Vikilug‘at uzwiktionary https://uz.wiktionary.org/wiki/Bosh_sahifa MediaWiki 1.39.0-wmf.22 case-sensitive Media Maxsus Munozara Foydalanuvchi Foydalanuvchi munozarasi Vikilug‘at Vikilug‘at munozarasi Fayl Fayl munozarasi MediaWiki MediaWiki munozarasi Andoza Andoza munozarasi Yordam Yordam munozarasi Turkum Turkum munozarasi TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 26330 602562 560887 2022-07-27T06:07:59Z 195.158.14.170 /* Sinonimlari */ wikitext text/x-wiki = {{-uz-}} = == Morfologik va sintaktik xususiyatlari == '''bor-moq''' == Aytilishi == == Etimologiyasi == {{OʻTEL|I|BOR- ’biror tomonga harakatlan-’. Kecha ukamni-kiga huda chahirihha b o r d i k. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl ba:r-tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, II, 64); keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 368; De-von, N, 12, DS, 83); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: ba:r- &gt;&nbsp;bar— &gt;&nbsp;bâr—.}} 1 Soʻzlovchining turgan joyi-dan uzoqlashmoq, nari ketmoq; biror joy (manzil)dan ikkinchi joy (manzil) tomon harakat qilmoq, yoʻl olmoq; naridagi biror manzilga yetmoq.{{misol| Hozir institutga {{ajrat|bor}}aman. n -Nima boʻldi sizga, qayoqqa {{ajrat|bor}}asiz? — Margʻilonga..}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Boring, Nasibani maktabdan aytib keling, issigʻida {{ajrat|bor}}a qolaylik.}} A. Qahhor, Asarlar.'' Sidiq-jonning nazarida, agar [Sharofat'' == Maʼnoviy xususiyatlari == === Maʼnosi === {{misol|shu kay-fiyatida ketsa, shu yerdan {{ajrat|bor}}iboq, joʻrttaga bir boʻyni yoʻgʻonga tegadigan.}} A. Qahhor, Asarlar.{{misol| Shu yerdan.. Shayhontovurgacha qanchada {{ajrat|bor}}asiz? — Koʻz ochib yumguncha.}} Oybek, Tanlangan asarlar.{{misol| Ertasiga u maktabga {{ajrat|bor}}madi. Oʻ.}} Hoshimov, Qalbingga quloq sol. 2 Umuman, biror yoʻnalishda, yoʻlda nari tomon harakat qilmoq, ilgarilamoq, uzoqlashmoq.{{misol| Poyezd., bepoyon sahrodan {{ajrat|bor}}ar edi, ertasiga ertalab biror soatga yaqin toʻxtab qoldi.}} A. Qahhor, Oltin yulduz.{{misol| Qizni izlab, uzoq {{ajrat|bor}}gach, uning koʻchasida toʻxtadi.}} Oybek, Nur qidirib.{{misol| Biz olgʻa {{ajrat|bor}}averamiz..}} A. Qahhor, Asarlar. 3 Joʻnatilgan, tarqatilgan joyidan, manbaidan naridagi, moʻljaldagi joyga yetmoq (ovoza, gap, xat-xabar haqida).{{misol| Sizdan bir marta ham xat {{ajrat|bor}}madi. n Bu gaplar amirzoda qulogʻiga {{ajrat|bor}}ib yetganiga aslo shubha qilmasa ham boʻladi.}} Mirmuhsin, Meʼmor. {{misol|Boʻtaboy oʻylab turib: -Bizning qishloqdan ham maʼlumot {{ajrat|bor}}gan ekan-da, a? — dedi.}} A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. 4 Biror transport vositasi bilan nari tomon yurmoq, siljimoq, uzoqlashmoq.{{misol| Av-tobusda {{ajrat|bor}}moq. Samolyotda {{ajrat|bor}}moq. v [Qurbon ota:] -Namangangacha mashinada {{ajrat|bor}}sangiz, u yogʻi yaqin, — dedi.}} A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. 5 Biror joy, obʼyekt yoki shaxe tomon yoʻnalmoq, oʻsha joyda yoki shaxe huzurida boʻlmoq; tashrif buyurmoq.