bor

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="uz">
  <siteinfo>
    <sitename>Vikilug‘at</sitename>
    <dbname>uzwiktionary</dbname>
    <base>https://uz.wiktionary.org/wiki/Bosh_sahifa</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>case-sensitive</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="case-sensitive">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Maxsus</namespace>
      <namespace key="0" case="case-sensitive" />
      <namespace key="1" case="case-sensitive">Munozara</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Foydalanuvchi</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Foydalanuvchi munozarasi</namespace>
      <namespace key="4" case="case-sensitive">Vikilug‘at</namespace>
      <namespace key="5" case="case-sensitive">Vikilug‘at munozarasi</namespace>
      <namespace key="6" case="case-sensitive">Fayl</namespace>
      <namespace key="7" case="case-sensitive">Fayl munozarasi</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki munozarasi</namespace>
      <namespace key="10" case="case-sensitive">Andoza</namespace>
      <namespace key="11" case="case-sensitive">Andoza munozarasi</namespace>
      <namespace key="12" case="case-sensitive">Yordam</namespace>
      <namespace key="13" case="case-sensitive">Yordam munozarasi</namespace>
      <namespace key="14" case="case-sensitive">Turkum</namespace>
      <namespace key="15" case="case-sensitive">Turkum munozarasi</namespace>
      <namespace key="710" case="case-sensitive">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="case-sensitive">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="case-sensitive">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="case-sensitive">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="case-sensitive">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="case-sensitive">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>bor</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13874</id>
    <revision>
      <id>602665</id>
      <parentid>560853</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T17:27:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ZazaLejyoner</username>
        <id>6582</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tarjimalari */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10717" xml:space="preserve">= {{-uz-}} =
== bor I ==
=== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ===
'''bor'''
=== Aytilishi ===

=== Etimologiyasi ===
{{OʻTEL|III|&lt;b&gt;BOR&lt;/b&gt; {{ТжРС}}da bor I, bore shakllarida keltirilgan bu numerativ (79) oʻzbek tiliga 'karra', 'marta' maʼnosi bilan qabul qilingan ({{OʻTIL}}, I, 130: bor P).}}

{{OʻTEL|I|BOR ’mavjud\ B o r odamlarni anihlang. 0 Yeningizda hancha pulingiz b o r ? Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu soʻz asli ba-r tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, II, 62); keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (Devon, III, 161; DS, 83); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: ba:r &amp;gt;&amp;nbsp;bar &amp;gt;&amp;nbsp;bâr.}}
=== Maʼnoviy xususiyatlari ===
==== Maʼnosi ====
1 Qoʻlda, ixtiyorda yoki umuman voqelikda mavjud boʻlgan; mavjud.{{misol| {{ajrat|Bor}} imkoniyatlardan foydalanmoq. {{ajrat|Bor}} kishilar bilan ish boshlamoq. {{ajrat|Bor}} mablagʻlarni aniq-lamoq.}} sht {{misol|Otabek bir oz kuchini yigʻib ol-gach, hiqildoqni {{ajrat|bor}} kuchi bshshn siqa boshladi. }}A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

'''2''''' kesim vzf.'' Boʻladi; mavjud.{{misol| Bugun majlis {{ajrat|bor}}. Otangiz {{ajrat|bor}}mi ? Koʻngildan koʻngilga yoʻl {{ajrat|bor}}.}} Maqol.{{misol| Oʻz doʻstim deb sir aytma, Doʻs-tingning ham doʻsti {{ajrat|bor}}.}} Maqol{{misol|.shtXoʻsh, Sodiq polvon, ishlar qanaqa, Toshkentda nima gaplar {{ajrat|bor}}? A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Inson {{ajrat|bor}}ki, hammasi orzu-umid, maqsad va niyat bilan yashaydi.}} Gazetadan.{{misol| Azizaning tikilib turgan koʻzlarida dahshat aralash gʻazab {{ajrat|bor}}. }}Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol.{{misol| Qirq oʻgʻilning orasida bir yolgʻiz qiz {{ajrat|bor}} edi.}} Usmon baxshi Mamat oʻgʻli, Boʻtakoʻz.{{misol| Hali tong otishiga ancha {{ajrat|bor}}.}} S. Ahmad, Saylanma.

:Bormisiz'' yoki'' bor ekansiz-ku! Uzoq vaqt koʻrinmay, bedarak boʻlib ketgan kishi kel-ganda yoki biror kishi koʻngildagidek ish qilganda, unga xitoban, minnatdor ohangda ishlatiladigan ibora.{{misol| Usta Olim keluv-chining istiqboli uchun oʻrnidan turdi: -E usta Farfi, keling, keling, {{ajrat|bor}}misiz! — dedi. A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar. Bor boʻling! Yashab yuring, oʻlmang (koʻpincha &quot;hormang!&quot; soʻziga javoban ishlatiladi).{{misol| Shavlatyor: | -Hormang, oʻrtoq muallim! Elmurod toʻxtadi: -Ha, {{ajrat|bor}} boʻling, ishlar qalay?}} P. Tursun, Oʻqituvchi. {{misol|-E, ha, {{ajrat|bor}} boʻling, oyim qiz, — dedi Elmurod,}}

''— ishlaringiz qalay, hech koʻrinmaysiz? P. ''Tursun, Oʻqituvchi.

3 Boylikka, davlatga ega boʻlgan; boy, badavlat.{{misol| {{ajrat|Bor}} boʻlsang, koʻrolmaydi, yoʻq boʻlsang, berolmaydi.}} Maqol.{{misol| {{ajrat|Bor}} maqtansa, topilur, yoʻq maqtansa, chopilur.}} Maqol. n {{misol|[Yormat:] Uka, {{ajrat|bor}}-{{ajrat|bor}}icha, yoʻq holicha, ish-qilib, bir kunimiz oʻtib turibdi.}} Oybek, Tanlangan asarlar.

4 Qancha boʻlsa — shuncha, hammasi boricha. {{misol|Bor gapni aytib bermoq. Bor {{ajrat|bor}}ini yeydi, uyatsiz orini yeydi.}} &quot;Qanotli soʻzlar&quot;. m {{misol|Yovvoyi choʻl buyuk kenglikda menga {{ajrat|bor}}in ochib tashladi.}} I. Rahmon, Yurak qirralari.

