
=== Чиктәшлек ===
{| class=&quot;wikitable standard&quot;
!Як!!Төбәк
|-
|Төньяк-көнбатыш|| [[Удмуртия]]
|-
|Төньяк|| [[Пермь өлкәсе]] 
|-
|Төньяк-көнчыгыш|| [[Свердловск өлкәсе]]
|-
|Көнчыгыш|| [[Чиләбе өлкәсе]]
|-
|Көньяк&lt;br /&gt;Көньяк-көнбатыш|| [[Ырынбур өлкәсе]]
|-
|Көнбатыш|| [[Татарстан]]
|-
|}

=== Географик урнашу ===
[[File:Bugulma-Belebey Upland3.jpg|right|300px|thumb|Көнбатыш Башкортстан. [[Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы]] — борынгы җәйләү урыннары.]]

Башкортстан җөмһүрияте — Көньяк Урал тауларының түбәләре (иң бөек ноктасы – Ямантау, 1 640 м.), карст мәгарәләр, күлләр. Төбәкнең 2/3 өлөше [[Көнчыгыш Аурупа тигезлеге|Көнчыгыш-Аурупа тигезлегенең]] көнчыгыш өлешендә урнашкан. Җөмһүриятнең төньяктан көньякка озынлыгы — 550 км, көнбатыштан көнчыгышка — 430 км. Тулы мәйдан — 143,6 мең км².

Җөмһүрият территориясендә Башкортстан дәүләт тыюлыгы урынлашкан.

=== Гидрография ===
Иң зур елгалары: [[Агыйдел]] (1430 км), аның кушылдыклары [[Нөгеш]] (235 км), [[Сем (елга)|Сем]] (239 км), [[Караидел елгасы|Караидел]] (918 км), [[Әй]] (549 км), [[Дим]] (535 км), шулай ук [[Сакмар]] (760 км) белән [[Ык]] (571 км) елгалары. Башкортстанда шулай ук [[Җаек (елга)|Җаек елгасы]] (2428 км.) башлана.

Күлләр 2700 янында санала. Җөмһүриятнең иң зур күлләре Урал артыннан урнашканнар. Көнбатыш өлешендә иң эре күл [[Асылыкүл]] (мәйданы 18,5 км²) урнашкан.

=== Климат ===
[[Рәсем:Yamantau.JPG|thumb|332x332px|left|Ямантау]]
Уртача еллык температура +0,3° [[тау]]ларда һәм +2,8° тигезлектә. [[Гыйнвар]]да урта температура [[Цельсий]] градуслар белән −18°, [[июль]]дә +18°. Кояшлы көннәр саны 261дән (Уфа) 287гә ([[Әкчин|Аксёново]], [[Белорет]]) кадәр үзгәреп тора.

Уртача еллык явым-төшемнәр саны 300—600 мм, [[Урал таулары]]ның көнбатыш битләүләрендә 700 ммга кадәр җитә.

Кар капламы ноябрь башында яки уртасында барлыкка килә, апрель уртасында исә ул эреп бетә. Кар капламы 150-165 (таулы районнарда 171—177) көн ята, аның уртача биеклеге 36-55 см га җитә.

=== Табигать ===
Урманнар җөмһүриятнең территориясеннән 40 %тан артык алалар. Урал артында катнаш урманнар, төньяграк нарат-яфраклы һәм каен урманнар. Урал артында урман-далалар каен һәм имән белән урнашалар.
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; widths=&quot;150px&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
File:Shihan Toratau.jpg|[[Торатау]]
File:Гора Юрак-Тау с высоты 85м.jpg|[[Йөрәктау]]- биеклеге Агыйдел елгасы өстеннән 220 метр. 
File:Куштау.jpg|[[Куштау]]
&lt;/gallery&gt;

== Тарих ==
[[Image:Orxon əlifbasıdä Başqortstan yazulı.jpg|thumb|220px|[[Orxon əlifbası|Орхон төрки язуда]] &quot;Башкортстан&quot; язылышы.]]
[[File:Монумент Дружбы 06.jpg|thumb|300px|right|[[1557 ел]]дан башлап башкорт кабиләләре Россия составына керә башлаганнар.]]
Бу як «Башгурд» исем астында беренче тапкыр Фәзлуллаһ Рәшидәддин «Огузнамә» исемле эшендә [[VIII гасыр]]да телгә алынган. Башкорт хаклкының үзатылышы (башҡорт) беренче тапкыр Сәлләм Тәрҗемән хезмәтләрендә ([[IX гасыр]]ның беренче яртысы) очрый.

[[X гасыр|X]]—[[XIII гасыр|XII]] гасырларда башкортларның көнбатыш өлеше [[Идел буе Болгары]] дәүләте составына кергән булганнар.

[[XIII гасыр|XIII]]—[[XIV гасыр|XIV]] гасырларда бөтен Башкортстан территориясе [[Җучи Олысы]]на кергән булган. Аның таркалуыннан соң, башкортлар [[Казан ханлыгы|Казан]], [[Нугай Урдасы|Нугай]] вә [[Себер ханлыгы|Себер]] ханлыклары составында торганнар.

[[1557 ел]]дан башлап башкорт кабиләләре Россия составына керә башлаганнар.

Инкыйлабкача елларда хәзерге Башкортстан территориясе күбесенчә [[Уфа губернасы]] составында булган.

1917 елның 15 (28) ноябрендә Башкорт өлкә шурасы [[Кече Башкортстан|Башкортстан милли-территориаль мохтариятен (автономиясен)]] игълан иткән. [[1919 ел]]ның [[20 март]]ында Мәскәүдә «Үзәк Совет хакимияте белән Башкорт хөкүмәте арасында Башкорт Совет автономиясе турында килешү» имзаланган.  &lt;ref&gt;{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.vatandash.ru/index.php?article=1591 |access-date=2014-09-11 |archive-date=2017-12-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201030431/http://vatandash.ru/index.php?article=1591 |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt; Башкорт автономиясе [[Ырынбур губернасы]]ның төньяк өязләре нигезендә оештырылган. Башкортларның үз шәһәрләре булмаганлыктан, аның башкаласы итеп күрше [[Уфа губернасы]]нда урнашкан рус-татар шәһәре [[Эстәрлетамак]] билгеләнә. 1920 елның 20 августында Эстәрлетамак шәһәрен Совет хөкүмәте Кече Башкортстанга бирә.

1922 елның 14 июненнән Уфа губернасын бетереп, Башкортстан составына губернаның зур өлешләре, шул исәптә [[Бәләбәй өязе|Бәләбәй]] һәм [[Бөре өязе|Бөре]] өязләре (алар язмышы турында махсус референдум үткәрелергә тиеш булган) [[Олы Башкортстан|кертеләләр]], башкаласы Этәрлетамактан [[Уфа]]га күчерелгән.

[[1952 ел]]ның маенда Башкорт АССРы эчендә [[Уфа өлкәсе|Уфа]] һәм [[Стәрлетамак өлкәсе|Стәрлетамак]] өлкәләре оештырылганнар, ләкин 1953 елның апрелендә өлкәләргә бүленеше юкка чыгарылган.

[[1990 ел]]да БАССР Югары Шурасы дәүләт суверенлыгы турында декларацияне кабул иткән.&lt;ref&gt;{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://vatan.yeshlek.ru/nardata.php |access-date=2014-09-11 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014115805/http://vatan.yeshlek.ru/nardata.php |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;

== Дәүләт корылышы ==
[[Файл:M G Rakhimov.jpg|thumb|[[Рәхимов Мортаза Гобәйдулла улы]] — Башкортстан Республикасының беренче Президенты]] 
Башкортстан Конституциясенә тиешле дәүләт власы хөкем, башкарма һәм законнар чыгару юнәлешләренә бүленә.

=== Башкарма хакимлек ===
[[Башкортстан Башлыгы]] — Башкортстан Республикасының башлыгы һәм Башкортстан Республикасының иң югары вазифалы кешесе. 
Башкортстан Хөкүмәте статусы һәм хокукы Башкортстан Конституциясе белән билгеләнгән .

=== Хөкем власы ===
Башкортстан Республикасында хөкем власын Башкортстан Республикасы Конституция Суды, федераль судлар һәм мировой хөкем тормышка ашыра.

=== Законнар чыгару власы ===
Башкортстан Парламенты — [[Башкортстан Республикасының Дәүләт Җыелышы — Корылтай|Дәүләт Җыелышы — Корылтай]] 2003 елдан бер палатасыннан торган законнар чыгару органы.

== Халык ==
=== Торак пунктлар ===
{| class=&quot;wikitable infobox&quot; style=&quot;text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%&quot;
|- 
! rowspan=21 | {{navbar|Башкортстан шәһәрләре|plain=1}}
[[Рәсем:Набережная реки Белой в районе Монумента Дружбы.JPG|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Уфа]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:Kolhozniy-rinok.jpg|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Стәрлетамак]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:Str dzerjinskogo Salavat.jpg|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Салават (шәһәр)|Салават]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:Neftekamsk main street.JPG|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Нефтекама]]&lt;br /&gt;
! align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | Урын
! align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | Шәһәр
! align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | [[Башкорт теле|Башкортча исеме]]
! align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | [[Рус теле|Русча исеме]]
! align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | Халык саны
! rowspan=21 | {{navbar|Чуашия шәһәрләре|plain=1}}
[[Рәсем:Avtovok.jpg|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Октябрьски]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:BeloretskView.jpg|border|100px]]&lt;br /&gt;[[Белорет]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:Дворец культуры в г. Ишимбае.jpg|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Ишембай]]&lt;br /&gt;[[Рәсем:Кумертау (площадь Ленина).jpg|border|110px]]&lt;br /&gt;[[Күмертау]]&lt;br /&gt;
|
|
|
|
|- 
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 1 ||align=left | '''[[Уфа]]''' || ''Өфө'' || ''Уфа'' || 1 062 300
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 2 ||align=left | '''[[Стәрлетамак]]''' || ''Стәрлетамаҡ'' || ''Стерлитамак'' || 273 432
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 3 ||align=left | '''[[Салават (шәһәр)|Салават]]''' || ''Салауат'' || ''Салават'' || 156 085
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 4 ||align=left | '''[[Нефтекама]]''' || ''Нефтекама'' || ''Нефтекамск'' || 121 757
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 5 ||align=left | '''[[Октябрьски]]''' || ''Октябрьский'' || ''Октябрьский'' || 109 379
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 6 ||align=left | '''[[Белорет]]''' || ''Белорет'' || ''Белорецк'' || 68 804
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 7 ||align=left | '''[[Туймазы]]''' || ''Туймазы'' || ''Туймазы'' || 66 849
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 8 ||align=left | '''[[Ишембай]]''' || ''Ишембай'' || ''Ишимбай'' || 66 242
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 9 ||align=left | '''[[Күмертау]]''' || ''Күмертау'' || ''Кумертау'' || 62 854
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 10 ||align=left | '''[[Сибай]]''' || ''Сибай'' || ''Сибай'' || 62 732
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 11 ||align=left | '''[[Мәләвез]]''' || ''Мәләүез'' || ''Мелеуз'' || 61 408
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 12 ||align=left | '''[[Бәләбәй]]''' || ''Бәләбәй'' || ''Белебей'' || 60 183
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 13 ||align=left | '''[[Бөре (шәһәр)|Бөре]]''' || ''Бөрө'' || ''Бирск'' || 41 637 
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 14 || align=left | '''[[Учалы]]''' || ''Учалы'' || ''Учалы'' || 37 771
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 15 ||align=left | '''[[Благовещен]]''' || ''Благовещен'' || ''Благовещенск'' || 34 246
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 16 ||align=left | '''[[Дүртөйле]]''' || ''Дүртөйлө'' || ''Дюртюли'' || 31 272
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 17 ||align=left | '''[[Яңавыл]]''' || ''Яңауыл'' || ''Янаул'' || 26 988 
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 18 ||align=left | '''[[Дәүләкән]]''' || ''Дәүләкән'' || ''Давлеканово'' || 24 040
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 19 ||align=left | [[Чишмә (Башкортстан)|Чишмә]] || ''Шишмә'' || ''Чишмы'' || 21 198
|
|
|
|
|-
| align=center style=&quot;background:#f0f0f0;&quot; | 20 ||align=left | [[Приют]] || ''Приют'' || ''Приютово'' || 20 888
|
|
|
|
|-
| colspan=&quot;11&quot; align=center style=&quot;background:#f5f5f5;&quot; | &lt;ref&gt;{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |access-date=2012-11-16 |archive-date=2011-06-27 |archive-url=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|}&lt;noinclude&gt;
{{clear}}
=== Милли состав ===
{{seealso|Башкортстанда татарларның хокукларын бозу}}
Башкортстанда 4 104 336 кеше яши. Аларның 2 626 613 шәһәрләрдә, 1 447 723 авылда тора. Эре шәһәрләре — [[Уфа]] (башкала, 1 042 мең кеше), [[Стәрлетамак]] (264 мең кеше), [[Салават (шәһәр)|Салават]] (158 мең кеше), [[Нефтекама]] (122 мең кеше), [[Октябрьски]] (108 мең кеше). Республикадагы барлык халыкның [[татарлар]] (25,4%), [[башкортлар]] (29,5%), [[руслар]] (36,1%) тәшкил итә.

{| style=&quot;text-align: right;&quot;
|-bgcolor=&quot;#e0e0e0&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; | Халык
! colspan=&quot;2&quot; | [[1926]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php?reg=772&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[1939]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39.php?reg=61&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[1959]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_59.php?reg=76&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[1970]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_70.php?reg=59&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[1979]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_79.php?reg=58&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[1989]]&lt;ref&gt;http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_89.php?reg=56&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[2002]]&lt;ref&gt;http://www.perepis2002.ru/ct/doc/TOM_04_03.xls&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; | [[2010]]&lt;ref&gt;{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm |access-date=2012-11-18 |archive-date=2012-02-04 |archive-url=https://www.webcitation.org/65CtM3r6X?url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-bgcolor=&quot;#e0e0e0&quot;
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
! {{коммент|К. с.|Кешеләр саны}}
! %
|-
| align=&quot;left&quot;| [[руслар]]
| align=&quot;center&quot;| 1 064 707
| align=&quot;center&quot;| 39,9%
| align=&quot;center&quot;| 1 281 347
| align=&quot;center&quot;| 40,6%
| align=&quot;center&quot;| 1 418 147
| align=&quot;center&quot;| 42,4%
| align=&quot;center&quot;| 1 547 893
| align=&quot;center&quot;| 40,2%
| align=&quot;center&quot;| 1 547 893
| align=&quot;center&quot;| 40,2%
| align=&quot;center&quot;| 1 548 291
| align=&quot;center&quot;| 39,3%
| align=&quot;center&quot;| 1 490 715
| align=&quot;center&quot;| 36,3%
| align=&quot;center&quot;| 1 432 906
| align=&quot;center&quot;| 36,1%
|-
| align=&quot;left&quot;| [[башкортлар]]
| align=&quot;center&quot;| 625 845
| align=&quot;center&quot;| 23,5%
| align=&quot;center&quot;| 671 188
| align=&quot;center&quot;| 21,3%
| align=&quot;center&quot;| 737 711
| align=&quot;center&quot;| 22,1%
| align=&quot;center&quot;| 892 248
| align=&quot;center&quot;| 23,4%
| align=&quot;center&quot;| 935 880
| align=&quot;center&quot;| 24,3%
| align=&quot;center&quot;| 863 808
| align=&quot;center&quot;| 21,9%
| align=&quot;center&quot;| 1 221 302
| align=&quot;center&quot;| 29,8%
| align=&quot;center&quot;| 1 172 287
| align=&quot;center&quot;| 29,5%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[татарлар]]
| align=&quot;center&quot;| 621 158
| align=&quot;center&quot;| 23,3%
| align=&quot;center&quot;| 777 230
| align=&quot;center&quot;| 24,6%
| align=&quot;center&quot;| 768 566
| align=&quot;center&quot;| 23,0%
| align=&quot;center&quot;| 944 505
| align=&quot;center&quot;| 24,7%
| align=&quot;center&quot;| 940 436
| align=&quot;center&quot;| 24,5%
| align=&quot;center&quot;| 1 120 702
| align=&quot;center&quot;| 28,4%
| align=&quot;center&quot;| 990 702
| align=&quot;center&quot;| 24,1%
| align=&quot;center&quot;| 1 009 295
| align=&quot;center&quot;| 25,4%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[чуашлар]]
| align=&quot;center&quot;| 84 886
| align=&quot;center&quot;| 3,2%
| align=&quot;center&quot;| 106 892
| align=&quot;center&quot;| 3,4%
| align=&quot;center&quot;| 109 970
| align=&quot;center&quot;| 3,3%
| align=&quot;center&quot;| 126 638
| align=&quot;center&quot;| 3,3%
| align=&quot;center&quot;| 122 344
| align=&quot;center&quot;| 3,2%
| align=&quot;center&quot;| 118 509
| align=&quot;center&quot;| 3,0%
| align=&quot;center&quot;| 117 317
| align=&quot;center&quot;| 2,9%
| align=&quot;center&quot;| 107 450
| align=&quot;center&quot;| 2,4%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[чирмешләр]]
| align=&quot;center&quot;| 79 298
| align=&quot;center&quot;| 3,0%
| align=&quot;center&quot;| 90 163
| align=&quot;center&quot;| 2,8%
| align=&quot;center&quot;| 93 902
| align=&quot;center&quot;| 2,8%
| align=&quot;center&quot;| 109 638
| align=&quot;center&quot;| 2,9%
| align=&quot;center&quot;| 106 793
| align=&quot;center&quot;| 2,8%
| align=&quot;center&quot;| 105 768
| align=&quot;center&quot;| 2,7%
| align=&quot;center&quot;| 105 829
| align=&quot;center&quot;| 2,6%
| align=&quot;center&quot;| 103 658
| align=&quot;center&quot;| 2,6%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[украиннар]]
| align=&quot;center&quot;| 76 610
| align=&quot;center&quot;| 2,9%
| align=&quot;center&quot;| 92 289
| align=&quot;center&quot;| 2,9%
| align=&quot;center&quot;| 83 594
| align=&quot;center&quot;| 2,5%
| align=&quot;center&quot;| 76 005
| align=&quot;center&quot;| 2,0%
| align=&quot;center&quot;| 75 571
| align=&quot;center&quot;| 2,0%
| align=&quot;center&quot;| 74 990
| align=&quot;center&quot;| 1,9%
| align=&quot;center&quot;| 55 249
| align=&quot;center&quot;| 1,4%
| align=&quot;center&quot;| 39 875
| align=&quot;center&quot;| 1,0%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[арлар]]
| align=&quot;center&quot;| 23 256
| align=&quot;center&quot;| 0,9%
| align=&quot;center&quot;| 25 103
| align=&quot;center&quot;| 0,8%
| align=&quot;center&quot;| 25 388
| align=&quot;center&quot;| 0,8%
| align=&quot;center&quot;| 27 918
| align=&quot;center&quot;| 0,7%
| align=&quot;center&quot;| 25 906
| align=&quot;center&quot;| 0,7%
| align=&quot;center&quot;| 23 696
| align=&quot;center&quot;| 0,6%
| align=&quot;center&quot;| 22 625
| align=&quot;center&quot;| 0,6%
| align=&quot;center&quot;| 21 477
| align=&quot;center&quot;| 0,5%
|-
|align=&quot;left&quot;|  [[мордва]]
| align=&quot;center&quot;| 49 813
| align=&quot;center&quot;| 1,9%
| align=&quot;center&quot;| 57 826
| align=&quot;center&quot;| 1,8%
| align=&quot;center&quot;| 43 582
| align=&quot;center&quot;| 1,3%
| align=&quot;center&quot;| 40 745
| align=&quot;center&quot;| 1,1%
| align=&quot;center&quot;| 35 900
| align=&quot;center&quot;| 0,9%
| align=&quot;center&quot;| 31 923
| align=&quot;center&quot;| 0,8%
| align=&quot;center&quot;| 26 020
| align=&quot;center&quot;| 0,6%
| align=&quot;center&quot;| 20 300
| align=&quot;center&quot;| 0,5%
|-
| align=&quot;left&quot;| башкалар
| align=&quot;center&quot;| 39 773
| align=&quot;center&quot;| 1,5%
| align=&quot;center&quot;| 56 931
| align=&quot;center&quot;| 1,8%
| align=&quot;center&quot;| 60 749
| align=&quot;center&quot;| 1,8%
| align=&quot;center&quot;| 52 485
| align=&quot;center&quot;| 1,4%
| align=&quot;center&quot;| 53 557
| align=&quot;center&quot;| 1,4%
| align=&quot;center&quot;| 55 426
| align=&quot;center&quot;| 1,4%
| align=&quot;center&quot;| 74 577
| align=&quot;center&quot;| 1,8%
| align=&quot;center&quot;| 165 044
| align=&quot;center&quot;| 4,1%
|-
| align=&quot;left&quot;| '''барлык'''
| align=&quot;center&quot;| '''2 665 346'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''3 158 969'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''3 341 609'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''3 818 075'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''3 844 280'''
| align=&quot;center&quot;| '''100.0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''3 943 113'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''4 104 336'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
| align=&quot;center&quot;| '''4 072 292'''
| align=&quot;center&quot;| '''100,0%'''
|}

== Административ-территориаль бүленеш ==
Республикада 54 административ район, 21 шәһәр, 2 шәһәр тибындагы поселок, 828 авыл администрациясе бар.
{| class=&quot;wikitable tiles&quot; width=&quot;100%&quot; bgcolor=&quot;#fff&quot; border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;3px&quot; cellspacing=&quot;3px&quot;
|- align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#e6eeff&quot;
!colspan=3 | '''Районнар'''
! '''Харита'''
|- valign=&quot;top&quot; align=&quot;left&quot; bgcolor=&quot;#f2f6ff&quot;
|
# [[Әбҗәлил районы]]
# [[Әлшәй районы]]
# [[Архангель районы]]
# [[Аскын районы]]
# [[Авыргазы районы]]
# [[Баймак районы]]
# [[Бакалы районы]]
# [[Балтач районы (Башкортстан)|Балтач районы]]
# [[Бәләбәй районы]]
# [[Балакатай районы]]
# [[Белорет районы]]
# [[Бишбүләк районы]]
# [[Бөре районы]]
# [[Болгавар районы]]
# [[Благовещен районы]]
# [[Бүздәк районы]]
# [[Борай районы]]
# [[Бөрҗән районы]]
|&lt;ol start=19&gt;
&lt;li&gt; [[Гафури районы]]
&lt;li&gt; [[Дәүләкән районы]]
&lt;li&gt; [[Дуван районы]]
&lt;li&gt; [[Дүртөйле районы]]
&lt;li&gt; [[Ярмәкәй районы]]
&lt;li&gt; [[Зиянчура районы]]
&lt;li&gt; [[Җылаер районы]]
&lt;li&gt; [[Иглин районы]]
&lt;li&gt; [[Илеш районы]]
&lt;li&gt; [[Ишембай районы]]
&lt;li&gt; [[Калтасы районы]]
&lt;li&gt; [[Караидел районы]]
&lt;li&gt; [[Кырмыскалы районы]]
&lt;li&gt; [[Кыйгы районы]]
&lt;li&gt; [[Кызыл Кама районы]]
&lt;li&gt; [[Күгәрчен районы]]
&lt;li&gt; [[Кушнаренко районы]]
&lt;li&gt; [[Куергазы районы]]
|&lt;ol start=37&gt;
&lt;li&gt; [[Мәләвез районы]]
&lt;li&gt; [[Мәчетле районы]]
&lt;li&gt; [[Мишкә районы]]
&lt;li&gt; [[Миякә районы]]
&lt;li&gt; [[Нуриман районы]]
&lt;li&gt; [[Салават районы]]
&lt;li&gt; [[Стәрлебаш районы]]
&lt;li&gt; [[Стәрлетамак районы]]
&lt;li&gt; [[Тәтешле районы]]
&lt;li&gt; [[Туймазы районы]]
&lt;li&gt; [[Уфа районы]]
&lt;li&gt; [[Учалы районы]]
&lt;li&gt; [[Федоровка районы]]
&lt;li&gt; [[Хәйбулла районы]]
&lt;li&gt; [[Чакмагыш районы]]
&lt;li&gt; [[Чишмә районы]]
&lt;li&gt; [[Шаран районы]]
&lt;li&gt; [[Яңавыл районы]]
&lt;/ol&gt;
|style=&quot;background:#FFFFFF&quot;|[[Рәсем:Admin-map-Bashkiria-region.gif|315px]]
|-
|}

== Икътисад ==
=== Сәнәгать ===
Эре сәнәгый үзәкләре — [[Уфа]], [[Стәрлетамак]], [[Ишембай]], [[Салават (шәһәр)|Салават]], [[Нефтекама]], [[Туймазы]], [[Октябрьски]], [[Белорет]]. Җитештерүнең югары дәрәҗәдәге тупланышы хас, сәнәгый продукциясенең якынча 50% [[Уфа]]да чыгарыла.

Сәнәгатьнең әһәмиятле тармаклары — нефть чыгару, нефть эшкәртү. Машиналарны төзү һәм металл эшкәртү зур үсешне алган. Агач эшкәртү сәнәгате һәм төзелеш материалларны ясау да бар.

=== Энергетика ===
Аның нигезен җылылык электр стансалар тәшкил итәләр: Карманово ГРЭСы, Уфадагы ҖЭҮ-1, ҖЭҮ-2, ҖЭҮ-3 ҖЭҮ-4, [[Стәрлетамак]]та һәм [[Салават шәһәре|Салават]]та [[ҖЭҮ]]ләре, Урал арты ҖЭҮ (Сибай) һәм Күмертау ҖЭҮ. 

[[Башкортстан АЭС]] төзелеше [[Чернобыль һәлакәте]]ннән соң туктатылган.

[[Туймазы районы]]ның [[Төпкилде]] авылы тирәсендә тәҗрибә-сынау җил электр стансасы урнашкан.

=== Авыл хуҗалыгы ===
Ашлык-терлекчелек юнәлешендәге [[авыл хуҗалыгы]]. [[Бодай]], [[арыш]], [[солы]], [[арпа]], шикәр чөгендере, [[көнбагыш]]ны үстерәләр. Җөмһүрияттә сөт-ит терлекчелеге, ит-йон [[Сарыкчылык|сарыкчылыгы]], [[кошчылык]], [[атчылык]], кымызчылык һәм [[умартачылык]] үсешне алган. [[Башкорт балы]] [[Россия]]дә киң мәшһүрлекне алган.

== Транспорт ==

=== Тимер юлы транспорты ===
Башкортстанда тәүгеләрдән булып [[Самар-Зылатаус тимер юлы|Самара—Уфа тимер юлы]] сафка индерелә, аның 486 км озынлыгындагы Кинәле станциясыннан Уфа станциясенә тиклемге участогы 1888 елда файдалануга тапшырыла.

[[Уфа]] [[тимер юллар]] аша [[Самар]], [[Чиләбе]], [[Ырынбур]], [[Сембер]] һәм башка шәһәрләре белән тоташтырылган. Көймә йөрешле елгалар: [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] һәм [[Караидел (елга)|Караидел]]. Торба үткәргеч транспорты да үсешне алган.
===Автомобиль юллар===
Төбәк аша {{табличка-ru|М|5}} «Урал», {{табличка-ru|М|7}} «Идел», {{Табличка дороги|Р240 (Уфа — Ырынбур)|Р240|#0090ff|white|#0090ff}} [[Уфа]] — [[Ырынбур]], {{табличка-ru|Р|315}} [[Уфа]] — [[Бөре шәһәре|Бөре]] — [[Яңавыл]], {{табличка-ru|Р|316}} [[Стәрлетамак]] — [[Белорет]] — [[Магнитогорски]], {{табличка-ru|Р|317}} [[Бөре (шәһәр)|Бөре]] — [[Тазтөбе]] — [[Чаткы]] һәм {{табличка-ru|Р|361}} [[Мәләвез]] — [[Магнитогорски]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://crm.avtologsib.ru/index.php/Glavnaya/Avtodorogi-Rossii/R361-%E2%80%93-Magnitogorsk-Sibay-Zilair-%E2%80%93-Ira.html|title=Р361 – «Магнитогорск — Сибай — Зилаир – Ира» &amp;#124; Автодороги России &amp;#124; Главная|accessdate=2013-02-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/6EhuYz9ok?url=http://crm.avtologsib.ru/index.php/Glavnaya/Avtodorogi-Rossii/R361-%E2%80%93-Magnitogorsk-Sibay-Zilair-%E2%80%93-Ira.html|archivedate=2013-02-26}}&lt;/ref&gt; автоюллары баралар.
===Авиа элемтә===
Авиа элемтә Башкортстанны Россиядәге дистәләрчә шәһәрләре белән, БДБ илләре, Греция, Кытай, БГЭ, Төркия шәһәрләре белән тоташтыра. Уфада Башкортстанда иң зур [[Уфа (аэропорт)|аэропорт]] урнашкан.

==Башкортстан бәйрәмләре==
«Башкортстан Республикасында бәйрәм һәм истәлекле көн, һөнәри һәм башка даталар турында» Башкортстан законы республиканың Югары Советы тарафыннан [[1992 ел]]ның 27 февралендә кабул ителде.

'''Эшләми торган бәйрәм көннәре.'''

{| style=&quot;margin:auto;&quot; width=&quot;90%&quot;
|- style=background:#efefef;
! Датасы !! Исеме !! Искәрмә
|-
|[[11 октябрь]]
|[[Башкортстанның дәүләт суверенитеты турында декларация|Җөмһүрият көне]]
|[[Башкортстанның дәүләт суверенитеты турында декларация]] кабул ителгән көндә билгеләнә.
|-
|[[24 декабрь]]
|[[Башкортстан Конституциясе|Гербы Республикасы Конституциясе]] көне ярославль өлкәсе владимир өлкәсе [http://башкирская-энциклопедия.рф/index.php/read/8-statya/1769-bajram-k-nd-re Статья в Башкирской энциклопедии] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131103043231/http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/read/8-statya/1769-bajram-k-nd-re |date=2013-11-03 }}{{владимир-ba}} ярославль өлкәсе, владимир өлкәсе
|Җөмһүрият Югары Советы [[1993 ел]]да Башкортстан Конституциясен кабул иткән көндә билгеләнә.
|-
|
|[[Ураза байраме]]
|Ураза байраме датасы Ислам календарена ярашлы ел саен Башкортстан Республикасы хөкүмәте тарафыннан, бәйрәм үткәрү көненнән өч ай алдан да соңламый, игълан ителә. 
|-
|
|[[Корбан байрамы]]
|Корбан байрамы датасы ай календарына ярашлы ел саен Башкортстан Республикасы хөкүмәте тарафыннан, бәйрәм үткәрү көненнән өч ай алдан да соңламый, игълан ителә. 
|-
|}

'''Истәлекле көннәре.'''
{| style=&quot;margin:auto;&quot; width=&quot;90%&quot;
|- style=background:#efefef;
! Датасы
! Исеме
! Искәрмә
|-
|25 февраль
|[[Башкортстан флагы|Башкортстан Республикасы Дәүләт флагы]] көне
|Җөмһүрият Югары Советы тарафыннан яңа флагны [[1992 ел]]да кабул иткән көндә (2002 елдан) билгеләнә ярославль өлкәсе владимир өлкәсе [http://www.bashinform.ru/news/342972/ 25 февраля — День Государственного флага республикасы Гербы// ИА Башинформ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171117064847/http://www.bashinform.ru/news/342972/ |date=2017-11-17 }} ярославль өлкәсе, владимир өлкәсе.
|-
|20 март
|[[Үзәк Совет власы белән Башкорт хөкүмәте арасында Башкорт Совет автономиясе турында килешү]]гә кул куйган көн
|Россия Эшче-Авылдаш хөкүмәте белән [[Башкорт хөкүмәте]] Башкортстан Совет автономиясе турында [[1919 ел]]дагы Килешүгә кул куйган көндә билгеләнә. Совет рәсәе эченнән аңа Халык комиссарлары Советы рәисе [[В. И. Ленин]], Бөтенроссия Үзәк башкарма комитетырәисе в.б. М. Ф. Владимирский, милләтләр эшләре буенча халык комиссары [[И. В. Сталин]], Бөтенроссия Үзәк башкарма комитеты секретаре А. С. Енукидзе, башкорт делегация эченнән — Башкорт хөкүмәте рәисе [[Кулаев Мстислав Александрович|М. А. Кулаев]], [[Башкорт гаскәре (1917-1919)|Башкорт гаскәре]] адьютанты [[Бикбауов Әбдрәшит Ильяс улы|Ә. И. Бикбауов]], Башкорт хөкүмәте әгъзасы [[Халиков Муллаян Дәүләтша улы|М. Д. Халиков]] кул куйдылар.
|-
|31 март
|Башкортстан Республикасынан Федератив килешү кушымтасына кул куйган көн
|[[1992 ел]]да Федератив килешүгә имзаланган көндә билгеләнә.
|-
|3 август
|Россия Федерациясе дәүләт хакимияте органнары һәм Башкортстан Республикасының дәүләт хакимияте органнары белән идарә итү даирәсе буенча Россия Федерациясе һәм Башкортстан Республикасының үзара вәкаләтлекләре аеру тураһындагы килешүгә кул куйган көн. ярославль өлкәсе br /өлкәсе
|[[1994 ел]]да Россия федерациясе һәм Башкортстан Республикасы арасында килешүгә имзаланган көндә билгеләнә.
|-
|29 ноябрь
|[[Башкортстан милли-территориаль автономиясе]] берәмеге Россия дәүләтенең федератив өлеше буларак булдырылган көн
|[[Башкортстан милли-территориаль автономиясе]] [[1917 ел]]ның 15 ноябрендә (иске ысул буенча) [[Башкорт мәркәз шурасы]] тарафыннан игълан ителә һәм [[III Бөтен башкорт оештыру корылтае]]нда раслана.
|-
|}

Башкортстанда халык (милли) [[Сабантуй]] байрамы рәсми статуска ия. Бәйрәм республиканың барлык муниципаль районнарында язгы басу эшләре бетү уңаеннан үткәрелә. Сабантуйның үткәрелү датасы ел саен [[Башкортстан Башлыгы|Башкортстан башлыгы]] указына ярашлы тәгаенләнә.

Җөмһүрият [[Салауат йыйыны]] фольклор байрамы ел саен Башкортстан республикасының төрле калалары һәм районнарында 2004 елдан алып үткәрелә башлады. 2011 елдан алып Салауат йыйыны Салават районында үткәрелә.

Башкортстанның [[Октябрьский шәһәре шәһәр округы|Октябрьский шәһәре]]нда җөмһүрият [[Курай]] байрамы үткәрелә. Курай байрамы республиканың төньяк-көнчыгыш районнарында курайны пропагандалау һәм популярлаштыру, башкорт халык уен коралларын саклау һәм киләсе үсешенә булышу, шулай ук зирәк курайчылар ачу максатларында үтә һәм беренче мәртәбә 2001 елда оештырылды. Елдан-ел байрамда катнашучылар саны арта бара.

Шулай ук Башкортстан Республикасында Россия Федерациясе субъекты канунияте тарафыннан булдырылган башка истәлекле даталар да билгеләнә.

== Шулай ук карагыз ==
{{Портал|Башкортстан|Россия}}
* Россия байрамдары
* [[Башкорт Автономияле Совет Социалистик Республикасы]]
* [[Уфа губернасы]]
* [[Ырынбур губернасы]]
* [[Аргаяш милли округы]]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Сылтамалар ==
* {{БЭ|index.php/component/content/article/2-statya/6015-prazdniki|Праздники|автор=Фатыхова Ф. Ф.}}
* {{БЭ|index.php/component/content/article/2-statya/6025-prazdnichnye-dni|Праздничные дни|автор=Самигуллин В. К.}}
* [http://gsrb.ru:88/MainLeftMenu/ZakonoTvorch/Zakoni/vs-10_21.php Түрә республикасы Гербы «О праздничных и памятных днях, профессиональных праздниках и иных знаменательных датах в Республике Гербы» от 27 февраля 1992 года] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131101165513/http://gsrb.ru:88/MainLeftMenu/ZakonoTvorch/Zakoni/vs-10_21.php |date=2013-11-01 }}
{{Башкортстан}}
{{Россия Федерациясенең Идел буе федераль округы}}
{{Россия республикалары}}
{{Россия субъектлары}}
[[Төркем:Башкортстан]]
[[Төркем:Русия Федерациясе республикалары]]</text>
      <sha1>rodedcx1symgc6bhr4nm53fd1g0deym</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Әдәбият</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28555</id>
    <revision>
      <id>3528942</id>
      <parentid>3347060</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:18:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>{{Тышкы сылтамалар}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1967" xml:space="preserve">{{УК}}
[[Рәсем:Old book bindings.jpg|thumb|right|300px|Иске [[китап]]лар]]
[[Рәсем:Татар китаплары.jpg|right|300px|thumb|Татар китаплар]]
'''Әдәбият''' ({{lang-tt2|Ädäbiät}}, {{lang-ar|أدب}} сүзеннән) – киң [[мәгънә]]дә теләсә нинди [[язма]] [[текст]]лар. Бу [[термин]] киң кулланыла һәм еш кына тулысынча аңлашылып бетмәскә мөмкин, ул [[китап]] ([[әсәр]]) [[эчтәлек|эчтәлегенә]] бәйле [[рәвеш]]тә [[төр]]ле мәгънәгә ия.

== Әдәбият төрләре ==
# [[Нәфис әдәбият]]
# [[Фәнни әдәбият|Фәнни]] һәм [[фәнни-популяр әдәбият]]
# [[Белешмә әдәбият]]
# [[Дәреслек|Уку әдәбияты]]
# [[Техник әдәбият]]

== Шулай ук карагыз ==
* [[Әдәби тел]]
* [[Викикитап]]
* [[Викиөземтә]]
* [[Китапханә]]
* [[Электрон китап]]
* [[Электрон китапханә]]
* [[Татар әдәбияты]]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Навигация
|Тема         = Әдәбият
|Портал       = Әдәбият
|Викисүзлек   = Әдәбият
|Викикитапханә = Әдәбият
|Викиөзек     = 
|Викитека     = 
|Викитөр= 
|Викияңалыклар= 
|Викиҗыентык  = Literature
|Метавики     = 
|Проект       = 
}}
* [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }}
* [http://kitaphane.tatar.ru Милли китапханә]

{{rq|stub}}

[[Төркем:Әдәбият]]</text>
      <sha1>gjx6igs9qo7cmzb357o5nj5igz6kqwn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528944</id>
      <parentid>3528942</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:25:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1730" xml:space="preserve">{{УК}}
[[Рәсем:Old book bindings.jpg|thumb|right|300px|Иске [[китап]]лар]]
[[Рәсем:Татар китаплары.jpg|right|300px|thumb|Татар китаплар]]
'''Әдәбият''' ({{lang-tt2|Ädäbiät}}, {{lang-ar|أدب}} сүзеннән) – киң [[мәгънә]]дә теләсә нинди [[язма]] [[текст]]лар. Бу [[термин]] киң кулланыла һәм еш кына тулысынча аңлашылып бетмәскә мөмкин, ул [[китап]] ([[әсәр]]) [[эчтәлек|эчтәлегенә]] бәйле [[рәвеш]]тә [[төр]]ле мәгънәгә ия.

== Әдәбият төрләре ==
# [[Нәфис әдәбият]]
# [[Фәнни әдәбият|Фәнни]] һәм [[фәнни-популяр әдәбият]]
# [[Белешмә әдәбият]]
# [[Дәреслек|Уку әдәбияты]]
# [[Техник әдәбият]]

== Шулай ук карагыз ==
* [[Әдәби тел]]
* [[Викикитап]]
* [[Викиөземтә]]
* [[Китапханә]]
* [[Электрон китап]]
* [[Электрон китапханә]]
* [[Татар әдәбияты]]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Навигация
|Тема         = Әдәбият
|Портал       = Әдәбият
|Викисүзлек   = Әдәбият
|Викикитапханә = Әдәбият
|Викиөзек     = 
|Викитека     = 
|Викитөр= 
|Викияңалыклар= 
|Викиҗыентык  = Literature
|Метавики     = 
|Проект       = 
}}
{{rq|stub}}

[[Төркем:Әдәбият]]</text>
      <sha1>7kocn7d1hdp2obqdvxgf7isao47u5lv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Базарлы Матак</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38359</id>
    <revision>
      <id>3528884</id>
      <parentid>2770038</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:49:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4950" xml:space="preserve">{{ТП
|халәт         = село
|татар исеме    = Базарлы Матак
|чын исем       = Базарлы Матак
|ил             = Россия
|герб           = 
|байрак         = 
|герб киңлеге   = 
|байрак киңлеге = 
|lat_deg  = 54
|lat_min  = 52
|lat_sec  = 48
|lon_deg  = 49
|lon_min  = 55
|lon_sec  = 48
|CoordAddon     = type:city(17800)_region:RU
|CoordScale     = 330000
|ЯндексХарита  = 
|ил харитасы зурлыгы  =330
|төбәк харитасы зурлыгы  =330
|район харитасы зурлыгы  =330
|төбәк төре     = Республика
|төбәк          = Татарстан
|төбәк җәдвәлдә = Татарстан
|район төре      = муниципаль район
|район        = Әлки районы
|район җәдвәлдә= 
|җәмгыять төре=
|җәмгыять       = 
|җәмгыять таблицада        = 
|ил харитасы        = 
|төбәк харитасы    = 
|эчке бүленеш       = 
|башлык төре        = 
|башлык        = 
|нигезләү датасы = 1730-еллар
|беренче телгә алу  = 
|элеккеге исемнәр   = 
|мәйдан         = 
|биеклек төре       = 
|ТП мәркәзе биеклеге = 
|климат         = dfb — дымлы континенталь
|рәсми тел      = 
|халык саны     = 5899&lt;ref&gt;http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol1/pub-01-05.xlsx&lt;/ref&gt;
|исәп елы       = 2010
|халык тыгызлыгы  = 
|агломерация      = 
|милли состав     = 
|дини состав      = 
|этнохороним      = 
|сәгать кушагы        = +3
|DST        = 
|телефон коды   = 
|почта индексы  = 422870
|почта индекслары        = 
|автомобиль коды        = 16, 116
|Commons-та төркем        = 
|сайт        = 
|сайт теле        = 
|сайт теле2       = 
|сайт теле3        = 
|сайт теле4        = 
|сайт теле5        = 
|add1n         = 
|add1        = 
|add2n        = Русча топонимы
|add2       = Базарные Матаки
|add3n        = 
|add3        = 
}}
'''Базарлы Матак''' — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Әлки районы]]ндагы авыл.

== География ==
Авыл Актай елгасында, [[Казан]]нан 134 километр көньяк-көнчыгышрак урнаша.
=== Климат ===
{{temperatura12-y-cyrillic|-10.3|-10.4|-5.4|5.5|14.3|19|20.9|18.5|12.8|5|-3.9|-9.5|4.7}}
Климат уртача континенталь. [[Кёппен климатлар классификация|Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе]] буенча климатның коды: Dfb&lt;ref&gt;[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/present.htm#data World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna]&lt;/ref&gt;. Уртача еллык һава температурасы 4.7&amp;nbsp;°C.&lt;ref&gt;[http://www.retscreen.net NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International]&lt;/ref&gt;
== Тарих ==
[[1730-еллар]]да нигезләнгән.

== Демография ==
{| class='standard' style='text-align: center;' width=60%
| colspan=13 | Халык саны
|- class='shadow'
|[[1859 ел|1859]]
|[[1897 ел|1897]]
|[[1908 ел|1908]]
|[[1920 ел|1920]]
|[[1926 ел|1926]]
|[[1938 ел|1938]]
|[[1949 ел|1949]]
|[[1958 ел|1958]]
|[[1970 ел|1970]]
|[[1979 ел|1979]]
|[[1989 ел|1989]]
|[[2002 ел|2002]]
|[[2010 ел|2010]]
|-
|1249
|1908
|2048
|2196
|2084
|1818
|1580
|2272
|2818
|2965
|4175
|4734
|5899
|}
Төп милләтләр ([[1989 ел]]гы җанисәп буенча): [[татарлар]] — 62%, [[руслар]] — 27%, [[чуашлар]] - 11%.

== Мәдәният ==
* [[С. М. Лисенков исемендәге музей (Базарлы Матак)|Тарих-туган якны өйрәнү музее]]

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Файл:Bazarny Mataki-8793.JPG|
Файл:Bazarny Mataki-8784.JPG
Файл:Bazarny Mataki-8791.JPG
Файл:Bazarny Mataki-8785.JPG
Файл:Базарлы Матак музее.JPG|[[С. М. Лисенков исемендәге музей (Базарлы Матак)|Тарих-туган якны өйрәнү музее]]
&lt;/gallery&gt;

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}
== Чыганаклар ==
* Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.

{{Әлки районы}}

[[Төркем:Татарстан район үзәкләре]]</text>
      <sha1>l672z09s8ip4asgyprnkymadakbmdau</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Олы Талкыш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39337</id>
    <revision>
      <id>3528882</id>
      <parentid>2773258</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:46:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3998" xml:space="preserve">{{ТП
|халәт         = село
|татар исеме    = Олы Талкыш
|чын исем       = Олы Талкыш
|ил             = Россия
|герб           = 
|байрак         = 
|герб киңлеге   = 
|байрак киңлеге = 
|lat_deg  = 55
|lat_min  = 21
|lat_sec  = 0
|lon_deg  = 51
|lon_min  = 4
|lon_sec  = 48
|CoordAddon     = type:city(17800)_region:RU
|CoordScale     = 250000
|ЯндексХарита  = 
|ил харитасы зурлыгы  =250
|төбәк харитасы зурлыгы  =250
|район харитасы зурлыгы  =250
|төбәк төре     = Республика
|төбәк          = Татарстан
|төбәк җәдвәлдә = Татарстан
|район төре      = муниципаль район
|район        = Чистай районы
|район җәдвәлдә= 
|җәмгыять төре=
|җәмгыять       = 
|җәмгыять таблицада        = 
|ил харитасы        = 
|төбәк харитасы    = 
|эчке бүленеш       = 
|башлык төре        = 
|башлык        = 
|нигезләү датасы = 1710
|беренче телгә алу  = 
|элеккеге исемнәр   = 
|мәйдан         = 
|биеклек төре       = 
|ТП мәркәзе биеклеге = 
|климат         = dfb — дымлы континенталь
|рәсми тел      = 
|халык саны     = 420
|исәп елы       = 2002
|халык тыгызлыгы  = 
|агломерация      = 
|милли состав     = 
|дини состав      = 
|этнохороним      = 
|сәгать кушагы        = +4
|DST        = 
|телефон коды   = 
|почта индексы  = 422967
|почта индекслары        = 
|автомобиль коды        = 16, 116
|Commons-та төркем        = 
|сайт        = 
|сайт теле        = 
|сайт теле2       = 
|сайт теле3        = 
|сайт теле4        = 
|сайт теле5        = 
|add1n         = 
|add1        = 
|add2n        = Русча топонимы
|add2       = Большой Толкиш
|add3n        = 
|add3        = 
}}
'''Олы Талкыш''' — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Чистай районы]]ндагы авыл.

== Тарих ==
[[1710 ел]]да нигезләнгән.

== Демография ==
{| class='standard' style='text-align: center;' width=60%
| colspan=13 | Халык саны
|- class='shadow'
|[[1859 ел|1859]]
|[[1897 ел|1897]]
|[[1908 ел|1908]]
|[[1920 ел|1920]]
|[[1926 ел|1926]]
|[[1938 ел|1938]]
|[[1949 ел|1949]]
|[[1958 ел|1958]]
|[[1970 ел|1970]]
|[[1979 ел|1979]]
|[[1989 ел|1989]]
|[[2002 ел|2002]]
|[[2010 ел|2010]]
|-
|1116
|1923
|2298
|2234
|1976
|1800
|1005
|807
|780
|745
|487
|420
|
|}
Төп милләтләр ([[1989 ел]]гы җанисәп буенча): [[руслар]].

== Климат ==
{{temperatura12-y-cyrillic|-10.9|-10.9|-5.8|4.5|13.4|18.5|20.4|17.8|12.1|4.4|-4.8|-10.2|4.0}}
Климат уртача континенталь. [[Кёппен климатлар классификация|Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе]] буенча климатның коды: Dfb&lt;ref&gt;[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/present.htm#data World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna]&lt;/ref&gt;. Уртача еллык һава температурасы 4.0&amp;nbsp;°C.&lt;ref&gt;[http://www.retscreen.net NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International]&lt;/ref&gt;

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}
== Чыганаклар ==
* Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.