{{misol| Toʻyga {{ajrat|bor}}sang, toʻyib {{ajrat|bor}}.}} Maqol. m{{misol| Tagʻin bir marta Talʼatning oldiga {{ajrat|bor}}ishiga toʻgʻri keladi. }}Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol.{{misol| Yusufjon Gʻiyosov oʻrnidan turib, deraza yoniga {{ajrat|bor}}di. X. }}Yodgorov, Hayot toʻlqinlari.{{misol| Amallab yaqin {{ajrat|bor}}ganida, baxt degan oʻsha nur yana bir olam nariga ketib qoldi. Oʻ.}} Hoshimov, Qalbingga quloq sol.{{misol| Gʻulomjon hokimni kutgani {{ajrat|bor}}madi.}} M. Ismoiliy, Fargʻona t.o.{{misol| Birdan uyiga, bolalarining oldiga {{ajrat|bor}}gisi keldi.}} S. Ahmad, Ufq. 6 Doimo bir yoʻnalishda yurmoq, qatna-moq.{{misol| Ishga {{ajrat|bor}}moq. n Gʻijim roʻmol toʻqiy-man, Maktab {{ajrat|bor}}ib oʻqiyman.}} "Qoʻshiqlar". 7 Oʻz ishi, faoliyatida yoki taraqqiyot jarayonida biror yoʻldan ketmoq, biror yoʻnalishda harakat qilmoq.{{misol| Oʻzbekiston demokratik jamiyat qurish yoʻlidan {{ajrat|bor}}-moqda. m Chin inson, yomonlar boʻhton qil-ganda ham, toʻgʻri yoʻldan adashmay {{ajrat|bor}}averadi. }}Gazetadan.{{misol| Ular oʻzlariga, oʻz yerlariga, oʻz uylariga hayot, suv keltirish uchun.. kurashga {{ajrat|bor}}adilar.}} M. Ismoiliy, Fargʻona t.o. 8 Qoʻyilmoq, koʻrsatilmoq (spektakl, tomosha va sh.k. haqida).{{misol| Kinoteatrda yangi film {{ajrat|bor}}ayotir.}} '''9''' Davom etmoq, boʻlmoq, ketmoq, oʻtmoq, kechmoq (ish, suhbat, vaqg va sh. k. haqida).{{misol| Hiz-gʻin bahs {{ajrat|bor}}moqda. Gan yosh mutaxassislar haqida {{ajrat|bor}}di. Kunlar ketidan kunlar {{ajrat|bor}}ar edi.}} '''10 '''{{s. t.|uz}} Sigʻmoq, bemalol kirmoq.{{misol| Taxta qattiq ekan, mix {{ajrat|bor}}mayapti. Etik oyogʻimga {{ajrat|bor}}mayapti.}} 11 Soni, miqsori, kattaligi jihatidan maʼlum yuqori chegaraga, darajaga yetmoq, erishmoq.{{misol| Qoʻylar soni besh yuzga {{ajrat|bor}}di. Xonaning uzunligi toʻrt metrga ham {{ajrat|bor}}-maydi.}}'' yaya''{{misol| Odamda miya poʻstlogʻining sathi, oʻrtacha olganda, 1250 kv. sm. boʻlib, otda 350 kv. sm. ga ham {{ajrat|bor}}maydi.}} "Anatomiya". 12 Davom etib, rivojlanib, biror darajaga yetmoq, biror oqibatga kelmoq.{{misol| Ahvol shungacha {{ajrat|bor}}di. m Otabek yorilish daraja-siga {{ajrat|bor}}ib qaytdi.}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar. {{misol|Bir oʻzingiz kuchanganingiz bilan uzoqqa {{ajrat|bor}}a olmaysiz.}} S. Siyoyev, Yorugʻlik. 13 Oʻtib, kechib, muayyan pallaga, vaqtga yetmoq (vaqt haqida).{{misol| Tong otarga {{ajrat|bor}}ib, koʻzi yoridi. m Koʻchalarda nayzabozlik jangi bosh-lanib ketdi.. yarim kechaga {{ajrat|bor}}ganda, ikki tomon aralashib ketdi.}} A. Qahhor, Asarlar. ''Bemor yana koʻzini yumdi, uty yumganicha ochmadi'' {{misol|— saharga {{ajrat|bor}}ib uzildi.}} A. Qahhor, Asarlar. 14 Maʼlum yoshga kirmoq, yetmoq.{{misol| Solih Maxdum oʻttizga {{ajrat|bor}}ganda, maktabdorligi ham yaxshigina shuhrat topadi..}} A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.{{misol| Doʻppifurush — ellikka {{ajrat|bor}}ib qolgan odam.}} A. Qahhor, Asarlar.'' Katta'' {{misol|— oʻgay qaynona, yoshi oltmishlarga {{ajrat|bor}}gan, semiz, zabardast, dimogʻdor kampir edi.