:Aytganicha (''yoki'' deganicha, maqtanganicha) bor Xuddi aytganidek, shunday deb aytishga (deyishga, maqtashga) arzirli.{{misol| - Toʻybekaning maqtaganicha {{ajrat|bor}}mi? -Bor, — dedi qutidor,}}

''— ..xudo kishiga oʻgʻil bersa, shundayini bersin-da. A.'' Qodiriy, Oʻtgan kunlar. {{misol|Qosimjon boyvachchaning uylariga koʻp kela-man-da, bilaman. Arslon, arslon deganicha {{ajrat|bor}}. }}A. Qahhor, Millatchilar. Bor boʻyicha 1) bo-shidan-oyoq; butun borligicha.{{misol| {{ajrat|Bor}} boʻyicha suratga olmoq;}} 2) {{koʻchma|uz}} toʻliq ravishda, butunicha.{{misol| Masalani {{ajrat|bor}} boʻyicha qoʻymoq.}} Boʻlsa bordir Balki shundaydir; ehtimol; shunday boʻlsa ajab emas.{{misol| Kelgan boʻlsa {{ajrat|bor}}dir. Aytgan boʻlsa {{ajrat|bor}}dir.}} Jon bor Asos bor, toʻgʻri.{{misol| Bu gapingizda jon {{ajrat|bor}}.}} N. Safarov, Jasorat-ning davomi. Shunisi'' (yoki'' shunchaligi) ham borki Shuni ham aytish kerakki.. Shuni ham eʼtiborga olish kerakki..{{misol| Ammo shunisi ham {{ajrat|bor}}ki, keyingi vaqpiarda Azizbek Qoʻqonning yorliq va farmonlarini iltifotsiz qoldira boshladi. A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar. Es'' (yoki ''aql) borida Vaqtni qoʻldan bermay, oʻz vaq-tida. ({{misol|Yusufbek hoji:] Hozir sizlarga ikki yoʻl {{ajrat|bor}}: oʻgʻil-qizingni sotib boʻlsa ham, oʻttiz ikki tangani Azizbek xazinasiga toʻlash yoki es {{ajrat|bor}}ida etakni yopib, Azizbekni oradan koʻtarish. A.}} Qodiriy, Oʻtgan kunlar. Qoʻli bor Ishtiroki bor, ishtirok etgan, qat-nashgan. [{{misol| Mansur: | Zuhraning yoʻqolishida bu afandining qoʻli {{ajrat|bor}}. Ishi tergovga berilsin. }}3. Sayd, N. Safarov, Tarixtilga kirdi.

5 3-sh. egalik qushimchasini olgan otlar bilan &quot;biror narsaga ega&quot; maʼnosidagi tar-kibli sifat hosil qiladi.{{misol| Puli {{ajrat|bor}} odam. Qizi {{ajrat|bor}} uy doim sarishta.}} Maqol.{{misol| Ugʻli {{ajrat|bor}}ning oʻrni {{ajrat|bor}}, Qizi {{ajrat|bor}}ning qadri {{ajrat|bor}}. }}Maqol. n{{misol| Har bir aqli {{ajrat|bor}} odam qovunga piyoz qoʻshib yeyish notoʻgʻri ekanini bilsa kerak? A. }}Qahhor, Munofiq.

6 Ritorik soʻroq gaplarda &quot;aslida yoʻq, mavjud emas, topilmaydi&quot; kabi inkor maʼnolarini ifodalaydi.{{misol| Dunyoda toʻgʻri yashab, yurtga xizmat qilib oʻtishdan ortiq baxt {{ajrat|bor}}mi inson bolasi uchun ?}} T. Ashurov, Oq ot.{{misol| Axir, insof, vijdon degan narsa {{ajrat|bor}}mi sizda?S.}} Ahmad, Yulduz.

== bor II ==
=== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ===
'''bor'''
=== Aytilishi ===

=== Etimologiyasi ===
'' \[[w:Fors tili|f.]]'' jL — marta
[[Turkum:Oʻzbekchada forschadan oʻzlashgan soʻzlar]]
=== Maʼnoviy xususiyatlari ===
==== Maʼnosi ====
{{kt.|uz}} [[marta|Marta]], [[dafʼa]], [[karra]]. {{misol| Bir terining ichida qoʻy necha {{ajrat|bor}} semirib, necha {{ajrat|bor}} ozar.}} Maqol. ■■{{misol| Ravshan uning chehrasiyu chuqur botgan koʻmarida ilk {{ajrat|bor}} iztirobtantanasini koʻrdi.}} &quot;Yoshlik&quot;.{{misol| Bu {{ajrat|bor}}ada Abduvahhob bilan koʻp {{ajrat|bor}} maslahat-lashgandi. Oʻ.}} Hoshimov, Nur borki soya bor. {{misol|Sirasini aytganda, ming {{ajrat|bor}} eshitgandan bir {{ajrat|bor}} koʻrgan afzal.}} &quot;Oʻzbekiston quriqlari&quot;.

== bor III ==
=== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ===
'''bor'''
=== Aytilishi ===

=== Etimologiyasi ===
''[[w:Lotin tili|lot.]]'' borum, borax &amp;lt;'' [[w:Arab tili|a.]]'' — tanakor; selitra
[[Turkum:Oʻzbekchada lotinchadan oʻzlashgan soʻzlar]]
[[Turkum:Oʻzbekchada arabchadan oʻzlashgan soʻzlar]]
=== Maʼnoviy xususiyatlari ===
==== Maʼnosi ====
Mendeleyev davriy sis-temasi 111 guruhidagi kimyoviy element.{{misol| Mineral suvlarning shifobaxshligi sababi ularning tarkibida.. yod, brom, {{ajrat|bor}}, litiy, bariy, stronsiy kabi moddalar boʻlishidir. }}&quot;Fan va turmush&quot;.


==== Sinonimlari ====

==== Antonimlari ====

{{OʻTIL|БОР}}
=== Tarjimalari ===

'''bor'''

