Wikipedia ttwiki https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Махсус Бәхәс Кулланучы Кулланучы бәхәсе Википедия Википедия бәхәсе Файл Файл бәхәсе МедиаВики МедиаВики бәхәсе Калып Калып бәхәсе Ярдәм Ярдәм бәхәсе Төркем Төркем бәхәсе Портал Портал бәхәсе TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 20043 3530014 3142275 2022-08-23T13:16:05Z Frhdkazan 3171 /* {{Туулар}} */ +[[|]] wikitext text/x-wiki '''22 август''' — [[Милади тәкъвиме]]ндә сигезенче айның егерме икенче көне. Ел ахырына кадәр 131 көн кала. {{Август тәкъвиме}} {{Шулай ук карагыз/Көн}} {{Тарихта бу көн}} =={{Бәйрәмнәр һәм вакыйгалар}}== ==={{Халыкара истәлекле период}}=== ==={{Илләр буенча бәйрәмнәр}}=== * {{Байрак/Россия}} [[Россия]] — байрак көне. * {{URY}} — Кеше һәм ватандаш хокуклары көне<ref name="fr.wikipedia.org">http://fr.wikipedia.org/wiki/22_août#C.C3.A9l.C3.A9brations</ref>. ==={{Һөнәри һәм җәмгыяви бәйрәмнәр}}=== * {{MEX}} — янгын сүндерүчеләр көне<ref name="fr.wikipedia.org"/>. * {{BRA}}<ref>http://pt.wikipedia.org/wiki/22_de_agosto#Brasil</ref>: ** {{Баия штаты байрагы}}ндагы {{Итороро гербы}} шәһәре көне (1922), ** {{Параиба штаты байрагы}}ндагы {{Кажазейрас гербы}} шәһәре көне (1876), ** {{Сан-Паулу штаты байрагы}}ндагы {{Араракуара гербы}} (1817), {{Бродовски гербы}} (1913) һәм {{Инубия-Паулиста гербы}} (1959) шәһәрләре көне, ** {{Эспириту-Санту штаты байрагы}}ндагы {{Колатина гербы}} (1921) һәм {{Линьярис (Эспириту-Санту) гербы}} (1800) шәһәрләре көне. * {{ESP}}ның {{Астурия вилаяте байрагы}}ндә ''«Изге» Тимофей көне''<ref>http://es.wikipedia.org/wiki/22_de_agosto#Celebraciones</ref>. == {{Вакыйгалар}} == * [[1846 ел|1846]] — {{Нью-Мексико штаты байрагы}} {{USA}} составына керә. * [[1864 ел|1864]] — {{ICRC}} [[Халыкара Кызыл Хач комитеты]] нигезләнә. * [[1910 ел|1910]] — [[Рәсем:Flag of Korea 1882.svg|20px|border]] [[Корея]]нең {{JPN}}гә кушылу турындагы килешү имзалана. * [[1989 ел|1989]] — [[Казак теле]] {{KAZ}}ның дәүләт теле булып игълан ителә. * [[1990 ел|1990]] — «[[Эхо Москвы]]» радиосы эшли башлый. == {{Туулар}} == {{Шулай ук карагыз|:Төркем:22 август көнне туганнар}} * [[1760 ел|1760]] — [[Лев XII]], 252 нче [[Рим папасы]]. * [[1862 ел|1862]] — [[Клод Дебюсси]], пианист, [[көйязар]], музыка тәнкыйтьчесе. * [[1872 ел|1872]] — [[Александр Носков]], [[география]] һәм [[геоботаника]] галиме, мәгариф эшлеклесе. * [[1887 ел|1887]] — [[Вәсим Солтанов]], [[язучы]], [[укытучы]], [[Сталин репрессияләре|сәяси золым корбаны]]. * 1887 — [[Сергей Лаптев]], [[география]] һәм [[гидрология]] галиме, профессор. * [[1888 ел|1888]] — [[Осмонкул Бөлебалаев]], кыргыз шагыйре, акын, җырлар авторы. * [[1897 ел|1897]] — [[Сергей Герд]], гидробиолог. * [[1899 ел|1899]] — [[Иван Рогов]], совет хәрби һәм сәяси эшлеклесе. * [[1904 ел|1904]] — [[Евгений Соковнин]], опера режиссёры, профессор. * [[1908 ел|1908]] — [[Рим Сыртланов]], [[башкортлар|башкорт]] артисты, [[Башкортстан]]ның халык артисты. * [[1920 ел|1920]] — [[Рэй Брэдбери]], АКШ язучысы. * [[1924 ел|1924]] — [[Зәкәрия Акназаров]], совет дәүләт-фирка эшлеклесе. * [[1929 ел|1929]] — [[Яхъя Халитов]], татар тәрҗемәчесе. * [[1933 ел|1933]] — [[Динара Үзбәкова]], [[фармакология]] белгече, профессор. * 1933 — [[Ирмтрауд Моргнер]], ГДР журналисты, язучы. * [[1937 ел|1937]] — [[Данил Хәсәншин]], баянчы, [[көйязар]]. * [[1943 ел|1943]] — [[Люция Заһидуллина]], биотехнолог, уйлап табучы. * [[1951 ел|1951]] — [[Тәлгать Абдуллин]], икътисадчы, Татарстан дәүләт эшлеклесе. * [[1971 ел|1971]] — [[Сәгыйт Хәйри]], журналист. * [[1972 ел|1972]] — [[Илүзә Ногманова]], [[бию]]че, мөгаллим. * [[1974 ел|1974]] — [[Айгөл Бариева]], татар җырчысы. * 1974 — [[Марат Бәшәров]], {{RUS}} театр һәм кино актёры, ТВ алып баручысы. * [[1978 ел|1978]] — [[Рөстәм Ахунов]], иктисадчы. * [[1979 ел|1979]] — [[Наталья Барбу]], молдаван җырчысы. * [[1988 ел|1988]] — [[Артем Дзюба]], [[футбол]]чы. * 1988 — [[Давид Веррасто]], [[йөзү]]че. * [[1990 ел|1990]] — [[Илдар Хәйруллин (шахматчы)|Илдар Хәйруллин]], [[шахмат]]чы, гроссмейстер. == {{Вафатлар}} == {{Шулай ук карагыз|:Төркем:22 август көнне вафатлар}} * [[1485 ел|1485]] — [[Ричард III]], [[инглизләр|инглиз]] патшасы. * [[1905 ел|1905]] — [[Генрих-Якоб Руш]], [[казан]]лы алман архитектор. * [[1907 ел|1907]] — [[Платон Порецкий]], [[математика]] һәм [[астрономия]] белгече, профессор. * [[1918 ел|1918]] — [[Маргарита (Гунаронуло)|Маргарита]], [[Рус православ чиркәве]] кәшише. * [[1944 ел|1944]] — [[Сергей Кутяшов]], тарих белгече, чуаш мәгариф эшлеклесе. * [[1946 ел|1946]] — [[Дөме Стояи]], Маҗарстан патшалыгы хәрби-дәүләт эшлеклесе. * [[1958 ел|1958]] — [[Роже Мартен Дю Гар]], француз язучысы, [[Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе]] иясе. * [[1960 ел|1960]] — [[Алексей Некрасов]], [[зоология]] һәм [[эмбриология]] белгече, профессор. * [[1963 ел|1963]] — [[Иларий Глушарин]], актёр, режиссёр, театр эшлеклесе. * [[1978 ел|1978]] — [[Мөхәммәтгабделхәй Корбангалиев]], [[башкорт]] [[Мәгърифәтчелек (төшенчә)|мәгърифәтчесе]], дини, иҗтимагый һәм сәяси эшлеклесе. * [[1980 ел|1980]] — [[Геннадий Краузе]], [[инженер]]-[[механика|механик]], сәнәгать эшлеклесе. * [[1983 ел|1983]] — [[Алексей Абдалов]], [[Бөек Ватан сугышы]]нда катнашучы, [[эрзя]]. * [[1986 ел|1986]] — [[Вәли Ахундов]], азәри совет фирка-дәүләт эшлеклесе, эпидемиология белгече, профессор. * 1986 — [[Җәлал Байяр]], {{байрак|Төркия}} [[Төркия]] президенты (1950-1960). * [[1987 ел|1987]] — [[Николай Черапкин]], [[мукшы теле|мукшы]] [[тел белеме]] һәм әдәбияты белгече, драматург, профессор. * [[1988 ел|1988]] — [[Виталий Вольский]], язучы, тәрҗемәче, драматург. * [[1993 ел|1993]] — [[Динмөхәммәт Кунаев]], казакъ совет фирка-дәүләт эшлеклесе. * [[2000 ел|2000]] — [[Әбүлфәз Илчебәй]], тарихчы, мөгаллим, Азәрбайҗан дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе. * [[2001 ел|2001]] — [[Татьяна Аверина]], тимер аякта тизлеккә йөгерүчесе, тренер. * 2001 — [[Әзһәр Габиди]], [[татар]] [[шагыйрь|шагыйре]]. * [[2002 ел|2002]] — [[Микаел Габдуллаев]], рәссам, мөгаллим. * [[2005 ел|2005]] — [[Николай Шомин]], [[инженер]]-конструктор, [[кораб]]лар төзүчесе. * [[2012 ел|2012]] — [[Лекс Вело]], [[скрипка]]чы, [[оркестр]] дирижёры. =={{Дини бәйрәмнәр}}== ===={{Исем бәйрәмнәре}}==== == Шулай ук карагыз == {{commonscat|22 August}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Тәкъвим}} [[Төркем:22 август]] [[Төркем:Ел көннәре]] 9rxorkhykz1bfvdw2zgc8mq270ej1cj 0 21280 3530078 2493483 2022-08-24T09:42:41Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү wikitext text/x-wiki '''Мөхәммәдиев''' — татар фамилиясе. * [[Әзһәр Мөхәммәдиев]] (1933-2018), тарихчы галим, фән докторы. * [[Гайнетдин Мөхәммәдиев]] (1940), спортчы, тренер (''[[татарча көрәш]]''), ''РСФСР спорт остасы (1977).'' * [[Мөгафә Мөхәммәдиев]] (1927-1995), тел галиме. * [[Рәис Мөхәммәдиев]] (1946―2022), фантаст татар язучысы. * [[Ринат Мөхәммәдиев]] (1948), язучы. ''[[Тукай бүләге]] (1993).'' * [[Хәмзә Мөхәммәдиев]] (1907-1997), [[Советлар Берлеге Каһарманы]] (1943). == Моны да карагыз == * '''[[Мөхәммәтҗанов]]''' * '''[[Шәймөхәммәтов]]''' == Чыганаклар == # Татар энциклопедиясенең шәхесләр исемлеге. Казан: Татар энциклопедиясе иституты, 1997. {{күп мәгънәле}} [[Төркем:Шәхесләр]] [[Төркем:Фамилияләр]] tsjivt38tk0j1tidqie6rt14bb5wdw7 0 23003 3530055 3261997 2022-08-24T03:47:36Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Рәсем:Hammer and sickle.svg|150px|thumb|right|Урак һәм чүкеч — коммунизмның эмблемасы]] '''Коммунизм''' ({{Lang-lat|commūnis}} сүзеннән — «күмәк, уртак») — «һәрнәрсә тулай, һәркем бертигез» [[утопия]] [[идеология]]сеннән төзелгән [[идарә итү формасы]]. Коммунизмда [[икътисад]] иҗтимагый [[милек]]кә нигезләнгән. == Моны да карагыз == * [[Карл Маркс]] * [[Интернационал (гимн)]] * [[Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез!]] [[Төркем:Идарә итү формалары]] [[Төркем:Коммунизм]] {{Stub}} o1eqznovh5x25boh8w5pk1d66iop4hk 0 28602 3530056 2235723 2022-08-24T03:48:52Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{Идарә итү формалары}} {{УК}} '''Мона́рхия''' ({{lang-la|monarchia}}, {{lang-grc|μοναρχία}} — «хакимиятнең бер кулда булуы»: {{lang-grc2|μόνος}} — «бер, бердәм» һәм {{lang-grc2|ἀρχή}} — «идарә, хакимият») - дәүләтнең бөтен югары идарә итү хокукы бер кешедә - [[монарх]]та ([[хан]]да, [[кыйрал]]да, [[царь]]дә, [[император]]да, [[герцог]]да, [[эрцгерцог]]да, [[солтан]]да, [[эмир]]да) булуы һәм ул хокук нәсел буенча бирелү хас булган дәүләт белән идарә итү формасы. Тарихта, патшалык төрле шартлар аркасында барлыкка килергә мөмкин. Ул кабилә башыннан үсеп чыгарга мөмкин, бу очракта патшалар (монархлар) титулы нәселдән-нәселгә күчә. Нәтиҗәдә нәсел династияләре яки "өйләр" барлыкка килә, бигрәк тә җитәкче акыллы һәм кабилә белән идарә итәргә сәләтле булганда. Шулай ук патшалык җирле җәмәгатькә каршы үтеп керүче төркем тарафыннан көч акты кулланганнан соң һәм җәмәгатьнең хокукларың традицияләр өстеннән узурпациясе соң барлыкка килергә мөмкин. Узурпаторлар төркеменең җитәкчесе еш үзен патша дип игълан итә. Концепция шулай ук үзгәртелешләргә дучар булып, конституцион монархиядә чагылыш тапкан. Бу очракта патша титулы күбесенчә церемониаль булып кала, аның сәяси көче я бөтенләй булмый, я бик чикләнгән була. Хәзерге вакытта, дөньяның 44 дәүләтен монарх җитәкли. [[Абсолют монарх]]лар [[Бруней]], [[Оман]], [[Катар]], [[Согуд Гарәбстаны]], [[Свазиленд]] һәм [[Ватикан]] белән идарә итә. [[Төркем:Монархия]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] [[Төркем:Политология]] {{Stub}} hmrp98ux6u2rkqq73h4nnj75uxp5xx4 0 39257 3530082 2773003 2022-08-24T10:18:36Z Әмир 15082 яңа бүлек исеме өстәү: /* Һәйкәлләр */ wikitext text/x-wiki {{ТП |халәт = поселок |татар исеме = Яңа |чын исем = Яңа |ил = Россия |герб = |байрак = |герб киңлеге = |байрак киңлеге = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = type:city(17800)_region:RU |CoordScale = 250000 |ЯндексХарита = |ил харитасы зурлыгы =300 |төбәк харитасы зурлыгы =300 |район харитасы зурлыгы =250 |төбәк төре = Республика |төбәк = Татарстан |төбәк җәдвәлдә = Татарстан |район төре = муниципаль район |район = Тукай районы |район җәдвәлдә= |җәмгыять төре= |җәмгыять = |җәмгыять таблицада = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |эчке бүленеш = |башлык төре = |башлык = |нигезләү датасы = |беренче телгә алу = |элеккеге исемнәр = |мәйдан = |биеклек төре = |ТП мәркәзе биеклеге = |климат = dfb — дымлы континенталь |рәсми тел = |халык саны = |исәп елы = |халык тыгызлыгы = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |сәгать кушагы = +3 |DST = |телефон коды = |почта индексы = 453872 |почта индекслары = |автомобиль коды = 16, 116 |Commons-та төркем = |сайт = |сайт теле = |сайт теле2 = |сайт теле3 = |сайт теле4 = |сайт теле5 = |add1n = |add1 = |add2n = Русча [[топоним]]ы |add2 = Новый |add3n = |add3 = }} '''Яңа''' — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Тукай районы]]ндагы поселок. Вакыт зонасы — MSK (Мәскәү вакыты) яки UTC+3. Почта индексы — 453872. == Климат == {{temperatura12-y-cyrillic|-11.2|-11.1|-5.8|4.3|13.3|18.6|20.4|17.6|12|4.2|-5.1|-10.5|3.9}} Климат уртача континенталь. [[Кёппен климатлар классификация|Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе]] буенча климатның коды: Dfb<ref>[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/present.htm#data World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna]</ref>. Уртача еллык һава температурасы 3.9&nbsp;°C.<ref>[http://www.retscreen.net NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International]</ref> == Һәйкәлләр == [[Файл:Г.Тукай_һәйкәле_(Яңа,_Тукай_районы).jpg|200px|thumb|right|Габдулла Тукайга һәйкәл]] [[2022 ел]]ның [[23 август]]ында Г. Тукай исемендәге ял паркында [[Габдулла Тукай һәйкәле (Яңа, Тукай районы)|Г. Тукайга һәйкәл]] ачылган <ref>[https://sptatar.com/tukaj-rajonyny-ya-a-bist-send-gabdulla-tukajga-jk-l-achyldy/ Тукай районының Яңа бистәсендә Габдулла Тукайга һәйкәл ачылды.] [[Татарстан Язучылар берлеге]]</ref>. == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Чыганаклар == * Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ. {{Тукай районы}} 9gix50iza7q4amleaqjhsjuz9hoc6vj 0 41337 3530063 3433094 2022-08-24T08:27:44Z 178.176.164.231 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = фантаст язучы | туу датасы = 01.09.1946 | туу җире = Башкортстанның {{Туу җире|Бакалы районы|Бакалы районында}} [[Сазанлы]] авылы. | гражданлык = | милләт = татар | үлем датасы = 03.08.2022 | үлем җире = Ибрагим авылы | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев''' (01.09.1946, [[Башкортстан]], [[Бакалы районы]], [[Сазанлы]]) — [[Башкортстан]]да яшәп иҗат итүче фантаст татар язучысы. == Тормыш юлы == Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев 1946 елның 1 октябрендә [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]] [[Сазанлы]] авылында туа. [[Татарстан]]ның [[Мөслим районы]] [[Күбәк (Мөслим районы)|Күбәк]] урта мәктәбен тәмамлаганнан соң 1965 елда [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультетына укырга керә. Аны тәмамлагач хәрби хезмәттә була, Себер якларында эшләп йөри. Хәзерге вакытта Башкортстанның [[Чишмә районы]] [[Ибраһим (Чишмә районы)|Ибраһим авылында]] яши. ==Иҗаты== [[File:Билгесез планета.jpg|100px|thumb|right|"Билгесез планета" китабы тышлыгы]] Р. Мөхәммәдиевнең каләме исә, [[Заһид Мәхмүди|3. Мәхмүди]]дән аермалы буларак, галәми фантастикада көчлерәк. Ул чит-ят планеталар белән бәйле, үтә дә гаҗәеп маҗаралар хакында яза, оригиналь образлар, ситуацияләр уйлап таба. Аның әсәрләре укучының аның, хисләрен баштан ахыргача киеренкелектә тота, конфликт исә иң соңгы юлларда гына чишелеп китә. Бу үзенчәлек Р. Мехәммәдиев әсәрләрен мавыктыргыч һәм кызыклы итә. Рәис Мөхәммәдиев — Галәмнең ерак чикләрендә яңадан-яңа әхлакый сынаулар белән очрашкан астронавтлар турында кыска, сeрәтләмә хикәяләр остасы.<ref>[https://inde.io/article/10421-kazanlylarny-aksh-bel-n-sugyshy-k-renm-s-zatny-fashistlarga-karshy-k-r-she-m-sh-rigatk-hezm-t-it-che-biopank-tatarstan-fantastlary-ni-turynda-yaza Казанлыларның АКШ белән сугышы, күренмәс затның фашистларга каршы көрәше һәм шәригатькә хезмәт итүче биопанк. Татарстан фантастлары ни турында яза?]</ref> ==Әсәрләре== Дистәләгән фантастик хикәя һәм повесть авторы. Татар телендә «Билгесез планетада: фантастик hәм маҗаралы повестьлар hәм хикәяләр» җыентыгын чыгара. *"Билгесез планетада" *"Дөньяда ниләр юк" *"Хөкем" *"Әүл ия" *"Җәүһәр планета" * һ.б. == Чыганаклар == * [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }} == Сылтамалар == * [http://tatarfantast.moy.su/index/r_is_m_kh_mm_diev/0-14 Татар фантастикасы сайты. Р.Мөхәммәдиев бите.] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Язучы-фантастлар]] {{DEFAULTSORT:Мөхәммәдиев, Рәис}} fkmknuitgo35dgmfy04wggmaxvk4dt9 3530064 3530063 2022-08-24T08:32:58Z 178.176.164.231 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = фантаст язучы | туу датасы = 01.09.1946 | туу җире = Башкортстанның {{Туу җире|Бакалы районы|Бакалы районында}} [[Сазанлы]] авылы. | гражданлык = | милләт = татар | үлем датасы = 03.08.2022 | үлем җире = Ибраһим авылы | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев''' (01.09.1946, [[Башкортстан]], [[Бакалы районы]], [[Сазанлы]]) — [[Башкортстан]]да яшәп иҗат итүче фантаст татар язучысы. == Тормыш юлы == Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев 1946 елның 1 октябрендә [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]] [[Сазанлы]] авылында туа. [[Татарстан]]ның [[Мөслим районы]] [[Күбәк (Мөслим районы)|Күбәк]] урта мәктәбен тәмамлаганнан соң 1965 елда [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультетына укырга керә. Аны тәмамлагач хәрби хезмәттә була, Себер якларында эшләп йөри. Хәзерге вакытта Башкортстанның [[Чишмә районы]] [[Ибраһим (Чишмә районы)|Ибраһим авылында]] яши. ==Иҗаты== [[File:Билгесез планета.jpg|100px|thumb|right|"Билгесез планета" китабы тышлыгы]] Р. Мөхәммәдиевнең каләме исә, [[Заһид Мәхмүди|3. Мәхмүди]]дән аермалы буларак, галәми фантастикада көчлерәк. Ул чит-ят планеталар белән бәйле, үтә дә гаҗәеп маҗаралар хакында яза, оригиналь образлар, ситуацияләр уйлап таба. Аның әсәрләре укучының аның, хисләрен баштан ахыргача киеренкелектә тота, конфликт исә иң соңгы юлларда гына чишелеп китә. Бу үзенчәлек Р. Мехәммәдиев әсәрләрен мавыктыргыч һәм кызыклы итә. Рәис Мөхәммәдиев — Галәмнең ерак чикләрендә яңадан-яңа әхлакый сынаулар белән очрашкан астронавтлар турында кыска, сeрәтләмә хикәяләр остасы.<ref>[https://inde.io/article/10421-kazanlylarny-aksh-bel-n-sugyshy-k-renm-s-zatny-fashistlarga-karshy-k-r-she-m-sh-rigatk-hezm-t-it-che-biopank-tatarstan-fantastlary-ni-turynda-yaza Казанлыларның АКШ белән сугышы, күренмәс затның фашистларга каршы көрәше һәм шәригатькә хезмәт итүче биопанк. Татарстан фантастлары ни турында яза?]</ref> ==Әсәрләре== Дистәләгән фантастик хикәя һәм повесть авторы. Татар телендә «Билгесез планетада: фантастик hәм маҗаралы повестьлар hәм хикәяләр» җыентыгын чыгара. *"Билгесез планетада" *"Дөньяда ниләр юк" *"Хөкем" *"Әүл ия" *"Җәүһәр планета" * һ.б. == Чыганаклар == * [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }} == Сылтамалар == * [http://tatarfantast.moy.su/index/r_is_m_kh_mm_diev/0-14 Татар фантастикасы сайты. Р.Мөхәммәдиев бите.] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Язучы-фантастлар]] {{DEFAULTSORT:Мөхәммәдиев, Рәис}} r638j3rqxontbbh7dmjugnuwq44lyos 3530065 3530064 2022-08-24T08:42:13Z 188.162.194.207 /* Тормыш юлы */ wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = фантаст язучы | туу датасы = 01.09.1946 | туу җире = Башкортстанның {{Туу җире|Бакалы районы|Бакалы районында}} [[Сазанлы]] авылы. | гражданлык = | милләт = татар | үлем датасы = 03.08.2022 | үлем җире = Ибраһим авылы | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев''' (01.09.1946, [[Башкортстан]], [[Бакалы районы]], [[Сазанлы]]) — [[Башкортстан]]да яшәп иҗат итүче фантаст татар язучысы. == Тормыш юлы == Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев 1946 елның 1 сентябрендэ [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]] [[Сазанлы]] авылында туа. [[Татарстан]]ның [[Мөслим районы]] [[Күбәк (Мөслим районы)|Күбәк]] урта мәктәбен тәмамлаганнан соң 1965 елда [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультетына укырга керә. Аны тәмамлагач хәрби хезмәттә була, Себер якларында эшләп йөри. Хәзерге вакытта Башкортстанның [[Чишмә районы]] [[Ибраһим (Чишмә районы)|Ибраһим авылында]] яши. ==Иҗаты== [[File:Билгесез планета.jpg|100px|thumb|right|"Билгесез планета" китабы тышлыгы]] Р. Мөхәммәдиевнең каләме исә, [[Заһид Мәхмүди|3. Мәхмүди]]дән аермалы буларак, галәми фантастикада көчлерәк. Ул чит-ят планеталар белән бәйле, үтә дә гаҗәеп маҗаралар хакында яза, оригиналь образлар, ситуацияләр уйлап таба. Аның әсәрләре укучының аның, хисләрен баштан ахыргача киеренкелектә тота, конфликт исә иң соңгы юлларда гына чишелеп китә. Бу үзенчәлек Р. Мехәммәдиев әсәрләрен мавыктыргыч һәм кызыклы итә. Рәис Мөхәммәдиев — Галәмнең ерак чикләрендә яңадан-яңа әхлакый сынаулар белән очрашкан астронавтлар турында кыска, сeрәтләмә хикәяләр остасы.<ref>[https://inde.io/article/10421-kazanlylarny-aksh-bel-n-sugyshy-k-renm-s-zatny-fashistlarga-karshy-k-r-she-m-sh-rigatk-hezm-t-it-che-biopank-tatarstan-fantastlary-ni-turynda-yaza Казанлыларның АКШ белән сугышы, күренмәс затның фашистларга каршы көрәше һәм шәригатькә хезмәт итүче биопанк. Татарстан фантастлары ни турында яза?]</ref> ==Әсәрләре== Дистәләгән фантастик хикәя һәм повесть авторы. Татар телендә «Билгесез планетада: фантастик hәм маҗаралы повестьлар hәм хикәяләр» җыентыгын чыгара. *"Билгесез планетада" *"Дөньяда ниләр юк" *"Хөкем" *"Әүл ия" *"Җәүһәр планета" * һ.б. == Чыганаклар == * [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }} == Сылтамалар == * [http://tatarfantast.moy.su/index/r_is_m_kh_mm_diev/0-14 Татар фантастикасы сайты. Р.Мөхәммәдиев бите.] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Язучы-фантастлар]] {{DEFAULTSORT:Мөхәммәдиев, Рәис}} 35dkun511deophubkbbmve22o4mg5od 3530074 3530065 2022-08-24T09:36:13Z Әмир 15082 калыпта өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем =Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = фантаст язучы | туу датасы = 01.09.1946 | туу җире = [[СССР]], [[РСФСР]], [[Башкортстан АССР]], {{Туу җире|Бакалы районы|Бакалы районында}}, [[Сазанлы]] | гражданлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | милләт = татар | үлем датасы = 03.08.2022 | үлем җире = [[РФ]], [[БР]], {{үлем җире|Чишмә районы|Чишмә районында}}, [[Ибраһим (Чишмә районы)|Ибраһим]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{фш|Мөхәммәдиев}} '''Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев''' (01.09.1946, [[Башкортстан]], [[Бакалы районы]], [[Сазанлы]]) — [[Башкортстан]]да яшәп иҗат иткән фантаст татар язучысы. == Тормыш юлы == Рәис Гатаулла улы Мөхәммәдиев 1946 елның 1 сентябрендә<ref>[https://planeta.ru/campaigns/5770 Издание фантастических книг Мухамадеева Р.Г.] Planeta</ref> [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]] [[Сазанлы]] авылында туа. [[Татарстан]]ның [[Мөслим районы]] [[Күбәк (Мөслим районы)|Күбәк]] урта мәктәбен тәмамлаганнан соң 1965 елда [[Казан дәүләт университеты]]ның тарих-филология факультетына укырга керә. Аны тәмамлагач хәрби хезмәттә була, Себер якларында эшләп йөри. Хәзерге вакытта Башкортстанның [[Чишмә районы]] [[Ибраһим (Чишмә районы)|Ибраһим авылында]] яши. ==Иҗаты== [[File:Билгесез планета.jpg|100px|thumb|right|"Билгесез планета" китабы тышлыгы]] Р. Мөхәммәдиевнең каләме исә, [[Заһид Мәхмүди|3. Мәхмүди]]дән аермалы буларак, галәми фантастикада көчлерәк. Ул чит-ят планеталар белән бәйле, үтә дә гаҗәеп маҗаралар хакында яза, оригиналь образлар, ситуацияләр уйлап таба. Аның әсәрләре укучының аның, хисләрен баштан ахыргача киеренкелектә тота, конфликт исә иң соңгы юлларда гына чишелеп китә. Бу үзенчәлек Р. Мехәммәдиев әсәрләрен мавыктыргыч һәм кызыклы итә. Рәис Мөхәммәдиев — Галәмнең ерак чикләрендә яңадан-яңа әхлакый сынаулар белән очрашкан астронавтлар турында кыска, сeрәтләмә хикәяләр остасы.<ref>[https://inde.io/article/10421-kazanlylarny-aksh-bel-n-sugyshy-k-renm-s-zatny-fashistlarga-karshy-k-r-she-m-sh-rigatk-hezm-t-it-che-biopank-tatarstan-fantastlary-ni-turynda-yaza Казанлыларның АКШ белән сугышы, күренмәс затның фашистларга каршы көрәше һәм шәригатькә хезмәт итүче биопанк. Татарстан фантастлары ни турында яза?]</ref> ==Әсәрләре== Дистәләгән фантастик хикәя һәм повесть авторы. Татар телендә «Билгесез планетада: фантастик hәм маҗаралы повестьлар hәм хикәяләр» җыентыгын чыгара. *"Билгесез планетада" *"Дөньяда ниләр юк" *"Хөкем" *"Әүл ия" *"Җәүһәр планета" * һ.б. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * [http://kitap.net.ru Татар электрон китапханәсе.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717082035/http://kitap.net.ru/ |date=2010-07-17 }} == Сылтамалар == * [http://tatarfantast.moy.su/index/r_is_m_kh_mm_diev/0-14 Татар фантастикасы сайты. Р.Мөхәммәдиев бите.] [[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:Язучы-фантастлар]] {{DEFAULTSORT:Мөхәммәдиев, Рәис}} 4c92v4vljwwsx1esruwhy389pl40cq0 0 42841 3530079 2800395 2022-08-24T09:43:43Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: /* Авыл белән бәйле шәхесләр */ wikitext text/x-wiki {{ТП/ВМ |халәт = Авыл |татар исеме = Сазанлы |чын исем = Сазоновка |чын исем = |герб = |байрак = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |район харитасы = |ил харитасы зурлыгы = |төбәк харитасы зурлыгы = |район харитасы зурлыгы = |төбәк = Башкортстан |төбәк җәдвәлдә = Башкортстан |район төре = |район = Бакалы районы{{!}}Башкортстанның Бакалы районы |район җәдвәлдә = Бакалы районы |җирлек төре = Авыл җирлеге |җирлек = |җирлек җәдвәлдә = |эчке бүленеш = |башлык = |нигезләнү елы = |беренче язма искә алу = |элекке исемнәр = |бирле = |мәйдан = |ТП үзәге биеклеге = |халык саны = 12 |исәп елы = 2010 |тыгызлык = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |почта индексы = 452673 |сәгать кушагы = +6 |почта индекслары = |телефон коды = |санлы идентификатор = 80207855004 |Commons та төркем = |сайт = }} '''Сазанлы''' — [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]]нда урнашкан авыл. Почта индексы — 452673, {{коммент|ГАТОБК коды|Гомумроссия административ-территориаль объектлары бүленеше классификаторы коды, ОКАТО}} — 80207855004. == Демография == {{ХСВМ||Таблица}} == Авыл белән бәйле шәхесләр == * [[Рәис Мөхәммәдиев]] (1946―2022), фантаст татар язучысы. {{Wikidata list|sparql=SELECT DISTINCT ?item ?itemLabel WHERE { ?item (wdt:P19|wdt:P551|wdt:P20|wdt:P937) wd:Q1052520. } |columns=label |sort=label |autolist=fallback |row_template=subst:Wikidata list/Тамгалы исемлек |skip_table=1 |col_count=3 }} {{Wikidata list end}} == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.asmo-rb.ru Башкортостан Республикасының муниципаль берәмлекләр советы]. {{Бакалы районы}} [[Төркем:Башкортстан авыллары]] {{Bashkir-geo-stub}} niycxosx78hhf1khh49vfn9fqgd7qga 0 43309 3530070 3117470 2022-08-24T09:02:49Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: /* Хәтер */ wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Мирза Мәхмүтов | рәсем = Mirza Mahmutov.jpg | рәсем_зурлыгы =170px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Мирза Исмаил улы Мәхмүтов | һөнәр = галим, дәүләт эшлеклесе | туу датасы = | туу җире = | үлем датасы = | үлем җире = | гражданлык = {{Байрак/Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе}} [[СССР]], {{Байрак/Россия}} [[Россия]] | милләт = [[татар]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = {{Ленин ордены}} [[File: Orderredbannerlabor_rib.png ‎|32px|Хезмәт кызыл байрагы ордены]] [[File: Orderredbannerlabor_rib.png ‎|32px|Хезмәт кызыл байрагы ордены]] [[File: Order_october_revolution_rib.png ‎|32px|Октябрь революциясе ордены]] }}‎ <small>{{мәгънәләр|Мәхмүтов}}</small> '''Мирза Исмаил улы Мәхмүтов''' ({{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — танылган педагог-теоретик, шәркыятьче. Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе мәгариф академиясе ([[1978 ел|1978]]), Россия мәгариф академиясе ([[1993 ел|1993]]) һәм [[ТР Фәннәр академиясе]]нең ([[1996 ел|1996]]) гамәли әгъзасы, ТР Фәннәр академиясенең академик-сәркатибе ([[1996 ел|1996]]), Россия Федерациясенең атказанган фән эшлеклесе ([[1996 ел|1996]]), филология фәннәре кандидаты, педагогика фәннәре докторы ([[1972 ел|1972]]), профессор ([[1978 ел|1978]]). [[Бөек Ватан сугышы]] ветераны. ==Тәрҗемәи хәле== Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтов 1926 елның [[1 май|1 маенда]] [[Мордовия]]нең [[Ләбәжә]] исемле татар авылында эшче гаиләсендә туган. Җиде еллык мәктәпне һәм [[Ләмбрә]] тракторчылар курсын тәмамлаганнан соң, [[Сәмәрканд өлкәсе]]ндә ике ел механизатор булып эшли. 1944 елны [[Эшче-крестьян Кызыл Гаскәре|Совет гаскәренә]] алына, сугышта катнаша. Сугыш басылгач, хәрби сафта кала. Хәрби разведка институтын тәмамлагач, Балтыйк буе хәрби округында тәрҗемәче булып тора. Журналист [[Ирек Биккинин]] мәгълүматы буенча, ул елларда телләр белгече Мәхмүтов төрле чит илләрдә разведка эшендә катнаша.<ref>[http://www.yuldash.com/tg/index.php?id=28600&q=mes&pp=14 Irek Bikkinin: Чекистлар институты тугел]</ref> [[1956 ел]]ны хезмәттән киткәч, ул Казанга килә. [[Хатыйп Госман]] чакыруы буенча гарәп теле белгечләренә кытлык кичергән [[Казан үнивирситите|Казан университеты]]на аспирантурага укырга керә. 1956-58 елларда [[гарәп теле]]н укыта. [[1958]]–[[1976]] елларда [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан мәгариф министры]] булып хезмәт итә. 1976-1992 елларда Мәхмүтов СССР Педагогия фәннәре академиясенең һөнәри педагогика фәнни-тикшеренү институтын оештыра һәм 17 ел буена җитәкли. Мирза Мәхмүтов – [[Никита Хрущев]] башлаган совет мәктәпләрендә һөнәри белем кертү реформасының тарафдары була. 1992 елда Казанда [[Татар-Америка төбәк колледжы]]н оештыра. 1995 елга кадәр аның ректоры булып тора. [[Татарстан Фәннәр академиясе]] академик-секретаре буларак нәтиҗәле гыйльми эш алып бара. [[2008 ел]]ның 25 мартында Мирза Мәхмүтов Казанда вафат булды.<ref>[https://www.azatliq.org/a/1049244.html Күренекле тел белгече Мирза Мәхмүтов вафат]</ref> ==Фәнни һәм иҗтимагый эшчәнлеге== 1959-1980 елларда – [[ТАССР Югары Шурасы|ТАССР Югары Советының]] депутаты. 1963-76 елларда [[ЮНЕСКО]] эксперты, наданлыкны бетерү халыкара комитетының әгъзасы. М.Мәхмүтов 43 фән кандидатын һәм 11 фән докторын әзерләп тәрбияләп үстерде. Ул – 500 дән артыграк фәнни эш авторы. Аның хезмәтләре [[Бәйсез Дәүләтләр Берлеге|БДБ]] халыкларының күп кенә телләренә, шулай ук гарәп, [[Инглиз теле|инглиз]], [[Алман теле|алман]], [[Испан теле|испан]], [[Кытай теле|кытай]], [[Фин теле|фин]], [[Болгар теле (славян)|болгар]] телләренә һ.б. тәрҗемә ителде. ==Дәүләт бүләкләре һәм шәрәфле исемнәре== Мирза Мәхмүтовның нәтиҗәле дәүләт, хәрби, фәнни-оештыру, педагогик һәм иҗтимагый эшчәнлеге ил Хөкүмәте тарафыннан югары бәяләнде. [[Ленин ордены|Ленин]], [[Октябрь Инкыйлабы ордены|Октябрь революциясе]], ике мәртәбә [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены|Хезмәт Кызыл Байрагы]] орденнары, 12 хәрби һәм юбилей медальләре белән бүләкләнә. [[Надежда Крупская|Н.К. Крупская]] исемендәге премия (1985), [[ТРның Дәүләт премиясе]] лауреаты (1996). ==Хезмәтләре== * [http://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B0_%D1%81%D2%AF%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D3%99%D1%80 Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. (гарәп грамматикасы өлеше)]; * Школьный русско-татарский словарь. — Казань, 1967; * Проблемное обучение: Вопросы теории. — Москва, 1975; == Хәтер == * [[Сәләт (яшьләр оешмасы)|"Сәләт"]] яшьләр оешмасының ике проекты: "Фәнсар" мәктәбе<ref>http://selet.biz/tat/projects/proekty-2015-2016/akademiya-f-nsar/</ref> һәм "Фәнсар" мәктәбенең Республикакүләм фәнни-гамәли конференциясе<ref>http://selet.biz/tat/projects/proekty-2015-2016/f-nsar-m-kt-be/</ref> − Мирза Мәхмүтов исемен йөртә. * 2017 елның 26 декабрендә ТР Президентының «Татарстан Республикасының М. И. Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясен гамәлгә кую турында» УП-1169 санлы Указы белән [[Татарстан Республикасының Мирза Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясе]] гамәлгә кертелгән. ==Искәрмәләр== {{Искәрмәләр}} ==Чыганаклар== * [http://www.yuldash.com/tg/index.php?id=28600&q=mes&pp=14 Энциклопедия Мордовия] * [http://musulman.su/index.php/2010-10-18-17-02-26/2010-10-18-17-05-25/2649-m-------.html Mәхмүтов Мирза. Әхлакның нигезе – матди бөтенлек. «Татарстан» журналына интервью ([[2001]])]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ТАССР министрлары}} {{DEFAULTSORT:Мәхмүтов, Мирза}} [[Төркем:Татар галимнәре]] [[Төркем:Ректорлар]] [[Төркем:Татарстанның мәгариф министрлары]] [[Төркем:Педагогика фәннәре докторлары]] [[Төркем:Россиянең атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Филология фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Механизаторлар]] 8sq0uwhxx4f2zz2l4v08wilheowjdks 3530073 3530070 2022-08-24T09:13:48Z Әмир 15082 төркем өстәү wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Мирза Мәхмүтов | рәсем = Mirza Mahmutov.jpg | рәсем_зурлыгы =170px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтов | һөнәр = галим, дәүләт эшлеклесе | туу датасы = | туу җире = | үлем датасы = | үлем җире = | гражданлык = {{Байрак/Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе}} [[СССР]], {{Байрак/Россия}} [[Россия]] | милләт = [[татар]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = {{Ленин ордены}} [[File: Orderredbannerlabor_rib.png ‎|32px|Хезмәт кызыл байрагы ордены]] [[File: Orderredbannerlabor_rib.png ‎|32px|Хезмәт кызыл байрагы ордены]] [[File: Order_october_revolution_rib.png ‎|32px|Октябрь революциясе ордены]] }}‎ {{фш|Мәхмүтов}} '''Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтов<ref>Мәхмүтов Мирза Исмәгыйль улы. // Татар энциклопедиясенең шәхесләр исемлеге. К.: [[ТР ФА]] [[Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты|Татар энциклопедиясе институты]], 1997. - 158нче бит.</ref>''' ({{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — танылган педагог-теоретик, шәркыятьче. Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦе мәгариф академиясе ([[1978 ел|1978]]), Россия мәгариф академиясе ([[1993 ел|1993]]) һәм [[ТР Фәннәр академиясе]]нең ([[1996 ел|1996]]) гамәли әгъзасы, ТР Фәннәр академиясенең академик-сәркатибе ([[1996 ел|1996]]), Россия Федерациясенең атказанган фән эшлеклесе ([[1996 ел|1996]]), филология фәннәре кандидаты, педагогика фәннәре докторы ([[1972 ел|1972]]), профессор ([[1978 ел|1978]]). [[Бөек Ватан сугышы]] ветераны. ==Тәрҗемәи хәле== Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтов 1926 елның [[1 май|1 маенда]] [[Мордовия]]нең [[Ләбәжә]] исемле татар авылында эшче гаиләсендә туган. Җиде еллык мәктәпне һәм [[Ләмбрә]] тракторчылар курсын тәмамлаганнан соң, [[Сәмәрканд өлкәсе]]ндә ике ел механизатор булып эшли. 1944 елны [[Эшче-крестьян Кызыл Гаскәре|Совет гаскәренә]] алына, сугышта катнаша. Сугыш басылгач, хәрби сафта кала. Хәрби разведка институтын тәмамлагач, Балтыйк буе хәрби округында тәрҗемәче булып тора. Журналист [[Ирек Биккинин]] мәгълүматы буенча, ул елларда телләр белгече Мәхмүтов төрле чит илләрдә разведка эшендә катнаша.