}} Oybek, Tanlangan asarlar. 15 Yetakchi feʼl ifodalagan ish-hara-katning: a) darajama-daraja rivojlani-shini, kuchayib ortishini bildiradi.{{misol| Qor va shamol kuchaya {{ajrat|bor}}di.}} Oybek, Tanlangan asarlar.{{misol| Hozir kosib bilan dehqonning sabr kosa-si toʻlib {{ajrat|bor}}yapti.}} S. Siyoyev, Yorugʻlik.{{misol| Gʻazal intihosiga yetgan sari Avazning chehrasi yorishib {{ajrat|bor}}ardi.}} S. Siyoyev, Yorugʻlik.{{misol| Serquyosh oʻlkamiz xalqimizning bunyodkorlik mehnati tufayli to{{ajrat|bor}}a goʻzamashib {{ajrat|bor}}moqda.}} Gazetadan.{{misol| Dushman tang ahvolda qolgan, qurshov halqasi to{{ajrat|bor}}a torayib {{ajrat|bor}}ardi.}} Gazetadan; b) davomiyligini bildiradi.{{misol| Nima boʻlsa ham, tevaragidagi koʻklam bezaklarini koʻz-dan kechira {{ajrat|bor}}adir.}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Maston uni orqasidan suyab {{ajrat|bor}}di.}} A. Qahhor, Asarlar.{{misol| Matqovul aka odamlar orasidan asta oʻtib {{ajrat|bor}}di.}} M. Ismoiliy, Fargʻona t.o.; v) tugallanganligini bildiradi.{{misol| Zaynab juda ishongan holda oʻz uyiga yetib {{ajrat|bor}}di.}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Yon-boshdagi xonani taqillatmasdan kirib {{ajrat|bor}}di.}} Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol.{{misol| Uch kun deganda shaharga kirib {{ajrat|bor}}dim.}} A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. 16 Joʻnalish kelishigi shaklidagi ayrim mavhum otlar bilan ishlatiladi va maʼno-siga koʻra bosh kelishik shaklidagi ayni shunday otlar bilan kelgan "qilmoq" soʻziga toʻgʻri keladi, maye.:{{misol| andishaga {{ajrat|bor}}moq —andi-sha qilmoq. n Tohirjon bolaligiga {{ajrat|bor}}ib, tixirligini qoʻymadi.}} N. Maqsudiy, Umidli bola.{{misol| Juvon bu gapni hazil aralash aytdimi, chin aytdimi — Sidiqjon farqiga {{ajrat|bor}}ol-madi.}} A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.{{misol| Boʻtaboy hovlidagi supada cha,1qancha yotib, ming xilxayollarga {{ajrat|bor}}adi.}} S. Ahmad, Hukm.{{misol| Kelga-nim unga yoqmadi shekilli, degan andishaga ham {{ajrat|bor}}di.}} Oybek, Tanlangan asarlar. 17 Qoʻshma feʼl tarkibiga kiradi, maye.: {{misol|{{ajrat|bor}}ib yetmoq, {{ajrat|bor}}a kelmoq. m Uzbek oyim oʻrta eshikka {{ajrat|bor}}ib yetmagan ham edi, narigi yoqdan qoʻshnining bolasi yugurib kirib qoldi. A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar. :Olib bormoq 1) boshlab, yoʻl koʻrsatib, birga bormoq.{{misol| Joʻnar oldida Oʻrmonjon Si-diqjonning qulogʻiga: -Mehmonlarni bizni-kiga olib {{ajrat|bor}}, men orqalaringdan yetib {{ajrat|bor}}a-man, — dedi. A.}} Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari; 2) eltmoq, eltib bermoq.{{misol| Bu narsalar-ni uyga olib {{ajrat|bor}}. m [ Yoʻlchi] Ancha yergacha kuzatib, uni [Yormatni] turmaga olib {{ajrat|bor}}ish-larini anglagach, noshyuj orqaga qaytdi.}} Oybek, Tanlangan asarlar; 3) uzatmoq, choʻz-moq. [{{misol| Otabek] Eshik zanjiriga qoʻlini olib {{ajrat|bor}}gani holda, oʻylanib toʻxtadi va eshikni ochmay, orqasiga qaytdi. A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar; 4) biror darajaga, chegaraga yetkiz-moq.