{{Чистай районы}}</text>
      <sha1>a6x3b2rc1h9l3hefdxdjlvk4cxfaqrc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сихтермә</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40551</id>
    <revision>
      <id>3528886</id>
      <parentid>3523658</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:56:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4897" xml:space="preserve">{{ТП
|халәт         = авыл
|татар исеме    = Сихтермә
|чын исем       = Сиктĕрме
|ил             = Россия
|герб           = 
|байрак         = 
|герб киңлеге   = 
|байрак киңлеге = 
|lat_deg  = 
|lat_min  = 
|lat_sec  = 
|lon_deg  = 
|lon_min  = 
|lon_sec  = 
|CoordAddon     = type:city(17800)_region:RU
|CoordScale     = 250000
|ЯндексХарита  = 
|ил харитасы зурлыгы  =300
|төбәк харитасы зурлыгы  =300
|район харитасы зурлыгы  =250
|төбәк төре     = Республика
|төбәк          = Татарстан
|төбәк җәдвәлдә = Татарстан
|район төре      = муниципаль район
|район        = Әлки районы
|район җәдвәлдә= 
|җәмгыять төре=
|җәмгыять       = 
|җәмгыять таблицада        = 
|ил харитасы        = 
|төбәк харитасы    = 
|эчке бүленеш       = 
|башлык төре        = 
|башлык        = 
|нигезләү датасы = 
|беренче телгә алу  = 
|элеккеге исемнәр   = 
|мәйдан         = 
|биеклек төре       = 
|ТП мәркәзе биеклеге = 
|климат         = dfb — дымлы континенталь
|рәсми тел      = 
|халык саны     = 251
|исәп елы       = 2010
|халык тыгызлыгы  = 
|агломерация      = 
|милли состав     = 
|дини состав      = 
|этнохороним      = 
|сәгать кушагы        = +3
|DST        = 
|телефон коды   = 
|почта индексы  = 422898
|почта индекслары        = 
|автомобиль коды        = 16, 116
|Commons-та төркем        = 
|сайт        = 
|сайт теле        = 
|сайт теле2       = 
|сайт теле3        = 
|сайт теле4        = 
|сайт теле5        = 
|add1n         = 
|add1        = 
|add2n        = Русча топонимы
|add2       = Сиктерме-Хузангаево
|add3n        = 
|add3        = 
}}
&lt;small&gt;{{мәгънәләр|Хузангай (мәгънәләр)}}&lt;/small&gt;
'''Сихтермә''' ({{lang-cv|Сиктĕрме}}), ''тарихи исеме'' Сихтермә&lt;ref&gt;Сихтермә ({{lang-cv|сиктĕрме}}) ― [[чуаш]]ча: «шомырт ботакларыннан үрелгән бишек, тирбәткеч, атынгыч»&lt;/ref&gt;, ''1981 елдан'' ― Хузангай, ''2004 елдан'' ― [[Сиктерме-Хузангай]], ''2022 елдан'' ― Сихтермә&lt;ref&gt;''[[Гөлнар Гарифуллина]]''. [https://tatar-inform.tatar/news/deputatlar-alkidage-sixterma-xuzangai-avylyn-sixterma-avyly-dip-uzgartu-ocen-tavys-birde-5857325  Депутатлар Сихтермә-Хузангай авылы атамасыннан Хузангай исемен алу өчен тавыш бирде.] [[Татар-информ]], 14.07.2022&lt;/ref&gt; ) — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Әлки районы]]ндагы авыл.

Вакыт зонасы — MSK (Мәскәү вакыты) яки UTC+3. Почта индексы — 422898.

== Климат ==
{{temperatura12-y-cyrillic|-10.3|-10.4|-5.4|5.5|14.3|19|20.9|18.5|12.8|5|-3.9|-9.5|4.7}}
Климат уртача континенталь. [[Кёппен климатлар классификация|Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе]] буенча климатның коды: Dfb&lt;ref&gt;[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/present.htm#data World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna]&lt;/ref&gt;. Уртача еллык һава температурасы 4.7&amp;nbsp;°C.&lt;ref&gt;[http://www.retscreen.net NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International]&lt;/ref&gt;
[[Файл:Педер Хузангай музее.jpg|200px|thumb|right|Авыл мәдәният үзәге. [[Педер Хузангай музее (Сиктерме-Хузангай)|Педер Хузангай музее]] шул бинада урнашкан]]
== Шәхесләр ==
* [[Педер Хузангай]] (1907-1970), Чуаш АССР халык шагыйре.
== Мәдәният ==
* [[Педер Хузангай музее (Сиктерме-Хузангай)|Педер Хузангай музее]]
== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}
== Чыганаклар ==
* Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.

{{Әлки районы}}

[[Төркем:Педер Хузангай]]</text>
      <sha1>ldd7975p0gzzuunhlv8hqpaf6ixrncy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Татарстан хөкүмәте рәисләре</title>
    <ns>14</ns>
    <id>41810</id>
    <revision>
      <id>3528868</id>
      <parentid>2147436</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:14:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="198" xml:space="preserve">{{төп мәкалә|Татарстан хөкүмәте рәисләре}}

[[Төркем:Хөкүмәт рәисләре]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>cnp4k44snegjrbr1otfw1hqmg9qyg2e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Белем җәүһәрләре</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45444</id>
    <revision>
      <id>3528946</id>
      <parentid>3524142</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Татар Википедиясе */  һәм [[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]] бүләклиләр</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20636" xml:space="preserve">[[Файл:Белем җәүһәрләре.png|200px|thumb|right|Бәйге эмблемасы]]
'''Белем җәүһәрләре''' — [[Татнет]]тагы интернет-проектлар һәм аларның [[веб-сәхифә]]ләре бәйгесе.

Бәйге [[татар теле]]ндә ясалган, [[фән]], [[мәгариф]] һәм [[мәдәният]] өлкәләре белән бәйле интернет-ресурсларны барлау, аларны дөньяга таныту, әлеге ресурс авторларына ярдәм күрсәтү максатыннан оештырылып үткәрелә.&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/nigezlama Белем җәүһәрләре бәйгесенең рәсми сайты]&lt;/ref&gt;.

==Оештыручылары==
* Бәйгенең учредителе (нигез салучысы) һәм төп оештыручысы — җаваплылыгы чикләнгән «[[Белем.ру]]» җәмгыяте. 
* Бәйгенең төп оештыручы-партнерлары:
** [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]]
** [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы]],
** Җаваплылыгы чикләнгән &quot;[[Белем.ру]]&quot; җәмгыяте,
** &quot;[[Таттелеком]]&quot; ачык акционерлык җәмгыяте,
** &quot;[[Аксу (компания)|Аксу]]&quot; компаниясе.
* Номинация партнёрлары: 
** [[ВКонтакте]] социаль челтәре
** [[wmru:tt|Викимедиа Россия]] табышсыз партнёрлыгы &lt;small&gt;''([[ВП:Белем җәүһәрләре|проект бите]])''&lt;/small&gt;

==Тарихы==
Бәйге беренче тапкыр [[2010 ел]]да үткәрелә. Бәйгенең «туган көне» булып 2010 елның [[5 февраль|5 феврале]] (иң беренче бәйге ачылу көне) санала. 2017 елгы бәйгесендә катнашучы гаризалары 10 февраль белән 10 сентябрь арасында кабул ителә.&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot;&gt;Раил Гатауллин: [http://belem.ru/node/7173 &quot;Белем җәүһәрләре&quot; дөньякүләм бәйгесе сигезенче ел рәттән иң яхшы татар сайтларын ачыклый!]&lt;/ref&gt;

==Номинацияләре==
Бәйге түбәндәге номинацияләр буенча үткәрелә:&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot; /&gt;
*&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
*&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
*&quot;Югары белем – фән җәүһәрләре&quot;
*&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
*&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
*&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
*&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;

==Җәүһәрләр төзмәсе==
&quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесенең җиңүчеләре төзмәсе:&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar &quot;Белем җәүһәрләре&quot; Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесенең җәүһәрләре]&lt;/ref&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: right&quot; class=&quot;sortable&quot;
!Ел
!Номинация
!Җиңүче проект
!Автор
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumfolklor.narod.ru/ Мөслим төбәге фольклоры]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://tarkhanova.ru/ &quot;Гүзәлия Тарханова сайты - Татар телен укыту серләре&quot;]
|[http://konkurs.belem.ru/user/3 Тарханова Гүзәлия Инсаф кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://meshabash.ru/ Мишәбаш башлангыч мәктәбе]
|[http://konkurs.belem.ru/user/642 Шакиров Булат Мәүмүт улы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://baltasigim.info/ Балтач гимназиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://baltasigim.info/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/230 Мукминов Марат Наилевич]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Сабантуй (журнал)|Сабантуй]]  журналының ул [https://www.tatar-inform.ru/news/2013/08/28/373521/ газета булган чорында] эшләгән ''[http://sabantuy.net/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190228144235/http://www.sabantuy.net/ |date=2019-02-28 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/643 Гыймадиев Айдар Марс улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.narod.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татар Википедиясе]] ''[http://tt.wikipedia.org/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/5 Якупов Рашат Нух улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Югары белем - фән җәүһәрләре&quot;
|[[Казан дәүләт аграр университеты]]ның ''[http://www.kazgau.ru/tat/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120616214012/http://www.kazgau.ru/tat/ |date=2012-06-16 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/61 Тинчурина Лариса Махмутовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://moe-zdorovie.jimdo.com/ Саулыгым - байлыгым] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107181645/http://moe-zdorovie.jimdo.com/ |date=2016-11-07 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/126 Матзянова Ләйсән Фәниловна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://lyaysan.ru/ Татар теле һәм әдәбияты укытучысы Ләйсән Рәүф кызы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/107 Акбирова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://tatardeti.blogspot.com/ Күңелле татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/38 Богапова Зухра Фаризановна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://qushlawich.ru/ Кушлавыч төп гомуми белем мәктәбе сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190616084746/http://qushlawich.ru/ |date=2019-06-16 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/63 Әюпов Илфар Илдар улы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Ялкын (журнал)|«Ялкын»]] журналының ''[http://yalkyn.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/127 Башарова Альбина Альбертовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://balachak.ru/ Балачак.ру - Әниләр һәм бәбиләр сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/89 Сафиуллина Алсу Рустемовна]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://ishakova.ucoz.ru/ Алисә Исхакова сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/184 Исхакова Алисә Хәниф кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://dilus-19.web-box.ru/ &quot;Dilus&quot; сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://yashel-bishek.ucoz.ru/ Туган ягым – яшел бишек]
|[http://konkurs.belem.ru/user/16 Дилә Мирмөҗәһит кызы МӨХӘММӘДИ]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://marsila.org.ru/ Татарстан республикасы Саба районы&lt;br/&gt;Явлаштау урта гомуми белем бирү мәктәбенең&lt;br/&gt; башлангыч профсоюз оешмасы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/62 Шакирова Марсилә Мәҗит кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татарстан Республикасының Милли китапханәсе]]нең ''[http://kitaphane.tatarstan.ru/tat сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/218 Һадиев Ирек Габделхәй улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tenefec.jimdo.com/ &quot;Тәнәфес&quot; газетасы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160919093240/http://tenefec.jimdo.com/ |date=2016-09-19 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/203 Хәбибуллина Айгөл Фәнзәт кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumtat.ru/ Мөслим районы татар теле һәм әдәбияты укытучыларының&lt;br/&gt; район методик берләшмәсе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://minem-gimnaziyam.jimdo.com/ Минем гимназиям]
|[http://konkurs.belem.ru/user/182 Фәррахов Габделгаффар Илшат улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tkoek.ucoz.ru/ Түбән Көек урта мәктәбе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/114 Хисмәтуллин Илнур]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[http://yazmysh.ru/ &quot;Язмышмы, ялгышмы?&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154231/http://yazmysh.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://balachak-ilenda.ru/ Балачак илендә] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://balachak-ilenda.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://sabyem.ru/ Сабыем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/299 Сираева Ләйсән Халит кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tabigat.ucoz.ru/ Мин - табигать баласы!]
|[http://konkurs.belem.ru/user/474 Әкбәрова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://ggulnaz.jimdo.com/ Туган телем - татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/129 Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://ahmadullina.jimdo.com/ Белем башлангычтан башлана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103090427/http://ahmadullina.jimdo.com/ |date=2016-11-03 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/90 Ахмадуллина Миләүшә Мулланур кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tatgim15.ucoz.ru/ Казан шәһәре Киров районының 15нче татар гимназиясе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/470 Шакиров Илһам Солтан улы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Сөембикә (журнал)|Сөембикә]]&quot; журналы ''[http://syuyumbike.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/426 Юнысова Ләйсән Рәфыйковна]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[[Intertat.ru]] сайтының ''[http://old.intertat.ru/tt/tatar-galeme.html &quot;Татар галәме&quot; сәхифәсе]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/469 Фазуллин Ильназ Фаисович]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://watan.su/ Минем Йорт]
|[http://konkurs.belem.ru/user/121 Миргазов Ринат Фоатович]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://2906082086.wixsite.com/mizgel Тылсымлы объектив]
|[http://konkurs.belem.ru/user/468 Җәлилова Зөлфия Ринат кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://kitap.ucoz.ru/ Яраткан эшем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://anafisa.jimdo.com/ Белем - бәхет ачкычы.]
|[http://konkurs.belem.ru/user/484 Антонова Нәфисә Гарифулловна]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://ilhamgazite.ru/ &quot;Илһам&quot; газетасы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[«Идел» журналы]]ның яңа [http://idel-tat.ru/ татар телле сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/455 «Идел» журналы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгының [http://tatar-inform.tatar/ татар телле сайты]&lt;ref&gt;[[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]]: ''[http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation |title=.tatar доменында эшләүче &quot;Татар-информ&quot; агентлыгы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесендә җиңде |url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |access-date=2017-02-13 |archive-date=2016-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105191613/http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|[http://konkurs.belem.ru/user/630 Латыйпов Рәмис Нурмөхәммәт улы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://nigezem.ucoz.ru/ Нигез ташым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;
|[http://samtatnews.ru/ “Самар татарлары” дип аталган мәгълүмат медиа-порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/448 Нуретдинова Римма Равильевна]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://kkg.ucoz.ru/ Китапханә сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Камал театры]]&quot; ''[http://kamalteatr.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/654 Латыйпов Илшат Рафаэль улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://husniyar.ru/ Язучы Зиннур Хөсниярның рәсми сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/682 Хөснетдинов Зиннур Зыятдин улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://habibullinnar.jimdo.com/ Нәселем-горурлыгым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/271 Хәбибуллин Искәндәр Артур улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[https://tyk.tatar/ Үзебезчә Тәмле Татарча]
|[http://konkurs.belem.ru/user/676 Галимов Марат Ильдарович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tashkichu.ucoz.site/ Туган ягым Ташкичү]
|[http://konkurs.belem.ru/user/668 Галиев Рәсүл Идрис улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://555777.ucoz.ru/ Педагог-китапханәче портфолиосы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://pamyat3.webnode.ru/ Хәтер]
|[http://konkurs.belem.ru/user/91 Нуриева Рәмлә Равиловна]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|«[[Казан утлары]]» журналының ''[http://kazanutlary.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/756 Галиуллин Рөстәм Госман улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[http://giylem.tatar/ Гыйлем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/740 Шайхин Айдар Расимович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://gabdullatukay.ru/ «Тукай дөньясы» порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/755 Таишева Сөмбел Нурислам кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;[[ВКонтакте]] социаль челтәре җәүһәрләре&quot;
|[https://vk.com/kizik_mizik Кызык-Мызык]
|[http://konkurs.belem.ru/user/733 Габидуллин Ильназ Ихсан улы]
|-
|}

=== Татар Википедиясе ===
[[Татар википедиясе]] бу бәйгедә 2010 елда «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә икенче урынны яулый. [[2011 ел]]да шул ук номинациядә беренчелеккә ирешә&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar Җәүһәрләр]&lt;/ref&gt;.
&lt;gallery perrow=5 widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;120px&quot;&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2010.jpg|[[2010 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» икенче урын ала
File:Белем җәүһәрләре 2011.jpg|[[2011 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» беренче урында
File:Бүләкләү тантанасы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; 2021.jpg | 2021 елда Татар Википедиясенең актив кулланучылары булган Әмир әфәнде һәм Римма Васильева ханымны Владимир Медейко һәм [[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]] бүләклиләр
&lt;/gallery&gt;

== Шулай ук карагыз ==
* [[Татнет]]
* [[Татнет йолдызлары]]
* [[Татнет сәхифәләре исемлеге]]
* [[Татнет сәхифәләре рейтингы]]
* [[Википедия:Белем җәүһәрләре]]

== Искәрмәләр ==
{{Искәрмәләр}}

== Тышкы сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Белем%20җәүһәрләре |сүз+төзмә= Белем+җәүһәрләре |süz%20tözmä = Belem%20cäwhärläre}} 
* [http://konkurs.belem.ru/ Бәйгенең рәсми сәхифәсе]
* [http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]

[[Төркем:Татар интернеты]]
[[Төркем:Бәйгеләр]]</text>
      <sha1>5z6kyje0gqjod10qzwpvy5yqvckkwei</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528947</id>
      <parentid>3528946</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:49:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>{{УК}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20645" xml:space="preserve">{{УК}}
[[Файл:Белем җәүһәрләре.png|200px|thumb|right|Бәйге эмблемасы]]
'''Белем җәүһәрләре''' — [[Татнет]]тагы интернет-проектлар һәм аларның [[веб-сәхифә]]ләре бәйгесе.

Бәйге [[татар теле]]ндә ясалган, [[фән]], [[мәгариф]] һәм [[мәдәният]] өлкәләре белән бәйле интернет-ресурсларны барлау, аларны дөньяга таныту, әлеге ресурс авторларына ярдәм күрсәтү максатыннан оештырылып үткәрелә.&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/nigezlama Белем җәүһәрләре бәйгесенең рәсми сайты]&lt;/ref&gt;.

==Оештыручылары==
* Бәйгенең учредителе (нигез салучысы) һәм төп оештыручысы — җаваплылыгы чикләнгән «[[Белем.ру]]» җәмгыяте. 
* Бәйгенең төп оештыручы-партнерлары:
** [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]]
** [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы]],
** Җаваплылыгы чикләнгән &quot;[[Белем.ру]]&quot; җәмгыяте,
** &quot;[[Таттелеком]]&quot; ачык акционерлык җәмгыяте,
** &quot;[[Аксу (компания)|Аксу]]&quot; компаниясе.
* Номинация партнёрлары: 
** [[ВКонтакте]] социаль челтәре
** [[wmru:tt|Викимедиа Россия]] табышсыз партнёрлыгы &lt;small&gt;''([[ВП:Белем җәүһәрләре|проект бите]])''&lt;/small&gt;

==Тарихы==
Бәйге беренче тапкыр [[2010 ел]]да үткәрелә. Бәйгенең «туган көне» булып 2010 елның [[5 февраль|5 феврале]] (иң беренче бәйге ачылу көне) санала. 2017 елгы бәйгесендә катнашучы гаризалары 10 февраль белән 10 сентябрь арасында кабул ителә.&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot;&gt;Раил Гатауллин: [http://belem.ru/node/7173 &quot;Белем җәүһәрләре&quot; дөньякүләм бәйгесе сигезенче ел рәттән иң яхшы татар сайтларын ачыклый!]&lt;/ref&gt;

==Номинацияләре==
Бәйге түбәндәге номинацияләр буенча үткәрелә:&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot; /&gt;
*&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
*&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
*&quot;Югары белем – фән җәүһәрләре&quot;
*&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
*&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
*&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
*&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;

==Җәүһәрләр төзмәсе==
&quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесенең җиңүчеләре төзмәсе:&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar &quot;Белем җәүһәрләре&quot; Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесенең җәүһәрләре]&lt;/ref&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: right&quot; class=&quot;sortable&quot;
!Ел
!Номинация
!Җиңүче проект
!Автор
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumfolklor.narod.ru/ Мөслим төбәге фольклоры]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://tarkhanova.ru/ &quot;Гүзәлия Тарханова сайты - Татар телен укыту серләре&quot;]
|[http://konkurs.belem.ru/user/3 Тарханова Гүзәлия Инсаф кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://meshabash.ru/ Мишәбаш башлангыч мәктәбе]
|[http://konkurs.belem.ru/user/642 Шакиров Булат Мәүмүт улы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://baltasigim.info/ Балтач гимназиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://baltasigim.info/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/230 Мукминов Марат Наилевич]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Сабантуй (журнал)|Сабантуй]]  журналының ул [https://www.tatar-inform.ru/news/2013/08/28/373521/ газета булган чорында] эшләгән ''[http://sabantuy.net/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190228144235/http://www.sabantuy.net/ |date=2019-02-28 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/643 Гыймадиев Айдар Марс улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.narod.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татар Википедиясе]] ''[http://tt.wikipedia.org/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/5 Якупов Рашат Нух улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Югары белем - фән җәүһәрләре&quot;
|[[Казан дәүләт аграр университеты]]ның ''[http://www.kazgau.ru/tat/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120616214012/http://www.kazgau.ru/tat/ |date=2012-06-16 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/61 Тинчурина Лариса Махмутовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://moe-zdorovie.jimdo.com/ Саулыгым - байлыгым] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107181645/http://moe-zdorovie.jimdo.com/ |date=2016-11-07 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/126 Матзянова Ләйсән Фәниловна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://lyaysan.ru/ Татар теле һәм әдәбияты укытучысы Ләйсән Рәүф кызы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/107 Акбирова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://tatardeti.blogspot.com/ Күңелле татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/38 Богапова Зухра Фаризановна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://qushlawich.ru/ Кушлавыч төп гомуми белем мәктәбе сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190616084746/http://qushlawich.ru/ |date=2019-06-16 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/63 Әюпов Илфар Илдар улы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Ялкын (журнал)|«Ялкын»]] журналының ''[http://yalkyn.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/127 Башарова Альбина Альбертовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://balachak.ru/ Балачак.ру - Әниләр һәм бәбиләр сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/89 Сафиуллина Алсу Рустемовна]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://ishakova.ucoz.ru/ Алисә Исхакова сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/184 Исхакова Алисә Хәниф кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://dilus-19.web-box.ru/ &quot;Dilus&quot; сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://yashel-bishek.ucoz.ru/ Туган ягым – яшел бишек]
|[http://konkurs.belem.ru/user/16 Дилә Мирмөҗәһит кызы МӨХӘММӘДИ]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://marsila.org.ru/ Татарстан республикасы Саба районы&lt;br/&gt;Явлаштау урта гомуми белем бирү мәктәбенең&lt;br/&gt; башлангыч профсоюз оешмасы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/62 Шакирова Марсилә Мәҗит кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татарстан Республикасының Милли китапханәсе]]нең ''[http://kitaphane.tatarstan.ru/tat сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/218 Һадиев Ирек Габделхәй улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tenefec.jimdo.com/ &quot;Тәнәфес&quot; газетасы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160919093240/http://tenefec.jimdo.com/ |date=2016-09-19 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/203 Хәбибуллина Айгөл Фәнзәт кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumtat.ru/ Мөслим районы татар теле һәм әдәбияты укытучыларының&lt;br/&gt; район методик берләшмәсе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://minem-gimnaziyam.jimdo.com/ Минем гимназиям]
|[http://konkurs.belem.ru/user/182 Фәррахов Габделгаффар Илшат улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tkoek.ucoz.ru/ Түбән Көек урта мәктәбе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/114 Хисмәтуллин Илнур]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[http://yazmysh.ru/ &quot;Язмышмы, ялгышмы?&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154231/http://yazmysh.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://balachak-ilenda.ru/ Балачак илендә] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://balachak-ilenda.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://sabyem.ru/ Сабыем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/299 Сираева Ләйсән Халит кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tabigat.ucoz.ru/ Мин - табигать баласы!]
|[http://konkurs.belem.ru/user/474 Әкбәрова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://ggulnaz.jimdo.com/ Туган телем - татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/129 Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://ahmadullina.jimdo.com/ Белем башлангычтан башлана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103090427/http://ahmadullina.jimdo.com/ |date=2016-11-03 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/90 Ахмадуллина Миләүшә Мулланур кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tatgim15.ucoz.ru/ Казан шәһәре Киров районының 15нче татар гимназиясе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/470 Шакиров Илһам Солтан улы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Сөембикә (журнал)|Сөембикә]]&quot; журналы ''[http://syuyumbike.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/426 Юнысова Ләйсән Рәфыйковна]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[[Intertat.ru]] сайтының ''[http://old.intertat.ru/tt/tatar-galeme.html &quot;Татар галәме&quot; сәхифәсе]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/469 Фазуллин Ильназ Фаисович]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://watan.su/ Минем Йорт]
|[http://konkurs.belem.ru/user/121 Миргазов Ринат Фоатович]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://2906082086.wixsite.com/mizgel Тылсымлы объектив]
|[http://konkurs.belem.ru/user/468 Җәлилова Зөлфия Ринат кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://kitap.ucoz.ru/ Яраткан эшем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://anafisa.jimdo.com/ Белем - бәхет ачкычы.]
|[http://konkurs.belem.ru/user/484 Антонова Нәфисә Гарифулловна]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://ilhamgazite.ru/ &quot;Илһам&quot; газетасы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[«Идел» журналы]]ның яңа [http://idel-tat.ru/ татар телле сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/455 «Идел» журналы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгының [http://tatar-inform.tatar/ татар телле сайты]&lt;ref&gt;[[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]]: ''[http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation |title=.tatar доменында эшләүче &quot;Татар-информ&quot; агентлыгы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесендә җиңде |url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |access-date=2017-02-13 |archive-date=2016-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105191613/http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|[http://konkurs.belem.ru/user/630 Латыйпов Рәмис Нурмөхәммәт улы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://nigezem.ucoz.ru/ Нигез ташым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;
|[http://samtatnews.ru/ “Самар татарлары” дип аталган мәгълүмат медиа-порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/448 Нуретдинова Римма Равильевна]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://kkg.ucoz.ru/ Китапханә сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Камал театры]]&quot; ''[http://kamalteatr.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/654 Латыйпов Илшат Рафаэль улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://husniyar.ru/ Язучы Зиннур Хөсниярның рәсми сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/682 Хөснетдинов Зиннур Зыятдин улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://habibullinnar.jimdo.com/ Нәселем-горурлыгым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/271 Хәбибуллин Искәндәр Артур улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[https://tyk.tatar/ Үзебезчә Тәмле Татарча]
|[http://konkurs.belem.ru/user/676 Галимов Марат Ильдарович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tashkichu.ucoz.site/ Туган ягым Ташкичү]
|[http://konkurs.belem.ru/user/668 Галиев Рәсүл Идрис улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://555777.ucoz.ru/ Педагог-китапханәче портфолиосы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://pamyat3.webnode.ru/ Хәтер]
|[http://konkurs.belem.ru/user/91 Нуриева Рәмлә Равиловна]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|«[[Казан утлары]]» журналының ''[http://kazanutlary.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/756 Галиуллин Рөстәм Госман улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[http://giylem.tatar/ Гыйлем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/740 Шайхин Айдар Расимович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://gabdullatukay.ru/ «Тукай дөньясы» порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/755 Таишева Сөмбел Нурислам кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;[[ВКонтакте]] социаль челтәре җәүһәрләре&quot;
|[https://vk.com/kizik_mizik Кызык-Мызык]
|[http://konkurs.belem.ru/user/733 Габидуллин Ильназ Ихсан улы]
|-
|}

=== Татар Википедиясе ===
[[Татар википедиясе]] бу бәйгедә 2010 елда «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә икенче урынны яулый. [[2011 ел]]да шул ук номинациядә беренчелеккә ирешә&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar Җәүһәрләр]&lt;/ref&gt;.
&lt;gallery perrow=5 widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;120px&quot;&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2010.jpg|[[2010 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» икенче урын ала
File:Белем җәүһәрләре 2011.jpg|[[2011 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» беренче урында
File:Бүләкләү тантанасы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; 2021.jpg | 2021 елда Татар Википедиясенең актив кулланучылары булган Әмир әфәнде һәм Римма Васильева ханымны Владимир Медейко һәм [[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]] бүләклиләр
&lt;/gallery&gt;

== Шулай ук карагыз ==
* [[Татнет]]
* [[Татнет йолдызлары]]
* [[Татнет сәхифәләре исемлеге]]
* [[Татнет сәхифәләре рейтингы]]
* [[Википедия:Белем җәүһәрләре]]

== Искәрмәләр ==
{{Искәрмәләр}}

== Тышкы сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Белем%20җәүһәрләре |сүз+төзмә= Белем+җәүһәрләре |süz%20tözmä = Belem%20cäwhärläre}} 
* [http://konkurs.belem.ru/ Бәйгенең рәсми сәхифәсе]
* [http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]

[[Төркем:Татар интернеты]]
[[Төркем:Бәйгеләр]]</text>
      <sha1>j1jc3piioc3y0kv6ez66cbn6wpcipsv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528948</id>
      <parentid>3528947</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:52:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Оештыручылары */  + [[Татарча Википедия]] өчен ... + һәм [[Википедия:Татарча язучы викимедистлар төркеме|татарча вики-волонтёрлар берләшмәсе]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20857" xml:space="preserve">{{УК}}
[[Файл:Белем җәүһәрләре.png|200px|thumb|right|Бәйге эмблемасы]]
'''Белем җәүһәрләре''' — [[Татнет]]тагы интернет-проектлар һәм аларның [[веб-сәхифә]]ләре бәйгесе.

Бәйге [[татар теле]]ндә ясалган, [[фән]], [[мәгариф]] һәм [[мәдәният]] өлкәләре белән бәйле интернет-ресурсларны барлау, аларны дөньяга таныту, әлеге ресурс авторларына ярдәм күрсәтү максатыннан оештырылып үткәрелә.&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/nigezlama Белем җәүһәрләре бәйгесенең рәсми сайты]&lt;/ref&gt;.

==Оештыручылары==
* Бәйгенең учредителе (нигез салучысы) һәм төп оештыручысы — җаваплылыгы чикләнгән «[[Белем.ру]]» җәмгыяте. 
* Бәйгенең төп оештыручы-партнерлары:
** [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]]
** [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы]],
** Җаваплылыгы чикләнгән &quot;[[Белем.ру]]&quot; җәмгыяте,
** &quot;[[Таттелеком]]&quot; ачык акционерлык җәмгыяте,
** &quot;[[Аксу (компания)|Аксу]]&quot; компаниясе.
* Номинация партнёрлары: 
** [[ВКонтакте]] социаль челтәре
** [[Татарча Википедия]] өчен [[wmru:tt|Викимедиа Россия]] табышсыз партнёрлыгы һәм [[Википедия:Татарча язучы викимедистлар төркеме|татарча вики-волонтёрлар берләшмәсе]]&lt;small&gt;''([[ВП:Белем җәүһәрләре|проект бите]])''&lt;/small&gt;

==Тарихы==
Бәйге беренче тапкыр [[2010 ел]]да үткәрелә. Бәйгенең «туган көне» булып 2010 елның [[5 февраль|5 феврале]] (иң беренче бәйге ачылу көне) санала. 2017 елгы бәйгесендә катнашучы гаризалары 10 февраль белән 10 сентябрь арасында кабул ителә.&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot;&gt;Раил Гатауллин: [http://belem.ru/node/7173 &quot;Белем җәүһәрләре&quot; дөньякүләм бәйгесе сигезенче ел рәттән иң яхшы татар сайтларын ачыклый!]&lt;/ref&gt;

==Номинацияләре==
Бәйге түбәндәге номинацияләр буенча үткәрелә:&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot; /&gt;
*&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
*&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
*&quot;Югары белем – фән җәүһәрләре&quot;
*&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
*&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
*&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
*&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;

==Җәүһәрләр төзмәсе==
&quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесенең җиңүчеләре төзмәсе:&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar &quot;Белем җәүһәрләре&quot; Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесенең җәүһәрләре]&lt;/ref&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: right&quot; class=&quot;sortable&quot;
!Ел
!Номинация
!Җиңүче проект
!Автор
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumfolklor.narod.ru/ Мөслим төбәге фольклоры]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://tarkhanova.ru/ &quot;Гүзәлия Тарханова сайты - Татар телен укыту серләре&quot;]
|[http://konkurs.belem.ru/user/3 Тарханова Гүзәлия Инсаф кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://meshabash.ru/ Мишәбаш башлангыч мәктәбе]
|[http://konkurs.belem.ru/user/642 Шакиров Булат Мәүмүт улы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://baltasigim.info/ Балтач гимназиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://baltasigim.info/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/230 Мукминов Марат Наилевич]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Сабантуй (журнал)|Сабантуй]]  журналының ул [https://www.tatar-inform.ru/news/2013/08/28/373521/ газета булган чорында] эшләгән ''[http://sabantuy.net/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190228144235/http://www.sabantuy.net/ |date=2019-02-28 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/643 Гыймадиев Айдар Марс улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.narod.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татар Википедиясе]] ''[http://tt.wikipedia.org/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/5 Якупов Рашат Нух улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Югары белем - фән җәүһәрләре&quot;
|[[Казан дәүләт аграр университеты]]ның ''[http://www.kazgau.ru/tat/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120616214012/http://www.kazgau.ru/tat/ |date=2012-06-16 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/61 Тинчурина Лариса Махмутовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://moe-zdorovie.jimdo.com/ Саулыгым - байлыгым] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107181645/http://moe-zdorovie.jimdo.com/ |date=2016-11-07 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/126 Матзянова Ләйсән Фәниловна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://lyaysan.ru/ Татар теле һәм әдәбияты укытучысы Ләйсән Рәүф кызы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/107 Акбирова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://tatardeti.blogspot.com/ Күңелле татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/38 Богапова Зухра Фаризановна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://qushlawich.ru/ Кушлавыч төп гомуми белем мәктәбе сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190616084746/http://qushlawich.ru/ |date=2019-06-16 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/63 Әюпов Илфар Илдар улы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Ялкын (журнал)|«Ялкын»]] журналының ''[http://yalkyn.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/127 Башарова Альбина Альбертовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://balachak.ru/ Балачак.ру - Әниләр һәм бәбиләр сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/89 Сафиуллина Алсу Рустемовна]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://ishakova.ucoz.ru/ Алисә Исхакова сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/184 Исхакова Алисә Хәниф кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://dilus-19.web-box.ru/ &quot;Dilus&quot; сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://yashel-bishek.ucoz.ru/ Туган ягым – яшел бишек]
|[http://konkurs.belem.ru/user/16 Дилә Мирмөҗәһит кызы МӨХӘММӘДИ]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://marsila.org.ru/ Татарстан республикасы Саба районы&lt;br/&gt;Явлаштау урта гомуми белем бирү мәктәбенең&lt;br/&gt; башлангыч профсоюз оешмасы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/62 Шакирова Марсилә Мәҗит кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татарстан Республикасының Милли китапханәсе]]нең ''[http://kitaphane.tatarstan.ru/tat сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/218 Һадиев Ирек Габделхәй улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tenefec.jimdo.com/ &quot;Тәнәфес&quot; газетасы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160919093240/http://tenefec.jimdo.com/ |date=2016-09-19 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/203 Хәбибуллина Айгөл Фәнзәт кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumtat.ru/ Мөслим районы татар теле һәм әдәбияты укытучыларының&lt;br/&gt; район методик берләшмәсе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://minem-gimnaziyam.jimdo.com/ Минем гимназиям]
|[http://konkurs.belem.ru/user/182 Фәррахов Габделгаффар Илшат улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tkoek.ucoz.ru/ Түбән Көек урта мәктәбе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/114 Хисмәтуллин Илнур]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[http://yazmysh.ru/ &quot;Язмышмы, ялгышмы?&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154231/http://yazmysh.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://balachak-ilenda.ru/ Балачак илендә] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://balachak-ilenda.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://sabyem.ru/ Сабыем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/299 Сираева Ләйсән Халит кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tabigat.ucoz.ru/ Мин - табигать баласы!]
|[http://konkurs.belem.ru/user/474 Әкбәрова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://ggulnaz.jimdo.com/ Туган телем - татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/129 Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://ahmadullina.jimdo.com/ Белем башлангычтан башлана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103090427/http://ahmadullina.jimdo.com/ |date=2016-11-03 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/90 Ахмадуллина Миләүшә Мулланур кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tatgim15.ucoz.ru/ Казан шәһәре Киров районының 15нче татар гимназиясе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/470 Шакиров Илһам Солтан улы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Сөембикә (журнал)|Сөембикә]]&quot; журналы ''[http://syuyumbike.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/426 Юнысова Ләйсән Рәфыйковна]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[[Intertat.ru]] сайтының ''[http://old.intertat.ru/tt/tatar-galeme.html &quot;Татар галәме&quot; сәхифәсе]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/469 Фазуллин Ильназ Фаисович]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://watan.su/ Минем Йорт]
|[http://konkurs.belem.ru/user/121 Миргазов Ринат Фоатович]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://2906082086.wixsite.com/mizgel Тылсымлы объектив]
|[http://konkurs.belem.ru/user/468 Җәлилова Зөлфия Ринат кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://kitap.ucoz.ru/ Яраткан эшем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://anafisa.jimdo.com/ Белем - бәхет ачкычы.]
|[http://konkurs.belem.ru/user/484 Антонова Нәфисә Гарифулловна]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://ilhamgazite.ru/ &quot;Илһам&quot; газетасы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[«Идел» журналы]]ның яңа [http://idel-tat.ru/ татар телле сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/455 «Идел» журналы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгының [http://tatar-inform.tatar/ татар телле сайты]&lt;ref&gt;[[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]]: ''[http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation |title=.tatar доменында эшләүче &quot;Татар-информ&quot; агентлыгы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесендә җиңде |url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |access-date=2017-02-13 |archive-date=2016-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105191613/http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|[http://konkurs.belem.ru/user/630 Латыйпов Рәмис Нурмөхәммәт улы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://nigezem.ucoz.ru/ Нигез ташым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;
|[http://samtatnews.ru/ “Самар татарлары” дип аталган мәгълүмат медиа-порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/448 Нуретдинова Римма Равильевна]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://kkg.ucoz.ru/ Китапханә сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Камал театры]]&quot; ''[http://kamalteatr.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/654 Латыйпов Илшат Рафаэль улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://husniyar.ru/ Язучы Зиннур Хөсниярның рәсми сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/682 Хөснетдинов Зиннур Зыятдин улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://habibullinnar.jimdo.com/ Нәселем-горурлыгым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/271 Хәбибуллин Искәндәр Артур улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[https://tyk.tatar/ Үзебезчә Тәмле Татарча]
|[http://konkurs.belem.ru/user/676 Галимов Марат Ильдарович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tashkichu.ucoz.site/ Туган ягым Ташкичү]
|[http://konkurs.belem.ru/user/668 Галиев Рәсүл Идрис улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://555777.ucoz.ru/ Педагог-китапханәче портфолиосы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://pamyat3.webnode.ru/ Хәтер]
|[http://konkurs.belem.ru/user/91 Нуриева Рәмлә Равиловна]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|«[[Казан утлары]]» журналының ''[http://kazanutlary.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/756 Галиуллин Рөстәм Госман улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[http://giylem.tatar/ Гыйлем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/740 Шайхин Айдар Расимович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://gabdullatukay.ru/ «Тукай дөньясы» порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/755 Таишева Сөмбел Нурислам кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;[[ВКонтакте]] социаль челтәре җәүһәрләре&quot;
|[https://vk.com/kizik_mizik Кызык-Мызык]
|[http://konkurs.belem.ru/user/733 Габидуллин Ильназ Ихсан улы]
|-
|}

=== Татар Википедиясе ===
[[Татар википедиясе]] бу бәйгедә 2010 елда «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә икенче урынны яулый. [[2011 ел]]да шул ук номинациядә беренчелеккә ирешә&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar Җәүһәрләр]&lt;/ref&gt;.
&lt;gallery perrow=5 widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;120px&quot;&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2010.jpg|[[2010 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» икенче урын ала
File:Белем җәүһәрләре 2011.jpg|[[2011 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» беренче урында
File:Бүләкләү тантанасы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; 2021.jpg | 2021 елда Татар Википедиясенең актив кулланучылары булган Әмир әфәнде һәм Римма Васильева ханымны Владимир Медейко һәм [[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]] бүләклиләр
&lt;/gallery&gt;

== Шулай ук карагыз ==
* [[Татнет]]
* [[Татнет йолдызлары]]
* [[Татнет сәхифәләре исемлеге]]
* [[Татнет сәхифәләре рейтингы]]
* [[Википедия:Белем җәүһәрләре]]

== Искәрмәләр ==
{{Искәрмәләр}}

== Тышкы сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Белем%20җәүһәрләре |сүз+төзмә= Белем+җәүһәрләре |süz%20tözmä = Belem%20cäwhärläre}} 
* [http://konkurs.belem.ru/ Бәйгенең рәсми сәхифәсе]
* [http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]

[[Төркем:Татар интернеты]]
[[Төркем:Бәйгеләр]]</text>
      <sha1>p4nsyd3okvlatcsvzoxadptk7any5w8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528949</id>
      <parentid>3528948</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:52:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Оештыручылары */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20858" xml:space="preserve">{{УК}}
[[Файл:Белем җәүһәрләре.png|200px|thumb|right|Бәйге эмблемасы]]
'''Белем җәүһәрләре''' — [[Татнет]]тагы интернет-проектлар һәм аларның [[веб-сәхифә]]ләре бәйгесе.

Бәйге [[татар теле]]ндә ясалган, [[фән]], [[мәгариф]] һәм [[мәдәният]] өлкәләре белән бәйле интернет-ресурсларны барлау, аларны дөньяга таныту, әлеге ресурс авторларына ярдәм күрсәтү максатыннан оештырылып үткәрелә.&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/nigezlama Белем җәүһәрләре бәйгесенең рәсми сайты]&lt;/ref&gt;.

==Оештыручылары==
* Бәйгенең учредителе (нигез салучысы) һәм төп оештыручысы — җаваплылыгы чикләнгән «[[Белем.ру]]» җәмгыяте. 
* Бәйгенең төп оештыручы-партнерлары:
** [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы]]
** [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы]],
** Җаваплылыгы чикләнгән &quot;[[Белем.ру]]&quot; җәмгыяте,
** &quot;[[Таттелеком]]&quot; ачык акционерлык җәмгыяте,
** &quot;[[Аксу (компания)|Аксу]]&quot; компаниясе.
* Номинация партнёрлары: 
** [[ВКонтакте]] социаль челтәре
** [[Татарча Википедия]] өчен [[wmru:tt|Викимедиа Россия]] табышсыз партнёрлыгы һәм [[Википедия:Татарча язучы викимедистлар төркеме|татарча вики-волонтёрлар берләшмәсе]] &lt;small&gt;''([[ВП:Белем җәүһәрләре|проект бите]])''&lt;/small&gt;

==Тарихы==
Бәйге беренче тапкыр [[2010 ел]]да үткәрелә. Бәйгенең «туган көне» булып 2010 елның [[5 февраль|5 феврале]] (иң беренче бәйге ачылу көне) санала. 2017 елгы бәйгесендә катнашучы гаризалары 10 февраль белән 10 сентябрь арасында кабул ителә.&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot;&gt;Раил Гатауллин: [http://belem.ru/node/7173 &quot;Белем җәүһәрләре&quot; дөньякүләм бәйгесе сигезенче ел рәттән иң яхшы татар сайтларын ачыклый!]&lt;/ref&gt;

==Номинацияләре==
Бәйге түбәндәге номинацияләр буенча үткәрелә:&lt;ref name=&quot;бәйге2017&quot; /&gt;
*&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
*&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
*&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
*&quot;Югары белем – фән җәүһәрләре&quot;
*&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
*&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
*&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
*&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;

==Җәүһәрләр төзмәсе==
&quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесенең җиңүчеләре төзмәсе:&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar &quot;Белем җәүһәрләре&quot; Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесенең җәүһәрләре]&lt;/ref&gt;
{| border=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: right&quot; class=&quot;sortable&quot;
!Ел
!Номинация
!Җиңүче проект
!Автор
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumfolklor.narod.ru/ Мөслим төбәге фольклоры]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://tarkhanova.ru/ &quot;Гүзәлия Тарханова сайты - Татар телен укыту серләре&quot;]
|[http://konkurs.belem.ru/user/3 Тарханова Гүзәлия Инсаф кызы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://meshabash.ru/ Мишәбаш башлангыч мәктәбе]
|[http://konkurs.belem.ru/user/642 Шакиров Булат Мәүмүт улы]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://baltasigim.info/ Балтач гимназиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://baltasigim.info/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/230 Мукминов Марат Наилевич]
|-
|[[2010 ел|2010]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Сабантуй (журнал)|Сабантуй]]  журналының ул [https://www.tatar-inform.ru/news/2013/08/28/373521/ газета булган чорында] эшләгән ''[http://sabantuy.net/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190228144235/http://www.sabantuy.net/ |date=2019-02-28 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/643 Гыймадиев Айдар Марс улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.narod.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татар Википедиясе]] ''[http://tt.wikipedia.org/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/5 Якупов Рашат Нух улы]
|-
|[[2011 ел|2011]]
|&quot;Югары белем - фән җәүһәрләре&quot;
|[[Казан дәүләт аграр университеты]]ның ''[http://www.kazgau.ru/tat/ сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120616214012/http://www.kazgau.ru/tat/ |date=2012-06-16 }}''
|[http://konkurs.belem.ru/user/61 Тинчурина Лариса Махмутовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://moe-zdorovie.jimdo.com/ Саулыгым - байлыгым] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107181645/http://moe-zdorovie.jimdo.com/ |date=2016-11-07 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/126 Матзянова Ләйсән Фәниловна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://lyaysan.ru/ Татар теле һәм әдәбияты укытучысы Ләйсән Рәүф кызы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/107 Акбирова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://tatardeti.blogspot.com/ Күңелле татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/38 Богапова Зухра Фаризановна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://qushlawich.ru/ Кушлавыч төп гомуми белем мәктәбе сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190616084746/http://qushlawich.ru/ |date=2019-06-16 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/63 Әюпов Илфар Илдар улы]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Ялкын (журнал)|«Ялкын»]] журналының ''[http://yalkyn.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/127 Башарова Альбина Альбертовна]
|-
|[[2012 ел|2012]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://balachak.ru/ Балачак.ру - Әниләр һәм бәбиләр сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/89 Сафиуллина Алсу Рустемовна]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://ishakova.ucoz.ru/ Алисә Исхакова сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/184 Исхакова Алисә Хәниф кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://dilus-19.web-box.ru/ &quot;Dilus&quot; сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://yashel-bishek.ucoz.ru/ Туган ягым – яшел бишек]
|[http://konkurs.belem.ru/user/16 Дилә Мирмөҗәһит кызы МӨХӘММӘДИ]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://marsila.org.ru/ Татарстан республикасы Саба районы&lt;br/&gt;Явлаштау урта гомуми белем бирү мәктәбенең&lt;br/&gt; башлангыч профсоюз оешмасы сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/62 Шакирова Марсилә Мәҗит кызы]
|-
|[[2013 ел|2013]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[Татарстан Республикасының Милли китапханәсе]]нең ''[http://kitaphane.tatarstan.ru/tat сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/218 Һадиев Ирек Габделхәй улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tenefec.jimdo.com/ &quot;Тәнәфес&quot; газетасы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160919093240/http://tenefec.jimdo.com/ |date=2016-09-19 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/203 Хәбибуллина Айгөл Фәнзәт кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://muslumtat.ru/ Мөслим районы татар теле һәм әдәбияты укытучыларының&lt;br/&gt; район методик берләшмәсе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://minem-gimnaziyam.jimdo.com/ Минем гимназиям]
|[http://konkurs.belem.ru/user/182 Фәррахов Габделгаффар Илшат улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tkoek.ucoz.ru/ Түбән Көек урта мәктәбе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/114 Хисмәтуллин Илнур]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[http://yazmysh.ru/ &quot;Язмышмы, ялгышмы?&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154231/http://yazmysh.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/6 Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://balachak-ilenda.ru/ Балачак илендә] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511154230/http://balachak-ilenda.ru/ |date=2019-05-11 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2014 ел|2014]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://sabyem.ru/ Сабыем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/299 Сираева Ләйсән Халит кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tabigat.ucoz.ru/ Мин - табигать баласы!]
|[http://konkurs.belem.ru/user/474 Әкбәрова Ләйсән Рәүф кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://ggulnaz.jimdo.com/ Туган телем - татар теле]
|[http://konkurs.belem.ru/user/129 Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Башлангыч белем - җәүһәр чаткылары&quot;
|[http://ahmadullina.jimdo.com/ Белем башлангычтан башлана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103090427/http://ahmadullina.jimdo.com/ |date=2016-11-03 }}
|[http://konkurs.belem.ru/user/90 Ахмадуллина Миләүшә Мулланур кызы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://tatgim15.ucoz.ru/ Казан шәһәре Киров районының 15нче татар гимназиясе сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/470 Шакиров Илһам Солтан улы]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Сөембикә (журнал)|Сөембикә]]&quot; журналы ''[http://syuyumbike.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/426 Юнысова Ләйсән Рәфыйковна]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[[Intertat.ru]] сайтының ''[http://old.intertat.ru/tt/tatar-galeme.html &quot;Татар галәме&quot; сәхифәсе]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/469 Фазуллин Ильназ Фаисович]
|-
|[[2015 ел|2015]]
|&quot;Белемле гаилә - нурлы җәүһәр&quot;
|[http://watan.su/ Минем Йорт]
|[http://konkurs.belem.ru/user/121 Миргазов Ринат Фоатович]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://2906082086.wixsite.com/mizgel Тылсымлы объектив]
|[http://konkurs.belem.ru/user/468 Җәлилова Зөлфия Ринат кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://kitap.ucoz.ru/ Яраткан эшем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://anafisa.jimdo.com/ Белем - бәхет ачкычы.]
|[http://konkurs.belem.ru/user/484 Антонова Нәфисә Гарифулловна]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://ilhamgazite.ru/ &quot;Илһам&quot; газетасы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/53 Сәрвәрова Рәдинә Миннерәсил кызы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|[[«Идел» журналы]]ның яңа [http://idel-tat.ru/ татар телле сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/455 «Идел» журналы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгының [http://tatar-inform.tatar/ татар телле сайты]&lt;ref&gt;[[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]]: ''[http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation |title=.tatar доменында эшләүче &quot;Татар-информ&quot; агентлыгы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесендә җиңде |url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |access-date=2017-02-13 |archive-date=2016-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105191613/http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/02/129027/ |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|[http://konkurs.belem.ru/user/630 Латыйпов Рәмис Нурмөхәммәт улы]
|-
|[[2016 ел|2016]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://nigezem.ucoz.ru/ Нигез ташым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Җәүһәрләр галәме&quot;
|[http://samtatnews.ru/ “Самар татарлары” дип аталган мәгълүмат медиа-порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/448 Нуретдинова Римма Равильевна]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://gzalilova.ru/ Татар теле укытучысы Җәлилова Гөлназ сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/7 Җәлилова Гөлназ Илсур кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://kkg.ucoz.ru/ Китапханә сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|&quot;[[Камал театры]]&quot; ''[http://kamalteatr.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/654 Латыйпов Илшат Рафаэль улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://husniyar.ru/ Язучы Зиннур Хөсниярның рәсми сайты]
|[http://konkurs.belem.ru/user/682 Хөснетдинов Зиннур Зыятдин улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;Гаилә һәм башлангыч белем җәүһәрләре&quot;
|[https://habibullinnar.jimdo.com/ Нәселем-горурлыгым]
|[http://konkurs.belem.ru/user/271 Хәбибуллин Искәндәр Артур улы]
|-
|[[2017 ел|2017]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[https://tyk.tatar/ Үзебезчә Тәмле Татарча]
|[http://konkurs.belem.ru/user/676 Галимов Марат Ильдарович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укучы - җәүһәр&quot;
|[http://tashkichu.ucoz.site/ Туган ягым Ташкичү]
|[http://konkurs.belem.ru/user/668 Галиев Рәсүл Идрис улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Укытучы - җәүһәр&quot;
|[http://555777.ucoz.ru/ Педагог-китапханәче портфолиосы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/243 Гаянова Кәусәрия Гаяз кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Урта белем - яшь җәүһәрләр&quot;
|[http://pamyat3.webnode.ru/ Хәтер]
|[http://konkurs.belem.ru/user/91 Нуриева Рәмлә Равиловна]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Тематик ресурс - иҗади җәүһәр&quot;
|«[[Казан утлары]]» журналының ''[http://kazanutlary.ru/ сайты]''
|[http://konkurs.belem.ru/user/756 Галиуллин Рөстәм Госман улы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;.tatar домены - җәүһәрләр чыганагы&quot;
|[http://giylem.tatar/ Гыйлем]
|[http://konkurs.belem.ru/user/740 Шайхин Айдар Расимович]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;Күренекле татар җәүһәрләре&quot;
|[http://gabdullatukay.ru/ «Тукай дөньясы» порталы]
|[http://konkurs.belem.ru/user/755 Таишева Сөмбел Нурислам кызы]
|-
|[[2018 ел|2018]]
|&quot;[[ВКонтакте]] социаль челтәре җәүһәрләре&quot;
|[https://vk.com/kizik_mizik Кызык-Мызык]
|[http://konkurs.belem.ru/user/733 Габидуллин Ильназ Ихсан улы]
|-
|}

=== Татар Википедиясе ===
[[Татар википедиясе]] бу бәйгедә 2010 елда «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә икенче урынны яулый. [[2011 ел]]да шул ук номинациядә беренчелеккә ирешә&lt;ref&gt;[http://konkurs.belem.ru/cauharlar Җәүһәрләр]&lt;/ref&gt;.
&lt;gallery perrow=5 widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;120px&quot;&gt;
File:Белем җәүһәрләре 2010.jpg|[[2010 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» икенче урын ала
File:Белем җәүһәрләре 2011.jpg|[[2011 ел]]да «[[Татар Википедиясе]]» беренче урында
File:Бүләкләү тантанасы &quot;Белем җәүһәрләре&quot; 2021.jpg | 2021 елда Татар Википедиясенең актив кулланучылары булган Әмир әфәнде һәм Римма Васильева ханымны Владимир Медейко һәм [[Раил Гатауллин (1977)|Раил Гатауллин]] бүләклиләр
&lt;/gallery&gt;

== Шулай ук карагыз ==
* [[Татнет]]
* [[Татнет йолдызлары]]
* [[Татнет сәхифәләре исемлеге]]
* [[Татнет сәхифәләре рейтингы]]
* [[Википедия:Белем җәүһәрләре]]

== Искәрмәләр ==
{{Искәрмәләр}}

== Тышкы сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Белем%20җәүһәрләре |сүз+төзмә= Белем+җәүһәрләре |süz%20tözmä = Belem%20cäwhärläre}} 
* [http://konkurs.belem.ru/ Бәйгенең рәсми сәхифәсе]
* [http://konkurs.belem.ru/node/540 Казанда VII Дөньякүләм &quot;Белем җәүһәрләре&quot; бәйгесе җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды]

[[Төркем:Татар интернеты]]
[[Төркем:Бәйгеләр]]</text>
      <sha1>lh6pmgwl4rjkv2nbajlr14322yl3ghm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ишембай районы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52382</id>
    <revision>
      <id>3528906</id>
      <parentid>3238270</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T05:59:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Чыганаклар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9600" xml:space="preserve">{{АТБВМ
|Татар исеме= Ишембай районы
|Герб=  Coat_of_Arms_of_Ishimbai_rayon_(Bashkortostan).png
|Гербның астагы язуы=
|Байрак =  Flag_of_Ishimbai_rayon_(Bashkortostan).png
|Харита =  Location of Ishimbayskiy rayon (Bashkortostan).svg
|Хаританың астагы язуы=
|Чын исем= Ишембай &lt;br /&gt; Ишембай районы
|Регион= [[Башкортстан]]
|Нигезләү= [[1930 ел]]
|Башкала= [[Ишембай]] ш.
|Зур шәсәрләр= 
|Киңлек=
|Озынлык=
|Башлык исеме= Глава
|Башлык= Гайсин Марат
|Башлык исеме2=
|Башлык2=
|ТМП= &lt;!--тулаем милли продукт--&gt;
|ТМП исәбе елы=
|Телләр=
|Халык саны= {{кимү}}26 394&lt;ref&gt;[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года]&lt;/ref&gt;
|Халык саны исәбе елы= 2010
|Халык тыгызлыгы= 
|Мәйдан=  4 006 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;
|Сәгать поясы= {{MSK+2}}
|Сайт=  http://www.ishimbaimr.ru
|Искәрмә=
}}
'''Ишембай районы''' ({{lang-ru|Ишимбайский район}}) — [[Башкортстан]]га керүче [[муниципаль район]]. Административ үзәге — [[Ишембай]] шәһәре.

