Wikipedia vecwiki https://vec.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prinsipio MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Mèdia Speçałe Discusion Utensa Discusion Utensa Wikipedia Discusion Wikipedia File Discusion File MediaWiki Discusion MediaWiki Modeło Discusion Modeło Juto Discusion Juto Categoria Discusion Categoria Portałe Discussion portałe Projeto Discussion projeto TimedText TimedText talk Modulo Discussioni modulo Accessorio Discussioni accessorio Definizione accessorio Discussioni definizione accessorio 0 20209 1102361 1102360 2022-08-17T12:39:51Z 186.107.37.46 wikitext text/x-wiki {{Stado stòrico |nome = Repùblega de Venesia |nomeUficial = ''Serenìsima Repùblega de Venesia'' <br>{{la}}:''Venetiarum Respublica'' |linkStema = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg |linkBandiera = Flag of Republic of Venice (1659-1675).svg |linkLocalixasion = Republic of Venice 1789.svg |linkMapa = Republic of Venice 1796.png |paginaStema = Stema de Venesia |paginaBandiera = Bandiera de Venesia |bomò = Viva San Marco! |lengua = [[łéngoa vèneta|vèneto]], [[łéngoa latina|łatin]] |capitalPrinsipal= [[Venesia]] |altreCapitali=Eraclea (697-741) Metamauco (742-811) |dependente da = |goérno = [[Repùblega|Repùblega]] |titolo cai de stado = [[Doze]] |elenco cai de stado = [[Dozi de ła Republica de Venesia|Elenco]] |organi deliberativi = [[Mazor Consejo]], [[Consejo dei Pregadi|Senà]], [[Menor Consejo]] |inisio = [[697]] |primo cao de stado = [[Paolucio Anafesto]] |stado presedente = [[Esarcà d'Itałia]] |evento inisial = Ełesion a Dogado de ła ''[[Venetia maritima]]'' |fin = [[12 de Majo]] [[1797]] |ultimo cao de stado = [[Ludovico Manin|Lodovico Manin]] |stato sucesivo = [[Inpero Asburgico]] |evento final = [[Canpagna d'Itàłia]] de [[Napołeon Bonaparte]] |area giografega = [[Tre Venesie]], [[Orobia]], [[Istria]], [[Dalmasia]], [[Ìzołe Egee]] |teritorio orixenal = [[Dogado]] |province = [[Stado da Tera]], [[Stado da Mar]] |superfise masima = 65 790 (1700) |periodo masima espansion = intrà el [[XIII secoło]] e el [[XVI secoło]] |popolasion = 2 844 212 |periodo popolasion = [[1789]] |moneda = [[Zechin]] e [[Łira vèneta]] |risorse = [[tràfego (economia)|tràfego]], [[pesca]], [[sal]], [[vegna|vegne]] |produsion = [[véro]], [[oreficeria]], [[arma|arme]], [[cantieri navałi]] |comerci co = [[Inpero Bizantin]], [[Sacro Roman Inpero]], [[Egito]], [[Siria]], [[Inpero Otoman]], [[França]], [[Spagna]], [[Inghiltera]], [[India]] |esportasion = [[spesie]], [[sal]], [[véro]] |inportasion = [[spesie]] |religion preminenti = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |religion de stado = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |altre religion = [[Ebraismo]], [[Cristianezimo Ortodoso]] |clasi sociali = [[sitadini (Venesia)|patrisi, sitadini, popoło]] }} Ła '''Repùblega de Venesia''', (in [[Łéngoa latina|łatin]]: ''Venetiarum Respublica''), ła ze stà un [[Stato|stado]] ch'el gavéa cofà teritorio prinsipałe el [[Vèneto]] e [[Venesia|Venèsia]] cofà cavedałe. Ciamada anca '''Repùblega de San Marco''', se se referise a ła anca soło che come '''Ła Serenìsima.''' Ła ze visùa pì de 1100 ani, nasùa intel [[697]] co l'ełesion del primo doze [[Paolucio Anafesto]] e ła ze finìa intel [[1797]] co l'invasion de Napołeon. Par secołi ła ze stà na potensa econòmega e del [[tràfego]] che ga dominà el Mediteraneo e ła ze stà łogo de fioritura de cultura, paze, democrasia e justisia. Par ła mazor parte de ła só vida ła Repùblega ła ciapava rento parte de ła [[Venetia]] organizà intel [[Stato da Tera]]: co'l [[Vèneto]], el [[Friul]] e l'[[Orobia]]; e rento el so [[Stado da Mar]]: l'[[Istria]], ła [[Dalmasia|Dalmasia]], łe [[Càtaro|boche de Càtaro]] e łe Ìzołe Jonie. Durante ła só espansion màsima ła ciapava rento anca ła [[Morea]], [[Càndia|Candia]], [[Sipro|Sipro]], squazi tute łe ìzołe greghe e un mucio de sità e porti intel [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo Orientałe]]. [[Francesco Petrarca]] inte na łetera a un amigo descrivéa cusì ła Republega Vèneta. {{Quote|[...] ugnoło alòzo ai nostri dì de łibartà, de justisia, de paze, ugnoło receto dei boni e soło porto al qual, sbatùe par ogni 'ndo da ła tiranìa e da ła guera, łe pol catar salvesa łe nave dei òmeni che i serca de far 'na vida serena: Sità rica de or ma pì de nominansa, potente de forse ma pì de virtù, fondà sóra forti màrmari ma sóra pì forti baze de siviłe concordia ferma e imoviłe e, mejo che dal mar dal qual ła ze senta, da ła prudente sapiensa dei so fiói difeza e fata segura|[[Françesco Petrarca]]}} == Istòria == === Ła nasita del Dogado === Da ła metà del [[VI secolo|VI secoło]] el teritorio del ex [[Regio X Venetia et Histria|Venetia et Histria]] el ze soto a dominasion de l' [[Inpero Bizantin]]<ref>e el vegnèa 'ministrà dal Ezarcà d'Itałia, co cavedałe [[Ravena]].</ref>. Intel [[568]] i riva i [[Longobardi|Łongobardi]], bate i bizantini e i conquista ła mazor parte de łe [[Tre Venesie]], ai bizantini resta ła parte costiera del Vèneto che vien organizà inte ła ''[[Venetikà]]'' (o ''Venetia maritima''), cusìta tanti vèneti i cata recèto inte ła ''Venetikà'' . In [[697]] chełe tere se proclama independenti e vien ełeto el primo [[doze]], [[Paoluccio Anafesto|Paolucio Anafesto]]. Sùito a [[cavedal|cavedałe]] jera piantà ła ''Eracliana'' ([[Eraclea]]), ma pò, intel [[742]], ła vegnarà spostà a ''Metamauco' ([[Małamoco]]) e in fin a ''Rivus Altus'' ([[Rialto]]) intel [[812]], che jera pì fasiłe da defender, parché in mezo a ła [[Łaguna de Venesia|łaguna]].'' ===El reconosimento e el tentativo de invazion Franca === Intel [[727]] i Łongobardi i conquista [[Ravena|Ravéna]], cavedal de l'[[Ezarcà d'Itàlia|Esarcà de Ravena]] <ref>Provinçia de l'Inpero Bizantín</ref>, el papa Gregorio II ezorta el doze [[Orso (doze)|Orso]] a jutar i bizantini a łibarar Ravéna, donca, intel [[728]], gràsie al juto del doze i bizantini i riese a reconquistar Ravéna. Cusìta intel [[729]] l'Inpero Bizantín reconose Orso come Ipato, łezitimo doze. Tra'l 790 et el 800 ła Repùblega de Venesia ciapa rento łe prime sità e tere inte ła costa de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia|Dalmasia]], squazi tute łe dimanda de so vołontà de entrar inte ła Serenìsima par łi vantaji che porta na repùblega democràtega e rica, co na bona burocrasia e che łasa autònoma. Intel [[809]]-[[810]] i [[Franchi]], comandài dal fiol de [[Carlo Magno]], Pipino, i serca de invàder ła Venetia, ma ła flota venesiana, ze drìo sfrutar ła só conosensa de ła laguna, ła riese a blocar e desfar queła franca su łe seche tacà a Metamauco. Intel [[828]] el riva a [[Venesia]] el corpo de San Marco, santo conversor del popoło vèneto, e se taca ła costrusion de ła [[Bazéłega de San Marco|Bazìłega de Venesia]], céza de Stado. === L'Adriàtego e i Tràfighi === [[Imàjine:Republik_Venedig.png|link=https://vec.wikipedia.org/wiki/Imàjine:Republik_Venedig.png|sinistra|miniatura|200x200px|Teritori{{Ligo desfà}} de Venèsia torno al 1000]] Intel baso [[Età de mezo|Evo Mezan]] ła Repùblega de Venesia, gràsie al tràfego con l'Oriente, fa senpre pì schei e taca a deventar na potensa econòmega e comerçiałe, e a espànderse intel [[Mar Adriàtego|Adriàtego]] e oltre. Torno a l'ano miłe el doze [[Piero II Orseoło]] el sconfize i pirati [[narentani]] che i infestava l'Adriàtego e i portava rogne al tràfego venesian, cusìta ła parte costiera de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia]] se sotomete a Venesia (e el Doze ga'l reconosimento del tìtoło de ''duca d'Istria e Dalmasia'' da parte de l'Inperador Bizantin). Intel [[1071]] durante ła [[lota par łe investidure]] tra'l Papa e l'Inperador Todesco, Venèsia, fedèłe a ła so połìtega de equiłibrio tra łe grandi potense, resta neutrałe. Intel [[1081]], co i [[Normani]] de [[Roberto el Guiscardo]] i òcupa [[Durazo|Durazo]] e [[Corfù]], rento l' [[Inpero Bizantin]], ła Repùblega de Venesia taca ła guera co sti qua par jutar i ałeadi bizantini. A l'inìsio ła guera no ła va tanto ben, parò quando che'l Guiscardo s'ciopa, i Normani i se retira, e ła Serenìsima vense. Cusìta i bizantini i consede a Venesia a ''[[Crisobała]]'' ([[1082]]) (o "Bała Aurea"), un edito co'l quałe l'inperador Bizantin dà na serie de priviłezi comersiałi inte i porti de l'Inpero et esension par i propi mercanti, che ze stà man man confermà e ingrandìa ogni 'olta che i Inperadori Bizantini i gavéa debezogno del juto de ła Republega. === El [[Stado da Mar|Stado da Mar]] === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|Republega de Venesia co el Stado da Mar, [[XV secoło]] sirca.]] A ła longa, parò, ła potensa senpre pì granda dei Vèneti e el gran nùmaro de priviłezi che i gavéa, i gà fato nàser de łe barufe tra Venesia e Costantinopołi. Inte ła [[Prima Crozada]] ła Repùblega de Venesia juta i crozadi a łibarar [[Jerusałem|Jerusałem]], inte ła [[Seconda Crozada]] no partèsipa, ma inte ła [[Tersa Crozada|Tersa]] partèsipa co na gran flota e sta roba porta anca vantaji comersiałi. Intel [[1148]] vien mesa a [[Promosion Dogałe]] (''Promissio domini ducis'' in [[łéngua łatina|łatin]]), el zuramento de fedeltà costitusionałe del [[Doze]], che da chel dì ze stà fato da tuti i Dozi dapò ła so ełesion e ga portà a ła smenusion dei poderi del Doze in favor de altre istitusion republegane. Inte i ùltimi vinti ani del [[XII secoło]] ła Repùblega de Venesia ga conbatesto contro'l [[Renjo d'Ongarìa|Regno d'Ongarìa]] inte ła [[Guera de Zara]] pa'l controło de ła [[Dalmasia]], finìa intel [[1202]] co ła vitoria de Venesia. Intel [[1202]] co'l doze [[Enrico Dandoło]] ła Repùblega de Venesia entra inte ła [[Quarta Crozada|Quarta Crozada]], che porta al sachejo de [[Istanbul|Costantinopołi]]. Venesia ła otegne cusìta "un quarto e mezo" de l'Inpero Bizantin, co łe ìzołe de [[Càndia]] (Creta) e [[Negroponte]] (Eubea) e l'arcipełago de łe Cicladi. Tra'l [[1255]] et el [[1270]] ła Repùblega de Venesia se bate co ła [[Repùblega de Zénoa|Zénoa]] inte ła [[Guera de San Saba]] pa'l controło del tràfego intel Łevante, ła guera porta 'na gran vitoria de Venesia. Intel [[1489]] l'ùltima rezina de [[Çipro|Sipro]], ła venesiana [[Catarina Corner]], ła ghe sede l'ìzoła a ła Serenìsima. Intel [[XV secolo|XV secoło]] ła Repùblega Vèneta ła conprende squazi tute łe coste orientałi de l'[[Mar Adriàtego|Adriàtego]] (ch'el jera parfin ciamà "Golfo de Venesia"), Candia, Negroponte, parte de ła Morea e diverse ìzołe greghe. Tuti insenbre sti domini i vegnéa ragrupà intel [[Stado da Mar]], in contrapozision co'l Dogado (overo el vecio ''Ducatus Venetus'') e co'l Stado da Tera su ła teraferma vèneta. === Ła Conquista de ła Teraferma === [[Imàjine:Repubblica Venezia espansion in Terraferma.png|thumb|upright=3.6|center|Espansion de ła Repùblega Vèneta (co l'ano de anesion).]] Par secołi el teritorio de ła Repùblega Vèneta el ze stà fato sóratuto dal Dogado (atuałe [[Provinçia de Venesia|provinçia de Venesia]]), da l'[[Istria]], da ła [[Dalmasia|Dalmasia]] e da tante [[Ìzołe de ła Gresia|Ìzołe Greghe]], che i formava el cusì dito ''[[Stado da Mar|Stado da Mar]]''. <br>Da tenpo inte ła Repùblega de Venesia e in tuto'l Vèneto jera drìo nàser l'idea de unir el popoło vèneto inte 'na nasion Vèneta unìa da [[Bergamo]] fin a l'Istria (e a ła Dalmasia), come l'ex [[Regio X Venetia et Histria]]. <br>Da tenpo tante tere de ła Teraferma vèneta łe dimandava a ła Serenìsima de poder entrarghe rento ma eła, par mantegner boni raporti co i altri stadi, ghe dizéa de no. Inte i ani venti e trenta del [[XIV secoło]] i sióri de Verona, i Da ła Scała, no amài dal popoło i gavéa conquistà el teritorio de Pàdoa e Trevizo, che gavéa dimandà juto a Venesia par łibararse da ła dominasion dei Da ła Scała, cusìta intel [[1338]] in un par de semane el forte ezerçito venesian jutà da ła popołasion del łogo łibara e ciapa rento [[Trevizo]] e tuto'l trevizan<ref>Ex Sioría de Trevizo</ref> (teritorio pì grando de l'atuałe [[Provinçia de Trevizo|provinçia de Trevizo]]), el [[2 de diçenbre|2 de Diçenbre]] tuto'l Trevizàn ze rento ła Repùblega Vèneta, che firma ła paze el 24 de Zenàro del 1339 a Venesia. Tra'l [[1368]] et el [[1369]] ghe ze ła Guera de Trieste, scominsià parché [[Trieste]], çità independente co goérno episcopałe, gavéa tacà 'na gałea venesiana e ghe menaçava el tràfego, ła çità che jera anca soto menaça [[Inpero Aostriàgo|Aostrìaga]] che vołéa anca entrar n' Istria. Ła guera finise co ła vitoria venesiana, Trieste che entra inte ła Repùblega e ła fin de łe mire de espansion aostrìaghe. Intel 1379 taca ła Guèra de Cióza, tra ła Repùblega de Venesia e ła [[Repùblega de Zénoa]]. Ła flota zenoéze fa gran dani a cheła venesiana inte łe coste de l'Istria co un inboscà, riva tacà a ła łaguna e conquista [[Cióza]], i venesiani i da tuti 'na man par reméter so ła flota e diteti o indireti i juta l'ezerçito e ła flota de ła Serenìsima che ła buta fora i zenoézi da Cióxa e i ghe desfa tuta ła flota, cusì ła guera finise co ła vitoria de łaa Repùblega Vèneta. Par un tenpo picenin dal 1382 al 1389 i Cararezi, sióri