{{misol| Birinchi kvartal rejasini 150 foizga olib {{ajrat|bor}}dik\}} 5) boshqarmoq.{{misol| ..Ergash Hamro-qulov raislik qilib, majlisni olib {{ajrat|bor}}moqda. }}P. Tursun, Oʻqituvchi; 6) muntazam ravishda amalga oshirmoq, oʻtkazmoq.{{misol| Ish olib {{ajrat|bor}}moq. Tajriba olib {{ajrat|bor}}moq. v Odamlarning oʻt kechib, suv kechib olib {{ajrat|bor}}gan kuraiiari nati-jasida turmushlari qanday oʻzgargan/tgini koʻrsatmoqchi, xolos. A.}} Qahhor, Yillar. :Borib turgan Biror belgi-xususiyatning ortiqgshgini ifodalaydigan ibora.{{misol| Borib turgan yolgʻonchi. v Men boʻlsam, otam {{ajrat|bor}}ib turgan kambagʻal boʻlgani uchun, u oʻrtogʻimga uzil-kesil javob qila olmasdim.}} M. Muham-madjonov, Turmush urinishlari. Borsa kel-mas'' folk.'' Borgan odam qaytib kela olmay-digan, juda xatarli afsonaviy joy.{{misol| Endi uning zoʻravonlik qiladigan zameni {{ajrat|bor}}sa kelmasga ketdi.}} P. Tursun, Oʻqituvchi.{{misol| Uch kun ichidausta Yunusning avzoyi oʻzgarib.. tabib-ning bergan dorisi ham kor qilmadi shekilsh, {{ajrat|bor}}sa kelmas safarga otlangani rostga oʻxshabqoldi.}} S. Abdulla, Soyalar.{{misol| ..allaqaysi goʻrga, "{{ajrat|bor}}sa kelmas"ga uzatilgan ekan.}} Oybek, O.v. shabadalar. Nari borsa q. nari. Oy borib, omon kel'' q.'' oy. Pichoq borib suyakka taqaldi'' q.'' suyak. Til bormaydi'' q.'' til 2. Ogʻiz bormaydi'' ayn.'' til bormaydi.{{misol| Kumushning "yoʻq" deyishga ogʻzi {{ajrat|bor}}may, "mashshngiz, otr boʻshasa", deb javob berdi.}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Gʻozi oʻzi gapirishga ogʻzi {{ajrat|bor}}may, "sen gapir" degandek, Umaraliga qaradi.}} I. Rahim, Ixlos. Yurak bormaydi Yurak betlamaydi, yurak bezillaydi. Qayga boray? Nima qilay, qayerdan va nimadan najot topay?{{misol| Oʻzimdan chiqqan bayuga, qayga {{ajrat|bor}}ay davoga?}} Maqol. Qoʻl bormaydi'' q.'' qoʻl. === Sinonimlari === Tashrif buyurmoq, qadam ranjida qilmoq, === Antonimlari === {{OʻTIL|БОРМОҚ}} == Tarjimalari == {{OʻTIL}} {{uz-verb}} '''bormoq''' {{Tarjimalar |ru = }} {{Tarjimalar |tur = keng |ru = <b>bormoq<br /> 1 </b>[[идти]], [[пойти]], [[ехать]] {{izoh|(куда-л.)}}; [[ходить]] {{izoh|(куда-л.)}}; [[посещать]] {{izoh|(кого-что-л.)}}; {{tarjmisoli|piyoda bormoq }} идти пешком; {{tarjmisoli|otda bormoq }} ехать верхом на лошади; {{tarjmisoli|poyezdda bormoq }} ехать поездом; '''u yerga borgandan bormagan yaxshi '''лучше туда не идти (не ехать);''' men Moskvaga besh marta borganman '''я ездил в Москву пять раз; '''biz Lenin yoʻlidan boramiz '''мы идём по ленинскому пути;<br /> '''2 '''[[идти]] {{izoh|(о каком-л. процессе, о работе. и т. п.)}}; '''soʻz adabiyot ustida boryapti '''речь идёт о литературе; '''ish yaxshi boryapti '''дело идёт хорошо;<br /> '''3 '''[[достигать]] {{izoh|(какой-л. величины, возраста, предела, состояния и т. п.)}}; [[постигать]]{{izoh| (что-л.)