Wikipedia ttwiki https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Махсус Бәхәс Кулланучы Кулланучы бәхәсе Википедия Википедия бәхәсе Файл Файл бәхәсе МедиаВики МедиаВики бәхәсе Калып Калып бәхәсе Ярдәм Ярдәм бәхәсе Төркем Төркем бәхәсе Портал Портал бәхәсе TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 11474 3529960 3527650 2022-08-22T15:19:45Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: /* Православие */ wikitext text/x-wiki {{twinCYR|Älmät}} {{ТП |халәт = шәһәр |татар исеме = Әлмәт |чын исем = Альметьевск |ил = Россия |герб = Coat of Arms of Almetievsk (Tatarstan) (1987).png |байрак = |герб киңлеге = |байрак киңлеге = |lat_deg = 54|lat_min = 54|lat_sec = 00 |lon_deg = 52|lon_min = 18|lon_sec = 00 |CoordAddon = type:city(159000)_region:RU |CoordScale = |ЯндексХарита = http://maps.yandex.ru/map_search.xml?map=5&lay=28&id=2927 |ил харитасы зурлыгы = 300 |төбәк харитасы зурлыгы = 300 |район харитасы зурлыгы = |төбәк төре = |төбәк = Татарстан |төбәк җәдвәлдә = Татарстан |район төре = |район = Әлмәт районы |район җәдвәлдә = Әлмәт районы |җәмгыять төре = |җәмгыять = |җәмгыять таблицада = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |эчке бүленеш = |башлык төре = Мэр |башлык = [[Тимур Нагуманов]]<ref>[https://www.azatliq.org/a/30016642.html Татарстан бизнес-омбудсмены Тимур Нагуманов Әлмәт башлыгы вазифасына тәкъдим ителде.] [[Азатлык радиосы]], 24.06.2019</ref> |нигезләү датасы = XVIII гасыр |беренче телгә алу = 1720 |элеккеге исемнәр = |халәт = 1953 |мәйдан = 41 |биеклек төре = |ТП мәркәзе биеклеге = |климат = |рәсми тел = |халык саны = {{үсү}} 142 143 |исәп елы = 2010 |халык тыгызлыгы = 3785 |агломерация = {{үсү}} якынча 530 мең |милли состав = [[татарлар]] 50,4%, [[руслар]] 42,9%, [[чуашлар]], [[мордвалар]] |дини состав = [[мөселманнар]], [[христианнар]] |этнохороним = әлмәтлеләр |сәгать кушагы = +3 |DST = |телефон коды = 8553, 8557 |почта индексы = |почта индекслары = 423450-423465 |автомобил коды = |Commons-та төркем = Almetyevsk }} '''Әлмәт''' ({{lang-tt2|Əlmǝt}}, {{lang-ru|Альметьевск}}) — [[Татарстан]] шәһәре, [[Әлмәт районы]] үзәге. [[Чулман|Кама]] буе, [[Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы]]ндагы сөзәклектә, [[Дала Зәе|Зәй]] елгасының (Кама кушылдыгы) сул як ярында, Әлмәт тимер юл станциясеннән төньяк-көнбатышка таба 16 километрда, [[Казан]]нан көньяк-көнчыгышка таба 279 километр ераклыкта урнашкан. Автоюлларның эре төене. Шәһәрдән 10 километр читтә – [[Бөгелмә]]–[[Яр Чаллы]]–[[Әгерҗе]] тимер юлы. [[Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы]]нда урнашкан. Халкы 159 000 кеше тәшкил итә. Әлмәт – [[Татарстан]]ның эре нефть сәнәгате үзәге ([[Ромашкино]] нефть һәм газ ятмалары чыганагы). Әлмәт – «[[Дуслык]]» магистраль нефтьүткәргеченең, [[Түбән Новгород]], [[Пермь]], [[Самар]] һәм башка нефтьүткәргечләрнең башлангыч пункты. == Тарих == Әлмәт шәһәре Әлмәт авылы нигезендә барлыкка килә. Әлмәт авылы, «[[Әлмәт энциклопедиясе]]» хезмәткәрләре тикшеренүләренә караганда, [[1720 ел]]да нигезләнгән. [[1930 ел]]дан Әлмәт авылы — [[Әлмәт районы]]ның үзәге. [[Нефть]] чыгу белән бәйләнешле рәвештә, [[1952 ел]]ның [[март]] аеннан ул шәһәр тибындагы бистәгә (поселок) әверелә, [[1953 ел]]ның [[ноябрь]] аеннан исә [[шәһәр]] статусын ала. == Сәнәгать == '''нефть чыгаручы сәнәгать''' * «Әлмәтнефть» нефть-газ чыгару идарәсе * «Елховнефть» нефть-газ чыгару идарәсе * «Ямашнефть» нефть-газ чыгару идарәсе * В.Д.Шашин исемендәге «[[Татнефть]]» ААҖ * «Татнефтеотдача» ЯАҖ * «Нефтеконсорциум» ЯАҖ, * «Татойлгаз» ЯАҖ, '''газ эшкәртү''' * «Татнефть газ эшкәртү» идарәсе '''машина төзелеше һәм металл эшкәртү''' * «АЛНАС» батырма электр насослары заводы» ААҖ * «[[Әлмәт торба заводы]]» ААҖ * «Әлмәт резина техника изделиеләр заводы» ҖЧҖ * «Әлмәт [[тимер-бетон]] изделиеләр заводы» ААҖ * «Әлмәт «Радиоприбор» заводы» ААҖ * «АЗГП» ААҖ» производство-сәүдә фирмасы '''җиңел сәнәгать''' * «Алсу» оек-оекбаш фабрикасы '''азык-төлек сәнәгате''' * Әлмәт сөт комбинаты, «Әлмәт икмәк заводы» ААҖ «Акташ кирпеч заводы» ААҖ үзәктән читтәрәк урнашкан. Нефть чыгару районның барлык территориясендә алып барыла. == Авыл хуҗалыгы == Әлмәт районында бодай, арыш, арпа, солы, борчак, вика, [[кукуруз]], [[тары]], яшелчәләр үстерелә. Мөгезле эре терлек, [[дуңгыз]], сарык, атлар, кош-корт, читлектә җәнлекләр (ак төлке, чәшке) асрала. '''Авыл хуҗалыгы ширкәтләре ''' * «Колшәрип» кошчылык фабрикасы» ҖЧҖ. Территориядә Әлмәт һәм [[Кәләй]] урман хуҗалыклары бар. == Мәгариф == * [[Әлмәт нефть институты]] * [[Әлмәт дәүләт муниципаль хезмәт институты]] * [[Әлмәт сәүдә-икътисад техникумы]] * [[Әлмәт политехника техникумы]] * [[Әлмәт физкультура техникумы]] * Әлмәт медицина училищесы * [[Әлмәт музыка көллияте|Ф. З. Яруллин исемендәге музыка училищесы]] [[Файл:Әлмәт музее.JPG|180px|thumb|right|[[Әлмәт туган якны өйрәнү музее|Туган якны өйрәнү музее]]]] == Мәдәният == * [[Әлмәт татар дәүләт драма театры]] * [[Әлмәт урам театры]] * [[Әлмәт язучылар оешмасы]] ==== Музейлар ==== * [[Әлмәт туган якны өйрәнү музее|Туган якны өйрәнү музее]] * [[Әлмәт картиналар галереясы]] == Дин == ==== Православие ==== * [[Әлмәт епархиясе]] **[[Казан соборы (Әлмәт)|Казан соборы]] **[[Петр һәм Павел чиркәве (Әлмәт)|Петр һәм Павел чиркәве]] ==== Ислам ==== * [[Р.Фәхреддин исемендәге Үзәк җәмигъ мәчете|Р.Фәхретдин мәчете]] == Спорт == * "Нефтяник" хоккей клубы * "Алнас" [[футбол]] клубы == Шәхесләр == * [[Локман Бадыйкшан]] (1919—2015), язучы. * [[Минзаһит Баһаветдинов]] (1951), спортчы. * [[Айвар Билалов]] (1990), спортчы, тренер, [[милли көрәш]] буенча Россиянең спорт мастеры (2014), Татарстан, Россия, дөнья (2015) чемпионы. * [[Илгизәр Гайнетдинов]] (1954), футболчы. * [[Сергей Мартынов]] (1962), [[инженер]]-механик, ТР Дәүләт бүләге лауреаты (2008). * [[Наил Мәганов]] (1958), «[[Татнефть]]» ГАҖ генераль директоры, «ТАНЕКО» АҖ һәм «ЗЕНИТ» банкы ГАҖ директорлар шурасы рәисе. * [[Равил Мәганов]] (1954), «Лукойл» АҖ беренче башкарма вице-президенты. * [[Өлфәт Мәганов]] (1928—2018), [[1953 ел]]дан «Татнефтегеофизика» трестының Әлмәт конторасында өлкән инженер, [[1978 ел|1978]]—[[1998 ел]]ларда Әлмәт геофизика хезмәтләре идарәсе башлыгы. * [[Ирек Сафин (1932)|Ирек Сафин]] (1932—2004), медицина фәннәре докторы (1987), профессор (1989). БР атказанган фән эшлеклесе (1999), БР атказанган табибы (1993). * [[Уел Хөсәенов]] (1949), Яр Чаллының фирка, хуҗалык җитәкчесе. * [[Ләйсән Фәйзуллина]], [[Камал театры]] артисты (2008 елдан). Татарстанның атказанган артисты (2018), [[«Тантана» премиясе]] лауреаты (2021). == Галерея == {{Gallery |title= Әлмәт |width=180 |height=180 |lines=2 |File:Әлмәт театры.jpg|[[Әлмәт татар драма театры|Татар театры]] |File:Нефтьче МЙ.jpg|Мәдәният йорты. [[Әлмәт картиналар галереясы| Картиналар галереясы]] |File:Әлмәт МК.jpg|[[Әлмәт музыка көллияте|Музыка көллияте]] |File:TatNeft office in Almetievsk.JPG|«[[Татнефть]]» баш офисы |File:Собор - panoramio (3).jpg|Әлмәтнең {{comment|Казан соборы|Алла Анасының Казан иконасы җәмигы}} }} == Сылтамалар == * [http://www.tatmedia.com/tat/region/136 Әлмәт турында мәгълүмат] == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Татарстан}} {{Татарлар саны буенча Россия торак пунктлары}} [[Төркем:Татарстан шәһәрләре]] [[Төркем:Татарстан район үзәкләре]] fj7dmhog4ygwsmg1yisvbjqe2zwq4vi 0 12197 3529985 3195542 2022-08-22T19:08:18Z 176.65.113.204 https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/643368 wikitext text/x-wiki {{Елга-2 |Исем = Чулман |Милли исем = udm/Кам |Рәсем = Perm asv2019-05 img76 Kama River.jpg |Сурәт язуы = Пермь янында автомобиль күпере |Озынлык = 1805 |Бассейн мәйданы = 507000 |Бассейн = Идел/Каспий диңгезе |Су чыгымы = 4100 |Үлчәү урыны = [[Чистай]] |Баш = Югары Чулман калкулыгы |Башның урнашкан урыны = [[Кулига (Удмуртия)|Кулига]] с., ([[Кез районы]], [[Удмуртия]]) |Башның биеклеге = 300 |Башның координатлары = 58/11/42.50/N/53/45/15.50/E |Тамак = Куйбышев сусаклагычы |Тамакның биеклеге = 36 |Тамакның координатлары = 55/21/50/N/49/59/52/E |Елганың авышлыгы = 0,11 |Ил = Россия |Төбәк = Удмуртия/Киров өлкәсе/Пермь крае/Башкортстан/Татарстан |Район = |Позицион харита = Россия Идел буе ФО }} <small>{{мәгънәләр|Чулман (мәгънәләр)}}</small> '''Чулман''', ''шулай ук'' '''[[Кама]]''' елгасы ({{lang-ru|Кама}}, {{lang-udm|Кам}}, {{lang-kv|Кам}}, {{lang-ba|Кама}}<ref>https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/643368</ref>) — [[Идел]] елгасының сулъяк кушылдыгы, [[Татарстан]] республикасының (''[[Идел]]дән кала'') икенче зур елгасы. Озынлыгы 1805 км, бассейн мәйданы 507 000 км², су чыгымы күләме 3800м³/с. == Кушылдыклар == * [[Вишера елгасы|Вишера]] * [[Муллы елгасы|Муллы]] * [[Чусовая елгасы|Чусовая]] * [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] * [[Иж елгасы|Иж]] * [[Ык елгасы|Ык]] * [[Туйма елгасы|Туйма]] * [[Чишмә елгасы|Чишмә]] * [[Зәй елгасы|Зәй]] * [[Нократ]] * [[Мишә]] == Сусаклагычлар == * [[Кама сусаклагычы]] * [[Воткинск сусаклагычы]] * [[Түбән Кама сусаклагычы]] * [[Куйбышев сусаклагычы]] == Шәһәрләр == * [[Афанасьево (Киров өлкәсе)|Афанасьево]] * [[Рудничный]] * [[Гайнә]] * [[Саликам]] * [[Усолье]] * [[Березники]] * [[Орёл (Пермь крае)|Орёл]] * [[Чёрмоз]] * [[Добрянка]] * [[Полазна]] * [[Пермь]] * [[Краснокам]] * [[Новоильинский]] * [[Нытва]] * [[Оханск]] * [[Оса]] * [[Чайковски (шәһәр)|Чайковски]] * [[Сарапул]] * [[Камбарка]] * [[Никул]] * [[Каракүл (Удмуртия)|Каракүл]] * [[Агидел]] * [[Минзәлә]] * [[Менделеевск]] * [[Яр Чаллы]] * [[Алабуга]] * [[Түбән Кама]] * [[Чистай]] {{Кама елгасы}} {{Идел елгасы}} [[Төркем:Башкортстан елгалары]] [[Төркем:Киров өлкәсе елгалары]] [[Төркем:Пермь крае елгалары]] [[Төркем:Татарстан елгалары]] [[Төркем:Удмуртия елгалары]] sq8u3uqz7syevv974k5vj0gf0o0i0km 3530007 3529985 2022-08-23T11:22:26Z Ilnur efende 6874 [[Special:Contributions/176.65.113.204|176.65.113.204]] үзгәртүләре ([[User talk:176.65.113.204|бәхәс]]) [[User:ДолбоЯщер|ДолбоЯщер]] юрамасына кадәр кире кайтарылды wikitext text/x-wiki {{Елга-2 |Исем = Чулман |Милли исем = udm/Кам |Рәсем = Perm asv2019-05 img76 Kama River.jpg |Сурәт язуы = Пермь янында автомобиль күпере |Озынлык = 1805 |Бассейн мәйданы = 507000 |Бассейн = Идел/Каспий диңгезе |Су чыгымы = 4100 |Үлчәү урыны = [[Чистай]] |Баш = Югары Чулман калкулыгы |Башның урнашкан урыны = [[Кулига (Удмуртия)|Кулига]] с., ([[Кез районы]], [[Удмуртия]]) |Башның биеклеге = 300 |Башның координатлары = 58/11/42.50/N/53/45/15.50/E |Тамак = Куйбышев сусаклагычы |Тамакның биеклеге = 36 |Тамакның координатлары = 55/21/50/N/49/59/52/E |Елганың авышлыгы = 0,11 |Ил = Россия |Төбәк = Удмуртия/Киров өлкәсе/Пермь крае/Башкортстан/Татарстан |Район = |Позицион харита = Россия Идел буе ФО }} <small>{{мәгънәләр|Чулман (мәгънәләр)}}</small> '''Чулман''', ''шулай ук'' '''[[Кама]]''' елгасы ({{lang-ru|Кама}}, {{lang-udm|Кам}}, {{lang-kv|Кам}}, {{lang-ba|Кама}}) — [[Идел]] елгасының сулъяк кушылдыгы, [[Татарстан]] республикасының (''[[Идел]]дән кала'') икенче зур елгасы. Озынлыгы 1805 км, бассейн мәйданы 507 000 км², су чыгымы күләме 3800м³/с. == Кушылдыклар == * [[Вишера елгасы|Вишера]] * [[Муллы елгасы|Муллы]] * [[Чусовая елгасы|Чусовая]] * [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] * [[Иж елгасы|Иж]] * [[Ык елгасы|Ык]] * [[Туйма елгасы|Туйма]] * [[Чишмә елгасы|Чишмә]] * [[Зәй елгасы|Зәй]] * [[Нократ]] * [[Мишә]] == Сусаклагычлар == * [[Кама сусаклагычы]] * [[Воткинск сусаклагычы]] * [[Түбән Кама сусаклагычы]] * [[Куйбышев сусаклагычы]] == Шәһәрләр == * [[Афанасьево (Киров өлкәсе)|Афанасьево]] * [[Рудничный]] * [[Гайнә]] * [[Саликам]] * [[Усолье]] * [[Березники]] * [[Орёл (Пермь крае)|Орёл]] * [[Чёрмоз]] * [[Добрянка]] * [[Полазна]] * [[Пермь]] * [[Краснокам]] * [[Новоильинский]] * [[Нытва]] * [[Оханск]] * [[Оса]] * [[Чайковски (шәһәр)|Чайковски]] * [[Сарапул]] * [[Камбарка]] * [[Никул]] * [[Каракүл (Удмуртия)|Каракүл]] * [[Агидел]] * [[Минзәлә]] * [[Менделеевск]] * [[Яр Чаллы]] * [[Алабуга]] * [[Түбән Кама]] * [[Чистай]] {{Кама елгасы}} {{Идел елгасы}} [[Төркем:Башкортстан елгалары]] [[Төркем:Киров өлкәсе елгалары]] [[Төркем:Пермь крае елгалары]] [[Төркем:Татарстан елгалары]] [[Төркем:Удмуртия елгалары]] gkqvvxqr1fgwnvhdhmo2mtrvvocoax5 10 13633 3529950 2537511 2022-08-22T14:31:20Z 85.233.72.196 wikitext text/x-wiki {{Байрак/Татарстан}} [[Татарстан]]да — ''[[республика]]'' һәм ''[[Татарстан Совет Социалистик Республикасының дәүләт суверенлыгы турында декларация|Дәүләт суверенлыгы турында декларацияне кабул итү көне]]'', {{Байрак/Казакстан}} [[Казакстан]]да — ''[[конституция]]'', {{Байрак/Төркия}} [[Төркия]]дә — ''[[җиңү көне|җиңү]]'', {{UN}}да — ''Халыкара көчләнеп югалуларның корбаннарын искә алу көне'' * [[1871 ел|1871]] — [[инглизләр|инглиз]] физигы [[Эрнест Резерфорд]] туа. * [[1911 ел|1911]] — [[татар]] [[язучы]]сы, прозаик [[Ибраһим Салахов]] дөньяга килә. * [[1933 ел|1933]] — татар галиме [[Равил Үтәбай-Кәрими]] туа. * [[1935 ел|1935]] — [[французлар|француз]] [[язучы]]сы [[Анри Барбюс]] вафат була. [[Рәсем:Coat of Arms of Tatarstan.svg|right|130px|Татарстан гербы]] * [[1990 ел|1990]] — '''''[[Татарстан Совет Социалистик Республикасының дәүләт суверенлыгы турында декларация|Татарстан дәүләт суверенлыгы турында декларация]]''''' кабул ителә. * [[2005 ел|2005]] — [[Казан]]да «Меңьеллык бәйрәме» билгеләнә. * [[2006 ел|2006]] — [[Мисыр]] язучысы, [[драматург]] [[Нәҗип Мәхфүз]] бакыйлыкка күчә. <noinclude>[[Төркем:Калыплар:Көннәрнең вакыйгалары]] </noinclude> 5m94l77te85foenex8eq6np0d9sqmmh 0 15668 3529986 3521056 2022-08-23T02:16:45Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{alsonumber|2010}} {{TwinCYR|2010 yıl}} {{Ел өчен навигация|2010}} {{Гасыр өчен навигация|21}} {{Ел башка тәкъвимнәрдә|2010|КТ=14&nbsp;февраль|ҺТ=8&nbsp;декабрь}} {{Башлана торган ел|2010}} * [[Азатлык радиосы]] тәкъвимендә — «Ак барс» елы. * [[Татарстан]]да һәм [[Русия]]дә укытучы елы. == Вакыйгалар == [[Рәсем:Яңа президент.jpg|left|165px|thumb|[[Рөстәм Миңнеханов]] инаугурациясе]] * [[4 гыйнвар]] — [[Дубай манарасы]] ачылды. * [[4 февраль]] — [[Татарстан Дәүләт Шурасы]] депутатлары республика хөкүмәте башлыгы [[Рөстәм Миңнеханов]]ка бертавыштан президент вәкаләтләрен бирде. [[Рәсем:Татнет Йолдызлары 2010.jpg|200px|thumb|right|«[[Татнет йолдызлары]]» конкурсының «Туган тел» номинациясендә [[Татар Википедиясе]] беренче урына ала]] [[Рәсем:Белем җәүһәрләре 2010.jpg|130px|thumb|right|«[[Белем җәүһәрләре]]» конкурсының «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә [[Татар Википедиясе]] икенче урына ала]] * [[13 февраль]] — [[Ванкувер]]да ([[Канада]]) [[XXI кышкы олимпия уеннары]] старт алды. * [[25 март]] — [[Рөстәм Миңнеханов]] ант китергәннән соң [[Татарстан]] [[Татарстан президенты|президенты]] вазифаларын үтәүгә кереште<ref>{{Citation |title=Бүген Татарстанның яңа Президенты вәкаләтләренә кереште |url=http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/03/25/54637/ |access-date=2010-03-25 |archive-date=2012-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121113040530/http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/03/25/54637/ |dead-url=yes }}</ref><ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20100325/570/570.html?id=1993336 Татарстанда яңа президент эшли башлады]</ref>. * [[29 март]] — [[Мәскәү метросы]]нда террористик акт нәтиҗәсендә 40-лап кеше үлә. * [[10 апрель]] — [[Смоленск]] янында булган авиаһаләкәт нәтиҗәсендә [[Польша]] президенты [[Лех Качиньский]] вафат була. * [[9 май]] — Бөек Ватан Сугышында [[ССРБ]]-ның җиңүенә 65 ел. * [[11 май]] — [[Дэвид Кэмерон]] [[Бөекбритания]] премьер-министры вазифасына керешә. * [[14 май]] — Озак реставрациядән соң [[Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры]] бинасы ачыла. * [[29 май]] — [[Норвегия]] башкаласы [[Осло]]да үткән [[Евровидение 2010]] җыр бәйгесендә [[Алмания]] вәкиле [[Лена Майер-Ландрут]] җиңү яулый. * [[30 июнь]] — [[Русия]]нең [[Yandex]] эзләнү системасы кулланучыларына татарча интерфейсын тәкъдим иткән<ref>[https://company.yandex.ru/press_releases/2010/0630/index.xml Yandex.ru для Республики Татарстан]</ref>. * [[11 июль]] — [[КАҖ]]-да [[Футбол буенча дөнья чемпионаты, 2010|2010 елгы Футбол буенча дөнья чемпионаты]] тәмамланды. [[Испания]] җиңү яулый<ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20100712/570/570.html?id=2097377 Испания — дөнья чемпионы ]</ref>. * [[27 июль]] — [[Кыргызстан]] конституциясе кабул ителә. * [[31 август]] — [[АКШ президенты]] [[Барак Обама]] рәсми төстә [[Гыйрак]]та хәрби гамәлләрнең тәмамлануын игълан итте<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2144964.html Обама Гыйракта сугыш тәмамлануын игълан итте]</ref>. * [[12 сентябрь]] — [[Төркия]]дә конституцион үзгәрешләр турында [[Төркия референдумы, 2010|референдум]] уза. * [[28 сентябрь]] — [[Русия]] президенты [[Дмитрий Медведев]] «президент ышанычын югалту» сәбәпле [[Мәскәү]] мэры [[Юрий Лужков]]ны вакытыннан алда вазифасыннан алды<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2170311.html Юрий Лужков Мәскәү җитәкчелегеннән алынды]</ref>. * [[5 ноябрь]] — Кущевская станица вакыйгасы ([[Краснодар крае]]).<ref>[http://new.beznen.ru/basma/2010-47/kushevskiy-vakiygalari-kabatlanmasmi/ Ку­щевс­кий ва­кый­га­ла­ры ка­бат­лан­мас­мы?]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[25 ноябрь]] — [[Гданьск]] шәһәрендә [[Польша татарлары]]на һәйкәл ачыла.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://art16.ru/content/otkrytiie_pamiatnika_tatarin_riechi_pospol |access-date=2014-11-03 |archive-date=2014-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140708184923/http://art16.ru/content/otkrytiie_pamiatnika_tatarin_riechi_pospol |dead-url=yes }}</ref> * [[11 декабрь]] — [[Мәскәү]]нең Манеж мәйданында футбол җанатарлары битлеге астында рус милләтчеләре тәртипсезлекләр оештыра<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2247065.html Медведев «гаепле һәр кешене табачагын» белдерде]</ref>. * [[30 декабрь]] — [[Казан метросы]]ның [[«Кәҗә бистәсе» метро станциясе|«Кәҗә бистәсе»]] станциясе ачыла<ref>[http://www.kzn.ru/tat/news/show/20500 “Кәҗә бистәсе” беренче пассажираларын кабул итте]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. * [[Төньяк ярымшарында аномаль эсселек (2010)|Төньяк ярымшарында аномаль эсселек]]. == Вафатлар == {{Төп мәкалә|2010 елда вафатлар исемлеге}} [[Рәсем:Миркасыйм Госманов.jpg|right|100px|thumb|[[Миркасыйм Госманов]]]] [[Рәсем:Ayrat arslanov.jpg|right|100px|thumb|[[Айрат Арсланов (артист)|Айрат Арсланов]]]] * [[5 февраль]] — [[Галимҗан Хөсәенов]], футболчы, [[ССРБ]] чемпионы ([[1937 ел|1937]]—2010). * [[16 февраль]] — [[Флүс Латыйфи]], татар язучысы. * [[17 февраль]] — [[Харис Якупов]], татар рәссамы. * [[13 март]] — [[Мансур Хәсәнов]], әдәбият галиме, Татар энциклопедиясе институты директоры. * [[22 март]] — [[Валентина Толкунова]], рус җырчысы. * [[10 апрель]] — [[Лех Качиньский]] (60), [[Польша]] президенты. * [[14 апрель]] — [[Пётр Прихожан]], шагыйрь. * [[23 апрель]] — [[Айрат Арсланов (артист)|Айрат Арсланов]], татар артисты, нәфис сүз остасы. * [[3 май]] — [[Питер О’Доннелл]], инглиз язучысы, сценарист. * [[18 май]] — [[Илдар Мәннанов]], татар каһарманы, милли хәрәкәт әгъзасы. * [[28 май]] — [[Фатыйма Вәлифф]], Австралия татарлары милли-мәдәни хәрәкәте әгъзасы. * [[29 май]] — [[Әнвәр Тайсин]], географ, педагог, фән докторы, дәреслекләр авторы. * [[1 июнь]] — [[Андрей Вознесенский]], рус шагыйре, рәссам, архитектор. * [[12 июнь]] — [[Фуат Мансуров]], татар дирижеры. * [[26 июль]] — [[Ләбибә Ихсанова]], татар язучысы. *[[29 август]] — [[Фуат Вәлиев (1918)|Фуат Вәлиев]], тарихчы. *[[2 октябрь]] — [[Галия Измайлова (балерина)|Галия Измайлова]], балет биючесе, ССРБ халык артисты ([[1962 ел|1962]]). *[[2 октябрь]] — [[Альберт Яхин]], язучы, әдәбият галиме, популяр дәреслекләр авторы. *[[9 октябрь]] — [[Фәридә Кудашева]], татар җырчысы, [[Татарстан]] һәм [[Башкортстан]]ның халык артисты. *[[11 октябрь]] — [[Миркасыйм Госманов]], татар галиме, язучы, тарихчы. *[[10 ноябрь]] — [[Шаген Донгарян]], «Татнефтестрой» башлыгы. *[[28 декабрь]] — [[Рафаил Фатыйхов]], татар артисты. == Г. Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары<ref>{{Citation |title=Тукай туган көнне үткәрелә торган Шигърият бәйрәме халык һәм иҗатчыларны янә бергә җыйды |url=http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/04/26/55537/ |access-date=2010-04-30 |archive-date=2012-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121113022532/http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/04/26/55537/ |dead-url=yes }}</ref> == [[Рәсем:Rqail.jpg|right|100px|thumb|[[Ркаил Зәйдулла]]]] * [[Ркаил Зәйдулла]], шагыйрь. * [[Фоат Садриев]], язучы. * [[Владимир Федотов]], баянчы. * [[Асия Миңнуллина]], сынчы. * [[Илдар Ханов (1940)|Илдар Ханов]], сынчы. == Нобель премиясе лауреатлары == * [[Медицина һәм физиология өлкәсендә Нобель премиясе]] — [[Роберт Эдвардс]], британ галиме<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2176268.html 2010 медицина Нобеле – ясалма аталандыру өчен]</ref>. * [[Физика өлкәсендә Нобель премиясе]] — [[Андре Гейм]] һәм [[Константин Новоселов]]<ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20101005/570/570.html?id=2177155 Нобель физика бүләген чыгышлары белән Русиядән ике галим алды ]</ref>. * [[Химия өлкәсендә Нобель премиясе]] — [[АКШ]] галиме [[Ричард Һек]], [[Япония]]дән [[Э-ти Нэгиси]] һәм [[Акира Судзуки]]<ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20101006/570/570.html?id=2178059 Нобель химия бүләген АКШ һәм Япония галимнәре алды]</ref>. * [[Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе]] — [[Марио Льоса]], испан язучысы<ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/20101007/570/570.html?id=2183603 Әдәбият өлкәсендә Нобель бүләген быел Марио Варгас Льоса алды]</ref>. * [[Икътисад өлкәсендә Нобель премиясе]] — [[Питер Даймонд]], [[Дэйл Мортенсен]] һәм [[Кристофер Писсаридес]]<ref>[http://www.azatliq.org/archive/news/latest/570/570.html?id=2187388 Нобель икътисад бүләге ике американ һәм бер британ галименә бирелә ]</ref>. * [[Тынычлык өчен Нобель премиясе]] — [[Лю Сяобо]]<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2184925.html 2010 Нобель тынычлык бүләге Кытай диссидентына бирелде]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == {{Навигация|Викиҗыентык= 2010}} * [http://etatar.ru/tat/cemgyet/tarih/38886 2010: Татар башы ни күрми?] * [http://www.azatliq.org/photogallery/5430.html Азатлык радиосы — 2010 ел мизгелләре фотосурәтләрдә]{{Deadlink|date=November 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/12/31/62374/ ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов Татарстан халкын Яңа ел белән котлады] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121112175759/http://tat.tatar-inform.ru/news/2010/12/31/62374/ |date=2012-11-12 }} * [http://intertat.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=717:-l2010-r-&catid=100:2010-11-30-19-18-41&Itemid=482 Фәрит Мөхәммәтшин: «2010 ел бик катлаулы булды»]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.beznen.ru/blog/27 Сау бул, авыр ел, исәнме, тагын да авыррагы!..]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Сайланган исемлек}} [[Төркем:2010 ел|*]] [[Төркем:Еллар]] kifqh1v0w7rw6jlof9ommyp3a85uwhv 0 24883 3529987 3504699 2022-08-23T02:59:13Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{twinCYR|Qazan}} {{УК}} <small>{{мәгънәләр|Казан (мәгънәләр)}}</small> '''Казан''' ([[Заманәлиф|тат.лат.]] ''Qazan'', тат.гар. ''قزان'', {{lang-ru|Казань}}) — [[Татарстан|Татарстан Җөмһүриятенең]] башкаласы, [[Россия]]нең икътисади, мәдәни, сәяси үзәкләренең берсе. [[Идел]]нең сул ягында, аңа [[Казансу]] кушылу урынында урнашкан [[Казан елга порты|зур порт]]. Шәһәрнең теркәлгән «Россиянең өченче башкаласы» бренды бар, шулай ук ярымрәсми рәвештә ул «Россия федерализмы үзәге (башкаласы)» һәм «бөтендөнья татарларының башкаласы» дип атала. [[2005 ел]]да Казан шәһәре [[Казанның меңьеллыгы|1000-еллыгын]] бәйрәм итте, [[2013 ел]]да Казанда [[Җәйге Универсиада 2013|XXVII Җәйге Универсиада]] узды. [[2015 ел]]да&nbsp;— [[Су спорт төрләре буенча 16нчы ФИНА дөнья чемпионаты 2015|су спорт төрләре буенча Дөнья чемпионаты]] үткәрелде, ә [[2018 ел]]да шәһәр ([[Россия]]нең башка шәһәрләр белән) [[ФИФА]] [[Футбол буенча дөнья чемпионаты|Дөнья футбол чемпионаты]]н кабул итә. Казан ханлыгының, Казан өязенең, Казан губернасының һәм Татарстан АССРның тарихи башкаласы (үзәге). [[2020 ел]]ның [[2 июль|2 июленнән]] — '''«[[Хезмәт даны шәһәре]]»'''<ref>[http://www.kremlin.ru/events/president/news/63596 Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»]</ref>. == Физик-географик сыйфатлама == {{Портал|География}} === Урынлаштыру === [[Идел]]нең сул ягында, аңа [[Казансу]] кушылу төшендә урнашкан. Географик координатлар («ноленче» километр): {{coord|55|47.45|N|49|06.87|E|type:city}}. Тирәнлек: {{сан|29|км}}, киңлек: {{сан|31|км}}. Шәһәрнең [[сәгать поясы]]&nbsp;— [[UTC+4]], ләкин [[мәскәү вакыты]]. Шәһәр көнбатыш, үзәк һәм көньяк-көнбатыш өлешләрендә Идел елгасына чыга, яр буе сызыгы&nbsp;— {{сан|15|километр}}. Казанның көнбатыш читендә Идел аша [[Займище күпере|күпер]] бар. Казансу елгасы төньяк-көнчыгыштан көнбатышка ага һәм шәһәрне ике тиң диярлек өлешкә бүлә. Казансу аша биш [[күпер]] вә [[дамба]] төзелгән, шулай ук елга астында [[Үзәк сызык (Казан метрополитены)|Казан метрополитенының Үзәк сызыгы]] бара. Шәһәр өске йөзенең үзенчәлеге&nbsp;— тигезле-үрле. Шәһәрнең үзәгендә Болак арты, Кабан алды, Кабан арты тигезлекләр, [[Арча кыры]] калкулы тигезлек, һәм аерым үрләр (Кирмән, һ.&nbsp;б.) бар. Көньякка һәм көньяк-көнчыгышка таба шәһәр территориясе күтәрелә бара, шуңа күрә түбәнле Таучык, Әзин, Нагорный, [[Дәрвишләр бистәсе|Дәрвишләр]] торак массивлары елга арты өлешеннән уртача 20—{{сан|40|метр}}га зуррак биеклекләрдә урнашалар. Елга арты өлешендә Җилантауны һәм шәһәр төньягындагы бистәләрнең үрләрне аерылып торалар. === Климат === [[Казан климаты|Шәһәрнең климаты]]&nbsp;— уртача континенталь, суыклар һәм корылык еш очрашмыйлар. Казанга күбрәк көньяк һәм көнчыгыш җилләр өрә, җилсез һава уртача елда 13 тапкыр була. Кар капламы [[февраль]] һәм [[март]] айларында якынча {{сан|38|см}}. Иң салкын ай&nbsp;— [[гыйнвар]] (−11,6&nbsp;°C), иң эссе&nbsp;— [[июль]] (19,7&nbsp;°C), уртача еллык явым-төшем күләме&nbsp;— {{сан|550|мм}}. Иң яңгырлы ай&nbsp;— [[июнь]] ({{сан|70|мм}}), ә иң аз санда явым-төшем [[март]]та&nbsp;— {{сан|25|мм}}. [[2010 ел]]ның [[1 август]]ында Казанда температур максимум&nbsp;— 39,0&nbsp;°C теркәлгән. Минимум&nbsp;— [[1942 ел]]ның [[21 гыйнвар]]ендә (−46,8&nbsp;°C) булган. Елда уртача җил көче {{сан|3.6|м}}/с була, ә һава дымлылыгы&nbsp;— {{сан|75|%}}. {{Шәһәр климаты |Шәһәр=Казан |Источник=[http://pogoda.ru.net/climate/27595.htm Погода и климат] | Гый_ур=-10.4 | Гый_ур_явым=40 | Фев_ур=-10.2 | Фев_ур_явым=33 | Мар_ур=-4.0 | Мар_ур_явым=32 | Апр_ур=5.5 | Апр_ур_явым=31 | Май_ур=13.3 | Май_ур_явым=41 | Июн_ур=18.1 | Июн_ур_явым=63 | Июл_ур=20.2 | Июл_ур_явым=65 | Авг_ур=17.6 | Авг_ур_явым=60 | Сен_ур=11.7 | Сен_ур_явым=51 | Окт_ур=4.8 | Окт_ур_явым=53 | Ноя_ур=-3.4 | Ноя_ур_явым=46 | Дек_ур=-8.5 | Дек_ур_явым=43 | Ел_ур=4.6 | Ел_ур_явым=558 | Гый_ур_мин=-13.5 | Гый_ур_макс=-7.2 | Фев_ур_мин=-13.3 | Фев_ур_макс=-6.7 | Мар_ур_мин=-7.3 | Мар_ур_макс=-0.2 | Апр_ур_мин=1.6 | Апр_ур_макс=10.2 | Май_ур_мин=8.2 | Май_ур_макс=19.0 | Июн_ур_мин=13.3 | Июн_ур_макс=23.5 | Июл_ур_мин=15.5 | Июл_ур_макс=25.5 | Авг_ур_мин=13.3 | Авг_ур_макс=22.9 | Сен_ур_мин=8.2 | Сен_ур_макс=16.3 | Окт_ур_мин=2.2 | Окт_ур_макс=8.1 | Ноя_ур_мин=-5.6 | Ноя_ур_макс=-1.0 | Дек_ур_мин=-11.4 | Дек_ур_макс=-5.8 | Ел_ур_мин=0.9 | Ел_ур_макс=8.7 | Гый_а_макс=3.8 | Гый_а_мин=-46.8 | Фев_а_макс=5.2 | Фев_а_мин=-39.9 | Мар_а_макс=14.0 | Мар_а_мин=-31.7 | Апр_а_макс=29.5 | Апр_а_мин=-25.6 | Май_а_макс=33.8 | Май_а_мин=-6.5 | Июн_а_макс=37.5 | Июн_а_мин=-1.4 | Июл_а_макс=38.9 | Июл_а_мин=2.6 | Авг_а_макс=39.0 | Авг_а_мин=1.6 | Сен_а_макс=32.3 | Сен_а_мин=-5.4 | Окт_а_макс=23.4 | Окт_а_мин=-23.4 | Ноя_а_макс=15.0 | Ноя_а_мин=-36.6 | Дек_а_макс=6.1 | Дек_а_мин=-43.9 | Ел_а_макс=39.0 | Ел_а_мин=-46.8 |}} == Халык == === Халык саны === Казан шәһәренең халык саны&nbsp;— 1, 251 млн кеше (2018), шәһәр мәйданы&nbsp;— 425,3 км². === Халыкның үсеш күрсәткече === Казан халкының үсүе астагы исемлектә күрсәтелгән. {| class='standard' style='text-align: center;' width=100% |- class='bright' ! [[1800 ел|1800]]!! [[1858 ел|1858]]!! [[1897 ел|1897]]!! [[1907 ел|1907]]!! [[1917 ел|1917]]!! [[1920 ел|1920]]!! [[1923 ел|1923]]!! [[1959 ел|1959]]!! [[1970 ел|1970]]!! [[1979 ел|1979]]!! [[1989 ел|1989]]!! [[2002 ел|2002]]!! [[2009 ел|2009]]!! [[2018 ел|2018]] |- class='bright' |{{сан|40000}}||{{сан|61000}}||{{сан|130000}}||{{сан|161000}}||{{сан|207000}}||{{сан|146000}}||{{сан|158000}}||{{сан|667000}}||{{сан|868000}}||{{сан|993000}}||{{сан|1094000}}||{{сан|1105000}}||{{сан|1131000}}||{{сан|1251000}} |} === Милли состав === Казан&nbsp;— күпмилләтле шәһәр. Монда татарлар, руслар, чуашлар һ.&nbsp;б. милләтләр яши. Башкалада [[татарлар]] һәм [[руслар]]ның саны якынча берүк (татарлар {{сан|47.6|%}}, руслар {{сан|48.6|%}}). Өченче урында Республикадагы кебек үк [[чуашлар]], 4—5 урыннарда [[украиннар]] һәм [[әзериләр]] тора. {| class='standard' style='text-align: center;' width=100% |- class='bright' ! Милләт ![[1885]]<ref>http://istmat.info/files/uploads/55542/1889-1890_pamyatnaya_knizhka_kazanskoy_gubernii.pdf</ref>!! [[1897]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=454</ref> ![[1906]]<ref name=":0">ИСТОРИЯ КАЗАНИ В ДОКУМЕНТАХ И МАТЕРИАЛАХ. XX ВЕК под редакцией Р.У. Амирханова. </ref> ![[1920]]<ref>http://xn--90ax2c.xn--p1ai/catalog/000202_000006_1603670%7C04BC25A9-3B8B-4DCB-A92C-E3DA6BE945E5/viewer/</ref> ![[1935]]<ref name=":0" />!! [[1939]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_ra.php?reg=2380</ref>!![[1970]]<ref name="ВОТ">Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994</ref> !! [[1979]]<ref name="ВОТ"/> !! [[1989]]<ref name="ВОТ"/> !! [[2002]]<ref>{{Citation |title=2002 ел сан алу базасы |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/tableView/customiseTable.xhtml |access-date=2013-10-05 |archive-date=2015-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150915194436/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/tableView/customiseTable.xhtml |dead-url=yes }}</ref>!! [[2010]]<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/%D0%BD%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.pdf |access-date=2013-10-05 |archive-date=2012-11-21 |archive-url=https://www.webcitation.org/6CLiVP5JY?url=http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/%D0%BD%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.pdf |dead-url=yes }}</ref> |- class='bright' | [[руслар]] |83,5%|| 73,4% |81,7% |74,0% |69,8%|| 65,2% || 60,2% || 58,0% || 54,7% || 48,7%||48,6% |- class='bright' | [[татарлар]] |11,5%|| 22,0% |15,8% |19,4% |25,6%|| 30,0% || 35,3% || 37,8% || 40,5% || 47,5%||47,6% |- class='bright' | [[чуашлар]] |0,001%|| 0,4% |0,03% |0,4% |?|| 1,0% || ? || ? || 1,1% || 0,8% || 0,8% |} === Дин === Казанда төрле [[дин]] вәкилләре яши. [[Ислам|Мөселманнар]] һәм православ христианнар күпчелекне тәшкил итә. Шулай ук [[Католик дине|католиклар]] (''кара'': [[Казан католик гыйбадәтханәсе]]), [[яһүд дине|яһүдиләр]] (''кара'': [[Казан синагогасы]]), [[протестантлык|лютераннар]] (''кара'': [[Казан кирхасы]]), [[православие|староверлар]] (''кара'': [[Казан Покрау чиркәве|Покрау чиркәве]]) һ.&nbsp;б. дин вәкилләре бар. == Шәһәр исеме == [[Рәсем:Kazan Kremlin exterior view 08-2016 img3.jpg|left|thumb|200px|[[Казан Кремле]]]] '''Казан исеме барлыкка килүе хакында бик күп версияләр һәм риваятьләр бар:''' * «Казан» сүзеннән (котёл). Риваять буенча, хан үз хезмәтчесен су алырга җибәргән. Хезмәтче су алганда алтын казанны елгага төшергән. Шуннан соң елганы да, шәһәрне дә Казан дип йөртә башлаганнар. * Кайсыбер кешеләр елга исеме «каз» сүзеннән чыккан диләр. Аларның фикеренчә, борынгы заманларда елга янында казлар яшәгәннәр. Шуннан елгага Казан суы исеме бирелгән, соңыннан шәһәргә дә исем күчкән. * Башкорт филологы [[Җәлил Киекбаев|Җ.&nbsp;Киекбаев]] сүзләренчә, Казан исеме «каен» сүзеннән килә. Мәсәлән, [[Башкортстан]]да Казанлы исемле авыл бар. Киекбаев фикеренчә, бу исем элек Каенлы булган (авыл каеннар урманы эчендә тора). * Хәсән хан исеменнән. == Тарих == Рәсми юрама буенча, Казанга бер меңнән ел элек нигез салынган. Шундый датировкага сәбәпче булып Казан Кирмәнендә казу эшләре нәтиҗәсендә табылган җирле балчыктан ясалган чүлмәкләр ([[Болгар]] каласыннан һәм башка шәһәрләрдән шушы чүлмәкләр китерелә алмаганнар, чөнки андагы балчык туры килми) һәм чех кенәзе изге Вацлав дәверендәге (фаразан 929—930 еллар) чех тәңкәләре булганнар. Казан Идел Буе Болгарының төньягында чик буе кальгасе буларак нигезләнгән. Шәһәрнең үсешенә сәүдә юллары киселешендә уңайлы җәгърафик урнашуы булышлык иткән. XIII—XIV гасырларда шәһәр үсеш кичерә һәм Алтын Урда составында мөһим сәүдә-сәяси үзәге булып җитә. [[File:Lespinas Kazan 1767.jpg|thumb|280x280px|Казан күренеше, 1767 ел]] 1438 елда болгар кальгасен [[Олуг Мөхәммәт|Олугъ Мөхәммәт]] тарафыннан алына, шәһәр Казан ханлыгының башкаласы булып киткән. Ул вакытта шәһәрдә балчыктан ясалган әйберләр, күн әйберләре, корал җитештерү үсеш алган. Мәскәү кенәзлеге белән сугышлар нәтиҗәсендә башта Мәскәү Казанга ясак түләргә мәҗбүр була, әмма соңрак руслар өстенлек алалар һәм сугышлар чиратлашуы 1552 елда, [[Qazannıñ yawlap alınuı|Казанның яулап алуы]] белән тәмам була. Шәһәр халкының күпчелеге кырып-бетереп үтерелә, ә исән калган татарларга руслар шәһәрдә яшәргә түгел, хәтта шәһәр эченә керергә дә тыялар. Шәһәр ташландык хәлгә килгән һәм бушап калган. Аларны [[Болак]] аръягындагы [[Кораеш бистәсе]] янына куып чыгарылар. Күпләр яңа җирдә йорт сала алмаган, шәһәрдә калган иске йортларын дә сүтеп күчерә алмаганнар, шуңа исән калганнарның күбесе тәмам бөлгенлеккә төшеп авылларга тарлырга мәҗбүр булган. Ахыргы исәптә, 1557 елда Казанның 30—40 мең кешесеннән бары тик 6 мең генә калган;<ref>[[Михаил Худяков]]. Казан ханлыгы тарихы буенча очерклар.</ref> 1556 елда төзелгән яңа ак ташлы кирмәненә 7 мең русны күчеп утыртканнар.<ref>http://www.spsl.nsc.ru/history/descr/kazan2.htm</ref> XVII гасырда шәһәр яңа икътсади үсеш кичерә, һөнәрче бистәләренә нигез салына, беренче мануфактуралар барлыкка киләләр. 1646 ел җанисәп китабы буенча, Казанда 5432 ир-ат һәм 1652 йорт булган. [[Бөек Петр]] вакытында, [[1708 ел]], Казан шәһәре [[Казан губернасы]] башкаласы буларак санала, һәм шушы дәрәҗәне 200 ел саклап килә. [[1718 ел]]да Казанда [[Адмираллык бистәсе|адмираллык]] нигезләнә. [[1722 ел]]да [[Бөек Петр]] Казанга үзе дә килгән һәм Казанда үз 50-еллыгын бәйрәм иткән.<ref>http://www.iske-kazan.ru/izvestnye-lyudi/225-petr-i-v-kazani</ref> 1766 елда [[Екатерина II]] фәрманы буенча шәһәр белән ''шәһәр думасы ''җитәкчелек итә башлаган. 1768 елда {{коммент|архитектор|архитектор}} [[Василий Кафтырев]] тарафыннан шәһәрнең беренче генераль планы төзелә. Шул ук вакытта Яңа Татар бистәсе барлыкка килгән. 1774 елның җәен, Емельян Пугачёв күтәрелеше вакытында Казан камалыш хәлендә калган. 20 мең санлы баш күтәрүчеләрнең гаскәре 11 июль көнне шәһрәгә якын килде һәм икенче көнне штурмны башлаган. Пугачёвчылар Кирмәннән башка бөтен шәһәрне басып алганнар, шәһәрдә янгын кабынып китте, Пугачёв гаскәрне шәһәрдә чыгарды һәм өч көннән соң [[Арча кыры]]нда җиңелгән булды. XVIII гасыр азагында Казанда якынча 22 мең кеше, шәһәр яны бистәләре белән бу сан 40 меңгә кадәр җиткән, шулардан нибары якынча 10% өлеше&nbsp;— татарлар.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.kazan1000.ru/rus/history/ruskazan.htm |access-date=2014-10-08 |archive-date=2009-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090418201015/http://www.kazan1000.ru/rus/history/ruskazan.htm |dead-url=yes }}</ref> Шәһәр Идел буеның мәгариф һәм мәдәният үзәгенә әверелде: 1758 елда Казанда Россиядә беренче провинциаль гимназия, 1771&nbsp;— беренче мәдәрәсәләр, 1791 елда даими театр барлыкка килгәннәр. 