de Pàdoa, i conquista el Trevizan che i gavéa parò de novo ciapà rento da Venesia dapò no tanto tenpo. Al scomìnsio del [[XV secoło]], atezoché Gian Galeazzo Visconti, duca de Miłan, el menaçava de conquistar tuto'l Nord Itałia, i venesiani i ga meso só un ezerçito ai ordini dei mejori capitani de ventura de l'epoca, come'l [[Gatamelada]] et el [[Carmagnola]], e zà intel [[1410]] i gavéa ciapà squazi tuto'l [[Vèneto]], intel [[1420]] el [[Friul]] e intel [[1428]] [[Bergamo]], [[Bresa|Bresa]] e [[Crema]], gràsie anca al fato che tante çità, stufe de łe continue guere, łe se ga dato vołontariamente a Venesia. Par un tochetin ze stà vèneti anca dei tochi de ła Romagna con [[Ravena|Ravéna]] e [[Rìmano]], ma in sta maniera qua Venesia ła se ga fato nemigo el Papa, che intel [[1508]] el ga descaenà ła guera de ła [[Lega de Cambrai]], co'l [[Stado Pontefiço]], ła [[Fransia|França]], el [[Sacro Roman Inpero]] e l'[[Aragona]] tuti contro Venesia. Sùito i Venesiani i ze stà batùi inte łà Bataja de Agnadello, ma dapò i nemighi i ga tacà barufar tra de łuri e a ła fin ła Serenìsima ła ga mantegnesto squazi tuti i so posedimenti. Sta guera qua ła ga segnà parò ła fin de l'espansion su ła teraferma. ==== Łe dedision a Venèsia inte ła Teraferma ==== Tante 'olte łe ze stà łe çità łe comunità stése a ''darse'' de so sponte a ła Serenisima, che in canbio ła se inpegnava a respetar e salvaguardar atraverso el Statuto bona parte de łe lezi e de łe mazistrature precedenti. De seguìo ze reportà łe date de dedision de vari teritori e çità che ze apartegnùe, anca par brevi tochi, a ła Serenisima. Intel cazo, bastansa frequente, che ła dedision ła sìpia stà repetùa pì 'olte, ze indicà ła data de ła prima. ===Łe Guere co i Turchi === {{varda anca|Guere turco-venexiane|Guera de Candia|Guera de Morea}} Intel [[XV secoło|XV secoło]] l'[[Inpero Otoman]], dapò gaver ciapà [[Istanbul|Costantinopołi]] intel [[1453]], el taca a invàder i posedimenti venesiani n'Oriente. Intel [[1570]] vien invaza [[Çipro|Çipro]], che ła se rende dapò 'na eròega rezistensa (varda [[Asedio de Famagosta]]). In resposta Venesia ła mete insenbre na flota co'l juto de [[Zénoa|Zénoa]], de ła [[Spagna]], del [[Papa]], dei [[Cavałieri de Malta]] e del duca de [[Savoja]]. El [[7 de otobre]] [[1571]] ła flota otomana ła ze batùa inte ła [[Bataja de Lèpanto|Bataja de Lèpanto]]. Intel [[1669]], dapò vint'ani de guera, vien persa anca [[Càndia|Candia]] (Creta). Ma póchi ani dapò ([[1683]]-[[1687]]), gràsie al gran comandante [[Francesco Morozini|Françesco Morozini]], Venesia ła se tol ła refàda conquistando tuta ła [[Morea]] (che sarìa el Pełoponezo). Intel [[1718]] i Otomani i reciapa ła Morea, łasàndoghe a ła Serenìsima ła [[Dalmasia]] e łe sete [[Ìzołe Jonie|Ìzołe Jonie]] (Corfù, Paxos, Santa Maura, Cefałonia, Itaca, Zante e Cerigo), che łe restarà vènete fin al [[1797]]. === El Seteçento === Durante el XVIII secoło, ła Repùblega no ła ze pì potente come na 'olta, e donca ła preferise mantegner 'na połìtega de neutrałità, ma ła ze oncóra tanto ativa inte l'anbito culturałe, podendo vantar nomi iłustri come el [[Carlo Goldoni|Goldoni]], el [[Antonio Vivaldi|Vivaldi]] e'l [[Canałeto]]. === Ła fin de ła Repùblega === Ła repùblega, pur dichiarandose neutrałe, ła ze stà invaza da Napołeon e da i Aostrìaghi intel [[1796]]. A ła fin del 1796 ła ga perso [[Bresa|Bresa]] e [[Bergamo]] e po', dapò gaver decretà ingloriozamente ła propria fin sensa sparar squazi gnanca un cólpo, i françezi e i aostrìaghi i se ga meso d'acordo co i [[Tratato de Campoformio|Tratài de Canpoformio]], indó' Venesia ła ze pasà soto l'Aostria in canbio del pasajo del [[Belzo]] a ła [[França]]. Co ła scuza che ła Repùblega ła gavéa renonçià da soła a ła propria sovranità, el [[Congreso de Viena]] no'l ga represtinà el vecio Stado Vèneto, metendo in pié al so posto el [[Łonbardo-Vèneto|Regno Łonbardo-Vèneto]]. Intel [[1848]] ghe ze stà un breve tentativo de restaurar ła vecia Repùblega, quando i patrioti vèneti, soto ła guida de [[Daniele Manin]] e [[Nicolò Tommaseo]], i ga proclamà ła [[Repùblega de San Marco]]. == Goérno == [[Imàjine:Ritratto del Doge Andrea Gritti - Tiziano 059.jpg|thumb|Doxe [[Andrea Griti]], pitura de [[Tizian]]]] Ła sovranità ła jera del popoło venesian che se reunìa inte ła Senblea del Conço. El popoło gavéa'l poder de aprovar el [[Doze]], ełeto dal [[Major Consejo|Mazor Consejo]] co un conplicà sistema, a l'inìsio l'aprovasion jera na vera conferma dei çitadini a l'ełesion del Doze, pò ze deventà a tradisiónałe aclamasion del popoło al novo doze. El [[Doze]] raprezentava formalmente ła sovranità e ła maestà de ła Repùblega, ma gavéa poco poder, in pràtega queło de guidar l'ezerçito e ła flota in guera. El so laóro jera controłà da sìe consejeri, che co'l Doze i fazéa el [[Menor Consejo|Menor Consejo]] (o Serenìsima Sióra). Ła sovranità jera inveçe del [[Major Consejo|Mazor Consejo]], l'organo fondamentałe, che jera fato par dirito dai mas'ci majoreni de łe faméje nobiłi, çirca da 1500/2000 òmeni. [[Imàjine:Francesco Guardi 034.jpg|thumb|Undiensa col Doxe inte a sała del Major Consejo inte el [[Pałaso Dogal]]]] El Mazor Consejo formava Conseji menori: el [[Cołejo]] çoè el goérno de ła Repùblega, el Senà (o [[Consejo dei Pregài|Consejo dei Pregàdi]]) par ła połìtega foresta, el [[Consejo de i Diéze|Consejo dei Diéze]] par ła seguresa del Stado e i Tribunałi de ła Quarantina. == Economìa e Tràfego == ===Economia e Tràfego === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|center|upright=3|Republega Vèneta e łe so rote]] A ła baze del suceso econòmego e połìtego de ła Repùblega de Venesia ghe jera el [[Tràfego (economia)|tràfego]]. Fin da ła so nàsita Venesia gavéa un ligàme speçiałe co'l [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo]] e sóratuto co l'Oriente, che ła gavéa fata deventar par l'[[Eoropa]] 'na porta pa'l Łevante e par i comerçi. Ła Serenìsima gavéa el monopòłio del tràfego sul Mediteraneo e sóratuto su l'Oriente inte łe quałe jera squazi l'ùnega a trafegar. Spesie, seta, parfumi, łegna prezadada, e altri prodoti i rivava a Venesia co'l tràfego co l'Oriente e qui i vegnéa comerçiałi con [[oro]], arzento e materie prime da l'Eoropa Nord-Oçidentałe. Co ste robe ghe jera anca i preçiozi vieri de Muran, merleti de Buran, tesuti e altri prodoti vèneti. El marcà de [[Rialto]] deventava cusì el çentro de sti tràfeghi, el posto de incontro tra dimanda e oferta, 'ndo se batéa i preçi de łe merçi che łe viazava da ła [[Repùblega Popołare Çineze|Çina]] e da l'[[India]], da l'Arabia fin da [[Łondra]] e da łe [[Belzo|Fiandre]], e 'ndo che łe jera łe boteghe de łe Arti. Łe navi venesiane łe tegnéa in comunicasion i porti del Mediteraneo come [[Ałesandria d'Egito|Ałesandria]], [[Arci (Israele)|Arci]], [[Costantinopołi|Costantinopołi]] e de ła [[Crimia|Crimea]] co Venesia e pò sta qua co quei eoropei come [[Łondra|Londra]], [[Bruges]] e [[Aigues Mortes]]. ==Popołasion== {{varda anca|Demografía de ła Repùblega Vèneta}} Venesia par tanti ani ze stada ła segonda çità d'Eoropa par popołasion dapò Bizansio. A Venesia intel 1422 ghe jera 'na popołasion de 199.000 anime, intel 1509 ghen' jera 115.000, intel 1797 ano de ła fin de ła Repùblega Vèneta a sità fazéa 141.000 anime.<ref>http://www.venessia.com/contatore.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180313031145/http://www.venessia.com/contatore.htm |date=2018-03-13 }}</ref> Se stima che inte ła fin del XVIII secoło ła popołasion del Stado da Tera (Teraferma Vèneta) fuse de 2.200.000 e del Stado da Mar de 600.000 e donca 'na popołazion totałe de 2.800.000 àneme. == Notasion == <references /> == Vara anca == *[[Arsenal de Venesia]] *[[Bataja de Lèpanto]] * [[Doxe]] * Elenco dei [[Doxi de ła Republica de Venesia]] *[[Guere turco-venexiane]] * [[Sitadini veneti ilustri]] * [[Leon de San Marco|León de San Marco]] == Altri projeti == {{Interprojeto}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Repùblega de Venèsia| ]] tgk7bv32e5byy6vptc9491eg4xhuv6j 1102362 1102361 2022-08-17T12:43:59Z 186.107.37.46 wikitext text/x-wiki {{Stado stòrico |nome = Repùblega de Venesia |nomeUficial = ''Serenìsima Repùblega de Venesia'' <br>{{la}}:''Venetiarum Respublica'' |linkStema = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg |linkBandiera = Flag of Republic of Venice (1659-1675).svg |linkLocalixasion = Republic of Venice 1789.svg |linkMapa = Republic of Venice 1796.png |paginaStema = Stema de Venesia |paginaBandiera = Bandiera de Venesia |bomò = Viva San Marco! |lengua = [[łéngoa vèneta|vèneto]], [[łéngoa latina|łatin]] |capitalPrinsipal= [[Venesia]] |altreCapitali=Eraclea (697-741) Metamauco (742-811) |dependente da = |goérno = [[Repùblega|Repùblega]] |titolo cai de stado = [[Doze]] |elenco cai de stado = [[Dozi de ła Republica de Venesia|Elenco]] |organi deliberativi = [[Mazor Consejo]], [[Consejo dei Pregadi|Senà]], [[Menor Consejo]] |inisio = [[697]] |primo cao de stado = [[Paolucio Anafesto]] |stado presedente = [[Esarcà d'Itałia]] |evento inisial = Ełesion a Dogado de ła ''[[Venetia maritima]]'' |fin = [[12 de Majo]] [[1797]] |ultimo cao de stado = [[Ludovico Manin|Lodovico Manin]] |stato sucesivo = [[Inpero Asburgico]] |evento final = [[Canpagna d'Itàłia]] de [[Napołeon Bonaparte]] |area giografega = [[Tre Venesie]], [[Orobia]], [[Istria]], [[Dalmasia]], [[Ìzołe Egee]] |teritorio orixenal = [[Dogado]] |province = [[Stado da Tera]], [[Stado da Mar]] |superfise masima = 65 790 (1700) |periodo masima espansion = intrà el [[XIII secoło]] e el [[XVI secoło]] |popolasion = 2 844 212 |periodo popolasion = [[1789]] |moneda = [[Zechin]] e [[Łira vèneta]] |risorse = [[tràfego (economia)|tràfego]], [[pesca]], [[sal]], [[vegna|vegne]] |produsion = [[véro]], [[oreficeria]], [[arma|arme]], [[cantieri navałi]] |comerci co = [[Inpero Bizantin]], [[Sacro Roman Inpero]], [[Egito]], [[Siria]], [[Inpero Otoman]], [[França]], [[Spagna]], [[Inghiltera]], [[India]] |esportasion = [[spesie]], [[sal]], [[véro]] |inportasion = [[spesie]] |religion preminenti = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |religion de stado = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |altre religion = [[Ebraismo]], [[Cristianezimo Ortodoso]] |clasi sociali = [[sitadini (Venesia)|patrisi, sitadini, popoło]] }} Ła '''Repùblega de Venesia''', (in [[Łéngoa latina|łatin]]: ''Venetiarum Respublica''), ła ze stà un [[Stato|stado]] ch'el gavéa cofà teritorio prinsipałe el [[Vèneto]] e [[Venesia|Venèsia]] cofà cavedałe. Ciamada anca '''Repùblega de San Marco''', se se referise a ła anca soło che come '''Ła Serenìsima.''' Ła ze visùa pì de 1100 ani, nasùa intel [[697]] co l'ełesion del primo doze [[Paolucio Anafesto]] e ła ze finìa intel [[1797]] co l'invasion de Napołeon. Par secołi ła ze stà na potensa econòmega e del [[tràfego]] che ga dominà el Mediteraneo e ła ze stà łogo de fioritura de cultura, paze, democrasia e justisia. Par ła mazor parte de ła só vida ła Repùblega ła ciapava rento parte de ła [[Venetia]] organizà intel [[Stato da Tera]]: co'l [[Vèneto]], el [[Friul]] e l'[[Orobia]]; e rento el so [[Stado da Mar]]: l'[[Istria]], ła [[Dalmasia|Dalmasia]], łe [[Càtaro|boche de Càtaro]] e łe Ìzołe Jonie. Durante ła só espansion màsima ła ciapava rento anca ła [[Morea]], [[Càndia|Candia]], [[Sipro|Sipro]], squazi tute łe ìzołe greghe e un mucio de sità e porti intel [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo Orientałe]]. [[Francesco Petrarca]] inte na łetera a un amigo descrivéa cusì ła Republega Vèneta. {{Quote|[...] ugnoło alòzo ai nostri dì de łibartà, de justisia, de paze, ugnoło receto dei boni e soło porto al qual, sbatùe par ogni 'ndo da ła tiranìa e da ła guera, łe pol catar salvesa łe nave dei òmeni che i serca de far 'na vida serena: Sità rica de or ma pì de nominansa, potente de forse ma pì de virtù, fondà sóra forti màrmari ma sóra pì forti baze de siviłe concordia ferma e imoviłe e, mejo che dal mar dal qual ła ze senta, da ła prudente sapiensa dei so fiói difeza e fata segura|[[Françesco Petrarca]]}} == Istòria == === Ła nasita del Dogado === Da ła metà del [[VI secolo|VI secoło]] el teritorio del ex [[Regio X Venetia et Histria|Venetia et Histria]] el ze soto a dominasion de l' [[Inpero Bizantin]]<ref>e el vegnèa 'ministrà dal Ezarcà d'Itałia, co cavedałe [[Ravena]].