Wikipedia ttwiki https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Медиа Махсус Бәхәс Кулланучы Кулланучы бәхәсе Википедия Википедия бәхәсе Файл Файл бәхәсе МедиаВики МедиаВики бәхәсе Калып Калып бәхәсе Ярдәм Ярдәм бәхәсе Төркем Төркем бәхәсе Портал Портал бәхәсе TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 13467 3530312 2435966 2022-08-27T19:54:51Z 41.215.240.150 wikitext text/x-wiki {{ДәүләтВМ}} '''Берләшкән Гарәп Әмирлекләре''' (''БГӘ'', {{lang-ar|الإمارات العربية المتحدة}} ''’Әл-’Има̄ра̄т ’әл-ʻАраби́йя ’әл-Мутта́һида'') — көньяк-көнбатыш [[Азия]]дә, [[Гарәбстан ярымутравы]]ның көнчыгыш өлешендә урнашкан [[дәүләт]]. Көнбатышта һәм көньякта [[Согуд Гарәбстаны]] белән, көньяк-көнчыгышта һәм төньяк-көнчыгышта [[Оман]] белән чиктәш. Берләшкән Гарәп Әмирлекләре халкының саны 4,8 млн. кеше, боларның 70 % кадәр — көньяк һәм көньяк-көнчыгыш Азиядән эшчеләр. Җирле халык күбесенчә суннит мөселманнары белән тәкъдим ителгән. Берләшкән Гарәп Әмирлекләре 7 әмирлектән тора: [[Әбу-Даби (әмирлек)|Әбу-Даби]], [[Гаҗман (әмирлек)|Гаҗман]], [[Дөбәй (әмирлек)|Дөбәй]], [[Рәэсел-Хәймә (әмирлек)|Рәэсел-Хәймә]], [[Өммел-Кайвәйн (әмирлек)|Өммел-Кайвәйн]], [[Фөҗәйрә (әмирлек)|Фөҗәйрә]] һәм [[Шарҗә (әмирлек)|Шарҗә]]. Башкала — [[Әбу-Даби]] шәһәре.<ref>[https://polis812.ru/blog/novye-pravila-vezda-v-oae-zimoj-2020-2021/ Берләшкән Гарәп Әмирлекләренә яңа керү кагыйдәләре]</ref> == География == [[Рәсем:Ae-map-RU.png|200px|left|thumb|Берләшкән Гарәп Әмирлекләренең харитасы]] Берләшкән Гарәп Әмирлекләре көнбатышта һәм көньякта Согуд Гарәбстаны белән, көньяк-көнчыгышта һәм төньяк-көнчыгышта Оман белән чиктәш. Мәйданы 83&nbsp;600 км². == Идарә-җир төзелеше == Берләшкән Гарәп Әмирлекләре — җиде әмирлектән торган федерация дәүләте. Һәр бер әмирлек — тулы монархияле кечкенә дәүләт. {| |- bgcolor="#DDDDDD" ! Әмирлек ! Гарәп<br />исеме ! Мәркәз ! Мәйдан,<br />км² ! Халык,<br />кеше |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Әбу-Даби (әмирлек)|Әбу-Даби]] | align="right" | {{lang-ar2|أبو ظبي}} | align="center" | [[Әбу-Даби]] | align="right" | 67 340 | align="right" | 1 463 491 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Гаҗман (әмирлек)|Гаҗман]] | align="right" | {{lang-ar2|عجمان}} | align="center" | [[Гаҗман]] | align="right" | 259 | align="right" | 260 492 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Дөбәй (әмирлек)|Дөбәй]] | align="right" | {{lang-ar2|دبي}} | align="center" | [[Дөбәй]] | align="right" | 3 885 | align="right" | 2 262 000 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Рәэсел-Хәймә (әмирлек)|Рәэсел-Хәймә]] | align="right" | {{lang-ar2|رأس الخيمة}} | align="center" | [[Рәэсел-Хәймә]] | align="right" | 1 683 | align="right" | 191 753 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Өммел-Кайвәйн (әмирлек)|Өммел-Кайвәйн]] | align="right" | {{lang-ar2|أم القيوين}} | align="center" | [[Өммел-Кайвәйн]] | align="right" | 777 | align="right" | 59 098 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Фөҗәйрә (әмирлек)|Фөҗәйрә]] | align="right" | {{lang-ar2|الفجيرة}} | align="center" | [[Фөҗәйрә]] | align="right" | 1 166 | align="right" | 118 933 |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Шарҗә (әмирлек)|Шарҗә]] | align="right" | {{lang-ar2|الشارقة}} | align="center" | [[Шарҗә]] | align="right" | 2 590 | align="right" | 656 941 |} == Тарих == [[VII]] нче гасырда монда урнашкан кечкенә шейхлыклар [[Ислам]] динен кабул итеп, [[Гарәп халифаты]]на керделәр. Шул чорда [[Дөбәй]], [[Шарҗә]], [[Фөҗәйрә]] шәһәрләре барлыкка килделәр. Халифат кечсезләнүе белән, шәехлыкларның автономиясе үсте. [[X]]–[[XI]] нче гасырларда Гарәбстан ярымутравының көнчыгыш өлеше карматлар дәүләтенә керде, ә аның таркалуыннан соң [[Оман]] шаукымы астына ләкте. [[XV]] нче гасырның ахырында бу җирләрдә хуҗа булып Аурупа ныкланды. == Дин == Берләшкән Гарәп Әмирлекләрендә рәсми дин — ул халыкның 76 % ы тотучы [[ислам]] дине. Ил халкының 9 % ын [[христианнар]], якынча 10 % ын [[һинд дине]] яки [[буддачылык]] тарафдарлары һәм 5 % ын башка диннәр вәкилләре алып тора<ref>[https://fcsa.gov.ae/en-us UAE's Federal Competitiveness and Statistics Authority (FCSA)]{{ref-en}}</ref>. Берләшкән Гарәп Әмирлекләре халкының 85 % ы бу илнең гражданнары булып тормый. Чит ил кешеләре [[Көньяк Азия|Көньяк]] һәм [[Көньяк-Көнчыгыш Азия]]дән, [[Якын Көнчыгыш]], [[Аурупа]], [[Үзәк Азия]], [[Бәйсез Дәүләтләр Берлеге]] һәм [[Төньяк Америка]]дан килгән. * [[Берләшкән Гарәп Әмирлекләрендә ислам]] === Британия шаукымы === === Бәйсез дәүләт === == Сәясәт == {{Сылтамалар юк}} {{БГӘ әмирлекләре}} {{Азия дәүләтләре}} {{Ислам хезмәттәшлеге оешмасы}} [[Төркем:Берләшкән Гарәп Әмирлекләре| ]] [[Төркем:Федератив дәүләтләр]] qnk67v4c0qaenx1wkyf8kcdevkbif92 0 14184 3530333 2592508 2022-08-28T11:05:06Z CommonsDelinker 176 Replacing Football_iu_1996.jpg with [[File:Football_in_Bloomington,_Indiana,_1996.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). wikitext text/x-wiki {{Спорт төре | исеме = Футбол | рәсем = [[Файл:Football in Bloomington, Indiana, 1996.jpg|200px]] | рәсем сыйфатламасы = | халыкара федерация = [[ФИФА]] | башка исемнәре = | билгеле = [[1872 ел]] | уенчылар = | клублар = <!-- Сипаттама --> | контакт = | команда = 11 | төр = | категория = команда уены | кирәк-ярак = футбол тубы | туп = | урын = | дәвам итә = төп вакыт - 90 мин | исәп = | максат = Каршы як такымның капкасына үз капкасына караганда күбрәк туп кертү | ескерген = | олимпия уеннары = 1908 }} [[Рәсем:Soccerball.jpg|right|300px|thumb|Футбол тубы]] '''Футбо́л''' ({{lang-en|Football}}, «футбол») — такымлы [[Спорт төрләре|спорт төре]]. Футбол уеның максаты – көндәш такымның капкасына тупны көндәшләрдән күбрәк ату (гол ату). == Футбол тарихы == {{main|Футбол тарихы}} Футболга охшаган уеннар төрле халыкларда элек-электән булган. Хәтта [[Борынгы Мисыр]] һәм [[Борынгы Кытай]]да да хәзерге футболга охшаган уеннар булдылар.<br /> Футболның туган җире дип [[Англия]] санала. Анда [[1863 ел]]да [[Футбол ассоциациясе]] төзелгән иде. <br /> [[1908 ел]]дан бирле футбол [[Олимпия уеннары]] программасына кертелә. == Уен кагыйдәләре == [[Рәсем:Football pitch metric.svg|right|250px|thumb|Футбол кыры метрикасы]] Футбол уйный торган мәйдан футбол кыры дип атала. Аның озынлыгы 90-120 метр, киңлеге 45-90 метр.<br /> Футбол уенында ике такым катнаша. Бер такым 11 уйнаучыдан тора, шуларның берсе капкачы. Капкачылар гына кул белән дә уйный алалар.<br /> Ике такымның да максатлары бер: көндәш такымның капкасына күбрәк туп кертү һәм үз капкаңны туп кертүдән саклау. Күбрәк туп керткән такым җиңүче була.<br /> Уен башланыр алдыннан капка сайлау һәм уен башлау хокукын алу өчен жирәбә уздырыла.<br /> Уенның дәвамы 90 минут (матч). Матч 45 минуттан торган ике таймнан тора. Таймнар арасында 15 минутлык тәнәфес бар. Тәнәфестән соң такымнар капкалары белән алышыналар. == Футбол дөньяда == [[Рәсем:Football world popularity.png|thumb|400px|Футбол дөньяда]] Хәзерге вакытта футбол дөньяда иң популяр [[спорт төрләре]]нең берсе буларак санала. [[Җиңел атлетика]]дан соң киң таралу буенча ул икенче урында тора дигән фикерләр дә бар.<br /> Футбол уенын дөньякүләм үстерү, төрле футбол оешмаларын берләштерү, зур футбол ярышлары уздыру белән [[Футбол Ассоциацияләренең Халыкара Федерациясе]] шөгыльләнә. Аның карамагында 208 милли ассоциация тора. == Футболның башка атамалары == Тулы {{Lang-en|association football}} исеме башка аяк уеннарынан аеру өчен уйлап чыгарырган. [[1880-еллар]]да {{Lang-en|soccer}} «соккер» аталышы туып чыккан. Ул [[Англия]]дән башка бөтен инглиз телле дәүләтләрдә таралган. Башка телләрдә: * аталыш [[инглиз теле]]ннән [[алынма]] ({{Lang-tt|футбол}}, {{Lang-pt|futebol}}); * аталыш [[инглиз теле]]ннән тәрҗемә ителгән ({{Lang-de|Fußball}}, {{Lang-el|ποδόσφαιρο}}); * аталыш аяк һәм туп сүзләреннән ясалмасы ({{lang-it|calcio}}, {{lang-hr|nogomet}}) «Football» сүзен [[ФИФА]] һәм [[Бөтендөнья Олимпия Комитеты]] кулланалар. == Футбол структуралары == == Ярышлар == * [[Футбол буенча Дөнья Чемпионаты|Дөнья Чемпионаты]] * [[Футбол буенча Аурупа Чемпионаты|Аурупа Чемпионаты]] * [[Чемпионнар Лигасы]] == Футбол төрләре == * [[Футзал|Футзал (AMF)]] * [[Футзал|Футзал (FIFA) (мини-футбол)]] * [[Пляж футболы]] == Моны да карагыз == * [[Футбол бүләкләре]] * [[Гандбол]] * [[Русиянең Футбол Премьер-Лигасы]] * [[Русиянең беренче футбол дивизионы]] * [[Футбол буенча Аурупа чемпионаты 2012]] == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} == Сылтамалар == {{Навигация |Викиҗыентык=Soccer }} * [http://www.fifa.com FIFA, Футбол Ассоциацияләрең Халыкара Федерациясе] {{ref-en}} {{Такымлы спорт төрләре}} [[Төркем:Футбол|*]] dlxqb8wu965nmh9zqlz79h52hq06111 0 14241 3530322 2681290 2022-08-28T08:48:27Z Mike Rohsopht 41062 ([[c:GR|GR]]) [[File:Flag of Takayama, Gifu.png]] → [[File:Flag of Takayama, Gifu.svg]] wikitext text/x-wiki '''9 октябрь''' — [[Милади тәкъвиме]]ндә унынчы айның тугызынчы көне. Ел ахырына 83 көн кала. {{Октябрь тәкъвиме}} {{Шулай ук карагыз/Көн}} {{Тарихта бу көн}} =={{Бәйрәмнәр һәм вакыйгалар}}== ==={{Халыкара истәлекле период}}=== * {{Байрак/БМО}} [[:ru:Всемирный день почты|Халыкара почта көне (русча)]]. * {{Байрак/БМО}} [[Халыкара йомырка көне]]. ==={{Илләр буенча бәйрәмнәр}}=== * {{Байрак/АКШ}} [[АКШ]], {{CAN}}, {{ICE}}, {{NOR}} — [[:ru:Лейф Эрикссон|Лейф Эрикссон (рус.)]] (исл. ''Leifur Eiriksson'') көне ([[1825]]). * {{CAN}} — 2012 елда Рәхмәтлелеген белдерү көне, [[:en:http://en.wikipedia.org/wiki/Public_holidays_in_Canada|октябрьның икенче дүшәмбесе (ингл.)]].<ref name="pt.wikipedia.org">http://pt.wikipedia.org/wiki/9_de_outubro#Feriados_e_eventos_c.C3.ADclicos</ref> * {{KOR}} — Кореялы әлифбасы [[:ru:День хангыля|''Хангыль'' көне (русча)]]. * {{ROU}} — Нацистлар тарафыннан оештырылган ''Холокост'' геноцидны [[:en:National Day of Commemorating the Holocaust|милли искә алу көне (ингл)]]. * {{Байрак/Уганда}} [[Уганда]] — бәйсезлек көне ([[1962]], {{GBR}}дән). ==={{Һөнәри һәм җәмгыяви бәйрәмнәр}}=== ====Һөнәри==== * {{BRA}}<ref name="pt.wikipedia.org"/>: ** Атлетика көне. ** Пасторлар көне. ** Ярдәмчел аналитиклар көне. * {{TUR}} — Бодай чәчү бәйрәме.<ref>http://www.webokur.com/belirli-gun-ve-haftalar/turkiye-ekin-ekme-bayrami-16089/</ref><ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/9_Ekim#Tatiller_ve_.C3.B6zel_g.C3.BCnler</ref> ====Өлкә һәм җирле==== * {{BRA}} — [[File:Brasao campina.PNG|20px]] [[:ru:Кампина-дас-Мисойнс|Кампина-дас-Мисойнс (русча)]] шәһәре нигезләнү көне, [[File:Bandeira do Rio Grande do Sul.svg|20px|border]] [[:ru:Риу-Гранди-ду-Сул|Риу-Гранди-ду-Сул (русча)]] штаты, [[1963]]. * {{ESP}} — [[File:Flag of the Valencian Community (2x3).svg|20px|border]] [[:ru:Валенсия (автономное сообщество)|Валенсия автоном җәмгыяте (русча)]] милли [[:es:Día de la Comunidad Valenciana|көне (исп.)]], аеруча [[File:Escut de València.svg|20px]] [[:ru:Валенсия (город)|Валенсия (русча)]] шәһәрендә зур чаралары белән билгеләнә ([[1238]]).<ref>http://it.wikipedia.org/wiki/9_ottobre#Feste_e_ricorrenze</ref> * {{PRT}} — [[File:MCH1.png|20px]] [[:ru:Машику|Машику (русча)]] шәһәре бәйрәме, [[File:Flag of Madeira.svg|20px|border]] [[:ru:Мадейра|Мадейра (русча)]] автоном регионы. * {{ECU}} — [[File:Escudo de Guayaquil.svg|20px]] [[:ru:Гуаякиль|Гуаякиль (русча)]] шәһәренең [[:es:Independencia de Guayaquil|бәйсезлеген игълан итүе көне (исп.)]], [[File:Bandera de Guayaquil.svg|20px|border]] [[:ru:Гуаяс (провинция)|Гуаяс (русча)]] провинциясе, [[1820]], [[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|20px|border]] [[:ru:Испанская империя|Испан империясеннән (русча)]].<ref>http://fr.wikipedia.org/wiki/9_octobre#C.C3.A9l.C3.A9brations</ref> * {{JPN}} — [[:en:Takayama Festival|高山祭 Takayama Matsuri (ингл.)]] фестивале, [[File:Flag of Takayama, Gifu.svg|20px|border]] [[:ru:Такаяма (Гифу)|Такаяма (русча)]] шәһәре. == {{Вакыйгалар}} == * [[1874 ел|1874]] — [[Берн]]да (''[[Швейцария]]'') 22 ил катнашында [[Файл:Flag of UPU.svg|20px]] [[Бөтендөнья почта берлеге|Гомуми почта берлеге]] төзелә. * [[2006 ел|2006]] — {{PRK}} беренче тапкыр атом коралын сыный. * [[2009 ел|2009]] — {{USA}} президенты [[Барак Обама]] [[Нобель премиясе]]нә лаек була. == {{Туулар}} == {{Шулай ук карагыз|:Төркем:9 октябрь көнне туганнар}} * [[1874 ел|1874]] — [[Николай Рерих|Н.К. Рерих]], рәссам. * [[1896 ел|1896]] — [[Шәһит Ходайбирдин]], инкыйлабчы, язучы, ВКП(б) эшлеклесе. * [[1904 ел|1904]] — [[Мыкола Бажан]], [[Украиннар|украин]] шагыйре һәм җәмәгать эшлеклесе. * [[1908 ел|1908]] — [[Иван Заботин]], язучы, тәрҗемәче. * [[1924 ел|1924]] — [[Александр Аксёнов]], беларус совет дәүләт эшлеклесе. * [[1927 ел|1927]] — [[Празат Исәнбәт]], татар режиссеры. * [[1935 ел|1935]] — [[Илдус Якупов]], татар композиторы. * [[1940 ел|1940]] — [[Джон Леннон]] (''John Winston Ono Lennon''), [[АКШ]] җырчысы. * [[1941 ел|1941]] — [[Әнвәр Шәрипов]], әдәбият галиме, ЧДПУ профессоры. * [[1955 ел|1955]] — [[Әлфия Акбутина]], башкорт журналисты. * [[1959 ел|1959]] — [[Борис Немцов]], {{RUS}} сәясәтчесе. * [[1966 ел|1966]] — [[Дэвид Кэмерон]], [[Бөекбритания]] премьер-министры (''2010-16''). == {{Вафатлар}} == {{Шулай ук карагыз|:Төркем:9 октябрь көнне вафатлар}} * [[1967 ел|1967]] — [[Андре Моруа]] (''чын исеме Эмиль Эрзог''), француз язучысы. * [[1921 ел|1921]] — [[Дәрдемәнд]], татар шагыйре. * [[1926 ел|1926]] — [[Васо Абашидзе]], гөрҗи актёры. * [[1945 ел|1945]] — [[Баязит Дим]], татар язучысы, журналист. * [[1967 ел|1967]] — [[Эрнесто Че Гевара]], латин-америкалы инкыйлабчы, Куба дәүләтенең эшлеклесе. * [[1995 ел|1995]] — [[Александр Дуглас-Хьюм]], {{GBR}} ''[[Бөекбритания премьер-министрлары исемлеге|премьер-министры]]''. * [[1997 ел|1997]] — [[Габдулла Рәхимкулов]], татар җырчысы, [[Татарстан]] халык артисты. * [[2010 ел|2010]] — [[Фәридә Кудашева]], татар җырчысы, [[Татарстан]] һәм [[Башкортстан]]ның халык артисты. * [[2012 ел|2012]] — [[Марина Голуб]], актриса. РФ атказанган артисты. =={{Дини бәйрәмнәр}}== ===={{Исем бәйрәмнәре}}==== == Шулай ук карагыз == {{commonscat|9 October}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Тәкъвим}} [[Төркем:Ел көннәре]] [[Төркем:9 октябрь]] ik3tk75o7h2ccrv4gbd1blwwe5ut38w 0 20155 3530299 2997194 2022-08-27T13:01:24Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү: + яңа күргәзмәсе (2022) wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Фиринат Халиков | рәсем = | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = | һөнәр = | туу датасы = 28.08.1957 | туу җире = [[СССР]], [[Украина ССР]], {{туу җире|Донецк|Донецкида}} | гражданлык = | милләт = | үлем датасы = | үлем җире = | әти = Габделхәй Халиков | әни = Фирдәвес Халикова | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = {{Габдулла Тукай исемендәге премия}} | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Халиков}} '''Фиринат Халиков''' — [[Татарлар|татар]] рәссамы. Россия Сәнгать академиясе академигы. [[Мәскәү җәмигъ мәчете]]нең баш рәссамы. 1992 елдан Казанда яши һәм иҗат итә<ref name=":0">''Оксана Романова.'' [https://www.tatar-inform.ru/news/vremya-vecnost-xazine-predstavila-retrospektivu-edinstvennogo-akademika-zivopisi-rt-5877703 «Время вечность»: «Хазинэ» представила ретроспективу единственного академика живописи РТ.] [[Татар-информ]], 26.08.2022</ref> . == Тәрҗемәи хәле == Ул [[1957 ел]]ның [[28 август]]ында [[Донецк]] шәһәрендә туган. Әтисе Габделхәй Халиков [[Шода]] авылыныкы, әнисе Фирдәвес — [[Куныр]]дан. Фиринатка бер яшь тулганда Халиковлар гаиләсе Шодага кайтып урнаша. Әмма тормыш көйсезлекләре аларны кабат урыннан кузгалырга мәҗбүр итә — алар [[Киров өлкәсе]]нең [[Лазарево (Киров өлкәсе)|Лазаревка]] авылына килеп урнашалар. Фиринат [[1972 ел]]да шушында сигез сыйныф тәмамлый һәм [[Мари Эл|Мари АССРның]] [[Нартас]] авылындагы академик В.