1804 елда, Россиядә өченче булып, Казанда университет ачылган, ул Казанның эре фәнни үзәге статусын тагы да ныгытты. * Соңгы 90 елда Казан шәһәре [[Татарстан]]ның башкаласы булып тора. == Административ бүленү == {{main|Казан районнары}} [[Рәсем:Схема районов Казани.jpg|right|250px]] {| class="wikitable" |- ! № ! Район исеме ! Халык саны <br />(мең кеше) ! Мәйдан <br />(гектар) ! Мәгълүмат |- |1 | [[Казанның Авиатөзелеш районы|Авиатөзелеш районы]] | 110,1 | 3 891 | |- |2 | [[Казанның Вахитов районы|Вахитов районы]] | 83,3 | 2 582 | |- |6 | [[Казанның Идел буе районы|Идел буе районы]] | 218,8 | 11 577 | |- |3 | [[Казанның Киров районы|Киров районы]] | 107,2 | 10 879 | |- |4 | [[Казанның Мәскәү районы|Мәскәү районы]] | 130,5 | 3 881 | |- |7 | [[Казанның Совет районы|Совет районы]] | 266,1 | 7 687 | |- |5 | [[Казанның Яңа Савин районы|Яңа Савин районы]] | 204,2 | 2 066 | |} 2010 елда түбәндәге районнарының администрацияләре берләштерелгән:<ref>http://www.kzn.ru/ispolkom_start</ref> * Яңа Савин һәм Авиатөзелеш (Яңа Савин районы администрациясе нигезендә) * Идел буе һәм Вахитов (Идел буе районы администрациясе нигезендә) * Мәскәү һәм Киров (Мәскәү районы администрациясе нигезендә) === Мэр === Шәһәрнең башлыгы&nbsp;— мэр, ул шәһәр думасы депутлары тарафыннан үз әгъзалары саныннан сайланыла. [[2005 ел]]ның [[17 ноябрь|17 ноябреннән]] бу вазыйфаны [[Илсур Мәтшин]] башкара. Үз сессияләрен шәһәр думасы шәһәр рәтүше бинасына үткәрә. Шәһәр думасы Казанның норма чыгару органы булып тора, сайлаулар 5 елга бер тапкыр уздырылалар.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.kzn.ru/upload/documents/1399.zip |access-date=2014-09-12 |archive-date=2012-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120511204423/http://www.kzn.ru/upload/documents/1399.zip |dead-url=yes }}</ref> Шәһәр думасы рәисе&nbsp;— мэр, аннан башка Дума Президумына ике мэр урынбасары, яшь буенча иң олы депутат һәм җиде комиссияләрнең башлыклары керәләр. == Икътисад == Казан&nbsp;— Россиянең иң зур сәнәгый, финанс, сәүдә һәм туристик үзәкләрненнән берсе. Тулаем шәһәр продукты күләме 2013 елда 486 млрд сумны, төяп җибәрелгән тауарлар күләме 254 миллиард сум, ваклап сату тауар әйләнеше 410 миллиард сум тәшкил иткән.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://rt.rbc.ru/tatarstan_topnews/24/02/2014/906795.shtml |access-date=2014-09-10 |archive-date=2014-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017015833/http://rt.rbc.ru/tatarstan_topnews/24/02/2014/906795.shtml |dead-url=yes }}</ref> Шәһәрнең сәнәгый нигезен машиналар төзү, химия вә нефтехимия, биңел вә азык-төлек сәнәгатьләре тәшкил итәләр. Казанның иң эре ширкәтләре&nbsp;— [[Казаноргсинтез|«Казаноргсинтез»]] химия комлексы (полиэтилен, полиэтилен торбалар, синтетик суыткыч матдәләр, фенол, ацетон, нефть чыгаруда һәм газ киптерүдә кулланыла торган химик реагентларны чыгара), Россиядә иң иске [[Казан дары заводы]] һәм Россиядә сирәк очрый торган өч авиацион сәнәгате ширкәтләренең кластеры — очкыларны җитештерә торган [[КАҖБ|С. П. Горбунов исемле КАҖБ]] ([[Ту-160]] исемле дөньяда иң зур, авыр һәм куәтле стратегик бомбга тотучының җитештерүчесе), [[боралак]]ларны җитештерә торган [[Казан боралак заводы]] һәм йөрткечләрне җитештерә торган[[Казан мотор төзүчеләр җитештерү берләшмәсе|КМҖБ]]. * Яңа медицина җиһазларын җитештерүне өйрәнү буенча алман партнерлары белән бергә медицина («КМИЗ») һәм оптика җиһазлары («[[КОМЗ]]») предприятияләре, Италия җиһазларыннан файдаланып, синтетик югыч матдәләр чыгаруда «Нәфис» шактый уңышка иреште. * Сәнәгать ширкәтләре тарафыннан [[2004 ел]]да 58,7 млрд. сумлык продукция җитештерелгән. Җитештерү күләме буенча «Казаноргсинтез», «КВЗ», «КМПО», «Пивоваренное объединение „Красный восток“-Солодовпиво», «Нәфис-косметикс», ФГУП «С.П.Горбунов исемендәге КАПО», [[Казан ТЭЦ-3|ТЭЦ-3]] кебек оешмалар алдынгы урыннарда тора. * Казанда чит ил инвестицияләре белән 100 дән артык предприятие, чит ил юридик зат филиаллары һәм 150 фирма вәкиллеге теркәлгән. Шәһәрнең төп чит ил инвесторлары булып [[Швейцария]], [[Кипр Республикасы]], [[Германия]], [[АКШ]], [[Словения]] илләре санала. Сатудан килгән акча буенча Россиядә беренче 500ендә торган 6 ширкәтнең штаб фатиры Казанда урнашкан. Шәһәр эшкуарлык үзкләренең гомуми мәйданы 330 мең м²-ны тәшкил итә, шул исәптә 127 мең² м «A» һәм «B» сыйныфларга карый.<ref>http://www.arendator.ru/articles/1/art/21158/</ref> Үз банкларының берләштерелгән капиталы күләме буенча Казан, Мәскәү һәм Петербургдан гына калышып, өченче урында тора.<ref>http://www.skyscrapercity.com/showpost.php?p=32583604&postcount=1</ref> == Транспорт == === Тимер-юлы вокзалы === ''Моны карагыз: '''[[Казан-Пассажирлы|Казан-1]], [[Восстание-Пассажирлы|Казан-2]]''''' [[Рәсем:Kazan Railway station 08-2016 img1.jpg|right|300px|thumb|Казан вокзалының төп бинасы]] [[Казан-Пассажирлы|Вокзал комплексы]] шәһәрнең үзәк өлешендә урнаша һәм үзенә берничә бинаны кертә. Бер ел эчендә вокзал 8 миллион кешегә хезмәт күрсәтә. Казан шәһәр яны электр поездларының соңгы пунктлары [[Яшел Үзән]], [[Канаш]], [[Сергач]], [[Түбән Новгород]] (Мәскәү юнәлеше), [[Арча]], [[Нократ Аланы]], [[Ижау]] (Ижау юнәлеше), [[Буа]] булып торалар. [[1974 ел]]да шәһәрнең төньягында [[Казан-2 (Восстание-Пассажирлы)|яңа вокзал]] төзелеше башланды, [[1976 ел]]да төзелгән диярлек карказа ташлаган иде һәм утыз артык ел эчендә бу «озак төзү» булып кала иде. [[2010 ел|2010]]—[[2011 ел]]ларда иске бинасын җимереп бетерәләр һәм яңа вокзал бинасын төзәләр, ачылышы [[2012 ел]]ның [[5 август]]та үтте. === Автомобиль транспорты === Шәһәр аша <span style="padding:1px .5em; color:#ffffff; background-color:#0090ff; font-weight:bold;">М7</span> «Идел» ([[Мәскәү]] — [[Владимир]] — [[Түбән Новгород]] — [[Чабаксар]] — Казан — [[Уфа]]), <span style="padding:1px .5em; color:#ffffff; background-color:#0090ff; font-weight:bold; font-color:white;">Р175</span> ([[Йошкар-Ола]] — [[Яшел Үзән]] — Казан), <span style="padding:1px .5em; color:#ffffff; background-color:#0090ff; font-weight:bold; font-color:white;">[[Р239]]</span> «Ырынбур тракты» (Казан — [[Чистай]] — [[Әлмәт]] — [[Ырынбур]]), <span style="padding:1px .5em; color:#ffffff; background-color:#0090ff; font-weight:bold;">Р241</span> (Казан — [[Буа]] — [[Сембер]]) автоюллар баралар. === Елга транспорты === ''Моны карагыз: '''[[Казан Елга порты]], [[Qazan Yılğa portı]]'''''<br /> Казан елга порты [[Идел елгасы]] сул ярының 1310 километрда урнашкан. Россиянең иң эре елга портларының берсе булып тора, Россия Бердәм тирәнсу системасы буенча Балтыйк, Ак, Каспий, Азов, Кара диңгезләре белән бәйләнгән, 5-диңгезле порты булып тора. Вокзал шәһәрара круиз суднолар пассажирларга да, шәһәр яны юнәлешләргә дә ([[Зывыз]], [[Тәтеш]], [[Болгар]], [[Печище]], [[Зөя (Яшел Үзән районы)|Зөя]], Садовая) хезмәт күрсәтә. === Җәмәгать транспорты === Казанның беренче җәмәгать транспорты төре булып 1854 елда [[омнибус]] барлыкка килгән. 1875 елларда атлы трамвай, ягъни «конка» ачылган. «Конка»га алмашка 1899 елда [[Казан трамвае|трамвай]] хәрәкәте ачыла. 1926 елда шәһәрдә автобус хәрәкәте, ә 1948 елда — троллейбус хәрәкәте ачыла. 1979 елдан соң, ягъни Казан халкы миллион кеше чиген узгач, шәһәр метрополитен төзелешенә дәгъва итү мөмкинлеген алды. Төзелеш эшләре 1996 елда башланган. Россиядә җиденче булып, Казан метрополитены тантаналы рәвештә [[2005 ел]]ның [[27 август]]ында ачылган. ==== Метро ==== ''Моны да карагыз: '''[[Казан метросы]]''''' Казан метрополитен [[2005 ел]]ның [[27 август]]ында Казанның меңъеллыгын билгеләнгәндә ачыла. Хәзер ун станциядә тора: [[Авиатөзелеш (метро станциясе)|Авиатөзелеш]], [[Төньяк вокзал (метро станциясе)|Төньяк вокзал]], [[Яшьлек (метро станциясе)|Яшьлек]],[[«Кәҗә бистәсе» метро станциясе|«Кәҗә бистәсе»]], [[«Кремль» метро станциясе|«Кремль»]], [[«Тукай мәйданы» метро станциясе|«Тукай мәйданы»]], [[«Сукно бистәсе» метро станциясе|«Сукно бистәсе»]], [[«Әмәт» метро станциясе|«Әмәт»]], [[«Горки» метро станциясе|«Горки»]], [[«Җиңү проспекты» метро станциясе|«Җиңү проспекты»]]. [[2013 ел]]ның [[Җиңү көне|9 маенда]] [[«Яшьлек» метро станциясе|«Яшьлек»]], [[«Төньяк вокзалы» метро станциясе|«Төньяк вокзалы»]] һәм [[«Авиатөзелеш» метро станциясе|«Авиатөзелеш»]] метро станцияләре ачылды. == ММЧ == === Телевидение === {| class="standard" ! width="5%" |Канал ! Телекомпания |- ! 1 | «[[Первый канал (Россия)|Первый канал]]» |- ! 2 | «[[Татарстан — Яңа Гасыр]]» |- ! 3 | «[[Россия-1]]»/«[[Татарстан (телерадиокомпания)|Татарстан ДТРК]]» |- ! 6 | «[[:ru:СТС|СТС]]-Казан» |- ! 7 | «[[:ru:Домашний|Домашний]]» |- ! 10 | «[[:ru:ТНТ|ТНТ]]» |- ! 11 | «[[Эфир (телерадиокомпания)|Эфир]]»/«[[:ru:РЕН ТВ|РенТВ]]» |- ! 12 | «[[НТВ]]» |- ! 21 | «[[:ru:ТВ3|ТВ3]]» |- ! 27 | «[[:ru:Россия-24|Россия-24]]» |- ! 29 | «[[:ru:Звезда (телеканал)|Звезда]]—KZN» |- ! 32 | «[[:ru:Культура (телеканал)|Россия К (Культура)]]»/«[[:ru:Euronews|Euronews]]» |- ! 35 | «[[:ru:Пятый канал (Россия)|Пятый канал]]» |- ! 39 | «[[:ru:ТВ Центр|ТВ Центр]]» |- ! 43 | «[[:ru:Канал Disney (Россия)|Канал Disney]]» |- ! 47 | «[[:ru:Муз-ТВ|Муз-ТВ]]»/«БИМ-ТВ» |- ! 50 | «[[:ru:Россия-2|Россия-2]]» |} == Мәгариф == Мәктәпкәчә баскыч мәгарифне 282 [[балалар бакчасы]] тәшкил итә. Күбесенчә алар муниципалитет балансында торалар. Урта белемне Казанда 178 мәктәп бирә, шулар арасында 36 гимназия һәм 9 лицей. Өстәмә мәгариф үзенә 49 музыкаль, 10 рәсем ясау һәм 43 спорт мәктәпләрен кертә. === Югары уку йортлары === ''Төп мәкалә: [[Казан югары уку йортлары]]'' 2009 елдагы хәле буенча, Казанда 44 югары уку йорты эшли, шул исәптә чит шәһәрдәге ЮУЙларның 19 филиал һәм вәкиллек; аларда 140 мең студент белем ала. Бервакытта федераль һәм ике милли тикшеренү универстетына Россиядә Казан гына ия. Шәһәрнед иң эре ЮУЙлар: '''[[Казан дәүләт университеты]]'''''' — '''[[1804 ел]]ның [[17 ноябрь|17 ноябрендә]] нигезләнгән. Шәкертләр арасында [[С. Т. Аксаков]], [[М. А. Балакирев]], [[П. И. Мельников-Печерский]], [[Лев Толстой]], [[В. И. Ульянов-Ленин]], [[В. Хлебников]] кебек кешеләр булганнар. Хәзерге вакытта университет үзенә 14 факультетны, А. М. Бутлеров исемендәге Химик институтны, көнчыгыш телләр институтын, тел институтын һәм шулай ук 2 филиалын (Яр Чаллы һәм Яшел Үзән) кертә. КДУда 40 белгечелек һәм 7 юнәлеш буенча ел саен 16 000 студент һәм 615 аспирант укый. Педагоглар саны 1137 кеше, шуларның арасында 208 профессор һәм фән докторлары, 585 доцент һәм фән кандидатлары. '''[[А.Н. Туполев исемендәге Казан илкүләм тикшеренү техник университеты]]''' — милли тикшеренү университеты статусын йөртә.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://mon.gov.ru/pro/niu/6077/ |access-date=2014-10-08 |archive-date=2010-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327140907/http://mon.gov.ru/pro/niu/6077 |dead-url=yes }}</ref> 1932 елның 5 мартында Авыр сәнәгате халык комиссарлыгы караы белән Казан университетының аэродинамика факультеты нигезендә оештырылган. 1992 елда Казан авиация институты Казан дәүләт техника университетына үзгәртеп корылган. Университетның фәнни потенциалны 9 факультет, 58 кафедра, 57 лаборатория, 10 фәнни-техник үзәк, 3 университет ФТИ-ны кертә. Университетта якынча 15 мең укучы өйрәнә. '''[[Казан илкүләм тикшеренү технология университеты]] — '''шулай ук милли тикшеренү университеты статусын йөртә.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://mon.gov.ru/pro/niu/7168/ |access-date=2014-10-08 |archive-date=2012-01-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120116220818/http://mon.gov.ru/pro/niu/7168/ |dead-url=yes }}</ref> Ул 1897 елда ''Казан берләшкән сәнәгый училищесы ''буларк ачылган. 1919 елда Казан политехника университетына үзгәртеп корылган. 1930 елда КПУ химия факультеты нигезендә Казан химия институты барлыкка китерелә. 1930 елның 23 июненән А.М. Бутлеров исемендәге Казан химия технология институты. Ә 1935 елның 23 апреленнән 1992 елның декабренә кадәр С.М. Киров исемендәге Казан химия технология институты дип атала. {|class="graytable" style="text-align:center" |+ | width="25%" |[[Файл:Kazan state university.jpg|center|230px]] | width="25%" |[[Файл:5 building Kai.JPG|frameless|216x216px]][[Файл:5 building Kai|center|220px|ссылка=Special:FilePath/5_building_Kai]] | width="25%" | | width="25%" |[[Файл:Казан милли тикшеренү технология университеты.jpg|center|210px]] |- |КФУ баш бинасы |[[А.Н. Туполев исемендәге Казан илкүләм тикшеренү техник университеты]]ның 5-нче бинасы |Элекке Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты бинасы |[[Казан милли тикшеренү технология университеты]]ның бинасы |} === Башка югары уку йортлары === {{col-begin}} {{col-3}} * [[Казан дәүләт технология университеты]] * <s>[[Казан дәүләт финанс-икътисади институт]]</s> * [[Казан дәүләт медицина университеты]] * [[Казан дәүләт архитектура-төзелеш университеты]] * [[Казан дәүләт аграр университеты]] * [[Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университеты]] * [[Казан дәүләт энергетика университеты]] * <s>[[Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты]]</s> {{col-3}} * [[Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе]] * [[Казан дәүләт консерваториясе]] * <s>[[ТР Президенты янында дәүләт һәм муниципаль идарәчелек академиясе]]</s> * [[ТИСБИ]] * [[Икътисад, идарәчелек һәм хокук институты]] * [[Социаль һәм гуманитар белемнәр институты]] * [[Россия дәүләт гуманитар университеты]] (филиал) * [[Казан «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе]] {{col-3}} * [[Россия ислам институты (Казан)]] * [[Россия дәүләт сәүдә-икътисади университеты]] (Казан филиалы) * [[РФ ЭЭМ Казан юридик институты]] ([[:ru:Казанский юридический институт МВД России|ru]]) * [[Казан югары хәрби башлык уку йорты|Казан танк училищесы]] * Мәскәү дәүләт университетының икътисад статистикасы һәм информатика бүлегенең Казан институты (КИ МЭСИ) * Минюстның Россия хокукый академиясенең Казан юридик институты (филиал) * Икътисад һәм хокукның халыкара институты (филиал) {{col-end}} === Урта һөнәри белем уку йортлары === * [[Казан педагогика көллияте]] * [[Казан театр училищесы]] * [[Казан музыка училищесы]] * [[Казан хореография училищесы]] * [[Казан сынлы сәнгать училищесы]] == Мәдәният == Казанда ел саен түбәндәге мәдәни чаралар уза: * Р. Нуриев исемендәге классик балетның халыкара фестивале. * Фёдор Шаляпин исемендәге халыкара опера фестивале. * Мөселман киносының «[[Алтын Мөнбәр]]» халыкара фестивале. * Халыкара «Дөнья яратылышы» музыкаль фестивале. === Театрлар === * [[Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академик театры]] [[Рәсем:Камал театры.jpg|right|200px]] Театр [[1906 ел]]ның 22 декабрендә ачылган дип санала, чөнки бу көнне халык алдында беренче татар театры уйнала. 1922 елдан алып театрның үз бинасы барлыкка килә. Театрның хәзерге бинасы [[1987 ел]]да ачыла. * [[Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры]] * [[Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|Муса Җәлил исемендәге опера театры]] * [[Казан дәүләт яшь тамашачы театры|Габдулла Кариев исемендәге театр]] * [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры|Курчак театры]] * [[Казан яшь тамашачы театры]] (ТЮЗ) * [[«Болакта» Яшьләр театры]] ({{Lang-ru|Молодёжный Театр «''На Булаке''»}}) === Музейлар === {{col-begin}} {{col-2}} * [[ТР милли музее]] * [[ТР дәүләт сынлы сәнгать музее]] * [[«Казан» ММҮ музее|Шәһәр тарихы музее]] * [[«Хәзинә» милли сәнгать галереясе|«Хәзинә» галереясе]] * [[Эрмитаж-Казан|Эрмитаж-Казан үзәге]] * [[Евгений Боратынский музее (Казан)|Е. А. Боратынский музее]] * [[Максим Горький музее (Казан)|А.М. Горький музее]] * [[Тукай музее (Казан)|Габдулла Тукайның Әдәби музее]] * [[Муса Җәлил музей-фатиры (Казан)|Муса Җәлилнең музей- фатиры]] * [[Шәриф Камалның музей-фатиры (Казан)|Шәриф Камал мемориаль фатирында татар әдәбияты тарихы музее]] * [[Салих Сәйдәшев музее]] * Янка Купала музее (Печищи) * Максим Горький музее (Красновидово) * В.И. Ленин музее (Казан) {{col-2}} * [[Нәҗип Җиһановның музей-фатиры (Казан)|Нәҗип Җиһановның музей-фатиры]] * [[Каюм Насыйри музее]] * Л. Н. Толстой музее * Бөек Ватан сугышы музей-мемориалы * Татарстанның музыка мәдәнияте музее * [[Казан кирмәне|Казан кремле]] музей-тыюлыгы * [[Казан дәүләт университеты|Казан (Идел буе) федераль университетының]] этнография музее * [[Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры|Камал театры]] музее * [[В. Качалов исемендәге Казан Зур драма театры|Качалов исемендәге театр]] музее * [[Константин Васильев галереясе]] * [[Софья Гобәйдуллинаның заманча музыка үзәге]] {{col-end}} [[1996 ел]]да шәһәр читендә&nbsp;— Гвардия урамында ачылган була. [[2010 ел]]да [[музей]]га юкка чыгу куркынычы янагач, [[Татарстан]]ның иҗат берлекләре җитәкчеләре республика һәм шәһәр җитәкчелегенә уникаль күргәзмәне саклап калу үтенече белән мөрәҗәгать итәләр. [[2011 ел]]да Казан [[мэр]]ы [[Илсур Мәтшин]] патронажлыгында [[Бауман урамы]]нда бирелгән бинага реконструкция башлана<ref>[http://diletant.ru/blogs/6663/5743/ Дилетант]</ref>. [[2013 ел]]ның 26 июнендә Казанның үзәгендә музей-галереяның яңа бинасы ачыла.<ref>http://www.museum.ru/M2731</ref> {|class="graytable" style="text-align:center" |+ | width="33%" |[[Файл:Национальный музей Республики Татарстан.JPG|center|230px]] | width="33%" |[[Файл:Гл здание ГМИИ РТ.JPG|center|210px]] | width="33%" |[[Файл:Kazan-shamil-house.jpg|center|210px]] | |- |[[ТР милли музее]] |[[ТР дәүләт сынлы сәнгать музее]] |[[Тукай музее (Казан)|Габдулла Тукайның Әдәби музее]] | |} == Халыкара эшчәнлек == Казанда [[Белорусия]]<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.embassybel.ru/departments/ |access-date=2014-10-08 |archive-date=2019-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119143534/http://embassybel.ru/departments/ |dead-url=yes }}</ref> һәм [[Словения]]<ref>http://kazanx.ru/firmy/otdelenie-posolstva-respubliki-sloveniya.html</ref> илчелекләрнең бүлекчәләре, [[Иран]], [[Төркия]], [[Казакъстан]], [[Үзбәкстан]] һәм [[Франция]] консуллыклары, [[Алмания]],<ref>http://116kzn.ru/event/vizovyy-centr-germanii-v-kazani-gotov-k-priemu-posetiteley</ref> Хорватия<ref>http://kazan.turprofi.ru/news/_aview_b388277</ref>, Франция, [[Финляндия]] һәм Словениянең [[виза]] үзәкләре, [[Италия]]<ref>http://www.italyvms.ru/ru/content/117.htm</ref> [[виза]] үзәгенең филиалы, Алманиянең сервис-[[виза]] үзәге һәм [[Аурупа берлеге]]нең берләшкән [[виза]] үзәге<ref>http://www.interfax-russia.ru/Povoljie/main.asp?id=188485</ref> урнашканнар. == Элемтә == Казандә «Россия почтасы» филиалы «Татарстан почтасы» федераль почта элемтәсе идарәсенә караган 84 почта элемтәсе бүлекчәсе эшли.<ref>{{Citation |title=архив күчермәсе |url=http://www.tatpochta.ru/index.shtml?985 |access-date=2014-10-08 |archive-date=2011-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110910195842/http://www.tatpochta.ru/index.shtml?985 |dead-url=yes }}</ref> Казан телефон челтәренең рәсми ачылышы 1888 елның 15 (27) ноябердә булган. Әлеге вакытта шәһәрдә дүрт чыбыклы телефон элемтәсе операторы эшли. Телефон челтәренең гомуми сыйдырышы 456 мең номернны тәшкил итә.<ref>http://www.mtalk.ru/ptopic3150.html</ref> Шәһәрдә 5 кесә элемтәсе операторы бар (Билайн, МегаФон, МТС, Ростелеком (НСС), Летай (элекке Смартс)). Интернетны кулланучылар саны 428 мең кешене тәшкил итә, бу Россиядә дүртенче күсәткеч. == Спорт == [[Рәсем:Tsentralny Kazan.jpg|200px|thumb|right|[[Үзәк стадион (Казан)|Үзәк стадион]]]]Казан — спорт өлкәсендә иң үсеш алган шәһәрләрнең берсе. Шәһәр 2005 һәм 2011 елларда туплы хоккей буенча дөнья чемпионатларны, 2013 елда Җәйге Универсиаданы, 2014 елда [[Фехтование|кылычбазлык]] буенча дөнья чемпионатны кабул иткән. Шулай ук шәһәрдә 2015 елгы су спорт төркемле Дөнья чемпионаты, 2017 елгы Конфедерация кубогы һәм 2018 елгы футбол буенча дөнья чепмионаты уеннарны кабул итәчәк. Шәһәр төрле спорт төрләрендә җиңүләр саны буенча иң беренче урыннарда тора, шул исәптә төп такым спорт төрләрендә ([[«Рубин» футбол клубы|«Рубин»]] футбол такымы; [[«Ак Барс» хоккей клубы|«Ак Барс»]] хоккей такымы; [[Уникс (Казан баскетбол клубы)|«Уникс»]] баскетбол такымы; [[Зенит-Казан (волейбол клубы)|«Зенит-Казань»]] һәм [[Динамо-Казан (хатын-кызлар волейбол клубы)|«Динамо»]] волейбол такымнары; [[Динамо-Казан (хатын-кызлар волейбол клубы)|«Динамо-Казань»]] туплы хоккей такымы; «Динамо» (чирәмдәге хоккей); «Синтез» су полосы такымы). Махсус 2013 елгы Универсиадв өчен 2010 елда нигезләнгән [[Универсиада авылы (Казан)|Универсиада авылы]] студентлар тулай торагы буларак кулланыла. Ул Россия җыелма такымнарны әзерләү буенча федераль үзәге буларак та кулланачак. Казанда күп Россия һәм дөнья дәрәҗәдәге эре спорт объектлары, шул исәптә кайбер спорт төрләре илдә сирәк очрый торган я бердәнбер спорт объектлары бар. [[Үзәк стадион (Казан)|Үзәк стадион]], [[Баскет-холл]], [[Татнефть-Арена]], [[Теннис академиясе]], [[Чирәм хоккее үзәге (Казан)|Чирәм хоккее үзәге]], Волейбол үзәге, [[«Ак Барс» көрәш сарае]], Урта Кабан күлендә ишү каналы, Су спорт төрләре сарае һәм кайбер башка объектлар иң югары дәрәҗәдәге халыкара ярышларны кабул итә алалар. 2013 елның җәен Җәйге Универсиаданың төп аренасы булган һәм 2018 елда футбол буенча дөнья чемпионаты уеннарны кабул итәчәк 45 мең урынлы [[Казан-Арена (футбол стадионы)|«Казан-Арена»]] стадионы ачылган. [[Казан ипподромы]] — Россиядә иң зур һәм Аурупада иң зурларыннан берсе. Шәһәр тирәсендә, Яшел Үзән районында ел буе эшләүче «Казан» тауда чаңгы шуу спорт курорты, Зөядә җәя һәм арбалеттан ату үзәге, [[Qazan-"Qorqaçıq" (hawa alanı)|Коркачыкта]] пәрәшүт һәм авиаспорт үзәге урнашкан. == Шәһәрдә туган шәхесләр == '''''Карагыз: [[:Төркем:Казанда туганнар]]''''' * [[Нәфыйга Арапова]] (''[[1900 ел|1900]]—[[1943 ел|1943]]''), татар театрына нигез салучыларның берсе, [[ТАССР атказанган артисты]] (''[[1939 ел|1939]]''). * [[Галия Измайлова (халык комиссары)|Галия Измайлова]] ([[1909 ел|1909]]—[[1983 ел|1983]]) — Татарстан АССР халык комиссары ([[1938 ел|1938]]—[[1943 ел|1943]]). * [[Нариман Сабитов]] ''([[1925]]-[[1971]])'' — композитор, [[Салават Юлаев премиясе]] иясе ([[1972]], ''вафатыннан соң''). * [[Дементий Шмаринов]] (''[[1907]]-[[1999]]''), [[СССР|ССРБ]] халык рәссамы. * [[Шамил Башкиров]] (''[[1927]]-[[2010]]''), КФУ профессоры. * [[Сәйяр Айдаров]] ''([[1928]]-[[2014]])'' — архитектура профессоры. * [[Ильяс Айдаров]] — рәссам, ''[[Тукай премиясе]] ([[2013]]).'' * [[Рөстәм Килдебәков]] — рәссам, ''[[Тукай премиясе]] ([[2011]]).'' * [[Рево Идиятуллин]] (02.10.1932), КПСС-ның Татарстан республика комитеты беренче сәркатибе (''[[1990]]-[[1991]]''). * [[Эра Җиһаншина]] — РФ халык артисты. * [[Шамил Тимербулатов]] — композитор, ''[[Тукай премиясе]] ([[2013]]).'' * [[Вероника Тушнова]] — шагыйрә, популяр җырлар авторы. * [[Рөстәм Абязов]] — музыкант, дирижёр, [[оркестр]] җитәкчесе, [[Тукай бүләге]] иясе. * [[Рафаэль Газимов]] — спортчы (''гандбол''), тренер, Россия чемпионы. * [[Миләүшә Таминдарова]] — хор җитәкчесе, [[ТР атказанган сәнгать эшлеклесе]] ([[2007]]), доцент. * [[Михаил Тимаев]] — балет биючесе, [[Тукай премиясе]] лауреаты ([[2015]]). * [[Айрат Шәфигуллин]] — [[Татарстан Республикасы Куркынычсызлык Шурасы]] сәркатибе ([[2014]]). * [[Венера Гыймадиева]] — Мәскәүнең Зур театры җырчысы. * [[Нәфисә Хәйруллина]] — [[Камал театры]] артисты. * [[Искәндәр Хәйруллин]] — Татарстанның халык артисты ([[2015]]). * [[Зөлфия Таҗуризина]] (22.06.1932), [[Мәскәү дәүләт университеты|МДУ]] профессоры ([[1995]]). * [[Артем Сидоров]] (13.07.1975), ТР экология һәм табигый ресурслар министры (''[[2010]]-[[2015]]''). * [[Альберт Мәүликов]] (22.05.1968), ТР таможнясы башлыгы (''[[2008]]''), генерал-майор. * [[Рәшит Гафиятуллин]] (12.04.1954), ТР конституция суды казые (''[[2014 ел]]дан''). * [[Диләрә Әүхәдиева]] — Россия кино һәм театр артисты. * [[Чулпан Хаматова]] — Россия кино һәм театр артисты, РФ халык артисты. * [[Шамил Хаматов]] — Россия кино һәм театр артисты. * [[Айдар Хәбетдинов]] — тарих фәннәре докторы. * [[Шәүкәт Ибраһимов]] — галим-физик. * [[Нурания Җамали]] — телевидение режиссеры. * [[Гүзәл Яхина]] — язучы. * [[Радик Зөфәр улы Бариев|Радик Бариев]] — артист. * [[Раилә Гарипова]] — балетмейстер. * [[Рәүфәл Мөхәммәтҗанов]] — [[Татар опера һәм балет театры]] директоры. * [[Айрат Ишморатов]] — композитор (''[[Канада]]''). * [[Рәшит Мостафин]] — баянчы, дирижер. * [[Игорь Носов]] — «“[[Иннополис]]” АИЗ» ААҖ генераль директоры (''[[2013 ел|2013]]''). * [[Петр Сперанский]], архитектор, театр рәссамы. * [[Халидә Хәйретдинова]], пианист (''[[АКШ]]''). * [[Айгөл Хәйри]], җырчы. * [[Рәшит Абдуллин]], җырчы (''бас''), композитор. * [[Марат Бариев]], РФ Олимпия комитеты генераль сәркатибе (''[[2010 ел|2010]]''). * [[Олег Морозов]], сәясәтче. * [[Фәрит Вәлиуллин]], рәссам-монументчы, [[Тукай премиясе]] (''[[2016 ел|2016]]''). * [[Дмитрий Бугров]], археолог, [[Тукай премиясе]] (''[[2016 ел|2016]]''). * [[Дания Нуруллина]], драма актрисасы, РФ атказанган (''[[2010 ел|2010]]''), ТР халык (''[[1991 ел|1991]]'') артисты. * [[Александр Леухин]], рәссам, [[Тукай премиясе]] (''[[2016 ел|2016]]''). * [[Игорь Щетинин]], рәссам, [[Тукай премиясе]] (''[[2016 ел|2016]]''). * [[Павел Беньков]], рәссам. * [[Рокыя Ибраһимова]], баянчы. * [[Альфред Сәйдәшев]], РСФСР атказанган юристы, казый. [[Салих Сәйдәшев|С. Сәйдәшев]]ның өлкән улы. * [[Йолдыз Исәнбәт]], музыка белгече. * [[Максим Дмитриев]], [[Советлар Берлеге Каһарманы]] (''[[1940 ел|1940]]''). * [[Наталия Гутман]], виолончелист, ССРБ халык артисты (''[[1991 ел|1991]]''). * [[Николай Фешин]], рәссам. * [[Гала Дали]], рәссам [[Сальвадор Дали|С. Далиның]] музасы. * [[Алексей Песошин]], ТР премьер-министры (''2017 елдан''). * [[Диана Сәфәрова]], кино- һәм артпродюсер. * [[Геннадий Паушкин]], язучы. * [[Михаил Лаврентьев (1900)|Михаил Лаврентьев]], математик, академик. * [[Виктор Тихомирнов (1889)|Виктор Тихомирнов]], инкыйлабчы, «''Республика Татарстан''» газетасының беренче мөхәррире. * [[Иван Харитонов (1859)|Иван Харитонов]], нәшир, {{comment|басмаханә|типография}} хуҗасы. * [[Мөхәммәд Вәлишин]], драма актеры. * [[Николай Столбов (1910)|Николай Столбов]], хәрби диңгезче. * [[Нияз Халитов]], галим, архитектор. * [[Борис Шульгин (1905)|Борис Шульгин]], генерал-лейтенант, Советлар Берлеге каһарманы. * [[Николай Столяров]], ике тапкыр [[Советлар Берлеге Каһарманы]], очучы. * [[Рөстәм Заһидуллин]], [[Татарстан Республикасы Юстиция министрлыгы|ТР юстиция министры]] (2017 елдан). * [[Рафаил Такташ]], рәссам, фән докторы. * [[Артем Здунов]], ТР икътисад министры (2014 елдан), Дагстан премьер-министры (2018 елдан). * [[Нурдия Җүрәева]], [[Муса Җәлил исемендәге Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|ТДОһБТ]]ның баш хормейстеры. * [[Ләлә Миңнуллина]], [[Тинчурин театры]] актрисасы, [[ТР халык артисты]]. * [[Алсу Тимергалина]], рәссам. * [[Андрей Поминов]], радиофизик, [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|министр]] урынбасары. * [[Сергей Саначин]], архитектор, [[ТР атказанган архитекторы]]. * [[Эмиль Талипов]], актер, ''[[ТР атказанган артисты]] (2018).'' * [[Разия Мөэминова]], тарихчы галим (''[[Ташкәнт]]''). * [[Нурбәк Батулла]], биюче, балетмейстер. * [[Чулпан Закирова]], биюче, хорегораф, [[ТР халык артисты]]. * [[Ренат Мөслимов]], геолог, КФУ профессоры. * [[Мансур Гыйләҗев]], драматург. * [[Зөлфия Вәлиева]], [[Тинчурин театры]] актрисасы, [[ТР атказанган артисты]]. * [[Илнур Кәримов (1976)|Илнур Кәримов]], [[карате]]чы. * [[Талия Миңнуллина]], [[Татарстанның инвестицион үсеш агентлыгы|ТР ИҮА]] җитәкчесе (''[[2014 ел]]ның [[17 октябрь|17 октябреннән]]''). * [[Гөлшат Нигъмәтуллина]], [[ТР МК Гражданлык хәле актларын теркәү идарәсе|ТР МК ГАТХИ]] башлыгы (2019). * [[Ольга Редько]], [[ТР сатып алулар буенча дәүләт комитеты]] рәисе (2014). * [[Артем Хохорин]], [[ТР буенча эчке эшләр министрлыгы|ТР буенча эчке эшләр министры]]. * [[Венера Шакирова]], [[Камал театры]] актрисасы. * [[Салават Юзеев]], язучы, режиссер. * [[Айдар Юзиев]], фәлсәфәче-галим. * [[Дамир Динниулов]], эчке хезмәт генерал-майоры, Татарстанның ДОСААФ идарәсе рәисе (2018 елдан). * [[Лилия Низамиева (1973)|Лилия Низамиева]], актриса, [[ТР атказанган артисты]] (2019). * [[Илдар Хәйруллин]] (1950), актер, педагог, РФ атказанган (1999), ТР халык (1991) артисты. * [[Рафаиль Закиров (1949)|Рафаиль Закиров]] (1949—2020) — РФ атказанган хәрби очучысы (1992). * [[Ибраһим Гафуров (1910)|Ибраһим Гафуров]], драма актеры. ТАССР халык (1970) артисты. * [[Рушан Шәмсетдинов]] (1946), [[Татарстанның халык рәссамы]]. * [[Александр Карпов (1953)|Александр Карпов]] (1953), [[Яшел Үзән суднолар төзү заводы]] ААҖ генераль директоры (2018–2020). * [[Шамил Галиев (1942)|Шамил Галиев]] (1942), техник фәннәр докторы (1979), профессор (1991). * [[Һарун Салихов]] (1913―1971), физика-математика фәннәре докторы, профессор. * [[Илшат Әминов]] (1963), журналист, «Яңа гасыр» телерадиокомпаниясе» ААҖ генераль директоры. * [[Вадим Дулат-Алиев]] (1969), сәнгать фәннәре докторы (1999), профессор (2005), [[Казан консерваториясе]] ректоры (2021). * [[Наил Бохараев]] (1955), физика-математика фәннәре кандидаты (1983), [[КФУ]] доценты. * [[Герман Бакулин]] (1947), архитектор, [[ТР атказанган архитекторы]] (1994). * [[Камилә Шакирова]] (1993), [[Татар дәүләт драма һәм комедия театры|Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры]] артисты. * [[Алсу Шакирова]], [[Казан татар дәүләт яшь тамашачылар театры|Габдулла Кариев исемендәге Казан Татар дәүләт яшь тамашачы театры]] артисты ([[2007 ел|2007 елдан]]), [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] Театр әһелләре берлеге әгъзасы. * [[Альбина Гашигуллина]], драма актрисасы, [[Татар дәүләт драма һәм комедия театры|Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры]] артисты. * [[Айгөл Миңнуллина]], драма актрисасы, [[Камал театры]] артисты. * [[Диләрә Фазлыева]], драма актрисасы, [[«Тантана» премиясе]] лауреаты (2017). * [[Алсу Сибгатуллина]], драма актрисасы. * [[Артур Шайдуллин]], драма актеры. * [[Дамир Гыйлемханов (1999)|Дамир Гыйлемханов]] (1999―2022), танк механигы, ефрейтор, [[Россия Федерациясе Каһарманы]] (2022, үлгәннән соң). * [[Ленар Фәттахов (2003)|Ленар Фәттахов]] (2003), [[«Рубин» ФК]] футболчысы (ярымсакчы). Яшүсмерләр арасында Россия чемпионы (2019). == Кардәш шәһәрләр == {| |- style="vertical-align: top;" | * {{Байрак/Алмания}} [[Брауншвейг]], Германия, 1988 елдан * {{Байрак/АКШ}} Браян Колледж Стэйшн, АКШ, 1990 елдан * {{Байрак/Төркия}} [[Искешәһәр]], Төркия, 1990 елдан * {{Байрак/Төркия}} Балыкәсир, Төркия, 1990 * {{Байрак/Мисыр}} Әл-Мануфия провинциясе, Мисыр, 1997 елдан | * {{Байрак/Мисыр}} Кальюбия губернасы, Мисыр, 2001 елдан * {{Байрак/Һиндстан}} Хәйдәрабад, Һиндстан, 2001 елдан * {{Байрак/Италия}} Урбино, Италия, 2001 елдан * {{Байрак/Кытай}} [[Ханҗоу]], Кытай, 2002 елдан * {{Байрак/Төркия}} [[Истанбул]], Төркия, 2002 елдан | * {{Байрак/Латвия}} [[Юрмала]], Латвия, 2002 елдан * {{Байрак/Төркия}} [[Анталья]], Төркия, 2003 елдан * {{Байрак/Болгария}} Шумен өлкәсе, Болгария, 2003 елдан * {{Байрак/Иран}} [[Тәбриз]], [[Тәһран]], 2009 елдан |} == Партнёр шәһәрләр == {| |- style="vertical-align: top;" | * {{Байраклаштыру|Казакъстан}} [[Алма-Ата]], [[Казакъстан]], 1996 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Әстерхан]], [[Россия]], 1997 елдан * {{Байрак/Россия}} '''[[Түбән Новгород]]''', [[Россия]], 1997 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Иваново]], [[Россия]], 1997 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Владикавказ]], [[Россия]], 1997 елдан * {{Байрак/Беларус}} [[Минск]], [[Беларус]], 1997 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Сембер]], [[Россия]], 1998 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Волгоград]], [[Россия]], 1998 елдан | * {{Байрак/Россия}} [[Евпатория]], [[Россия]], 1998 елдан * {{Байрак/Россия}} '''[[Самар]]''', Россия, 1998 елдан * {{Байрак/Кыргызстан}} [[Бишкәк]], [[Кыргызстан]], 1998 елдан * {{Байрак/Үзбәкстан}} [[Ташкәнт]], [[Үзбәкстан]], 1998 елдан * {{Байрак/Башкортстан}} '''[[Уфа]]''', [[Россия]], [[Башкортстан]], 1999 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Архангельск]], [[Россия]], 1999 елдан * {{Байрак/Россия}} '''[[Ырынбур]]''', [[Россия]], 2001 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Красноярск]], [[Россия]], 2001 елдан | * {{Байрак/Марий Эл}} '''[[Йошкар-Ола]]''', [[Россия]], [[Марий Эл]], 2002 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Чиләбе]], [[Россия]], 2002 елдан * {{Байрак/Украина}} [[Донецк]], [[Украина]], 2002 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Улан-Удэ]], [[Россия]], 2003 елдан * {{Байрак/Россия}} [[Ярославль]], [[Россия]], 2003 елдан * {{Байрак/Әфганстан}} [[Кабул]], [[Әфганстан]], 2003 елдан * {{Байраклаштыру|Казакъстан}} [[Нур-Солтан (шәһәр)|Нур-Солтан]], [[Казакъстан]], 2004 елдан * {{Байрак/Кытай}} [[Лицзян]], [[Кытай]], 2006 елдан |} == Мосафирханәләр == {{main|Казан мосафирханәләре}} == Фотогалерея == <gallery> Файл:Мечеть Кул Шариф.JPG Файл:Kazan Railway station 08-2016 img1.jpg Файл:Kazan Kremlin Annunciation Cathedral 08-2016.jpg Файл:Central shopping street, Kazan.JPG Файл:Night aerial view of Kazan, Russia (2007).jpg Файл:Kazan state museum 13 11 05.JPG Файл:Shalyapin Palace Hotel, Kazan 13 11 05.JPG Файл:Kazan Kremlevskaya Street Town Hall 08-2016.jpg Файл:Kazan Kremlin exterior view 08-2016 img1.jpg Файл:Solomin Palace Kazan.jpg Файл:Kazan church near kremlovskaya.jpg Файл:Kazan church.jpg Файл:Kazan Kremlin Soyembika Tower 08-2016 img1.jpg Файл:Kazan Kremlin Presidential Palace 08-2016.jpg Файл:Fizkorpus and kriogenka.jpg Файл:Kazan Kremlin Spasskaya Tower 08-2016 img1.jpg Файл:Bridge over Bolaq.JPG Файл:Kazan Nurulla Mosque 08-2016.jpg Файл:Kamal theatre.jpg Файл:Tuqay street and Soltan mosque minaret.JPG Файл:Kazan Ophthalmological clinic.jpg Файл:Night aerial view of Kazan, Russia (2007).jpg </gallery> == Моны да карагыз == * [[Казан ханлыгы]] * [[Татарстан]] * [[Абд ар-Рахман ибн Мөэмин]] * [[KAZANSUMMIT]] * [[Казан ярминкәсе]] * [[Казан шәһәре бүләкләре]] == Сылтамалар == * [http://www.kzn.ru/tat/ Казан мэриясенең рәсми порталы.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100220231649/http://www.kzn.ru/tat/ |date=2010-02-20 }} * [http://www.1000kzn.ru/tat/ Казанга мең ел] * [http://www.kermen.ru/Tatar/index.php Казан Кремле] * [http://kazan-kremlin.ru/main/ Казан Кремле комплексы (русча)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110823203535/http://www.kazan-kremlin.ru/main/ |date=2011-08-23 }} * [http://www.kazan1000.ru/tat/ Казан меңьеллыгы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100227131357/http://www.kazan1000.ru/tat/ |date=2010-02-27 }} == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Навигация|Викиҗыентык=Kazan}} {{Казан}} {{Татарстан}} {{Россиянең зур шәһәрләре}} {{Татарлар саны буенча Россия торак пунктлары}} {{Габдулла Тукай}} {{Татарстан темаларда}} {{яхшы мәкалә}} [[Төркем:Казан|*]] [[Төркем:Россия субъектлары башкалалары]] [[Төркем:Миллионлы шәһәрләр]] [[Төркем:Татарстан]] [[Төркем:Татарстан шәһәрләре]] d9794oed787xhk8vgo6756vqkwiuncc 10 42820 3530008 2601066 2022-08-23T11:24:23Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү wikitext text/x-wiki {{Навигация тасмасы |рәсем=[[Файл:Coat_of_Arms_of_Abzelil_rayon_(Bashkortostan).png|60px]] |рәсем2=[[Файл:Flag of Abzelilovsky rayon.svg|90px|border]] |башлык= Әбҗәлил районы |эчтәлек= Район үзәге [[Аскар (Әбҗәлил районы)|Аскар]] {{!}} [[Айгырбаткан утары]] {{!}} [[Амангилде (Әбҗәлил районы)|Амангилде]] {{!}} [[Асылай (Әбҗәлил районы)|Асылай]] {{!}} [[Атауды]] {{!}} [[Аюсазы]] {{!}} [[Әбделгазе]] {{!}} [[Әбделмәмбәт]] {{!}} [[Әбҗәлил]] {{!}} [[Әлмөхәммәт (Әбҗәлил районы)|Әлмөхәммәт]] {{!}} [[Әлмөхәммәт]] {{!}} [[Әлмөхәммәт]] {{!}} [[Әүмеш]] {{!}} [[Әүнәш]] {{!}} [[Әхмәт (Әбҗәлил районы)|Әхмәт]] {{!}} [[Баем (Әбҗәлил районы)|Баем]] {{!}} [[Биккол (Әбҗәлил районы)|Биккол]] {{!}} [[Борисово (Әбҗәлил районы)|Борисово]] {{!}} [[Булат (Әбҗәлил районы)|Булат]] {{!}} [[Бурангул (Әбҗәлил районы)|Бурангул]] {{!}} [[Геологоразведка (Әбҗәлил районы)|Геологоразведка]] {{!}} [[Гусево (Әбҗәлил районы)|Гусево]] {{!}} [[Давыт (Әбҗәлил районы)|Давыт]] {{!}} [[Дәүләт (Әбҗәлил районы)|Дәүләт]] {{!}} [[Дәүләтша]] {{!}} [[Җилембәт]] {{!}} [[Зеленая Поляна (Әбҗәлил районы)|Зеленая Поляна]] {{!}} [[Идәш Кучкары]] {{!}} [[Иске Балапан]] {{!}} [[Искуҗа (Әбҗәлил районы)|Искуҗа]] {{!}} [[Ишкилде (Әбҗәлил районы)|Ишкилде]] {{!}} [[Ишбулды (Әбҗәлил районы)|Ишбулды]] {{!}} [[Ишкол]] {{!}} [[Казмаш]] {{!}} [[Калмак (Әбҗәлил районы)|Калмак]] {{!}} [[Колыкач]] {{!}} [[Красная Башкирия]] {{!}} [[Крутой Лог (Башкортстан)|Крутой Лог]] {{!}} [[Куҗан]] {{!}} [[Күчем (Әбҗәлил районы)|Күчем]] {{!}} [[Күчем Руднигы авылы]] {{!}} [[Кушый]] {{!}} [[Кыдрач (Әбҗәлил районы)|Кыдрач]] {{!}} [[Мәйгәште]] {{!}} [[Мәхмүт (Әбҗәлил районы)|Мәхмүт]] {{!}} [[Михайловка (Әбҗәлил районы)|Михайловка]] {{!}} [[Муракай]] {{!}} [[Ниязгол (Габҗәлил районы)|Ниязгол]] {{!