<ref>[http://www.yuldash.com/tg/index.php?id=28600&q=mes&pp=14 Irek Bikkinin: Чекистлар институты тугел]</ref> [[1956 ел]]ны хезмәттән киткәч, ул Казанга килә. [[Хатыйп Госман]] чакыруы буенча гарәп теле белгечләренә кытлык кичергән [[Казан үнивирситите|Казан университеты]]на аспирантурага укырга керә. 1956-58 елларда [[гарәп теле]]н укыта. [[1958]]–[[1976]] елларда [[Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы|Татарстан мәгариф министры]] булып хезмәт итә. 1976-1992 елларда Мәхмүтов СССР Педагогия фәннәре академиясенең һөнәри педагогика фәнни-тикшеренү институтын оештыра һәм 17 ел буена җитәкли. Мирза Мәхмүтов – [[Никита Хрущев]] башлаган совет мәктәпләрендә һөнәри белем кертү реформасының тарафдары була. 1992 елда Казанда [[Татар-Америка төбәк колледжы]]н оештыра. 1995 елга кадәр аның ректоры булып тора. [[Татарстан Фәннәр академиясе]] академик-секретаре буларак нәтиҗәле гыйльми эш алып бара. [[2008 ел]]ның 25 мартында Мирза Мәхмүтов Казанда вафат булды.<ref>[https://www.azatliq.org/a/1049244.html Күренекле тел белгече Мирза Мәхмүтов вафат]</ref> ==Фәнни һәм иҗтимагый эшчәнлеге== 1959-1980 елларда – [[ТАССР Югары Шурасы|ТАССР Югары Советының]] депутаты. 1963-76 елларда [[ЮНЕСКО]] эксперты, наданлыкны бетерү халыкара комитетының әгъзасы. М.Мәхмүтов 43 фән кандидатын һәм 11 фән докторын әзерләп тәрбияләп үстерде. Ул – 500 дән артыграк фәнни эш авторы. Аның хезмәтләре [[Бәйсез Дәүләтләр Берлеге|БДБ]] халыкларының күп кенә телләренә, шулай ук гарәп, [[Инглиз теле|инглиз]], [[Алман теле|алман]], [[Испан теле|испан]], [[Кытай теле|кытай]], [[Фин теле|фин]], [[Болгар теле (славян)|болгар]] телләренә һ.б. тәрҗемә ителде. ==Дәүләт бүләкләре һәм шәрәфле исемнәре== Мирза Мәхмүтовның нәтиҗәле дәүләт, хәрби, фәнни-оештыру, педагогик һәм иҗтимагый эшчәнлеге ил Хөкүмәте тарафыннан югары бәяләнде. [[Ленин ордены|Ленин]], [[Октябрь Инкыйлабы ордены|Октябрь революциясе]], ике мәртәбә [[Кызыл Байрак Хезмәт ордены|Хезмәт Кызыл Байрагы]] орденнары, 12 хәрби һәм юбилей медальләре белән бүләкләнә. [[Надежда Крупская|Н.К. Крупская]] исемендәге премия (1985), [[ТРның Дәүләт премиясе]] лауреаты (1996). ==Хезмәтләре== * [http://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B0_%D1%81%D2%AF%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D3%99%D1%80 Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. (гарәп грамматикасы өлеше)]; * Школьный русско-татарский словарь. — Казань, 1967; * Проблемное обучение: Вопросы теории. — Москва, 1975; == Хәтер == * [[Сәләт (яшьләр оешмасы)|"Сәләт"]] яшьләр оешмасының ике проекты: "Фәнсар" мәктәбе<ref>http://selet.biz/tat/projects/proekty-2015-2016/akademiya-f-nsar/</ref> һәм "Фәнсар" мәктәбенең Республикакүләм фәнни-гамәли конференциясе<ref>http://selet.biz/tat/projects/proekty-2015-2016/f-nsar-m-kt-be/</ref> − Мирза Мәхмүтов исемен йөртә. * 2017 елның 26 декабрендә ТР Президентының «Татарстан Республикасының М. И. Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясен гамәлгә кую турында» УП-1169 санлы Указы белән [[Татарстан Республикасының Мирза Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясе]] гамәлгә кертелгән. ==Искәрмәләр== {{Искәрмәләр}} ==Чыганаклар== * [http://www.yuldash.com/tg/index.php?id=28600&q=mes&pp=14 Энциклопедия Мордовия] * [http://musulman.su/index.php/2010-10-18-17-02-26/2010-10-18-17-05-25/2649-m-------.html Mәхмүтов Мирза. Әхлакның нигезе – матди бөтенлек. «Татарстан» журналына интервью ([[2001]])]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ТАССР министрлары}} {{DEFAULTSORT:Мәхмүтов, Мирза}} [[Төркем:Татар галимнәре]] [[Төркем:Ректорлар]] [[Төркем:Татарстанның мәгариф министрлары]] [[Төркем:Педагогика фәннәре докторлары]] [[Төркем:Русиянең атказанган фән эшлеклеләре]] [[Төркем:Филология фәннәре кандидатлары]] [[Төркем:Механизаторлар]] [[Төркем:Мирза Мәхмүтов]] pxuxtvrlbaz7jb25d0ho56yi4bk8vw9 10 47816 3530027 2133380 2022-08-23T14:11:53Z 85.233.72.196 [[Special:Contributions/Perhelion|Perhelion]] ([[User talk:Perhelion|бәхәс]]) кулланучысының 2133380 төзәтмәсе кире кагылды - вандаллык wikitext text/x-wiki {{Навигация тасмасы |рәсем=[[Файл: Coat of Arms of Karaidel rayon (Bashkortostan).png |100px]] |рәсем2=[[Файл: Flag of Karaidel rayon (Bashkortostan).png |100px]] |башлык= Караидел районы |эчтәлек= [[Караидел (авыл)|Караидел]] {{!}} [[Абдулла (Караидел районы)|Абдулла]] {{!}} [[Абыз (Караидел районы)|Абыз]] {{!}} [[Александровка (Караидел районы)|Александровка]] {{!}} [[Аркавыл (Караидел районы)|Аркавыл]] {{!}} [[Аркылы Тау]] {{!}} [[Аскыш]] {{!}} [[Атамановка (Караидел районы)|Атамановка]] {{!}} [[Әбүталип]] {{!}} [[Әмин (Байкыбаш авыл советы)|Әмин]] {{!}} [[Әртәкүл]] {{!}} [[Әтнәш (Үреш-Битулла авыл советы) |Әтнәш]] {{!}} [[Әтнәш (Яңа Бирдәш авыл советы) |Әтнәш]] {{!}} [[Базилевский (Караидел районы) |Базилевский]] {{!}} [[Байкы (Караидел районы)|Байкы]] {{!}} [[Байкыбаш]] {{!}} [[Байкы-Юныс]] {{!}} [[Бәрдәш (Бәйке авыл советы)|Бәрдәш]] {{!}} [[Бияз]] {{!}} [[Борһан (Караидел районы)|Борһан]] {{!}} [[Буртым]] {{!}} [[Горное (Караидел районы) |Горное]] {{!}} [[Дәвеш (Караидел районы) |Дәвеш]] {{!}} [[Дәүләт (Караидел районы) |Дәүләт]] {{!}} [[Дубровка (Караидел районы) |Дубровка]] {{!}} [[Дүртөйле (Караидел районы) |Дүртөйле]] {{!}} [[Зиннәт (Караидел районы) |Зиннәт]] {{!}} [[Зуевка (Караидел районы) |Зуевка]] {{!}} [[Имән (Караидел районы) |Имән]] {{!}} [[Иске Акбүләк]] {{!}} [[Иске Багазы]] {{!}} [[Иске Эткусты]] {{!}} [[Йөрүзән (Караидел районы) |Йөрүзән]] {{!}} [[Кадыси]] {{!}} [[Каенчык]] {{!}} [[Калтасы (Караидел районы)|Калтасы]] {{!}} [[Кантон (Караидел районы)|Кантон]] {{!}} [[Караяр (Караидел районы)|Караяр]] {{!}} [[Карышъелга]] {{!}} [[Кәрҗә]] {{!}} [[Комсомольский (Караидел районы)|Комсомольский]] {{!}} [[Кортлыкүл]] {{!}} [[Корыш]] {{!}} [[Куянчы]] {{!}} [[Кызыл Үреш]] {{!}} [[Магинск]] {{!}} [[Мата (Караидел районы)|Мата]] {{!}} [[Мәлик (Караидел районы)|Мәлик]] {{!}} [[Мерәсем]] {{!}} [[Муллакай (Караидел районы)|Муллакай]] {{!}} [[Николо-Казанка]] {{!}} [[Новоселка (Караидел районы)|Новоселка]] {{!}} [[Озерки (Караидел районы)|Озерки]] {{!}} [[Октябрьский (Караидел районы)|Октябрьский]] {{!}} [[Подлуб (Караидел районы)|Подлуб]] {{!}} [[Раздолье (Караидел районы)|Раздолье]] {{!}} [[Сабанкүл]] {{!}} [[Сидәш (Караидел районы) |Сидәш]] {{!}} [[Сидәш-Нугай]] {{!}} [[Сикеязтамак]] {{!}} [[Сосновый Бор (Караидел районы)|Сосновый Бор]] {{!}} [[Сөендек (Караидел районы)|Сөендек]] {{!}} [[Сөләйман (Әтәр)]] {{!}} [[Сурды (Караидел районы)|Сурды]] {{!}} [[Тайга (Караидел районы)|Тайга]] {{!}} [[Тайкаш]] {{!}} [[Татар Кодашы]] {{!}} [[Татар Үреше]] {{!}} [[Тегермән (Караидел районы)|Тегермән]] {{!}} [[Тәтер-Ключ]] {{!}} [[Торна (авыл)|Торна]] {{!}} [[Түбән Болмызы]] {{!}} [[Түбән Сөян]] {{!}} [[Туеш (Караидел районы) |Туеш]] {{!}} [[Уразай (Караидел районы) |Уразай]] {{!}} [[Уразбакты (Караидел районы) |Уразбакты]] {{!}} [[Ургыш]] {{!}} [[Үреш-Битулла]] {{!}} [[Урта Багазы]] {{!}} [[Усть-Бартага]] {{!}} [[Хәлил (Караидел районы) |Хәлил]] {{!}} [[Хорошаево]] {{!}} [[Чабык (Караидел районы) |Чабык]] {{!}} [[Чамай]] {{!}} [[Чәпәш]] {{!}} [[Шамрат]] {{!}} [[Шаушак]] {{!}} [[Эткүле]] {{!}} [[Югары Сөян]] {{!}} [[Юлдаш (Караидел районы) |Юлдаш]] {{!}} [[Якуп (Караидел районы) |Якуп]] {{!}} [[Яңа Акбүләк]] {{!}} [[Яңа Байкыбаш]] {{!}} [[Яңа Бәрдәш]] {{!}} [[Яңа Муллакай]] {{!}} [[Яңа Җансәет]] {{!}} [[Янбатыр]] {{!}} [[Янбәк]] {{!}} [[Яугилде (Караидел районы) |Яугилде]] }}<includeonly>[[Категория:Караидел районы]]</includeonly><noinclude> [[Төркем:Калыплар:Башкортстан]] </noinclude> nf7jbmqsjms4znv5azoq2prg3kba2g6 0 49241 3530029 3529943 2022-08-23T15:13:31Z Liren Ding 26972 /* Дәүләт гимны */ wikitext text/x-wiki {{ДәүләтВМ |Татарча исем=Үзәк Африка Җөмһүрияте |Татарча исем2=''République centrafricaine''<br />''Ködörösêse tî Bêafrîka'' |Дәүләт исеме=ҮАҖ |герб=Coat of arms of the Central African Republic.svg |байрак=Flag of the Central African Republic.svg |карта=Central African Republic (orthographic projection).svg |гимн=''[[La Renaissance]]''<small>(французча)</small><br />''E Zingo''<small>([[Санго]])</small><br /><small>''Яңарыш''</small> |девиз=''"Unité, Dignité, Travail"''<small>([[Француз теле|Французча]])<br />"Бердәмлек, Хасият, Эш"</small> |телләр=[[француз теле]]<br />[[санго]] |халәт=[[җөмһүрият]] |бәйсезлек датасы = [[13 август]] [[1960 ел]] |башкала=[[Банги]] |ил башлыгы урыны=[[Президент]] |ил башлыгы исеме=[[Франсуа Бозизэ]] |вәзир урыны=[[Премьер-министр]] |вәзир исеме=[[Фаустин-Аршанжэ Туадера]] |шура башлыгы урыны= Шура башы |мәйдан=622 984 |су өлеше=0 |халык саны =3 895 150 <!--unfpa.org--> |исәп елы=2003 |халык тыгызлыгы=7,1 |тулаем милли продукт=$2,018 миллиард ([[2010]]) |тулаем милли продукт кеше башына=$436 |акча =[[Үзәк Африкан CFA франкы]] |UTC==+1 |интернет домены==[[.cf]] |телефон коды=+236 }} '''Үзәк Африкан Җөмһүрияте''' ('''ҮАҖ''') ({{lang-fr|République centrafricaine}}, {{IPA-fr|ʁepyblik sɑ̃tʁafʁikɛn|pron}}, яки ''Centrafrique'' {{IPA|[sɑ̃tʀafʀik]}}; [[санго]] ''Ködörösêse'' ''tî Bêafrîka'') [[Үзәк Африка]]дагы [[диңгезгә чыгышы булмаган ил]]. [[Күрше]] [[ил]]ләре - [[төньяк]]та [[Чад]], [[төньяк-көнчыгыш]]та [[Судан]], [[көнчыгыш]]та [[Көньяк Судан]], [[көньяк]]та [[Конго Демократик Җөмһүрияте]] һәм [[Конго Җөмһүрияте]], [[көнбатыш]]та исә [[Камерун]]. == Диннәр == * [[Христианнар]] ― ил халкының 80 % ы. * ~750 000 [[мөселман]] яши, бу ил халкының якынча 10 % ын тәшкил итә. ** [[Үзәк Африка Республикасында ислам]] [[Рәсем:Central African Republic Map.jpg|thumb|250px|left|Үзәк Африкан Җөмһүриятенең харитасы]] [[Рәсем:Bangui Shopping District.jpg|thumb|left|250px|[[Банги]] [[сәүдә]] [[район]]ы]] [[Рәсем:Central African Republic - Trucks in Bangui.jpg|thumb|left|250px|Бангидагы [[йөк]] [[машина]]лар]] [[Файл:CAR mosque VOA.jpg|thumb|left|250px|Илнең көньяк-көнбатышында урнашкан {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Боали |Боали| ru| Боали}} шәһәрендәге [[2014 ел]]да динара бәрелештә христианнарның үз-үзеңне саклау кораллы төркеме тарафыннан туздырылган мәчет]] {{Африка илләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} == Дәүләт гимны == '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> [[Төркем:Үзәк Африка Җөмһүрияте| ]] [[Төркем:Африка илләре]] [[Төркем:Франсузтелле илләр]] [[Төркем:Диңгезгә чыгышы булмаган илләр]] [[Төркем:Үсеш дәрәҗәсе иң түбән булган илләр]] [[Төркем:Африка Берлеге илләре]] [[Төркем:БМО илләре]] [[Төркем:Җөмһүриятләр]] {{geo-stub}} gqs88zizl97u3fcg4122qosif5j57p6 3530030 3530029 2022-08-23T15:17:59Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki {{ДәүләтВМ |Татарча исем=Үзәк Африка Җөмһүрияте |Татарча исем2=''République centrafricaine''<br />''Ködörösêse tî Bêafrîka'' |Дәүләт исеме=ҮАҖ |герб=Coat of arms of the Central African Republic.svg |байрак=Flag of the Central African Republic.svg |карта=Central African Republic (orthographic projection).svg |гимн=''[[La Renaissance]]''<small>(французча)</small><br />''E Zingo''<small>([[Санго]])</small><br /><small>''Яңарыш''</small> |девиз=''"Unité, Dignité, Travail"''<small>([[Француз теле|Французча]])<br />"Бердәмлек, Хасият, Эш"</small> |телләр=[[француз теле]]<br />[[санго]] |халәт=[[җөмһүрият]] |бәйсезлек датасы = [[13 август]] [[1960 ел]] |башкала=[[Банги]] |ил башлыгы урыны=[[Президент]] |ил башлыгы исеме=[[Франсуа Бозизэ]] |вәзир урыны=[[Премьер-министр]] |вәзир исеме=[[Фаустин-Аршанжэ Туадера]] |шура башлыгы урыны= Шура башы |мәйдан=622 984 |су өлеше=0 |халык саны =3 895 150 <!--unfpa.org--> |исәп елы=2003 |халык тыгызлыгы=7,1 |тулаем милли продукт=$2,018 миллиард ([[2010]]) |тулаем милли продукт кеше башына=$436 |акча =[[Үзәк Африкан CFA франкы]] |UTC==+1 |интернет домены==[[.cf]] |телефон коды=+236 }} '''Үзәк Африкан Җөмһүрияте''' ('''ҮАҖ''') ({{lang-fr|République centrafricaine}}, {{IPA-fr|ʁepyblik sɑ̃tʁafʁikɛn|pron}}, яки ''Centrafrique'' {{IPA|[sɑ̃tʀafʀik]}}; [[санго]] ''Ködörösêse'' ''tî Bêafrîka'') [[Үзәк Африка]]дагы [[диңгезгә чыгышы булмаган ил]]. [[Күрше]] [[ил]]ләре - [[төньяк]]та [[Чад]], [[төньяк-көнчыгыш]]та [[Судан]], [[көнчыгыш]]та [[Көньяк Судан]], [[көньяк]]та [[Конго Демократик Җөмһүрияте]] һәм [[Конго Җөмһүрияте]], [[көнбатыш]]та исә [[Камерун]]. == Диннәр == * [[Христианнар]] ― ил халкының 80 % ы. * ~750 000 [[мөселман]] яши, бу ил халкының якынча 10 % ын тәшкил итә. ** [[Үзәк Африка Республикасында ислам]] [[Рәсем:Central African Republic Map.jpg|thumb|250px|left|Үзәк Африкан Җөмһүриятенең харитасы]] [[Рәсем:Bangui Shopping District.jpg|thumb|left|250px|[[Банги]] [[сәүдә]] [[район]]ы]] [[Рәсем:Central African Republic - Trucks in Bangui.jpg|thumb|left|250px|Бангидагы [[йөк]] [[машина]]лар]] [[Файл:CAR mosque VOA.jpg|thumb|left|250px|Илнең көньяк-көнбатышында урнашкан {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Боали |Боали| ru| Боали}} шәһәрендәге [[2014 ел]]да динара бәрелештә христианнарның үз-үзеңне саклау кораллы төркеме тарафыннан туздырылган мәчет]] == Дәүләт гимны == '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> {{Африка илләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} [[Төркем:Үзәк Африка Җөмһүрияте| ]] [[Төркем:Африка илләре]] [[Төркем:Франсузтелле илләр]] [[Төркем:Диңгезгә чыгышы булмаган илләр]] [[Төркем:Үсеш дәрәҗәсе иң түбән булган илләр]] [[Төркем:Африка Берлеге илләре]] [[Төркем:БМО илләре]] [[Төркем:Җөмһүриятләр]] {{geo-stub}} 79uwvl7au09capvlmyqldfrrc8jf38w 3530031 3530030 2022-08-23T15:20:17Z Liren Ding 26972 /* Дәүләт гимны */ wikitext text/x-wiki {{ДәүләтВМ |Татарча исем=Үзәк Африка Җөмһүрияте |Татарча исем2=''République centrafricaine''<br />''Ködörösêse tî Bêafrîka'' |Дәүләт исеме=ҮАҖ |герб=Coat of arms of the Central African Republic.svg |байрак=Flag of the Central African Republic.svg |карта=Central African Republic (orthographic projection).svg |гимн=''[[La Renaissance]]''<small>(французча)</small><br />''E Zingo''<small>([[Санго]])</small><br /><small>''Яңарыш''</small> |девиз=''"Unité, Dignité, Travail"''<small>([[Француз теле|Французча]])<br />"Бердәмлек, Хасият, Эш"</small> |телләр=[[француз теле]]<br />[[санго]] |халәт=[[җөмһүрият]] |бәйсезлек датасы = [[13 август]] [[1960 ел]] |башкала=[[Банги]] |ил башлыгы урыны=[[Президент]] |ил башлыгы исеме=[[Франсуа Бозизэ]] |вәзир урыны=[[Премьер-министр]] |вәзир исеме=[[Фаустин-Аршанжэ Туадера]] |шура башлыгы урыны= Шура башы |мәйдан=622 984 |су өлеше=0 |халык саны =3 895 150 <!--unfpa.org--> |исәп елы=2003 |халык тыгызлыгы=7,1 |тулаем милли продукт=$2,018 миллиард ([[2010]]) |тулаем милли продукт кеше башына=$436 |акча =[[Үзәк Африкан CFA франкы]] |UTC==+1 |интернет домены==[[.cf]] |телефон коды=+236 }} '''Үзәк Африкан Җөмһүрияте''' ('''ҮАҖ''') ({{lang-fr|République centrafricaine}}, {{IPA-fr|ʁepyblik sɑ̃tʁafʁikɛn|pron}}, яки ''Centrafrique'' {{IPA|[sɑ̃tʀafʀik]}}; [[санго]] ''Ködörösêse'' ''tî Bêafrîka'') [[Үзәк Африка]]дагы [[диңгезгә чыгышы булмаган ил]]. [[Күрше]] [[ил]]ләре - [[төньяк]]та [[Чад]], [[төньяк-көнчыгыш]]та [[Судан]], [[көнчыгыш]]та [[Көньяк Судан]], [[көньяк]]та [[Конго Демократик Җөмһүрияте]] һәм [[Конго Җөмһүрияте]], [[көнбатыш]]та исә [[Камерун]]. == Диннәр == * [[Христианнар]] ― ил халкының 80 % ы. * ~750 000 [[мөселман]] яши, бу ил халкының якынча 10 % ын тәшкил итә. ** [[Үзәк Африка Республикасында ислам]] [[Рәсем:Central African Republic Map.jpg|thumb|250px|left|Үзәк Африкан Җөмһүриятенең харитасы]] [[Рәсем:Bangui Shopping District.jpg|thumb|left|250px|[[Банги]] [[сәүдә]] [[район]]ы]] [[Рәсем:Central African Republic - Trucks in Bangui.jpg|thumb|left|250px|Бангидагы [[йөк]] [[машина]]лар]] [[Файл:CAR mosque VOA.jpg|thumb|left|250px|Илнең көньяк-көнбатышында урнашкан {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Боали |Боали| ru| Боали}} шәһәрендәге [[2014 ел]]да динара бәрелештә христианнарның үз-үзеңне саклау кораллы төркеме тарафыннан туздырылган мәчет]] == Дәүләт гимны == [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> {{Африка илләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} [[Төркем:Үзәк Африка Җөмһүрияте| ]] [[Төркем:Африка илләре]] [[Төркем:Франсузтелле илләр]] [[Төркем:Диңгезгә чыгышы булмаган илләр]] [[Төркем:Үсеш дәрәҗәсе иң түбән булган илләр]] [[Төркем:Африка Берлеге илләре]] [[Төркем:БМО илләре]] [[Төркем:Җөмһүриятләр]] {{geo-stub}} 4vd61plosgtpaga38d4sjsb6emlcfh8 3530032 3530031 2022-08-23T15:20:41Z Liren Ding 26972 /* Дәүләт гимны */ wikitext text/x-wiki {{ДәүләтВМ |Татарча исем=Үзәк Африка Җөмһүрияте |Татарча исем2=''République centrafricaine''<br />''Ködörösêse tî Bêafrîka'' |Дәүләт исеме=ҮАҖ |герб=Coat of arms of the Central African Republic.svg |байрак=Flag of the Central African Republic.svg |карта=Central African Republic (orthographic projection).svg |гимн=''[[La Renaissance]]''<small>(французча)</small><br />''E Zingo''<small>([[Санго]])</small><br /><small>''Яңарыш''</small> |девиз=''"Unité, Dignité, Travail"''<small>([[Француз теле|Французча]])<br />"Бердәмлек, Хасият, Эш"</small> |телләр=[[француз теле]]<br />[[санго]] |халәт=[[җөмһүрият]] |бәйсезлек датасы = [[13 август]] [[1960 ел]] |башкала=[[Банги]] |ил башлыгы урыны=[[Президент]] |ил башлыгы исеме=[[Франсуа Бозизэ]] |вәзир урыны=[[Премьер-министр]] |вәзир исеме=[[Фаустин-Аршанжэ Туадера]] |шура башлыгы урыны= Шура башы |мәйдан=622 984 |су өлеше=0 |халык саны =3 895 150 <!--unfpa.org--> |исәп елы=2003 |халык тыгызлыгы=7,1 |тулаем милли продукт=$2,018 миллиард ([[2010]]) |тулаем милли продукт кеше башына=$436 |акча =[[Үзәк Африкан CFA франкы]] |UTC==+1 |интернет домены==[[.cf]] |телефон коды=+236 }} '''Үзәк Африкан Җөмһүрияте''' ('''ҮАҖ''') ({{lang-fr|République centrafricaine}}, {{IPA-fr|ʁepyblik sɑ̃tʁafʁikɛn|pron}}, яки ''Centrafrique'' {{IPA|[sɑ̃tʀafʀik]}}; [[санго]] ''Ködörösêse'' ''tî Bêafrîka'') [[Үзәк Африка]]дагы [[диңгезгә чыгышы булмаган ил]]. [[Күрше]] [[ил]]ләре - [[төньяк]]та [[Чад]], [[төньяк-көнчыгыш]]та [[Судан]], [[көнчыгыш]]та [[Көньяк Судан]], [[көньяк]]та [[Конго Демократик Җөмһүрияте]] һәм [[Конго Җөмһүрияте]], [[көнбатыш]]та исә [[Камерун]]. == Диннәр == * [[Христианнар]] ― ил халкының 80 % ы. * ~750 000 [[мөселман]] яши, бу ил халкының якынча 10 % ын тәшкил итә. ** [[Үзәк Африка Республикасында ислам]] [[Рәсем:Central African Republic Map.jpg|thumb|250px|left|Үзәк Африкан Җөмһүриятенең харитасы]] [[Рәсем:Bangui Shopping District.jpg|thumb|left|250px|[[Банги]] [[сәүдә]] [[район]]ы]] [[Рәсем:Central African Republic - Trucks in Bangui.jpg|thumb|left|250px|Бангидагы [[йөк]] [[машина]]лар]] [[Файл:CAR mosque VOA.jpg|thumb|left|250px|Илнең көньяк-көнбатышында урнашкан {{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Боали |Боали| ru| Боали}} шәһәрендәге [[2014 ел]]да динара бәрелештә христианнарның үз-үзеңне саклау кораллы төркеме тарафыннан туздырылган мәчет]] == Дәүләт гимны == [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> {{Африка илләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} [[Төркем:Үзәк Африка Җөмһүрияте| ]] [[Төркем:Африка илләре]] [[Төркем:Франсузтелле илләр]] [[Төркем:Диңгезгә чыгышы булмаган илләр]] [[Төркем:Үсеш дәрәҗәсе иң түбән булган илләр]] [[Төркем:Африка Берлеге илләре]] [[Төркем:БМО илләре]] [[Төркем:Җөмһүриятләр]] {{geo-stub}} ol8apazxjai7u5djjrjgrsv6g3i3r5z 14 54303 3530077 2068113 2022-08-24T09:40:29Z Әмир 15082 төркемдә үзгәртү wikitext text/x-wiki [[Төркем:Шәхесләр:Чишмә районы]] [[Төркем:Башкортстанда туганнар]] mms5dnskcny718gfdhfa7j507l77lcz 0 54526 3530062 3525958 2022-08-24T06:08:50Z Римма Васильева 36021 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Иске Тәрбит урта гомуми белем бирү мәктәбе''' ({{lang-ru|Старотябердинская средняя общеобразовательная школа}}) — [[Татарстан Республикасы]]ның [[Кайбыч районы]] [[Иске Тәрбит]] авылында урнашкан [[мәктәп]]. Адресы - {{Байрак/Татарстан}} [[Татарстан]], [[Кайбыч районы]], [[Иске Тәрбит|Иске Тәрбит авылы]], Совет урамы, 27 нче йорт == Тарихы == {{seealso|Иске Тәрбит урта мәктәбе музее}} [[Кайбыч районы]]ның [[Иске Тәрбит]] урта мәктәбе бер гасырдан артык вакыт эчендә өч бинага күчә. Иске Тәрбиттә беренче мәктәп “Братство Святого Гурия” мессионерлык җәмгыяте тарафыннан (“Казанская центральная крещено-татарская школа”) [[1869 ел|1869]] елда ачыла. Укытучысы - [[Казан]] керәшен мәктәбен тәмамлаган Иван Федоров. [[1870 ел|1870]] елда бу мәктәп [[Соравыл]] авылына күчә. [[Казан губернасы]]ның [[Цивиль өязе]]нә кергән вакытта биредә беренче мәктәп 1897 елда чиркәү каршында ачыла. [[Цивиль өязе]]нең архив фондында 1911 елгы Духовная консисториянең клировый ведомостьларында түбәндәге мәгьлүматлар бар: “[[Иске Тәрбит|Иске Тәрбит авылы]]ндагы Петропавловское чиркәве [[1888 ел|1888]] елда төзелә. Чиркәү каршында башлангыч мәктәп (Церковно-приходская школа) [[1897 ел|1897]] елда ачыла. Анда 68 ир һәм бер кыз бала укый башлый." Чиркәү каршындагы мәктәптә озак еллар Минкин Сергей Алексеевич укыткан. Дәресләр башлыча рус телендә алып барылган. Минкин С. А. тирән белемле укытучы була, русча яхшы белгән. [[1902 ел|1902]] елда Кызлар мәктәбе ачыла. Анда 28 кыз бала белем ала. Мәктәп программасында дин дәресләре белән беррәттән арифметика, уку һәм язу дәресләре дә алып барылган. Кызлар мәктәбендә [[Казан]]нан җибәрелгән укытучы Тимофеева Анна Тимофеевна эшләгән. Гасыр башында авылда дүрт сыйныфлы башлангыч мәктәп бинасы төзелә. [[File: Гасыр_башындагы_дүрт_сыйныфлы_башлангыч_мәктәп_бинасы.png|Гасыр башында 4 класслы мәктәп]] [[Иске Тәрбит]]тә икенче мәктәп — ике катлысы [[1933 ел]]да төзелә башлый. Ике катлы агач бинаны төзү эшләре буенча йөрүче кеше Назаров Алексей Назарович була. Мәктәп төзү өчен агачны [[Чабаксар]] янындагы урманнан атлар белән ташыйлар. Бу эшкә тирә-як авылы ирләре дә тартыла. Зур-зур бүрәнәләрне, кул пычкысы белән ярып, такта хәзерлиләр. Мәктәп өчен кирәк булган инвентарь, парталар, өстәлләр ─ барысы да [[Соравыл]]дан (Янсурин) Ямщиков Макар һәм Иван исемле балта осталары тарафыннан эшләнә. Кадак, пыяла шикелле кирәк-яраклар Казаннан атлар белән кайтартыла. Мәктәп төзү өчен рөхсәт сорап, [[Казан]]га 10-15 тапкыр барырга туры килгән. [[1934 ел|1934]]-[[1935 ел|1935]] уку елында мәктәп ачыла, башлангыч мәктәп тулы булмаган урта (җидееллык) мәктәп итеп үзгәртелә. 1-5нче классларда укулар яңа бинада башланып китә. Мәктәпкә 14 авылдан йөреп укыйлар. Белем бирү татар телендә алып барыла. Яңа салынган мәктәпнең беренче директоры ─ Назаров Алексей Назарович. Ул тарих, география, математика дәресләрен дә алып бара. [[File: 1934-1935 уку елында төзелгән мәктәп.jpeg|1934-1935 уку елында төзелгән мәктәп]] Мәктәпне төзүдә [[Иске Тәрбит]] авылы халкы күп көч куя. Дмитриева Марфа, Демьянова Анна, Симушкин Иван, Тукранов Иван, Кротов Василий (хуҗалык җитәкчесе), Волкова Анна , Фадеев Наум һәм башка бик купләрнең кул көчләре мәктәпне төзүгә кергән. [[1936 ел|1936]] елда [[Казан]]да “Иң яхшы укытучыларның I Бөтентатар съезды” үткәрелә. Анда мәктәпнең рус теле һәм әдәбияты укытучысы Минкин Варсонофий Сергеевич катнаша. Татарстан хөкүмәте аңа кыйммәтле бүләк - исемле сәгать тапшыра. 1937 елда Иске Тәрбит мәктәбе урта мәктәп статусын ала. [[1940 ел|1940]] елда беренче чыгарылыш була. 36 егет һәм кыз 10 классны уңышлы тәмамлап, өлгергәнлек аттестаты алалар. Бу чыгарылыш укучыларының егермесенә укытучы булып эшләп китәргә туры килә, чөнки мәктәптәге ир укытучылар фронтка алына. [[1940 ел|1940]]-[[1942 ел|1942]] елларда мәктәп директоры вазыйфасын Романов Евсей Романович башкара. Сугыш елларында 8-10 нчы  классларда укулар түләүле (бер елга 150 сум), аталары сугышта үлгәннәргә түләүсез була. Шулай да тирә-яктагы 10-14 авылдан, ачлы-туклы йөреп булса да, балалар белем алырга йөри. Степанов Павел  түләүне контрольдә тота,  кайберәүләр ярты ел укыганнан соң, түли алмагач, укуны ташларга мәҗбүр була. 1950 нче елдан укыту түләүсез була. [[1955 ел|1955]] елда мәктәпнең рус теле укытучысы Сергеев Николай Сергеевич [[ТАССР]]ның атказанган укытучысы исемен ала. [[1956 ел|1956]] елда мәктәп директоры итеп Галеев Мансур Гарипович билгеләнә. Мәктәп территориясендә заман таләпләренә җавап биргән спорт мәйданчыгы төзелә. Ул республикада үткәрелгән конкурста I урын яулый. Мәгариф министрлыгыннан 3 мең сум премия һәм спорт залы өчен кирәк булган инвентарь бирелә. Кабинетларны җиһазлау, кабинет системасына күчү, производство бригадасын төзү кебек эшләрне беренчеләрдән башкара мәктәп. [[1958 ел|1958]] елда мәктәп директоры М.Г.Галеев [[ТАССР]]ның [[Татарстан Республикасының Атказанган укытучысы|атказанган укытучысы]] исеменә лаек була. [[1961 ел|1961]] елдан,ата-аналарның теләген исәпкә алып, белем бирү рус телендә алып барыла башлый. [[1964 ел|1964]] елда мәктәпкә [[Советлар Союзы Герое]] [[Михаил Кузьмин|Кузьмин Михаил]] Кузьмич исеме бирелә. [[1971 ел|1971]]/ [[1972 ел|1972]] уку елында кирпичтән салынган мәктәп ашханәсе сафка баса. Төзелештә авыл халкы, өлкән сыйныф укучылары бик актив катнаша. Мәктәп үз тарихында укымышлы кешеләрне күпләп чыгара. Алар арасында укытучылар, врачлар, инженерлар, офицерлар, төзүчеләр, авыл хуҗалыгы белгечләре, профессорлар, галимнәр һ.б. бар. Янсурин (Соравыл) авылыннан бик күп укытучылар чыккан: Кузьмин Г.К. һәм Кузьмина М.Д., Майорова З.И. һәм Егоров П.Е., Николаева А.С. һәм Николаев П.С., Скворцов М.В. һәм Скворцова Д.Я., Минкин В.С. һәм Минкина П.Н., Сергеев Н.С. , Сергеева Т.Н., Романов Е.Р., Яковлев А.Я., Данилов К.Д., Осипов Р.Д., Осипова Д.Л., Миронова Л.М., Индейкина Е.С., Осипов П.О., Миронов Н.П., Ефремова Р.В., Налимов И.Е., Ямщиков А.М., Мершинов В.М., Скворцова Л.М. һәм башкалар. [[1972 ел|1972]] елда [[Соравыл]] һәм Камыллы башлангыч мәктәпләре бетерелгәннән соң аларның биналары [[Иске Тәрбит урта мәктәбе]] территориясенә күчерелә һәм тирә-юнь авыллардан килгән укучылар өчен интернат оештырыла. Бу елларда мәктәптә укучылар саны 600 дән артып китә. Мәктәпкә [[Чүти (Кайбыч районы)|Чүти,]] [[Хуҗа Хәсән]], [[Олы Тәрбит]], [[Байморза]], [[Яңа Буа]], [[Иске Буа]], [[Мәлки]], Кушкүл, [[Соравыл]], [[Камыллы|Камыллы,]] Александровка, [[Чуашстан|Чуаш Республикасы]]<nowiki/>ның Новое Ишино авылыннан килеп белем алалар. [[1977 ел|1977]] ел -134 укучы мәктәпне тәмамлый, иң күп чыгарылыш елы. [[1978 ел|1978]] елда - 131 укучы тәмамлый. [[1974 ел|1974]]-[[1978 ел|1978]], [[1979 ел|1979]]-[[1981 ел|1981]] елларда [[Иске Тәрбит урта мәктәбе]] директоры булып Семенов Валерий Петрович эшли. [[1978 ел|1978]]/[[1979 ел|1979]] уку елында Мингалиев Минвәли Насретдин улы эшләп ала. [[1981 ел|1981]] директор итеп Овечкин Леонид Ефремович билгеләнә. Ул бу вазыйфада [[1985 ел|1985 елга кадәр]] эшли. [[1985 ел|1985]] елда [[Иске Тәрбит урта мәктәбе|Иске Тәрбит мәктәбе]] каршында 92 номерлы Апас һөнәр училищесының (СПТУ № 92) филиалы эшли башлый. Беренче елны 29 ир-егет укырга керә. Урта белем аттестаты белән “Киң профильле механизатор белгечлеге “ таныклыгы алып, алар 1987 елда училищены тәмамлый. Икенче чыгырылыш [[1988 ел|1988]] (25 егет), өченче чыгарылыш (15 егет) [[1991 ел|1991]] елда тәмамлый. Инструкторлары – Федоров Михаил Иванович, Русов Виталий, укытучысы Степанов А.Е. була. Төп фәннәрдән мәктәп укытучылары укыта. 1991 елда СПТУ ябыла. [[1985 ел|1985]] елда [[М.К. Кузьмин]] исемендәге Иске Тәрбит урта мәктәбенең директоры булып [[Анатолий Васильев (1957)|Васильев Анатолий Григорьевич]] билгеләнә. [[2006 ел|2006]] елны [[Татарстан Республикасы]]ның атказанган укытучысы, «Ел җитәкчесе-1999» конкурсы җиңүчесе, 2011, 2014 елларда ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының “Иң яхшы мәктәп директоры”,  [[2012 ел|2012]] елда "Иң яхшы укытучы" гранты җиңүчесе була. [[1999 ел|1999]] елдан [[2003 ел|2003]] елга кадәр, мәктәп авария хәлендә булуы сәбәпле, уку дәресләре "Заря"колхозы идарәсе бинасында үткәрелә. [[2002 ел|2002]] елда [[Анатолий Васильев (1957)|Васильев А.Г.]] җитәкчелегендә өченче мәктәп төзелә башлый. Мәктәп Рим Халитов җитәкчелегендәге "Татглавинвестстрой" заказы буенча генераль директоры Ирек Закиров булган "Татагропромстрой" ачык акционерлык җәмгыяте төзүчеләре тарафыннан җиткерелә. Ике катлы, 162 урынга исәпләнгән мәктәп, 24 урынлы балалар бакчасы белән [[2003 ел|2003]] елда ачыла. Яңа мәктәп - белем бирү комплексын ачу тантанасында Татарстан Президенты [[Минтимер Шәймиев|М.Ш.Шәймиев]] катнаша. [[File: 2003 елда ачылган мәктәп.jpeg|192003 елда ачылган мәктәп]] [[2007 ел|2007]] елда [[Иске Тәрбит урта мәктәбе|Иске Тәрбит урта мәктәбе,]]  “Мәгариф” өстенлекле илкүләм  проекты кысаларында  РФ Президенты грантына дәгъва белдереп,  миллионер мәктәп булуга   ирешә. Табигый ки, мондый  дәрәҗәгә  лаек булу   өчен   уңышларның да зурдан булуы кирәк.  Укучылар да, укытучылар да   республика, [[Рәсәй]] күләмендә   үткәрелгән төрле конкурсларда, олимпиадаларда   җиңү  яулый,   спорт ярышларында алдынгы урында була. [[2011 ел|2011]] елда Демьянова Елена  "[[Татфондбанк]]" үткәрә торган "Авылның 100 сәләтле баласы" дигән социаль акциядә лауреат  булып, уку елы дәвамында ай саен мең сум акчага ия булды.(Җитәкчесе Павлова Г.М.) [[2015 ел|2015]] елда республика, регионара олимпиадаларда  җиңү  яулаган Петухова Евгения  РФ [[Президент|Президенты]] премиясенә лаек булды һәм  30000 сум акчалата бүләккә ия булды. (Җитәкчесе Васильева Р.Н.)  Нәтиҗәле хезмәтләре өчен мәктәп директоры [[Анатолий Васильев (1957)|Васильев А.Г.]](1988), укыту-тәрбия эшләре буенча директор урынбасары  булып эшләгән математика укытучысы Семенова Г.А. (1994), тәрбия эшләре буенча  директор урынбасары  булып эшләгән математика укытучысы Скворцова Г.И. (1993), татар теле һәм әдәбияты укытучысы Павлова Г.М. (1993) , башлангыч сыйныф укытучысы Иванова Нина Ивановна (1994) "[[Россия Совет Федератив Социалистик Республикасы|РСФСР]]ның халык мәгарифе отличнигы” исеменә  лаек булдылар. === Мәктәп директорлары === * Назаров Алексей Назарович (1932-1940), (1945-1951) * Иванов Тимофей Иванович * Яковлев Александр Яковлевич * Налимов Иван Валерьянович * Романов Евсей Романович * Краснова Мария Викторовна (1943-1945) * Яковлев Александр Яковлевич ( -1956) * Галеев Мансур Гарипович (1956-1974) * Семенов Валерий Петрович (1974-1978), (1979-1981) * Мингалиев Минвәли Насретдин улы (1978-1979) * Овечкин Леонид Ефремович (1981-1985) * Васильев Анатолий Григорьевич (1985-2017) * Акрымов Артур Александрович (2017- ) === Төрле елларда хезмәт иткән укытучылар === * Сергеев Николай Сергеевич - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1938-1960) * Зайцев Михаил Анисимович - математика укытучысы (1938-1940, 1945-1958) * Яковлев Филипп Яковлевич - физика укытучысы (1935-1939) * Майоров Иван -рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1937-1939, 1945-1946) * Иванов Тимофей Иванович - тарих укытучысы (1936-1939) * Иванова А.Д. - башлангыч сыйныф укытучысы (1936-1939) * Андреев Кузьма Андреевич - математика укытучысы (1938-1957) * Хисамиев Акрам Шарафутдинович - математика укытучысы (1939-1941) * Галеев Хәнәфи - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1939-1942) * Сурнаева Матрена Ильинична - тарих укытучысы (1942-1945) * Захарова Александра Степановна - тарих укытучысы (1942-1945) * Егоров Андрей Никитович - хәрби җитәкче (1942-1944) * Данилова Анфиса Дмитриевна (1942-1945) * Филиппов М.