</ref>. Intel [[568]] i riva i [[Longobardi|Łongobardi]], bate i bizantini e i conquista ła mazor parte de łe [[Tre Venesie]], ai bizantini resta ła parte costiera del Vèneto che vien organizà inte ła ''[[Venetikà]]'' (o ''Venetia maritima''), cusìta tanti vèneti i cata recèto inte ła ''Venetikà'' . In [[697]] chełe tere se proclama independenti e vien ełeto el primo [[doze]], [[Paoluccio Anafesto|Paolucio Anafesto]]. Sùito a [[cavedal|cavedałe]] jera piantà ła ''Eracliana'' ([[Eraclea]]), ma pò, intel [[742]], ła vegnarà spostà a ''Metamauco' ([[Małamoco]]) e in fin a ''Rivus Altus'' ([[Rialto]]) intel [[812]], che jera pì fasiłe da defender, parché in mezo a ła [[Łaguna de Venesia|łaguna]].'' ===El reconosimento e el tentativo de invazion Franca === Intel [[727]] i Łongobardi i conquista [[Ravena|Ravéna]], cavedal de l'[[Ezarcà d'Itàlia|Esarcà de Ravena]] <ref>Provinçia de l'Inpero Bizantín</ref>, el papa Gregorio II ezorta el doze [[Orso (doze)|Orso]] a jutar i bizantini a łibarar Ravéna, donca, intel [[728]], gràsie al juto del doze i bizantini i riese a reconquistar Ravéna. Cusìta intel [[729]] l'Inpero Bizantín reconose Orso come Ipato, łezitimo doze. Tra'l 790 et el 800 ła Repùblega de Venesia ciapa rento łe prime sità e tere inte ła costa de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia|Dalmasia]], squazi tute łe dimanda de so vołontà de entrar inte ła Serenìsima par łi vantaji che porta na repùblega democràtega e rica, co na bona burocrasia e che łasa autònoma. Intel [[809]]-[[810]] i [[Franchi]], comandài dal fiol de [[Carlo Magno]], Pipino, i serca de invàder ła Venetia, ma ła flota venesiana, ze drìo sfrutar ła só conosensa de ła laguna, ła riese a blocar e desfar queła franca su łe seche tacà a Metamauco. Intel [[828]] el riva a [[Venesia]] el corpo de San Marco, santo conversor del popoło vèneto, e se taca ła costrusion de ła [[Bazéłega de San Marco|Bazìłega de Venesia]], céza de Stado. === L'Adriàtego e i Tràfighi === [[Imàjine:Republik_Venedig.png|link=https://vec.wikipedia.org/wiki/Imàjine:Republik_Venedig.png|sinistra|miniatura|200x200px|Teritori{{Ligo desfà}} de Venèsia torno al 1000]] Intel baso [[Età de mezo|Evo Mezan]] ła Repùblega de Venesia, gràsie al tràfego con l'Oriente, fa senpre pì schei e taca a deventar na potensa econòmega e comerçiałe, e a espànderse intel [[Mar Adriàtego|Adriàtego]] e oltre. Torno a l'ano miłe el doze [[Piero II Orseoło]] el sconfize i pirati [[narentani]] che i infestava l'Adriàtego e i portava rogne al tràfego venesian, cusìta ła parte costiera de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia]] se sotomete a Venesia (e el Doze ga'l reconosimento del tìtoło de ''duca d'Istria e Dalmasia'' da parte de l'Inperador Bizantin). Intel [[1071]] durante ła [[lota par łe investidure]] tra'l Papa e l'Inperador Todesco, Venèsia, fedèłe a ła so połìtega de equiłibrio tra łe grandi potense, resta neutrałe. Intel [[1081]], co i [[Normani]] de [[Roberto el Guiscardo]] i òcupa [[Durazo|Durazo]] e [[Corfù]], rento l' [[Inpero Bizantin]], ła Repùblega de Venesia taca ła guera co sti qua par jutar i ałeadi bizantini. A l'inìsio ła guera no ła va tanto ben, parò quando che'l Guiscardo s'ciopa, i Normani i se retira, e ła Serenìsima vense. Cusìta i bizantini i consede a Venesia a ''[[Crisobała]]'' ([[1082]]) (o "Bała Aurea"), un edito co'l quałe l'inperador Bizantin dà na serie de priviłezi comersiałi inte i porti de l'Inpero et esension par i propi mercanti, che ze stà man man confermà e ingrandìa ogni 'olta che i Inperadori Bizantini i gavéa debezogno del juto de ła Republega. === El [[Stado da Mar|Stado da Mar]] === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|Republega de Venesia co el Stado da Mar, [[XV secoło]] sirca.]] A ła longa, parò, ła potensa senpre pì granda dei Vèneti e el gran nùmaro de priviłezi che i gavéa, i gà fato nàser de łe barufe tra Venesia e Costantinopołi. Inte ła [[Prima Crozada]] ła Repùblega de Venesia juta i crozadi a łibarar [[Jerusałem|Jerusałem]], inte ła [[Seconda Crozada]] no partèsipa, ma inte ła [[Tersa Crozada|Tersa]] partèsipa co na gran flota e sta roba porta anca vantaji comersiałi. Intel [[1148]] vien mesa a [[Promosion Dogałe]] (''Promissio domini ducis'' in [[łéngua łatina|łatin]]), el zuramento de fedeltà costitusionałe del [[Doze]], che da chel dì ze stà fato da tuti i Dozi dapò ła so ełesion e ga portà a ła smenusion dei poderi del Doze in favor de altre istitusion republegane. Inte i ùltimi vinti ani del [[XII secoło]] ła Repùblega de Venesia ga conbatesto contro'l [[Renjo d'Ongarìa|Regno d'Ongarìa]] inte ła [[Guera de Zara]] pa'l controło de ła [[Dalmasia]], finìa intel [[1202]] co ła vitoria de Venesia. Intel [[1202]] co'l doze [[Enrico Dandoło]] ła Repùblega de Venesia entra inte ła [[Quarta Crozada|Quarta Crozada]], che porta al sachejo de [[Istanbul|Costantinopołi]]. Venesia ła otegne cusìta "un quarto e mezo" de l'Inpero Bizantin, co łe ìzołe de [[Càndia]] (Creta) e [[Negroponte]] (Eubea) e l'arcipełago de łe Cicladi. Tra'l [[1255]] et el [[1270]] ła Repùblega de Venesia se bate co ła [[Repùblega de Zénoa|Zénoa]] inte ła [[Guera de San Saba]] pa'l controło del tràfego intel Łevante, ła guera porta 'na gran vitoria de Venesia. Intel [[1489]] l'ùltima rezina de [[Çipro|Sipro]], ła venesiana [[Catarina Corner]], ła ghe sede l'ìzoła a ła Serenìsima. Intel [[XV secolo|XV secoło]] ła Repùblega Vèneta ła conprende squazi tute łe coste orientałi de l'[[Mar Adriàtego|Adriàtego]] (ch'el jera parfin ciamà "Golfo de Venesia"), Candia, Negroponte, parte de ła Morea e diverse ìzołe greghe. Tuti insenbre sti domini i vegnéa ragrupà intel [[Stado da Mar]], in contrapozision co'l Dogado (overo el vecio ''Ducatus Venetus'') e co'l Stado da Tera su ła teraferma vèneta. === Ła Conquista de ła Teraferma === [[Imàjine:Repubblica Venezia espansion in Terraferma.png|thumb|upright=3.6|center|Espansion de ła Repùblega Vèneta (co l'ano de anesion).]] Par secołi el teritorio de ła Repùblega Vèneta el ze stà fato sóratuto dal Dogado (atuałe [[Provinçia de Venesia|provinçia de Venesia]]), da l'[[Istria]], da ła [[Dalmasia|Dalmasia]] e da tante [[Ìzołe de ła Gresia|Ìzołe Greghe]], che i formava el cusì dito ''[[Stado da Mar|Stado da Mar]]''. <br>Da tenpo inte ła Repùblega de Venesia e in tuto'l Vèneto jera drìo nàser l'idea de unir el popoło vèneto inte 'na nasion Vèneta unìa da [[Bergamo]] fin a l'Istria (e a ła Dalmasia), come l'ex [[Regio X Venetia et Histria]]. <br>Da tenpo tante tere de ła Teraferma vèneta łe dimandava a ła Serenìsima de poder entrarghe rento ma eła, par mantegner boni raporti co i altri stadi, ghe dizéa de no. Inte i ani venti e trenta del [[XIV secoło]] i sióri de Verona, i Da ła Scała, no amài dal popoło i gavéa conquistà el teritorio de Pàdoa e Trevizo, che gavéa dimandà juto a Venesia par łibararse da ła dominasion dei Da ła Scała, cusìta intel [[1338]] in un par de semane el forte ezerçito venesian jutà da ła popołasion del łogo łibara e ciapa rento [[Trevizo]] e tuto'l trevizan<ref>Ex Sioría de Trevizo</ref> (teritorio pì grando de l'atuałe [[Provinçia de Trevizo|provinçia de Trevizo]]), el [[2 de diçenbre|2 de Diçenbre]] tuto'l Trevizàn ze rento ła Repùblega Vèneta, che firma ła paze el 24 de Zenàro del 1339 a Venesia. Tra'l [[1368]] et el [[1369]] ghe ze ła Guera de Trieste, scominsià parché [[Trieste]], çità independente co goérno episcopałe, gavéa tacà 'na gałea venesiana e ghe menaçava el tràfego, ła çità che jera anca soto menaça [[Inpero Aostriàgo|Aostrìaga]] che vołéa anca entrar n' Istria. Ła guera finise co ła vitoria venesiana, Trieste che entra inte ła Repùblega e ła fin de łe mire de espansion aostrìaghe. Intel 1379 taca ła Guèra de Cióza, tra ła Repùblega de Venesia e ła [[Repùblega de Zénoa]]. Ła flota zenoéze fa gran dani a cheła venesiana inte łe coste de l'Istria co un inboscà, riva tacà a ła łaguna e conquista [[Cióza]], i venesiani i da tuti 'na man par reméter so ła flota e diteti o indireti i juta l'ezerçito e ła flota de ła Serenìsima che ła buta fora i zenoézi da Cióxa e i ghe desfa tuta ła flota, cusì ła guera finise co ła vitoria de łaa Repùblega Vèneta. Par un tenpo picenin dal 1382 al 1389 i Cararezi, sióri de Pàdoa, i conquista el Trevizan che i gavéa parò de novo ciapà rento da Venesia dapò no tanto tenpo. Al scomìnsio del [[XV secoło]], atezoché Gian Galeazzo Visconti, duca de Miłan, el menaçava de conquistar tuto'l Nord Itałia, i venesiani i ga meso só un ezerçito ai ordini dei mejori capitani de ventura de l'epoca, come'l [[Gatamelada]] et el [[Carmagnola]], e zà intel [[1410]] i gavéa ciapà squazi tuto'l [[Vèneto]], intel [[1420]] el [[Friul]] e intel [[1428]] [[Bergamo]], [[Bresa|Bresa]] e [[Crema]], gràsie anca al fato che tante çità, stufe de łe continue guere, łe se ga dato vołontariamente a Venesia. Par un tochetin ze stà vèneti anca dei tochi de ła Romagna con [[Ravena|Ravéna]] e [[Rìmano]], ma in sta maniera qua Venesia ła se ga fato nemigo el Papa, che intel [[1508]] el ga descaenà ła guera de ła [[Lega de Cambrai]], co'l [[Stado Pontefiço]], ła [[Fransia|França]], el [[Sacro Roman Inpero]] e l'[[Aragona]] tuti contro Venesia. Sùito i Venesiani i ze stà batùi inte łà Bataja de Agnadello, ma dapò i nemighi i ga tacà barufar tra de łuri e a ła fin ła Serenìsima ła ga mantegnesto squazi tuti i so posedimenti. Sta guera qua ła ga segnà parò ła fin de l'espansion su ła teraferma. ==== Łe dedision a Venèsia inte ła Teraferma ==== Tante 'olte łe ze stà łe çità łe comunità stése a ''darse'' de so sponte a ła Serenisima, che in canbio ła se inpegnava a respetar e salvaguardar atraverso el Statuto bona parte de łe lezi e de łe mazistrature precedenti. De seguìo ze reportà łe date de dedision de vari teritori e çità che ze apartegnùe, anca par brevi tochi, a ła Serenisima. Intel cazo, bastansa frequente, che ła dedision ła sìpia stà repetùa pì 'olte, ze indicà ła data de ła prima. ===Łe Guere co i Turchi === {{varda anca|Guere turco-venexiane|Guera de Candia|Guera de Morea}} Intel [[XV secoło|XV secoło]] l'[[Inpero Otoman]], dapò gaver ciapà [[Istanbul|Costantinopołi]] intel [[1453]], el taca a invàder i posedimenti venesiani n'Oriente. Intel [[1570]] vien invaza [[Çipro|Çipro]], che ła se rende dapò 'na eròega rezistensa (varda [[Asedio de Famagosta]]). In resposta Venesia ła mete insenbre na flota co'l juto de [[Zénoa|Zénoa]], de ła [[Spagna]], del [[Papa]], dei [[Cavałieri de Malta]] e del duca de [[Savoja]]. El [[7 de otobre]] [[1571]] ła flota otomana ła ze batùa inte ła [[Bataja de Lèpanto|Bataja de Lèpanto]]. Intel [[1669]], dapò vint'ani de guera, vien persa anca [[Càndia|Candia]] (Creta). Ma póchi ani dapò ([[1683]]-[[1687]]), gràsie al gran comandante [[Francesco Morozini|Françesco Morozini]], Venesia ła se tol ła refàda conquistando tuta ła [[Morea]] (che sarìa el Pełoponezo). Intel [[1718]] i Otomani i reciapa ła Morea, łasàndoghe a ła Serenìsima ła [[Dalmasia]] e łe sete [[Ìzołe Jonie|Ìzołe Jonie]] (Corfù, Paxos, Santa Maura, Cefałonia, Itaca, Zante e Cerigo), che łe restarà vènete fin al [[1797]]. === El Seteçento === Durante el XVIII secoło, ła Repùblega no ła ze pì potente come na 'olta, e donca ła preferise mantegner 'na połìtega de neutrałità, ma ła ze oncóra tanto ativa inte l'anbito culturałe, podendo vantar nomi iłustri come el [[Carlo Goldoni|Goldoni]], el [[Antonio Vivaldi|Vivaldi]] e'l [[Canałeto]]. === Ła fin de ła Repùblega === Ła repùblega, pur dichiarandose neutrałe, ła ze stà invaza da Napołeon e da i Aostrìaghi intel [[1796]]. A ła fin del 1796 ła ga perso [[Bresa|Bresa]] e [[Bergamo]] e po', dapò gaver decretà ingloriozamente ła propria fin sensa sparar squazi gnanca un cólpo, i françezi e i aostrìaghi i se ga meso d'acordo co i [[Tratato de Campoformio|Tratài de Canpoformio]], indó' Venesia ła ze pasà soto l'Aostria in canbio del pasajo del [[Belzo]] a ła [[França]]. Co ła scuza che ła Repùblega ła gavéa renonçià da soła a ła propria sovranità, el [[Congreso de Viena]] no'l ga represtinà el vecio Stado Vèneto, metendo in pié al so posto el [[Łonbardo-Vèneto|Regno Łonbardo-Vèneto]]. Intel [[1848]] ghe ze stà un breve tentativo de restaurar ła vecia Repùblega, quando i patrioti vèneti, soto ła guida de [[Daniele Manin]] e [[Nicolò Tommaseo]], i ga proclamà ła [[Repùblega de San Marco]]. == Goérno == [[Imàjine:Ritratto del Doge Andrea Gritti - Tiziano 059.jpg|thumb|Doxe [[Andrea Griti]], pitura de [[Tizian]]]] Ła sovranità ła jera del popoło venesian che se reunìa inte ła Senblea del Conço. El popoło gavéa'l poder de aprovar el [[Doze]], ełeto dal [[Major Consejo|Mazor Consejo]] co un conplicà sistema, a l'inìsio l'aprovasion jera na vera conferma dei çitadini a l'ełesion del Doze, pò ze deventà a tradisiónałe aclamasion del popoło al novo doze. El [[Doze]] raprezentava formalmente ła sovranità e ła maestà de ła Repùblega, ma gavéa poco poder, in pràtega queło de guidar l'ezerçito e ła flota in guera. El so laóro jera controłà da sìe consejeri, che co'l Doze i fazéa el [[Menor Consejo|Menor Consejo]] (o Serenìsima Sióra). Ła sovranità jera inveçe del [[Major Consejo|Mazor Consejo]], l'organo fondamentałe, che jera fato par dirito dai mas'ci majoreni de łe faméje nobiłi, çirca da 1500/2000 òmeni. [[Imàjine:Francesco Guardi 034.jpg|thumb|Undiensa col Doxe inte a sała del Major Consejo inte el [[Pałaso Dogal]]]] El Mazor Consejo formava Conseji menori: el [[Cołejo]] çoè el goérno de ła Repùblega, el Senà (o [[Consejo dei Pregài|Consejo dei Pregàdi]]) par ła połìtega foresta, el [[Consejo de i Diéze|Consejo dei Diéze]] par ła seguresa del Stado e i Tribunałi de ła Quarantina. == Economìa e Tràfego == ===Economia e Tràfego === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|center|upright=3|Republega Vèneta e łe so rote]] A ła baze del suceso econòmego e połìtego de ła Repùblega de Venesia ghe jera el [[Tràfego (economia)|tràfego]]. Fin da ła so nàsita Venesia gavéa un ligàme spesiałe co'l [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo]] e sóratuto co l'Oriente, che ła gavéa fata deventar par l'[[Eoropa]] 'na porta pa'l Łevante e par i comersi. Ła Serenìsima gavéa el monopòłio del tràfego sul Mediteraneo e sóratuto su l'Oriente inte łe quałe jera squazi l'ùnega a trafegar. Spesie, seta, parfumi, łegna prezadada, e altri prodoti i rivava a Venesia co'l tràfego co l'Oriente e qui i vegnéa comersiałi con [[oro]], arzento e materie prime da l'Eoropa Nord-Osidentałe. Co ste robe ghe jera anca i presiozi vieri de Muran, merleti de Buran, tesuti e altri prodoti vèneti. El marcà de [[Rialto]] deventava cusì el sentro de sti tràfeghi, el posto de incontro tra dimanda e oferta, 'ndo se batéa i presi de łe merci che łe viazava da ła [[Repùblega Popołare Çineze|Cina]] e da l'[[India]], da l'Arabia fin da [[Łondra]] e da łe [[Belzo|Fiandre]], e 'ndo che łe jera łe boteghe de łe Arti. Łe navi venesiane łe tegnéa in comunicasion i porti del Mediteraneo come [[Ałesandria d'Egito|Ałesandria]], [[Arci (Israele)|Arci]], [[Costantinopołi|Costantinopołi]] e de ła [[Crimia|Crimea]] co Venesia e pò sta qua co quei eoropei come [[Łondra]], [[Bruges]] e [[Aigues Mortes]]. ==Popołasion== {{varda anca|Demografía de ła Repùblega Vèneta}} Venesia par tanti ani ze stada ła segonda çità d'Eoropa par popołasion dapò Bizansio. A Venesia intel 1422 ghe jera 'na popołasion de 199.000 anime, intel 1509 ghen' jera 115.000, intel 1797 ano de ła fin de ła Repùblega Vèneta a sità fazéa 141.000 anime.