}} [[Озерное (Әбҗәлил районы)|Озерное]] {{!}} [[Олы Габдин]] {{!}} [[Первомайский (Әбҗәлил районы)|Первомайский]] {{!}} [[Покровка (Әбҗәлил районы)|Покровка]] {{!}} [[Равил (Әбҗәлил районы)|Равил]] {{!}} [[Рәхмәт]] {{!}} [[Рыскуҗа]] {{!}} [[Салават (Әбҗәлил районы)|Салават]] {{!}} [[Салават-совхоз утары]] {{!}} [[Самар (Әбҗәлил районы)|Самар]] {{!}} [[Самар совхозы бүлекчәсе]] {{!}} [[Северный (Әбҗәлил районы)|Северный]] {{!}} [[Сәеткол (Әбҗәлил районы)|Сәеткол]] {{!}} [[Селивановский]] {{!}} [[Сухое Озеро станциясе]] {{!}} [[Таксыр]] {{!}} [[Тал Кучкары]] {{!}} [[Ташбулат (Әбҗәлил районы)|Ташбулат]] {{!}} [[Таштимер]] {{!}} [[Таштуй]] {{!}} [[Теләш (Әбҗәлил районы)|Теләш]] {{!}} [[Тәпән (Әбҗәлил районы)|Тәпән]] {{!}} [[Тирмән (Мелькомбинат)]] {{!}} [[Түбән Әбдрәш]] {{!}} [[Туеш]] {{!}} [[Тупак]] {{!}} [[Үләнде]] {{!}} [[Уральский (Әбҗәлил районы)|Уральский ]] {{!}} [[Үтәгән (Әбҗәлил районы)|Үтәгән]] {{!}} [[Хәлил (Әбҗәлил районы)|Хәлил]] {{!}} [[Хәмит (Әбҗәлил районы)|Хәмит]] {{!}} [[Хөсәен (Әбҗәлил районы)|Хөсәен]] {{!}} [[Шәрип (Әбҗәлил районы)|Шәрип]] {{!}} [[Ыскак]] {{!}} [[Юлдаш (Әбҗәлил районы)|Юлдаш]] {{!}} [[Яйкар]] {{!}} [[Якты Күл (Әбҗәлил районы)|Якты Күл]] {{!}} [[Яңа Балапан]] {{!}} [[Яңавыл (Әбҗәлил районы)|Яңавыл]] {{!}} [[Янгел]] {{!}} [[Янекәй]] {{!}} [[Ярлыкап]] <includeonly>[[Төркем:Әбҗәлил районының торак пунктлары]]</includeonly> }} <noinclude>[[Төркем:Калыплар:Башкортстан]][[Төркем:Әбҗәлил районының торак пунктлары]]</noinclude> r8kqz1l3kvz2gie99pf9mwxqch2ek8h 0 45886 3530003 3088158 2022-08-23T10:45:31Z Әмир 15082 калып өстәү wikitext text/x-wiki {{мәгънәләр|Аскар}} {{ТП-Россия |халәт = Авыл |татар исеме = Аскар |чын исем = Ермолаевка |чын исем = |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Башкортстан |төбәк җәдвәлдә = Башкортстан |район төре = |район = Бөрҗән районы{{!}}Башкортстанның Бөрҗән районы |район җәдвәлдә = Бөрҗән районы |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан = |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 487 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 453587 |сәгать кушагы = +6 |почта индекслары = |телефон коды = |санлы идентификатор = 80219804001 |Commons та төркем = |сайт = }}'''Аскар''' — [[Башкортстан]]ның [[Бөрҗән районы]]нда урнашкан авыл. [[Бөтенроссия халык санын алу, 2010|2010 ел җанисәбен алу]] буенча биредә 487 кешенең яшәве мәгълүм.<ref name="башстат"/> Почта индексы — 453587, {{коммент|ГАТОБК коды|Гомумроссия административ-территориаль объектлары бүленеше классификаторы коды, ОКАТО}} — 80219804001. == Демография == Халык саны динамикасы: {| class='standard' style='text-align: center;' width=63% |- class='bright' ! [[2002]]<ref name='белешмә'>Башкортостан Республикасының муниципаль районнары турындагы бердәм электрон белешмәсе — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls Excel форматындагы кушымта].</ref> !![[Җанисәп 2010|2010]]<ref name='башстат'>{{Citation |title=Башкортстан Республикасы торак нокталары буенча халык саны |url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |access-date=2013-11-25 |archive-date=2014-08-20 |archive-url=https://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw?url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81 |dead-url=yes }}</ref> |--- class='bright' | 523 || 487 |} == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.asmo-rb.ru Башкортостан Республикасының муниципаль берәмлекләр советы]. {{Бөрҗән районы}} [[Төркем:Башкортстан авыллары]] a3b3boslzdxy9nb2v1gb0pzwjbt8l4p 14 51679 3530004 2996430 2022-08-23T10:47:09Z Әмир 15082 Әмир юнәлтү калдырмыйча [[Төркем:Габҗәлил районының торак нокталары]] сәхифәсен [[Төркем:Әбҗәлил районының торак пунктлары]] итеп күчерде: орфография wikitext text/x-wiki [[Төркем:Габҗәлил районы]] [[Төркем:Башкортстан торак пунктлары]] 2y2crh20ump1deypc8ynndv675zw714 0 51718 3529978 3529660 2022-08-22T17:25:57Z Ilnur efende 6874 /* Искәрмәләр */ wikitext text/x-wiki {{Административ берәмлек-2 |Татар исеме= Олы Кайбыч авыл җирлеге |Герб= |Гербның астагы язуы= |Харита= |Хаританың астагы язуы= |Чын исем= |Регион= [[Татарстан Республикасы]] |Нигезләү= [[31 гыйнвар]] [[2005 ел]] |Башкала= [[Олы Кайбыч]] |Регион төре=Төбәк |Киңлек= |Озынлык= |Башлык исеме=авыл җирлеге башлыгы |Башлык=Рафил Сөнгатуллин |Башлык исеме2= |Башлык2= |ТМП= <!--тулаем милли продукт--> |ТМП исәбе елы= |Телләр= |Халык саны=2249 |Халык саны исәбе елы= 2010 |Халык тыгызлыгы= |Мәйдан= |Сәгать поясы= |Сайт= |Искәрмә= }} '''Олы Кайбыч авыл җирлеге''' ({{lang-ru|Большекайбицкое сельское поселение}}) — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Кайбыч районы]] составына керүче муниципаль берәмлек. [[административ үзәк|Административ үзәге]] — [[Олы Кайбыч]] авылы. Олы Кайбыч авыл җирлеге составындагы дүрт торак пунктта - 850 хуҗалык исәпләнә һәм анда барлыгы - 2320 кеше яши. Олы Кайбычта - 595 хуҗалыкта - 1710, Иске Чәчкабтагы – 146 хуҗалыкта - 463, Афанасьевкада - 50 хуҗалыкта - 148, Симәкидәге - 30 хуҗалыкта – 93 кеше гомер кичерә. Авыл җирлегендә яшәүчеләрнең күбесе район үзәгендә урнашкан оешма-учреждениеләрдә эшли. Авыл җирлеге территориясендә авыл хуҗалыгы предприятиеләре дә урнашкан. Аерым алганда, Иске Чәчкабта “М. Закиров” исемендәге җәмгыятьтә - 46 кеше эшли, Афанасьефка, Симәки авылларын үз эченә алган ООО «Золотая Нива» филиалы “Садовод” җәмгыятендә - 28 кеше хезмәт куя. Бездә шулай ук - 47 шәхси эшмәкәр һәм ялланып эшләүче - 30 кеше бар. Олы Кайбычта урта гомумбелем бирү мәктәбендә - 343, Иске Чәчкаб мәктәбендә - 55 укучы белем ала. Район үзәгендәге “Миләшкәй” балалар бакчасына - 126, Иске Чәчкаб балалар бакчасына - 16 бала йөри. Өч торак пунктта халыкка мәдәният хезмәте күрсәтелә. Олы Кайбычта - район мәдәният йорты, үзәк китабхәнә эшли. Балалар сәнгать мәктәбендә 106 укучы фортепьяно, баян, хореография классларында шөгыльләнә. Иске Чәчкаб, Афанасьевка авылларында мәдәният йорты, клуб, китапхәнәләр эшли. Олы Кайбычта район үзәк сырхауханәсе урнашкан, Иске Чәчкаб, Симәкидә фельдшер - акушерлык пунктлары халыкка хезмәт күрсәтә. Олы Кайбыч авыл җирлегендә 25 сәүдә предприятиясе халыкка хезмәт күрсәтә. Шуларның 19-ы шәхси эшмәкәрләрнеке, алтысы – “Кайбыч кооператоры” җәмгыятенеке. Элекеге универмаг бинасындагы ябык базарда промышленность һәм азык – төлек товарлары сатыла. Шәхси эшмәкәр Сөләйман Гафиятуллин тырышлыгы белән якшәмбе ачык базары заман таләпләре буенча әйбәт кенә эшләп килә. Олы Кайбыч авыл җирлеге ун округка бүленгән, һәрберсендә сайланган депутатлар бар. Татарстан Республикасының 2005 елның 31 гыйнварында № 25-ЗРТ «„Кайбыч муниципаль районы“ һәм аның составындагы муниципаль берәмлекләрнең статуслары һәм территорияләре чикләрен билгеләү» кануны нигезенедә оеша (2008 елның 29 декабрь үзгәрешләре белән)<ref>[http://bazazakonov.ru/doc/?ID=1613090 Татарстан Республикасының 2005 елның 31 гыйнварында № 25-ЗРТ «„Кайбыч муниципаль районы“ һәм аның составындагы муниципаль берәмлекләрнең статуслары һәм территорияләре чикләрен билгеләү» кануны нигезенедә оеша (2008 елның 29 декабрь үзгәрешләре белән)]</ref>. Җирлеккә дүрт авыл керә: {| class="standard sortable" ! Исеме !! авыл төре (рус телендә) !! даими халкы (2010) !! исәптәге халкы (2010) !!Милли составы |- | [[Олы Кайбыч]] || авыл (село), үзәге || 1600 || 1710 || [[татарлар]] (93%) |- | [[Иске Чәчкаб]] || авыл (село) || 442 || 463 || [[татарлар]] |- | [[Симәки]] || авыл (село) || 73 || 93 || [[татарлар]], [[руслар]] |- | [[Афанасьевка]] || авыл (деревня) || 134 || 148 || [[татарлар]], [[руслар]] |} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Олы Кайбыч авыл җирлеге}} [[Төркем:Кайбыч районы авыл җирлекләре]] lx57cbv3i16yhelrbmi7gbt406t45i0 0 54524 3529979 3525956 2022-08-22T17:27:35Z Ilnur efende 6874 /* Сылтамалар */ wikitext text/x-wiki {{Мәктәп | Исем = Олы Кайбыч урта мәктәбе | Рәсем = | Девизы = | Ачылган = [[1928 ел]] | Ябылган = | Директоры = | Төре = [[урта гомуми белем бирү]] | Укучылар = | Координаталары = | Адресы ={{Байрак/Татарстан}} [[Олы Кайбыч]] авылы, [[Кайбыч районы]], [[Татарстан]] | Телефон = (84370) 2-11-84 | Факс = | E-mail = | Сайт = | Кыр = Телләр | Кырның тексты = [[татар теле]], [[рус теле]] }} '''Олы Кайбыч урта гомумибелем бирү мәктәбе''' ({{lang-ru|Большекайбицкая средняя общеобразовательная школа}}) - [[Татарстан Республикасы]]ның [[Кайбыч районы]] [[Олы Кайбыч]] авылында урнашкан [[мәктәп]]. Авылда 2012 елга 343 бала белем ала. Укытучылар саны - 36. Адресы - {{Байрак/Татарстан}} [[Олы Кайбыч]] авылы, [[Кайбыч районы]], [[Татарстан]]. == Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == *[http://edu.tatar.ru/kaybitcy/type/1 Кайбицкий район/ Школы.] == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{Олы Кайбыч авыл җирлеге}} {{Кайбыч районы мәктәпләре}} {{Татарстан мәктәпләре}} [[Төркем:Кайбыч районы мәктәпләре]] qepxtrpykiki3iomh2uzfb2uacypt74 0 107530 3530010 3159415 2022-08-23T11:34:00Z Ilnur efende 6874 /* Искәрмәләр */ wikitext text/x-wiki {{ТП-Русия |халәт = авыл |татар исеме= Агаповка |рус исеме = |чын исем ={{lang-ru|Агаповка}} |lat_deg = 53 |lat_min = 17 |lat_sec = 39 |lon_deg = 59 |lon_min = 8 |lon_sec = 4 |CoordAddon = type:city_region:RU-CHE |CoordScale = 50000 |ЯндексКарта = http://maps.yandex.ru/map.xml?mapID=2100&mapX=6574294&mapY=7002746&scale=9&descx=6582243&descy=7004275&text=Россия,_Челябинская_область,_поселок_Агаповка |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Чиләбе өлкәсе |төбәк җәдвәлдә=Чиләбе өлкәсе |район төре = Муниципаль район |район = Агаповка районы{{!}}Агаповка районы |район җәдвәлдә = |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан= |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 6561 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 457400 |сәгать кушагы = +5 |почта индекслары= |телефон коды = |санлы идентификатор = |Commons та төркем = |сайт = }} '''Агаповка''' ({{lang-ru|Агаповка}}) — [[Чиләбе өлкәсе]] составына керүче авыл, [[Агаповка районы]]ның административ үзәге. == Климат == Климаты уртача континенталь. Биредә һава торышы бик үзгәрүчән, моның төп сәбәбе булып [[Урал таулары]] тора. Монда алар биек булмаса да, [[Русия]]нең [[Аурупа]] өлешеннән килгән һава массаларын кертми, шуңа да монда салкын [[Арктика]] һавасы да, кызу [[Урта Азия]] һава массалары да җиңел үтә. Боларның нәтиҗәсе булып, биредә һава торышының кинәт үзгәреше еш күзәтелә. == Сәгать поясы == {{ОбъектныңСәгатьКушагы/MSK+2|Объект={{PAGENAME}}}} == Тарих == [[1902 ел]]да [[Ырынбур губернасы]] Нижнеозёрная станциясы [[казаклар]]ы тарафыннан нигезләнә. [[1942]]—[[1991]] елларда [[эшчеләр бистәсе]] статусын йөрткән. == Халык == {| class='standard' style='text-align: center;' width=64% |- class='bright' ! [[1959]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php</ref> !! [[1970]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php</ref> !! [[1979]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php</ref> !! [[1989]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php</ref> !! [[2002]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg3.php</ref> !! [[2010]]<ref>[http://sverdl.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/sverdl/resources/c081bf004cb2e2e8b07efb98f842dd0b/%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Свердловской области по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190607031434/http://sverdl.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/sverdl/resources/c081bf004cb2e2e8b07efb98f842dd0b/%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8.rar |date=2019-06-07 }}.</ref> |- class='bright' || 8 009 || 5 976 || 5 692 || 6 085 || 6 408 || 6 561 |} [[2002 ел]]гы җанисәп буенча күпчелекне алып торучы халыклар: [[руслар]] (84%), [[татарлар]] (10%), [[казакълар]] (2%).<ref>{{Citation |title=2002 елгы җанисәп алу базасы. |url=http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |access-date=2015-12-18 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615111631/http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/guestUserGuide.jsp?tableViewTabForm:_idcl=tableViewTabForm:j_id_jsp_1807425244_41&tableViewTabForm_SUBMIT=1&javax.faces.ViewState=8df2zF%2F30JdRqQUnDyAJB7uPztaProtW9GCDP9riU6vi7I1f5N3Sg5oSn1ZJrQxqsEBHHPL%2BMR9QP9w%2FObfO8XHjGC2iBZu03Ab8VvwoRa7M%2BIlhhvePIinZy34ZldQ3qNO%2FBA%3D%3D |dead-url=yes }}</ref> == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} {{Chelyab-obl-geo-stub}} {{Чиләбе өлкәсенең шәһәр тибындагы бистәләре}} {{Агаповка районы}} [[Төркем:Агаповка районы торак пунктлары]] [[Төркем:Чиләбе өлкәсе торак пунктлары]] s3dp2dk368cvm25aj3iu22xyahpr0ec 0 165133 3529946 3502583 2022-08-22T13:58:30Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Рәсем:PurportedUFO2.jpg|thumb|100px|right|[[1952 ел]]ның [[31 июль]]дә [[Пассория]], [[Нью-Җерси]]дә күзәтелгән БОО]]'''Билгесез очучы объектлар''' ({{lang-en|[[w:en:UFO|Unidentified Flying Object, UFO]]}}) - феномен, траекториясе, гомуми динамикасы вә януы белгечләр тарафыннан өйрәнелүгә карамастан аныклана алынмаган, һичнинди мантыйгый, һәммәгә төшенерлек булган мәгънәгә ия булмаган [[күк]]тә яки [[Җир]] йөзендә күзәтелгән җисем яки яктылык. Билгесез очучы объектларның пәйда булуы — аномаль күренеш. Массакүләм мәдәнияттә НЛО астында еш кына танылмаган очучы объект күз алдында тотыла, аның барлыкка килүе акыллы существа җирләренә визит белән ассоциацияләнә. Күп кенә кешеләр, шул исәптән рәсми затлар һәм галимнәр, шикләнеп карый мөмкинлекләренә әлеге визитлар һәм ышанабыз, дип НЛО — бу неизученное табигый яки аэрокосмик күренеш. Киресенчә, элеккеге кайбер рәсми затлар, Хәрби һәм космонавтлар (шул исәптән ай астронавты Эдгар Митчелл, аннан парапсихология белән мавыккан), хезмәттән киткәннән соң, НЛОНЫҢ башка планетадан чыккан Тарафдарлары була. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:БОО]] [[Төркем:Уфология]] [[Төркем:Паронормаль күренешләр]] hpoe1nmvzzfxogdxoon1hcuopmcnhk4 3529947 3529946 2022-08-22T13:58:58Z Ilnur efende 6874 /* Искәрмәләр */ wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Рәсем:PurportedUFO2.jpg|thumb|100px|right|[[1952 ел]]ның [[31 июль]]дә [[Пассория]], [[Нью-Җерси]]дә күзәтелгән БОО]]'''Билгесез очучы объектлар''' ({{lang-en|[[w:en:UFO|Unidentified Flying Object, UFO]]}}) - феномен, траекториясе, гомуми динамикасы вә януы белгечләр тарафыннан өйрәнелүгә карамастан аныклана алынмаган, һичнинди мантыйгый, һәммәгә төшенерлек булган мәгънәгә ия булмаган [[күк]]тә яки [[Җир]] йөзендә күзәтелгән җисем яки яктылык. Билгесез очучы объектларның пәйда булуы — аномаль күренеш. Массакүләм мәдәнияттә НЛО астында еш кына танылмаган очучы объект күз алдында тотыла, аның барлыкка килүе акыллы существа җирләренә визит белән ассоциацияләнә. Күп кенә кешеләр, шул исәптән рәсми затлар һәм галимнәр, шикләнеп карый мөмкинлекләренә әлеге визитлар һәм ышанабыз, дип НЛО — бу неизученное табигый яки аэрокосмик күренеш. Киресенчә, элеккеге кайбер рәсми затлар, Хәрби һәм космонавтлар (шул исәптән ай астронавты Эдгар Митчелл, аннан парапсихология белән мавыккан), хезмәттән киткәннән соң, НЛОНЫҢ башка планетадан чыккан Тарафдарлары була. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:БОО]] [[Төркем:Уфология]] [[Төркем:Паронормаль күренешләр]] 0351yhi8hylmlrakdxirjct762rx611 0 167616 3530011 3086990 2022-08-23T11:57:02Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: /* Хәтер */ wikitext text/x-wiki {{ Хәрби эшлекле | исем = Александр Казаков | рәсем = А.Казаков.jpg | ширина = 250px | туу датасы = 28.05.1917 | туу урыны = [[Уфа губернасы]], {{Туу җире|Минзәлә өязе|Сарман районында}}, [[Александровка (Сарман районы)|Александровка]] | үлем датасы = 11.06.1950 | үлем урыны = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{үлем җире|Азнакай|Азнакайда}} | иялек = {{байраклаштыру|Русия империясе}}→<br/>{{байраклаштыру|ССРБ}} |отставкада = 1946 |дәрәҗә = [[капитан]] |гаскәр төре = пехота |җитәкчелек иткән = укчы [[батальон]] командиры |бүләкләр = {{Алтын Йолдыз медале}}{{Ленин ордены}}{{Кызыл йолдыз ордены}} }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Казаков}} '''Александр Казаков''' (Александр Афанасий улы Казаков, {{lang-ru|Александр Афанасьевич Казаков}}) — [[Советлар Берлеге Каһарманы]], [[Бөек Ватан сугышы]]нда катнашучы, капитан. == Тәрҗемәи хәле == [[1917 ел]]ның 28 маенда (яңача 10 июньдә) [[Уфа губернасы]] [[Минзәлә өязе]] (хәзерге [[Татарстан|ТР]] [[Сарман районы]]) [[Александровка (Сарман районы)|Александровка]] [[авыл]]ында туган. [[Руслар|Рус милләтеннән]]. Александровка җиделлык мәктәбен тәмамлаган. Туган авылында [[күмәк хуҗалык]]та эшләгән. [[1938]]-[[1940 ел]]ларда [[армия|хәрби хезмәттә]] була. [[Свердлау]]да хәрби пехота училищесын тәмамлаган ([[1940]]). [[1940]]-[[1941 ел]]ларда [[ТАССР]] [[Яңа Чишмә районы]] «Кызыл Октябрь» совхозында бүлекчә җитәкчесе була. == [[Бөек Ватан сугышы]]нда == [[1941 ел]]ның 26 июнендә [[Бөек Ватан сугышы|сугыш]]ка китә. II Беларус фронтының 33- армия, 222- укчы дивизиясе, 787-укчы полкның укчы [[батальон]] командиры, өлкән лейтенант дәрәҗәсенә күтәрелә. [[Мәскәү өчен сугыш|Мәскәү]] ([[1941]]-[[1942]]), [[Ржев]]-[[Вязьма]] ([[1942]]) юнәлешләрендә хәрәкәт итә. [[Смоленск]] өчен барган каты сугышларда яралана. [[Беларус]]ның [[Могилёв өлкәсе]]н азат итү сугышларында батырлык күрсәтә. [[1944 ел]]ның 23 июнендә Проня [[елга]]сын кичеп, Горецкий районы Головичи авылы янында дошман саклану сызыгын өзә. [[1944 ел]]ның 27 июнендә [[Днепр]]ны кичә, дошман плацдармын кулга төшерә, берничә контрһөҗүмен кире кайтара. ССРБ Югары шурасы президиумы указы белән [[1945 ел]]ның 24 мартында [[Советлар Берлеге Каһарманы]] исеме бирелә. [[Кызыл Йолдыз ордены]] белән бүләкләнгән. == Сугыштан соң == * [[1946 ел]]дан [[капитан]] дәрәҗәсендә запаста. * [[Азнакай]] [[авыл]]ында ([[1956 ел]]дан эшчеләр бистәсе, [[1987 ел]]дан [[шәһәр]]) яши. * [[ТАССР]] [[Азнакай районы]] [[Кәкре Елга]] МТС ында директор булып эшли. == Вафаты == [[1950 ел]]ның 11 июнендә, [[Минзәлә]]гә барганда, машина авариясендә үлә. [[Кәкре Елга]] МТСы конторасы алдындагы бакчада җирләнә. 1975 елда, туган авылына алып кайтып, авыл зиратында яңа кабергә күмелә. == Хәтер == * Туган авылында урамга исеме бирелгән. * [[Александровка (Сарман районы)|Александровка]]да бюст һәм һәйкәл куелган. * [[2019 ел]]да [[Сарман районы]] [[Александровка (Сарман районы)|Александровка]] мәктәбенә Советлар Берлеге Каһарманы Александр Афанасий улы Казаков исеме бирелә<ref>[https://edu.tatar.ru/sarmanovo/aleksandrovka/sch/aleks/oosh/about Советлар Берлеге Каһарманы Александр Афанасий улы Казаков исемендәге Александровка төп гомуми белем бирү мәктәбенең «Татарстан Республикасында электрон мәгариф» порталындагы сәхифәсе]</ref>. * [[2022 ел]]ның [[22 август]]ында [[Александровка (Сарман районы)|туган авылында]], авылга керү юлында стела ачылган <ref>[http://sarman-rt.ru/news/k%D3%A9n-temasyi-gazeta/aleksandr-kazakovka-tugan-avylynda-stela-urnastyryldy Александр Казаковка туган авылында стела урнаштырылды.] [[Сарман (газета)|«Сарман»]], 22.08.2022</ref>. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[Советлар Берлеге Каһарманы]] ([[1944 ел]], 24 март). * [[Ленин ордены]]. * [[Кызыл Йолдыз ордены]]. == Фотогалерея == <center><gallery perrow=5 widths=160 heights=140 caption="Александр Афанасий улы Казаков"> File:А.Казаков 1.jpg|А. Казаков (''уртада'') белән [[Сарман]]да очрашу. 30.09. [[1945]] File:А.Казаков 2.jpg|[[Александровка (Сарман районы)|Туган авылында]] һәйкәл File:А.Казаков 3.jpg|А. А. Казаков (1917-1950) </gallery></center> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == # [[Сарман районы энциклопедиясе]]. 2- китап (''төзүче'' [[Дамир Гарифуллин]]). [[Чаллы]], 2006. # Батырлар китабы - Книга Героев. [[Казан]], 2000.{{ref-tt}}{{ref-ru}} # Советлар Союзы Геройлары – якташларыбыз: Әдәби-документаль очерклар hәм язмалар. [[Казан]], 1990. # Герои Советского Союза. [[Мәскәү]], 1987, том 1 ч. 2 (Е-Л).{{ref-ru}} # Татарская энциклопедия. В 6 т. [[Казан]], 2010.{{ref-ru}} == Сылтамалар == * [http://www.az-libr.ru/Persons/A07/6df76806/index.shtml Казаков Александр Афанасьевич] * [http://tatarile.org/kitap/node/6545 «Татар иле» сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304124628/http://tatarile.org/kitap/node/6545 |date=2016-03-04 }} {{DEFAULTSORT:Казаков, Александр}} 7z67esntok3a1it8y9mcicqbl1r818z 0 177947 3529989 2592974 2022-08-23T09:36:04Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === : '''Шотландия Чәчәге''' '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. <br />2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. <br />3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')''' 1. Шотланд Чәчәге, кайчан сине кабат күрербез, җан фида кылып, Эдвардны җиңгән Тау һәм Үзән итеп? Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип. <br />2. Бу калкулыклар шыр ялангач, яфрак коела кайчандыр көзен Эдвардны җиңеп киткән ил өстенә. Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип. <br />3. Ул көннәр — күптән үткән заман, без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардны җиңгән бер милләт булып. Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип.  == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] b4im82yrbte2pdxikln6rwfue3sfe7s 3529990 3529989 2022-08-23T09:36:47Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === : '''Шотландия Чәчәге''' '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, : кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. <br />2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. <br />3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип. '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')''' 1. Шотланд Чәчәге, кайчан сине кабат күрербез, җан фида кылып, Эдвардны җиңгән Тау һәм Үзән итеп? Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип. <br />2. Бу калкулыклар шыр ялангач, яфрак коела кайчандыр көзен Эдвардны җиңеп киткән ил өстенә. Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип. <br />3. Ул көннәр — күптән үткән заман, без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардны җиңгән бер милләт булып. Баскынны ул куып кире кайтарган, — уйлансын дип.  == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] jsgazhsjw9szt6xzwy4ygpdrbmukqy6 3529991 3529990 2022-08-23T09:45:55Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === : '''Шотландия Чәчәге''' '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)'''''<br> 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br>. кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] krc9yr6lmgzfsvyizgi9wiqcw7c4qfd 3529992 3529991 2022-08-23T09:48:38Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === : '''Шотландия Чәчәге''' '''''<br> (юлга-юл тулы тәрҗемә)'''''<br> 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br>. кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] d2epjp2ymh917sk3wh42oq86hwe9slm 3529993 3529992 2022-08-23T09:49:17Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === : '''Шотландия Чәчәге''' '''''<br> '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)<br>''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br>. кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] 0cn80k09wc1tqnscuq2o58dxubxu8us 3529994 3529993 2022-08-23T09:55:55Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === '''Шотландия Чәчәге''' '''''<br> '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)<br>''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br>. кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] 66a9d1uzf1ouy5h31hiqk6j0cyvyg01 3529995 3529994 2022-08-23T09:56:40Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === '''Шотландия Чәчәге'''<br> '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)<br>''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br>. кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] kua4jtfms4vbxkg7c0qzzl8hjkx8r78 10 184189 3529988 2139474 2022-08-23T05:19:49Z Minorax 30378 ([[c:GR|GR]]) [[File:SpaceFltRib.gif]] → [[File:SpaceFltRib.svg]] vva wikitext text/x-wiki [[Файл:SpaceFltRib.svg|60px|link=Космик очыш өчен медале]]{{Төркем мәкаләләрдә генә|Космик очыш өчен медале белән бүләкләнүчеләр|{{PAGENAME}}}}<noinclude>{{doc}}[[Категория:Калыплар:Бүләкләр:АКШ|Космик очыш өчен]] </noinclude> 9r0pltkq2jroltcioeaaanagadbva18 0 190449 3529948 3440397 2022-08-22T13:58:58Z Quchas 42907 wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Файл:Хэш транзакций.png|300px|мини|уңда|Транзакцияләр һешен чыгару]] [[Файл:Blockchain.svg|250px|мини|уңда|Блокларның төп эзлеклелеге (кара)&nbsp;— иң озын, яшел&nbsp;— беренчел блок. Кирәксез өстәмә блоклар ([[шәмәхә төс|шәмәхә]]) кисеп төшерелә.]] '''Блоклар чылбыры''' яки '''транзакцияләр блоклары чылбыры''', '''блоклар челтәре''', '''Блокчейн''' ({{lang-en|blockchain}})&nbsp;— билгеләнгән кагыйдәләр буенча төзелгән транзакцияләр блоклары чылбыры. Бу төшенчә беренче тапкыр [[Биткоин]] криптографик акчасында гамәлгә ашырылган таратылган мәгълүматлар базасының (тамгасар) атамасы буларак кулланылган<ref>[https://cryptonisation.com/chto-takoye-blokcheyn-prostymi-slovami/ Блокчейн: төшенчәсе, тарих, төрләре, куллану]</ref>. == Тарих == Америкалы криптограф Дэвид Чаум 1982 елда узенеӊ «Компьютер системалары, булдырылган, файдаланылучы həм узара шикле группалар арасында ышанычлы» исемле диссертациясенд ə блокчейна охшаш беренче протокол тəгъдим итте. Соӊрак 1991 елда С.Хабер həм У.Скотт Сторнетта узлəренеӊ əсəрлəрендə криптографик яктан якланган блоклар чылбырын тасвирлады.<ref>{{Cite web|title=How to time-stamp a digital document|url=https://link.springer.com/article/10.1007/BF00196791|accessdate=2022-08-22|work=link.springer.com}}</ref> Математикларныӊ максаты - документларныӊ заман тамгаларыны ясау мɵмкинчелеге булмавы. 1992 елда Хабер, Сторнетта həм Дейв Бейер узлəренеӊ технологиясенə хеш агачын керттелəр, həм бу аныӊ нəтиҗəлелеген арттырды, берничə документ сертификатларын бер блока туплау мɵмкинчелеген бирде.<ref>{{Cite web|title=Improving the Efficiency and Reliability of Digital Time-Stamping|url=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4613-9323-8_24|accessdate=2022-08-22|work=link.springer.com}}</ref> Эшлəнуче технологиянеӊ коммерция потенциалын аӊлагач, тикшеренучелəр бу схеманы гамəлгə керту максаты белəн Surety исемле заман тамгалары сервисын булдырдылар. Surety документлары сертификатлары хэшлары 1995 елдан бирле атна саен New York Timesта бастырылып чыгарылалар.<ref>{{Cite web|title=Der Blockchain-Code|url=https://www.zeit.de/zustimmung?url=https%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2F2018%2F10%2Fkryptowaehrung-blockchain-bitcoin-banken-bezahlsysteme%2Fkomplettansicht#!top-of-overscroll|accessdate=2022-08-22|work=zeit.de}}</ref> 2008 елда Сатоси Накамото тəхəллусле эшлəуче (чын шəhес билгеле тугел, бəлки бу тəхəллусне кулланыларак бер группа эшлəгəн) биткоин системасыныӊ гомуми алгоритмыны тəгъдим итте. Бу системаныӊ blockchain дигəн тɵп элементы буларак хəбəр блоклары кисентесез эзлекле чылбыры булды.<ref>{{Cite web|title=The great chain of being sure about things|url=https://web.archive.org/web/20160703000844/http://www.economist.com/news/briefing/21677228-technology-behind-bitcoin-lets-people-who-do-not-know-or-trust-each-other-build-dependable|accessdate=2022-08-22|work=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=|url=|accessdate=2022-08-22|work=}}</ref> Бɵтен элекке технология вариантларыннан (шул исəптəн Hashcash) аерма - чылбырлы хэшныӊ чираттагы блокныӊ формаль механизм белəн берлəшуе дɵреслеге хакында консенсус, həм бу бɵтен системада вəкил (администратор) тарафыннан хəбəр дəлиленə иhтияҗ булмавы, həм система тулаем узəклəштерелгəн булмавы.<ref>{{Cite web|title=What is Blockchain Technology?|url=https://www.kucoin.com/ru/blog/what-is-blockchain-technology|accessdate=2022-08-22|work=kucoin.com}}</ref> 2009 елда биткойн криптовалютасыныӊ узəклəштерелмəгəн блокчейн белəн беренче юрамасы кушылды, həм бу бɵтен транзакциялəрне системада саклануыны тəэмин итə.<ref>{{Cite web|title=Bitcoin Primer|url=https://web.archive.org/web/20130921060724/http://mercatus.org/sites/default/files/Brito_BitcoinPrimer.pdf|accessdate=2022-08-22|work=web.archive.org}}</ref> == Тасвир == Транзакцияләр блогы&nbsp;— [[Биткоин]] системасында һәм аңа охшаган системаларда транзакцияләр төркемен язу өчен махсус структура. Транзакция ышанычлы (расланылган) булсын өчен аның форматы һәм имзасы тикшереләсе һәм соңрак транзакцияләр төркеме махсус структурада&nbsp;— блокта языласы бар. Блокларда бар мәгълүматны яңадан тикшереп була. Һәр блокта элекке блок турында мәгълүмат бар. Барлык блокларны бер чылбырда төзеп була, әлеге чылбырда базада кайчан да булса үткәрелгән операцияләр турында мәгълүмат саклана. === Блокны булдыру === Чылбырның иң беренче блогы&nbsp;— беренчел блок ({{lang-en|genesis block}})&nbsp;— аерым очрак булып карала. Блок атамасыннан һәм транзакцияләр исемлегеннән тора. Блокның атамасына [[һеш]], элекке блокның һеше, транзакцияләр һеше һәм өстәмә хезмәт мәгълүматы керә. Биткоин системасында блокның беренче транзакциясендә җыем алу күрсәтелә, әлеге җыем&nbsp;— кулланучы булдырган блок өчен бүләк булып тора. Аннан соң элекке блокларда язылмаган әле соңгы транзакцияләр бара. Блокта транзакцияләр өчен [[агачсыман һешлау]] кулланыла (''BitTorrent'' протоколында һеш-суммасын булдыруга охшаш). Транзакциядә блокны булдыру өчен җыемны исәпләп чыгару, мәгълүматлар элекке халәтенең транзакциясенә input-сылтама керә. Мәсәлән Биткоин системасында: кайдан сарыф ителүче биткоиннар килгән транзакциягә сылтама күрсәтелә. Булдырылган блок башка кулланучылар тарафыннан түбәндәге очракларда кабул ителә: * атаманың һеше билгеләнгән санга тигез яки аннан ким булган очракта. Әлеге сан һәрвакыт үзгәртелә. [[Һешлау]] ('''SHA-256 функциясе''') нәтиҗәсе&nbsp;— кайтмас. * Әгәр һеш шартка туры килмәсә, атаманың бер параметры (''нонсе'') үзгәртелә һәм һеш яңадан исәпләнә. Гадәттә күп яңадан исәпләүләр кирәк. Әгәр кирәкле вариант табылса, төен бүтән тоташтырылган төеннәргә булдырылган блокны җибәрә, алар да блокны тикшерәләр. Әгәр хаталар булмаса, блок чылбырда өстәлә, һәм киләсе блок аның һеше үзендә кертә. Биткоин системасында һеш «максатлы сан» белән чагыштырыла, әлеге сан 2016 блоктан соң үзгәртелә. Хисаплау буенча Биткоин системасы бер блокны булдыру өчен 10 минут сарыф итәргә тиеш, 2016 блок булдыру өчен - ике атна кирәк. Әгәр 2016 блок тизрәк булдырылса, максатлы сан кими, югыйсә арта. Исәпләүләр катлаулыгының үзгәреше Биткоин чылбырының ышанычлылыгына тәэсир итми, ләкин блоклар даими [[тизлек]] белән булдырыла. Блоклар ''майнерлар''&nbsp;— чыгаручылар ({{lang-en|Mining}}&nbsp;— чыгару) тарафыннан булдырыла. Чыгаручы яңа блок булдыру өчен акчалата түләү ала (2016 елдан 12,5 Биткоин, 1 биткоин = 2525 USD, 10.7.2017). == Сылтамалар == * Melanie Swan. Blockchain: Blueprint for a New Economy. — O'Reilly Media, Inc., 2015. — 152 p. — ISBN 978-1-4919-2047-3. * Pedro Franco. The Blockchain // Understanding Bitcoin: Cryptography, Engineering and Economics. — John Wiley & Sons, 2014. — 288 p. — ISBN 978-1-119-01916-9. * Andreas M. Antonopoulos. 7. The Blockchain // Mastering Bitcoin. — O'Reilly Media, Inc., 2014. — ISBN 978-1-4493-7404-4. * Satoshi Nakamoto. Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. — 2008. — 9 с. * Олег Мазонка, Влад Попов. Хэш Цепочки Технологии Hasq. — 2014. == Искәрмәләр == {{Reflist|3}} [[Төркем:Акча]] [[Төркем:Криптографик акча]] [[Төркем:Программалар]] 6zw71mijckgr16drz9nu0fjozakm7vw 0 199530 3529952 3437458 2022-08-22T14:54:54Z Әмир 15082 викиләштерү wikitext text/x-wiki {{Епархия |благочиниеләр=8 |баш фатир=Әлмәт, Чернышевский ур., 23}}'''Әлмәт епархиясе''' ({{lang-ru|Альметьевская епархия}}) — [[Рус православие чиркәве]] Мәскәү патриархлыгының Татарстан митрополиясенә керүче епархиясе. [[Файл:Собор - panoramio (3).jpg|200px|thumb|right|[[Казан соборы (Әлмәт)|Әлмәтнең Казан соборы]]]] Идарә итүче әрхәрәй — [[Әлмәт]] һәм [[Бөгелмә]] епискобы архимандрит [[Мефодий (Зайцев)|Мефодий (Дмитрий Анатолий улы Зайцев)]] (''[[1978 ел]]ның [[25 октябрь|25 октябрендә]] [[Казан]]да туган'')<ref>[http://www.patriarchia.ru/db/text/2322721.html Рус правоcлавие чиркәве епископлары. Әлмәт һәм Бөгелмә епискобы Мефодий (Дмитрий Анатолий улы Зайцев)]{{ref-ru}}</ref> Епархия үзәге — [[Әлмәт]]нең [[Казан соборы (Әлмәт)|Казан Изге Ана иконасы кафедраль храмы]] (423450, [[Татарстан]], [[Әлмәт]], Собор мәйданы, 1, корп. 1). == Тарих == [[2012 ел]]ның [[6 июнь|6 июнендә]] [[Рус православие чиркәве]]нең Изге Синоды карары нигезендә, [[Казан епархиясе]]ннән аерып чыгарып, [[Татарстан митрополиясе]]нә бирелгән. Епархиядә 61 приход исәпләнә. Клириклар 44, монахлар 3. [[Татарстан]]ның [[Азнакай районы|Азнакай]], [[Актаныш районы|Актаныш]], [[Әлмәт районы|Әлмәт]], [[Баулы районы|Баулы]], [[Бөгелмә районы|Бөгелмә]], [[Зәй районы|Зәй]], [[Лениногорск районы|Лениногорск]], [[Мөслим районы|Мөслим]], [[Сарман районы|Сарман]], [[Ютазы районы|Ютазы]] районнары административ чикләрендәге приходларны берләштерә. == Благочиниеләр == * [[Әлмәт]] (шәһәр) — ''благочинный'' Әлмәт һәм Бөгелмә епискобы Мефодий (Зайцев) * [[Әлмәт районы|Әлмәт]] (район) — ''благочинный'' иерей Андрей Глубоковский * [[Азнакай]] — ''благочинный'' протоиерей Сергий Голованов * [[Баулы]] — ''благочинный'' протоиерей в.в.б. Борис Ангелич * [[Бөгелмә]] — ''благочинный'' протоиерей Борис Ангелич * [[Зәй]] — ''благочинный'' протоиерей Василий Казаков * [[Лениногорски|Лениногорск]] — ''благочинный'' протоиерей Иоанн Антипов * [[Сарман]] — ''благочинный'' протоиерей Роман Галиуллин == Чиркәүләр == [[Файл:Петр һәм Павел чиркәве (Әлмәт) .jpg|200px|thumb|right|[[Петр һәм Павел чиркәве (Әлмәт)|Петр һәм Павел чиркәве]]]] * [[Петр һәм Павел чиркәве (Әлмәт)]] * [[Казан соборы (Әлмәт)|Казан соборы]] == Монастырьлар == [[ТР]] [[Әлмәт районы]] [[Яңа Михайловка (Татарстан)|Яңа Михайловка]] авылы Изге Ана иконасы храмы каршындагы «Знамение» монахлар җәмгыяте. Иеромонах — Хрисанф (Жарков). == Социаль оешмалар == * [[Әлмәт]]нең Петр һәм Павел храмы каршында хатын-кызлар җәмгыяте ({{lang-ru|сестричество}}) * [[Бөгелмә]]нең изге Серафим Саровский храмы каршындагы хатын-кызлар җәмгыяте == Епархиянең мәгълүмат чаралары == * Епархиянең [http://almet-eparhia.info/ рәсми сайты] * [[Лениногорски|Лениногорск]] благочиниесенең айлык «Параскева» газетасы * Атналык «Православие сүзе» тапшыруы * [[Зәй]] шәһәренең «Зәй ТВ» каналында атналык телетапшыру * [[Зәй]] шәһәренең «Яңа Зәй» радиостанциясендә атналык тапшыру * [[Әлмәт]]тә ике атнага бер чыгучы «Православие календаре» ({{lang-ru|Православный календарь}}) программасы * [[2016 ел]]ның [[15 июнь|15 июненнән]] 99,6 FM ешлыгында эшләүче «Вера» радиосы == Уку йортлары == * Әлмәттә православие гимназиясе төзелә<ref>[http://tatarstan24.tv/all-news/society/388712_in_almetyevsk_completed_the_construction_of_an_orthodox_grammar_school/ В Альметьевске завершается строительство православной гимназии.]