*{{en}}: [[there is]], [[there are]]; [[exist]]; [[have]]
*{{tr}}: [[var]], [[mevcut]]
*{{zza}}: [[est]]
{{Tarjimalar
|ru = 
}}
{{Tarjimalar
|tur = keng
|ru = &lt;b&gt;[[bor]] I&lt;/br&gt;
1 &lt;/b&gt;[[есть]], [[имеется]]; [[существует]], [[налицо]]; // [[имеющийся]], [[существующий]], [[наличный]]; {{tarjmisoli|suv ~ joyda oʻsimlik ~ }} там, где есть вода, есть и растения; {{tarjmisoli|joni ~ning gʻami ~ }} {{izoh|посл. }}({{izoh|букв. }}у кого есть душа, у того есть и заботы) у всякого существа свой заботы; {{tarjmisoli|(mening) ishim ~ }} у меня есть дело; я занят; {{tarjmisoli|otasi ~ida }} когда был ещё жив его отец, при жизни отца; &lt;b&gt;[[es]] &lt;/b&gt;({{izoh|или &lt;b&gt;}}[[aql]]&lt;/b&gt;){{tarjmisoli| ~ida }} пока есть разум, пока есть память; пока не поздно; {{tarjmisoli|~mi? }} 1) есть ли?; нет ли?; {{tarjmisoli|qalamingiz ~mi? }} есть ли у вас карандаш?; {{tarjmisoli|aqlingiz ~mi? }} ({{izoh|букв. }}у вас есть ум?) вы в своём уме?; 2) как только, лишь только; {{tarjmisoli|uning jahli chiqsa ~mi }} если только он рассердится; {{tarjmisoli|bir lekini ~ }} есть одно «но»; {{tarjmisoli|shunisi ~-da }} вот то-то и оно; {{tarjmisoli|bir gap ~ }} 1) есть один разговор; 2) что-то есть; {{tarjmisoli|gapning tagida gap ~ }} за этими словами что-то кроется; {{tarjmisoli|bir ~ ekan, bir yoʻq ekan }} {{izoh|фольк. }}было-не было, жил-был {{izoh|(обычный зачин узбекских народных сказок)}}; {{tarjmisoli|~ boʻl(ing)! }} живи(те)!; здравствуй(те)! ({{izoh|приветствие, чаще всего употребляемое как ответ на приветствие &lt;b&gt;}}&quot;[[hormang]]!&quot;&lt;/b&gt;, {{izoh|см.)}}; {{tarjmisoli|e, ~misiz? }} ({{izoh|букв. }}существуете ли вы?) где же вы были до сих пор?; где это вы пропадали?; {{tarjmisoli|~ boʻyicha }} во весь рост; {{tarjmisoli|~ kuchi bilan }} изо всех сил, что есть мочи; {{tarjmisoli|~ ovozi bilan }} во весь голос, во всё горло; {{tarjmisoli|~ odam }} 1) имеющиеся в наличии люди, присутствующие; 2) имущий, состоятельный человек;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;2 &lt;/b&gt;[[то]], [[что]] [[есть]], [[имеется]] {{izoh|(в чем-л. распоряжении или достоянии)}}; {{tarjmisoli|~iga baraka }} {{izoh|см. &lt;b&gt;}}[[baraka]] 3&lt;/b&gt;; {{tarjmisoli|~ini tejab, yoʻqni yoʻndirib }} сберегая то, что было, доставая с трудом то, чего не было;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;3 &lt;/b&gt;[[имущий]], [[зажиточный]]; {{tarjmisoli|~-~icha, yoʻq holicha }} {{izoh|погов. }}имущий - по своему достатку, а неимущий по возможностям; {{tarjmisoli|~dan yukadi }} {{izoh|погов.}} передаваться (переходить) может от того, у кого имеется; {{tarjmisoli|* boʻlsa ~dir }} возможно, может быть, чем чёрт не шутит.&lt;/br&gt;
&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;[[bor]] II&lt;/b&gt;{{izoh|&lt;/br&gt;
книжн. }}[[раз]]; {{tarjmisoli|bir necha ~ }} несколько раз.&lt;/br&gt;
&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;[[bor]] III&lt;/br&gt;
&lt;/b&gt;{{izoh|хим. }}[[бор]]; // [[борный]].&lt;/br&gt;
}}</text>
      <sha1>5jsrnla8cryws9gkkkd0h7vl2fvlqby</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>kun</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13926</id>
    <revision>
      <id>602663</id>
      <parentid>573984</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T12:22:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>188.113.218.58</ip>
      </contributor>
      <comment>Kun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13457" xml:space="preserve">= {{-uz-}} =
== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ==
'''kun'''
== Aytilishi ==

== Etimologiyasi ==
{{OʻTEL|I|KUN I 'erga issiqlik va nur taratib turuvchi planeta', 'quyosh'. Oy chihsa ham, shunga chihsin, k u n chihsa ham, shunga chihsin (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli kün tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 397; Devon, I, 327; ЭСТЯ, III, 101), oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kün &amp;gt;&amp;nbsp;kun.

KUN II 'sutkaning quyosh chiqishidan botishigacha boʻlgan (yorugʻ) qismi'. Shunday jazirama k u n l a r -d a koʻngil dalani hoʻmsaydi (Hamid Gʻulom). Bu ot qa-dimgi turkiy tilda 'quyosh' maʼnosini anglatuvchi koʻn I otidan maʼno taraqqiyoti asosida oʻsib chiqqan (ДС, 326: koʻn I 2; ЭСТЯ, III, 101: kün 1); keyinchalik ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kün I &amp;gt;&amp;nbsp;kün II &amp;gt;&amp;nbsp;kun II.}}

== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
1 Quyosh, oftob. {{misol|{{ajrat|Kun}} tepadan tigʻ urayotganda, mashina obodgina bir qishloqqa kirib keldi.|[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Ufq}}. {{misol|Mana, {{ajrat|kun}} ham terak boʻyi koʻtarilib qoldi. S.|[[w:Yunusov|Yunusov]]|Kutilmagan xazina}}. {{misol|Nuktadon Mutribdar-hol hovlisining kichikligidan {{ajrat|kun}} tushmas-ligiga ishora qilib, payrov bilan javob berdi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}.

2 Sutkaning quyosh chiqqandan quyosh bot-gungacha boʻlgan qismi. {{misol|Hasanali {{ajrat|kun}}larini tomoqsiz, tunlarini uyqusiz kechira boshladi.|[[w:A. Qodiriy|A. Qodiriy]]|Oʻtgan kunlar}}. {{misol|Boʻlmasa, men qaytay, {{ajrat|kun}} ham kech boʻlyapti.|[[w:S. Karomatov|S. Karomatov]]|Oltin qum}}.

3 Bir kecha-kunduzga — 24 soatga teng vaqt; sutka. {{misol|Bir yil — 365 {{ajrat|kun}}.}} m {{misol|Uch-toʻrt {{ajrat|kun}}gacha Avaz mozoristondan chiqmadi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Avaz}}. {{misol|Oʻshandan uch-toʻrt {{ajrat|kun}} oʻtgach, yangi gap chiqib qoldi.|[[w:E. Raimov|E. Raimov]]|Ajab qishloq}}. {{misol|Bu chiroq singilchamning qoʻlidagi ruxsatno-ma desam ham boʻladi — roppa-rosa yigirma {{ajrat|kun}}ga berilgan.|[[w:X. Toʻxtaboyev|X. Toʻxtaboyev]]|Shirin qovun-lar mamlakati}}.

4 Oy yoki haftaning maʼlum bir kalendar sanasi; maʼlum bir hodisaga bagʻish-langan kun, sana. {{misol|Shanba {{ajrat|kun}}i siz keling, yakshanba {{ajrat|kun}}i men boray. Haysi {{ajrat|kun}}larda uyda boʻlasiz? -Chorshanba, juma {{ajrat|kun}}lari. Quruv-chilar {{ajrat|kun}}i. yash Qadimiy va hamisha navqiron Samarkand shahrida qishloq mehnatkashla-ri uchun anʼanaviy teatr {{ajrat|kun}}lari boshlandi. |[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}.

'''5 '''''(koʻpl. shaklida)'' Kunlar bilan belgi-lanuvchi vaqt, payt, kez, davr. {{misol|Bolalik {{ajrat|kun}}-larimda, Uyqusiz tunlarimda Koʻp ertak eshitgandim.|[[w:H. Olimjon|H. Olimjon]]}}. {{misol|Erkin {{ajrat|kun}}lar ke-lur, istiqbolimiz yorqin, toleimiz baland boʻlur, albatta.|[[w:Oybek|Oybek]]|Nur qidirib}}.