<ref>http://www.venessia.com/contatore.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180313031145/http://www.venessia.com/contatore.htm |date=2018-03-13 }}</ref> Se stima che inte ła fin del XVIII secoło ła popołasion del Stado da Tera (Teraferma Vèneta) fuse de 2.200.000 e del Stado da Mar de 600.000 e donca 'na popołazion totałe de 2.800.000 àneme. == Notasion == <references /> == Vara anca == *[[Arsenal de Venesia]] *[[Bataja de Lèpanto]] * [[Doxe]] * Elenco dei [[Doxi de ła Republica de Venesia]] *[[Guere turco-venexiane]] * [[Sitadini veneti ilustri]] * [[Leon de San Marco|León de San Marco]] == Altri projeti == {{Interprojeto}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Repùblega de Venèsia| ]] 8x6krhvetoebdje6lx0p7ixhbiw0o2m 1102363 1102362 2022-08-17T12:47:01Z 186.107.37.46 wikitext text/x-wiki {{Stado stòrico |nome = Repùblega de Venesia |nomeUficial = ''Serenìsima Repùblega de Venesia'' <br>{{la}}:''Venetiarum Respublica'' |linkStema = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg |linkBandiera = Flag of Republic of Venice (1659-1675).svg |linkLocalixasion = Republic of Venice 1789.svg |linkMapa = Republic of Venice 1796.png |paginaStema = Stema de Venesia |paginaBandiera = Bandiera de Venesia |bomò = Viva San Marco! |lengua = [[łéngoa vèneta|vèneto]], [[łéngoa latina|łatin]] |capitalPrinsipal= [[Venesia]] |altreCapitali=Eraclea (697-741) Metamauco (742-811) |dependente da = |goérno = [[Repùblega|Repùblega]] |titolo cai de stado = [[Doze]] |elenco cai de stado = [[Dozi de ła Republica de Venesia|Elenco]] |organi deliberativi = [[Mazor Consejo]], [[Consejo dei Pregadi|Senà]], [[Menor Consejo]] |inisio = [[697]] |primo cao de stado = [[Paolucio Anafesto]] |stado presedente = [[Esarcà d'Itałia]] |evento inisial = Ełesion a Dogado de ła ''[[Venetia maritima]]'' |fin = [[12 de Majo]] [[1797]] |ultimo cao de stado = [[Ludovico Manin|Lodovico Manin]] |stato sucesivo = [[Inpero Asburgico]] |evento final = [[Canpagna d'Itàłia]] de [[Napołeon Bonaparte]] |area giografega = [[Tre Venesie]], [[Orobia]], [[Istria]], [[Dalmasia]], [[Ìzołe Egee]] |teritorio orixenal = [[Dogado]] |province = [[Stado da Tera]], [[Stado da Mar]] |superfise masima = 65 790 (1700) |periodo masima espansion = intrà el [[XIII secoło]] e el [[XVI secoło]] |popolasion = 2 844 212 |periodo popolasion = [[1789]] |moneda = [[Zechin]] e [[Łira vèneta]] |risorse = [[tràfego (economia)|tràfego]], [[pesca]], [[sal]], [[vegna|vegne]] |produsion = [[véro]], [[oreficeria]], [[arma|arme]], [[cantieri navałi]] |comerci co = [[Inpero Bizantin]], [[Sacro Roman Inpero]], [[Egito]], [[Siria]], [[Inpero Otoman]], [[França]], [[Spagna]], [[Inghiltera]], [[India]] |esportasion = [[spesie]], [[sal]], [[véro]] |inportasion = [[spesie]] |religion preminenti = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |religion de stado = [[Céza Catòłega|Catołicezimo]] |altre religion = [[Ebraismo]], [[Cristianezimo Ortodoso]] |clasi sociali = [[sitadini (Venesia)|patrisi, sitadini, popoło]] }} Ła '''Repùblega de Venesia''', (in [[Łéngoa latina|łatin]]: ''Venetiarum Respublica''), ła ze stà un [[Stato|stado]] ch'el gavéa cofà teritorio prinsipałe el [[Vèneto]] e [[Venesia|Venèsia]] cofà cavedałe. Ciamada anca '''Repùblega de San Marco''', se se referise a ła anca soło che come '''Ła Serenìsima.''' Ła ze visùa pì de 1100 ani, nasùa intel [[697]] co l'ełesion del primo doze [[Paolucio Anafesto]] e ła ze finìa intel [[1797]] co l'invasion de Napołeon. Par secołi ła ze stà na potensa econòmega e del [[tràfego]] che ga dominà el Mediteraneo e ła ze stà łogo de fioritura de cultura, paze, democrasia e justisia. Par ła mazor parte de ła só vida ła Repùblega ła ciapava rento parte de ła [[Venetia]] organizà intel [[Stato da Tera]]: co'l [[Vèneto]], el [[Friul]] e l'[[Orobia]]; e rento el so [[Stado da Mar]]: l'[[Istria]], ła [[Dalmasia|Dalmasia]], łe [[Càtaro|boche de Càtaro]] e łe Ìzołe Jonie. Durante ła só espansion màsima ła ciapava rento anca ła [[Morea]], [[Càndia|Candia]], [[Sipro|Sipro]], squazi tute łe ìzołe greghe e un mucio de sità e porti intel [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo Orientałe]]. [[Francesco Petrarca]] inte na łetera a un amigo descrivéa cusì ła Republega Vèneta. {{Quote|[...] ugnoło alòzo ai nostri dì de łibartà, de justisia, de paze, ugnoło receto dei boni e soło porto al qual, sbatùe par ogni 'ndo da ła tiranìa e da ła guera, łe pol catar salvesa łe nave dei òmeni che i serca de far 'na vida serena: Sità rica de or ma pì de nominansa, potente de forse ma pì de virtù, fondà sóra forti màrmari ma sóra pì forti baze de siviłe concordia ferma e imoviłe e, mejo che dal mar dal qual ła ze senta, da ła prudente sapiensa dei so fiói difeza e fata segura|[[Françesco Petrarca]]}} == Istòria == === Ła nasita del Dogado === Da ła metà del [[VI secolo|VI secoło]] el teritorio del ex [[Regio X Venetia et Histria|Venetia et Histria]] el ze soto a dominasion de l' [[Inpero Bizantin]]<ref>e el vegnèa 'ministrà dal Ezarcà d'Itałia, co cavedałe [[Ravena]].</ref>. Intel [[568]] i riva i [[Longobardi|Łongobardi]], bate i bizantini e i conquista ła mazor parte de łe [[Tre Venesie]], ai bizantini resta ła parte costiera del Vèneto che vien organizà inte ła ''[[Venetikà]]'' (o ''Venetia maritima''), cusìta tanti vèneti i cata recèto inte ła ''Venetikà'' . In [[697]] chełe tere se proclama independenti e vien ełeto el primo [[doze]], [[Paoluccio Anafesto|Paolucio Anafesto]]. Sùito a [[cavedal|cavedałe]] jera piantà ła ''Eracliana'' ([[Eraclea]]), ma pò, intel [[742]], ła vegnarà spostà a ''Metamauco' ([[Małamoco]]) e in fin a ''Rivus Altus'' ([[Rialto]]) intel [[812]], che jera pì fasiłe da defender, parché in mezo a ła [[Łaguna de Venesia|łaguna]].'' ===El reconosimento e el tentativo de invazion Franca === Intel [[727]] i Łongobardi i conquista [[Ravena|Ravéna]], cavedal de l'[[Ezarcà d'Itàlia|Esarcà de Ravena]] <ref>Provinçia de l'Inpero Bizantín</ref>, el papa Gregorio II ezorta el doze [[Orso (doze)|Orso]] a jutar i bizantini a łibarar Ravéna, donca, intel [[728]], gràsie al juto del doze i bizantini i riese a reconquistar Ravéna. Cusìta intel [[729]] l'Inpero Bizantín reconose Orso come Ipato, łezitimo doze. Tra'l 790 et el 800 ła Repùblega de Venesia ciapa rento łe prime sità e tere inte ła costa de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia|Dalmasia]], squazi tute łe dimanda de so vołontà de entrar inte ła Serenìsima par łi vantaji che porta na repùblega democràtega e rica, co na bona burocrasia e che łasa autònoma. Intel [[809]]-[[810]] i [[Franchi]], comandài dal fiol de [[Carlo Magno]], Pipino, i serca de invàder ła Venetia, ma ła flota venesiana, ze drìo sfrutar ła só conosensa de ła laguna, ła riese a blocar e desfar queła franca su łe seche tacà a Metamauco. Intel [[828]] el riva a [[Venesia]] el corpo de San Marco, santo conversor del popoło vèneto, e se taca ła costrusion de ła [[Bazéłega de San Marco|Bazìłega de Venesia]], céza de Stado. === L'Adriàtego e i Tràfighi === [[Imàjine:Republik_Venedig.png|link=https://vec.wikipedia.org/wiki/Imàjine:Republik_Venedig.png|sinistra|miniatura|200x200px|Teritori{{Ligo desfà}} de Venèsia torno al 1000]] Intel baso [[Età de mezo|Evo Mezan]] ła Repùblega de Venesia, gràsie al tràfego con l'Oriente, fa senpre pì schei e taca a deventar na potensa econòmega e comerçiałe, e a espànderse intel [[Mar Adriàtego|Adriàtego]] e oltre. Torno a l'ano miłe el doze [[Piero II Orseoło]] el sconfize i pirati [[narentani]] che i infestava l'Adriàtego e i portava rogne al tràfego venesian, cusìta ła parte costiera de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmasia]] se sotomete a Venesia (e el Doze ga'l reconosimento del tìtoło de ''duca d'Istria e Dalmasia'' da parte de l'Inperador Bizantin). Intel [[1071]] durante ła [[lota par łe investidure]] tra'l Papa e l'Inperador Todesco, Venèsia, fedèłe a ła so połìtega de equiłibrio tra łe grandi potense, resta neutrałe. Intel [[1081]], co i [[Normani]] de [[Roberto el Guiscardo]] i òcupa [[Durazo|Durazo]] e [[Corfù]], rento l' [[Inpero Bizantin]], ła Repùblega de Venesia taca ła guera co sti qua par jutar i ałeadi bizantini. A l'inìsio ła guera no ła va tanto ben, parò quando che'l Guiscardo s'ciopa, i Normani i se retira, e ła Serenìsima vense. Cusìta i bizantini i consede a Venesia a ''[[Crisobała]]'' ([[1082]]) (o "Bała Aurea"), un edito co'l quałe l'inperador Bizantin dà na serie de priviłezi comersiałi inte i porti de l'Inpero et esension par i propi mercanti, che ze stà man man confermà e ingrandìa ogni 'olta che i Inperadori Bizantini i gavéa debezogno del juto de ła Republega. === El [[Stado da Mar|Stado da Mar]] === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|Republega de Venesia co el Stado da Mar, [[XV secoło]] sirca.]] A ła longa, parò, ła potensa senpre pì granda dei Vèneti e el gran nùmaro de priviłezi che i gavéa, i gà fato nàser de łe barufe tra Venesia e Costantinopołi. Inte ła [[Prima Crozada]] ła Repùblega de Venesia juta i crozadi a łibarar [[Jerusałem|Jerusałem]], inte ła [[Seconda Crozada]] no partèsipa, ma inte ła [[Tersa Crozada|Tersa]] partèsipa co na gran flota e sta roba porta anca vantaji comersiałi. Intel [[1148]] vien mesa a [[Promosion Dogałe]] (''Promissio domini ducis'' in [[łéngua łatina|łatin]]), el zuramento de fedeltà costitusionałe del [[Doze]], che da chel dì ze stà fato da tuti i Dozi dapò ła so ełesion e ga portà a ła smenusion dei poderi del Doze in favor de altre istitusion republegane. Inte i ùltimi vinti ani del [[XII secoło]] ła Repùblega de Venesia ga conbatesto contro'l [[Renjo d'Ongarìa|Regno d'Ongarìa]] inte ła [[Guera de Zara]] pa'l controło de ła [[Dalmasia]], finìa intel [[1202]] co ła vitoria de Venesia. Intel [[1202]] co'l doze [[Enrico Dandoło]] ła Repùblega de Venesia entra inte ła [[Quarta Crozada|Quarta Crozada]], che porta al sachejo de [[Istanbul|Costantinopołi]]. Venesia ła otegne cusìta "un quarto e mezo" de l'Inpero Bizantin, co łe ìzołe de [[Càndia]] (Creta) e [[Negroponte]] (Eubea) e l'arcipełago de łe Cicladi. Tra'l [[1255]] et el [[1270]] ła Repùblega de Venesia se bate co ła [[Repùblega de Zénoa|Zénoa]] inte ła [[Guera de San Saba]] pa'l controło del tràfego intel Łevante, ła guera porta 'na gran vitoria de Venesia. Intel [[1489]] l'ùltima rezina de [[Çipro|Sipro]], ła venesiana [[Catarina Corner]], ła ghe sede l'ìzoła a ła Serenìsima. Intel [[XV secolo|XV secoło]] ła Repùblega Vèneta ła conprende squazi tute łe coste orientałi de l'[[Mar Adriàtego|Adriàtego]] (ch'el jera parfin ciamà "Golfo de Venesia"), Candia, Negroponte, parte de ła Morea e diverse ìzołe greghe. Tuti insenbre sti domini i vegnéa ragrupà intel [[Stado da Mar]], in contrapozision co'l Dogado (overo el vecio ''Ducatus Venetus'') e co'l Stado da Tera su ła teraferma vèneta. === Ła Conquista de ła Teraferma === [[Imàjine:Repubblica Venezia espansion in Terraferma.png|thumb|upright=3.6|center|Espansion de ła Repùblega Vèneta (co l'ano de anesion).]] Par secołi el teritorio de ła Repùblega Vèneta el ze stà fato sóratuto dal Dogado (atuałe [[Provinçia de Venesia|provinçia de Venesia]]), da l'[[Istria]], da ła [[Dalmasia|Dalmasia]] e da tante [[Ìzołe de ła Gresia|Ìzołe Greghe]], che i formava el cusì dito ''[[Stado da Mar|Stado da Mar]]''. <br>Da tenpo inte ła Repùblega de Venesia e in tuto'l Vèneto jera drìo nàser l'idea de unir el popoło vèneto inte 'na nasion Vèneta unìa da [[Bergamo]] fin a l'Istria (e a ła Dalmasia), come l'ex [[Regio X Venetia et Histria]]. <br>Da tenpo tante tere de ła Teraferma vèneta łe dimandava a ła Serenìsima de poder entrarghe rento ma eła, par mantegner boni raporti co i altri stadi, ghe dizéa de no. Inte i ani venti e trenta del [[XIV secoło]] i sióri de Verona, i Da ła Scała, no amài dal popoło i gavéa conquistà el teritorio de Pàdoa e Trevizo, che gavéa dimandà juto a Venesia par łibararse da ła dominasion dei Da ła Scała, cusìta intel [[1338]] in un par de semane el forte ezerçito venesian jutà da ła popołasion del łogo łibara e ciapa rento [[Trevizo]] e tuto'l trevizan<ref>Ex Sioría de Trevizo</ref> (teritorio pì grando de l'atuałe [[Provinçia de Trevizo|provinçia de Trevizo]]), el [[2 de diçenbre|2 de Diçenbre]] tuto'l Trevizàn ze rento ła Repùblega Vèneta, che firma ła paze el 24 de Zenàro del 1339 a Venesia. Tra'l [[1368]] et el [[1369]] ghe ze ła Guera de Trieste, scominsià parché [[Trieste]], çità independente co goérno episcopałe, gavéa tacà 'na gałea venesiana e ghe menaçava el tràfego, ła çità che jera anca soto menaça [[Inpero Aostriàgo|Aostrìaga]] che vołéa anca entrar n' Istria. Ła guera finise co ła vitoria venesiana, Trieste che entra inte ła Repùblega e ła fin de łe mire de espansion aostrìaghe. Intel 1379 taca ła Guèra de Cióza, tra ła Repùblega de Venesia e ła [[Repùblega de Zénoa]]. Ła flota zenoéze fa gran dani a cheła venesiana inte łe coste de l'Istria co un inboscà, riva tacà a ła łaguna e conquista [[Cióza]], i venesiani i da tuti 'na man par reméter so ła flota e diteti o indireti i juta l'ezerçito e ła flota de ła Serenìsima che ła buta fora i zenoézi da Cióxa e i ghe desfa tuta ła flota, cusì ła guera finise co ła vitoria de łaa Repùblega Vèneta. Par un tenpo picenin dal 1382 al 1389 i Cararezi, sióri de Pàdoa, i conquista el Trevizan che i gavéa parò de novo ciapà rento da Venesia dapò no tanto tenpo. Al scomìnsio del [[XV secoło]], atezoché Gian Galeazzo Visconti, duca de Miłan, el menaçava de conquistar tuto'l Nord Itałia, i venesiani i ga meso só un ezerçito ai ordini dei mejori capitani de ventura de l'epoca, come'l [[Gatamelada]] et el [[Carmagnola]], e zà intel [[1410]] i gavéa ciapà squazi tuto'l [[Vèneto]], intel [[1420]] el [[Friul]] e intel [[1428]] [[Bergamo]], [[Bresa|Bresa]] e [[Crema]], gràsie anca al fato che tante çità, stufe de łe continue guere, łe se ga dato vołontariamente a Venesia. Par un tochetin ze stà vèneti anca dei tochi de ła Romagna con [[Ravena|Ravéna]] e [[Rìmano]], ma in sta maniera qua Venesia ła se ga fato nemigo el Papa, che intel [[1508]] el ga descaenà ła guera de ła [[Lega de Cambrai]], co'l [[Stado Pontefiço]], ła [[Fransia|França]], el [[Sacro Roman Inpero]] e l'[[Aragona]] tuti contro Venesia. Sùito i Venesiani i ze stà batùi inte łà Bataja de Agnadello, ma dapò i nemighi i ga tacà barufar tra de łuri e a ła fin ła Serenìsima ła ga mantegnesto squazi tuti i so posedimenti. Sta guera qua ła ga segnà parò ła fin de l'espansion su ła teraferma. ==== Łe dedision a Venèsia inte ła Teraferma ==== Tante 'olte łe ze stà łe çità łe comunità stése a ''darse'' de so sponte a ła Serenisima, che in canbio ła se inpegnava a respetar e salvaguardar atraverso el Statuto bona parte de łe lezi e de łe mazistrature precedenti. De seguìo ze reportà łe date de dedision de vari teritori e çità che ze apartegnùe, anca par brevi tochi, a ła Serenisima. Intel cazo, bastansa frequente, che ła dedision ła sìpia stà repetùa pì 'olte, ze indicà ła data de ła prima. ===Łe Guere co i Turchi === {{varda anca|Guere turco-venexiane|Guera de Candia|Guera de Morea}} Intel [[XV secoło|XV secoło]] l'[[Inpero Otoman]], dapò gaver ciapà [[Istanbul|Costantinopołi]] intel [[1453]], el taca a invàder i posedimenti venesiani n'Oriente. Intel [[1570]] vien invaza [[Çipro|Çipro]], che ła se rende dapò 'na eròega rezistensa (varda [[Asedio de Famagosta]]). In resposta Venesia ła mete insenbre na flota co'l juto de [[Zénoa|Zénoa]], de ła [[Spagna]], del [[Papa]], dei [[Cavałieri de Malta]] e del duca de [[Savoja]]. El [[7 de otobre]] [[1571]] ła flota otomana ła ze batùa inte ła [[Bataja de Lèpanto|Bataja de Lèpanto]]. Intel [[1669]], dapò vint'ani de guera, vien persa anca [[Càndia|Candia]] (Creta). Ma póchi ani dapò ([[1683]]-[[1687]]), gràsie al gran comandante [[Francesco Morozini|Françesco Morozini]], Venesia ła se tol ła refàda conquistando tuta ła [[Morea]] (che sarìa el Pełoponezo). Intel [[1718]] i Otomani i reciapa ła Morea, łasàndoghe a ła Serenìsima ła [[Dalmasia]] e łe sete [[Ìzołe Jonie|Ìzołe Jonie]] (Corfù, Paxos, Santa Maura, Cefałonia, Itaca, Zante e Cerigo), che łe restarà vènete fin al [[1797]]. === El Seteçento === Durante el XVIII secoło, ła Repùblega no ła ze pì potente come na 'olta, e donca ła preferise mantegner 'na połìtega de neutrałità, ma ła ze oncóra tanto ativa inte l'anbito culturałe, podendo vantar nomi iłustri come el [[Carlo Goldoni|Goldoni]], el [[Antonio Vivaldi|Vivaldi]] e'l [[Canałeto]]. === Ła fin de ła Repùblega === Ła repùblega, pur dichiarandose neutrałe, ła ze stà invaza da Napołeon e da i Aostrìaghi intel [[1796]]. A ła fin del 1796 ła ga perso [[Bresa|Bresa]] e [[Bergamo]] e po', dapò gaver decretà ingloriozamente ła propria fin sensa sparar squazi gnanca un cólpo, i françezi e i aostrìaghi i se ga meso d'acordo co i [[Tratato de Campoformio|Tratài de Canpoformio]], indó' Venesia ła ze pasà soto l'Aostria in canbio del pasajo del [[Belzo]] a ła [[França]]. Co ła scuza che ła Repùblega ła gavéa renonçià da soła a ła propria sovranità, el [[Congreso de Viena]] no'l ga represtinà el vecio Stado Vèneto, metendo in pié al so posto el [[Łonbardo-Vèneto|Regno Łonbardo-Vèneto]]. Intel [[1848]] ghe ze stà un breve tentativo de restaurar ła vecia Repùblega, quando i patrioti vèneti, soto ła guida de [[Daniele Manin]] e [[Nicolò Tommaseo]], i ga proclamà ła [[Repùblega de San Marco]]. == Goérno == [[Imàjine:Ritratto del Doge Andrea Gritti - Tiziano 059.jpg|thumb|Doxe [[Andrea Griti]], pitura de [[Tizian]]]] Ła sovranità ła jera del popoło venesian che se reunìa inte ła Senblea del Conço. El popoło gavéa'l poder de aprovar el [[Doze]], ełeto dal [[Major Consejo|Mazor Consejo]] co un conplicà sistema, a l'inìsio l'aprovasion jera na vera conferma dei sitadini a l'ełesion del Doze, pò ze deventà a tradisiónałe aclamasion del popoło al novo doze. El [[Doze]] raprezentava formalmente ła sovranità e ła maestà de ła Repùblega, ma gavéa poco poder, in pràtega queło de guidar l'ezersito e ła flota in guera. El so laóro jera controłà da sìe consejeri, che co'l Doze i fazéa el [[Menor Consejo|Menor Consejo]] (o Serenìsima Sióra). Ła sovranità jera invese del [[Major Consejo|Mazor Consejo]], l'organo fondamentałe, che jera fato par dirito dai mas'ci majoreni de łe faméje nobiłi, sirca da 1500/2000 òmeni. [[Imàjine:Francesco Guardi 034.jpg|thumb|Undiensa col Doze inte a sała del Mazor Consejo intel [[Pałaso Dogal|Pałaso Dogałe]]]] El Mazor Consejo formava Conseji menori: el [[Cołejo]] overo el goérno de ła Repùblega, el Senà (o [[Consejo dei Pregài|Consejo dei Pregàdi]]) par ła połìtega foresta, el [[Consejo de i Diéze|Consejo dei Diéze]] par ła seguresa del Stado e i Tribunałi de ła Quarantina. == Economìa e Tràfego == ===Economia e Tràfego === [[Imàjine:Repubblica di Venezia.png|thumb|center|upright=3|Republega Vèneta e łe so rote]] A ła baze del suceso econòmego e połìtego de ła Repùblega de Venesia ghe jera el [[Tràfego (economia)|tràfego]]. Fin da ła so nàsita Venesia gavéa un ligàme spesiałe co'l [[Mar Mediteraneo|Mediteraneo]] e sóratuto co l'Oriente, che ła gavéa fata deventar par l'[[Eoropa]] 'na porta pa'l Łevante e par i comersi. Ła Serenìsima gavéa el monopòłio del tràfego sul Mediteraneo e sóratuto su l'Oriente inte łe quałe jera squazi l'ùnega a trafegar. Spesie, seta, parfumi, łegna prezadada, e altri prodoti i rivava a Venesia co'l tràfego co l'Oriente e qui i vegnéa comersiałi con [[oro]], arzento e materie prime da l'Eoropa Nord-Osidentałe. Co ste robe ghe jera anca i presiozi vieri de Muran, merleti de Buran, tesuti e altri prodoti vèneti. El marcà de [[Rialto]] deventava cusì el sentro de sti tràfeghi, el posto de incontro tra dimanda e oferta, 'ndo se batéa i presi de łe merci che łe viazava da ła [[Repùblega Popołare Çineze|Cina]] e da l'[[India]], da l'Arabia fin da [[Łondra]] e da łe [[Belzo|Fiandre]], e 'ndo che łe jera łe boteghe de łe Arti. Łe navi venesiane łe tegnéa in comunicasion i porti del Mediteraneo come [[Ałesandria d'Egito|Ałesandria]], [[Arci (Israele)|Arci]], [[Costantinopołi|Costantinopołi]] e de ła [[Crimia|Crimea]] co Venesia e pò sta qua co quei eoropei come [[Łondra]], [[Bruges]] e [[Aigues Mortes]]. ==Popołasion== {{varda anca|Demografía de ła Repùblega Vèneta}} Venesia par tanti ani ze stada ła segonda çità d'Eoropa par popołasion dapò Bizansio. A Venesia intel 1422 ghe jera 'na popołasion de 199.000 anime, intel 1509 ghen' jera 115.000, intel 1797 ano de ła fin de ła Repùblega Vèneta a sità fazéa 141.000 anime.<ref>http://www.venessia.com/contatore.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180313031145/http://www.venessia.com/contatore.htm |date=2018-03-13 }}</ref> Se stima che inte ła fin del XVIII secoło ła popołasion del Stado da Tera (Teraferma Vèneta) fuse de 2.200.000 e del Stado da Mar de 600.000 e donca 'na popołazion totałe de 2.800.000 àneme. == Notasion == <references /> == Vara anca == *[[Arsenal de Venesia]] *[[Bataja de Lèpanto]] * [[Doxe]] * Elenco dei [[Doxi de ła Republica de Venesia]] *[[Guere turco-venexiane]] * [[Sitadini veneti ilustri]] * [[Leon de San Marco|León de San Marco]] == Altri projeti == {{Interprojeto}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Repùblega de Venèsia| ]] dc26vp2qs2a3fmwwe1573es9p7gnunb 0 30875 1102386 1101850 2022-08-17T20:41:39Z Enrico 7370 /* I primi pasi */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Raf |imaxene = Raffaele_Riefoli.jpg |didascałia = Raf durante un so concerto |tipo = voxe |nome_vero = Raffaele Riefoli |data_nasita = [[29 de setenbre]] [[1959]] |liogo_nasita = [[Margherita di Savoia]] |ani_atività = [[1977]] |xenere = [[Ełetropop]], [[Rock]], [[Pop]] [[Rap]] |eticheta = [[Columbia Records]] [[Sony Music]] |strumento = voxe - chitara |profesion = cantante |albun = 17 |studio = 11 |live = 1 |racolte = 3 |sito = http://www.raf.it/ }} '''Raf''' el cui nome vero el ze '''Raffaello Riefoli''' ([[Margherita de Savoia]] [[29 de setenbre|29 setenbre]] [[1959]], el ze un [[cantante]] [[łengua itałiana|itałian]]. == Biografia == == I primi pasi == Fin da bòcia el mostra de aver na granda pasion par la mùzega. Durante łe stajon estive dei primi [[ani setanta]], tute łe sere no manca l'ascolto de ła mùzega sonà da'l grupo "The Friends", na formasion łocałe un mucio conosùa a chel tenpo, sia a [[Margherita de Savoia]], sia in altre sità łimitrofe de'l bareze e de'l fozan. A 17 ani el se trasferise a [[Firense]] par studiàr architetura, par po' rivàr a [[Łondra|Londra]], indove el fonda, co [[Ghigo Renzulli]], futuro chitarista dei [[Litfiba]], un grupo rock/punck, i [[Cafè Caracas]], co i cuałi el insìde na cover de [[Mina]] ''[[Tintarella di Luna]]'', na canson che i londinexi no conoseva. El laora cofà camarièr tutofàr, e se mantien coi so sparàgni. Un dì el se càta co [[Giancarlo Bigazzi]], col cuałe el forma un sodałisio che ghe vałe i primi ani de ła so carièra. Tornà a [[Firense]] ne l'era capitałe de ła [[New Wave]] itałiana, Raf trae dal so bagàgio de esperiensa tuto el materiałe necesario par far nasèr un novo progeto muxicałe. Da quei fogi scriti de so pugno, nase ''[[Self Control]]'', el so primo suceso discografego, cantà in lengua inglexe cofà el albun d'exordio, a cui seguirà na longa carièra de canson cantàe marelengua. Col nome de Raf, donca, el taca ła so carièra inte el [[1983]] insidendo altri singołi de suceso trati da ''Self Control'' sarà: ''Change your mind; London Town; Hard''. Senpre in quel'ano el se mete a scrivare co Bigazzi ''il principe'' par [[Claudia Mori]] che vegnarà utiłixà cofà sigla de saràda del programa tv ''Hit Parade''. == Cronołogia sucesi == Inte el [[1983]] el porta al suceso ''[[Self Control]]'', brano pop-rock che subito monta inte łe clasifeghe [[itałiane]], grasie anca a na version de ła 'mericana [[Laura Branigan]]. Altri singołi trati dal so primo albun xe ''Change your mind'' e ''London Town''. Inte el [[1987]], el scrive el testo ''[[Si può dare di più]]'' che vinse el [[Festival de Sanremo]]. Inte el steso ano, el riva terso a l'[[Eurovision Song Contest]] in cubia co [[Umberto Tozzi]] co ''[[Gente di mare]]'', che raprexenta el so debuto in lengua itałiana. Inte el [[1988]] el partesìpa par la prima volta al [[Festival de Sanremo]] co ''Inevitàbiłe follia'', dopo el cuało el publica l'albun ''Svegliarsi un anno fa'', el cui brano de baxe par la staxon estiva xe scrito da [[Gaetano Curreri]], ''Il sapore di un bacio''. L'[[ano drìo]] el torna a [[Festival de Sanremo|Sanremo]] co ''[[Cosa resterà degli anni '80]]'', incluxa