{{Deadlink|date=February 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Телеканал «Татарстан-24» , 04.12.2017</ref> * Кайбер приходларда якшәмбе мәктәпләре эшли. == Сылтамалар == * [http://www.patriarchia.ru/db/text/2270666.html Әлмәт епархиясе турында] * [http://almet-eparhia.info/ Әлмәт епархиясенең рәсми сайты]{{ref-ru}} * [https://vk.com/id353333221 Вконтактеда Әлмәт епархиясе]{{ref-ru}} * [https://vk.com/almeteparhia Вконтактедагы Әлмәт епархиясенең рәсми паблигы — Әлмәт епархиясендә православие]{{ref-ru}} * [http://almet-eparhia.info/v-kazanskom-eparhialnom-upravlenii-sostoyalas-vstrecha-glavyi-tatarstanskoy-mitropolii-s-prezidentom-tatarstana/ В дар каждой из трех епархий митрополии Р. Н. Минниханов передал ключи от автомобиля «Лада Ларгус»] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Татарстан митрополиясе}} [[Төркем:Рус православие чиркәве епархияләре]] [[Төркем:Татарстан митрополиясе]] [[Төркем:Әлмәт оешмалары]] [[Төркем:Епархияләр]] [[Төркем:Әлмәт епархиясе]] c80kh1ur2986g4xzijtdibx2ti8p6ls 4 258879 3530001 3529944 2022-08-23T10:39:37Z AAkhmedova (WMF) 39696 wikitext text/x-wiki {{Index box}} {| cellspacing="3" width="100%" |- |style="padding-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; border: #99B3FF solid 1px"| {{Википедия:Форум/Башлык}} |{{Userbox |id = [[Рәсем:Replacement filing cabinet.svg|40px|none|Архив]] |border-c = #aaaaaa |info-c = #f9f9f9 |info = '''[[Википедия:Яңалыклар форумы/Архив|Архив]]''' }} {{Кнопка|Яңа тема башлар өчен, монда басыгыз</br>Press here to start a new topic</br>Нажмите сюда, чтобы начать новую тему|url=https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Википедия:Яңалыклар_форумы&action=edit&section=new|class=mw-ui-constructive}} |} [[Төркем:Википедия:Форум]] {{TOC right}} == 2021 Республика көне Вики-бәйгесе == Хәерле көн, хөрмәтле коллегалар! Сезгә зур яңалыгыбыз бар: "[[Сәләт (яшьләр оешмасы)|Сәләт]]" оешмасы Татарстан республикасы хакимияте белән берлектә Республика көненә багышланган яңа бәйге оештырмакчы була. Форматы мәкаләләр язу марафоны булыр дип көтәбез. Бәйге турында тулырак бәйге битен булдыргач укырга мөмкин булачак. -- {{u|Хабиль Сәхәбиев}} ([[Кулланучы бәхәсе:Хабиль Сәхәбиев|бәхәс]]) 17 авг 2021, 18:14 ''Җәмгыять үзәгенә урнаштырылган [https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%3A%D2%96%D3%99%D0%BC%D0%B3%D1%8B%D1%8F%D1%82%D1%8C_%D2%AF%D0%B7%D3%99%D0%B3%D0%B5&type=revision&diff=3115403&oldid=3065511 оригиналы]'' :{{u|Хабиль Сәхәбиев}}, Татарча Википедиянең гамәлдәге [[Википедия:Бәйге оештыру кагыйдәләре]]н истә тотып эшләвегезгә ышанабыз. Ихтирам белән, --[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 17 авг 2021, 17:10 (UTC) ::'''[[Википедия:Бәйгеләр/Татар җирләре җәмгыяте/2021|Татар җирләре җәмгыяте 2021]]''' бәйгесе өчен [[wmru:Умный регион/Многоязычие/Татарский/Устройство татарских земель|рус телле положение]] әзерләдем, {{u|Фәрһад}} белән {{u|Ilnur efende}}ләр белән килештерүгә, бу проект турында [[wmru:User:Drbug|Владимир Медейко]] белән сөйләштем. Идеологиясе үткән елгы [[Википедия:Энциклопедик үзәк|Энциклопедик үзәккә]] охшаш булуы, бар кешегә ачык булуы һәм тәртипле оештырылуы аркасында хуплады. Быелгысына призлар буларак [[Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе|Тат.Комиссия]] җитәкчесе [[Марат Әхмәтов (1954)|Марат Әхмәтов]] ярдәмендә ВМРУга [[Википедия:Бәйгеләр/Минем Татарстан|Минем Татарстан]] һәм [[Википедия:Бәйгеләр/Татар 4.0/2021|Татар 4.0 - 2021]] оештыру өчен тапшырылган фондның җиңүчеләргә вакытында таратыла алмаган акчаларны кулланырга килештек. Ягъни төп спонсорларыбыз буларак {{u|Әмир}} әфәнде һәм кайбер башкалар булып чыга. Сертификат-дипломнар проектын әзерләрмен, Татарстан Фәннәр Академиясенең [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты|Татар энциклопедия]] һәм [[Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты|тарих институтларына]] бергәләп бирү тәкъдиме белән чыгармын. --[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 28 авг 2021, 19:40 (UTC) ::{{u|Хабиль Сәхәбиев}} һәм {{u|Тимерхан}}, шулай ук барыбыз өчен бу яхшы хәбәр! Бәйгене ВМРУ исеменнән оештыра алабыз икән, бар [[Википедия:Бәйге оештыру кагыйдәләре|җирле килештерү чараларны]] үтмичә 31 август көнне үк башлап була.--[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 28 авг 2021, 19:55 (UTC) == Июнь-июль-август яңалыклары == [[Файл:Wiki4Tatarstan-Knowledge-RU.pdf|thumb|[[:ru:n:Татарский регулятор и Википедия: сотрудничество во благо языка|Хисап]]]] {{seealso|ВП:Яңалыклар форумы|ВП:Безнең турында матбугатта|m:Wikimedia Community of Tatar language User Group/Plans/2019-2020}} * 21.08.2021 Икенче Төрки Вики-конференция онлайн килеш узды, Zoom-конференциягә катнашучылар өчен синхрон рәвештә рус теленә тәрҗемә ителде. * 13-17.08.2021 [[:wmania:Wikimania/ru|Викимания 2021 Онлайн]] узды, Zoom-конференциягә катнашучылар өчен синхрон рәвештә рус теленә тәрҗемә ителде. * 13.08.2021 [[Татмедиа]] җитәкчесе [[Шамил Садыйков]] белән холдинг ММЧлары сайтларын [[Creative Commons лицензияләре|Creative Commons ирекле лицензияләргә]] күчерү, хезмәткәрләрне Вики-мөмкинлекләре белән таныштыру, ТатВики бәйгеләренә спонсорлык, һәм башка мәсьәләләр турында сөйләшенде. * 25.07.2021 UTC 12:00 / МСК 15:00дә [[m:Wikimedia_Languages_of_Russia_Community_User_Group|Россия халыклары телләрендә язучы Викимедиа җәмгыятенең]] тәҗрибә уртаклашу һәм киңәшләшүгә юнәлгән [[m:Wikimedia_Languages_of_Russia_Community_User_Group/Meetings/ru#2021.01.10|киләсе айлык видео-очрашу]] үтте. * 1.07.2021 [[Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе]] [[Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]] җитәкчелеге чакыруы буенча Татарча Википедия җәмгыяте белән ихтимал хезмәттәшлек юнәлешләре турында '''[[:ru:n:Татарский регулятор и Википедия: сотрудничество во благо языка|очрашу-аралашу]]''' узды. * 27.06.2020 UTC 12:00 / МСК 15:00дә [[m:Wikimedia_Languages_of_Russia_Community_User_Group|Россия халыклары телләрендә язучы Викимедиа җәмгыятенең]] тәҗрибә уртаклашу һәм киңәшләшүгә юнәлгән [[m:Wikimedia_Languages_of_Russia_Community_User_Group/Meetings/ru#2021.06.27|айлык видео-очрашуы узды]]. [[Файл:RU Arctic Knot 2021 Sustainability of underrepresented language Wikipedias Russia update.pdf|thumb|[[m:Arctic Knot Conference 2021/Submissions/Sustainability of underrepresented language wikis: DEATH NO VALUE/tt|Тезислар]] {{*}} Чыгышның [[:Файл:2021ArcticKnot-Wiki-Sustainability-RussiaCommunity.webm|видеоязмасы]], 16 мин. {{ref-en}} {{*}} [[:ru:n:От кельтов в Арктику: многоязычие Викимедиа встречали саамский парламентарий и норвежский министр|Чарадан хисап]] {{ref-ru}}]] * 24-25.06.2021 Татар викимедиачылары «Арктик төен 2021» Викимедиа күптеллелек конференциясендә [[:ru:n:От кельтов в Арктику: многоязычие Викимедиа встречали саамский парламентарий и норвежский министр|бар россияле викимедистлар исеменнән чыгыш ясады]]. * 22.06.2021 Татар викимедиачылары [[Казан (Идел буе) федераль университеты]] Л. Н. Толстой ис. филология һәм мәдәниятара багланышлар институты һәм Габдулла Тукай исемендәге Милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбе җитәкчелеге белән онлайн-очрашуда катнашты, нәтиҗәдә [[wmru:Умный регион/Татарстан/Партнёры/ВШНКОГТ ИФМК КФУ|хезмәттәшлек концепциясе]] барлыкка килде, халыкара Викимедиа җәмгыяте белән консультацияләр нигезендә аның [[wmru:Умный регион/Татарстан/Партнёры/ВШНКОГТ ИФМК КФУ/ТатВики|практик тәртип нигезләре]] килешенде. == УКП - Обзор проекта руководства по обеспечению правоприменения == Привет, [[:m:Universal Code of Conduct/Drafting committee#Phase 2|Редакционный Комитет 2-го этапа Универсального Кодекса Поведения]] хочет получить мнения [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review/ru|по проекту руководства по обеспечения правоприменения]] [[:m:Universal Code of Conduct|Универсального Кодекса Поведения]] (УКП). Период обзора начнется 17 августа 2021 года. Сообщество и сотрудники Фонда сотрудничали в разработке проекта этого руководства на основе [[:m:Universal Code of Conduct/Discussions|консультаций, обсуждений и исследований]]. Это руководство не является окончательным, но вы можете помочь продвинуть его вперед. Предоставьте отзывы и комментарии по руководству до 17 октября 2021 года. Комитет будет пересматривать руководство на основе вклада от сообщества. Каждый может поделиться комментариями на разных местах. Посредники приветствуют комментарии на любом языке [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|на странице обсуждения проекта]] или по электронной почте. Комментариями также можете поделиться на страницах обсуждений переводов, в ходе локальных дискуссий или во время круглых столов и во время встреч. Запланированы прямые обсуждения проекта руководтсва по обеспечения правоприменения УКП: * [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions#Conversation hours|Во время встреч]] - 24 августа, 31 августа, 7 сентября @ 03:00 UTC & 14:00 UTC * [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions|Во время круглых столов]] - 18 сентября @ 03:00 UTC & 15:00 UTC Группа посредников, поддерживающая этот период обзора руководства, надеется охватить больше сообществ. Важно иметь общее понимание ситуации. Если вы не можете найти встречу в вашем сообществе, пожалуйста, организуйте обсуждение сами. Посредники могут помочь вам в организации встречи. Все обсуждения будут обобщаться и будут представлены редакционному комитету, каждые две недели. Сводки будут опубликованы [[:m:Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digests|здесь]]. Пожалуйста, дайте мне знать, если у вас возникнут какие-либо вопросы. --[[Кулланучы:Mehman (WMF)|Mehman (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:Mehman (WMF)|бәхәс]]) 23 авг 2021, 14:14 (UTC) == Голосование на выборах Совета Попечителей 2021 года началось == [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting/ru|Голосование на выборах Совета Попечителей 2021 года началось]]. Кандидатам от сообществ было предложено представить свою кандидатуру. После трехнедельного приема заявок от кандидатов, на выборах 2021 года [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Candidate%20Table|участвуют 19 кандидатов]]. [[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees|Совет Попечителей Фонда Викимедиа]] осуществляет надзор за работой Фонда Викимедиа. Совет хочет повысить свою компетентность и разнообразие, как команды. Они поделились [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Skills|теми областями]], которых им в настоящее время не хватает, и надеются найти их у новых попечителей. Движение Викимедиа имеет возможность проголосовать за попечителей от сообществ и организаций Викимедиа. Проголосовав, вы поможете определить тех лиц, которые обладают теми качествами, которые необходимы для наилучшего удовлетворения потребностей всего движения в течение следующих нескольких лет. Ожидается, что Совет выберет четырех кандидатов, которые набрали больше всего голов в качестве попечителей. Срок начнется в сентябре этого года и продлится три года. Узнайте больше о Совете Попечителей с помощью [[Commons:File:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees.webm|этого видео]]. Голосуйте с сегодняшнего дня до 31 августа. Ниже приведена некоторая полезная информация о выборах. ;Узнайте больше о кандидатах Кандидаты со всего движения представили [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021#Candidate%20Table|свои кандидатуры]]. Узнайте о каждом кандидате, чтобы проголосовать зная их. Сообщество задало [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates/CandidateQ&A|кандидатам вопросы]], на которые они должны были ответить во время предвыборной кампании. Кандидаты ответили на список вопросов сообщества, собранных [[:m:Wikimedia Foundation elections committee|Избирательной Комиссией]] на Мета-Вики. ;Голосуй Процесс голосования на выборах в Совет Попечителей 2021 года начнется 18 августа и завершится 31 августа 2021 года. Избирательный Комиссия выбрала для голосования систему [[:ru:Система единого передаваемого голоса|единого передаваемого голоса]]. Узнайте больше о [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting#Voting_eligibility|требованиях для голосования]], о том, [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|как голосовать]] и ознакомьтесь с [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting#Voting_FAQ|ЧаВо]]. Пожалуйста, помогите нам в выборе тех людей, которые наилучшим образом соответствуют потребностям всего движения в настоящее время. Всего наилучшего, Избирательная Комиссия. --[[Кулланучы:Mehman (WMF)|Mehman (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:Mehman (WMF)|бәхәс]]) 23 авг 2021, 14:14 (UTC) == The 2022 Community Wishlist Survey will happen in January == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello everyone, We hope all of you are as well and safe as possible during these trying times! We wanted to share some news about a change to the Community Wishlist Survey 2022. We would like to hear your opinions as well. Summary: <div style="font-style:italic;"> We will be running the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] 2022 in January 2022. We need more time to work on the 2021 wishes. We also need time to prepare some changes to the Wishlist 2022. In the meantime, you can use a [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|dedicated sandbox to leave early ideas for the 2022 wishes]]. </div> === Proposing and wish-fulfillment will happen during the same year === In the past, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] team has run the Community Wishlist Survey for the following year in November of the prior year. For example, we ran the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Wishlist for 2021]] in November 2020. That worked well a few years ago. At that time, we used to start working on the Wishlist soon after the results of the voting were published. However, in 2021, there was a delay between the voting and the time when we could start working on the new wishes. Until July 2021, we were working on wishes from the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Wishlist for 2020]]. We hope having the Wishlist 2022 in January 2022 will be more intuitive. This will also give us time to fulfill more wishes from the 2021 Wishlist. === Encouraging wider participation from historically excluded communities === We are thinking how to make the Wishlist easier to participate in. We want to support more translations, and encourage under-resourced communities to be more active. We would like to have some time to make these changes. === A new space to talk to us about priorities and wishes not granted yet === We will have gone 365 days without a Wishlist. We encourage you to approach us. We hope to hear from you in the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]], but we also hope to see you at our bi-monthly Talk to Us meetings! These will be hosted at two different times friendly to time zones around the globe. We will begin our first meeting '''September 15th at 23:00 UTC'''. More details about the agenda and format coming soon! === Brainstorm and draft proposals before the proposal phase === If you have early ideas for wishes, you can use the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|new Community Wishlist Survey sandbox]]. This way, you will not forget about these before January 2022. You will be able to come back and refine your ideas. Remember, edits in the sandbox don't count as wishes! === Feedback === * What should we do to improve the Wishlist pages? * How would you like to use our new [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|sandbox?]] * What, if any, risks do you foresee in our decision to change the date of the Wishlist 2022? * What will help more people participate in the Wishlist 2022? Answer on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]] (in any language you prefer) or at our Talk to Us meetings. </div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 7 сен 2021, 00:23 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee ending 14 September 2021 == <div lang="ru" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/>Стратегия Движения объявляет [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|прием заявок от кандидатов в Редакционный Комитет Устава Движения]]. Прием заявок начнется 2 августа 2021 года и продлится до 14 сентября 2021 года. Есть ожидание, что Комитет будет представлять [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Diversity_and_Expertise_Matrices|разнообразие всего Движении]]. Разнообразие включает в себя пол, язык, географию и опыт. Это включает участие в проектах, организациях Викимедиа и в Фонде Викимедиа. Свободное владение английским не требуется для того, чтобы стать членом комитета. При необходимости, будет предоставлена поддержка письменного и устного перевода. Участники получат компенсацию расходов на участие. Это составляет 100 долларов США раз в каждые два месяца. Мы ищем людей, которые обладают некоторыми из следующих [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|навыков]]: * Навыки коллективной работы и писания. (продемонстрированный опыт - это плюс) * Готовность находить компромиссы. * Сосредоточенность на инклюзивность и разнообразие. * Обладание знаниями консультаций с сообществом. * Опыт межкультурного общения. * Опыт управления или организационной работы в некоммерческих организациях или сообществах. * Опыт ведения переговоров с различными сторонами. Ожидается, что Комитет начнет работу 15 человеком. Если будет 20 или более кандидатов, будет проведен смешанный процесс выборов и отбора. Если кандидатов будет 19 или меньше, то будет процесс отбора без выборов. Поможете ли вы Викимедии в этой роли? Представьте свою кандидатуру, [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|здесь]]. Пожалуйста, свяжитесь с нами по адресу strategy2030[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org с вопросами.<section end="announcement-content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 10 сен 2021, 17:02 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Xeno (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=22002240 --> == Круглой стол об УКП == Добрый день, Хочу проинформировать вас, что команда посредников по Стратегии Движения и Управления, проводит [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions|круглый стол]] '''18 сентября 2021 года в 03:00 по UTC и 15:00 по UTC''' для всех, чтобы вместе обсудить, как обеспечить соблюдение правоприменения [[:m:Universal Code of Conduct|Универсального Кодекса Поведения]]. В настоящее время эти встречи являются частью обзора 2-го этапа проекта по [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|обеспечению соблюдения правоприменения Универсального Кодекса Поведения (EDGR)]]. Каждая сессия продлится от 90 до 120 минут и будет обеспечено перевод на разные языки. Кроме этого, сессии на конкретных языках можем организовать в зависимости от спроса на это. Членам сообщества рекомендуется зарегистрироваться заранее и добавить тему для обсуждения во время круглого стола. Если вы не можете принять участие на заседании круглого стола, вы можете предоставить комментарии [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|на странице обсуждения проекта обзора]] (на любом языке), а также на страницах обсуждения переводов и в локальных дискуссиях. Для получения дополнительной информации, пожалуйста, посетите [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions|страницу круглого стола на Мете]]. Спасибо, --[[Кулланучы:Mehman (WMF)|Mehman (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:Mehman (WMF)|бәхәс]]) 10 сен 2021, 21:26 (UTC) == Server switch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, 14 September 2021'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 14 September 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1631628049 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday, 15 September). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 11 сен 2021, 00:45 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Talk to the Community Tech == [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|frameless|50px]] [[:m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2021-09 Talk to Us|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Community_Wishlist_Survey/Updates/2021-09_Talk_to_Us&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Hello! As we have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|recently announced]], we, the team working on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]], would like to invite you to an online meeting with us. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210915T2300 '''September 15th, 23:00 UTC'''] on Zoom, and will last an hour. [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 '''Click here to join''']. '''Agenda''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Status report 1#Prioritization Process|How we prioritize the wishes to be granted]] * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|Why we decided to change the date]] from November 2021 to January 2022 * Update on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes * Questions and answers '''Format''' The meeting will not be recorded or streamed. Notes without attribution will be taken and published on Meta-Wiki. The presentation (first three points in the agenda) will be given in English. We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them [[m:Talk:Community Wishlist Survey|on the Community Wishlist Survey talk page]] or send to sgrabarczuk@wikimedia.org. [[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] (the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] manager) will be hosting this meeting. '''Invitation link''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online] * Meeting ID: 898 2861 5390 * One tap mobile ** +16465588656,,89828615390# US (New York) ** +16699006833,,89828615390# US (San Jose) * [https://wikimedia.zoom.us/u/kctR45AI8o Dial by your location] See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 11 сен 2021, 03:04 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Выборы в Редакционный Комитет Устава Движения == Привет, Это краткая информация о процессе создания Устава Движения. Прием заявок от кандидатов в Редакционный Комитет завершился 14 сентября, и теперь у нас есть полный список кандидатов. Комитет будет состоять из 15 членов и они будут избраны/отобраны тремя различными путями. Комитет из 15 членов будет избран/отобран [[:m:Movement Charter/Drafting Committee/Set Up Process/ru|в 3 этапа]]: #Процесс выборов кандидатов, где будут голосовать сообщества для избрания 7 членов комитета. #Процесс отбора от организаций (аффилиаций) Викимедиа для отбора 6 членов комитета. #Фонд Викимедиа планирует назначить 2 членов комитета. Выборы, где будут голосовать сообщества состоятся в период с 11 по 24 октября. Другие процессы выборов/отбора будут происходить параллельно, так что все процессы будут завершены к 1 ноябрю. Для полного понятия Устава Движения, роли, а также процесса создания, пожалуйста, ознакомьтесь [[:m:Movement Charter|страницей на Мета-Вики]]. Вы также можете связаться с нами в любое время по Телеграмму или по электронной почте (wikimedia2030@wikimedia.org). Спасибо, --[[Кулланучы:Mehman (WMF)|Mehman (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:Mehman (WMF)|бәхәс]]) 21 сен 2021, 22:23 (UTC) == A elongation: The questions for the candidates into Drafting Committee Movement_Charter == Into 2021-09-'''29''' 11:59:59 UTC You can [[:m:Movement Charter/Drafting Committee/Election Compass Statements|suggest the questions]] for the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates|candidates]] into [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|Drafting Committee]] [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter|Movement Charter]]. ✍️ [[Кулланучы:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[Кулланучы бәхәсе:Dušan Kreheľ|бәхәс]]) 27 сен 2021, 18:29 (UTC) == Select You the question statements for candidates of Drafting Committee Movement Charter == Into 2021-10-04 11:59:59 UTC you can select [[:m:Movement Charter/Drafting Committee/Election Compass Statements|question statements]] for the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates|candidates]] of [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|Drafting Committee]] [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter|Movement Charter]]. ✍️ [[Кулланучы:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[Кулланучы бәхәсе:Dušan Kreheľ|бәхәс]]) 30 сен 2021, 01:41 (UTC) == Alumni and Mentors of Russia 2021 == Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/Alumni and Mentors of Russia 2021|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском конкурсе статей [[wmru:Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021|Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021]] (15 сентября - 30 ноября 2021, все IP из России, Википедии, 3 показа в неделю, в течении ноября). Спасибо. [[Кулланучы:JukoFF|JukoFF]] ([[Кулланучы бәхәсе:JukoFF|бәхәс]]) 11 окт 2021, 13:43 (UTC) == Voting for the election for the members for the Movement Charter drafting committee is now open == <div lang="ru" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021|{{int:otherlanguages}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Открыто голосование по выборам членов редакционного комитета Устава Движения. В общей сложности 70 викимедийцев со всего мира претендуют на 7 мест в этих выборах. '''Голосование открыто с 12 октября по 24 октября 2021 года.''' Всего в состав комитета войдут 15 человек: 7 членов будут выбраны голосованием онлайн-сообществ, 6 членов будут выбраны филиалами Викимедиа в ходе параллельного процесса, а 2 члена будут назначены Фондом Викимедиа. Планируется собрать комитет к 1 ноября 2021 года. Узнайте о каждом кандидате, чтобы информировать голосование на том языке, который вы предпочитаете: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates> Узнайте о Редакционном комитете: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee> На этих выборах мы в качестве эксперимента используем приложение для получения рекомендаций по голосованию. Проведите себя через инструмент и вы увидите, какой кандидат ближе всего к вам! Проверьте на <https://mcdc-election-compass.toolforge.org/> Читайте полный текст объявления: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> '''Проголосуйте на SecurePoll:''' <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> С уважением, Команда по стратегии и управлению движением, Фонд Викимедиа <section end="announcement-content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 14 окт 2021, 02:25 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Xeno (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=22185710 --> == Learn how Movement Strategy Implementation Grants can support your Movement Strategy plans == <section begin="announcement-content"/>Movement Strategy Implementation grants now provide more than $2,000 USD to put Movement Strategy plans into action. Find out more about [[:m:Special:MyLanguage/Grants:MSIG/About|Movement Strategy Implementation grants, the criteria, and how to apply]].<section end="annoumcent-content"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)#top|talk]]) 13:30, 29 October 2021 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Delivery&oldid=22247589 --> == Meet the new Movement Charter Drafting Committee members == <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Charter Drafting Committee election and selection processes are complete. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|election results have been published]]. 1018 participants voted to elect seven members to the committee: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|affiliate process]] has selected six members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''. * The Wikimedia Foundation has [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|appointed]] two members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''. The committee will convene soon to start its work. The committee can appoint up to three more members to bridge diversity and expertise gaps. If you are interested in engaging with [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]] drafting process, follow the updates [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|on Meta]] and join the [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram group]. With thanks from the Movement Strategy and Governance team<section end="announcement-content"/> 5 ноя 2021, 15:53 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Delivery&oldid=22300322 --> == The volunteer call for Wikimania 2022== [[File:Search icon.svg|left|100px]] <table><tr><th style="vertical-align:top;color:#732121">„Event“:</th><td>[[:m:Special:MyLanguage/Wikimania 2022/Volunteer|<b style="color:#008e00">The volunteer call for Wikimania 2022</b>]]</td></tr> <tr><th style="vertical-align:top;color:#732121">When:</th><td>Until {{Tooltip|2022-01-08 09:59:59|First second of 2021-01-09 AoE minus one second.}} [[:en:Coordinated Universal Time|UTC]] guaranteed.</td></tr> <tr><th style="vertical-align:top;color:#732121">Call positions:</th><td style="font-style:italic">Core organizing team • Program committee • Other roles</td></tr> <tr><th style="vertical-align:top;color:#732121">Links:</th><td>[[:m:Special:MyLanguage/Wikimania 2022/Volunteer|More about this call]] • [[:m:Special:MyLanguage/Wikimania 2022|Wikimania 2022]]</td></tr> </table> ✍️ [[Кулланучы:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[Кулланучы бәхәсе:Dušan Kreheľ|бәхәс]]) 22 дек 2021, 19:04 (UTC) == Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections == <div lang="ru" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content /> :''Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Совет попечителей готовит приём обратной связи от сообщества по поводу предстоящих выборов в Совет, которые пройдут с 7 января по 10 февраля 2022 года. Несмотря на то, что подробности обратной связи будут уточнены за неделю до начала приёма, мы подтвердили, что будут заданы два нижеприведённых вопроса: * Каким образом можно обеспечить справедливую представленность формирующихся сообществ среди членов Совета? * Какое участие должны принимать кандидаты во время выборов? Дополнительные вопросы могут быть внесены в список. Команда по Стратегии Движения и Управлению хочет дать время членам сообщества и партнёрским организациям рассмотреть и подготовить идеи по подтвержденным вопросам до начала запуска. Мы приносим извинения за то, что на данный момент у нас нет полного списка вопросов. Дополнительно могут быть поставлены два или три вопроса. Наша задача состоит в том, чтобы не перегружать сообщество запросами, но предоставить уведомление и приветствовать обратную связь по этим важным вопросам. '''Хотите ли Вы помочь организовать разговор на местном уровне во время приёма обратной связи?''' Свяжитесь с [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|командой по Стратегии Движения и Управлению]] на Meta, в [https://t.me/wmboardgovernancechat Телеграме] или по электронной почте по адресу msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Если у вас есть вопросы или проблемы, свяжитесь с нами. Команда по Стратегии Движения и Управлению будет минимально задействована до 3 января. Пожалуйста, извините за задержку с ответом в это время. Мы также понимаем, что некоторые члены сообщества и партнёрские организации не работают во время декабрьских праздников. Мы приносим свои извинения, если наше сообщение дошло до Вас, когда Вы были в отпуске. С уважением, Команда по Стратегии Движения и Управлению<section end="announcement-content" /> </div> {{int:thank-you}} [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 27 дек 2021, 17:56 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Xeno (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/Wikipedia&oldid=22502754 --> == Опрос о пожеланиях сообщества — 2022 == [[File:Community Wishlist Survey Lamp.svg|right|200px]] '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|Опрос о пожеланиях сообщества — 2022]]''' открыт! Это процесс, в котором сообщества решают, над чем команда [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] должна работать в течение следующего года. Мы рекомендуем всем подавать предложения до истечения крайнего срока '''23 января''', или комментировать другие предложения, чтобы помочь сделать их лучше. The communities will vote on the proposals between 28 января and 11 февраля. Команда технической помощи сообществам сосредоточена на инструментах для опытных редакторов проектов Викимедиа. Вы можете писать предложения на любом языке, и мы переведем их для вас. Мы ждём ваших предложений с благодарностью и нетерпением! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 10 гый 2022, 18:39 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Ru_fallback&oldid=20689486 --> == Feminism and Folklore 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} Greetings! You are invited to participate in '''[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]]''' writing competion. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles focused on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of suggested articles [[:m:Feminism and Folklore 2022/List of Articles|here]]. You can also support us in organizing the contest on your local Wikipedia by signing up your community to participate in this project and also translating the [[m:Feminism and Folklore 2022|project page]] and help us spread the word in your native language. Learn more about the contest and prizes from our project page. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2022|talk page]] or via Email if you need any assistance... Thank you. '''Feminism and Folklore Team''', [[User:Tiven2240|Tiven2240]] --11 гый 2022, 05:49 (UTC) </div> <!-- Сообщение отправил Участник:Tiven2240@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22574381 --> == Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open == <div lang="ru" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Приём ваших отзывов: Выборы в Совет попечителей объявлены открытыми и завершатся 7 февраля 2022 года. В настоящем приглашении к приёму обратной связи команда по Стратегии и управлению движением применяет другой подход. Этот подход принимает во внимание отзывы сообщества полученные в 2021 году. Вместо того чтобы выдвигать предложения, этот приём обратной связи состоит из ключевых вопросов полученных от Совета попечителей. Ключевые вопросы были сформулированы на основе отзывов о выборах в Совет попечителей 2021 года. Цель состоит в том, чтобы вдохновить коллективное обсуждение и совместную разработку предложений по этим ключевым вопросам. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Присоединяйтесь к обсуждению]]. С уважением, Команда по Стратегии и управлению движением<section end="announcement-content" /> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 15 гый 2022, 01:04 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Xeno (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/Wikipedia&oldid=22610145 --> == Поговорите с Техническим Сообществом == [[File:Community Wishlist Survey Lamp.svg|150px|right]] {{int:Hello}} Как было [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|недавно объявлено]], мы, команда, работающая над [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Опросом о пожеланиях сообщества]], хотели бы пригласить вас на онлайн-встречу с нами. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220119T1800 '''{{#time:j xg|2022-01-19}} ({{#time:l|2022-01-19}}), {{#time:H:i e|18:00|en|1}}'''] on Zoom, and will last an hour. This external system is not subject to the [[foundation:Privacy_policy|WMF Privacy Policy]]. [https://wikimedia.zoom.us/j/85804347114 '''Нажмите, чтобы присоединиться''']. '''Повестка''' * Bring drafts of your proposals and talk to to a member of the Community Tech Team about your questions on how to improve the proposal '''Формат''' Встреча не будет записываться или транслироваться. Будет вестись краткий протокол без указания авторства реплик; он будет опубликован на Meta-Wiki. Мы можем ответить на вопросы на английском, французском, польском, испанском, немецком и итальянском языках. Если вы хотите задать вопросы заранее, добавьте их [[m:Talk:Community Wishlist Survey|на странице обсуждения опроса о пожеланиях сообщества]] или отправьте на sgrabarczuk@wikimedia.org. Эту встречу будет проводить [[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Наталья Родригес]] (менеджер [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Технического Сообщества]]). '''Ссылка-приглашение''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/85804347114 Присоединяйтесь онлайн] * ID встречи: <span dir=ltr>85804347114</span> * [https://wikimedia.zoom.us/u/keu6UeRT0T Наберите по своему местоположению] Будем рады увидеться с вами! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 18 гый 2022, 17:27 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Ru_fallback&oldid=20689486 --> == Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 5 == <section begin="ucoc-newsletter"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' <span style="font-size:200%;">'''Новости Стратегии движения и управления'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Выпуск 5 — Январь 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Прочитайте полный текст информационного бюллетеня''']]</span> ---- Добро пожаловать в пятый выпуск Новостей о Стратегии движения и управления (ранее именуемый как Новости Универсального кодекса поведения)! Этот обновлённый бюллетень содержит актуальные новости и события, касающиеся Устава Движения, Универсального кодекса поведения, грантов на реализацию Стратегии движения, выборов в Совет попечителей и других соответствующих тем по Стратегии движения и управлению. Этот информационный бюллетень будет выпускаться ежеквартально. Дополнительные новости будут рассылаться подписчикам еженедельно или раз в две недели. Пожалуйста, не забудьте подписаться [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]], чтобы получать эти обновления. <div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Приглашение к обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей'''. Мы приглашаем вас поделиться своим мнением о предстоящих выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа. Приём вашей обратной связи по поводу этих выборов был объявлен 10 января 2022 года и завершится 16 февраля 2022 года. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|продолжить чтение]]) *'''Ратификация Универсального кодекса поведения''' - В 2021 году Фонд Викимедиа обратился к сообществам с вопросом о том, как обеспечить правоприменение текста политики Универсального кодекса поведения. Пересмотренный проект руководства по обеспечению правоприменения будет готов для голосования сообществ в марте. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|продолжить чтение]]) *'''Гранты на реализацию Стратегии движения''' - Продолжая рассматривать ряд интересных проектных предложений, мы поощряем и приветствуем новые предложения и идеи, направленные на конкретную инициативу из рекомендаций Стратегии движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|продолжить чтение]]) *'''Преобразование информационного бюллетеня''' - В связи с преобразованием Информационного бюллетеня УКП в Информационный бюллетень Стратегии движения и управления, мы приглашаем вас присоединиться к команде фасилитаторов для разработки и определения новых направлений этого информационного бюллетеня. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|продолжить чтение]]) *'''Блог «Diff»''' - Ознакомьтесь с самыми последними публикациями по Стратегии движения и управлению Фонда на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|продолжить чтение]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> [[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 31 гый 2022, 08:22 (UTC) == Wiki Loves Folklore is extended till 15th March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] Greetings from Wiki Loves Folklore International Team, We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc. We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language. Best wishes, '''International Team'''<br /> '''Wiki Loves Folklore''' [[Кулланучы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Кулланучы бәхәсе:MediaWiki message delivery|бәхәс]]) 22 фев 2022, 04:50 (UTC) </div> <!-- Сообщение отправил Участник:Rockpeterson@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Coming soon == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> === Several improvements around templates === Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki: * Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]), * Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]), * and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right). All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 28 фев 2022, 12:39 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 --> == Универсаль Тәртип Кодексы Ратификация тавышын 2022 елның 7 мартыннан 21 мартына кадәр ачык == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' (Зинһар, онытмагыз, бу хәбәр Google тәрҗемәсен кулланып, хаталарым өчен гафу үтенәм.) һәркемгә сәлам, [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/ru Универсаль Тәртип Кодексының] (UCoC) [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/ru яңартылган күрсәтмәләре] өчен ратификация тавыш бирү процессы хәзер ачык! Тавыш бирү 2022 елның 7 мартында [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting/ru SecurePoll'та башланып], 2022 елның 21 мартында тәмамланачак. Зинһар, [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information/ru сайлаучы турында мәгълүмат һәм сайлау хокуклары турында күбрәк укыгыз]. Универсаль Тәртип Кодексы (UCoC) бөтен хәрәкәт өчен яраклы тәртипнең нигезен бирә. Яңартылган үтәү принциплары 2022 елның 24 гыйнварында политиканы хәрәкәт буенча куллануның тәкъдим ителгән ысулы буларак бастырылды. Монда сез [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Project/ru UCoC проекты турында күбрәк белә аласыз]. Фикерләр һәм аңлатмалар MetaWiki проектының сөйләшү битендә сез теләгән телдә рәхим итегез. UCoC командасына сораулар өчен языгыз: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Хөрмәт белән, Movement Strategy and Governance team Викимедиа Фонды === <section begin="announcement-header" />Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting open from 7 to 21 March 2022<section end="announcement-header" /> === <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello everyone, The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. The Universal Code of Conduct (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The revised enforcement guidelines were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. You can [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|read more about the UCoC project]]. You can also comment on Meta-wiki talk pages in any language. You may also contact the team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Sincerely, Movement Strategy and Governance Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 7 мар 2022, 12:26 (UTC) === <section begin="announcement-header" />Голосование завершено. Спасибо всем за участие! <section end="announcement-header" /> === <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Announcement|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' 21 марта 2022 года завершилось голосование по ратификации [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|обновлённого Руководства по обеспечению правоприменения]] [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Универсального кодекса поведения]] (УКП). В голосовании приняли участие более {{#expr:2300}} викимедийцев из разных регионов нашего Движения. Группа по проверке итогов голосования приступила к работе. Потребуется примерно две недели, чтобы они завершили подсчет голосов. Окончательные итоги голосования будут объявлены [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|здесь]] вместе с соответствующей статистикой и резюме комментариев, как только они будут доступны. [[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 22 мар 2022, 18:17 (UTC) === Следующие шаги: Универсальный кодекс поведения (УКП) и Руководство по обеспечению правоприменения УКП === После изучения результатов голосования и комментариев, Комитет по делам сообщества принял решение о проведении нового раунда консультаций с сообществом. После этого доработанный текст Руководства будет вынесен на повторное голосование. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/April_2022_-_Board_of_Trustees_on_Next_steps:_Universal_Code_of_Conduct_(UCoC)_and_UCoC_Enforcement_Guidelines/ru Подробнее об этом здесь]. --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 23 апр 2022, 11:38 (UTC) === <section begin="announcement-header" />Отчёт об отзывах участниц_ков голосования по Руководству по обеспечению правоприменения УКП<section end="announcement-header" />=== ---- Новость от команды по проекту УКП об отчёте по результатам комментариев сообщества. --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 26 май 2022, 10:04 (UTC) ---- <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Доброго дня, Команда проекта УКП завершила анализ отзывов, полученных в ходе голосования по Руководству по обеспечению правоприменения УКП. В 2022 году черновая версия Руководства по правоприменению УКП было вынесено на голосование в сообществе Викимедиа. В голосовании приняли участие представители 137 сообществ, из них топ-9 сообществ: Английская, Немецкая, Французская, Русскоязычная, Польская, Испанская, Китайская, Японская, Итальянская Википедии и Мета-вики. Проголосовавшие имели возможность представить комментарии по содержанию документа. Комментарии оставили 658 участниц_ков. 77% комментариев на английском языке. Комментарии были представлены на 24 языках, при этом наибольшее количество отзывов было написано на английском (508), немецком (34), японском (28), французском (25) и русском (12) языках. Отчёт будет направлен в Revision Drafting Committee для доработки Руководства по обеспечению правоприменения на основе отзывов. Версия отчёта для общественности и перевод [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|'''опубликованы на Мета-вики''']]. {{int:please-translate}} Мы ещё раз благодарим всех, кто принял участие в голосовании и обсуждениях. Приглашаем всех внести свой вклад в следующих обсуждениях сообщества. Более подробную информацию об Универсальном кодексе поведения и Руководстве по его применению можно найти [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|на Мета-вики]]. От лица команды проекта Универсального кодекса поведения<br /><section end="announcement-content" /> ===Поправки к Руководству по обеспечению правоприменения Универсального кодекса поведения (УКП)=== :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' ---- Новость от команды по проекту УКП - [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal%20Code%20of%20Conduct/Drafting%20committee/ru Комитет по пересмотру] принимает ваши комментарии и предложения по улучшению текста Руководства по обеспечению правоприменения. --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 2 июн 2022, 16:05 (UTC) ---- Доброго дня, После проведённого голосования по Руководству, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Комитет Совета по делам сообщества (CAC)]] [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ предложил пересмотреть несколько разделов Руководства с целью внесения улучшений]. Проанализировав полученные комментарии, Комитет по делам сообщества принял решение начать ещё один раунд консультаций с сообществом. После этих обсуждений у сообщества будет возможность проголосовать по обновлённому тексту Руководства по обеспечению правоприменения УКП. Комитет также предложил пересмотреть спорное примечание в пункте 3.1 самого УКП. Согласно анализу, в комментариях были выделены три основные группы вопросов: 1. О прохождении (обязательного) обучения по УКП и его применению; 2. О балансе защиты конфиденциальности и надлежащей процедуры; 3. О требовании, чтобы определенные группы пользователей подтвердили, что они признают и будут придерживаться Универсального кодекса поведения. Комитет по пересмотру просит Вас оставить комментарии и ответы на следующих страницах: [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions|Обсуждение пересмотра Руководства по применению]], [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Policy text/Revision_discussions|Обсуждение пересмотра текста правил]] От лица команды проекта Универсального кодекса поведения == <section begin="announcement-header" />Приглашение на глобальное обсуждение по инициативе хабов 12 марта 2022 года в 13:00 UTC<section end="announcement-header" /> == :''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' ---- Всем доброго дня, ознакомьтесь с приглашением от моего коллеги о предстоящей глобальной беседе о хабах. [[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 9 мар 2022, 18:26 (UTC) ---- Команда по Стратегии Движения и Управлению Фонда Викимедиа приглашает вас на мероприятие по теме "Региональные и тематические хабы". Движение Викимедиа работает над определением того, какими должны быть региональные и тематические хабы. Воркшоп проведённый в ноябре 2021 года дал старт обсуждениям ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Documentation/27 November Workshop|прочитать отчёт]]), но это ещё не всё. За последние недели мы провели порядка 16 интервью с группами, работающими над созданием хабов в своих регионах ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Dialogue|прочитать Диалог по созданию хабов]]). Данные интервью легли в основу отчёта, который послужит фундаментом для обсуждения 12 марта. Отчёт будет доступен 9 марта. Мероприятие состоится 12 марта с 13:00 до 16:00 UTC на платформе Zoom. Будет обеспечен устный перевод на французский, испанский, арабский, русский и португальский языки. Регистрация завершится 10 марта (поздняя регистрация возможна по эл. почте: strategy2030@wikimedia.org). К участию приглашаются все заинтересованные члены Движения. '''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022|Дополнительная информация о мероприятии на Мета-вики]]'''. С уважением, [[m:User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]]<br />Стратегия Движения == Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow == [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. ([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram]) The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]] A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]]. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[Кулланучы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Кулланучы бәхәсе:MediaWiki message delivery|бәхәс]]) 14 мар 2022, 14:40 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Rockpeterson@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Feminism and Folklore 2022 ends soon == [[File:Feminism and Folklore 2022 logo.svg|right|frameless|250px]] [[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]] which is an international writing contest organized at Wikipedia ends soon that is on <b>31 March 2022 11:59 UTC</b>. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as <i>folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more</i> Keep an eye on the project page for declaration of Winners. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[Кулланучы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Кулланучы бәхәсе:MediaWiki message delivery|бәхәс]]) 26 мар 2022, 14:28 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Rockpeterson@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf&oldid=23060054 --> == <section begin="announcement-header" />Новости Стратегии Движения и Управления — Выпуск 6<section end="announcement-header"/> == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Новости Стратегии Движения и Управления'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Выпуск 6, апрель 2022 года'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Читать полную версию информационного бюллетеня''']]</span> ---- Добро пожаловать в шестой выпуск новостей Стратегии движения и управления! Обновлённый бюллетень содержит информацию, в частности, о новостях и событиях связанных с Уставом движения, Универсальным кодексом поведения, грантами на реализацию Стратегии движения, выборами в Совет попечителей. Информационный бюллетень выходит ежеквартально, а обновления — еженедельно. Не забудьте [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|подписаться]], чтобы получать последующие выпуски. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Развитие лидерства -''' формируется Рабочая группа! - Приём заявок на участие в Рабочей группе по развитию лидерства завершился 10 апреля 2022 года. Для участия в рабочей группе будут отобраны до 12 членов сообщества. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|продолжить чтение]]) *'''Голосование по ратификации Универсального кодекса поведения -''' С 7 по 21 марта было проведено глобальное голосование по Руководству по обеспечению правоприменения УКП через SecurePoll. Более 2300 пользователей с правом голоса, по меньшей мере из 128 домашних вики-проектов поделились мнениями и комментариями. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|продолжить чтение]]) *'''Дискуссии движения о хабах -''' 12 марта провели глобальное обсуждение по вопросам региональных и тематических хабов. В нём приняли участие 84 викимедийцев со всего движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|продолжить чтение]]) *'''Гранты по Стратегии движения по-прежнему открыты! -''' С начала года было одобрено шесть проектных предложений общей суммой порядка 80 000 долларов США. У вас есть проектная идея по Стратегии движения? Свяжитесь с нами! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|продолжить чтение]]) *'''Комитет по разработке Устава движения приступил к работе! -''' Комитет из пятнадцати членов, избранный в октябре 2021 года, согласовал основные ценности, методы работы, а также приступил к составлению плана работы над проектом Устава движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|продолжить чтение]]) *'''Еженедельные обновления по Стратегии движения -''' Участвуйте и подписывайтесь! - Команда по Стратегии движения и управлению запустила портал обновлений, где собраны все страницы Стратегии движения на Мета-вики. Подпишитесь и получайте последние новости о текущих проектах. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|продолжить чтение]]) *'''Diff Блоги -''' Прочитайте последние публикации о Стратегии движения на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|продолжить чтение]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 14 апр 2022, 09:54 (UTC) == <section begin="announcement-header" />Присоединяйтесь к обсуждению Годового плана Фонда Викимедиа с Марьяной Искандер<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|''Вы можете найти перевод этого сообщения на другие языки на Мета-вики''.]] :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Добрый день, [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Команды по Коммуникациям движения]] и по [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Стратегии движения и управлению]] приглашают вас обсудить '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|Годовой план Фонда Викимедиа на 2022-23 годы]]'''. Эти беседы являются продолжением [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour|тура прослушиваний исполнительного директора Фонда Викимедиа]] [[m:User:MIskander-WMF|Марьяны Искандер]]. Беседы посвящены следующим вопросам: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|Стратегия движения Викимедиа до 2030 года]] определяет направление «знания как услуга» и «равенство знаний». Фонд Викимедиа стремиться планировать свою деятельность в соответствии с этими двумя целями. Как, по вашему мнению, Фонд Викимедиа должен применить эти цели в своей работе? * Фонд Викимедиа продолжает искать пути улучшения работы на региональном уровне. Мы усилили региональный подход в таких направлениях, как гранты, новые функции и разговоры с сообществом. Что работает успешно? Что может быть улучшено? * Каждый может внести свой вклад в процесс разработки Стратегии движения. Расскажите о своей деятельности, идеях, пожеланиях и извлечённых уроках. Как Фонд Викимедиа может лучше поддерживать волонтёров и партнёрских организаций, работающих в рамках Стратегии движения? Вы можете найти [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft/Your Input|'''график встреч на Мета-вики''']]. Информация доступна на нескольких языках. На встречах могут принять участие все желающие. Синхронный перевод на русский язык будет доступен во встрече, которая состоится 23 апреля в [https://zonestamp.toolforge.org/1650722420 14.00 UTC]. С уважением,<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 15 апр 2022, 09:14 (UTC) === Обсуждение Годового плана Фонда состоится 23 апреля в 14.00 UTC === Напоминаем, что сегодня, 23 апреля, в 14.00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1650722420 проверьте ваше местное время]) состоится встреча с [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:MIskander-WMF Марьяной Искандер], где вы можете обсудить [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2022-2023/draft/ru '''Годовой план Фонда Викимедиа на 2022-2023 годы''']. Будет обеспечен синхронный перевод на русский язык. Ссылка на Zoom встречу: https://wikimedia.zoom.us/j/5792045919 --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 23 апр 2022, 09:53 (UTC) == <section begin="announcement-header" />Объявление о выдвижении кандидатур в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Совет попечителей объявляет поиск кандидатов на участие в выборах в Совет 2022 года. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Подробнее на Мета-вики''']]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Выборы в Совет попечителей 2022 года]] объявляются открытыми! Просим вас рассмотреть возможность выдвижения своей кандидатуры для службы в Совете попечителей. Совет попечителей Фонда Викимедиа осуществляет контроль за деятельностью Фонда Викимедиа. В состав Совета входят попечители от сообществ и партнёрских организаций, а также назначенные попечители. Каждый попечитель служит три года. Сообщество Викимедиа имеет возможность голосовать за попечителей от сообществ и партнёрских организаций. Участники_цы сообщества будут голосовать за два места в Совете попечителей в 2022 году. Это возможность улучшить представительство, разнообразие и компетентность Совета как команды. Вы являетесь потенциальным кандидатом? Узнайте подробности на странице [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Подать заявку на выдвижение своей кандидатуры]]. Благодарим вас за поддержку, Команда по Стратегии движения и управлению от лица Комитета по выборам и Совета попечителей<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 25 апр 2022, 09:10 (UTC) == New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hello Wikimedians! [[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]] [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/: * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia​​ published by the Organisation for Economic Cooperation and Development * '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more. Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today! <br>--The Wikipedia Library Team 26 апр 2022, 13:17 (UTC) :<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small> </div> <!-- Сообщение отправил Участник:Samwalton9@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=23036656 --> == Coming soon: Improvements for templates == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <!--T:11--> [[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]] Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon: The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]] In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. * [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]] Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. We would love to hear your feedback on our talk pages! </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 29 апр 2022, 11:14 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=23222263 --> == <section begin="announcement-header" />Выборы в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022. Приглашаем волонтёров<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Команда по Стратегии движения и управлению приглашает членов сообщества принять участие в качестве волонтёров на предстоящих выборах в Совет попечителей. Идея программы "Волонтёры на выборах" возникла во время выборов в Совет попечителей Викимедиа в 2021 году. Программа была успешной. Благодаря помощи волонтёров на выборах мы смогли увеличить охват сообществ и участие в выборах на 1 753 избирателя по сравнению с 2017 годом. Общая явка составила 10,13%, что на 1,1 процентных пункта больше. Были представлены 214 википроектов. Но 74 вики, не участвовавших в 2017 году, дали голоса на выборах 2021 года. Хотите помочь изменить ситуацию с участием? Волонтёры на выборах будут помогать в следующем: * Переводить короткие сообщения и анонсировать текущий избирательный процесс на каналах сообщества * По желанию: Мониторить каналы сообщества на предмет комментариев и вопросов Волонтёры должны: * Соблюдать политику дружественного пространства во время бесед и мероприятий * Представлять руководящие принципы и информацию о голосовании сообществу в нейтральном ключе Вы хотите стать волонтёром на выборах и обеспечить представительство вашего сообщества в голосовании? Подпишитесь [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|здесь]], чтобы получать обновления. Вы можете использовать [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|страницу обсуждения]] для вопросов о переводе.<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 6 май 2022, 11:47 (UTC) ==Протестируйте новый форум Стратегии движения== Добрый день. Приглашаем вас протестировать и поделиться мнением о [https://forum.movement-strategy.org/ новом форуме Стратегии Движения]. Форум предлагает улучшенный способ обсуждения [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement%20Strategy/ru Стратегии Движения] в многоязычной и удобной для использования платформе. Пожалуйста, расскажите, что вы думаете об этом форуме, ответив на [https://forum.movement-strategy.org/t/movement-strategy-forum-community-review/46 вопросы для сообщества]. [https://forum.movement-strategy.org/t/say-hello/79/43 Здесь] вы можете поприветствовать сообщество на любом языке! Функциональный форум доступен для тестирования до 24 июля. Вы можете перевести посты используя кнопку 🌐, также можете делиться комментариями на любом удобном вам языке. Если отзывы сообщества будут положительными, форум будет запущен в августе 2022 года перед Викиманией. Если нет, команда будет следовать полученным отзывам, менять предложение или закрывать форум. Подробнее на [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy/Forum/Proposal/ru Мета]. С уважением, --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 2 июн 2022, 08:47 (UTC) ==Глобальные обсуждения по региональным и тематическим хабам== Добрый день! Приглашаем вас принять участие во встрече по обсуждению минимальных критериев для пилотных хабов с 24 по 26 июня 2022 года. 24 июня с 11:00 - 13:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1656068431 проверить ваше местное время]) будет обеспечен устный перевод на русский язык. Встреча будет проходить на платформе Zoom. Цель встречи - сбор отзывов и предложений по улучшению [https://forum.movement-strategy.org/t/draft-minimum-criteria-for-hub-pilots/487 минимальных критерий для пилотных хабов]. [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhTVdCVM2VTftvWf5YUSeF1Gj5-sJDWqF0DvbOdrturBKcoQ/viewform Регистрация] на мероприятие открыто до 23 июня. Все подробности на странице мероприятия на [https://meta.wikimedia.org/wiki/Hubs/Global_Conversations_June_24-26,_2022/ru Мета]. С уважением,— [[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 17 июн 2022, 08:21 (UTC) == Обновление улучшенного интерфейса настольной версии == [[File:Table of contents shown on English Wikipedia 02.webm|thumb]] Привет. Я хотел поделиться с вами обновленной информацией о проекте [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|улучшенного интерфейса настольной версии]], над которым команда «Веб» Фонда Викимедиа работала последние несколько лет. Наша работа почти завершена! 🎉 Мы хотели бы, чтобы эти функции стали по умолчанию для читателей и редакторов во всех вики. <span style="background-color:#fc3;">В ближайшие недели мы начнем обсуждение для других вики, включая ваш. 🗓️</span> Мы с удовольствием ознакомимся с вашими предложениями! Цели проекта - сделать интерфейс более гостеприимным и удобным для читателей и полезным для опытных пользователей. Проект состоит из ряда улучшенных функций, которые облегчают чтение и изучение, навигацию по странице, поиск, переключение между языками, использование вкладок статей и пользовательского меню и многое другое. Эта функция уже доступно по умолчанию для читателей и редакторов в 30 разделах, включая [[:fr:|французскую]], [[:pt:|португальскую]] и [[:fa:|персидскую]] Википедию. Эти изменения доступны только пользователям стиля [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=vector}} Vector]. Те, кто использует [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=monobook}} Monobook] или [{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|useskin=timeless}} Timeless], не будут затронуты. ; Новейшие функции * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Table of contents|Содержание]] - наша версия удобна для того, чтобы найти, получить контекст страницы и перемещаться по странице без необходимости прокрутки. В настоящее время оно тестируется на наших пробных вики-сайтах. Оно также доступно для редакторов, которые выбрали внешний вид для Вики «Вектор 2022». * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page tools|Инструменты страницы]] - теперь на боковой панели есть два типа ссылок. Существуют действия и инструменты для отдельных страниц (например, [[Special:RecentChangesLinked|связанные правки]]) и ссылки обще-википедийного характера (например, [[Special:RecentChanges|свежие правки]]). Мы собираемся разделить их на два интуитивно понятных меню. ; Как включить улучшения [[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|{{int:globalpreferences}}]]]] * Можно включить самостоятельно [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|на вкладке Внешний вид в настройках]], выбрав "{{int:skinname-vector-2022}}". Такую же опцию можно включить в [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|глобальных настройках]] для всех разделов. * В тех разделах, где изменения включены по умолчанию, зарегистрированные пользователи могут переключится на Vector. Для этого есть легко доступная ссылка на боковой панели. ; Узнайте больше и присоединяйтесь к нам Если вы хотите следить за прогрессом нашего проекта, вы можете подписаться на [[mw:Special:Newsletter/28/subscribe|нашу рассылку]]. Вы можете ознакомиться [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements|страницей проекта]], проверить наше [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Frequently_asked_questions|ЧаВо]], написать [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop_Improvements|на странице обсуждения проекта]] и [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|присоединиться к онлайн-встрече с нами]]. Спасибо! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|обс.]]) 21 июн 2022, 02:45 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Ru_fallback&oldid=20689486 --> == <section begin="announcement-header" /> Выдвижение предложений для Компаса избирателя 2022 года <section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Всем привет, Приглашаем членов сообщества принять участие в [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|выборах в Совет попечителей 2022 года]] и выдвинуть [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/ru свои предложения для Компаса избирателя]. Компас избирателя - это инструмент, помогающий голосующим выбрать тех кандидатов, которые в наибольшей степени соответствуют вашим убеждениям и взглядам. Члены сообщества предложат кандидатам свои предложения, на которые кандидаты ответят по шкале Ликерта (согласен/нейтрален/не согласен). Ответы кандидатов будут загружены в инструмент "Компас избирателя". Голосующие смогут ввести свои ответы по предложениям (согласен/не согласен/нейтрален). В конце вы увидите тех кандидатов, которые в наибольшей степени соответствуют вашим убеждениям и взглядам. Ниже приведена временная шкала по использованию Компаса избирателя: * 8 - 20 июля: Члены сообщества выдвигают предложения для Компаса избирателя * * 21 - 22 июля: Комитет по выборам рассматривает предложения на предмет ясности и удаляет предложения, не относящиеся к теме * * 23 июля - 1 августа: Волонтеры голосуют по предложениям * * 2 - 4 августа: Комитет по выборам отбирает 15 лучших предложений * * 5 - 12 августа: кандидаты определяют свои позиции по предложениям * * 15 августа: Компас избирателя открывается для голосующих, чтобы помочь им в принятии решения во время голосования. Комитет по выборам отберет 15 лучших предложений в начале августа. Комитет по выборам будет наблюдать за процессом при поддержке команды по Стратегии движения и управлению. Команда по Стратегии движения и управлению проверит, чтобы вопросы были четкими, не было дубликатов, опечаток и так далее. С уважением, Команда по Стратегии движения и управлению ''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Комитета по выборам''.<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 12 июл 2022, 11:50 (UTC) == <section begin="announcement-header" /> Объявление шести кандидатов на выборах в Совет попечителей 2022 года<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Всем привет, По итогам голосования представителей партнёрских организаций были отобраны следующие кандидаты в Совет попечителей 2022 года: * Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]]) Вы можете посмотреть дополнительную информацию о [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|результатах]] и [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|статистике]] этих выборов. Партнёрские организации выбрали своих представителей для голосования. Представители партнёрских организаций задали кандидатам вопросы, на которые кандидаты ответили в середине июня. Ответы кандидатов и информация, предоставленная Комитетом по анализу, послужили основой для представителей при принятии решений. Пожалуйста, найдите минутку, чтобы поблагодарить представителей партнёрских организаций и членов Комитета по анализу за участие в этом процессе и содействие в расширении разнообразия Совета попечителей. Эти часы добровольной работы объединяют нас в понимании и перспективе. Благодарим вас за участие. Выражаем благодарность также членам сообщества, которые выдвинули свою кандидатуру в Совет попечителей. Рассмотрение вопроса о вступлении в Совет попечителей — нелегкое решение. Время и преданность, которые кандидаты продемонстрировали к этому моменту, говорит об их приверженности этому движению. Поздравляем кандидатов, которые прошли на следующий этап. Выражаем огромную признательность и благодарность тем кандидатам, которые не были отобраны. Пожалуйста, продолжайте делиться своим лидерским потенциалом с Викимедиа. Что теперь? [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Ознакомьтесь с результатами процесса отбора представителями партнёрских организаций]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|Узнайте о следующих шагах]]. С уважением, Команда по Стратегии движения и управлению ''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Комитета по выборам''.<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 20 июл 2022, 19:06 (UTC) == <section begin="announcement-header" />Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 7<section end="announcement-header"/> == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Новости Стратегии движения и управления'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Выпуск 7 — Июль - сентябрь 2022 года'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Прочитайте полный текст''']]</span> ---- Информационный бюллетень знакомит с новостями и событиями о реализации [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|рекомендаций Стратегии движения]] Викимедиа. В бюллетене содержится информация об управлении Движением, а также о проектах и мероприятиях, поддерживаемых командой Фонда Викимедиа по Стратегии движения и управлению (MSG). Информационный бюллетень MSG выходит ежеквартально. Для желающих внимательнее следить за нашими процессами предлагается бюллетень «Еженедельные новости Стратегии движения»‎. Чтобы оставаться в курсе новостей, не забудьте подписаться на рассылку [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]]. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Устойчивость движения''': Опубликован ежегодный отчёт Фонда Викимедиа об устойчивом развитии. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|продолжить чтение]]) * '''Улучшение пользовательского опыта''': последние улучшения интерфейса настольной версии проектов Викимедиа. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|продолжить чтение]]) * '''Безопасность и инклюзивность''': последние новости о процессе пересмотра Руководства по обеспечению правоприменения Универсального кодекса поведения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|продолжить чтение]]) * '''Обеспечение справедливости при принятии решений''': отчёты об обсуждениях по поводу пилотных хабов, последние достижения Комитета по разработке Устава движения и новое исследование по проектированию будущего участия в движении Викимедиа. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|продолжить чтение]]) * '''Координация между заинтересованными сторонами''': запуск службы поддержки для партнёрских организаций и волонтёрских сообществ, работающих над партнёрством в области контента. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|продолжить чтение]]) * '''Развитие лидерства''': обновления о проектах лидерства от организаторов движения Викимедиа в Бразилии и Кабо-Верде. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|продолжить чтение]]) * '''Управление внутренними знаниями''': запуск нового портала для технической документации и ресурсов сообщества. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|продолжить чтение]]) * '''Инновации в области свободных знаний''': высококачественные аудиовизуальные ресурсы для научных экспериментов и новый набор инструментов для транскрипции устных культур. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|продолжить чтение]]) * '''Оценка, итерация и адаптация''': результаты пилотного проекта Equity Landscape ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|продолжить чтение]]) * '''Другие новости и обновления''': новый форум для обсуждения реализации Стратегии движения, предстоящие выборы в Совет попечителей Фонда Викимедиа, новый подкаст для обсуждения Стратегии движения, а также кадровые изменения в команде Фонда по Стратегии движения и управлению. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|продолжить чтение]]) </div><section end="msg-newsletter"/> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 25 июл 2022, 07:57 (UTC) == Поговорим об улучшении настольной версии == [[File:Vector 2022 showing language menu with a blue menu trigger and blue menu items 01.jpg|thumb]] Приглашаем на онлайн-встречу с командой, которая работает над [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements|улучшением настольной версии]]! Встреча состоится в '''26 июля 2022 at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1200 12:00 UTC] and [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1900 19:00 UTC]''' по Zoom. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/5304280674 Присоединиться к встрече]'''. ID встречи: 5304280674. [https://wikimedia.zoom.us/u/kc2hamfYz9 Соединиться по местному телефону]. [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web/ru|Узнать подробности]]. Будем рады с вами встретиться! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 25 июл 2022, 17:08 (UTC) <!-- Сообщение отправил Участник:SGrabarczuk (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Ru_fallback&oldid=20689486 --> == <section begin="announcement-header" /> Проголосуйте за утверждения для Компаса избирателя<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Всем привет, Приглашаем членов сообщества [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|проголосовать за утверждения для использования в Компасе избирателя]] на выборах в [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Совет попечителей 2022 года.]] Вы можете проголосовать за те утверждения, которые вы хотите видеть в Компасе избирателя на Мета-вики. Компас избирателя — это инструмент, который помогает голосующим выбрать кандидатов, которые в наибольшей степени соответствуют их убеждениям и взглядам. Члены сообщества предложат утверждения, в отношении которых кандидаты должны дать ответы, используя шкалу Лайкерта (соглашаюсь/нейтрально/не соглашаюсь). Ответы кандидатов будут добавлены в Компас избирателя. Затем участники голосования смогут пользоваться компасом, добавляя свои ответы относительно утверждений (соглашаюсь/нейтрально/не соглашаюсь). Как результат, компас покажет кандидатов, которые лучше всего отвечают убеждениям и взглядам участников голосования. Ниже приведена временная шкала по использованию Компаса избирателя: *<s>8 — 20 июля: Члены сообщества выдвигают утверждения для Компаса избирателя</s> *<s>21 — 22 июля: Комитет по выборам рассматривает утверждения на предмет ясности и удаляет те утверждения, которые не относятся к теме</s> *23 июля — 1 августа: Члены сообщества голосуют за утверждения *2 — 4 августа: Комитет по выборам отбирает 15 лучших утверждений *5 — 12 августа: Кандидаты позиционируют себя в отношении утверждений *16 августа: Компас избирателя открывается для голосующих, чтобы помочь им в принятии решения во время голосования. Комитет по выборам отберёт 15 лучших утверждений в начале августа С уважением, Команда по Стратегии движения и управлению ''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Комитета по выборам''. <section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 27 июл 2022, 11:04 (UTC) == Community delegate registration for Wikimedia CEE Meeting 2022 == [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2022|'''Wikimedia CEE Meeting 2022''']] will take place on October 14-16. It is determined that the ''Wikimedia Community of Tatar language User Group'' could be represented by 2 community delegates, who would have their expenses paid for participating in the events. The time for '''delegate registration''' is '''until August 15''' (2 weeks left). P.S: Sorry for You, please, You translate to the local language. [[Кулланучы:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[Кулланучы бәхәсе:Dušan Kreheľ|бәхәс]]) 1 авг 2022, 18:14 (UTC) :14-16 октябрь көннәрне ''[[Төньяк Македония]]нең'' [[Охрид]] шәһәрендә '''[[m:Wikimedia CEE Meeting 2022/ru|Үзәк һәм Көнчыгыш Европа илләре викимедиачыларының 2022 елгы җыены]]''' уза. 2018 елда теркәлгән һәм [[m:Category:Wikimedia Community of Tatar language User Group reports|еллык активлык хисаплары]] тәртиптә булган [[m:Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме|татар телле юзер-төркеменнән]] 2 делегатны җибәрү хокукыбыз бар. 15 августка кадәр сайлавыбызны рәсмиләштерүе һәм боларның теркәлүләре көтелә. === Selection Procedure === * Сайлавыбызны монда ук рәсмиләштерергә тәкъдим итәм. <small>(I move to formalize selection here)</small> * Үземнем барырга мөмкинлегем һәм торышырга теләгем юк. [[Махсус:Кулланучылар_исемлеге/sysop|актив идарәче булуым]] аркасында, процедураны рәсмиләштерүне алып бара алам. <small>(As an active admin without conflict of interest I agree to moderate candidate selection vote).</small> * 2 делегатыбызны [[Википедия:Идарәчеләр һәм бюрократлар сайлау кагыйдәләре#Кем идарәче статусына кандидат була ала.|идарәчелеккә намзәтлек критерийларны]] үтәгән кулланучыны [[Википедия:Идарәчеләр һәм бюрократлар сайлау кагыйдәләре#Идарәчеләр һәм бюрократлар сайлавында кем тавыш бирә ала.|сайлавыбыз (катнашу критерийлары)]] аркылы билгеләргә чакырам. <small>(Candidate & voter criteria - same as for admin candidate).</small> * Нәмзәт башка берәү тарафыннан яки үз тарафыннан тәкъдим ителә ала. <small>(Self-nominations or by others accepted)</small> * Бәйле даталарда делегат булып катнашырга һәм катнаша алуы өчен кирәк булган [[:m:Wikimedia_CEE_Meeting_2022/Participants/List#Registration|теркәлү процедурасын]] һәм башка таләпләрне вакытлыча үтәргә ризалыгын <nowiki>{{Риза}} --~~~~</nowiki> яки баш тартуын <nowiki>{{Каршы}} --~~~~</nowiki> рәсмиләштерә. <small>(Сandidate agrees to participate as delegate on the dates and accept responsibility for registration and other necessary procedures).</small> === Ilnur efende === * [[User:Ilnur efende|Ilnur efende]] (<small>[[luxo:Ilnur efende|үзгәртүләре]]&nbsp;^{([[:xtools:globalcontribs/Ilnur efende|альтернатив]])} • [[Special:CentralAuth/Ilnur efende|глобаль активлыгы]]</small>) * Кем тәкъдим итә (Nominated by): --[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:03 (UTC) * Намзәт ризалыгы (Candidate agreement): {{Риза}}--[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:12 (UTC) ==== Ilnur efende: Риза ==== * {{Риза}} --[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:03 (UTC) * {{Риза}}--[[Кулланучы:Fxan|Fxan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Fxan|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:56 (UTC) ==== Ilnur efende: Каршы ==== === Fxan === * [[User:Fxan|Fxan]] (<small>[[luxo:Fxan|үзгәртүләре]]&nbsp;^{([[:xtools:globalcontribs/Fxan|альтернатив]])} • [[Special:CentralAuth/Fxan|глобаль активлыгы]]</small>) * Кем тәкъдим итә (Nominated by):--[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:11 (UTC) * Намзәт ризалыгы (Candidate agreement): {{Риза}}--[[Кулланучы:Fxan|Fxan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Fxan|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:56 (UTC) ==== Fxan: Риза ==== * [[Вики-Кайбыч]] клубын тәкъдим итү өчен {{Риза}}--[[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:11 (UTC) * [[Вики-Кайбыч]] клубын тәкъдим итү өчен {{Риза}}--[[Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 3 авг 2022, 18:16 (UTC) ==== Fxan: Каршы ==== * === Өченче нәмзәт === * [[User:?????|?????]] (<small>[[luxo:?????|үзгәртүләре]]&nbsp;^{([[:xtools:globalcontribs/?????|альтернатив]])} • [[Special:CentralAuth/?????|глобаль активлыгы]]</small>) * Кем тәкъдим итә (Nominated by): * Намзәт ризалыгы (Candidate agreement): ==== Өченче нәмзәт: Риза ==== * ==== Өченче нәмзәт: Каршы ==== * === Дүртенче нәмзәт === * [[User:?????|?????]] (<small>[[luxo:?????|үзгәртүләре]]&nbsp;^{([[:xtools:globalcontribs/?????|альтернатив]])} • [[Special:CentralAuth/?????|глобаль активлыгы]]</small>) * Кем тәкъдим итә (Nominated by): * Намзәт ризалыгы (Candidate agreement): ==== Дүртенче нәмзәт: Риза ==== * ==== Дүртенче нәмзәт: Каршы ==== * == <section begin="announcement-header" /> Перенос сроков голосования на выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа в 2022 году<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Всем привет, Я пишу вам сегодня по поводу графика голосования на выборах в Совет попечителей. Как многие из вас уже знают, в этом году мы предлагаем [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Компас избирателя]], чтобы помочь голосующим определить позиции кандидатов по некоторым ключевым вопросам. Несколько кандидатов попросили увеличить количество символов в их ответах, чтобы они могли дать более развернутые ответы. Избирательная комиссия считает, что их аргументация соответствует целям справедливого и равноправного избирательного процесса. Чтобы к началу голосования обеспечить перевод более длинных заявлений, Избирательная комиссия и Целевая группа по отбору членов Совета решили отложить начало голосования на одну неделю. Это самое оптимальное время, предложенное сотрудниками, работающими над проведением выборов. Несмотря на то, что не все захотят использовать Компас избирателя для принятия решения в голосовании, Избирательная комиссия посчитала более уместным предоставить перевод заявлений для членов сообщества на разных языках. Голосование начнется 23 августа в 00:00 UTC и завершится 6 сентября в 23:59 UTC. С уважением, Матанья, от имени Избирательной комиссии <section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 17 авг 2022, 09:24 (UTC) == Присоединяйтесь к форуму Стратегии движения == Всем привет, [https://forum.movement-strategy.org/ Форум Стратегии движения] (MS Forum) — это многоязычное пространство для совместного обсуждения всех вопросов, связанных с реализацией Стратегии движения. Приглашаем всех участников Движения к сотрудничеству на форуме Стратегии движения. Цель форума - построение сотрудничества между сообществами с помощью инклюзивной и многоязычной платформы. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy Стратегия движения] — это совместная работа по созданию будущего движения Викимедиа. Каждый может внести свой вклад в Стратегию движения — от одного комментария до разработки проекта. Присоединяйтесь к форуму со своей учетной записью Викимедиа, участвуйте в беседах и задавайте вопросы на своем языке. Команда по Стратегии движения и управлению (MSG) выдвинула предложение о создании форума в мае 2022 года. Был проведен 2-х месячный период рассмотрения предложения сообществом, который завершился 24 июля 2022 года. Вы можете ознакомиться с отчетом об обзоре сообщества [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 здесь]. Мы будем рады видеть вас на форуме! С уважением, Команда по Стратегии движения и управлению --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 22 авг 2022, 07:08 (UTC) == <section begin="announcement-header" /> Голосование сообщества на выборах в Совет попечителей 2022 года объявляется открытым<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Всем привет, Период голосования сообщества на выборах в [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Совет попечителей 2022 года]] объявляется открытым. Ниже приведены ссылки, необходимые для голосования: * Воспользуйтесь [https://board-elections-compass-2022.toolforge.org/ Компасом избирателя], где представлены позиции кандидатов по 15 различным вопросам. * Прочитайте [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|заявления кандидатов]] и [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|их ответы на вопросы партнёрских организаций]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Получите информацию о том, какие навыки нужны Совету попечителей]] и как [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Комитет по анализу определил, что кандидаты соответствуют этим навыкам]]. Если вы готовы проголосовать, перейдите на [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll]] и проголосуйте сейчас. ''' Голосование проходит с 23 августа 00:00 (UTC) по 6 сентября 23:59 (UTC).''' Чтобы узнать о своем праве на участие в голосовании, посетите [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|эту страницу]]. С уважением, Команда по Стратегии движения и управлению ''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Избирательной комиссии''.<br /><section end="announcement-content" /> --[[Кулланучы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Кулланучы бәхәсе:AAkhmedova (WMF)|бәхәс]]) 23 авг 2022, 10:39 (UTC) mplcigg4ijoutgq0a5kial3l2lyqa2d 0 389946 3529961 2992765 2022-08-22T15:21:45Z Әмир 15082 яңа бүлек исеме өстәү: /* Моны да карагыз */ wikitext text/x-wiki {{Гыйбадәтханә |Гыйбадәтханә төре = Чиркәү |Татар атамасы = Петр һәм Павел чиркәве |Үз атамасы = Храм Петра и Павла |Рәсем = Петр_һәм_Павел_чиркәве_(Әлмәт)_.jpg |Рәсем язуы = <small>''Петр һәм Павел чиркәве''</small> |Рәсем зурлыгы = 300px |Хәзерге халәте = |Ил = Россия |Урнашу урыны статусы = шәһәр |Урнашу урыны = 423450 [[Татарстан]], [[Әлмәт]], Чехов (Чернышевский) ур., 22 |Координатлары = |Дин = Православие |Мәхәллә = [[Әлмәт епархиясе]]<br/>Әлмәт благочиние округы |Кайсы дини агымга карый = |Бина төре = таш гыйбадәтханә |Архитектура стиле = |Проект авторы = |Төзүче = «Татнефть» ААҖ |Нигезләүче = |Беренче телгә алу = |Нигезләү = |Төп даталар = |Юк ителгән = |Төзелешнең башлануы = 1991 |Төзелешнең тәмамлануы = 1992 |Янкормалары = |Ядкәрләре = |Халәте = гамәлдә |Сайт = https://vk.com/club94348545 Храм Петра и Павла г.Альметьевск |Commons = }} {{мәгънәләр|Петр һәм Павел чиркәве}} '''Изге апостоллар Петр һәм Павел чиркәве''' ({{lang-ru|Храм святых апостолов Петра и Павла, Петропавловская церковь}}) — [[Татарстан]]ның [[Әлмәт]] шәһәрендә урнашкан [[православие]] [[гыйбадәтханә]]се. [[Рус православие чиркәве]]нең Мәскәү патриархлыгы [[Татарстан митрополиясе]] [[Әлмәт епархиясе]] Әлмәт благочиние округына карый.<br/> Чиркәүнең настоятеле — протоиерей Игорь Новичков. Престол бәйрәме көне — 12 июль<ref>[https://almetevsk.bezformata.com/listnews/petra-i-pavla-episkop-mefodij/48695875/?amp=1 В канун дня памяти апостолов Петра и Павла епископ Мефодий совершил всенощное бдение в Петропавловском храме Альметьевска.] Пресс-служба Альметьевской епархии.</ref>.<br/> Координатлары: 54.911200°N 52.307356°E == Тарих == [[Файл:Петр_һәм_Павел_чиркәве_(Әлмәт)_1.jpg|200px|thumb|right|Әлмәтнең Петр һәм Павел чиркәве]] Чиркәү тарихы [[1991 ел]]ның язында, [[Әлмәт|Әлмәт шәһәренең]] [[православие]] динендәгеләр төркеме башлангычы белән Әлмәт шәһәре территориясендә православие мәхәлләсен ачу турындагы мәсьәлә күтәрелгәч, башлана<ref>[https://tatmitropolia.ru/temples/poblagochiniym/almetevskoe/hrampetraipavla/ Храм Петра и Павла (г. Альметьевск).] Сайт Татарстанской митрополии</ref>. 1991 елга кадәр Әлмәт шәһәре территориясендә православие чиркәве булмый. Дини йолалар төзелеп бетмәгән котельный бинасында уздырыла. 1991 елның 12 июлендә [[Анастасий (Меткин)|Казан һәм Мари епискобы Анастасий]] православие җәмгыятен теркәүгә фатиха бирә. Әлеге православие җәмгыятенә Изге апостоллар Петр һәм Павел исеме бирелә. Булачак Петр һәм Павел чиркәвенең настотятеле итеп [[Түбән Кама]]дан килгән игумен Антоний (Бабурин) билгеләнә (1999 елдан Алексей Державин). Әлмәт шәһәре администрациясе (Әлмәт районы һәм шәһәре администрациясе башлыгы Илдус Гәрәев) православие динендәгеләргә иске котельный бинасын чиркәү итеп үзгәртеп кору өчен тапшыра. Башта игумен Антоний Түбән Камага кайтып, «Камэнергоремонт» АҖ директоры Г. П. Гелев янына керә. Ул тәҗрибәле инженер-конструктор Н. Б. Устиновны тәкъдим итә. Н. Б. Устинов, Әлмәткә барып, буласы чиркәүнең эскизын эшләп бирә. «[[Татнефть]]» ААҖ (генераль директор [[Ринат Галиев]]) һәм шәһәрнең башка предприятиеләре («Әлмәтнефть» НГДУ, башлыгы М. Ш. Залятов; «Главнефтегазстрой» АҖ, башлыгы А. С. Сорокин; «Ямашнефть» НГДУ, башлыгы В. В. Смыков; «Строймеханизация» АҖ, генераль директор М. Е. Майоров; УМ-2, башлыгы В. Д. Иванов; Идел-Кама ПТУС, башлыгы В. Т. Цыганов; АЛНАС, А.И. Прошечкин; ПУВКХ, В. А. Кадомцев һ. б. меценатлар) ярдәме белән котельный бинасы бер ел дәвамында православие дине хезмәтләрен башкару өчен яраклаштырыла. Чиркәү ишегалдында сугышларда һәлак булганнар истәлегенә часовня корылган<ref>[https://sobory.ru/photo/322178 Часовня на территории храма.] sobory.ru</ref>. == Бина == 1991 елда дин тотучылар җәмгыятенә тапшырылган котельныйның җайлаштырылган бинасы нигезендә төзелгән кирпеч чиркәү. Агачтан ясалган сигезкырлы [[гөмбәз]]е һәм агачтан ясалган колокольнясы бар. Төзелеш планында турыпочмаклык формасында<ref>[https://svyatsy.org/churches/respublika_tatarstan/almetevskiy_rayon/almetevsk/cerkov_petra_i_pavla_v_almetevske/ Петропавловская церковь - Церковь Петра и Павла в Альметьевске, Альметьевск.] Святцы. Сообщество прихожан православных храмов{{ref-ru}}</ref>. == Чиркәү-приход мәктәбе == Петр һәм Павел чиркәве православие җәмгыятенең чиркәү каршында приход мәктәбе ачу үтенече «[[Татнефть]]» ААҖ генераль директоры Ринат Галиев, Әлмәт районы һәм шәһәре администрациясе башлыгы Илдус Гәрәев тарафыннан канәгатьләндерелә. Чиркәү-приход мәктәбе өчен чиркәү янәшәсендә урнашкан иске балалар бакчасы бинасы бирелә. Бинага капиталь ремонт ясау эшендә Әлмәтнең ПТУС, ПУВКХ, АМУС һ. б. оешмалары һәм Түбән Каманың «Камэнергоремонт» АҖ (директоры Г. П. Гелев) зур ярдәм күрсәтә. [[1995 ел]]ның [[13 август]]ында яңартылган бинаны Изге {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Николай Миралы|Николай Мирликийский|ru|Николай Чудотворец}} исеме белән изгеләндерү йоласы үткәрелә. 1995 елның сентябрендә чиркәү-приход мәктәбе ике төркемдә (балалар һәм яшүсмерләр төркеме, 18 яшьтән өлкәнрәкләр төркеме) беренче уку елын башлап җибәрә<ref>[https://sobory.ru/photo/163031 Здание воскресной школы.] sobory.ru</ref>. Бу еллар эчендә чиркәү чын православие комплексына әверелә, анда дини китапханә һәм якшәмбе мәктәбе эшли, балаларга {{comment|Аллаһ Кануны|Закон Божий}}, чиркәү-славян теле, православие бәйрәмнәре, изгеләрнең тәрҗемәи хәле һәм догалар өйрәтелә, шулай ук [[Әлмәт епархиясе|епархиянең]] [[Пасха]] һәм [[Раштуа]] фестивальләрендә катнашалар. Мәктәпне тәмамлаучылар арасында [[Казан руханилар семинариясе]] укытучысы иеродиакон Владимир Селиванов бар<ref>[https://www.pravchelny.ru/all_news/eparhianews/?ID=8626 Престольный праздник первого храма Альметьевска.] Православное Закамье, 16.07.2013{{ref-ru}}</ref>. == Газета == [[1995 ел]]ның [[17 гыйнвар]]ыннан Петр һәм Павел чиркәве православие җәмгыятенең үз басамасы — «Альметьевский приходской вестник» чыгарыла башлый. Матди яктан басмага «Ямашнефть» НГДУ (башлыгы В. В. Смыков) һәм УМ-2 (башлыгы В. Д. Иванов) оешмалары булышлык итә. Беренче санының тиражы 999 данә булса, алдагы елларда газета тиражы үсә бара. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * ''Игумен Антоний (Бабурин).'' И воздвигли храм молитвою. ''Китапта'': Альметьевский вариант (научный редактор и автор проекта [[Энгель Таһиров|Э. Тагиров]]). Казань: Издательство «Экополис», 1998, с. 112—117. ISBN 5-89617-005-X {{ref-ru}} == Сылтамалар == * [http://almet-eparhia.info/hram-petra-i-pavla-g-almetevsk/ Храм Петра и Павла (г. Альметьевск).] Сайт Альметьевской епархии{{ref-ru}} * [https://tatmitropolia.ru/temples/poblagochiniym/almetevskoe/hrampetraipavla/ Храм Петра и Павла (г. Альметьевск).] Сайт Татарстанской митрополии{{ref-ru}} * [http://diary-culture.ru/stati-polzovatelei/moi-rodnoi-krai/moi-gorod-almetevsk-hramy-i-mecheti.html Мой город-Альметьевск: Храмы и Мечети.] Культурный дневник школьника{{ref-ru}} * [https://vk.com/club94348545 Храм Петра и Павла г. Альметьевск.] [[ВКонтакте]] == Моны да карагыз == * [[Казан соборы (Әлмәт)|Казан соборы]] [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Әлмәт чиркәүләре]] {{MyTatarstan2020}} 1vbirbrcbgukr53dnn6ei1yjpklqpmk 0 422624 3529964 2981710 2022-08-22T15:50:24Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Каминская-Дульская Елизавета Иван кызы ''' ([[29 апрель]] [[1899 ел]] — [[28 февраль]] [[1995 ел]]) — [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|ССРБ]] галиме, геология-минералогия фәннәре кандидаты, профессор. == Биографиясе == Елизавета Иван кызы Каминская-Дульская [[1899 ел|1899 елның]] [[16 апрель|16 апрелендә]] (яңача 29 апрель) [[Тум|Томск]] шәһәрендә туа. [[1927 ел|1927 елда]] Себер технология институтының тау технология факультетын (хәзерге Томск политехник университеты) геология, геохимиясе һәм кристалл химиясе һөнәре буенча белем ала. [[1947 ел|1947 елда]] [[Мәскәү дәүләт университеты|Мәскәү дәүләт университетында]] «Процессы минералообразования в контактово-метаморфизованной зоне горы Магнитной» темасына кандидатлык диссертациясе яклый. Минералогия һәм геология кафедрасы буенча 1963 елда профессор-галим исемен раслый. Галим буларак формалашуына А. Н. Зарицкий, Д. С. Коржинский зур йогынты ясый. Е. И. Каминская-Дульская [[Магнитогорск]] хатын-кызлары арасында иң беренче булып кандидатлык диссертациясе яклый; шулай ук профессор дәрәҗәсен алган беренче хатын-кыз була<ref>{{Citation |title=Первопроходцы |url=https://magtu.ru/servisy-sajta/fajlovyj-arkhiv/send/504-dennitsa-za-2019-god/10133-dennitsa-12-ot-11-oktyabrya-2019-goda.html |access-date=2021-03-15 |archive-date=2019-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191112062721/https://magtu.ru/servisy-sajta/fajlovyj-arkhiv/send/504-dennitsa-za-2019-god/10133-dennitsa-12-ot-11-oktyabrya-2019-goda.html |dead-url=yes }}</ref>. === Эшмәкәрлеге === Югары уку бинасын тәмамлап, Себердә һәм Уралда тимер мәгъдәне разведкалау белән шөгыльләнә. 1934 елда Магнитогорск металлургия комбинатының тау идәрәсе чакыруы буенча геолог ире Фаддей Фаддеевич Дульский (1900-1965) белән [[Магнитогорск]] каласына килә, монда петроград өлкән геолог, детальле разведкалау цехының төп геологы булып эшли. 1937 елда Мәскәүдә XVII халыкара геологик конгресста катнаша<ref name="magmetall">[http://magmetall.ru/pdf/2002-05-30_06.pdf Геолог Магнитки Каминская-Дульская]</ref>. 1938 елда Каминская геология музеен оештыруда катнаша. [[Бөек Ватан сугышы|Бөек ватан сугышы]] вакытында, [[1942 ел|1942 елда]], ул цехның техник җитәкчесе, соңрак өлкән һәм баш геологы булып эшли. Елизавета Ивановна Магнит тавы һәм Кече Кубас таулары яткылыкларын разведкалау белән җитәкчелек итә. Тикшеренү эшләре сөземтәсе нигезендә диссертация яза<ref name="magmetall"/>. Елизавета Ивановна Каминская-Дульская ире белән бергә Магнитогорск тау-металлургия институтына (ММИ, хәзер Магнитогорск дәүләт техник университеты) геология һәм минералогия фәннәре укытырга чакырыла. Ул 1954 елдан 1970 елга кадәр доцент булып эшли, аннары геология кафедрасы профессоры. Аның катнашлыгында институтта петрография һәм минералогия лабораториясе һәм файдалы казылмаларның минералогия һәм геология кабинеты булдырыла. Аның укучылары арасында техник фәннәр докторы, профессор [[:ba:Ферштатер_Герман_Борисович|Г.]] [[:ba:Ферштатер_Герман_Борисович|Б. Ферштатер]] һәм берничә техник фәннәр кандидаты бар. Берничә тикшеренү авторы була, шул исәптән ике монография: «Генетическая связь руд с магматическими и метаморфическими породами на железорудном месторождении горы Малый Куйбас» һәм «Железорудные месторождения Магнитогорского района» авторы. Елизавета Ивановна 1970 елда пенсияга чыга. [[1995 ел|1995 елның]] [[28 февраль|28 февралендә]] [[Рига|Ригада]] вафат була. == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * Хезмәт Кызыл Байрак ордены * «Хөрмәт Билгесе» ордены * медальләр == Искәрмәләр == {{Reflist}} * [https://www.magtu.ru/attachments/article/689/nauchnaya-elita.pdf НАУЧНАЯ ЭЛИТА Магнитогорского государственного технического университета имени Г. И. Носова] [[Төркем:29 апрель көнне туганнар]] [[Төркем:1899 елда туганнар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:28 февраль көнне вафатлар]] [[Төркем:1995 елда вафатлар]] [[Төркем:«Хөрмәт Билгесе» ордены кавалерлары]] [[Төркем:Википедия:Викимәгълүмат элементы параметрларына өстенлек бирелгән мәкаләләр]] [[Төркем:Геология-минералогия фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Ригада вафатлар]] [[Төркем:Томскида туганнар]] pg6sptov9yr7z5s49ktq2jvifzujo5l 0 585188 3529965 3529868 2022-08-22T15:51:12Z Әмир 15082 + 1 Башкортстанлы /* Г */ wikitext text/x-wiki {{мәгълүмати исемлек|show=2|Татарлар|Башкортлар|Россиянең Украинага бәреп керүе (2022)}} {{Портал|Шәхесләр}} {{TOC right}} {{notice|'''Бу биттәге исемлек тулы булмаска мөмкин!'''<br/>Мәгълүмат һәм дәлилләүче чыганакларга сылтамалар белән баетуыгыз өчен изге рәхмәт!}} == Исемлек == === А === # [[Айдар Аиткужин]] (22 яшь, [[Күгәрчен районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Радмир Алиев]] ([[Сорокино (Төмән өлкәсе)|Сорокино]], [[Яркәү районы]], [[Төмән өлкәсе]])<ref>[https://72.ru/text/gorod/2022/05/20/71345213/ В спецоперации на Украине погиб 42-летний уроженец тюменского села.]</ref> # [[Альберт Аллагулов]] (25 яшь, [[Уфа]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Фәдис Аллаяров]] (22 яшь, [[Бишбүләк районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Шамил Алмәрдәнов]] (55 яшь, [[Учалы районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Илгиз Алтыншин]] (40 яшь, [[Куергазы районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Рөстәм Артемьев]] (45 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илфат Ахияров]] (33 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa">{{cite web|url=https://ufa-kp-ru.turbopages.org/ufa.kp.ru/s/daily/27376/4569323/|title = Список погибших солдат из Башкирии на Украине во время спецоперации|publisher=[[Комсомольская правда]].Уфа порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[7 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[24 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref><ref name=":Пруфы">[https://vk.com/prufy_ru?z=album-25561502_283304189 Альбом памяти погибших на Украине.] Пруфы.рф ВКонтакте</ref> === Ә === # [[Азат Әбуталипов]] ([[Авыргазы районы]], Башкортстан)<ref>[https://aurgazeta.ru/news/media/2022/7/27/pomnyat-skromnyim-spokojnyim-i-dobryim/ ПОМНЯТ СКРОМНЫМ, СПОКОЙНЫМ И ДОБРЫМ.] «Аургазета» </ref> # [[Руслан Әетов]] ([[Березовский]], Свердловск өлкәсе)<ref>[https://www.ura.news/news/1052540266 Свердловский солдат погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Хәйдәр Әфләтүнов]] ([[Яңа Комазан]], [[Мамадыш районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/zitel-mamadysskogo-raiona-rt-pogib-vo-vremya-specoperacii-na-ukraine-5868729 Житель Мамадышского района РТ погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Илдар Әхияров]] (25 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан) <ref>[https://prufy.ru/news/society/127487-v_bashkirii_prostilis_s_pogibshim_na_donbasse_komandirom_tanka_ildarom_akhiyarovym/ В Башкирии простились с погибшим на Донбассе командиром танка Ильдаром Ахияровым]</ref> # [[Илфат Әхияров]] ([[Дүртөйле районы]], Башкортстан) <ref>[https://kiziltan.ru/articles/obchestvo/2022-04-03/yan-ike-yaktashybyzny-yugalttyk-2754558 Янә ике якташыбызны югалттык...]</ref> # [[Марат Әхмәтҗанов (1999)|Марат Әхмәтҗанов]] (23 яшь, [[Нуриман районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Николай Әхмәтҗанов]] ([[Новоуткинск]], [[Свердловск өлкәсе]])<ref>[https://66.ru/news/incident/251704/ На Украине погибли как минимум 40 солдат из Свердловской области. Список.]</ref> # [[Рөстәм Әхмәтҗанов]] ([[Көлмез (Киров өлкәсе)|Көлмез]], [[Киров өлкәсе]])<ref>[https://gorodkirov.ru/news/pod-ukrainskim-izyumom-pogib-desantnik-iz-kilmezi/ Под украинским Изюмом погиб десантник из Кильмези.]</ref> # [[Рафаэль Әхмәтов]] ([[Ырынбур]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://56orb.ru/news/society/13-05-2022/v-orenburge-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-ofitserom-rafaelem-ahmetovym В Оренбурге простились с погибшим в ходе спецоперации на Украине Рафаэлем Ахметовым.]</ref> # [[Рөстәм Әхмәтов (1993)|Рөстәм Әхмәтов]] (29 яшь, [[Әгерҗе]], Татарстан) <ref>[http://agryz-rt.ru/news/nasha-zhizn/v-agryze-prostilis-s-geroicheski-pogibshim-na-ukraine-rustamom-akhmetovym В Агрызе простятся с героически погибшим на Украине Рустамом Ахметовым]</ref> # [[Фидарис Әхмәтов]] (35 яшь, [[Тәтешле районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Андрей Әхмәтшин]] ([[Тольятти]], [[Самар өлкәсе]])<ref>[https://www.samara.kp.ru/daily/27377.5/4570103/ "Он умер ради жизни других": погибшего на Украине старшину из Тольятти посмертно представили к Ордену.]</ref> # [[Руслан Әхмәтшин]], өлкән лейтенант, танкист, (25 яшь, [[Кизнер]], Удмуртия) <ref name="Tatar Today">[https://tatar-today.ru/2022/05/75372/ Украинада Казан танк училищесыннан тагын 4 офицер һәлак булган.] Tatar Today — татар яңалыклары</ref>. # [[Мәлик Әхтәров]] ([[Екатеринбург]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС" /> # [[Рафил Әюпов]] (46 яшь, [[Белорет районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === Б === # [[Илнар Байҗигетов]] (24 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рөстәм Бакиров]] (27 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Алмаз Батанов]], лейтенант, танкист (1999, [[Казан]]) # [[Артур Батыров]], өлкән лейтенант (28 яшь, [[Дәүләкән]], Башкортстан)<ref>''Азат Гиззатуллин''. [https://www.bashinform.ru/news/social/2022-05-23/v-bashkirii-prostilis-so-starshim-leytenantom-arturom-batyrovym-pogibshim-na-territorii-ukrainy-2814453 В Башкирии простились со старшим лейтенантом Артуром Батыровым, погибшим на территории Украины.] ИА «Башинформ», 23.05.2022</ref> # [[Илдус Бәхтигәрәев]] ([[Подлуб (Караидел районы)|Подлуб]], [[Караидел районы]], Башкортстан)<ref>[https://ok.ru/group/68905240559678/topic/154243154875710 На Украине погиб уроженец Караидельского района Ильдус Бахтигараев]</ref> # [[Байегет Бикбулатов]] (20 яшь, [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Дамир Бикмансуров]] ([[Юкамен районы]], Удмуртия)<ref>[https://www.udm-info.ru/news/society/17-04-2022/urozhenets-udmurtii-damir-bekmansurov-pogib-na-ukraine%3famp=1 Уроженец Удмуртии Дамир Бекмансуров погиб на Украине.]</ref> # [[Ринат Бикмурзин]] (2о яшь, [[Иске Шөгер]], [[Лениногорск районы]], Татарстан)<ref>[https://leninogorsk.tatarstan.ru/index.htm/news/2107183.htm В Лениногорском районе простились с сержантом Ринатом Бекмурзиным.] Лениногорский муниципальный район и город Лениногорск</ref> # [[Сынбулат Билалов]] (21 яшь, [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === В === # [[Виктор Вәлиев]] ([[Киев]], Украина)<ref>[https://i-ua.tv/society/32881-zahynuv-viktor-valieiev-kolyshnii-dyrektor-asotsiatsii-it-ukrainy Загинув Віктор Валєєв, колишній директор асоціації ІТ України.]{{ref-ua}}</ref> # [[Данил Вәлиев]] (31 яшь, [[Чакмагыш районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Данис Вәлиев]] (21 яшь, [[Дурасау (Чишмә районы)|Дурасов]], [[Чишмә районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Вәлишин]] ([[Кыңгыр-Мәнәвез]], [[Бишбүләк районы]], Башкортстан)<ref>[https://newsbash.ru/society/33078-vo-vremja-specoperacii-na-ukraine-pogib-urozhenec-bashkirii-marat-valishin.html Марат Валишин из Башкирии погиб в ходе СВО в Украине.] Новости Бижбуляка сегодня</ref> # [[Зөфәр Вәхиев]] (23 яшь, [[Маты (Балтач районы)|Маты]], [[Балтач районы (Башкортстан)|Балтач районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Гомәр Волков]] ([[Кырым]])<ref>[https://www.24tv.ua/ru/u-vijni-za-ukrainu-zaginuv-krimskotatarskij-boyec-umer-volkov_n1895031/amp В войне за Украину погиб крымскотатарский боец Умер Волков.]</ref> === Г === # [[Рәсим Габидуллин]] ([[Дүртөйле районы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-207039849_48316 Расим Габидуллин из Башкирии погиб во время..] ВКонтакте</ref> # [[Виталий Габтуллин]] ([[Лысьва]], Пермь крае)<ref name="ПА" /> # [[Рөстәм Газизов]] (20 яшь, [[Балакатай районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Ренат Гайсин]], подполковник (1983, Казан) # [[Илнур Гайфетдинов]], фельдшер (2000, [[Кукмара районы]]) # [[Илгиз Гайфуллин]] (26 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Әмир Галиәкбәров]] ([[Кызыл Алан (Нократ Аланы районы)|Кызыл Алан]], [[Нократ Аланы районы]], [[Киров өлкәсе]]) # [[Артём Галиев]] ([[Фаленки районы]], [[Киров өлкәсе]])<ref>[https://www.gtrk-vyatka.ru/vesti/incidents/amp/72956-major-iz-falenskogo-rajona-pogib-v-boju-na-ukraine.html Майор из Фалёнского района погиб в бою на Украине.]</ref> # [[Илдар Галиев]], рядовой ([[Балтач районы]]) # [[Илдар Гализиев]] ([[Подовинное]], [[Октябрьское районы (Чиләбе өлкәсе)|Октябрьское районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://74.ru/text/incidents/2022/06/04/71385302/ В Челябинской области простились с погибшим на Украине 19-летним ефрейтором.]</ref> # [[Рудольф Галимҗанов]] ([[Чусавай|Чусовой]], Пермь крае) # [[Руслан Галимов]] (42 яшь, [[Салават районы]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> # [[Илшат Галин]] (28 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Таминдар Галиуллин]] ([[Аскар (Әбҗәлил районы)| Аскар]], [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-153156628_283130 Ещё одна трагическая весть.] Аскарово ВКонтакте</ref> # [[Илвир Галләмов]], өлкән лейтенант, танк взводы командиры (1997, БР, [[Кушнаренко районы]], [[Калтай (Кушнарин районы)|Калтай]])<ref> # [[Илшат Галләмов]] ([[Яңа Пижмар]], [[Мари-Төрек районы]], [[Мари Ил]])[https://ok.ru/dorogamipamyiti/topic/154011032692096 ПАМЯТИ СТАРШЕГО ЛЕЙТЕНАНТА ВООРУЖЕННЫХ СИЛ РФ ГАЛЛЯМОВА]</ref>.<ref name="kazanreporter2304">{{cite web|url=https://kazanreporter.ru/news/49198_stalo-izvestno-o-gibeli-na-ukraine-semi-vypusknikov-kazanskogo-tankovogo-ucilisa|title = Еще пять выпускников казанского танкового училища погибли на Украине|publisher=«Казанский репортёр» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Руслан Галләмов]], прапорщик (1988, [[Чаллы]]) # [[Линар Гарипов]] (22 яшь, [[Салават (шәһәр)|Салават]])<ref name="kazanreporter2304"/><ref>[http://www.gorodsalavat.ru/news.php?id=1078 www.gorodSalavat.ru - Житель Салавата Линар Гарипов погиб на Украине.] Сайт города Салават, 25.03.2022</ref> # [[Риф Гафаров]] (38 яшь, [[Балакатай районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Гашиятуллин]] ([[Сафакүл]], [[Сафакүл районы]], [[Курган өлкәсе]])<ref>[https://45.ru/text/incidents/2022/03/24/70528796/ В Зауралье простятся с военнослужащим Русланом Гашиятуллиным, погибшим на Украине.]</ref> # [[Шамил Гаязетдинов]] ([[Уразавыл]], [[Кызыл Октябрь районы]], [[Түбән Новгород өлкәсе]])<ref>[https://www.nn.aif.ru/amp/society/34-letniy_shamil_gayazetdinov_iz_nizhegorodskoy_oblasti_pogib_na_ukraine 34-летний Шамиль Гаязетдинов из Нижегородской области погиб на Украине.]