Ишембай районы [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] елгасының урта агымында уң яклап урнашкан. Мәйданы – 4006 км², халкы – 26 мең кеше. Төньякта – [[Гафури районы]], көнчыгышта – [[Белорет районы|Белорет]] һәм [[Бөрҗән районы|Бөрҗән]] районнары, көньякта – [[Мәләвез районы|Мәләвез]], көнбатышта – [[Стәрлетамак районы|Стәрлетамак]] районнары белән чикләшә.

== Тарихы ==
Ишембай районы 1930 елның 20 августында барлыкка килгән. Ул заманда район үзәге [[Петровское (Ишембай районы)|Петровское]] авылында була, ул Макар районы дигән исем йөртә. 1937 елны Ишембай районы итеп үзгәртелә. Административ үзәге Ишембай эшчеләр бистәсенә күчерелә. Хәзерге [[Ишембай]] шәһәре Уфадан 160 км еракта көньяк тарафка таба урнашкан. Мәйданы – 103,4 км², халкы – 68 меңнән артык.

== Географик белешмә ==
Район территориясенең көнчыгыш өлеше Көньяк Уралның алгы көнбатыш сыртларында урнашкан. Районның көнбатыш өлешен [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] елгасы чикли һәм ул Агыйдел буе убалы тигезлегендә ята. Биредә 500-600 метр биеклегендәге Шәкетау, Торатау таулары тезелеп киткән.

Районның иң биек ноктасы Алатау сыртында – абсолют биеклеге 845 метр.

Районның көнбатыш чигеннән Агыйдел, көнчыгыш өлөшөнән [[Җигән]] елгалары ага. Аларга [[Сикәзе]], [[Рәүзәк]], [[Сәләүек]], [[Тор]], [[Үрек (Нөгеш кушылдыгы)|Үрек]] елгалары кушыла.

Ишембай районы тау-тайга зонасына карый. Территориянең 67% агачлы үсемлекләр белән капланган. Алар арасында [[каен]], [[юкә]], [[имән]], [[усак]] ешрак очрый. Районның территориясе [[Кызыл китап]]ка кертелгән шифалы үләннәргә бай, аларның монда 200-дән артык төре билгеле.

=== Тереклек ===
Хайваннар дөньясы күп төрле. Урманнарда [[поши]], [[бүре]], [[соры аю]], [[селәүсен]], [[кабан]], [[төлке]], [[ак куян]], [[тиен]], [[бурсык]], урман [[сусар]]ы һәм башкалар яши. Район өчен таш гасыр заманыннан бирле калган кошлар да, йөзүче кошлар да сирәк күренеш түгел. Русиянең Кызыл Китабына кертелгән кара торна кебек сирәк төр торып калган һәм дәүләт тарафыннан саклана. Кама, [[кондыз]], америка чәшкесе һәм башка йомшак тиреле җәнлекләр дә еш очрый.

Районның [[ихтиофауна]]сы да бик кызыклы һәм күп төрле. Чишмәләрдә елга багрысы яши, ә бәрде соңгы елларда Агыйдел елгасында да күренә. Тау елгаларының күбесендә [[кызылбалык]] йөри. Барлыгы район территориясендә 60 төр имезүчеләр һәм 190-нан артык кошлар төре (шуларның 55 төре - сунар кошлары) яшәй.

== Демография ==
{{ХСВМ||Таблица}}

2010 елгы халык санын исәпкә алу нәтиҗәләре буенча районда (Ишембай белән бергә санаганда), [[руслар]] – 42,2%, [[башкортлар]] – 41,5%, [[татарлар]] – 12,3%, [[чуашлар]] – 1,8%, [[украиннар]] – 0,9% тәшкил итә, районда шулай ук 50-дән артын башка милләт вәкилләре яши. 

Районда татар авыллары шактый: Түбән авыл яки [[Түбән Әрмет|Әрмет]] , [[Үрге Әрмет]] (Верхне-Арметево), [[Әрметрәхим]], [[Янурыс (Ишембай районы)|Янурыс]], [[Кыявык]], [[Көзән (Ишембай районы)|Көзән]] һ.б. Татар авылларында татар теленең [[тепекәй сөйләше]] урын алган.

== Танылган шәхесләр ==
* [[Әхмәтзәки Вәлиди]]
* [[Дәүләтгәрәй Ногманов]]
* [[Халисә Мөдәрисова]]
* [[Якуп Колмый]]
* [[Ногман Мусин]] (1931, [[Колгына (Ишембай районы)|Колгына]]―2021)
* [[Вафа Әхмәдиев]]
* [[Риф Мифтахов]]
* [[Фәүзия Рәхимгулова]]
* [[Әнисә Таһирова]]
* [[Әмир Гәрәев]]
* [[Нур Зарипов]]
* [[Салават Кәримов]]
* [[Әлфия Акбутина]]
* [[Радий Хәбиров]], РФ һәм БР дәүләт эшлеклесе.
* [[Илгиз Кадергулов]], [[Башкортстан Республикаcы Башлыгы каршындагы Башкортстан дәүләт хезмәте һәм идарә итү академиясе|БАГСУ]] ректоры (2017 елдан).
* [[Тамара Юлдашева]], язучы.
* [[Мөхтәр Сабитов]] (1946, Уразбай), журналист, язучы, туган якны өйрәнүче, мөхәррир. БР атказанган матбугат һәм киң мәгълүмат хезмәткәре (2006).
* [[Фәрвәз Мөхәммәтшин]] (1949, Исәкәй—2017), [[Башкортстанның атказанган артисты]] (1995). [[Башкорт дәүләт филармониясе]] артисты.
* [[Ринад Юлмөхәмәтов]] (1957, [[Югары Эткол]]), фән докторы (1987), профессор (1993). БР атказанган фән эшлеклесе (2006).
* [[Әхмәт Котышев]] (1900, [[Карайган]]—1973), журналист, тәрҗемәче, югары мәктәп укытучысы, «Башкортстан» гәҗитенең җаваплы мөхәррире (1929―1930).
* [[Хисмәт Колмөхәммәтов]] (1905, [[Канакай]]—1980), журналист, «Ҡыҙыл Башҡортостан» газетасының баш мөхәррире (1945―1950).
* [[Баязит Галимов]] (1942), фәлсәфә фәннәре докторы (1989), профессор (1990), БДУ проректоры (1989-1996), беренче проректоры (1996-2005). БР атказанган фән эшлеклесе (1997).

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
* [http://www.ishimbaimr.ru/index.php/ba/o-rajone-ru-ba/31-2010-08-20-13-19-27/o-rajone/1764-obshhie-svedeniya-ba Дөйөм мәғлүмәттәр] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160314120252/http://www.ishimbaimr.ru/index.php/ba/o-rajone-ru-ba/31-2010-08-20-13-19-27/o-rajone/1764-obshhie-svedeniya-ba |date=2016-03-14 }} {{ref-ba}}

{{Ишембай районы}}
{{Башкортстан}}

[[Төркем:Башкортстан районнары]]
[[Төркем:Ишембай районы]]</text>
      <sha1>3o285l8lb2ixztaxbht9on2aljzfoly</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Суши</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54364</id>
    <revision>
      <id>3528905</id>
      <parentid>2287098</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T21:40:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TheWikipedian1250</username>
        <id>32366</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1140" xml:space="preserve">[[Рәсем:2007feb-sushi-odaiba-manytypes.jpg|right|200px|thumb|Сушилар]]
'''Су́ши''' ({{lang-ja|すし, 寿司, 壽司, 鮨, 鮓, 寿斗, 寿し}}, {{lang-en|sushi}}) — традицион [[япон ашлары]]ның бер ризыгы. [[Дөге]], диңгез ризыклары һәм башка төрле ризыклардан әзерләнә. [[1980-еллар|1980 нче еллардан]] башлап бар дөнья буенча популярлык яулый.

Һәр сушига хас булган ингридиент - дөге. Аннан тыш төрле сушиларга төрле ризыклар салалар: балыклар, диңгез ризыклары, яшелчәләр, йомыркалар, кызыл ит һ.б. Сушиларны гадәттә {{comment|[[кытай борчагы]]|соя}} соусы, [[васаби]], [[зәнҗәбил]] белән ашыйлар.

== Шулай ук кара ==
* [[Роллар]]
* [[Сашими]]
* [[Япон ашлары]]

{{Rq|stub}}

[[Төркем:Япон ашлары]]
[[Төркем:Балык ризыклары]]</text>
      <sha1>2jdf9g4o2mw2tv03psc0bt49ihmkkyl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Юрий Лужков</title>
    <ns>0</ns>
    <id>100927</id>
    <revision>
      <id>3528892</id>
      <parentid>3149457</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:01:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7130" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Юрий Лужков
| рәсем = Yuri Luzhkov 2010 Moscow Unesco 02.jpg
| рәсем_зурлыгы = 250px
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы =
| тулы исем = Юрий Михаил улы Лужков  
| һөнәр = инженер-механик, сәясәтче
| туу датасы = 21.09.1936
| туу җире = {{Туу җире|Мәскәү|Мәскәүдә}},  [[СССР|ССРБ]]
| гражданлык = [[Россия]]
| милләт = [[руслар|рус]]
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти =
| әни =
| ир = 
| хатын =
| балалар =
| бүләк һәм премияләр = Ватан алдында тәкъдир ителерлек хезмәт өчен ордены кавалеры
| сайт = 
| башка мәгълүмат =
}}
'''Юрий Лужков '''  (tat. lat. [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Юрий_Лужков ''Yuriy Lujkov'']) (1936, 21 сентябрь, Мәскәү)— [[Россия]] сәяси эшлеклесе, 18 ел дәвамында (1992-2010) [[Мәскәү]] хакиме (мэр) булып эшләгән. Техник фәннәр кандидаты, профессор. ССРБ дәүләт премиясе иясе (1986).&lt;ref&gt;{{Citation |title=Профессора РГУ нефти и газа |url=http://www.gubkin.ru/wps/wcm/connect/gubkin_portret/st-portret-gallery/sa-portret-gallery/sa-portret-gallery-transfer-201101/luzhkov-yuriy-mikhaylovich |access-date=2013-06-05 |archive-date=2011-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110703130239/http://www.gubkin.ru/wps/wcm/connect/gubkin_portret/st-portret-gallery/sa-portret-gallery/sa-portret-gallery-transfer-201101/luzhkov-yuriy-mikhaylovich |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt; 200 фәнни хезмәт, 50 уйлап табуларга таныклык иясе. 
== Тәрҗемәи хәл ==
Атасы Михаил Кац Тверь өлкәсендә туган; анасы Анна Сыропятова – [[Башкортстан]] [[чирмешләр]]е авылы [[Калегино]]да туган.

[[1953 ел]]ны [[Мәскәү]]дә мәктәпне, [[Россия дәүләт нефть һәм газ университеты|Губкин ис. нефтехимия һәм газ сәнәгате институтын]] тәмамлый. 1958 елдан  [[пластмасса]]лар институтында, 1971 елдан – ССРБ химия министрлыгында эшли.

[[1991 ел]]да Мәскәүдә яңа кертелгән вице-мэр вазифасына, аннары шәһәр хөкүмәте вазифасына тәгаенләнә. 1992 елның җәендә Мәскәүдә азык-төлек кризисы килеп тугач, [[Россия Федерациясе]] президенты [[Борис Ельцин]] элекке мэр Г. Поповны урыннан бушатып, Ю.Лужковны мэр итеп куя. 1999 елда [[Борис Ельцин]] сәясәтен тәнкыйтьләгән «Отечество» фиркасе җитәкчеләренең берсе була.

Өч тапкыр – [[1996]], 1999 һәм 2003 елларда шәһәр башлыгы итеп сайлана, 2007 елда президент тарафыннан тәгаенләнә.

Президент Медведевның ышанычы югалтуы сәбәпле 2010 елда эштән чыгарылган. 
9 ел (2001-2010) [[Бердәм Россия]] фиркасе Югары шурасының әгъзасы, мэр вазифасыннан  киткәннән соң, фиркадән чыккан. Соңгы вакытта гаиләсе белән [[Австрия]]дә яши.

== Ришвәт җинаятьләре ==
Төрле чыганак буенча Ю.Лужков һәм аның хатыны Е. Батурина төрле ришвәт эшләрендә, урлашуларда гаепләнгәндер &lt;ref&gt;[http://www.nemtsov.ru/?id=705916 Борис Немцов: «Лужков. Итоги»]&lt;/ref&gt;. Лужков хакимлегендә үз хатынына табышлы йөкләмәләрне (подрядлар) һәм Мәскәү, Мәскәү янындагы җирләрне тендерсыз (алдан төрле ширкәтләр арасында үткәрелгән ярыш булмаганда) бирелгәннәр, шулай итеп Лужков мэр булып эшләгәндә, аның хатыны – Елена Батурина – Россия иң бай хатыны булып чыккан &lt;ref&gt;{{Citation |title=«Лужков. Итоги» |url=http://www.luzhkov-itogi.ru/doklad/ |access-date=2013-06-05 |archive-date=2010-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101204073752/http://www.luzhkov-itogi.ru/doklad/ |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;.

[[2012]] елда Лужков һәм аның хатынына каршы ришвәт эшләре буенча берничә җинаять эшләре кузгатылган &lt;ref&gt;[http://grani.ru/Politics/Russia/President/m.209936.html Путин: На Лужкова заведено несколько уголовных дел]&lt;/ref&gt;.

==Тышкы сылтамалар==
* [http://manor-info.ru/novosti/luzhkov-chinovniki-pospeshili-s-sozdaniem-novoy-moskvi.html Лужков считает проект «Новая Москва» поспешным и необоснованным]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.rian.ru/spravka/20070410/63391547.html Мэр, спортсмен и пчеловод. Биография Юрия Лужкова]
* [http://www.nemtsov.ru/?id=705916 Борис Немцов: «Лужков. Итоги»]
* [http://www.luzhkov-itogi.ru/doklad/ Борис Немцов: «Лужков. Итоги — 2»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101204073752/http://www.luzhkov-itogi.ru/doklad/ |date=2010-12-04 }}
* [http://www.council.gov.ru/staff/members/power38929.html Справка на сайте Совета Федерации]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.interun.ru/f_ukg.html Страница на сайте Международного университета] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100815080940/http://www.interun.ru/f_ukg.html |date=2010-08-15 }}

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

{{DEFAULTSORT:Лужков, Юрий}}
[[Төркем:Россия сәясәтчеләре]]
[[Төркем:Шәхесләр:Мәскәү]]
[[Төркем:Техник фәннәр кандидатлары]]
[[Төркем:ССРБ дәүләт премиясе лауреатлары]]
[[Төркем:Бердәм Россия фиркасе әгъзалары]]
[[Төркем:Мәскәү мэрлары]]
[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>fgu3cqxsn1fzaecfhli3gohmlcx0nfj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Александр Алемасов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158720</id>
    <revision>
      <id>3528848</id>
      <parentid>3086977</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:22:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6106" xml:space="preserve">{{Дәүләт эшлеклесе
|исем = Александр Михаил улы Алемасов
|оригинал имени = 
|рәсем = 
|титул = [[КПССның Татарстан өлкә комитеты|ВКП(б)ның Татарстан өлкә комитеты 1 нче сәркатиб]]е
|байрак = Flag of USSR.svg
|чорбаш = [[26 август]] [[1937]]
|чоразак = [[9 март]] [[1942]]
|аңа кадәр = [[Альфред Лепа]]
|дәвамчысы = [[Анатолий Колыбанов]]
|туу датасы = 1902
|туу урыны = {{Туу җире|Златоуст|Златоустта}}, [[Златоуст өязе]], [[Өфе губернасы]], [[Русия империясе]]
|үлем датасы = 1972
|үлем урыны ={{Үлем җире|Воронеж|Воронежда}}, [[СССР|ССРБ]]
| хезмәт итү еллары = 
| гаскәр төре = 
| дәрәҗә = 
| командовал =
| сугышлар һәм бәрелешләр = 
|в браке =
|балалар = 
|күмелгән = 
|вероисповедание =
|отец =
|мать =
|бүләкләр =
{{Ленин ордены}}{{Кызыл Йолдыз ордены}}
}}'''Алема́сов Александр Михаил улы''' (1902, хәзерге [[Чиләбе өлкәсе]] [[Златоуст]] шәһәре - декабрь 1972, [[Воронеж]] шәһәре), [[НКВД]] һәм [[ВКП(б)]] эшлеклесе. Татарстанда татар зыялыларына каршы массакүләм сәяси репрессияләр оештыручы.

==Тәрҗемәи хәле==
Златоустта чиркәү мәктәбен (1914), Кызыл профессура институтын (Ростов шәһәре, 1931), Кызыл профессура тарих-партия институтын (1933) тәмамлый.

1914-19 елларда [[Златоуст]] оешмаларында эшли. 1920 дән [[Эшче-крестьян Кызыл Гаскәре|Кызыл Армия]] сафында - Польша фронтындагы 4 нче укчылар дивизиясенең 28 нче полкында [[уксибәр]]че, разведчиклар такымында сәяси җитәкчесе (политрук). 1922-25 елларда Хәрби диңгез флотында - «Парижская коммуна» линкорында һәм «Ленин» канонер көймәсендә өлкән электрик.

1927 дән партия эшендә: [[ВКП(б)]]ның [[Прохладный]] райкомында, аннары [[Кисловодск]] шәһәр комитетындә агитация-пропаганда бүлеге мөдире (1927-29), җаваплы сәркатиб (1929-30). [[1930 ел]]да Алемасов [[Минеральные Воды]] тимер юл станциясенә, соңрак [[Ростов]]тагы паровозлар ремонтлау заводына (1931-32) партком сәркатибе итеп билгеләнә. 1933-35 елларда Воронеж паровозлар ремонтлау заводында парторг; 1935-36 да ВКП(б)ның Воронеж шәһәр комитетындә 2 нче сәркатиб. 1937 елның июль-сентябрь айларында [[ТАССР]] эчке эшләр халык кәмисәре. 1937-42 дә [[КПССның Татарстан өлкә комитеты|ВКП(б)ның Татарстан өлкә комитеты 1 нче сәркатиб]]е. Татарстанда массакүләм сәяси репрессияләрне оештыручыларның берсе.&lt;ref&gt;[http://kraeved.opck.org/biblioteka/nauchnie_stati_po_istorii_bashkirii/massovie_repressii_vtor_pol_30.php?print Массовые репрессии второй половины 30-х годов в автономиях Урало-Поволжья]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.golubinski.ru/russia/haustov/21.html Хаустов Владимир, Самуэльсон Леннарт. Сталин, НКВД и репрессии 1936-1938 гг.]&lt;/ref&gt; 1942 дән ВКП(б)ның [[Ленинск-Кузнецкий|Ленинск-Кузнецк]], [[Тум]], [[Кременчуг]] шәһәр комитетларында сәркатиб. [[ССРБ Югары Шурасы|СССР]] (1937-46), ТАССР (1938-42) Югары Шуралары депутаты.

==Мактаулы исемнәре һәм бүләкләүләре==
* Ленин, Кызыл Йолдыз орденнары, медальләр белән бүләкләнә.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
* [[Булат Солтанбәков|Султанбеков Б.]] Кровавый след операции «Новаторы» // Страницы секретных архивов. Казань, 1994; 
* Петров Н.В., Скоркин К.В. Кто руководил НКВД. 1934-1941. М., 1999.
* [http://tatarile.org/maglumat/%D1%88%D3%99%D1%85%D0%B5%D1%81/%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2-%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 Татар энциклопедиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306012631/http://tatarile.org/maglumat/%D1%88%D3%99%D1%85%D0%B5%D1%81/%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2-%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 |date=2016-03-06 }}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}
{{ТАССР җитәкчеләре}}
{{ТАССР министрлары}}

[[Төркем:ССРБ Югары Шурасының Берлек Шурасында ТАССРдан депутатлар]]</text>
      <sha1>mhyiczh3oskyx83vvy0pgv9faunx6g6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>163289</id>
    <revision>
      <id>3528866</id>
      <parentid>2044591</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:08:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="231" xml:space="preserve">{{commonscat|Татарстан хөкүмәте әгъзалары}}

[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте]]</text>
      <sha1>mtefbve3fniqsxmj6ryuiysl1lmw25h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528869</id>
      <parentid>3528866</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:15:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="292" xml:space="preserve">{{commonscat|Татарстан хөкүмәте әгъзалары}}

[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте]]
[[Төркем:Татарстан сәясәтчеләре]]</text>
      <sha1>nk31j8mot4bs2t06fxn3nw8l7wjqbom</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Венер Сәлимов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>169353</id>
    <revision>
      <id>3528857</id>
      <parentid>2336142</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:32:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4094" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Венер Сәлимов
| рәсем = VenerSalimov.png
| рәсем_зурлыгы = 250px
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы = В.А. Сәлимов
| тулы исем = Венер Асылгәрәй улы Сәлимов
| һөнәр = юрист, оешма җитәкчесе
| туу датасы = 01.05.1941
| туу җире = ТАССР {{туу җире| Минзәлә | Минзәләдә}}
| гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→&lt;br/&gt;{{байраклаштыру|Русия}}
| милләт = татар
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти = 
| әни =
| ир = 
| хатын =
| балалар = ''кызы''
| бүләк һәм премияләр = {{Кызыл Йолдыз ордены}}{{Хөрмәт билгесе ордены}}
| сайт =
| башка мәгълүмат = 
}}
&lt;small&gt;{{мәгънәләр| Сәлимов }}&lt;/small&gt;
'''Венер Сәлимов''' (Венер Асылгәрәй улы Сәлимов) — ТР дәүләт куркынычсызлык комитеты рәисе ([[1999]]), ТР Куркынычсызлык шурасы сәркатибе ([[1999]]-[[2014]]), [[ТР атказанган юристы]].

== Тәрҗемәи хәле ==
[[1941 ел]]ның [[1 май|1 маенда]] [[Минзәлә]]дә туган. [[Казан дәүләт педагогия институты]]ның чит телләр факультетын ([[1964]]), ССРБ дәүләт куркынычсызлык комитетының югары курсларын ([[Минск]]) тәмамлаган. [[1964]]-[[1966 ел]]ларда [[әрме|хәрби хезмәттә]] була.

== Хезмәт юлы ==
* [[1964 ел]]да югары уку йортын тәмамлагач, [[Минзәлә педагогика көллияте|Минзәлә педагогика укуханәсендә]] (''хәзер'' [[Минзәлә педагогика көллияте]]) [[алман теле]]н укыта.
* [[1966]]-[[1967]] [[ВЛКСМ]] [[ТАССР|өлкә]] комитетында комсомол оешмалары бүлеге инструкторы.
* [[1967 ел]]дан ССРБ дәүләт куркынычсызлык комитетында төрле вазифаларда эшли&lt;ref&gt;[http://www.labyrinth.ru/content/card.asp?cardid=14530 Лабиринт сайтында]&lt;/ref&gt;.
* [[1968 ел]]дан [[Казакъстан|Казакъстан ССР]] КГБысының [[Павлодар өлкәсе]] буенча идарәсендә. 
* [[1983]]-[[1992]] ТР дәүләт куркынычсызлык комитеты рәисе урынбасары.
* [[1993]]-[[1999]] ТР дәүләт куркынычсызлык комитеты рәисе.
* [[1999]]-[[2014]] ТР Куркынычсызлык шурасы сәркатибе.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* Татарстанның  атказанган юристы 
* [[Кызыл Йолдыз ордены]] 
* [[Хөрмәт Билгесе ордены]]

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
* [http://www.tatveteran.ru/generaly/?id=10  В.А. Сәлимов ТР ветераннар берлеге сайтында]
* [http://viperson.ru/people/salimov-vener-asylgareevich   В.А. Сәлимов Viperson сайтында]

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

{{DEFAULTSORT:Сәлимов Венер}}
[[Төркем:Юристлар]]
[[Төркем:Татарстанның атказанган юристлары]]
[[Төркем:Казан дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Татарстан Куркынычсызлык Шурасы әгъзалары]]</text>
      <sha1>dfv2qhavsmhibhnjtr6hovmhc0stqu3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гирш Олькеницкий</title>
    <ns>0</ns>
    <id>171675</id>
    <revision>
      <id>3528845</id>
      <parentid>2594008</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:17:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2584" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Гирш Олькеницкий
| рәсем = 
| рәсем_зурлыгы = 250px
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы = 
| тулы исем =
| һөнәр = дәүләт эшлеклесе
| туу датасы =1893
| туу җире = [[Вильно губернасы]] ''{{туу җире|Лида|Лидада}}'' шәһәре
| гражданлык = 
| милләт = [[яһүд]]
| үлем датасы = 23.06.1918
| үлем җире = Займище, [[Казан губернасы]]
| әти = 
| әни =
| ир = 
| хатын =
| балалар =
| бүләк һәм премияләр = 
| сайт =
| башка мәгълүмат = 
}}'''Гирш Шмуль улы Олькеницкий''' ({{lang-ru|Гирш Шмулевич Олькеницкий}}) — совет дәүләт эшлеклесе.
== Tәрҗемәи хәл ==
[[1893 ел]]да [[Вильно губернасы]] Лида өязе [[Лида]] шәһәрендә туган.

Петргорад психоневрология институтында белем алган. 1915 тә [[Казан үнивирситите|Казан университеты]]на укырга керә, әмма 1916 да укудан чыгарылган.

[[1915 ел]]дан [[РСДРП(б)]] әгъзасы. 1916 да кулга алына, [[Чистай]] шәһәренә {{comment|мәэмүри|административ}} сөргенгә сөрелә. 1917 нең 6 (19) мартында ярлыкау (амнистия) буенча иреккә чыккан.

1917 маеннан 1918 ның июненә кадәр — ВКП(б)ның [[Казан губерна]] комитетынең сәркәтибе. 1917 ның октябрь-ноябрендә — Казан хәрби-инкыйлаби комитеты әгъзасы.

1918 нең гыйнварыннан үлеменә кадәр — Казан губерна {{comment|фәүкыльгадә|гадәттән тыш}} тикшерү комиссиясенең рәисе.

1918 нең 23 июнендә [[Займище]] ([[Раифа]]?&lt;ref&gt;http://zvezdapovolzhya.ru/obshestvo/bratskiy-nekropol-ch2-02-10-2014.html&lt;/ref&gt;) саласы тирәсендә һәлак булган. 
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>egoq47n7g7xmdaho5hf341q608ore35</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пётр Рудь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>171892</id>
    <revision>
      <id>3528844</id>
      <parentid>2886198</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:13:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Чыганаклар */ {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6055" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Пётр Рудь
| рәсем =
| рәсем_зурлыгы = 
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы =
| тулы исем = 
| һөнәр = 
| туу датасы = 15.08.1896
| туу җире = Александрия, [[Екатеринослав губернасы]], [[Рәсәй империясе]]
| милләт = 
| үлем датасы = 15.11.1937
| үлем җире = [[Мәскәү]], [[РСФСР]], [[СССР|ССРБ]]
| әти = 
| әни =
| ир = 
| хатын = 
| балалар = 
| бүләк һәм премияләр = {{Хезмәт Кызыл Байрагы ордены}}
| сайт =
| 
}}'''Пётр Гаврила улы Рудь''' ({{lang-ru|Пётр Гаврилович Рудь}}, 15 август 1896, Александрия, [[Екатеринослав губернасы]], [[Рәсәй империясе]] — 15 ноябрь 1937, [[Мәскәү]], [[РСФСР]], [[СССР|ССРБ]]) — ССРБ ЧК-ОГПУ-НКВД хезмәткәре, 3 нче ранг дәүләт куркынычсызлыгы комиссары (1935). ТАССР буенча ЭЭХК идарәсе башлыгы (1936-1937).
== Тәрҗемәи хәле ==
Түбә ябучы гаиләсендә туган. [[Яһүд]] милләтеннән. 1907—1911 дә 4 сыйныфлы укуханәдә белем алган. 1911 нең ноябреннән 1916 ның синтәбренә кадәр — Аркинның хосусый фирмасында хисапчы, 1916 ның синтәбреннән 1918 нең маена хәтле бертуган Гурвичларларның чуен кою заводында һәм кантурда хисапчы, 1918 нең июленнән 1919 ның гыйнварына кадәр Александриядә яшерен эштә. 1919 ның февраленнән июленә кадәр Александрия шәһәр һөнәри берлекләр шурасы сәркәтибе, шул ук елның июленнән ноябренә хәтле Александриядә һәм [[Харковь]]да яшерен эштә.
== Дәүләт куркынычсызлыгы органнарында ==
1919—1920 [[Харковь губернасы|Харковь губерна]] {{comment|фәүкыльгадә|гадәттән тыш}} комиссияснендә. 1920—1922 елларда 13 нчы кызыл гаскәрдә махсус бүлегендә мәгълүмат буенча вәкиле, [[Бердянск]] ныгытлган районы махсус бүлегенең агентура башлыгы, 13 нче гаскәрдә махсус бүлеге башлыгы урынбасары ([[Славянск]], Бахмут), [[Новороссийски]]дә Бөтенрусия фәүкыльгадә комиссиясе (БФК) диңгез махсус бүлеге башлыгы, 9 нче гаскәрдә БФК махсус бүлегенең (МБ) оештыру бүлеге инспиктыры, Төньяк Кавказ хәрби бүлеге МБнең оештыру бүлеге урынбасары, башлыгы.

1922—1923 дә Көньяк-Көнчыгыш буенча Баш сәяси идарәсе тулы вәкәләтле вәкиллегенең (ТВВ) контрразведка бүлеге башлыгы, Көньяк-Көнчыгыш буенча Баш сәяси идарәсе тулы вәкәләтле вәкиллегенең яшерен-әпирәтиф бүлеге башлыгы ярдәмчесе, башлык вазыйфаларын вакытлыча башкаручы. 1923—1925 дә Төньяк Кавказ ХБ буенча Берләшкән баш сәяси идарәсе (ББСИ/ОГПУ) махсус бүлеге башлыгы урынбасары. 1925—1927 дә [[Төньяк Кавказ крае]] буенча [[ББСИ]] ТВВнең яшерен-әпирәтиф бүлеге башлыгы урынбасары, башлык вазыйфаларын вакытлыча башкаручы. 1927—1929 дә ББСИнең [[Дон округы]] бүлеге башлыгы, 1929—1931 дә Төньяк Кавказ крае буенча ББСИнең тулы вәкәләтле вәкиленең урынбасары. 1931—1933 тә [[Түбән Идел крае]]нда шул ук вазыйфада.

1933—1934 тә БСИ Днепропетровск өлкә бүлеге башлыгы, ССБР ҮБК каршындагы Күчереп урнаштыру комитеты рәисе урынбасары, [[Азак-Кара диңгез крае]] буенча ББСИнең тулы вәкәләтле вәкиле. 1934—1936 да Азак-Кара диңгез крае буенча ЭЭХК идарәсе башлыгы. 1936—1937 дә [[ТАССР]] буенча ЭЭХК башлыгы. 1937 дә [[ТАССР]] эчке эшләр халык кәмисәре.

1937 нең июлендә кулга алынган. [[Сталин]] тарафыннан расланган [[Сталинның атып үтерү исемлекләре|исемлек]] нигезендә (ягъни ''«махсус тәртиптә»'') атып үтерелүгә хөкем ителгән. Шул ук елның 15 ноябрендә атып үтерелгән, акланмаган.
== Бүләкләр ==
* «ВЧК—ГПУның шәрәфле хезмәткәре» билгесе (1925, 1932); 
* [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены|Хезмәт Кызыл Байрагы ордены]] (1927)
== Чыганаклар ==
* [http://www.memo.ru/history/NKVD/kto/biogr/gb427.htm]
* http://www.knowbysight.info/RRR/09907.asp
{{ТАССР министрлары}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>d6a8qc3wd4yj4uvblj2wre5xotdqb01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ирныс Бәкиров</title>
    <ns>0</ns>
    <id>188800</id>
    <revision>
      <id>3528871</id>
      <parentid>2882282</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз ==  == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}}  == Чыганаклар ==  == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}  [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="782" xml:space="preserve">{{Шәхес}}
'''Эрнест Бәкеров''' ({{ТД}}, {{ТУ}} — {{wikidata-2|properties|linked|qualifier|{{#invoke:wikibase|id}}|P570}}, {{ҮУ}}) — совет һәм Рәсәй галиме һәм дәүләт эшлеклесе, геология-минералогия фәннәре докторы (1969), профессор (1970). [[Мәскәү хөкүмәте]] башлыгы беренче урынбасары (1993-1996), Мәскәү хөкүмәте башлыгы урынбасары (1992-1993, 1997-1999).

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>hlfz9j00jhzie0fnysl0r8r6h1yph5r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:Татарстан хөкүмәте</title>
    <ns>10</ns>
    <id>188934</id>
    <revision>
      <id>3528863</id>
      <parentid>3524292</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:54:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Гамәлдәге Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]&lt;/includeonly&gt; &lt;noinclude&gt;[[Төркем:Калыплар:Татарстан]]&lt;/noinclude&gt;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7562" xml:space="preserve">{{Navbox
|name           = Татарстан Хөкүмәте
|title          = &lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Татарстан хөкүмәте&lt;/span&gt;
|titlestyle     = background:#008000
|state          = 
|яшерү   = 1
|groupstyle     = background:#008000;  color:White;
|above          = 
|abovestyle     = background:#008000
|image          = 
|imagestyle     = background:#008000
|imageleft      = 
|imageleftstyle = background:#008000;

|group1       = [[Татарстан хөкүмәте рәисләре|&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Хөкүмәт башлыгы&lt;/span&gt;]]
|list1       = 
[[Алексей Песошин]]
|group2       = &lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Вице-премьерлар&lt;/span&gt;
|list2       = 
{{comment|[[Рөстәм Нигъмәтуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министрының беренче урынбасары}} • {{comment|[[Васил Шәйхразыев]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары}} • {{comment|[[Ләйлә Фазлыева]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары}} • {{comment|[[Роман Шәйхетдинев]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары}} • {{comment|[[Шамил Гафаров]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары – Татарстан Җөмһүрияте Министрлар Кабинеты Аппараты Җитәкчесе}} • {{comment|[[Марат Җәббаров]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары - Татарстан Җөмһүрияте авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры}} • {{comment|[[Олег Коробченко|Олег Коробченко]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары - Татарстан Җөмһүрияте сәнәгать һәм сәүдә министры}} • {{comment|[[Мидхәт Шаһиәхмәтов]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары ― Татарстан Җөмһүрияте икътисад министры}} • {{comment|[[Равил Әхмәтшин]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары – Татарстан Җөмһүриятенең Русия Федерациясендә Тулы вәкаләтле вәкиле}} • {{comment|[[?]]|Татарстан Җөмһүрияте Премьер-министры урынбасары ― Татарстан Җөмһүрияте икътисад министры}}
|group3       = &lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Хөкүмәт әгъзалары&lt;/span&gt;
|list3       = 
{{comment|[[Илсур Һадиуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте мәгариф һәм фән министры}} • {{comment|[[Айрат Хәйруллин (1981)|Айрат Хәйруллин]]|Татарстан Җөмһүрияте дәүләт идарәсен цифрлы нигездә үстерү, мәгълүмат технологияләре һәм элемтә министры}} • {{comment|[[Радик Гайзатуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте финанс министры}} • {{comment|[[Рөстәм Заһидуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте юстиция министры}} • {{comment|[[Ирадә Әюпова]]|Татарстан Җөмһүрияте мәдәният министры}} • {{comment|[[Марат Садыйков (1970)|Марат Садыйков]]|Татарстан Җөмһүрияте сәламәтлек саклау министры}} • {{comment|[[Александр Шадриков]]|Татарстан Җөмһүрияте экология һәм табигый байлыклар министры}} • {{comment|[[Марат Айзатуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министры}} • {{comment|[[Рәфис Хәбибуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте гражданнар оборонасы эшләре һәм гадәттән тыш хәлләр министры – Русия Гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Татарстан Җөмһүрияте буенча идарәсе башлыгы}} • {{comment|[[Владимир Леонов]]|Татарстан Җөмһүрияте спорт министры}} • {{comment|[[Тимур Сөләйманов (1987) |Тимур Сөләйманов]]|Татарстан Җөмһүрияте яшьләр эшләре министры}} • {{comment|[[Фәнил Әгълиуллин]]|Татарстан Җөмһүрияте җир һәм мөлкәт мөнәсәбәтләре министры}} •  {{comment|[[Равил Кузюров]]|Татарстан Җөмһүрияте урман хуҗалыгы министры}} • {{comment|[[Илмирә Зарипова|Илмирә Зарипова]]|Татарстан Җөмһүрияте хезмәт, халыкны эш белән тәэмин итү һәм социаль яклау министры}} • {{comment|[[Фәрит Хәнифов]]|Татарстан Җөмһүрияте Транспорт һәм юл хуҗалыгы министры}} •  {{comment|[[Александр Груничев]]|Татарстан Җөмһүриятенең тарифлар буенча Дәүләт комитеты рәисе}} • {{comment|[[Ольга Редько]]|Татарстан Җөмһүриятеның сатып алулар буенча Дәүләт комитеты рәисе}} • {{comment|[[Сергей Иванов (1976)|Сергей Иванов]]|Татарстан Җөмһүриятеның туризм буенча Дәүләт комитеты рәисе}} • {{comment|[[Гөлнара Габдрахманова]]|ТР архив эше буенча дәүләт комитеты рәисе}} • {{comment|[[Федор Батков|Фөдор Батков]]|ТР биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты}} • {{comment|[[Валерий Кандилов]]|Татарстан Җөмһүриятеның Социаль-икътисадый мониторинг комитеты рәисе}} • {{comment|[[Талия Миңнуллина]]|Татарстан Җөмһүриятеның инвестицион үсеш агентлыгы җитәкчесе}} • {{comment|[[Гөлшат Нигъмәтуллина]]|Татарстан Җөмһүрияте Министрлар Кабинетының Гражданлык хәле актларын теркәү Идарәсе башлыгы}} • {{comment|[[Айдар Сәлимгәрәев]]|Республика матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы житәкчесе}} • {{comment|[[Алмас Хисаметдинев]]|ТР КМ Баш ветеринария идарәсе башлыгы}}
|belowstyle     = background:#008000; color:white; text-align:left;
}}
&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Гамәлдәге Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Калыплар:Татарстан]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l8bpheuksegtsa8t2quqklazkfbynmm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Рафаил Кәлимуллин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>192953</id>
    <revision>
      <id>3528856</id>
      <parentid>2310785</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:31:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1115" xml:space="preserve">{{Шәхес}}
'''Рафаил Кәлимуллин''' (Рафаил Гомәр улы Кәлимуллин, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — генерал-майор (1991). 1966-1969 елларда [[Кемерово]] шәһәрендә [[комсомол]] эшендә, 1971 елдан дәүләт куркынычсызлыгы органнарында, 1987-1993 елларда [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|ТАССР]] дәүләт куркынычсызлыгы комитеты рәисе.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:Новосибирск өлкәсендә туганнар]]
[[Төркем:Шәхесләр:Кемерово]]
[[Төркем:Шәхесләр:Татарстан]]
[[Төркем:Шәхесләр:Мәскәү]]</text>
      <sha1>ck54sq440ensp5vd1j46a8b0ounff6a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Андрей Шаронов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>194600</id>
    <revision>
      <id>3528894</id>
      <parentid>2312107</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:02:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз ==  == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}}  == Чыганаклар ==  == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}  [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="757" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Андрей Шаронов''' (Андрей Владимир улы Шаронов, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — дәүләт эшлеклесе, РФның атказанган икътисадчысы (2006), РФ яшьләр эшләре буенча комитеты башлыгы (1991-1996), РФ сәүдә һәм икътисади үсеш министры урынбасары (?-2007), «Сколково» идарә мәктәбе риктыры (2012-2016).

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>t71rx8udzjhnkwbxt801ylh5oh2q041</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528896</id>
      <parentid>3528894</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:06:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */ [[Төркем:Русия хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="821" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Андрей Шаронов''' (Андрей Владимир улы Шаронов, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — дәүләт эшлеклесе, РФның атказанган икътисадчысы (2006), РФ яшьләр эшләре буенча комитеты башлыгы (1991-1996), РФ сәүдә һәм икътисади үсеш министры урынбасары (?-2007), «Сколково» идарә мәктәбе риктыры (2012-2016).

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Русия хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>rmodhb1vs36oirof8b5uvk2mla9vrha</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Марат Хөснуллин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>196574</id>
    <revision>
      <id>3528865</id>
      <parentid>3524302</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:03:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Чыганаклар */ [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]] [[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4243" xml:space="preserve">{{Шәхес}}
{{Башка мәгънәләр/фамилия|Хөснуллин}}
'''Марат Хөснуллин''' (Марат Шакирҗан улы Хөснуллин, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — дәүләт эшлеклесе, ТР төзелеш, архитектура һәм торак-коммуналь хуҗалык министры (2001-2010), Мәскәү мерының шәһәртөзүчелек сәясәте һәм төзелеш мәсьәләләре буенча урынбасары (2010 елдан). РФ [[Михаил Мишустин|премьер-министры]] ​урынбасары (2020 елдан)&lt;ref&gt;[https://www.azatliq.org/a/30389760.html   Татарстанның элекке төзелеш министры Марат Хөснуллин Русия вице-премьеры булды.] [[Азатлык радиосы]], 22.01.2020&lt;/ref&gt; .
== Тәрҗемәи хәле ==
[[1966 ел]]ның [[9 август]]ында [[Казан]] шәһәрендә туган. 
 