П.Мочалов исемендәге авыл хуҗалыгы техникумына укырга керә аны тәмамлап агроном белгечлеге ала. Кечкенәдән үк һәвәскәр рәссам булган әтисеннән рәсем сәнгатенә мәхәббәт алган Фиринат техникумда укыганда [[Мәскәү]]дәге [[Надежда Крупская]] исемендәге читтән торып укый торган сәнгать университетына укырга керә, әмма анда ике ел гына укып өлгерә — аны армия сафларына алалар. [[1979 ел]]да армиядән кайту белән [[Киров]] шәһәрендәге сәнгать училищәсына укырга керә. [[1982 ел]]да училищены тәмамлый һәм Киров шәһәренең 3-урта мәктәбендә рәсем, сызым дәресләре укыта. Шушы чорда актив иҗат эше белән шөгыльләнә. 1989 елда СССР Рәссамнар берлегенә кабул ителә, яшь рәссамнар берләшмәсенең актив әгъзасы була, зона, союз, халыкара күргәзмәләрдә катнаша. == Иҗаты == [[Рәсем:Firinat xalikov war.jpg|300px|left|thumb|[[Колшәриф]]нең укучыларә белән Казанны алучыларга каршы тору, Фиринат Халиков рәсеме.]]Ф.Халиков [[1992 ел|1992]]-[[1996 ел|1996]] елларда сәнгать академигы [[Харис Якупов]] җитәкчелегендәге иң югары квалификацияле рәссамнар хәзерләү мәктәбен (аспирантура) үтә. Шушы чорда татар халкы тарихы, Казан тарихы белән якыннан кызыксына, археолог А.Халиков, архитектура академигы С.Айдаров, архитектура докторы Н.Халитов һ.б. белгечләр белән таныша һәм иҗади хезмәттәшлек итә башлый. Бу аның иҗатына яңа милли импульс бирә. Моңа кадәр пейзажлар, шәһәр күренешләре сурәтләү белән шөгыльләнгән рәссамдә татар халкы, аерым алганда Казан шәһәре тарихын рәсемдә сурәтләү хыялы уяна. Рәссам еллар дәвамында шуңа багышланган тарихи документларны эзли, өйрәнә. Рәссам Фиринат Халиковның бүгенге иҗаты тулысынча шушы мәңгелек тарихи темага багышлана. Шул ук вакытта, [[Казан метросы]]ның [[«Тукай мәйданы» метро станциясе|«Тукай»]] һәм [[«Кремль» метро станциясе|«Кремль»]] станцияләренең бизәлеше эскизларын эшли. Ул [[Казан]] шәһәренең туграсын иҗат итүдә катнашты. Фиринат Халиков Казан тарихына багышланган алты серияле телефильмның куючы рәссамы. Бу документаль нәфис фильмда ул үзе дә татар бәге ролен башкарды. Рәссам бүген иҗатының гөрләп чәчәк аткан чорында. Аның [[Казан]] шәһәренә багышланган тарихи картиналары [[2005 ел]]да [[Татарстан]]ның [[Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе]]нә тәкъдим ителде. == Күргәзмәләре == * Фиринат Халиковның рәсемнәре [[Казан]], [[Мәскәү]], [[Санкт-Петербург]] һәм башка күп шәһәрләрдә, [[Алмания]], [[Польша]], [[АКШ]], [[Төркия]] кебек илләрдә булган зур күргәзмәләрдә күрсәтелде. * [[2022 ел]]ның [[август]]ында [[«Хәзинә» милли сәнгать галереясы]]нда академик Ф. Халиковның «Вакыт мәңгелек» ({{lang-ru|Время вечность}}) дип аталган сынлы сәнгать күргәзмәсе ачыла<ref name=":0" />. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Rq|image}} {{Тукай премиясе лауреатлары 1990-2000}} {{DEFAULTSORT:Халиков, Фиринат}} [[Төркем:Татар рәссамнары]] cyq91cpqgk5zgjn24niiobemorv53jq 0 20752 3530303 3530240 2022-08-27T13:39:48Z Әмир 15082 фото өстәү: /* Тәрҗемәи хәле */ wikitext text/x-wiki {{twinCYR|Röstäm Yaxin}} {{Шәхес | исем = Рөстәм Яхин | рәсем = Yaxin.jpg | рәсем_зурлыгы = | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Рөстәм Мөхәммәтхаҗи улы Яхин | һөнәр = композитор | туу датасы = 16.08.1921 | туу җире = [[Казан]] | гражданлык = {{ССРБ байрагы}} → {{RUS}} | милләт = | үлем датасы = 23.11.1993 | үлем җире = [[Казан]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = {{Тукай бүләге}} | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Яхин}} '''Рөстәм Мөхәммәтхаҗи улы Яхин''' — күренекле [[татар]] [[композитор]]ы, [[Татарстан Республикасы Дәүләт гимны]] авторы, [[СССР]]ның халык артисты ([[1986 ел|1986]]). == Тәрҗемәи хәле == [[Файл:Р.М-Х.Яхин (1948).jpg|200px|thumb|left|Рөстәм Яхин. 1948 ел]] [[Файл:Umar Daher 1.jpg|300px|thumb|right|[[Илһам Шакиров|И. Шакиров]] (''с''), '''Р. Яхин''', [[Айрат Арсланов|А. Арсланов]], [[Үмәр Даһер]], [[Марс Макаров|М. Макаров]], [[Венера Шәрипова|В. Шәрипова]], [[Марат Әхмәтов (скрипкачы)|М. Әхмәтов]]. [[Һелсинки]], [[1968]]]] Рөстәм Яхин [[1921 ел]]ның [[16 август]]ында [[Казан]]да хезмәткәр гаиләсендә туган. Ул күренекле мәгърифәтче [[Таиб Яхин]] белән бер нәселдән. Рөстәм Яхинның нәсел җебе [[Саба районы]] Шыңар авылына һәм [[Теләче районы]]ның Казаклар авылына барып чыга. [[Мөхәммәт Мәһдиев]]нең әнисе Сафина Бибирабига да шул затлы тамырдан. Рөстәм Яхин кечкенәдән үк музыка белән кызыксына башлый. 3 яшендә пианинода үзлегеннән халык көйләрен уйный башлый. 13 яшендә музыка мәктәбенә укырга керә һәм 7 еллык мәктәпне 3 елда тәмамлый. Ул бик сәләтле, тырыш бала була. Рөстәм Яхин — оста пианист. Ул тирән эчтәлекле җырлар, фортепиано өчен әсәрләр авторы. [[Татарстан Республикасының Дәүләт гимны]] авторы. [[1959 ел]]да «Дулкыннар, дулкыннар», «Күңелем өзгәләнгән минутларда» һ. б. җырлары, романслары өчен Рөстәм Яхин [[Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге]]нә лаек була. == Мәңгеләштерү == * Казан шәһәренең бер [[Рөстәм Яхин урамы (Казан)|урамына]] Рөстәм Яхин исеме бирелгән. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} {{Портал|Шәхесләр}} == Чыганаклар == * [[Ринат Нуруллин|Нуруллин Р.Г.]] Яхиннар. — Казан: «Ихлас» нәшрияты, 2016. — 208 б. – 500 д. – ISBN 978-5-906701-70-1. == Сылтамалар == * [http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%AF%D1%85%D0%B8%D0%BD,_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82-%D0%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87 «Милләттәшләр» РӨСТӘМ ЯХИН (Татар теленә тәрҗемә итегез )] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121124054729/http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%AF%D1%85%D0%B8%D0%BD,_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC_%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82-%D0%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87 |date=2012-11-24 }} * [http://www.bashinform.ru/bash/631713/ Италияның баш ҡалаһында Заһир Исмәғилев менән Рөстәм Яхиндың музыкаһы яңғыраны] == Моны да карагыз == * [[Моабит төрмәсендә (М. Җәлил, Р. Яхин)]] {{Тышкы сылтамалар}}{{Тукай премиясе лауреатлары 1950-1960}} {{DEFAULTSORT:Яхин, Рөстәм}} [[Төркем:Татар композиторлары]] [[Төркем:Тукай премиясе лауреатлары]] [[Төркем:ССРБ халык артистлары]] [[Төркем:ССРБ композиторлары]] [[Төркем:XX гасыр композиторлары]] [[Төркем:Казан музыка көллиятен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Мәскәү консерваториясен тәмамлаучылар]] [[Төркем:Казан дәүләт консерваториясе укытучылары]] [[Төркем:Рөстәм Яхин]] ax0d9l9m43j8tol6al6mrg3v3akh5kp 0 29344 3530328 3506601 2022-08-28T09:32:59Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{ТП |халәт = авыл |татар исеме = Юлык |рус исеме = {{lang-ru|Юлук}} |герб = |флаг = |ил = Россия |lat_deg = 52 |lat_min = 31 |lat_sec = 9 |lon_deg = 57 |lon_min = 47 |lon_sec = 43 |CoordAddon =type:city_region:RU |CoordScale = |размер карты региона = |размер карты района = |төбәк = Башкортстан |төбәк в таблице = Башкортстан |вид района = |район = Башкортстанның Баймак районы{{!}}Баймак районы |район в таблице = |вид поселения = авыл җирлеге |поселение = Юмаш авыл җирлеге (Баймак районы){{!}} |поселение в таблице = |внутреннее деление = |глава = |дата основания = |первое упоминание = |прежние имена = |халәт с = |площадь = |высота центра НП = |халык саны = 470 |исәп елы = 2010 |плотность = |агломерация = |милли состав = [[башкортлар]] - 57%, [[татарлар]] - 39% |конфессиональный состав = |этнохороним = |почта индексы = 453674 |телефон коды = |сан идентификаторы = |категория в Commons = |сайт = }} {{мәгънәләр|Юлык (мәгънәләр)}} '''Юлык''' — [[Башкортстан]]ның [[Баймак районы]]ндагы бердәнбер татар [[авыл]]ы,<ref>[https://intertat.tatar/news/baymak-rayony-yulyk-avyly-halky-bashkort-arasynda-shulay-tatar-bulyp-yash-p-yatabyz-inde Баймак районы Юлык авылы халкы: «Башкорт арасында шулай татар булып яшәп ятабыз инде».]</ref><ref>[https://umash.ucoz.net/index/july_auyly_tarikhy/0-26 Юлыҡ тигән татар ауылы.]</ref> Йомаш авыл җирлегенә карый. == Тарихи мәгълүмат == Беренче исеме “Юлык ямы” (Юллукский Ямъ). Авыл [[1781]] елны [[Казан өязе]] кешеләре тарафыннан нигезләнә. Алар биредә [[Верхнеуральск]]-[[Ырынбур]] трактында [[башкортлар]] урынына почта хезмәте алып бару шарты белән урнаша. [[1869]] елны алтын ятмаларын үзләштерү башлана. Юлыкта алтын ятмалар хуҗалары [[Рәмиевләр]]нең штаб-квартирлары була ([[1918]] елга кадәр). 1924 елга кадәр Юлык – волость үзәге, [[1898]] елда биредә казна “рус-башкорт” мәктәбе ачыла, [[зимства]] дәвалау учрежденияләре эшли. 1962 елны авыл советы үзәге [[Йомаш]]ка күчерелә. Рәмиевләр салдырган мәчет һәм китапханә биналары сакланган<ref>Әдип юлыккан Юлык. [[Мәдәни Җомга]] газетасы</ref>. == Атаклы кешеләр == * [[Габделгани Хөсәенов]] (1839-1902) – [[Ырынбур]]ның сәүдәгәрләр гаиләсе [[Хөсәеновлар]]ның вәкиле, промышленник, [[җәдитчелек|яңа ысул татар мәктәпләре]] челтәрен оештыручы. * [[Шакир Рәмиев]] * [[Закир Рәмиев]] * [[Мирхәйдәр Фәйзи]] == Демография == Халык саны динамикасы: {| class="wikitable" style="text-align: center; width:200px;" class=bright; |--- class='bright' ! [[2002]]<ref name='белешмә'>Башкортостан Республикасының муниципаль районнары турындагы бердәм электрон белешмәсе — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls Excel форматындагы кушымта].</ref> !! [[2009]]<ref name='белешмә'/> !! [[2010]]<ref name='башстат'>{{Citation |title=Численность населения по населенным пунктам Республики Башкортостан |url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf |access-date=2013-03-28 |archive-date=2014-08-20 |archive-url=https://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw?url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81 |dead-url=yes }}</ref> |--- class='bright' | 544 || 523 ||470 |} == Географик урынлашу == * район үзәгенә кадәр ([[Баймак]]): 41 км * авыл җирлеге үзәгенә кадәр ([[Йомаш]]): 9 км * тимер юл станциясенә ([[Сибай]]): 82 км == Искәрмәләр == {{Искәрмәләр}} == Сылтамалар == * [http://www.asmo-rb.ru Совет муниципальных образований Республики Башкортостан]. * [http://www.azatliq.org/content/article/2095314.html Юлыктагы җан рәхәте мизгелләр] * Әдип юлыккан Юлык. [[Мәдәни Җомга]] гәз. * [[Лирон Хәмидуллин]]. Офыктагы рәшәләр. Казан, [[Татарстан китап нәшрияты|ТКН]], 1990. {{Баймак районы}} 891x5poysnftdaqlkza62ygm2ibcoj5 10 41016 3530297 3528673 2022-08-27T12:35:17Z Әмир 15082 мәгълүмат өстәү wikitext text/x-wiki {{Навигация тасмасы |рәсем = |рәсем2 = [[Файл:Flag of Aznakayev rayon (Tatarstan).png|130px]] |башлык = Азнакай районы |эчтәлек = [[Азнакай]] [[Актүбә (Азнакай районы)|Актүбә]] {{!}} [[Александровка (Азнакай районы)|Александровка]] {{!}} [[Алферовка]] {{!}} [[Балан-Бүләк]] {{!}} [[Баланлы (Азнакай районы)|Баланлы]] {{!}} [[Балтач (Азнакай районы)|Балтач]] {{!}} [[Банки-Сукаеш]] {{!}} [[Беренче Май (Азнакай районы)|Беренче Май]] {{!}} [[Бирючевка]] {{!}} [[Благодатный]] {{!}} [[Буралы (Азнакай районы)|Буралы]] {{!}} [[Бүләк (Азнакай районы)|Бүләк]] {{!}} [[Владимировка (Азнакай районы)|Владимировка]] {{!}} [[Дмитриевка (Азнакай районы)|Дмитриевка]] {{!}} [[Әгер]] {{!}} [[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗе]] {{!}} [[Әлкәй (Азнакай районы)|Әлкәй]] {{!}} [[Әсәй]] {{!}} [[Елгабаш (Азнакай районы)|Елгабаш]] {{!}} [[Загорье]] {{!}} [[Заречье (Татарстан)|Заречье]] {{!}} [[Зирекле-Елга]] {{!}} [[Зур Сукаеш]] {{!}} [[Илбәк]] {{!}} [[Ирекле (Илбәк авыл советы)|Ирекле]] {{!}} [[Ирекле (Чалпы авыл советы)|Ирекле]] {{!}} [[Йолдыз (Азнакай районы)|Йолдыз]] {{!}} [[Каменка (Азнакай районы)|Каменка]] {{!}} [[Камышлы (Азнакай районы)|Камышлы]] {{!}} [[Камышлы Күл]] {{!}} [[Карамалы (Азнакай районы)|Карамалы]] {{!}} [[Карамалы Елга]] {{!}} [[Константиновка (Азнакай районы)|Константиновка]] {{!}} [[Курай-Елга]] {{!}} [[Кызыл Йолдыз (Азнакай районы)|Кызыл Йолдыз]] {{!}} [[Кызыл Сукачы]] {{!}} [[Күктәкә (Азнакай районы)|Күктәкә]] {{!}} [[Кәкре Елга]] {{!}} [[Кәтем]] {{!}} [[Мачаклыбаш]] {{!}} [[Метрәй (Азнакай районы)|Метрәй]] {{!}} [[Микулино]] {{!}} [[Митрофановка]] {{!}} [[Мәндәй]] {{!}} [[Мәлбагыш]] {{!}} [[Мәнәвез]] {{!}} [[Мәсгут]] {{!}} [[Мөслим (Азнакай районы)|Мөслим]] {{!}} [[Октябрь Бүләге (Азнакай районы)|Октябрь Бүләге]] {{!}} [[Осиновый Гай]] {{!}} [[Победа (Азнакай районы)|Победа]] {{!}} [[Сарлы]] {{!}} [[Сәпәй]] {{!}} [[Сөендек]] {{!}} [[Таллы Бүләк (Азнакай районы)|Таллы Бүләк]] {{!}} [[Танай (Азнакай районы)|Танай]] {{!}} [[Тархан (Азнакай районы)|Тархан]] {{!}} [[Татар Шуганы]] {{!}} [[Тетвел (Азнакай районы)|Тетвел]] {{!}} [[Туйкә]] {{!}} [[Тымытык]] {{!}} [[Тырыш (Азнакай районы)|Тырыш]] {{!}} [[Түбән Соколка]] {{!}} [[Түбән Стәрле]] {{!}} [[Түбән Сукаеш]] {{!}} [[Түбән Якый]] {{!}} [[Тәкмәле]] {{!}} [[Уразай (Азнакай районы)|Уразай]] {{!}} [[Урманай]] {{!}} [[Урсай (Азнакай районы)|Урсай]] {{!}} [[Үчәлле]] {{!}} [[Чалпы]] {{!}} [[Чемодурово]] {{!}} [[Чубар Абдул]] {{!}} [[Чәкән]] {{!}} [[Югары Эстәрле]] {{!}} [[Якты Күл (Азнакай районы)|Якты Күл]] {{!}} [[Якты Юл]] {{!}} [[Яхшы Бай]] ; Бетерелгән авыллар [[Холмовка (Татарстан)|Холмовка]] {{!}} [[Шкаповка]] {{!