6 Ob-havo, ob-havo sharoiti. {{misol|Mayning oʻrtalari boʻlsa-da, {{ajrat|kun}} issiq edi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. {{misol|Noyabr oʻrtalab, {{ajrat|kun}}lar sovigan edi. |[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Yulduz}}. {{misol|Javzo kirdi. {{ajrat|Kun}}lar isib, arpa pishdi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}.

7 Ayrim soʻzlar bilan qoʻllanib, ahvol, sharoit maʼnosini bildiradi. {{misol|Boshingizga ogʻir {{ajrat|kun}} tushdi..|[[w:Mirmuhsin|Mirmuhsin]]|Meʼmor}}. {{misol|Tur-sunoyning {{ajrat|kun}}iga uchrab, yosh joningizga jabr qilmang, deyman.|[[w:H. Nosirova|H. Nosirova]]|Men oʻzbek qiziman}}. {{misol|Shomurod dodxohning {{ajrat|kun}}ini me-ning boshimga solarding, odamxoʻr qotil!|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}.

:Bir kun(i) Oʻtgan yoki kelgusi kunlar-ning birida. {{misol|Bir {{ajrat|kun}}i u ikkita kino bile-ti koʻtarib keldi. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. {{misol|Siz-ku, ota, bir {{ajrat|kun}}i borib, jo-ningizni yaratganga topshirib, bu azoblar-dan qutulib ketasiz.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Bir kun emas, bir kun Qachondir bir kun, vak,-ti kelib. {{misol|Xudo haqqi, bir {{ajrat|kun}}mas, bir {{ajrat|kun}} choʻmich bilan tushirib qolaman-da!|[[w:Oʻ. Hoshi-mov|Oʻ. Hoshi-mov]]|Qalbingga quloq sol}}. Birisi kun(i) Ertadan keyingi kun, indin(ga). {{misol|Birisi {{ajrat|kun}}i, namozi asrga azon aytilgan vaqtda seni Qoʻydarvoza yonida kutaman.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. Bu kuningdan.. Bu ahvolingdan koʻra.. bundan koʻra. {{misol|Oʻl, ahmoq/ Bu {{ajrat|kun}}ingdan oʻlib qoʻya qolganing yaxshi.. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. Ish kuni Ish, xizmat uchun bel-giLangan maʼlum muddatli vaqt. {{misol|Ish {{ajrat|kun}}i tugadi.|[[w:Kun bermaslik Oʻz holicha ishlash|Kun bermaslik Oʻz holicha ishlash]]|yashashga qoʻymaslik, chiqishtirmaslik}}. {{misol|..ik-kovingni mutaassiblar sazoyi qilishadi, kim koʻrsa, dakki beradi, bir soʻz bilan aytganda, sizlarga {{ajrat|kun}} berishmaydi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Kun yoʻq Kun bermaslik, tinch qoʻymaslik-ni bildiradi. {{misol|Bu yerda yalangoyoqlar, boshke-sarlar, oʻgʻrilarning dastidan hech kimga {{ajrat|kun}} yoʻq!|[[w:Choʻlpon|Choʻlpon]]|Kecha va kunduz}}. Kun kechirmoq ''(yoki'' koʻrmoq, oʻtkazmoq). Yashamoq, hayot ke-chirmoq, tirikchilik qilmoq. {{misol|..asrlar davo-mida qaram boʻlib {{ajrat|kun}} kechirishga mahkum etib kelingan xotin-qizlar..|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. {{misol|..qachongacha xor-zor yashaymiz, qachongacha och-ya/tngʻoch {{ajrat|kun}} koʻramiz.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. {{misol|Ular [chol va kampir] ovchilik bilan {{ajrat|kun}} oʻtkazar ekanlar.|[[w:&quot;Chalpak yoqqan kun&quot;|&quot;Chalpak yoqqan kun&quot;]]}}. Kun tartibi

:Majlis muhokamasiga qoʻyiladigan masa-lalar tarkibi va tartibi. Kundan-kun(ga) Borgan sari, kun sayin. {{misol|Bemor {{ajrat|kun}}dan-{{ajrat|kun}}-ga beri qaramay boshladi. Kundan-{{ajrat|kun}} (ga) ishlar yaxshshtnib bormoqda.|[[w:Kuni bitmoq 1) oʻlim vaqti yetmoq|Kuni bitmoq 1) oʻlim vaqti yetmoq]]}}. {{misol|Goʻdakning rizqi tugab, {{ajrat|kun}}i bitgan. Taqdiri azalda bitilgani shunr day boʻlgach, na chora!|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza; 2) ish-amal imkoniyati tugamoq}}. {{misol|Boʻlmasa, unga keyin tushuntirib qoʻyarsiz. Gap shunday: u xoʻjayinlariga {{ajrat|kun}}lari bitganini yetkazsin. Qancha tezroq yoʻqolishsa, oʻzlariga shuncha yaxshi boʻladi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Kun(i) tugʻdi ''q.'' tugʻmoq. {{misol|-Endi sening ham {{ajrat|kun}}ing tugʻdi. Odam boʻl! — dedi Davlatyor va mollarni qaytara boiiadi.|[[w:P. Tursun|P. Tursun]]|Oʻqituvchi}}. Ku-nini koʻrsatmoq Juda qattiq yomonlik, jabr-zulm qilmoq (shu haqdagi doʻq-poʻpi-sani bildiradi). {{misol|Kuningni koʻrsatibqoʻyaman. yaya ..otangga aytib beraman, {{ajrat|kun}}ingni koʻrsa-tadi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. Mehnat kuni ''q. ''mehnat. Oy chiqsa ham unga, kun chiqsa ham unga ''kest.'' Hamma narsa, diqqat-eʼtibor unga (Kimsaning erka-arzandasi boʻlib qolgan kishiga nisbatan aytiladi). Tunov kuni Yaqin oʻtgan kunlarning birida. {{misol|Tu nov {{ajrat|kun}}i koʻrgan edim.}} m {{misol|Tagida tutun burqsa-yotgan bak oldida tunov {{ajrat|kun}}i mirshablarning kichigi..|[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Ufq}}. Tunu kun ''q.'' tun-kun. Oʻlgan(i)ning kunidan ''q.'' oʻlmoq. Qaysi kuni ''ayn.'' tunov kuni. {{misol|Oxirgi soʻzlarni oʻqir ekan, Gyavhar maʼyus boʻlib qoldi. Qaysi {{ajrat|kun}}i mar-kazdan kelgan vrach Hanifa xolaning kasali rak ekani, sanoqli {{ajrat|kun}}lari qolganini ayt-gan edi. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. Qulogʻidan kun koʻrinadi Juda ozib ketgan.