* 1983-1984 еллар — Казан финанс-иктисад  институтының тәҗрибә җайланмаларына хезмәт  күрсәтү  лаборанты
* 1984-1986 еллар — Совет Армиясендә хезмәт итә
* 1986-1987 еллар Казан финанс-иктисад  институтының тәҗрибә җайланмаларына хезмәт  күрсәтү  лаборанты
* 1987-1995 еллар — баш хисапчы, Казан шәһәрендә &quot;Темп&quot; төзелеш кооперативы рәисе
* 1995-1997 еллар — &quot;Интерпластсервис&quot; җаваплылыгы чикләнгән оешмасының генераль директоры
* 1997-2000 еллар — Казан шәһәренең &quot;Ак барс&quot; сәүдә-сәнәгать җаваплылыгы чикләнгән оешмасы генераль директоры
* 1999-2001 еллар — Татарстан Дәүләт Советы депутаты
* 2000-2001 еллар — &quot;Татэнерго&quot;ның генераль директоры урынбасары 
* 2001-2010 еллар — Татарстан Республикасы төзелеш, архитектуры һәм  торак-коммуналь хуҗалыгы  министры
* 2010 елда  Мәскәү шәһәр төзелеше Департаменты җитәкчесе итеп билгеләнә.

Шул елларда  Республикага бик күп федераль инвестицияләр җәлеп ителә.  Инвестицияләр, беренче чиратта, торак төзелешенең комплекслы программасына җибәрелә. Марат  Шакирҗан улы инициативасы  белән торак, юллар, социаль  объектлар төзү  проектлары билгеләнә.

* 02.12.2010 — төзелеш сәясәте һәм төзелеш мәсәләләре буенча Мәскәү шәһәре мэры урынбасары.
* 2011 елның мартында төзелеш сәясәте һәм төзелеш мәсәләләре буенча Коллегия рәисе  итеп билгеләнә.
* 2020 елның 21 гыйнварыннан Россия Федерациясе Хөкүмәте рәисе урынбасары.

Шулай ук, ул 2020 елның 29 гыйварыннан Кырым Республикасы, Севастополь шәһәренең кураторы.

== Искәрмәләр ==
&lt;small&gt;{{искәрмәләр}}&lt;/small&gt;

== Чыганаклар ==
* [http://government.ru/gov/persons/620/events/ Россия Федерациясе Хөкүмәте рәисе урынбасары.]
{{тышкы сылтамалар}}
{{Гамәлдәге Россия Федерациясе Хөкүмәте}}
[[Төркем:Русия Федерациясе министрлары]]
[[Төркем:Русия хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]
{{MyTatarstan2020}}</text>
      <sha1>2wesnb6qaqth49aifpz1nby418b87f2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Александр Антонов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>198065</id>
    <revision>
      <id>3528858</id>
      <parentid>2311055</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:33:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="637" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Александр Антонов''' (Александр Валентин улы Антонов, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — дәүләт эшлеклесе, РФ ДКХнең Коми Җөмһүрияте (2009-2011) һәм Татарстан (2011-2013) буенча идарәләре башлыгы.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>6m70e8jabtudw31wmpk51783p3pslbg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Башкортстан хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>198386</id>
    <revision>
      <id>3528875</id>
      <parentid>2231070</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="229" xml:space="preserve">[[Төркем:Башкортстан хөкүмәте]]
[[Төркем:Башкортстан сәясәтчеләре]]
[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]</text>
      <sha1>24311cqgo55sgk1d1ofizc4af15rzuf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Һерман Греф</title>
    <ns>0</ns>
    <id>198691</id>
    <revision>
      <id>3528879</id>
      <parentid>3085213</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:41:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ [[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11607" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Һерман Греф
| рәсем = Президент, председатель правления Сбербанка России Герман Греф 01.jpg
| рәсем_зурлыгы = 200px
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы = 
| тулы исем = Һерман Оскар улы Греф
| һөнәр = хокук белгече, банкир
| туу датасы = 08.02.1964
| туу җире = [[СССР|Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе]], [[Казакъ ССР]], {{туу җире|Павлодар өлкәсе|Казакъстанда}}, Панфилово
| гражданлык = {{байраклаштыру|Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе}}→&lt;br/&gt;{{байрак|Россия}} [[РФ]] 
| милләт = [[алман]]
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти =  Оскар Федор улы (''?-[[1965 ел|1965]]''), ''{{comment|мɵһәʜдис|мɵһәʜдис}}''
| әни = Эмилия Филипп кызы, ''{{comment|икътисадчы|экономист}}''
| ир = 
| хатын = I Елена Великанова&lt;br/&gt;II Яна Головина (Глумова)
| балалар = ''улы, ике кызы''
| кул кую = Signature of German Gref.png
| бүләк һәм премияләр = [[Файл:Order of Alexander Nevsky 2010 ribbon.svg|40px|Александр Невсᴋи ypдиʜы (РФ)]]&lt;br/&gt;[[File:Orden for Service III.png|50px|3нче дәрәҗә Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ypдиʜы]]&lt;br/&gt;[[File:Orden for Service IV.png|40px|4нче дәрәҗә Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ypдиʜы]]&lt;br/&gt;[[Файл:Orden of Honour.png|40px|Хөрмәт ypдиʜы (РФ)]] 
| сайт = http://www.sberbank.ru
| башка мәгълүмат = 
}}
'''Һерман Греф''', Һерман&lt;ref&gt;[https://www.bloomberg.com/research/stocks/private/person.asp?personId=937708&amp;privcapId=8793535    Herman Oskarovich Gref]. Bloomberg.com&lt;/ref&gt; Оскар улы Греф ({{lang-de|Herman Gref}}, {{lang-ru|Герман Оскарович Греф}}, ''[[1964 ел]]ның [[8 фᴎврәᴫ|8 феврале]], [[СССР|Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе]], [[Казакъ ССР]], Павлодар өлкәсе, Иртеш районы, Панфилово'') — [[РФ]] билгеле топ- менеҗерларының берсе, [[2007 ел]]ның [[көз]]еннән Саклык банкы президенты — идарә рәисе, [[2000 ел|2000]]-[[2007 ел]]ларда [[Россия Федерациясе икътисади үсеш министрлыгы|РФ икътисади үсеш министры]]. 1 класслы РФ хакыйкый дәүләт киңәшчесе. Икьтисад фәннәре ʜәмɜәты (''[[2011 ел|2011]]''). Еллык кереме $ 15 млн (''[[2013 ел|2013]]''), $ 13,5 млн (''[[2015 ел|2015]]'') булган. Саклык банкының 0,003096 % акциясенә ия&lt;ref&gt;[https://www.infox.ru/usefull/254/191257-german-gref-oskarovic-biografia  Герман Греф. Биография]. Информационное агентство INFOX.ru, 09.01.2018&lt;/ref&gt;.

== Тәрҗемәи хәле ==
[[1964 ел]]ның [[8 фᴎврәᴫ|8 феврале]]ндә [[Казакъ ССР]] Пвлодар өлкәсе Иртеш районы Панфилово авылында [[Бөек Ватан сугышы|сугыш]] вакытында [[Донбасс]]тан сөрелгән өч балалы [[алман]] гаиләсендә төпчек бала булып туган. Яшь ярым булганда, әтисе Оскар Федор улы вафат була. Балаларны әнисе Эмилия Филипп кызы һәм әбисе тәрбияли. Мәктәптә укыганда спорт белән мавыга. [[1982]]-[[1984 ел]]ларда [[Самар өлкәсе|Куйбышев өлкәсе]] [[Чапаевск]] шәһәрендә [[әрме|хәрби хезмәттә]] була. «''Хокук белеме''» белгечлеге буенча [[Омск]] дәүләт үнивирcиᴛиᴛеның юридик фаᴋүлтитын тәмамлый (''[[1990 ел|1990]]''). [[1990]]-[[1993 ел]]ларда [[Ленинград]] дәүләт үнивирcиᴛиᴛеның юридик фаᴋүлтиты аспирантурасында укый (''фәнни җитәкчесе проф.'' [[Анатолий Собчак]] (''[[:ru:Собчак, Анатолий Александрович|ru]]''). РФ президенты каршындагы Россия халык хуҗалыгы һәм дәүләт хезмәте академиясендә ({{lang-ru|РАНХиГС}}) «''Развитие и перспективы структурных институциональных реформ в российской экономике»'' темасына икътисад фәннәре ʜәмɜәтлыгына диссертация яклый (''[[2011 ел|2011]]'').

== Хезмәт юлы ==
[[1990 ел]]да Омск дәүләт үнивирcиᴛиᴛеның юридик фаᴋүлтиты укытучысы.

[[1991 ел|1991]]-[[1998 ел]]ларда Πᴎтырбур мэриясендә эшли: [[Петергоф|Петродворец]] администрациясенең икътисади үсеш һәм милек комитетының юристконсульты вазифасыннан вице-губернaтьıp, [[Санкт-Πᴎтырбур|шәһәр]] администрациясенең милек белән идарә итү комитеты рәисе дәрәҗәсенә кадәр үсә.

Булачак [[РФ Президенты|РФ президенты]] [[Владимир Путин|В. В. Путин]] белән таныша. [[2000 ел]]да Һ. О. Греф җитәкләгән Стратегик эшкәртмәләр үзәге ({{lang-ru|ЦСР}}) беренче мәртәбә президентлыкка дәгъва итүче В. В. Путинга икътисади программа әзерли.

[[1998 ел|1998]]-[[2000 ел]]ларда Стратегик эшкәртмәләр үзәге җитәкчесе булу белән бергә, РФ дәүләт милке министры урынбасары вазифасында да була.

В.В. Путин беренче мәртәбә [[РФ Президенты|президент]] булып сайлангач (''[[2000 ел]]ның [[26 март]]ы''), Һ. О. Грефны [[2000 ел]]ларның беренче яртысында РФ хөкүмәтендәге (''премьер-министр [[Михаил Касьянов]]'') иң йогынтылы (Греф өчен махсус президент указы белән ике министрлыкны берләштереп ясалган) министрлыкларның берсе булган — [[Россия Федерациясе икътисади үсеш министрлыгы|РФ икътисади үсеш һәм сәүдә министрлыгы]] җитәкчесе вазифасына билгели.

[[2004 ел|2004]]-[[2007 ел]]ларда РФ хөкүмәтендә (''премьер-министр [[Михаил Фрадков]]'' (''[[:ru:Фрадков, Михаил Ефимович|ru]]'')) [[Россия Федерациясе икътисади үсеш министрлыгы|шул ук вазифада]].

[[2007 ел]]ның [[көз]]ендә [[Саклык банкы]] президенты — идарә рәисе итеп билгеләнә, [[Россия Федерациясе икътисади үсеш министрлыгы|РФ икътисади үсеш һәм сәүдә министрлыгы]]нда аны [[Эльвира Нәбиуллина]] (''хәзерге РФ Үзәк Банкы җитәкчесе'') алыштыра.

== Гаилә хәле ==
Ике кат өйләнгән. Беренче никахыннан туган ''улы'' Олег (''[[1982 ел|1982]]'', ''әнисе'' Елена Великанова), Brayne [[консалтинг]] ширкәтенең идарәче партнеры.&lt;br/&gt;
[[2004 ел]]да өйләнешкән икенче хатыны Яна Владимир кызы Головина (''беренче ире буенча'' Глумова, 05.08.1975), икътисадчы, дизайнер, Хорошевск элиталы (''түләүле'': айга 51 мең сум) проһимназияне гамәлгә куючы&lt;ref&gt;''Татьяна Никитина''. [http://www.forbes.ru/forbes-woman/zhenshchiny-v-biznese/282869-zachem-seme-germana-grefa-sobstvennaya-shkola  Зачем семье Германа Грефа собственная школа.] Forbes Woman, 18.03.2015&lt;/ref&gt;. Ике кызлары бар (''[[2006 ел|2006]], [[2008 ел|2008]]'').

Апасы Елена Оскар кызы (''ире буенча'' Передрий), пединститут тәмамлаган, [[Находка]]да яши, «Приморье» банкы хуҗаларының берсе.

Абыйсы Евгений Оскар улы (08.09.1952), [[Омск]] эшкуары, «Технопарк» ҖЧҖ  һ. б. ширкәтләр хуҗасы.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* [[2013 ел|2011]] 3нче дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ypдиʜы]]
* [[2007 ел|2007]] 4нче дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ypдиʜы]]
* [[2014 ел|2014]] Александр Невсᴋи ypдиʜы ([[РФ]])
* [[2014 ел|2014]] Хөрмәт ypдиʜы ([[РФ]])
* [[2007 ел|2007]] [[Әстерхан]]ның шәрәфле ватандашы
* [[2007 ел|2007]] [[Петергоф]]ның шәрәфле ватандашы

== Сылтамалар ==
* [http://www.sberbank.ru/en/about/about_sberbank/sb_management/board_members/ceo  Саклык банкы сайтындагы сәхифәсе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151121063722/http://www.sberbank.ru/en/about/about_sberbank/sb_management/board_members/ceo |date=2015-11-21 }}
* [https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F/%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%84,_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD    Һ. О. Греф Лентапедиядә]
* [https://www.rospres.org/g/tag/%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%84%20%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%20%D0%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87/   Һ. О. Греф турында РУСПРЕС мәгълүмат агентлыгында]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

{{DEFAULTSORT:Греф, Һерман}}
[[Төркем:Россия икътисадчылары]]
[[Төркем:Россия Федерациясе хөкүмәте министрлары]]
[[Төркем:Омск дәүләт үнивирcиᴛиᴛен тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Икътисад фәннәре ʜәмɜәтлары]]
[[Төркем:Ширкәт җитәкчеләре]]
[[Төркем:Россия Федерациясе алманнары]]
[[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>bhdaphjm2dimw9za57vcntfpp2ac76i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Габдулла Габитев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>199458</id>
    <revision>
      <id>3528849</id>
      <parentid>3063791</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:22:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1071" xml:space="preserve">&lt;small&gt;{{мәгънәләр|Габитов}}&lt;/small&gt;
{{Шәхес}}'''Габдулла Габитев''' (Габдулла Гыйсмәтулла улы Габитев, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — ТАССР эчке эшләр (1941-1943) һәм дәүләт куркынычысызлыгы (1943-1944) халык комиссары, ҮзССР дәүләт куркынычсызлыгы халык комиссары (министры) урынбасары (1944-1948), Кабарда АССРның  дәүләт куркынычысызлыгы (1948-1953) һәм эчке эшләр (1953-1954) министры, Кабарда АССР МШ каршындагы дәүләт куркынычсызлыгы комитеты рәисе (1954-1956).

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>ed16zgt3bxdfti6a1bc7x4uj6hfxyx8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Алексей Ручкин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>203064</id>
    <revision>
      <id>3528850</id>
      <parentid>2882154</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:23:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="930" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Алексей Ручкин''' ({{lang-ru|Алексей Фёдорович Ручкин}}, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — дәүләт куркынчсызлыгы органнары эшлеклесе, генерал-майор, Мурманск өлкәсе буенча ЭЭХК идарәсе башлыгы (1940-1944), ТАССР дәүләт куркынычсызлыгы министры (1944-1947), БССР дәүләт куркынычсызлыгы министры урынбасары (1947-1951), ЧАССР дәүләт куркынычсызлыгы министры (1951-1953).

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>kr8m31aqrznxwtqtnepvwcqu7sge794</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кулланучы:A.Khamidullin</title>
    <ns>2</ns>
    <id>209060</id>
    <revision>
      <id>3528932</id>
      <parentid>3528566</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:59:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>{{ФГОС.wiki 2022 катнашучысы}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7102" xml:space="preserve">[[File:Tatar Wikimedians Tatarstan Education Ministry — 2.jpg||thumb|&lt;small&gt;[https://www.wikidata.org/wiki/Q61971116?uselang=tt В-дата] {{*}} 
[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abdulla_Khamidullin?uselang=tt В-җыентык] {{*}} [[:ru:n:Абдулла Хамидуллин|В-хәбәр]]&lt;small&gt;]]
{{Үрнәк:Орден йөртүче/Тырышлык йолдызы|Озак вакыт эчендә яхшы кертемегез өчен --[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 12 гый 2021, 17:14 (UTC)}}
{{2021 Африка вики-бәйгесе катнашучысы}}{{Төрки марафон 2021 катнашучысы}}{{Татар җирләре җәмгыяте бәйгесе катнашучысы (2021)}}{{ФГОС.wiki бәйгесе катнашучысы (2021)}}{{Азия ае 2021 бәйгесе катнашучысы}}{{ФГОС.wiki 2022 катнашучысы}}
{| style=&quot;background:#e2f2d2; border: solid 3px green; width: 60%; padding: 2px;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; width=110px | [[Файл:BoNM - India.png|60px|center|Һинд йолдызы]]
|style=&quot;font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''[[Википедия:Википедия катнашучыларына бүләкләр/Милли рәхмәтләр|Һинд йолдызы]]'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid #C2C2C2;&quot; | Һиндстан һәм һинд дине тематикасындагы мәкаләләргә зур өлеш керткән өчен--[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 29 июн 2021, 15:58 (UTC) 
|}
&lt;br/&gt;

==Greetings==
Hello. My name is Abdulla Khamidullin, Jr. I take part in writing and translating articles for Tatar edition Wikipedia and several other language projects.

==Education==
I studied at Shihabuddin Marjani 2-nd gymnasium.
I have got a degree in Electronics (Kazan State Technical University) and International Relations (Tatar University of Collaboration to Businness - TISBI). I also passed some courses in different languages and spiritual knowledge.&lt;br/&gt;

==Thanks==
Many thanks to my teachers: Vladimir Anfinogentov, Vladimir Kharchenko, Mr Bilchenko, Mr Timerkayev Boris Ahundovich, Computing teacher Marat efendi, Mr Naberezhnov, Mr Masgud, Kamariya Khamidullina, Miss Yana Tsoi, Mr Samochkov, Madina-apa, Enji-apa, Mr Muawiya Musa, Mr Jonathan Young, Mr Jeoffery Bairde, Mrs Natalya Konstantinova, Mr Penkovtsev, Alexander Mezyaev, Mr Nguni, Liliya mataji, Mrs Amruta Ghurage, Mr Vsevolod Porollo, Yuto Hishiyama-san, Garifullina Madina Daulievna, English teacher Gulsina Shamilevna, Mrs Alfinur Dalilovna (Alla Danilovna), Mrs Amina Minzakirovna, Mr Golovin, Kavas Garayevich, General Physics Professor Mr Fyodorov, Mrs Shablinskaya, Mr Beloglazov, Mr Altschuler, Alfiya Asrarovna, Rufiya Raisovna, Fialka Robertovna, Mr Ibragimov Edward Rafaelyevich, Mr Marat Vazihovich, Aliya hanum, Mr Epstein, Mr Tyrtyshny, Ivanova Marina Anatolyevna, Mr Zibrev Dmitriy Gennadyevich, Mrs Solodkova Irina Sergeyevna, Mrs Kalinkina Tatyana Yevgenyevna, Mr Mylnikov, Mr Kurnev, Mr Robert Salahovich R.I.P, Mr Ayyup, Mr Aliy, Mr Chehlay, Gulsina Shamilevna, Tanzilya Fatyhovna, Mr Boloznyev, Mr Yakutenkov, Mr Sherbakov, Mr Pyankov, Mr Zheltkov, Mr Maslov, Mr Konyk, Mr Almayev, Mr Solodukho, Mr Kozlov, Mr Kunshin, Mr Voytenko Vladimir Ilyich, Mr Tolok R.I.P, Avzal Salahovich R.I.P.&lt;br/&gt;

==Hobbies==
My hobbies are wood carving (just a little bit) and sketch drawing (just a little bit also).

==Salut==
Je m'appelle Abdullah. Actuallement j'habite a Kazan. Je participe en Wikipedia de la langue tatare et les langues autres.
==Grüßung==
Hallo. Mein Name ist Abdullah Hamidullin. Ich interessiere mich auf verschiedene Themen wie die Religionen, die Sprachen, die Geographie, die Technik, die Mathematik und so weiter. Auch  übersetze und schreibe ich in Wikipedia auf Tatarisch und andere Sprachen. Ich übersetze personlich und benutze verschiedene Programmen und Wörterbücher.
==今日は==
皆さん。 今日は! 私 は アブドラ ハミドリンと 申します。 どうぞ よろしこお願いします。 ウィキピディアのタタル語で 通訳 した記事 書いていてちょっとだけ自分で書いています。

==Салам==
Саламлена. Мыйым лӱмем Абдулла Хамидуллин уло. Ынде Википедияште тӱрло (историй, географий, кыл, тын ден шуко моло) темын сай статья уло. Ден мый изиш татар кылын ден моло кылын статья ыштам.

==السلام عليكم==
.السلام عليكم .اسمي عبد لله بن ايرات حميدولين. اترجم واكتب مقالات في ويكيبيديا باللغة التترية و اللغات اخرى .وايضا اقرا كثيرا
==Небольшая информация о себе==
Здравствуйте. Меня зовут Абдулла Хамидуллин. Интересуюсь темами по электронике, вычислительной технике, различным языкам, духовной жизни, математике, физике, искусству и т.д. Надеюсь, что мой вклад будет на пользу.
==Buongiorno==
Buongiorno a tutti. Mi chiamo Abdulla Hamidullin. Scrivo articoli della lengua tatar. Sono alumnus di Università della citta Kazan Tecnico (facolto di radio) i di Unversità Economico TISBI.
==Сәлам==
Исәнмесез. Минем исемем Абдулла Хәмидуллин. Татарча Википедиягә камилләштерүләр кертергә тырышам. Монда укып һәм язып татар телем дә камилләшер һәм аңлавым тирәнәер дип үз-үземә өмет багълыйм.
==¡Buenos dias!==
¡Hola! Me llamo Hamidullin '''Abdullah''' Airatovich. Mi educacion es radioelectronico (La Universidad Tecnico Nacional de Kazan) y relaciones internacionales (La Universidad de TISBI).
{| style=&quot;background:#e2f2d2; border: solid 3px green; width: 60%; padding: 2px;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; width=110px | [[Файл:BoNM - Tatarstan Hires Gold.png|60px|center|I дәрәҗә Татарстан ордены]]
|style=&quot;font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''I дәрәҗә Татарстан ордены '''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid #C2C2C2;&quot; | Татар Википедиясе үсешенә зур өлеш керткән өчен--[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 1 фев 2022, 18:12 (UTC)
|}
{{Халык мәдәнияте һәм хатын-кыз 2022 марафоны катнашучысы}}
{{Татар 4.0 марафоны катнашучысы (2022)}}</text>
      <sha1>l7zkjm5baaoah24tafvren7s5xofaed</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Габдулла Бичурин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211580</id>
    <revision>
      <id>3528855</id>
      <parentid>2313740</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:30:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1071" xml:space="preserve">&lt;small&gt;{{мәгънәләр|Бичурин}}&lt;/small&gt;
{{Шәхес}}
'''Габдулла Бичурин''' (Габдулла Хәлил улы Бичурин, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — хәрби эшлекле, генерал-майор (1964). 1959-1961 елларда ТАССР Дәүләт иминлеге комитеты рәисе урынбасары, 1961-1981 елларда рәисе. [[ТАССР ЮШ]] депутаты (1963-1985).&lt;ref&gt;http://www.millattashlar.ru/index.php/Бичурин_Абдулла_Халилович&lt;/ref&gt;
== Хәтер ==
* Казанның Яңа Савин районында урнашкан [[Габдулла Бичурин урамы (Казан)|урамга]] исеме бирелгән.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр == 
&lt;small&gt;{{искәрмәләр}}&lt;/small&gt;

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</text>
      <sha1>qfh9n0q5z1q1bj1vzs3zt258yvdmn0x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Артем Хохорин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>228015</id>
    <revision>
      <id>3528876</id>
      <parentid>3506451</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:34:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ [[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]][[Төркем:Мари Иле хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8523" xml:space="preserve">{{Дәүләт эшлеклесе
 | исем           = Артем Хохорин
 | тулы исем      = 
 | рәсем          = А.В.Хохорин.jpg
 | рәсем зурлыгы  = 180px
 | подпись        = 
 | титул          = [[Татарстан Республикасы буенча Эчке эшләр министрлыгы|ТР буенча эчке эшләр министры]]
 | флаг           = 
 | чорбаш         = [[2012 ел]]ның [[27 апрель|27 апреле]]
 | чоразак        = 
 | аңа кадәр      = 
 | дәвамчысы      = 
 | туу датасы     = 30.07.1970
 | место рождения = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу урыны|Казан|Казанда}}
 | үлем датасы    = 
 | үлем урыны     =  
 | династия       = 
 | әти            = 
 | мать           = 
 | ире            = 
 | супруга        = 
 | балалары       = 
 | автограф       = 
 }}
'''Артем Хохорин''', Артем Валерий улы Хохорин ({{lang-ru|Артем Валерьевич Хохорин}}, ''[[1970 ел]]ның [[30 июль|30 июле]], [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Казан]]'') — [[Татарстан Республикасы буенча эчке эшләр министрлыгы|Татарстан Республикасы буенча эчке эшләр министры]] (''[[2012 ел]]дан''), [[Мари Ил]] буенча эчке эшләр министры (''[[2008 ел|2008]]—[[2011 ел]]ларда''), полиция генерал-лейтенанты (''[[2015 ел|2015]]''). ТР буенча эчке эшләр органнарының  атказанган хезмәткәре (''[[2017 ел|2017]]'').

== Тәрҗемәи хәле ==
[[1970 ел]]ның [[30 июль|30 июлендә]] [[Казан]]да хезмәткәрләр гаиләсендә туган. Казанның 131нче физика-математика мәктәбен (''[[1987 ел|1987]]''), [[Казан дәүләт университеты]]н (''[[1993 ел|1993]]''), [[РФ ЭЭМ|РФ эчке эшләр министрлыгының]] юридик институтын (''Казан филиалы, [[1999 ел|1999]]'') тәмамлаган.

== Хезмәт юлы ==
Эчке эшләр органнарында [[1993 ел]]дан хезмәт итә.

[[1993 ел|1993]]—[[1996 ел]]ларда — {{comment|ТР ЭЭМ|Татарстан Республикасының Эчке эшләр министрлыгы}} {{comment|җинаятьчеләрне эзләү|угрозыск}} бүлеге оперуполномоченные, өлкән оперуполномоченные.

[[1996 ел|1996]]—[[1997 ел]]ларда — ТР ЭЭМ наркотикларны канунсыз куллану белән көрәш буенча оператив-эзләү бүлеге оперуполномоченные, өлкән оперуполномоченные, бүлек башлыгы.

[[1997 ел|1997]]—[[1998 ел]]ларда — ТР ЭЭМ наркотикларны канунсыз куллану белән көрәш буенча бүлек башлыгы.

[[1998 ел|1998]]—[[2002 ел]]ларда — ТР ЭЭМ каршындагы районара мәгълүмати-аналитик эзләү милиция бүлеге (''криминаль милиция линиясе буенча'') башлыгы.

[[2002 ел|2002]]—[[2008 ел]]ларда — ТР ЭЭМ министры урынбасары — штаб башлыгы.

[[2008 ел|2008]]—[[2011 ел]]ларда — [[Мари Ил]] буенча эчке эшләр министры&lt;ref&gt;[https://kam.business-gazeta.ru/article/2989   Заместитель Асгата Сафарова стал министром внутренних дел.] «БИЗНЕС Online, 2.09.2008{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.

[[2011 ел|2011]]—[[2012 ел]]ларда — [[РФ ЭЭМ]] оештыру-аналитик департаменты башлыгы&lt;ref&gt;[https://kam.business-gazeta.ru/article/42224   Выходец из Казани генерал-майор Артем Хохорин возглавил организационно-аналитический департамент МВД РФ.] «БИЗНЕС Online», 22.06.2011{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.
 
[[2012 ел]]ның [[27 апрель|27 апрелендә]] [[РФ Президенты]] [[Дмитрий Медведев|Д. А. Медведев]] А. В. Хохоринны [[ТР буенча эчке эшләр министрлыгы|ТР буенча эчке эшләр министры]] итеп билгели&lt;ref&gt;[http://tatcenter.ru/person/hohorin-artem-valerevich/  Хохорин Артем Валерьевич.] Деловой центр РТ - интернет-портал TatCenter.ru (Татцентр.ру){{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.

== Дәрәҗәләре ==
* [[2009 ел]]ның [[10 ноябрь|10 ноябрендә]] милиция полковнигы А. В. Хохоринга «милиция генерал-майоры» чины бирелә.
* [[2012 ел]]ның [[27 апрель|27 апрелендә]] [[Дмитрий Медведев|РФ Президенты]] указы белән эчке эшләр генерал-майоры А. В. Хохоринга «полиция генерал-майоры» чины бирелә.
* [[2015 ел]]ның [[10 ноябрь|10 ноябрендә]] РФ Президенты указы белән полиция генерал-майоры А. В. Хохоринга «полиция генерал-лейтенанты» чины бирелә.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* [[2005 ел|2005]] — [[«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]]
* [[2011 ел|2011]] — «Мари Ил алдындагы казанышлары өчен» ордены
* [[2013 ел|2013]] — [[«Татарстан Республикасы алдындагы казанышлары өчен» ордены]]
* [[2016 ел|2016]] — Хөрмәт ордены ({{lang-ru|Орден Почета}}, [[РФ]])
* [[2017 ел|2017]] — «ТР буенча эчке эшләр органнарының атказанган хезмәткәре» 
* [[2018 ел|2018]] — [[Дуслык ордены (Татарстан)|Дуслык]] ордены ([[ТР]])
* [[2019 ел|2019]] — II дәрәҗә [[Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены]]
* күпсанлы ведомство бүләкләре

== Гаилә хәле ==
Өйләнгән, өч улы, кызы бар.
== Сылтамалар ==
* [http://tatveteran.ru/generaly/general-major-politsii-artem-valerevich-hohorin/   Генерал-майор полиции Артем Валерьевич Хохорин.] Сайт «Союза ветеранов Республики Татарстан», 28.04.2012{{ref-ru}}
* [https://16.мвд.рф/mvd/rukovodstvo/item/272975   Хохорин Артем Валерьевич.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220208011437/https://16.xn--b1aew.xn--p1ai/mvd/rukovodstvo/item/272975/ |date=2022-02-08 }} Официальный сайт Министерства внутренних дел Российской Федерации{{ref-ru}}

== Искәрмәләр ==
&lt;small&gt;{{искәрмәләр}}&lt;/small&gt;

{{ТР эчке эшләр министрлары}}

{{DEFAULTSORT:Хохорин, Артем}}
[[Төркем:Казанда туганнар]]
[[Төркем:Милиционерлар]]
[[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Мәскәү юридик институтын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Дуслык ордены (Татарстан) кавалерлары]]
[[Төркем:Почет ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Бердәм Россия фиркасе әгъзалары]]
[[Төркем:Полиция генерал-лейтенантлары (РФ)]]
[[Төркем:Мари Иле хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>ewxvlvroenxerjpifhfdmj4hrupdbg0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дмитрий Козак</title>
    <ns>0</ns>
    <id>232713</id>
    <revision>
      <id>3528881</id>
      <parentid>3504462</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:45:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз ==  == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}}  == Чыганаклар ==  == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}  [[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1273" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Дмитрий Козак''' ({{lang-ru|Дмитрий Николаевич Козак}}, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — РФ хәрби-дәүләт эшлеклесе, РФ Энергетика министры урынбасары (2008-2011), РФ саклану министры урынбасары.

== Хезмәт юлы ==
Русия президентының [[Көньяк федераль округы]]ндагы тулы хокуклы вәкиле Дмитрий Козак төбәкләр үсеше министры вазыйфасына тәгаенләнде&lt;ref name=&quot;azatliq_749503&quot;&gt;[https://www.azatliq.org/a/749503.html Русиянең яңа хөкүмәтенә яңа министрлар килә]&lt;/ref&gt;.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

[[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Русия Федерациясе министрлары]]
[[Төркем:Шәхесләр:Украинадагы низаг аркасында шәхси санкцияләргә дучар булганнары]]

{{stub}}</text>
      <sha1>2tf4n7ghmdeht1mwb6x8o0o8lbtpn4s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Виталий Мутко</title>
    <ns>0</ns>
    <id>232763</id>
    <revision>
      <id>3528885</id>
      <parentid>3339877</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:49:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз ==  == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}}  == Чыганаклар ==  == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}  [[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1689" xml:space="preserve">{{Шәхес}}'''Вита́лий Мутко''' ({{lang-ru|Вита́лий Лео́нтьевич Мутко́}}, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — РФ хәрби-дәүләт эшлеклесе&lt;!-- , РФ Энергетика министры урынбасары (2008-2011), РФ саклану министры урынбасары--&gt;.
== Хезмәт юлы ==
Милләтара мөнәсәбәтләр буенча эшче төркем төзелде. Аны Виталий Мутко җитәкли&lt;ref name=&quot;azatliq_30099362&quot;&gt;[https://www.azatliq.org/a/30099362.html Илдар Гыйльметдинов: &quot;2020 елгы җанисәптә татарларны бүлү турындагы сүзләр – ялган&quot;]&lt;/ref&gt;.

Россия 2023 елгы Европа уеннарын [[Казан]]да үткәрү гаризасын бирмәгән. Моңарчы спорт өчен җавап биргән Россия вице-премьеры Виталий Мутко Казанга җылы мөнәсәбәттә булган, хәзер исә ул төзелеш өчен җаваплы булып билгеләнгән.&lt;ref name=&quot;azatliq_30013862&quot;&gt;[https://www.azatliq.org/a/30013862.html Медиа: Казан Европа уеннарын үткәрүгә гариза бирмәгән]&lt;/ref&gt;.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}

[[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Россия Федерациясе министрлары]]


{{stub}}</text>
      <sha1>b7sfnwrn3e58wbgdliuwkz0zjcexcse</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Мәскәү мэрлары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>268220</id>
    <revision>
      <id>3528873</id>
      <parentid>2515252</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:25:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="160" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары башлыклары]]
[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары]]</text>
      <sha1>9f8booetad7dizfj4ai5wldpgsufxsk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528874</id>
      <parentid>3528873</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:28:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Frhdkazan|Frhdkazan]] үзгәртүләре ([[User talk:Frhdkazan|бәхәс]])  [[User:Әмир|Әмир]] юрамасына кадәр кире кайтарылды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары башлыклары]]
[[Төркем:Мәскәү сәясәтчеләре]]</text>
      <sha1>0x90slb8f6zei2o1w8y35ktorypoaqs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Михаил Васютин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>288088</id>
    <revision>
      <id>3528878</id>
      <parentid>2795645</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:36:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Искәрмәләр */ [[Төркем:Мари Иле хөкүмәте әгъзалары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7807" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = Михаил Васютин
| рәсем =М.З.Васютин.jpg
| рәсем_зурлыгы = 180
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы =
| тулы исем = Михаил Зиновьевич Васютин
| һөнәр = мәдәният эшлеклесе, министр
| туу датасы = 16.06.1959
| туу җире = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[Мари АССР]], {{туу җире| Таулы Мари районы |Таулы Мари районында}}, [[Микряково]],
| гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→&lt;br/&gt;{{байрак|Россия}} [[РФ]]
| милләт = [[мари]]
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти = 
| әни = 
| ир = 
| хатын = Любовь Владимировна Васютина
| балалар = '''уллары''' Илья, Семён
| кул кую =
| бүләк һәм премияләр = [[Файл:Заслуженный работник культуры Российской Федерации.Нагрудный знак.jpg|20px|РФ атказанган мәдәният хезмәткәре - 2005]] 
| сайт = 
| башка мәгълүмат = 
}}
'''Михаил Васютин''',  Михаил Зиновий улы  Васютин ({{lang-mhr| Михаил Зиновьевич Васютин}}, ''[[1959 ел]]ның [[16 июнь|16 июне]], [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[Мари АССР]], [[Таулы Мари районы]], [[Микряково]]'') — дәүләт, мәдәният һәм җәмәгать эшлеклесе, Мари Иле мәдәният, матбугат һәм милләтләр эшләре министры (1997–2002). Марий Иле хөкүмәте рәисенең урынбасары–мәдәният, матбугат һәм милләтләр эшләре министры (2002—2017), беренче урынбасары (2017 елдан). Мари Иленең (1994) һәм РФ (2005) атказанган мәдәният хезмәткәре.

== Тәрҗемәи хәле ==
[[1959 ел]]ның [[16 июнь|16 июнендә]] [[Мари АССР]] [[Таулы Мари районы]] [[Микряково]] авылында туган. Урта мәктәпне (1976), «клуб эшен оештыручы-методист» белгечлеге буенча [[Казан дәүләт мәдәният институты]]н (1981)&lt;ref&gt;''[[Ривкат Юсупов]].'' Яңа биеклекләр яуларга. «[[Казан утлары]]», 2014 ел, ноябрь, 54нче бит&lt;/ref&gt;, «мәдәният һәм сәнгать өлкәсендә менеджер» белгечлеге буенча Россия сәнгать, мәдәният һәм туризм хезмәткәрләре институтын (1992), Россия сәнгать, мәдәният һәм туризм хезмәткәрләрен яңадан әзерләү академиясен (1994) тәмамлаган.

== Хезмәт юлы ==
[[Файл:Михаил Зиновьевич Васютин.jpg|200px|thumb|right|Михаил Васютин]]
1981—1989 елларда — {{comment|Республика|Мари Иле}} халык иҗаты үзәгендә: методология һәм социология бүлеге җитәкчесе, директор урынбасары, директор.

1990—1997 елларда — [[Йошкар-Ола]] шәһәр башкарма комитетының мәдәният бүлеге башлыгы.

1997—2017 елларда — Марий Иленең мәдәният, матбугат һәм милләтләр эшләре министры.

[[2002 ел]]да Марий Иле хөкүмәте рәисе урынбасары – мәдәният, матбугат һәм милләтләр эшләре министры итеп билгеләнә. [[Мари дәүләт университеты]] каршында мәдәният факультетын, {{comment|Республика|Мари Иле}} мәдәният һәм сәнгать көллияте каршында «эстрада сәнгате» һәм «хореография сәнгате» бүлекләрен, 3 балалар сәнгать мәктәбен, 3 республика милли (''[[руслар|рус]], [[татарлар|татар]] һәм [[марилар|мари]] мәдәниятләре'') үзәген, декоратив-гамәли иҗат буенча республика студиясен булдыруда һәм ачуда катнаша.

[[2017 ел]]дан — Марий Иле хөкүмәте башлыгының беренче урынбасары. Мәдәният, матбугат һәм милләт эшләре буенча, Мәгариф һәм фән, шулай ук Яшьләр сәясәте, спорт һәм туризм министрлыкларына кураторлык итә&lt;ref&gt;''Константин Терехов.'' [https://www.marpravda.ru/news/sociym/stalo-izvestno-kakie-sfery-budut-kurirovat-vitse-premery-mariy-el Глава Марий Эл распределил полномочия между заместителями.] marpravda.ru, 07.12.2017{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.

Михаил Васютинның мәдәният министры буларак эшчәнлегенә мари җәмәгатьчелеге тискәре бәя бирә&lt;ref&gt;''Александр Фридом.''  [https://7x7-journal.ru/posts/2018/05/11/zamgubernatora-marij-el-mihail-vasyutin-unichtozhaet-pamyat-o-marijskih-pisatelyah Замгубернатора Марий Эл Михаил Васютин уничтожает память о марийских писателях?!] 7x7-journal.ru, 11.05.2018{{ref-ru}}&lt;/ref&gt;.

== Иҗтимагый эшчәнлеге ==
* Фин-угыр халыклары ассоциациясе ({{lang-ru|АФУН}}) җитәкчесе урынбасары.
* Бөтенмари советы ({{lang-mhr|Марий Мер Каҥаш}}) әгъзасы&lt;ref&gt;[http://mer-kanash.ru/vasyutin-mixail-zinovevich-2/   Васютин Михаил Зиновьевич.] Марий Мер Каҥаш&lt;/ref&gt;

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* 1994 – Мари Иленең атказанган мәдәният хезмәткәре 
* 2005 – РФ атказанган мәдәният хезмәткәре
* 2007 – 2нче дәрәҗә «Мари Иле алдындагы хезмәтләре өчен» ордены

== Гаилә хәле ==
Өйләнгән. Хатыны Любовь Владимировна Васютина. Уллары: Илья, авиаконструктор; Семён, инженер.

== Сылтамалар ==
* [http://mincult12.ru/vasjutin_bio   Васютин Михаил Зиновьевич.] Марий Иле  мәдәният, матбугат һәм милләтләр эшләре министрлыгы сайты{{ref-ru}}
* ''Сергей Щеглов.'' [https://kidsher.ru/ru/archives/19477/ Михаил Васютин: «Нужно заглядывать за горизонт»]. «Марий сандалык — Марийский мир», № 2 (42), май-август 2019 года

== Искәрмәләр ==
&lt;small&gt;{{искәрмәләр}}&lt;/small&gt;

{{DEFAULTSORT:Васютин, Михаил}}
[[Төркем:Мари Иле хөкүмәте әгъзалары]]
[[Төркем:Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Мари җәмәгать эшлеклеләре]]</text>
      <sha1>lsgbl21jwgfj1q4dhnqfxuijwthk4rz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Афанасьев бистәсе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>388927</id>
    <revision>
      <id>3528888</id>
      <parentid>3528833</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:59:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ilnur efende  [[Афанасьев мәхәлләсе]] битенең исемен үзгәртте. Яңа исеме: [[Афанасьев бистәсе]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8745" xml:space="preserve">{{УК}}{{мәгънәләр|Афанасьев}}
'''Афанасьев мәхәлләсе''' — [[Русия|Русия Федерациясенең]] [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] Себежский районының авылы. Себежский авыл биләмәсе составына карый.

== Географиясе ==
Бистә [[Псков өлкәсе]] төбәгенең көньяк-көнбатыш өлешендә, Себежский районының төньягында,Усадища һәм Аурьянов авыллары янындагы урманлы җирләрендә урнашкан&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;, гамәлдә бердәм мәйдан булып тора.

Бистәдә урам челтәре үсешмәгән, чөнки монда бик аз кеше яши.

== Тарих ==
1802-1924 елларда Афанасьев бистәсенә [[Псков губернасы]] Опочки өязенең Афанасьево-Слободский улусы ингән&lt;ref name=&quot;карта 1888&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=http://etomesto.com/map-pskov_trehverstka/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Карта Псковской губернии масштабом в 1 дюйме 3 версты от Военно-топографического депо. Трёхверстовка Псковской области. Военно-топографическая карта. 1888 год|date=|accessdate=2020-09-10}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Пам.Книжка&quot;&gt;[http://chigirin.narod.ru/book.html#pskov Памятная книжка Псковской губернии 1913—1914 гг.] (1914psk.pdf)&lt;/ref&gt;.

[[1867 ел|1867 елда]] бистәдә чиркәү-керем мәктәбе ачылган, [[1879 ел|1879 елда]] ул земство мәктәбе дип үзгәртелгән. Бу мәктәп рухани Александр Великийның җирләрендә торган&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, 1941-1944 елларда, Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсе Гитлер Германиясенең немец-фашист гаскәрләре оккупациясы астында торган була.

[[1995 ел|1995 елга]] кадәр Афанасьев мәхәлләсе Псков өлкәсенең Томсинский авыл советына керә. Псков өлкә советы депуталары җыелышының [[1995 ел|1995 елның]] [[26 гыйнвар|26 гыйнварындагы]] карары буенча [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] барлык авыл советлары да улус дип атала һәм авыллары Томсинский улусының өлешенә әйләнә.

[[2010 ел|2010 елда]] Томсинский улусы, Афанасьев мәхәлләсе һәм башка туплавык пунктлары белән бергә, яңа оештырылган «Себежский авыл биләмәсе» муниципаль берәмлеге составына индерелә&lt;ref name=&quot;984ОЗ&quot;&gt;{{Cite web|url=http://docs.cntd.ru/document/924021262|title=Закон Псковской области № 984-ОЗ от 3 июня 2010 года «О внесении изменений в Закон Псковской области „Об установлении границ и статусе вновь образуемых муниципальных образований на территории Псковской области“ и Закон Псковской области „О преобразовании муниципальных образований Псковской области“»}}&lt;/ref&gt;.

== Халык ==
Афанасьев мәхәлләсендә әлеге вакытта 24 кеше яши.
 Милли составы
[[2002 ел]]да җанисәп мәглүмәтләре буенча, халыкның төп структурасын [[руслар]] тәшкил итә, мондагы 24 кешенең 96% ы [[руслар]] була&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/BD/02c_Pskovskaja.xls|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»}}&lt;/ref&gt;.

== Инфраструктурасы ==
Бистәдәге кешеләр шәхси ярдәмче хуҗалыкта хезмәт итә&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

Афанасьев бистәсенең көньяк-көнчыгыш эчендә артефактлар урнашкан (0,01 г.) — биредә XIV—XVI гасырның таш тәреләре бар («Кадастр. Псков өлкәсенең күренекле табигый һәм тарихи-мәдәни объектлары». Псков, С. М. Киров исемендәге Псков дәүләт педагогия институты. 1997 ел)&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год}}&lt;/ref&gt;.

Авылның көньяк эчендә хәрбиләр каберлеге урнашкан&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://yandex.ru/maps/org/voinskoye_zakhoroneniye/224927872870/?ll=28.457001%2C56.473000&amp;z=17|title=Воинское захоронение}}&lt;/ref&gt;, анда 1 хәрби хезмәтче, 10 каршылык күрсәтүдә катнашучы: 6 сы билгеле, 4 се билгесез кеше җирләнгән&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://memgid.ru/object/5009|title=Воинское захоронение, д. Аф-Слобода}}&lt;/ref&gt;.

Авылда туган Леонид Шумилов һәм Николай Курсенков үз инициативалары буенча һәм үз акчаларына, шулай ук туган авыл кешеләре җыйган акчага [[2018 ел|2018 елда]] Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсендә, үзләренең туган авылында, Себежскийның Божья Матерь иконасы хөрмәтенә чиркәү төзетә. Бу чиркәү [[2018 ел|2018 елның]] [[29 июнь|29 июнендә]] Бөек Ватан сугышы вакытында һәлак булган һәм авыл зыяратында җирләнгән партизаннар һәм тыныч авыл кешеләре истәлегенә изгеләндерелә&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

== Транспорт ==
Кварталга бару юллары гади урман юлы, анда шоссе юк&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

== Искәрмә ==
{{Reflist}}

== Сылтамалар ==

* {{Cite web|author=|url=http://wikimapia.org/3644377|title=Афанасьева Слобода}} на [[Викимапия|Викимапии]]
[[Төркем:Псков өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]]</text>
      <sha1>pugry75gezy3lbkhi3u47p3lyzx530w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528890</id>
      <parentid>3528888</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:59:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8741" xml:space="preserve">{{УК}}{{мәгънәләр|Афанасьев}}
'''Афанасьев бистәсе''' — [[Русия|Русия Федерациясенең]] [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] Себежский районының авылы. Себежский авыл биләмәсе составына карый.

== Географиясе ==
Бистә [[Псков өлкәсе]] төбәгенең көньяк-көнбатыш өлешендә, Себежский районының төньягында,Усадища һәм Аурьянов авыллары янындагы урманлы җирләрендә урнашкан&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;, гамәлдә бердәм мәйдан булып тора.

Бистәдә урам челтәре үсешмәгән, чөнки монда бик аз кеше яши.

== Тарих ==
1802-1924 елларда Афанасьев бистәсенә [[Псков губернасы]] Опочки өязенең Афанасьево-Слободский улусы ингән&lt;ref name=&quot;карта 1888&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=http://etomesto.com/map-pskov_trehverstka/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Карта Псковской губернии масштабом в 1 дюйме 3 версты от Военно-топографического депо. Трёхверстовка Псковской области. Военно-топографическая карта. 1888 год|date=|accessdate=2020-09-10}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Пам.Книжка&quot;&gt;[http://chigirin.narod.ru/book.html#pskov Памятная книжка Псковской губернии 1913—1914 гг.] (1914psk.pdf)&lt;/ref&gt;.

[[1867 ел|1867 елда]] бистәдә чиркәү-керем мәктәбе ачылган, [[1879 ел|1879 елда]] ул земство мәктәбе дип үзгәртелгән. Бу мәктәп рухани Александр Великийның җирләрендә торган&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, 1941-1944 елларда, Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсе Гитлер Германиясенең немец-фашист гаскәрләре оккупациясы астында торган була.

[[1995 ел|1995 елга]] кадәр Афанасьев мәхәлләсе Псков өлкәсенең Томсинский авыл советына керә. Псков өлкә советы депуталары җыелышының [[1995 ел|1995 елның]] [[26 гыйнвар|26 гыйнварындагы]] карары буенча [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] барлык авыл советлары да улус дип атала һәм авыллары Томсинский улусының өлешенә әйләнә.

[[2010 ел|2010 елда]] Томсинский улусы, Афанасьев мәхәлләсе һәм башка туплавык пунктлары белән бергә, яңа оештырылган «Себежский авыл биләмәсе» муниципаль берәмлеге составына индерелә&lt;ref name=&quot;984ОЗ&quot;&gt;{{Cite web|url=http://docs.cntd.ru/document/924021262|title=Закон Псковской области № 984-ОЗ от 3 июня 2010 года «О внесении изменений в Закон Псковской области „Об установлении границ и статусе вновь образуемых муниципальных образований на территории Псковской области“ и Закон Псковской области „О преобразовании муниципальных образований Псковской области“»}}&lt;/ref&gt;.

== Халык ==
Афанасьев мәхәлләсендә әлеге вакытта 24 кеше яши.
;Милли составы
[[2002 ел]]да җанисәп мәглүмәтләре буенча, халыкның төп структурасын [[руслар]] тәшкил итә, мондагы 24 кешенең 96% ы [[руслар]] була&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/BD/02c_Pskovskaja.xls|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»}}&lt;/ref&gt;.