}} }} <includeonly>[[Төркем:Азнакай районының торак пунктлары]]</includeonly> <noinclude>[[Төркем:Калыплар:Татарстан]]</noinclude> obq0w3mj64pl6fsvf2hky0n314zwnsj 0 48745 3530319 2991309 2022-08-28T05:24:38Z MR973 31959 wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Әбүбәкер Диваев | рәсем = Әбүбәкер Диваев.png | рәсем_зурлыгы = 150px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев | һөнәр = хәрби тәрҗемәче | туу датасы = 6.12.1855 | туу җире = [[Уфа губернасы]], {{Туу җире|Стәрлетамак өязе|Авыргазы районында}}, [[Тукай (Авыргазы районы)|Тукай]] авылы | үлем датасы = 5.2.1933 | үлем җире = [[Ташкент]] | гражданлык = {{Байрак/Русия империясе}} | милләт = [[татар]], [[башкорт]] | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Диваев}} '''Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев''' (1855, Уфа губернасы — 1933, Ташкент) — атаклы тюрколог, этнограф һәм фольклорчы, профессор. == Тәрҗемәи хәл == Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев [[1855 ел]]да татар [[морзалар]]ы гаиләсендә дөньяга килә. Бериш чыгынаклар аның туу җирен [[Ырынбур]] шәһәрен күрсәтсә, икенчеләр — [[Стәрлетамак өязе]]ндәге Тукай авылын. [[1876 ел]]да [[Ырынбур]]дагы [[Неплюев кадет корпусы]]н тәмамлаганнан соң, яшь белгеч [[Урта Азия]]гә чыгып китә һәм шунда озак еллар җаваплы эшләр башкара. Гади тәрҗемәче булып эшләгән Әбүбәкер Диваев [[Сырдәрья өлкәсе (Русия империясе)|Сырдәрья өлкәсе]] хәрби губернаторының ярдәмчесе итеп тәгаенләнә. Шул вакытта ул бар [[Төркистан генерал-губернаторлыгы|Төркистан]] төбәген аркылыга-буйга йөреп чыга һәм шунда яшәүче [[үзбәкләр]], [[татарлар]], [[каракалпаклар]], [[казакълар]], [[кыргызлар]]ның тормышын, гореф-гадәтләрен, йолаларын өйрәнә. Шулай ук [[төрки халыклар]]ның борынгыдан килгән иҗатын — мәкалләрен, җырларын, бәетләрен, робагыйларын, әкиятләрен язып туплый бара. [[1906 ел]]да полковник дәрәҗәсендә хезмәттән китә. [[Ташкент]]тагы татар мәктәбенә җитәкчелек итә. [[1918 ел]]да Ташкент шәһәрендәге Урта Азия дәүләт университетын һәм Шәрык институтын оештыручыларның берсе була. Биредә ул казакълар тарихын укыта. Ташкент музееның археологик һәм этнографик коллекцияләрендә мөдирлек итә. Соңрак университетта профессор дәрәҗәсенә ирешә. Мөгаллимлек эше белән беррәттән, Ә. Диваев Төркестан төбәге музееның этнография һәм археология бүлеге мөдире вазыйфаларын башкара һәм күп кенә этнография һәм фольклор экспедицияләренә җитәкчелек итә. [[ССРБ Фәннәр академиясе]]нең әгъза-корреспонденты дәрәҗәсен алган. [[Казан дәүләт университеты]]ның археология һәм этнография җәмгыятендә әгъза булып торган Ә. Диваев Татарстан галимнәре белән тыгыз хезмәттәшлек итеп, берлектәге гыйльми эшләрне башкара. == Чыганаклар == * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2005/12/02/8348/?print=Y Уфада күренекле тюрколог галимне искә алалар] * [http://rudocs.exdat.com/docs/index-174672.html Диваев Абубакир Ахметжанович (1856–1933): Реком. список лит. на каз. и рус. яз. — Павлодар, 2006. — 19 с.] {{ref-ru}} == Әдәбият == * [http://murza.ru/books/2/22/22a911770b1de5a13ae64e1b1f6db4aa.pdf От служилых татар к татарскому дворянству / И. Р. Габдуллин - М., 2006. - 320 с.] {{DEFAULTSORT:Диваев, Әбүбәкер}} [[Төркем:Татар мәгърифәтчеләре]] [[Төркем:Татар галимнәре]] [[Төркем:Казакъ фольклорчылары]] [[Төркем:Русия (СССР) фәннәр академиясе әгъзалары]] [[Төркем:Этнографлар]] el8nneijb6x1m3njek9td1kng24t0ef 3530324 3530319 2022-08-28T09:26:28Z Ilnur efende 6874 Согласно архивным данным, из мишарских татар wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Әбүбәкер Диваев | рәсем = Әбүбәкер Диваев.png | рәсем_зурлыгы = 150px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев | һөнәр = хәрби тәрҗемәче | туу датасы = 6.12.1855 | туу җире = [[Уфа губернасы]], {{Туу җире|Стәрлетамак өязе|Авыргазы районында}}, [[Тукай (Авыргазы районы)|Тукай]] авылы | үлем датасы = 5.2.1933 | үлем җире = [[Ташкент]] | гражданлык = {{Байрак/Русия империясе}} | милләт = [[татар]]<ref>[https://ufagen.ru/books/gabdullin/lastnames/divaev Диваевы.]</ref> | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Диваев}} '''Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев''' (1855, Уфа губернасы — 1933, Ташкент) — атаклы тюрколог, этнограф һәм фольклорчы, профессор. == Тәрҗемәи хәл == Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев [[1855 ел]]да татар [[морзалар]]ы гаиләсендә дөньяга килә. Бериш чыгынаклар аның туу җирен [[Ырынбур]] шәһәрен күрсәтсә, икенчеләр — [[Стәрлетамак өязе]]ндәге Тукай авылын. [[1876 ел]]да [[Ырынбур]]дагы [[Неплюев кадет корпусы]]н тәмамлаганнан соң, яшь белгеч [[Урта Азия]]гә чыгып китә һәм шунда озак еллар җаваплы эшләр башкара. Гади тәрҗемәче булып эшләгән Әбүбәкер Диваев [[Сырдәрья өлкәсе (Русия империясе)|Сырдәрья өлкәсе]] хәрби губернаторының ярдәмчесе итеп тәгаенләнә. Шул вакытта ул бар [[Төркистан генерал-губернаторлыгы|Төркистан]] төбәген аркылыга-буйга йөреп чыга һәм шунда яшәүче [[үзбәкләр]], [[татарлар]], [[каракалпаклар]], [[казакълар]], [[кыргызлар]]ның тормышын, гореф-гадәтләрен, йолаларын өйрәнә. Шулай ук [[төрки халыклар]]ның борынгыдан килгән иҗатын — мәкалләрен, җырларын, бәетләрен, робагыйларын, әкиятләрен язып туплый бара. [[1906 ел]]да полковник дәрәҗәсендә хезмәттән китә. [[Ташкент]]тагы татар мәктәбенә җитәкчелек итә. [[1918 ел]]да Ташкент шәһәрендәге Урта Азия дәүләт университетын һәм Шәрык институтын оештыручыларның берсе була. Биредә ул казакълар тарихын укыта. Ташкент музееның археологик һәм этнографик коллекцияләрендә мөдирлек итә. Соңрак университетта профессор дәрәҗәсенә ирешә. Мөгаллимлек эше белән беррәттән, Ә. Диваев Төркестан төбәге музееның этнография һәм археология бүлеге мөдире вазыйфаларын башкара һәм күп кенә этнография һәм фольклор экспедицияләренә җитәкчелек итә. [[ССРБ Фәннәр академиясе]]нең әгъза-корреспонденты дәрәҗәсен алган. [[Казан дәүләт университеты]]ның археология һәм этнография җәмгыятендә әгъза булып торган Ә. Диваев Татарстан галимнәре белән тыгыз хезмәттәшлек итеп, берлектәге гыйльми эшләрне башкара. == Чыганаклар == * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2005/12/02/8348/?print=Y Уфада күренекле тюрколог галимне искә алалар] * [http://rudocs.exdat.com/docs/index-174672.html Диваев Абубакир Ахметжанович (1856–1933): Реком. список лит. на каз. и рус. яз. — Павлодар, 2006. — 19 с.] {{ref-ru}} == Әдәбият == * [http://murza.ru/books/2/22/22a911770b1de5a13ae64e1b1f6db4aa.pdf От служилых татар к татарскому дворянству / И. Р. Габдуллин - М., 2006. - 320 с.] {{DEFAULTSORT:Диваев, Әбүбәкер}} [[Төркем:Татар мәгърифәтчеләре]] [[Төркем:Татар галимнәре]] [[Төркем:Казакъ фольклорчылары]] [[Төркем:Русия (СССР) фәннәр академиясе әгъзалары]] [[Төркем:Этнографлар]] 406fgofheiuzb1z6u5ol9kgeghxr1mi 3530327 3530324 2022-08-28T09:29:27Z Ilnur efende 6874 /* Чыганаклар */ wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Әбүбәкер Диваев | рәсем = Әбүбәкер Диваев.png | рәсем_зурлыгы = 150px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев | һөнәр = хәрби тәрҗемәче | туу датасы = 6.12.1855 | туу җире = [[Уфа губернасы]], {{Туу җире|Стәрлетамак өязе|Авыргазы районында}}, [[Тукай (Авыргазы районы)|Тукай]] авылы | үлем датасы = 5.2.1933 | үлем җире = [[Ташкент]] | гражданлык = {{Байрак/Русия империясе}} | милләт = [[татар]]<ref>[https://ufagen.ru/books/gabdullin/lastnames/divaev Диваевы.]</ref> | әти = | әни = | ир = | хатын = | балалар = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} {{Башка мәгънәләр/фамилия|Диваев}} '''Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев''' (1855, Уфа губернасы — 1933, Ташкент) — атаклы тюрколог, этнограф һәм фольклорчы, профессор. == Тәрҗемәи хәл == Әбүбәкер Әхмәтҗан улы Диваев [[1855 ел]]да татар [[морзалар]]ы гаиләсендә дөньяга килә. Бериш чыгынаклар аның туу җирен [[Ырынбур]] шәһәрен күрсәтсә, икенчеләр — [[Стәрлетамак өязе]]ндәге Тукай авылын. [[1876 ел]]да [[Ырынбур]]дагы [[Неплюев кадет корпусы]]н тәмамлаганнан соң, яшь белгеч [[Урта Азия]]гә чыгып китә һәм шунда озак еллар җаваплы эшләр башкара. Гади тәрҗемәче булып эшләгән Әбүбәкер Диваев [[Сырдәрья өлкәсе (Русия империясе)|Сырдәрья өлкәсе]] хәрби губернаторының ярдәмчесе итеп тәгаенләнә. Шул вакытта ул бар [[Төркистан генерал-губернаторлыгы|Төркистан]] төбәген аркылыга-буйга йөреп чыга һәм шунда яшәүче [[үзбәкләр]], [[татарлар]], [[каракалпаклар]], [[казакълар]], [[кыргызлар]]ның тормышын, гореф-гадәтләрен, йолаларын өйрәнә. Шулай ук [[төрки халыклар]]ның борынгыдан килгән иҗатын — мәкалләрен, җырларын, бәетләрен, робагыйларын, әкиятләрен язып туплый бара. [[1906 ел]]да полковник дәрәҗәсендә хезмәттән китә. [[Ташкент]]тагы татар мәктәбенә җитәкчелек итә. [[1918 ел]]да Ташкент шәһәрендәге Урта Азия дәүләт университетын һәм Шәрык институтын оештыручыларның берсе була. Биредә ул казакълар тарихын укыта. Ташкент музееның археологик һәм этнографик коллекцияләрендә мөдирлек итә. Соңрак университетта профессор дәрәҗәсенә ирешә. Мөгаллимлек эше белән беррәттән, Ә. Диваев Төркестан төбәге музееның этнография һәм археология бүлеге мөдире вазыйфаларын башкара һәм күп кенә этнография һәм фольклор экспедицияләренә җитәкчелек итә. [[ССРБ Фәннәр академиясе]]нең әгъза-корреспонденты дәрәҗәсен алган. [[Казан дәүләт университеты]]ның археология һәм этнография җәмгыятендә әгъза булып торган Ә. Диваев Татарстан галимнәре белән тыгыз хезмәттәшлек итеп, берлектәге гыйльми эшләрне башкара. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * [http://tat.tatar-inform.ru/news/2005/12/02/8348/?print=Y Уфада күренекле тюрколог галимне искә алалар] * [http://rudocs.exdat.com/docs/index-174672.html Диваев Абубакир Ахметжанович (1856–1933): Реком. список лит. на каз. и рус. яз. — Павлодар, 2006. — 19 с.] {{ref-ru}} == Әдәбият == * [http://murza.ru/books/2/22/22a911770b1de5a13ae64e1b1f6db4aa.pdf От служилых татар к татарскому дворянству / И. Р. Габдуллин - М., 2006. - 320 с.] {{DEFAULTSORT:Диваев, Әбүбәкер}} [[Төркем:Татар мәгърифәтчеләре]] [[Төркем:Татар галимнәре]] [[Төркем:Казакъ фольклорчылары]] [[Төркем:Русия (СССР) фәннәр академиясе әгъзалары]] [[Төркем:Этнографлар]] df7cfio3tjjyoco4tfrhtkbz03zaik6 0 143665 3530318 3502076 2022-08-28T00:56:30Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Халык |халык = вепслар |Рәсем = [[Рәсем:Flag of Vepsia.svg|250px]] |коммент = вепс милли вулысының байрагы |Үз аталышы = ''vepsä'', ''vepsläižed'', ''lüdinikad'' |гомуми сан = 6400 |яшәү җире = {{RUS}}: <br />5936 (2010 г.)<ref name="пер.2010">{{Citation |title=2010 елгы Бөтенроссия халык санын алу |url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm |access-date=2014-06-20 |archive-date=2020-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200430211642/https://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm |dead-url=yes }}</ref>, 8240 (2002 г.)<ref name="perepis">{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11&docid=10715289081463|title=2002 елгы Бөтенроссия халык санын алу|lang=|publisher=|accessdate=2009-12-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/616BvJEEv?url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11|archivedate=2011-08-21}}</ref> |үлеп беткән = |арх = |тел = [[вепс теле]], [[рус теле]] |раса = |дин = нигездә [[православие]] |тамырдаш = [[фин-угыр халыклары]], [[кареллар]] |бүтән халыкка керүе = |кертә = |чыгуы = }} '''Ве́псы''' ({{lang-vep|vepsläižed}}; искергән — '''чудь''') — [[Карелия]]дә, [[Вологда өлкәсе|Вологда]] һәм [[Ленинград өлкәсе|Ленинград өлкәләрендә]] яшәүче аз санлы [[фин-угыр халыклары|фин-угыр]] халкы. [[2006 ел]]ның апрелендә Россиянең Төньягында, [[Себер]]дә һәм [[Ерак Көнчыгыш]]ында яшәүче төп аз санлы халыклар исемлегенә кертелә<ref>{{Citation |title=Распоряжение Правительства РФ от 17 апреля 2006 г. N 536-р |url=http://www.miningwatch.ru/content/view/112/112/ |access-date=2014-06-20 |archive-date=2016-04-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160419020945/http://www.miningwatch.ru/content/view/112/112/ |dead-url=yes }}</ref>. == Атама һәм төркемчәләр == Үзатамалары — ''vepsä'', ''bepsä'', ''vepsläižed'', ''bepsaažed'', ''lüdinikad''. [[1917 ел]]га кадәр '''вепслар''' рәсми рәвештә ''[[чудь]]'' дип аталып йөртеләләр. «Вепслар» [[этноним]]ы инде хәзерге заманда кулланыла башлый. Вепсларның өч этнографик төркеме аерыла: * төньяк (Онега буе) вепслары; * урта (оят) вепслары; * көньяк вепслар. == Килеп чыгышлары һәм тарихлары == {{Төп мәкалә|весь (кабилә)}} Бүгенге көндә тарихчыларда вепс [[этнос]]ының килеп чыгышы (генезисы) турында төгәл мәгълүмат юк. Галимнәрнең фаразлары буенча вепслар башка [[Балтыйк буе]] халыкларының формалашуы белән бәйле һәм, мөгаен, алардан б.э. 1нче меңьеллыгының икенче яртысында аерылып чыкканнар. Вепслар беренче тапкыр б.э. VI гасырында искә алына дип исәпләнә ([[остготлар|остгот]] тарихчысы [[Иордан (тарихчы)|Иордан]] ''вас'' кабиләсе турында яза). [[Ибне Фадлан]] ([[X гасыр]]) ''вису'' кабиләсе турында яза. Рус елъязмалары, мөгаен, шушы ук халыкны [[XI гасыр]]дан башлап [[весь (кабилә)|весь]] дип атап йөртә башлый. Башка рус чыганаклары аларны нигездә [[чудь]] дип атап яза. == Традицион тораклары == Традицион тораклары һәм материаль мәдәнияләре төньяк русларныкына бик якын. == Дин == XI—XII гасырларда вепслар арасында [[православие]] тарала, ләкин җирле [[ышану]]лар озак сакланып килә, мәсәлән йорт иясенә (pert'ižand) ышанулар, чирлеләр өшкерүче (noid) янына йөргәннәр. == 2002 елларда торак пунктларда вепсларның саны == Карелия Җөмһүрияте: Петрозаводск шәһәре 2698 Шёлтозеро авылы 385 Рыбрека авылы 322 Кварцитный бистәсе 183 Кондопога шәһәре 155 Шокша авылы 119 Ленинградская өлкәсе: Винницы авылы 309 Подпорожье шәһәре 118 Курба бистәсе 111 Лукинская авылы 101 Санкт-Петербург: Санкт-Петербург шәһәре 318 == Чыганаклар == <references/> {{Фин-угыр халыклары}} [[Төркем:Россия халыклары]] [[Төркем:Фин-угыр халыклары]] [[Төркем:Юкка чыгучы халыклар]] cijvahb71h5lr23cgjukdch824myq0l 10 156121 3530321 2139596 2022-08-28T08:47:14Z Mike Rohsopht 41062 ([[c:GR|GR]]) [[File:Flag of Shirakawavillage Gifu.JPG]] → [[File:Flag of Shirakawa village Gifu.svg]] wikitext text/x-wiki [[File:Flag of Shirakawa village Gifu.svg|20px|border]] [[Commons:Category:Shirakawa, Gifu (village)|Shirakawa-go]] awılınıñ töñge küreneşe - {{JPN-lat}}nıñ [[File:Emblem_of_Gifu_Prefecture.svg|20px]] [[Gifu prefecturası]] ''<small>([[:en:Gifu Prefecture|en]])</small>''.</br> <small>Traditsion [[gasshō-zukuri]] ''<small>([[:en:gasshō-zukuri|en]])</small>'' tözeleş stile.</small><noinclude>[[Төркем:Википедия:Башбит калыплары:Көн рәсеме/2014]]</noinclude> py7xa4y7de0dgtk79gh5unj2r0cozl6 0 182735 3530320 3440519 2022-08-28T07:59:37Z Irekhaz 8519 /* Күрәкарауны төзәтү ысуллары */ wikitext text/x-wiki {{УК}} {{чир | Name = Миопия | Image = | Caption = | DiseasesDB = 8729 | ICD10 = {{ICD10|H|52|1}} | ICD9 = {{ICD9|367.1}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 001023 | eMedicineSubj = | eMedicineTopic = | MeshID = D009216 }} [[File:Myopia and lens correction.svg|thumb|250px|Миопияне ике яклы батынкы [[линза]] белән төзәтү.]] '''Күрәкарау ''' (шулай ук — '''миопи́я''' ) ({{lang-grc|μύω}}&nbsp;— «күз кысу» и {{lang-grc2|ὄψις}}&nbsp;— «күз карашы, күрү»), ерактан начар күрү&nbsp;— күрү (рефракция) кимчелеге, сурәт күзнең [[Челтәркатлау|челтәркатлавында]] ясалмыйча, аның алдында төшә, нәтиҗәсендә ерактан начар күрү була. Аметропиянең аерым төре. Киң таралган сәбәбе&nbsp;— озынлыкка зурайган күз алмасы, шуңа күрә челтәркатлау фокаль яссылыктан тыш урнаша. Сирәк варианты&nbsp;— күзнең сындыру системасы нурларны кирәктән артык җыйган очрак (һәм нәтиҗәсендә алар челтәркатлауда түгел, ә аның алдында җыела). Һәр очракта да, ерак әйберләрне караганда челтәркатлауда төгәл булмаган, тонык сурәт барлыкка килә. Кеше якында әйбәт күрә, ә ерактан начар һәм бу проблеманы хәл итү өчен ул тискәре мәгънәле оптик көчле [[күзлек]]ләр яки контактлы [[линза]]лар куллана ала. == Күрәкарау сәбәпләре == Миопия геннарга бәйле авыру, нәтиҗәсендә күз алмасы формасы сузыла. Еш очракта яшүсмер чакта үсеш ала.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=AmYUF9Eejcw Близорукость у детей. Отчего у ребенка глаза «портятся»&nbsp;— YouTube<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> Әгәр вакытында чаралар күрмәсәң, күрәкарау көчәя бара һәм ул күздә кире кайтмаслык җитди үзгәрешләр һәм шактый күрү начарлануына китерә ала. Һәм нәтиҗәсе&nbsp;— өлешчә яки тулысынча эшкә сәләтлекне югалту. Күрәкарау шулай ук [[кератоконус]] (мөгезматдә формасы үзгәрүе), җәрәхәт нәтиҗәсендә күз ясмыгы күчү (астаю, таю), [[күз ясмыгы]] склерозы (өлкән яшьтә) өчен килеп чыга ала. Күрәкарауны уңышлы дәваланган [[Аккомодация (биология)|аккомодация]] спазмыннан аера белергә кирәк. <gallery> Файл:Human eyesight two children and ball normal vision color.jpg|Гадәти күрү Файл:Human eyesight two children and ball with myopia.jpg|Миопиядә шул ук күренеш </gallery> == Күрәкарау проблемасын хәл итү == Күпчелек очракта күрәкарау күз алмасының алгы-арткы зурлыгы арту белән бара.<ref>[http://www.bbc.co.uk/russian/science/2010/09/100914_myopia_gene.shtml BBC Russian&nbsp;— Наука и техника&nbsp;— Ген близорукости сулит избавление от очков<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> Бу проблема күзлек яки контактлы [[линза]] (кию вакытында гына), ортокератологик [[линза]] (салудан соң берничә сәгатькә) яки рефракцион хирургия ярдәмендә хәл ителә. АКШның Милли Сәламәтлек Институты сүзләре буенча миопияне булдырмау чаралары юк, ә күзлек һәм контактлы [[линза]]лар куллану бу авыруның үсешенә тәэсир итми.