=== Sinonimlari ===

Kun

== Tarjimalari ==

{{uz-interj}}

===Tillar===
*{{tr}}: [[gün]]
*{{gag}}: [[gün]]
*{{az}}: [[gün]]
*{{tk}}: [[gün]]
*{{ku}}: [[roj]]
*{{en}}: [[day]]

{{Tarjimalar
|ru = 
}}
{{Tarjimalar
|tur = keng
|ru = &lt;b&gt;[[kun]]&lt;/b&gt;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;1 &lt;/b&gt;[[день]]; {{tarjmisoli|ish ~i}}  рабочий день; {{tarjmisoli|yakshanba ~i }} 1) воскресный день, воскресенье; 2) в воскресенье; {{tarjmisoli|Matbuot ~i}}  День печати; &lt;b&gt;Bolalik kunlarimda, uyqusiz tunlarimda koʻp ertak eshitgandim &lt;/b&gt;(Ћ. Олимжон) В дни моего детства, в бессонные ночи я слышал много сказок; {{tarjmisoli|~ uzunligi }} {{izoh|астр}}. долгота дня; {{tarjmisoli|~ ochiq }} день ясный; ясно; {{tarjmisoli|ertaga ~ ochiq boʻlishi kutiladi }} завтра ожидается ясная погода; &lt;b&gt;[[shu]] &lt;/b&gt;({{izoh|или &lt;b&gt;}}[[oʻsha]]&lt;/b&gt;) {{tarjmisoli|~i }} в тот день; {{tarjmisoli|~ boʻyi }} весь (целый) день, на протяжении всего (целого) дня; {{tarjmisoli|~ ora }} через день; {{tarjmisoli|u ~ ora ambulatoriyaga qatnaydi }} он ходит в амбулаторию через день; {{tarjmisoli|~ oshib }} через день; {{tarjmisoli|~ sayin }} 1) каждый день, ежедневно; 2) день ото дня, изо дня в день; {{tarjmisoli|ertasi ~i}}  наследующий день; {{tarjmisoli|har ~ (i) }} каждый день; ежедневно; {{tarjmisoli|xudoning bergan ~i }} {{izoh|разг}}. ({{izoh|букв}}. день, данный богом) каждый божий день, изо дня в день; ежедневно; {{tarjmisoli|qaysi ~i, tunov ~i }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}anavi ~i }} на днях, дня два-три тому назад; {{tarjmisoli|qaysi ~i? }} какой (который) день?; {{tarjmisoli|qaysi ~lari uyda boʻlasiz? }} в какие дни вы бываете дома?; {{tarjmisoli|birisi ~ (i) }} 1) послезавтра; 2) позавчера; {{tarjmisoli|oʻtgan ~i }} позавчера; {{tarjmisoli|oʻtgan ~gi }} позавчерашний; {{tarjmisoli|(~lardan) bir ~ }} в один из дней, в один прекрасный день, однажды, как-то раз; {{tarjmisoli|bir ~ emas, bir ~ }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}axir bir ~ }} {{izoh|разг}}. в один прекрасный день, когда-ни-будь, рано или поздно; {{tarjmisoli|~iga }} 1) каждый день, ежедневно; 2) в течение дня, в продолжение дня; {{tarjmisoli|~dan ~ga}}  день ото дня, изо дня в день; {{tarjmisoli|har ~(da)gidek }} ({{izoh|букв}}. как и каждый день) как всегда; {{tarjmisoli|~ qaytdi }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}~ ogʻdi }} время уже за полдень; {{tarjmisoli|~ qorayganda }} с наступлением сумерек; {{tarjmisoli|tunu ~ }} день и ночь; {{tarjmisoli|ishlikning ishi bitar, ishsizning ~i oʻtar }} {{izoh|посл}}. ({{izoh|букв}}. у того, кто работает, работа завершится, а у того, кто бездельничает, день пройдёт попусту) {{izoh|соотв}}. ранняя птичка носок прочищает, а поздняя глазки продирает;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;2 &lt;/b&gt;{{izoh|разг}}. [[солнце]]; [[солнечный]]; {{tarjmisoli|~ botishi }} закат; {{tarjmisoli|~ botdi }} солнце село; {{tarjmisoli|~ botar }} запад; {{tarjmisoli|~ botarda }} 1) на закат; 2) на западе;{{tarjmisoli| ~ chiqishi }} восход солнца; {{tarjmisoli|~ chiqdi }} солнце взошло; {{tarjmisoli|~ chiqar }} восток; {{tarjmisoli|~ chiqarda }} 1) во время восхода; 2) на востоке; {{tarjmisoli|~ chiqardan ~ botargacha }} с востока до запада; {{tarjmisoli|~ga teskari }} обращенный на север, теневой, несолнечный; {{tarjmisoli|~ ga teskari uy }} дом, обращенный на север; &lt;b&gt;Kun tutilishi &lt;/b&gt;затмение Солнца;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;3 &lt;/b&gt;[[время]], [[час]], [[срок]]; {{tarjmisoli|~i bitdi }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}~i yetdi }} наступил его смертный час;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;4 &lt;/b&gt;[[жизнь]], [[житьё]], [[существование]]; {{tarjmisoli|Oʻgay ota... yetimga ~ bermadi }} (Ойбек, «Навоий») Отчим... житья не давал сироте; {{tarjmisoli|~ qoʻrmoq, ~ kechirmoq }} жить, существовать; {{tarjmisoli|oʻz mehnati bilan ~ koʻrmoq }} жить своим трудом; жить самостоятельно; {{tarjmisoli|~ koʻraman desang, erta tur }} {{izoh|посл}}. если хочешь жить хорошо, вставай спозаранку; {{tarjmisoli|qoʻl uchi bilan ~ koʻrmoq }} жить кое-как; еле сводить концы с концами; &lt;b&gt;*&lt;/b&gt; {{tarjmisoli|qora ~ }} чёрный день; {{tarjmisoli|~ing shunga qoldimi? }} вот до чего ты дожил!; {{tarjmisoli|uning ~i tugʻdi }} пришла его пора; ему счастье улыбнулось; {{tarjmisoli|~ yonayotir }} ({{izoh|букв}}. день пылает) неимоверная жара; {{tarjmisoli|erta ~ni kech qilmoq }} коротать день; &lt;b&gt;oy chiqsa ham unga, kun chiqsa ham unga &lt;/b&gt;({{izoh|букв}}. луна выйдет - для него, солнце взойдёт - для него) для него созданы все условия, он ходит в любимчиках.&lt;/br&gt;
}}</text>
      <sha1>k0ln8yqpshglfqmvum654arzybwrbph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>602664</id>
      <parentid>602663</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T16:47:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xusinboy Bekchanov</username>
        <id>1042</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/188.113.218.58|188.113.218.58]] tahrirlari [[User:CoderSIBot|CoderSIBot]] versiyasiga qaytarildi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13491" xml:space="preserve">= {{-uz-}} =
== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ==
'''kun'''
== Aytilishi ==

== Etimologiyasi ==
{{OʻTEL|I|KUN I 'erga issiqlik va nur taratib turuvchi planeta', 'quyosh'. Oy chihsa ham, shunga chihsin, k u n chihsa ham, shunga chihsin (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli kün tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 397; Devon, I, 327; ЭСТЯ, III, 101), oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kün &amp;gt;&amp;nbsp;kun.