Ф. -рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1845-1947) * Минкин Варсонофий Сергеевич - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1927-1932, 1949-1955) * Евграфов Павел Евграфович - НВП (1942-1944) * Андреева Ефросинья Дмитриевна - башлангыч сыйныф укытучысы (1938-1957) * Галеев Мансур Гарипович - математика укытучысы (1956-1975) * Галеева Мәрьям Ярулловна - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1956-1975) * Назарова Антонина - Васильевна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1930-1950) * Яковлев Александр Яковлевич - химия укытучысы (1938-1961) * Волков Павел Иванович - биология укытучысы (1939-1953) * Табакова Татьяна Абрамовна - тарих укытучысы (1948-1974) * Миронов Николай Павлович - НВП, физкультура укытучысы (1957-1974) * Ямщиков Алексей Макарович - музыка, рәcем (1962-1987) * Тазетдинов Индус Абдуллович - тарих (1960-1972) * Тазетдинова Фания Абдульмановна - башлангыч сыйныф укытучысы (1960-1972) * Хәялиева Рәйхана Габдулловна - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1966-1970) * Хәялиев Фәим Әкрам улы - физика, астрономия (1966-1970) * Иванова Евдокия Ивановна - башлангыч сыйныф укытучысы (1972-1981) * Тимофеев Валерьян Данилович - тарих укытучысы (1972- 1990) * Кузьмина Мария Денисовна - математика укытучысы (1942-1979) * Кузьмин Герман Кузьмич - башлангыч сыйныф укытучысы (1950-1979) * Морякова Анна Платоновна - башлангыч сыйныф укытучысы (1941-1958) * Майорова Зоя Ивановна - башлангыч сыйныф укытучысы (1947-1983) * Егоров Петр Егорович - немец теле укытучысы (1947-1974) * Илякова Анастасия Степановна - физика укытучысы (1943-1971) * Николаев Петр Семенович - башлангыч сыйныф укытучысы (1943-1981) * Миронова Люция Михайловна -башлангыч сыйныф укытучысы (1961-1983) * Миронов Николай Афанасьевич - математика укытучысы (1936-1937, 1964-1972) * Мукурова Анастасия Яковлевна - башлангыч сыйныф укытучысы (1946-1956) * Индейкина Евдокия Семеновна - татар теле әдәбияты укытучысы (1947-1971) * Горшкова Валентина Афанасьевна - рус теле әдәбияты укытучысы (1948-1958) * Хәсәнова Сәлимә - башлангыч сыйныф укытучысы (1953-1958) * Скворцов Василий Михайлович -рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1956-1959) * Матвеев Илья Матвеевич - химия укытучысы (1957-1962) * Матвеева Елизавета Ивановна - башлангыч сыйныф укытучысы (1957-1961) * Симушкина Анна - башлангыч сыйныф укытучысы (1957-1959) * Шәмсетдинова Ләбибә Гайфетдин кызы - башлангыч сыйныф укытучысы (1957-1961) * Шәмсетдинов Акмал Шәйхетдинович -хезмәт укытучысы (1957-1961) * Миронова Агния - башлангыч сыйныф укытучысы (1958-1962) * Миронова Екатерина - башлангыч сыйныф укытучысы (1958-1964) * Айзатов Фәрит Газиевич - физика укытучысы (1971-1974) * Павлова Галина Георгиевна - математика укытучысы (1971-1973) * Демьянова Зинаида Павловна - география укытучысы (1972-1975) * Садыков Мусавир Хатыпович - физика укытучысы (1973-1978) * Сергеева Тамара Николаевна - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1973-1978) * Овечкин Леонид Ефремович - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1957-1987) * Овечкина Татьяна Васильевна - немец теле укытучысы (1957-1987) * Волкова Александра Васильевна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1950-1979, 1982-1986) * Евграфова Зоя Борисовна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1972-1988) * Галеева Миләүшә Мансур кызы - физика укытучысы (1974-1975) * Васильева (Кротова) Римма Ивановна - математика укытучысы (1974-1976) * Симушкина Надежда Александровна - математика укытучысы (1974-1976) * Муклукова Альбина Ивановна - математика укытучысы ( 1976-1977) * Тимофеева Лидия Валерьяновна - физика укытучысы (1978-1982) * Хозяхметова Людмила Валиахметовна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1979-1982) * Арсентьева Тамара Георгиевна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1979-1982) * Семенов Сергей Кузьмич - физкультура укытучысы (1968-1988) * Захаров Григорий Кузьмич - НВП, хәрби җитәкче (военрук) (1976-1986) * Никифоров Петр Никифорович - хезмәт укытучысы (1961-1986) * Сафиуллин Шакур Сафиуллович - химия укытучысы (1963-1997) * Данилов Кузьма Данилович - химия укытучысы (1976-1997) * Трофимов Иван Данилович - биология укытучысы (1961-1982) * Трофимова Раиса Васильевна - география укытучысы (1961-1983) * Степанов Алексей Егорович - хезмәт укытучысы, машиноведение (1961-1990) * Наумов Николай Наумович - тарих укытучысы (1981-1995) * Наумова Галина Андреевна - башлангыч сыйныф укытучысы (1981-1989) * Семенова Галина Александровна - математика укытучысы (1966-2005) * Васильев Анатолий Григорьевич -математика укытучысы (1979-2017) * Скворцова Галина Ивановна -математика укытучысы (1972-2014) * Иванова Нина Ивановна - башлангыч сыйныф укытучысы (1978-1998) * Степанова Людмила Ивановна - математика укытучысы (1976-1986, 2006-2009) * Зиннурова Рисаля Нурхамзиновна - тарих укытучысы (1970-1982) * Павлова Гүзәл Мансуровна - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1976-2013) * Шоркина Валентина Ивановна - физика укытучысы (1976-2011, 2014-2016) * Русова Любовь Александровна - рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1982-2021) * Трофимова Роза Петровна - башлангыч сыйныф укытучысы (1983-1986) * Наумова Светлана Николаевна - немец теле укытучысы (1995-1997) * Архипова Зоя Павловна - биология укытучысы (1986-2019) * Козлов Артем Александрович - физкультура укытучысы (1982-1988) * Урысова Галина Алексеевна - башлангыч сыйныф укытучысы (1970-2010) * Габдрахманов Рәшит Бариевич - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1978-1981) * Фәйзуллин Гомәр Хазиевич - физкультура укытучысы (1974-19789) * Башурина Людмила Петровна - хезмәт укытучысы (1980-2009) * Евграфова Вера Ивановна - тәрбияче (1976-1987), пионервожатый, музыка укытучысы (1987-2006) * Демьянов Алексей Павлович - хезмәт укытучысы (1976-2018) * Акрымов Александр Михайлович- тарих укытучысы (1993-1996) * Галкин Александр Маркович - НВП, физкультура, география укытучысы (1990 - 1996) * Капралов Валерий Иванович - тарих укытучысы (2003-2017) * Шоркина Агния Альбияновна - башлангыч сыйныф укытучысы (1991-2005) * Козлов Сергей Владиславович - физика укытучысы (2000-2001, 2011-2014) * Демьянова Надежда Кузьминична - башлангыч сыйныф укытучысы (1992-2017) * Романова Светлана Анатольевна - инглиз теле укытучысы (2003-2006) * Полякова Надежда Леонидовна - музыка белгече (2004-2019) * Абульханова Татьяна Васильевна - инглиз теле укытучысы (2010-2019) === Хәзерге вакытта белем бирүче мөгаллимнәр === * Зайцев Юрий Михайлович - физкультура укытучысы (1984- ) * Зайцева Галина Николаевна - башлангыч сыйныф укытучысы (1986- ) * Федорова Нина Владимировна -рус теле һәм әдәбияты укытучысы (1989- ) * Васильева Римма Николаевна - татар теле һәм әдәбияты укытучысы (1991- * Львова Елена Анатольевна - башлангыч сыйныф укытучысы (2003- ) * Яковлев Виктор Иванович - химия укытучысы (2000- ) * Владимирова Аида Николаевна - тарих укытучысы (2017-) * Капитонова Лиана Александровна -татар теле (2014-2019), география (2019 - ) * Соснин Андрей Александрович - математика (2016- ) * Камышова Лариса Михайловна - башлангыч сыйныф укытучысы (2015-2020), рус теле (2021- ) * Акрымов Артур Александрович - тарих укытучысы (2017- ) * Алимова Ангелина Витальевна - технология укытучысы (2020- ) * Демьянова Елена Сергеевна - физика, информатика укытучысы, (2018- ) * Ямщикова Татьяна Геннадьевна - технология укытучысы (2019 - ) * Краснова Вероника Анатольевна - башлангыч сыйныф укытучысы (2020 - ) * Гайзатуллина Ильзира Ильфатовна (2021 -) * Зубрина Анастасия Александровна (2020 - ) === 1985 - 2018 нче елларда укытучыларның казанышлары === “РСФСРның халык мәгарифе отличнигы” ияләре: * Васильев Анатолий Григорьевич (1988) * Скворцова Галина Ивановна (1993) * Иванова Нина Ивановна (1994) * Семенова Галина Александровна (1994) * Урысова Галина Алексеевна (1995) Татарстан Республикасы “Мәгарифтәге казанышлары өчен” күкрәк билгесе ияләре: * Архипова Зоя Павловна * Васильева Римма Николаевна * Федорова Нина Владимировна * Русова Любовь Александровна * Зайцева Галина Николаевна РФ Мәгариф һәм фән министрлыгының Мактау грамотасы ияләре: * Шоркина Валентина Ивановна * Русова Любовь Александровна * Федорова Нина Владимировна * Васильева Римма Николаевна * Павлова Гүзәл Мансуровна Рус теле укытучысы Русова Л.А., татар теле укытучысы Павлова Г.М. "Мәгариф" гомумроссия өстенлекле милли проекты кысаларында 100 мең сумлык премиягә ия булдылар. [[2011 ел|2011]]- [[2014 ел|2014]] елларда татар теле һәм әдәбияты  укытучысы Васильева Р.Н., рус  теле һәм әдәбияты  укытучысы Федорова Н.В. икешәр ел  ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының “Елның иң яхшы укытучысы” конкурсында  Грант оттылар.Болар барысы да – мәктәп директоры [[Анатолий Васильев (1957)|Васильев А.Г.]], урынбасарлары Семенова Г.А., Скворцова Г.И.ларның тынгысыз хезмәт җимешләре. Халык күңелендә алар эзләнүчән, заман сулышын тоеп эшли торган җитәкчеләр булып калырлар.  [[2017 ел|2017]] елдан мәктәп  директоры булып яшь, энергияле  укытучы  Акрымов Артур Александрович эшли башлады. === Мәктәптә төрле елларда укыту-тәрбия эшләре буенча директор урынбасарлары === * Таҗетдинов Индус Абдуллович * Овечкин Леонид Ефремович (1978-1981) * Садыков Мусавир Хатыпович (19-1981) * Васильев Анатолий Григорьевич (1981-1985) * Семенова Галина Александровна (1985-2005) * Яковлев Виктор Иванович (2005-2006) * Русова Любовь Александровна (2006-2017) * Капитонова Лиана Александровна (2017- === Мәктәптә төрле елларда тәрбия эшләре буенча директор урынбасарлары === * Евграфова Зоя Борисовна (1979 га кадәр) * Степанова Людмила Ивановна (1979-1980) * Тимофеева Лидия Валерьяновна (1980-81) * Наумов Николай Наумович (1981-1991) * Скворцова Галина Ивановна (1991-1993) * Сафиуллин Шакур Сафиуллович (1993- 1995) * Никитина Алена Ревовна (1995-1996) * Скворцова Галина Ивановна (1996-2009) * Васильева Римма Николаевна (2009-2012) * Капитонова Лиана Александровна (2012-2017) * Полякова Надежда Леонидовна (2017-2018) * Камышова Лариса Михайловна (2018- === Мәктәпнең хуҗалык эшләре буенча директор урынбасарлары === * Якимов Николай Якимович * Комаров Василий Николаевич * Шпакова Ольга * Степанов Сергей Иванович * Васильева Зинаида Ильинична * Степанова Валентина Алексеевна * Кузнецова Оксана Анатольевна * Тимофеева Лилия === Пионервожатыйлар === * Колпаков Гаврил * Өметбаев Шәрәф (1938-1939) * Скворцов Лев * Варламова Агафия Семеновн (1940-1941) * Морякова Анна Платоновна (1941-1947) * Майорова Зоя Ивановна (1947-1950) * Андреева Любовь Андреевна (1950-1952) * Газейкина Лидия (1952-1955) * Броматкина Валентина (1960) * Шамсутдинова Минхаят (1961) * Коннова Римма (1962-1963) * Журавлева Галина Нургазиевна (1963-1965) * Тюльмятова Анна Георгиевна (1965-1966) * Давыдова Зоя Борисовна( 1966-1967) * Зайцева Галина Михайловна (1968-1970) * Айзатовна Сания Мингазиевна (1970) * Егорова Галина Андреевна (1971) * Ямщикова Елена Алексеевна 1972 * Малова Валентина Петровна (1973-1974) * Еремеева Тамара Павловна (1974-1987) * Евграфова Вера Ивановна (1987-2006) * Капитонова Лиана Александровна (2006-2012) * Полякова Надежда Леонидовна (2012-2017) === Китапханәчеләр === * Комарова Антонина Ивановна (1960-1986) * Симушкина Надежда Петровна (1986-1991) * Васильева Римма Николаевна (1991-2009) * Капитонова Лиана Александровна (2009-2017) * Владимирова Аида Николаевна (2017- === Эш башкаручы(делопроизводитель) === * Фадеева Валентина * Трофимова Вера === Буфетчылар === * Еремеева Анастасия * Романова Елизавета * Абульханова Зоя * Урысова Галина === Мәктәп шоферлары === * Капитонов Алексей * Сидоров Алексей * Иванов Михаил Павлович * Федоров Геннадий Михайлович * Романов Анатолий Валерьянович * Симушкин Владислав Николаевич ===== Лаборантлар ===== * Ямщиков Алексей Макарович * Башурина Людмила Петровна * Константинов Николай Леонидович * Васильева Римма Николаевна === Пешекчеләр (Аш пешерүчеләр) === * Богатырева Евдокия * Шоркина Зоя * Гуслина Акулина * Романова Антонина * Давыдова Валентина Егоровна * Николева Светлана Васильевна * Кротова Татьяна Анатольевна === Техперсонал (җыештыручылар) === * Александрова Зина (Соравыл) * Тякмякова (Осипова) Антонина * Нуртдинова Зоя * Давыдова Тамара * Николаева Зоя Алексеевна * Тимофеева Зоя * Сидорова Нина (Соравыл) * Кириллова Галина * Васильева Лидия Николаевна * Васильева Римма Борисовна * Константинова Светлана Григорьевна * Симушкина Надежда Петровна * Симушкина Надежда Геннадьевна * Симушкина Елена * Кузнецова Оксана Анатольевна * Маслова Надежда (Соравыл) === Каравылчылар === * Павлов Георгий * Николаев Петр * Васильев Александр Никанорович * Сидоров Алексей * Волков Семен * Русов Николай * Львов Виталий * Майорова Энҗе Шакуровна === Кочегарлар === * Николаев Петр * Терентьев Петр * Капитонов Илья * Шоркин Петр * Симушкин Николай * Тюканов Алексей * Тюканов Михаил * Владимиров Владимир === Алтын медаль ияләре === * Овечкин Александр Васильевич [[Иске Корбаш]], 1958 * Хайруллин Ринад Халилович Чүти, 1962 * Якимова Галина Александровна Иске Тәрбит, 1966 * Кузьмина Любовь Германовна Соравыл, 1968 * Никифорова Валентина Андреевна Мәлки, 1969 * Алиев Рашит Нуруллович Чүти, 1970 * Овечкина Алефтина Леонидовна Иске Тәрбит, 1981 * Степанов Сергей Алексеевич Иске Тәрбит, 1981 * Трофимова Татьяна Ленаровна Иске Тәрбит, 1987 * Данилова Татьяна Васильевна Иске Тәрбит, 1989 * Павлова Елена Петровна Иске Тәрбит, 1990 * Никитина Татьяна Николаевна Иске Тәрбит, 1990 * Сибгатуллина Гульчачак Рифкатовна Соравыл, 1993 * Башурина Олеся Петровна Иске Тәрбит, 2004 * Васильева Вероника Анатольевна Иске Тәрбит, 2008 * Демьянова Елена Сергеевна Иске Тәрбит, 2013 === Көмеш медаль ияләре === * Рябчиков Александр Максимович Мәлки, 1960 * Камалов Мансур Камалович Чүти, 1966 * Романов Геннадий Евсеевич Соравыл, 1965 * Евграфова Раиса Павловна Иске Тәрбит, 1966 * Яковлева Светлана Васильевна Соравыл, 1966 * Русова Лена Степановна Хуҗа Хәсән, 1968 * Давыдова Анфиса Павловна Хуҗа Хәсән, 1968 * Гайнутдинов Гарафтин Гильмутдинович Чүти, 1968 * Сафиуллина Ляля Шакуровна Иске Тәрбит 1987 * Сафиуллина Эндже Шакуровна Иске Тәрбит 1989 * Семенова Светлана Сергеевна Иске Тәрбит, 1994 * Прокофьева Татьяна Николаевна Соравыл, 1994 * Тимофеева Татьяна Ивановна Иске Тәрбит, 1994 * Медова Эльзе Михайловна Иске Тәрбит, 1997 * Иванова Людмила Анатольевна Иске Тәрбит, 1999 * Сергеева Татьяна Валерьяновна Иске Тәрбит 2004 * Медова Алена Михайловна Иске Тәрбит 2004 * Васильев Владислав Анатольевич Иске Тәрбит 2007 {| class="wikitable" |+ Чыгарылыш укучылар саны |- ! Чыгарылыш елы!! Укучылар саны!!Чыгарылыш елы!!Укучылар саны !! Чыгарылыш елы!! Укучылар саны !! Чыгарылыш елы!! Укучылар саны !! Чыгарылыш елы!! Укучылар саны |- | 1940 || 36 || 1960 ||33 || 1980 || 105 || 2000 || 13 || 2020 || 16 |- | 1941 || 28 || 1961 || 14|| 1981 || 100 || 2001 || 13 || 2021 || 5 |- | 1942 || 25 || 1962 || 23 || 1982 || 110 || 2002 || 12 || 2022 || 15 |- | 1943 || 16 || 1963 || - || 1983 || 89 || 2003 || 8 |- | 1944 || 19 || 1964 || 20|| 1984 || 89 || 2004 || 16 |- | 1945 || 32 || 1965 || 15 || 1985 || 73 || 2005 || 13 |- | 1946 || 10 || 1966 || 68 || 1986 || 45 || 2006 || 10 |- | 1947 || 8 || 1967 || 31 || 1987 || 59 || 2007 || 16 |- | 1948 || 10 || 1968 || 48 || 1988 || 40 || 2008 || 10 |- | 1949 || 13 || 1969 || 50 || 1989 || 35 || 2009 || 3 |- | 1950 || 14 || 1970 || 74 || 1990 || 21 || 2010 || 8 |- | 1951 || 20 || 1971 || 55 || 1991 || 18 || 2011 || 9 |- | 1952 || 17 || 1972 || 85 || 1992 || 19 || 2012 || 16 |- | 1953 || 35 || 1973 || 89 || 1993 || 20 || 2013 || 23 |- | 1954 || 58 || 1974 || 104 || 1994 || 12 || 2014 || 23 |- | 1955 || 73 || 1975 || 115|| 1995 || 12 || 2015 || 20 |- | 1956 || 50 || 1976 || 115 || 1996 || 18 || 2016 || 12 |- | 1957 || 40 || 1977 || 134 || 1997 || 13 || 2017 || 12 |- | 1958 || 47 || 1978 || 131 || 1998 || 11 || 2018 || 6 |- | 1959 || - || 1979 || 116 || 1999|| 9 || 2019 || 8 |} == Күренекле укучылары == [[Иске Тәрбит урта мәктәбе]] шактый күп талантлы кешеләр тәрбияләп чыгарган. * [[Михаил Кузьмин|Кузьмин Михаил Кузьмич ]] -  Советлар  Союзы Герое * Микусев Иван Егорович  - [[Русия Федерациясе]]нең һәм [[Татарстан]]ның атказанган табибы.  Медицина фәннәре докторы,  профессор, Казан медицина институтының травматология һәм ортопедия кафедрасы җитәкчесе.  Татарстанның фән һәм мәгариф өлкәсендәге дәүләт премиясе лауреаты. * Микусев  Юрий Егорович - Татарстанның атказанган табибы.   Медицина фәннәре докторы, профессор, Казан медицина институтының физиотерапия һәм сәламәтләндерү физкультурасы кафедралары җитәкчесе. Физиотерапия һәм сәламәтләндерү физкультурасы өлкәсендә беренче тапкыр лимфалар системасын тикшерү юлларын уйлап таба. * Сабиров Ринат Нигмятзанович – Биология  фәннәре кандидаты. * Вильданов Ринат Харисович -  Академик, действительный член Академии Общественных Наук. * Медведев Владимир Васильевич - Биология  фәннәре кандидаты. * Коновалов Николай Алексеевич - Биология фәннәре кандидаты. * Гибадюков Мингази Мингалиевич - Медицина   фәннәре кандидаты. * Андреев Николай Кузьмич - Техник фәннәр Докторы, профессор. * Смирнов Юрий Николаевич – Түбән Кама политехник институты доценты. * Таймасов Григорий Трофимович - язучы. * [[Лидия Әхмәтова|Әхмәтова(Ямщикова) Лидия Алексеевна]] - “Татарстан Республикасының атказанган артисты” (1996 нчы ел),  [[Татарстанның халык артисты]]  (2004 нче ел), «Россия Федерациясенең атказанган артисты”  (2013 нче ел),  [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале|«Фидакарь хезмәт өчен»]] медале (2017 нче ел). * Сайкова Елена Игнатьевна -  Атказанган азык-төлек сәнәгате хезмәткәре. * Сабиров Альберт Нигмәтҗанович- төзелеш компаниясенең генераль директоры. * [[Александр Волков (1960)| Волков Александр Иванович]] - Татарстан Президентың документлар белән тәэмин итү һәм контроль идарәсе башлыгы. * Богатырев Владимир Иванович - [[Яшел Үзән]] милиция башлыгы, милиции полковнигы. * Урысов Николай Иванович - Транспорт һәм юл хуҗалыгы министры урынбасары. * Смолов Анатолий Сергеевич - Бывший преподаватель КГУ. * Бичарина Елена Исмагиловна - [[Татарстанның халык артисты]]. * Трофимов Ленар Филипович - ТАССРның атказанган зоотехнигы (1985). * Волков Семен Федорович - ТАССРның атказанган авыл хуҗалыгы  механизаторы. * Волков Александр Иванович - Татарстан Республикасы Президентының документлар белән тәэмин итү һәм контроль идарәсе башлыгы. * Журавлева Светлана Александровна – Татарстан Республикасының  атказанган  сәүдә  хезмәткәре. * Иванов Николай Иванович  -  “Милициянең атказанган участок инспекторы”. * Колистратова Елизавета Наумовна - ТАССРның атказанган терлекчесе. * Федорова Галина Николаевна - ТАССРның атказанган терлекчесе. * Камалова Фидания Халимовна – Татарстан Республикасының атказанган укытучысы. * Митрофанов Станислав Алексеевич – Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре. * Васильев Анатолий Григорьевич – Татарстан республикасының  атказанган укытучысы (2006),   РСФСРның халык мәгарифе отличнигы (1988). * Гайнуллин Рифкать Файзерович – ТАССРның атказанган авыл хуҗалыгы  механизаторы. * Пашалов Аркадий Ильич - ТАССРның атказанган авыл хуҗалыгы  механизаторы. * Шоркина Галина Ивановна – Соросов премиясе лауреаты. * Смолов Сергей Илларионович – СССР  Дәүләт премиясе лауреаты. * Хасанов Марат Сабирович - ТР Дәүләт Советы Рәисе Секретариаты җитәкчесе * Моряков Влас Власович - Полковник, Россиянең мактаулы радисты. * Семенов Петр Иванович - милиция подполковнигы. * Семенов Михаил Кузьмич - Марий-Эл һәм Россиянең атказанган табибы; * Сафина (Харитонова) Лилиана Михайловна – филология фәннәре кандидаты,  доцент. == Моны да карагыз == == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == *[[Иске Тәрбит урта мәктәбе музее]]нда "Күренекле шәхесләр" альбомы * [[Иске Тәрбит урта мәктәбе музее]]нда "Укытучыларыбыз" альбомы һәм стенды * Книга учетов и записи аттестатов о среднем образовании и золотых медалей №2 (1975-1982) Старотябердинской СОШ == Сылтамалар == *[http://edu.tatar.ru/kaybitcy/type/1 Кайбицкий район/ Школы.] *[http://shaimiev.tatar.ru/tat/news/view/9482 Авылның олы куанычы.]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Тышкы сылтамалар}} [[Төркем:Кайбыч районы мәктәпләре]] {{Кайбыч районы мәктәпләре}}{{Иске Тәрбит авыл җирлеге}} {{Tatar 4.0-2021}} {{Татарстан мәктәпләре}} 4frsrt7zgy3mseyliammfvbuhb1kbaz 0 157291 3530040 3521133 2022-08-23T16:52:51Z 178.205.208.7 wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Исем = Хәния Фәрхи | Имза = | Фото = | Рәсем асты язуы = | Фон = solo_singer | Тугандагы исеме = | Тулы исеме = Хәния Фәрхислам кызы Биктаһирова (Халидуллина) | Туу көне = 30.5.1960 | Туу урыны = БАССР, {{Туу җире|Тәтешле районы|Тәтешле районында}}, [[Салаюа]]<br />{{Байрак/СССР}} [[СССР]] | Үлү көне = 27.07.2017 | Үлү урыны = | Еллар = | Дәүләт = {{Байрак/СССР}} [[СССР]] → {{Байрак/Россия}} [[Русия]] | Һөнәрләр = [[җырчы]] | Моң = | Кораллар = | Жанрлар = [[татар эстрадасы]] | Псевдонимнар = Хәния Фәрхи | Коллективлар = «Бәйрәм» | Хезмәттәшлек = [[Газинур Фарукшин]], [[Салават Фәтхетдинов]], [[Урал Рәшитов]] | Лейбллар = Татарстанның халык артисты | Сайт = }} ''' Хәния Фәрхи''', Биктаһирова Хәния Фәрхислам кызы ([[30 май]] [[1960]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан АССР]] — [[27 июль]] [[2017]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан]]) — татар эстрада җырчысы. == Биографиясе == Хәния Фәрхлислам кызы Биктаһирова (кыз фамилиясе Халидуллина) 1960 елның 30 маенда Башкортстан АССРның [[Тәтешле районы]] Югары Салаюа авылында туган. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәүдә туку училищесында укый, аннан соң Текстиль институтына һәм параллель рәвештә Ипполитов — Иванов исемендәге музыка училищесына укырга керә. Пятницкий исемендәге рус хорында җырлый. [[Казан музыка училищесы|Музыкаль училищега]] укырга керү нияте белән, Казанга кайта. Ләкин, имтиханнарга соңга калу сәбәпле, Хәния театр училищесына, [[Батулла|Р. М. Батуллин курсына) укырга керергә була. Аннары Казанга иҗади карьерасын дәвам итәргә дип күчеп, театр училищесына укырга керә, 1985 елда тәмамлый.<ref>http://shahrikazan.ru/news/t%D3%A9rlese/hniya-frhine-tormyishyi-turyinda-14-fakt</ref> Драма актрисасы буларак, ''Хәния Галиева'' фамилиясе белән [[Республика күчмә театры]]нда уйный. 1989 елдан «Песня и милосердие» театр-студиясе артисты (Чаллы). Аннары Мәскәү өлкә филармониясендә эшли. 1992 елдан [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] театр иҗат коллективы артисты була. Сәхнәдә чыгыш ясау өчен әтисенең исемен кыскартып, ''Хәния Фәрхи'' булып чыгышлар ясый. 1992 елда Габделхәй Биктаһировка кияүгә чыгып, Мәскәүдән Чаллыга күченеп китә. Ире Габделхәй, үз эшен - Чаллы предприятиесендәге баш инженерлык вазифасын ташлап, Хәниянең директоры һәм продюсерына әйләнә. Җырчы ''Фәрхи - Биктаһирова'' буларак чыгыш ясый башлый. 2000 елдан Чаллы шәһәренең «Энергетик» мәдәният сараенда эшли, ә 2006 елдан «Бәйрәм» театр-студиясенең сәнгать җитәкчесе була. Соңгы елларда җырчының сәламәтлеге начарлана, 2012 елда ул баш миендә авыр операция кичерә. Моңа зур популярлык белән бәйле йөкләнешләр сәбәп булган. Шуңа бәйле рәвештә артист иҗади карьерасын тәмамларга ниятли, әмма, аның сүзләренә караганда, аны «сәхнә җибәрмәгән». Хәния Фәрхи 2017 елның 27 июлендә туган авылында йөрәк өянәгеннән вафат була. Казан шәһәренең [[Яңа бистә зираты]]нда җирләнгән. == Дискографиясе == * Бәхеткә түзеп кара ([[2000 ел]]) * Тормыш җыры 2 ([[2002 ел]]) * Җырларымда сезнең язмышлар ([[2003 ел]]) * Кышки чия ([[2004 ел]]) * Мәңге гашыйк калыйк әле ([[2005 ел]]) * MP3 коллекция ([[2006 ел]]) * Яшик әле! ([[2006 ел]]) * Рәхмәт сиңа, җырым! ([[2008 ел]]) * Яхшысын сайлап кына ([[2009 ел]]) * Гомерләрне үлмәс җыр итәек ([[2010 ел]]) == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * «[[Татар җыры]]» халыкара татар эстрада җырлары фестиваленың 35 Алтын барсы иясе. * [[Татарстан Республикасының атказанган артисты]] (1996) * [[Татарстан Республикасының халык артисты]] (2000) * Башкортстанның [[Тәтешле районы]]ның [[Әнгам Атнабаев]] исемендәге премиясе лауреаты (2018). == Хәтер == * [[Бауман урамы (Казан)|Казанның Бауман урамында]] [[Татар поп-музыкасы|Татар йолдызлары аллеясы]]на Хәния Фәрхи йолдызы куелган. * Башкортстанның [[Тәтешле районы]] үзәге [[Югары Тәтешле]] авылының яңа микрорайонындагы урамга Хәния Фәрхи исеме бирелә <ref name=":0">.[https://tatyshlinski.bashkortostan.ru/presscenter/news/457999/ Открытие памятника Хание Фархи - российской эстрадной певице, актрисе и композитору, народной артистке Башкортостана и Татарстана.] / Муниципальный район Татышлинский район Республики Башкортостан</ref>. * Аның хөрмәтенә [[Югары Тәтешле]] тарихи-туган якны өйрәнү музеенда экспозицияләр залы ачылган <ref name=":0" />. * 2018 елдан башлап татар һәм башкорт җырларын башкаручыларның (''[[2022 ел]]дан'' ― халыкара) фестиваль-конкурсы үткәрелә <ref name=":0" />. * 2022 елның 30 маенда Югары Тәтешле авылында Хәния Фәрхигә һәйкәл ачылган (һәйкәлнең авторы ― скульптор Хәлит Галиуллин, химаяче ― Камил Ибәтуллин, «Мегабит» ҖЧҖ директоры)<ref name=":0" /><ref>[https://intertat.tatar/news/xaniya-farxinen-senlese-firuza-apanyn-haikale-bezga-osyi-nacar-suz-aitmagez-5853383 Хәния Фәрхинең сеңлесе Фирүзә: «Апаның һәйкәле безгә ошый, начар сүз әйтмәгез!»]</ref><ref>[https://vk.com/wall-128772596_31581 Данлыклы якташыбыз Хәния Фәрхигэ һәйкәл ачу.]. Татышлинский вестник [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * {{мәкалә|автор=Эльмира Яковлева |башлык=Хания Фархи: малоизвестные факты биографии |ссылка=http://v-chelny.ru/news/haniya-farhi-maloizvestnie-fakti-biografii/ |язык= |издание= |тип= |год=06.09.2000 |том= |номер=36 (202) |страницы= |issn=}} * {{мәкалә|автор=Айсылу Кадырова |башлык=Хания Фархи: Я не помню, как попала в больницу |ссылка=http://www.evening-kazan.ru/articles/haniya-farhi-ya-ne-pomnyu-kak-popala-v-bolnicu.html |язык= |издание= Газета [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]]|тип= |год= 26.03.2013|том= |номер= |страницы=|issn=}} {{DEFAULTSORT:Фәрхи, Хәния}} [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казанның Яңа бистә зиратында җирләнгән шәхесләр]] [[Төркем:Әнгам Атнабаев премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын Барс» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан театр укуханәсен тәмамлаучылар]] eaq8te4di5v4zcsudwvl3jkr1h1r3rm 3530041 3530040 2022-08-23T16:54:25Z 178.205.208.7 /* Биографиясе */ wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Исем = Хәния Фәрхи | Имза = | Фото = | Рәсем асты язуы = | Фон = solo_singer | Тугандагы исеме = | Тулы исеме = Хәния Фәрхислам кызы Биктаһирова (Халидуллина) | Туу көне = 30.5.1960 | Туу урыны = БАССР, {{Туу җире|Тәтешле районы|Тәтешле районында}}, [[Салаюа]]<br />{{Байрак/СССР}} [[СССР]] | Үлү көне = 27.07.2017 | Үлү урыны = | Еллар = | Дәүләт = {{Байрак/СССР}} [[СССР]] → {{Байрак/Россия}} [[Русия]] | Һөнәрләр = [[җырчы]] | Моң = | Кораллар = | Жанрлар = [[татар эстрадасы]] | Псевдонимнар = Хәния Фәрхи | Коллективлар = «Бәйрәм» | Хезмәттәшлек = [[Газинур Фарукшин]], [[Салават Фәтхетдинов]], [[Урал Рәшитов]] | Лейбллар = Татарстанның халык артисты | Сайт = }} ''' Хәния Фәрхи''', Биктаһирова Хәния Фәрхислам кызы ([[30 май]] [[1960]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан АССР]] — [[27 июль]] [[2017]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан]]) — татар эстрада җырчысы. == Биографиясе == Хәния Фәрхлислам кызы Биктаһирова (кыз фамилиясе Халидуллина) 1960 елның 30 маенда Башкортстан АССРның [[Тәтешле районы]] Югары Салаюа авылында туган. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәүдә туку училищесында укый, аннан соң Текстиль институтына һәм параллель рәвештә Ипполитов — Иванов исемендәге музыка училищесына укырга керә. Пятницкий исемендәге рус хорында җырлый. [[Казан музыка училищесы|Музыкаль училищега]] укырга керү нияте белән, Казанга кайта. Ләкин, имтиханнарга соңга калу сәбәпле, Хәния театр училищесына, [[Батулла|Р. М. Батуллин]] курсына, укырга керергә була. Аннары Казанга иҗади карьерасын дәвам итәргә дип күчеп, театр училищесына укырга керә, 1985 елда тәмамлый.<ref>http://shahrikazan.ru/news/t%D3%A9rlese/hniya-frhine-tormyishyi-turyinda-14-fakt</ref> Драма актрисасы буларак, ''Хәния Галиева'' фамилиясе белән [[Республика күчмә театры]]нда уйный. 1989 елдан «Песня и милосердие» театр-студиясе артисты (Чаллы). Аннары Мәскәү өлкә филармониясендә эшли. 1992 елдан [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] театр иҗат коллективы артисты була. Сәхнәдә чыгыш ясау өчен әтисенең исемен кыскартып, ''Хәния Фәрхи'' булып чыгышлар ясый. 1992 елда Габделхәй Биктаһировка кияүгә чыгып, Мәскәүдән Чаллыга күченеп китә. Ире Габделхәй, үз эшен - Чаллы предприятиесендәге баш инженерлык вазифасын ташлап, Хәниянең директоры һәм продюсерына әйләнә. Җырчы ''Фәрхи - Биктаһирова'' буларак чыгыш ясый башлый. 2000 елдан Чаллы шәһәренең «Энергетик» мәдәният сараенда эшли, ә 2006 елдан «Бәйрәм» театр-студиясенең сәнгать җитәкчесе була. Соңгы елларда җырчының сәламәтлеге начарлана, 2012 елда ул баш миендә авыр операция кичерә. Моңа зур популярлык белән бәйле йөкләнешләр сәбәп булган. Шуңа бәйле рәвештә артист иҗади карьерасын тәмамларга ниятли, әмма, аның сүзләренә караганда, аны «сәхнә җибәрмәгән». Хәния Фәрхи 2017 елның 27 июлендә туган авылында йөрәк өянәгеннән вафат була. Казан шәһәренең [[Яңа бистә зираты]]нда җирләнгән. == Дискографиясе == * Бәхеткә түзеп кара ([[2000 ел]]) * Тормыш җыры 2 ([[2002 ел]]) * Җырларымда сезнең язмышлар ([[2003 ел]]) * Кышки чия ([[2004 ел]]) * Мәңге гашыйк калыйк әле ([[2005 ел]]) * MP3 коллекция ([[2006 ел]]) * Яшик әле! ([[2006 ел]]) * Рәхмәт сиңа, җырым! ([[2008 ел]]) * Яхшысын сайлап кына ([[2009 ел]]) * Гомерләрне үлмәс җыр итәек ([[2010 ел]]) == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * «[[Татар җыры]]» халыкара татар эстрада җырлары фестиваленың 35 Алтын барсы иясе. * [[Татарстан Республикасының атказанган артисты]] (1996) * [[Татарстан Республикасының халык артисты]] (2000) * Башкортстанның [[Тәтешле районы]]ның [[Әнгам Атнабаев]] исемендәге премиясе лауреаты (2018). == Хәтер == * [[Бауман урамы (Казан)|Казанның Бауман урамында]] [[Татар поп-музыкасы|Татар йолдызлары аллеясы]]на Хәния Фәрхи йолдызы куелган. * Башкортстанның [[Тәтешле районы]] үзәге [[Югары Тәтешле]] авылының яңа микрорайонындагы урамга Хәния Фәрхи исеме бирелә <ref name=":0">.[https://tatyshlinski.bashkortostan.ru/presscenter/news/457999/ Открытие памятника Хание Фархи - российской эстрадной певице, актрисе и композитору, народной артистке Башкортостана и Татарстана.] / Муниципальный район Татышлинский район Республики Башкортостан</ref>. * Аның хөрмәтенә [[Югары Тәтешле]] тарихи-туган якны өйрәнү музеенда экспозицияләр залы ачылган <ref name=":0" />. * 2018 елдан башлап татар һәм башкорт җырларын башкаручыларның (''[[2022 ел]]дан'' ― халыкара) фестиваль-конкурсы үткәрелә <ref name=":0" />. * 2022 елның 30 маенда Югары Тәтешле авылында Хәния Фәрхигә һәйкәл ачылган (һәйкәлнең авторы ― скульптор Хәлит Галиуллин, химаяче ― Камил Ибәтуллин, «Мегабит» ҖЧҖ директоры)<ref name=":0" /><ref>[https://intertat.tatar/news/xaniya-farxinen-senlese-firuza-apanyn-haikale-bezga-osyi-nacar-suz-aitmagez-5853383 Хәния Фәрхинең сеңлесе Фирүзә: «Апаның һәйкәле безгә ошый, начар сүз әйтмәгез!»]</ref><ref>[https://vk.com/wall-128772596_31581 Данлыклы якташыбыз Хәния Фәрхигэ һәйкәл ачу.]. Татышлинский вестник [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * {{мәкалә|автор=Эльмира Яковлева |башлык=Хания Фархи: малоизвестные факты биографии |ссылка=http://v-chelny.ru/news/haniya-farhi-maloizvestnie-fakti-biografii/ |язык= |издание= |тип= |год=06.09.2000 |том= |номер=36 (202) |страницы= |issn=}} * {{мәкалә|автор=Айсылу Кадырова |башлык=Хания Фархи: Я не помню, как попала в больницу |ссылка=http://www.evening-kazan.ru/articles/haniya-farhi-ya-ne-pomnyu-kak-popala-v-bolnicu.html |язык= |издание= Газета [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]]|тип= |год= 26.03.2013|том= |номер= |страницы=|issn=}} {{DEFAULTSORT:Фәрхи, Хәния}} [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казанның Яңа бистә зиратында җирләнгән шәхесләр]] [[Төркем:Әнгам Атнабаев премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын Барс» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан театр укуханәсен тәмамлаучылар]] 2z395n4ydahtyl6pw5yh5epsw63b85x 3530042 3530041 2022-08-23T17:28:53Z 178.205.208.7 wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Исем = Хәния Фәрхи | Имза = | Фото = | Рәсем асты язуы = | Фон = solo_singer | Тугандагы исеме = | Тулы исеме = Хәния Фәрхислам кызы Биктаһирова (Халидуллина) | Туу көне = 30.5.1960 | Туу урыны = БАССР, {{Туу җире|Тәтешле районы|Тәтешле районында}}, [[Салаюа]]<br />{{Байрак/СССР}} [[СССР]] | Үлү көне = 27.07.2017 | Үлү урыны = | Еллар = | Дәүләт = {{Байрак/СССР}} [[СССР]] → {{Байрак/Россия}} [[Русия]] | Һөнәрләр = [[җырчы]] | Моң = | Кораллар = | Жанрлар = [[татар эстрадасы]] | Псевдонимнар = Хәния Фәрхи | Коллективлар = «Бәйрәм» | Хезмәттәшлек = [[Газинур Фарукшин]], [[Салават Фәтхетдинов]], [[Урал Рәшитов]], [[Әлфис Кыямов]] | Лейбллар = Татарстанның халык артисты | Сайт = }} ''' Хәния Фәрхи''', Биктаһирова Хәния Фәрхислам кызы ([[30 май]] [[1960]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан АССР]] — [[27 июль]] [[2017]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан]]) — татар эстрада җырчысы. == Биографиясе == Хәния Фәрхлислам кызы Биктаһирова (кыз фамилиясе Халидуллина) 1960 елның 30 маенда Башкортстан АССРның [[Тәтешле районы]] Югары Салаюа авылында туган. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәүдә туку училищесында укый, аннан соң Текстиль институтына һәм параллель рәвештә Ипполитов — Иванов исемендәге музыка училищесына укырга керә. Пятницкий исемендәге рус хорында җырлый. [[Казан музыка училищесы|Музыкаль училищега]] укырга керү нияте белән, Казанга кайта. Ләкин, имтиханнарга соңга калу сәбәпле, Хәния театр училищесына, [[Батулла|Р. М. Батуллин]] курсына, укырга керергә була. Аннары Казанга иҗади карьерасын дәвам итәргә дип күчеп, театр училищесына укырга керә, 1985 елда тәмамлый.<ref>http://shahrikazan.ru/news/t%D3%A9rlese/hniya-frhine-tormyishyi-turyinda-14-fakt</ref> Драма актрисасы буларак, ''Хәния Галиева'' фамилиясе белән [[Республика күчмә театры]]нда уйный. 1989—1991 елларда Мәскәү өлкә филармониясенең [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] ансамблендә эшли (сәнг. җитәкчесе — Р.Сәйфетдинов). Сәхнәдә чыгыш ясау өчен әтисенең исемен кыскартып, ''Хәния Фәрхи'' булып чыгышлар ясый. Сүзләрен үзе язган ''Сагынам сине, Питрәч'' җыры Хәниянең визит карточкасына әйләнә. 