<ref>[http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001023.htm Nearsightedness]. National Institutes of Health. 2010.</ref> == Күрәкарау төрләре == Офтальмологиядә күрәкарауны түбәндәге төрләргә бүлү кабул ителгән<ref>{{книга |автор = |заглавие = Энциклопедический словарь медицинских терминов |ссылка = |ответственный = Гл. ред. В. И. Покровский |место = М. |издательство = Медицина |год = 2001 |том = |страниц = 960 |страницы = 156 |isbn = 5-225-04645-2 }}</ref>: * '''тумыштагы''' (myopia congenita)&nbsp;— күрәкарауның сирәк очраган формасы, яшәүнең беренче көннәрендә билгеләнә һәм күз алмасы үсеше аномалияләре белән бәйле; * '''югары''' (myopia alta)&nbsp;— дәрәҗәсе 6,25 диоптрийдан арткан күрәкарау; * '''комбинацион''' (myopia combinativa)&nbsp;— гадәттә югары булмаган күрәкарау дәрәҗәсе, күзнең оптик системасының сындыру көче һәм аның оптик күчәре озынлыгы эмметропиягә туры килгән мәгънәләрдән артмый, ләкин аларның бәйләнеше гадәти рефракцияне тәэмин итми; * '''ялган''' (спазматик, псевдомиопия; myopia falsa)&nbsp;— керфекле мускул тонусы арту нәтиҗәсендә барлыкка килгән (аккомодация спазмы) һәм ул нормальләшкәч бетүче күрәкарау; * '''транзитор''' (myopia transitoria)&nbsp;— ялган күрәкарау төре, төрле организм авырулары үсеш алганда ([[шикәр авыруы]]) һәм/яки дарулар тәэсиреннән (сульфаниламидлы препаратлар) барлыкка килә; * '''төнге''' (эңгер-меңгер; myopia nocturna)&nbsp;— күзнең эмметропик рефракциясе белән бәйле күрәкарау, яктылык җитмәгәндә барлыкка килә һәм яктылыкны арттырганда югала; * '''күчәрле''' (myopia axialis)&nbsp;— күзнең оптик күчәре артык озын булганда барлыкка килгән күрәкарау; * '''катлауланган''' (myopia complicata)&nbsp;— күзнең анатомик үзгәрешләре белән барып, күрү югалуына китерүче, күрәкарау; * '''көчәюче''' (myopia progressiva)&nbsp;— күзнең арткы бүлеге сузылуы нәтиҗәсендә акрынлап дәрәҗәсе артуы белән билгеләнгән күрәкарау; * '''рефракцион''' (оптик; myopia refractiva)&nbsp;— күзнең оптик системасының артык сындыру көче белән бәйле күрәкарау. == Күрәкарау дәрәҗәләре == Чирнең авырлыгына карап күрәкарауда өч дәрәҗәне аералар: * '''түбән''':&nbsp; -3 диоптрийга кадәр; * '''уртача''':&nbsp; −3,25 алып −6 диоптрийга кадәр; * '''югары''':&nbsp;−6 диоптрийдан артык. Югары миопия шактый зур саннарга кадәр җитә ала: −15, −20, −30 D. Түбән һәм уртача күрәкарау дәрәҗәсендә, кагыйдә буларак, ераклык өчен тулы яки тулы диярлек оптик коррекция кулланыла һәм якын аралыкта эш өчен (1-2 диоптрийга) түбәнрәк [[линза]]лар кулланыла. Күрәкарау тумыштан да килә ала, тагын вакыт узу белән дә барлыкка килә ала, кайбер чакта үсеш алып - көчәя бара. Югары күрәкарау дәрәҗәсендә &nbsp;— "ераклык" һәм "якынлык" өчен мәгънәсе түзә алучанлык белән билгеләнгән даими коррекция кулланыла. Әгәр күзлек күрү үткенлеген җитәрлек арттырмаса, контактлы коррекция тәкъдим ителә. == Күрәкарауны төзәтү ысуллары == Хәзерге вакытта 7 танылган күрәкарауны төзәтү ысулы бар, шулардан: күзлек, ялганма [[линза]], күрүнең лазерлы коррекциясе, күз ясмыгын рефракцион алмаштыруы (ленсэктомия), ясалма [[линза]] имплантациясе, радиаль кератотомия һәм кератопластика. Күрәкарау дәрәҗәсенә карап кешегә күзлеккә даими яки вакытлыча (әйберне ераклыкта танып алу кирәк булганда гына) ихтыяҗ була ала, мәсәлән телепрограмма һәм кинофильмнар караганда, машина йөрткәндә яки санак алдында эшләгәндә. Күрәкарауда күзлек пыяласы һәм контактлы [[линза]] көче тискәре сан белән билгеләнә. Рефракцион хирургия күзлек яки контаклы [[линза]] куллану ихтыяҗын киметә яки тулысынча юк итә ала. Шундый операцияләр бик еш махсус лазерлар белән башкарыла. '''Күрәкарауны төзәтү&nbsp;— фоторефрактив кератэктомия (ФРК)''' . Соңгы елларда күрәкарауны төзәтүдә аеруча бик зур кызыксынуны,193 нм озынлыктагы дулкынлы эксимер лазерлар кулланган, фоторефракцион кератоэктомиянең (ФРК) яңа технологиясе уята. Күрәкарауны төзәтүдә эксимер лазерны куллану турында 1983&nbsp;елдагы беренче хәбәрдән алып, хәзерге вакытка кадәр бу ысулның күз авыруларын дәвалау тәҗрибәсендә мөмкинлекләрен өйрәнү көчле бара. Хәзерге вакытта "классик ФРК"ның яхшы нәтиҗәләре 6,0 диоптрийга кадәр күрәкарауда фараз ителә. Күрәкарауның югарырак дәрәҗәсендә ТрансФРК ысулын кулланырга кирәк, башкача күрәкарау регрессия ихтималы барлыкка килә, хәер, аны кабат ФРК белән төзәтеп була. '''Күрәкарауны төзәтү&nbsp;— лазерлы кератомилёз (LASIK), (ЛАСИК)''' . Лазерлы кератомилёз&nbsp;— күрәкарау, үтәкарау һәм астигматизмны төзәтү буенча катнаштырылган лазерлы-хирургия операция. Операция иң югары технологияле һәм пациент өчен аеруча уңайлы санала, чөнки кыска вакыт эчендә һәм авыртусыз максималь мөмкин булган күрүне күзлексез һәм контактлы [[линза]]сыз кайтарырга мөмкинлек бирә. Кайбер очракларда күрәкарау (−15 D кадәр), үтәкарауны (+10 D кадәр), ә тагын астигматизмның күп очракларын төзәтү мөмкин. '''Лазерлы төзәтү&nbsp;— операция технологиясе.''' Шуны аңларга кирәк, төзәтү чынлыкта - күрүне кайтару түгел ул. Төзәтү күрәкарауны дәваламый, ә мөгезматдәнең өске катламының профилен лазер ярдәмендә үзгәртеп, аны компенсацияләргә мөмкинлек бирә. Мөгезматдәнең өске катламында корама рәвешендә кисем ясала һәм санак белән идарә ителгән лазер киселгән урында берничә секунд дәвамында мөгезматдәнең оптик өслеген, сурәтне челтәркатлауга төгәл төшә торган итеп, үзгәртә һәм шулай гадәти күрү тулысынча кайта. Аннары киселгән корама урынына кайтарыла һәм шулай мөгезматдәнең өске катламы зарарланудан сакланып кала. Кайбер өстәмә тәэсирләр була ала, шулардан берсе &nbsp;— пыяламысан җисем деструкциясе. Куркыныч минималь булсын өчен операция алдыннан җентекләп тикшеренү уздырырга кирәк. == Күрәкарау өзлегүләре == Күрәкарауны үз вакытында дәваламасаң яки дөрес төзәтмәсәң, авыру үсә ала һәм аның күз агы стафиломасы (бүлтәю), челтәркатлауга һәм пыяласыман җисемгә кан саву һәм дистрофиясе, авыр очракларда аларның кубарылуы кебек өзлегүләре барлыкка килә ала. == Күрәкарау һәм хәрби-табиб экспертизасы == Күрәкарау авырулар тәртибендә 34 нче мәкаләдә исәпкә алына (рас. РФ Правительствосы карары 04.07.2013 алып N 565): * В категориясе (чикләнеп ярашлы) теләсә кайсы күзнең берәр меридианында 6,0 артык диоптрийлы (ягъни кимендә 6,25) күрәкарау; * Д категориясе (ярашсыз) 12,0 диоптрийдан артык күрәкарау. == Шулай ук кара == * [[Үтәкарау]] * [[Астигматизм (медицина)|Астигматизм]] * [[Күзлек]] == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == ** ''Кузнецова М.В.'' Причины развития близорукости и её лечение. — М.: МЕДпресс-информ, 2004. — 176 с. — ISBN 5-98322-020-9. ** ''Стукалов С.Е., Фаустов А.С., Попов В.И., Щепетнева М.А., Попова И.В.'' Клиника различных форм близорукости, лечение и профилактика. — Ростов-на-Дону: Феникс, 2007. — 128 с. — ISBN 978-5-222-10942-7. ** ''Аветисов Э.С.'' Близорукость. — М.: Медицина, 1986. — 240 с. ** ''Должич Р.Р., Должич Г.И.'' Офтальмология: Пособие для офтальмологов. — Ростов-на-Дону: Феникс, 2008. — 286 с. — ISBN 978-5-222-12005-7. ** Зрительные функции и их коррекция у детей / Под ред. С.Э. Аветисова, Т.П. Кащенко, А.М. Шамшиновой. — М.: Медицина, 2005. — 872 с. — ISBN 5-225-04115-9. == Сылтамалар == * [http://checkeye.ru/ostrota.php Тест на близорукость и другие дефекты зрения] * [http://www.vseoglazah.ru/eye-diseases/myopia/ Близорукость - симптомы, причины, лечение.] [[Төркем:Медицина]] [[Төркем:Әлифба буенча авырулар]] [[Төркем:Офтальмология]] [[Төркем:Күз авырулары]] r6rrhqgxmcvjcqizvjnqt5w4bj32sir 0 190449 3530305 3529948 2022-08-27T18:41:45Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{УК}} [[Файл:Хэш транзакций.png|300px|мини|уңда|Транзакцияләр һешен чыгару]] [[Файл:Blockchain.svg|250px|мини|уңда|Блокларның төп эзлеклелеге (кара)&nbsp;— иң озын, яшел&nbsp;— беренчел блок. Кирәксез өстәмә блоклар ([[шәмәхә төс|шәмәхә]]) кисеп төшерелә.]] '''Блоклар чылбыры''' яки '''транзакцияләр блоклары чылбыры''', '''блоклар челтәре''', '''Блокчейн''' ({{lang-en|blockchain}})&nbsp;— билгеләнгән кагыйдәләр буенча төзелгән транзакцияләр блоклары чылбыры. Бу төшенчә беренче тапкыр [[Биткоин]] криптографик акчасында гамәлгә ашырылган таратылган мәгълүматлар базасының (тамгасар) атамасы буларак кулланылган<ref>[https://cryptonisation.com/chto-takoye-blokcheyn-prostymi-slovami/ Блокчейн: төшенчәсе, тарих, төрләре, куллану]</ref>. == Тарих == Америкалы криптограф Дэвид Чаум 1982 елда узенеӊ «Компьютер системалары, булдырылган, файдаланылучы həм узара шикле группалар арасында ышанычлы» исемле диссертациясенд ə блокчейна охшаш беренче протокол тəгъдим итте. Соӊрак 1991 елда С.Хабер həм У.Скотт Сторнетта узлəренеӊ əсəрлəрендə криптографик яктан якланган блоклар чылбырын тасвирлады.<ref>{{Cite web|title=How to time-stamp a digital document|url=https://link.springer.com/article/10.1007/BF00196791|accessdate=2022-08-22|work=link.springer.com}}</ref> Математикларныӊ максаты - документларныӊ заман тамгаларыны ясау мɵмкинчелеге булмавы. 1992 елда Хабер, Сторнетта həм Дейв Бейер узлəренеӊ технологиясенə хеш агачын керттелəр, həм бу аныӊ нəтиҗəлелеген арттырды, берничə документ сертификатларын бер блока туплау мɵмкинчелеген бирде.<ref>{{Cite web|title=Improving the Efficiency and Reliability of Digital Time-Stamping|url=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4613-9323-8_24|accessdate=2022-08-22|work=link.springer.com}}</ref> Эшлəнуче технологиянеӊ коммерция потенциалын аӊлагач, тикшеренучелəр бу схеманы гамəлгə керту максаты белəн Surety исемле заман тамгалары сервисын булдырдылар. Surety документлары сертификатлары хэшлары 1995 елдан бирле атна саен New York Timesта бастырылып чыгарылалар.<ref>{{Cite web|title=Der Blockchain-Code|url=https://www.zeit.de/zustimmung?url=https%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2F2018%2F10%2Fkryptowaehrung-blockchain-bitcoin-banken-bezahlsysteme%2Fkomplettansicht#!top-of-overscroll|accessdate=2022-08-22|work=zeit.de}}</ref> 2008 елда Сатоси Накамото тəхəллусле эшлəуче (чын шəhес билгеле тугел, бəлки бу тəхəллусне кулланыларак бер группа эшлəгəн) биткоин системасыныӊ гомуми алгоритмыны тəгъдим итте. Бу системаныӊ blockchain дигəн тɵп элементы буларак хəбəр блоклары кисентесез эзлекле чылбыры булды.<ref>{{Cite web|title=The great chain of being sure about things|url=http://www.economist.com/news/briefing/21677228-technology-behind-bitcoin-lets-people-who-do-not-know-or-trust-each-other-build-dependable|accessdate=2022-08-22|work=web.archive.org|archivedate=2016-07-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160703000844/http://www.economist.com/news/briefing/21677228-technology-behind-bitcoin-lets-people-who-do-not-know-or-trust-each-other-build-dependable}}</ref><ref>{{Cite web|title=|url=|accessdate=2022-08-22|work=}}</ref> Бɵтен элекке технология вариантларыннан (шул исəптəн Hashcash) аерма - чылбырлы хэшныӊ чираттагы блокныӊ формаль механизм белəн берлəшуе дɵреслеге хакында консенсус, həм бу бɵтен системада вəкил (администратор) тарафыннан хəбəр дəлиленə иhтияҗ булмавы, həм система тулаем узəклəштерелгəн булмавы.<ref>{{Cite web|title=What is Blockchain Technology?|url=https://www.kucoin.com/ru/blog/what-is-blockchain-technology|accessdate=2022-08-22|work=kucoin.com}}</ref> 2009 елда биткойн криптовалютасыныӊ узəклəштерелмəгəн блокчейн белəн беренче юрамасы кушылды, həм бу бɵтен транзакциялəрне системада саклануыны тəэмин итə.<ref>{{Cite web|title=Bitcoin Primer|url=http://mercatus.org/sites/default/files/Brito_BitcoinPrimer.pdf|accessdate=2022-08-22|work=web.archive.org|archivedate=2013-09-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130921060724/http://mercatus.org/sites/default/files/Brito_BitcoinPrimer.pdf}}</ref> == Тасвир == Транзакцияләр блогы&nbsp;— [[Биткоин]] системасында һәм аңа охшаган системаларда транзакцияләр төркемен язу өчен махсус структура. Транзакция ышанычлы (расланылган) булсын өчен аның форматы һәм имзасы тикшереләсе һәм соңрак транзакцияләр төркеме махсус структурада&nbsp;— блокта языласы бар. Блокларда бар мәгълүматны яңадан тикшереп була. Һәр блокта элекке блок турында мәгълүмат бар. Барлык блокларны бер чылбырда төзеп була, әлеге чылбырда базада кайчан да булса үткәрелгән операцияләр турында мәгълүмат саклана. === Блокны булдыру === Чылбырның иң беренче блогы&nbsp;— беренчел блок ({{lang-en|genesis block}})&nbsp;— аерым очрак булып карала. Блок атамасыннан һәм транзакцияләр исемлегеннән тора. Блокның атамасына [[һеш]], элекке блокның һеше, транзакцияләр һеше һәм өстәмә хезмәт мәгълүматы керә. Биткоин системасында блокның беренче транзакциясендә җыем алу күрсәтелә, әлеге җыем&nbsp;— кулланучы булдырган блок өчен бүләк булып тора. Аннан соң элекке блокларда язылмаган әле соңгы транзакцияләр бара. Блокта транзакцияләр өчен [[агачсыман һешлау]] кулланыла (''BitTorrent'' протоколында һеш-суммасын булдыруга охшаш). Транзакциядә блокны булдыру өчен җыемны исәпләп чыгару, мәгълүматлар элекке халәтенең транзакциясенә input-сылтама керә. Мәсәлән Биткоин системасында: кайдан сарыф ителүче биткоиннар килгән транзакциягә сылтама күрсәтелә. Булдырылган блок башка кулланучылар тарафыннан түбәндәге очракларда кабул ителә: * атаманың һеше билгеләнгән санга тигез яки аннан ким булган очракта. Әлеге сан һәрвакыт үзгәртелә. [[Һешлау]] ('''SHA-256 функциясе''') нәтиҗәсе&nbsp;— кайтмас. * Әгәр һеш шартка туры килмәсә, атаманың бер параметры (''нонсе'') үзгәртелә һәм һеш яңадан исәпләнә. Гадәттә күп яңадан исәпләүләр кирәк. Әгәр кирәкле вариант табылса, төен бүтән тоташтырылган төеннәргә булдырылган блокны җибәрә, алар да блокны тикшерәләр. Әгәр хаталар булмаса, блок чылбырда өстәлә, һәм киләсе блок аның һеше үзендә кертә. Биткоин системасында һеш «максатлы сан» белән чагыштырыла, әлеге сан 2016 блоктан соң үзгәртелә. Хисаплау буенча Биткоин системасы бер блокны булдыру өчен 10 минут сарыф итәргә тиеш, 2016 блок булдыру өчен - ике атна кирәк. Әгәр 2016 блок тизрәк булдырылса, максатлы сан кими, югыйсә арта. Исәпләүләр катлаулыгының үзгәреше Биткоин чылбырының ышанычлылыгына тәэсир итми, ләкин блоклар даими [[тизлек]] белән булдырыла. Блоклар ''майнерлар''&nbsp;— чыгаручылар ({{lang-en|Mining}}&nbsp;— чыгару) тарафыннан булдырыла. Чыгаручы яңа блок булдыру өчен акчалата түләү ала (2016 елдан 12,5 Биткоин, 1 биткоин = 2525 USD, 10.7.2017). == Сылтамалар == * Melanie Swan. Blockchain: Blueprint for a New Economy. — O'Reilly Media, Inc., 2015. — 152 p. — ISBN 978-1-4919-2047-3. * Pedro Franco. The Blockchain // Understanding Bitcoin: Cryptography, Engineering and Economics. — John Wiley & Sons, 2014. — 288 p. — ISBN 978-1-119-01916-9. * Andreas M. Antonopoulos. 7. The Blockchain // Mastering Bitcoin. — O'Reilly Media, Inc., 2014. — ISBN 978-1-4493-7404-4. * Satoshi Nakamoto. Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. — 2008. — 9 с. * Олег Мазонка, Влад Попов. Хэш Цепочки Технологии Hasq. — 2014. == Искәрмәләр == {{Reflist|3}} [[Төркем:Акча]] [[Төркем:Криптографик акча]] [[Төркем:Программалар]] shfudcf830thmbzmuncr64fr15g0hh7 0 212949 3530300 3381512 2022-08-27T13:07:47Z InternetArchiveBot 35870 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=гыйнвар 2020}} {{Халык |халык = Бирһорлар |Рәсем = |коммент = |үз аталышы = |гомуми сан = 10 726 |яшәү җире = |үлеп беткән = |арх = |тел = [[һинди теле]], [[бирһор теле]] |раса = |дин = [[Традицион ышанулар]], [[Һинд дине]], [[Христианлык]] |тамырдаш = [[Мунда халкы]], [[Хо халкы]], [[Кол халкы]] |бүтән халыкка керүе = |кертә = |чыгуы = }} '''Бирһор халкы''' - [[Кабилә]]/[[Адиваси]] урман халкы, традицион рәвештә [[күчмә]], алар күбесенчә [[Һиндстан]]ның [[Җһаркһанд]] штатында яшиләр. Алар [[бирһор теле]]ндә сөйләшәләр, ул [[Австразия телләре]]нең [[Мунда телләр төркеме]]нә карый.