}}; '''yoshi ellikka bordi '''ему уже пятьдесят лет; '''otardagi qoʻylarning soni besh yuzga bordi '''число овец в отаре достигло пятисот; '''ahvol shungacha bordi '''дело дошло до этого; '''tong otarga borib '''к рассвету, на рассвете; {{tarjmisoli|farqiga bormoq }} различать, отличать; тонко разбираться {{izoh|(в чем-л.)}}, понимать, постигать; смыслить {{izoh|(в чем-л.)}}; {{tarjmisoli|fahmiga bormoq }} соображать;<br /> '''4 '''{{izoh|с деепр. на '''}}-a/-y '''{{izoh|другого глагола означает, что действие постепенно развиваетсяи все более и более нарастает}}; '''yaqinlasha boradi '''всё более и более приближается;<br /> '''5 '''{{izoh|с деепр. на '''}}-/i/b '''{{izoh|другого глагола означает, что действие продолжается и развивался или, что действие сопровождается поступательным движением вперёд}}; {{tarjmisoli|ahvol yaxshilanib bormoqda }} положение всё улучшается; {{tarjmisoli|yugurib bormoq }} бежать, побежать; {{tarjmisoli|yurib bormoq }} идти {{izoh|(от кого-чего-л.)}};<br /> '''6 '''{{izoh|входит в состав ряда сложных глаголов}}; {{tarjmisoli|yozib bormoq }} записывать;{{tarjmisoli| kuzatib bormoq }} следить; {{tarjmisoli|uxlab bormoq }} 1) спать всю дорогу; '''Samarqandgacha uxlab bordim '''я спал до самого Самарканда; 2) засыпать;''' bola uxlab boradi '''ребёнок засыпает; {{tarjmisoli|oʻtib bormoq }} проходить (проезжать); '''vaqt oʻtib boradi '''время проходит; {{tarjmisoli|haydab bormoq }} 1) вести под конвоем; 2) гнать гоном впереди себя {{izoh|(напр. табун лошадей, стадо баранов и т. д.)}}; '''* bor(ing) '''1) {{izoh|разг. }}иди(те), отстань(те); 2) {{izoh|разг. }}ну, ладно; так и быть; '''borgan sari '''всё более и более, чем дальше, тем больше; '''borib turgan '''первейший, самый что ни на есть...; '''borib turgan yolgʻonchi '''первейший врун; '''borib turgan kostyum''' самый что ни на есть лучший костюм; '''nari borsa '''самое большее, максимум; '''borsa kelmas '''{{izoh|фольк. }}место, откуда нет возврата; '''bor baraka! '''ну, по рукам {{izoh|(говорится, когда заключают сделку, торгуются)}}; '''yuragim bormaydi '''мне страшновато; у меня не хватает смелости; '''til bormaydi '''язык не поворачивается {{izoh|(сказать что-л.)}}.<br /> }} b40ovk6e4jo560b65v4bapj4t8b72x6 0 41921 602561 584198 2022-07-27T05:22:08Z 84.54.90.108 /* Sinonimlari */ wikitext text/x-wiki = {{-uz-}} = == Morfologik va sintaktik xususiyatlari == '''qoʻl-lab—quv-vat-la-moq''' == Aytilishi == == Etimologiyasi == == Maʼnoviy xususiyatlari == === Maʼnosi === ''ayn.'' kuvvat-lamoq 1. {{misol|Madaniyat va sanʼat mutasaddi-lari, bu ishga maʼsul etib tayinlangan-lar va homiylar badiiy havaskorlik hara-katini {{ajrat|qoʻllab-quvvatla}}yotgan joylarda ish koʻngildagiday bormoqda.|[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}. === Sinonimlari === Dalda bo'lmoq === Antonimlari === {{OʻTIL|ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАМОҚ}} == Tarjimalari == {{Tarjimalar |ru = }} {{Tarjimalar |tur = keng |ru = <b>qoʻllab-quvvatlamoq<br /> </b>[[поддерживать]], [[одобрять]], [[защищать]]; [[стоять]] [[горой]]; {{tarjmisoli|kimsaning tashabbusini qoʻllab-quvvatlamoq }} поддержать ({{izoh|чью-л}}.) инициативу.<br /> }} bluou2342r7l9jderwkzwj0e40v9ziy