KUN II 'sutkaning quyosh chiqishidan botishigacha boʻlgan (yorugʻ) qismi'. Shunday jazirama k u n l a r -d a koʻngil dalani hoʻmsaydi (Hamid Gʻulom). Bu ot qa-dimgi turkiy tilda 'quyosh' maʼnosini anglatuvchi koʻn I otidan maʼno taraqqiyoti asosida oʻsib chiqqan (ДС, 326: koʻn I 2; ЭСТЯ, III, 101: kün 1); keyinchalik ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kün I &amp;gt;&amp;nbsp;kün II &amp;gt;&amp;nbsp;kun II.}}

== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
1 Quyosh, oftob. {{misol|{{ajrat|Kun}} tepadan tigʻ urayotganda, mashina obodgina bir qishloqqa kirib keldi.|[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Ufq}}. {{misol|Mana, {{ajrat|kun}} ham terak boʻyi koʻtarilib qoldi. S.|[[w:Yunusov|Yunusov]]|Kutilmagan xazina}}. {{misol|Nuktadon Mutribdar-hol hovlisining kichikligidan {{ajrat|kun}} tushmas-ligiga ishora qilib, payrov bilan javob berdi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}.

2 Sutkaning quyosh chiqqandan quyosh bot-gungacha boʻlgan qismi. {{misol|Hasanali {{ajrat|kun}}larini tomoqsiz, tunlarini uyqusiz kechira boshladi.|[[w:A. Qodiriy|A. Qodiriy]]|Oʻtgan kunlar}}. {{misol|Boʻlmasa, men qaytay, {{ajrat|kun}} ham kech boʻlyapti.|[[w:S. Karomatov|S. Karomatov]]|Oltin qum}}.

3 Bir kecha-kunduzga — 24 soatga teng vaqt; sutka. {{misol|Bir yil — 365 {{ajrat|kun}}.}} m {{misol|Uch-toʻrt {{ajrat|kun}}gacha Avaz mozoristondan chiqmadi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Avaz}}. {{misol|Oʻshandan uch-toʻrt {{ajrat|kun}} oʻtgach, yangi gap chiqib qoldi.|[[w:E. Raimov|E. Raimov]]|Ajab qishloq}}. {{misol|Bu chiroq singilchamning qoʻlidagi ruxsatno-ma desam ham boʻladi — roppa-rosa yigirma {{ajrat|kun}}ga berilgan.|[[w:X. Toʻxtaboyev|X. Toʻxtaboyev]]|Shirin qovun-lar mamlakati}}.

4 Oy yoki haftaning maʼlum bir kalendar sanasi; maʼlum bir hodisaga bagʻish-langan kun, sana. {{misol|Shanba {{ajrat|kun}}i siz keling, yakshanba {{ajrat|kun}}i men boray. Haysi {{ajrat|kun}}larda uyda boʻlasiz? -Chorshanba, juma {{ajrat|kun}}lari. Quruv-chilar {{ajrat|kun}}i. yash Qadimiy va hamisha navqiron Samarkand shahrida qishloq mehnatkashla-ri uchun anʼanaviy teatr {{ajrat|kun}}lari boshlandi. |[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}.

'''5 '''''(koʻpl. shaklida)'' Kunlar bilan belgi-lanuvchi vaqt, payt, kez, davr. {{misol|Bolalik {{ajrat|kun}}-larimda, Uyqusiz tunlarimda Koʻp ertak eshitgandim.|[[w:H. Olimjon|H. Olimjon]]}}. {{misol|Erkin {{ajrat|kun}}lar ke-lur, istiqbolimiz yorqin, toleimiz baland boʻlur, albatta.|[[w:Oybek|Oybek]]|Nur qidirib}}.

6 Ob-havo, ob-havo sharoiti. {{misol|Mayning oʻrtalari boʻlsa-da, {{ajrat|kun}} issiq edi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. {{misol|Noyabr oʻrtalab, {{ajrat|kun}}lar sovigan edi. |[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Yulduz}}. {{misol|Javzo kirdi. {{ajrat|Kun}}lar isib, arpa pishdi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}.

7 Ayrim soʻzlar bilan qoʻllanib, ahvol, sharoit maʼnosini bildiradi. {{misol|Boshingizga ogʻir {{ajrat|kun}} tushdi..|[[w:Mirmuhsin|Mirmuhsin]]|Meʼmor}}. {{misol|Tur-sunoyning {{ajrat|kun}}iga uchrab, yosh joningizga jabr qilmang, deyman.|[[w:H. Nosirova|H. Nosirova]]|Men oʻzbek qiziman}}. {{misol|Shomurod dodxohning {{ajrat|kun}}ini me-ning boshimga solarding, odamxoʻr qotil!|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}.

:Bir kun(i) Oʻtgan yoki kelgusi kunlar-ning birida. {{misol|Bir {{ajrat|kun}}i u ikkita kino bile-ti koʻtarib keldi. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. {{misol|Siz-ku, ota, bir {{ajrat|kun}}i borib, jo-ningizni yaratganga topshirib, bu azoblar-dan qutulib ketasiz.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Bir kun emas, bir kun Qachondir bir kun, vak,-ti kelib. {{misol|Xudo haqqi, bir {{ajrat|kun}}mas, bir {{ajrat|kun}} choʻmich bilan tushirib qolaman-da!|[[w:Oʻ. Hoshi-mov|Oʻ. Hoshi-mov]]|Qalbingga quloq sol}}. Birisi kun(i) Ertadan keyingi kun, indin(ga). {{misol|Birisi {{ajrat|kun}}i, namozi asrga azon aytilgan vaqtda seni Qoʻydarvoza yonida kutaman.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. Bu kuningdan.. Bu ahvolingdan koʻra.. bundan koʻra. {{misol|Oʻl, ahmoq/ Bu {{ajrat|kun}}ingdan oʻlib qoʻya qolganing yaxshi.. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. Ish kuni Ish, xizmat uchun bel-giLangan maʼlum muddatli vaqt. {{misol|Ish {{ajrat|kun}}i tugadi.|[[w:Kun bermaslik Oʻz holicha ishlash|Kun bermaslik Oʻz holicha ishlash]]|yashashga qoʻymaslik, chiqishtirmaslik}}. {{misol|..ik-kovingni mutaassiblar sazoyi qilishadi, kim koʻrsa, dakki beradi, bir soʻz bilan aytganda, sizlarga {{ajrat|kun}} berishmaydi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Kun yoʻq Kun bermaslik, tinch qoʻymaslik-ni bildiradi. {{misol|Bu yerda yalangoyoqlar, boshke-sarlar, oʻgʻrilarning dastidan hech kimga {{ajrat|kun}} yoʻq!|[[w:Choʻlpon|Choʻlpon]]|Kecha va kunduz}}. Kun kechirmoq ''(yoki'' koʻrmoq, oʻtkazmoq). Yashamoq, hayot ke-chirmoq, tirikchilik qilmoq. {{misol|..asrlar davo-mida qaram boʻlib {{ajrat|kun}} kechirishga mahkum etib kelingan xotin-qizlar..|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. {{misol|..qachongacha xor-zor yashaymiz, qachongacha och-ya/tngʻoch {{ajrat|kun}} koʻramiz.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. {{misol|Ular [chol va kampir] ovchilik bilan {{ajrat|kun}} oʻtkazar ekanlar.|[[w:&quot;Chalpak yoqqan kun&quot;|&quot;Chalpak yoqqan kun&quot;]]}}. Kun tartibi