<ref>{{cite web |url = http://www.peacefulsocieties.org/Society/Birhor.html |title = Peaceful Societies Alternatives to Violence and War| accessdate = 2008-03-17 | last = | first = | work =Birhor | publisher = }}</ref><ref name="Ethnologue">{{cite web | url = http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=biy |title = Birhor – A Language of India | accessdate = 2008-03-17 | last = | first = | work = Ethnologue | publisher = SIL International }}</ref> ==Этимологиясе== Бирһор джунгли кешеләре дигәнне аңлата - ''бир'' джунгли дигәнне аңлата, ''хор'' кешеләр дигәнне аңлата.<ref name="Soan">{{cite web | url = http://akhra.co.in/downloads/THE%20BIRHOR.doc | title = The Birhors | accessdate = 2008-03-17 | last = Soan | first = Kamal Kishore | work = | publisher = }}{{Deadlink|date=August 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Dead link|date=October 2010|bot=H3llBot}}</ref> ==Этнология== Бирһорлар кыска буйлы, озын башлы, бөдрә чәчле һәм киң борынлы. Алар Кояштан килеп чыккан дип әйтәләр һәм шулай ук Кояштан килеп чыккан дип әйткән Харварлар аларның туганнары дип ышаналар. Этнологик рәвештә алар [[Сантал]]ларга, [[Мунда халкы]]на һәм [[Хо халкы]]на якын.<ref name="Soan"/><ref name="Global">{{cite web|url=http://www.jharkhandi.org/birhor_tribe.htm |title=The Birhor |accessdate=2008-03-17 |last= |first= |work= |publisher=A Global Network of Jharkhand |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090327120003/http://www.jharkhandi.org/birhor_tribe.htm |archivedate=March 27, 2009 }}</ref> ==Урнашуы== Бирһорлар күбесенчә борынгы [[Хазарибагх]], [[Ранчи районы]] һәм [[Сингхбхум]] районнары өлкәсендә яшиләр. Аларның кайберәүләре [[Орисса]]да, [[Чаттисгарх]] һәм [[Сингхбхум]] районнарында яшиләр.<ref>{{cite web | url = http://www.peacefulsocieties.org/Society/Birhor.html | title = Peaceful Societies Alternatives to Violence and War| accessdate = 2008-03-17 | last = | first = | work =Birhor | publisher = }}</ref> Алар [[Җаркһанд]]ның кечерәк утыз [[теркәлгән кабилә]]ләрнең берсе.<ref name = "JharkhandData">{{cite web | url = http://www.censusindia.gov.in/Tables_Published/SCST/dh_st_jharkhand.pdf |title = Jharkhand: Data Highlights the Scheduled Tribes| accessdate = 2008-03-06 | last = | first = | work = Census of India 2001 | publisher = Census Commission of India }}</ref> ==Халкы== Бирһорларның саны якынча 10 000.<ref name="Ethnologue"/> Кайбер чыганаклар буенча аларның саны моннан азрак булырга мөмкин.<ref name="Peaceful2">{{cite web | url = http://www.peacefulsocieties.org/NAR07/071122birh.html |title = Peaceful Societies Alternatives to Violence and War| accessdate = 2008-03-17 | last = | first = | work =Has the Birhor vanished | publisher = }}</ref> ==Тел== Алар бирһор телендә сөйләшәләр, ул [[Австразия телләре]]нең [[Мунда телләр төркеме]]нә карый. Аларның теле [[Сантали]], [[Мундари]] һәм [[Хо]] телләренә охшаш. Алар йөри торган өлкәләрдә превалент телләрне кулланалар һәм Садри, Сантали, Хо, Мундари телләрен кулланалар. Беренче телдә [[укый-яза]] белү дәрәҗәсе 1971 елда 0.02 процент булган, әмма якынча 10 процент [[һинди]] телендә сөйләшәләр.<ref name="Ethnologue"/> ==Дин== Алар традицион ышану тарафдарлары.<ref name="Ethnologue"/> Шулай ук [[Илленчеләр Христианлыгы]] җәмгыятьтә киң тарала башлаган.<ref name="Peaceful3">{{cite web |url = http://www.peacefulsocieties.org/NAR/050203birh.html|title = Peaceful Societies Alternatives to Violence and War| accessdate = 2008-03-17 | last = | first = | work = Have the Birhor been roped into social changes? | publisher = }}</ref> Аларның кайберәүләре шулай ук Һинд дине тарафдарлары. ==Иҗтимагый-икътисади сценарий== Бирһорларның “примитив тәэмин итү икътисады” күчмә [[җыю һәм сунар]]га нигезләнгән, хәтта маймылларны да тоталар. Алар шулай ук куяннарны һәм титирларны (кечкенә кош) тоталар, һәм балны җыялар һәм саталар. Алар махсус үрмәли торган үсемлек җепселләрдән баулар үрәләр һәм базарларда якын-тирәдәге авыл хуҗалыгы халкына саталар. Өлешчә хәлләр шулай булганга, өлешчә дәүләт рәсмиләре тарафыннан өндәлеп, аларның кайберәүләре стабиль авыл хуҗалыгында төпләнеп яшиләр, әмма башкалар күчмә тормышларын дәвам итәләр, әмма хәтта алар авылда төпләнеп яши башласалар да, күчмә тормыш алып барырга тенденцияләре бар. Иҗтимагый-икътисади торыш буенча бирһорлар ике төркемгә бүленгән. Күчеп йөри торган бирһорлар Утхлулар дип аталалар, ә күчмә бирһорлар Җангһилар дип аталалар.<ref name="Ethnologue"/><ref name="Soan"/><ref name="Global"/><ref name="Peaceful2"/><ref name="Peaceful3"/> ==Традицион дини ышанулары== Бирһорларның традицион сихри-дини ышанулары Холарныкына охшаш. Мундари Ходайлары, мәсьәлән, "Синг Бонга" (Кояш Ходае, турыдан-туры мәгънәдә "Кояш" дигәнне аңлата, ә "бонга" турыдан-туры мәгънәдә "рух, Ходай" дигәнне аңлата. Әмма чынлыкта Синг Бонга Кояш Ходае концепциясе түгел, ә Галәмне, шул исәптән кешеләрне, хайваннарны, үсемлекләрне, ташларны, Айны һәм Кояшны кертеп Галәмне барлыкка китерүче. Шулай итеп, "Синг Бонга"да "синг" сүзе сыйфат буларак каралырга мөмкин, бу "яктыртучы" яки "балкучы" дигәнне аңлата. Һәм ''Хапрам'' (борынгы рухлар) югары дәрәҗәгә ия. Гәрчә "Hapram"нар "Бонга"лар белән табигыйдан өстен дөньяда яшәсәләр дә, бирһорлар бу ике төркем табигыйдан өстен рухлар арасында аерма ясыйлар. "Хапрам"нар "Бонга" астына куелалар. Бирһорлар фикеренчә бөтен Галәм белән Синг Бонга һәм аның хатыны Чанду Бонга идарә итә. Аларга [[Поус]] һәм [[Маагха]] айларында табыналар.<ref name="Soan"/><ref>{{cite web | url = http://ignca.nic.in/ps_01012.htm | title = Primal Elements: The Oral Tradition| accessdate = 2008-03-17 | last = Adhikary | first = Ashim Kumar | work =The Birhor Universe | publisher = }}</ref> ==Яшәү рәвеше== Вакытлы бирһор яшәү урыннары ''тандалар'' яки ''бандлар'' буларак мәгълүм. Боларга кимендә ярты унике данә коник формадагы яфраклардан һәм таяклардан алачыклар керә. Йорт кирәк-яракларына традицион рәвештә җир җайланмалары, кайбер казу кораллары, тоту-сунар җайланмалары, бау ясау җайланмалары, кәрзиннәр һәм башкалардан тора. Соңгы вакытта бирһор алачыкларында алюминий һәм корыч та очрый.<ref name="Global"/> ==Гаилә һәм өйләнү== Гаилә бирһор җәмгыятенең иң кечкенә берәмлеге. Варислар традицион рәвештә ир сызыгы буенча баралар. Ир-хатын мөнәсәбәтләре бик җанлы. Алар бер урында төпләнеп яши торган рәвештә киенәләр, күбесенчә көнбатыш йогынтысы белән традицион Һинд киемнәрен кияләр. Хатыннар бизәкләр яраталар. Алар тотемик кланнарга бүленгәннәр, алар үсемлекләр, кошлар, хайваннар, елгалар хөрмәтенә аталалар.<ref name="Global"/> Бихорлар кабилә һәм клан эндогамиясе кагыйдәләренә буйсыналар. Бихор малае бирһор кызына өйләнергә мөмкин, әмма малайның һәм кызның кланы шул ук булырга мөмкин. "Тандалар" яки "бандлар"ның төрле кланнарның гаиләләре бар, әмма алар "танда" экзогамиясе кагыйдәләренә буйсыналар. Өйләнү вакытында кан бәйләнеше тикшерелә. Малай һәм кыз арасында мөнәсәбәт бары тик әтисе һәм әнисе ягыннан туганлык өч буыннан да артык булганда гына мөмкин.<ref name="Global"/> ==Интеграция== 1947 елда Һиндстан бәйлегеннән соң, хөкүмәт бирһорларны бер урында яши торган итеп караган, аларга җир, авыл хуҗалыгы кирәк-яраклары һәм орлыклар бүленгән. Балалар өчен мәктәпләр, бау ясауга һәм бал җыюга өйрәтү үзәкләре башланган булган. Шулай да, күпчелек Бихорлар күчмә тормыш алып барырга теләгән.<ref name="Global"/> ==Искәрмәләр== == Тышкы сылтамалар == * http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage) * [[hdl:10050/00-0000-0000-0003-A6AE-4@view|http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-A6AE-4@view{{Deadlink|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}]] Birhor language in RWAAI Digital Archive * [http://www.sinlung.com Sinlung Tribes, news Northeast India] [[Төркем:Һинд дине]] [[Төркем:Һиндстан халыклары]] ijs3yxismchafb2gn5jgloscot5chlm 0 216545 3530323 2356183 2022-08-28T09:23:19Z 8.41.37.7 1834 елгы РСда "умеръ въ 1834 году" дип язылган wikitext text/x-wiki {{Шәхес | исем = Сөбхан әл-Мәрҗани | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> | рәсем язуы = | тулы исем = Сөбхан бине Габделкәрим әл-Мәрҗани | һөнәр = имам, мөдәррис | туу датасы = 1747 | туу җире = {{байраклаштыру|Русия империясе}},<br/> [[Файл:Coat_of_Arms_of_Kazan_gubernia_(Russian_empire).png|20px]] [[Казан губернасы]], {{туу җире|Казан өязе|Арча районында}}, Мәрҗан | гражданлык = {{байраклаштыру|Русия империясе}} | милләт = [[татар]] | үлем датасы = 1834 | үлем җире = [[РИ]], [[Казан губернасы]], {{үлем җире|Казан өязе|Арча районында}}, [[Хөснә]] | әти = Габделкәрим әл-Мәрҗани | әни = | ир = | хатын = I никахы — Бибимәһәрвафа бинте Гайса<br/>II никахы — Бибизәгыйфә бинте Габделбакый | балалар = ''[[ул]]ы'' [[Баһаветдин әл-Мәрҗани]]<br/>''оныгы'' [[Шиһабетдин Мәрҗани]],<br/>''оныкчыгы'' [[Мәхмүт Галәү]] | кул кую = | бүләк һәм премияләр = | сайт = | башка мәгълүмат = }} '''Сөбхан әл-Мәрҗани''', Сөбхан бине Габделкәрим әл-Мәрҗани (''[[1747 ел]], [[Русия империясе|РИ]], [[Казан губернасы]], [[Казан өязе]], Мәрҗан — [[1834 ел]], [[Русия империясе|РИ]], [[Казан губернасы]], [[Казан өязе]], [[Хөснә]]'') — [[имам]], хатыйб һәм [[мөдәррис]]. [[Шиһабетдин Мәрҗани]]нең (''[[1818 ел|1818]]—[[1889 ел|1889]]'') әтисе ягыннан бабасы. == Тәрҗемәи хәле == [[1747 ел]]да туган. [[Казан өязе]]нең [[Олы Өшкәтә|Өшкәтә]], [[Түбән Бәрәскә|Бәрәскә]], [[Мәчкәрә]], Урбар авылларында укымышлы [[мулла]]лардан гыйлем алган, күптөрле фәннәр өйрәнгән. [[Хөснә]] мәчетендә, (''хәзерге'' [[Әтнә районы]]) [[Түбән Бәрәскә|Бәрәскә]] авылында урнашкан [[Түбән Бәрәскә мәчете]]ндә [[имам]]-хатыйб һәм [[мәдрәсә]] [[мөдәррис]]е булып хезмәт иткән. [[1776 ел]]да (''хәзерге'' [[Яшел Үзән районы]]) [[Олы Җәке|Җәке]] авылы мәчетенә имам, хатыйб һәм мөдәррис итеп билгеләнгән. [[1790 ел]]да «Алат юлы — ак як» дип, [[гаилә]]се белән [[Хөснә]] авылына күчкән. [[1801 ел]]да [[Уфа]]га барып, [[Ырынбур мөселман диния нәзарәте|«Мөселман Дини Җыелышы»ның]] беренче [[мөфти]]е [[Мөхәммәтҗан Хөсәенов]] (''[[1756 ел|1756]]—[[1824 ел|1824]]'') янында имтихан тотып, [[имам]], хатыйб һәм [[мөдәррис]] итеп раслаткан. Указы 1нче сан белән исәпләнеп, [[Ырынбур губернасы|Ырынбур губерна]] идарәсендә бирелгән. Халык санын исәпкә алу дәфтәрләрендә үзен [[Хөснә]] җирендәге Каенлык исемле елгага якын урнашкан Мәрҗән исемле авылга нисбәтләп, теркәткән. Әлеге авыл [[1837 ел]]да Хөснә авылына кушылган. Үз кулы белән зур һәм кечкенә күләмле алтмыштан артык китапны күчереп язган. [[1810 ел]]да, [[имам]]лыгыннан читләшеп, сәүдә исәбенә керешкән. Сәүдәләре уңып, дөньясы түгәрәкләнгән, кадер-хөрмәттә яшәгән, барлык әйберләре һәм җиһазлары җитәрлек булган. [[1834 ел|1834 елда]], 87 яшендә, вафат. Үзенең васыяте буенча [[Хөснә]]дән чыкканда олы юлның сул ягына җирләнгән<ref>''[[Шиһабетдин Мәрҗани]].'' [[Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар]]. К.: [[ТКН]], 1989 ел, 240нчы бит. ISBN 5—298—0009—6</ref>. == Гаиләсе == Беренче никахы (''[[1776 ел]]дан'') — Бибимәһәрвафа бинте Гайса (''?—[[1781 ел|1781]]''), [[Күәм]] авылы мулласы кызы. * ''балалары'' Хәсән, Хөсәен һәм тагын берничә бала. Икенче никахы (''[[1782 ел]]дан'') — Бибизәгыйфә бинте Габделбакый (''?—[[1835 ел|1835]]''). Балалары: ''[[ул]]лары'' [[Баһаветдин әл-Мәрҗани|Баһаветдин]], Гыйззетдин, Сираҗетдин, Камалетдин, Зөннур, ''[[кыз]]лары'' Мәүһүбә, Шәмсениса, Шәмсемаһу, Бибилатыйфа. Күбесе кечкенә вакытта ук вафат булган. Баһаветдин, Гыйззетдин, Сираҗетдин, Бибилатыйфа гына исән калып, камиллеккә ирешкән. ''[[ул]]ы'' [[Баһаветдин әл-Мәрҗани]] (''[[1786 ел]]да туган'') * оныгы [[Шиһабетдин Мәрҗани]] (''[[1818 ел|1818]]—[[1889 ел|1889]]'') ** оныкчыгы Борһанетдин Шиһабетдин улы Баһаветдинов (''[[Борһанетдин Мәрҗани]], [[1856 ел|1856]]—[[1916 ел|1916]]''). *** оныкчыгының улы Габделхәмит Мөхәммәтборһанетдин улы Баһаветдинов (''[[Габделхәмит Мәрҗани]], [[1886 ел|1886]]—?'') * оныгы Галәэтдин бине Баһаветдин әл-Мәрҗани (''?—[[1908 ел|1908]]''). ** оныкчыгы [[Мәхмүт Галәү|Мәхмүт]] (''[[Мәхмүт Галәү]], [[1886 ел|1886]]—[[1937 ел|1937]]'') ''[[ул]]ы'' Гыйззетдин (''[[1789 ел|1789]]—[[1868 ел|1868]]'') сәүдә итү теләге белән Шимай (?) ягына киткән, шуннан бөтенләй кайтмаган, шунда ук вафат та булган. ''[[ул]]ы ''Сираҗетдин (''[[1800 ел|1800]]—[[1878 ел|1878]], [[Казан]]''), хатыны Хәбибелҗамал бинте Сөләйман, (''хәзерге'' [[Арча районы]]) [[Печмәнтау]] авылыннан. * оныклары Тәхаветдин (''?—[[1873 ел|1873]]''), Төхфәтулла, Галим, Әхмәт, Мәүһүбә, Зөбәйдә. ''[[кыз]]ы'' Бибилатыйфа (''[[1803 ел|1803]]—[[1838 ел|1838]]''). Ире — (''хәзерге'' [[Арча районы]]) [[Югары Оры|Оры]] авылы мулласы Габдулла бине Фәтхулла. Балалары булмаган. == Әдәбият == # Арча төбәге тарихы (''төзүчеләр'' Камил Низаметдинов, Илшат Хәлиуллин). К.: [[ТКН]], 1996. ISBN 5-298-00681-7 # ''[[Фирдәүс Гарипова|Ф. Г. Гарипова]].'' Рухи башкалабыз: Мәшһүр татар авыллары. К.: Мәгариф, 2005, 247нче бит. # Мәдрәсәләрдә китап киштәсе (''төзүче'' [[Рөстәм Мәһдиев|Р. Мәһдиев]]). К.: [[ТКН]], 1992, 187-221нче бит. ISBN 5-298-01052-0 # ''[[Шиһабетдин Мәрҗани]].'' [[Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар]]. К.: [[ТКН]], 1989 ел, 238-241нче бит. ISBN 5—298—0009—6 == Сылтамалар == == Искәрмәләр == <small>{{искәрмәләр}}</small> {{Шиһабетдин Мәрҗани}} {{DEFAULTSORT:Мәрҗани, Сөбхан}} [[Төркем:Татар дин әһелләре]] [[Төркем:Имамнар]] [[Төркем:Мөдәррисләр]] [[Төркем:Мәдрәсә тәмамлаучылар]] [[Төркем:Шиһабетдин Мәрҗани]] 8ifc6tvop2f1mn1epim3huqrkuuwk2l 0 340604 3530294 2773764 2022-08-27T12:03:07Z Gerd Eichmann 24156 gallery added wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Вальельяш''' — [[Португалия]]нең [[Гуарда (округ)|Гуарда округына]] керә торган [[фрегезия]].<ref>Общественные науки за рубежом. Институт научной информации по общественным наукам (АН СССР), 1979.</ref><ref>[http://www.2hispania.ru/?page_id=1925&page=6 Португалия: административно-территориальное устройство]</ref><ref>[https://books.google.ru/books?id=6IkjBQAAQBAJ&pg=PA278&dq=фрегезия&hl=ru&sa=X&ved=0CCMQ6AEwAWoVChMIu5zX7eyUyAIVS7IUCh2B6w28#v=onepage&q=%D1%84%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F&f=false Энциклопедия стран мира, стр. 278]</ref> {{АДБ}} муниципалитетына карый.<ref>[http://www.anmp.pt/ Португалия муниципалитетлары.]{{ref-pt}}{{ref-en}}{{ref-fr}}</ref> == Географиясе == Мәйданы — {{МВМ}}. == Фотогалерея == <br><gallery class=center caption="Вальельяш - Valhelhas"> Valhelhas-02-Pelourinho-2011-gje.jpg Valhelhas-04-Sao Pedro-Brunnen-2011-gje.jpg Valhelhas-10-Brunnen-2011-gje.jpg Valhelhas-12-Pelourinho-2011-gje.jpg Valhelhas-14-Tourist auf der Mauer mit Fahrrad-2011-gje.jpg </gallery> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Чыганаклар == * Португалия // Все страны мира / авт.