== Инфраструктурасы ==
Бистәдәге кешеләр шәхси ярдәмче хуҗалыкта хезмәт итә&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

Афанасьев бистәсенең көньяк-көнчыгыш эчендә артефактлар урнашкан (0,01 г.) — биредә XIV—XVI гасырның таш тәреләре бар («Кадастр. Псков өлкәсенең күренекле табигый һәм тарихи-мәдәни объектлары». Псков, С. М. Киров исемендәге Псков дәүләт педагогия институты. 1997 ел)&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год}}&lt;/ref&gt;.

Авылның көньяк эчендә хәрбиләр каберлеге урнашкан&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://yandex.ru/maps/org/voinskoye_zakhoroneniye/224927872870/?ll=28.457001%2C56.473000&amp;z=17|title=Воинское захоронение}}&lt;/ref&gt;, анда 1 хәрби хезмәтче, 10 каршылык күрсәтүдә катнашучы: 6 сы билгеле, 4 се билгесез кеше җирләнгән&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://memgid.ru/object/5009|title=Воинское захоронение, д. Аф-Слобода}}&lt;/ref&gt;.

Авылда туган Леонид Шумилов һәм Николай Курсенков үз инициативалары буенча һәм үз акчаларына, шулай ук туган авыл кешеләре җыйган акчага [[2018 ел|2018 елда]] Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсендә, үзләренең туган авылында, Себежскийның Божья Матерь иконасы хөрмәтенә чиркәү төзетә. Бу чиркәү [[2018 ел|2018 елның]] [[29 июнь|29 июнендә]] Бөек Ватан сугышы вакытында һәлак булган һәм авыл зыяратында җирләнгән партизаннар һәм тыныч авыл кешеләре истәлегенә изгеләндерелә&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

== Транспорт ==
Кварталга бару юллары гади урман юлы, анда шоссе юк&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

== Искәрмә ==
{{Reflist}}

== Сылтамалар ==

* {{Cite web|author=|url=http://wikimapia.org/3644377|title=Афанасьева Слобода}} на [[Викимапия|Викимапии]]
[[Төркем:Псков өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]]</text>
      <sha1>scfcf702cnidrmk0asmkz4dryf6bucy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528891</id>
      <parentid>3528890</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:00:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Тарих */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8742" xml:space="preserve">{{УК}}{{мәгънәләр|Афанасьев}}
'''Афанасьев бистәсе''' — [[Русия|Русия Федерациясенең]] [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] Себежский районының авылы. Себежский авыл биләмәсе составына карый.

== Географиясе ==
Бистә [[Псков өлкәсе]] төбәгенең көньяк-көнбатыш өлешендә, Себежский районының төньягында,Усадища һәм Аурьянов авыллары янындагы урманлы җирләрендә урнашкан&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;, гамәлдә бердәм мәйдан булып тора.

Бистәдә урам челтәре үсешмәгән, чөнки монда бик аз кеше яши.

== Тарих ==
1802-1924 елларда Афанасьев бистәсенә [[Псков губернасы]] Опочки өязенең Афанасьево-Слободский улусы ингән&lt;ref name=&quot;карта 1888&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=http://etomesto.com/map-pskov_trehverstka/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Карта Псковской губернии масштабом в 1 дюйме 3 версты от Военно-топографического депо. Трёхверстовка Псковской области. Военно-топографическая карта. 1888 год|date=|accessdate=2020-09-10}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Пам.Книжка&quot;&gt;[http://chigirin.narod.ru/book.html#pskov Памятная книжка Псковской губернии 1913—1914 гг.] (1914psk.pdf)&lt;/ref&gt;.

[[1867 ел|1867 елда]] бистәдә чиркәү-керем мәктәбе ачылган, [[1879 ел|1879 елда]] ул земство мәктәбе дип үзгәртелгән. Бу мәктәп рухани Александр Великийның җирләрендә торган&lt;ref name=&quot;Церковь2&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, 1941-1944 елларда, Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсе Гитлер Германиясенең немец-фашист гаскәрләре оккупациясы астында торган була.

[[1995 ел|1995 елга]] кадәр Афанасьев мәхәлләсе Псков өлкәсенең Томсинский авыл советына керә. Псков өлкә советы депуталары җыелышының [[1995 ел|1995 елның]] [[26 гыйнвар|26 гыйнварындагы]] карары буенча [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] барлык авыл советлары да улус дип атала һәм авыллары Томсинский улусының өлешенә әйләнә.

[[2010 ел|2010 елда]] Томсинский улусы, Афанасьев мәхәлләсе һәм башка туплавык пунктлары белән бергә, яңа оештырылган «Себежский авыл биләмәсе» муниципаль берәмлеге составына индерелә&lt;ref name=&quot;984ОЗ&quot;&gt;{{Cite web|url=http://docs.cntd.ru/document/924021262|title=Закон Псковской области № 984-ОЗ от 3 июня 2010 года «О внесении изменений в Закон Псковской области „Об установлении границ и статусе вновь образуемых муниципальных образований на территории Псковской области“ и Закон Псковской области „О преобразовании муниципальных образований Псковской области“»}}&lt;/ref&gt;.

== Халык ==
Афанасьев мәхәлләсендә әлеге вакытта 24 кеше яши.
;Милли составы
[[2002 ел]]да җанисәп мәглүмәтләре буенча, халыкның төп структурасын [[руслар]] тәшкил итә, мондагы 24 кешенең 96% ы [[руслар]] була&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/BD/02c_Pskovskaja.xls|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»}}&lt;/ref&gt;.

== Инфраструктурасы ==
Бистәдәге кешеләр шәхси ярдәмче хуҗалыкта хезмәт итә&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

Афанасьев бистәсенең көньяк-көнчыгыш эчендә артефактлар урнашкан (0,01 г.) — биредә XIV—XVI гасырның таш тәреләре бар («Кадастр. Псков өлкәсенең күренекле табигый һәм тарихи-мәдәни объектлары». Псков, С. М. Киров исемендәге Псков дәүләт педагогия институты. 1997 ел)&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год}}&lt;/ref&gt;.

Авылның көньяк эчендә хәрбиләр каберлеге урнашкан&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://yandex.ru/maps/org/voinskoye_zakhoroneniye/224927872870/?ll=28.457001%2C56.473000&amp;z=17|title=Воинское захоронение}}&lt;/ref&gt;, анда 1 хәрби хезмәтче, 10 каршылык күрсәтүдә катнашучы: 6 сы билгеле, 4 се билгесез кеше җирләнгән&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://memgid.ru/object/5009|title=Воинское захоронение, д. Аф-Слобода}}&lt;/ref&gt;.

Авылда туган Леонид Шумилов һәм Николай Курсенков үз инициативалары буенча һәм үз акчаларына, шулай ук туган авыл кешеләре җыйган акчага [[2018 ел|2018 елда]] Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсендә, үзләренең туган авылында, Себежскийның Божья Матерь иконасы хөрмәтенә чиркәү төзетә. Бу чиркәү [[2018 ел|2018 елның]] [[29 июнь|29 июнендә]] Бөек Ватан сугышы вакытында һәлак булган һәм авыл зыяратында җирләнгән партизаннар һәм тыныч авыл кешеләре истәлегенә изгеләндерелә&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

== Транспорт ==
Кварталга бару юллары гади урман юлы, анда шоссе юк&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

== Искәрмә ==
{{Reflist}}

== Сылтамалар ==

* {{Cite web|author=|url=http://wikimapia.org/3644377|title=Афанасьева Слобода}} на [[Викимапия|Викимапии]]
[[Төркем:Псков өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]]</text>
      <sha1>bcdf8czrxwvqridxkj6ew9pqdk2gpup</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528893</id>
      <parentid>3528891</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:01:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Инфраструктурасы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8743" xml:space="preserve">{{УК}}{{мәгънәләр|Афанасьев}}
'''Афанасьев бистәсе''' — [[Русия|Русия Федерациясенең]] [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] Себежский районының авылы. Себежский авыл биләмәсе составына карый.

== Географиясе ==
Бистә [[Псков өлкәсе]] төбәгенең көньяк-көнбатыш өлешендә, Себежский районының төньягында,Усадища һәм Аурьянов авыллары янындагы урманлы җирләрендә урнашкан&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;, гамәлдә бердәм мәйдан булып тора.

Бистәдә урам челтәре үсешмәгән, чөнки монда бик аз кеше яши.

== Тарих ==
1802-1924 елларда Афанасьев бистәсенә [[Псков губернасы]] Опочки өязенең Афанасьево-Слободский улусы ингән&lt;ref name=&quot;карта 1888&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=http://etomesto.com/map-pskov_trehverstka/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Карта Псковской губернии масштабом в 1 дюйме 3 версты от Военно-топографического депо. Трёхверстовка Псковской области. Военно-топографическая карта. 1888 год|date=|accessdate=2020-09-10}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Пам.Книжка&quot;&gt;[http://chigirin.narod.ru/book.html#pskov Памятная книжка Псковской губернии 1913—1914 гг.] (1914psk.pdf)&lt;/ref&gt;.

[[1867 ел|1867 елда]] бистәдә чиркәү-керем мәктәбе ачылган, [[1879 ел|1879 елда]] ул земство мәктәбе дип үзгәртелгән. Бу мәктәп рухани Александр Великийның җирләрендә торган&lt;ref name=&quot;Церковь2&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында, 1941-1944 елларда, Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсе Гитлер Германиясенең немец-фашист гаскәрләре оккупациясы астында торган була.

[[1995 ел|1995 елга]] кадәр Афанасьев мәхәлләсе Псков өлкәсенең Томсинский авыл советына керә. Псков өлкә советы депуталары җыелышының [[1995 ел|1995 елның]] [[26 гыйнвар|26 гыйнварындагы]] карары буенча [[Псков өлкәсе|Псков өлкәсендәге]] барлык авыл советлары да улус дип атала һәм авыллары Томсинский улусының өлешенә әйләнә.

[[2010 ел|2010 елда]] Томсинский улусы, Афанасьев мәхәлләсе һәм башка туплавык пунктлары белән бергә, яңа оештырылган «Себежский авыл биләмәсе» муниципаль берәмлеге составына индерелә&lt;ref name=&quot;984ОЗ&quot;&gt;{{Cite web|url=http://docs.cntd.ru/document/924021262|title=Закон Псковской области № 984-ОЗ от 3 июня 2010 года «О внесении изменений в Закон Псковской области „Об установлении границ и статусе вновь образуемых муниципальных образований на территории Псковской области“ и Закон Псковской области „О преобразовании муниципальных образований Псковской области“»}}&lt;/ref&gt;.

== Халык ==
Афанасьев мәхәлләсендә әлеге вакытта 24 кеше яши.
;Милли составы
[[2002 ел]]да җанисәп мәглүмәтләре буенча, халыкның төп структурасын [[руслар]] тәшкил итә, мондагы 24 кешенең 96% ы [[руслар]] була&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/BD/02c_Pskovskaja.xls|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»}}&lt;/ref&gt;.

== Инфраструктурасы ==
Бистәдәге кешеләр шәхси ярдәмче хуҗалыкта хезмәт итә&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

Афанасьев бистәсенең көньяк-көнчыгыш эчендә артефактлар урнашкан (0,01 г.) — биредә XIV—XVI гасырның таш тәреләре бар («Кадастр. Псков өлкәсенең күренекле табигый һәм тарихи-мәдәни объектлары». Псков, С. М. Киров исемендәге Псков дәүләт педагогия институты. 1997 ел)&lt;ref name=&quot;Церковь3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год}}&lt;/ref&gt;.

Авылның көньяк эчендә хәрбиләр каберлеге урнашкан&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://yandex.ru/maps/org/voinskoye_zakhoroneniye/224927872870/?ll=28.457001%2C56.473000&amp;z=17|title=Воинское захоронение}}&lt;/ref&gt;, анда 1 хәрби хезмәтче, 10 каршылык күрсәтүдә катнашучы: 6 сы билгеле, 4 се билгесез кеше җирләнгән&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://memgid.ru/object/5009|title=Воинское захоронение, д. Аф-Слобода}}&lt;/ref&gt;.

Авылда туган Леонид Шумилов һәм Николай Курсенков үз инициативалары буенча һәм үз акчаларына, шулай ук туган авыл кешеләре җыйган акчага [[2018 ел|2018 елда]] Псков өлкәсе Себежский районының Афанасьев мәхәлләсендә, үзләренең туган авылында, Себежскийның Божья Матерь иконасы хөрмәтенә чиркәү төзетә. Бу чиркәү [[2018 ел|2018 елның]] [[29 июнь|29 июнендә]] Бөек Ватан сугышы вакытында һәлак булган һәм авыл зыяратында җирләнгән партизаннар һәм тыныч авыл кешеләре истәлегенә изгеләндерелә&lt;ref name=&quot;Церковь&quot;&gt;{{Cite web|author=|url=https://aria-art.ru/0/A/Afanas%27eva%20Sloboda.%20Chasovnja/1.html|title=Часовня в честь иконы Божией Матери Себежская. 2018 год|date=|accessdate=2020-11-08}}&lt;/ref&gt;.

== Транспорт ==
Кварталга бару юллары гади урман юлы, анда шоссе юк&lt;ref name=&quot;карта1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topographic-map/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Подробная топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;карта&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.etomesto.ru/map-pskov_topokarta/?x=28.457222&amp;y=56.473611|title=Топографическая карта Псковской области}}&lt;/ref&gt;.

== Искәрмә ==
{{Reflist}}

== Сылтамалар ==

* {{Cite web|author=|url=http://wikimapia.org/3644377|title=Афанасьева Слобода}} на [[Викимапия|Викимапии]]
[[Төркем:Псков өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]]</text>
      <sha1>oqyns2sou1prakrn9sq7tj1c6wf3zgq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ирек Зиннуров</title>
    <ns>0</ns>
    <id>392798</id>
    <revision>
      <id>3528955</id>
      <parentid>3191314</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T11:58:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Әмир</username>
        <id>15082</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>яңа бүлек исеме өстәү: /* Гаилә хәле */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9919" xml:space="preserve">{{Шәхес|рәсем=Ирек_Хайдарович_Зиннуров.jpg|һөнәр=су полочы|туу җире=Чернышевский бистәсе, [[Якут АССР]], [[ССРБ]]|белем=Симферополь дәүләт университеты &lt;/br&gt; [[Казан (Идел буе) федераль университеты]]| хатын =Эльмира  
| балалар = [[Эмиль Зиннуров|Эмиль]]}}

'''Ирек Хәйдәр улы Зиннуров ''' ([[1969 ел|1969 елның]] [[11 гыйнвар|11 гыйнвары]], Чернышевский бистәсе, [[Якут АССР]],  [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]]) — Россия спортчысы, сәясәтче. [[Су тубы|Су]] [[Су полосы|полочы]], ике тапкыр [[Олимпия уеннары]] призёры (2000 һәм 2004), дөнья һәм [[Аурупа]] чемпионаты призёры, Россиянең атказанган спорт мастеры. VII чакырылыш [[Дәүләт Думасы]] депутаты, Дәүләт Думасының [[БДБ]] эшләре, [[Ауразия]] интеграциясе һәм ватандашлар белән элемтәләр комитеты әгъзасы, «[[Бердәм Россия]]» фракциясе әгъзасы&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://duma.gov.ru/duma/persons/99112918/|title=Зиннуров Ирек Хайдарович|publisher=Государственная Дума|accessdate=2019-08-03}}&lt;/ref&gt;.

== Биография ==
Ирек Зиннуров 1969 елның 11 гыйнварында Чернышевский бистәсендә Якут АССРда (хәзер Саха Җөмһүрияте (Якутия)) туа&lt;ref name=&quot;:03&quot;&gt;{{Cite web|url=https://tass.ru/encyclopedia/person/zinnurov-irek-haydarovich|title=Зиннуров, Ирек Хайдарович|publisher=ТАСС|accessdate=2019-08-03}}&lt;/ref&gt;. Казанның 8 нче балалар һәм яшүсмерләр спорт мәктәбендә тәрбияләнүче. Мәктәпне тәмамлаганнан соң ел ярым [[Казан авиация институты|А. Н. Туполев исемендәге Казан авиация институтында]] укый, шуннан соң армиягә китә. 1992 елда «физик тәрбия» белгечлеге буенча [[Симферополь]] дәүләт университетын, ә 2012 елда [[Казан (Идел буе) федераль университеты|Казан (Идел буе) федераль университетын]] «дәүләт һәм муниципаль идарә» белгечлеге буенча тәмамлый&lt;ref name=&quot;:03&quot; /&gt;.

1994 елда [[Волгоград|Волгоградның]] «Лукойл-Спартак» клубы өчен уйный башлый, аның составында дүрт тапкыр Россия чемпионы (1997, 1999, 2003, 2004) һәм алты тапкыр Россия Кубогы иясе була (1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004).

1995 елдан Россия җыелма командасы өчен чыгыш ясый&lt;ref&gt;{{Сылтама|https://tatcenter.ru/person/zinnurov-irek-hajdarovich/|Зиннуров Ирек Хайдарович}}&lt;/ref&gt;. [[Җәйге Олимпия уеннары 2000|Сиднейдагы Олимпия уеннары]] көмеш призёры (2000), [[Җәйге Олимпия уеннары 2004|Афинадагы Олимпиаданың]] бакыр призёры (2004), Ирекле ихтыяр уеннары җиңүчесе 1998 ([[Нью-Йорк]]), Дөнья Чемпионатының бакыр призёры ([[Фукуока]]), 2002 ([[Греция]]), Дөнья лигасы җиңүчесе (2002), Дөнья Кубогы иясе ([[Белград]]), 1997 ([[Севилья]]) [[Аурупа]] чемпионатының бакыр призёры.

2004 елда «[[Синтез (ватерполо клубы)|Синтез]]» ([[Казан]]) командасы капитаны була, аның составында «Len Trophy» (2006—2007) кубогын, Россия чемпионатын (2007) һәм Россия кубогын (2005) ота.

2009 елда спорт карьерасын тәмамлау турында игълан итә.

2009 елдан 2010 елга кадәр «Оргсинтез» бассейны директоры, 2010 елдан «[[Синтез (ватерполо клубы)|Синтез]]» клубы вице-президенты, 2011 елның гыйнварыннан «Синтез»ның баш тренеры.

2013 елдан — [[Татарстан Республикасы Иҗтимагый палатасы]] әгъзасы&lt;ref name=&quot;:03&quot; /&gt;.

2016 елда «[[Бердәм Русия|Бердәм Россия]]» партиясеннән VII чакырылыш [[Русия Дәүләт думасы|Дәүләт Думасы]] депутаты итеп сайлана&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://rg.ru/2016/09/24/cik-dok.html|title=Приложение к постановлению Центральной избирательной комиссии Российской Федерации от 23 сентября 2016 г. N 56/541-7|publisher=Российская газета|lang=ru|accessdate=2019-08-03}}&lt;/ref&gt;.

2020 елдан — [[Бакы|Бакыда]] Россия мәгълүмати-мәдәни үзәгенең [[Азәрбайҗан|Азәрбайҗан Республикасында]] Россия хезмәттәшлеге вәкиллеге җитәкчесе&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://tatcenter.ru/person/zinnurov-irek-hajdarovich/|title=Зиннуров Ирек Хайдарович|publisher=|lang=ru|accessdate=}}&lt;/ref&gt;.

== Закон чыгару эшчәнлеге ==
[[Файл:Ирек Зиннуров.jpg|мини|333x333пкс|Ирек Зиннуров]]
2016 елдан 2019 елга кадәр, VII чакырылыш [[Русия Дәүләт думасы|Дәүләт Думасы]] депутаты вәкаләтләрен үтәү дәвамында 84 закон чыгару инициативасы һәм федераль закон проектларына төзәтмәләр авторы була&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://sozd.duma.gov.ru/oz?cond%5BThematicBlockOfBills%5D=any&amp;b%5BPersonDeputy%5D%5B%5D=B3913AD8-7621-4C26-B50C-2C717DF098A6#data_source_tab_b|title=Объекты законотворчества :: Система обеспечения законодательной деятельности|publisher=sozd.duma.gov.ru|accessdate=2019-08-03}}&lt;/ref&gt;.

== Бүләкләр ==

* Дуслык Ордены;
* «II дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены медале&lt;ref name=&quot;:03&quot; /&gt;;
* [[&quot;Qazannıñ 1000 yıllığı istälegenä&quot; medal|«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] (2005);
* «Фидакарь хезмәт өчен» медале.

== Клублар ==

* {{Байрак/Русия}} «Лукойл-Спартак» [[Волгоград]] (1994—2004)
* {{Байрак/Русия}} «[[Синтез (ватерполо клубы)|Синтез]]» [[Казан]] (2004—2009)
== Гаилә хәле ==
Хатыны Эльмира &lt;ref&gt;[https://vk.com/id248776520 Эльмира Зиннурова ВКонтакте]&lt;/ref&gt;, педагогика училищесын тәмамлаган башлангыч класслар укытучысы. Ирек белән Казанның 64нче мәктәбендә бер сыйныфта укыганнар&lt;ref&gt;''Гөлүсә Закирова''. Эльмира һәм Ирек Зиннуровлар: «Без тормышны юктан башладык». [[Гаилә һәм мәктәп (журнал)|Гаилә һәм мәктәп]], 2015, март, 16-19нчы бит&lt;/ref&gt;. Уллары [[Эмиль Зиннуров|Эмиль]] (26.03.1999), 2018 елдан «Синтез» су тубы командасы өчен чыгыш ясый ({{comment|хәрәкәтчән һөҗүмче|подвижный нападающий}}), су тубы буенча Россия чемпионы, спорт мастеры. Су спорты төрләрен үстерү үзәге «Синтез-Академия» генераль директоры &lt;ref&gt;[https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil Зиннуров Эмиль]&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;[https://vk.com/emilzinnurov Emil Zinnurov ВКонтакте]&lt;/ref&gt;.

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Сылтамалар ==

* [http://www.infosport.ru/xml/t/fullinfo.xml?person=805 Ирек Зиннуров «Спортивная Россия» сайтында»]
* [http://www.waterpolo.ru/xml/t/person.xml?id=34/ Ирек Зиннуровның биографиясе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130408121342/http://www.waterpolo.ru/xml/t/person.xml?id=34%2F |date=2013-04-08 }}
[[Төркем:II дәрәҗә «Ватан алдында казанышлар өчен» орденының медале белән бүләкләнгәннәр]]
[[Төркем:Дуслык ордены (Русия) кавалерлары]]
[[Төркем:2004 елгы җәйге Олимпия уеннары бронза призерлары]]
[[Төркем:Русиянең атказанган спорт осталары]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]]
[[Төркем:1969 елда туганнар]]
[[Төркем:11 гыйнвар көнне туганнар]]
{{MyTatarstan2020}}</text>
      <sha1>s4noi2umkfnd0gvy2d4u2gytmnj7tfi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре</title>
    <ns>14</ns>
    <id>483530</id>
    <revision>
      <id>3528941</id>
      <parentid>3195525</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:10:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Википедия:Проектлар2021:Мәкаләләр|ФГОС.wiki]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="244" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021|Мәкаләләр]]
[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki бәйгесе мәкаләләре|2021]]
[[Төркем:Википедия:Проектлар2021:Мәкаләләр|ФГОС.wiki]]</text>
      <sha1>63mm37cw5687y08ve5omr2q19fop5du</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дмитрий Токарев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>546965</id>
    <revision>
      <id>3528852</id>
      <parentid>3438742</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:27:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9608" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
{{фш|Токарев}}
'''Токарев Дми́трий Степа́нович''' ([[1 октябрь]] [[1902]], Ырынбур өязе, [[Ырынбур губернасы]] — [[19 ноябрь]] [[1993 ел]], Владимир) — дәүләт иминлеге органнарының совет җитәкчесе. 1946 елдан — [[Таҗикстан ССР]]ның дәүләт иминлеге буенча халык комиссары (1945—1948), [[Татарстан АССР]]ның Дәүләт иминлеге министры (1948—1953), 1 һәм 2 чакырылыш СССР Югары Советы депутаты. Генерал-майор (1945).

== Биографиясе ==
Дмитрий Степанович Токарев туган авылында халык мәгарифе министрлыгының 2 нче сыйныф училищесында белем ала, 1915 елда укуын калдыра. 1911—1918 елларда батрак, вулыс идарәсендә исәпкә алучы укучысы. 1918—1922 елларда вулыс башкарма комитеты бүлеге, район профсоюз бюросының эш башкаручысы. 1922—1924 елларда Ырынбур  губерасы  Өяз советы башкарма комитетының икътисадый киңәшмә секретаре.

1924—1927 елларда ОГПУ чик буе гаскәрләрендә. 1927 елдан ВКП(б) әгъзасы. 1927—1928 елларда ОГПУ—НКВД югары чик буе мәктәбе курсанты. 1929—1930 елларда 49 нчы чик буе отряды вәкиле. 1930—1933 елларда ОГПУ ның [[Казакъстан]] буенча Тулы вәкаләтле вәкиллегенең чик буе сагы һәм гаскәрләр идарәсенең оператив вәкиле. 1933—1937 дә яшерен-оператив часть буенча ОГПУ-НКВДның 30 нчы чик буе отряды башлыгы ярдәмчесе. 1937 елның май-декабрендә НКВД линиясе буенча [[Париж]]да була. 1938 елда СССР НКВД ГУГБ 3 нче бүлеге 1 нче бүлекчәсе — СССР ГУГБ НКВД 1 нче идарәсе башлыгы ярдәмчесе,  СССР НКВД 1 нче идарәсенең 3 нче бүлеге башлыгы урынбасары, СССР НКВД ГУГБ 3 нче бүлегенең тикшерү бүлеге башлыгы урынбасары.  1938—1941 вакытлыча җитәкче вазыйфаларын башкаручы, Калинин өлкәсе буенча НКВД идарәсе башлыгы. Осташков лагереның &quot;бушату&quot; операциясе җитәкчеләренең берсе. 1941—1945 елларда  Калинин өлкәсе буенча НКГБ—НКВД идарәсе башлыгы, Калинин оборонасында катнашучы.

1945— 1948 елларда [[Таҗикстан Совет Социалистик Республикасы|Таҗик ССР]] дәүләт иминлеге буенча халык комиссары (1946 елдан — министр)&lt;ref&gt;НКГБ – МГБ Таджикской ССР.''shieldandsword.mozohin.ru''.&lt;/ref&gt;. 1948— 1953 елларда Татар АССР дәүләт иминлеге министры. 1953— 1954 елларда [[Владимир өлкәсе]] буенча Эчке эшләр министрлыгы идарәсенең 5 нче бүлек башлыгы.  1954 елның февраленнән запаста. 1 һәм 2 чакырылыш СССР Югары Советы депутаты.

1991 елда отставкадагы генерал Д. С. Токарев Катынь атуы белән бәйле рәвештә кузгатылган җинаять эше буенча шаһитлык күрсәтмәләре бирә.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Допрос бывшего начальника УНКВД Калининской области Д. С. Токарева 20 марта 1991 г.|url=http://katynfiles.com/content/tokarev-transcript.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Видеозапись допроса генерал-майора Токарева от 20.03.1991&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.svoboda.org/a/29836903.html|title=Кожаные фартуки палачей. Признания генерал-майора КГБ}}&lt;/ref&gt;. 1992 елда Хәрби прокуратурага Осташков лагереннан хәрби әсирләрне күпләп атарга әзерләү һәм уздыру турында күрсәтмәләр бирә.

1993 елның 19 ноябрендә Владимирда вафат була. Улыбыш зиратында җирләнде (38 нче участок)&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Могила Д. С. Токарева|url=https://1941g.wordpress.com/about/%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D0%B8-%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D1%82/%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2-%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B9-%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%871902-1993/|accessdate=2021-04-19}}&lt;/ref&gt;.

== Исемнәре ==

* капитан, 11.04.1936;
* полковник (капитаннан), 23.12.1938;
* дәүләт иминлеге майоры, 14.03.1940;
* дәүләт иминлеге комиссары, 14.02.1943;
* генерал-майор, 09.07.1945.

== Бүләкләр ==

* [[Ленин ордены]]
* 2 [[Кызыл Байрак ордены]] (20.09.1943, 03.11.1944)
* 2  [[Кызыл Байрак Хезмәт  ордены]] (24.02.1948, 24.06.1950)
* [[:ru:Орден_«Знак_Почёта»|«]]Хөрмәт Билгесе &quot; Ордены (26.04.1940)
* 2 дәрәҗә  [[Ватан сугышы ордены|Бөек Ватан сугышы ордены]] (30.11.1946)
* 4 медаль
* «ВЧК—ДПУ (XV) мактаулы хезмәткәре» билгесе (13.06.1934)

== Кинода ==
Режиссер Павел Дроздовның «Прощаться не будем» (2018) фильмында Токарев ролен артист Артур Ваха башкара.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
* Петров Н. В., Скоркин К. В. Кто руководил НКВД, 1934—1941: справочник / под ред. Н. Г Охотина, А. Б. Рогинского. — М.: Звенья, 1999. — 503 с. — &lt;nowiki&gt;ISBN 5787000323&lt;/nowiki&gt;.
* Pr. zb. Tom 2. Zagłada marzec-czerwiec 1940 // Katyń. Dokumenty zbrodni. — Warszawa: Trio, 1998. — P. 575. — &lt;nowiki&gt;ISBN 83-86643-80-3&lt;/nowiki&gt;.
* Убиты в Калинине, захоронены в Медном: Книга Памяти польских военнопленных - узников Осташковского лагеря НКВД СССР, расстрелянных по решению Политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года.. — Москва: Общество Мемориал, 2019. — 652 с. — &lt;nowiki&gt;ISBN 978-5-6041921-4-6&lt;/nowiki&gt;.
* [http://www.knowbysight.info/TTT/10933.asp Токарев, Дмитрий Степанович] // Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991
* [http://www.alexanderyakovlev.org/almanah/almanah-dict-bio/1007786/17 Альманах «Россия. XX век»]
* [http://gulagmuseum.org/showObject.do?object=204146&amp;language=1 Виртуальный музей ГУЛага]
* [http://echo.msk.ru/programs/netak/677361-echo/ Что мы должны понять, чтобы узнать всю правду о Катыни] // [[Эхо Москвы]]
* [http://www.tatveteran.ru/generaly/?id=70 Союз ветеранов Республики Татарстан]

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:ССРБ Югары Шурасының Милләтләр Шурасында ТАССРдан депутатлар]]
[[Төркем:Владимирда вафатлар]]
[[Төркем:Википедия:Викимәгълүматтан чыганак булган мәкаләләр]]
[[Төркем:1993 елда вафатлар]]
[[Төркем:19 ноябрь көнне вафатлар]]
[[Төркем:1902 елда туганнар]]
[[Төркем:1 октябрь көнне туганнар]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:«Хөрмәт Билгесе» ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Хезмәт Кызыл Байрагы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Ватан сугышы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Ленин ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Генерал-майорлар (ССРБ)]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]</text>
      <sha1>4nnr64bb1izo5495yni756t8lzx981g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Лазичы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>550138</id>
    <revision>
      <id>3528900</id>
      <parentid>3387582</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:16:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pierre L'iserois</username>
        <id>40487</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3203" xml:space="preserve">{{ТП}}

'''Лазичы''' ({{lang-be|Лазічы}}&lt;ref&gt;Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7&lt;/ref&gt;) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Глыбоцкий районында урнашкан авыл.&lt;ref&gt;Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Глыбокае гминасы составында авыл.&lt;ref&gt;Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6&lt;/ref&gt;

== Климаты ==
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher=  |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}&lt;/ref&gt;

== Халык саны ==

* 1921 елда авылда 351 кеше, 73 хуҗалык исәпләнгән.&lt;ref name=&quot;skorowidz22&quot;&gt;Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 75.&lt;/ref&gt;
* 1931 елда авылда 358 кеше, 81 хуҗалык исәпләнгән.&lt;ref&gt;Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.&lt;/ref&gt;
{{ХСВМ||Таблица}}

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Әдәбият ==
* Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с.
* В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с.
* [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/764 Łozicze, powiat dziśnieński, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_V/764]

[[Төркем:Беларусия авыллары]]
[[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Глыбоцкий районы торак пунктлары]]


{{Belarus-geo-stub}}</text>
      <sha1>rngmxs6ifs72tufrhsbwei5vxd114j5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мацясы (Удзелавски авыл советы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>550706</id>
    <revision>
      <id>3528902</id>
      <parentid>3405267</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T20:07:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pierre L'iserois</username>
        <id>40487</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3198" xml:space="preserve">{{ТП}}

'''Мацясы''' ({{lang-be|Мацясы}}&lt;ref&gt;Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7&lt;/ref&gt;) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Глыбоцкий районында урнашкан авыл.&lt;ref&gt;Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Глыбокае гминасы составында авыл.&lt;ref&gt;Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6&lt;/ref&gt;

== Климаты ==
Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher=  |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}&lt;/ref&gt;

== Халык саны ==

* 1921 елда авылда 88 кеше, 17 хуҗалык исәпләнгән.&lt;ref name=&quot;skorowidz22&quot;&gt;Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 76.&lt;/ref&gt;
* 1931 елда авылда 88 кеше, 17 хуҗалык исәпләнгән.&lt;ref&gt;Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 16.&lt;/ref&gt;
{{ХСВМ||Таблица}}

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Әдәбият ==
* Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с.
* В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с.
* [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/882 Maciasy, powiat dzisieński, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_V/882]

[[Төркем:Беларусия авыллары]]
[[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]]
[[Төркем:Глыбоцкий районы торак пунктлары]]


{{Belarus-geo-stub}}</text>
      <sha1>39uy0m4nnckecodqo8781xa3zedxra9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ꞩ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565387</id>
    <revision>
      <id>3528883</id>
      <parentid>3433232</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:47:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>85.155.206.31</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="418" xml:space="preserve">ҽ

==Кодлар==
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
! width=&quot;25%&quot; |[[Графема]]
! width=&quot;25%&quot; |[[HTML]]
! width=&quot;25%&quot; |[[Юникод]]
|-
|'''Ꞩ'''
|&lt;code&gt;&amp;amp;#42920;&lt;/code&gt;
|U+A7A8
|-
|'''ꞩ'''
|&lt;code&gt;&amp;amp;#42921;&lt;/code&gt;
|U+A7A9
|}
==Моны да карагыз==
*[[S]]
{{Латин алфавиты|S|show diacritic=stroke}}
[[Төркем:Латин әлифбасы хәрефләре]]</text>
      <sha1>83wwm24x7luo43vriguby1qgkkb7xt5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528887</id>
      <parentid>3528883</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:56:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/85.155.206.31|85.155.206.31]] үзгәртүләре ([[User talk:85.155.206.31|бәхәс]])  [[User:2A00:1370:8123:3081:DDAB:6712:B9E7:235|2A00:1370:8123:3081:DDAB:6712:B9E7:235]] юрамасына кадәр кире кайтарылды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="718" xml:space="preserve">{{Графема
 |вверху      = авыш штрихлы S 
 |заглавная   = Ꞩ
 |строчная    = ꞩ
 |изображение = S with oblique stroke - uppercase and lowercase.svg
 |размер      = 239
}}
'''Ꞩ''' (''ꞩ'') — латин әлифбасының хәрефе.

==Кодлар==
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
! width=&quot;25%&quot; |[[Графема]]
! width=&quot;25%&quot; |[[HTML]]
! width=&quot;25%&quot; |[[Юникод]]
|-
|'''Ꞩ'''
|&lt;code&gt;&amp;amp;#42920;&lt;/code&gt;
|U+A7A8
|-
|'''ꞩ'''
|&lt;code&gt;&amp;amp;#42921;&lt;/code&gt;
|U+A7A9
|}
==Моны да карагыз==
*[[S]]
{{Латин алфавиты|S|show diacritic=stroke}}
[[Төркем:Латин әлифбасы хәрефләре]]</text>
      <sha1>nls8oiz0vdaokd8dyd1smmgnk1q6nq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Павел Семёнов (1908)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565785</id>
    <revision>
      <id>3528853</id>
      <parentid>3506270</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:29:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14858" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Шәхес|тулы исем=Семёнов Павел Прокофьевич|туу җире=Лаеш өязе, Казан губернасы, Русия империясе,  Нурма авылы|милләт=рус|бүләк һәм премияләр=Кызыл Байрак ордены (8 апрель, 1945)  .

Икенче дәрәҗә Ватан сугышы ордены,
Кызыл Йолдыз ордены,
Хөрмәт Билгесе ордены,&quot;&quot;Сугышчан казанышлары өчен&quot; медале,
“1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен&quot; медале,  &quot;Берлинны яулап алган өчен&quot; медале , &quot;Праганы азат иткән өчен&quot; медале}}
{{фш|Семёнов}}
'''Павел  Семёнов''' ([[1 гыйнвар|1 гыйнвар,]] [[1908 ел|1908]] ел, [[Олы Норма|Норма]], [[Лаеш өязе]], [[Казан губернасы]], [[Россия империясе|Русия империясе]] — [[5 май|5 май,]] [[1990 ел|1990ел]], [[Казан]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татар АССР]], [[Россия Совет Федератив Социалистик Республикасы|РСФСР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|СССР]] ) - совет хәрби, партия һәм дәүләт эшлеклесе. [[Татарстан Республикасы буенча Эчке эшләр министрлыгы|Татарстан АССР эчке эшләр министры]] (1953-1954), [[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Татарстан АССР министрлар Советы каршындагы дәүләт куркынычсызлык Комитеты рәисе]] (1954-1957).

== Биография ==
Павел Прокофьевич Семёнов 1908 елның 1 гыйнварында [[Казан губернасы|Казан губернасының]] Нурма  авылында туа . Милләте  - [[Руслар|рус]] {{Sfn|с=780|Петров|2010}}   .

1917-1926 елларда  Нурма авылында фермада эшли. 

[[Казан|1927 елда  Казандагы]] бухгалтерлык курсларын тәмамлый, аннары Нурма хуҗалыгына  кире кайта.  

1928-1929 елда  [[Бөгелмә кантоны|Бөгелмә кантонының]]Михайловка авылында, аннан соң [[Бөгелмә|Бөгелмәдә «Союзхлеб»та]] хисапчы була . 

1929-1932 елларда Арча кантоны хәрби комиссариатының Кызыл армиячесе булып хезмәт итә.

1931 елда ВКП(б)га керә.

1932 елда Арча район газетасының җаваплы мөхәррир урынбасары (гыйнвар — июнь), аннан Казанда &quot;На штурм &quot; өлкә Комсомол газетасының җаваплы мөхәррире булып эшли (июнь — ноябрь). 

1932 елның ноябреннән 1934 елның ноябренә кадәр ВЛКСМның Алабуга район комитетының җаваплы секретаре була, ВЛКСМның Бөгелмә райкомының беренче секретаре (1934 елның ноябре — май ае), ВЛКСМның Татарстан өлкә комитеты укучылар яшьләре бүлеге мөдире (1937 елның июне — декабре), Казанда «Заготскот» конторасының Транспорт һәм сату бүлеге башлыгы (1937 елның декабре — 1939 елның декабре), БКП(б) ның Бауман райкомының кадрлар буенча секретаре (1939 елның апреле — апреле), ВКП(б) Казан шәһәр комитетының кадрлар бүлеге (1941 елның апрель- июль айларында ) {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .

[[Бөек Ватан сугышы]] башында [[Бауман районы (Казан)|Бауман региональ хәрби теркәү һәм чакыру бүлеге]] тарафыннан армиягә алына  . 1941 елның июнь-август айларында Мәскәү өлкәсенең Перхушково станциясендә Кызыл Армиянең политсоставын камилләштерү буенча югары курсларда тыңлаучы була. Соңрак ул өлкән инструктор - [[Брянск фронты|Брянск фронтының]] политик бүлегенең өлкән политик инструкторы (1941 елның августы - 1942 елның апреле), [[8-нче армия (ССРБ)|Брянск фронтының 8 нче армиясенең]] политик бүлеге кадрлар бүлеге начальнигы булып эшли (апрель 1942 - март 1944). 1942 елда аны батальон комиссары, 1943 елда [[майор]] дәрәҗәсенә күтәрәләр. Аннан соң 1 нче Белоруссия һәм 1 нче Украина фронтының 3 нче гвардия армиясенең 197 нче укчылар дивизиясе Полит бүлеге башлыгы урынбасары була. Австриядә Үзәк гаскәрләр төркеме каршындагы Бургенланд провинциясенең политчасть буенча хәрби комендант урынбасары була (1945 елның июле - 1947 елның июле) {{Sfn|с=780|Петров|2010}}  .

Сәяси идарә резервына кергәннән соң, полковник дәрәҗәсендә  Казанга әйләнеп кайта, анда ВКП Татарстан өлкә комитетының кадрлар бүлеге инструкторы булып эшли (июль - сентябрь 1947), ВКП Татар Өлкә Комитеты хәрби бүлеге мөдире (1947 елның сентябре - 1948 елның октябре),КПССның Татарстан өлкә комитеты мөдире урынбасары, аннан соң Административ бүлек мөдире( 1948 елның октябре - 1953 елның июле). 1953 елда читтән торып КПССның ҮК каршындагы Югары партия мәктәбен тәмамлый, шуннан соң эчке эшләр органнарына-КДБга эшкә күчә {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .

1953 елның 27 июлендә  [[Татарстан Республикасы буенча Эчке эшләр министрлыгы|Татар автономияле Совет Социалистик Республикасының эчке эшләр министры]] итеп билгеләнә, ә 1954 елның 6 апрелендә  [[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Министрлар Советы каршындагы Дәүләт куркынычсызлык комитеты рәисе итеп куялар.]] 1957 елның 30 ноябрендә СССР Министрлар Советы каршындагы КГБ боерыгы эшеннән  алына.&quot; {{Sfn|с=780|Петров|2010}} {{Sfn|с=136, 188|Шайдуллин и др.|2017}}   .

1959 елда берничә ай Казанда 5 - нче номерлы стройтрестның кадрлар һәм махсус эш буенча инженер булып эшли. 

1959-1973 елларда-яңадан лаеклы ялда. 

1973-1977 елларда Казанда «Союзподводгазстрой» трестының 4 нче су асты-техник эшләр махсус идарәсенең кадрлар буенча өлкән инспекторы булып эшли. 

1990 елның 5 маенда Казанда вафат була. Самосырово зиратының хәрби секторында җирләнә  {{Sfn|с=780|Петров|2010}}  .

== Бүләкләре ==

* [[Кызыл Байрак ордены]] (8 апрель, 1945) &lt;ref name=&quot;ordkrzn&quot;&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie44240029/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Красного Знамени|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* [[Ватан сугышы ордены|Икенче дәрәҗә  Ватан сугышы ордены]] (1944 елның 17 августы) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie36102027/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Отечественной войны II степени|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* [[Кызыл Йолдыз ордены]] (27 гыйнвар, 1944) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie22526879/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Красной Звезды|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* Хөрмәт [[Хөрмәт Билгесе ордены|Билгесе ордены]] (24 июнь, 1950) {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .
* [[Сугышчан хезмәтләре өчен медале|&quot;&quot;Сугышчан казанышлары өчен&quot;  медале]] (1943, 22 март) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie150217914/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За боевые заслуги»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
*  “1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен&quot; медале &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937901/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt;&quot;Берлинны яулап алган  өчен&quot; медале &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937902/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За взятие Берлина»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt;,
* &quot;Праганы азат иткән  өчен&quot; медале&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937903/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За освобождение Праги»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .

== Гаиләсе ==
Хатыны- Антонина Павловна  .

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр (үзгәртү) ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
* Петров Н. В. Кто руководил НКВД, 1941—1954: справочник. — Москва: Издательство «Звенья», 2010. — 1008 с. — ISBN 5787001099.
* Шайдуллин Р. В. и др. Центральные органы государственной власти и управления Татарстана (1920—2020 гг.). — Казань: Институт татарской энциклопедии и регионоведения[tt] Академии наук Республики Татарстан, 2017. — 400 с. — ISBN 9785902375210.
* {{cite web|url=http://old.memo.ru/history/nkvd/kto2/kto_2-1022.html|title=Павел Прокофьевич Семёнов|publisher=[[Мемориал (организация)|Мемориал]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

{{Добротная статья|Военные}}
[[Төркем:Татарстан АССР министрлары]]
[[Төркем:Югары фирка мәктәбен тәмамлаучылар]]
[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Полковниклар (ССРБ)]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:«Праганы азат иткән өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«Берлинны алу өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:Сугышчан хезмәтләре өчен медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«Хөрмәт Билгесе» ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Ватан сугышы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Казанда вафатлар]]
[[Төркем:1990 елда вафатлар]]
[[Төркем:5 май көнне вафатлар]]
[[Төркем:Лаеш өязендә туганнар]]
[[Төркем:1908 елда туганнар]]
[[Төркем:1 гыйнвар көнне туганнар]]</text>
      <sha1>fkke4q1r0pu3cpjxg2c5bmf1eql8zjs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528854</id>
      <parentid>3528853</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:29:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14807" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Шәхес|тулы исем=Семёнов Павел Прокофьевич|туу җире=Лаеш өязе, Казан губернасы, Русия империясе,  Нурма авылы|милләт=рус|бүләк һәм премияләр=Кызыл Байрак ордены (8 апрель, 1945)  .

Икенче дәрәҗә Ватан сугышы ордены,
Кызыл Йолдыз ордены,
Хөрмәт Билгесе ордены,&quot;&quot;Сугышчан казанышлары өчен&quot; медале,
“1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен&quot; медале,  &quot;Берлинны яулап алган өчен&quot; медале , &quot;Праганы азат иткән өчен&quot; медале}}
{{фш|Семёнов}}
'''Павел  Семёнов''' ([[1 гыйнвар|1 гыйнвар,]] [[1908 ел|1908]] ел, [[Олы Норма|Норма]], [[Лаеш өязе]], [[Казан губернасы]], [[Россия империясе|Русия империясе]] — [[5 май|5 май,]] [[1990 ел|1990ел]], [[Казан]], [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татар АССР]], [[Россия Совет Федератив Социалистик Республикасы|РСФСР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|СССР]] ) - совет хәрби, партия һәм дәүләт эшлеклесе. [[Татарстан Республикасы буенча Эчке эшләр министрлыгы|Татарстан АССР эчке эшләр министры]] (1953-1954), [[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Татарстан АССР министрлар Советы каршындагы дәүләт куркынычсызлык Комитеты рәисе]] (1954-1957).

== Биография ==
Павел Прокофьевич Семёнов 1908 елның 1 гыйнварында [[Казан губернасы|Казан губернасының]] Нурма  авылында туа . Милләте  - [[Руслар|рус]] {{Sfn|с=780|Петров|2010}}   .

1917-1926 елларда  Нурма авылында фермада эшли. 

[[Казан|1927 елда  Казандагы]] бухгалтерлык курсларын тәмамлый, аннары Нурма хуҗалыгына  кире кайта.  

1928-1929 елда  [[Бөгелмә кантоны|Бөгелмә кантонының]]Михайловка авылында, аннан соң [[Бөгелмә|Бөгелмәдә «Союзхлеб»та]] хисапчы була . 

1929-1932 елларда Арча кантоны хәрби комиссариатының Кызыл армиячесе булып хезмәт итә.

1931 елда ВКП(б)га керә.

1932 елда Арча район газетасының җаваплы мөхәррир урынбасары (гыйнвар — июнь), аннан Казанда &quot;На штурм &quot; өлкә Комсомол газетасының җаваплы мөхәррире булып эшли (июнь — ноябрь). 

1932 елның ноябреннән 1934 елның ноябренә кадәр ВЛКСМның Алабуга район комитетының җаваплы секретаре була, ВЛКСМның Бөгелмә райкомының беренче секретаре (1934 елның ноябре — май ае), ВЛКСМның Татарстан өлкә комитеты укучылар яшьләре бүлеге мөдире (1937 елның июне — декабре), Казанда «Заготскот» конторасының Транспорт һәм сату бүлеге башлыгы (1937 елның декабре — 1939 елның декабре), БКП(б) ның Бауман райкомының кадрлар буенча секретаре (1939 елның апреле — апреле), ВКП(б) Казан шәһәр комитетының кадрлар бүлеге (1941 елның апрель- июль айларында ) {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .

[[Бөек Ватан сугышы]] башында [[Бауман районы (Казан)|Бауман региональ хәрби теркәү һәм чакыру бүлеге]] тарафыннан армиягә алына  . 1941 елның июнь-август айларында Мәскәү өлкәсенең Перхушково станциясендә Кызыл Армиянең политсоставын камилләштерү буенча югары курсларда тыңлаучы була. Соңрак ул өлкән инструктор - [[Брянск фронты|Брянск фронтының]] политик бүлегенең өлкән политик инструкторы (1941 елның августы - 1942 елның апреле), [[8-нче армия (ССРБ)|Брянск фронтының 8 нче армиясенең]] политик бүлеге кадрлар бүлеге начальнигы булып эшли (апрель 1942 - март 1944). 1942 елда аны батальон комиссары, 1943 елда [[майор]] дәрәҗәсенә күтәрәләр. Аннан соң 1 нче Белоруссия һәм 1 нче Украина фронтының 3 нче гвардия армиясенең 197 нче укчылар дивизиясе Полит бүлеге башлыгы урынбасары була. Австриядә Үзәк гаскәрләр төркеме каршындагы Бургенланд провинциясенең политчасть буенча хәрби комендант урынбасары була (1945 елның июле - 1947 елның июле) {{Sfn|с=780|Петров|2010}}  .