ne l'albun ''[[Cosa resterà...]]'' che contien anca ''[[Ti pretendo]]'', canson che ghe fa vinsèr el [[Festivalbar]]. Inte el [[1991]], oncora a Sanremo, el prexenta ''Oggi un dio non ho'', e segue po' l'albun ''[[Sogni... ze tutto quello che c'è]]'', che contien altri sucesi: ''Interminatamente'' (publicà cofà singoło prima del Festival) e ''Siamo soli nell'immenso vuoto che c'è''. In sto disco ghe xe anca na canson cantàda co [[Eros Ramazzotti]], se ciama ''Anche tu''. Inte el [[1993]], el inpresta ła so voxe par el debuto discografego de [[Laura Pausini]] (ła so prexensa xe espresamente richiesta da ła xovene cantante); i canta insieme ''Mi rubi l'anima''. El vinse da nòvo el '''[[Festivalbar]]''' inte el [[1993]] co ''Il battito animale'', che se cata ne l'albun [[Cannibali]] dal cuało sarà po' estrati do singołi de suceso cofà ''Due'' e ''Stai co me''. [[Cannibali]] sarà el so disco de mazor suceso a liveło discografico. Inte el zugno del [[1995]] vien publicà [[Manifesto]] (primo [[CD-ROM]] muxicałe itałian)^{[sensa fonte]}. El singoło de vertaùra xe ''Sei la più bella del mondo''. I singołi sucesivi sarà: ''Il suono c'è'', ''Dentro ai tuoi occhi'' e ''Prima che sia dì''. Ne l'autuno del [[1996]] ese ła prima racòlta de ła so carièra intitołà [[Collezione temporanea]]. Sedexe grandi sucesi del so repertorio xe rirangiài par l'ocasion, oltra ała nova canson ''Un grande salto''. El novo albun de inediti xe [[1998]]. [[La prova]], albun da łe sonorità decixamente rock che otien otimi riscontri da parte de ła critica, ma non artànti dal pùblico. Da l'albun sarà estrati tre singołi: ''Vita'', ''Storie e pensieri di un alieno'', ''La danza della pioggia'' e ''Little girl''. Inte el [[2001]] 'riva [[Iperbole]] antisipà dal singoło ''[[Infinito]]'' che ghe fa vinser par la tersa volta el Festivalbar. L'albun gà un gran suceso otegnùo anca grasie ai altri tre brani estrati (''Via'', ''Nei silenzi'' ed ''Oasi''). L'albun seguente vien publicà ne ła primavera del [[2004]], el cui titoło gera: [[Ouch!]], el cui brano trainante xe ła bałada ''In tutti i miei dì''. Pochi dì drìo l'insìda de ''Ouch'', ła [[Mondadori]] publica l'autobriografia ''Cosa resterà...'' scrita a quatro man co [[Domenico Liggeri]]. Inte el [[2005]] vien fora ła segonda racolta intitołà [[Tutto Raf]]. Divixa in do dischi, ła racòlta no contien inediti parò gà do bonus track: ''E penso a te'' cover de ła canson de [[Lucio Battisti]] e ''Amarse o no amarse'' version spagnoła de ''Amarsi o non amarsi''. Senpre inte el [[2005]] el partesipa a vari progeti. El dota co [[Edoardo Bennato]] in ''Ogni favola ze un gioco' co ała chitara [[Alex Britti]], po' el presta ła voxe al projeto [[Jetlag]] inte el brano ''E' necessario'', e infine, el ciapa parte al disco de doti de [[Ron]] ''Ma quando dici amore?'', cantando co łu inte el brano ''La pace''. Inte el [[2006]], el canbia casa discografega pasando da ła [[CGD/WARNER]] a ła [[Sony-BMG]] e a magio el publica l'albun ''[[Passeggeri distratti]]'', antisipà dal singoło ''Dimentica'' conposto da [[Saverio Grandi]], dirigendo anca el [[videoclip]] e che intra subito in clasifica, restàndoghe par un mucio de setimane. Ne l'istà del steso ano el partesipa a ła IV edision de ''[[O'Scià]]'', el festival canoro organixà da [[Claudio Baglioni]] a [[Lanpeduxa]]. El [[26 de setenbre|26 setenbre]] [[2008]] el publica [[Metamorfosi]] da cui, co antisipo, estrae el singoło ''Ossigeno'' insìo el 29 agosto. ''Non ze mai un errore'' xe el singoło despirà da ''Metamorfosi'', el videoclip xe firmà dal regista Claudio D'Avascio. El terso singoło, ''Ballo'' ese invese ne l'Istà del 2009 . Conclude el ''Metamorfosi Tour Parte II'' in Piasa Garibaldi a [[Porto Sant'Elpidio]] sabo 24 otobre 2009 in una piasa gremìa in ocasion de ła festa del patrono [[San Crispino]]. El 30 otobre 2009 vien publicà ''[[Soundview]]'', el primo CD-DVD de Raf, suportà dal brano mai proposto ''Par tutto il tempo''. Le imàxeni xe del concerto del Forum de Asago (sold-out par l'ocasion), xiràe durante el ''Metamorfosi tour'' del 27 febraro 2009. El dota co [[Savero Grandi]] inte el brano ''Il doppiatore'' che se cata ne l'albun ''[[Pattinando sul ghiaccio sottile]]'' vegnìo fora ne l'apriłe del 2010. El novo albun, ''[[Numeri]]'', xe vegnùo fora el 10 magio 2011 par la [[Sony BMG]], e dòboto a tre ani da l'ultimo łavoro discografico. Cofà singoło introdutivo xe stà sielto ''[[Un'emozione inaspettata]]'', in tute łe radio dal 15april. El disco de colpo xe balsà al primo posto de łe vendite i-tunes, mentre ne ła clasifica uficiałe [[FIMI]] dei dischi pì vendùi in [[Itałia]] el gà debutà a ła poxision #6. [[1]] La title track xe cantàda co [[Frankie HI-NRG MC]] e [[Nathalie]]. El secondo singoło estrato da l'albun xe ''[[Senza cielo]]''. == '''Vita privà''' == Dal [[1996]] el xe sposà co ła soubrette [[Gabriella Labate]], che ghe gà dà do fiòi: Bianca (1996) e Samuełe (2000). == Discografia == == '''Albun''' == * [[1984]] - ''[[Self control]]'' * [[1988]] - ''[[Svegliarsi un anno fa]]'' * [[1989]] - ''[[Cosa resterà...]]'' * [[1991]] - ''[[Sogni... ze tutto quello che c'è]]'' * [[1992]] - ''Raf'' * [[1993]] - ''[[Cannibali]]'' * [[1995]] - ''[[Manifesto]]'' * [[1998]] - ''[[La prova]]'' * [[2001]] - ''[[Iperbole]]'' * [[2004]] - ''[[Ouch!]]'' * [[2006]] - ''[[Passeggeri distratti]]'' * [[2008]] - ''[[Metamorfosi]]'' * [[2011]] - ''[[Numeri]]'' == '''Racòlte''' == * [[1996]] - ''[[Collezione temporanea]]'' * [[2005]] - ''[[Tutto Raf]]'' == '''Live''' == * [[2009]] - ''[[Soundview]]'' CD+DVD (co l'inedito Par tutto il tempo) == '''Singołi''' == * [[1980]] - ''[[Tintarella di luna/Say It's All Right Joy]]'' (''[[Base record]]'', co i '''''Cafè Caracas''''') * [[1984]] - ''Self Control'' * [[1984]] - ''Change your mind'' * [[1985]] - ''I don't want to lose you'' * [[1986]] - ''Hard'' * [[1987]] - ''[[Gente di mare]]'' co [[Umberto Tozzi]] * [[1988]] - ''Inevitàbiłe follia'' * [[1988]] - ''Il sapore di un bacio'' * [[1988]] - ''Svegliarsi un anno fa'' * [[1989]] - ''[[Cosa resterà degli anni '80]]'' * [[1989]] - ''[[Ti pretendo]]'' * [[1989]] - ''La battaglia del sesso'' * [[1991]] - ''Interminatamente'' * [[1991]] - ''Oggi un Dio non ho'' * [[1991]] - ''Siamo soli nell'immenso vuoto che c'è'' * [[1991]] - ''Senza respiro'' * [[1991]] - ''Malinverno'' * [[1992]] - ''Anche tu'' (co [[Eros Ramazzotti]]) * [[1992]] - ''Amarsi o non amarsi'' * [[1993]] - ''Il battito animale'' * [[1993]] - ''Due'' * [[1993]] - ''Stai co me'' * [[1994]] - ''Il Canto'' * [[1995]] - ''Sei la più bella del mondo'' * [[1995]] - ''Il suono c'è'' * [[1995]] - ''Dentro ai tuoi occhi'' * [[1995]] - ''Io e te'' * [[1995]] - ''Prima che sia dì'' * [[1996]] - ''E' quasi l'alba'' * [[1996]] - ''Un grande salto'' * [[1998]] - ''Vita, storie e pensieri di un alieno'' * [[1999]] - ''La danza della pioggia'' * [[1999]] - ''Little girl'' * [[2001]] - ''[[Infinito]]'' * [[2001]] - ''Via'' * [[2002]] - ''Nei silenzi'' * [[2002]] - ''Oasi'' * [[2004]] - ''[[In tutti i miei dì]]'' * [[2004]] - ''[[Superstiti]]'' * [[2005]] - ''Aria da niente'' * [[2006]] - ''[[Dimentica]]'' * [[2006]] - ''Passeggeri distratti'' * [[2006]] - ''Il nodo'' * [[2007]] - ''[[Salta più alto]]'' * [[2008]] - ''[[Ossigeno]]'' * [[2008]] - ''[[Non ze mai un errore]]'' * [[2009]] - ''Ballo'' * [[2009]] - ''Par tutto il tempo'' * [[2011]] - ''[[Un'emozione inaspettata]]'' * [[2011]] - ''Senza cielo'' * [[2011]] - ''Controsenso'' == Cover == Inte el [[2006]] [[Laura Pausini]] gà reałixà na cover de ''Due'' inte el so albun [[Io canto]]. Ła canson xe stà prodota anca in version [[spagnoła]] (''Dos''). == Note == == Altri progeti == {{Interprojeto}} == Łigadure foreste == * [http://www.raf.it Sito uficiałe] * Pagina so facebook * [http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idUMAArt=1392983 Raf so MTV.it] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120617015208/http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idUMAArt=1392983 |date=2012-06-17 }} * pagina de raf so myspace (par i fans, raf tribute) e pagina personałe * Pagina so google co somegie e video {{Controło de autorità}} [[Categoria:Cantanti italiani]] 294y16dxz11tdmzj6gqyym06qdi5v1y 0 32168 1102377 1082152 2022-08-17T20:18:35Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Alex Britti |imaxene = Alex britti white.jpg |didascałia = Alex Britti sol set del video "Piove" |tipo = voxe |nome vero = Alessandro Britti |data_nasita = [[23 de agosto]] [[1968]] |liogo_nasita = [[Roma]] |ani_atività = [[1992]] |xenere = Blues rock<br />Muxica d'autor |eticheta = |strumento = voxe, chitara acustica e ełetrica |profesion = cantante, muxicante, conponidor |albun = 7 |studio = 5 |live = 1 |racolte = 1 |sito = http://www.alexbritti.com/ }} {{Bio |Nome = Alessandro "Alex" |Cognome = Britti |Seso = M |LuogoNasita = Roma |JornoMeseNasita = 23 de agosto |AnoNasita = 1968 |LuogoMorte = |JornoMeseMorte = |AnoMorte = |Atività = cantautore |Atività2 = chitarista |Nasionałidà = italian |Imasine = }} == Biografia == A dizisete ani, el fonda el primo grupo de zènare [[blues]] e el taca łaorar inte i łocałi [[romani]] e a cołaborar co muzicisti foresti in Itałia, da Louisiana Red a [[Buddy Miles]] e [[Billy Preston]], fin a ła tournée eoropea co [[Rosa King]].<ref>{{it}}[http://www.italica.rai.it/scheda.php?scheda=britti Biografia so Italica Rai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120716193712/http://www.italica.rai.it/scheda.php?scheda=Britti |date=2012-07-16 }}</ref> El suceso 'rente el grando pùblego el riva inte l'istà de'l 1988, co'l so singoło ''Solo una volta (o tutta la vita)'' rezbalsa a'l primo posto de łe clasifeghe itałiane. A dir el vero el pùblega el so primo àlbun za inte'l 1992 co'l titoło senplise "Alex Britti" restà scuazi sconosùo, A dovarà pasàr ben 6 ani 'vanti che un novo disco veda el ciaro. Inte l'otobre de'l [[1998]] el gà publegà l'àlbun ''[[it-Pop]]'', che'l ga vendùo pì tresentomìłe copie. Inte'l [[1999]] el ze rivà a partesipàr a'l [[Festival de Sanremo]] vinsendo inte ła categoria [[Nove Proposte]] co ła canson ''Oggi sono io'', che calche ano drìo ła ze stà insidesta anca da [[Mina Mazzini|Mina]]. Inte'l [[2000]] el gà pubegà el so segondo àlbun. ''La vasca'' e i so do singołi ''Una su 1.000.000'' e ''La vasca'' ło gà menà da nòvo so'i primi posti de łe clasifeghe. Inte'l [[2001]] el gà partesipà da nòvo al [[Festival de Sanremo]] co ''Sono contento'', che se gà clasifegà al sètemo posto. El [[5 de genaro|5 zenaro]] [[2002]] el ze infrà i super ospiti so [[RAI – Radiotełevixion Itałiana|Rai]] Uno de'l programa ''Un Ponte intrà le stelle'', ła [[Curcuma]] dei putełi vìteme de łe guère e de'l tarorizmo, prezentà da [[Mara Venier]] e produzesto da [[Ruggero Pegna]] e "Far Film", co el Patrosinio de l'[[Alto Comisariato de łe Nasion Unìe par i Refugiài|Alto Comisariato de łe Nasion Unìe par i Refuziài]]. Inte'l [[2003]] el torna a'l festival co ''7000 caffè'' (el se gà clasiegà segondo suito dopo [[Alexia]]). Po' el gà publegà el so terso àlbun "3" che contien anca i so ùnjołi, ''La vita sognata'' e ''Lo zingaro felice''. Inte'l [[2005]] el gà publlegà so cuarto àlbun da'l titoło "Festa", dove che A ze prezente tre canson conponeste in cołaborasion co [[Maurizio Costanzo]]. Da l'àlbun ze stài estraesti tre singołi: "Prendere O Lasciare", "Festa" e "Quanto Ti Amo". Inte'l 2006 el ze tornà a'l [[Festival de Sanremo]] co "...Solo co te", clasifegandose terso inte ła categoria òmeni. Inte'l steso ano da ła cołaborasion co [[Edoardo Bennato]] nase el doto "[[Notte di mezza estate]]" cołaborasion che ła porta i do a ziràr tuta Itàlia co un tour che łi gà visti ezibirse insieme. [[Imàjine:Alex big.jpg|right|250 px|thumb|Britti durante na pauxa sol video de ła canson "Quanto ti amo"]] El [[29 de setenbre|29 setenbre]] [[2007]] gà registrà inte i studi de [[Mtv Itàlia]] el segondo [[MTV unplugged]] italian de ła storia: el concerto che rivixita i concerti del chitarista in version acustega patòca, xe insìo el 1° febraro 2008, in un cofaneto a preso speciałe Cd+Dvd e, inaxonta, xe xe stà trasmeso so' Mtv el [[28 de genaro|28 xenaro]] [[2008]]. Inte el concerto xe xa prexente anca un brano xa de l'albun [[La vasca]]. ''Milano'', primo singoło estrato da l'albun xe stà trasmeso da łe radio e da Mtv steso a partir da xenaro 2008. Dal secondo [[MTV Unplugged]] italian xe stà estrato anca un novo singoło Favole. Ne ła so band in sto ulimo laoro: Luca Scorziello a łe percusion, Stefano Sastro al piano, Luca Trolli a ła bateria, Emanuele Brignola al [[contrabaso]], [[Monica Hill]] e [[Gabriella Scalise]] a łe voxe, Hugo Tempesta al mixer. Inte el [[2009]] el gà sonà ła chitara ne l'ultimo disco de [[Claudio Baglioni]] "[[Q.P.G.A]]" ne ła canson "Piazza del Popolo". El 25 setenbre 2009 xe vegnùo fora sol marcà el singoło "Piove", seguìo, el novenbre, da l'insìda del novo albun de inediti intitołà [[23]]. Spartìse infati co łù questa nova aventura discografica "mostri sacri" cofà el basista Darryl Jones (Miles Davis, Sting, Eric