-сост. Т. К. Варламова. М.: РИПОЛ классик, 2008. — 608 с. — (Библиотека энциклопедических словарей). ISBN 9785386009687 С. 120 [[Төркем:Гуарда районнары]] [[Төркем:Португалия фрегезияләре]] [[Төркем:Әлифба буенча торак пунктлар]] {{portugal-geo-stub}} 89kakg0ik2rpkcg3aktv9ad7p4jma3r 0 548513 3530317 3389408 2022-08-27T20:51:12Z Pierre L'iserois 40487 wikitext text/x-wiki {{ТП}} '''Грыцы''' ({{lang-be|Грыцы}}<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7</ref>) — [[Беларусия|Белоруссиянең]] [[Витебск өлкәсе]] Глыбоцкий районында урнашкан авыл.<ref>Статистический ежегодник Витебской области. — Витебск: Главное статистическое управление Витебской области, 2013.</ref> == Тарихы == 1921-1945 елларда Польша Республикасы Виленский воеводалыгы Дисенский өязе Залессе гминасы составында авыл.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6</ref> == Климаты == Биредә климат уртача, җылы җәй һәм йомшак кыш хас. Җил җәен төньяк-көнбатыштан, кышын көньяк яки көньяк-көнбатыштан исә, кышын еш кына циклоннар уза һәм җепшек һава торышы тора.<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm |title= Climate of Belarus.|author= |publisher= |date = |accessdate= 2015-10-04 |lang= en |description=}}</ref> == Халык саны == * 1921 елда авылда 67 кеше, 10 хуҗалык исәпләнгән.<ref name="skorowidz22">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 77.</ref> * 1931 елда авылда 69 кеше, 13 хуҗалык исәпләнгән.<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25.</ref> {{ХСВМ||Таблица}} == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * Регион. Витебская область. Время действий и преобразований = The region. Vitebsk region. The time of actions and transformations / ред.-сост. М. В. Шиманский, А. Ф. Градюшко; фото В. С. Стрелковский [и др.]. — Мн., 2006. — 196 с. * В. А. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский Государственный Университет, 1974. — 448 с. * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_III/192 Hryce, powiat dzisieński, gm. Zaleś, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom_III/192] [[Төркем:Беларусия авыллары]] [[Төркем:Витебск өлкәсе торак пунктлары]] [[Төркем:Глыбоцкий районы торак пунктлары]] {{Belarus-geo-stub}} 5l1v7r9opmioe4kimtzd43cq88ciip2 0 588669 3530302 3530233 2022-08-27T13:37:37Z Әмир 15082 фото өстәү wikitext text/x-wiki {{Җыр|Исем=«Моабит төрмәсендә»|Язылган=[[1954 ел]]|Сүзләр авторы=[[Муса Җәлил]]|Композитор=[[Рөстәм Яхин]]}} '''«Моабит төрмәсендә»''' ({{lang-ru|В Моабитском застенке}}) ― бас һәм фортепиано өчен вокаль цикл, композитор [[Рөстәм Яхин]]ның 1954 елда герой-шагыйрь [[Муса Җәлил]] сүзләренә язган романслар циклы. == Тарих == [[Файл:Musa Cälil.png|200px|thumb|right|[[Муса Җәлил]]]] [[Файл:Р.М-Х.Яхин_(1948).jpg|180px|thumb|right|[[Рөстәм Яхин]]. [[1948 ел]]]] Композитор [[Рөстәм Яхин]] [[1954 ел]]да [[Муса Җәлил]] сүзләренә романслар иҗат итәргә уйлый<ref>[http://metod-sbornik.ru/vneklassnye-meroprijatija/1911-05934 Классный час «В песнях я вернусь на эту землю», посвященный творчеству Рустема Яхина].</ref>. Озак уйлаганнан соң, әле генә ([[1953 ел]]да) нәшер ителгән «[[Моабит дәфтәре]]ннән» берничә шигырь алырга була<ref>[https://moluch.ru/archive/346/77794/ Муса Джалиль и Рустем Яхин — два гения одного народа.] Статья в журнале «Молодой ученый»</ref>. Композитор Муса Җәлилнең караңгы фашист төрмәсендә чагындагы хисләрен, тойгыларын һәм кәефен музыкада күрсәтергә уйлаган. [[Үлем җәзасы]]на хөкем ителгән килеш тә, шагыйрьнең иҗат итәргә, халкы белән бертөсле уйларга, яшәргә көч табуы композиторны сокландыра.<br/> Цикл өчен «[[Моабит дәфтәре]]ннән» биш шигырь сайлап алынган.<br/> «Моабит төрмәсендә» вокаль циклы 1954 елда [[«Татарстан» радиосы|Татар радиосында]] яздырылган (солист В. Н. Жарков, фортепиано партиясен автор үзе башкарган).<br/> 1957 елда, Татар радиосының музыкаль тапшырулары редакциясе соравы буенча, Р. Яхин «Моабит төрмәсендә» вокаль циклы турында радиотапшыру әзерли. 1961 елда «Моабит төрмәсендә» вокаль циклы [[татар теле|татар]] һәм [[рус теле|рус]] телләрендәге текстлар белән нәшер ителгән. Анда беренче («Катыйльгә») һәм бишенче («Җырларым») бүлекләр урыннарын алыштырып чыгарылган. Вокаль циклга кергән романсларны А. Ведерников, А. Огнивцев, [[Алибәк Днишев|А. Днишев]], А. Кривченя, Е. Серкебаев башкарган. == Эчтәлек == * Цикл «Катыйльгә» монологы белән башлана. Әлеге шигырьдә шагыйрьнең котылгысыз үлем алдында да ныклыгы, дошманга бетмәс нәфрәте, үз эшенең хаклыгына ышаныч чагыла. Композитор музыкада шигырьнең трагик пафосын, шагыйрь рухының ныклыгын, көрәшче батырлыгын бирергә омтыла. * Циклның икенче бүлеге «Тик булса иде ирек» дип аталган. Интонация ягыннан [[татар халык җырлары]]на якын музыка аша композитор шагыйрьнең миллилеген тасвирларга, йөрәк җылысын күрсәтергә, ерактагы кызына һәм гүзәл туган як табигатенә мәхәббәтен сурәтләргә омтыла. Эпитетларга һәм чагыштыруларга бай әлеге шигырьнең халыкчан теле моңлы халык җырларына якын, якты мажор характердагы музыка булдыруга ярдәм иткән. [[Карлыгач]] һәм алтын балык кебек тышкы (ирекле) дөнья образлары шагыйрьгә уйларында гына булса да үзен ирекле итеп тоярга ярдәм итә. Әлеге образлар музыкада да тоемлана (фортепиано партиясендә кош сайравын һәм су шаулавын хәтерләтүче борылышлар барлыкка килә). * Циклның өченче «Үткәндә кичергән» романсы шулай ук лирик тонда язылган. Шагыйрь үткәндә калган, өйдә, якыннары арасында булганда тойган бәхет-шатлыкларны искә төшерә. Караңгы төрмә диварлары арасында ятканда электә калган бәхетле көннәрне искә төшерү Шагыйрьгә гаять авыр. * «Соңгы җыр» шигыре ирекне сагыну, Ватанны юксыну турында. Шагыйрь пычрак төрмә тәрәзәсе аша чиста зәңгәр күккә күтәрелүче кошны күрә һәм аны үзе белән чагыштыра. Аннан еракта булган ирекле тормыш матурлыгы, мәңгегә саубуллашучы тормыш шатлыклары турында уйлаганда, шагыйрьнең йөрәге сызлана, ул соңгы җырын җырлый: <blockquote> Мин беләм: бик татлы<br/> Да яшәү тойгысы!<br/> Тик инде мин үләм,<br/> Бу җырым – соңгысы!.. </blockquote> * Циклның соңгы бүлеге – «Җырларым» ― шагыйрьнең үз йөрәгеннән өзелеп төшкән җырларына эндәшүе-монологы, шул ук вакытта туган халкына васыяте дә. Җырларының туган халкы йөрәгенә барып ирешеп, аның өчен яшәүне дәвам итәчәгенә тирән ышаныч, Ватанга чиксез мәхәббәт – әлеге шигырьнең дулкынландыргыч юллары эчтәлеге. <blockquote> Үлгәндә дә йөрәк туры калыр<br> Шигыремдәге изге антына.<br> Бар җырымны илгә багышладым,<br> Гомеремне дә бирәм халкыма. </blockquote> == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * ''[[Рөстәм Яхин|Яхин Р. М.]]'' В Моабитском застенке: Для баса в сопровожд. ф.-п. / Слова Мусы Джалиля. М.: Советский композитор, 1961. 28 с. * ''Яхин Р.'' О вокальном цикле на стихи М. Джалиля // Рустем Яхин. Материалы. Письма. Воспоминания (составители [[Йолдыз Исәнбәт|Ю. Н. Исанбет]], [[Клара Таҗиева|К. С. Тазиева]]). К.: [[ТКН]], 2002, стр. 69-71. ISBN 5-298-01130-6 * ''[[Йолдыз Исәнбәт|Исанбет Ю. Н.]]'' Вокальный цикл Р. Яхина на слова М. Джалиля «В Моабитском застенке». // Ученые записки {{comment|КГК|Казанской государственной консерватории}}. Казань, 1970, Вып.4, стр. 161-178. * ''Исанбет Ю. Н.'' Муса Джалиль и татарская музыка. Казань, 1977, стр. 133-136, 139-140. * ''Гурарий С. И.'' Диалоги о татарской музыке. Казань: Татар. кн. изд-во, 1984. 153 с. * ''Шайхутдинов Р. Р.'' Р. М. Яхин и фортепианные транскрипции его романсов // Преподаватель года 2020: сб. ст. Международного научно-метод. конкурса. Ч. 2. Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2020. С. 222–228. == Сылтамалар == * ''Сафина, Л. Р.'' [https://moluch.ru/archive/346/77794/ Муса Джалиль и Рустем Яхин — два гения одного народа] // Молодой ученый. — 2021. — № 4 (346). — С. 294-296. [[Төркем:Вокаль цикллар]] [[Төркем:Рөстәм Яхин әсәрләре]] [[Төркем:Муса Җәлил шигърияте]] [[Төркем:1954 елгы музыкаль әсәрләр]] o8wx5nadclg2fkvwr5pgldcrocasqfv 6 588690 3530295 2022-08-27T12:32:18Z Әмир 15082 {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Мәнәвез елгасы күренеше фотосурәте |чыганак = https://vk.com/shkapovka?z=photo609504796_457239593%2Falbum609504796_00%2Frev |ясау вакыты = билгесез |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Шкаповка |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Авыллар]] wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Мәнәвез елгасы күренеше фотосурәте |чыганак = https://vk.com/shkapovka?z=photo609504796_457239593%2Falbum609504796_00%2Frev |ясау вакыты = билгесез |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Шкаповка |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Авыллар]] 7mh44o8jslnuyqpk9uofl1zglka5548 3530304 3530295 2022-08-27T13:42:01Z Әмир 15082 төркемдә үзгәртү wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Мәнәвез елгасы күренеше фотосурәте |чыганак = https://vk.com/shkapovka?z=photo609504796_457239593%2Falbum609504796_00%2Frev |ясау вакыты = билгесез |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Шкаповка |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Елгалар]] md6ujtgkj1m2lnn4f9yl7jtx3q7unl1 0 588691 3530296 2022-08-27T12:33:49Z Әмир 15082 яңа бит ясау wikitext text/x-wiki {{ ТПВМ-Татарстан | халәт = авыл | татар исеме = Шкаповка |чын исем = |ил = Россия |герб = |байрак = |герб киңлеге = |байрак киңлеге = |lat_deg = 54 |lat_min = 49 |lat_sec = 40 |lon_deg =53 |lon_min =0 |lon_sec = 24 |CoordAddon = type:city(17800)_region:RU |CoordScale = 250000 |ЯндексХарита = |ил харитасы зурлыгы =300 |төбәк харитасы зурлыгы =300 |район харитасы зурлыгы =250 |төбәк төре = Республика |төбәк = Татарстан |төбәк җәдвәлдә = Татарстан |район төре = муниципаль район |район = Азнакай районы |район җәдвәлдә= |җәмгыять төре= |җәмгыять = |җәмгыять таблицада = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |эчке бүленеш = |башлык төре = |башлык = |нигезләү датасы = |беренче телгә алу = |элеккеге исемнәр = |мәйдан = |биеклек төре = |ТП мәркәзе биеклеге = |климат = dfb — дымлы континенталь |рәсми тел = |халык саны = |исәп елы = |халык тыгызлыгы = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |сәгать кушагы = +3 |DST = |телефон коды = |почта индексы = 423303 |почта индекслары = |автомобиль коды = 16, 116 |Commons-та төркем = |сайт = |сайт теле = |сайт теле2 = |сайт теле3 = |сайт теле4 = |сайт теле5 = |add1n = |add1 = |add2n = Русча топонимы |add2 = Шкаповка |add3n = |add3 = }} '''Шкаповка''' ({{lang-ru|Шкаповка}}) ― авыл (хутор), [[Татарстан Республикасы]] [[Азнакай районы]]нда бетерелгән торак пункт, 1931―1966 елларда Әгерҗе авыл советына караган. Белешмә басмаларында 1966 елдан соң телгә алынмый<ref name=":0">[https://tatarica.org/ru/razdely/ischeznuvshie-naselennye-punkty/shkapovka Шкаповка.] Tatarica Онлайн-энциклопедиясе</ref>. == География == [[Файл:Шкаповка.jpg|250px|thumb|right|«Шкаповка» ял базасыннан [[Мәнәвез (Стәрле кушылдыгы-2)|Мәнәвез елгасы]] күренеше. Хәзерге вакыт]] Татарстан Республикасының хәзерге Азнакай районы территориясендә, [[Ютазы]] тимер юл станциясеннән 36 км ераклыкта, [[Чаллы]] пристаненнан 108 км ераклыкта, [[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗе]] авылыннан ерак түгел, [[Мәнәвез (Стәрле кушылдыгы-2)|Мәнәвез елгасы]] яр буенда, табигатьнең бик матур почмагында урнашкан булган<ref name=":0" />. Административ бүленеш 1930 елдан – [[Тымытык районы]]ның Азнакай авыл советы, 1931 елдан – [[Азнакай районы]]ның [[Әгерҗе авыл советы]], 1963 елдан – [[Әлмәт районы|Әлмәт]], 1965 елдан – Азнакай районы составында<ref name=":0" />. == Халык саны == Халык саны – 40 кеше (1930 ел, [[татарлар]]), 62 кеше (1956 ел, татарлар)<ref name=":0" />. == Тарих == Хутор ([[православие]] динендәге [[руслар]] авылы) XVIII гасырның икенче яртысы – XIX гасырның башында барлыкка килгән, дип исәпләнелә. [[Емельян Пугачёв|Е. Пугачев]] җитәкчелегендәге [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы|крестьяннар хәрәкәте]] бастырылгач (1775 елда), бушап калган татар җирләре сатылып, хутор төзелгән. Хутор исеме элеккеге хуҗаның фамилиясе белән бәйле. 1867 елда [[Самара]]да чыгарылган «1866 елда Самара губернасында җир иясе дворяннар исемлеге» китабында А. И. Шкапский искә алына, аның [[Бөгелмә өязе]]ндә 192,444 һәм 462 дисәтинә мәйданлы 3 җир участогы булган. Бу җирләр еш кына аның исеме белән аталган. 1866 елда [[Азнакай]] янындагы хуторны (утарны) Ильинга саткан булырга мөмкин («1866 елда Самара губернасында җир иясе дворяннар исемлеге»ндә Ильинның фамилиясе телгә алынмый әле). Хутор хуҗасы булып {{comment|асылзат|дворянка}} Герасимова торганы мәглүм<ref name=":1">[http://aznakaevo-rt.ru/news/obschestvo/istoriya-aznakaevo-1524729381 История Азнакаево.] [[Татар-информ]], 23.08.2012</ref>. Якын-тирәдәге рус авыллары кебек үк, җир бер хуҗадан икенче, өченче хуҗага күчү фактлары бик еш булып торган. 1917 елга кадәр Шкаповкага Ильин <ref name=":1" /> һәм Соловьев фамилияле җирбиләүчеләр хуҗа булган. Җир биләмәләре 470 дисәтинәгә җитә (шуларның 10 дисәтинәсен сөрү өчен уңайсыз җирләр тәшкил итә). [[Октябрь революциясе]]ннән соң, биредә Азнакай хәрби комиссариатының армия хезмәтенә чакырылачак яшьләрне мылтыктан атарга өйрәтә торган пункты урнашкан булган. 1921 елдан соң Шкаповкага Азнакайдан кешеләр (күбесенчә, [[мөселман]] [[татарлар]]) күченеп килгән. Беренче күченеп килүче крестьяннар: Зәкиҗан Әюпов, Шәйхулла Камалиев, Хәким Хафизов, Сәлах мулла һ. б. Күченеп килүчеләр башта аерым хуҗалык булып оешкан, соңрак [[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗедә]] оешкан «Берек» [[күмәк хуҗалык|күмәк хуҗалыгына]] кергәннәр. Шкаповкада шулай ук [[Азнакай урман хуҗалыгы]]ның тәгәрмәч, арба һәм чана ясау артеле булган. Агач үстерү питомнигы булдырылып, анда Әхсән Әюпов, Фәхразый бабай эшләгән. 1930 елда биредә район пионер лагере (ял һәм хезмәт лагере) булган. [[Бөек Ватан сугышы]] елларында ятим балалар йорты оештырыла (директоры Җамал Шәрәфетдинова). Балалар йортының үзенең ярдәмче хуҗалыгы булган, ятим балалар бәрәңге һәм сөт белән тәэмин ителеп торган. Балалар йортының үзендә булган башлангыч мәктәпне тәмамлаучылар 5-7 класска Әгерҗе авылы мәктәбенә йөреп укыган. Тәрбияче ― Елдам Әхсән улы ([[Туйкин]]нар нәселеннән). 1967 елдан 1998 елга кадәр Шкаповкада Азнакай балалар интернатының пионер лагере (ял һәм хезмәт лагере) оештырыла (директорлар Шакирҗан Хисами улы Җәләев, Эльвира Нури кызы Хаҗиәхмәтова). Алга таба бу территория онытылып тора, якын-тирә авыллардан җирле халык бу территорияне каты көнкүреш калдыклары җыю урыны һәм [[эре мөгезле терлек]]ләр яшәгән урын буларак куллана. 