:Majlis muhokamasiga qoʻyiladigan masa-lalar tarkibi va tartibi. Kundan-kun(ga) Borgan sari, kun sayin. {{misol|Bemor {{ajrat|kun}}dan-{{ajrat|kun}}-ga beri qaramay boshladi. Kundan-{{ajrat|kun}} (ga) ishlar yaxshshtnib bormoqda.|[[w:Kuni bitmoq 1) oʻlim vaqti yetmoq|Kuni bitmoq 1) oʻlim vaqti yetmoq]]}}. {{misol|Goʻdakning rizqi tugab, {{ajrat|kun}}i bitgan. Taqdiri azalda bitilgani shunr day boʻlgach, na chora!|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza; 2) ish-amal imkoniyati tugamoq}}. {{misol|Boʻlmasa, unga keyin tushuntirib qoʻyarsiz. Gap shunday: u xoʻjayinlariga {{ajrat|kun}}lari bitganini yetkazsin. Qancha tezroq yoʻqolishsa, oʻzlariga shuncha yaxshi boʻladi.|[[w:K. Yashin|K. Yashin]]|Hamza}}. Kun(i) tugʻdi ''q.'' tugʻmoq. {{misol|-Endi sening ham {{ajrat|kun}}ing tugʻdi. Odam boʻl! — dedi Davlatyor va mollarni qaytara boiiadi.|[[w:P. Tursun|P. Tursun]]|Oʻqituvchi}}. Ku-nini koʻrsatmoq Juda qattiq yomonlik, jabr-zulm qilmoq (shu haqdagi doʻq-poʻpi-sani bildiradi). {{misol|Kuningni koʻrsatibqoʻyaman. yaya ..otangga aytib beraman, {{ajrat|kun}}ingni koʻrsa-tadi.|[[w:S. Siyoyev|S. Siyoyev]]|Yorugʻlik}}. Mehnat kuni ''q. ''mehnat. Oy chiqsa ham unga, kun chiqsa ham unga ''kest.'' Hamma narsa, diqqat-eʼtibor unga (Kimsaning erka-arzandasi boʻlib qolgan kishiga nisbatan aytiladi). Tunov kuni Yaqin oʻtgan kunlarning birida. {{misol|Tu nov {{ajrat|kun}}i koʻrgan edim.}} m {{misol|Tagida tutun burqsa-yotgan bak oldida tunov {{ajrat|kun}}i mirshablarning kichigi..|[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Ufq}}. Tunu kun ''q.'' tun-kun. Oʻlgan(i)ning kunidan ''q.'' oʻlmoq. Qaysi kuni ''ayn.'' tunov kuni. {{misol|Oxirgi soʻzlarni oʻqir ekan, Gyavhar maʼyus boʻlib qoldi. Qaysi {{ajrat|kun}}i mar-kazdan kelgan vrach Hanifa xolaning kasali rak ekani, sanoqli {{ajrat|kun}}lari qolganini ayt-gan edi. Oʻ.|[[w:Hoshimov|Hoshimov]]|Qalbingga quloq sol}}. Qulogʻidan kun koʻrinadi Juda ozib ketgan.


=== Sinonimlari ===

=== Antonimlari ===

{{OʻTIL|КУН}}
== Tarjimalari ==

{{uz-interj}}

===Tillar===
*{{tr}}: [[gün]]
*{{gag}}: [[gün]]
*{{az}}: [[gün]]
*{{tk}}: [[gün]]
*{{ku}}: [[roj]]
*{{en}}: [[day]]