Clapton, Rolling Stones), el baterista Paco Sery (xa inte el Joe Zawinul Syndacate, muxicista çełebrà da Jaco Pastorius e Wayne Shorter), el sasofonista Bob Franceschini (infra i altri, co Mike Stern) e l'arpista Cecilia Chailly (sołista afermàda e xa al fianco, intra i altri, de Fabrizio De Andrè, Mina, Ludovico Einaudi). Inaxonta a l'albun gà partesipà uno dei nomi itałiani pì iłustri del momento, queło del viołinista e arangiator Davide Rossi, xa al fianco de Brian Eno, Robert Fripp, The Verve, Golfrapp, Royksopp e ultimamente al laoro par i archi de "Viva la Vida" dei Coldplay. El 6 novenbre xe stà publicà el so novo sito uficiałe wwww.alexbritti.com par el cuało Alex Britti gà personalmente conponesto ła cołona sonora co do trase strumentałi inedite. Inte el [[2011]] el riłasa el singoło [[Immaturi]] cołona sonora de l'omonemo film [[Immaturi]] de [[Paolo Genovese]]. == Discografia == === Albun uficiałi === * [[1992]] - ''Alex Britti'' * [[1998]] - ''[[Il Pop]]'' * [[2000]] - ''[[La vasca]]'' * [[2003]] - ''[[3]]'' * [[2005]] - ''[[Festa]]'' * [[2009]] - ''[[23]]'' === EP === * [[2003]] - ''[[Tribe generation EP]]'' === Racolte === * [[2011]] - ''[[Best of (Alex Britti)]]'' === Live === * [[2008]] - ''[[Alex Britti MTV Unplugged]]'' === Singołi === * [[1998]] - ''[[Gelido]]'' * [[1998]] - ''[[Solo una volta o tutta la vita]]'' * [[1999]] - ''[[Da piccolo]]'' * [[1999]] - ''[[Se non ci sei]]'' * [[1999]] - ''[[Oggi sono io]]'' * [[1999]] - ''[[Mi piaci]]'' * [[2000]] - ''[[Una su 1.000.000]]'' * [[2000]] - ''[[La vasca]]'' * [[2001]] - ''[[Sono contento]]'' * [[2001]] - ''[[Io co la ragazza mia tu co la ragazza tua]]'' * [[2003]] - ''[[7000 caffè]]'' * [[2003]] - ''[[Lo zingaro felice]]'' * [[2003]] - ''[[La vita sognata]]'' * [[2005]] - ''[[Prendere o lasciare]]'' * [[2006]] - ''[[Festa]]'' * [[2006]] - ''[[Quanto ti amo]]'' * [[2006]] - ''[[Solo co te]]'' * [[2006]] - ''[[Notte di mezza estate]]'' * [[2008]] - ''[[Miłan|Milano]]'' * [[2008]] - ''[[L'Isola che non c'è]]'' (cover de Edoardo Bennato) * [[2009]] - ''[[Piove]]'' * [[2009]] - ''[[Buona fortuna]]'' * [[2010]] - ''[[L'attimo par sempre]]'' * [[2011]] - ''[[Immaturi]]'' === Singołi in Hit Parade<ref>{{it}} [http://www.hitparadeitalia.it/ Hit Parade Itàlia - Clasifiche dischi, charts, canson, testi, muxica lixiiera, box office italia, clasifica film, discografia, festival de sanremo]</ref> === {| class="wikitable" !align="center"|Ano !align="center"|Titoło !align="center"|Masima<br />Poxision !align="center"|Poxision anuałe |- |align="center"|1998 |align="center"| Solo una volta (o tutta la vita) |align="center"|'''2''' |align="center"|11 |- |align="center"|1999 |align="center"|Mi piaci |align="center"|8 |align="center"| |- |align="center"|1999 |align="center"|Oggi sono io |align="center"|'''1''' |align="center"|25 |- |align="center"|2000 |align="center"|Una su 1.000.000 |align="center"|5 |align="center"|57 |- |align="center"|2001 |align="center"|Sono contento |align="center"|4 |align="center"|77 |- |align="center"|2001 |align="center"|La vasca |align="center"|45 |align="center"|- |- |align="center"|2003 |align="center"|7000 caffè |align="center"|13 |align="center"|- |- |align="center"|2005 |align="center"|Prendere o lasciare |align="center"|19 |align="center"|- |- |align="center"|2006 |align="center"|....solo co te |align="center"|30 |align="center"|- |- |align="center"|2006 |align="center"|Notte di mezza estate (con [[Edoardo Bennato]]) |align="center"|8 |align="center"|45 |- |} == Cover == * Inte el [[2000]] el cantante [[łéngoa spagnoła|spagnoło]] [[Sergio Dalma]] gà reałixà na [[cover]] del brano ''Solo una volta (o tutta la vita)'' de Alex Britti cantàda in spagnòło e intitołà ''Solo una vez''. El brano xe stà interpretà in [[doto]] col steso Alex Briti e xe stà incluxo inte el albun ''Nueva Vida'' de Sergio Dalma. * Inte el [[2001]] ła cantante [[Mina]] gà reałixà na [[cover]] de ''Oggi sono io'' publicà in un CD singoło == Merchandising == Inte el [[2010]] l'entourage del cantante mete in comercio na łinea de prodoti personałixài<ref>{{it}} [http://www.iostore.it/common/categorie.aspx?id=1 El sito del merchandising de Alex Britti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130609201128/http://www.iostore.it/common/categorie.aspx?id=1 |date=2013-06-09 }}</ref> col nome de Alex Britti. == Note == <references/> == Altri progeti == {{Interprojeto}} == Łigadure foreste == * [http://www.alexbritti.com/ Sito uficiałe de Alex Britti] {{Controło de autorità}} [[Categoria:cantanti italiani]] bzsv8yjzstncjhuvkgu4mhmlwz5zl57 1102378 1102377 2022-08-17T20:22:54Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Alex Britti |imaxene = Alex britti white.jpg |didascałia = Alex Britti sol set del video "Piove" |tipo = voxe |nome vero = Alessandro Britti |data_nasita = [[23 de agosto]] [[1968]] |liogo_nasita = [[Roma]] |ani_atività = [[1992]] |xenere = Blues rock<br />Muxica d'autor |eticheta = |strumento = voxe, chitara acustica e ełetrica |profesion = cantante, muxicante, conponidor |albun = 7 |studio = 5 |live = 1 |racolte = 1 |sito = http://www.alexbritti.com/ }} {{Bio |Nome = Alessandro "Alex" |Cognome = Britti |Seso = M |LuogoNasita = Roma |JornoMeseNasita = 23 de agosto |AnoNasita = 1968 |LuogoMorte = |JornoMeseMorte = |AnoMorte = |Atività = cantautore |Atività2 = chitarista |Nasionałidà = italian |Imasine = }} == Biografia == A dizisete ani, el fonda el primo grupo de zènare [[blues]] e el taca łaorar inte i łocałi [[romani]] e a cołaborar co muzicisti foresti in Itałia, da Louisiana Red a [[Buddy Miles]] e [[Billy Preston]], fin a ła tournée eoropea co [[Rosa King]].<ref>{{it}}[http://www.italica.rai.it/scheda.php?scheda=britti Biografia so Italica Rai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120716193712/http://www.italica.rai.it/scheda.php?scheda=Britti |date=2012-07-16 }}</ref> El suceso 'rente el grando pùblego el riva inte l'istà de'l 1988, co'l so singoło ''Solo una volta (o tutta la vita)'' rezbalsa a'l primo posto de łe clasifeghe itałiane. A dir el vero el pùblega el so primo àlbun za inte'l 1992 co'l titoło senplise "Alex Britti" restà scuazi sconosùo, A dovarà pasàr ben 6 ani 'vanti che un novo disco veda el ciaro. Inte l'otobre de'l [[1998]] el gà publegà l'àlbun ''[[it-Pop]]'', che'l ga vendùo pì tresentomìłe copie. Inte'l [[1999]] el ze rivà a partesipàr a'l [[Festival de Sanremo]] vinsendo inte ła categoria [[Nove Proposte]] co ła canson ''Oggi sono io'', che calche ano drìo ła ze stà insidesta anca da [[Mina Mazzini|Mina]]. Inte'l [[2000]] el gà pubegà el so segondo àlbun. ''La vasca'' e i so do singołi ''Una su 1.000.000'' e ''La vasca'' ło gà menà da nòvo so'i primi posti de łe clasifeghe. Inte'l [[2001]] el gà partesipà da novo al [[Festival de Sanremo]] co ''Sono contento'', che se gà clasifegà al sètemo posto. El [[5 de genaro|5 zenaro]] [[2002]] el ze infrà i super ospiti so [[RAI – Radiotełevixion Itałiana|Rai]] Uno de'l programa ''Un Ponte intrà le stelle'', ła [[Curcuma]] dei putełi vìteme de łe guère e de'l tarorizmo, prezentà da [[Mara Venier]] e produzesto da [[Ruggero Pegna]] e "Far Film", co el Patrosinio de l'[[Alto Comisariato de łe Nasion Unìe par i Refugiài|Alto Comisariato de łe Nasion Unìe par i Refuziài]]. Inte'l [[2003]] el torna a'l festival co ''7000 caffè'' (el se gà clasiegà segondo suito dopo [[Alexia]]). Po' el gà publegà el só terso àlbun "3" che contien anca i só ùnjołi, ''La vita sognata'' e ''Lo zingaro felice''. Inte'l [[2005]] el gà publlegà so cuarto àlbun da'l titoło "Festa", dove che A ze prezente tre canson conponeste in cołaborasion co [[Maurizio Costanzo]]. Da l'àlbun ze stài estraesti tre singołi: "Prendere O Lasciare", "Festa" e "Quanto Ti Amo". Inte'l 2006 el ze tornà a'l [[Festival de Sanremo]] co "...Solo co te", clasifegandose terso inte ła categoria òmeni. Inte'l steso ano da ła cołaborasion co [[Edoardo Bennato]] nase el doto "[[Notte di mezza estate]]" cołaborasion che ła porta i do a ziràr tuta Itàlia co un tour che łi gà visti ezibirse insieme. [[Imàjine:Alex big.jpg|right|250 px|thumb|Britti durante na pauza so'l video de ła canson "Quanto ti amo"]] El [[29 de setenbre|29 setenbre]] [[2007]] el ga rezistrà inte i studi de [[Mtv Itàlia]] el segondo [[MTV unplugged]] italian de ła storia: el conserto che'l rivizita i conseti de'l ghitarista in varsion acùstega patòca, el ze venjesto fora el 1° febraro 2008, in un cofaneto a preso spesiałe Cd+Dvd e, inazonta, za el ze stà trazmetesto so' Mtv el [[28 de genaro|28 zenaro]] [[2008]]. Inte'l conserto ze za prezente anca un brano za de l'àlbun [[La vasca]]. ''Milano'', primo singoło estraesto da l'àlbun ze stà trazmetesto da łe radio e da Mtv steso a partir da zenaro 2008. Da'l segondo [[MTV Unplugged]] itałian ze stà estraesto anca un novo singoło Favole. Inte'l só grupo in 'st'ùltemo łaoro: Luca Scorziello a łe parcusion, Stefano Sastro al piano, Luca Trolli a ła bataria, Emanuele Brignola al [[contrabaso]], [[Monica Hill]] e [[Gabriella Scalise]] a łe voze, Hugo Tempesta al mixer. Inte'l [[2009]] el gà sonà ła ghitara inte l'ùltemo disco de [[Claudio Baglioni]] "[[Q.P.G.A]]" inte ła ła canson "Piazza del Popolo". El 25 setenbre 2009 A ze venjùo so'l marcà el singoło "Piove", seguìo, el novenbre, da l'insìda de'l novo àlbun de inediti intitołà [[23]]. Spartìse infati co łù questa nova aventura discografica "mostri sacri" cofà el basista Darryl Jones (Miles Davis, Sting, Eric Clapton, Rolling Stones), el baterista Paco Sery (xa inte el Joe Zawinul Syndacate, muxicista çełebrà da Jaco Pastorius e Wayne Shorter), el sasofonista Bob Franceschini (infra i altri, co Mike Stern) e l'arpista Cecilia Chailly (sołista afermàda e xa al fianco, intra i altri, de Fabrizio De Andrè, Mina, Ludovico Einaudi). Inaxonta a l'albun gà partesipà uno dei nomi itałiani pì iłustri del momento, queło del viołinista e arangiator Davide Rossi, xa al fianco de Brian Eno, Robert Fripp, The Verve, Golfrapp, Royksopp e ultimamente al laoro par i archi de "Viva la Vida" dei Coldplay. El 6 novenbre xe stà publicà el so novo sito uficiałe wwww.alexbritti.com par el cuało Alex Britti gà personalmente conponesto ła cołona sonora co do trase strumentałi inedite. Inte el [[2011]] el riłasa el singoło [[Immaturi]] cołona sonora de l'omonemo film [[Immaturi]] de [[Paolo Genovese]]. == Discografia == === Albun uficiałi === * [[1992]] - ''Alex Britti'' * [[1998]] - ''[[Il Pop]]'' * [[2000]] - ''[[La vasca]]'' * [[2003]] - ''[[3]]'' * [[2005]] - ''[[Festa]]'' * [[2009]] - ''[[23]]'' === EP === * [[2003]] - ''[[Tribe generation EP]]'' === Racolte === * [[2011]] - ''[[Best of (Alex Britti)]]'' === Live === * [[2008]] - ''[[Alex Britti MTV Unplugged]]'' === Singołi === * [[1998]] - ''[[Gelido]]'' * [[1998]] - ''[[Solo una volta o tutta la vita]]'' * [[1999]] - ''[[Da piccolo]]'' * [[1999]] - ''[[Se non ci sei]]'' * [[1999]] - ''[[Oggi sono io]]'' * [[1999]] - ''[[Mi piaci]]'' * [[2000]] - ''[[Una su 1.000.000]]'' * [[2000]] - ''[[La vasca]]'' * [[2001]] - ''[[Sono contento]]'' * [[2001]] - ''[[Io co la ragazza mia tu co la ragazza tua]]'' * [[2003]] - ''[[7000 caffè]]'' * [[2003]] - ''[[Lo zingaro felice]]'' * [[2003]] - ''[[La vita sognata]]'' * [[2005]] - ''[[Prendere o lasciare]]'' * [[2006]] - ''[[Festa]]'' * [[2006]] - ''[[Quanto ti amo]]'' * [[2006]] - ''[[Solo co te]]'' * [[2006]] - ''[[Notte di mezza estate]]'' * [[2008]] - ''[[Miłan|Milano]]'' * [[2008]] - ''[[L'Isola che non c'è]]'' (cover de Edoardo Bennato) * [[2009]] - ''[[Piove]]'' * [[2009]] - ''[[Buona fortuna]]'' * [[2010]] - ''[[L'attimo par sempre]]'' * [[2011]] - ''[[Immaturi]]'' === Singołi in Hit Parade<ref>{{it}} [http://www.hitparadeitalia.it/ Hit Parade Itàlia - Clasifiche dischi, charts, canson, testi, muxica lixiiera, box office italia, clasifica film, discografia, festival de sanremo]</ref> === {| class="wikitable" !align="center"|Ano !align="center"|Titoło !align="center"|Masima<br />Poxision !align="center"|Poxision anuałe |- |align="center"|1998 |align="center"| Solo una volta (o tutta la vita) |align="center"|'''2''' |align="center"|11 |- |align="center"|1999 |align="center"|Mi piaci |align="center"|8 |align="center"| |- |align="center"|1999 |align="center"|Oggi sono io |align="center"|'''1''' |align="center"|25 |- |align="center"|2000 |align="center"|Una su 1.000.000 |align="center"|5 |align="center"|57 |- |align="center"|2001 |align="center"|Sono contento |align="center"|4 |align="center"|77 |- |align="center"|2001 |align="center"|La vasca |align="center"|45 |align="center"|- |- |align="center"|2003 |align="center"|7000 caffè |align="center"|13 |align="center"|- |- |align="center"|2005 |align="center"|Prendere o lasciare |align="center"|19 |align="center"|- |- |align="center"|2006 |align="center"|....solo co te |align="center"|30 |align="center"|- |- |align="center"|2006 |align="center"|Notte di mezza estate (con [[Edoardo Bennato]]) |align="center"|8 |align="center"|45 |- |} == Cover == * Inte el [[2000]] el cantante [[łéngoa spagnoła|spagnoło]] [[Sergio Dalma]] gà reałixà