2008 елдан әлеге территория «Шкаповка» ял итү базасы урнашкан шәхси территориягә әверелә. Хәзерге вакытта Шкаповка авылы булган урында «Шкаповка» ял итү базасы урнашкан ([[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗе]] авылы янында). <ref>[https://vk.com/shkapovka База отдыха Шкаповка.] [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * ''Ниһат Мозаффаров''. Шкаповка. // Азнакай. Хәтер түрендәге авыллар (җыентык; авторлар коллективы, төзүче [[Марсель Гарипов|М. М. Гарипов]]). К.: Идел-Пресс, 2016, 37-38нче бит. == Сылтамалар == * [https://tatarica.org/ru/razdely/ischeznuvshie-naselennye-punkty/shkapovka Шкаповка.] Tatarica Онлайн-энциклопедиясе == Моны да карагыз == * [[Шкапово]] {{Азнакай районы}} [[Төркем:Азнакай районының торак пунктлары]] [[Төркем:Татарстанның юкка чыккан торак пунктлары]] 5iqx8z6fdiq4hw37nufdqoev6k4ftyf 3530298 3530296 2022-08-27T12:39:03Z Әмир 15082 /* География */ wikitext text/x-wiki {{ ТПВМ-Татарстан | халәт = авыл | татар исеме = Шкаповка |чын исем = |ил = Россия |герб = |байрак = |герб киңлеге = |байрак киңлеге = |lat_deg = 54 |lat_min = 49 |lat_sec = 40 |lon_deg =53 |lon_min =0 |lon_sec = 24 |CoordAddon = type:city(17800)_region:RU |CoordScale = 250000 |ЯндексХарита = |ил харитасы зурлыгы =300 |төбәк харитасы зурлыгы =300 |район харитасы зурлыгы =250 |төбәк төре = Республика |төбәк = Татарстан |төбәк җәдвәлдә = Татарстан |район төре = муниципаль район |район = Азнакай районы |район җәдвәлдә= |җәмгыять төре= |җәмгыять = |җәмгыять таблицада = |ил харитасы = |төбәк харитасы = |эчке бүленеш = |башлык төре = |башлык = |нигезләү датасы = |беренче телгә алу = |элеккеге исемнәр = |мәйдан = |биеклек төре = |ТП мәркәзе биеклеге = |климат = dfb — дымлы континенталь |рәсми тел = |халык саны = |исәп елы = |халык тыгызлыгы = |агломерация = |милли состав = |дини состав = |этнохороним = |сәгать кушагы = +3 |DST = |телефон коды = |почта индексы = 423303 |почта индекслары = |автомобиль коды = 16, 116 |Commons-та төркем = |сайт = |сайт теле = |сайт теле2 = |сайт теле3 = |сайт теле4 = |сайт теле5 = |add1n = |add1 = |add2n = Русча топонимы |add2 = Шкаповка |add3n = |add3 = }} '''Шкаповка''' ({{lang-ru|Шкаповка}}) ― авыл (хутор), [[Татарстан Республикасы]] [[Азнакай районы]]нда бетерелгән торак пункт, 1931―1966 елларда Әгерҗе авыл советына караган. Белешмә басмаларында 1966 елдан соң телгә алынмый<ref name=":0">[https://tatarica.org/ru/razdely/ischeznuvshie-naselennye-punkty/shkapovka Шкаповка.] Tatarica Онлайн-энциклопедиясе</ref>. == География == [[Файл:Шкаповка.jpg|250px|thumb|right|«Шкаповка» ял базасыннан [[Мәнәвез (Стәрле кушылдыгы-2)|Мәнәвез елгасы]] күренеше. Хәзерге вакыт]] Татарстан Республикасының хәзерге Азнакай районы территориясендә, [[Ютазы]] тимер юл станциясеннән 36 км ераклыкта, [[Чаллы]] пристаненнан 108 км ераклыкта, [[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗе]] авылыннан ерак түгел, [[Мәнәвез (Стәрле кушылдыгы-2)|Мәнәвез елгасы]] яр буенда, табигатьнең бик матур почмагында урнашкан булган<ref name=":0" />. == Административ бүленеш == 1930 елдан – [[Тымытык районы]]ның Азнакай авыл советы, 1931 елдан – [[Азнакай районы]]ның [[Әгерҗе авыл советы]], 1963 елдан – [[Әлмәт районы|Әлмәт]], 1965 елдан – Азнакай районы составында<ref name=":0" />. == Халык саны == Халык саны – 40 кеше (1930 ел, [[татарлар]]), 62 кеше (1956 ел, татарлар)<ref name=":0" />. == Тарих == Хутор ([[православие]] динендәге [[руслар]] авылы) XVIII гасырның икенче яртысы – XIX гасырның башында барлыкка килгән, дип исәпләнелә. [[Емельян Пугачёв|Е. Пугачев]] җитәкчелегендәге [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы|крестьяннар хәрәкәте]] бастырылгач (1775 елда), бушап калган татар җирләре сатылып, хутор төзелгән. Хутор исеме элеккеге хуҗаның фамилиясе белән бәйле. 1867 елда [[Самара]]да чыгарылган «1866 елда Самара губернасында җир иясе дворяннар исемлеге» китабында А. И. Шкапский искә алына, аның [[Бөгелмә өязе]]ндә 192,444 һәм 462 дисәтинә мәйданлы 3 җир участогы булган. Бу җирләр еш кына аның исеме белән аталган. 1866 елда [[Азнакай]] янындагы хуторны (утарны) Ильинга саткан булырга мөмкин («1866 елда Самара губернасында җир иясе дворяннар исемлеге»ндә Ильинның фамилиясе телгә алынмый әле). Хутор хуҗасы булып {{comment|асылзат|дворянка}} Герасимова торганы мәглүм<ref name=":1">[http://aznakaevo-rt.ru/news/obschestvo/istoriya-aznakaevo-1524729381 История Азнакаево.] [[Татар-информ]], 23.08.2012</ref>. Якын-тирәдәге рус авыллары кебек үк, җир бер хуҗадан икенче, өченче хуҗага күчү фактлары бик еш булып торган. 1917 елга кадәр Шкаповкага Ильин <ref name=":1" /> һәм Соловьев фамилияле җирбиләүчеләр хуҗа булган. Җир биләмәләре 470 дисәтинәгә җитә (шуларның 10 дисәтинәсен сөрү өчен уңайсыз җирләр тәшкил итә). [[Октябрь революциясе]]ннән соң, биредә Азнакай хәрби комиссариатының армия хезмәтенә чакырылачак яшьләрне мылтыктан атарга өйрәтә торган пункты урнашкан булган. 1921 елдан соң Шкаповкага Азнакайдан кешеләр (күбесенчә, [[мөселман]] [[татарлар]]) күченеп килгән. Беренче күченеп килүче крестьяннар: Зәкиҗан Әюпов, Шәйхулла Камалиев, Хәким Хафизов, Сәлах мулла һ. б. Күченеп килүчеләр башта аерым хуҗалык булып оешкан, соңрак [[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗедә]] оешкан «Берек» [[күмәк хуҗалык|күмәк хуҗалыгына]] кергәннәр. Шкаповкада шулай ук [[Азнакай урман хуҗалыгы]]ның тәгәрмәч, арба һәм чана ясау артеле булган. Агач үстерү питомнигы булдырылып, анда Әхсән Әюпов, Фәхразый бабай эшләгән. 1930 елда биредә район пионер лагере (ял һәм хезмәт лагере) булган. [[Бөек Ватан сугышы]] елларында ятим балалар йорты оештырыла (директоры Җамал Шәрәфетдинова). Балалар йортының үзенең ярдәмче хуҗалыгы булган, ятим балалар бәрәңге һәм сөт белән тәэмин ителеп торган. Балалар йортының үзендә булган башлангыч мәктәпне тәмамлаучылар 5-7 класска Әгерҗе авылы мәктәбенә йөреп укыган. Тәрбияче ― Елдам Әхсән улы ([[Туйкин]]нар нәселеннән). 1967 елдан 1998 елга кадәр Шкаповкада Азнакай балалар интернатының пионер лагере (ял һәм хезмәт лагере) оештырыла (директорлар Шакирҗан Хисами улы Җәләев, Эльвира Нури кызы Хаҗиәхмәтова). Алга таба бу территория онытылып тора, якын-тирә авыллардан җирле халык бу территорияне каты көнкүреш калдыклары җыю урыны һәм [[эре мөгезле терлек]]ләр яшәгән урын буларак куллана. 2008 елдан әлеге территория «Шкаповка» ял итү базасы урнашкан шәхси территориягә әверелә. Хәзерге вакытта Шкаповка авылы булган урында «Шкаповка» ял итү базасы урнашкан ([[Әгерҗе (Азнакай районы)|Әгерҗе]] авылы янында). <ref>[https://vk.com/shkapovka База отдыха Шкаповка.] [[ВКонтакте]]</ref>. == Искәрмәләр == {{искәрмәләр}} == Әдәбият == * ''Ниһат Мозаффаров''. Шкаповка. // Азнакай. Хәтер түрендәге авыллар (җыентык; авторлар коллективы, төзүче [[Марсель Гарипов|М. М. Гарипов]]). К.: Идел-Пресс, 2016, 37-38нче бит. == Сылтамалар == * [https://tatarica.org/ru/razdely/ischeznuvshie-naselennye-punkty/shkapovka Шкаповка.] Tatarica Онлайн-энциклопедиясе == Моны да карагыз == * [[Шкапово]] {{Азнакай районы}} [[Төркем:Азнакай районының торак пунктлары]] [[Төркем:Татарстанның юкка чыккан торак пунктлары]] 28s107za7wrw4r2u34yswup333iual8 6 588692 3530301 2022-08-27T13:36:33Z Әмир 15082 {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Рөстәм Яхинның 1948 елгы фотосурәте |чыганак = https://vk.com/khaydarvaliev?w=wall302544063_650 |ясау вакыты = 1948 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Моабит төрмәсендә (М. Җәлил, Р. Яхин) |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Композиторлар]] wikitext text/x-wiki == Кыскача аңлатма == {{Ирексез лицензияле сурәт |тасвир = Рөстәм Яхинның 1948 елгы фотосурәте |чыганак = https://vk.com/khaydarvaliev?w=wall302544063_650 |ясау вакыты = 1948 |автор = билгесез }} {{Ирексез лицензияле сурәт/НКИ |мәкалә = Моабит төрмәсендә (М. Җәлил, Р. Яхин) |максат = сурәтләү өчен |алмаштыру мөмкинлеге = бар |өстәмә мәгълүмат = юк }} [[Төркем:Сурәтләр:Шәхесләр]][[Төркем:Сурәтләр:Композиторлар]] 941dc9tbe5asvi8utcxssu6sw4zqzj5 0 588693 3530306 2022-08-27T18:49:13Z Alisa Fatikhova 43445 Создано переводом страницы «[[:en:Special:Redirect/revision/1054514190|Aydar Aganin]]» wikitext text/x-wiki '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист. <ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломат булып санал. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] 0slg3s6i4ietoy6o1kstfg3kosf9m2i 3530307 3530306 2022-08-27T18:49:47Z Alisa Fatikhova 43445 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист. <ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломат булып санал. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] bxf28srs3o629y7eb5v4usidy4nxxsx 3530308 3530307 2022-08-27T18:50:45Z Alisa Fatikhova 43445 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист. <ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломаты булып санала. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] go4t1u42hg9e8h3401zfuwxy5qja5hf 3530309 3530308 2022-08-27T18:53:14Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист. <ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломаты булып санала. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] onaf5fz34o9cs9cyo7ijspbks8yt08a 3530310 3530309 2022-08-27T19:04:30Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломаты булып санала. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] cbxnl639hetx09sdsbfu4hkma2xrknt 3530311 3530310 2022-08-27T19:54:22Z Frhdkazan 3171 [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|Татарстан Республикасының Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломаты булып санала. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] rsxid1su86p60rwoeigkj58e795n3rz 3530313 3530311 2022-08-27T20:04:34Z Frhdkazan 3171 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - татар чыгышлы Россия дипломаты һәм "Russia Today" гарәп хәбәр хезмәтенең "Русия Аль-Яум " (2007-2011) белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> Аганин Россия Федерациясенең Палестина Милли Хакимияте вәкиле булып эшләде. Ул шулай ук Иордания, Ирак һәм АКШта дипломаты булып санала. Аганин рус, инглиз, гарәп һәм иврит телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] eg065zvqe9ezjezqz1m0dxg5hy3ndqz 3530314 3530313 2022-08-27T20:22:52Z Frhdkazan 3171 wikitext text/x-wiki {{Шәхес}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - [[татар]] чыгышлы Россия дипломаты һәм журналисты. == Хезмәт юлы== * 1990 елдан дипломатик хезмәттә. * 2003-2007 [[Үрдүн]]дәге Россия илчелеге киңәшчесе * 2007-2011 "Россия бүген" дәүләт халыкара мәгълүмати агентлыгының "Русия Аль-Яум" гарәп хәбәр хезмәте белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> * 2011-2016 [[АКШ]]тагы Россия илчелегенең өлкән киңәшчесе * 2016-2019 [[Фәлистыйн]] милли автономиясендәге Россия Федерациясенең миссиясе җитәкчесе Аганин карьерасының алдынгы этапларда [[Гыйрак]]та да дипломатик миссиясендә эшләгән; [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]], [[гарәп теле|гарәп]] һәм [[иврит]] телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} [[Төркем:1967 елда туганнар]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] mq0l8a2jxw4ymlscr2eg7efjqfx807w 3530315 3530314 2022-08-27T20:25:04Z Frhdkazan 3171 {{УК}}== Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} == Моны да карагыз == [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рашидович Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - [[татар]] чыгышлы Россия дипломаты һәм журналисты. == Хезмәт юлы== * 1990 елдан дипломатик хезмәттә. * 2003-2007 [[Үрдүн]]дәге Россия илчелеге киңәшчесе * 2007-2011 "Россия бүген" дәүләт халыкара мәгълүмати агентлыгының "Русия Аль-Яум" гарәп хәбәр хезмәте белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> * 2011-2016 [[АКШ]]тагы Россия илчелегенең өлкән киңәшчесе * 2016-2019 [[Фәлистыйн]] милли автономиясендәге Россия Федерациясенең миссиясе җитәкчесе Аганин карьерасының алдынгы этапларда [[Гыйрак]]та да дипломатик миссиясендә эшләгән; [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]], [[гарәп теле|гарәп]] һәм [[иврит]] телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} == Моны да карагыз == [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] r29p3yqas39we5abdxa0n9lx68jwsf1 3530316 3530315 2022-08-27T20:41:59Z Ilnur efende 6874 wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рәшид улы Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - [[татар]] чыгышлы Россия дипломаты һәм журналисты. == Хезмәт юлы== * 1990 елдан дипломатик хезмәттә. * 2003-2007 [[Үрдүн]]дәге Россия илчелеге киңәшчесе * 2007-2011 "Россия бүген" дәүләт халыкара мәгълүмати агентлыгының "Русия Аль-Яум" гарәп хәбәр хезмәте белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> * 2011-2016 [[АКШ]]тагы Россия илчелегенең өлкән киңәшчесе * 2016-2019 [[Фәлистыйн]] милли автономиясендәге Россия Федерациясенең миссиясе җитәкчесе Аганин карьерасының алдынгы этапларда [[Гыйрак]]та да дипломатик миссиясендә эшләгән; [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]], [[гарәп теле|гарәп]] һәм [[иврит]] телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} == Моны да карагыз == [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] p2ixfff0xsh0s6favagk01ketwyqcah 3530325 3530316 2022-08-28T09:28:32Z Frhdkazan 3171 /* Хезмәт юлы */ * 2019-.... — [[Русия Федерациясе чит ил эшләре министрлыгы]]ның тышкы сәяси планлаштыру департаменты җитәкчесе урынбасары wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рәшид улы Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - [[татар]] чыгышлы Россия дипломаты һәм журналисты. == Хезмәт юлы== * 1990 елдан дипломатик хезмәттә. * 2003-2007 — [[Үрдүн]]дәге Россия илчелеге киңәшчесе * 2007-2011 — "Россия бүген" дәүләт халыкара мәгълүмати агентлыгының "Русия Аль-Яум" гарәп хәбәр хезмәте белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> * 2011-2016 — [[АКШ]]тагы Россия илчелегенең өлкән киңәшчесе * 2016-2019 — [[Фәлистыйн]] милли автономиясендәге Россия Федерациясенең вәкиллеге җитәкчесе * 2019-.... — [[Русия Федерациясе чит ил эшләре министрлыгы]]ның тышкы сәяси планлаштыру департаменты җитәкчесе урынбасары Аганин карьерасының алдынгы этапларда [[Гыйрак]]та да дипломатик миссиясендә эшләгән; [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]], [[гарәп теле|гарәп]] һәм [[иврит]] телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} == Моны да карагыз == [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] qdv4el31m8iw4328qp6r1ncgbjz3sh5 3530326 3530325 2022-08-28T09:29:09Z Frhdkazan 3171 [[]] wikitext text/x-wiki {{УК}} '''Айдар Рәшид улы Аганин''' (1967 елда Мәскәүдә туган) - [[татар]] чыгышлы [[Россия]] дипломаты һәм журналисты. == Хезмәт юлы== * 1990 елдан дипломатик хезмәттә. * 2003-2007 — [[Үрдүн]]дәге Россия илчелеге киңәшчесе * 2007-2011 — "Россия бүген" дәүләт халыкара мәгълүмати агентлыгының "Русия Аль-Яум" гарәп хәбәр хезмәте белән җитәкчелек иткән журналист.