1991 елда Габделхәй Биктаһировка кияүгә чыгып, Мәскәүдән Чаллыга күченеп китә. Ире Габделхәй, үз эшен - Чаллы предприятиесендәге баш инженерлык вазифасын ташлап, Хәниянең директоры һәм продюсерына әйләнә. Чаллыда «Бәйрәм» исеме белән яңа коллектив оеша, анда Газинур Фарукшин, Әлфис Кыямов кебек җырчылар катнаша. Җырчы үзе ''Фәрхи - Биктаһирова'' буларак чыгыш ясый башлый. 2000 елдан Чаллы шәһәренең «Энергетик» мәдәният сараенда эшли, ә 2006 елдан «Бәйрәм» театр-студиясенең сәнгать җитәкчесе була. Соңгы елларда җырчының сәламәтлеге начарлана, 2012 елда ул баш миендә авыр операция кичерә. Моңа зур популярлык белән бәйле йөкләнешләр сәбәп булган. Шуңа бәйле рәвештә артист иҗади карьерасын тәмамларга ниятли, әмма, аның сүзләренә караганда, аны «сәхнә җибәрмәгән». Хәния Фәрхи 2017 елның 27 июлендә туган авылында йөрәк өянәгеннән вафат була. Казан шәһәренең [[Яңа бистә зираты]]нда җирләнгән. == Дискографиясе == * Бәхеткә түзеп кара ([[2000 ел]]) * Тормыш җыры 2 ([[2002 ел]]) * Җырларымда сезнең язмышлар ([[2003 ел]]) * Кышки чия ([[2004 ел]]) * Мәңге гашыйк калыйк әле ([[2005 ел]]) * MP3 коллекция ([[2006 ел]]) * Яшик әле! ([[2006 ел]]) * Рәхмәт сиңа, җырым! ([[2008 ел]]) * Яхшысын сайлап кына ([[2009 ел]]) * Гомерләрне үлмәс җыр итәек ([[2010 ел]]) == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * «[[Татар җыры]]» халыкара татар эстрада җырлары фестиваленың 35 Алтын барсы иясе. * [[Татарстан Республикасының атказанган артисты]] (1996) * [[Татарстан Республикасының халык артисты]] (2000) * Башкортстанның [[Тәтешле районы]]ның [[Әнгам Атнабаев]] исемендәге премиясе лауреаты (2018). == Хәтер == * [[Бауман урамы (Казан)|Казанның Бауман урамында]] [[Татар поп-музыкасы|Татар йолдызлары аллеясы]]на Хәния Фәрхи йолдызы куелган. * Башкортстанның [[Тәтешле районы]] үзәге [[Югары Тәтешле]] авылының яңа микрорайонындагы урамга Хәния Фәрхи исеме бирелә <ref name=":0">.[https://tatyshlinski.bashkortostan.ru/presscenter/news/457999/ Открытие памятника Хание Фархи - российской эстрадной певице, актрисе и композитору, народной артистке Башкортостана и Татарстана.] / Муниципальный район Татышлинский район Республики Башкортостан</ref>. * Аның хөрмәтенә [[Югары Тәтешле]] тарихи-туган якны өйрәнү музеенда экспозицияләр залы ачылган <ref name=":0" />. * 2018 елдан башлап татар һәм башкорт җырларын башкаручыларның (''[[2022 ел]]дан'' ― халыкара) фестиваль-конкурсы үткәрелә <ref name=":0" />. * 2022 елның 30 маенда Югары Тәтешле авылында Хәния Фәрхигә һәйкәл ачылган (һәйкәлнең авторы ― скульптор Хәлит Галиуллин, химаяче ― Камил Ибәтуллин, «Мегабит» ҖЧҖ директоры)<ref name=":0" /><ref>[https://intertat.tatar/news/xaniya-farxinen-senlese-firuza-apanyn-haikale-bezga-osyi-nacar-suz-aitmagez-5853383 Хәния Фәрхинең сеңлесе Фирүзә: «Апаның һәйкәле безгә ошый, начар сүз әйтмәгез!»]</ref><ref>[https://vk.com/wall-128772596_31581 Данлыклы якташыбыз Хәния Фәрхигэ һәйкәл ачу.]. Татышлинский вестник [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * {{мәкалә|автор=Эльмира Яковлева |башлык=Хания Фархи: малоизвестные факты биографии |ссылка=http://v-chelny.ru/news/haniya-farhi-maloizvestnie-fakti-biografii/ |язык= |издание= |тип= |год=06.09.2000 |том= |номер=36 (202) |страницы= |issn=}} * {{мәкалә|автор=Айсылу Кадырова |башлык=Хания Фархи: Я не помню, как попала в больницу |ссылка=http://www.evening-kazan.ru/articles/haniya-farhi-ya-ne-pomnyu-kak-popala-v-bolnicu.html |язык= |издание= Газета [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]]|тип= |год= 26.03.2013|том= |номер= |страницы=|issn=}} {{DEFAULTSORT:Фәрхи, Хәния}} [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казанның Яңа бистә зиратында җирләнгән шәхесләр]] [[Төркем:Әнгам Атнабаев премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын Барс» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан театр укуханәсен тәмамлаучылар]] 9oy9xg4fq3sh59pyo5r8af3zu3vhxs8 3530043 3530042 2022-08-23T17:44:32Z 178.205.208.7 wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Исем = Хәния Фәрхи | Имза = | Фото = | Рәсем асты язуы = | Фон = solo_singer | Тугандагы исеме = | Тулы исеме = Хәния Фәрхислам кызы Биктаһирова (Халидуллина) | Туу көне = 30.5.1960 | Туу урыны = БАССР, {{Туу җире|Тәтешле районы|Тәтешле районында}}, [[Салаюа]]<br />{{Байрак/СССР}} [[СССР]] | Үлү көне = 27.07.2017 | Үлү урыны = | Еллар = | Дәүләт = {{Байрак/СССР}} [[СССР]] → {{Байрак/Россия}} [[Русия]] | Һөнәрләр = [[җырчы]] | Моң = | Кораллар = | Жанрлар = [[татар эстрадасы]] | Псевдонимнар = Хәния Фәрхи | Коллективлар = «Бәйрәм» | Хезмәттәшлек = [[Газинур Фарукшин]], [[Салават Фәтхетдинов]], [[Урал Рәшитов]], [[Әлфис Кыямов]], [[Рифкать Сәйфетдинов]] | Лейбллар = Татарстанның халык артисты | Сайт = }} ''' Хәния Фәрхи''', Биктаһирова Хәния Фәрхислам кызы ([[30 май]] [[1960]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан АССР]] — [[27 июль]] [[2017]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан]]) — татар эстрада җырчысы. == Биографиясе == Хәния Фәрхлислам кызы Биктаһирова (кыз фамилиясе Халидуллина) 1960 елның 30 маенда Башкортстан АССРның [[Тәтешле районы]] Югары Салаюа авылында туган. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәүдә туку училищесында укый, аннан соң Текстиль институтына һәм параллель рәвештә Ипполитов — Иванов исемендәге музыка училищесына укырга керә. Пятницкий исемендәге рус хорында җырлый. [[Казан музыка училищесы|Музыкаль училищега]] укырга керү нияте белән, Казанга кайта. Ләкин, имтиханнарга соңга калу сәбәпле, Хәния театр училищесына, [[Батулла|Р. М. Батуллин]] курсына, укырга керергә була. Аннары Казанга иҗади карьерасын дәвам итәргә дип күчеп, театр училищесына укырга керә, 1985 елда тәмамлый.<ref>http://shahrikazan.ru/news/t%D3%A9rlese/hniya-frhine-tormyishyi-turyinda-14-fakt</ref> Драма актрисасы буларак, ''Хәния Галиева'' фамилиясе белән [[Республика күчмә театры]]нда уйный. 1989—1991 елларда Мәскәү өлкә филармониясенең [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] ансамблендә эшли (сәнг. җитәкчесе — Р.Сәйфетдинов). Сәхнә өчен әтисенең исемен кыскартып, ''Хәния Фәрхи'' булып чыгышлар ясый. Сүзләрен үзе язган ''Сагынам сине, Питрәч'' җыры Хәниянең визит карточкасына әйләнә. 1991 елда Габделхәй Биктаһировка кияүгә чыгып, Мәскәүдән Чаллыга күченеп китә. Ире Габделхәй, үз эшен - Чаллы предприятиесендәге баш инженерлык вазифасын ташлап, Хәниянең директоры һәм продюсерына әйләнә. Чаллыда «Бәйрәм» исеме белән яңа коллектив оеша, анда Газинур Фарукшин, Әлфис Кыямов кебек җырчылар катнаша. Җырчы үзе ''Фәрхи - Биктаһирова'' буларак чыгыш ясый башлый. 2000 елдан Чаллы шәһәренең «Энергетик» мәдәният сараенда эшли, ә 2006 елдан «Бәйрәм» театр-студиясенең сәнгать җитәкчесе була. Соңгы елларда җырчының сәламәтлеге начарлана, 2012 елда ул баш миендә авыр операция кичерә. Моңа зур популярлык белән бәйле йөкләнешләр сәбәп булган. Шуңа бәйле рәвештә артист иҗади карьерасын тәмамларга ниятли, әмма, аның сүзләренә караганда, аны «сәхнә җибәрмәгән». Хәния Фәрхи 2017 елның 27 июлендә туган авылында йөрәк өянәгеннән вафат була. Казан шәһәренең [[Яңа бистә зираты]]нда җирләнгән. == Дискографиясе == * Бәхеткә түзеп кара ([[2000 ел]]) * Тормыш җыры 2 ([[2002 ел]]) * Җырларымда сезнең язмышлар ([[2003 ел]]) * Кышки чия ([[2004 ел]]) * Мәңге гашыйк калыйк әле ([[2005 ел]]) * MP3 коллекция ([[2006 ел]]) * Яшик әле! ([[2006 ел]]) * Рәхмәт сиңа, җырым! ([[2008 ел]]) * Яхшысын сайлап кына ([[2009 ел]]) * Гомерләрне үлмәс җыр итәек ([[2010 ел]]) == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * «[[Татар җыры]]» халыкара татар эстрада җырлары фестиваленың 35 Алтын барсы иясе. * [[Татарстан Республикасының атказанган артисты]] (1996) * [[Татарстан Республикасының халык артисты]] (2000) * Башкортстанның [[Тәтешле районы]]ның [[Әнгам Атнабаев]] исемендәге премиясе лауреаты (2018). == Хәтер == * [[Бауман урамы (Казан)|Казанның Бауман урамында]] [[Татар поп-музыкасы|Татар йолдызлары аллеясы]]на Хәния Фәрхи йолдызы куелган. * Башкортстанның [[Тәтешле районы]] үзәге [[Югары Тәтешле]] авылының яңа микрорайонындагы урамга Хәния Фәрхи исеме бирелә <ref name=":0">.[https://tatyshlinski.bashkortostan.ru/presscenter/news/457999/ Открытие памятника Хание Фархи - российской эстрадной певице, актрисе и композитору, народной артистке Башкортостана и Татарстана.] / Муниципальный район Татышлинский район Республики Башкортостан</ref>. * Аның хөрмәтенә [[Югары Тәтешле]] тарихи-туган якны өйрәнү музеенда экспозицияләр залы ачылган <ref name=":0" />. * 2018 елдан башлап татар һәм башкорт җырларын башкаручыларның (''[[2022 ел]]дан'' ― халыкара) фестиваль-конкурсы үткәрелә <ref name=":0" />. * 2022 елның 30 маенда Югары Тәтешле авылында Хәния Фәрхигә һәйкәл ачылган (һәйкәлнең авторы ― скульптор Хәлит Галиуллин, химаяче ― Камил Ибәтуллин, «Мегабит» ҖЧҖ директоры)<ref name=":0" /><ref>[https://intertat.tatar/news/xaniya-farxinen-senlese-firuza-apanyn-haikale-bezga-osyi-nacar-suz-aitmagez-5853383 Хәния Фәрхинең сеңлесе Фирүзә: «Апаның һәйкәле безгә ошый, начар сүз әйтмәгез!»]</ref><ref>[https://vk.com/wall-128772596_31581 Данлыклы якташыбыз Хәния Фәрхигэ һәйкәл ачу.]. Татышлинский вестник [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * {{мәкалә|автор=Эльмира Яковлева |башлык=Хания Фархи: малоизвестные факты биографии |ссылка=http://v-chelny.ru/news/haniya-farhi-maloizvestnie-fakti-biografii/ |язык= |издание= |тип= |год=06.09.2000 |том= |номер=36 (202) |страницы= |issn=}} * {{мәкалә|автор=Айсылу Кадырова |башлык=Хания Фархи: Я не помню, как попала в больницу |ссылка=http://www.evening-kazan.ru/articles/haniya-farhi-ya-ne-pomnyu-kak-popala-v-bolnicu.html |язык= |издание= Газета [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]]|тип= |год= 26.03.2013|том= |номер= |страницы=|issn=}} {{DEFAULTSORT:Фәрхи, Хәния}} [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казанның Яңа бистә зиратында җирләнгән шәхесләр]] [[Төркем:Әнгам Атнабаев премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын Барс» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан театр укуханәсен тәмамлаучылар]] r4dbd46ddrx35etar2dd7qzx5cf7yxq 3530048 3530043 2022-08-23T18:18:42Z 178.205.208.7 wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Исем = Хәния Фәрхи | Имза = | Фото = | Рәсем асты язуы = | Фон = solo_singer | Тугандагы исеме = | Тулы исеме = Хәния Фәрхислам кызы Биктаһирова (Халидуллина) | Туу көне = 30.5.1960 | Туу урыны = БАССР, {{Туу җире|Тәтешле районы|Тәтешле районында}}, [[Салаюа]]<br />{{Байрак/СССР}} [[СССР]] | Үлү көне = 27.07.2017 | Үлү урыны = | Еллар = | Дәүләт = {{Байрак/СССР}} [[СССР]] → {{Байрак/Россия}} [[Русия]] | Һөнәрләр = [[җырчы]] | Моң = | Кораллар = | Жанрлар = [[татар эстрадасы]] | Псевдонимнар = Хәния Фәрхи | Коллективлар = «Бәйрәм» | Хезмәттәшлек = [[Газинур Фарукшин]], [[Салават Фәтхетдинов]], [[Урал Рәшитов]], [[Әлфис Кыямов]], [[Рифкать Сәйфетдинов]] | Лейбллар = Татарстанның халык артисты | Сайт = }} ''' Хәния Фәрхи''', Биктаһирова Хәния Фәрхислам кызы ([[30 май]] [[1960]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан АССР]] — [[27 июль]] [[2017]], [[Югары Салаюа|Салаюа]], [[Башкортстан]]) — татар эстрада җырчысы. == Биографиясе == Хәния Фәрхлислам кызы Биктаһирова (кыз фамилиясе Халидуллина) 1960 елның 30 маенда Башкортстан АССРның [[Тәтешле районы]] Югары Салаюа авылында туган. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәүдә туку училищесында укый, аннан соң Текстиль институтына һәм параллель рәвештә Ипполитов — Иванов исемендәге музыка училищесына укырга керә. Пятницкий исемендәге рус хорында җырлый. [[Казан музыка училищесы|Музыкаль училищега]] укырга керү нияте белән, Казанга кайта. Ләкин, имтиханнарга соңга калу сәбәпле, Хәния [[Казан театр училищесы|театр училищесына]], [[Батулла|Р. М. Батуллин]] курсына, укырга керергә була. 1985 елда тәмамлый.<ref>http://shahrikazan.ru/news/t%D3%A9rlese/hniya-frhine-tormyishyi-turyinda-14-fakt</ref> Драма актрисасы буларак, ''Хәния Галиева'' фамилиясе белән [[Республика күчмә театры]]нда уйный. 1989—1991 елларда Мәскәү өлкә филармониясенең [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] ансамблендә эшли (сәнг. җитәкчесе — Р.Сәйфетдинов). Сәхнә өчен әтисенең исемен кыскартып, ''Хәния Фәрхи'' булып чыгышлар ясый. Сүзләрен үзе язган ''Сагынам сине, Питрәч'' җыры Хәниянең визит карточкасына әйләнә. 1991 елда Габделхәй Биктаһировка кияүгә чыгып, Мәскәүдән Чаллыга күченеп китә. Ире Габделхәй, үз эшен - Чаллы предприятиесендәге баш инженерлык вазифасын ташлап, Хәниянең директоры һәм продюсерына әйләнә. Чаллыда «Бәйрәм» исеме белән яңа коллектив оеша, анда Газинур Фарукшин, Әлфис Кыямов кебек җырчылар катнаша. Җырчы үзе ''Фәрхи - Биктаһирова'' буларак чыгыш ясый башлый. 2000 елдан Чаллы шәһәренең «Энергетик» мәдәният сараенда эшли, ә 2006 елдан «Бәйрәм» театр-студиясенең сәнгать җитәкчесе була. Соңгы елларда җырчының сәламәтлеге начарлана, 2012 елда ул баш миендә авыр операция кичерә. Моңа зур популярлык белән бәйле йөкләнешләр сәбәп булган. Шуңа бәйле рәвештә артист иҗади карьерасын тәмамларга ниятли, әмма, аның сүзләренә караганда, аны «сәхнә җибәрмәгән». Хәния Фәрхи 2017 елның 27 июлендә туган авылында йөрәк өянәгеннән вафат була. Казан шәһәренең [[Яңа бистә зираты]]нда җирләнгән. == Дискографиясе == * Бәхеткә түзеп кара ([[2000 ел]]) * Тормыш җыры 2 ([[2002 ел]]) * Җырларымда сезнең язмышлар ([[2003 ел]]) * Кышки чия ([[2004 ел]]) * Мәңге гашыйк калыйк әле ([[2005 ел]]) * MP3 коллекция ([[2006 ел]]) * Яшик әле! ([[2006 ел]]) * Рәхмәт сиңа, җырым! ([[2008 ел]]) * Яхшысын сайлап кына ([[2009 ел]]) * Гомерләрне үлмәс җыр итәек ([[2010 ел]]) == Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре == * «[[Татар җыры]]» халыкара татар эстрада җырлары фестиваленың 35 Алтын барсы иясе. * [[Татарстан Республикасының атказанган артисты]] (1996) * [[Татарстан Республикасының халык артисты]] (2000) * Башкортстанның [[Тәтешле районы]]ның [[Әнгам Атнабаев]] исемендәге премиясе лауреаты (2018). == Хәтер == * [[Бауман урамы (Казан)|Казанның Бауман урамында]] [[Татар поп-музыкасы|Татар йолдызлары аллеясы]]на Хәния Фәрхи йолдызы куелган. * Башкортстанның [[Тәтешле районы]] үзәге [[Югары Тәтешле]] авылының яңа микрорайонындагы урамга Хәния Фәрхи исеме бирелә <ref name=":0">.[https://tatyshlinski.bashkortostan.ru/presscenter/news/457999/ Открытие памятника Хание Фархи - российской эстрадной певице, актрисе и композитору, народной артистке Башкортостана и Татарстана.] / Муниципальный район Татышлинский район Республики Башкортостан</ref>. * Аның хөрмәтенә [[Югары Тәтешле]] тарихи-туган якны өйрәнү музеенда экспозицияләр залы ачылган <ref name=":0" />. * 2018 елдан башлап татар һәм башкорт җырларын башкаручыларның (''[[2022 ел]]дан'' ― халыкара) фестиваль-конкурсы үткәрелә <ref name=":0" />. * 2022 елның 30 маенда Югары Тәтешле авылында Хәния Фәрхигә һәйкәл ачылган (һәйкәлнең авторы ― скульптор Хәлит Галиуллин, химаяче ― Камил Ибәтуллин, «Мегабит» ҖЧҖ директоры)<ref name=":0" /><ref>[https://intertat.tatar/news/xaniya-farxinen-senlese-firuza-apanyn-haikale-bezga-osyi-nacar-suz-aitmagez-5853383 Хәния Фәрхинең сеңлесе Фирүзә: «Апаның һәйкәле безгә ошый, начар сүз әйтмәгез!»]</ref><ref>[https://vk.com/wall-128772596_31581 Данлыклы якташыбыз Хәния Фәрхигэ һәйкәл ачу.]. Татышлинский вестник [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * {{мәкалә|автор=Эльмира Яковлева |башлык=Хания Фархи: малоизвестные факты биографии |ссылка=http://v-chelny.ru/news/haniya-farhi-maloizvestnie-fakti-biografii/ |язык= |издание= |тип= |год=06.09.2000 |том= |номер=36 (202) |страницы= |issn=}} * {{мәкалә|автор=Айсылу Кадырова |башлык=Хания Фархи: Я не помню, как попала в больницу |ссылка=http://www.evening-kazan.ru/articles/haniya-farhi-ya-ne-pomnyu-kak-popala-v-bolnicu.html |язык= |издание= Газета [[Вечерняя Казань (гәҗит)|«Вечерняя Казань»]]|тип= |год= 26.03.2013|том= |номер= |страницы=|issn=}} {{DEFAULTSORT:Фәрхи, Хәния}} [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казанның Яңа бистә зиратында җирләнгән шәхесләр]] [[Төркем:Әнгам Атнабаев премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Алтын Барс» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:Казан театр укуханәсен тәмамлаучылар]] 68ooyun58ahpvatx1ayj0pazmpba4x1 0 177301 3530039 2592951 2022-08-23T16:02:14Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki {{гимн |исем = Tiến Quân Ca |транскрипциясе = Тиен куын ка |татарча исеме = Алга баручы гаскәр |сурәт = |үлчәм = 200px |асъязмасы = |текст авторы = [[Ван Као]] |сүзләре язылган = [[1944]] |композитор = [[Ван Као]] |көе язылган = [[1944]] |ил = {{Флагификация|Вьетнам}} |расланган = [[1945]] ([[Вьетнам Демократик Җөмһүрияте Вьетнам|Төньяк Вьетнам]]) <br /> [[1976]] (берләшкән [[Вьетнам]]) |гамәлдән чыгарылган = |аудиофайл = |шәкеле = Инструментальная версия |форматы = ogg |кем файдалана = }} '''"Tiến quân ca"''' маршы (''"Алга баручы гаскәр җыры, ''татарча укылышы – "тиен куын ка") – [[Вьетнам|Вьетнам Социалистик Җөмһүриятен]]<nowiki/>ең дәүләт гимны. 1946 елда, ил әле Вьетнам Демократик Җөмһүрияте дип аталган вакытта кабул ителгән. Баштарак ул бер генә куплеттан торган. Аның сүзләрен һәм көен күренекле Вьетнам шагыйре һәм композиторы Ңуен Ван Као ([[Nguyễn Văn Cao]], 1923–1995) язган. Матбугатта басылып чыккач ук, марш Вьетминнең ([[Việt Minh]] – шул чорда Вьетнам бәйсезлеге өчен көрәшкән хәрби-сәяси оешма) төп җыры булып китә, гәрчә әле рәсми рәвештә кабул ителмәгән булса да. 1945 елдагы "Август инкыйлабы" вакытында аның беренче юлы "Вьетмин гаскәре алга атлый" ("''Đoàn quân Việt Minh đi''") дип җырлана торган булган. Ил Франция колонизаторларыннан һәм Икенче бөтендөнья сугышында баскынчылык кылган Япония илбасарларыннан азат ителеп, 1954 елда Париж килешүенә кул куелгач, "Вьетмин" сүзе "Вьетнам"га алмаштырылган. == Язылу тарихы == 1944 ел башында Ңуен Ван Као Һаной вокзалында үзенең күптәнге танышы булган Ву Куины ([[Vũ Quý]]) очраткан. Ул вакытта Ву Куи Вьетмин җитәкче кадрларының берсе булган. Ңуен Ван Као аңа элегрәк тә азатлык өчен көрәшүче гаскәриләргә атап язган патриотик җырларын биреп барган. Бу очрашуда Ву Куи үзенең танышына башка эшләрен калдырып торырга һәм Вьетмин гаскәрләре өчен чын гимн булырлык әсәр язарга тәкъдим иткән. Ңуен Ван Као яңа җырның сүзләрен элегрәк үзе иҗат иткән шигырьләрнең берсенә нигезләнеп язарга булган. Бу шигырьдә "Алга баручы гаскәрләр джунглида җыр җырлый" дигән сүзләр булган. Шулай итеп, яңа гимнның исеме һәм югарыда әйтелгән беренче юлы барлыкка килгән. Бер куплетлык марш текстын язганда шагыйрьне XX гасыр башында ук азатлык өчен көрәш алып барган Вьетнам зыялысы һәм хокук белгече Ңуен Тһыоң Һиен ([[Nguyễn Thượng Hiền]], 1865-1925) идеяләре дә рухландырган. Ниһаять, марш язылып беткәч, Ңуен Ван Као аны Ву Куига җырлап күрсәткән. Марш сәяси җитәкченең күңеленә хуш килгән, Ву Куи аны кичекмәстән матбугатка чыгарып илгә таратырга боерык биргән. Маршның тексты һәм ноталары 1944 елның ноябрендә "Độc Lập" ("Бәйсезлек") газетасында дөнья күргән. Озакламый Ңуен Ван Као, инкыйлаб лидерлары тәкъдимен үтәп, соңрак Вьетнамның күренекле шагыйре, язучысы, драматургы һәм композиторы булып киткән Ңуен Дин Тһинең ([[Nguyễn Đình Thi]], 1924-2003) "Юк ит фашистларны" (''Diệt phát xít'') шигыреннән файдаланып, маршка тагын бер куплет өстәгән. Шулай итеп, Вьетнамның бәйсезлек һәм азатлык өчен янып яшәгән зыялылары бергәләп бөтен илнең гимны булырлык әсәр тудырганнар. "Авторлык хокуклары" дип беркем дә бугаз ертып йөрмәгән. Уртак максатларга күмәк тырышлык белән ирешкәннәр. Гомумән, ул елларда Вьетнамның беренче президенты һәм милли юлбашчысы [[Һо Ши Мин]]нең ([[Hồ Chí Minh]]) сүзләре һәркем өчен дә юл күрсәтүче девиз булып яңгыраган: "Không có gì quý hơn độc lập tự do" – "Бәйсезлектән һәм азатлыктан кадерлерәк берни дә юк". == Милли гимн == Ниһаять, 1945 елның 13 августында "'''Tiến quân ca'''" маршы Һо Ши Мин кулына килеп ирешә. Дүрт көннән соң аны Һаной опера театрында беренче тапкыр халык алдында башкаралар. Тагын ике көн үткәч, булачак гимнны беренче тапкыр ил байрагын күтәргәндә җырлыйлар. 1945 елның 2 сентябрендә Һанойның Ба Дин (Ba Đình) мәйданында Вьетнамның бәйсезлеге игълан ителә. '''Tiến quân ca''' маршын Дин Ңок Лиен ([[Đinh Ngọc Liên]]) җитәкчелегендәге оркестр башкара. 1946 ел башында, илнең беренче парламенты – Милли корылтай ([[Quốc Hội]]) сайлангач, марш Вьетнамның милли һәм дәүләт гимны буларак раслана. 1955 елда аның текстына берничә үзгәреш кертелә. Әйтик, беренче куплеттагы “Thề phanh thây uống máu quân thù” ("Дошманнарны куып чыгарырга һәм аларның канын агызып бетерергә ант итәбез") дигән юл "Đường vinh quang xây xác quân thù" ("Данлыклы юлыбызга дошман сөякләре сибелгән") дип җырлана башлый. 1976 елда, ил кабат берләшеп [[Вьетнам|Вьетнам Социалистик Җөмһүрияте]] барлыкка килгәч, "Алга баручы гаскәр җыры" дәүләт гимны булып кала. 1981 елда яңа гимн кабул итү фикере өстенлек ала. Ләкин бу уңайдан игълан ителгән бәйге бернинди нәтиҗә китермәде, әлегә кадәр гимн булырлык әсәр тәкъдим итүче булмады. Язмыштан узмыш юк: соңгы ике мең елда Вьетнам нибары ике йөз еллап кына тынычлык шартларында яшәгән. [[File:National_Anthem_of_Vietnam.ogg]] {| border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="0" class="" style="margin-bottom: 10px;" ! Вьет телендәге текст ! Юлга-юл тәрҗемәсе |- | : Đoàn quân Việt Nam đi : Chung lòng cứu quốc : Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa : Cờ in máu chiến thắng vang hồn nước, : Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca. : Đường vinh quang xây xác quân thù, : Thắng gian lao cùng nhau lập chiến khu. : Vì nhân dân chiến đấu không ngừng, : Tiến mau ra sa trường, : Tiến lên, cùng tiến lên. : Nước non Việt Nam ta vững bền. | : Вьетнам гаскәре алга бара,<br>Бергәләп илне коткарып калыр өчен. : Озын һәм тар сукмаклардан атлыйбыз, : Кан белән сугарылган байрагыбызда – илебез рухы. : Туплар гөрселдәве җырыбызга килеп кушыла.<br>Данлыклы юлыбызга дошман сөякләре сибелгән. : Авырлыкларны җиңеп, максатыбызга ирешәбез. : Армый-талмый халкыбыз өчен көрәшик. : Алга, яу кырларына, : Бергәләп – алга! : Вьетнамыбыз нык һәм мәңгелек. |- | : Đoàn quân Việt Nam đi : Sao vàng phấp phới : Dắt giống nòi quê hương qua nơi lầm than : Cùng chung sức phấn đấu xây đời mới, : Đứng đều lên gông xích ta đập tan. : Từ bao lâu ta nuốt căm hờn, : Quyết hy sinh đời ta tươi thắm hơn. : Vì nhân dân chiến đấu không ngừng, : Tiến mau ra sa trường, : Tiến lên, cùng tiến lên. : Nước non Việt Nam ta vững bền. | : Вьетнам гаскәре алга бара, : Байрагыбыздагы сары йолдыз : Ватаныбызны олы юлга алып чыга. : Күмәк көч куеп яңа тормыш өчен көрәшәбез. : Бергә күтәрелеп, богауларны өзәрбез. : Озак йоттык без кайгы-хәсрәтләрне, : Һәм газиз гомеребезне корбан итәргә әзербез. : Армый-талмый халкыбыз өчен көрәшик. : Алга, яу кырларына, : Бергәләп – алга! : Вьетнамыбыз нык һәм мәңгелек. |} == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Вьетнам]] rlmdmvcabzxqg9vdt69fchvwar0f9m7 0 177821 3530033 3527660 2022-08-23T15:29:37Z Liren Ding 26972 /* Бәйсез дәүләтләр */ wikitext text/x-wiki Бу исемлеккә бүген кулланылышта булган бәйсез дәүләтләр һәм аерым милләтләр [[гимн]]нарының рәсми атамалары (аларның җирле телдәге исеме яки латин хәрефләре белән бирелгән транскрипциясе) кертелде. Татар теленә өлешчә яки тулысынча тәрҗемә ителгәннәре уртадагы өченче баганада зәңгәр төстәге хәрефләр белән тамгаланган. __TOC__ == Бәйсез дәүләтләр == {| class="wikitable sortable zebra" ! Дәүләт ! гимннар ! Татарча исеме ! Тышкы сылтамалар ! Аудиоязмалар |- | {{EGY}} | [[Мисыр гимны|Biladi, Biladi, Biladi]] | [[Мисыр гимны|Ватаным, Ватаным, Ватаным]] | https://www.youtube.com/watch?v=uk-0ryrdImg | [[Файл:Bilady,_Bilady,_Bilady.ogg|200px|noicon]] |- | {{GNQ}} | Caminemos Pisando la Senda de Nuestra Inmensa Felicidad | [[Әйдәгез, олы бәхет юлыннан барыйк]] | https://www.youtube.com/watch?v=dX3DNToch2Y | [[File:Equatorial_Guinea's_national_anthem,_performed_by_the_United_States_Navy_Band.oga|200px|noicon]] |- | {{ETH}} | Wädäfit Gäsgeshi Wudd Ennate Ityop’ya | [[Алга атла, сөекле Хәбәшстан-анабыз]] | https://www.youtube.com/watch?v=gvZDqtEVyh8 | [[Файл:Wedefit_Gesgeshi_Widd_Innat_Ittyoppya.ogg|200px|noicon]] |- | {{AFG}} | Milli Tharana | [[Милли гимн]] | https://www.youtube.com/watch?v=HKE4bEiBgFk | [[Файл:National anthem of Afghanistan, performed by the United States Navy Band.wav|200px|noicon]] |- | {{ALB}} | Himni i Flamurit | Байрак гимны | https://www.youtube.com/watch?v=3u9K3Q1HAXs | [[Файл:Hymni_i_Flamurit_instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{DZA}} | Qässämän | [[Әлҗәзаир гимны|Ант итәбез]] | https://www.youtube.com/watch?v=QEyWxZcSqpc | [[Файл:Kassaman instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{AND}} | El Gran Carlemany | [[Бөек Карл гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=juKNj4kieCQ | [[Файл:El Gran Carlemany.ogg|200px|noicon]] |- | {{AGO}} | Angola Avante | Ангола, алга! | https://www.youtube.com/watch?v=dhO44teLJto | |- | {{ATG}} | Fair Antigua, We Salute Thee | Гүзәл Антигуа һәм Барбуда | https://www.youtube.com/watch?v=-n8amVqdTlg | [[Файл:Antigua and Barbuda National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{ARG}} | Himno Nacional Argentino | [[Аргентина милли гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=1UeG1jJ8ckQ | [[Файл:Himno_Nacional_Argentino_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{ARM}} | Mer Hajrenik | Безнең Ватаныбыз | https://www.youtube.com/watch?v=dIETIJkMIlk | [[Файл:Mer_Hayrenik_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{AZE}} | Azərbaycan Marşı | [[Азәрбайҗан Җөмһүрияте дәүләт гимны|Азәрбайҗан маршы]] | https://www.youtube.com/watch?v=RO4DS6zVie8&t=47s | [[Файл:National_Anthem_of_the_Republic_of_Azerbaijan_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{AUS}} | [[Австралия милли гимны|Advance Australia Fair]] | [[Австралия милли гимны|Алга, гүзәл Австралия!]] | https://www.youtube.com/watch?v=7_X8dYAbJzo | [[Файл:U.S._Navy_Band,_Advance_Australia_Fair_(instrumental).ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BHS}} | March On, Bahamaland | Алга атла, Баһама | https://www.youtube.com/watch?v=f-4PulSwgfo | [[Файл:March_On_Bahamaland_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BHR}} | Bahrainuna | Безнең Бәхрәйн | https://www.youtube.com/watch?v=_5vTx--7EDg | [[Файл:Bahraini_Anthem.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BGD}} | Amar Shonar Bangla | Минем алтын Бенгал илем | https://www.youtube.com/watch?v=IIZ8QAS6S98 | [[Файл:Amar_Shonar_Bangla_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BRB}} | In Plenty and In Time of Need | Муллыкта да, кытлыкта да | https://www.youtube.com/watch?v=f1BOQGdyOkc | [[Файл:In_Plenty_and_In_Time_of_Need_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BEL}} | [[Brabançonne]] | [[Брабансон]] | https://www.youtube.com/watch?v=X2d5s2G47sk | [[Файл:The_Brabanconne.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BLZ}} | Land of the Free | Иреклеләр иле | https://www.youtube.com/watch?v=EcfFnb9wSsE | [[Файл:Land_of_the_Free_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BEN}} | L’Aube Nouvelle | Яңа таң ата | https://www.youtube.com/watch?v=LLDI4adw-uk | [[Файл:L'Aube_Nouvelle.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BTN}} | Gyelpoi tenzhu | Милли гимн | https://www.youtube.com/watch?v=ls1E3-tXFBU | |- | {{BOL}} | Bolivianos, el hado propicio | [[Боливия гимны|Ватанпәрвәрлек җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=0lXm3iYN6Ag | [[Файл:Himno_Nacional_de_Bolivia_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BIH}} | [[Intermeco]] | [[Интермеццо]] | https://www.youtube.com/watch?v=TYZ1Vkh5v_U | |- | {{BWA}} | Setswana: Fatshe leno la rona; English: Blessed be this noble land | сетсвана телендә: [[Безнең бу илебез]]; инглиз телендә: [[Имин булсын бу затлы ил]] | https://www.youtube.com/watch?v=tTXYB4fU4ao | [[File:United_States_Navy_Band_-_Fatshe_leno_la_rona.ogg|200px|noicon]] |- | {{BRA}} | Hino Nacional Brasileiro | [[Бразилия милли һимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=a8EvWYLtJJE | [[Файл:Hino_Nacional_Brasileiro_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BRN}} | Allah Peliharakan Sultan | Аллаһ, солтанны ярлыка | https://www.youtube.com/watch?v=VOme5J4RAt4 | [[Файл:United_States_Navy_Band_-_Allah_Peliharakan_Sultan.oga|200x200пкс|noicon]] |- | {{BGR}} | [[Mila Rodino]] | [[Болгария дәүләт гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=R3TFdgeT5i8 | [[Файл:Mila_Rodino_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BFA}} | Ditanyè (Une seule nuit) | Җиңү гимны (французча исеме - Бердәнбер төн) | https://www.youtube.com/watch?v=VaoK3CCRHGQ | [[Файл:Hymne_National_du_Burkina_Faso.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{BDI}} | Burundi bwacu | Сөекле Бурунди | https://www.youtube.com/watch?v=VgmBfkM56Qo | |- | {{CHL}} | Puro Chile | [[Чили милли һимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=QpUF1KwcFIA | [[Файл:United_States_Navy_Band_-_National_Anthem_of_Chile.