Сәяси идарә резервына кергәннән соң, полковник дәрәҗәсендә  Казанга әйләнеп кайта, анда ВКП Татарстан өлкә комитетының кадрлар бүлеге инструкторы булып эшли (июль - сентябрь 1947), ВКП Татар Өлкә Комитеты хәрби бүлеге мөдире (1947 елның сентябре - 1948 елның октябре),КПССның Татарстан өлкә комитеты мөдире урынбасары, аннан соң Административ бүлек мөдире( 1948 елның октябре - 1953 елның июле). 1953 елда читтән торып КПССның ҮК каршындагы Югары партия мәктәбен тәмамлый, шуннан соң эчке эшләр органнарына-КДБга эшкә күчә {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .

1953 елның 27 июлендә  [[Татарстан Республикасы буенча Эчке эшләр министрлыгы|Татар автономияле Совет Социалистик Республикасының эчке эшләр министры]] итеп билгеләнә, ә 1954 елның 6 апрелендә  [[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Министрлар Советы каршындагы Дәүләт куркынычсызлык комитеты рәисе итеп куялар.]] 1957 елның 30 ноябрендә СССР Министрлар Советы каршындагы КГБ боерыгы эшеннән  алына.&quot; {{Sfn|с=780|Петров|2010}} {{Sfn|с=136, 188|Шайдуллин и др.|2017}}   .

1959 елда берничә ай Казанда 5 - нче номерлы стройтрестның кадрлар һәм махсус эш буенча инженер булып эшли. 

1959-1973 елларда-яңадан лаеклы ялда. 

1973-1977 елларда Казанда «Союзподводгазстрой» трестының 4 нче су асты-техник эшләр махсус идарәсенең кадрлар буенча өлкән инспекторы булып эшли. 

1990 елның 5 маенда Казанда вафат була. Самосырово зиратының хәрби секторында җирләнә  {{Sfn|с=780|Петров|2010}}  .

== Бүләкләре ==

* [[Кызыл Байрак ордены]] (8 апрель, 1945) &lt;ref name=&quot;ordkrzn&quot;&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie44240029/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Красного Знамени|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* [[Ватан сугышы ордены|Икенче дәрәҗә  Ватан сугышы ордены]] (1944 елның 17 августы) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie36102027/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Отечественной войны II степени|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* [[Кызыл Йолдыз ордены]] (27 гыйнвар, 1944) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie22526879/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Орден Красной Звезды|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
* Хөрмәт [[Хөрмәт Билгесе ордены|Билгесе ордены]] (24 июнь, 1950) {{Sfn|с=780|Петров|2010}} .
* [[Сугышчан хезмәтләре өчен медале|&quot;&quot;Сугышчан казанышлары өчен&quot;  медале]] (1943, 22 март) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-chelovek_nagrazhdenie150217914/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За боевые заслуги»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .
*  “1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен&quot; медале &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937901/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt;&quot;Берлинны яулап алган  өчен&quot; медале &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937902/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За взятие Берлина»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt;,
* &quot;Праганы азат иткән  өчен&quot; медале&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/podvig-nagrada_kartoteka1126937903/|title=Семёнов Павел Прокофьевич. Медаль «За освобождение Праги»|publisher=[[Министерство обороны Российской Федерации|Память народа]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}&lt;/ref&gt; .

== Гаиләсе ==
Хатыны- Антонина Павловна  .

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр (үзгәртү) ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
* Петров Н. В. Кто руководил НКВД, 1941—1954: справочник. — Москва: Издательство «Звенья», 2010. — 1008 с. — ISBN 5787001099.
* Шайдуллин Р. В. и др. Центральные органы государственной власти и управления Татарстана (1920—2020 гг.). — Казань: Институт татарской энциклопедии и регионоведения[tt] Академии наук Республики Татарстан, 2017. — 400 с. — ISBN 9785902375210.
* {{cite web|url=http://old.memo.ru/history/nkvd/kto2/kto_2-1022.html|title=Павел Прокофьевич Семёнов|publisher=[[Мемориал (организация)|Мемориал]]|date=|accessdate=11 июня 2021}}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:Татарстан АССР министрлары]]
[[Төркем:Югары фирка мәктәбен тәмамлаучылар]]
[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Полковниклар (ССРБ)]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:«Праганы азат иткән өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«Берлинны алу өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:Сугышчан хезмәтләре өчен медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«Хөрмәт Билгесе» ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Ватан сугышы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Казанда вафатлар]]
[[Төркем:1990 елда вафатлар]]
[[Төркем:5 май көнне вафатлар]]
[[Төркем:Лаеш өязендә туганнар]]
[[Төркем:1908 елда туганнар]]
[[Төркем:1 гыйнвар көнне туганнар]]</text>
      <sha1>6xcfuskmcjpj9c32hvu7vqv425ohkxb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Алексей Сиднев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>566028</id>
    <revision>
      <id>3528851</id>
      <parentid>3438693</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:24:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7543" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
'''Сиднев Алексей Матвеевич''' ([[1907]], [[Сарытау]] — [[1958]]) — совет дәүләт иминлеге органнары хезмәткәре, генерал-майор, [[Татарстан АССР]] дәүләт иминлеге министры (1947—1948), Германиядә И.А. Серовның шәхси ярдәмчесе һәм урынбасары  (1944—1946).

1939 елдан 1944 елга кадәр — [[Ленинград хәрби округы]]ның, Төньяк-Көнбатыш фронтның (1941 ел) НКВД махсус бүлекләре башлыгы, Ленинград хәрби округының хәрби контрразведкасы башлыгы. 1931 елдан бирле ВКП(б) әгъзасы.

== Биографиясе ==
Алексей Матвеевич Сиднев 1907 елда Сарыутауда кочегар гаиләсендә туа. 1924—1928 елларда — тимер юлда эшче. 1928 елда [[Сарытау]] эшчеләр университетын тәмамлый.

1928 елдан РККАда. 1928-1932 елларда — Ленинград хәрби-инженерлык мәктәбе курсанты. 1932 елдан - Ерак Көнчыгышта инженер батальонында взвод командиры, рота командиры. 1936—1939 елда РККА хәрби-инженер академиясендә укуда өч курсны тәмамлый.

1939 елдан дәүләт иминлеге органнарында. 1939 елның февраленнән 1941 елның февраленә кадәр-Ленинград хәрби округы НКВДның Махсус бүлеге башлыгы. Совет-фин сугышы вакытында (1939—1940) — Төньяк-Көнбатыш фронты НКВДның Махсус бүлеге башлыгы. 1941 елның февраль-июль айларында-Ленинград хәрби округының 3нче бүлеге (хәрби контрразведка) башлыгы.

1941 елның июлендә — Төньяк фронтның Махсус бүлеге башлыгы урынбасары, 1941 елның августыннан 1942 елның маена кадәр — Ленинград фронтының НКВД Махсус бүлеге башлыгы урынбасары. 1942 елның маеннан 1943 елның апреленә кадәр — Карелия фронтының НКВД махсус бүлеге башлыгы. 1943 елның апреленнән 1944 елның мартына кадәр — Карелия фронты СМЕРШ контрразведка идарәсе башлыгы. 1944 елның март аенда Баш контрразведка идарәсе СМЕРШ карамагында. 1944 елның июненнән 1945 елның июненә кадәр — 1 нче Белоруссия фронтының СМЕРШ башлыгы урынбасары. 1945 елның июнь — ноябрь айларында Германиядә  Совет оккупация гаскәрләренең  контрразведка идарәсе СМЕРШ  башлыгы урынбасары  1945 елның маеннан алып 1947 елның декабренә кадәр-Берлинда НКВД-МГБ оперекторы башлыгы. 1947 елның декабрендә-1948 елның гыйнварында — [[Татарстан АССР]] дәүләт Иминлек министры..

1948 елның 31 гыйнварында «трофей эше» буенча кулга алына. 1951 елның 16 октябрендә СССР МГБ махсус Киңәшмәсе белән психиатрия хастаханәсендә мәҗбүри дәвалануга хөкем ителә. 1953 елның 27 июлендә СССР Эчке эшләр министрлыгының 3нче идарәсе карары белән чик кую чарасы үзгәртелә, шул сәбәпле сак астыннан азат ителә. 1953 елның 31 июленнән «дискредитация фактлары буенча» Эчке эшләр министрлыгыннан азат ителә&lt;ref&gt;Приказ МВД СССР № 1863 от 02.11.1953.&lt;/ref&gt;.

1958 елда вафат була. Яңа Волков зиратына җирләнә.

== Хәрби һәм махсус исемнәр ==

* [[Өлкән лейтенант]]
* Дәүләт иминлеге майоры (04.02.1939)
* Дивизия комиссары (06.1941)
* Дәүләт иминлеге буенча өлкән майор (23.02.1942)
* Дәүләт иминлеге комиссары (14.02.1943)
* Генерал-майор (26.05.1943)&lt;ref&gt;Постановление СНК СССР № 592.&lt;/ref&gt;

== Бүләкләре ==

* [[Кызыл Байрак ордены]] (15.01.1940)
* 2 нче дәрәҗә [[Суворов ордены]]  (31.05.1945)
* 2 нче дәрәҗә [[Кутузов ордены]] (06.04.1945)
* 1 нче дәрәҗә  [[Ватан сугышы ордены]]  (28.10.1943)
* 2 [[Кызыл Йолдыз ордены]] (16.08.1936, 03.11.1944)
* 3 нче дәрәҗә  Виртути Милитари ордены (Польша)
* 2 нче сыйныф  Грюнвальд Тәресе  ордены  (Польша)
* &quot;НКВДның атказанган хезмәткәре&quot;  билгесе (02.02.1942)

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
{{книга |автор= Петров Н.В.|заглавие= Кто руководил органами госбезопасности, 1941—1954: Справочник|ответственный= |ссылка= |место= М.|издательство= Общество «Мемориал»; «Звенья»|год= 2010|том= |страниц= 1008|страницы= |isbn= 5-7870-0109-9|ref= }}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Совет-фин сугышында (1939-1940) катнашучылар]]
[[Төркем:Генерал-майорлар (ССРБ)]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:«Берлинны алу өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз ордены кавалерлары]]
[[Төркем:I дәрәҗә Ватан сугышы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Кутузов ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Суворов ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:1958 елда вафатлар]]
[[Төркем:Сарытауда туганнар]]
[[Төркем:1907 елда туганнар]]
[[Төркем:Татарстанда иминлек органнары җитәкчеләре]]</text>
      <sha1>swoxzt2vn3l6p1apc140vixfvusogyx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528861</id>
      <parentid>3528851</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:35:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7446" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
'''Сиднев Алексей Матвеевич''' ([[1907]], [[Сарытау]] — [[1958]]) — совет дәүләт иминлеге органнары хезмәткәре, генерал-майор, [[Татарстан АССР]] дәүләт иминлеге министры (1947—1948), Германиядә И.А. Серовның шәхси ярдәмчесе һәм урынбасары  (1944—1946).

1939 елдан 1944 елга кадәр — [[Ленинград хәрби округы]]ның, Төньяк-Көнбатыш фронтның (1941 ел) НКВД махсус бүлекләре башлыгы, Ленинград хәрби округының хәрби контрразведкасы башлыгы. 1931 елдан бирле ВКП(б) әгъзасы.

== Биографиясе ==
Алексей Матвеевич Сиднев 1907 елда Сарыутауда кочегар гаиләсендә туа. 1924—1928 елларда — тимер юлда эшче. 1928 елда [[Сарытау]] эшчеләр университетын тәмамлый.

1928 елдан РККАда. 1928-1932 елларда — Ленинград хәрби-инженерлык мәктәбе курсанты. 1932 елдан - Ерак Көнчыгышта инженер батальонында взвод командиры, рота командиры. 1936—1939 елда РККА хәрби-инженер академиясендә укуда өч курсны тәмамлый.

1939 елдан дәүләт иминлеге органнарында. 1939 елның февраленнән 1941 елның февраленә кадәр-Ленинград хәрби округы НКВДның Махсус бүлеге башлыгы. Совет-фин сугышы вакытында (1939—1940) — Төньяк-Көнбатыш фронты НКВДның Махсус бүлеге башлыгы. 1941 елның февраль-июль айларында-Ленинград хәрби округының 3нче бүлеге (хәрби контрразведка) башлыгы.

1941 елның июлендә — Төньяк фронтның Махсус бүлеге башлыгы урынбасары, 1941 елның августыннан 1942 елның маена кадәр — Ленинград фронтының НКВД Махсус бүлеге башлыгы урынбасары. 1942 елның маеннан 1943 елның апреленә кадәр — Карелия фронтының НКВД махсус бүлеге башлыгы. 1943 елның апреленнән 1944 елның мартына кадәр — Карелия фронты СМЕРШ контрразведка идарәсе башлыгы. 1944 елның март аенда Баш контрразведка идарәсе СМЕРШ карамагында. 1944 елның июненнән 1945 елның июненә кадәр — 1 нче Белоруссия фронтының СМЕРШ башлыгы урынбасары. 1945 елның июнь — ноябрь айларында Германиядә  Совет оккупация гаскәрләренең  контрразведка идарәсе СМЕРШ  башлыгы урынбасары  1945 елның маеннан алып 1947 елның декабренә кадәр-Берлинда НКВД-МГБ оперекторы башлыгы. 1947 елның декабрендә-1948 елның гыйнварында — [[Татарстан АССР]] дәүләт Иминлек министры..

1948 елның 31 гыйнварында «трофей эше» буенча кулга алына. 1951 елның 16 октябрендә СССР МГБ махсус Киңәшмәсе белән психиатрия хастаханәсендә мәҗбүри дәвалануга хөкем ителә. 1953 елның 27 июлендә СССР Эчке эшләр министрлыгының 3нче идарәсе карары белән чик кую чарасы үзгәртелә, шул сәбәпле сак астыннан азат ителә. 1953 елның 31 июленнән «дискредитация фактлары буенча» Эчке эшләр министрлыгыннан азат ителә&lt;ref&gt;Приказ МВД СССР № 1863 от 02.11.1953.&lt;/ref&gt;.

1958 елда вафат була. Яңа Волков зиратына җирләнә.

== Хәрби һәм махсус исемнәр ==

* [[Өлкән лейтенант]]
* Дәүләт иминлеге майоры (04.02.1939)
* Дивизия комиссары (06.1941)
* Дәүләт иминлеге буенча өлкән майор (23.02.1942)
* Дәүләт иминлеге комиссары (14.02.1943)
* Генерал-майор (26.05.1943)&lt;ref&gt;Постановление СНК СССР № 592.&lt;/ref&gt;

== Бүләкләре ==

* [[Кызыл Байрак ордены]] (15.01.1940)
* 2 нче дәрәҗә [[Суворов ордены]]  (31.05.1945)
* 2 нче дәрәҗә [[Кутузов ордены]] (06.04.1945)
* 1 нче дәрәҗә  [[Ватан сугышы ордены]]  (28.10.1943)
* 2 [[Кызыл Йолдыз ордены]] (16.08.1936, 03.11.1944)
* 3 нче дәрәҗә  Виртути Милитари ордены (Польша)
* 2 нче сыйныф  Грюнвальд Тәресе  ордены  (Польша)
* &quot;НКВДның атказанган хезмәткәре&quot;  билгесе (02.02.1942)

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
{{книга |автор= Петров Н.В.|заглавие= Кто руководил органами госбезопасности, 1941—1954: Справочник|ответственный= |ссылка= |место= М.|издательство= Общество «Мемориал»; «Звенья»|год= 2010|том= |страниц= 1008|страницы= |isbn= 5-7870-0109-9|ref= }}

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Совет-фин сугышында (1939-1940) катнашучылар]]
[[Төркем:Генерал-майорлар (ССРБ)]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:«Берлинны алу өчен» медале белән бүләкләнүчеләр]]
[[Төркем:«1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале белән бүләкләнүчеләре]]
[[Төркем:Кызыл Йолдыз ордены кавалерлары]]
[[Төркем:I дәрәҗә Ватан сугышы ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Кутузов ордены кавалерлары]]
[[Төркем:II дәрәҗә Суворов ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:1958 елда вафатлар]]
[[Төркем:Сарытауда туганнар]]
[[Төркем:1907 елда туганнар]]</text>
      <sha1>awlybthjp1l1x5h3lhh3ha43xnjof0r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре</title>
    <ns>14</ns>
    <id>566030</id>
    <revision>
      <id>3528860</id>
      <parentid>3434069</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Frhdkazan юнәлтү калдырмыйча [[Төркем:Татарстанда иминлек органнары җитәкчеләре]] сәхифәсен [[Төркем:Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре]] итеп күчерде</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="116" xml:space="preserve">Татарстанда иминлек органнары җитәкчеләре

[[Төркем:Татарстан]]</text>
      <sha1>s0upmkjn2vwyc0lriplizm72ui49872</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528862</id>
      <parentid>3528860</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:41:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Һөнәрләре буенча татарстанлылар]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="301" xml:space="preserve">[[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Татарстанда иминлек органнары]] җитәкчеләре

[[Төркем:Һөнәрләре буенча татарстанлылар]]</text>
      <sha1>a9i73w578d2re7t6x7utqoyq4yut6wh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Владимир Гарин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>566031</id>
    <revision>
      <id>3528847</id>
      <parentid>3438717</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:20:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Моны да карагыз == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6135" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
{{фш|Гарин}}
'''Влади́мир (Ива́н) Никола́евич Га́рин (Же́бенев)''' ([[1896 ел|1896]]—[[1940 ел|1940]]) — [[Татарстан АССР]] НКВД идарәсе башлыгы, дәүләт иминлеге өлкән майоры (1935). СССР НКВД ның махсус өчлеге составына керә.

== Биографиясе ==
Владимир Николаевич Гарин [[Украина]]дә рухани гаиләсендә туган. 1910 елда [[Харьков]]та 3 класс бурса белеме ала, архитектура төзелеше классы буенча сәнгать училищесын тәмамлый. 1912 елдан 1914 елга кадәр шәхси Харьков архитекторының сызымтасы. Патша армиясендә рядовой һәм 238 нче Ветга пехота полкында  пулемет командасының өлкән унтер-офицеры.

1917 елдан 1918 елга кадәр кызыл гвардиядә Петроград гарнизоны  «Дубинин» броневигында хезмәт итә. Аннары финанслар комиссары, Полтава губернасы Золотоношский өязенең Совнархозы рәисе.  1919 елда [[РКП(б)]] га керә, шул ук елдан дәүләтиминлеге органнарында хезмәт итә башлый. Армиянең 13нче, 12нче һәм 14нче махсус бүлекләрендә , Киев хәрби округы, ГПУ ның Подольск һәм Херсон округ бүлекләрендә, Украина хәрби округында хезмәт итә.  1929 елга кадәр УССР Дәүләт  Дәүләт сәяси идарәсенең махсус бүлек башлыгы урынбасары, Яшерен-оператив идарә башлыгы. 1930 елдан 1931 елга кадәр СССРның Көнчыгыш-Себер крае буенча Халык Комиссарлары Советы каршындагы ОГПУ вәкаләтле вәкиле урынбасары, аннары 1933 елга кадәр СССРның Төньяк Кавказ крае буенча Халык Комиссарлары Советы каршындагы ОГПУ вәкаләтле вәкиле урынбасары.

1933—1934 елларда СССРның Татарстан АССР буенча Халык Комиссарлары Советы каршындагы ОГПУның тулы вәкаләтле вәкиле. 1934—1936 елларда Татарстан АССР буенча НКВД идарәсе башлыгы.

1936—1938 елларда Ленинград өлкәсе буенча НКВД идарәсе башлыгы урынбасары. Бу чор СССР НКВДның 30.07.1937 елгы  00447 нче боерыгы&lt;ref&gt;Составы троек в 1937−1938 годах // Сайт Nkvd.memo.ru&lt;/ref&gt; буенча төзелгән махсус  өчлек составына керү һәм Сталин репрессияләрендә актив катнашу белән билгеләп үтелә&lt;ref&gt;Сталинский план по уничтожению народа: Подготовка и реализация приказа НКВД № 00447 «Об операции по репрессированию бывших кулаков, уголовников и других антисоветских элементов» // Архив Александра Н. Яковлева&lt;/ref&gt;.

1938-1939 елларда-НКВД (Карелия АССР) Сорок төзәтү-хезмәт лагере идарәсе башлыгы.

1940 елның апрелендә вафат була, Мәскәүдә Новодевичье зиратында җирләнә&lt;ref&gt;Старая территория, колумбарий, секция 81.&lt;/ref&gt;

== Исемнәре ==

* старший майор государственной безопасности, 29.11.1935.

== Бүләкләре ==

* «ВЧК—ДПУ (V) Мактаулы хезмәткәре» билгесе, № 289, 1926;
* [[Кызыл Байрак ордены]], РВС 101 нче боерыгы 23.02.1928;
* &quot;ВЧК—ДПУ (XV) Мактаулы хезмәткәре&quot; билгесе, 20.12.1932;
* «ЭККА XX ел» медале, 22.02.1938.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
* ''Петров Н. В.'', ''Скоркин К. В.'' Кто руководил НКВД, 1934—1941: Справочник / О-во «Мемориал» и др.; Под ред. Н. Г. Охотина и А. Б. Рогинского — М.: Звенья, 1999. — 504 с. — ISBN 5-7870-0032-3.
* [https://web.archive.org/web/20150630020557/http://www.knowbysight.info/GGG/12504.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991]
* [http://www.solovki.ca/camp_20/butcher_garin.php Почётный чекист-самоубийца Владимир Гарин]
* [http://www.nd.m-necropol.ru/garin-vn.html Некрополь]
* [http://forum.mozohin.ru/index.php/topic,394.65/wap2.html Послужные списки на работников НКВД СССР 1934-1938 гг.]

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:1940 елда вафатлар]]
[[Төркем:Харкау губернасында туганнар]]
[[Төркем:Харьковта туганнар]]
[[Төркем:1896 елда туганнар]]</text>
      <sha1>3gueptoggvx01hvvwhuuigsuyde2m5j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Игорь Хвостиков</title>
    <ns>0</ns>
    <id>566033</id>
    <revision>
      <id>3528859</id>
      <parentid>3438756</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:34:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>== Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6553" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
'''Хвостиков Игорь Владимирович''' ([[11 июль]] [[1966 ел|1966]], [[Черкесск]], [[Ставрополь крае]]) — Россия  хәрби эшлеклесе. Русия Федерациясенең генерал-лейтенанты.  Россия Федерациясе федераль иминлек хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча  башлыгы (2020 елның 26 апреленнән).

== Биографиясе ==
Игорь Владимирович Хвостиков  1966 елның 11 июлендә [[Черкесск]] шәһәрендә туган&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://kazan.aif.ru/politic/person/fsb_tatarstana_vozglavil_general-leytenant_igor_hvostikov|title=ФСБ по Татарстану возглавил генерал-лейтенант Игорь Хвостиков|date=2020-04-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://whoiswhopersona.info/archives/29765|title=Хвостиков Игорь Владимирович|date=2017-01-10}}&lt;/ref&gt;. 1992 елда  СССР Дәүләт иминлек комитетының Югары мәктәбен тәмамлый&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eadaily.com/ru/news/2020/04/02/v-tatarstane-smenilsya-direktor-upravleniya-fsb-prislali-iz-chechni|title=В Татарстане сменился директор управления ФСБ — прислали из Чечни}}&lt;/ref&gt;.

== Карьера этаплары ==
1987 елдан куркынычсызлык хезмәте органнарында хезмәт итә&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.kazan.kp.ru/online/news/3820353/|title=Владимир Путин на пост начальника ФСБ в Татарстане назначил Игоря Хвостикова|author=Лика ИСАЕВА|date=2020-04-02}}&lt;/ref&gt;.

1992 елдан 2012 елга кадәр Россия Федерациясе федераль иминлек хезмәтенең [[Ставрополь крае]]  буенча хезмәткәр була, крайның ФСБ башлыгы урынбасарына кадәр барып җитә&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://rt.rbc.ru/tatarstan/freenews/5e85d3b99a7947eeb6b159d3|title=Владимир Путин назначил начальника управления ФСБ по Татарстану}}&lt;/ref&gt;.

2012 елның ноябреннән 2016 елга кадәр [[Пенза өлкәсе]] буенча ФСБ идарәсен җитәкләде&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://penzanews.ru/society/100033-2016|title=Экс-начальник управления ФСБ по Пензенской области Игорь Хвостиков переведен в Чечню}}&lt;/ref&gt;.

2016 елның мартыннан 2020 елның 26 апреленә кадәр [[Чечен Республикасы]] буенча ФСБ идарәсе башлыгы вазифасын били&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://rossaprimavera.ru/news/f09ea8d0?ts=1642548015|title=Глава УФСБ Чечни переведен в Татарию главой ведомства}}&lt;/ref&gt;. 

2020 елның 27 апреленнән Федераль куркынычсызлык хезмәтенең [[Татарстан Республикасы]] буенча идарәсе җитәкчесе булып тора.

[[Чечен Республикасы]] башлыгы [[Рамзан Кадыйров]] Игорь Хвостиковны Татарстан ФСБ башлыгы постына күчерү турында: 
{{цитата|автор=|…Мин Игорь Хвостиковка күпьеллык намуслы хезмәте өчен рәхмәт белдерде. Чечня Республикасында эшләгән дәвердә ул үзенә зур хөрмәт казанды, үзен чын профессионал буларак танытты&lt;ref&gt;{{Cite web|lang=ru|url=https://www.business-gazeta.ru/news/462808|title=Назначен новый глава УФСБ России по Татарстану|website=БИЗНЕС Online|access-date=2022-01-18}}&lt;/ref&gt;.}}

== Бүләкләр һәм исемнәр ==
Россия Федерациясенең генерал-лейтенанты&lt;ref&gt;ФСБ Татарстана возглавил генерал-лейтенант Игорь Хвостиков.&amp;nbsp;''news.myseldon.com''.&amp;nbsp;&lt;small&gt;Дата обращения: 18 января 2022.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Дәүләт һәм ведомство бүләкләре белән бүләкләнгән&lt;ref&gt;Хвостиков Игорь Владимирович начальник УФСБ России по Республике Татарстан.&amp;nbsp;''БИЗНЕС Online''.&amp;nbsp;&lt;small&gt;Дата обращения: 19 января 2022.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

== Моны да карагыз ==

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
* [https://whoiswhopersona.info/archives/29765/ Биография - Хвостиков, Игорь Владимирович]
* [https://kazan.aif.ru/politic/person/fsb_tatarstana_vozglavil_general-leytenant_igor_hvostikov#:~:text=%D0%A0%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BB%D1%81%D1%8F%20%D0%B2%201966%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%83%20%D0%B2%20%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5%20%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B5/ ФСБ по Татарстану возглавил генерал-лейтенант Игорь Хвостиков]
* [https://eadaily.com/ru/news/2020/04/02/v-tatarstane-smenilsya-direktor-upravleniya-fsb-prislali-iz-chechni#:~:text=%D0%92%20%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%85%20%D1%84%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B9%20%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D1%8B%20%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%20%D1%81%201987%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/ В Татарстане сменился директор управления ФСБ — прислали из Чечни]

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:РФ генерал-лейтенантлары]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]]
[[Төркем:1966 елда туганнар]]
[[Төркем:11 июль көнне туганнар]]</text>
      <sha1>iki24613wl1smlnqbwb2wcceqfe4iw7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дмитрий Кандыбин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>566035</id>
    <revision>
      <id>3528846</id>
      <parentid>3438737</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T16:19:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Сылтамалар */ == Чыганаклар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5807" xml:space="preserve">{{MyTatarstan2022}}
{{Ук}}
'''Кандыбин Дмитрий Яковлевич''' ([[1889 ел|1889]],  Касторное авылы, [[Воронеж губернасы]] — [[1955 ел|1952]], [[Мәскәү]]— ВЧК-ОГПУ-НКВД  һәм СССР Югары судының хәрби коллегиясе хезмәткәре, дивизия хәрби юристы.

== Биографиясе ==
Дмитрий Яковлевич Кандыбин  1917 елдан РСДРП(б) әгъзасы . Февраль революциясе вакытында [[Чернигов]]та була, губерна партия комитеты [[Минск]]ка җибәрә, анда партиянең өяз комитеты рәисе итеп сайлана. 1918 елда туган авылында сайлау юлы белән РКП(б) вулыс  комитетын  җитәкли.

[[1918 ел]]дан РСФСР Халык Комиссарлары Советы каршындагы Бөтенроссия Гадәттән тыш комиссиясендә. [[1921 ел]]ның мартыннан алып 1922 елның 6 февраленә кадәр Воронеж губерна Гадәттән тыш комиссиясе рәисе. [[1922 ел]]ның 6 февраленнән [[1923 ел]]га кадәр ГПУның Воронеж губерна бүлеге башлыгы. [[1927 ел]]ның 26 августыннан 1931 елның 18 августына кадәр ГПУның Татарстан өлкә бүлеге башлыгы. [[1931 ел]]ның 18 августыннан [[1932 ел]]ның 10 апреленә кадәр СССР Халык Комиссарлары Советы каршындагы ОГПУның [[Татарстан АССР]] буенча вәкаләтле вәкиле.&lt;blockquote&gt;Татарстанда беренче спорт җәмгыятен булдыру идеясе чекистлар коллективында туа. Ул елларда Дмитрий Яковлевич Кандыбин җитәкчелек итә, ул шәхсән хезмәткәрләрнең физик формасына, һөнәри һәм хәрби әзерлеккә аерым игътибар бирә.&lt;/blockquote&gt;М. П. Шрейдер тарафыннан дары заводында 100 дән артык кеше, шул исәптән 39 ДПУ хезмәткәре катнашкан спирт урлау турындагы эшне тикшерү нәтиҗәләре буенча һәм [[1932 ел]]да Казанга баручы  М.Ф. Шкирятов җитәкчелегендәге  Үзәк Комитет комиссиясенең бу  мәгълүматларне тикшерү буенча, — вазифадан алына һәм дәүләт куркынычсызлыгы органнарыннан азат ителә, өстәвенә, эш Үзәк сайлау  Политбюросыда тикшерелә.

1935 елдан 1945 елга кадәр СССР Югары Суды Хәрби коллегиясе әгъзасы.

== Репрессияләр ==
И.В. Сталин вафатыннан соң, массакүләм атып үтерүдә гаепләнә, әмма әлеге суд карарлары СССР Дәүләт оборона комитеты —  ул чорда югары дәүләт хакимияте органы карары нигезендә чыгарылган, В. В. Ульрих, В. В. Буканов, Д. Я. Кандыбин гамәлләре нинди дә булса җинаять составында тормый. Шул нигездә, РСФСР Җинаять-процессуаль кодексының 208 статьясындагы 1 пунктына һәм 209 статьясына таянып, билгеләнгән судьяларга карата җинаять эше РСФСР Җинаять-процессуаль кодексының 5 статьясындагы 2 пункты нигезендә туктатыла. 

== Исемнәре ==

* 1 нче ранглы хәрби юрист;
* бригада хәрби юристы&lt;ref&gt;Постановление [[СНК СССР]] № 0170/п от [[22 февраля]] [[1938]].&lt;/ref&gt;;
* дивизия хәрби юристы.

== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}

== Чыганаклар ==
* [http://www.knowbysight.info/KKK/03007.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991]
* [http://www.poskastornoe.narod.ru/hystory5.html Касторное в XX веке — За власть Советов]
* [https://web.archive.org/web/20140301064254/http://www.g-to-g.com/index.php?version=rus&amp;module=5&amp;filter=veterans Книга Памяти &gt; Ветераны]
* [http://dinamo-tatarstan.ru/main/%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D1%8F/dinamo_tatarstan_80let/wins_history Руководители ФСО «Динамо» послевоенных лет]
* [https://web.archive.org/web/20130213071009/http://rosgenea.ru/?alf=11 Центр генеалогических исследований]

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
{{Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре}}

[[Төркем:Сталин репрессияләре корбаннары]]
[[Төркем:Большевиклар]]
[[Төркем:Кызыл Байрак ордены кавалерлары]]
[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:ССРБда вафатлар]]
[[Төркем:1955 елда вафатлар]]
[[Төркем:1889 елда туганнар]]</text>
      <sha1>9e78cq8jacx7defba2o4ofml0nypb85</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Нугай (Самар өлкәсе)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>583986</id>
    <revision>
      <id>3528836</id>
      <parentid>3503840</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:44:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>35870</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7070" xml:space="preserve">{{Tatar4.0-2022}}
{{ТП
 |халәт = авыл
 |татар исеме = Нугай
 |чын исем = 
 |ил = Россия
 |герб = 
 |байрак = 
 |герб киңлеге = 
 |байрак киңлеге = 
   |CoordAddon = 
  |CoordScale = 
 |ЯндексХарита = 
 |ил харитасы зурлыгы =300
 |төбәк харитасы зурлыгы = 300
 |район харитасы зурлыгы = 
 |төбәк төре = өлкә
 |төбәк = Самар өлкәсе
 |төбәк җәдвәлдә = 
 |район төре = район
 |район = Похвистнево районы
 |район җәдвәлдә = 
 |җәмгыять төре = 
 |җәмгыять = 
 |җәмгыять таблицада = 
 |ил харитасы =
 |төбәк харитасы = 
 |район харитасы =
 |эчке бүленеш = 
 |башлык төре = 
 |башлык = 
 |нигезләү датасы = 1921
 |беренче телгә алу = 1921
 |элеккеге исемнәр = 
 |халәт = 
 |мәйдан = 
 |биеклек төре = 
 |ТП мәркәзе биеклеге = 
 |климат = 
 |рәсми тел = 
  |халык саны = 182
  |исәп елы = 2010
  |халык тыгызлыгы = 
  |агломерация = 
  |милли состав = татарлар
  |дини состав = сөнни мөселманнар
  |этнохороним = 
 |сәгать кушагы = +3
 |DST = 
 |телефон коды = 
 |почта индексы = 
 |почта индекслары = 
 |автомобил коды = 
 |Commons-та төркем = 
 |сайт = 
 |сайт теле              = 
 |сайт теле 2            = 
 |сайт теле 3            = 
 |сайт теле 4            = 
 |сайт теле 5            = 
 |add1n                   = 
 |add1                    = 
|add2n        = Русча атамасы
|add2       = Нугайка
 |add3n                   = 
 |add3                    = 
}}
{{мәгънәләр|Нугай (мәгънәләр)}}
'''Нугай''' ({{lang-ru|Нугайка}}) — [[Россия|Россиянең]] [[Самар өлкәсе|Самара өлкәсенең]] [[Похвистнево районы|Похвистнево районындагы]] татар авылы. Гали авыл җирлеге составына керә.

== Географиясе ==
Авыл Самара өлкәсенең төньяк-көнчыгыш өлешендә, [[Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы]]&lt;ref name=&quot;стп&quot;&gt;{{Cite web|url=https://fgistp.economy.gov.ru/downloadDocFile.php?uin=3661700002010301202005292&amp;fid=fXlDkd5.doc|title=Схемы территориального планирования муниципального района Камышлинский Самарской области|publisher=Федеральная государственная информационная система территориального планирования (ФГИС ТП)}}{{Deadlink|date=August 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;, урман-дала зонасында&lt;ref&gt;Приказ Министерства природных ресурсов Российской Федерации от 28 марта 2007 г. № 68 «Об утверждении Перечня лесорастительных зон и лесных районов Российской Федерации»&lt;/ref&gt;, [[Саураш|Саураш елгасы]] ярында, район үзәге Похвистнево шәһәреннән төньяк-көнчыгышка таба якынча 2 километр ераклыкта урнашкан (туры сызык буенча).

; Климат

Климат уртача континенталь. Һаваның уртача еллык температурасы 3,1 ° C. Иң җылы айның (июль) һава температурасы 19,2 ° C (абсолют максимум 37 ° C); иң салкын (гыйнвар) -13,3 ° C (абсолют минимум -46 ° C). Еллык уртача явым-төшем 430 мм, аларның күбесе җылы вакытка туры килә. Кар каплавы 163 көн дәвам итә&lt;ref name=&quot;стп&quot;/&gt;.

== Тарихы ==
Авылны 1921 елда Самар өлкәсе Похвистнево районы [[Гали (Самара өлкәсе)|Гали]] авылы кешеләре нигезләгән.&lt;ref name=&quot;ТД&quot; /&gt;

2021 елның 16 июнендә авылда сәясәт корбаннарына һәйкәл ачылган.&lt;ref&gt;[https://tatar-inform.tatar/news/tatar_world/17-06-2021/samara-lk-sene-gali-m-nugay-avyllarynda-s-yasi-korbannarga-yk-l-achyldy-5827170 Самара өлкәсенең Гали һәм Нугай авылларында сәяси корбаннарга һәйкәл ачылды.]&lt;/ref&gt;

== Халык саны ==
{{Население|Нугайка}}

; Милли составы

2002 елда авылда 46 кеше, 2010 елда авылда 73 кеше яшәгән,&lt;ref&gt;{{Статья|ссылка=https://samarastat.gks.ru/national_census_2010|автор=|башлык=Численность и размещение населения Самарской области. Статистический сборник|год=2012|язык=|нәшрият=Самарастат|тип=|месяц=|число=|том=|номер=|страницы=|issn=}}&lt;/ref&gt; [[татарлар]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://lingvarium.org/russia/BD/2015/Samarskaja_new.xls|author=[[Коряков, Юрий Борисович|Коряков Ю. Б.]]|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»}}&lt;/ref&gt;

== Дин ==
Авылда 1926 елдан мәчет эшләп килә, 1962 елда ябыла, ә 1990 елларда төзекләндерелеп кулланышка тапшырыла.&lt;ref name=&quot;ТД&quot;&gt;Татарская деревня в местах компактного проживания татар в Среднем Поволжье: история и современность /Материалы круглого стола, проведённого в Институте татарской энциклопедии и регионоведения Академии наук Республики Татарстан (Казань, 27.10.2017). Научный справочник. Отв. ред. Л.М.Айнутдинова, Б.Л.Хамидуллин. – Казань: ОП «Институт татарской энциклопедии и регионоведения АН РТ», 2017. – 208 с., илл.&lt;/ref&gt;
 
== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}
{{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Нугай%20Самар |сүз+төзмә= Нугай+Самар|süz%20tözmä = }}

{{Татар авыллары}}
[[Төркем:Похвистнево районы торак пунктлары]]</text>
      <sha1>5v9omnpdyie9x6buwzhbhq46d8kai8l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022</title>
    <ns>4</ns>
    <id>588155</id>
    <revision>
      <id>3528907</id>
      <parentid>3528640</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:06:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Моны да карагыз */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7886" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* Нәтиҗәле катнашу киңәшләре: [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|Тәрҗемә итү коралын куллану]] 
* Гамәлдәге материаллар:
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә төрки халыклар ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;
=== Тат.Википедиядә төрки телләр ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>fn8ygpv6hc6nmjytebvz01phioe0x1d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528908</id>
      <parentid>3528907</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:14:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */ +</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9929" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе]], [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ==
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә төрки халыклар ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;
=== Тат.Википедиядә төрки телләр ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>40luzkdklps7io5vgl9eypk9vfyneb0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528909</id>
      <parentid>3528908</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:14:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* = Ярдәмчел материаллар җыентыклары */ =</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9930" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе]], [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә төрки халыклар ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;
=== Тат.Википедиядә төрки телләр ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>pyj71zb8s0dp6z6fyf5f734tp4qvd6n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528910</id>
      <parentid>3528909</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:14:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Тат.Википедиядә төрки халыклар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9940" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе]], [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә төрки телләр ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>99x7vjumasknctxjb3g4a35b4ghfq2z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528911</id>
      <parentid>3528910</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:15:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Тат.Википедиядә төрки телләр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9973" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе]], [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>5aopn7lk8fy1awwe19l6ecz46u7cjen</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528912</id>
      <parentid>3528911</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:16:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9784" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
** күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
** Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]
=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>7w7ck6yenph9md41kg6poy9gpfl13j5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528913</id>
      <parentid>3528912</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:17:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Ярдәмчел материаллар җыентыклары */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9783" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]]. &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2021 бәйгесе мәкаләләре|Бәйгедә&lt;br/&gt;теркәлгән мәкаләләр}}&lt;/div&gt;
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>ed0rddhymt9ek0iu4cno8mmfdp65br2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528914</id>
      <parentid>3528913</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:17:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9577" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>otznxu80l90bdv6to9fzv4qn0bhcpks</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528915</id>
      <parentid>3528914</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:27:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */ + * Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10080" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россиядә җирле оештыручы партнёр буларак «Викимедиа РУ» коммерциячел булмаган партнёрлык буларак билгеле [[m:Wikimedia Russia/tt|Викимедиа Россия]] илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе булып тора:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
* Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>4samis2ygb761l7skxgazqva7g233fa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528916</id>
      <parentid>3528915</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:55:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10303" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россия илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
[[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|thumb|[[Татнетны үстерү фонды]]]]
[[File:Spbmf logo.jpg|thumb|[[Санкт-Петербург татар медиафорумы]]]]
[[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|thumb|[[Татар порталлары берлеге]]]]
[[File:Wikimedia Education horizontal.svg|thumb|Халыкара [[ВП:Мәгариф|Вики-мәгариф]] инициативасы]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
* Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>nmmapk3fywwiesh4hyxwbpellm5krhc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528917</id>
      <parentid>3528916</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:07:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */ + [[Русия Федерациясенең мәгариф министрлыгы|РФ мәгариф]], [[Русия Федерациясенең фән һәм югары белем министрлыгы|югары белем һәм фән]] һәм [[Русия Федерациясе мәдәният министрлыгы|мәдәният министрлыклары]],</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10677" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россия илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
[[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|thumb|[[Татнетны үстерү фонды]]]]
[[File:Spbmf logo.jpg|thumb|[[Санкт-Петербург татар медиафорумы]]]]
[[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|thumb|[[Татар порталлары берлеге]]]]
[[File:Wikimedia Education horizontal.svg|thumb|Халыкара [[ВП:Мәгариф|Вики-мәгариф]] инициативасы]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Танылу:
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[Русия Федерациясенең мәгариф министрлыгы|РФ мәгариф]], [[Русия Федерациясенең фән һәм югары белем министрлыгы|югары белем һәм фән]] һәм [[Русия Федерациясе мәдәният министрлыгы|мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
* Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>n3n1rz93y0678dkkk2kj48zp326u0y1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528918</id>
      <parentid>3528917</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:34:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Тәртипләре */ + * Бәяләү: ** Югарыдагы шартларга һәм гомумән [[Википедия:Кагыйдәләр һәм киңәшләр|Татарча Википедия тәртипләренә]] туры килгән материаллар бәяләнә. ** Материалның [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү критерийлары|төрле яклары]] өчен баллар бирелә, бер автор җыйган баллары тупланыла һәм [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|Бәяләү җәдвәлендә]] күрсәтелә. Вики-тәҗрибәсе 1 яки 0,5 елдан ким булганнарның баллары *2 һәм *3 коэффициентына тапкырлана.  ** [[Википеди</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12467" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россия илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
[[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|thumb|[[Татнетны үстерү фонды]]]]
[[File:Spbmf logo.jpg|thumb|[[Санкт-Петербург татар медиафорумы]]]]
[[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|thumb|[[Татар порталлары берлеге]]]]
[[File:Wikimedia Education horizontal.svg|thumb|Халыкара [[ВП:Мәгариф|Вики-мәгариф]] инициативасы]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Бәяләү:
** Югарыдагы шартларга һәм гомумән [[Википедия:Кагыйдәләр һәм киңәшләр|Татарча Википедия тәртипләренә]] туры килгән материаллар бәяләнә.
** Материалның [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү критерийлары|төрле яклары]] өчен баллар бирелә, бер автор җыйган баллары тупланыла һәм [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|Бәяләү җәдвәлендә]] күрсәтелә. Вики-тәҗрибәсе 1 яки 0,5 елдан ким булганнарның баллары *2 һәм *3 коэффициентына тапкырлана. 
** [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Нәтиҗәләр|Бәйге нәтиҗәләре]] бастырыла.
** Процесс өчен [[m:Wikimedia_Community_of_Tatar_language_User_Group/tt|Татарча Википедия кулланучылар төркеме]] җаваплы, җирле һәм халыкара вики-тәҗрибәсе булган әгъзалары башкара. Казыйлар карарлары шикаять ителә алмый.
* Танылу:
** Һәрбер зачётлы катнашучының хисап язмасы исеме һәм файдалы өлеше Татарча Википедиядә берничә җирдә мәңгеләштерелә, үзе өч телле [Катнашучы сертификаты] белән таныла.
** 5 һәм күбрәк мәкаләне булдырган яки баетканы өч телле [Финалист дипломы] белән таныла.
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[Русия Федерациясенең мәгариф министрлыгы|РФ мәгариф]], [[Русия Федерациясенең фән һәм югары белем министрлыгы|югары белем һәм фән]] һәм [[Русия Федерациясе мәдәният министрлыгы|мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
* Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>jihkq3kqthqc02ti55oy6ntk1jcakoj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528920</id>
      <parentid>3528918</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:55:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Киңәшләр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12477" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|350px]]&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|Бәйгедә теркәлгән мәкаләләр|class=mw-ui-destructive}}&lt;/br&gt;
{{Кнопка|:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|Зачётлы катнашучылар|class=mw-ui-progressive}}&lt;/div&gt;
'''«[[wmru:Умный регион/Многоязычие/Википедия/ФГОС/tt|ФГОС.wiki]] 2022»''' — '''''[[Федераль дәүләт мәгариф стандарты (Россия)|ФГОС РФ]]''''' эченә керүче дисциплиналарында кулланган термин һәм төшенчәләргә бәйле мәкаләләр белән баету марафоны. Яңа уку елы башында үткәрелә. [[Махсус:Теркәлү|Викимедиа хисап язмасы]] булган һәркем катнаша ала.

Бәйге сыман оештырылган бу чара Татарча Википедиядә ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021|2021 елдан бирле уза]]''.  

&lt;p&gt;&lt;small&gt;Бу битнең кыска адресы &lt;/small&gt;&lt;nowiki&gt;https://w.wiki/5XXT&lt;/nowiki&gt;

== Тема ==
[[File:Wikimedians of Russia EN-RU-TT LOGO.jpg|thumb|link=m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Халыкара оештыручы — [[m:Wikimedia Languages of Russia Community User Group/ru|Россия телләре викимедиачыларының кулланучылар төркеме]].]]
[[File:Wikimedia RU logo vertical RUS.svg|thumb|link=:wmru:|Россия илкүләм вики-волонтёрлар берләшмәсе:&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:О нас/tt|Эшчәнлеге турында]]&lt;/br&gt;
* [[wmru:Устав|Нигезнәмәсе]] {{ref-ru}}&lt;/br&gt;
* [[wmru:Викимедиа:Свидетельства/tt|Таныклыклары]] {{ref-ru}}]]
[[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|thumb|[[m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Татарча Википедиядә җирле техник партнёр]].]]
[[File:TASILLA-logo.jpg|thumb|[[Татар теле]] регуляторы [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] күзәтүендә]]
[[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|thumb|[[Татнетны үстерү фонды]]]]
[[File:Spbmf logo.jpg|thumb|[[Санкт-Петербург татар медиафорумы]]]]
[[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|thumb|[[Татар порталлары берлеге]]]]
[[File:Wikimedia Education horizontal.svg|thumb|Халыкара [[ВП:Мәгариф|Вики-мәгариф]] инициативасы]]
Бәйгедә '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга караган мәкаләләрне булдыру яки баету санала

== [[Файл:Calendar Icon v1.svg|20px|link=]] Үткәрелү вакыты ==
* Бәйгенең старты: '''15 август 2022''' 0:00 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 03:00 дән)&lt;/small&gt;.
* Бәйгенең финишы: '''15 октябрь 2022''' 23:59 [[UTC]] &lt;small&gt;([[:w:tt:Мәскәү вакыты|Мәскәү вакыты]] буенча 16 октябрь 02:59 кадәр)&lt;/small&gt;.