{{Tarjimalar
|ru = 
}}
{{Tarjimalar
|tur = keng
|ru = &lt;b&gt;[[kun]]&lt;/b&gt;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;1 &lt;/b&gt;[[день]]; {{tarjmisoli|ish ~i}}  рабочий день; {{tarjmisoli|yakshanba ~i }} 1) воскресный день, воскресенье; 2) в воскресенье; {{tarjmisoli|Matbuot ~i}}  День печати; &lt;b&gt;Bolalik kunlarimda, uyqusiz tunlarimda koʻp ertak eshitgandim &lt;/b&gt;(Ћ. Олимжон) В дни моего детства, в бессонные ночи я слышал много сказок; {{tarjmisoli|~ uzunligi }} {{izoh|астр}}. долгота дня; {{tarjmisoli|~ ochiq }} день ясный; ясно; {{tarjmisoli|ertaga ~ ochiq boʻlishi kutiladi }} завтра ожидается ясная погода; &lt;b&gt;[[shu]] &lt;/b&gt;({{izoh|или &lt;b&gt;}}[[oʻsha]]&lt;/b&gt;) {{tarjmisoli|~i }} в тот день; {{tarjmisoli|~ boʻyi }} весь (целый) день, на протяжении всего (целого) дня; {{tarjmisoli|~ ora }} через день; {{tarjmisoli|u ~ ora ambulatoriyaga qatnaydi }} он ходит в амбулаторию через день; {{tarjmisoli|~ oshib }} через день; {{tarjmisoli|~ sayin }} 1) каждый день, ежедневно; 2) день ото дня, изо дня в день; {{tarjmisoli|ertasi ~i}}  наследующий день; {{tarjmisoli|har ~ (i) }} каждый день; ежедневно; {{tarjmisoli|xudoning bergan ~i }} {{izoh|разг}}. ({{izoh|букв}}. день, данный богом) каждый божий день, изо дня в день; ежедневно; {{tarjmisoli|qaysi ~i, tunov ~i }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}anavi ~i }} на днях, дня два-три тому назад; {{tarjmisoli|qaysi ~i? }} какой (который) день?; {{tarjmisoli|qaysi ~lari uyda boʻlasiz? }} в какие дни вы бываете дома?; {{tarjmisoli|birisi ~ (i) }} 1) послезавтра; 2) позавчера; {{tarjmisoli|oʻtgan ~i }} позавчера; {{tarjmisoli|oʻtgan ~gi }} позавчерашний; {{tarjmisoli|(~lardan) bir ~ }} в один из дней, в один прекрасный день, однажды, как-то раз; {{tarjmisoli|bir ~ emas, bir ~ }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}axir bir ~ }} {{izoh|разг}}. в один прекрасный день, когда-ни-будь, рано или поздно; {{tarjmisoli|~iga }} 1) каждый день, ежедневно; 2) в течение дня, в продолжение дня; {{tarjmisoli|~dan ~ga}}  день ото дня, изо дня в день; {{tarjmisoli|har ~(da)gidek }} ({{izoh|букв}}. как и каждый день) как всегда; {{tarjmisoli|~ qaytdi }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}~ ogʻdi }} время уже за полдень; {{tarjmisoli|~ qorayganda }} с наступлением сумерек; {{tarjmisoli|tunu ~ }} день и ночь; {{tarjmisoli|ishlikning ishi bitar, ishsizning ~i oʻtar }} {{izoh|посл}}. ({{izoh|букв}}. у того, кто работает, работа завершится, а у того, кто бездельничает, день пройдёт попусту) {{izoh|соотв}}. ранняя птичка носок прочищает, а поздняя глазки продирает;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;2 &lt;/b&gt;{{izoh|разг}}. [[солнце]]; [[солнечный]]; {{tarjmisoli|~ botishi }} закат; {{tarjmisoli|~ botdi }} солнце село; {{tarjmisoli|~ botar }} запад; {{tarjmisoli|~ botarda }} 1) на закат; 2) на западе;{{tarjmisoli| ~ chiqishi }} восход солнца; {{tarjmisoli|~ chiqdi }} солнце взошло; {{tarjmisoli|~ chiqar }} восток; {{tarjmisoli|~ chiqarda }} 1) во время восхода; 2) на востоке; {{tarjmisoli|~ chiqardan ~ botargacha }} с востока до запада; {{tarjmisoli|~ga teskari }} обращенный на север, теневой, несолнечный; {{tarjmisoli|~ ga teskari uy }} дом, обращенный на север; &lt;b&gt;Kun tutilishi &lt;/b&gt;затмение Солнца;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;3 &lt;/b&gt;[[время]], [[час]], [[срок]]; {{tarjmisoli|~i bitdi }} {{izoh|или {{tarjmisoli|}}~i yetdi }} наступил его смертный час;&lt;/br&gt;
&lt;b&gt;4 &lt;/b&gt;[[жизнь]], [[житьё]], [[существование]]; {{tarjmisoli|Oʻgay ota... yetimga ~ bermadi }} (Ойбек, «Навоий») Отчим... житья не давал сироте; {{tarjmisoli|~ qoʻrmoq, ~ kechirmoq }} жить, существовать; {{tarjmisoli|oʻz mehnati bilan ~ koʻrmoq }} жить своим трудом; жить самостоятельно; {{tarjmisoli|~ koʻraman desang, erta tur }} {{izoh|посл}}. если хочешь жить хорошо, вставай спозаранку; {{tarjmisoli|qoʻl uchi bilan ~ koʻrmoq }} жить кое-как; еле сводить концы с концами; &lt;b&gt;*&lt;/b&gt; {{tarjmisoli|qora ~ }} чёрный день; {{tarjmisoli|~ing shunga qoldimi? }} вот до чего ты дожил!; {{tarjmisoli|uning ~i tugʻdi }} пришла его пора; ему счастье улыбнулось; {{tarjmisoli|~ yonayotir }} ({{izoh|букв}}. день пылает) неимоверная жара; {{tarjmisoli|erta ~ni kech qilmoq }} коротать день; &lt;b&gt;oy chiqsa ham unga, kun chiqsa ham unga &lt;/b&gt;({{izoh|букв}}. луна выйдет - для него, солнце взойдёт - для него) для него созданы все условия, он ходит в любимчиках.&lt;/br&gt;
}}</text>
      <sha1>lb4t1aufh2vy13t568ke7l2oun3ll2j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vikilug‘at:Feedback</title>
    <ns>4</ns>
    <id>157852</id>
    <revision>
      <id>602667</id>
      <parentid>602572</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T20:09:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.35.252.130</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Прогоним сайт конкурента киллерскими убийственными прогонами */ yangi mavzu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1778" xml:space="preserve">== Automation and Ai ==

Hey there, I have to recommend something to you that will make your life much easier and benefit your business.
It's a compiled list of new inovative Ai software that saves alot of money and bring about automation.
I highly recommend it to you  it's at https:/bit.ly/30kJnF4  
The softwares consist of Ai content creators, ad creatives, out reach automation, Seo tools,
google ad creatives, Ai website builders and fixers, and much more.

== Прогоним сайт конкурента киллерскими убийственными прогонами ==

Доброго утра! 
Наша компания предлагает самые лучшие прогоны &quot;убийцы&quot; для интернет-сайтов ваших конкурентов. Всего от 2 000 руб. 
- Гарантированный эффект. Сайты ваших конкурентов &quot;упадут&quot;. 
- Максимально возможное число отрицательных фитбеков. 
- Наша особая база - выжимка максимально &quot;смертельных&quot; площадок из 10 млн. веб-сайтов (порно, вирусные, спам и тому подобные). Это действует бесперебойно. 
- Прогон делаем одновременно с 4 серверов. 
- Непрерывная отправка токсичных ссылок на официальный e-mail. 
- Выполнение в течение 40-240 часов. Растянем по времени сколько угодно. 
- Прогон с запретными ключами. 
Телега: @exrumer 
Skype: xrumer.pro 
WhatsApp: +7(977)536-08-36 
icq: 5688885 
Только Эти!</text>
      <sha1>b8w5xvhlhnsocccnkggqzcvjo7ku2vw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>602668</id>
      <parentid>602667</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T04:07:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xusinboy Bekchanov</username>
        <id>1042</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/46.35.252.130|46.35.252.130]] tahrirlari [[User:164.153.60.220|164.153.60.220]] versiyasiga qaytarildi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="462" xml:space="preserve">== Automation and Ai ==

Hey there, I have to recommend something to you that will make your life much easier and benefit your business.
It's a compiled list of new inovative Ai software that saves alot of money and bring about automation.
I highly recommend it to you  it's at https:/bit.ly/30kJnF4  
The softwares consist of Ai content creators, ad creatives, out reach automation, Seo tools,
google ad creatives, Ai website builders and fixers, and much more.</text>
      <sha1>9dfyqxiyrxjw3n998i5n725hmxosox4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>602669</id>
      <parentid>602668</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T04:07:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xusinboy Bekchanov</username>
        <id>1042</id>
      </contributor>
      <comment>Sahifadagi barcha matn oʻchirib tashlandi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Andoza:zza</title>
    <ns>10</ns>
    <id>157864</id>
    <revision>
      <id>602666</id>
      <timestamp>2022-08-09T17:28:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ZazaLejyoner</username>
        <id>6582</id>
      </contributor>
      <comment>„Zazacha“ yozuvi orqali yangi sahifa yaratildi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7" xml:space="preserve">Zazacha</text>
      <sha1>pfu5qqe3yndmp1s7nsg1bfhz64wi605</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>