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{CHN}} | Yìyǒngjūn Jìnxíngqǔ | [[Кытай гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=QXJH-QpWlaU | [[Файл:March_of_the_Volunteers_instrumental.ogg|200x200пкс|noicon]] |- | {{TWN}} | [[San Min Chu I]] | [[Кытай Җөмһүрияте|Халкыбызның өч терәге]] | https://www.youtube.com/watch?v=apz2_v_UeOM | [[Файл:National Anthem of Taiwan.oga|200px|noicon]] |- | {{CRI}} | [[Noble patria, tu hermosa bandera]] | [[Коста-Рика гимны|Затлы Ватан, гүзәл байрагың]] | https://www.youtube.com/watch?v=m3cuajVsR5E | [[Файл:Costa Rica National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{DNK}} | [[Дания|Der er et yndigt land]] | [[Дания|Әй, сөекле Ватан!]] | https://www.youtube.com/watch?v=RBnjCGqM8Js | [[Файл:United States Navy Band - Der er et yndigt land.ogg|200px|noicon]] |- | {{DEU}} | [[Einigkeit und Recht und Freiheit]] | [[Бердәмлек, Хокук, Хөррият]] | https://www.youtube.com/watch?v=f5vwOeG65Ww | [[Файл:German national anthem performed by the US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{DMA}} | [[Isle of Beauty, Isle of Splendour]] | Гүзәллек утравы, күркәмлек утравы | https://www.youtube.com/watch?v=0PqaXiZyn1o | [[File:National Anthem of Dominica by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{DOM}} | [[Quisqueyanos valientes]] | [[Кискейяның кыю уллары]] | https://www.youtube.com/watch?v=_fKM63vhjjY | [[File:Dominican Republic National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{DJI}} | Hinjinne u sara kaca | Дәррәү торып басыгыз | https://www.youtube.com/watch?v=X4WcqLXdVLY | [[File:The Djiboutian anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{ECU}} | [[Salve, Oh Patria]] | [[Мең яшә, Ватан!]] | https://www.youtube.com/watch?v=ZJ44mQcxqfk | [[File:Anthem of Ecuador.ogg|200px|noicon]] |- | {{SLV}} | [[Saludemos la Patria orgullosos]] | Ватаныбызны горур сәламлик | https://www.youtube.com/watch?v=Pv30fjnasBs | [[File:El Salvador National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{CIV}} | [[L’Abidjanaise]] | [[Абиҗан җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=rxrZhRD6G08 | [[File:Hymne National de Côte d'Ivoire.ogg|200px|noicon]] |- | {{ERI}} | [[Ertra, Ertra, Ertra]] | Эритрея, Эритрея, Эритрея | https://www.youtube.com/watch?v=5OsUNY0Pw6A | [[File:National Anthem of Eritrea by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{EST}} | [[Mu isamaa, mu õnn ja rõõm]] | [[Ватаным, бәхетем һәм куанычым]] | https://www.youtube.com/watch?v=R06ziFQ1Y3s | [[File:US Navy band - National anthem of Estonia.ogg|200px|noicon]] |- | {{FJI}} | [[Meda Dau Doka]] | Ходай, сакла Ватанны | https://www.youtube.com/watch?v=UHfXBMBIMFQ | [[File:Fiji National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{FIN}} | [[Финляндия|Maamme]] | [[Туган ягым|Финляндия гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=VYGNTjPP1zY | [[File:United States Navy Band - Maamme.ogg|200px|noicon]] |- | {{FRA}} | [[Марсельеза]] | [[Марсельеза]]. | https://www.youtube.com/watch?v=6Gytk9sIG2k | [[File:La Marseillaise.ogg|200px|noicon]] |- | {{GAB}} | [[La Concorde]] | [[Бердәмлек]] | https://www.youtube.com/watch?v=vOZlUiDaFjk | [[File:La Concorde.ogg|200px|noicon]] |- | {{GMB}} | [[For The Gambia Our Homeland]] | Ватаныбыз Гамбия өчен |https://www.youtube.com/watch?v=S94PfP6DApQ | [[File:For The Gambia Our Homeland (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{GEO}} | [[საქორთუოშ სახენწჷფო ჰიმნი]] | [[Гөрҗистан һимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=vYV1gShHCl8 | [[File:Tavisupleba instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{GHA}} | [[God Bless Our Homeland Ghana]] | Ходай, Ватаныбыз Гананы ярлыка | https://www.youtube.com/watch?v=4WXFxpNM3X4 | [[File:National_Anthem_of_Ghana.ogg|200px|noicon]] |- | {{GRC}} | [[Ymnos is tin Eleftherian]] | [[Греция һимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=R8IKuOtVRag | [[File:Hymn to liberty instrumental.oga|200px|noicon]] |- | {{GRD}} | [[Hail Grenada]] | Яшәсен Гренада | https://www.youtube.com/watch?v=y2FWjBjDyjo | [[File:HailGrenada.ogg|200px|noicon]] |- | {{GTM}} | [[Guatemala Feliz]] | Бәхетле Гватемала | https://www.youtube.com/watch?v=FXdSaK3vPuk | [[File:Himno_Nacional_de_Guatemala.ogg|200px|noicon]] |- | {{GIN}} | [[Liberté (Hymne)|Liberté]] | Азатлык | https://www.youtube.com/watch?v=7lESHTnFBpw | [[File:National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{GNB}} | [[Esta é a Nossa Pátria Bem Amada]] | Бу безнең сөекле илебез | https://www.youtube.com/watch?v=yc7qD39rnTw | [[File:Esta é a Nossa Pátria Bem Amada (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{GUY}} | [[Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains]] | Сөекле Гайана, елгалар һәм үзәннәр иле | https://www.youtube.com/watch?v=IdtcRsOg8us | [[File:National Anthem of Guyana.ogg|200px|noicon]] |- | {{HTI}} | [[La Dessalinienne]] | Дессалин җыры | https://www.youtube.com/watch?v=mV4lQ0bCSQE | [[File:Haiti National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{HND}} | [[Nationalhymne von Honduras|Himno nacional de Honduras]] | Һондурас милли гимны | https://www.youtube.com/watch?v=BbZyBJTlRbw | [[File:Honduras National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{IND}} | [[जन गण मन]] | [[Һиндстан гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=qkJJSH63IsI | [[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{IDN}} | [[Indonesia Raya]] | [[Бөек Индонезия]] | https://www.youtube.com/watch?v=Wiuj4wvlkEU | [[File:Indonesiaraya.ogg|200px|noicon]] |- | {{IRQ}} | [[Mautini]] | Минем Ватаным | https://www.youtube.com/watch?v=GBaI26chcFw | [[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg|200px|noicon]] |- | {{IRN}} | [[Soroud-e Melli-ye Dschomhuri-ye Eslami-e Iran]] | [[Иран Ислам Җөмһүриятенең милли гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=wCmFoK3IreQ | [[Файл:Sorud-e Mellí-e Yomhurí-e Eslamí-e Irán (instrumental).oga|200px|noicon]] |- | {{IRL}} | [[Amhrán na bhFiann]] | [[Ирландия гимны|Яугирләр җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=igr4iSXVx7E | [[File:United States Navy Band - Amhrán na bhFiann.ogg|200px|noicon]] |- | {{ISL}} | [[Lofsöngur]] | [[Мактау җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=MKLG_aZVwqc | [[File:Lofsöngur.ogg|200px|noicon]] |- | {{ISR}} | [[Hatikvah - התקוה]] | [[Өмет (Исраил Дәүләте гимны)]] | https://www.youtube.com/watch?v=O7QoJJDKixA | [[File:Hatikvah instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{ITA}} | [[Италия|Fratelli d’Italia]] | [[Италия гимны|Италия туганлыгы]] | https://www.youtube.com/watch?v=qfhnVK4BfXQ&t=101s | [[File:National anthem of Italy - U.S. Navy Band (long version).ogg|200px|noicon]] |- | {{JAM}} | [[Jamaica, Land We Love]] | [[Ямайка, без яраткан ил]] | https://www.youtube.com/watch?v=d7HwqY2NtYo | [[File:"Jamaica, Land We Love", performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{JPN}} | [[Япония|Kimi Ga Yo]] | [[Галиҗәнапләр хакимлеге]] | https://www.youtube.com/watch?v=6wvArhNB3Ng | [[File:Kimi ga Yo instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{YEM}} | [[al-Dschumhuriyatu l-muttahida]] | [[Берләшкән җөмһүрият]] | https://www.youtube.com/watch?v=THO97NrXlwA | [[File:United States Navy Band - United Republic.ogg|200px|noicon]] |- | {{JOR}} | [[As-salam al-malaki al-urduni]] | [[Яшәсен Үрдүн мәлиге]] | https://www.youtube.com/watch?v=_ng4QjClE6c | [[File:National anthem of Jordan instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{KHM}} | [[Nokoreach]] | Корольлек | https://www.youtube.com/watch?v=JiA240Q6ia0 | [[File:United States Navy Band - Nokoreach.ogg|200px|noicon]] |- | {{CMR}} | [[Chant de Ralliement]] | [[Күмәклек җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=hH_tUCF6WOw | [[File:United States Navy Band - Chant de Ralliement.ogg|200px|noicon]] |- | {{CAN}} | [[Канада гимны|O Canada]] | [[Канада гимны|Әй, Канада]] | https://www.youtube.com/watch?v=FDNryyQqbb4 | [[File:O Canada instrumental 1916.ogg|200px|noicon]] |- | {{CPV}} | [[Cântico da Liberdade]] | Азатлык җыры | https://www.youtube.com/watch?v=Qv3I4VoEw0k | [[File:Cântico da Liberdade (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{KAZ}} | [[Менің Қазақстаным]] | [[Казакъстан гимны|Минем Казакъстаным]] | https://www.youtube.com/watch?v=Qqg_YADQohU | [[File:Kazakhstan National Anthem 2012.ogg|200px|noicon]] |- | {{QAT}} | [[As-Salam al-Amiri]] | [[Яшәсен әмир]] | https://www.youtube.com/watch?v=5l-uPcOdDMQ | [[File:National anthem of Qatar.ogg|200px|noicon]] |- | {{KEN}} | [[Ee Mungu Nguvu Yetu]] | [[Йа бөтен барлык Илаһы]] | https://www.youtube.com/watch?v=xIoqRFl9RUI | [[File:National anthem of Kenya, performed by the United States Navy Band.wav|200px|noicon]] |- | {{KGZ}} | [[Ak möngülüü aska yoolor, talaalar]] | [[Кыргызстан|Ак түбәле таулар, үзән-далалар]] | https://www.youtube.com/watch?v=T9XbYAT0Sco | [[File:National Anthem of Kyrgyzstan.ogg|200px|noicon]] |- | {{KIR}} | [[Teirake kaini Kiribati]] | [[Аягүрә бас, Кирибати]] | https://www.youtube.com/watch?v=YkAcJed_oAs | [[File:Kiribati_Anthem_Performed_by_US_Navy_Band.oga|200px|noicon]] |- | {{COL}} | [[Himno Nacional de la República de Colombia]] | [[Колумбия Җөмһүриятенең милли гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=79JVZJHbvsg | [[File:United States Navy Band - ¡Oh, gloria inmarcesible!.ogg|200px|noicon]] |- | [[Файл:Flag of the Comoros.svg|22px]] [[Комор утраулары]] | [[Udzima wa ya Masiwa]] | Бөек утраулар бердәмлеге | https://www.youtube.com/watch?v=PAAHC_TlLG4 | [[File:National Anthem of Comoros by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{COD}} | [[Debout Congolais]] | [[Аягүрә бас, конголы]] | https://www.youtube.com/watch?v=-wQxeT_pGKg | [[File:National_anthem_of_Democratic_Republic_of_the_Congo,_performed_by_the_United_States_Navy_Band.wav|200px|noicon]] |- | {{COG}} | [[La Congolaise]] | Конго җыры | https://www.youtube.com/watch?v=p6nWBaaBHF4 | [[Файл:National anthem of the Republic of the Congo.oga|200px|noicon]] |- | {{PRK}} | [[Aegukka]] | [[Ватанпәрвәрлек җыры (КХДҖ)]] | https://www.youtube.com/watch?v=0jN4lMsSFsc | [[File:Dprknationalanthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{KOR}} | [[Aegukga]] | [[Ватанпәрвәрлек җыры (Көньяк Корея)]] | https://www.youtube.com/watch?v=b_CBjGNgsak | [[File:South Korean national anthem.wav|200px|noicon]] |- | {{HRV}} | [[Lijepa naša domovino]] | [[Безнең гүзәл Ватаныбыз]] | https://www.youtube.com/watch?v=mAYAOUsR7n0 | [[File:Lijepa nasa domovino instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{CUB}} | [[La Bayamesa]] | [[Байамо җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=BSspq5okI5M | [[File:Cuban national anthem (abridged version), performed by the U.S. Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{KWT}} | [[An-Naschid al-Watani]] | Милли гимн | https://www.youtube.com/watch?v=gD0y2RNiU5U | [[File:National_anthem_of_Kuwait_(instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{LAO}} | [[Pheng Xat Lao]] | [[Лаос халкы гимны]] |https://www.youtube.com/watch?v=12r4SS-d2XQ | [[File:National Anthem of Laos.ogg|200px|noicon]] |- | {{LVA}} | [[Dievs, svētī Latviju]] | [[Ходай, Латвияне ярлыка]] | https://www.youtube.com/watch?v=Jc07r3KReUs | [[File:Latvian National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{LBN}} | [[Kulluna lil-Watan lil-Ula lil-Alam]] | [[Барыбыз да Ватан, байрак һәм дан өчен|Ватан, байрак һәм дан өчен]] | https://www.youtube.com/watch?v=JlM9z7VhD1U | [[File:National Anthem of Lebanon.ogg|200px|noicon]] |- | {{LSO}} | [[Lesotho Fatse La Bontata Rona]] | Лесото, ата-баба иле | https://www.youtube.com/watch?v=j1PwzDj8-M0 | [[File:National_anthem_of_Lesotho,_performed_by_the_U.S._Navy_Band.wav|200px|noicon]] |- | {{LBR}} | [[All Hail, Liberia Hail]] | [[Яшә, Либерия, яшә!]] | https://www.youtube.com/watch?v=J5pWUER9Y3Y | [[File:All Hail, Liberia, Hail (instrumental).oga|200px|noicon]] |- | {{LBY}} | [[Libya, Libya, Libya]] | [[Ливия, Ливия, Ливия!]] | https://www.youtube.com/watch?v=Ikw2UwsfS1s&feature=related | [[File:Libya, Libya, Libya instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{LIE}} | [[Oben am jungen Rhein]] | [[Югарыда, Рейн башланган җирдә]] | https://www.youtube.com/watch?v=fJYsJ81Omgs | [[File:Oben am jungen Rhein, by the U.S. Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{LTU}} | [[Tautiška giesmė]] | [[Милләт җыры]] | | [[File:Tautiška giesme instumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{LUX}} | [[Ons Heemecht]] | [[Безнең Ватаныбыз]] | | [[File:Luxembourg National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{MDG}} | [[Ry Tanindrazanay Malala ô]] | [[Әй, сөекле Ватаныбыз]] | | [[File:Ry Tanindrazanay malala ô! (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{MWI}} | [[Mlungu dalitsa Malaŵi]] | [[Ходай, Малавины ярлыка]] | | [[File:Malawi.ogg|200px|noicon]] |- | {{MYS}} | [[Negaraku]] | [[Минем илем]] | | [[File:Negaraku instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{MDV}} | [[Gavmii mi ekuverikan matii tibegen kuriime salaam|Gavmii salaam]] | [[Милли сәламләү]] | | [[File:Gaumii salaam.ogg|200px|noicon]] |- | {{MLI}} | [[Pour l’Afrique et pour toi, Mali]] | [[Африка һәм Мали, синең өчен]] | https://www.youtube.com/watch?v=fK08oZNL4vA | [[File:Malian national anthem, performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{MLT}} | [[L-Innu Malti]] | Мальта гимны | | [[File:Malta National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{MAR}} | [[an-Naschid asch-Scharif]] | [[Шәриф гимны]] | | [[File:National Anthem of Morocco.ogg|200px|noicon]] |- | {{MHL}} | [[Forever Marshall Islands]] | [[Маршал утраулары гимны]] | | [[File:National Anthem of Marshall Islands by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{MRT}} | [[An-Nashid Al-Watani Al-Ğumhūriyyah al-Islāmiyyah al-Mūrītāniyyah]] | [[Мавритания Ислам Җөмһүриятенең дәүләт гимны]] | | [[File:National anthem of Mauritania (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{MUS}} | [[Motherland]] | [[Ил-Ана]] | | [[File:Motherland (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{MKD}} | [[Denes nad Makedonija]] | Бүгенге Македониядә | | |- | {{MEX}} | [[Himno Nacional Mexicano]] | [[Мексика гимны]] | | [[File:Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{FSM}} | [[Patriots of Micronesia]] | Микронезия ватанпәрвәрләре | | [[File:Micronesia National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{MDA}} | [[Limba Noastră]] | [[Безнең телебез]] | | [[File:Imnul Republicii Moldova US NAVY.ogg|200px|noicon]] |- | {{MCO}} | [[Hymne Monégasque]] | Монегасклар гимны | | [[File:Monaco National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{MNG}} | [[Nationalhymne der Mongolei|Mongol Ulsyn töriin duulal]] | [[Монголия|Монгол Иле дәүләт гимны]] | | [[File:Mongolian national anthem, performed by the United States Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{MNE}} | [[Ој свијетла мајска зоро]] | [[Äy yaqtı may şäfäğe]] | | [[File:National Anthem of Montenegro.ogg|200px|noicon]] |- | {{MOZ}} | [[Pátria Amada]] | Сөекле Ватан | |- | {{MMR}} | [[Gba Majay Bma]] | Кыямәт көнгә кадәр | | [[File:US NAVY Band - Kaba Ma Kyei.ogg|200px|noicon]] |- | {{NAM}} | [[Namibia, Land of the Brave]] | Намибия, кыюлар иле | https://www.youtube.com/watch?v=CuodcO2gzUQ | [[Файл:Namibian national anthem, performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{NRU}} | [[Nauru Bwiema]] | Ватаныбыз Науру | https://www.youtube.com/watch?v=fyteWVouqBM | |- | {{NPL}} | [[Nationalhymne Nepals|Sayaun Thunga Phool Ka]] | [[Непал гимны|Без — меңләгән гөл-чәчәк]] | | [[Файл:Sayaun Thunga Phool Ka (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{NZL}} | [[God Defend New Zealand|Aotearoa]] | [[Ходай, Яңа Зеландияне сакла|Аотеароа]] | | [[File:God Defend New Zealand instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{NIC}} | [[Salve a ti, Nicaragua]] | Сәлам сиңа, Никарагуа | | [[File:National Anthem of Nicaragua by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | [[Файл:Flag of the Netherlands.svg|class=noviewer|20x20пкс|Нидерландлар]]&nbsp;[[Нидерланд]]лар | [[Het Wilhelmus]] | [[Нидерланд Корольлыгы гимны|Вилһелм җыры]] | https://www.youtube.com/watch?v=OvgT_-pgvhA | [[File:Wilhelmus koor.oga|200px|noicon]] |- | {{NER}} | [[La Nigérienne]] | Нигер җыры | https://www.youtube.com/watch?v=OLAWVvqHfHU | [[File:La_Nigérienne.ogg|200px|noicon]] |- | {{NGA}} | [[Arise Oh Compatriots, Nigeria’s Call Obey]] | Күтәрелегез, ватандашлар, Нигерия чакыра | | [[File:National_anthem_of_Nigeria.oga|200px|noicon]] |- | {{NOR}} | [[Ja, vi elsker dette landet]] | [[Норвегия һимны|Туган илне яратабыз]] | | [[File:Norway (National Anthem).ogg|200px|noicon]] |- | {{OMN}} | [[Ya Rabbana Ehfid Lana Jalalat Al Sultan]] | Йа Раббы, солтаныбызны ярлыка | | [[File:Peace_to_the_Sultan_(نشيد_السلام_السلطاني).ogg|200px|noicon]] |- | {{AUT}} | [[Land der Berge, Land am Strome]] | Таулар, елгалар иле | | [[File:Land der Berge Land am Strome instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{TLS}} | [[Pátria]] | [[“Ватан”]] | https://www.youtube.com/watch?v=nHpsF1hjTfc | [[File:East_Timorese_national_anthem.wav|200px|noicon]] |- | {{PAK}} | [[Qaumi Tarana]] | [[Пакистан һимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=Xee4zy4-NLQ | [[File:National anthem of Pakistan.OGG|200px|noicon]] |- | {{PLW}} | [[Belau loba klisiich er a kelulul|Belau rekid]] | Безнең Палау | | [[File:Belau_rekid_(instrumental).oga|200px|noicon]] |- | {{PSE}} | [[Bilādī]] | Минем илем | https://www.youtube.com/watch?v=1KN6dEB_uk4 | [[File:National_Anthem_of_Palestine_(Vocal).ogg|200px|noicon]] |- | {{PAN}} | [[Himno Istmeño]] | Истменьо гимны | | [[File:Panama National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{PNG}} | [[O Arise All You Sons of This Land]] | [[Күтәрелегез, ил уллары]] | | [[File:O Arise, All You Sons (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{PRY}} | [[Paraguayos, República o muerte]] | Парагвай, җөмһүрият яки үлем | | [[File:Paraguay National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{PER}} | [[Somos libres, seámoslo siempre]] | [[Без азат, мәңге азат булырбыз]] | | [[File:United States Navy Band - Marcha Nacional del Perú.ogg|200px|noicon]] |- | {{PHL}} | [[Lupang Hinirang]] | [[Күңел тарткан ил]] | | [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{POL}} | [[Mazurek Dąbrowskiego]] | [[Домбровский мазуркасы]] | | [[File:Ignacy dygas - mazurek dąbrowskiego.ogg|200px|noicon]] |- | {{PRT}} | [[A Portuguesa]] | Португалия җыры | | [[File:A Portuguesa.ogg|200px|noicon]] |- | {{RWA}} | [[Rwanda nziza]] | Безнең Руандабыз | | [[File:Hymne National du Rwanda.ogg|200px|noicon]] |- | {{ROU}} | [[Румыния|Deșteaptă-te, române!]] | [[Румыния гимны|Уян, румын!]] | | [[File:Desteapta-te, romane!.ogg|200px|noicon]] |- | {{RUS}} | [[Россия Федерациясенең Дәүләт гимны|Государственный гимн Российской Федерации]] | Россия Федерациясе дәүләт гимны | | [[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|200px|noicon]] |- | {{SLB}} | [[God Save Our Solomon Islands]] | Ходай, Сөләйман утрауларын сакла | https://www.youtube.com/watch?v=qwIvwxqaZZw | |- | {{ZMB}} | [[Stand and Sing of Zambia, Proud and Free]] | Торып басып, горур һәм азат Замбия турында җырлагыз | https://www.youtube.com/watch?v=lhypdAycDpE | [[File:Zambian national anthem.oga|200px|noicon]] |- | {{WSM}} | [[The Banner Of Freedom]] | Азатлык байрагы | https://www.youtube.com/watch?v=XIkCVvJBPIY |- | {{SMR}} | [[Inno Nazionale della Repubblica]] | Җөмһүриятнең милли гимны | https://www.youtube.com/watch?v=pjaEUcuHJD0 | [[File:Inno Nazionale della Repubblica.ogg|200px|noicon]] |- | {{STP}} | [[Independência total]] | Тулы бәйсезлек | | [[File:Independência total (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{SAU}} | [[Asch al-Malik]] | Озак яшә, сөекле мәлик | | [[File:Saudi Arabian national anthem, performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{SWE}} | [[Швеция|Du gamla, Du fria]] | [[Швеция|Борынгы азат илем]] | | [[File:United States Navy Band - Sweden.ogg|200px|noicon]] |- | {{CHE}} | [[Schweizerpsalm]] | [[Швейцария догасы]] | | [[File:Swiss Psalm.ogg|200px|noicon]] |- | {{SEN}} | [[Pincez Tous vos Koras, Frappez les Balafons]] | [[Кораларыгызны чиертегез, барабаннар кагыгыз]] | | [[File:National_Anthem_of_Senegal.ogg|200px|noicon]] |- | {{SRB}} | [[Bože Pravde]] | [[Хак Тәгалә (Сербия гимны)]] | | [[File:Serbian National Anthem instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{KOS}} | [[Evropa]] | Ауропа | | [[File:National Anthem of the Republic of Kosovo.ogg|200px|noicon]] |- | {{SYC}} | [[Koste Seselwa]] | Сейшеллылар, берләшегез | | [[File:Koste_Seselwa_(instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{SLE}} | [[High We Exalt Thee, Realm of the Free]] | Кадерлибез сине, иреклеләр иле | | |- | {{ZWE}} | [[Blessed be the Land of Zimbabwe]] | Имин бул, Зимбабве иле | https://www.youtube.com/watch?v=AlodN929IKA | [[File:Zimbabwe_National_Anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{SGP}} | [[Majulah Singapura]] | Алга, Сингапур! | | [[File:Majulah Singapura.ogg|200px|noicon]] |- | {{SVK}} | [[Nad Tatrou sa blýska]] | [[Tatra өстендә яшен яшьни]] | | [[File:National anthem of Slovakia, performed by the United States Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{SLO}} | [[Словения|Zdravljica]] | [[Словения милли гимны]] | | [[File:Slovenia's national anthem, performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{SOM}} | [[Qolobaa Calankeed]] | Милли байрак төсләре | | [[File:Somali_national_anthem,_performed_by_the_United_States_Navy_Band.oga|200px|noicon]] |- | {{ESP}} | [[Marcha Real]] | Король маршы | | [[File:Marcha Real-Royal March by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{LKA}} | [[Sri Lanka Matha]] | Шри Ланка-анабыз | | |- | {{KNA}} | [[Oh Land of Beauty]] | Әй гүзәллек иле | | [[File:United States Navy Band - O Land of Beauty.ogg|200px|noicon]] |- | {{LCA}} | [[Sons and Daughters of St. Lucia]] | Сент-Люсия уллары һәм кызлары | https://www.youtube.com/watch?v=VG5Dv39XnDc | |- | {{VCT}} | [[St. Vincent Land So Beautiful]] | Сент-Винсент, гүзәл ил | https://www.youtube.com/watch?v=bjEVsh0cOdo | |- | {{SDN}} | [[Nahnu dschund Allah dschund al-watan]] | Без Алла һәм Ватан яугирләре | | [[File:Sudan.ogg|200px|noicon]] |- | {{ZAF}} | [[Nationalhymne Südafrikas|National Anthem of South Africa]] | [[Көньяк Африка милли гимны]] | | [[File:South Africa National Anthem.ogg|200px|noicon]] |- |{{SSD}} | [[South Sudan Oyee!]] | Һәйа, Көньяк Судан! | | [[File:South Sudan Oyee! (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{SUR}} | [[God zij met ons Suriname]] | [[Раббыбыз Суринам белән]] | https://www.youtube.com/watch?v=OcV9Gz4K1mM | |- | {{SWZ}} (Эсватини) | [[Oh God, Bestower of the Blessings of the Swazi]] | Йа Ходай, Свазины ярлыкаучы | | |- | {{SYR}} | [[Humat ad-Diyar]] | Ватан сакчылары | | [[File:National Anthem of Syria.ogg|200px|noicon]] |- | {{TJK}} | [[Surudi Milli]] | [[Таҗикстан Җөмһүрияте милли гимны]] | | [[File:Tajikistan anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{TZA}} | [[Mungu ibariki Afrika]] | Ходай, Африканы ярлыка | https://www.youtube.com/watch?v=SvCsaFv4U-0 | [[File:National Anthem of Tanzania by US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{THA}} | [[Phleng Chat]] | [[Милли гимн (Таиланд)]] | https://www.youtube.com/watch?v=uTcwQety4Go | [[File:Thai National Anthem - US Navy Band.ogg|200px|noicon]] |- | {{TGO}} | [[Salut à toi, pays de nos aïeux]] | Сәлам, ата-бабаларыбыз иле | | |- | {{TON}} | [[Koe Fasi Oe Tui Oe Otu Tonga]] | Тонга утраулары короле җыры | https://www.youtube.com/watch?v=YO0rqSQ8w8A | [[File:Ko_e_fasi_ʻo_e_tuʻi_ʻo_e_ʻOtu_Tonga.ogg|200px|noicon]] |- | {{TTO}} | [[Forged From The Love of Liberty]] | Азатлыкка мәхәббәт белән сугарылган | | [[File:Forged from the Love of Liberty (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{TCD}} | [[La Tchadienne]] | Чад җыры | https://www.youtube.com/watch?v=jCjDvWGBOWs | [[File:La Tchadienne (instrumental).ogg|200px|noicon]] |- | {{CZE}} | [[Чехия|Kde domov můj]] | [[Чехия гимны|Кайда минем туган йортым?]] | | [[File:Czech anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{TUN}} | [[Humat al-hima]] | Ватан сакчылары | | [[File:Humat al-Hima.ogg|200px|noicon]] |- | {{TUR}} | [[İstiklâl Marşı]] | [[Төркия гимны]] | | [[File:Istiklâl Marsi instrumetal.ogg|200px|noicon]] |- | {{TKM}} | [[Nationalhymne Turkmenistans|Garaşsyz, Bitarap, Türkmenistanyň döwlet gimni]] | [[Бәйсез һәм тарафсыз Төркмәнстанның дәүләт гимны]] | | [[File:US Navy Band - National Anthem of Turkmenistan.ogg|200px|noicon]] |- | {{TUV}} | [[Tuvaluische Nationalhymne|Tuvalu mo te Atua]] | Тувалу - Кодрәт иясенә | https://www.youtube.com/watch?v=jl69GR3H7Is | [http://www.copsrus.com/anthems/tuvalu.mid ''Hymne des Tuvalu'' (MIDI)] |- | {{UGA}} | [[Oh Uganda, Land of Beauty]] | Әй Уганда, гүзәллек иле | | |- | {{UKR}} | Ще не вмерли України і слава, і воля | [[Украина гимны|Бар әле Украинаның ихтыяры һәм даны]] | | [[File:Anthem of Ukraine instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{HUN}} | [[Himnusz]] | [[Гимн (Маҗарстан)|Маҗарстан гимны]] | https://www.youtube.com/watch?v=lb6JHb7Vcpo | [[File:Himnusz 1920s.ogg|200px|noicon]] |- | {{URY}} | [[Orientales, la Patria o la tumba]] | [[Уругвай гимны|Ватандашлар, туган ил йә үлем!]] | | [[File:United States Navy Band - National Anthem of Uruguay (complete).ogg|200px|noicon]] |- | {{UZB}} | [[Usbekische Nationalhymne|Özbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi]] | [[Үзбәкстан Җөмһүриятенең дәүләт гимны]] | | [[File:Uzbekistan anthem.ogg|200px|noicon]] |- | {{VUT}} | [[Yumi, Yumi, Yumi]] | Без, без, без | | [[File:United States Navy Band - Yumi, Yumi, Yumi.ogg|200px|noicon]] |- | {{VAT}} | [[Inno e Marcia Pontificale]] | Понтифик маршы һәм гимны | | [[File:United States Navy Band - Inno e Marcia Pontificale.ogg|200px|noicon]] |- | {{VEN}} | [[Gloria al bravo pueblo]] | Дан кыю халыкка | | [[File:United States Navy Band - Gloria al Bravo Pueblo.ogg|200px|noicon]] |- | {{ARE}} | [[ʿĪschī bilādī]] | Яшә, Ватаным | | [[File:"Ishy Bilady" performed by the United States Navy Band.oga|200px|noicon]] |- | {{USA}} | [[The Star-Spangled Banner]] | [[Йолдызлар сибелгән байрак]] | | [[File:Star Spangled Banner instrumental.ogg|200px|noicon]] |- | {{GBR}} | [[God Save the Queen]] | [[Ходай, сакла патшабикәне]] | | [[File:United States Navy Band - God Save the Queen.ogg|200px|noicon]] |- | {{VNM}} | [[Tiến Quân Ca]] | [[Вьетнам гимны]] | | |- | {{BLR}} | [[My Belarusy]] | [[“Без, белоруслар” (Беларусь Җөмһүриятенең дәүләт гимны)]] | | [[File:My Belarusy.ogg|200px|noicon]] |- | {{CAF}} | [[La Renaissance]] | [[Үзәк Африка Җөмһүрияте гимны|Яңарыш]] | | [[File:La Renaissance.ogg|200px|noicon]] |- | {{CYP}} | [[Ymnos is tin Eleftherian]] | [[Азатлык гимны]] | | [[File:Hymn to liberty instrumental.oga|200px|noicon]] |} == Ил төбәкләре һәм бәйсез булмаган илләр символикасы == Күп кенә илләрдә аерым төбәкләрнең дә үз байраклары һәм гимннары бар. Бу исемлеккә шулай ук, элек дәүләтчелеге булып, әлегә аны кире кайтара алмаган илләр символикасы да кертелде. {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed zebra" ! Дәүләт ! Территория ! гимнның рәсми атамасы ! Аудио/сылтамалар ! гимнның татарча исеме |- | [[Файл:Flag of Algeria.svg|{{{1|22px}}}|Флаг Алжира<noinclude>]]Әлҗәзаир | [[Кабилия]] | [[Kker A Mmis Umazigh]] | Аягүрә басыгыз, әмәзигъләр | |- | {{ANG}} | [[Файл:Bandeira proposta da República de Cabinda.svg|22px]] Кабинда | [[Cabinda Pátria Imortal]] | Кабинда, мәңгелек Ватан | |- | rowspan="5" | {{ARG}} | [[Файл:Bandeira Formosa.jpg|22px]]Формоза | [[Himno Provincial de Formosa]] | | Формоза провинциясе гимны |- | [[Файл:State flag of Entre Rios province in Argentina.gif|22px]]Энтре-Риос | [[Marcha de Entre Ríos]] | | Энтре-Риос маршы |- | [[Файл:Bandera de la Provincia de Misiones.svg|22px]]Мисионес | [[Misionerita]] | | Мисионес җыры |- | [[Файл:Flag of Neuquen province in Argentina.svg|22px]]Неукен | [[Neuquen Trabvun Mapu]] | | Неукен, очрашулар иле |- | [[Файл:Flag of Río Negro Province.svg|22px]]Рио-Негро | [[Himno a Río Negro]] | | Рио-Негро гимны |- | rowspan="2" | {{AUS}} | [[Файл:Flag of Norfolk Island.svg|22px]]Норфолк утравы | [[Come ye Blessed]] | | Имин булчы |- | [[Файл:Flag of Tasmania.svg|22px|]] [[Тасмания]] | [[All hail the land we love so well]] | | Яшәсен без яраткан ил |- | rowspan="2" | {{BEL}} | [[Файл:Flag of Flanders.svg|border|{{{1|22px}}}|Флаг Фландрии<noinclude>]] Фландрия | [[De Vlaamse Leeuw]] |[[Файл:Volkslied_-_De_Vlaamse_Leeuw.ogg]] | Фламанд арысланы |- | [[Файл:Flag of Wallonia.svg|border|{{{1|22px}}}|Флаг Валлонии<noinclude>]] Валлония | [[Le Chant des Wallons]] |https://www.youtube.com/watch?v=BEKbjzyaQ-E | Валлоннар җыры |- | {{BIH}} | [[Файл:Flag of Republika Srpska.svg|22px]] Серб Җөмһүрияте | [[Moja Republika]] | | Минем җөмһүриятем |- | {{CHL}} | [[Файл:Flag of Rapa Nui, Chile.svg|22px|Флаг острова Пасхи]] Пасха утравы | [[Himno de Rapa Nui]] | | Рапа Нуи гимны |- | rowspan="2" | {{DNK}} | [[Файл:Flag of the Faroe Islands.svg|22px]] Фарер утраулары | [[Tú alfagra land mítt]] | Әй, минем гүзәл илем | https://www.youtube.com/watch?v=ak-NUXr-FbI |- | [[Файл:Flag of Greenland.svg|22px]] Гренландия | [[Nunarput utoqqarsuanngoravit]] | https://www.youtube.com/watch?v=5E9ior--Jd8 | Илебез, син шундый борынгы |- | rowspan="4" | {{DEU}} | [[Файл:Flag of Bavaria (lozengy).svg|22px]] [[Бавария]] | Bayernhymne | [[Байар җире гимны]] | [[File:Für Bayern (Bayernhymne).ogg|200px|noicon]] | https://www.youtube.com/watch?v=9Qa0IKLhpkc |- | [[Файл:Flag of Schleswig-Holstein (state).svg|22px]]Шлезвиг-Һольштайн | [[Schleswig-Holstein meerumschlungen]] | | Шлезвиг-Һольштайн диңгез кочагында |- | [[Файл:Flag of Hesse (state).svg|22px]]Һессен | [[Hessenlied]] | | Һессен җыры |- | [[Файл:Flag_of_Saarland.svg|22px]]Саар | [[Saarlandlied]] | | Саар җире җыры |- | {{ECU}} | [[Файл:Flag of the Galápagos Islands.svg|22px]]Галапагос утраулары | [[Himno de Galápagos]] | | Галапагос гимны |- | {{FIN}} | [[Файл:Flag of Åland.svg|22px]] Аланд утраулары | [[Ålänningens sång]] | Аландлылар җыры | https://www.youtube.com/watch?v=8vVa_Q0pdrs |- | rowspan="6" | {{FRA}} | {{PYF}} | [['Ia Ora 'O Tahiti Nui]] | [[Француз Полинезиясе гимны]] |[[Файл:Ia_Ora_'O_Tahiti_Nui.ogg]] |- | [[Файл:Flag of Corsica.svg|22px]]Корсика | [[Dio vi Salvi Regina]] | | Ходай, Мәрьям Ананы ярлыка |- | {{NCL}} | [[Soyons unis devenons frères]] | | Туганнарча бердәм булыйк |- | [[Файл:Flag_of_Brittany_(Gwenn_ha_du).svg|22px]] Бретань | Bro gozh ma zadoù | Ата-бабамның борынгы иле | https://www.youtube.com/watch?v=ymj0HVgUPLE |- | {{REU}} | [[P'tit fleur fanée]] | Шиңгән бәләкәй чәчәк |- | [[Файл:Flag of Saint Barthelemy (local).svg|22px]] Сен-Бартелеми | [[L'Hymne à St. Barthélemy]] | Сен-Бартелеми гимны |- | {{IRQ}} | [[Файл:Flag of Kurdistan.svg|22px]] [[Көрдстан]] | [[Ey Reqîb]] | Әй, көндәш |- | rowspan="2"|{{ITA}} | [[Файл:Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg|22px]] Аоста | [[Montagnes Valdôtaines]] | | Аоста үзәне таулары |- | [[Файл:Flag of Trentino-South Tyrol.svg|22px]] Трентино (Көньяк Тироль) | [[Inno al Trentino]] | | Трентино (Көньяк Тироль) гимны |- | rowspan="11" | {{CAN}} | [[Файл:Flag of Alberta.svg|22px]] Альберта | [[Alberta (Nationalhymne)|Alberta]] | Альберта |- | [[Файл:Flag of British Columbia.svg|22px]] Британ Колумбиясе | [[British Columbia (Nationalhymne)|British Columbia]] | Британия Колумбиясе |- | [[Файл:Flag of Manitoba.svg|22px]] Манитоба | [[Manitoba Sounds]] | Манитоба авазлары |- | [[Файл:Flag of New Brunswick.svg|22px]] Брансвик | [[The Land of New Brunswick]] | Яңа Брунсвик иле |- | [[Файл:Flag of Newfoundland and Labrador.svg|22px]] Ньюфаундленд һәм Лабрадор | [[Ode to Newfoundland]] | Ньюфаундленд мәдхиясе |- | [[Файл:Flag of Nova Scotia.svg|22px]] Яңа Шотландия | [[Farewell to Nova Scotia]] | | Яңа Шотландия белән саубуллашу |- | [[Файл:Flag of Ontario.svg|22px]] Онтарио | [[A Place to Stand, A Place to Grow]] | | Яшәр һәм үсәр урыныбыз |- | [[Файл:Flag of Quebec.svg|22px]] [[Квебек]] | [[Gens du pays]] | [[Әй, ватандаш!]] | https://www.youtube.com/watch?v=fEIJrW_auCE |- | [[Файл:Flag of Prince Edward Island.svg|22px]] Принц Эдуард | [[The Island Hymn]] | | Утрау гимны |- | [[Файл:Flag of Saskatchewan.svg|22px]] Саскачеван | [[Centennial Song]] | | Гасыр җыры |- | [[Файл:Flag of Yukon.svg|22px]] Юкон | [[The National Anthem of Yukon]] | | Юкон милли гимны |- | {{MDA}} | [[Файл:Flag of Gagauzia.svg|22px]] [[Гагаузия|Gagauziä]] | [[Gagauziya Milli Marşı]] | Гагауз милли гимны |- | rowspan="3" | {{NZL}} | [[Файл:Flag of the Cocos (Keeling) Islands.svg|22px]] [[Кокос утраулары]] | [[Te Atua Mou E]] | Кодрәт иясе Аллага |- | {{NIU}} | [[Ko E Iki He Lagi]] | Күкләрдәге Аллага |- | {{TKL}} | [[Te Atua]] | | Кодрәт иясе Аллага |- | rowspan="22" | {{NED}} | [[Файл:Flag Drenthe.svg|22px]] Дренте | [[Mijn Drenthe]] | | Минем Дрентем |- | [[Файл:Flevolandflag.svg|22px]] Флеволанд | [[Waar wij steden doen verrijzen]] | | Без шәһәрләр салган җир |- | [[Файл:Frisian flag.svg|22px]] Фрисландия | [[De âlde Friezen]] | | Борынгы Фрисландия |- | [[Файл:Gelderland-Flag.svg|22px]] Гельдерланд | [[Ons Gelderland]] | | Безнең Гельдерланд |- | [[Файл:Flag of Groningen.svg|22px]] Грөниңген | [[Grönnens laid]] | | Грөниңген җыры |- | [[Файл:NL-LimburgVlag.svg|22px]] Лимбург | [[Limburg mijn Vaderland]] | | Лимбург - минем Ватаным |- | [[Файл:North Brabant-Flag.svg|22px]] Брабант | [[Lied van Hertog Jan]], [[Brabantsch Volkslied]] | | Һерцог Ян җыры, Брабант халык көе |- | [[Файл:Flag North-Holland, Netherlands.svg|22px]] Төньяк Һолландия | [[Noord-Hollands volkslied]] | | Төньяк Һолландия халык җыры |- | [[Файл:West-Friesland vlag.svg|22px]] Көнбатыш Фрисландия | [[West-Fries volkslied]] | | Көнбатыш Фрисландия гимны |- | {{NL-OV}} | [[Aan de rand van Hollands gouwen]] | | Һолландия графлыклары чигендә |- | [[Twente]] | [[Twents volkslied]] | | Твенте гимны |- | [[Salland]] | [[Sallandlied]] | | Салланд |- | {{NL-UT}} | [[Langs de Vecht en d'oude Rijnstroom]] | | Вехте буйлап, Райн тамагында |- | {{NL-ZE}} | [[Zeeuws volkslied]] | | Зеландия гимны |- | [[Zeeuws Vlaanderen]] | [[Zeeuws-Vlaams volkslied]] | | Зеландия Фландриясе җыры |- | {{NL-ZH}} | [[Zuid-Hollands volkslied]] | | Көньяк Һолландия халык җыры |- | {{ABW}} | [[Aruba Dushi Tera]] |[[File:Aruba Dushi Tera instrumental.ogg|200px|noicon]] | Аруба - бай ил | |- | {{NL-BON}} | [[Tera di Solo y suave biento]] | Кояш һәм саф диңгез җиле иле |- | {{CUW}} | [[Himno di Kòrsou]] | | Күрасау гимны |- | {{SXM}} | [[O sweet Saint-Martin's Land]] | | Гүзәл Сент-Мартин |- | {{NL-SAB}} | [[Saba, you rise from the ocean]] | Саба, океаннан күтәрелгәнсең |- | {{NL-STE}} | [[Golden Rock]] | | Алтын кыя |- | rowspan="8" | {{AUT}} | [[Файл: Flag of Burgenland (state).svg|22px]] Бургенланд | [[Mein Heimatvolk, mein Heimatland]] |https://www.youtube.com/watch?v=8UBAbiUb5KY | Туган халкым, туган илем |- | [[Файл:Flag of Carinthia (state).svg|22px]] Каринтия | Kärntner Heimatlied |https://www.youtube.com/watch?v=dZ8XLeU-WMc | Каринтия ватандашлары җыры |- | [[Файл:Flag of Niederösterreich (state).svg|22px]]Түбән Австрия | Oh Heimat, dich zu lieben |https://www.youtube.com/watch?v=Cu7cTlai5Uw | Ватан, сине сөюебез |- | [[Файл:Flag_of_Upper_Austria_(state).svg|22px]] Югары Австрия | Hoamatgsang |https://www.youtube.com/watch?v=QKoJIq67xvg | Ватан җыры |- | [[Файл:Flag_of_Salzburg_(state).svg|22px]] Зальцбург | [[Salzburger Landeshymne|Land unserer Väter]] |https://www.youtube.com/watch?v=3lAzghhdOMA | Ата-бабаларыбыз иле |- | [[Файл:Flag_of_Styria_(state).svg|22px]] Штирия | Dachsteinlied |https://www.youtube.com/watch?v=0ahCL2bYTjg | Дахштайн җыры |- | [[Файл:Tirol Dienstflagge (Variation).png|22px]]Тироль | Andreas-Hofer-Lied (Zu Mantua in Banden) |https://www.youtube.com/watch?v=rOhpFoHKHjg | Андреас Һофер җыры (Богауланган килеш Мантуага) |- | [[Файл:Flag_of_Vorarlberg_(state).svg|22px]] Форарльберг | ’s Ländle, meine Heimat |https://www.youtube.com/watch?v=6_wnYaaSIa8 | Туган җирем, ватаным |- | {{PAK}} | [[Файл:Flag of Azad Kashmir.svg|22px]] [[Азат Кашмир]] | [[Watan Hamara Kashmir]] |https://www.youtube.com/watch?v=FfEE22qlwKE | Азат Кашмир - илебез |- | {{ROM}} | [[File:Flag_of_Transylvania_(Local).svg|22px]] [[Трансильвания]] | [[Székely Himnusz]] | https://www.youtube.com/watch?v=V4jhyGU0dhs | Сикәй гимны |- | rowspan="2" | {{PRT}} | [[Файл:Flag of the Azores.svg|22px]] Азор утраулары | [[Hino dos Açores]] |https://www.youtube.com/watch?v=4gVJNyUG9kY | Азор гимны |- | [[Файл:Flag of Madeira.svg|22px]] Мадейра | [[Hino da Região Autónoma da Madeira]] |https://www.youtube.com/watch?v=cYaC_fkaxdE | Мадейра мохтарияте гимны |- | rowspan="21" | {{RUS}} | [[Файл:Flag of Adygea.svg|22px]] [[Адыгея]] | [[Адыгэ рэспубликэм и къэралыгъо