== Тәртипләре ==
2022 елгы конкурсның рәсми мәгълүматлары һәм тәртипләре: 
* материал '''бәйге чорында''' өстәлгән яки булдырылган
* '''''[[:Төркем:Белем|белем]]''''' һәм '''''[[:Төркем:Академик дисциплиналар|академик дисциплиналар]]''''' темаларга карый
* материал берәр [[:Төркем:Шәхесләр|шәхес биографиясе]] яки [[:Төркем:Исемлекләр|исемлек]] '''ТҮГЕЛ''',
* бәйгегә кимендә '''3000 байт текст өстәлгән''' мәкаләләр кабул ителә  &lt;small&gt;(битнең Тарихын карау бүлегеннән яки тышкы [https://wordcounter.net/character-count знаклар санау коралы] ярдәмендә белеп була)&lt;/small&gt;
* Вики-мәкаләнең бәхәс битенә '''бәйге калыбы урнаштырылган һәм тутырылган''': &lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
* Бәяләү:
** Югарыдагы шартларга һәм гомумән [[Википедия:Кагыйдәләр һәм киңәшләр|Татарча Википедия тәртипләренә]] туры килгән материаллар бәяләнә.
** Материалның [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү критерийлары|төрле яклары]] өчен баллар бирелә, бер автор җыйган баллары тупланыла һәм [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү җәдвәле|Бәяләү җәдвәлендә]] күрсәтелә. Вики-тәҗрибәсе 1 яки 0,5 елдан ким булганнарның баллары *2 һәм *3 коэффициентына тапкырлана. 
** [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Нәтиҗәләр|Бәйге нәтиҗәләре]] бастырыла.
** Процесс өчен [[m:Wikimedia_Community_of_Tatar_language_User_Group/tt|Татарча Википедия кулланучылар төркеме]] җаваплы, җирле һәм халыкара вики-тәҗрибәсе булган әгъзалары башкара. Казыйлар карарлары шикаять ителә алмый.
* Танылу:
** Һәрбер зачётлы катнашучының хисап язмасы исеме һәм файдалы өлеше Татарча Википедиядә берничә җирдә мәңгеләштерелә, үзе өч телле [Катнашучы сертификаты] белән таныла.
** 5 һәм күбрәк мәкаләне булдырган яки баетканы өч телле [Финалист дипломы] белән таныла.
** иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Вики-ФГОС илчесе|Татарча Википедиядә ФГОС илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia State Education Standard Ambassador 2022}}) 
** дисциплина буйлап иң күп мәкаләләр булдыручы «[[Калып:Дисциплина буенча ФГОС.wiki илчесе|Татарча Википедиядә академик дисциплина илчесе]] 2022» ({{lang-en|Tatar Wikipedia Education Subject Ambassador 2022}})

== Киңәшләр ==
* '''Нәтиҗәле катнашу:''' ''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү критерийлары|мәкаләләрне бәяләү формуласы]]'', [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Белешмәләр#Тәрҗемә_итү_коралы|тәрҗемә итү коралын куллану]] һәм яхшы [[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2021/Катнашу#Үрнәкләр|мәкаләләр үрнәкләре]].
* Проект [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]]нең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты]], [[Альфред Халиков исемендәге Археология институты]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты]], [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән]] һәм [[Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы|Мәдәният министрлыклары]], [[Русия Федерациясенең мәгариф министрлыгы|РФ мәгариф]], [[Русия Федерациясенең фән һәм югары белем министрлыгы|югары белем һәм фән]] һәм [[Русия Федерациясе мәдәният министрлыгы|мәдәният министрлыклары]], [[ЮНЕСКО]] һәм бәйле оешмалары, [[Татмедиа]] холдингына керүче һәм башка [[:Төркем:Татар мәгълүмат чаралары|татарча ММЧлары]], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] һәм төрле [[Татнет сәхифәләре исемлеге|татар телле сайтлары]] эшчәнлеге юнәлешендә үткәрелә, боларның бәйле материалларны өйрәнеп, аларга урнаштыру өчен катнашучыларга бонуслы баллар бирелә.
* Бәйге чикләрендә булдырылган материаллар [[Татнетны үстерү фонды]] үткәргән [[Белем җәүһәрләре]] тантанасында, [[Санкт-Петербург татар медиафорумы]] һәм дөньякүләм [[Татар порталлары берлеге]] чараларында, халыкара [[Википедия:Мәгариф|Вики-Мәгариф]] бюллетенендә танытылачак.

=== Ярдәмчел материаллар җыентыклары ===
* күптелле Википедиянең [[d:Q2945448#sitelinks-wikipedia|белем]] һәм [[d:Q6642719#sitelinks-wikipedia|академик дисциплиналарга багышланган төркемнәр җыентыгы]] 
* Мультимедиа саклагычы Викиҗыентыкта [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knowledge?uselang=tt белем] һәм [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Academic_disciplines?uselang=tt академик дисциплиналар төркеме]

=== Тат.Википедиядә &quot;Белем&quot; темасы агачы ===
&lt;categorytree&gt;Белем&lt;/categorytree&gt;

=== Тат.Википедиядә &quot;Академик дисциплиналар&quot; агачы ===
&lt;categorytree&gt;Академик дисциплиналар&lt;/categorytree&gt;

== Моны да карагыз ==
* Сорауларны бирү юллары:
** Татарча Википедиядәге бәйгенең [[Википедия бәхәсе:Бәйгеләр/Төрки марафон/2022|бәхәс битенә]] урнаштыру
** [[File:Telegram logo.svg|15px|link=https://t.me/wikiyaz]] [https://t.me/wikiyaz Татарча Википедиядә барган бәйгеләр турында аралашу] каналы 
* Мөрәҗәгатьләр статистикасы: [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022 Бу биткә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре Теркәлгән татарча мәкаләләр исемлегенә] {{*}} [https://tools.wmflabs.org/pageviews/?project=tt.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;range=latest-90&amp;pages=Төркем:Проект:ФГОС.wiki_2022_мәкаләләре/Кабул Җирле нәтиҗәләргә исемлегенә кабул ителгәннәренең укылулары] &lt;small&gt;(бәйгедән соң булдырыла)&lt;/small&gt;

[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]</text>
      <sha1>cu7gie9t3v2dxj1awil2mdz827i9muv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Россия мөселманнары Үзәк Диния нәзарәте</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588334</id>
    <redirect title="Үзәк диния нәзарәте" />
    <revision>
      <id>3528837</id>
      <parentid>3528709</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>3807</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Робот: икеле күчешне дөресләү → [[Үзәк диния нәзарәте]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54" xml:space="preserve">#ЮНӘЛТҮ [[Үзәк диния нәзарәте]]</text>
      <sha1>iika1i3bny1wcts8gqekm24kheojfub</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Валдис Целмс</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588390</id>
    <revision>
      <id>3528834</id>
      <timestamp>2022-08-14T12:21:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Инглиз теленнән тәрҗемә иттем. A.Khamidullin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7283" xml:space="preserve">'''Валдис Целмс''' (1943 елның 24 октябрендә туган) латыш сәнгать әһеле, график дизайнер һәм [[нео-мәҗүсилек]] җитәкчесе. Ул үзенең [[кинетик сәнгате]] өчен мәшһүр һәм [[Балтик нео-мәҗүсилек]] [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] оешмасының җитәкчеләренең берсе.

== Иртә тормыш һәм белем алуы ==
Валдис Целмс 1943 елның 24 октябрендә Сигулда Муниципалитетында, Вилдогас пагастста туган булган. Ул Рига Төзелеш Колледжында һәм [[Латвия Сәнгать Академиясе]]ндә Сәнәгать Сәнгате бүлегендә укыган.&lt;ref name=&quot;jauns2021&quot;&gt;{{cite news |url=https://jauns.lv/raksts/9viri/437565-saruna-ar-valdi-celmu-viru-kurs-radija-ikonisko-uzrakstu-riga |title=Saruna ar Valdi Celmu - vīru, kurš radīja ikonisko uzrakstu 'RĪGA' |work={{ill|Jauns.lv|lv}} |language=Latvian |date=10 April 2021 |access-date=13 April 2021 }}&lt;/ref&gt;

== Сәнгать һәм дизайн ==
[[File:Dizaina objekts robežzīme RĪGA , Bauskas šoseja 01.JPG|thumb|Целмс дизайнын ясаган Рига чик юл тамгасы.]]
Целмс 1960-ынчы елларда Латвиядә сәнгать формасы өйрәнүе өчен [[кинетик сәнгать]] нигезләүчеләренең берсе булып таныла. Ул 1970-енче елларда Латвия сәнгать дөньясында кинетик сәнгать, [[фотомонтаж]]лары һәм [[график дизайны]] белән мәшһүр булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Rušeniece |first=Līga |date=14 November 2016 |url=https://nra.lv/kultura/191366-valdis-celms-but-latvietim-ir-garigs-uzdevums.htm |title=Valdis Celms: Būt latvietim ir garīgs uzdevums |work=[[Neatkarīgā Rīta Avīze]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/dizainera-valda-celma-izstade-_pieskarieni_-13997562 |title=Dizainera Valda Celma izstāde Pieskārieni |date=11 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt; Кинетик сәнгате өчен ул хәзерге материаллары һәм ихтыяҗларны [[халык сәнгате]]ннән йогынтылар белән комбинацияләгән һәм табигать хәрәкәтләрен эмуляцияләп караган. Ул 1970-енче елларда дизайнын ясап караган күбрәк амбициоз сыннарның кайберәүләре вакытында реализацияләнмәгән булган, әмма Советлар Союзы бетүеннән соң төзелгән һәм күрсәтелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Auzāne |first=Ilze |date=30 August 2020 |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/par-ko-sapno-pozitrons-riboca2-apskatami-valda-celma-un-kristapa-ancana-darbi-14247350 |title=Par ko sapņo Pozitrons? RIBOCA2 apskatāmi Valda Celma un Kristapa Ancāna darbi |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=13 April 2021}}&lt;/ref&gt; 1980-енче елда ул төп юллары аша Латвия башкаласына кергәндә кешеләрне рәхим итә торган зур &quot;Rīga&quot; (Рига) тамгаларының дизайнын ясаган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Adamaite |first=Undīne |date=29 July 2009 |url=https://www.diena.lv/raksts/latvija/riga/r-i-g-a-680110 |title=&quot;R», «Ī», «G», «A&quot; |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

Целмсның сәнгать эшләренең зур ретроспективасы 2013 елда [[Латвия Декоратив Сәнгатьләр һәм Дизайн Музее]]нда 70-енче туган көнен котлавында үткәрелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/kustibas-krasa-14000432 |title=Kustības krāsa |date=26 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2014 елда ул Латвия дәүләтеннән [[Өч Йолдыз Ордены]] белән бүләкләнгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/muzika/deju-lieluzveduma-_tevu-laipas_-veidotaji-sanems-valsts-augstakos-apbalvojumus-14053391 |title=Deju lieluzveduma ''Tēvu laipas'' veidotāji saņems Valsts augstākos apbalvojumus |date=24 April 2014 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

== Мәҗүси яңарыш ==
Целмс [[Балтик нео-мәҗүси]] төркеме [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] җитәкчеләренең берсе. Бу вазифасында ул [[Даугава]] елгасында утрауда 2007 елда инаугурацияләнгән [[Локстене Диэвтури изге урыны]]н барлыкка китергән такымны җитәкләгән.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://skaties.lv/zinas/latvija/sabiedriba/uz-salas-daugava-atklata-dievturu-svetnica/ |title=Uz salas Daugavā atklāta dievturu svētnīca |date=11 May 2017 |work=Skaties |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2007 елда ул ''Latvju raksts un zīmes'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Латыш Өлгеләре һәм Символлары) китабын нәшер иткән, ул яхшы сатылган булган. 2016 елда ул ''Baltu dievestības pamati'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Балтик Дин Нигезләре) эшен нәшер иткән, анда ул, [[Эрнестс Брастиньш]], [[Мария Гимбутас]] һәм [[Янина Курсита-Пакуле]] йогынтысы астында Балтик Илаһларга һәм аларны ничек белүгә кереш бирә.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.lsm.lv/raksts/dzive--stils/tautas-maksla/iznakusi-valda-celma-gramata-par-baltu-dievibam.a214812/ |title=Iznākusi Valda Celma grāmata par baltu dievībām |date=15 December 2016 |work=[[Public Broadcasting of Latvia|Latvijas Sabiedriskais medijs]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

==Нәшер ителгән эшләре==
* ''Latvju raksts un zīmes: baltu pasaules modelis: uzbūve, tēli, simbolika''. Folkloras informācijas centrs, Riga 2007, ISBN 978-9984-39-019-2.
* ''Baltu dievestības pamati''. [[Latvijas Avīze|Izdevniecība ''Lauku Avīze'']], Riga 2016, ISBN 978-9934-15-241-2

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Өстәмә укырга мөмкин ==
{{refbegin}}
* {{cite journal |last=Celms |first=Valdis |year=1994 |title=The Dialectic of Motion and Stasis in Kinetic Art |journal=[[Leonardo (journal)|Leonardo]] |volume=27 |issue=5, Prometheus: Art, Science and Technology in the Former Soviet Union: Special Issue |pages=387–390 |publisher=The MIT Press |doi=10.2307/1576092|jstor=1576092 |s2cid=193079519 }}
{{refend}}

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]</text>
      <sha1>pinghbvqgmwcs10kzsyuws26jza2yuu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528838</id>
      <parentid>3528834</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:15:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>{{УК}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7292" xml:space="preserve">{{УК}}
'''Валдис Целмс''' (1943 елның 24 октябрендә туган) латыш сәнгать әһеле, график дизайнер һәм [[нео-мәҗүсилек]] җитәкчесе. Ул үзенең [[кинетик сәнгате]] өчен мәшһүр һәм [[Балтик нео-мәҗүсилек]] [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] оешмасының җитәкчеләренең берсе.

== Иртә тормыш һәм белем алуы ==
Валдис Целмс 1943 елның 24 октябрендә Сигулда Муниципалитетында, Вилдогас пагастста туган булган. Ул Рига Төзелеш Колледжында һәм [[Латвия Сәнгать Академиясе]]ндә Сәнәгать Сәнгате бүлегендә укыган.&lt;ref name=&quot;jauns2021&quot;&gt;{{cite news |url=https://jauns.lv/raksts/9viri/437565-saruna-ar-valdi-celmu-viru-kurs-radija-ikonisko-uzrakstu-riga |title=Saruna ar Valdi Celmu - vīru, kurš radīja ikonisko uzrakstu 'RĪGA' |work={{ill|Jauns.lv|lv}} |language=Latvian |date=10 April 2021 |access-date=13 April 2021 }}&lt;/ref&gt;

== Сәнгать һәм дизайн ==
[[File:Dizaina objekts robežzīme RĪGA , Bauskas šoseja 01.JPG|thumb|Целмс дизайнын ясаган Рига чик юл тамгасы.]]
Целмс 1960-ынчы елларда Латвиядә сәнгать формасы өйрәнүе өчен [[кинетик сәнгать]] нигезләүчеләренең берсе булып таныла. Ул 1970-енче елларда Латвия сәнгать дөньясында кинетик сәнгать, [[фотомонтаж]]лары һәм [[график дизайны]] белән мәшһүр булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Rušeniece |first=Līga |date=14 November 2016 |url=https://nra.lv/kultura/191366-valdis-celms-but-latvietim-ir-garigs-uzdevums.htm |title=Valdis Celms: Būt latvietim ir garīgs uzdevums |work=[[Neatkarīgā Rīta Avīze]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/dizainera-valda-celma-izstade-_pieskarieni_-13997562 |title=Dizainera Valda Celma izstāde Pieskārieni |date=11 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt; Кинетик сәнгате өчен ул хәзерге материаллары һәм ихтыяҗларны [[халык сәнгате]]ннән йогынтылар белән комбинацияләгән һәм табигать хәрәкәтләрен эмуляцияләп караган. Ул 1970-енче елларда дизайнын ясап караган күбрәк амбициоз сыннарның кайберәүләре вакытында реализацияләнмәгән булган, әмма Советлар Союзы бетүеннән соң төзелгән һәм күрсәтелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Auzāne |first=Ilze |date=30 August 2020 |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/par-ko-sapno-pozitrons-riboca2-apskatami-valda-celma-un-kristapa-ancana-darbi-14247350 |title=Par ko sapņo Pozitrons? RIBOCA2 apskatāmi Valda Celma un Kristapa Ancāna darbi |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=13 April 2021}}&lt;/ref&gt; 1980-енче елда ул төп юллары аша Латвия башкаласына кергәндә кешеләрне рәхим итә торган зур &quot;Rīga&quot; (Рига) тамгаларының дизайнын ясаган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Adamaite |first=Undīne |date=29 July 2009 |url=https://www.diena.lv/raksts/latvija/riga/r-i-g-a-680110 |title=&quot;R», «Ī», «G», «A&quot; |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

Целмсның сәнгать эшләренең зур ретроспективасы 2013 елда [[Латвия Декоратив Сәнгатьләр һәм Дизайн Музее]]нда 70-енче туган көнен котлавында үткәрелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/kustibas-krasa-14000432 |title=Kustības krāsa |date=26 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2014 елда ул Латвия дәүләтеннән [[Өч Йолдыз Ордены]] белән бүләкләнгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/muzika/deju-lieluzveduma-_tevu-laipas_-veidotaji-sanems-valsts-augstakos-apbalvojumus-14053391 |title=Deju lieluzveduma ''Tēvu laipas'' veidotāji saņems Valsts augstākos apbalvojumus |date=24 April 2014 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

== Мәҗүси яңарыш ==
Целмс [[Балтик нео-мәҗүси]] төркеме [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] җитәкчеләренең берсе. Бу вазифасында ул [[Даугава]] елгасында утрауда 2007 елда инаугурацияләнгән [[Локстене Диэвтури изге урыны]]н барлыкка китергән такымны җитәкләгән.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://skaties.lv/zinas/latvija/sabiedriba/uz-salas-daugava-atklata-dievturu-svetnica/ |title=Uz salas Daugavā atklāta dievturu svētnīca |date=11 May 2017 |work=Skaties |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2007 елда ул ''Latvju raksts un zīmes'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Латыш Өлгеләре һәм Символлары) китабын нәшер иткән, ул яхшы сатылган булган. 2016 елда ул ''Baltu dievestības pamati'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Балтик Дин Нигезләре) эшен нәшер иткән, анда ул, [[Эрнестс Брастиньш]], [[Мария Гимбутас]] һәм [[Янина Курсита-Пакуле]] йогынтысы астында Балтик Илаһларга һәм аларны ничек белүгә кереш бирә.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.lsm.lv/raksts/dzive--stils/tautas-maksla/iznakusi-valda-celma-gramata-par-baltu-dievibam.a214812/ |title=Iznākusi Valda Celma grāmata par baltu dievībām |date=15 December 2016 |work=[[Public Broadcasting of Latvia|Latvijas Sabiedriskais medijs]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

==Нәшер ителгән эшләре==
* ''Latvju raksts un zīmes: baltu pasaules modelis: uzbūve, tēli, simbolika''. Folkloras informācijas centrs, Riga 2007, ISBN 978-9984-39-019-2.
* ''Baltu dievestības pamati''. [[Latvijas Avīze|Izdevniecība ''Lauku Avīze'']], Riga 2016, ISBN 978-9934-15-241-2

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Өстәмә укырга мөмкин ==
{{refbegin}}
* {{cite journal |last=Celms |first=Valdis |year=1994 |title=The Dialectic of Motion and Stasis in Kinetic Art |journal=[[Leonardo (journal)|Leonardo]] |volume=27 |issue=5, Prometheus: Art, Science and Technology in the Former Soviet Union: Special Issue |pages=387–390 |publisher=The MIT Press |doi=10.2307/1576092|jstor=1576092 |s2cid=193079519 }}
{{refend}}

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]</text>
      <sha1>tupojkb3k0bvssptjpbczd0dw49jcq8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528842</id>
      <parentid>3528838</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:19:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7292" xml:space="preserve">{{УК}}
'''Валдис Целмс''' (1943 елның 24 октябрендә туган) латыш сәнгать әһеле, график дизайнер һәм [[нео-мәҗүсилек]] җитәкчесе. Ул үзенең [[кинетик сәнгате]] өчен мәшһүр һәм [[Балтик нео-мәҗүсилек]] [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] оешмасының җитәкчеләренең берсе.

== Иртә тормыш һәм белем алуы ==
Валдис Целмс 1943 елның 24 октябрендә Сигулда Муниципалитетында, Вилдогас пагастста туган булган. Ул Рига Төзелеш Колледжында һәм [[Латвия Сәнгать Академиясе]]ндә Сәнәгать Сәнгате бүлегендә укыган.&lt;ref name=&quot;jauns2021&quot;&gt;{{cite news |url=https://jauns.lv/raksts/9viri/437565-saruna-ar-valdi-celmu-viru-kurs-radija-ikonisko-uzrakstu-riga |title=Saruna ar Valdi Celmu - vīru, kurš radīja ikonisko uzrakstu 'RĪGA' |work={{ill|Jauns.lv|lv}} |language=Latvian |date=10 April 2021 |access-date=13 April 2021 }}&lt;/ref&gt;

== Сәнгать һәм дизайн ==
[[File:Dizaina objekts robežzīme RĪGA , Bauskas šoseja 01.JPG|thumb|Целмс дизайнын ясаган Рига чик юл тамгасы.]]
Целмс 1960-ынчы елларда Латвиядә сәнгать формасы өйрәнүе өчен [[кинетик сәнгать]] нигезләүчеләренең берсе булып таныла. Ул 1970-енче елларда Латвия сәнгать дөньясында кинетик сәнгать, [[фотомонтаж]]лары һәм [[график дизайны]] белән мәшһүр булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Rušeniece |first=Līga |date=14 November 2016 |url=https://nra.lv/kultura/191366-valdis-celms-but-latvietim-ir-garigs-uzdevums.htm |title=Valdis Celms: Būt latvietim ir garīgs uzdevums |work=[[Neatkarīgā Rīta Avīze]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/dizainera-valda-celma-izstade-_pieskarieni_-13997562 |title=Dizainera Valda Celma izstāde Pieskārieni |date=11 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020}}&lt;/ref&gt; Кинетик сәнгате өчен ул хәзерге материаллары һәм ихтыяҗларны [[халык сәнгате]]ннән йогынтылар белән комбинацияләгән һәм табигать хәрәкәтләрен эмуляцияләп караган. Ул 1970-енче елларда дизайнын ясап караган күбрәк амбициоз сыннарның кайберәүләре вакытында реализацияләнмәгән булган, әмма Советлар Союзы төшүеннән соң төзелгән һәм күрсәтелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Auzāne |first=Ilze |date=30 August 2020 |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/par-ko-sapno-pozitrons-riboca2-apskatami-valda-celma-un-kristapa-ancana-darbi-14247350 |title=Par ko sapņo Pozitrons? RIBOCA2 apskatāmi Valda Celma un Kristapa Ancāna darbi |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=13 April 2021}}&lt;/ref&gt; 1980-енче елда ул төп юллары аша Латвия башкаласына кергәндә кешеләрне рәхим итә торган зур &quot;Rīga&quot; (Рига) тамгаларының дизайнын ясаган.&lt;ref&gt;{{cite news |last=Adamaite |first=Undīne |date=29 July 2009 |url=https://www.diena.lv/raksts/latvija/riga/r-i-g-a-680110 |title=&quot;R», «Ī», «G», «A&quot; |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

Целмсның сәнгать эшләренең зур ретроспективасы 2013 елда [[Латвия Декоратив Сәнгатьләр һәм Дизайн Музее]]нда 70-енче туган көнен котлавында үткәрелгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/maksla/kustibas-krasa-14000432 |title=Kustības krāsa |date=26 March 2013 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2014 елда ул Латвия дәүләтеннән [[Өч Йолдыз Ордены]] белән бүләкләнгән булган.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.diena.lv/raksts/kd/muzika/deju-lieluzveduma-_tevu-laipas_-veidotaji-sanems-valsts-augstakos-apbalvojumus-14053391 |title=Deju lieluzveduma ''Tēvu laipas'' veidotāji saņems Valsts augstākos apbalvojumus |date=24 April 2014 |work=[[Diena]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

== Мәҗүси яңарыш ==
Целмс [[Балтик нео-мәҗүси]] төркеме [[Dievturība|Latvijas Dievtuŗu sadraudze]] җитәкчеләренең берсе. Бу вазифасында ул [[Даугава]] елгасында утрауда 2007 елда инаугурацияләнгән [[Локстене Диэвтури изге урыны]]н барлыкка китергән такымны җитәкләгән.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://skaties.lv/zinas/latvija/sabiedriba/uz-salas-daugava-atklata-dievturu-svetnica/ |title=Uz salas Daugavā atklāta dievturu svētnīca |date=11 May 2017 |work=Skaties |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt; 2007 елда ул ''Latvju raksts un zīmes'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Латыш Өлгеләре һәм Символлары) китабын нәшер иткән, ул яхшы сатылган булган. 2016 елда ул ''Baltu dievestības pamati'' (сүзгә-сүз тәрҗемәсеː Балтик Дин Нигезләре) эшен нәшер иткән, анда ул, [[Эрнестс Брастиньш]], [[Мария Гимбутас]] һәм [[Янина Курсита-Пакуле]] йогынтысы астында Балтик Илаһларга һәм аларны ничек белүгә кереш бирә.&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.lsm.lv/raksts/dzive--stils/tautas-maksla/iznakusi-valda-celma-gramata-par-baltu-dievibam.a214812/ |title=Iznākusi Valda Celma grāmata par baltu dievībām |date=15 December 2016 |work=[[Public Broadcasting of Latvia|Latvijas Sabiedriskais medijs]] |language=lv |access-date=9 May 2020 }}&lt;/ref&gt;

==Нәшер ителгән эшләре==
* ''Latvju raksts un zīmes: baltu pasaules modelis: uzbūve, tēli, simbolika''. Folkloras informācijas centrs, Riga 2007, ISBN 978-9984-39-019-2.
* ''Baltu dievestības pamati''. [[Latvijas Avīze|Izdevniecība ''Lauku Avīze'']], Riga 2016, ISBN 978-9934-15-241-2

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Өстәмә укырга мөмкин ==
{{refbegin}}
* {{cite journal |last=Celms |first=Valdis |year=1994 |title=The Dialectic of Motion and Stasis in Kinetic Art |journal=[[Leonardo (journal)|Leonardo]] |volume=27 |issue=5, Prometheus: Art, Science and Technology in the Former Soviet Union: Special Issue |pages=387–390 |publisher=The MIT Press |doi=10.2307/1576092|jstor=1576092 |s2cid=193079519 }}
{{refend}}

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]</text>
      <sha1>fsachxran57m5tkiwsa4iyh03j130bq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бәхәс:Валдис Целмс</title>
    <ns>1</ns>
    <id>588391</id>
    <revision>
      <id>3528835</id>
      <timestamp>2022-08-14T12:23:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{ТИМ|en|Valdis Celms}}»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26" xml:space="preserve">{{ТИМ|en|Valdis Celms}}</text>
      <sha1>b1ado3s6qf93mhoi6bj9pyezuhztcob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:Potd/2022-08-15</title>
    <ns>10</ns>
    <id>588392</id>
    <revision>
      <id>3528840</id>
      <timestamp>2022-08-14T14:38:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «Bengal tiger (Panthera tigris tigris) female 3.jpg»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50" xml:space="preserve">Bengal tiger (Panthera tigris tigris) female 3.jpg</text>
      <sha1>885gxab2nleuz0x9y4cuy35k8oul53p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:Motd/2022-08-15</title>
    <ns>10</ns>
    <id>588393</id>
    <revision>
      <id>3528841</id>
      <timestamp>2022-08-14T14:41:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «Zangbeto performing near Grand Popo Benin 2017.webm»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" xml:space="preserve">Zangbeto performing near Grand Popo Benin 2017.webm</text>
      <sha1>bvbzq0zn2io10ydl0ex46oetoc5uh0b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре</title>
    <ns>10</ns>
    <id>588394</id>
    <revision>
      <id>3528843</id>
      <timestamp>2022-08-14T16:12:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{Navbox |name              = Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре |state            = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt; |title        = [[Файл:Flag of Tatar ASSR.svg|20px]] Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Татарстандагы дәүләт куркынычсызлы...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3252" xml:space="preserve">{{Navbox
|name              = Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре
|state            = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|title        = [[Файл:Flag of Tatar ASSR.svg|20px]] [[Федераль куркынычсызлык хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе|Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре]] {{байрак|Татарстан}}
|titleclass = text-align:left;
|listclass    = hlist hlist-items-nowrap

|title1 = 
|list1 = 
* [[Лев Милх]] &lt;small&gt;(1917—1918)&lt;/small&gt;
* [[Гирш Олькеницкий]] &lt;small&gt;(1918)&lt;/small&gt;
* [[Павел Кин]] &lt;small&gt;(1918)&lt;/small&gt;
* [[Мартын Лацис]] &lt;small&gt;(1918)&lt;/small&gt;
* [[Карл Карлсон]] &lt;small&gt;(1918—1919)&lt;/small&gt;
* [[Жан Девингталь]] &lt;small&gt;(1919—1920)&lt;/small&gt;
* [[Георгий Иванов]] &lt;small&gt;(1920–1921)&lt;/small&gt;
* [[Аким Денисов]] &lt;small&gt;(1921–1922)&lt;/small&gt;
* [[Сергей Шварц]] &lt;small&gt;(1922–1924)&lt;/small&gt;
* [[Иван Даниловский]] &lt;small&gt;(1924–1925)&lt;/small&gt;
* [[Иван Кадушин]] &lt;small&gt;(1925–1927)&lt;/small&gt;
* [[Дмитрий Кандыбин]] &lt;small&gt;(1927–1932)&lt;/small&gt;
* [[Герман Матсон]] &lt;small&gt;(1932–1933)&lt;/small&gt;
* [[Владимир Гарин]] &lt;small&gt;(1934—1936)&lt;/small&gt;
* [[Пётр Рудь]] &lt;small&gt;(1936—1937)&lt;/small&gt;
* [[Александр Алемасов]] &lt;small&gt;(1937)&lt;/small&gt;
* [[Василий Михайлов]] &lt;small&gt;(1937—1939)&lt;/small&gt;
* [[Ефрем Морозов]] &lt;small&gt;(1939—1941)&lt;/small&gt;
* [[Габдулла Габитев]] &lt;small&gt;(1943—1944)&lt;/small&gt;
* [[Алексей Ручкин]] &lt;small&gt;(1944—1947)&lt;/small&gt;
* [[Алексей Сиднев]] &lt;small&gt;(1947—1948)&lt;/small&gt;
* [[Дмитрий Токарев]] &lt;small&gt;(1948—1953)&lt;/small&gt;
* [[Павел Семёнов (1908)|Павел Семёнов]] &lt;small&gt;(1954–1957)&lt;/small&gt;
* [[Пётр Ромашков]] &lt;small&gt;(1957–1961)&lt;/small&gt;
* [[Габдулла Бичурин]] &lt;small&gt;(1961–1980)&lt;/small&gt;
* [[Илдус Галиев]] &lt;small&gt;(1980–1987)&lt;/small&gt;
* [[Рафаил Кәлимуллин]] &lt;small&gt;(1987–1993)&lt;/small&gt;
* [[Венер Сәлимов]] &lt;small&gt;(1993–1999)&lt;/small&gt;
* [[Александр Гусев]] &lt;small&gt;(1999–2004)&lt;/small&gt;
* [[Евгений Вдовин]] &lt;small&gt;(2004—2011)&lt;/small&gt;
* [[Александр Антонов]] &lt;small&gt;(2011—2013)&lt;/small&gt;
* [[Динар Хәмитов (1955)|Динар Хәмитов]] &lt;small&gt;(2013—2020)&lt;/small&gt;
* [[Игорь Хвостиков]] &lt;small&gt;(2020—н.в.)&lt;/small&gt;

}}&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Төркем:Навигацион калыплар:Россия шәхесләре]]
[[Төркем:Навигацион калыплар:Министрлар|Россия]]
[[Төркем:Навигацион калыплар:ССРБ шәхесләре]]
[[Төркем:Калыплар:Татарстан]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>18x27z4nogz0gv567mmg9r67xa57mn9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Гамәлдәге Татарстан хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588395</id>
    <revision>
      <id>3528864</id>
      <timestamp>2022-08-14T16:56:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары|*]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Төркем:Татарстан хөкүмәте әгъзалары|*]]</text>
      <sha1>osffn476t5km97s2t40jpbjx6vjpc7t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588396</id>
    <revision>
      <id>3528867</id>
      <timestamp>2022-08-14T17:11:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча сәясәтчеләр|*]] [[Төркем:Русия Федерациясе хөкүмәте министрлары|*]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="204" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча сәясәтчеләр|*]]
[[Төркем:Русия Федерациясе хөкүмәте министрлары|*]]</text>
      <sha1>tg2kpb4uw85fbqauk9rhp1dlia47mvn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Мәскәү хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588397</id>
    <revision>
      <id>3528870</id>
      <timestamp>2022-08-14T17:15:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]] [[Төркем:Мәскәү сәясәтчеләре]] [[Төркем:Мәскәү хөкүмәте]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="209" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]
[[Төркем:Мәскәү сәясәтчеләре]]
[[Төркем:Мәскәү хөкүмәте]]</text>
      <sha1>3p86qa9o2m4jyaks85x8zsdee6tt1cb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Мари Иле хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588398</id>
    <revision>
      <id>3528877</id>
      <timestamp>2022-08-14T17:35:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]] [[Төркем:Мари Иле хөкүмәте]] [[Төркем:Мари Иле сәясәтчеләре]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="215" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]
[[Төркем:Мари Иле хөкүмәте]]
[[Төркем:Мари Иле сәясәтчеләре]]</text>
      <sha1>97evp74s7im5xwtszdd2culxs5z3dk8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте әгъзалары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588399</id>
    <revision>
      <id>3528880</id>
      <timestamp>2022-08-14T17:43:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]] [[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте]] [[Төркем:Санкт-Петербург сәясәтчеләре]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="243" xml:space="preserve">[[Төркем:Русия Федерациясе субъектлары буенча министрлар]]
[[Төркем:Санкт-Петербург хөкүмәте]]
[[Төркем:Санкт-Петербург сәясәтчеләре]]</text>
      <sha1>81aup2zzhxz6itjeoe00d6ags5gxwxm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Афанасьев мәхәлләсе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588400</id>
    <redirect title="Афанасьев бистәсе" />
    <revision>
      <id>3528889</id>
      <timestamp>2022-08-14T17:59:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ilnur efende</username>
        <id>6874</id>
      </contributor>
      <comment>Ilnur efende  [[Афанасьев мәхәлләсе]] битенең исемен үзгәртте. Яңа исеме: [[Афанасьев бистәсе]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" xml:space="preserve">#ЮНӘЛТҮ [[Афанасьев бистәсе]]</text>
      <sha1>483iifkarwlw04zgi2assh8fudaioc8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Стив Бламайерс</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588401</id>
    <revision>
      <id>3528897</id>
      <timestamp>2022-08-14T19:13:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Инглиз теленнән тәрҗемә иттем. A.Khamidullin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6406" xml:space="preserve">'''Стив Бламайерс''' (1955-енче елда туган) [[нео-мәҗүсилек]], [[кельтлар|кельт]] рухияте һәм [[фольклор]] өлкәсендә өйрәнүче һәм тарихчы һәм бу өлкәләрдә өч китап авторы.

==Иртә тормышы==
[[Шотландия]]нең көнбатыш ярында [[Эр]]да туып ул [[Гаретһ Найт]] белән унике ел буена көнбатыш мистерия традициясен өйрәнгән,&lt;ref&gt;''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (1995) Pg ii&lt;/ref&gt; шуннан соң өйрәнүләрен кельтик фәннәргә юнәлдерткән. Ул һәм аның хәзерге вакытта элеккеге хатыны Һелен Стар Вашингтон штатында &quot;Wandering Angus&quot; дигән Кельт ресурс һәм мәгариф үзәген нигезләгән. Хәзер ул Нью-Йоркта, Биконда яши.&lt;ref&gt;[http://www.wanderingangus.com/about_us/index.htm Wandering Angus Website]&lt;/ref&gt;

==Кельт традицияләре һәм өйрәнүләрендә катнашуы==
Бламайерс кельт традицияләре буенча абруй һәм [[Дөнья Диннәре Парламенты]] киңәшмәсендә Кельт халыклары вәкиле булган. 1986-ынче елда ул Шотландиядә Кельт Өйрәнүе һәм Фольклор Җәмгыятен нигезләгән һәм CRFS журналы ''Seanchas''-ны язган һәм мөхәррирләгән. Ул [[Тибет Буддачылыгы]] [[монахлары]] белән Шотландиядә [[Изге Утрау, Клайд Фиртһы]]н барлык ышану кешеләре өчен рухи ретрит урынын ясау өчен эшләгән. Ул Һоквуд компаниясе әгъзасы һәм Авалон компаниясенең күмәкләшеп нигезләүчеләрнең берсе.&lt;ref&gt;[http://www.llewellynencyclopedia.com/subjects.php?gen_sbj=Authors Llewellyn Encyclopedia Website]&lt;/ref&gt; Ул шулай ук [[Ярымутрау Колледжы]]нда кельт мәдәнияте тасвирламасын укыта.&lt;ref&gt;[http://www.ritemagic.co.uk/Page%203%20Authors.htm Rite Magic Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://nwcornishsociety.com/Celtic_Encounters.htm Pacific Northwest Cornish Society Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.companyofavalon.net/people2008_000.htm Company of Avalon Website]&lt;/ref&gt;

Ул шулай ук 1996 елда [[Һайленд Клиеренсес]] Мемориаль Фондын нигезләргә ярдәм иткән,&lt;ref&gt;[http://technovate.org/web/earthclan/clanweb.html Technovate.org Website: Clan MacGregor Page]&lt;/ref&gt; һәм шуннан соң Һайленд Клиеренсес фаҗигасе истәлегенә финанслар җыю өчен чаралар үткәрергә ярдәм иткән.&lt;ref&gt;[http://www.metroactive.com/papers/sonoma/01.08.98/dining-9801.html Chieftain of the Pudding: Haggis, Poetry, and Music Celebrate Scotland's Laureate Robbie Burns - by David Templeton]&lt;/ref&gt;

==Вильям Шарп / Фиона МакЛауд==
Бламайерс [[Вильям Шарп]] тормышы һәм эше буенча абруй. Ул 2008 елда ''Бөек Соклануның Кечкенә Китабы'' дигән Вильям Шарпның биографиясен нәшер иткән.&lt;ref&gt;[http://www.librarything.com/work/8133592 Library Thing Website]&lt;/ref&gt;

==Сәяхәтләр==
Ул барлык җиде континентларда киң сәяхәт иткән, дөнья шарын әйләнеп узган һәм илледән артык илгә барган. Ул Кельт, [[Викинг]] һәм [[Инуит]] халыклары буенча абруй һәм [[Ирландия]], [[Шотландия]], [[Исландия]] һәм [[Гренландия]] җәмгыяте, мәдәнияте һәм тарихының киң белеменә ия. Ул [[Патша Яхта Ассоциациясе]]ндә лицензияләнгән Зодиак йөртүчесе һәм 2002 елдан бирле Линдблад Экспедицияләре һәм [[National Geographic Society]] өчен экспедиция җитәкчесе булып эшләгән.&lt;ref&gt;[http://www.expeditions.com/Expedition_Team66.asp?Expedition=103&amp;Destination=288 Linblad Expeditions Website]&lt;/ref&gt;

==Библиография==
* 1992 - ''The Irish Celtic Magical Tradition: Ancient Wisdom of the Battle of Moytura'' (Thorsons Pub) ISBN 1-85538-149-4
* 1994 - ''Glamoury: Magic of the Celtic Green World'' - (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-069-8 (reissued as ''Magic of the Celtic Otherworlds - Irish History, Lore &amp; Rituals'')
* 1995 - ''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-070-1
* 2008 - ''The Little Book of the Great Enchantment&quot; A Biography of William Sharp'' (RJ Stewart Publications) ISBN 978-0-9819246-3-2

==Эшләре турында фикерләр==
* [http://www.othergods.org/NOG%20Lugh%2002/Glam.html Review of ''Glamoury: Magic of the Celtic Green Worlds'' by Jennifer Martin]

==Билгеләмәләр==
{{reflist}}

==Мәкаләләр==
* &quot;The Five Invasions of Ireland&quot; http://www.aislingmagazine.com/AislingMagazine/articles/TAM24/TheFive.html
* &quot;The Highland Clearances: An Introduction&quot; http://www.rfs.scotshome.com/An_Introduction_to_the_highland_clearances.html
* &quot;Glastonbury Talk September 1st 2007&quot; http://www.companyofavalon.net/steve_blamires%20address.htm
* &quot;Remembering Forgotten Simplicities&quot; http://www.llewellynjournal.com/article/328

==Тышкы сылтамалар==
* http://www.companyofavalon.net/people.htm
* http://www.rjstewart.net/other-authors.htm

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]
{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Blamires, Steve}}
[[Category:Living people]]
[[Category:1955 births]]
[[Category:Scottish non-fiction writers]]
[[Category:Scottish occult writers]]
[[Category:20th-century Scottish historians]]
[[Category:Historians of the British Isles]]
[[Category:21st-century Scottish historians]]
[[Category:People from Ayr]]</text>
      <sha1>ijoyk2hhgkmjulx4pf45h9ic5wxvvya</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528898</id>
      <parentid>3528897</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:14:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6054" xml:space="preserve">'''Стив Бламайерс''' (1955-енче елда туган) [[нео-мәҗүсилек]], [[кельтлар|кельт]] рухияте һәм [[фольклор]] өлкәсендә өйрәнүче һәм тарихчы һәм бу өлкәләрдә өч китап авторы.

==Иртә тормышы==
[[Шотландия]]нең көнбатыш ярында [[Эр]]да туып ул [[Гаретһ Найт]] белән унике ел буена көнбатыш мистерия традициясен өйрәнгән,&lt;ref&gt;''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (1995) Pg ii&lt;/ref&gt; шуннан соң өйрәнүләрен кельтик фәннәргә юнәлдерткән. Ул һәм аның хәзерге вакытта элеккеге хатыны Һелен Стар Вашингтон штатында &quot;Wandering Angus&quot; дигән Кельт ресурс һәм мәгариф үзәген нигезләгән. Хәзер ул Нью-Йоркта, Биконда яши.&lt;ref&gt;[http://www.wanderingangus.com/about_us/index.htm Wandering Angus Website]&lt;/ref&gt;

==Кельт традицияләре һәм өйрәнүләрендә катнашуы==
Бламайерс кельт традицияләре буенча абруй һәм [[Дөнья Диннәре Парламенты]] киңәшмәсендә Кельт халыклары вәкиле булган. 1986-ынче елда ул Шотландиядә Кельт Өйрәнүе һәм Фольклор Җәмгыятен нигезләгән һәм CRFS журналы ''Seanchas''-ны язган һәм мөхәррирләгән. Ул [[Тибет Буддачылыгы]] [[монахлары]] белән Шотландиядә [[Изге Утрау, Клайд Фиртһы]]н барлык ышану кешеләре өчен рухи ретрит урынын ясау өчен эшләгән. Ул Һоквуд компаниясе әгъзасы һәм Авалон компаниясенең күмәкләшеп нигезләүчеләрнең берсе.&lt;ref&gt;[http://www.llewellynencyclopedia.com/subjects.php?gen_sbj=Authors Llewellyn Encyclopedia Website]&lt;/ref&gt; Ул шулай ук [[Ярымутрау Колледжы]]нда кельт мәдәнияте тасвирламасын укыта.&lt;ref&gt;[http://www.ritemagic.co.uk/Page%203%20Authors.htm Rite Magic Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://nwcornishsociety.com/Celtic_Encounters.htm Pacific Northwest Cornish Society Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.companyofavalon.net/people2008_000.htm Company of Avalon Website]&lt;/ref&gt;

Ул шулай ук 1996 елда [[Һайленд Клиеренсес]] Мемориаль Фондын нигезләргә ярдәм иткән,&lt;ref&gt;[http://technovate.org/web/earthclan/clanweb.html Technovate.org Website: Clan MacGregor Page]&lt;/ref&gt; һәм шуннан соң Һайленд Клиеренсес фаҗигасе истәлегенә финанслар җыю өчен чаралар үткәрергә ярдәм иткән.&lt;ref&gt;[http://www.metroactive.com/papers/sonoma/01.08.98/dining-9801.html Chieftain of the Pudding: Haggis, Poetry, and Music Celebrate Scotland's Laureate Robbie Burns - by David Templeton]&lt;/ref&gt;

==Вильям Шарп / Фиона МакЛауд==
Бламайерс [[Вильям Шарп]] тормышы һәм эше буенча абруй. Ул 2008 елда ''Бөек Соклануның Кечкенә Китабы'' дигән Вильям Шарпның биографиясен нәшер иткән.&lt;ref&gt;[http://www.librarything.com/work/8133592 Library Thing Website]&lt;/ref&gt;

==Сәяхәтләр==
Ул барлык җиде континентларда киң сәяхәт иткән, дөнья шарын әйләнеп узган һәм илледән артык илгә барган. Ул Кельт, [[Викинг]] һәм [[Инуит]] халыклары буенча абруй һәм [[Ирландия]], [[Шотландия]], [[Исландия]] һәм [[Гренландия]] җәмгыяте, мәдәнияте һәм тарихының киң белеменә ия. Ул [[Патша Яхта Ассоциациясе]]ндә лицензияләнгән Зодиак йөртүчесе һәм 2002 елдан бирле Линдблад Экспедицияләре һәм [[National Geographic Society]] өчен экспедиция җитәкчесе булып эшләгән.&lt;ref&gt;[http://www.expeditions.com/Expedition_Team66.asp?Expedition=103&amp;Destination=288 Linblad Expeditions Website]&lt;/ref&gt;

==Библиография==
* 1992 - ''The Irish Celtic Magical Tradition: Ancient Wisdom of the Battle of Moytura'' (Thorsons Pub) ISBN 1-85538-149-4
* 1994 - ''Glamoury: Magic of the Celtic Green World'' - (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-069-8 (reissued as ''Magic of the Celtic Otherworlds - Irish History, Lore &amp; Rituals'')
* 1995 - ''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-070-1
* 2008 - ''The Little Book of the Great Enchantment&quot; A Biography of William Sharp'' (RJ Stewart Publications) ISBN 978-0-9819246-3-2

==Эшләре турында фикерләр==
* [http://www.othergods.org/NOG%20Lugh%2002/Glam.html Review of ''Glamoury: Magic of the Celtic Green Worlds'' by Jennifer Martin]

==Билгеләмәләр==
{{reflist}}

==Мәкаләләр==
* &quot;The Five Invasions of Ireland&quot; http://www.aislingmagazine.com/AislingMagazine/articles/TAM24/TheFive.html
* &quot;The Highland Clearances: An Introduction&quot; http://www.rfs.scotshome.com/An_Introduction_to_the_highland_clearances.html
* &quot;Glastonbury Talk September 1st 2007&quot; http://www.companyofavalon.net/steve_blamires%20address.htm
* &quot;Remembering Forgotten Simplicities&quot; http://www.llewellynjournal.com/article/328

==Тышкы сылтамалар==
* http://www.companyofavalon.net/people.htm
* http://www.rjstewart.net/other-authors.htm

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]</text>
      <sha1>gybpdkxqvcrt7akqb493mrdv4ne82re</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528901</id>
      <parentid>3528898</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:18:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Иртә тормышы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6072" xml:space="preserve">'''Стив Бламайерс''' (1955-енче елда туган) [[нео-мәҗүсилек]], [[кельтлар|кельт]] рухияте һәм [[фольклор]] өлкәсендә өйрәнүче һәм тарихчы һәм бу өлкәләрдә өч китап авторы.