<ref>{{Cite web|url=http://www.mideast-times.com/left_news.php?newsid=947|title=The Middle East Times - International}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.arabmediaforum.com/en/speakers/2009/speaker/aydar-aganin.aspx|title=Aydar Aganin - 8th Arab Media Forum 2009 speakers}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://valdaiclub.com/about/experts/158/|title=Aydar R. Aganin — Valdai Club}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://prav.tatarstan.ru/eng/index.htm/news/22858.htm|title=Government of the Republic of Tatarstan}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.khaleejtimes.com/article/20090513/ARTICLE/305139975/1002|title=Arabic Versions of Foreign TV Channels Trigger Lively Debate}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.intelligence.senate.gov/sites/default/files/documents/ICA_2017_01.pdf|title=Background to "Assessing Russian Activities and Intentions in Recent US Elections": The Analytic Process and Cyber Incident Attribution}} </ref> * 2011-2016 — [[АКШ]]тагы Россия илчелегенең өлкән киңәшчесе * 2016-2019 — [[Фәлистыйн]] милли автономиясендәге Россия Федерациясенең вәкиллеге җитәкчесе * 2019-.... — [[Русия Федерациясе чит ил эшләре министрлыгы]]ның тышкы сәяси планлаштыру департаменты җитәкчесе урынбасары Аганин карьерасының алдынгы этапларда [[Гыйрак]]та да дипломатик миссиясендә эшләгән; [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]], [[гарәп теле|гарәп]] һәм [[иврит]] телләрендә иркен сөйләшә. <ref>{{Cite web|title=Представительство Российской Федерации при Палестинской национальной администрации|url=https://pna.mid.ru/ru/predstavitelstvo/predstavitel/}}</ref> [[File:Aganin-Akhmetshin.jpg|thumb|[[Татарстан Республикасы]]ның Россия Федерациясендәге тулы вәкаләтле вәкиллегенә сәфәре дәвамында [[Равил Әхмәтшин]] белән, 13.08.2019]] == Сайланган басмалар == * ''Иордания елгасы бассейнының су ресурслары һәм Гарәп-Израиль конфликты'' * ''Иордания Хашемит патшалыгының кабиләләре һәм кланнары'' * ''Хәзерге Иордания'' * ''Библиялы Иордания'' == Белешмәләр == {{Reflist}} == Чыганаклар == == Сылтамалар == {{Тышкы сылтамалар}} == Моны да карагыз == [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] [[Төркем:Россия дипломатлары]] [[Төркем:Россия журналистлары]] bs1768cycumjm05a9b8j3i3xgrf5jw3 10 588694 3530329 2022-08-28T09:44:11Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «Almeja gigante (Tridacna maxima), Temple, Sharm el-Sheij, Egipto, 2022-03-26, DD, DD 33.jpg» wikitext text/x-wiki Almeja gigante (Tridacna maxima), Temple, Sharm el-Sheij, Egipto, 2022-03-26, DD, DD 33.jpg 8n2gbzvsb2q84n9f1ss2408qcqt7lrs 10 588695 3530330 2022-08-28T09:46:09Z Frhdkazan 3171 Яңа бит: «The Musketeers of Pig Alley.webm» wikitext text/x-wiki The Musketeers of Pig Alley.webm 1dbuiy3svsyhrsczlbytloo3js92wbq 0 588696 3530331 2022-08-28T10:39:23Z Старий Джен 43083 Создано переводом страницы «[[:ru:Special:Redirect/revision/125108181|Пулоди, Парвиз]]» wikitext text/x-wiki {{Кинематографист|исеме=Пулоди Парвиз|Чын исеме=Абдулазизов Парвиз Поладович|Һөнәр=[[Җырчы]], [[композитор]]}} [[Категория:Персоналии по алфавиту]] [[Категория:Википедия:Статьи о кинематографистах без портретов]] '''Парвиз Пулоди''' ({{Lang-tg|Парвиз Пӯлодӣ}}, {{Lang-fa|پرویز پولادی}} чын исем — '''Парвиз Поладович Абдулазизов''', {{Lang-tg|Абдулазизов Парвиз Пӯлодович}}; нәсел. [[1970 ел|1970]] [[12 февраль|елның 12 феврале]], Калай Гиссар, Гиссар өлкәсе, [[Таҗикстан Совет Социалистик Республикасы|Таҗик ССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|СССР]]) — Совет һәм Таҗик [[Композитор|композиторы]], [[җырчы]], театр һәм кино актеры<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/1385413/daria-efremova/otkryt-doors-amerikanskie-ikony-russkaia-baba-i-norvezhskii-autsaider|title=Открыть The Doors: американские иконы, русская баба и норвежский аутсайдер|author=Дарья Ефремова|website=Известия|date=2022-08-26|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://profile.ru/culture/lena-i-spravedlivost-neobychnyj-portret-rossijskoj-provincii-1149939/|title="Лена и справедливость": необычный портрет российской провинции|website=Профиль|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://tj.sputniknews.ru/20220825/russia-komediya-tadzhikskii-actor-1050946153.html|title=Таджикский актер сыграл главную роль в новой российской комедии: видео|author=Sputnik Таджикистан|website=Sputnik Таджикистан|date=2022-08-25|access-date=2022-08-26}}</ref>. == Биография == Парвиз 1970 елның 12 декабрендә Хиссар шәһәре янындагы Калай [[Хисар|Хиссар]] авылында авыл укытучысы гаиләсендә туган. Мәскәү югары театр мәктәбен тәмамлаучы. Шепкин Мали театрында. 1992-2010 елларда ул М.Вахидов исемендәге Дәүләт яшьләр театрында актер булды, анда якынча 40 роль уйнады<ref>{{Cite web|url=https://www.lgz.ru/article/-34-6848-24-08-2022/lyudi-dobrye/|title=Люди добрые - Статьи - Литературная газета|author=Кондрашов Александр}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ivi.tv/person/parviz-pulodi|title=Парвиз Пулоди: фильмография, фото, биография. Актёр.}}</ref>. 2010-2014 елларда ул Гисар өлкәсенең мәдәният бүлеге мөдире иде<ref>{{Cite web|url=https://actorlist.ru/rossiyskie-aktery/24592-parviz-pulodi.html|title=Парвиз Пулоди|website=Список актеров российских фильмов и сериалов - Actorlist.ru|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.afisha.ru/people/753482/|title=Парвиз Пулоди (Parviz Pulodi) биография, фото, фильмография. Актер|website=Афиша|access-date=2022-08-26}}</ref>. Ул Таҗик фильмнарында җиде роль уйнады, алар арасында: "Такдир", "13 Солу Се Мох", "Такси йөртүчесе", "Тәмәке тарту таулары". Россия киносында төшерелгән<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/15544827|title=В Москве прошел премьерный показ комедии "Лена и справедливость"|website=tass.ru|access-date=2022-08-26}}</ref>. Соңрак ул Таҗик телевидениесенең Беренче каналында режиссер булып эшләде, "Сафина" телевидениесендә популяр фильмнар дублингында актив катнашты. Ул "Лола" дәүләт бию ансамбле һәм Татарстан Республикасы Эчке эшләр министрлыгының "Сипар" ансамбле җырчысы иде. Аннары ул [[Хисар|Гиссар]] шәһәренең дәүләт хакимиятенең башкарма органының мәдәният бүлеген җитәкләде<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://portal-kultura.ru/articles/news/344191-v-moskve-sostoyalsya-premernyy-pokaz-komedii-lena-i-spravedlivost/|title=В Москве состоялся премьерный показ комедии «Лена и справедливость»|website=portal-kultura.ru|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://tj.sputniknews.ru/20191225/Parviz-Pulodi-spel-Kremle-30-letiya-LDPR-video-tajikistan-1030453706.html|title=Таджикский певец Парвиз Пулоди спел в Кремле в честь 30-летия ЛДПР - видео|author=Sputnik Таджикистан|website=Sputnik Таджикистан|date=20191225T2025+0500|access-date=2022-08-26}}</ref>. == Шәхси тормыш == Парвиз шәхси тормышының детальләрен рекламаламый. Аның улы барлыгы билгеле - Ромиз, ул 1993 елның октябрендә туган<ref>{{Cite web|url=https://news.ru/cinema/prodazhnaya-policiya-i-zhenih-tadzhik-v-prokate-komediya-lena-i-spravedlivost/|title=Продажная полиция и жених-таджик: в прокате комедия «Лена и справедливость»}}</ref>. == Иҗат == === Кино === Таҗик фильмнарында төшерелгән. 2018 елдан ул Россия киносында уйный, "Мухаббат" операциясе драмасында беренче тапкыр чыгыш ясый. 2021 елда ул Лена һәм Гадел комедиясендә төп роль уйнады, анда Анна Уколова аның партнеры булды. Сюжет үзәгендә сатучы хатын-кыз Лена тора, көчле характерлы хатын-кыз, аның бәхете, мәхәббәте һәм гаделлеге өчен көн саен көрәшә<ref>{{Cite web|url=https://russkiy-film2.ru/istoriya/4265-smersh-novoe-2021-smotret-onlajn.html|title=Смерш. Новое (2021)}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/amp/5525701|title=Сироп побеждает зло – Газета Коммерсантъ № 155 (7356) от 25.08.2022}}</ref>. == Фильмография == * 2018 — «Операция Мухаббат» * 2019 — «Братство» * 2020 — «Один на миллион»<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://odinnamillion.com/|title=Актеры филма Один на миллион|publisher=odinnamillion.com|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://your.tj/odin-na-million-pochemu-tadzhikskij-rezhisser-vzjalsja-za-semki-filma-o-saidmurode-davlatove/|title=«Один на миллион». Почему таджикский режиссер взялся за съемки фильма о Саидмуроде Давлатове?|website=YOUR|date=2021-10-01|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2021 — «Последняя добыча охотника»<ref>{{Cite web|lang=tg|url=https://farazh.tj/sahifai-asosy/farhang/ohirin-sajdi-sajjod-sar-ad-masalai-boz-nest/|title=“Охирин сайди сайёд”: Сарҳад масъалаи бозӣ нест!|author=Ардашери ПАЙВАНД|website=Фараж|date=2021-08-28|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2022 — «Лена и справедливость» * 2022 — «Любовь-морковь. Восстание машин» * 2022 — «Нереалити»<ref>{{Cite web|url=https://actorlist.ru/rossiyskie-serialy-aktery/30303-nerealiti.html|title=Нереалити|website=Список актеров российских фильмов и сериалов|publisher=Actorlist.ru|access-date=2022-08-26}}</ref> == Бүләкләр == Ул "Societyәмгыятькә хезмәтләр өчен" медале белән бүләкләнде. == Дискография == === Ялгызлар === * 2017 — «Дил ба ту додам»<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://www.youtube.com/watch?v=Nk-uVfTRpmQ|title=Парвиз Пулоди - Дил ба ту додам (Эхсоси дилхо 2017)|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2020 — «Модар»<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://www.youtube.com/watch?v=h0WjikmO2hA|title=Парвиз Пулоди - Модар / Parviz Pulodi - Modar|access-date=2022-08-26}}</ref> == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Әдәбият == * Таҗик культурасы фигуралары. Энциклопедия / Йормухаммад Сухани төзегән. - Душанбе, 2016. - 863 б. [[Төркем:12 февраль көнне туганнар]] [[Төркем:1970 елда туганнар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] 90njuesj47m9pje5uf9zbd2m16e7l54 3530332 3530331 2022-08-28T10:39:33Z Старий Джен 43083 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист|исеме=Пулоди Парвиз|Чын исеме=Абдулазизов Парвиз Поладович|Һөнәр=[[Җырчы]], [[композитор]]}} '''Парвиз Пулоди''' ({{Lang-tg|Парвиз Пӯлодӣ}}, {{Lang-fa|پرویز پولادی}} чын исем — '''Парвиз Поладович Абдулазизов''', {{Lang-tg|Абдулазизов Парвиз Пӯлодович}}; нәсел. [[1970 ел|1970]] [[12 февраль|елның 12 феврале]], Калай Гиссар, Гиссар өлкәсе, [[Таҗикстан Совет Социалистик Республикасы|Таҗик ССР]], [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|СССР]]) — Совет һәм Таҗик [[Композитор|композиторы]], [[җырчы]], театр һәм кино актеры<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://iz.ru/1385413/daria-efremova/otkryt-doors-amerikanskie-ikony-russkaia-baba-i-norvezhskii-autsaider|title=Открыть The Doors: американские иконы, русская баба и норвежский аутсайдер|author=Дарья Ефремова|website=Известия|date=2022-08-26|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://profile.ru/culture/lena-i-spravedlivost-neobychnyj-portret-rossijskoj-provincii-1149939/|title="Лена и справедливость": необычный портрет российской провинции|website=Профиль|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://tj.sputniknews.ru/20220825/russia-komediya-tadzhikskii-actor-1050946153.html|title=Таджикский актер сыграл главную роль в новой российской комедии: видео|author=Sputnik Таджикистан|website=Sputnik Таджикистан|date=2022-08-25|access-date=2022-08-26}}</ref>. == Биография == Парвиз 1970 елның 12 декабрендә Хиссар шәһәре янындагы Калай [[Хисар|Хиссар]] авылында авыл укытучысы гаиләсендә туган. Мәскәү югары театр мәктәбен тәмамлаучы. Шепкин Мали театрында. 1992-2010 елларда ул М.Вахидов исемендәге Дәүләт яшьләр театрында актер булды, анда якынча 40 роль уйнады<ref>{{Cite web|url=https://www.lgz.ru/article/-34-6848-24-08-2022/lyudi-dobrye/|title=Люди добрые - Статьи - Литературная газета|author=Кондрашов Александр}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ivi.tv/person/parviz-pulodi|title=Парвиз Пулоди: фильмография, фото, биография. Актёр.}}</ref>. 2010-2014 елларда ул Гисар өлкәсенең мәдәният бүлеге мөдире иде<ref>{{Cite web|url=https://actorlist.ru/rossiyskie-aktery/24592-parviz-pulodi.html|title=Парвиз Пулоди|website=Список актеров российских фильмов и сериалов - Actorlist.ru|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.afisha.ru/people/753482/|title=Парвиз Пулоди (Parviz Pulodi) биография, фото, фильмография. Актер|website=Афиша|access-date=2022-08-26}}</ref>. Ул Таҗик фильмнарында җиде роль уйнады, алар арасында: "Такдир", "13 Солу Се Мох", "Такси йөртүчесе", "Тәмәке тарту таулары". Россия киносында төшерелгән<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/15544827|title=В Москве прошел премьерный показ комедии "Лена и справедливость"|website=tass.ru|access-date=2022-08-26}}</ref>. Соңрак ул Таҗик телевидениесенең Беренче каналында режиссер булып эшләде, "Сафина" телевидениесендә популяр фильмнар дублингында актив катнашты. Ул "Лола" дәүләт бию ансамбле һәм Татарстан Республикасы Эчке эшләр министрлыгының "Сипар" ансамбле җырчысы иде. Аннары ул [[Хисар|Гиссар]] шәһәренең дәүләт хакимиятенең башкарма органының мәдәният бүлеген җитәкләде<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://portal-kultura.ru/articles/news/344191-v-moskve-sostoyalsya-premernyy-pokaz-komedii-lena-i-spravedlivost/|title=В Москве состоялся премьерный показ комедии «Лена и справедливость»|website=portal-kultura.ru|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://tj.sputniknews.ru/20191225/Parviz-Pulodi-spel-Kremle-30-letiya-LDPR-video-tajikistan-1030453706.html|title=Таджикский певец Парвиз Пулоди спел в Кремле в честь 30-летия ЛДПР - видео|author=Sputnik Таджикистан|website=Sputnik Таджикистан|date=20191225T2025+0500|access-date=2022-08-26}}</ref>. == Шәхси тормыш == Парвиз шәхси тормышының детальләрен рекламаламый. Аның улы барлыгы билгеле - Ромиз, ул 1993 елның октябрендә туган<ref>{{Cite web|url=https://news.ru/cinema/prodazhnaya-policiya-i-zhenih-tadzhik-v-prokate-komediya-lena-i-spravedlivost/|title=Продажная полиция и жених-таджик: в прокате комедия «Лена и справедливость»}}</ref>. == Иҗат == === Кино === Таҗик фильмнарында төшерелгән. 2018 елдан ул Россия киносында уйный, "Мухаббат" операциясе драмасында беренче тапкыр чыгыш ясый. 2021 елда ул Лена һәм Гадел комедиясендә төп роль уйнады, анда Анна Уколова аның партнеры булды. Сюжет үзәгендә сатучы хатын-кыз Лена тора, көчле характерлы хатын-кыз, аның бәхете, мәхәббәте һәм гаделлеге өчен көн саен көрәшә<ref>{{Cite web|url=https://russkiy-film2.ru/istoriya/4265-smersh-novoe-2021-smotret-onlajn.html|title=Смерш. Новое (2021)}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/amp/5525701|title=Сироп побеждает зло – Газета Коммерсантъ № 155 (7356) от 25.08.2022}}</ref>. == Фильмография == * 2018 — «Операция Мухаббат» * 2019 — «Братство» * 2020 — «Один на миллион»<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://odinnamillion.com/|title=Актеры филма Один на миллион|publisher=odinnamillion.com|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://your.tj/odin-na-million-pochemu-tadzhikskij-rezhisser-vzjalsja-za-semki-filma-o-saidmurode-davlatove/|title=«Один на миллион». Почему таджикский режиссер взялся за съемки фильма о Саидмуроде Давлатове?|website=YOUR|date=2021-10-01|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2021 — «Последняя добыча охотника»<ref>{{Cite web|lang=tg|url=https://farazh.tj/sahifai-asosy/farhang/ohirin-sajdi-sajjod-sar-ad-masalai-boz-nest/|title=“Охирин сайди сайёд”: Сарҳад масъалаи бозӣ нест!|author=Ардашери ПАЙВАНД|website=Фараж|date=2021-08-28|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2022 — «Лена и справедливость» * 2022 — «Любовь-морковь. Восстание машин» * 2022 — «Нереалити»<ref>{{Cite web|url=https://actorlist.ru/rossiyskie-serialy-aktery/30303-nerealiti.html|title=Нереалити|website=Список актеров российских фильмов и сериалов|publisher=Actorlist.ru|access-date=2022-08-26}}</ref> == Бүләкләр == Ул "Societyәмгыятькә хезмәтләр өчен" медале белән бүләкләнде. == Дискография == === Ялгызлар === * 2017 — «Дил ба ту додам»<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://www.youtube.com/watch?v=Nk-uVfTRpmQ|title=Парвиз Пулоди - Дил ба ту додам (Эхсоси дилхо 2017)|access-date=2022-08-26}}</ref> * 2020 — «Модар»<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://www.youtube.com/watch?v=h0WjikmO2hA|title=Парвиз Пулоди - Модар / Parviz Pulodi - Modar|access-date=2022-08-26}}</ref> == Искәрмәләр == {{Reflist}} == Әдәбият == * Таҗик культурасы фигуралары. Энциклопедия / Йормухаммад Сухани төзегән. - Душанбе, 2016. - 863 б. [[Төркем:12 февраль көнне туганнар]] [[Төркем:1970 елда туганнар]] [[Төркем:Әлифба буенча шәхесләр]] [[Төркем:Википедия:Замандашлар биографиясе]] il1bjx0s0t3eh9h0vj10xr95feoprem