гимн]] |http://gshra.ru/respublika-adygeya/symvols/gimn-respubliki-adygeya/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160810121226/http://gshra.ru/respublika-adygeya/symvols/gimn-respubliki-adygeya/ |date=2016-08-10 }} | Адыгея Җөмһүрияте дәүләт гимны |- | {{Алтай республикасы байрагы}} | [[Алтай Республиканыҥ Гимны]] |https://www.youtube.com/watch?v=y1kpvN_fDdA | Алтай Җөмһүрияте гимны |- | {{Башкортстан республикасы байрагы}} | [[Башҡортостан Республикаһының Дәүләт гимны]] | [[Башкортстан гимны]] |[[Файл:Anthem of Bashkortostan.ogg]] | |- | [[Файл:Flag of Buryatia.svg|22px]] [[Бурятия Республикасы]] | Буряад Уласай түрын дуулал | [[Бурят Җөмһүрияте дәүләт гимны]] |[[Файл:Anthem of Buryatia.ogg]] | |- | [[Файл:Flag of Khakassia.svg|22px]] [[Хакас Республикасы]] | [[Хакас Республиказы гимны]] |https://www.youtube.com/watch?v=y99iTFsyJtg | Хакас Республикасы гимны | |- | {{Дагстан республикасы байрагы}} | [[Государственный гимн Республики Дагестан]] |https://www.youtube.com/watch?v=MaH1sVX0XIk | Дагстан Республикасы дәүләт гимны | |- | [[Файл:Flag of Ingushetia.svg|22px]] [[Ингушетия]] | [[Лоамий мехка хозагІа дола дакъа]] |https://www.youtube.com/watch?v=6OTfzM35oa0 | Таулар иленең гүзәл җирендә |- | [[Файл:Flag of Kabardino-Balkaria.svg|22px]] [[Кабарда-Балкар Республикасы]] | |https://www.youtube.com/watch?v=1FVZM0nq0rU | |- | [[Файл:Flag of Kalmykia.svg|22px]] [[Калмыкия Республикасы]] | [[Хальмг Таңһчин Частр]] |https://www.youtube.com/watch?v=mkCVKP_Zmp8 | Калмык Җөмһүрияте гимны | |- | [[Файл:Flag of Karachay-Cherkessia.svg|22px]] [[Карачай-Чиркәс Республикасы]] | |https://www.youtube.com/watch?v=y1kpvN_fDdA | |- | [[Файл:Flag of Karelia.svg|22px]] [[Карелия]] | [[Karjalan Tasavallan valtiohymni]] |[[Файл:Anthem of the Republic of Karelia.ogg]] | Карелия Җөмһүрияте дәүләт гимны |- | [[Файл:Flag of Komi 1991.svg|22px]] [[Коми Республикасы]] | [[Варыш поз]] | | [[Лачын оясы]] |- | [[Файл:Flag of Mari El.svg|22px]] [[Марий Эл]] | [[Марий Эл республикын чапмурыжо]] |https://www.youtube.com/watch?v=Ko6iqxhv9MQ | [[Марий Эл Җөмһүрияте дәүләт гимны]] | |- | {{Мордовия республикасы байрагы}} | [[Ши валда, Мордовия!]] |https://www.youtube.com/watch?v=FmRNWoPyWcs | [[Мордовия гимны|Хәерле көн, Мордовия!]] |- | [[Файл:flag of North Ossetia.svg|22px]] [[Төньяк Осетия]]-Алания | [[Цæгат Ирыстоны гимн]] |https://www.youtube.com/watch?v=xSFyb5oYI10 | Төньяк Осетия гимны |- | {{Саха республикасы байрагы}} | [[Саха Өрөспүүбулүкэтин өрөгөйүн ырыата]] |[[Файл:Anthem of the Sakha Republic.ogg]] | Саха Җөмһүриятенең дәүләт гимны |- | {{Байрак/Татарстан}} [[Татарстан]] | [[Татарстан Республикасы Дәүләт гимны]] |[[Файл:National Anthem of the Republic of Tatarstan with words.ogg]] | Tatarstan Respublikası Däwlät himnı |- | [[Файл:Flag_of_Chechen_Republic_since_2004.svg|22px]] [[Чечен Республикасы]] | [[Нохчийн Республикин гимн]] |https://www.youtube.com/watch?v=kpgimx24Cy4 | Чечен Җөмһүрияте гимны |- | {{Чуашстан республикасы байрагы}} | [[Туган җирем|Тăвaн çĕршыв]] |[[Файл:Anthem of Chuvashia.ogg]] | Туган ил |- | [[Файл:Flag of Tuva.svg|border|{{{1|22px}}}|Флаг Тывы<noinclude>]] [[Тыва Җөмһүрияте]] | [[Мен — тыва мен]] |[[Файл:Mentyvamenvocal.ogg]] | [[Мин — тывалы|Тыва Җөмһүрияте дәүләт гимны]] | |- | {{Удмуртия республикасы байрагы}} | [[Удмурт Элькунлэн кункрезэз]] |[[Файл:National Anthem of Udmurtia.ogg]] | Удмурт Җөмһүрияте гимны |- | {{SRB}} | [[Файл:Flag of Vojvodina.svg|22px]] Воеводина | [[Ja sam rođen tamo na salašu]] |https://www.youtube.com/watch?v=5yQwLepGLgk | крестьян гаиләсендә туганмын |- | rowspan="19" | {{ESP}} | {{ES-AN}} | [[La bandera blanca y verde]] | | Ак-яшел байрак |- | {{ES-AR}} | [[Himno de Aragón]] | | Арагон гимны |- | {{ES-AS}} | [[Asturias, patria querida]] | | Астурия, чөекле Ватаныбыз |- | {{ES-CN}} | [[Himno de Canarias]] | | Кенәри утраулары гимны |- | {{ES-CB}} | [[Himno a La Montaña]] | | Монтанья гимны |- | {{ES-CM}} | [[Canto a la Mancha]], ''[[Patria sin fin]]'', ''[[Canción del Sembrador]]'' | | Ла Манча җыры, Ватаныбыз — мәңгегә |- | [[Файл:Flag of Catalonia.svg|22px|<noinclude>]] [[Каталония]] | [[Els Segadors]] |https://www.youtube.com/watch?v=OIf294S8vD4 | Уракчылар |- | {{ES-CE}} | [[Himno de Ceuta]] | | Сеута гимны |- | [[Файл:Flag of the Basque Country alternative proportions.svg|22px|<noinclude>]] [[Басклар Иле]] | [[Euzko Abendaren Ereserikia]] |[[Файл:Anthem_of_Basque_Country_Vocal.ogg]] | Баск халкы гимны |- | {{ES-EX}} | [[Himno de Extremadura]] | | Эстрамадура гимны |- | {{ES-GA}} | [[Os Pinos]] | | Die Pinien |- | {{ES-RI}} | [[Himno a la La Rioja]] | | Ла Риоха гимны |- | {{ES-MD}} | [[Himno de la Comunidad de Madrid]] | | Мадрид коммунасы гимны |- | [[Файл:Flag of Mallorca.svg|20px]] [[Мальорка]] | [[La Balanguera]] | | Балангера |- | {{ES-ML}} | [[Himno de Melilla]] | | Мелилья гимны |- | {{ES-MC}} | ''[[Himno a Murcia]]'' | | Мурсия гимны |- | {{ES-NC}} | [[Himno de las Cortes]] | |Кортеслар гимны |- | {{ES-VC}} | [[Himno de la Comunidad Valenciana]] | | Валенсия коммунасы гимны |- | [[Val d’Aran]] | [[Montañas aranesas]] | | Аран таулары |- | {{TZA}} | [[Файл:Flag of Zanzibar.svg|22px]]Занзибар | Mungu ibariki Afrika |[[Файл:National_Anthem_of_Tanzania_by_US_Navy_Band.ogg]] | Ходай, Африканы сакла |- | {{UGA}} | [[Файл:Flag of Buganda.svg|22px]]Буганда | [[Ekitiibwa kya Buganda]] |https://www.youtube.com/watch?v=tER8-8gM8KU | Буганда горурлыгы |- | {{UZB}} | [[Файл:Flag of Karakalpakstan.svg|22px]]Каракалпакстан | Qaraqalpaqstan Respublikası davlat madhiyası | https://www.youtube.com/watch?v=RqR4D9bVLyE | Каракалпакстан Җөмһүрияте дәүләт гимны |- | rowspan="7" | {{USA}} | [[Файл:Flag of Hawaii.svg|22px|<noinclude>]] Һавайя | [[Hawaiʻi Ponoʻī]] |https://www.youtube.com/watch?v=RcQqHCY0_xY | Һавайяның газиз балалары |- | {{VIR}} | [[Virgin Islands March]] | | Виргин утраулары маршы |- | {{ASM}} | [[Amerika Samoa]] | |- | {{GUM}} | [[Stand Ye Guamanians]] | | Аягүрә басыгыз, гуамлылар |- | [[Файл:Flag_of_the_Northern_Mariana_Islands.svg|22px]]Төньяк Мариан утраулары | [[Gi Talo Gi Halom Tasi]] |https://www.youtube.com/watch?v=mni9JOIgv-8 | Диңгез уртасында | |- | {{PRI}} | [[La Borinqueña]] |https://www.youtube.com/watch?v=AYyybVPwPSw | Боринкенья |- | [[Файл:Flag of Bikini Atoll.svg|22px]] Бикини мәрҗән утравы | [[Bikini Anthem]] | | Бикини гимны |- | rowspan="16" | {{GBR}} | {{WAL}} | [[Hen Wlad Fy Nhadau]] |https://www.youtube.com/watch?v=gtCOprRDUm8 | Ата-бабамның борынгы иле |- | [[Файл:Ulster_banner.svg|22px]] [[Төньяк Ирландия]] | [[A Londonderry Air-Danny Boy]] |https://www.youtube.com/watch?v=eAPyRB7fy10 | Лондондерри хыялы — Яшүсмер Дәнни | |- | {{GGY}} | [[Sarnia Cherie]] | | Liebes [[Guernsey|Sarnia]] |- | {{IMN}} | [[Arrane Ashoonagh dy Vannin]] | | Мэн милли гимны |- | {{JEY}} | ''[[Island Home]]'' | | Утраудагы Ватан |- | [[Файл:Flag_of_Cornwall.svg|22px]] Корнуэлл | [[Bro Goth Agan Tasow]] |https://www.youtube.com/watch?v=jdIH-aiatKE | Ата-бабамның борынгы иле |- | {{AIA}} | [[God bless Anguilla]] | | Ходай, Ангильяны ярлыка |- | [[Файл:Flag of Bermuda.svg|22px]] [[Бермуда утраулары]] | [[Hail to Bermuda]] |https://www.youtube.com/watch?v=H89-tx3yee0 | Яшәсен Бермуда |- | {{FLK}} | [[Song of the Falklands]] | | Фолкленд утраулары җыры |- | {{CYM}} | [[Beloved Isles Cayman]] | | Сөекле Кайман утраулары |- | {{GIB}} | [[Gibraltar Anthem|Gibraltar]] | | Гибралтар |- | {{PCN}} | [[We From Pitcairn Island]] | | Без Питкэрн утрауларыннан |- | [[Файл:Flag of Montserrat.svg|22px|Монтсеррат<noinclude>]] Монтсеррат утравы | [[National Song]] | | Милли җыр |- | {{SHN}} | [[My Saint Helena Island]] | | Минем Изге Еленам |- | [[Файл:Flag of Scotland.svg|22px]] [[Шотландия]] | [[O Flower of Scotland|O Fhlùir na h-Alba]] |https://www.youtube.com/watch?v=RPaJhlIIYjM | Әй, Шотландия чәчәге | |- | {{TCA}} | [[This Land of Ours]] | | Бу безнең илебез |} == Шулай ук карагыз == * [[Тарихи милли гимннар исемлеге]] * [[Дөнья дәүләтләре исемлеге]] * [[Милләт һәм дәүләт байраклары]] [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Исемлекләр:Мәдәният]] [[Төркем:Илләр буенча исемлекләр]] c8uas74g69lpj3e3b47wsjbokbdg8gc 0 177947 3530028 3529995 2022-08-23T15:08:06Z Liren Ding 26972 /* Тәрҗемәсе */ wikitext text/x-wiki ==Тарих һәм чынбарлык== {| |- | :[[Файл:Flag of Scotland.svg|165px]] '''Шотландия байрагы''' |— | :[[Файл:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg|90px]] '''Шотландия кыйраллыгы (854-1707) илтамгасы''' |- |} [[Шотландия]]нең рәсми рәвештә кабул ителгән гимны юк.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/4828454.stm Action call over national anthem], news.bbc.co.uk <span> </span>(Проверено 22&nbsp;апреля&nbsp;2010)</ref> Рәсми булмаган гимн исеменә берничә җыр дәгъва кыла, алар арасында халык көйләре дә, хәзерге заман кешеләре иҗат иткән әсәрләр дә бар. Шуларның берсе – «Scotland the Brave»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Scotland_the_Brave</ref> ("Кыю Шотландия"). XIX гасырдан ук билгеле булган көйгә (авторы билгесез, халык көе дип санала) җыр текстын Шотландия журналисты Клифф Һэнли 1950 нче елларда иҗат иткән. Әлеге көйгә шигырьләр элегрәк тә язылган булган, ләкин ул хәзер Клифф Һэнли сүзләренә генә җырлана. Бөтен дөньяның тамырлары Шотландиядән булган кешеләре аны милли бәйрәмнәрдә һәм башка тантаналы шартларда куллана<ref>https://www.youtube.com/watch?v=k_iBe4swTi8</ref>. 1990 нчы еллар башына кадәр ул хәтта спорт чараларында да Шотландия гимны буларак уйнала иде. Ләкин "Кыю Шотландия", дөресен әйткәндә, бары тик "фольклор милләте" җыры гына. Ил һәм милләт гимны буларак ул җитди рәвештә кабул ителә алмый. Бәлки шуңа күрәдер, хәзер аны «The Flower of Scotland»<ref>https://sco.wikipedia.org/wiki/Flouer_o_Scotland</ref> ("Шотландия Чәчәге") алмаштырды. Татарча шайтан таягы дип аталган чәчәк бу илнең милли символларыннан берсе булып тора. The Comes фольклор төркеме иҗат иткән "Шотландия Чәчәге" җыры беренче мәртәбә [[1967 ел|1967]] елда яздырылган иде. Хәзер ул Шотландиянең Бөекбританиядән аерым чыгыш ясаучы җыелма такымнары (мәсәлән, футбол һәм регби буенча) уйнаганда Шотландия гимны буларак башкарыла<ref>https://www.youtube.com/watch?v=7vkYiCdn834</ref>. [[Файл:Carduus cephalanthus.jpg|мини|уңда|250px|'''Шайтан таягы — Шотландиянең милли символы''']] «Flower of Scotland» җырында үткән заманнарның бер истәлекле тарихи вакыйгасы – 1314 елда шотландиялеләрнең инглиз илбасарларын тар-мар итүе чагылыш тапкан. Телен югалта барып та, тарихи хәтерен җуймаган горур халык өчен бу, әлбәттә, милли үзбилгеләнү максатыннан бик кулай гимн булып кабул ителәдер. Шуңа күрә, 2006 елда үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, "Шотландия Чәчәге" беренче урында тора: {| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;" ! Җыр ! Тавыш бирү нәтиҗәләре (%) |- | «Flower of Scotland» | 41 % |- | «Scotland the Brave» | 29 % |- | «Highland Cathedral» | 16 % |- | «A Man's A Man for A' That» | 7 % |- | «Scots Wha Hae» | 6 % |} Сораштыруда өченче урынны алган "Highland Cathedral" җыры, ике алман кешесе тарафыннан иҗат ителү сәбәпле, кире кагыла. ==Flower of Scotland – Fhlùir na h-Alba== {| |- | :'''[[Инглиз теле]]<nowiki/>ндә''': :O flower of Scotland :When will we see :Your like again :That fought and died for :Your wee bit hill and glen :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :The hills are bare now :And autumn leaves lie thick and still :O'er land that is lost now :Which those so dearly held :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again :Those days are passed now :And in the past they must remain :But we can still rise now :And be the nation again :And stood against him :Proud Edward's army :And sent him homeward :Tae think again |— | :'''[[Шотланд (гэль) теле]]<nowiki/>ндә''': :O Fhlùr na h-Albann, :cuin a chì sinn :an seòrsa laoich :a sheas gu bàs 'son :am bileag feòir is fraoich, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin? :Na cnuic tha lomnochd :'s tha duilleach Foghair mar bhrat air làr, :am fearann caillte :dan tug na seòid ud gràdh, :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaigh :air chaochladh smaoin. :Tha 'n eachdraidh dùinte :ach air dìochuimhne chan fheum i bhith, :is faodaidh sinn èirigh :gu bhith nar Rìoghachd a-rìs :a sheas an aghaidh :feachd uailleil Iomhair :'s a ruaig e dhachaidh :air chaochladh smaoin. |- |} === Тәрҗемәсе === '''Шотландия Чәчәге'''<br> '''''(юлга-юл тулы тәрҗемә)<br>''''' 1. Әй, Шотландия Чәчәге, кайчан без сине яңадан, җан фида кылып, тәкәббер Эдвардның армиясенә каршы торып, Һилл (''Калкулык — Шотландиянең таулы өлеше атамасы'') һәм Гленн (''Үзән — Шотландиянең тигезлекле өлеше'') өчен көрәшеп үлгәннәр заманындагы кебек күрербез? Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар хәзер шыр ялангач, һәм көз кайчандыр кадерләп тотылган, тәкәббер Эдвардка каршы торган һәм югалган ил өстенә тыныч кына яфракларын коя. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр күптән үтеп китте инде, алар шул заманда калсын да, ә без әле кабат күтәрелә алабыз — Эдвардның тәкәббер армиясенә каршы торган милләт булырлык итеп. Баскынны куып җибәргән ул, — кабат уйлансын дип.<br> '''(''җырлау өчен кыскартылган тәрҗемә'')'''<br> 1. Шотланд Чәчәге,<br> кайчан сине<br> кабат күрербез,<br> җан фида кылып,<br> Эдвардны җиңгән<br> Тау һәм Үзән итеп?<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 2. Бу калкулыклар<br> шыр ялангач,<br> яфрак коела<br> кайчандыр көзен<br> Эдвардны җиңеп<br> киткән ил өстенә.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> 3. Ул көннәр — күптән<br> үткән заман,<br> без әле кабат<br> күтәрелә алабыз —<br> Эдвардны җиңгән<br> бер милләт булып.<br> Баскынны ул куып<br> кире кайтарган, —<br> уйлансын дип.<br> == Искәрмәләр == <div class="references-small" style=""> == Карагыз == https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B == Сылтамалар == [[Төркем:Илләр буенча гимннар]] [[Төркем:Шотландия]] oc0podfei96fhzv0o8o9vf3h8acf8yh 0 180734 3530057 3262071 2022-08-24T03:53:35Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{rq|stub|wikify}} {{УК}} [[File:Kim Il-sung and Kim Jong-il statues from Flickr.jpg|thumb|250px]] '''Диктаторлык, диктатура''' — [[дәүләт]]тә хакимиятне тормышка ашыру системасы. [[Латин теле]]ндәге "dictatura" сүзе [[татар теле|татарча]] "чикләнмәгән хакимлек" ("хакимлек", "кул") дигәнне аңлата. Хәзерге [[политология]] фәнендә диктатура — дәүләт белән идарә итүнең тулысынча хакимлек бер сәяси караш вәкилләре: идарә итүче көч (''сәяси фирка, сыйныф, берләшмә'') яки бер шәхес (''диктатор'') кулында булган формасы дип билгеләнә. Шулай итеп, диктатура шартларында идарә итүче, властьны тормышка ашыру һәм властька мөнәсәбәт формаларына карамыйча, идарәне турыдан-туры һәм катгый (''директив'') ысуллар белән оештыра. Моны заманында [[Бөек француз революциясе]]ннән соң булдырылган сәяси система мисалында ачык күрсәтергә була: анда хакимият формасы — җөмһүрият, властька караш формасы — [[демократия]], ә инде властьны тормышка ашыру формасы — нәкъ биредә каралган диктатура була. [[Марксизм-ленинизм]] тәгълиматы диктатура төшенчәсен бераз икенчерәк аңлатуын да билгеләргә кирәк. Анда ул бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган ике мәгънәдә кулланыла: * икътисади яктан өстен булган сыйныфның сәяси хакимлеге. * хакимлек итүне тормышка ашыру ысулы (диктатура режимы, диктатура чаралары һәм алымнары). Марксизм-ленинизм тәгълиматы шулай ук диктатураны хакимиятне тормышка ашыру ысулы буларак демократик режимның капма-каршысы дип исәпли. == Чыганаклар == * Орлов А. С., Георгиева Н. Г., Георгиев В. А. Исторический словарь. 2-е изд. М., 2012, с. 411. (урыҫ.) * Гаджиев К. С. Диктатура // Большая российская энциклопедия. — 2007. — Т. 8. — С. 747. — ISBN 978-5-85270-338-5. (урыҫ.) * Кравченко И. И. Диктатура. Новая философская энциклопедия в 4-х томах // Ред. совет: Степин В. С., Гусейнов А. А., Семигин Г. Ю., Огурцов А. П. и др. — М.: Мысль, 2010. — 744 с. / 634,[2]с. / 692,[2]с. / 736 с. [[Төркем:Политология]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] p3jo7xsua078m4tx8vjsjukuqul0ws2 3530058 3530057 2022-08-24T03:57:31Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{rq|stub|wikify}} {{УК}} [[File:Kim Il-sung and Kim Jong-il statues from Flickr.jpg|thumb|250px|[[Пхеньян]]да, [[Төньяк [[Корея]]да Ким Ир-Сонны һәм Ким Чен Ылны хөрмәтләүче зур сыннар. Диктатура еш кына шәхес культын куллана һәм автократка табына.]] '''Диктаторлык, диктатура''' — [[дәүләт]]тә хакимиятне тормышка ашыру системасы. [[Латин теле]]ндәге "dictatura" сүзе [[татар теле|татарча]] "чикләнмәгән хакимлек" ("хакимлек", "кул") дигәнне аңлата. Хәзерге [[политология]] фәнендә диктатура — дәүләт белән идарә итүнең тулысынча хакимлек бер сәяси караш вәкилләре: идарә итүче көч (''сәяси фирка, сыйныф, берләшмә'') яки бер шәхес (''диктатор'') кулында булган формасы дип билгеләнә. Шулай итеп, диктатура шартларында идарә итүче, властьны тормышка ашыру һәм властька мөнәсәбәт формаларына карамыйча, идарәне турыдан-туры һәм катгый (''директив'') ысуллар белән оештыра. Моны заманында [[Бөек француз революциясе]]ннән соң булдырылган сәяси система мисалында ачык күрсәтергә була: анда хакимият формасы — җөмһүрият, властька караш формасы — [[демократия]], ә инде властьны тормышка ашыру формасы — нәкъ биредә каралган диктатура була. [[Марксизм-ленинизм]] тәгълиматы диктатура төшенчәсен бераз икенчерәк аңлатуын да билгеләргә кирәк. Анда ул бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган ике мәгънәдә кулланыла: * икътисади яктан өстен булган сыйныфның сәяси хакимлеге. * хакимлек итүне тормышка ашыру ысулы (диктатура режимы, диктатура чаралары һәм алымнары). Марксизм-ленинизм тәгълиматы шулай ук диктатураны хакимиятне тормышка ашыру ысулы буларак демократик режимның капма-каршысы дип исәпли. == Чыганаклар == * Орлов А. С., Георгиева Н. Г., Георгиев В. А. Исторический словарь. 2-е изд. М., 2012, с. 411. (урыҫ.) * Гаджиев К. С. Диктатура // Большая российская энциклопедия. — 2007. — Т. 8. — С. 747. — ISBN 978-5-85270-338-5. (урыҫ.) * Кравченко И. И. Диктатура. Новая философская энциклопедия в 4-х томах // Ред. совет: Степин В. С., Гусейнов А. А., Семигин Г. Ю., Огурцов А. П. и др. — М.: Мысль, 2010. — 744 с. / 634,[2]с. / 692,[2]с. / 736 с. [[Төркем:Политология]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] 3az5m2hfuoufg57qzdbvex9vfx4qfmo 3530059 3530058 2022-08-24T04:02:25Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{rq|stub|wikify}} {{УК}} '''Диктаторлык, диктатура''' — [[дәүләт]]тә хакимиятне тормышка ашыру системасы. [[Латин теле]]ндәге "dictatura" сүзе [[татар теле|татарча]] "чикләнмәгән хакимлек" ("хакимлек", "кул") дигәнне аңлата. Хәзерге [[политология]] фәнендә диктатура — дәүләт белән идарә итүнең тулысынча хакимлек бер сәяси караш вәкилләре: идарә итүче көч (''сәяси фирка, сыйныф, берләшмә'') яки бер шәхес (''диктатор'') кулында булган формасы дип билгеләнә. Шулай итеп, диктатура шартларында идарә итүче, властьны тормышка ашыру һәм властька мөнәсәбәт формаларына карамыйча, идарәне турыдан-туры һәм катгый (''директив'') ысуллар белән оештыра. Моны заманында [[Бөек француз революциясе]]ннән соң булдырылган сәяси система мисалында ачык күрсәтергә була: анда хакимият формасы — җөмһүрият, властька караш формасы — [[демократия]], ә инде властьны тормышка ашыру формасы — нәкъ биредә каралган диктатура була. [[Марксизм-ленинизм]] тәгълиматы диктатура төшенчәсен бераз икенчерәк аңлатуын да билгеләргә кирәк. Анда ул бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган ике мәгънәдә кулланыла: * икътисади яктан өстен булган сыйныфның сәяси хакимлеге. * хакимлек итүне тормышка ашыру ысулы (диктатура режимы, диктатура чаралары һәм алымнары). Марксизм-ленинизм тәгълиматы шулай ук диктатураны хакимиятне тормышка ашыру ысулы буларак демократик режимның капма-каршысы дип исәпли. == Чыганаклар == * Орлов А. С., Георгиева Н. Г., Георгиев В. А. Исторический словарь. 2-е изд. М., 2012, с. 411. (урыҫ.) * Гаджиев К. С. Диктатура // Большая российская энциклопедия. — 2007. — Т. 8. — С. 747. — ISBN 978-5-85270-338-5. (урыҫ.) * Кравченко И. И. Диктатура. Новая философская энциклопедия в 4-х томах // Ред. совет: Степин В. С., Гусейнов А. А., Семигин Г. Ю., Огурцов А. П. и др. — М.: Мысль, 2010. — 744 с. / 634,[2]с. / 692,[2]с. / 736 с. [[Төркем:Политология]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] r64pp77nvd91zchn7l8w71yr88aoohn 3530060 3530059 2022-08-24T04:06:46Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{rq|stub|wikify}} {{УК}} [[File:Kim Il-sung and Kim Jong-il statues from Flickr.jpg|thumb|250px|[[Пхеньян]]да, [[Төньяк Корея]]да Ким Ир-Сонны һәм Ким Чен Ылны хөрмәтләүче зур сыннар. Диктатура еш кына шәхес культын куллана һәм автократка табына]] '''Диктаторлык, диктатура''' — [[дәүләт]]тә хакимиятне тормышка ашыру системасы. [[Латин теле]]ндәге "dictatura" сүзе [[татар теле|татарча]] "чикләнмәгән хакимлек" ("хакимлек", "кул") дигәнне аңлата. Хәзерге [[политология]] фәнендә диктатура — дәүләт белән идарә итүнең тулысынча хакимлек бер сәяси караш вәкилләре: идарә итүче көч (''сәяси фирка, сыйныф, берләшмә'') яки бер шәхес (''диктатор'') кулында булган формасы дип билгеләнә. Шулай итеп, диктатура шартларында идарә итүче, властьны тормышка ашыру һәм властька мөнәсәбәт формаларына карамыйча, идарәне турыдан-туры һәм катгый (''директив'') ысуллар белән оештыра. Моны заманында [[Бөек француз революциясе]]ннән соң булдырылган сәяси система мисалында ачык күрсәтергә була: анда хакимият формасы — җөмһүрият, властька караш формасы — [[демократия]], ә инде властьны тормышка ашыру формасы — нәкъ биредә каралган диктатура була. [[Марксизм-ленинизм]] тәгълиматы диктатура төшенчәсен бераз икенчерәк аңлатуын да билгеләргә кирәк. Анда ул бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган ике мәгънәдә кулланыла: * икътисади яктан өстен булган сыйныфның сәяси хакимлеге. * хакимлек итүне тормышка ашыру ысулы (диктатура режимы, диктатура чаралары һәм алымнары). Марксизм-ленинизм тәгълиматы шулай ук диктатураны хакимиятне тормышка ашыру ысулы буларак демократик режимның капма-каршысы дип исәпли. == Чыганаклар == * Орлов А. С., Георгиева Н. Г., Георгиев В. А. Исторический словарь. 2-е изд. М., 2012, с. 411. (урыҫ.) * Гаджиев К. С. Диктатура // Большая российская энциклопедия. — 2007. — Т. 8. — С. 747. — ISBN 978-5-85270-338-5. (урыҫ.) * Кравченко И. И. Диктатура. Новая философская энциклопедия в 4-х томах // Ред. совет: Степин В. С., Гусейнов А. А., Семигин Г. Ю., Огурцов А. П. и др. — М.: Мысль, 2010. — 744 с. / 634,[2]с. / 692,[2]с. / 736 с. [[Төркем:Политология]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] 0as7ist926s79badh3tgpenn7u84hq8 3530061 3530060 2022-08-24T04:11:45Z TheWikipedian1250 32366 wikitext text/x-wiki {{rq|stub|wikify}} {{УК}} [[File:Kim Il-sung and Kim Jong-il statues from Flickr.jpg|thumb|250px|[[Пхеньян]]да, [[Төньяк Корея]]да [[Ким Ир-Сун]] һәм [[Ким Чен-Ир]]Ылны хөрмәтләүче зур сыннар. Диктатура еш кына шәхес культын куллана һәм автократка табына]] '''Диктаторлык, диктатура''' — [[дәүләт]]тә хакимиятне тормышка ашыру системасы. [[Латин теле]]ндәге "dictatura" сүзе [[татар теле|татарча]] "чикләнмәгән хакимлек" ("хакимлек", "кул") дигәнне аңлата. Хәзерге [[политология]] фәнендә диктатура — дәүләт белән идарә итүнең тулысынча хакимлек бер сәяси караш вәкилләре: идарә итүче көч (''сәяси фирка, сыйныф, берләшмә'') яки бер шәхес (''диктатор'') кулында булган формасы дип билгеләнә. Шулай итеп, диктатура шартларында идарә итүче, властьны тормышка ашыру һәм властька мөнәсәбәт формаларына карамыйча, идарәне турыдан-туры һәм катгый (''директив'') ысуллар белән оештыра. Моны заманында [[Бөек француз революциясе]]ннән соң булдырылган сәяси система мисалында ачык күрсәтергә була: анда хакимият формасы — җөмһүрият, властька караш формасы — [[демократия]], ә инде властьны тормышка ашыру формасы — нәкъ биредә каралган диктатура була. [[Марксизм-ленинизм]] тәгълиматы диктатура төшенчәсен бераз икенчерәк аңлатуын да билгеләргә кирәк. Анда ул бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган ике мәгънәдә кулланыла: * икътисади яктан өстен булган сыйныфның сәяси хакимлеге. * хакимлек итүне тормышка ашыру ысулы (диктатура режимы, диктатура чаралары һәм алымнары). Марксизм-ленинизм тәгълиматы шулай ук диктатураны хакимиятне тормышка ашыру ысулы буларак демократик режимның капма-каршысы дип исәпли. == Чыганаклар == * Орлов А. С., Георгиева Н. Г., Георгиев В. А. Исторический словарь. 2-е изд. М., 2012, с. 411. (урыҫ.) * Гаджиев К. С. Диктатура // Большая российская энциклопедия. — 2007. — Т. 8. — С. 747. — ISBN 978-5-85270-338-5. (урыҫ.) * Кравченко И. И. Диктатура. Новая философская энциклопедия в 4-х томах // Ред. совет: Степин В. С., Гусейнов А. А., Семигин Г. Ю., Огурцов А. П. и др. — М.: Мысль, 2010. — 744 с. / 634,[2]с. / 692,[2]с. / 736 с. [[Төркем:Политология]] [[Төркем:Дәүләт формалары]] rh8ab919leiq7mu9yjuzclm6z4q0b7e 0 191913 3530026 3507007 2022-08-23T13:38:34Z 46.56.60.7 wikitext text/x-wiki {{Карточка |имя = Efirium |стиль_тела = vcard |название = |стиль_названия = |вверху = <big>Efirium</big><br/><br/>inglizçä ''Ethereum'' |класс_вверху = fn |стиль_вверху = background-color:{{{фон|#FFFF00}}}; color:{{{цвет|#6633CC}}}; |вверху2 = |класс_вверху2 = nickname |стиль_вверху2 = color: #000000; |изображение = {{#if: {{{изображение| Ethereum logo translucent.svg}}}|[[Файл:{{{изображение| Ethereum logo translucent.svg}}}| {{#if: {{{ширина|}}}|{{{ширина}}}|280px}}| {{#if: {{{подпись|}}}||}}]]}} |стиль_изображения = |подпись = {{{подпись| }}} |стиль_подписи = |стиль_заголовков = width:600px; |стиль_меток = background: #eee; text-align: center; width:100px; |стиль_текста = text-align: center; |заголовок1 = |метка1 = Tör |текст1 = [[Bloklar çılbırı]] sistemaların buldıru öçen nigez, '''Efir''' - kriptografik aqça |заголовок3 = |метка3 = Avtor |текст3 = Vitalik Buterin, Gavin Wood |заголовок4 = |метка4 = Yazılğan |текст4 = [[C++]], Go, JavaScript, Python, Java, node.js, Haskell tellärendä |заголовок6 = |метка6 = [[Operatsion sistema]] |текст6 = [[Windows]], [[Linux]], OS X, POSIX |заголовок7 = |метка7 = Berençe çığarılış |текст7 = 30.7.2015 |заголовок8 = |метка8 = Soñğı yurama |текст8 = '''1.6.5''' (1.6.[[2017]]) |заголовок9 = |метка9 = Säxifä |текст9 = https://ethereum.org |заголовок10 = |метка10 = Bäyäse |текст10 = 634 [[USD]] (12.12.[[2017]]) }} '''Efirium''' ([[inglizçä]] ''Ethereum'') - [[bloklar çılbırı]] nigezendä yasalğan aqıllı kontraktlar nigezendä eşläwçe üzäkläşterelmägän onlayn-servislar buldıru öçen platforma. Anda maxsus kriptografik aqça - '''Efir''' çığarıla<ref>[https://birzha-kriptovalyut-rejting.ru/blog/ethereumeth-opisanie-kriptovalyuty Ethereum (ETH) - тасвирламасы криптовалюты]</ref><ref>[https://coinworldmap.io/dogecoin-и-цена-эфириума-входят-в-топ-10-популя/ "Эфириум бәясе" Google өчен популяр 10 яңалык арасына керә]</ref>. Efirium berdäm üzäkläşterelmägän [[virtual' maşina]] bularaq yasalğan. [[2013]] yılda Efirium '''Vitalik Buterin''' tarafınnan täqdim itelgän. [[2015]] yılda Efirium çeltäre eşli başlağan. Efirium - açıq platforma bulğanğa kürä [[blokçeyn]] texnologiäsen kertergä bulışa, şuña kürä anıñ belän törle startaplar, ''[[Microsoft]], [[IBM]], [[Acronis]]'', xättä [[Sberbank]] qızıqsına.<ref>[https://bitpapa.com/ru/blog/trading/pokupka-ethereum-cherez-sberbank-plyusi-i-minusi Саклык банкы аша эфириумны сатып алу-уңай һәм тискәре яклары]</ref> ==Efir== '''Efir''' - Efirium platformasında çığarıla torğan kriptografik [[aqça]], almaşu berämlege bulıp tora. '''ETH''' häm '''Ξ''' belän bilgelänä, 0,001 ETH - ''finney'', 0.000001 ETH - ''szabo'', 10⁻¹⁸ - ''wei'' dip atala. Efir tüläwlär belän genä çiklänmi, ul resurslar almaşu, aqıllı kontraktlar terkäw öçen qullanıla. ==Aqıllı kontraktlar== Efirium [[blokçeyn]] nigezendä telägän aktiv belän telägän kileşüne terkäw mömkinlegen birä, şuña kürä ğädättäge yuridik kileşülär taläp itelmi. Efiriumda aqıllı kontraktlar programmalaw tellärendä klasslar törendä kürsätelä, häm kompillätsiädän soñ Efirium öçen bayt-kod bularaq kiterelä. ==Qullanılu== Efirium nigezendä aqıllı kontraktlar törle ölkälärdä qullanılıp bula. [[Microsoft]], [[IBM]], JPMorgan Chase, Bloomberg Businessweek [[şirkät]]läre Efiriumğa açıq qızıqsınu kürsätte. ==Tatarstanda== [[2017]] yılnıñ [[29 avgust]]ında [[Qazan]] şähäre iärçene [[İnnopolis]]ta Efirium avtorı Vitalik Buterin, [[Tatarstan]] prezidentı [[Röstäm Miñnexanov]], küp blokçeyn belgeçläre qatnaşında "Blokçeyn - Räsäyneñ http://line-stargadget.ru/ yaña nefte" digän konferensiä uzdı. Anda Efirium avtorı Efir yärdämendä tatar milli rizığı [[çäk-çäk]] satıp aldı, şulay itep [[Tatarstan]]da Efir berençe märtäbä räsmi qullanıldı.<ref>https://www.business-gazeta.ru/news/355879 Создатель криптовалюты ​Ethereum Виталик Бутерин купил в Иннополисе чак-чак за эфиры</ref> ==Sıltamalar== * https://ethereum.org/ * [http://www.ethdocs.org Документация] * [https://github.com/ethereum/wiki/wiki/Ethereum-Development-Tutorial Ethereum Wiki] * [https://github.com/ethereum/wiki/wiki/Руководство-по-Solidity Руководство по Solidity] * [http://dapps.ethercasts.com/ Список Ðapps] * [https://etherchain.org/ Обозреватель блоков] * [https://www.youtube.com/watch?v=K4qn1WkqsXs Репортаж Вести.net] * [http://www.economist.com/news/briefing/21677228-technology-behind-bitcoin-lets-people-who-do-not-know-or-trust-each-other-build-dependable «The great chain of being sure about things»] — обзор применений блокчейновых технологий по состоянию на Oct 31st 2015{{ref-en}} == İskärmälär == [[Төркем:Акча| ]] [[Төркем:Криптографик акча]] [[Төркем:Программалар]] gsn9nit3v9ztm4a7ecd3hkcspyh9ova 0 210844 3530012 2795039 2022-08-23T12:07:36Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: /* Бүләкләре, мактаулы исемнәре */ wikitext text/x-wiki {{Театр эшлеклесе | исем = Рәмзия Фәйзуллина | чын исем = | рәсем = Р.М.Фәйзуллина.jpg | киңлеге = | рәсем язуы = | туганда бирелгән исеме = Рәмзия Мәхмүт кызы Фәйзуллина | туу датасы = 2.01.1962 | туу җире = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу җире|Сарман районы|Сарман районында}}, Янурыс | үлем датасы = | үлем җире = | һөнәр = курчак театры актрисасы | гражданлыгы = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] | активлык еллары = 1979 — {{х.в.}} | псевдоним = | амплуа = җырлы рольләр | театр = [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры|«Әкият» курчак театры]] | рольләр = | спектакльләр = | бүләк һәм премияләр = [[Файл:NarodniArtistTatarstana.jpg|20px|Татарстанның халык артисты]][[Файл:Тантана премиясе.jpg|20px|«Тантана» премиясе - 2020]][[Файл:MedalTatarstan1.jpg|20px|«Фидакарь хезмәт өчен» медале - 2022]] | сайт = | imdb_id = }} {{фш|Фәйзуллина}} '''Рәмзия Фәйзуллина''' (Безус), Рәмзия Мансур кызы Безус (''кыз фамилиясе'' Фәйзуллина, ''[[1962 ел]]ның [[2 гыйнвар]]ы, [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Сарман районы]], [[Янурыс]]'') — курчак театры актрисасы, [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры]]нда хезмәт итә (''1979 елдан''). [[Татарстан]]ның [[Татарстанның атказанган артисты|атказанган]] (''[[1994 ел|1994]]'') һәм [[Татарстанның халык артисты|халык]] (''[[2001 ел|2001]]'') артисты. [[«Тантана» премиясе]] лауреаты (''[[2020 ел|2020]]''). {{External media |рәсем1=[https://vk.com/album-20641920_157353117 Р. М. Фәйзуллинаның юбилей кичәсе].}} == Тәрҗемәи хәле == [[1962 ел]]ның [[2 гыйнвар]]ында [[Татарстан АССР]] [[Сарман районы]] Янурыс авылында туган. [[Янурыс|Туган авылында]] сигезьеллык (''[[1977 ел|1977]]''), [[Азалак]] авылында урта мәктәпне (''[[1979 ел|1979]]'') тәмамлый. [[Җырчы]] булырга теләп, [[1979 ел]]да [[Казан]]га [[Казан музыка укуханәсе|музыка укуханәсенә]] укырга килә. Ләкин анда укымый, туганнары ярдәме белән (''махсус һөнәри белеме булмаган килеш'') [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры]]нда (''башта бутафория цехында, соңрак татар труппасында'') эшли башлый. [[Казан]]да сәүдә техникумын тәмамлый, бер-ике ел сәүдә өлкәсендә эшләп ала. [[2004 ел]]да читтән торып [[Казан дәүләт мәдәният институты]]ның театр факультетын тәмамлаган. == Иҗаты == Театрда 40 ел иҗат итү дәверендә [[татар теле|татарча]] һәм [[урыс теле|урысча]] куелган спектакльләрдә бик күп рольләр башкарган. Иң күп һәм яратып уйнаган рольләре — җырлый һәм мәхәббәт уйный торган кызлар. === Уйнаган рольләренең кайберләре === ==== «Әкият» театрында ==== * ''Найман-ана'' — «Гасырдан озын көн...» [[Чыңгыз Айтматов]] * ''Миләүшә, Зарифа'' — «Карт буйдак» [[Рабит Батулла]] * ''Будур'' — «Галәветдиннең сихерле лампасы» Н. Гернет * ''Гаделмөлек'' — «Хан кызы» [[Кәрим Тинчурин]] * ''Чикерткә'' — «Җырлап узган җәй» [[Нәби Дәүли]] — ''әлеге рольне башкарган өчен Халыкара яшьләр лагерена (Балтик буе) путевка белән бүләкләнә'' * ''Сөмбел'' — «Камыр батыр» [[Сәлах Хөсни]] * ''Таңчулпан'' — «И, кызык Шүрәле!..» [[Гөлшат Зәйнашева]] * ''Диләфрүз'' — «Диләфрүзгә дүрт кияү» [[Туфан Миңнуллин]] * ''Зөһрә'' — «Чулпан йолдыз калка…» Зөлфәт * ''Чеби'' — «Алтын чеби» В. Орлов һ. б. Курчак театрларының халыкара фестивальләрендә — [[Канн]] (''[[Франция]]''), Адана, Бурса, Искешәһәр, [[Измир]] (''[[Төркия]]''), [[Бакы]] (''[[Азәрбайҗан]]''), [[Алматы]], [[Актүбә]] (''[[Казакъстан]]''), [[Самар]], [[Уфа]], [[Улан-Удэ]], Яр Чаллы һ. б. — катнаша. Адана шәһәрендә узган халыкара фестивальдә «Теге дәһшәтле төндә» (''[[Зөлфәт]]'') спектаклендә баш рольне (''Су анасы'') башкара. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * 1994 — [[Татарстанның атказанган артисты]] * 2001 — [[Татарстанның халык артисты]] * Кәрим Тинчурин исемендәге республика фестивале дипломы * [[«Рухият» фонды]] фестивале дипломы — ''«Ак күлмәктә кара елан» ([[Рафис Корбан]], [[Нәҗип Думави]]) спектаклендә уйнаган Зөләйха роле өчен''. * 2020 — [[«Тантана» премиясе]]<ref>[https://www.azatliq.org/a/30513653.html "Тантана" онлайн узды, төп җиңүчене билгеләмәделәр]. [[Азатлык радиосы]], 27.03.2020</ref> * 2022 — [[«Фидакарь хезмәт өчен» медале]] <ref>[http://sarman-rt.ru/news/khbrlr/ianurys-kyzy-medal-belan-bulaklangan Янурыс кызы медаль белән бүләкләнгән.] [[Сарман (газета)|«Сарман»]], 21.08.2022</ref> == Гаилә хәле == Ире — ? Безус (''? — [[2000 ел|2000]]''). [[Ул]]лары Вилдан, мәктәп укучысы<ref>''Румия Сәйфуллина''. Рәмзия Фәйзуллина: «Тезләнеп тә, ятып та уйныйбыз». [[Акчарлак (газета)|«Акчарлак»]], 2018 ел, 18 октябрь</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == # [[Сарман районы энциклопедиясе]] (''төзүче-мөхәррире'' Дамир Гарифуллин). 1нче китап. [[Яр Чаллы]]: «Идел-йорт» нәшрияты, 2000. # Илһамлы Сарман. Антология (''төзүче-мөхәррире'' [[Дамир Гарифуллин]]). [[Казан]]: «Яз», 2017. ISBN 978-5-95-00696-1-1 == Сылтамалар == * [http://www.puppet-show.ru/tt/o-teatre/personalii/artisty/fayzullina-ramziya-makhmutovna/ Рәмзия Фәйзуллина.] [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры|«Әкият» курчак театры]] сайты * [https://vk.com/photo-20641920_314880318 Рәмзия Безус.] [[Татар дәүләт «Әкият» курчак театры|«Әкият» курчак театры]]ның Вконтактедагы сәхифәсе {{ref-ru}} {{DEFAULTSORT:Фәйзуллина, Рәмзия}} [[Төркем:Татар артистлары]] [[Төркем:Татарстан артистлары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетын тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Әкият» театры актерлары]] [[Төркем:«Тантана» премиясе лауреатлары]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] sujbc159lgrhbni8t9z9tvxkmwxz31g 0 218032 3530080 2997178 2022-08-24T10:09:22Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү wikitext text/x-wiki '''Габдулла Тукай һәйкәле''': == Казан == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Театр урамы, Казан)|Габдулла Тукай һәйкәле]] — Театр урамындагы һәйкәл. * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Пушкин урамы, Казан)|Габдулла Тукай һәйкәле]] — Пушкин урамындагы һәйкәл. == Түбән Кама == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Түбән Кама, 1991)|Габдулла Тукай һәйкәле]] — 1991 елда ачылган һәйкәл. * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Түбән Кама, 1992)|Габдулла Тукай һәйкәле]] — 1992 елда ачылган һәйкәл. == Яр Чаллы == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Яр Чаллы)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Тукай районы == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Яңа, Тукай районы)|Габдулла Тукай һәйкәле]] — 2022 елның 23 августында [[Тукай районы]] [[Яңа (Тукай районы)|Яңа]] авылында ачылган һәйкәл <ref>[https://sptatar.com/tukaj-rajonyny-ya-a-bist-send-gabdulla-tukajga-jk-l-achyldy/ Тукай районының Яңа бистәсендә Габдулла Тукайга һәйкәл ачылды.] [[Татарстан Язучылар берлеге]]</ref> == Мәскәү== * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Мәскәү)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Әстерхан == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Әстерхан)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Уфа == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Уфа)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Истанбул == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Истанбул)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Чиләбе == * [[Габдулла Тукай һәйкәле (Чиләбе)|Габдулла Тукай һәйкәле]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Габдулла Тукай}} {{күп мәгънәле}} [[Төркем:Тукайга һәйкәлләр]] 9q7vge1z0n496m5skpks2w7z2knulq2 0 224156 3530045 3195013 2022-08-23T18:01:44Z 178.205.208.7 /* Тәрҗемәи хәле */ wikitext text/x-wiki {{Музыкант |Исем = Мирсәет Сөнгатуллин |Имза = |Фото = М.М.Сөнгатуллин.jpg |Рәсем асты язуы = |Фон = solo_singer |Тугандагы исеме = |Тулы исеме = Мирсәет Миншәһит улы Сөнгатуллин |Туу көне = 25.07.1953 |Туу урыны = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу урыны|Әлки районы|Әлки районында}}, [[Татар Борнае]] |Үлү көне = |Үлү урыны = |Еллар = 1984 - {{х.в.}} |Дәүләт = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] |Һөнәрләр = [[җырчы]] |Моң = |Кораллар = |Жанрлар = эстрада |Псевдонимнар = |Коллективлар =[[«Энергетик» мәдәният сарае (Яр Чаллы)|«Энергетик» мәдәният сарае]] (''[[Чаллы]]'')<br/> [[Татар дәүләт филармониясе]]<br/>[[Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|ТДОһБТ]]<br/>Мәскәү өлкәсе филармониясе<br/>[[«Казан» милли-мәдәни үзәге|«Казан» ММҮ]] |Хезмәттәшлек = |Лейбллар = |Бүләкләр = {{Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале}} [[Файл:NarodniArtistTatarstana.jpg|20px|ТР халык артисты - 1998]][[Файл:Zaslujeniy artist.jpg|20px|РФ атказанган артисты - 2009]][[Файл:MedalTatarstan1.jpg|25px|«Фидакарь хезмәте өчен» медале - 2019]] |Сайт = [https://vk.com/sungatullin53 sungatullin53] }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Сөнгатуллин}} '''Мирсәет Сөнгатуллин''', Мирсәет (''Мирзәет'')<ref>[http://mincult.tatarstan.ru/rus/index.htm/news/48776.htm Определены кандидаты на соискание Госпремии имени Габдуллы Тукая в 2010 году]. [[ТР мәдәният министрлыгы]] сайты</ref> Миншәһит улы Сөнгатуллин (''[[1953 ел]]ның [[25 июль|25 июле]], [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Әлки районы]], [[Татар Борнае]]'') — җырчы (''лирик баритон''), РФ атказанган (''[[2009 ел|2009]]''), [[Татарстанның халык артисты|Татарстанның халык]] (''[[1998 ел|1998]]'') артисты. [[Әлки районы]]ның мактаулы ватандашы (''[[2010 ел|2010]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1953 ел]]ның [[25 июль|25 июлендә]] [[Әлки районы]] [[Татар Борнае]] авылында алты балалы гаиләдә иң өлкән бала булып туган. Әтисе — Миншәһит, әнисе — Миңнегөл, [[Спас районы]] [[Чәчәкле]] авылыннан. Мирсәет Сөнгатуллин җырга мәхәббәтне әнисеннән күчкән, дип саный. Радиодан [[Рәшит Ваһапов]], [[Гөлсем Сөләйманова]], [[Зифа Басыйрова]], [[Илһам Шакиров]]ны тыңлап үсә. Сәхнәгә беренче кат [[1965 ел]]ның [[29 октябрь|29 октябрендә]], [[Комсомол]] көнендә чыга — баянсыз гына [[Фәтхерахман Әхмәдиев]]ның «Чистай вальсы»н башкара. Авыл һәм район сәхнәләрендә җырлап, төрле бәйгеләрдә катнашып, мәктәпне тәмамлагач, [[Казан музыка укуханәсе]]нә укырга керә, ләкин анда укый алмый. [[Дәрвишләр бистәсе|Дербышкидагы]] 33нче һөнәри-техник укуханәдә ташчы һөнәрен үзләштерә. Укуны тәмамлагач, бер ел төзелештә эшли, [[Казан]]да йортлар сала. [[Чехословакия]]дә [[Армия|хәрби хезмәт]] үтә. [[Армия]]дән соң, [[Татар дәүләт филармониясе]]нең концерт бригадасында эшләп ала. [[Яр Чаллы]]га, [[КамАЗ]]га килеп, төзелешкә урнаша. Автокранчы һөнәренә укый. Көндез автокран угы белән идарә итә, кичен [[«Энергетик» мәдәният сарае (Яр Чаллы)|«Энергетик» мәдәният сарае]] сәхнәсендә җырлый. Чаллы [[Сабан туе]]нда «[[Тәфтиләү]]»не җырлаганын [[Казан консерваториясе]] ректоры [[Нәҗип Җиһанов]] ишетә. Аның чакыруы буенча Казанга килеп, [[Казан консерваториясе|консерваториянең]] вокал бүлегендә [[Идеал Ишбүләков]] классында укый. Консерваторияне «''опера-концерт җырчысы, укытучы''» белгечлеге буенча тәмамлый. Диплом алгач, [[1984 ел]]дан [[Татар дәүләт филармониясе]]ндә эшли башлый. Концерт бригадасы белән ил буйлап йөри. Гаиләсе белән [[Мәскәү]]дә яши, Казанда эшли. Аннары [[Мәскәү өлкәсе]] филармониясенә эшкә урнаша. Музыкант [[Рифкать Сәйфетдинов]] белән «Бәйрәм» ансамбле оештыра (1986—1989 еллар). Анда [[Равил Харисов]] белән бергә җырлый. Эстрада һәм татар халык җырларын башкаралар. Ансамбль [[Советлар Берлеге]]ндә, чит илләрдә [[татарлар]] яшәгән төбәкләрдә бик тиз популярлаша. [[1989 ел]]ның [[көз]]ендә [[Минтимер Шәймиев|Минтимер Шәрип улы Шәймиев]] чакыруы буенча Казанга кайта. Гаиләсенә ике бүлмәле фатир бирәләр. [[Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театрында]] эшли башлый, аннары [[«Казан» милли-мәдәни үзәге]]нә күчә. Мирсәет Сөнгатуллинның репертуарында халык җырлары да, композиторлар әсәрләре дә бар: «Эскадрон», «Уел», «Тәфтиләү», «Шәле тәрәзәләре», «Әлкием», «Алимәкәй» һ. б. Онытыла барган татар композиторларының җырларын концертларына кертергә тырыша. Иҗатында үзе көйгә салган җырлар да шактый. [[2010 ел]]да [[Габдулла Тукай премиясе]]нә тәкъдим ителгән<ref>[http://gabdullatukay.ru/rus/news/izvestny-kandidaty-na-premiyu-tukaya-2010-goda/ Известны кандидаты на премию Тукая 2010 года]. Тукай дөньясы</ref> {{Врезка | Выравнивание = right | Ширина = 250px | Заголовок = | Содержание = == «Иделгә тиңдер...» == ''<small>Халык җырчысы Мирсәет Сөнгатуллинга</small>''<br/> Әлкием, дип җырлый,<br/> Сарманым, дип,<br/> Мөслимем, дип кайчак моңлана.<br/> Хакыйкатьтә, кайсы чишмәләрдән<br/> Моңнар алып үскән бу бала?..<br/> Син җырлаган чакта кемнәрнеңдер<br/> Ишеткәлим шулай дигәнен.<br/> Дөрестән дә, бердәй үз күрәсең<br/> Идел-йортның һәрбер төбәген.<br/> Бәлки шуңа сине һәрбер төбәк<br/> Үз җырчысы итеп саныйдыр,<br/> Читтә яшәүчеләр җырларыңда<br/> Туган ягын үзенең таныйдыр.<br/> Мин дә таныйм авылым басуларын,<br/> Урман моңын, кошлар сайравын,<br/> Ишетәм кебек Борнай чишмәсенең<br/> Инеш булып чылтырауларын.<br/> Хыялымда күрәм шул инешнең<br/> Кушылуын Идел-елгага.<br/> Юмарт Идел барыр юлларында<br/> Һәр төбәкне тигез сугара...<br/> Юккамыни, һәркем газиз күреп:<br/> «Иделем, ди, минем Иделем!..»<br/> Шул Иделгә тиңдер, әй җырчыбыз,<br/> Халык моңын җыйган күңелең...<br/> ''[[Шамил Маннапов]], [[200 ел|2003]]'' }} == Гаиләсе == Хатыны Кадрия Госман кызы, чыгышы белән [[Нижгар өлкәсе|Түбән Новгород өлкәсенең]] [[Сергач районы]]ннан. [[Мәскәү]]дә никахлашканнар. Уллары [[Алмаз Сөнгатуллин|Алмаз]], Мәскәү консерваториясен тәмамлаган опера җырчысы (''драматик баритон'')<ref>[https://my.mail.ru/community/burnay_group/journal Мирсаит получил признание в России]. Без Борнайлар, 07.06.2011{{ref-ru}}</ref>, Мәскәүнең яңа опера театрында эшли. == Кызыклы факт == Иң күп санда [[татар халык җырлары]]н дискта яздырып, рекордчы була: [[2016 ел]]да 205 татар халык җыры һәм мөнәҗәтен туплап диск чыгара. Әлеге дискны тыңлау өчен 14 сәгать вакыт кирәк. Исеме РФ һәм [[Гиннесс рекордлар китабы|Бөтендөнья рекордлар]] китапларына кертелгән. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[1995 ел|1995]] — [[Татарстанның атказанган артисты]] * [[1998 ел|1998]] — [[Татарстанның халык артисты]] * [[2005 ел|2005]] — [[«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] * [[2009 ел|2009]] — «Әл-Фәхр» ордены * [[2009 ел|2009]] — РФ атказанган артисты * [[2010 ел|2010]] — «[[Әлки районы]]ның мактаулы ватандашы» * [[2019 ел|2019]] — [["Фидакарь хезмәт өчен" медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале]] (''[[Татарстан Республикасы|ТР]]'') — «''музыка сәнгатен үстерүгә зур өлеш кертүе һәм күпьеллык нәтиҗәле хезмәте өчен''»<ref>[http://alki-rt.ru/news/ya%D2%A3alyiklar/lki-rayonynda-tuyp-skn-tanylgan-yrchy-tatarstan-respublikasyny-fidakar-khezmt-chen-medale-beln-blklnde Әлки районында туып-үскән танылган җырчы Татарстан Республикасының “Фидакарь хезмәт өчен” медале белән бүләкләнде]. [[Әлки хәбәрләре (гәҗит)|«Әлки хәбәрләре»]], 9.01.2019</ref> == Әдәбият == # ''Рифкать Бикчура''. [http://sahne.ru/sekhifeler/sekhne-tyre/6799.html Халык җырчысы]. [[Сәхнә (журнал)|«Сәхнә»]], 2018 ел, 18 июль. == Сылтамалар == * [http://tatar-congress.org/yanalyklar/tatar-halyk-zhyrlary-tormyshym-megnese/ Татар халык җырлары – тормышым мәгънәсе]. [[Бөтендөнья татар конгрессы]] сайты * [https://vk.com/sungatullin53 Мирсәет Сөнгатуллин]. Вконтакте * ''Илүзә Зарипова''. [https://infourok.ru/metodik-material-na-temu-mirset-sngatullin-iati-2252222.html Борнайның асыл җырчысы – Мирсәет Сөнгатуллин.] infourok.ru == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{DEFAULTSORT:Сөнгатуллин, Мирсәет}} [[Төркем:Әлифба буенча җырчылар]] [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстан җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Россиянең атказанган артистлары]] [[Төркем:Казан консерваториясен тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Баритоннар]] ja2ryh93i37e313h8k9uqcx7ti89wu7 3530046 3530045 2022-08-23T18:02:04Z 178.205.208.7 /* Искәрмәләр */ wikitext text/x-wiki {{Музыкант |Исем = Мирсәет Сөнгатуллин |Имза = |Фото = М.М.Сөнгатуллин.jpg |Рәсем асты язуы = |Фон = solo_singer |Тугандагы исеме = |Тулы исеме = Мирсәет Миншәһит улы Сөнгатуллин |Туу көне = 25.07.1953 |Туу урыны = [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу урыны|Әлки районы|Әлки районында}}, [[Татар Борнае]] |Үлү көне = |Үлү урыны = |Еллар = 1984 - {{х.в.}} |Дәүләт = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] |Һөнәрләр = [[җырчы]] |Моң = |Кораллар = |Жанрлар = эстрада |Псевдонимнар = |Коллективлар =[[«Энергетик» мәдәният сарае (Яр Чаллы)|«Энергетик» мәдәният сарае]] (''[[Чаллы]]'')<br/> [[Татар дәүләт филармониясе]]<br/>[[Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|ТДОһБТ]]<br/>Мәскәү өлкәсе филармониясе<br/>[[«Казан» милли-мәдәни үзәге|«Казан» ММҮ]] |Хезмәттәшлек = |Лейбллар = |Бүләкләр = {{Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале}} [[Файл:NarodniArtistTatarstana.jpg|20px|ТР халык артисты - 1998]][[Файл:Zaslujeniy artist.jpg|20px|РФ атказанган артисты - 2009]][[Файл:MedalTatarstan1.jpg|25px|«Фидакарь хезмәте өчен» медале - 2019]] |Сайт = [https://vk.com/sungatullin53 sungatullin53] }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Сөнгатуллин}} '''Мирсәет Сөнгатуллин''', Мирсәет (''Мирзәет'')<ref>[http://mincult.tatarstan.ru/rus/index.htm/news/48776.htm Определены кандидаты на соискание Госпремии имени Габдуллы Тукая в 2010 году]. [[ТР мәдәният министрлыгы]] сайты</ref> Миншәһит улы Сөнгатуллин (''[[1953 ел]]ның [[25 июль|25 июле]], [[ССРБ]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Әлки районы]], [[Татар Борнае]]'') — җырчы (''лирик баритон''), РФ атказанган (''[[2009 ел|2009]]''), [[Татарстанның халык артисты|Татарстанның халык]] (''[[1998 ел|1998]]'') артисты. [[Әлки районы]]ның мактаулы ватандашы (''[[2010 ел|2010]]''). == Тәрҗемәи хәле == [[1953 ел]]ның [[25 июль|25 июлендә]] [[Әлки районы]] [[Татар Борнае]] авылында алты балалы гаиләдә иң өлкән бала булып туган. Әтисе — Миншәһит, әнисе — Миңнегөл, [[Спас районы]] [[Чәчәкле]] авылыннан. Мирсәет Сөнгатуллин җырга мәхәббәтне әнисеннән күчкән, дип саный. Радиодан [[Рәшит Ваһапов]], [[Гөлсем Сөләйманова]], [[Зифа Басыйрова]], [[Илһам Шакиров]]ны тыңлап үсә. Сәхнәгә беренче кат [[1965 ел]]ның [[29 октябрь|29 октябрендә]], [[Комсомол]] көнендә чыга — баянсыз гына [[Фәтхерахман Әхмәдиев]]ның «Чистай вальсы»н башкара. Авыл һәм район сәхнәләрендә җырлап, төрле бәйгеләрдә катнашып, мәктәпне тәмамлагач, [[Казан музыка укуханәсе]]нә укырга керә, ләкин анда укый алмый. [[Дәрвишләр бистәсе|Дербышкидагы]] 33нче һөнәри-техник укуханәдә ташчы һөнәрен үзләштерә. Укуны тәмамлагач, бер ел төзелештә эшли, [[Казан]]да йортлар сала. [[Чехословакия]]дә [[Армия|хәрби хезмәт]] үтә. [[Армия]]дән соң, [[Татар дәүләт филармониясе]]нең концерт бригадасында эшләп ала. [[Яр Чаллы]]га, [[КамАЗ]]га килеп, төзелешкә урнаша. Автокранчы һөнәренә укый. Көндез автокран угы белән идарә итә, кичен [[«Энергетик» мәдәният сарае (Яр Чаллы)|«Энергетик» мәдәният сарае]] сәхнәсендә җырлый. Чаллы [[Сабан туе]]нда «[[Тәфтиләү]]»не җырлаганын [[Казан консерваториясе]] ректоры [[Нәҗип Җиһанов]] ишетә. Аның чакыруы буенча Казанга килеп, [[Казан консерваториясе|консерваториянең]] вокал бүлегендә [[Идеал Ишбүләков]] классында укый. Консерваторияне «''опера-концерт җырчысы, укытучы''» белгечлеге буенча тәмамлый. Диплом алгач, [[1984 ел]]дан [[Татар дәүләт филармониясе]]ндә эшли башлый. Концерт бригадасы белән ил буйлап йөри. Гаиләсе белән [[Мәскәү]]дә яши, Казанда эшли. Аннары [[Мәскәү өлкәсе]] филармониясенә эшкә урнаша. Музыкант [[Рифкать Сәйфетдинов]] белән «Бәйрәм» ансамбле оештыра (1986—1989 еллар). Анда [[Равил Харисов]] белән бергә җырлый. Эстрада һәм татар халык җырларын башкаралар. Ансамбль [[Советлар Берлеге]]ндә, чит илләрдә [[татарлар]] яшәгән төбәкләрдә бик тиз популярлаша. [[1989 ел]]ның [[көз]]ендә [[Минтимер Шәймиев|Минтимер Шәрип улы Шәймиев]] чакыруы буенча Казанга кайта. Гаиләсенә ике бүлмәле фатир бирәләр. [[Татар академия дәүләт опера һәм балет театры|Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театрында]] эшли башлый, аннары [[«Казан» милли-мәдәни үзәге]]нә күчә. Мирсәет Сөнгатуллинның репертуарында халык җырлары да, композиторлар әсәрләре дә бар: «Эскадрон», «Уел», «Тәфтиләү», «Шәле тәрәзәләре», «Әлкием», «Алимәкәй» һ. б. Онытыла барган татар композиторларының җырларын концертларына кертергә тырыша. Иҗатында үзе көйгә салган җырлар да шактый. [[2010 ел]]да [[Габдулла Тукай премиясе]]нә тәкъдим ителгән<ref>[http://gabdullatukay.ru/rus/news/izvestny-kandidaty-na-premiyu-tukaya-2010-goda/ Известны кандидаты на премию Тукая 2010 года]. Тукай дөньясы</ref> {{Врезка | Выравнивание = right | Ширина = 250px | Заголовок = | Содержание = == «Иделгә тиңдер...» == ''<small>Халык җырчысы Мирсәет Сөнгатуллинга</small>''<br/> Әлкием, дип җырлый,<br/> Сарманым, дип,<br/> Мөслимем, дип кайчак моңлана.<br/> Хакыйкатьтә, кайсы чишмәләрдән<br/> Моңнар алып үскән бу бала?..<br/> Син җырлаган чакта кемнәрнеңдер<br/> Ишеткәлим шулай дигәнен.<br/> Дөрестән дә, бердәй үз күрәсең<br/> Идел-йортның һәрбер төбәген.<br/> Бәлки шуңа сине һәрбер төбәк<br/> Үз җырчысы итеп саныйдыр,<br/> Читтә яшәүчеләр җырларыңда<br/> Туган ягын үзенең таныйдыр.<br/> Мин дә таныйм авылым басуларын,<br/> Урман моңын, кошлар сайравын,<br/> Ишетәм кебек Борнай чишмәсенең<br/> Инеш булып чылтырауларын.<br/> Хыялымда күрәм шул инешнең<br/> Кушылуын Идел-елгага.<br/> Юмарт Идел барыр юлларында<br/> Һәр төбәкне тигез сугара...<br/> Юккамыни, һәркем газиз күреп:<br/> «Иделем, ди, минем Иделем!..»<br/> Шул Иделгә тиңдер, әй җырчыбыз,<br/> Халык моңын җыйган күңелең...<br/> ''[[Шамил Маннапов]], [[200 ел|2003]]'' }} == Гаиләсе == Хатыны Кадрия Госман кызы, чыгышы белән [[Нижгар өлкәсе|Түбән Новгород өлкәсенең]] [[Сергач районы]]ннан. [[Мәскәү]]дә никахлашканнар. Уллары [[Алмаз Сөнгатуллин|Алмаз]], Мәскәү консерваториясен тәмамлаган опера җырчысы (''драматик баритон'')<ref>[https://my.mail.ru/community/burnay_group/journal Мирсаит получил признание в России]. Без Борнайлар, 07.06.2011{{ref-ru}}</ref>, Мәскәүнең яңа опера театрында эшли. == Кызыклы факт == Иң күп санда [[татар халык җырлары]]н дискта яздырып, рекордчы була: [[2016 ел]]да 205 татар халык җыры һәм мөнәҗәтен туплап диск чыгара. Әлеге дискны тыңлау өчен 14 сәгать вакыт кирәк. Исеме РФ һәм [[Гиннесс рекордлар китабы|Бөтендөнья рекордлар]] китапларына кертелгән. == Бүләкләре, мактаулы исемнәре == * [[1995 ел|1995]] — [[Татарстанның атказанган артисты]] * [[1998 ел|1998]] — [[Татарстанның халык артисты]] * [[2005 ел|2005]] — [[«Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале]] * [[2009 ел|2009]] — «Әл-Фәхр» ордены * [[2009 ел|2009]] — РФ атказанган артисты * [[2010 ел|2010]] — «[[Әлки районы]]ның мактаулы ватандашы» * [[2019 ел|2019]] — [["Фидакарь хезмәт өчен" медале|«Фидакарь хезмәт өчен» медале]] (''[[Татарстан Республикасы|ТР]]'') — «''музыка сәнгатен үстерүгә зур өлеш кертүе һәм күпьеллык нәтиҗәле хезмәте өчен''»<ref>[http://alki-rt.ru/news/ya%D2%A3alyiklar/lki-rayonynda-tuyp-skn-tanylgan-yrchy-tatarstan-respublikasyny-fidakar-khezmt-chen-medale-beln-blklnde Әлки районында туып-үскән танылган җырчы Татарстан Республикасының “Фидакарь хезмәт өчен” медале белән бүләкләнде]. [[Әлки хәбәрләре (гәҗит)|«Әлки хәбәрләре»]], 9.01.2019</ref> == Әдәбият == # ''Рифкать Бикчура''. [http://sahne.ru/sekhifeler/sekhne-tyre/6799.html Халык җырчысы]. [[Сәхнә (журнал)|«Сәхнә»]], 2018 ел, 18 июль. == Сылтамалар == * [http://tatar-congress.org/yanalyklar/tatar-halyk-zhyrlary-tormyshym-megnese/ Татар халык җырлары – тормышым мәгънәсе]. [[Бөтендөнья татар конгрессы]] сайты * [https://vk.com/sungatullin53 Мирсәет Сөнгатуллин]. Вконтакте * ''Илүзә Зарипова''. [https://infourok.ru/metodik-material-na-temu-mirset-sngatullin-iati-2252222.html Борнайның асыл җырчысы – Мирсәет Сөнгатуллин.] infourok.ru == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{DEFAULTSORT:Сөнгатуллин, Мирсәет}} [[Төркем:Әлифба буенча җырчылар]] [[Төркем:Татар җырчылары]] [[Төркем:Татарстан җырчылары]] [[Төркем:Татарстанның халык артистлары]] [[Төркем:Русиянең атказанган артистлары]] [[Төркем:Казан консерваториясен тәмамлаучылар]] [[Төркем:«Фидакарь хезмәт өчен» медале (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр]] [[Төркем:Баритоннар]] luwxjx933759er95la5pkq0zfa3eiwn 0 288100 3530013 3510096 2022-08-23T12:56:53Z Quchas 42907 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Әниләр көне''' - [[Әни|әниләр]] хөрмәтенә багышланган [[бәйрәм]]. Төрле илләрдә бу көн төрле даталарга туры килә. Бу көнне, барлык [[хатын-кыз]] вәкилләре котлауларны кабул иткән [[Халыкара хатын-кызлар көне|Халыкара хатын-кызлар көненнән]] аермалы буларак, әниләрне һәм [[ Йөклелек |йөкле]] хатын-кызларны котлау гадәткә кергән. ==Бəйрəм тариhы== Хатын – кыз – ана олылау тариhы куп гасырлар исəпли. Ана хɵрмəтлəу кɵне борынгы грек ана мəдəниятыннан килə. Рəсми мистериялəр Кибела я да Рея, Бɵек ходайлар анасы хɵрмəтенə булган йолалар белəн март идалар вакытында бɵтен Кече Азиядə уздырылганнар.<ref>{{cite web|title=THE ANGLO-SAXON COMPUTATION OF HISTORIC TIME IN THE NINTH CENTURY|url=http://www.britnumsoc.org/publications/dIGITAL%20bnj/PDFS/1908_bnj_5_17.pdf|accessdate=23 серпня 2022|work=britnumsoc.org}}</ref> XVII гасырдан башлап - XIX гасырга кадəр бɵтен ил аналарына багышлап Великобританиядə Бɵек постныӊ икенче якшəмбесендə «Ана якшəмбесе» уздырылган.<ref>{{cite web|title=A short history of Mothering Sunday|url=https://catalog.hathtrust.org/Record/009976838|accessdate=23 серпня 2022|work=catalog.hathtrust.org}}</ref> 1872 елда АКШда Ана кɵне беренче тапкыр ачыктан – ачык танылган америка пацифисткасы Джулия Уорд Хоув тарафыннан хупланды. Джулия Уорд юрамасы буенча «Ана кɵне» - бɵтен дɵньяда тынычлык ɵчен кɵрəштə аналар бердəмлеге кɵне. Джулия Уорд концепциясе АКШта həм башка иллəрдə киӊ ярдəмгə лаек булмады.<ref>{{cite web|title=Must-Have Flowers To Get Mum This Mother’s Day|url=https://luxebouquet.com.au/blogs/blog/mothers-day-flowers|accessdate=23 серпня 2022|work=luxebouquet.com.au}}</ref> 1907 елда Филадельфиядəн америкалы Анна Джарвис узенеӊ əнисе хɵрмəтенə аналарны олылау инициативасы белəн чыкты. Анна дəулəт учреждениялəренə, закон чыгару органнарына həм куренекле шəhеслəргə елда бер кɵнне аналар олылау хɵрмəтенə багышлау тəгъдиме белəн чыгып хатлар язды. 1910 елда Виргиния штаты беренче булып Аналар кɵнен рəсми бəйрəм буларак таныды. 1914 елда АКШ президенты Вудро Вильсон май аеныӊ икенче якшəмбесен американыӊ бɵтен аналар мили бəйрəме буларак игълан итте.<ref>{{cite web|title=Mother's Day 2016: Which countries celebrate it on 8 May – and why?|url=https://www.independent.co.uk/life-style/mothers-day-today-2016-when-is-it-why-celebrate-which-countries-a7019121.html|accessdate=23 серпня 2022|work=independent.co.uk}}</ref> == Исемлек == * [[3 март]]: [[Грузия]]. * [[Март]]ның беренче [[якшәмбе]]се: [[Бөек Британия]]. * [[21 март]]: [[Мисыр]]. * [[7 апрель]]: [[Әрмәнстан]]. * [[Май]]ның беренче якшәмбесе: [[Испания]], [[Португалия]] һәм [[Литва]].<ref>{{Cite web|url=http://porti.ru/calendar/357|title=День матери в Литве|accessdate=2017-01-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170118052653/http://porti.ru/calendar/357|archivedate=2017-01-18}}</ref> * [[Май]]ның икенче якшәмбесе: [[Австралия]], [[АКШ]], [[Бельгия]], [[Бразилия]], [[Германия]], [[Дания]], [[Италия]]да, [[Кипр]], [[Мальта]], [[Төркия]], [[Украина]], [[Филиппиннар]]<ref name="philippines">[https://publicholidays.ph/mothers-day/ Mother's Day in Philippines]</ref>, [[Финляндия]], [[Эстония]], [[Япония]]. * [[9 май]]: [[Греция]]. * [[Май]]ның өченче якшәмбесе: [[Кыргызстан]]. * [[26 май]]: [[Польша]]. * [[Май]]ның соңгы якшәмбесе: [[Франция]], [[Швеция]]. * [[Сентябрь]]нең өченче якшәмбесе: [[Казакъстан]]. * [[14 октябрь]]: [[Беларусия]]. * [[Ноябрь]]нең соңгы якшәмбесе: [[Русия]]. * [[Декабрь]]нең беренче дүшәмбесе: [[Филиппиннар]]<ref name="philippines"/>. * [[Декабрь]]: [[Сербия]]<ref>[http://www.mycalend.ru/c/h/276/ Празднование дня матери]</ref> . == Моны да карагыз == * [[Әтиләр көне]] * [[Истәлекле көннәр исемлеге]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} {{тәрҗемә|en|Mother's Day}}{{тәрҗемә|ru|День матери}} [[Төркем:Халыкара көннәр]] [[Төркем:Әлифба буенча бәйрәмнәр]] [[Төркем:Википедия:Викимәгълүматтан чыганак булган мәкаләләр]] 176v4u9lsxfj9seis9re3wdxsdnesy9 0 388760 3530044 2861590 2022-08-23T17:59:23Z 178.205.208.7 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Равил Харисов | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = | рәсем язуы = | тулы исем = Равил Харисов | һөнәр = җырчы | туу датасы = 11.08.1948 | туу җире = [[ТАССР]], [[Казан]] | гражданлык = | милләт = татар | үлем датасы = 17.11.2020 | үлем җире = [[Казан]] | әти = | әни = | ир = | хатын = Ирина Харисова | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Равил Харисов''' - Татарстанның халык артисты. Казан филармониясе солисты. 1986—1990 елларда — Мәскәү өлкә филармониясенең [[«Бәйрәм» ансамбле|«Бәйрәм»]] ансамблендә солист. Казан шәһәренең [["Курган" зираты (Казан)|«Курган» зиратында]] җирләнгән. == Сылтамалар == * [https://tatar-inform.tatar/news/culture/18-11-2020/kazanda-tatarstanny-halyk-artisty-ravil-harisovny-so-gy-yulga-ozattylar-5786338 Казанда Татарстанның халык артисты Равил Харисовны соңгы юлга озаттылар ]. Татар-Информ. 18 ноябрь 2020 gfl3i7dc4ekgb37mpmyx988fl9ipuqr 0 423459 3530015 3197143 2022-08-23T13:16:43Z Frhdkazan 3171 [[«Азатлык» Татар яшьләре берлеге]] wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сәгыйт Хәйри | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Сәгыйт Мәлик улы Хәйруллин | һөнәр = журналист | туу датасы = 22.08.1971 | туу җире = [[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], {{туу җире|Казан|Казанда}} | гражданлык = {{байрак|СССР}} [[СССР]]→<br/>{{байрак|Россия}} [[РФ]] →<br/>{{байраклаштыру|Төркия}} | милләт = татар | үлем датасы = | үлем җире = | әти = [[Мәлик Хәйруллин|Мәлик Бари улы Хәйруллин]], филология фәннәре докторы | әни = Фәния Нури кызы Хәйруллина (Хаҗиева), табибә | ир = | балалар = ''улы'' Мөхәммәд Сирай,<br/> ''кызы'' Зәйнәп Гөлчатай | бүләк һәм премияләр = | сайт = [https://www.facebook.com/sagit.hayri sagit.hayri] | башка мәгълүмат = }} {{фш|Хәйруллин}} '''Сәгыйт Хәйри''', Сәгыйт Мәлик улы Хәйруллин (''[[1971 ел]]ның [[22 август]]ы<ref>[https://vk.com/sagit.hayri Sagit Hayri.] [[ВКонтакте]]</ref>, [[СССР]], [[РСФСР]], [[ТАССР]], [[Казан]]'') ― журналист. 1990-1991 елларда [[«Азатлык» Татар яшьләре берлеге]] оешмасының эшчәнлегендә, [[Татар яшьләре көннәре|Татар яшьләре көннәрен]] үткәрүдә актив катнаша. [[1991 ел|1991 елда]] [[Казан дәүләт университеты|Казан дәүләт университеты­ның]] журналистика факультетының икенче курсны тәмамлагач [[Төркия|Төркиягә]] укырга китә. [[1998 ел|1998 елдан]] бирле [[Әнкара|Әнкарада]] [[Төркия авазы — Татарча|«Төркия авазы» радиосының та­тар редакциясен]] җитәкли. == Сылтамалар == * [http://protatarstan.ru/төркиядә-татар-аһәңе/ Төркиядә — татар аһәңе]. Руфия Фазылова, [[Татарстан (журнал)|"Татарстан" журналы]], 03.09.2018 * [https://www.azatliq.org/a/29278307.html "Халык дөнья хәбәрләрен татарча укырга күнекмәгән"]. [[Азатлык радиосы]], 8 июнь 2018 * [https://tatar-inform.tatar/news/society/19-11-2017/s-gyyt-h-yri-tatar-telen-k-elegez-bel-n-yaratsagyz-ul-sezne-tormyshygyzda-yard-m-it-ch-k-4793947 Сәгыйть Хәйри: Татар телен күңелегез белән яратсагыз, ул сезнең тормышыгызда ярдәм итәчәк"]. [[Татар-Информ]].19 Ноябрь 2017 == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Татар журналистлары]] {{Tatar 4.0-2021}} 3nppqz9m0512qom1n8px39htuqg3tzo 0 460311 3530053 3521679 2022-08-23T23:18:35Z RavilZakirov 37427 wikitext text/x-wiki {{Сайт|исем=Питер.Татар|логотип=Питер.Татар.png|Төр=[[портал]]|Телләр=[[татар теле]], [[рус теле]]|Урнашу=[[Санкт-Петербург]]|Хуҗасы=[[Равил Закиров]]|Эшли башлау вакыты=[[15 май]] [[2019]]|URL=https://piter.tatar}} '''Piter.tatar''' яки '''Питер Татар''' - [[Санкт-Петербург]] һәм [[Ленинград өлкәсе]] татарларының мәгълүмати-яңалыклар порталы, 2019 елда Татарстан Республикасының Санкт-Петербургтагы һәм Ленинград өлкәсендәге Даими вәкиллеге инициативасы буенча Равил Закиров нигез салган. Порталга Равил Закиров, Санкт-Петербургтагы татар җәмәгать эшлеклесе ия. Портал төбәктәге татар иҗтимагый оешмалары эшчәнлеген яктырта һәм укучыларга алда торган татар мәдәни-иҗтимагый чаралары турында хәбәр итә. Порталда шәһәрнең һәм башка регионнарның татар журналистларының мәкаләләре бастырыла. == Тарихы == Санкт-Петербург һәм Ленинград өлкәсе татарлары порталы 2019 елның 15 маенда Татарстан Республикасының Санкт-Петербургтагы һәм Ленинград өлкәсендәге Даими вәкиллеге инициативасы белән эшли башлады. Портал төбәкнең татар бергәлекләре эшчәнлеген яктырткан һәм татар чаралары турында яңалыклар һәм афишалар урнаштырган. 2019 елның 31 октябрендә портал мөхәррире Равил Закиров инициативасы белән шәһәрнең татар җәмәгатьчелеге вәкилләрен җыйган түгәрәк өстәл форматында [[Санкт-Петербург татар медиафорумы|Санкт-Петербург татар медиафорумы]] уза. 2020 елның мартыннан башлап, короновирус пандемиясе чорында портал онлайн форматта актив чаралар үткәрә башлады, алар арасында ТАССРның 100 еллыгына һәм Җиңүнең 75 еллыгына багышланган чаралар да бар. 2020 елның 31 октябрендә II Петербург Татар Татар Медиафорумы онлайн форматта узды, ә бераз соңрак (12 декабрьдә) “Нур” газетасының 115 еллыгына багышланган онлайн конференция булды: Татарстан вакытлы матбугат басмалары: ретроспектива һәм киләчәк. Хәзерге вакытта портал төбәк һәм Татарстанның татар һәм рус телләрендәге яңалыкларын яктырта, онлайн интервью, лекцияләр, концертлар һәм башка чаралар үткәрә, шулар исәбендә Петербург Татар Медиафорумы. Портал төбәктә (СЗФО), илдә (ТР, РБ һәм башка регионнар) һәм чит илләрдә (Европа, Төркия, Берләшкән Гарәп Әмирлекләре, Австралия, Канада) татар берләшмәләре һәм массакүләм мәгълүмат чаралары белән хезмәттәшлек итә. Портал төбәкнең татар һәм татар бергәлекләрен мәгълүмати киңлектә агарту һәм интеграцияләү максатыннан онлайн чаралар үткәрә. == Чаралар == === 2022 === * [https://piter.tatar/2022/04/24/pobediteli-tukaj-kviza-2022/ Тукай-квиз] * Татар Порталлары Берлегенең онлайн-очрашулары (һәр ай) * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLs3MWGbxOOVrHk-A1FOgfJruUmKRnZaDs Татарлар белән видео-интервьюләр] === 2021 === * [https://www.youtube.com/watch?v=2nOaDi96vMY Яңа ел онлайн концерты (2022)] * [https://www.youtube.com/watch?v=K4MPE6GXIaw III Санкт-Петербург Татар Медиафорумы (21.11)] * Видеофлешмоб#минтатар.<ref>[https://piter.tatar/2021/11/07/bez-tatarlar-mintatar/ Видеофлешмоб#минтатар.]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=yUo3JZ5pv9o youtube.com. Видеофлешмоб#минтатар]</ref> * ТР телләр һәм халык бердәмлеге елына багышланган онлайн сабантуй концерты.<ref>[https://piter.tatar/2021/07/02/onlajn-sabantuj-konczert/ ТР телләр һәм халык бердәмлеге елына багышланган онлайн сабантуй концерты]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=BVb2WUpHWEs youtube.com ТР телләр һәм халык бердәмлеге елына багышланган онлайн сабантуй концерты]</ref> * Казан шәһәренең 175 нче мәктәбендә теракт корбаннары истәлегенә мемориал турында видео.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=65MgxMOdud0 Казан шәһәренең 175 нче мәктәбендә теракт корбаннары истәлегенә мемориал турында видео.]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=ZK8_QPZHzUc Казан шәһәренең 175 нче мәктәбендә теракт корбаннары истәлегенә мемориал турында видео.]</ref> *Видеофлешмоб #tukaylingua<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=pp2__UbSevk Видеофлешмоб #tukaylingua.]</ref> * Муса Җәлил истәлегенә багышланган чара видеосы.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=7qPBCVo-hkM Муса Җәлил истәлегенә багышланган чара видеосы.]</ref> * Татарлар турында лекцияләр циклы.