==Иртә тормышы==
[[Шотландия]]нең көнбатыш ярында [[Эр (шәһәр)|Эр]]да туып ул [[Гаретһ Найт]] белән унике ел буена көнбатыш мистерия традициясен өйрәнгән,&lt;ref&gt;''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (1995) Pg ii&lt;/ref&gt; шуннан соң өйрәнүләрен кельтик фәннәргә юнәлдерткән. Ул һәм аның хәзерге вакытта элеккеге хатыны Һелен Стар Вашингтон штатында &quot;Wandering Angus&quot; дигән Кельт ресурс һәм мәгариф үзәген нигезләгән. Хәзер ул Нью-Йоркта, Биконда яши.&lt;ref&gt;[http://www.wanderingangus.com/about_us/index.htm Wandering Angus Website]&lt;/ref&gt;

==Кельт традицияләре һәм өйрәнүләрендә катнашуы==
Бламайерс кельт традицияләре буенча абруй һәм [[Дөнья Диннәре Парламенты]] киңәшмәсендә Кельт халыклары вәкиле булган. 1986-ынче елда ул Шотландиядә Кельт Өйрәнүе һәм Фольклор Җәмгыятен нигезләгән һәм CRFS журналы ''Seanchas''-ны язган һәм мөхәррирләгән. Ул [[Тибет Буддачылыгы]] [[монахлары]] белән Шотландиядә [[Изге Утрау, Клайд Фиртһы]]н барлык ышану кешеләре өчен рухи ретрит урынын ясау өчен эшләгән. Ул Һоквуд компаниясе әгъзасы һәм Авалон компаниясенең күмәкләшеп нигезләүчеләрнең берсе.&lt;ref&gt;[http://www.llewellynencyclopedia.com/subjects.php?gen_sbj=Authors Llewellyn Encyclopedia Website]&lt;/ref&gt; Ул шулай ук [[Ярымутрау Колледжы]]нда кельт мәдәнияте тасвирламасын укыта.&lt;ref&gt;[http://www.ritemagic.co.uk/Page%203%20Authors.htm Rite Magic Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://nwcornishsociety.com/Celtic_Encounters.htm Pacific Northwest Cornish Society Website]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.companyofavalon.net/people2008_000.htm Company of Avalon Website]&lt;/ref&gt;

Ул шулай ук 1996 елда [[Һайленд Клиеренсес]] Мемориаль Фондын нигезләргә ярдәм иткән,&lt;ref&gt;[http://technovate.org/web/earthclan/clanweb.html Technovate.org Website: Clan MacGregor Page]&lt;/ref&gt; һәм шуннан соң Һайленд Клиеренсес фаҗигасе истәлегенә финанслар җыю өчен чаралар үткәрергә ярдәм иткән.&lt;ref&gt;[http://www.metroactive.com/papers/sonoma/01.08.98/dining-9801.html Chieftain of the Pudding: Haggis, Poetry, and Music Celebrate Scotland's Laureate Robbie Burns - by David Templeton]&lt;/ref&gt;

==Вильям Шарп / Фиона МакЛауд==
Бламайерс [[Вильям Шарп]] тормышы һәм эше буенча абруй. Ул 2008 елда ''Бөек Соклануның Кечкенә Китабы'' дигән Вильям Шарпның биографиясен нәшер иткән.&lt;ref&gt;[http://www.librarything.com/work/8133592 Library Thing Website]&lt;/ref&gt;

==Сәяхәтләр==
Ул барлык җиде континентларда киң сәяхәт иткән, дөнья шарын әйләнеп узган һәм илледән артык илгә барган. Ул Кельт, [[Викинг]] һәм [[Инуит]] халыклары буенча абруй һәм [[Ирландия]], [[Шотландия]], [[Исландия]] һәм [[Гренландия]] җәмгыяте, мәдәнияте һәм тарихының киң белеменә ия. Ул [[Патша Яхта Ассоциациясе]]ндә лицензияләнгән Зодиак йөртүчесе һәм 2002 елдан бирле Линдблад Экспедицияләре һәм [[National Geographic Society]] өчен экспедиция җитәкчесе булып эшләгән.&lt;ref&gt;[http://www.expeditions.com/Expedition_Team66.asp?Expedition=103&amp;Destination=288 Linblad Expeditions Website]&lt;/ref&gt;

==Библиография==
* 1992 - ''The Irish Celtic Magical Tradition: Ancient Wisdom of the Battle of Moytura'' (Thorsons Pub) ISBN 1-85538-149-4
* 1994 - ''Glamoury: Magic of the Celtic Green World'' - (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-069-8 (reissued as ''Magic of the Celtic Otherworlds - Irish History, Lore &amp; Rituals'')
* 1995 - ''Celtic Tree Mysteries: Secrets of the Ogham'' (Llewellyn Publications) ISBN 1-56718-070-1
* 2008 - ''The Little Book of the Great Enchantment&quot; A Biography of William Sharp'' (RJ Stewart Publications) ISBN 978-0-9819246-3-2

==Эшләре турында фикерләр==
* [http://www.othergods.org/NOG%20Lugh%2002/Glam.html Review of ''Glamoury: Magic of the Celtic Green Worlds'' by Jennifer Martin]

==Билгеләмәләр==
{{reflist}}

==Мәкаләләр==
* &quot;The Five Invasions of Ireland&quot; http://www.aislingmagazine.com/AislingMagazine/articles/TAM24/TheFive.html
* &quot;The Highland Clearances: An Introduction&quot; http://www.rfs.scotshome.com/An_Introduction_to_the_highland_clearances.html
* &quot;Glastonbury Talk September 1st 2007&quot; http://www.companyofavalon.net/steve_blamires%20address.htm
* &quot;Remembering Forgotten Simplicities&quot; http://www.llewellynjournal.com/article/328

==Тышкы сылтамалар==
* http://www.companyofavalon.net/people.htm
* http://www.rjstewart.net/other-authors.htm

[[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]]
[[Төркем:Мәҗүсилек]]</text>
      <sha1>3cvpu4ilqec74kweoay6fjbxq77024n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бәхәс:Стив Бламайерс</title>
    <ns>1</ns>
    <id>588402</id>
    <revision>
      <id>3528899</id>
      <timestamp>2022-08-14T19:16:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{ТИМ|en|Steve Blamires}}»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">{{ТИМ|en|Steve Blamires}}</text>
      <sha1>l1jy284enssvblz3aqmmmxmqc2njvln</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Югары Мораса</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588403</id>
    <redirect title="Кычытканлы" />
    <revision>
      <id>3528903</id>
      <timestamp>2022-08-14T20:16:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Troncap</username>
        <id>23103</id>
      </contributor>
      <comment>[[Кычытканлы]] битенә юнәлтү</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" xml:space="preserve">#redirect [[Кычытканлы]]</text>
      <sha1>l9t2bwdhjuygbkhe7266v4nuvzsdesd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022/Бәяләү критерийлары</title>
    <ns>4</ns>
    <id>588404</id>
    <revision>
      <id>3528919</id>
      <timestamp>2022-08-15T08:54:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]] Кабул ителгән ''[https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-new Яңа] һәм [https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-improved Тулыландырылган мәкаләләр]'' арасыннан очраклы сайланган битләрен бәйләү тәртибе. Түбәндәге җәдвәл буенча эчтәлекләре бәяләнә, т...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5843" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]
Кабул ителгән ''[https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-new Яңа] һәм [https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-improved Тулыландырылган мәкаләләр]'' арасыннан очраклы сайланган битләрен бәйләү тәртибе. Түбәндәге җәдвәл буенча эчтәлекләре бәяләнә, тутырылганы '''бәхәс битендә урнаштырыла'''.&lt;/noinclude&gt;

== ФГОС.wiki 2022 вики-марафоны бәяләү җәдвәле ==
«[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki 2022]]» бәйгесе чикләрендә булдырылган мәкаләне яки баетылган өлешен бәяләү җәдвәле:
{| 
| #
| Критерий
| күрсәткеч
| +/*
|- 
| 1
| '''Кереш өлеше''': Феноменның [[w:tt:Википедия:Әһәмиятлелек|әһәмиятлелеген]] һәм асылын кыскача ачыклаучы кереш бүлеге (''калганын укымасам, нәрсә белүем җитә'', юк - бар - темага юлны ача - җитәрлек аңлата)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 2
| '''Мәгълүмати калыплар''': {{tl|УК}} яки тематик карточкасы, {{tl|Тышкы сылтамалар}}, {{tl|Бу темага Татнетта}}, башка төр [[:Төркем:Навигацион калыплар|навигацион калыплар]]
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 3
| '''Тексттагы вики-сылтамалар''': Мәкаләдән башкаларга [[ВП:Викиләштерү|вики-сылтамалар]] урнаштырылган (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 4
| '''Мәкалә [[w:tt:Википедия:Сурәтләү|сурәтләнгән]]'''
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 5
| '''Чыганаклар''': [[w:tt:Википедия:Тикшереп булучанлык|Мәгълүматны тикшереп алу]] өчен бәйсез чыганакларга [[w:tt:Википедия:Чыганакларны күрсәтү|искәрмәләр]], сылтамалар, аларның күләме, табу җиңеллеге һәм [[w:tt:Википедия:Абруйлы чыганаклар|абруйлылык дәрәҗәсе]] 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 6
| '''[[w:tt:Википедия:Төркемләү|Төркемләү]] төгәллеге''' 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 7
| '''Мәкалә структурасы''': Стандарт бүлекләре барлыгы, детальлелеге
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 8
| '''Татар фәнен һәм чыганакларын популярлаштыру''': [[ТР ФА]]нең татар институтлары, [[Татмедиа]], [[Бөтендөнья татарлар конгрессы]] басмалары һәм башка татар телле сайтлары мәкаләләренә, [[Викимәгълүмат]] элементында — «[[Tatarica (энциклопедия)|Tatarica]]» энциклопедиясенең бәйле татар/рус версияләренә сылтама урнаштыру
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 9
| '''Татар теле һәм стиль''': Белешмә-энциклопедик стильдә, нейтраль караштан, лексика сайлавы. 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 10
| '''Текст күләме''': (Стандарт, 5000+, 7500+, 10000+) 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 11
| '''Викимәгълүмат: ясалма интеллект аңларлык элементы татарчалаштырылган''': (0/Тамгасы/Тасвирламасы/Синонимнары)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 12
| '''Викимәгълүмат: элементы фактлар белән тутырылган''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 13
| '''Викимәгълүмат: элемент чыганаклар белән дәлилләнгән''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 14
| '''Википедия:Бирегә нәрсә сылтый''': Мәкалә Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 15
| '''Википедия:Таләп ителгән көч''': Тулыландыру (1), тәрҗемә юлы белән булдырылган яңа мәкалә (2) яки чыганаклар буенча язылган яңа мәкалә (3) - Мәкалә тарихыннан һәм вики-ара тикшерү белән билгеләнә.
| 1-2-3
| *
|- 
| 16
| '''Викимәгълүмат:Бирегә нәрсә сылтый''': Элемент Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 17
| '''Мәгариф, фән, югары белем һәм мәдәният өлкәсендә рәсми оешмаларны таныту''': мәкаләдә бәйле Татарстан, Россия, башка суверен илләр яки ЮНЕСКО системасы оешмалары мәгълүматлары телгә алына һәм/яки сайтларындагы тематик материалларга искәрмәләр/сылтамалар китерелгән (0/1-4/5+, визуаль) 
| 1-2-3
| *
|- 
| colspan=&quot;2&quot; |'''Нәтиҗә:''' ([1]+[2]+[3]+[4]+[5]+[6]+[7]+[8]+[9]+[10]+[11]+[12]+[13])*[14]*[15]*[16]*[17]=
|'''0-2106'''
|}
'''Казый''' &lt;nowiki&gt;--~~~~&lt;/nowiki&gt;</text>
      <sha1>in5y8uqp4uu6pbm5j1eim6uskxzzbvi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528950</id>
      <parentid>3528919</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T11:49:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ФГОС.wiki 2022 вики-марафоны бәяләү җәдвәле */ &quot;дәүләт&quot; оешмалары</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5868" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]
Кабул ителгән ''[https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-new Яңа] һәм [https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-improved Тулыландырылган мәкаләләр]'' арасыннан очраклы сайланган битләрен бәйләү тәртибе. Түбәндәге җәдвәл буенча эчтәлекләре бәяләнә, тутырылганы '''бәхәс битендә урнаштырыла'''.&lt;/noinclude&gt;

== ФГОС.wiki 2022 вики-марафоны бәяләү җәдвәле ==
«[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki 2022]]» бәйгесе чикләрендә булдырылган мәкаләне яки баетылган өлешен бәяләү җәдвәле:
{| 
| #
| Критерий
| күрсәткеч
| +/*
|- 
| 1
| '''Кереш өлеше''': Феноменның [[w:tt:Википедия:Әһәмиятлелек|әһәмиятлелеген]] һәм асылын кыскача ачыклаучы кереш бүлеге (''калганын укымасам, нәрсә белүем җитә'', юк - бар - темага юлны ача - җитәрлек аңлата)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 2
| '''Мәгълүмати калыплар''': {{tl|УК}} яки тематик карточкасы, {{tl|Тышкы сылтамалар}}, {{tl|Бу темага Татнетта}}, башка төр [[:Төркем:Навигацион калыплар|навигацион калыплар]]
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 3
| '''Тексттагы вики-сылтамалар''': Мәкаләдән башкаларга [[ВП:Викиләштерү|вики-сылтамалар]] урнаштырылган (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 4
| '''Мәкалә [[w:tt:Википедия:Сурәтләү|сурәтләнгән]]'''
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 5
| '''Чыганаклар''': [[w:tt:Википедия:Тикшереп булучанлык|Мәгълүматны тикшереп алу]] өчен бәйсез чыганакларга [[w:tt:Википедия:Чыганакларны күрсәтү|искәрмәләр]], сылтамалар, аларның күләме, табу җиңеллеге һәм [[w:tt:Википедия:Абруйлы чыганаклар|абруйлылык дәрәҗәсе]] 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 6
| '''[[w:tt:Википедия:Төркемләү|Төркемләү]] төгәллеге''' 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 7
| '''Мәкалә структурасы''': Стандарт бүлекләре барлыгы, детальлелеге
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 8
| '''Татар фәнен һәм чыганакларын популярлаштыру''': [[ТР ФА]]нең татар институтлары, [[Татмедиа]], [[Бөтендөнья татарлар конгрессы]] басмалары һәм башка татар телле сайтлары мәкаләләренә, [[Викимәгълүмат]] элементында — «[[Tatarica (энциклопедия)|Tatarica]]» энциклопедиясенең бәйле татар/рус версияләренә сылтама урнаштыру
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 9
| '''Татар теле һәм стиль''': Белешмә-энциклопедик стильдә, нейтраль караштан, лексика сайлавы. 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 10
| '''Текст күләме''': (Стандарт, 5000+, 7500+, 10000+) 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 11
| '''Викимәгълүмат: ясалма интеллект аңларлык элементы татарчалаштырылган''': (0/Тамгасы/Тасвирламасы/Синонимнары)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 12
| '''Викимәгълүмат: элементы фактлар белән тутырылган''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 13
| '''Викимәгълүмат: элемент чыганаклар белән дәлилләнгән''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 14
| '''Википедия:Бирегә нәрсә сылтый''': Мәкалә Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 15
| '''Википедия:Таләп ителгән көч''': Тулыландыру (1), тәрҗемә юлы белән булдырылган яңа мәкалә (2) яки чыганаклар буенча язылган яңа мәкалә (3) - Мәкалә тарихыннан һәм вики-ара тикшерү белән билгеләнә.
| 1-2-3
| *
|- 
| 16
| '''Викимәгълүмат:Бирегә нәрсә сылтый''': Элемент Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 17
| '''Мәгариф, фән, югары белем һәм мәдәният өлкәсендә рәсми оешмаларны таныту''': мәкаләдә бәйле Татарстан, Россия яки башка суверен илләрнең дәүләт яки ЮНЕСКО системасы оешмалары мәгълүматлары телгә алына һәм/яки сайтларындагы тематик материалларга искәрмәләр/сылтамалар китерелгән (0/1-4/5+, визуаль) 
| 1-2-3
| *
|- 
| colspan=&quot;2&quot; |'''Нәтиҗә:''' ([1]+[2]+[3]+[4]+[5]+[6]+[7]+[8]+[9]+[10]+[11]+[12]+[13])*[14]*[15]*[16]*[17]=
|'''0-2106'''
|}
'''Казый''' &lt;nowiki&gt;--~~~~&lt;/nowiki&gt;</text>
      <sha1>cygxxjlpmw07lx2nqdbtmjfr1dwei09</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528954</id>
      <parentid>3528950</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T11:53:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ФГОС.wiki 2022 вики-марафоны бәяләү җәдвәле */ тематик &quot;дәүләт&quot; оешмалары</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5885" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022]]
Кабул ителгән ''[https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-new Яңа] һәм [https://fountain.toolforge.org/editathons/fgos.wiki-2022-tt-improved Тулыландырылган мәкаләләр]'' арасыннан очраклы сайланган битләрен бәйләү тәртибе. Түбәндәге җәдвәл буенча эчтәлекләре бәяләнә, тутырылганы '''бәхәс битендә урнаштырыла'''.&lt;/noinclude&gt;

== ФГОС.wiki 2022 вики-марафоны бәяләү җәдвәле ==
«[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki 2022]]» бәйгесе чикләрендә булдырылган мәкаләне яки баетылган өлешен бәяләү җәдвәле:
{| 
| #
| Критерий
| күрсәткеч
| +/*
|- 
| 1
| '''Кереш өлеше''': Феноменның [[w:tt:Википедия:Әһәмиятлелек|әһәмиятлелеген]] һәм асылын кыскача ачыклаучы кереш бүлеге (''калганын укымасам, нәрсә белүем җитә'', юк - бар - темага юлны ача - җитәрлек аңлата)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 2
| '''Мәгълүмати калыплар''': {{tl|УК}} яки тематик карточкасы, {{tl|Тышкы сылтамалар}}, {{tl|Бу темага Татнетта}}, башка төр [[:Төркем:Навигацион калыплар|навигацион калыплар]]
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 3
| '''Тексттагы вики-сылтамалар''': Мәкаләдән башкаларга [[ВП:Викиләштерү|вики-сылтамалар]] урнаштырылган (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 4
| '''Мәкалә [[w:tt:Википедия:Сурәтләү|сурәтләнгән]]'''
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 5
| '''Чыганаклар''': [[w:tt:Википедия:Тикшереп булучанлык|Мәгълүматны тикшереп алу]] өчен бәйсез чыганакларга [[w:tt:Википедия:Чыганакларны күрсәтү|искәрмәләр]], сылтамалар, аларның күләме, табу җиңеллеге һәм [[w:tt:Википедия:Абруйлы чыганаклар|абруйлылык дәрәҗәсе]] 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 6
| '''[[w:tt:Википедия:Төркемләү|Төркемләү]] төгәллеге''' 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 7
| '''Мәкалә структурасы''': Стандарт бүлекләре барлыгы, детальлелеге
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 8
| '''Татар фәнен һәм чыганакларын популярлаштыру''': [[ТР ФА]]нең татар институтлары, [[Татмедиа]], [[Бөтендөнья татарлар конгрессы]] басмалары һәм башка татар телле сайтлары мәкаләләренә, [[Викимәгълүмат]] элементында — «[[Tatarica (энциклопедия)|Tatarica]]» энциклопедиясенең бәйле татар/рус версияләренә сылтама урнаштыру
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 9
| '''Татар теле һәм стиль''': Белешмә-энциклопедик стильдә, нейтраль караштан, лексика сайлавы. 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 10
| '''Текст күләме''': (Стандарт, 5000+, 7500+, 10000+) 
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 11
| '''Викимәгълүмат: ясалма интеллект аңларлык элементы татарчалаштырылган''': (0/Тамгасы/Тасвирламасы/Синонимнары)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 12
| '''Викимәгълүмат: элементы фактлар белән тутырылган''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 13
| '''Викимәгълүмат: элемент чыганаклар белән дәлилләнгән''': (0/1-5/6-15/16+, визуаль)
| 0-1-2-3
| +
|- 
| 14
| '''Википедия:Бирегә нәрсә сылтый''': Мәкалә Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 15
| '''Википедия:Таләп ителгән көч''': Тулыландыру (1), тәрҗемә юлы белән булдырылган яңа мәкалә (2) яки чыганаклар буенча язылган яңа мәкалә (3) - Мәкалә тарихыннан һәм вики-ара тикшерү белән билгеләнә.
| 1-2-3
| *
|- 
| 16
| '''Викимәгълүмат:Бирегә нәрсә сылтый''': Элемент Вики эченә яхшы кертелгән (0/1-5/6+, сул баганадан ''Кораллар: Бирегә нәрсә сылтый'' төймәсенә басып күренә)
| 1-2-3
| *
|- 
| 17
| '''Мәгариф, фән, югары белем һәм мәдәният өлкәсендә рәсми оешмаларны таныту''': мәкаләдә бәйле Татарстан, Россия яки башка суверен илләренең тематик дәүләт яки ЮНЕСКО системасы оешмалары мәгълүматлары телгә алына һәм/яки сайтларындагы тематик материалларга искәрмәләр/сылтамалар китерелгән (0/1-4/5+, визуаль) 
| 1-2-3
| *
|- 
| colspan=&quot;2&quot; |'''Нәтиҗә:''' ([1]+[2]+[3]+[4]+[5]+[6]+[7]+[8]+[9]+[10]+[11]+[12]+[13])*[14]*[15]*[16]*[17]=
|'''0-2106'''
|}
'''Казый''' &lt;nowiki&gt;--~~~~&lt;/nowiki&gt;</text>
      <sha1>dcfhssza9t653asf70jruz43p3hc3zk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Когаккан университеты</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588405</id>
    <revision>
      <id>3528921</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:19:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Инглиз һәм япон телләреннән тәрҗемә иттем. A.Khamidullin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4492" xml:space="preserve">'''Когаккан Университеты''' (皇學館大学, әйтелешеː Kōgakkan daigaku) ул [[Япония]]дә, [[Мие]]да, [[Исе]]да [[шәхси университет]]. Мәктәпнең алдан килүчесе 1882 елда нигезләнгән булган һәм 1940-ынчы елда университет булган.

Когаккан Университеты Япониядә тәмамлаучылары ''[[каннущи]]'' (Синто каһине) өчен кирәкле квалификацияләренә ия булган [[Синтоизм]] уку программаларын тәкъдим иткән бары тик ике университетның берсе.&lt;ref&gt;Kogakkan University Faculty of Letters: Kogakkan University official website [https://web.archive.org/web/20150316092725/http://www.kogakkan-u.ac.jp/english/faculty/index.php]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;S.D.B.Picken &quot;Faith-based schools in Japan: Paradoxes and Pointers&quot;. In J.D. Chapman et al. (eds.) &quot;International Handbook of Learning, Teaching and Leading in Faith-Based Schools&quot;. New York: Springer. P. 523.&lt;/ref&gt; Шундый программаны тәкъдим итүче башка университет ул Токиода [[Кокугакуин Университеты]].

===Өйрәнү курслары===
* Әдәбият
** Ходайлар юлы өйрәнү фәне
*** Ходайлар юлы өйрәнү курсы
*** Япон мәдәнияты курсы
* Ил мәдәнияты өйрәнү фәне
** Ил теле * Ил мәдәнияте курсы
** Ил теле фәнен өйрәнүче курсы
* Ил тарихы фәне
** Тарих өйрәнүче курсы
** Мәдәният байлыгы курсы
* Коммуникация өйрәнүе 
** Инглиз телендә коммуникация курсы
** Психология курсы
** Төбәк мәгълүматы курсы
* Уку-укыту 
** Уку-укыту фәне 
** Мәктәптә уку-укыту курсы
** Мәктәпкә кадәр уку-укыту курсы
** Спорт, сәламәтлек курсы
** Махсус белем курсы (урта, чыгарылыш сыйныфлары белгече)
* Хәзерге япон җәмгыяте
** Хәзерге япон җәмгыяте фәне
** Идарә инновациясе курсы
** Төбәк яңарышы курсы
** Муллык үсеше курсы
** Мәдәният дәгъвасы курсы

==Белем алу һәм өйрәнү==

==‍Бүлекләр==
* Әдәбият
** [[Синтоизм]]
** Япон әдәбияте
** Япон тарихы
** Коммуникацияләр
* Белем алу
** Белем алу
* Хәзерге заман япон җәмгыяте
** Хәзерге заман япон җәмгыяте

===Тәмамлау программалары===
* Әдәбият
** Синтоизм белгечлеге
** Япон әдәбияты белгечлеге
** Япон тарихы белгечлеге
* Уку-укыту
** Уку-укыту белгечлеге

===Махсус программалар===
*Синтоизм өйрәнүләре тәмамлау программасы

== Мәшһүр шәхесләр ==

=== Факультет һәм персонал ===

* [[Ямада Йощио]], лингвист
* [[Щигеру Йощида]], Япониянең элеккеге премьер-министры
* [[Щуичи Тойяма]], археолог һәм тарихчы
* [[Һидеки Тоги]], композитор һәм актёр
* [[Һиройя Ино]], сәясәтче һәм парламент әгъзасы

=== Тәмамлаганнар ===

* [[Һироказу Щиба]], сәясәтче һәм парламент әгъзасы
* [[Очиаи Наобуми]], шагыйрь һәм әдәбият галиме
* [[:ja:大倉三佳|Мика Окура]], хатын-кыз бейсбол уйнаучысы
* [[:ja:三遊亭栄楽|Эйрау Сан'ютей]], [[ракуго]] башкаручысы, [[Сан'ютей Энраку V]] студенты

==Искәрмәләр==
{{Reflist}}

== Тышкы сылтамалар ==
* [http://www.kogakkan-u.ac.jp/ Когаккан Университеты сайты] 

{{coord|34|29|13|N|136|43|36|E|region:JP_type:edu_source:dewiki|display=title}}

[[Төркем:Университетлар]]</text>
      <sha1>00gnreozpmzfzrfbxz2bfi21m6dn1xs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бәхәс:Когаккан университеты</title>
    <ns>1</ns>
    <id>588406</id>
    <revision>
      <id>3528922</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:27:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A.Khamidullin</username>
        <id>6685</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{ТИМ|en|Kogakkan University}}»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">{{ТИМ|en|Kogakkan University}}</text>
      <sha1>imlwnvx2ny64r4zpiy2fuglknlu8rnw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528925</id>
      <parentid>3528922</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:46:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = әдәбият |дисциплина2 = белем бирү |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="238" xml:space="preserve">{{ТИМ|en|Kogakkan University}}
{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = әдәбият |дисциплина2 = белем бирү |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}}</text>
      <sha1>7oqkj2671rxdny02oj3q7vltttjypm6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528937</id>
      <parentid>3528925</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:06:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>педагогика</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="239" xml:space="preserve">{{ТИМ|en|Kogakkan University}}
{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = әдәбият |дисциплина2 = педагогика |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}}</text>
      <sha1>1n0yla1jjmgcenfrk0xq00o8ku7w1pz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе</title>
    <ns>10</ns>
    <id>588407</id>
    <revision>
      <id>3528923</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:29:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{tmbox | image     = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|150px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]] | text      = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|40px|left|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]]File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|40px|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары берлеге|right...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3739" xml:space="preserve">{{tmbox
| image     = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|150px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]]
| text      = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|40px|left|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]][[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|40px|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары берлеге|right]][[File:TASILLA-logo.jpg|40px|link=Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|ТР ФА ТӘһСИ|left]][[File:Wikimedia Education horizontal.svg|40px|link=ВП:Мәгариф|Халыкара Вики-мәгариф инициативасы|right]][[File:Spbmf logo.jpg|40px|link=Санкт-Петербург татар медиафорумы|Санкт-Петербург татар медиафорумы|left]][[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|40px|link=:meta:Wikimedia_Community_of_Tatar_language_User_Group/tt|Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме|right]]
&lt;center&gt;{{#switch:{{NAMESPACE}}
|{{ns:1}} = '''«{{PAGENAME}}»''' мәкаләсен
|{{ns:11}}= '''«{{PAGENAME}}»''' калыбы
| '''«{{PAGENAME}}»''' мәкаләсе
}}&lt;/br&gt;«'''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki - 2022]]'''» вики-марафоны дәвамында булдырылды/баетылды.&lt;br/&gt;Авторы: {{#if:{{{кулланучы|}}}|[[Кулланучы:{{{кулланучы|}}}|{{{кулланучы|}}}]]|кулланучы исеме күрсәтелмәгән}}.&lt;br/&gt;Дисциплиналар: {{#if:{{{дисциплина|}}}|[[{{{дисциплина|}}}]]|дисциплина исеме күрсәтелмәгән}}{{#if:{{{дисциплина2|}}}|{{#if:{{{дисциплина3|}}}|, [[{{{дисиплина2|}}}]] һәм [[{{{дисциплина3|}}}]]|, [[{{{дисциплина2|}}}]]}}|}}.&lt;/center&gt;
}}&lt;includeonly&gt;
{{#if:{{{nocat|}}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:1}}||Мәкалә бәхәс битләрен генә төркемлибез}}||
{{#if:{{{кулланучы|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{{кулланучы|}}}]]|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре - кулланучы исеме күрсәтелмәгән]]}}
{{#if:{{{дисциплина|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре —  {{{дисциплина|}}}]]|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре - дисциплина исеме күрсәтелмәгән]]}}
{{#if:{{{дисциплина2|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{lc:{{{дисциплина2|}}}}}]]|}}
{{#if:{{{дисциплина3|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{lc:{{{дисциплина3|}}}}}]]|}}
}}&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре]]
&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{doc-inline}}
Калып мәкаләнең бәхәс битенә урнаштырыла:
&lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
;Параметрлары:
* &lt;code&gt;кулланучы&lt;/code&gt; — хисап язмасы исеме
* &lt;code&gt;дисциплина&lt;/code&gt; — кайсы академик дисциплина зачётына керүе
&lt;/div&gt;

[[Төркем:Википедия:Калыплар:ФГОС.wiki]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jixq370xrxke9uvqk0z4awqz6yz3pi5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528924</id>
      <parentid>3528923</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:45:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ц</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3741" xml:space="preserve">{{tmbox
| image     = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|150px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]]
| text      = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|40px|left|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]][[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|40px|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары берлеге|right]][[File:TASILLA-logo.jpg|40px|link=Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|ТР ФА ТӘһСИ|left]][[File:Wikimedia Education horizontal.svg|40px|link=ВП:Мәгариф|Халыкара Вики-мәгариф инициативасы|right]][[File:Spbmf logo.jpg|40px|link=Санкт-Петербург татар медиафорумы|Санкт-Петербург татар медиафорумы|left]][[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|40px|link=:meta:Wikimedia_Community_of_Tatar_language_User_Group/tt|Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме|right]]
&lt;center&gt;{{#switch:{{NAMESPACE}}
|{{ns:1}} = '''«{{PAGENAME}}»''' мәкаләсен
|{{ns:11}}= '''«{{PAGENAME}}»''' калыбы
| '''«{{PAGENAME}}»''' мәкаләсе
}}&lt;/br&gt;«'''[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki - 2022]]'''» вики-марафоны дәвамында булдырылды/баетылды.&lt;br/&gt;Авторы: {{#if:{{{кулланучы|}}}|[[Кулланучы:{{{кулланучы|}}}|{{{кулланучы|}}}]]|кулланучы исеме күрсәтелмәгән}}.&lt;br/&gt;Дисциплиналар: {{#if:{{{дисциплина|}}}|[[{{{дисциплина|}}}]]|дисциплина исеме күрсәтелмәгән}}{{#if:{{{дисциплина2|}}}|{{#if:{{{дисциплина3|}}}|, [[{{{дисциплина2|}}}]] һәм [[{{{дисциплина3|}}}]]|, [[{{{дисциплина2|}}}]]}}|}}.&lt;/center&gt;
}}&lt;includeonly&gt;
{{#if:{{{nocat|}}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:1}}||Мәкалә бәхәс битләрен генә төркемлибез}}||
{{#if:{{{кулланучы|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{{кулланучы|}}}]]|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре - кулланучы исеме күрсәтелмәгән]]}}
{{#if:{{{дисциплина|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре —  {{{дисциплина|}}}]]|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре - дисциплина исеме күрсәтелмәгән]]}}
{{#if:{{{дисциплина2|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{lc:{{{дисциплина2|}}}}}]]|}}
{{#if:{{{дисциплина3|}}}|[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{lc:{{{дисциплина3|}}}}}]]|}}
}}&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре]]
&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{doc-inline}}
Калып мәкаләнең бәхәс битенә урнаштырыла:
&lt;pre&gt;{{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = |дисциплина2 = |дисциплина3 = |кулланучы= Викимедиа хисап язмагыз}}&lt;/pre&gt;
;Параметрлары:
* &lt;code&gt;кулланучы&lt;/code&gt; — хисап язмасы исеме
* &lt;code&gt;дисциплина&lt;/code&gt; — кайсы академик дисциплина зачётына керүе
&lt;/div&gt;

[[Төркем:Википедия:Калыплар:ФГОС.wiki]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tuhr8rakd244ra96ssyyxatklqt6ie4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588408</id>
    <revision>
      <id>3528926</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:47:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022|Мәкаләләр]] [[Төркем:Проект:ФГОС.wiki бәйгесе мәкаләләре|2022]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="152" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022|Мәкаләләр]]
[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki бәйгесе мәкаләләре|2022]]</text>
      <sha1>i1zxe50i2449tjkithqr7o0grh9aa4i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528934</id>
      <parentid>3528926</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:03:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Төркем:Википедия:Проектлар2022:Мәкаләләр|ФГОС.wiki]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="244" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022|Мәкаләләр]]
[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki бәйгесе мәкаләләре|2022]]
[[Төркем:Википедия:Проектлар2022:Мәкаләләр|ФГОС.wiki]]</text>
      <sha1>o99v8d68astp8oudpx31xymeegrzc3u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588409</id>
    <revision>
      <id>3528927</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:49:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki|2022]] [[Төркем:Википедия:Проектлар/2022|ФГОС.wiki]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="122" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki|2022]]
[[Төркем:Википедия:Проектлар/2022|ФГОС.wiki]]</text>
      <sha1>nfvkx49qnfydqu4xnv3a3praguktf3p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — A.Khamidullin</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588410</id>
    <revision>
      <id>3528928</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:50:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — катнашучылар буенча]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="111" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — катнашучылар буенча]]</text>
      <sha1>lb2u2fwcmp1be2sf4tz2c2y2a07mpwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — катнашучылар буенча</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588411</id>
    <revision>
      <id>3528929</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:51:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|мәкаләләр]] [[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|катнашучылар буенча]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="202" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары|мәкаләләр]]
[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|катнашучылар буенча]]</text>
      <sha1>1l1mvamlmpjnoe52peto1uv2p6d0030</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калып:ФГОС.wiki 2022 катнашучысы</title>
    <ns>10</ns>
    <id>588412</id>
    <revision>
      <id>3528930</id>
      <timestamp>2022-08-15T09:58:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «{{Userbox |id = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|100px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]] |id-c = #FFFFFF |id-s =  |info = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|20px|right|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]]File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|20px|right|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1779" xml:space="preserve">{{Userbox
|id = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|100px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]]
|id-c = #FFFFFF
|id-s = 
|info = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|20px|right|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]][[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|20px|right|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары берлеге]][[File:TASILLA-logo.jpg|20px|right|link=Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|ТР ФА ТӘһСИ]][[File:Wikimedia Education horizontal.svg|20px|right|link=ВП:Мәгариф|Халыкара Вики-мәгариф инициативасы]][[File:Spbmf logo.jpg|20px|right|link=Санкт-Петербург татар медиафорумы|Санкт-Петербург татар медиафорумы]][[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|20px|right|link=:meta:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме]]'''СЕРТИФИКАТ'''&lt;br/&gt;
Бу кулланучы&lt;br/&gt;«[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki - 2022]]» проектында'' [[:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{PAGENAME}}|катнашкан]]''. Афәрин! 
|info-c = #FFFFE0
|info-s = 9
|border-c = #ff4500
}}
&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Катнашучы өлгеләре]][[Төркем:Википедия:Калыплар:ФГОС.wiki]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a5vvc0ujsij3tet83qmxlcctgub97ia</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528931</id>
      <parentid>3528930</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:58:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1784" xml:space="preserve">{{Userbox
|id = [[File:Wiki-fgos-WPLR-tt.pdf|100px|link=Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022]]
|id-c = #FFFFFF
|id-s = 
|info = [[Файл:Татнетны үстерү фонды.png|20px|right|link=Татнетны үстерү фонды|Татнетны үстерү фонды]][[File:Баннер-Союза-татарских-порталов-1024x341.jpg|20px|right|link=Татар порталлары берлеге|Татар порталлары берлеге]][[File:TASILLA-logo.jpg|20px|right|link=Тел, әдәбият һәм сәнгать институты|ТР ФА ТӘһСИ]][[File:Wikimedia Education horizontal.svg|20px|right|link=ВП:Мәгариф|Халыкара Вики-мәгариф инициативасы]][[File:Spbmf logo.jpg|20px|right|link=Санкт-Петербург татар медиафорумы|Санкт-Петербург татар медиафорумы]][[File:Tatar Wikimedia Community User Group Tulip Text tt globe tilted hat.png|20px|right|link=:meta:Wikimedia Community of Tatar language User Group/tt|Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме]]'''Wiki-СЕРТИФИКАТ'''&lt;br/&gt;
Бу кулланучы&lt;br/&gt;«[[Википедия:Бәйгеләр/ФГОС.wiki/2022|ФГОС.wiki - 2022]]» проектында'' [[:Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — {{PAGENAME}}|катнашкан]]''. Афәрин! 
|info-c = #FFFFE0
|info-s = 9
|border-c = #ff4500
}}
&lt;includeonly&gt;[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары]]&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;[[Төркем:Катнашучы өлгеләре]][[Төркем:Википедия:Калыплар:ФГОС.wiki]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o7d20oqn8m986jznuhzolhrxbt2dlk9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 катнашучылары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588413</id>
    <revision>
      <id>3528933</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:01:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022|Катнашучылары]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022|Катнашучылары]]</text>
      <sha1>dyu2ud3417zkc8o1aomw8hk6mr5vfd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — әдәбият</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588414</id>
    <revision>
      <id>3528935</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:04:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="113" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча]]</text>
      <sha1>30fjxk6hb6lvm9ekjzr6zzx3ed168fn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3528936</id>
      <parentid>3528935</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:05:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="128" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча|әдәбият]]</text>
      <sha1>r79r0vdekxutcjiuo1djr2snkrmcuff</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — педагогика</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588415</id>
    <revision>
      <id>3528938</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:07:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча|педагогика]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="134" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча|педагогика]]</text>
      <sha1>018umdt2ek4e4d6nawb1y50h6nt2rd6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — социология</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588416</id>
    <revision>
      <id>3528939</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:07:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча|социология]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="134" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча|социология]]</text>
      <sha1>llu1oztnn2uc55zshfcugeqp9a9lsdk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре — дисциплиналар буенча</title>
    <ns>14</ns>
    <id>588417</id>
    <revision>
      <id>3528940</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:07:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frhdkazan</username>
        <id>3171</id>
      </contributor>
      <comment>Яңа бит: «[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|дисциплиналар буенча]]»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109" xml:space="preserve">[[Төркем:Проект:ФГОС.wiki 2022 мәкаләләре|дисциплиналар буенча]]</text>
      <sha1>15w9tbjswhg7lor2blohliggmb3e5it</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Файл:Э.И.Зиннуров.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>588418</id>
    <revision>
      <id>3528951</id>
      <timestamp>2022-08-15T11:50:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Әмир</username>
        <id>15082</id>
      </contributor>
      <comment>{{Ирексез лицензияле сурәт
 |тасвир        = Эмиль Зиннуров
 |чыганак       = https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil
 |ясау вакыты   = билгесез
 |автор         = билгесез
}}
{{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ
 |мәкалә                 = Эмиль Зиннуров
 |максат                 = сурәтләү өчен
 |алмаштыру мөмкинлеге   = бар
 |өстәмә мәгълүмат       = юк
}}
[[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Спортчылар]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="700" xml:space="preserve">== Кыскача аңлатма ==
{{Ирексез лицензияле сурәт
 |тасвир        = Эмиль Зиннуров
 |чыганак       = https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil
 |ясау вакыты   = билгесез
 |автор         = билгесез
}}
{{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ
 |мәкалә                 = Эмиль Зиннуров
 |максат                 = сурәтләү өчен
 |алмаштыру мөмкинлеге   = бар
 |өстәмә мәгълүмат       = юк
}}
[[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Спортчылар]]</text>
      <sha1>7m467cm842un4xvmhys0cu6bqx4pgcw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Файл:Э.И.Зиннуров 1.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>588419</id>
    <revision>
      <id>3528952</id>
      <timestamp>2022-08-15T11:51:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Әмир</username>
        <id>15082</id>
      </contributor>
      <comment>{{Ирексез лицензияле сурәт
 |тасвир        = Эмиль Зиннуров
 |чыганак       = https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil
 |ясау вакыты   = билгесез
 |автор         = блгесез
}}
{{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ
 |мәкалә                 = Эмиль Зиннуров
 |максат                 = сурәтләү өчен
 |алмаштыру мөмкинлеге   = бар
 |өстәмә мәгълүмат       = юк
}}
[[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Спортчылар]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="698" xml:space="preserve">== Кыскача аңлатма ==
{{Ирексез лицензияле сурәт
 |тасвир        = Эмиль Зиннуров
 |чыганак       = https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil
 |ясау вакыты   = билгесез
 |автор         = блгесез
}}
{{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ
 |мәкалә                 = Эмиль Зиннуров
 |максат                 = сурәтләү өчен
 |алмаштыру мөмкинлеге   = бар
 |өстәмә мәгълүмат       = юк
}}
[[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Спортчылар]]</text>
      <sha1>glys6zxfz0ogway22cxxqxb6fhzzbb4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Эмиль Зиннуров</title>
    <ns>0</ns>
    <id>588420</id>
    <revision>
      <id>3528953</id>
      <timestamp>2022-08-15T11:52:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Әмир</username>
        <id>15082</id>
      </contributor>
      <comment>яңа бит ясау</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10075" xml:space="preserve">{{Шәхес
| исем = [[Файл:Water polo pictogram.svg|30px]] Эмиль Зиннуров
| рәсем = Э.И.Зиннуров.jpg 
| рәсем_зурлыгы =
| alt = &lt;!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--&gt;
| рәсем язуы = 
| тулы исем = Эмиль Ирек улы Зиннуров
| һөнәр =  спортчы ([[су тубы]])
| туу датасы =  26.03.1999 
| туу җире = [[РФ]], [[Волгоград өлкәсе]], {{туу җире|Волгоград|Волгоградта}}  
| гражданлык = {{байрак|Россия}} [[РФ]]   
| милләт = [[татар]]
| үлем датасы =  
| үлем җире =  
| әти =    [[Ирек Зиннуров]]
| әни =  Эльмира Зиннурова
| ир =  
| хатын =    
| балалар =   
| бүләк һәм премияләр =     
| сайт =  [https://vk.com/emilzinnurov  emilzinnurov.vk.com]
| башка мәгълүмат =
}}
{{фш|Зиннуров}}
'''Эмиль Зиннуров''', Эмиль Ирек улы Зиннуров (''[[1999 ел]]ның [[26 март]]ы, [[РФ]], [[Волгоград]]'') – спортчы, [[су тубы]] буенча Россия җыелма командасы әгъзасы, 2018 елдан Казанның [[Синтез (ватерполо клубы)|«Синтез»]] су тубы клубы командасы өчен чыгыш ясый ({{comment|хәрәкәтчән һөҗүмче|подвижный нападающий}}), су тубы буенча Россия чемпионы (2019-2020, 2020-2021, 2021-2022 елгы сезоннар), спорт мастеры. Су спорты төрләрен үстерү үзәге «Синтез-академия» генераль директоры &lt;ref&gt;[https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil Зиннуров Эмиль]&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;[https://vk.com/emilzinnurov Emil Zinnurov ВКонтакте]&lt;/ref&gt;.

== Тәрҗемәи хәле ==
1999 елның 26 мартында [[Волгоград]]та [[су тубы]] буенча спортчы һәм тренер [[Ирек Зиннуров|Ирек Хәйдәр улы Зиннуров]] гаиләсендә туган. Әнисе Эльмира&lt;ref&gt;[https://vk.com/id248776520 Эльмира Зиннурова ВКонтакте]&lt;/ref&gt;, педагогика училищесын тәмамлаган башлангыч класслар укытучысы. Бер бабасы [[Яшел Үзән районы]] [[Кече Шырдан]] авылыннан ([[Каюм Насыйри]] туган авыл), икенче бабасы ― [[ Яңасала (Балык Бистәсе районы)|Яңа Саладан]]. Эмиль ― гаиләгә зур сынаулар белән килгән шатлык, чөнки гаилә корганнан соң, Зиннуровларның ун еллап балалары булмаган&lt;ref&gt;''Гөлүсә Закирова''. Эльмира һәм Ирек Зиннуровлар: «Без тормышны юктан башладык». [[Гаилә һәм мәктәп (журнал)|«Гаилә һәм мәктәп»]], 2015, март, 16-19нчы бит&lt;/ref&gt;. [[Казан]]га гаилә Эмильгә биш яшь вакытта әйләнеп кайткан. Эмиль [[инглиз теле]]н тирәнтен өйрәнә торган 9нчы мәктәптә укыган. 

Эмиль Казанда 6-7 яшендә башта [[хоккей]] белән мавыккан. Әмма аягын сындырып, умыртка баганасының муен өлешенә зыян китергәч, хоккей белән кызыксынуын югалта. Аннан [[йөзү]] белән шөгыльләнә башлагач, [[су тубы]] спорты белән кызыксынып киткән, үзеннән ике яшькә өлкәнрәк спортчылар булган командаларда уйнаган &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[https://sntat.ru/news/syn-prizera-olimpiady-emil-zinnurov-ob-universiade-v-neapole-zhiteli-dazhe-ne-predpolagali-chto-ih-gorod-prinimaet-mezhdunarodnyy-turnir-5648720 Сын призера Олимпиады Эмиль Зиннуров об Универсиаде в Неаполе: Жители даже не предполагали, что их город принимает международный турнир.] sntat.ru, 24.07.2019&lt;/ref&gt;, су спорты төрләрен үстерү үзәге «Синтез-Академия»дә шөгыльләнә башлаган. Тренеры – әтисе [[Ирек Зиннуров]]. 

2015 елда [[Барселона]]да Испания җыелма командасына каршы иптәшләрчә матчта катнаша, бер елдан соң, 2016 елда «Барселона» командасына чакыралар, анда бер сезон эшли &lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. 

2018 елдан Казанның [[су тубы]] буенча [[Синтез (ватерполо клубы)|«Синтез» клубы]] өчен уйный башлаган. Үзенчәлеге – [[сулагай]] (командада берүзе)&lt;ref name=&quot;:0&quot;  /&gt;. 

== Спорттагы уңышлары ==
[[Файл:Э.И.Зиннуров_1.jpg|250px|thumb|right|ТР Президенты [[Рөстәм Миңнеханов|Р. Н. Миңнеханов]] (''{{comment|у|уңда}}'') белән. [[Казан кремле]]. 2021]]
* 2015 ел – Россия укучыларының 2015 елгы VII Җәйге Спартакиадасы ([[Саранск]]) – Татарстан командасы составында 1нче урын.
* 2015 ел – Азәрбайҗан Президенты [[Гейдар Алиев]] призына уздырылган халыкара турнирда ([[Баку]]) 18 яшькә кадәрге яшүсмерләр арасында су тубы буенча Россия җыелма командасы составында 3нче урын.
* 2015 ел – 17 яшькә кадәрге яшүсмерләр арасында Россия беренчелегендә ([[Волгоград]]) су тубы буенча Татарстан җыелма командасы составында 1нче урын.  
* 2015 ел – Яшүсмерләр арасында су тубы буенча халыкара турнирның ([[Тбилиси]], [[Грузия]]) «Иң яхшы уенчысы» призы&lt;ref&gt;[https://minsport.tatarstan.ru/index.htm/news/398651.htm Эмиль Зиннуров – лучший игрок Международного турнира по водному поло.] Министерство спорта Республики Татарстан&lt;/ref&gt;.
* 2016-2017 елгы сезонда – [[Испания]] чемпионатында «Барселона» командасында чыгыш ясый&lt;ref&gt;''Данила Багров''.  [https://www.vverh-tatarstan.ru/news/2018.09.14/Sintez-startuet-vo-vsem-novom-igroki-direktor-i-prezident/2249 «Синтез» стартует во всем новом: игроки, директор и президент.] Вверх, 14.09.2018&lt;/ref&gt;.
* 2018-2019 елгы сезон – Россия чемпионатының бронза призеры
* 2018-2019 елгы сезон – Россия Кубогы финалчысы
* 2019 ел – {{Тәрҗемә ителмәгән 3| 2019 елгы Җәйге Универсиада| Неаполь Универсиадасында| ru| Летняя Универсиада 2019}} – 4нче урын &lt;ref&gt;''Джаудат Абдуллин''. [https://m.realnoevremya.ru/articles/146339-zinnurov-i-chirkov-o-universiade-proshedshey-po-novym-pravilam Зиннуров и Чирков о Универсиаде...] Реальное время, 26.07.2019&lt;/ref&gt;
* 2019-2020 елгы сезон – Россия чемпионы&lt;ref&gt;[https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil Зиннуров Эмиль.] Спортивный клуб «Синтез» Казань&lt;/ref&gt;.
* 2021 ел – Россия чемпионы&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;[https://realnoevremya.ru/articles/214858-rustam-minnihanov-sintez-vy-zasluzhenno-stali-chempionami Рустам Минниханов: «Синтез», вы заслуженно стали чемпионами»] Реальное время&lt;/ref&gt;.
* 2022 ел – Россия чемпионы &lt;ref&gt;[https://realnoevremya.ru/articles/244927-zoloto-na-shee-brillianty-na-rukah-kak-sintez-snova-stal-chempionom Золото на шее, бриллианты на руках: как «Синтез» снова стал чемпионом.] Реальное время, 20.03.2022&lt;/ref&gt;.

Буе 185 кг, авырлыгы 82 кг.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* 2021 ― Татарстан Республикасы Президентының Рәхмәте &lt;ref name=&quot;:1&quot;  /&gt;.

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
== Әдәбият ==
* ''Гөлүсә Закирова''. Эльмира һәм Ирек Зиннуровлар: «Без тормышны юктан башладык». [[Гаилә һәм мәктәп (журнал)|«Гаилә һәм мәктәп»]], 2015, март, 16-19нчы бит.

== Сылтамалар ==
* [https://sintez-kazan.ru/index.php/ru/sostav/item/296-zinnurov-emil Зиннуров Эмиль.] Спортивный клуб «Синтез» Казань
== Моны да карагыз ==
* [[Су тубы]]
* [[Синтез (ватерполо клубы)]]
* [[Ирек Зиннуров]]
{{DEFAULTSORT:Зиннуров, Эмиль}}
[[Төркем:Әлифба буенча спортчылар]]
[[Төркем:Россия ватерполчылары]]
[[Төркем:Русия чемпионнары]]
[[Төркем:Спорт осталары]]</text>
      <sha1>6apmhq5ttkphp3sd9mk7te2j6ebkiqa</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>