</ref> # [[Ленар Гәрәев]] (32 яшь, [[Тәбәрле]], [[Әгерҗе районы]], Татарстан) <ref>[http://agryz-rt.ru/news/nasha-zhizn/v-agryzskom-rayone-prostilis-s-geroicheski-pogibshim-na-ukraine-lenarom-garaevym В Агрызском районе простились с героически погибшим на Украине Ленаром Гараевым.] Агрызские вести, 9.07.2022</ref> # [[Сергей Гобәйдуллин]] ([[Чибәркүл]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД" /> # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Дамир Гыйлемханов (1999)]], танк механигы, ефрейтор (Казан) # [[Равил Ринат улы Гомәров| Равил Гомәров]] ([[Салават (шәһәр)|Салават]], Башкортстан) <ref>''Ирина Кудрина''. [https://gorobzor.ru/novosti/proisshestviya/170975-v-salavate-provodili-v-posledniy-put-ravilya-gumerova-pogibshego-na-ukraine В Салавате проводили в последний путь Равиля Гумерова, погибшего на Украине.] Новости Уфы и Башкирии, 09.07.2022</ref> # [[Сергей Гыйззәтуллин]] ([[Канлы (Кушнарин районы)|Канлы]], [[Кушнарен районы]], Башкортстан)<ref>[https://bash.news/news/181165-v-bashkirii-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-sergeem-gizatullinym В Башкирии простились с погибшим на Украине Сергеем Гизатуллиным]</ref> # [[Руслан Гыйлемханов]] (35 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Илмир Гыймалетдинов]] (43 яшь, [[Бүздәк районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === Д === # [[Марат Дәүләнов]] ([[Абзан (Архангель районы)|Абзан]], [[Архангель районы]], Башкортстан)<ref>[https://ok.ru/amrarhangel/topic/154969137338581 Сегодня в последний путь проводили – уроженца..]</ref> # [[Азамат Дәүләткулов]] ([[Хәлил (Әбҗәлил районы)|Хәлил]], [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан) <ref>[https://vk.com/wall-36273158_60592 При исполнении воинского долга на территории..] Сибай Онлайн</ref> # [[Өметҗан Дәүләтов]] ([[Чиләбе]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД" /> # [[Олег Дещеня-Стриж]] ([[Яхшы Бай]], [[Азнакай районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.tatar-inform.ru/news/ryadovoi-iz-tatarstana-pogib-vo-vremya-specoperacii-na-ukraine-5873681 Рядовой из Татарстана погиб во время спецоперации на Украине.]</ref> # [[Дмитрий Дормидонтов]] ([[Теләче районы]], [[Кылбагыш]]) # [[Марат Дүсәкәев]] (Омск өлкәсе)<ref>[https://m.bk55.ru/news/article/202341/ Еще четверо жителей Омской области погибли в ходе спецоперации на Украине.]</ref> === З === # [[Вадим Заһиров]] (21 яшь, [[Борай районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Айрат Заһитов]] (21 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рәмис Заһретдинов]], майор (34 яшь, [[Яр Чаллы]])<ref>[https://chelny-izvest.ru/news/facts/v-boyakh-na-ukraine-pogib-urozhenets-naberezhnykh-chelnov-ramis-zagretdinov?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop В боях на Украине погиб уроженец Набережных Челнов Рамис Загртдинов.] Челнинские известия. 14.05.2022</ref> # [[Айгиз Закиров]] (20 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рушан Закиров]] (19 яшь, [[Дуван районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Эльвир Зимасов]] ([[Түбән Авыл (Барда районы)|Түбән Авыл]], [[Барда районы]], [[Пермь крае]]) # [[Илгизәр Зиннуров]] (25 яшь, [[Кыйгы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === Җ === # [[Ренат Җангалиев]] (38 яшь, [[Аскын районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илсур Җанюлдашев]] (34 яшь, [[Сибай]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> === И === # [[Айнур Измайлов]], танк взводы командиры, лейтенант (1998, Кукмара районы) # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Тамерлан Илһамов]] ([[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-115466005_310269 В Башкирии простились с Тамерланом Ильгамовым.] ВКонтакте</ref><ref>[https://bash.bashinform.ru/news/politics/2022-08-01/ike-ya-tashyby-a-lg-nd-n-u-r-s-y-geroyy-iseme-birelde-2894549 Ике яҡташыбыҙға үлгәндән һуң Рәсәй геройы исеме бирелде.] Башинформ МА, 1.08.2022</ref> # [[Илдус Иманаев]] (32 яшь, [[Чишмә районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Исәнбаев]] (22 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Искәндиров]] ([[Пүчинкә-Кучук|Пүч. Кучук]], [[Кукмара районы]], Татарстан)<ref>[http://kukmor-rt.ru/news/poslednie-novosti/v-kukmorskom-rayone-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-timurom-iskandirovym В Кукморском районе простились с погибшим на Украине Тимуром Искандировым]</ref> # [[Файл:RIAN archive 470774 Gold Star medal (cropped).jpg|15px|Россия Федерациясе Каһарманының Алтын Йолдыз медале - 2022]] [[Дамир Исламов (1996)]] ([[Лениногорск]]) # [[Самат Ишкилдин]] (42 яшь, [[Зиянчура районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Эдуард Ишманов]] ([[Әрәмә авыл|Әрәмә]], Барда районы, Пермь крае)<ref name="ПА">[https://www.perm.aif.ru/amp/incidents/nevernuvshiesya_spisok_pogibshih_na_ukraine_voennyh_iz_permskogo_kraya Невернувшиеся. Список погибших на Украине военных из Пермского края]</ref> # [[Эдуард Ишназаров]] ([[Стәрлетамак]], Башкортстан)<ref>[https://sterlitamakadm.ru/news/gorod/prostilis-s-eduardom-ishnazarovym/ Простились с Эдуардом Ишназаровым]</ref> # [[Александр Иштирәков]] ([[Новоуральск]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС">[https://www.tagilcity.ru/news/incident/14-04-2022/spisok-pogibshih-sverdlovchan-v-hode-spetsoperatsii-na-ukraine%3famp=1 Список погибших свердловчан в ходе спецоперации на Украине (обновляется).]</ref> === Й === # [[Морат Йосыпов]], механик-радиотелефончы (2000, [[Иске Мөхәммәт]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === К === # [[Илназ Кадыйров]], капитан, танк ротасы командиры (34 яшь, Казан) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49337_na-ukraine-pogib-komandir-roty-iz-kazani Казанский репортер: На Украине погиб командир роты из Казани.] Казанский репортер, 2.05.2022</ref> # [[Данил Казаков]] ([[Бөгелмә]])<ref name="prokazan20220421">{{cite web|url=https://prokazan.ru/news/view/157275|title = НА УКРАИНЕ ПОГИБ СЕРЖАНТ ИЗ ТАТАРСТАНА, КОМАНДИР ТАНКА АРТЕМ НАГОРКИН|publisher=«ProKazan» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[21 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Артур Камалов]] ([[Әҗәкүл]], [[Актаныш районы]], Татарстан) <ref>[https://vk.com/wall-210977916_10517 Сегодня актанышцы простились с погибшим..]. ВКонтакте</ref> # [[Денис Камалов]] (28 яшь, [[Уфа]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Хәкимҗан Карагулов]] (24 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Динаф Касыймов]] (20 яшь, [[Авык-Бүләк]], [[Тәтешле районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/><ref name="ПА" /> # [[Рәмис Каюмов]] ([[Бөгелмә районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.kommersant.ru/amp/5382047 В Татарстане простились с погибшим в ходе спецоперации на Украине военнослужащим.]</ref> # [[Альберт Кәримов (1984)|Альберт Кәримов]], спецназ подполковнигы (38 яшь, [[Тирлән (авыл)|Тирлән]], [[Белорет районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Килмөхәммәтов]] (22 яшь, Учалы районы, Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Инсур Кинҗәкәев]] (34 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Олег Кириллов]] (Кукмара районы, [[Түбән Чура]]) # [[Марсель Корманалин]], (28 яшь, [[Кырмыскалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Нурлан Куҗбасаров]] ([[Сосновка (Бреды районы)|Сосновка]], [[Бреды районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="Пчела" /> # [[Тимур Кыпчатов]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]])<ref name="УКП">[https://www.ul.kp.ru/daily/27399/4595610/Военные из Ульяновска и Ульяновской области, погибшие на Украине в 2022 году во время спецоперации.]</ref> === Л === # [[Айнур Латыйпов]] ([[Борай районы]], Башкортстан)<ref>[https://prufy.ru/news/society/127584-v_bashkirii_prostilis_s_22_letnim_soldatom_pogibshim_na_ukraine/ В Башкирии простились с 22-летним солдатом, погибшим на Украине]</ref> === М === # [[Михаил Масякин]] (23 яшь, [[Бакалы (Чиләбе өлкәсе)|Бакалы]], [[Нагайбәк районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://www.chelyabinsk-news.net/society/2022/03/21/353421-amp.html Уроженец Нагайбакского района погиб на территории Украины.]</ref> # [[Ренад Мәҗитов]] (1972―2022, [[Лаеш районы]], Татарстан) <ref>''Саша Ларина.'' [http://laishevskyi.ru/news/novosti/segodnya-vsem-selom-zhiteli-tat-yantyka-khoronili-pogibshego-v-voennoy-spetsoperatsii-na-ukraine Сегодня всем селом жители Тат. Янтыка хоронили погибшего в спецоперации на Украине.] Камская новь, 21.06.2022</ref> # [[Илья Мәүлетов]] ([[Ырынбур]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://www.ural56.ru/amp/news/678140/ «Невыносимо хочет домой»: В ходе спецоперации на Украине погиб 20-летний Илья Маулятов из Оренбурга]</ref> # [[Азат Мозафаров]] (23 яшь, [[Идрис (Салават районы)|Идрис]], [[Салават районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://ufa1.ru/text/incidents/2022/05/28/71367155/ В ходе спецоперации на Украине погиб контрактник из Башкирии Азат Музафаров.]</ref> # [[Илмир Монасыйпов]] (20 яшь, [[Ташлыяр (Мөслим районы)|Ташлыяр]], [[Төслим районы]], Татарстан)<ref>[https://muslumovo.tatarstan.ru/index.htm/news/2096571.htm В Муслюмовском районе простились с солдатом Ильмиром Мунасиповым.] Муслюмовский муниципальный район, 16.06.2022</ref> # [[Тимур Моратов]], (37 яшь, [[Зиянчура районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Айдар Мостафин]] (1990 елгы, [[Белорет]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-207039849_51321 Айдар Мустафин из Башкирии погиб во время спецоперации]</ref> # [[Марат Мостафин (1985)|Марат Мостафин]], (37 яшь, [[Дүртөйле]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Мөдәрисов]] ([[Шахи (Алтай крае)|Шахи]], [[Павловск районы]], [[Алтай крае]])<ref>[https://www.brl.mk.ru/amp/social/2022/04/05/v-altayskom-krae-pokhoronili-eshhe-odnogo-uchastnika-specoperacii-na-ukraine.html В Алтайском крае похоронили еще одного участника спецоперации на Украине.]</ref> # [[Нил Мөслимов]], гранатометчик (2003, [[Ахун]], Учалы районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Вадим Мөхәммәдов]] (26 яшь, [[Мәчетле районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Мөхәммәдиев]] (35 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рәхимҗан Мөхетдинов]] (28 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Гаян Муллаҗанов]] ([[Азнакай районы]])<ref name="prokazan20220421"/> === Н === # [[Игорь Насыйбуллин]] (Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәмис Насыйров]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]])<ref>[https://www.ul.kp.ru/daily/27395/4591384/ Список военных из Ульяновска и Ульяновской области, погибших на Украине в 2022 году во время спецоперации]</ref> # [[Артур Нәбиуллин]] (37 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәмзәл Нәфыйков]] (23 яшь, [[Бишбүләк районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Рамил Нигъмәтуллин]], (Мәсәгуть, [[Дуван районы]], Башкортстан)<ref>[https://ufa1.ru/text/incidents/2022/08/10/71557424/ В Башкирии простятся с погибшим на Украине 29-летним солдатом Рамилем Нигматуллиным]</ref> # [[Динар Низаев]], (24 яшь, [[Кушнарин районы]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Линар Ниязов]] (Омск өлкәсе)<ref>[https://omsk.bezformata.com/listnews/spetcoperatcii-na-ukraine-omichah/105472239/ Власти региона сообщили еще о четырех погибших в спецоперации на Украине омичах.]</ref> # [[Инсаф Нуруллин]] ([[Урта Кирмән]], [[Мамадыш районы]], Татарстан)<ref>''Анна Лисина.'' [http://mamadysh-rt.ru/news/obshchestvo/v-mamadyshe-prostilis-s-pogibshim-na-ukraine-insafom-nurullinym В Мамадыше простились с погибшим на Украине Инсафом Нуруллиным.] Нократ, 23.07.2022</ref> # [[Тимур Нухов]] (23 яшь, [[Балтач районы (Башкортстан)|Балтач районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === П === # [[Руслан Петрухин]] ([[Чкаловский (Ырынбур өлкәсе)|Чкаловский]], [[Әсәкәй районы]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref name="ИН" /> === Р === # [[Равил Рамазанов]] ([[Түбән Кама]], [[Татарстан]])<ref>[https://kazanfirst-ru.turbopages.org/kazanfirst.ru/s/news/582448?utm_source=yxnews&utm_medium=mobile&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews%2Fstory%2FNaUkraine_vkhode_specoperacii_pogib_37-letnij_zhitel_Nizhnekamska--33f60128e7de77e8b0371c41f50f5d2f В спецоперации на Украине погиб слесарь-ремонтник нижнекамского предприятия.]</ref> # [[Айнур Раянов]] (31 яшь, [[Чакмагыш районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Арсен Рәимов]], өлкән лейтенант, (29 яшь, [[Мәләвез районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Андрей Рәхмәтуллин]] ([[Түбән Новгород]])<ref>[https://newsroom24.ru/news/zhizn/244687/ Еще 11 нижегородских военных погибли при спецоперации на Украине]</ref> # [[Әскәр Робортдинов]] ([[Уфа]], Башкортстан) <ref>[https://vk.com/wall-92153664_53050 Проводили в последний путь нашего земляка.] Советский район Уфы ВКонтакте</ref> # [[Данис Рыбаков]] (23 яшь, [[Туймазы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === С === # [[Рүзәл Сабирҗанов]] ([[Кукмара районы]], [[Татарстан]])<ref>[https://www.kazan.mk.ru/amp/incident/2022/06/03/21letniy-soldat-iz-tatarstana-pogib-na-ukraine.html 21-летний солдат из Татарстана погиб на Украине.]</ref> # [[Илдар Садриев]] (22 яшь, [[Яр Чаллы]], Татарстан) <ref>[https://chelny-biz.ru/news/506267/ Выпускника колледжа, погибшего на Украине, похоронили в Тукаевском районе.] chelny-biz.ru, 29.06.2022</ref> # [[Ирек Садыйков]] (24 яшь, [[Мамадыш районы]], Югары Ошма)<ref name=":Ирек мәйданы">Без сакламасак, кем саклар. [[Ирек мәйданы (газета)|Ирек мәйданы]], 19.05.2022, 3нче бит</ref> # [[Руслан Садыйков]] (Казан)<ref name="prokazan20220421"/> # [[Рәшид Салаватов]] ([[Алешкин (Волгоград өдкәсе)|Алешкин]], [[Чернышковски районы]], [[Волгоград өлкәсе]])<ref name="ИН">[https://islamnews.ru/2022/3/28/voiny-tatary-i-bashkiry-pavshie-v-khode-spetsoperatsii-rf Воины-татары и башкиры, павшие в ходе спецоперации РФ. IslamNews.]</ref> # [[Денис Сафин]] (27 яшь, [[Белорет районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Артур Саяпов]] (26 яшь, [[Ильино-Поляна]], [[Благовещен районы]], Башкортстан)<ref>[https://ufa.aif.ru/politic/na_ukraine_pogib_leytenant_artur_sayapov_iz_bashkirii На Украине погиб лейтенант Артур Саяпов из Башкирии.] АиФ Уфа, 19.07.2022</ref> # [[Артур Сәетов]] (25 яшь, [[Шаран районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Винер Сәйфуллин]], механик-йөртүче (1999, [[Югары Кыйгы]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Илдар Сәйфуллин]] ([[Урыссу]], [[Ютазы районы]], Татарстан)<ref>[https://tatar-inform.tatar/news/ukrainadagy-maxsus-operaciyada-tatarstan-egete-kapitan-ildar-saifullin-halak-bulgan-5857037 Украинадагы махсус операциядә Татарстан егете капитан Илдар Сәйфуллин һәлак булган.] [[Татар-информ]], 7.07.2022</ref> # [[Камил Сәйфуллин]] (35 яшь, [[Уфа]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Сәйфуллин]], (Күктәкә, [[Азнакай районы]])<ref>''Лиза Нурлыева''. [http://aznakaevo-rt.ru/news/җәmgyiyat/tymytyk-m-kktk-il-iminlegen-saklagan-uly-beln-khushlashty Тымытык һәм Күктәкә ил иминлеген саклаган улы белән хушлашты.] [[ Маяк (Азнакай, гәзит)|Маяк]], 14.05.2022</ref> # [[Данис Сәләхетдинов]], прапорщик (1986, Казан) # [[Руслан Сәфәров]] ([[Бакчагөл]], [[Бараба районы]], [[Новосибирск өлкәсе]])<ref>[https://www.vn.ru/news-vodolaz-razvedchik-ruslan-safarov-iz-barabinskogo-rayona-pogib-na-ukraine/amp/ Водолаз-разведчик Руслан Сафаров из Барабинского района погиб на Украине.]</ref> # [[Илнур Сибгатуллин]], сержант (1990, [[Түбән Кама]]) # [[Денис Собханкулов]] (29 яшь, [[Әлшәй районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Вячеслав Солтанов]] ([[Коншак районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="Пчела">[https://pchela.news/news/detail/21632 Во время спецоперации на Украине погиб 28-летний ефрейтор из Челябинской области.]</ref> # [[Фидан Солтанов]] (23 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Галинур Сөләйманов]] ([[Яңа Мөсет]], [[Бөрҗән районы]], Башкортстан)<ref>h[ttps://vk.com/gazizmanapov Бөрйән ере тағы ла оло юғалтыу кисерҙе]</ref> # [[Динар Сөләйманов]] (30 яшь, [[Уфа районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Тимур Сөләйманов]] ([[Пенза]])<ref>[https://www.e1.ru/text/world/2022/03/24/70524677/?utm_source=vk&utm_medium=social&utm_campaign=e1 «Он позвонил в день смерти». На Украине погиб офицер из Екатеринбурга.]</ref> === У === # [[Артём Уразаев]] ([[Колюткино (Белоярски шәһәр бүлгесе)|Колюткино]], [[Белоярский шәһәр округы]], Свердловск өлкәсе)<ref name="ТС" /> # [[Илдар Усманов]] ([[Иске Кулаткы]], [[Иске Кулаткы районы]], [[Сембер өлкәсе]]) # [[Галим Усманов]] (37 яшь, [[Әбҗәлил районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Илгиз Усманов]] (38 яшь, Чишмә районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> === Ф === # [[Айдар Фазылов]] (37 яшь, [[Дүртөйле районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Айрат Фатыйхов]] (32 яшь, [[Миякә районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рәнис Фәсхитов]] (21 яшь, [[Абзай (Кыйгы районы)|Абзай]], [[Кыйгы районы]], Башкортстан) <ref>[https://vk.com/wall306580157_9541 С прискорбием сообщаю, что при исполнении воинского.] Зухра Гордиенко ВКонтакте</ref> # [[Данил Фәттахов]] (37 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-30988252_1894227?z=photo-30988252_457377071%2Falbum-30988252_00%2Frev В Уфе простились с Данилом Фаттаховым, погибшим..] Кумертау ВКонтакте</ref><ref name=":Пруфы" /> === Х === # [[Камил Хәбибнаҗаров]] ([[Новосибирск]])<ref>[https://ngs.ru/text/world/2022/04/11/71247221/ В Новосибирске похоронили 21-летнего ефрейтора, погибшего на Украине, — для опознания понадобился ДНК-тест.]</ref> # [[Рәмис Хәбибуллин]] ([[Мансур (Неверкин районы)|Мансур]], [[Неверкино районы]], [[Пенза өлкәсе]]) # [[Игорь Хаҗиәхмәтов]] ([[Каневская районы]], [[Краснодар крае]])<ref>[https://www.kanevskadm.ru/news/kanevskoy-rayon-prostilsya-s-voinami-pogibshimi-vo-vremya-spetsoperatsii-na-ukraine/ Каневской район простился с погибшими во время спецоперации на Украине]</ref> # [[Айдар Хайров]] (39 яшь, [[Норлат]], Татарстан)<ref>[http://nurlat-tat.ru/news/novosti/segodnya-v-nurlate-prostilis-s-aydarom-khayrovym Сегодня в Нурлате простились с Айдаром Хайровым]</ref> # [[Илназ Харисов]] ([[Яшел Үзән]])<ref name="kazanfirst20220420">{{cite web|url=https://kazanfirst.ru/news/579019|title = В Зеленодольске похоронили погибшего на Украине Ильназа Харисова|publisher=«KazanFirst» порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[23 апрель]] көне|language= [[русча]]}}</ref> # [[Айнур Хаҗиев]] (21 яшь, [[Шаран районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Рамил Хафизов]] ([[Авыргазы районы]], Башкортстан)<ref>[https://www.ufa.kp.ru/online/news/4870841/ В Башкирии простились с погибшим в ходе СВО на Украине капитаном Рамилем Хафизовым.] KP.RU</ref> # [[Тимур Хәйруллин]] (27 яшь, [[Учалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Вадим Хәкимов]] (26 яшь, [[Кырмыскалы районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Руслан Хәлимов]] (22 яшь, [[Әлшәй районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Марат Хәлитов]] ([[Ташлы районы]], [[Ырынбур өлкәсе]])<ref>[https://www.orenburg.media/%3fp=126575&amp На Украине погиб спецназовец из Оренбургской области.]</ref> # [[Марсель Хәлиуллин]] (22 яшь, Кушнаренко районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Наил Хәлиуллин]], өлкән сержант, {{comment|ирекле|доброволец}} (49 яшь, Яр Чаллы) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49329_49-letnij-soldat-dobrovolec-iz-tatarstana-pogib-na-ukraine Казанский репортер: На Украине погиб 49-летний доброволец из Набережных Челнов]</ref> # [[Ришат Хәлиуллин]] ([[Мәмәшир|Мәмәшир, Кукмара районы, Татарстан]]<ref>[https://www.kazanfirst.ru/news/588537%3famp=1 В ходе спецоперации на Украине погиб житель Кукморского района Татарстана]</ref> # [[Динар Хәмитов (1980)]] ([[Питрәч]]) # [[Илшат Хәмидрәхимов]], взвод командиры, өлкән лейтенант (26 яшь, [[Аксубай районы]])<ref>[http://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-yaңalyiklar/kechkendn-sportchy-ide-tatarstanda-tagyn-ber-batyr-soldat-beln-khushlashtylar "Кечкенәдән спортчы иде...": Татарстанда тагын бер батыр солдат белән хушлаштылар.] aksubayevo.ru, 8.05.2022</ref> # [[Таһир Хәсәнов]] ([[Югары Ләмәз]], [[Архангель районы (Башкортстан)|Архангель районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://www.gorobzor.ru/amp/novosti/proisshestviya/169780-v-hode-specoperacii-na-territorii-ukrainy-pogib-tagir-hasanov-iz-bashkirii В ходе спецоперации на территории Украины погиб Тагир Хасанов из Башкирии.]</ref> # [[Габдрахман Хисаметдинов]] ([[Яңа Атъял]], [[Яулытора районы]], [[Төмән өлкәсе]])<ref>[https://vsluh.ru/novosti/obshchestvo/v-tyumenskoy-oblasti-proshchayutsya-s-eshche-dvumya-voennymi-pogibshimi-na-ukraine_378704/ В Тюменской области прощаются с еще двумя военными, погибшими на Украине.]</ref> # [[Вадим Хисмәтуллин]] (34 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Айнур Холматов]] (19 яшь, [[Дәүләкән]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Рөстәм Хөсәенов]] ([[Яр Чаллы]], Татарстан)<ref>[https://chelny-izvest.ru/news/city/eshche-odin-chelninets-pogib-na-donbasse Еще один челнинец погиб на Донбассе]</ref> # [[Илнур Хөснетдинов]] (25 яшь, [[Салават районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> === Ш === # [[Гафур Шакирҗанов]], танк взводы командиры, өлкән лейтенант (1996, Яшел Үзән) # [[Азат Шакиров]] (''DJ Mongol'', 34 яшь, [[Уфа]], Башкортстан)<ref>[https://prufy.ru/news/society/127169-na_ukraine_pogib_izvestnyy_ufimskiy_didzhey_azat_shakirov_dj_mongol/ На Донбассе погиб известный уфимский DJ Mongol Азат Шакиров]</ref> # [[Ильяс Шамигулов]] (26 яшь, Бөрҗән районы, Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> # [[Рамил Шабуров]] (47 яшь, [[Танай (Алабуга районы)|Танайка]], [[Алабуга районы]]) <ref>[https://smartik.ru/elabuga/post/166198045 В Елабужском районе сегодня простились с погибшим.] Елабуга Онлайн, 21.06.2022</ref> # [[Эдуард Шәйдуллин]] (30 яшь, [[Яңавыл]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Эдуард Шаһиев (2001)|Эдуард Шаһиев]] ([[Такталым]], [[Коншак районы]], [[Чиләбе өлкәсе]])<ref>[https://www.kommersant.ru/amp/5366804 Военный из Кунашакского района погиб в ходе спецоперации на Украине.]</ref> # [[Дамир Шәймәрданов]], өлкән лейтенант, танкист ([[Йошкар-Ола]], [[Мари Ил]])<ref name="Tatar Today" /> # [[Изгар Шәйхелисламов]] (33 яшь, [[Иглин районы]], Башкортстан) <ref name=":Пруфы" /> # [[Равил Шәмсетдинов]] ([[Әбләз (Ырынбур өлкәсе)|Әбләз]], Саракташ районы, Ырынбур өлкәсе)<ref>[https://56orb.ru/news/society/12-05-2022/v-saraktashskom-rayone-pohoronili-pogibshego-na-ukraine-voennosluzhaschego В Саракташском районе похоронили погибшего на Украине военнослужащего.]</ref> # [[Гадел Шәмгунов]], өлкән сержант (1993, Казан) <ref>[https://kazanreporter.ru/news/49067_tatarstanec-damir-gilemhanov-pogib-na-ukraine-emu-prisvoeno-zvanie-geroa-rossii Татарстанец Дамир Гилемханов погиб на Украине. Ему присвоено звание Героя России.] Казанский репортер, 15.04.2022</ref> # [[Артур Шәрәфиев]] (2001, Яр Чаллы) # [[Дим Шәрипов]] (44 яшь, [[Мәләвез]], Башкортстан)<ref name=":Пруфы" /> # [[Илнар Шәфигуллин]] (23 яшь, [[Олы Бакырчы]], [[Апас районы]], Татарстан)<ref>[https://vk.com/wall-201846714_744 В селе Большие Бакрче Апастовского района.] Апастовский муниципальный район ВКонтакте</ref> # [[Роман Шәфыйков]] (29 яшь, [[Уфа]], [[Башкортстан]])<ref name=":Пруфы" /> === Ю === # [[Марат Юнысов (2001)|Марат Юнысов]] ([[Карталы районы]], Чиләбе өлкәсе)<ref name="КД">[https://www.kursdela.biz/news/society/10-05-2022/spisok-pogibshih-yuzhnouraltsev-v-hode-spetsoperatsii-na-ukraine%3famp=1 Список погибших южноуральцев в ходе спецоперации на Украине.]</ref> === Я === # [[Руслан Язданов]] (27 яшь, Когалым-[[Әлмәт]])<ref name=":Ирек мәйданы" /> # [[Айнур Ямалов]] ([[Амангилде (Әбҗәлил районы)|Амангилде]], [[Әбҗәлил районы]], [[Башкортстан]])<ref>[https://74.ru/text/incidents/2022/05/27/71363561/ В Башкирии простились с погибшим на Украине уроженцем Магнитогорска. Он посмертно награжден орденом Мужества]</ref> # [[Дим Ямилхин]] ([[Учалы]], Башкортстан)<ref>[https://vk.com/wall-165286587_42657 29 июня 2022 года при исполнении воинского..] Учалинская правда ВКонтакте</ref> # [[Айнур Янышев]] (36 яшь, [[Миякә районы]], Башкортстан)<ref name="Kp.Ufa"/> == Моны да карагыз == * ''[[Россия Федерациясе]] [[Россия Федерациясе дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Государственные награды Российской Федерации|ru]]) {{*}} [[Россия Федерациясе Каһарманы]] * ''[[Украина]] [[Украина дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Государственные награды Украины|ru]]) {{*}} [[Украина Каһарманы]]'' ([[:ru:Герой Украины|ru]]) * ''[[Луганск Халык Җөмһүрияте]] [[Луганск Халык Җөмһүрияте дәүләт бүләкләре|дәүләт бүләкләре]]'' ([[:ru:Награды Луганской Народной Республики|ru]]) {{*}} [[Луганск Халык Җөмһүрияте Каһарманы|Каһарманы]] * ''[[Донецк Халык Җөмһүрияте]] [[Донецк Халык Җөмһүрияте Каһарманы|Каһарманы]]'' ([[:ru:Герой Донецкой Народной Республики|ru]]) * [[«Телсез Күке» спектакле]] * [[Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * {{cite web|url=https://www.azatliq.org/a/31759329.html|title = Путин сугышы корбаннары|publisher=[[Азатлык радиосы]] порталы|author=|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[татарча]]}} * {{cite web|url=https://islamnews.ru/news-voiny-tatary-i-bashkiry-pavshie-v-khode-spetsoperatsii-rf|title = Воины-татары и башкиры, павшие в ходе спецоперации РФ|publisher=[[:ru:IslamNews.ru|IslamNews.ru]] порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[28 март]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * {{cite web|url=https://islamnews.ru/news-rasshirilsya-spisok-tatar-i-bashkir-pavshikh-na-ukraine|title = Расширился список татар и башкир, павших на Украине|publisher=[[:ru:IslamNews.ru|IslamNews.ru]] порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[19 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[20 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * {{cite web|url=https://ufa-kp-ru.turbopages.org/ufa.kp.ru/s/daily/27376/4569323/|title = Список погибших солдат из Башкирии на Украине во время спецоперации|publisher=[[Комсомольская правда]].Уфа порталы|author=|date=[[2022 ел]]ның [[7 апрель]] көне|accessdate=[[2022 ел]]ның [[24 апрель]] көне|language= [[русча]]}} * [https://vk.com/prufy_ru?z=album-25561502_283304189 Альбом памяти погибших на Украине.] Пруфы.рф [[ВКонтакте]]{{ref-ru}} == Сылтамалар == * [[:ru:Категория:Погибшие в ходе вторжения России на Украину|Категория:Погибшие в ходе вторжения России на Украину]] {{ref-ru}} * [[:uk:Категорія:Загиблі від російського вторгнення в Україну 2022|Категорія:Загиблі від російського вторгнення в Україну 2022]] {{ref-uk}} * [[:uk:Втрати_силових_структур_внаслідок_російського_вторгнення_в_Україну#2022 2|Втрати силових структур внаслідок російського вторгнення в Україну]] - көннәр буенча вафат булганнар исемлеге {{ref-uk}} [[Төркем:Россиянең 2022 елгы Украина хәрби чаралары дәвамында үтерелгән кешеләр|Татарлар]] [[Төркем:Татар хәрбиләре|2022]] [[Төркем:2022 елда вафатлар|Украина]] [[Төркем:Вафатлар исемлеге|*]] odljiykbc3sleaxe7rmsenxznrv6kqf 0 586305 3529981 3514997 2022-08-22T17:33:01Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айыысы́т''' (Саха телендә:Айыыhыт), яки '''Айысы́т''', — [[сахалар]]да яклаучы, бала һәм йорт хайваннары токымы бирүче Алиһәләрнең гомуми атамасы. <ref>[http://www.olonkho.info/common/index.php/%D0%90%D0%B9%D1%8B%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%82 Айысыт — Olonkho Hyper Media]</ref> Охшаш мәгънәдә еш [[Иэйиэхсит]] исеме дә кулланыла. Айысыт иң олы [[айыы]] Илаһлары санына керә. Моннан кала, Кроме того, Айысыт дип [[саха мифологиясе]]ндә аерым [[айыы|югары дәрәҗә Алиһә]]не атыйлар. Ул бала табуга һәм йөкле хатыннарга ярдәм итә. Айысыт — шулар хөрмәтенә [[кымыз]] бәйрәме оештырылган Алиһәләрнең берсе. == Айыысыт Алиһәсе== Айысыт көнчыгыш күктә тора һәм аннан яктылык ореолы белән уратылган бай киендерелгән олы хатын яки бия кыяфәтендә иңә. Ул [[бала табу|бала тапканда]] пәйда була, йөкне уңышлы итеп чыгарырга ярдәм итә, туган баланы алкышлый һәм бала тапкан хатынның өен туганнан соң өченче көнгә калдырып китә. Кешенең ''Айысыт''ы җәйге [[кояш]] [[таң ату]] ягында урнашкан. Шулай ук мөгезле терлек айыысыты — Исэгэй айысыт бар, ат үрчү айыысыты — [[Джёсёгей тойон]] һәм Киенг Киели-Балы тойон, этләрнең һәм төлкеләрнең — Норулуйа{{sfn|Мелетинский|1990}}. Нэлбэй айысыт бала табуның яклаучысы булып тора{{sfn|Мелетинский|1990}}. Ат малының Айыысыты кышкы кояш таң ату ягында, ә мөгезле терлек айыысыты — җир астында урнаша. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * {{Книга |ref=Мелетинский |заглавие=[[Мифологический словарь]] |часть=Айысыт |ответственный=Гл. ред. [[Мелетинский, Елеазар Моисеевич|Е. М. Мелетинский]] |год=1990 |место=М. |издательство=[[Советская энциклопедия]] |страницы=[https://archive.org/details/isbn_5852700320/page/n33 31] |страниц=672 |isbn=5-85270-032-0}} [[Төркем:Илаһлар]] [[Төркем:Мифология]] 10tz9l915u2k8l5ylrlkhnzmha64qn8 3529982 3529981 2022-08-22T17:33:24Z Ilnur efende 6874 Ilnur efende [[Айысыыт]] битенең исемен үзгәртте. Яңа исеме: [[Айыысыт]] wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айыысы́т''' (Саха телендә:Айыыhыт), яки '''Айысы́т''', — [[сахалар]]да яклаучы, бала һәм йорт хайваннары токымы бирүче Алиһәләрнең гомуми атамасы. <ref>[http://www.olonkho.info/common/index.php/%D0%90%D0%B9%D1%8B%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%82 Айысыт — Olonkho Hyper Media]</ref> Охшаш мәгънәдә еш [[Иэйиэхсит]] исеме дә кулланыла. Айысыт иң олы [[айыы]] Илаһлары санына керә. Моннан кала, Кроме того, Айысыт дип [[саха мифологиясе]]ндә аерым [[айыы|югары дәрәҗә Алиһә]]не атыйлар. Ул бала табуга һәм йөкле хатыннарга ярдәм итә. Айысыт — шулар хөрмәтенә [[кымыз]] бәйрәме оештырылган Алиһәләрнең берсе. == Айыысыт Алиһәсе== Айысыт көнчыгыш күктә тора һәм аннан яктылык ореолы белән уратылган бай киендерелгән олы хатын яки бия кыяфәтендә иңә. Ул [[бала табу|бала тапканда]] пәйда була, йөкне уңышлы итеп чыгарырга ярдәм итә, туган баланы алкышлый һәм бала тапкан хатынның өен туганнан соң өченче көнгә калдырып китә. Кешенең ''Айысыт''ы җәйге [[кояш]] [[таң ату]] ягында урнашкан. Шулай ук мөгезле терлек айыысыты — Исэгэй айысыт бар, ат үрчү айыысыты — [[Джёсёгей тойон]] һәм Киенг Киели-Балы тойон, этләрнең һәм төлкеләрнең — Норулуйа{{sfn|Мелетинский|1990}}. Нэлбэй айысыт бала табуның яклаучысы булып тора{{sfn|Мелетинский|1990}}. Ат малының Айыысыты кышкы кояш таң ату ягында, ә мөгезле терлек айыысыты — җир астында урнаша. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * {{Книга |ref=Мелетинский |заглавие=[[Мифологический словарь]] |часть=Айысыт |ответственный=Гл. ред. [[Мелетинский, Елеазар Моисеевич|Е. М. Мелетинский]] |год=1990 |место=М. |издательство=[[Советская энциклопедия]] |страницы=[https://archive.org/details/isbn_5852700320/page/n33 31] |страниц=672 |isbn=5-85270-032-0}} [[Төркем:Илаһлар]] [[Төркем:Мифология]] 10tz9l915u2k8l5ylrlkhnzmha64qn8 0 588425 3529949 3529359 2022-08-22T14:15:15Z ДолбоЯщер 27073 [[Special:Contributions/Million dollars12|Million dollars12]] ([[User talk:Million dollars12|бәхәс]]) кулланучысының 3529359 төзәтмәсе кире кагылды wikitext text/x-wiki {{Музыкант}} {{delete|Машина тәрҗемәсе}} '''Дмитрий Вячеславович Кузнецов''' ([[1996 ел|1996]] [[1 апрель|елның 1 апрелендә]] туган, Редкино, [[Тверь өлкәсе|Твер өлкәсе]], [[Россия]]), аның сәхнә исеме '''DYAO''' белән танылган, рус [[Композитор|композиторы]], музыкант, җырчы-җыр авторы, музыка продюсеры <ref>{{Cite web|url=https://tverlife.ru/music/muzykalnaja-sreda-diao/|title=Музыкальная среда. DIAO}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://tverlife.ru/music/tverlajf-muzykalnyj-otkryvaem-molodyh-ispolnitelej-iz-tverskoj-oblasti/|title=«Тверьлайф» музыкальный: открываем молодых исполнителей из Тверской области}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://big-stars.ru/shou-biznes/dmitrij-kuznecov-biografiya/|title=Дмитрий Кузнецов: биография, сколько лет, фото музыканта}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://onlinemusicawards.ru/artists/diao|title=DIAO}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://onlinemusicawards.ru/artists/diao|title=DIAO}}</ref>. 2016 эстрада җырчысы конкурсында җиңүче - иң яхшы дуэт, шулай ук "Ватанпәрвәрлек конкурсы" җиңүчесе - иң яхшы дуэт <ref>{{Cite web|url=https://tverigrad.ru/publication/zhitelejj-tveri-priglashayut-na-khip-khop-festival/|title=Жителей Твери приглашают на хип-хоп-фестиваль — Твериград}}</ref>. ТНТтагы "Songsырлар" тамашасында катнашучы, 1 сезон һәм "Талантлар парады" конкурсында катнашучы <ref>{{Cite web|url=https://big-stars.ru/shou-biznes/dmitrij-kuznecov-biografiya/|title=Дмитрий Кузнецов: биография, сколько лет, фото музыканта|author=Big-Stars|date=2020-09-02}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://smi2.ru/article/124137591/story|title=СМИ2}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vk.com/official_page_diao|title=DIAO {{!}} Диао {{!}} ВКонтакте}}</ref>. == Бүләкләр == * 2014-2017 елларда Конаково утлары премиясе лауреаты. * 2016 һәм 2019 елларда рэп категориясендә региональ талантлар конкурсында җиңүче. * "RAP-Style 2020" бронза лауреаты. * Яңа дулкын радиосы буенча рэп стилендә 2020 елның июленең иң яхшы артисты. * Яңа дулкындагы яңа йолдызлар кысаларында 2020-нче елның иң яхшы башкаручысы! ". * "Сугышка җыр җырлыйк" бәйгесендә II һәм III дәрәҗә лауреаты * "Рэп җырчылары" номинациясендә III дәрәҗә лауреаты * "Яхшылык эшлә" рәсем бәйгесенең 3 урын лауреаты * Яшь музыкантлар конкурсында җиңүче (Яшь музыкантлар) == Дискография == === EP === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" style="width:15.8em;" |исем ! scope="col" style="width:17.9em;" | Мәгълүмат |- ! scope="row" | ''Дөнья көтә иде'' <ref>{{Cite web}}</ref> | * Чыгарылыш: [[2022 ел|2022]] [[6 май|елның 6 мае]] * LABEL: Союз студиясе * Форматы: санлы тарату |} === Ялгызлар === == Кызыклы фактлар == * Дмитрий "Cool Looks Klan" поп-рок төркеменә нигез салучы, шулай ук "DIAO" музыкаль ярлыгына нигез салучы. == Искәрмәләр == {{Reflist|refs=2}} [[Төркем:1 апрель көнне туганнар]] [[Төркем:1996 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Әлифба буенча музыкантлар]] [[Төркем:Әлифба буенча композиторлар]] [[Төркем:Русия композиторлары]] [[Төркем:XX гасыр композиторлары]] [[Төркем:XXI гасыр композиторлары]] tgm69uqhzljep364iogxdm1ud7orgjq 0 588474 3529980 3529182 2022-08-22T17:29:44Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} {{delete|Автотәрҗемә}} '''Назлы Толга Бреннинкмейер''' (1979 елның 8 ноябрендә туган, [[Әнкара|Анкара]] ) - Төркия журналисты һәм хәбәрчесе. Ул әтисенең бурычы аркасында 7 яшендә Анкарадан Истанбулга күченде. Ул башта Эренкой башлангыч мәктәбен, аннары sскүдар Америка урта мәктәбен тәмамлады . Университет белемен Мармара университетында, Элемтә факультетында тәмамлады . Аннары ул Галатасарай университетында, элемтә факультетында магистр дәрәҗәсен алды. Ул журналистика карьерасын 1998-нче елда, Канал D -та стажировка гаризасы университетта укыганда кабул итә. Ул башта Канал Д чит ил яңалыклары хезмәтендә эшли башлады. Соңрак, Тункай Озкан баш редакторда көндәлек һәм төнге яңалыклар тәкъдим итте. 4 ел Каналда булганнан соң, Тунчай Озкан 2002-нче елда Тункай Озкан белән Доган Группасы арасындагы каршылык аркасында Дефне Самиели һәм аның командасы белән SHOWTV гә күченде. Шоу ТВда 1 ел торгач, ул көне-төне яңалыклардан кала берничә махсус интервью ясады. Ул 2003-нче елда Шоу ТВдан китте һәм шул ук тапшыру төркеменең яңалыклар каналы Скайтюркка күченде. Скайтюркта ул башта "Гундем" исемле программаларны Назлы Толга белән төшке ашта, аннары "Яңалыклар өстәле" назлы Толга белән кичке буында тәкъдим итте. 2007 елның гыйнварында, Доган Шентюрк чакыруы буенча, ул Скайтюрктан TGRTка күченде, ул FOX булачак. 2008-нче елда, компания политикасы аркасында, FOX Ana Haber вакыты 22:00 итеп үзгәртелде һәм аның исеме Fox On Ana Haber итеп үзгәртелде. 