<ref>[https://www.youtube.com/playlist?list=PLs3MWGbxOOVoK8thbF8JCNvO9X4Bxeitz Татарлар турында лекцияләр циклы]</ref> === 2020 === * [https://piter.tatar/2020/12/28/novogodnij-onlajn-konczert-peterburgtan-yana-el-kuchtanache/ Яңа ел онлайн концерты (2021)] * [https://spbmf.tatar/ «Нур» газетасының 115 еллыгына конференция: Татарстан вакытлы матбугат басмалары: ретроспектива һәм киләчәк (12.12)] * [https://spbmf.tatar/ii-sankt-peterburgskij-tatarskij-mediaforum/ II Санкт-Петербург Татар Медиафорумы (31.10)] * [https://piter.tatar/2020/08/29/v-gorode-na-neve-startuet-festival-v-ramkah-dnej-tatarskoj-kultury-v-sankt-peterburge-i-leningradskoj-oblasti/ Татар мәдәнияте фестивале (12 сентябрь)] * [https://piter.tatar/2020/06/09/12-iyunya-projdet-tatarskij-onlajn-konczert/ 12 июньдә бәйрәм онлайн концерты] * [https://piter.tatar/2020/05/30/aulak-%d3%a9j-onlajn/ Телемост «Аулак Өй» (июнь)] * [https://piter.tatar/2020/04/16/onlajn-konkurs-chteczov-stihov-gabdully-tukaya/ Укучылар конкурсы #тукайвспб (майда)] * [https://piter.tatar/2020/04/23/v-den-tatarskogo-yazyka-projdet-onlajn-viktorina-tukaj-kviz/ Тукай-квиз] * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLs3MWGbxOOVrHk-A1FOgfJruUmKRnZaDs Татарлар белән видео-интервью циклы] * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLs3MWGbxOOVrV1XrbgZu-r3unYHMWblMs Фикер экспертлары белән видео-интервью циклы] === 2019 === * [https://www.youtube.com/watch?v=m3r4kLL7JXI Мөхлис Бубины искә алу кичәсе өчен видео] * [https://www.youtube.com/watch?v=sH80UVbOOqg Җәлил укуларының видеосы] * [https://spbmf.tatar/glavnaya-stranicza/ I Петербург Татар Медиафорумы] == Проектлар == * [https://www.youtube.com/c/PiterTatar Лекция һәм интервью видеосы] * [https://spbmf.tatar/ Петербург Татар Медиафорумы] == Төркем == Порталның эше Петербургның татар блогерлары һәм журналистлары командасы тарафыннан хуплана: * Равил Закиров - баш мөхәррир, продюсер, администратор * Фирая Рәшитова - мәдәни-агарту эше буенча киңәшче, мәкаләләр авторы * Ринат Мәһдиев - иҗтимагый элемтәләр буенча киңәшче * Зария Хәсәнова - журналист, татар телендәге мәкаләләр авторы * Катифа Гайнетдинова - журналист, телевидение алып баручысы, PR * Линара Николашкина - журналист, фотожурналист, мәдәни-массакүләм чаралар күзәтүчесе * Тахир Валиуллин - журналист, Казанда махсус корреспондент * Фарида Гренда - журналист, мәдәни-массакүләм чаралар күзәтүчесе Порталга даими ярдәм итә торган авторлар һәм мәгълүмат партнерлары: * [https://tatspb.tatarstan.ru/ ТРның СПб һәм ЛО дагы Даими вәкиллеге] ([[Ренат Вәлиуллин (1972)|Ренат Вәлиуллин]], Дамир Сабиров, Шамил Шәяхмәтов) * [[Бөтендөнья татар конгрессы]] (Казан) * [[Ак калфак - Нева|“Ак калфак - Нева”]] хатын-кызлар иҗтимагый оешмасы (Фирая Рәшитова, Фәридә Гренда) * Санкт-Петербургның татар журналистлары клубы (Зария Хәсәнова, Рәхим Теляшов, Альмира Таһирҗанова) * [[Сөембикә (журнал)|“Сөембикә”]] хатын-кызлар өчен татар вакытлы басмасы (Казан) * Яңа порталлар [[Матбугат.ру]] һәм [[Татпресса.ру]] (Казан) * [[Ризаэтдин Фәхретдин музее (Кичүчат)|Ризаэтдин Фәхретдин мемориаль музее]] (ТР Әлмәт районы) == Сылтамалар == === Web-сайт === https://piter.tatar/ === Telegram === https://t.me/piter_tatar https://t.me/piter_tatar_chat https://t.me/afisha_piter_tatar === Instagram === https://www.instagram.com/piter.tatar/ === YouTube === https://www.youtube.com/c/PiterTatar === RuTube === https://rutube.ru/channel/25805232/ === ВКонтакте === https://vk.com/piter_tatar === Facebook === https://www.facebook.com/pitertatar/ === Одноклассники === https://ok.ru/piter.tatar === Twitter === https://twitter.com/piter_tatar/ === TikTok === https://www.tiktok.com/@piter_tatar == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} [[Төркем:Рунет]] [[Төркем:Татар сайтлары]] [[Төркем:Санкт-Петербург татарлары]] {{TurkicMarathon2021}} {{Санкт-Петербург татар медиафорумы}} {{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Питер.Татар |сүз+төзмә= Питер.Татар |süz%20tözmä = Piter.tatar}} l0j8vapx1l2w9czbkyos9bkur658egz 0 484945 3530054 3237958 2022-08-23T23:32:42Z RavilZakirov 37427 wikitext text/x-wiki {{Ук}} '''Санкт-Петербург татар медиафорумы''' (''PTMF медиафорумы'') — [[Питер.Татар]] порталы көз көнендә уздыра торган [[медиафорум]]ы, [[2019 ел]]дан бирле ел саен үткәрелә.<ref name="ТСП">[https://tatspb.tatarstan.ru/index.htm/news/2032219.htm III САНКТ-ПЕТЕРБРГСКИЙ ТАТАРСКИЙ МЕДИАФОРУМ 2021: ТАТАРСКИЕ ПЛАТФОРМЫ КОММУНИКАЦИЙ «ЛИЦОМ К ЛИЦУ».]</ref> Медиафорум татарча [[медиабазар]]ның алга таба да нәтиҗәле үсешенә һәм [[:Төркем:Татар журналистлары|татар журналистларының]] һөнәри дәрәҗәсен күтәрүгә ярдәм итүгә юнәлдерелгән.<ref name="ТК">[https://tatar-congress.org/ru/blog/tatarskiy-mediaforum-proshel-v-sankt-peterburge/ Татарский медиафорум прошел в Санкт-Петербурге.]</ref> Партнёрлары арасында — [[Бөтендөнья татар конгрессы]], [[Татарстан Республикасы]]ның [[Санкт-Петербург]] шәһәрендә һәм [[Ленинград өлкәсе]]ндә даими вәкиллеге, [["Татар-информ" мәгълүмат агентлыгының татар редакциясе|Tatar-inform.tatar]] һәм [[Tatmedia|Татмедиа Республика матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы]] булып тора. == Тарихы == === Барлыкка килүе === Форумны оештыручы булып шәһәрнең татар яшьләре хәрәкәте активисты, [[Питер.Татар|Санкт-Петербург һәм Ленинград өлкәсе татарларының татар порталы]] нигез салучы булган Равил Закиров тора.<ref name="ТК" /> === 2019 === Форум беренче тапкыр 2019 елның 31 октябрендә Санкт-Петербург Милләтләр йортында журналистлар, блогерлар һәм туган якны өйрәнүчеләр катнашында уза. Беренче форумда Татарстан Республикасының Санкт-Петербургтагы һәм Ленинград өлкәсендәге даими вәкиле [[Ренат Вәлиуллин]], мәгълүмат хезмәте идарәсе җитәкчесе, Бөтендөнья татар конгрессының массакүләм мәгълүмат чаралары белән элемтә буенча урынбасары [[Гөлназ Шәйхиева]], Санкт-Петербург милләтләр йорты директоры урынбасары [[Дмитрий Федотов]], татар милли-мәдәни автономиясе рәисе [[Рәис Яркәев]] һәм башкалар катнаша. Анда ретроспективалар контекстында «НУР-СВЕТ» газетасын чыгаруны яңарту, Санкт-Петербург һәм Ленинград өлкәсе татарлары порталларын тәкъдим итү, массакүләм мәгълүмат чараларын берләштерү (мәгълүматларны бердәм базага җыю), 2020 елда Татарстан АССРның 100 еллыгын бәйрәм итүгә багышланган мәдәни һәм социаль инициативаларны билгеләү мәсьәләләре һәм башкалар карала.<ref>[http://spbdn.ru/news/28254/ Петербургский татарский медиафорум.]</ref> === 2020 === 2020 елның 31 октябрендә онлайн-форматта Икенче Петербург татар медиафорумы уза.<ref>[https://realnoevremya.ru/news/192497-ii-sankt-peterburgskiy-tatarskiy-mediaforum-proshel-onlayn-rezhime II Санкт-Петербургский татарский медиафорум прошел в онлайн-режиме.]</ref> Оештыручы булып Татарстан Республикасының Санкт-Петербург шәһәрендә һәм Ленинград өлкәсендә даими вәкиллеге һәм Санкт-Петербургның татар журналистлары клубы ярдәмендә [[Питер.Татар|Piter.tatar]] мәгълүмат порталы торган. 2019 елдагы кебек үк, медиафорумның төп бурычларыннан берсе булып "[[Нур (газета)|Нур]]" татар газетасын хәзерге шартларда чыгару турында фикер алышу була.<ref>[https://www.idelreal.org/a/30923837.html "Некачественные" блоги и их важная роль для татар.]</ref><ref>[https://tatar-congress.org/ru/blog/v-peterburge-proydet-vtoroy-tatarskiy-mediaforum/ В Петербурге пройдет второй татарский медиафорум.]</ref> === 2021 === Өченче тапкыр татар медиафорумы 2021 елның 21 ноябрь көнне «Медиатрендлар һәм милли массакүләм мәгълүмат чаралары» дип аталучы уза.<ref>[https://matbugat.ru/news/?id=35079 Иртәгә петербурглылар өченче тапкыр татар медиафорумы оештыра.]</ref> Бу юлы татар медиа җәмәгатьчелеге вәкилләрен берләштерү максаты белән уздырылучы әлеге чара, хосусый массакүләм мәгълүмат чараларының тәҗрибәсен өйрәнүгә багышланган.<ref>[https://tatar-inform.tatar/news/tatar_world/23-11-2021/sankt-peterburgtan-tatar-zhurnalisty-tatarstannan-gyna-yard-m-k-tep-utyru-d-res-t-gel-5843690 Санкт-Петербургтан татар журналисты: Татарстаннан гына ярдәм көтеп утыру дөрес түгел.]</ref> PTMF медиафорумы Татарстан Республикасы матбугать һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы һәм Бөтендөнья татар конгрессы ярдәмендә ZOOM платформасында узган.<ref name="ТСП" /> == Шулай ук карагыз == * [[Татнет_сәхифәләре_исемлеге#Әлифба_буенча|Татарча эшләүче порталлар]] <small>([[:Төркем:Татар интернеты|төркемләү категориясе]])</small> * [[Татар телле радиолар|Татарча эшләүче радиолар]] <small>([[:Төркем:Татар телендә эшләүче радиостанцияләр|төркемләү категориясе]])</small> * [[Татар телле телеканаллар|Татарча эшләүче телеканаллар]] <small>([[:Төркем:Татар телендә эшләүче телеканаллар|төркемләү категориясе]])</small> * [[Татар телендәге матбугат басмалары исемлеге|Татарча чыгучы басма матбугат исемлеге]] <small>([[:Төркем:Татарча гәҗитләр|гәҗитләр төркеме]]{{*}} [[:Төркем:Татарча журналлар|журналлар төркеме]])</small> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * Өстәмә чыганаклар һәм * тема буенча аерым чыккан материаллар исемлеге <!-- == Тышкы сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}}--> [[Төркем:Санкт-Петербург татарлары]] [[Төркем:Татар мәгълүмат чаралары]] [[Төркем:Санкт-Петербург татар медиафорумы]] {{Санкт-Петербург татар медиафорумы}} {{Бу темага Татнетта|сүз%20төзмә= Санкт-Петербург%20татар%20медиафорумы |сүз+төзмә= Санкт-Петербург+татар+медиафорумы |süz%20tözmä = Sankt%20Peterburg%20Tatar%20mediaforumı}} hav3ri6uzlp1ozrso7xjtcrvue7q50w 0 548866 3530051 3389038 2022-08-23T19:49:12Z Pierre L'iserois 40487 wikitext text/x-wiki {{ТП}} '''Дылевичы''' ({{lang-be|Дылевічы}}<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7</ref>) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Глыбоцкий районында урнашкан авыл.<ref>Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.</ref> == Тарихы == 1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Залессе гминасы составында авыл.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref> == Климаты == Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher= |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}</ref> == Халык саны == * 1921 елда авылда 41 кеше, 10 хуҗалык исәпләнгән.<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 76.</ref> * 1931 елда авылда 47 кеше, 8 хуҗалык исәпләнгән.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.</ref> {{ХСВМ||Таблица}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с. * В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с. * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/245 Dylewicze, powiat dzisieński, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_II/245] [[Төркем:Беларусия авыллары]] [[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Глыбоцкий районы торак пунктлары]] {{Belarus-geo-stub}} 3s1ztu35m8fod1yskcv4c0531l824x5 0 552283 3530049 3382976 2022-08-23T19:20:24Z Pierre L'iserois 40487 wikitext text/x-wiki {{ТП}} '''Стары Двор''' ({{lang-be|Стары Двор}}<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7</ref>) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Глыбоцкий районында урнашкан авыл.<ref>Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.</ref> == Тарихы == 1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Залессе гминасы составында авыл.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref> == Климаты == Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher= |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}</ref> == Халык саны == * 1921 елда авылда 58 кеше, 7 хуҗалык исәпләнгән.<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 76.</ref> * 1931 елда авылда 54 кеше, 8 хуҗалык исәпләнгән.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.</ref> {{ХСВМ||Таблица}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с. * В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с. * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/268 Stary Dwór, powiat dzisieński, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_XI/268] [[Төркем:Беларусия авыллары]] [[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Глыбоцкий районы торак пунктлары]] {{Belarus-geo-stub}} hoaj3bprsv2tgqzelggcfd2t8xjbksf 0 588474 3530050 3529980 2022-08-23T19:39:55Z Aranciodimassimo 43337 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Назлы Толга Бреннинкмейер''' (1979 елның 8 ноябрендә туган, [[Әнкара|Анкара]] ) - Төркия журналисты һәм хәбәрчесе. Ул әтисенең бурычы аркасында 7 яшендә Анкарадан Истанбулга күченде. Ул башта Эренкой башлангыч мәктәбен, аннары sскүдар Америка урта мәктәбен тәмамлады . Университет белемен Мармара университетында, Элемтә факультетында тәмамлады . Аннары ул Галатасарай университетында, элемтә факультетында магистр дәрәҗәсен алды. Ул журналистика карьерасын 1998-нче елда, Канал D -та стажировка гаризасы университетта укыганда кабул итә. Ул башта Канал Д чит ил яңалыклары хезмәтендә эшли башлады. Соңрак, Тункай Озкан баш редакторда көндәлек һәм төнге яңалыклар тәкъдим итте. 4 ел Каналда булганнан соң, Тунчай Озкан 2002-нче елда Тункай Озкан белән Доган Группасы арасындагы каршылык аркасында Дефне Самиели һәм аның командасы белән SHOWTV гә күченде. Шоу ТВда 1 ел торгач, ул көне-төне яңалыклардан кала берничә махсус интервью ясады. Ул 2003-нче елда Шоу ТВдан китте һәм шул ук тапшыру төркеменең яңалыклар каналы Скайтюркка күченде. Скайтюркта ул башта "Гундем" исемле программаларны Назлы Толга белән төшке ашта, аннары "Яңалыклар өстәле" назлы Толга белән кичке буында тәкъдим итте. 2007 елның гыйнварында, Доган Шентюрк чакыруы буенча, ул Скайтюрктан TGRTка күченде, ул FOX булачак. 2008-нче елда, компания политикасы аркасында, FOX Ana Haber вакыты 22:00 итеп үзгәртелде һәм аның исеме Fox On Ana Haber итеп үзгәртелде. 2013 елның 14 июнендә ул төп яңалыклар алып баручысын калдырды, ул якынча 7 ел дәвам итә, чөнки ул өйләнгән һәм чит илләргә урнашкан. Назлы Толга - [[Христианлык|христиан]] һәм өйләнгән Голландия бизнесмены Лоренс Бреннинкмейер белән 2013 елның 31 августында Сент Эсприт чиркәвендә . <ref>{{Cite web|url=https://nazlitolga.blogspot.com/2013/03}}</ref> Назлы Толга Эда исемле олы апасы бар, ул аңардан 15 ай олырак, һәм соңгы елларда ана булды. * Күпчелек панельләрдә, конференцияләрдә һәм Бөтендөнья икътисадый форумы кебек халыкара стартларда; Ул спикер, панельист һәм модератор буларак төрле вазифалар башкарды. * Диктор булудан тыш, ул шәхси медиа-укыту үзәгендә өч ел укытты (2010-2013). * Анкарада туган Толганың әтисе [[Малатья|Малатядан]], әнисе [[Терме|Термедан]] . == Бүтән бүләкләр <ref>{{Cite web|url=https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/38-altin-kelebek-odulleri-20740179}}</ref> == * Айды университеты 7. Традицион элемтә премиясе - иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Флип газета теле йолдызлары премиясе - иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Алтын Арыслан - Иң уңышлы хәбәрләр алып баручысы һәм иң яхшы яңалыклар программасы * Аяк газетасы - 2010 елның иң яхшы хатын-кыз хәбәрчесе * Намик Кемал Университеты Медиа Бүләкләре Елның иң яхшы хәбәрчесе премиясе (2013) * Иң яхшы якорь хатын-кыз - Ени üзыыл университеты элемтә премиясе 2012 * Арел Университеты 2-нче элемтә премиясе Иң сокланган хатын-кыз яңалыклары алып баручысы * Медиа һәм Яңа Медиа 2012 премияләре "Иң яхшы яңалыклар алып баручысы" * Арысланнар казанышлары премиясе "Елның иң уңышлы хатын-кыз хәбәрчесе" * Истанбул Айды Университеты Элемтә премиясе Елның иң яхшы игъланчысы (2013) == Ул эшли торган каналлар == * 1998-2002: Канал Д. * 2002-2003: SHOW TV, * 2003-2007: SKYTURK * 2007-2013: FOX (Төркия) [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Төркия журналистлары]] [[Төркем:1979 елда туганнар]] tis0vpx946hl5fiwn66mseqf12rqhp7 0 588599 3530018 3529838 2022-08-23T13:24:43Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki '''Атаго храмы''' (愛宕神社, ''Атаго дзиндзя'') ул Япониядә, [[Мияги префектурасы]]нда, [[Сендай]]да урнашкан храм. Анда [[Кагу-цучи]] [[ками]] (軻遇土神) урнаштырылган һәм аның ел саен фестивале 24 июльдә була.<br/> Ул Сендай шәһәренең үзәк өлешеннән көньякта, Хиросэ елгасы тарафыннан аерылынган булып Атаго тавында диңгез дәрәҗәсе өстеннән 75 метр биеклектә урнашкан. ==Шулай ук карарга мөмкин== *[[:en:List of Shinto shrines in Japan]] ==Тышкы сылтамалар== *[https://atago.org Official website] [[Төркем:Әлифба буенча гыйбадәтханәләр]] [[Төркем:Синтоизм]] e9rqlfwdk5sr54aoa0kaelrn5wxyl55 1 588600 3530023 3529829 2022-08-23T13:31:15Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} wikitext text/x-wiki {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|en|Atago Shrine (Sendai)}} {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} cf7h1t0jf7gduczit0nodhlj5oa5iip 1 588602 3530022 3529831 2022-08-23T13:30:21Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} wikitext text/x-wiki {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|en|Karafuto Shrine}} {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} 6tnratape7o3l96l0s30f4h52gjqy6n 1 588604 3530021 3529833 2022-08-23T13:29:54Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} wikitext text/x-wiki {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|en|Maruyama Shrine}} {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} 9civ1l6hxpk5sopcxhugy17j2b9b200 1 588606 3530020 3529837 2022-08-23T13:29:11Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} wikitext text/x-wiki {{Тәрҗемә ителгән мәкалә|en|Suitengū}} {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география |дисциплина2 = дин |дисциплина3 = социология |кулланучы= A.Khamidullin}} 9b9f50h8spi6bwv2y9u1gy3v4878o80 1 588619 3530052 3529976 2022-08-23T20:19:00Z Ilnur efende 6874 Ответ wikitext text/x-wiki Әйдәгез, бәлки танылмаган очучы объектлар дип языйк. Чөнки билгесез очучы объектлар дип язганда "билгесе ясалмаган санитарияга караган очучы объект", "номеры, фирмасы язылмаган", һ.б. күз алдына китерелергә мөмкин кебек.--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:46 (UTC) :Википедия кагыйдәләре буенча, мәкалә исеме итеп аның татар теллеләр өчен абруйлы чыганакларда иң еш очраучы варианты куелырга тиеш. Эзләү нәтиҗәләре хәзерге исемне билгели. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 22 авг 2022, 16:55 (UTC) ::Аңладым, бәлки, шулай калсын, әмма уйлап карарга кирәк дип саныйм. Болай да дип, таптым, мәсәлән: <blockquote> АКШ Оборона министрлыгы күктә танылмаган очучы объектлар белән өч видеоязма бастырган. </blockquote>--[[Кулланучы:A.Khamidullin|A.Khamidullin]] ([[Кулланучы бәхәсе:A.Khamidullin|бәхәс]]) 22 авг 2022, 17:02 (UTC) :Әгәр бу варианты чыганакларда очраса, өстәп куя аласыз. [[Кулланучы:Ilnur efende|Ilnur efende]] ([[Кулланучы бәхәсе:Ilnur efende|бәхәс]]) 23 авг 2022, 20:19 (UTC) 82howrlh2ywrr18lhqptbj9t8xslmb0 1 588624 3530025 3530000 2022-08-23T13:33:23Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география|дисциплина2 = тарих |дисциплина3 = социология |кулланучы=Әмир}} wikitext text/x-wiki {{ТИМ|ru|Аскарово (Абзелиловский район)}} {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география|дисциплина2 = тарих |дисциплина3 = социология |кулланучы=Әмир}} 2pmh95ri324aopc17mvpegr4ievjl7z 10 588627 3530016 2022-08-23T13:21:16Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Slovyansk Voskresenska church.jpg» wikitext text/x-wiki Slovyansk Voskresenska church.jpg khnbwkksbpokvcazw2ncwjq436612w0 10 588628 3530017 2022-08-23T13:22:06Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Contes du temps passe 02 perrault.mp3» wikitext text/x-wiki Contes du temps passe 02 perrault.mp3 ce0rteioa5i5bljpvcivullwfs4g0j9 1 588629 3530019 2022-08-23T13:26:12Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = тарих |дисциплина2 = социология |дисциплина3 = |кулланучы=Quchas}} wikitext text/x-wiki {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = тарих |дисциплина2 = социология |дисциплина3 = |кулланучы=Quchas}} ngtygkobtxld2io5asp3c0rvon3inda 1 588630 3530024 2022-08-23T13:32:16Z Frhdkazan 3171 {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география|дисциплина2 = тарих |дисциплина3 = дин |кулланучы=Әмир}} wikitext text/x-wiki {{ФГОС.wiki 2022 мәкаләсе |дисциплина = география|дисциплина2 = тарих |дисциплина3 = дин |кулланучы=Әмир}} 9n5rhulhn1v9rbskitiwqcc0ibxi36l 0 588631 3530034 2022-08-23T15:38:22Z Liren Ding 26972 Яңа бит: «зәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткә...» wikitext text/x-wiki зәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> s0h6tzs4og2lp30jraxf2gvosdd7o8t 3530035 3530034 2022-08-23T15:38:48Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki Үзәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, банту бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> 1mgqw11eaif1mim001wsf4pp98vxa9s 3530036 3530035 2022-08-23T15:40:29Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki Үзәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, бантулар бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> 0ers3olxw1szhzrp3qb4zton38hlej6 3530037 3530036 2022-08-23T15:48:14Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki [[File:Coat_of_arms_of_the_Central_African_Republic-NEW.png?uselang=fr|right|200px]] Үзәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, бантулар бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> 3bka0ju1sdlu7z395ejazah6oj0hmoe 3530038 3530037 2022-08-23T15:48:48Z Liren Ding 26972 wikitext text/x-wiki [[File:Coat_of_arms_of_the_Central_African_Republic-NEW.png|right|200px]] Үзәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм көйязары Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, бантулар бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> itkgtxn0himfonjv91vyuyljwf3x07t 3530047 3530038 2022-08-23T18:11:16Z A.Khamidullin 6685 wikitext text/x-wiki [[File:Coat_of_arms_of_the_Central_African_Republic-NEW.png|right|200px]] Үзәк Африка Җөмһүриятенең музыкаль символы булган “Яңарыш” (LA RENAISSANCE) гимнының сүзләрен илнең беренче премьер-министры Бартелеми Боганда (Barthélémy Boganda), ә музыкасын, Боганданың шәхси үтенече буенча, француз этнологы һәм композиторы Эрбер Пеппер (Herbert Pepper) иҗат иткән. Моңа кадәр Франциянең милли музыка белгече Сенегал гимнына да көй язган. Бу хәлләр ике илдә дә 1960 елда рәсми бәйсезлек игълан кылганчы ук булган. Боганда әлеге тарихи вакыйга алдыннан авиаһәлакәткә эләккән.<br> Бүген җир җәннәте булырдай илдә халыкара җинаятьчеләр үзләренең “малина”сын булдырдылар. Ике бөек шәхес бу гүзәл гимн аша алга сөргән һәм теләсә кайсы халык өчен дә табигый булган кыйммәтләр аяк астына салып тапталды.<br> [[File:La_Renaissance.ogg]] '''LA RENAISSANCE''' '''(Француз телендә)''' Ô Centrafrique, ô berceau des Bantous !<br> Reprends ton droit au respect, à la vie !<br> Longtemps soumis, longtemps brimé par tous,<br> Mais de ce jour brisant la tyrannie.<br> Dans le travail, l'ordre et la dignité,<br> Tu reconquiers ton droit, ton unité,<br> Et pour franchir cette étape nouvelle,<br> De nos ancêtres la voix nous appelle.<br> Refrain:<br> Au travail dans l'ordre et la dignité,<br> Dans le respect du droit dans l'unité,<br> Brisant la misère et la tyrannie,<br> Brandissant l'étendard de la Patrie.<br> '''E ZINGO''' '''(Санго телендә)''' Bêafrîka, mbeso tî âBantu<br> Kîri mo gbû gîgî tî mo-mvenî<br> Mo bâa pâsi na gbe tî âzo kûê<br> Me fadësô, mo ke na kürü gô<br> Mo sö benda, mo bûngbi kûê ôko<br> Na kusâra ngâ na nëngö-terê<br> Tî tö ndâ tî finî dutï tî ë sô<br> E mä gbegô tî_âkötarä tî ë<br> Refrain:<br> E gbû kua nzönî na nëngö-terê<br> E kpë ndiä nzönî na mängö-terê<br> E kinda wasïöbê, ë tomba pâsi<br> E yâa bandêra tî ködrö tî ë!<br> '''Санго текстының IPA транскрипциясе''' [bʷé.à.frí.kà ᵐbʷɛ̀.sò tʲí á.bʷã̀.tù]<br> [kʲí.rì mò ɡ͡bʷú gʲí.gʲí tʲí mò‿ᶬvɛ̀.nʲí]<br> [mò bʷá.à pʷá.sì nà ɡ͡bʷè tʲí á.zò kúé]<br> [mè fà.dē.só mò kʲɛ̀ nà kū.rū gɔ́]<br> [mò sō bʷɛ̀̃.da mò bʷù̃.ɡ͡bì kúé̯ ɔ́.kɔ̀]<br> [nà kù.sá.rà‿ᵑɡá nà nɛ̄̃.gō tɛ̀.rɛ̄]<br> [tʲí tō‿ⁿdá tʲí fʲì.nʲí dù.tʲī tʲí ē só]<br> [è mā ɡ͡bʷɛ̀.gɔ́ tʲí‿á.kō.tà.rā tʲí ē]<br> [è ɡ͡bʷú kùà̯‿ⁿzō.nʲí nà nɛ̄̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è k͡pʷē‿ⁿdʲì.ā‿ⁿzō.nʲí nà mā̃.gɔ̄ tɛ̀.rɛ̄]<br> [è kʲí̃.dà wà.sʲī.ō.bʷé ē tõ.bʷà pá.sì]<br> [è jáà̯ bʷã.dɛ́.rà tʲí kɔ̄d.rɔ̄ tʲí ē]<br> '''Тәрҗемәсе''' '''ЯҢАРЫШ'''<br> Үзәк Африка, бантулар бишеге!<br> Шәрәфле тормыш — бу ихтыярың!<br> Күптән көлкегә калган, изелеп,<br> Золым богавын ватып ташлавың.<br> Хезмәт һәм тәртип аша — мәртәбә,<br> Хокуклар яулап, бердәм буласы.<br> Бу яңа авыр юлны үтәргә! —<br> Ата-бабаның гозер нидасы.<br> '''''Кушымтасы:'''''<br> Бердәмлек белән тырыш хезмәттә<br> Яула хокуклар, иреш хөрмәткә;<br> Бетсен фәкыйрьлек, золым һәр җирдә,<br> Ватан байрагы, горур җилфердә!<br> 8g2zas3nnisu85ei0g1zseca5dmzz6z 6 588632 3530066 2022-08-24T08:57:43Z Әмир 15082 {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Мирза Мәхмүтов исемендәге премиянең күкрәк билгесе |чыганак = https://www.kstu.ru/a_show.jsp?id_e=120434&idi=361764 |ясау вакыты = 2017 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Мирза Мәхмүтов исемендәге премия |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Бүләкләр]] wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Мирза Мәхмүтов исемендәге премиянең күкрәк билгесе |чыганак = https://www.kstu.ru/a_show.jsp?id_e=120434&idi=361764 |ясау вакыты = 2017 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Мирза Мәхмүтов исемендәге премия |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Бүләкләр]] ph692klga4pb8iu78e99dcwue8jzay0 0 588633 3530067 2022-08-24T08:58:54Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki {{ Бүләк карточкасы | исем = Мирза Мәхмүтов <br/> исемендәге премия | рәсем = М.Мәхмүтов_премиясе_медале.jpg | рәсем лента = | рәсем2д = | рәсем лента2д = | рәсем3д = | рәсем лента3д = | рәсем зурлыгы = 180 | лента зурлыгы = | OriginalName = | девиз = | ил = {{байрак|Россия}} [[РФ]]→<br/>{{байраклаштыру|Татарстан}} | төр = премия | КомуВручается = | КемВручается = | ОснованияНаграждения = | Статус = гамәлдә | Параметры = | ДатаУчреждения = | ПервоеНаграждение = | ПоследнееНаграждение = | Количество = | СтаршаяНаграда = | МладшаяНаграда = | Соответствует = | Сайт = }} '''Мирза Мәхмүтов исемендәге премия''', Татарстан Республикасының Мирза Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясе ({{lang-ru|Государственная премия Республики Татарстан имени М. И. Махмутова}}) ― Татарстан мәгариф оешмаларының педагогик хезмәткәрләре өчен дәүләт бүләге. Академик [[Мирза Мәхмүтов|Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтовның]] (1926―2008) истәлеген мәңгеләштерү өчен [[Татарстан Республикасы Президенты]] Указы белән билгеләнгән. == Тарих == [[Файл:Mirza Mahmutov.jpg|200px|thumb|right|Академик [[Мирза Мәхмүтов|Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтов]] (1926―2008)]] [[2017 ел]]ның [[26 декабрь|26 декабрендә]] ТР Президентының «Татарстан Республикасының М. И. Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясен гамәлгә кую турында» УП-1169 санлы Указы белән гамәлгә кертелгән<ref>[http://www.irort.ru/files/grant/MIM/2.pdf ТР Президентының «М. И. Мәхмүтов исемендәге дәүләт премиясен гамәлгә кую турында» УП-1169 санлы Указы]</ref>. == Максаты == Премия педагогларның фәнни һәм фәнни-методик эшчәнлеген стимуллаштыру һәм күренекле Россия педагогы һәм көнчыгышны өйрәнүче, ТР Фәннәр Академиясе һәм Россия мәгариф академиясе академигы, РФ атказанган фән эшлеклесе [[Мирза Мәхмүтов|Мирза Исмәгыйль улы Мәхмүтовның]] (1926―2008) истәлеген мәңгеләштерү өчен билгеләнгән. == Статус == Ел саен [[5 октябрь]]гә һәрберсе 100 мең сум күләмендә ике премия бирелә<ref>{{cite web |url=http://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_1431738.pdf |title=Положение о Государственной премии Республики Татарстан имени М. И. Махмутова |subtitle=Приложение № 1 к Указу Президента Республики Татарстан от 26 декабря 2017 года № УП-1169 |format=pdf |website=Министерство образования и науки Республики Татарстан |accessdate=2018-10-17 |archive-date=2018-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181017203235/http://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_1431738.pdf |deadlink=no }}</ref>. Премия [[ТР Президенты]] тарафыннан премияне бирү комитеты тәкъдимнәре нигезендә бирелә. Премиягә Татарстан мәгариф оешмаларының педагогик хезмәткәрләре, дидактика өлкәсендә зур фәнни-методик һәм гамәли казанышлары, педагогик кадрлар әзерләү һәм белем бирү процессына нәтиҗәле технологияләр керткән өчен, дәгъва кыла ала. Педагогик хезмәткәрләр коллективларын күрсәтү рөхсәт ителми. Премиягә лаек булган затларга «М. И. Мәхмүтов исемендәге Татарстан Республикасы Дәүләт премиясе лауреаты» исеме бирелә, акчалата бүләк, диплом һәм мактау билгесе тапшырыла. Мактаулы билге [[алтын]] төстәге металлдан ясала һәм 32 мм диаметрлы түгәрәк формада була. Мактаулы билгенең сул ягында үзәк буенча [[Мирза Мәхмүтов|академик Мәхмүтовның]] портреты сурәтләнгән. Икенче якта «Мәгарифтә фәнни-гамәли казанышлар өчен» дигән язма урнаштырылган. == Лауреатлар == ''Моны да карагыз: [[:Төркем:Мирза Мәхмүтов премиясе лауреатлары]]'' * [[2018 ел|2018]] – Юрий Владимирович Мышин, Советлар Берлеге Каһарманы Павел Семенович Ханжин исемендәге 1нче санлы Тәтеш урта мәктәбенең тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы<ref>{{cite web |url=http://president.tatar.ru/file/laws/laws/laws_219581.pdf |title=О присуждении Государственной премии Республики Татарстан имени М.И. Махмутова в 2018 году |subtitle=Указ Президента Республики Татарстан от 05.10.2018 № УП-707 |date=2018-10-05 |format=pdf |website=Президент РТ |accessdate=2018-10-17}}</ref><ref>[https://president.tatarstan.ru/file/laws/laws/laws_219581.pdf Указ Президента РТ УП-707 О присуждении Государственной премии Республики Татарстан имени М.И.Махмутова в 2018 году]</ref> * [[2019 ел|2019]] – [[Валерьян Габделхаков|Валерьян Фәрит улы Габделхаков]], педагогика фәннәре докторы, КФУның психология һәм мәгариф институтының мәктәпкәчә белем бирү кафедрасы профессоры; Фидалия Дамир кызы Халикова, педагогика фәннәре кандидаты, КФУның IT-лицееның химия укытучысы<ref>[https://tatar-congress.org/ru/blog/nazvany-laureaty-premii-m-mahmutova/ Названы лауреаты премии М. Махмутова.] [[БТК|Всемирный конгресс татар]]</ref>. * [[2020 ел|2020]] – [[Ләйлә Салехова]], КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтының Милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбенең билингваль һәм цифрлы белем бирү кафедрасы профессоры, Ольга Григорьева, Әлмәт шәһәренең 8нче урта гомуми белем бирү мәктәбенең химия укытучысы<ref>[https://inkazan.ru/news/society/22-09-2020/minnihanov-prisudil-dvum-pedagogam-po-100-tysyach-rubley-premii Минниханов присудил двум педагогам по 100 тысяч рублей премии]</ref>. * [[2021 ел|2021]] – Елена Геннадий кызы Азина, [[Яр Чаллы]]ның Батырлык ордены кавалеры Дмитрий Бәдретдинов исемендәге 46нчы санлы мәктәбенең укытучы-логопеды; Елена Михаил кызы Ибраһимова, педагогика фәннәре докторы, профессор, КФУ юридик факультетының хокук белеме теориясе һәм методикасы кафедрасы мөдире<ref>[https://news.rambler.ru/education/47201135-minnihanov-prisudil-gosudarstvennuyu-premiyu-rt-im-mahmutova/ Минниханов присудил государственную премию РТ им. Махмутова.] Рамблер, 14.09.2021</ref> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.irort.ru/files/grant/MIM/2.pdf Указ Президента Республики Татарстан Об учреждении Государственной премии Республики Татарстан имени М. И. Махмутова] * [http://www.irort.ru/node/101 Государственная премия Республики Татарстан имени М. И. Махмутова.] ИРО РТ [[Төркем:Татарстанның дәүләт премияләре]] [[Төркем:Мирза Мәхмүтов]] ac354igfb7qktlkm64qzcolbqnr0zdo 0 588634 3530068 2022-08-24T09:00:01Z Әмир 15082 [[Мирза Мәхмүтов исемендәге премия]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #ЮНӘЛТҮ[[Мирза Мәхмүтов исемендәге премия]] q4qghsvss4vz0wtydtlez8y4zrj91hi 0 588635 3530069 2022-08-24T09:00:37Z Әмир 15082 [[Мирза Мәхмүтов исемендәге премия]] битенә юнәлтү wikitext text/x-wiki #ЮНӘЛТҮ[[Мирза Мәхмүтов исемендәге премия]] q4qghsvss4vz0wtydtlez8y4zrj91hi 14 588636 3530071 2022-08-24T09:05:14Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki {{төп мәкалә|Мирза Мәхмүтов}} [[Төркем:Шәхесләр төркемнәре]] [[Төркем:Галимнәр төркемнәре]] o96797dy49ybo7lypszmr8b0m9f4rgp 14 588637 3530072 2022-08-24T09:06:37Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:Шәхесләр төркемнәре]][[Төркем:Галимнәр]] 61v4qqugvfqi0z3vcr84dgb8wquzu0r 14 588638 3530075 2022-08-24T09:37:10Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:Башкортстанда вафатлар]][[Төркем:Шәхесләр:Чишмә районы]] 2h3y0dhatfia8os1knklfj8oqg6rrch 14 588639 3530076 2022-08-24T09:38:43Z Әмир 15082 төркем ясау wikitext text/x-wiki [[Төркем:Шәхесләр:Башкортстан]][[Төркем:Чишмә районы]] ej5v5v5ldx5vh7f0uztmmmox9tebepm 6 588640 3530081 2022-08-24T10:17:44Z Әмир 15082 {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Габдулла Тукай һәйкәле (Яңа, Тукай районы) фотосурәте |чыганак = https://vk.com/wall295259535_49496 |ясау вакыты = 2022 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Яңа (Тукай районы) |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Һәйкәлләр]] wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Габдулла Тукай һәйкәле (Яңа, Тукай районы) фотосурәте |чыганак = https://vk.com/wall295259535_49496 |ясау вакыты = 2022 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Яңа (Тукай районы) |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Һәйкәлләр]] 4bdq3yfa4fl8hn5morystnyos6ev2ca