2013 елның 14 июнендә ул төп яңалыклар алып баручысын калдырды, ул якынча 7 ел дәвам итә, чөнки ул өйләнгән һәм чит илләргә урнашкан. Назлы Толга - [[Христианлык|христиан]] һәм өйләнгән Голландия бизнесмены Лоренс Бреннинкмейер белән 2013 елның 31 августында Сент Эсприт чиркәвендә . <ref>{{Cite web|url=https://nazlitolga.blogspot.com/2013/03}}</ref> Назлы Толга Эда исемле олы апасы бар, ул аңардан 15 ай олырак, һәм соңгы елларда ана булды. * Күпчелек панельләрдә, конференцияләрдә һәм Бөтендөнья икътисадый форумы кебек халыкара стартларда; Ул спикер, панельист һәм модератор буларак төрле вазифалар башкарды. * Диктор булудан тыш, ул шәхси медиа-укыту үзәгендә өч ел укытты (2010-2013). * Анкарада туган Толганың әтисе [[Малатья|Малатядан]], әнисе [[Терме|Термедан]] . == Бүтән бүләкләр <ref>{{Cite web|url=https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/38-altin-kelebek-odulleri-20740179}}</ref> == * Айды университеты 7. Традицион элемтә премиясе - иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Флип газета теле йолдызлары премиясе - иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Алтын Арыслан - Иң уңышлы хәбәрләр алып баручысы һәм иң яхшы яңалыклар программасы * Аяк газетасы - 2010 елның иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Намик Кемал Университеты Медиа Бүләкләре Елның иң яхшы хәбәрчесе премиясе (2013) * Иң яхшы якорь хатын-кыз - Ени üзыыл университеты элемтә премиясе 2012 * Арел Университеты 2-нче элемтә премиясе Иң сокланган хатын-кыз яңалыклары алып баручысы * Медиа һәм Яңа Медиа 2012 премияләре "Иң яхшы яңалыклар алып баручысы" * Арысланнар казанышлары премиясе "Елның иң уңышлы хатын-кыз хәбәрчесе" * Истанбул Айды Университеты Элемтә премиясе Елның иң яхшы игъланчысы (2013) == Ул эшли торган каналлар == * 1998-2002: Канал Д. * 2002-2003: SHOW TV, * 2003-2007: SKYTURK * 2007-2013: FOX (Төркия) [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Төркия журналистлары]] [[Төркем:1979 елда туганнар]] 538r9be3bslouzciyra28hhrawdyip7 0 588601 3529967 3529860 2022-08-22T16:01:25Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Karafuto Shrine.JPG|thumb|Карафуто храмы, 1930-ынчы еллар.]] '''Карафуто храмы''' (樺太神社, ''Карафуто дзиндзя'') хәзерге вакытта Россиядә, [[Сахалин өлкәсе]]ндә җире булган урында [[Карафуто префектурасы]]нда, [[Тойохара]]да [[Синтоизм]] храмы булган.<ref name="Japanese Journal Religious Studies Vol Issue pp A Concept of Shinto - 37 1 47–74 -">{{cite journal|last=Suga|first=Kōji|year=2010|title=A Concept of "Overseas Shinto Shrines"|journal=[[Japanese Journal of Religious Studies]]|publisher=[[Nanzan Institute for Religion and Culture]]|volume=37|issue=1|pages=47–74|issn=0304-1042|oclc=423956666|url=http://dl.ndl.go.jp/view/download/digidepo_9592041_po_833.pdf?contentNo=1&alternativeNo=|accessdate=19 November 2017|language=English}}</ref> Храм 1911 елда нигезләнгән булган һәм аның төп ел саен фестивале 23-енче августта булган. Биредә урнаштырылган [[ками]]ларга Окунитама но ками (大国魂神), [[Окунинущи]] ( 大己貴神 буларак) һәм [[Сукунабикона]] (少彦名命) керә.<br/> Элек ул [[Синтоизм храмнарының хәзерге системасы]]нда беренче дәрәҗә ил храмы (国幣大社, ''kokuhei taisha'') булган.<br/> Карафуто храмы утрау 1945 елда Советлар Союзына күчкәннән соң калдырылган булган һәм 17 ноябрьдә җимерелгән булган. Храмның хәзерге урынында [[Япония – Россия мөнәсәбәтләре]] истәлегенә такта белән бетон бина урнашкан. Храм урыны янында Көнбатыш стильдәге интернат мәктәбе урнашкан.<br/> ==Шулай ук карарга мөмкин== *[[:en:Nishikubo Shrine]] ==Искәрмәләр== {{reflist}} [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] jkqafsa1wsc68eek16y5sgclazyiegc 0 588605 3529962 3529842 2022-08-22T15:46:31Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] 3249pb62abjwjod6jjjezmu3i7g2p0d 3529963 3529962 2022-08-22T15:50:07Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] jxioxpku7tdprvakp2a1sl1yufpt4w3 3529966 3529963 2022-08-22T15:56:20Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] 8xhnsotxi314ts6k4a0gy007i0qlh1i 3529968 3529966 2022-08-22T16:08:07Z A.Khamidullin 6685 /* Храмнар исемлеге */ wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] (бөтен илдә Суйтиэн храмнарының төп храмы), * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] syk8fw9l37x3k2r33fluy3v0yis67oc 3529969 3529968 2022-08-22T16:08:21Z A.Khamidullin 6685 /* Храмнар исемлеге */ wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] (бөтен илдә Суйтиэн храмнарының төп храмы) * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] kdju9zlqo4v8lseuzr6tdlh2yjz88b1 3529970 3529969 2022-08-22T16:08:38Z A.Khamidullin 6685 /* Храмнар исемлеге */ wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Куруме Суитэн-гу]] (бөтен илдә Суйтэн храмнарының төп храмы) * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] c0t1bdugukofuipq6tc35iwyq75yq4x 3529971 3529970 2022-08-22T16:09:10Z A.Khamidullin 6685 /* Храмнар исемлеге */ wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * [[Фукуока префектурасы]]нда, [[Куруме]]да, [[Курумэ Суитэн-гу]] (бөтен илдә Суйтэн храмнарының төп храмы) * [[Токио]]да, [[Чуо]]да [[Токио Суитэн-гу]] == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] 59083ylmzsli7mc3sup4lboset3a8an 3529996 3529971 2022-08-23T10:12:06Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * '''Хоккайдо'''. '''Тохоку төбәге'''. ** '''[[Хоккайдо (префектура)|Хоккайдо]]''' ** Суйтэн-гу (Саппоро Суйтэн-гу) ** Суйтэн-гу (Отару шәһәре) ** Нощина Суйтэн-гу (Отару шәһәре) ** Хакодатэ Суйтэн-гу (Хакодатэ шәһәре) ** Суйтэн-гу (Тобэцу шәһәрчеге), (Ищикара даирәсе, Тобэцу шәһәрчеге) * '''[[Ямагата (префектура)|Ямагата]] префектурасы''' ** Заотокивасуйтэн-гу (Ямагата шәһәрчеге) * '''Фукусима префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Кикутамати (шәһәрчек)) ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Курумэ) * '''Канто төбәге''' ** Ибараки префектурасы *** Суйтэн-гу (Митощи) *** Суйтэн-гу (Цугиура шәһәре) * '''Сайтама префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Кумэсуйтэн-гу) (Токородзава шәһәре) ** Хатогамине Хачиман Изге Урыны (Токородзава шәһәре), (Сэцумацущә) ** Суйтэн-гу (Фудзимино шәһәре) ** Тамаёдо Суйтэн-гу (Оосато даирәсе, Ёрии шәһәрчеге) * '''Токио бүлгесе''' ** Суйтэн-гу (Үзәк район) ** Икэбукудзу Суйтэн-гу (Тощима районы) ** Хиэ храмы (Суйтэн-гу), (Киёсэ шәһәре) ** Адзусамитэн храмы (Тачигава Суйтэн-гу), (Тачигава) * '''Канагава префектурасы''' ** Сугияма храмы (Суйтэн-гу), (Минами районы) ** Хиранума храмы (Суйтэн-гу Хиранума дзиндзя), (Минами районы) ** Суйтэн-гу ([[Камакура|Ямагата]] шәһәре) * '''Тчубу төбәге''' ** '''Тояма префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нанто шәһәре) ** '''Фукуи префектурасы''' *** Хакури Суйтэн-гу (Овара шәһәре) ** '''Нагано префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Такаги авылы), (Симоина районы, Такага авылы) ** '''Гифу префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Гифу шәһәре) (Гифу префектурасы, Гифу шәһәре) ** '''Щизуока префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нагоя шәһәре), (Аичи префектурасы, Нагоя шәһәре, Ацута административ районы) *** Суйтэн-гу (Тоуэй шәһәрчеге), (Аичи префектурасы, Щитара районы, Тоуэй шәһәрчеге) * '''Кинкичи төбәге''' ** '''Хьёго префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Катоу шәһәре), (Тодзёу күле Суйтэн-гусы), (Катоу шәһәре) *** Кобэ Суйтэн-гусы (Кобэ шәһәре, Нагата районы) *** Суйтэн-гу храмы (Тойоока шәһәре), (Тойоока шәһәре) * '''Чукоу төбәге'''. '''Көнбатыш ил төбәге''' ** '''Эһиме префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Тоон шәһәре), (Тоон шәһәре) ** '''Кюсю. Окинава төбәге''' *** '''Фукуока префектурасы''' **** Оодзуми Суйтэн-гу (Китакюсю, Модзи районы) **** Суйтэн-гу (Курумэ шәһәре, Щенощита) **** Суйтэн-гу (Курумэ шәһәре, Хигащиайкава шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу (Оокава шәһәре, Энокидзу), (Оокава шәһәре, Энокидзу) **** Суйтэн-гу (Окинава шәһәре, Щиндэн), (Оокава шәһәре, Щиндэн) **** Суйтэн-гу (Ямагава шәһәре), (Окинохата Суйтэн-гу), (Ямагава шәһәре) **** Суйтэн-гу (Ямэщи, тау эче) (Тау эче Суйтэн-гусы), (Ямэщи, тау эче) **** Ямащита Суйтэн-гу (Ямэщита шәһәре, Тачибани шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу храмы (Тикуго шәһәре), (Тикуго шәһәре) **** Суйтэн-гу (Мияма шәһәре), (Мияма шәһәре) == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] p81yyr9oby0d33waw3cidfpsnr6d03t 3529997 3529996 2022-08-23T10:14:27Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * '''Хоккайдо'''. '''Тохоку төбәге'''. ** '''[[Хоккайдо (префектура)|Хоккайдо]]''' ** Суйтэн-гу (Саппоро Суйтэн-гу) ** Суйтэн-гу (Отару шәһәре) ** Нощина Суйтэн-гу ([[Отару]] шәһәре) ** Хакодатэ Суйтэн-гу (Хакодатэ шәһәре) ** Суйтэн-гу (Тобэцу шәһәрчеге), (Ищикара даирәсе, Тобэцу шәһәрчеге) * '''[[Ямагата (префектура)|Ямагата]] префектурасы''' ** Заотокивасуйтэн-гу (Ямагата шәһәрчеге) * '''Фукусима префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Кикутамати (шәһәрчек)) ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Курумэ) * '''Канто төбәге''' ** Ибараки префектурасы *** Суйтэн-гу (Митощи) *** Суйтэн-гу (Цугиура шәһәре) * '''Сайтама префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Кумэсуйтэн-гу) (Токородзава шәһәре) ** Хатогамине Хачиман Изге Урыны (Токородзава шәһәре), (Сэцумацущә) ** Суйтэн-гу ([[Фудзимино]] шәһәре) ** Тамаёдо Суйтэн-гу (Оосато даирәсе, Ёрии шәһәрчеге) * '''Токио бүлгесе''' ** Суйтэн-гу (Үзәк район) ** Икэбукудзу Суйтэн-гу (Тощима районы) ** Хиэ храмы (Суйтэн-гу), (Киёсэ шәһәре) ** Адзусамитэн храмы (Тачигава Суйтэн-гу), (Тачигава) * '''Канагава префектурасы''' ** Сугияма храмы (Суйтэн-гу), (Минами районы) ** Хиранума храмы (Суйтэн-гу Хиранума дзиндзя), (Минами районы) ** Суйтэн-гу ([[Камакура|Ямагата]] шәһәре) * '''Тчубу төбәге''' ** '''Тояма префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нанто шәһәре) ** '''Фукуи префектурасы''' *** Хакури Суйтэн-гу (Овара шәһәре) ** '''Нагано префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Такаги авылы), (Симоина районы, Такага авылы) ** '''Гифу префектурасы''' *** Суйтэн-гу ([[Гифу (шәһәр)|Гифу]] шәһәре) (Гифу префектурасы, Гифу шәһәре) ** '''Щизуока префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нагоя шәһәре), (Аичи префектурасы, Нагоя шәһәре, Ацута административ районы) *** Суйтэн-гу (Тоуэй шәһәрчеге), (Аичи префектурасы, Щитара районы, Тоуэй шәһәрчеге) * '''Кинкичи төбәге''' ** '''Хьёго префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Катоу шәһәре), (Тодзёу күле Суйтэн-гусы), (Катоу шәһәре) *** Кобэ Суйтэн-гусы (Кобэ шәһәре, Нагата районы) *** Суйтэн-гу храмы (Тойоока шәһәре), (Тойоока шәһәре) * '''Чукоу төбәге'''. '''Көнбатыш ил төбәге''' ** '''Эһиме префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Тоон шәһәре), (Тоон шәһәре) ** '''Кюсю. Окинава төбәге''' *** '''Фукуока префектурасы''' **** Оодзуми Суйтэн-гу (Китакюсю, Модзи районы) **** Суйтэн-гу (Курумэ шәһәре, Щенощита) **** Суйтэн-гу ([[Куруме|Курумэ]] шәһәре, Хигащиайкава шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу (Оокава шәһәре, Энокидзу), (Оокава шәһәре, Энокидзу) **** Суйтэн-гу (Окинава шәһәре, Щиндэн), (Оокава шәһәре, Щиндэн) **** Суйтэн-гу (Ямагава шәһәре), (Окинохата Суйтэн-гу), (Ямагава шәһәре) **** Суйтэн-гу (Ямэщи, тау эче) (Тау эче Суйтэн-гусы), (Ямэщи, тау эче) **** Ямащита Суйтэн-гу (Ямэщита шәһәре, Тачибани шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу храмы ([[Тикуго]] шәһәре), (Тикуго шәһәре) **** Суйтэн-гу ([[Мияма]] шәһәре), (Мияма шәһәре) == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] p4vk1onkt4vhzrjom5nt22jfdbzddpk 3529998 3529997 2022-08-23T10:15:22Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * '''Хоккайдо'''. '''Тохоку төбәге'''. ** '''[[Хоккайдо (префектура)|Хоккайдо]]''' ** Суйтэн-гу (Саппоро Суйтэн-гу) ** Суйтэн-гу (Отару шәһәре) ** Нощина Суйтэн-гу ([[Отару]] шәһәре) ** Хакодатэ Суйтэн-гу (Хакодатэ шәһәре) ** Суйтэн-гу (Тобэцу шәһәрчеге), (Ищикара даирәсе, Тобэцу шәһәрчеге) * '''[[Ямагата (префектура)|Ямагата]] префектурасы''' ** Заотокивасуйтэн-гу (Ямагата шәһәрчеге) * '''Фукусима префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Кикутамати (шәһәрчек)) ** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Курумэ) * '''Канто төбәге''' ** Ибараки префектурасы *** Суйтэн-гу (Митощи) *** Суйтэн-гу (Цугиура шәһәре) * '''Сайтама префектурасы''' ** Суйтэн-гу (Кумэсуйтэн-гу) (Токородзава шәһәре) ** Хатогамине Хачиман Изге Урыны (Токородзава шәһәре), (Сэцумацущә) ** Суйтэн-гу ([[Фудзимино]] шәһәре) ** Тамаёдо Суйтэн-гу (Оосато даирәсе, Ёрии шәһәрчеге) * '''Токио бүлгесе''' ** Суйтэн-гу (Үзәк район) ** Икэбукудзу Суйтэн-гу (Тощима районы) ** Хиэ храмы (Суйтэн-гу), (Киёсэ шәһәре) ** Адзусамитэн храмы (Тачигава Суйтэн-гу), (Тачигава) * '''Канагава префектурасы''' ** Сугияма храмы (Суйтэн-гу), (Минами районы) ** Хиранума храмы (Суйтэн-гу Хиранума дзиндзя), (Минами районы) ** Суйтэн-гу ([[Камакура|Ямагата]] шәһәре) * '''Тчубу төбәге''' ** '''Тояма префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нанто шәһәре) ** '''Фукуи префектурасы''' *** Хакури Суйтэн-гу (Овара шәһәре) ** '''Нагано префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Такаги авылы), (Симоина районы, Такаги авылы) ** '''Гифу префектурасы''' *** Суйтэн-гу ([[Гифу (шәһәр)|Гифу]] шәһәре) (Гифу префектурасы, Гифу шәһәре) ** '''Щизуока префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нагоя шәһәре), (Аичи префектурасы, Нагоя шәһәре, Ацута административ районы) *** Суйтэн-гу (Тоуэй шәһәрчеге), (Аичи префектурасы, Щитара районы, Тоуэй шәһәрчеге) * '''Кинкичи төбәге''' ** '''Хьёго префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Катоу шәһәре), (Тодзёу күле Суйтэн-гусы), (Катоу шәһәре) *** Кобэ Суйтэн-гусы ([[Кобе|Кобэ]] шәһәре, Нагата районы) *** Суйтэн-гу храмы (Тойоока шәһәре), (Тойоока шәһәре) * '''Чукоу төбәге'''. '''Көнбатыш ил төбәге''' ** '''Эһиме префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Тоон шәһәре), (Тоон шәһәре) ** '''Кюсю. Окинава төбәге''' *** '''Фукуока префектурасы''' **** Оодзуми Суйтэн-гу (Китакюсю, Модзи районы) **** Суйтэн-гу (Курумэ шәһәре, Щенощита) **** Суйтэн-гу ([[Куруме|Курумэ]] шәһәре, Хигащиайкава шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу (Оокава шәһәре, Энокидзу), (Оокава шәһәре, Энокидзу) **** Суйтэн-гу (Окинава шәһәре, Щиндэн), (Оокава шәһәре, Щиндэн) **** Суйтэн-гу (Ямагава шәһәре), (Окинохата Суйтэн-гу), (Ямагава шәһәре) **** Суйтэн-гу (Ямэщи, тау эче) (Тау эче Суйтэн-гусы), (Ямэщи, тау эче) **** Ямащита Суйтэн-гу (Ямэщита шәһәре, Тачибани шәһәрчеге) **** Суйтэн-гу храмы ([[Тикуго]] шәһәре), (Тикуго шәһәре) **** Суйтэн-гу ([[Мияма]] шәһәре), (Мияма шәһәре) == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] qv7wu0lv16uoskuc5xlkxk8lykuou4b 3530009 3529998 2022-08-23T11:31:55Z A.Khamidullin 6685 /* Храмнар исемлеге */ wikitext text/x-wiki [[File:Tokyo Suitengu 201604a.jpg|thumb|Токиода ''Суитэн'' храмы]] '''''Суитэн-гу''''' (水天宮) ул [[Япония]]дә күпсанлы [[Синтоизм храмнары]]ның исеме.<br/> Бөтен Япония буйлап Суйтэн-гу храмнары урнашкан.<br/> Суйтэн-гуның елда иң әһәмиятле тәкъдим итү көне 5 майда була, ә ''бәйләнеш көннәре'' булып һәр айның 5-енче көне тора (5-енче көн, 15-енче көн, 25-енче көн дә шулай ук була). ==Храмнар исемлеге== * '''Хоккайдо'''. '''Тохоку төбәге'''. ** '''[[Хоккайдо (префектура)|Хоккайдо]]''' *** Суйтэн-гу (Саппоро Суйтэн-гу) *** Суйтэн-гу (Отару шәһәре) *** Нощина Суйтэн-гу ([[Отару]] шәһәре) *** Хакодатэ Суйтэн-гу (Хакодатэ шәһәре) *** Суйтэн-гу (Тобэцу шәһәрчеге), (Ищикара даирәсе, Тобэцу шәһәрчеге) ** '''[[Ямагата (префектура)|Ямагата]] префектурасы''' *** Заотокивасуйтэн-гу (Ямагата шәһәрчеге) ** '''Фукусима префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Кикутамати (шәһәрчек)) *** Суйтэн-гу (Коорияма шәһәре, Курумэ) * '''Канто төбәге''' ** Ибараки префектурасы *** Суйтэн-гу (Митощи) *** Суйтэн-гу (Цугиура шәһәре) ** '''Сайтама префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Кумэсуйтэн-гу) (Токородзава шәһәре) *** Хатогамине Хачиман Изге Урыны (Токородзава шәһәре), (Сэцумацущә) *** Суйтэн-гу ([[Фудзимино]] шәһәре) *** Тамаёдо Суйтэн-гу (Оосато даирәсе, Ёрии шәһәрчеге) * '''Токио бүлгесе''' *** Суйтэн-гу (Үзәк район) *** Икэбукудзу Суйтэн-гу (Тощима районы) *** Хиэ храмы (Суйтэн-гу), (Киёсэ шәһәре) *** Адзусамитэн храмы (Тачигава Суйтэн-гу), (Тачигава) ** '''Канагава префектурасы''' *** Сугияма храмы (Суйтэн-гу), (Минами районы) *** Хиранума храмы (Суйтэн-гу Хиранума дзиндзя), (Минами районы) *** Суйтэн-гу ([[Камакура|Ямагата]] шәһәре) * '''Чубу төбәге''' ** '''Тояма префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нанто шәһәре) ** '''Фукуи префектурасы''' *** Хакури Суйтэн-гу (Овара шәһәре) ** '''Нагано префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Такаги авылы), (Симоина районы, Такаги авылы) ** '''Гифу префектурасы''' *** Суйтэн-гу ([[Гифу (шәһәр)|Гифу]] шәһәре) (Гифу префектурасы, Гифу шәһәре) ** '''Щизуока префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Нагоя шәһәре), (Аичи префектурасы, Нагоя шәһәре, Ацута административ районы) *** Суйтэн-гу (Тоуэй шәһәрчеге), (Аичи префектурасы, Щитара районы, Тоуэй шәһәрчеге) * '''Кинкичи төбәге''' ** '''Хьёго префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Катоу шәһәре), (Тодзёу күле Суйтэн-гусы), (Катоу шәһәре) *** Кобэ Суйтэн-гусы ([[Кобе|Кобэ]] шәһәре, Нагата районы) *** Суйтэн-гу храмы (Тойоока шәһәре), (Тойоока шәһәре) * '''Чукоу төбәге'''. '''Көнбатыш ил төбәге''' ** '''Эһиме префектурасы''' *** Суйтэн-гу (Тоон шәһәре), (Тоон шәһәре) * '''Кюсю. Окинава төбәге''' ** '''Фукуока префектурасы''' *** Оодзуми Суйтэн-гу (Китакюсю, Модзи районы) *** Суйтэн-гу (Курумэ шәһәре, Щенощита) *** Суйтэн-гу ([[Куруме|Курумэ]] шәһәре, Хигащиайкава шәһәрчеге) *** Суйтэн-гу (Оокава шәһәре, Энокидзу), (Оокава шәһәре, Энокидзу) *** Суйтэн-гу (Окинава шәһәре, Щиндэн), (Оокава шәһәре, Щиндэн) *** Суйтэн-гу (Ямагава шәһәре), (Окинохата Суйтэн-гу), (Ямагава шәһәре) *** Суйтэн-гу (Ямэщи, тау эче) (Тау эче Суйтэн-гусы), (Ямэщи, тау эче) *** Ямащита Суйтэн-гу (Ямэщита шәһәре, Тачибани шәһәрчеге) *** Суйтэн-гу храмы ([[Тикуго]] шәһәре), (Тикуго шәһәре) *** Суйтэн-гу ([[Мияма]] шәһәре), (Мияма шәһәре) == Тышкы сылтамалар == [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] 53iohvp4bj648rkkr75yp32g6relxis 0 588611 3529951 2022-08-22T14:51:41Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki {{Гыйбадәтханә |Гыйбадәтханә төре = Чиркәү |Татар атамасы = Казан соборы |Үз атамасы = Казанский собор |Рәсем = Собор - panoramio (3).jpg |Рәсем язуы = <small>''Әлмәтнең Казан соборы''</small> |Рәсем зурлыгы = 300px |Хәзерге халәте = |Ил = Россия |Урнашу урыны статусы = шәһәр |Урнашу урыны = [[Татарстан]], [[Әлмәт]], Собор мәйданы, 1 |Координатлары = |Дин = Православие |Мәхәллә = [[Әлмәт епархиясе]]<br/>Әлмәт благочиние округы |Кайсы дини агымга карый = |Бина төре = таш гыйбадәтханә |Архитектура стиле = заманча |Проект авторы = В. С. Нилов |Төзүче = «[[Татнефть]]» ААҖ |Нигезләүче = |Беренче телгә алу = |Нигезләү = |Төп даталар = |Юк ителгән = |Төзелешнең башлануы = 2000 |Төзелешнең тәмамлануы = 2007 |Янкормалары = |Ядкәрләре = |Халәте = гамәлдә |Сайт = https://vk.com/club94348545 Православие в Альметьевской епархии |Commons = }} {{мәгънәләр|Казан соборы}} '''Казан соборы''' ({{lang-ru|Казанский собор}}), 2000-2014 елларда ― Казан Изге Ана иконасы храмы ({{lang-ru|Храм Казанской иконы Божией Матери}}) – [[Татарстан]]ның [[Әлмәт]] шәһәрендә урнашкан православие гыйбадәтханәсе. [[Рус православие чиркәве]]нең Мәскәү патриархлыгы [[Татарстан митрополиясе]] [[Әлмәт епархиясе]] Әлмәт благочиние округына карый. Әлмәт епархиясенең үзәк гыйбадәтханәсе (кафедрасы). <br/> Престол бәйрәме: 21.07. == Тарих == 2000 елның октябрендә Әлмәт шәһәре администрациясе тарафыннан Казан Изге Ана иконасы хөрмәтенә гыйбадәтханә төзү өчен җир участогы бүлеп бирелә. Төзелеш эшләре «Ямашнефть» НГДУ («[[Татнефть]]» ААҖ белән берлектә) тарафыннан башкарылган (НГДУ башлыгы В. В. Смыков). Проект авторы – В. С. Нилов (Яр Чаллы), Әлмәт архитекторы Р. Ш. Хәлиуллин катнашында. 2007 елның 29 августында гыйбадәтханә файдалануга тапшырыла. Гыйбадәтханәне изгеләндерү 2007 елның ноябрендә була һәм ул Казан Изге Ана иконасын бәйрәм итүгә туры китерелә. Изгеләндерү чинын һәм яңа собордагы беренче Илаһи литургияне Казан һәм Татарстан архиепискобы [[Анастасий (Меткин)|Анастасий]] җитәкли<ref>[https://tatmitropolia.ru/all_publications/hramy_tatarstana/?ID=44749 Кафедральный собор Казанской иконы Божией Матери, город Альметьевск.] Портал Татарстанской митрополии</ref>. Собор өчен кирәкле җиһазлар сатып алына һәм уникаль фарфор иконостас урнаштырыла. 2012 елда [[Әлмәт епархиясе]] оештырылу нәтиҗәсендә, собор янәшәсендә ике катлы бина төзелеп, епархия идарәсе, шулай ук епархия бүлекләре урнашкан. 2014 елда Казан Изге Ана иконасы гыйбадәтханәсе [[Кирилл (Мәскәү патриархы)|Изге Патриарх Кирилл]] Указы белән '''Казан кафедраль соборы''' итеп үзгәртелә <ref>[http://almet-eparhia.info/kazsobor/ Казанский кафедральный собор (г.Альметьевск) — Официальный сайт Альметьевской епархии]</ref>. == Тасвирлама == Бу гаять зур ике престоллы собор ике каттан тора (югары гыйбадәтханә Казан Изге Ана иконасына, түбән гыйбадәтханә изге хатыннар – мироносицаларга багышланган. Храм [[Идел елгасы|Идел буенда]] иң зурлардан санала. Югары гыйбадәтханә генә дә меңнән артык кеше сыйдыра ала. Идәннән гөмбәз очына кадәр биеклеге 30 метр, баш главка тәресе белән бергә биеклеге 43,5 метр. Соборның беренче катында чиркәүдән тыш якшәмбе мәктәбе, {{comment|аш бүлмәсе|трапезная}} (200 кешегә), кухня, ярдәмче бүлмәләр урнашкан. Храмның үз котельнаясы бар. Собор звонницасы 11 кыңгыраудан тора, шуларның иң зурысы 1350 кг. Кыңгыраулар [[Ярославль өлкәсе]] [[Тутаев]] шәһәрендә, [[гөмбәз]]ләр [[Ростов өлкәсе]] [[Волгодонск]] шәһәрендә эшләнгән. Храм диварларын [[Иваново өлкәсе]] Палех [[штб]] осталары бизәгән. Гыйбадәтханәнең идәне [[Италия]]дән кайтарылган төрле төстәге граниттан мозаика белән җиһазландырылган<ref>[http://svadba.tatar/where_drive/kazan_cathedral/ Казанский собор.] svadba.tatar</ref>. == Настоятельләр == * 2007 елдан ― протоиерей Алексей Державин * 2012 елдан ― епископ [[Мефодий (Зайцев)]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * ''Г. Ф. Валеева-Сулейманова, С. В. Новиков''. [https://almet-history.tatneft.ru/istoriya/religiya/pravoslavie/kazanskiy-kafedralniy-sobor?lang=ru Казанский кафедральный собор.] Альметьевская энциклопедия {{ref-ru}} * [http://almet-eparhia.info/kazsobor/ Казанский кафедральный собор (г.Альметьевск).] Официальный сайт Альметьевской епархии * [https://vk.com/almeteparhia Православие в Альметьевской епархии.] [[ВКонтакте]] * [https://sobory.ru/article/?object=19761 Альметьевск, Кафедральный собор Казанской иконы Божией Матери.] Соборы.Ру == Моны да карагыз == * [[Петр һәм Павел чиркәве (Әлмәт)|Петр һәм Павел чиркәве]] [[Төркем:Әлмәт чиркәүләре]] [[Төркем:Әлмәт епархиясе]] [[Төркем:2007 елда төзелгән чиркәүләр]] mxwbrjfwedscf3b1nvtz8wdylx62cb9 14 588612 3529953 2022-08-22T15:01:34Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:2000-елларда төзелгән чиркәүләр]][[Төркем:2007 елда төзелгән гыйбадәтханәләр]] 58fhbcvjnv1zoxrtk62h5ezrjky4p9w 14 588613 3529954 2022-08-22T15:04:16Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:XXI гасырда төзелгән чиркәүләр]][[Төркем:2000-елларда төзелгән гыйбадәтханәләр]] 4vfazklwvbdwvpairse1pnaq7ittov1 14 588614 3529955 2022-08-22T15:06:42Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:XXI гасырда төзелгән гыйбадәтханәләр]][[Төркем:Төзелеш вакыты буенча чиркәүләр]] et9jbb9ijpnt3z4g4zw9mqf2be6e3lb 14 588615 3529956 2022-08-22T15:09:03Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:XXI гасырда төзелгән биналар һәм корылмалар]][[Төркем:Төзелеш вакыты буенча дини биналар һәм корылмалар]] 0tfxz5k5oec7lqdsq2jvwfb78pg5tye 14 588616 3529957 2022-08-22T15:11:11Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:Чиркәүләр]][[Төркем:Төзелеш вакыты буенча дини биналар һәм корылмалар]] awo4t30ygrcxjx44zrtdpd5u1yqyq2s 14 588617 3529958 2022-08-22T15:13:17Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:2000-елларда төзелгән биналар һәм корылмалар]][[Төркем:XXI гасырда төзелгән гыйбадәтханәләр]] 1u8dpd3une4alnr53738rip1on2d6kg 14 588618 3529959 2022-08-22T15:15:56Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:2000-елларда төзелгән гыйбадәтханәләр]][[Төркем:2007 ел]] ggl2kjuvqzev1h1pzi0oiwwz52nvn21 1 588619 3529972 2022-08-22T16:46:13Z A.Khamidullin 6685 Яңа бит: «Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--~~~~» wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) 7ljr406dhbdgulk36x7lrn0y6cijuep 3529973 3529972 2022-08-22T16:47:13Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", "номеры, фирмасы язылмаган" һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) 88xh7lqbusbh2yx3p7kgwugppmj4d19 3529974 3529973 2022-08-22T16:47:35Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", "номеры, фирмасы язылмаган", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) 27acij4lxrs0r7a4g9kq3dqku6yd6uf 3529975 3529974 2022-08-22T16:55:47Z Ilnur efende 6874 Ответ wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", "номеры, фирмасы язылмаган", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) :Википедия кагыйдәләре буенча, мәкалә исеме итеп аның татар теллеләр өчен абруйлы чыганакларда иң еш очраучы варианты куелырга тиеш. Эзләү нәтиҗәләре хәзерге исемне билгели. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:55 (UTC) gym512ssz4inbszm7uz4pjfawlm1551 3529976 3529975 2022-08-22T17:02:48Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", "номеры, фирмасы язылмаган", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) :Википедия кагыйдәләре буенча, мәкалә исеме итеп аның татар теллеләр өчен абруйлы чыганакларда иң еш очраучы варианты куелырга тиеш. Эзләү нәтиҗәләре хәзерге исемне билгели. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:55 (UTC) ::Аңладым, бәлки, шулай калсын, әмма уйлап карарга кирәк дип саныйм. Болай да дип, таптым, мәсәлән: <blockquote> АКШ Оборона министрлыгы күктә танылмаган очучы объектлар белән өч видеоязма бастырган. </blockquote>--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 17:02 (UTC) 6wa0mid1lmsfdnmp2x65ad4qxw2k21w 10 588620 3529977 2022-08-22T17:16:22Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Lower Manhattan from Governors Island with a fishing boat (46294p).jpg» wikitext text/x-wiki Lower Manhattan from Governors Island with a fishing boat (46294p).jpg sudcompklt2bhsgrzvwrq4enco63z6y 0 588621 3529983 2022-08-22T17:33:24Z Ilnur efende 6874 Ilnur efende [[Айысыыт]] битенең исемен үзгәртте. Яңа исеме: [[Айыысыт]] wikitext text/x-wiki #ЮНӘЛТҮ [[Айыысыт]] da7sxjarndmoglh6oqu1o5qhloc2x3j 10 588622 3529984 2022-08-22T17:44:19Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Guidetohealth 01 gandhi 128kb.mp3» wikitext text/x-wiki Guidetohealth 01 gandhi 128kb.mp3 o8c63r4kt0nt6tk9re3p0qf67do45vl 0 588623 3529999 2022-08-23T10:36:28Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki {{УК}} {{мәгънәләр|Аскар}} '''Аскар''' <ref>[https://kiziltan.ru/articles/kultura/2020-02-03/m-d-niyat-yorty-ishekl-ren-achty-673989 Мәдәният йорты ишекләрен ачты.] [[Кызыл таң]], 3.02.2020</ref> ({{lang-ba|Асҡар}}, {{lang-ru|Аска́рово}}) ― [[авыл]], [[Башкортстан]]ның [[Әбҗәлил районы]] административ үзәге, шулай ук Аскар авыл советы үзәге.<br/> Халык саны 7634 кеше ([[2010 ел|2010]]; 7067 ― [[2002 ел|2002]])<ref>[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Численность населения России, субъеков Российской Федерации в составе федеральных округов, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более человек]</ref>.<br/> Почта индексы — 453620, ОКАТО коды — 80201810001. == Тарих == Беренче тапкыр 1755 елда телгә алынган<ref>{{cite web |url = http://seleniya.ru/np/47/askarovo-selo.html |title = Аскарово |deadlink = yes }}</ref>. Тангатар елгасында Аскар (Әбҗәлил) авылы барлыкка килә. Аны хәзерге [[Бөрҗән районы]]ндагы [[Аскар (Бөрҗән районы)|шул исемдәге авылдан]] аеру өчен, Аскар Беренче исеме биргәннәр. Авылга нигез салучы Аскар Биишев булган, аңа 1834 елда 73 яшь тулган. Аның балалары: Мөхәммәткәрим, Мөхәммәтхәким, Килдияр, 1787 елда туган Мөхәммәдияр (аның балалары Ишьяр, Аллаяр, Алламорат). Аскарның олы абыйсы билгеле: Хуҗа Биишев (аның балалары Ишмөхәммәт, Ишали). Авылның икенче исеме [[Түңгәвер]] волосте старшиналарының берсе Әбҗәлил Яхшыбаев исеменнән килеп чыккан. Ул – [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы|Пугачев явында]] катнашкан. Аның уллары Габделмәннан (аның уллары Ишкәү, Мөхәммәтфәиз (аның балалары Абдулла, Вилдан, Гатиятулла) һәм йорт есаулы булып хезмәт иткән Габделмоталлап (1786―1820). Соңгысының уллары Мөхәммәтвәли, Мөхәммәдйосыф, Сәйфелмөек. Аскар Биишев белән Габделмәннан Әбҗәлиловның яшен чагыштырсаң – икесе дә 1761 елда туган. Димәк, Әбҗәлил исеме Аскарга караганда борынгырак. Бу даталар авылның барлыкка килү вакыты турында да сөйли: XVIII гасырның 30 — 40нчы еллары. V ревизия буенча, Аскарда 23 хуҗалык булган, анда 96 ир-ат һәм 59 хатын-кыз яшәгән. Х ревизия 237 ир-ат һәм 230 хатын-кыз белән 81 хуҗалыкны теркәгән. 1865 елда [[Әхмәт (Әбҗәлил районы)|Әхмәт]] авылыннан волость үзәген Әбҗәлилгә (Аскар Беренче) күчерәләр, анда волость идарәсе оештырыла. Административ яктан, Аскар волосте [[Ырынбур губернасы]]ның [[Верхнеуральск өязе]] составына керә. Атна саен базар үткәрелә, [[мәчет]] эшли. [[1812 елгы Ватан сугышы]]нда Исхак Сәфәргалин һәм Сәгадетдин Мөхәммәтрәхимов көмеш медальләр, шул исәптән «1814 елның 19 мартында Парижны алган өчен» медале белән дә бүләкләнә. [[Урал елгасы]]нда чик буе хезмәтен үтәүче [[башкортлар]] һәм [[мишәрләр]] төрле сәбәпләр буенча [[христианлык]] кабул итә. Әйтик, Әбҗәлил авылында яшәүче Хубайсолтан Якшимбетов [[Магнитогорск|Магнит крепосте]] рухание йортында крещение кабул иткән. Әмма авылдашлары аны дошман хисе белән каршы ала, шуңа күрә ул яшәү урынын алыштырырга мәҗбүр була. 1919-1930 елларда – Тамьян-Түңгәвер волостеның үзәге. 1920 елда авылда 1193 кеше яшәүче 284 хуҗалык була. == Халкы == {{Халык саны |Аскарово (Абзелиловский район)}} 2002 елгы халык санын алу нәтиҗәләре буенча, күпчелек милләт – [[башкортлар]] (90,5 %). == Спорт == Авыл янында шул ук исемдәге танылган пара- һәм дельтадром урнашкан. == Радио == * 67,7 МГц — Европа Плюс ([[Магнитогорск]]); * 71,81 МГц — Радио России (Магнитогорск); * 98,5 МГц — Спутник 107 ФМ; * 98,9 МГц — [[Юлдаш радиосы| Юлдаш]]; * 101,8 МГц —Радио Маяк (Магнитогорск); * 102,5 МГц — Radio Континенталь (Магнитогорск). * 105,2 МГц — Love Radio (Магнитогорск). == Шәхесләр == * [[Әхмәт Лотфуллин]] (1928―2007), СССР халык рәссамы. * [[Рәфыйк Сәлмәнев]] (1917—2003), композитор, БАССР һәм РСФСР атказанган сәнгать эшлеклесе (1983, 1989). * Вил Өметбаев (1938―2020), галим-тау инженеры, техник фәннәр докторы. * Таңсылу Күсимова (1927―1999), галим-тюрколог, филология фәннәре кандидаты. == Фотографияләр == {{Panorama simple |image = Файл:Панорама_аскарово_абзелил.jpg |fullwidth = 10165 |fullheight = 1294 |caption = [[Алмас-Тау]] ягыннан Аскар авылы күренеше |height = 200 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://ufagen.ru/places/abzelilovskiy/askarovo.html Аскарово на портале «Генеалогия и Архивы»] {{Габҗәлил районы}} [[Төркем:Әбҗәлил районы торак пунктлары]] [[Төркем:Башкортстанның район үзәкләре]] [[Төркем:Башкортстан авыллары]] awwpblbb80lilwcivsbrh501c99txap 3530005 3529999 2022-08-23T10:48:13Z Әмир 15082 wikitext text/x-wiki {{УК}} {{мәгънәләр|Аскар}} '''Аскар''' <ref>[https://kiziltan.ru/articles/kultura/2020-02-03/m-d-niyat-yorty-ishekl-ren-achty-673989 Мәдәният йорты ишекләрен ачты.] [[Кызыл таң]], 3.02.2020</ref> ({{lang-ba|Асҡар}}, {{lang-ru|Аска́рово}}) ― [[авыл]], [[Башкортстан]]ның [[Әбҗәлил районы]] административ үзәге, шулай ук Аскар авыл советы үзәге.<br/> Халык саны 7634 кеше ([[2010 ел|2010]]; 7067 ― [[2002 ел|2002]])<ref>[http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls Численность населения России, субъеков Российской Федерации в составе федеральных округов, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более человек]</ref>.<br/> Почта индексы — 453620, ОКАТО коды — 80201810001. == Тарих == Беренче тапкыр 1755 елда телгә алынган<ref>{{cite web |url = http://seleniya.ru/np/47/askarovo-selo.html |title = Аскарово |deadlink = yes }}</ref>. Тангатар елгасында Аскар (Әбҗәлил) авылы барлыкка килә. Аны хәзерге [[Бөрҗән районы]]ндагы [[Аскар (Бөрҗән районы)|шул исемдәге авылдан]] аеру өчен, Аскар Беренче исеме биргәннәр. Авылга нигез салучы Аскар Биишев булган, аңа 1834 елда 73 яшь тулган. Аның балалары: Мөхәммәткәрим, Мөхәммәтхәким, Килдияр, 1787 елда туган Мөхәммәдияр (аның балалары Ишьяр, Аллаяр, Алламорат). Аскарның олы абыйсы билгеле: Хуҗа Биишев (аның балалары Ишмөхәммәт, Ишали). Авылның икенче исеме [[Түңгәвер]] волосте старшиналарының берсе Әбҗәлил Яхшыбаев исеменнән килеп чыккан. Ул – [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы|Пугачев явында]] катнашкан. Аның уллары Габделмәннан (аның уллары Ишкәү, Мөхәммәтфәиз (аның балалары Абдулла, Вилдан, Гатиятулла) һәм йорт есаулы булып хезмәт иткән Габделмоталлап (1786―1820). Соңгысының уллары Мөхәммәтвәли, Мөхәммәдйосыф, Сәйфелмөек. Аскар Биишев белән Габделмәннан Әбҗәлиловның яшен чагыштырсаң – икесе дә 1761 елда туган. Димәк, Әбҗәлил исеме Аскарга караганда борынгырак. Бу даталар авылның барлыкка килү вакыты турында да сөйли: XVIII гасырның 30 — 40нчы еллары. V ревизия буенча, Аскарда 23 хуҗалык булган, анда 96 ир-ат һәм 59 хатын-кыз яшәгән. Х ревизия 237 ир-ат һәм 230 хатын-кыз белән 81 хуҗалыкны теркәгән. 1865 елда [[Әхмәт (Әбҗәлил районы)|Әхмәт]] авылыннан волость үзәген Әбҗәлилгә (Аскар Беренче) күчерәләр, анда волость идарәсе оештырыла. Административ яктан, Аскар волосте [[Ырынбур губернасы]]ның [[Верхнеуральск өязе]] составына керә. Атна саен базар үткәрелә, [[мәчет]] эшли. [[1812 елгы Ватан сугышы]]нда Исхак Сәфәргалин һәм Сәгадетдин Мөхәммәтрәхимов көмеш медальләр, шул исәптән «1814 елның 19 мартында Парижны алган өчен» медале белән дә бүләкләнә. [[Урал елгасы]]нда чик буе хезмәтен үтәүче [[башкортлар]] һәм [[мишәрләр]] төрле сәбәпләр буенча [[христианлык]] кабул итә. Әйтик, Әбҗәлил авылында яшәүче Хубайсолтан Якшимбетов [[Магнитогорск|Магнит крепосте]] рухание йортында крещение кабул иткән. Әмма авылдашлары аны дошман хисе белән каршы ала, шуңа күрә ул яшәү урынын алыштырырга мәҗбүр була. 1919-1930 елларда – Тамьян-Түңгәвер волостеның үзәге. 1920 елда авылда 1193 кеше яшәүче 284 хуҗалык була. == Халкы == {{Халык саны |Аскарово (Абзелиловский район)}} 2002 елгы халык санын алу нәтиҗәләре буенча, күпчелек милләт – [[башкортлар]] (90,5 %). == Спорт == Авыл янында шул ук исемдәге танылган пара- һәм дельтадром урнашкан. == Радио == * 67,7 МГц — Европа Плюс ([[Магнитогорск]]); * 71,81 МГц — Радио России (Магнитогорск); * 98,5 МГц — Спутник 107 ФМ; * 98,9 МГц — [[Юлдаш радиосы| Юлдаш]]; * 101,8 МГц —Радио Маяк (Магнитогорск); * 102,5 МГц — Radio Континенталь (Магнитогорск). * 105,2 МГц — Love Radio (Магнитогорск). == Шәхесләр == * [[Әхмәт Лотфуллин]] (1928―2007), СССР халык рәссамы. * [[Рәфыйк Сәлмәнев]] (1917—2003), композитор, БАССР һәм РСФСР атказанган сәнгать эшлеклесе (1983, 1989). * Вил Өметбаев (1938―2020), галим-тау инженеры, техник фәннәр докторы. * Таңсылу Күсимова (1927―1999), галим-тюрколог, филология фәннәре кандидаты. == Фотографияләр == {{Panorama simple |image = Файл:Панорама_аскарово_абзелил.jpg |fullwidth = 10165 |fullheight = 1294 |caption = [[Алмас-Тау]] ягыннан Аскар авылы күренеше |height = 200 }} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://ufagen.ru/places/abzelilovskiy/askarovo.html Аскарово на портале «Генеалогия и Архивы»] {{Габҗәлил районы}} [[Төркем:Әбҗәлил районының торак пунктлары]] [[Төркем:Башкортстанның район үзәкләре]] [[Төркем:Башкортстан авыллары]] 8pib58l5m7mf85z6g7bpolcaxrtlsyl 1 588624 3530000 2022-08-23T10:37:55Z Әмир 15082 Яңа бит: «{{ТИМ|ru|Аскарово (Абзелиловский район)}}» wikitext text/x-wiki {{ТИМ|ru|Аскарово (Абзелиловский район)}} m1ssxkq9qwenxqi5s6viouzyfwxtfw7 0 588625 3530002 2022-08-23T10:43:57Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki '''Аскар''': ;Топоним * [[Аскар (Әбҗәлил районы)]] * [[Аскар (Бөрҗән районы)]] * [[Аскар (Курган өлкәсе)]] * [[Аскар (Ырынбур өлкәсе)]] ;Ир-ат исеме * [[Аскар Мамин|'''Аскар''' Мамин]] {{күп мәгънәле}} r6dl9aprjsek96myoo1hbileqkgi78c