na [[cover]] del brano ''Solo una volta (o tutta la vita)'' de Alex Britti cantàda in spagnòło e intitołà ''Solo una vez''. El brano xe stà interpretà in [[doto]] col steso Alex Briti e xe stà incluxo inte el albun ''Nueva Vida'' de Sergio Dalma. * Inte el [[2001]] ła cantante [[Mina]] gà reałixà na [[cover]] de ''Oggi sono io'' publicà in un CD singoło == Merchandising == Inte el [[2010]] l'entourage del cantante mete in comercio na łinea de prodoti personałixài<ref>{{it}} [http://www.iostore.it/common/categorie.aspx?id=1 El sito del merchandising de Alex Britti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130609201128/http://www.iostore.it/common/categorie.aspx?id=1 |date=2013-06-09 }}</ref> col nome de Alex Britti. == Note == <references/> == Altri progeti == {{Interprojeto}} == Łigadure foreste == * [http://www.alexbritti.com/ Sito uficiałe de Alex Britti] {{Controło de autorità}} [[Categoria:cantanti italiani]] 6a6j0gqgi0k6obb70q749gagcht7g4d 0 32487 1102379 1085636 2022-08-17T20:24:47Z Enrico 7370 /* I scominsi : ła publicità e ła soap opera */ wikitext text/x-wiki {{Avixo de Corèxare|mùxica|marso 2021}} {{Muxicante |nome = Natalie Imbruglia |imaxene = Natalie Imbruglia Cannes.jpg |didascałia = |tipo = voxe |nome_vero = Natalie Jane Imbruglia |data_nasita = [[4 de febraro]] [[1975]] |liogo_nasita = [[Sidney]] |ani_atività = [[1997]] |xenere = Pop<br />Rock<br />[[Soft rock]]<br />[[Indie rock]]<br />[[Folk]] |eticheta = [[RCA Records]]<br />[[Sony Music]] |strumento = voxe |profesion = cantautora, atora |albun = 5 |studio = |live = |racolte = |sito = http://www.natalieimbruglia.com/ }} ''Natalie Jane Imbruglia''' ([[Sydney]], [[4 de febraro]] [[1975]]) ła xe na [[cantautore|cantautora]] e [[ator]]a austrałiana de orizene [[italia|italiana]]<ref name="artistdirect">cfr. [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Artist Direct: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="rockol">cfr. [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Rockol.it: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="mtv">cfr. [http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia MTV.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150320134510/http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia |date=2015-03-20 }}</ref> Come [[cantante]], ła xe in atività da ła segonda metà dei ani novanta<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="mtv"/><ref name="allmusic">cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Allmusic: Natalie Imbruglia - Biography]</ref><ref name="todomúsica">cfr. [http://www.todomusica.org/natalie_imbruglia/ Todo Música: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="discogs">cfr. [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Discogs: Natalie Imbruglia]</ref> : ła ga pupublegà sincue àlbun, vałe a dir ''[[Left of the Middle]]'' ([[1997]]), ''[[White Lilies Island]]'' ([[2001]]), ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' ([[2005]]), ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' ([[2007]]) e ''[[Come to Life]]'' ([[2009]]).<ref name="mtv"/><ref name="allmusic"/><ref name="discogs"/>, e ła se ga azudegà vari premi muzegałi<ref name="artistdirect"/>. <br />Intra' łe so canson pì famoze, A recordemo ''Torn'', ''Wrong Impression'', ''That Day'', ''Counting Down the Days'' e ''Want''.<ref name="rockol"/><ref name="discogs"/><ref>cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126/songs Allmusic: Natalie Imbruglia - Songs]</ref> Prima de deventar cantante, la ga ezordìo come atora ai inisi dei ani novanta inte ła [[soap opera]] ''[[Neighbours]]''.<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it">cfr. [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ IMDb.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }}</ref><ref name="imdb.com-bio">cfr. [http://www.imdb.com/name/nm0001386/bio IMDb.com: Natalie Imbruglia - Biography]</ref> Senpre come atora, ła ga avudo anca un ruoło inte el sinema, segnatamente inte el [[film]] '' [[Johnny English]] '' ([[2003]]), al fianco de [[Rowan Atkinson]].<ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it"/> == Biografia == == I scominsi : ła publicità e ła soap opera == Fìa de un emigrante de [[Lipari]] (Elliot Imbruglia) e de na dona australiana (Maxene Anderson), ''Natalie Imbrulia''' nase a [[Sydney]] e crese a Berkeley Vale. Co ła gà sincue ani ła ciapa łesion de dansa [[jazz]] e drìoman anca de tip tap e de bałeto, A sedeze ani ła zbandona ła scoła e ła se trasferìse a Sidney sercando de emerzer inte'l mondo de'l spetacoło, L'ezordio el ze stà come testimonial publisitario de na goma da mastegàr japoneza. A l'età de 17 ani ła ze conosesta parchè ła deventa interprete de na [[soap opera]] un mucio famoza in Austrałia ''[[Neighbours]]'' (indove ze prezenti anca [[Kylie Minogue]] e [[Holly Valance]]. El so ròło zera secondario cusì ła xe stà scriturà soło che par do setemane, parò visto el gran suceso avesto i autori gà desidesto de darghe na parte più de rimarco. xera un periodo pìtosto bon par eła, parò, ła se gà mostrà non tanto contenta de ła vita che ła jera drìo viver e indrìoman ła gà dichiarà cusì : "A so grata a quanti me gà dà ł'ocazion de far l'atora. Go conosesto tanta zente, go podesto vadagnàr un mucio e conprarme vestìi de voga. Ma presto chel tipo de fama gà perdesto el so fasìno. Do ani de cheła vita e no me conosevo più, A jero deventà àcida". == Cariera muzegałe == Ła se trasferìse cusì a Londra indove ła ga da rescomisiàre da zero. Łe robe no va ben avendo anca problemi finansiari par pagarse l'afito.<ref>{{cita web|titolo=Natalie Imbruglia - La biografia|url=http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619|editore=[[MTV|mtv.it]]|accesso=15 novembre 2011}}</ref> Intanto ła gà tacà scrivare canson e, come obietivo, ła se prefisa de no restare inte ła cavedałe ingleze. Drìoman ła vien notà da na major muzicałe. Come provìn i ghe fa cantar ła canson ''Torn'', che drìoman sarà el so primo suceso al seguito del cuało ła sotoscrivarà un contrato coła compagnìa. == ''1997 - Left of the Middle'' == int'l 1997 ła insìde el so primo àlbun, ''[[Left of the Middle]]'', che ghe gà fato otegnìr vari premi. Ła xe stà mensionà anca a 3 [[Grammy Award]], ma sensa vitorie. El disco gà avesto un otimo suceso e anca inte i [[Stati Unii de ła Mèrica|Stati Unii]] dove xe intrà in top ten vinsendo 2 dischi de platino. A liveło mondiałe el disco gà sorpasà i 8 miłioni de copie. El singoło de slanso xe stà ''[[Torn]]'' che in poco deventa na hit trasmesa dapartuto; in Gran Bretagna ła razonze el segondo posto, mentre inte i USA el ze restà el singoło pì sonà da łe radio par dieze setemane de seguito. Anca oncò ła ze recordà cofà una de łe cansona sìnboło dei ani novanta. Vien estraesti altri sìngołi ''Big Mistake, Wishing I Was There'' e ''Smoke'' che gavarà un bon suceso, ma che de seguro no podea esar aconparà a ''Torn''. Intanto Natalie pareciava el segondo àlbun, ma prima che'l fuse publegà ła gà cołaborà ad alcune canson, alcune cołone sonore de ''[[Stigmate]]'', co ła canson ''Identify'' (scrivesta da [[Billy Corgan]] dei [[Smashing Pumpkins]], usìa cofà singoło, gà avesto anca un videoclip) e ''Go'', ła gà insidesto na canson par beneficensa (''It's Only Rock and Roll'') e ła gà cołaborà a l'àlbun ''Reload'' de [[Tom Jones]]. [[Imàjine:Trl 2005 napoli imbruglia.jpg|right|200 px|thumb|Natalie Imbnruglia, ospite de TRL a [[Nàpułi|Napołi]] ([[25 avrìl]] [[2005]])]] == ''2001 - White Lilies Island'' == inte'l 2001 xe usìo el so segondo àlbun, ''[[White Lilies Island]]''. A l'interno se cata temàdeghe pì centràe so ła serietà che so'ła spensieratésa del scominsio. El disco no gà razonzesto boni rezultadi, soratuto inte i USA, ''White Lilies Island'' ze comunque riusìo a vendar 2 miłion de copie. I sìngołi tirài zo da sto àlbun xera ''That Day'', ''[[Wrong Impression]]'' e ''Beauty On the Fire''. I primi do singołi gà avesto boni rezultadi in Gran Bretagna (ma no cusì tanti inte i USA), mentre el terso ze pasà doboto inoservà. Intanto ze canbià un mucio anca el ''look''. Senpre inte el steso ano ła łaora par ła cołona sonora del film ''[[Y tu mama también]]'' (2001), mentre inte'l 2002 par ''[[Mr. Deeds]]'' (2002). Senpre inte'l 2002 ła deventa uno dei volti de [[L'Oreal]]. Dopo l'esperiensa inte ła soap opera ''Neighbours'', inte'l [[2003]] ła riese ad aver na parte inte'l film de [[Peter Howitt]], ''[[Johnny English]]'' e a otegner un discreto suceso come atora. El film rico de bàgoło ed efeti speciałi conprende un cast spetacołoxo, tra cui [[Rowan Atkinson]] e [[John Malkovich]]. == 2004-2007 - ''Counting Down the Days e Glorious'' == Pa'l terso capitoło discogràfego A cognarà spetar altri 4 ani, co ''[[Counting Down the Days]]'', del [[2005]]. L'àlbun se riveła orgànego e da l'ascolto piazèvołe, caraterizà da l'alternansa de bałade e tòchi pop/rock. Vien estraesti soło che do sìngołi ''Shiver'' (che ze deventà el mazor suceso dai tenpi de ''Torn'') e ''Counting Down the Days'' (che invese ze pasà squazi inoservà). inte'l steso ano ła Imbruglia partirà co un tour par promovar l'àlbun. El disco gà otegnesto un buon suceso in Europa, ma non in Australia (indove no ła xe riusìa ad intrar in top 10) e inte i USA, dove no l'è stà gnanca publicà. Ad ancò ''Counting Down the Days'' gà vendesto 2 miłioni di copie in tuto el mondo, ha ciapà ła nùmaro 1 in Gran Bretagna e xe rexultà uno dei 100 albun pì vendùi del 2005. inte'l [[2006]] ła Imbruglia se gà inpegnà diversamente co "Il Fondo dell'ONU par i Popoli" (UNFPA) par jutare ła riserca so 'ła [[fistola]]. Inte łe diverse intarviste ła gà trancuiłizà i fan informandołi che ła sarìa tornà a publegar àlbun e, se el caso, dei film come atora. El so nuovo sìngoło ''Glorious'', prezentà in anteprima a łe Finałi de Verona del Festivalbar, vinse il premio "Speciałe". El sìngoło otien un suceso scadente, siben el riva a pozision de un serto rimarco (n.23 inte ła clasifega ingleze e n.13 inte ła clasifega mondiałe). El 10 de setenbre [[2007]] vien fora ła so prima rancura, ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]''. Ła racolta no otien gran sucsso soratuto a cauza de ła poca promosion, dovesta al fato che ła cantante inte'l steso pariodo ła zera drìo preparàr el divorsio da so marìo. El 10 de novenbre [[2007]] inte łe sałe itałiane vien fora el film de animasion ''Winx, il segreto del regno perduto'' de Iginio Straffi co protagoniste łe famoze fadine oramai sełebri anca inte'l mondo. Natalie aceta de scrivar e cantar el tema prinsìpałe par el film, ''All the Magic''. La canson vien po' inserìa inte ła cołona sonora orizenałe del film publegà da Epic Sony. == 2009 - 2010 -''Come to Life'' e cariera del sinema == [[Imàjine:Natalie Imbruglia.jpg|thumb|right|300px|Natalie Imbruglia a [[Bùcarest|Bucarest]] inte el [[2008]]]] Natalie gheva rivełà zà inte el [[disenbre]] [[2008]], el novo disco ''[[Come to Life]]'' vegnesto fora inte l'[[otobre]] del [[2009]].<ref>[http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120619092610/http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 |date=2012-06-19 }}</ref>. Se trata de na vera rivołusion par la cantante, in cuanto ze stà produzesto da ła caza discogràfega fondà da ła Imbruglia dopo aver łasà ła [[Sony]]. El ze stà antisipà dal sìngoło ''[[Want]]'', de otimo suceso in [[Italia]], andove el riva a ła cuarta pozision de ła clasifega dei sìngołi pì vendùi, ma dełudente inte i altri Paezi. El segondo ed ùltemo sìngoło, ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' ze stà rełasà ne l'istà 2010. Alcune de łe canson de sto àlbun xe stà scriveste da [[Chris Martin]], leader dei [[Coldplay]].<ref name="Sport Week 2009">Informazione tratta dall'intervista rilasciata a ''Sport Week'', supplemento della ''Gazzetta dello sport'', del 3 ottobre 2009, pag. 76.</ref> Par el momento (dal [[2010]]) ła cantante, gà mołà ła cariera muzegałe par dedicarse a cueła del sinema. === Vita privada === Ła ze stà spozà dal [[2003]] al [[2008]] co [[Daniel Johns]],<ref name="imdb.com-bio"/> cantante dei [[Silverchair Daniel Johns]] co na serimonia so ła spiaja in [[Australia]]. I do gà vivesto insenbre a [[Windsor]], [[Berkshire]], [[Regno Unìo]], so na ìzoła ciamà "White Lilies" che drìoman ze deventà el nome del segondo àlbun, ed a [[Newcastle]], Austrałia. El [[4 de zenaro]], [[2008]] Imbruglia e Johns gà anuncià publegamente el so divorsio, ła cui cauza prinsìpałe de rotura ze stada ła distansa. Natalie gà anca dichiarà de aver soferto de patùrnia dopo el repentino suceso avesto e dal stres conseguente a cui no ła zera abituàda. == Discografia == === Àlbun === * [[1997]] - ''[[Left of the Middle]]'' * [[2001]] - ''[[White Lilies Island]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' * [[2009]] - ''[[Come to Life]]'' === Singołi === * [[1997]] - ''[[Torn]]'' * [[1998]] - ''[[Big Mistake]]'' * [[1998]] - ''[[Wishing I Was There]]'' * [[1998]] - ''[[Smoke (Natalie Imbruglia)|Smoke]]'' * [[1999]] - ''[[Identify]]'' * [[2001]] - ''[[That Day]]'' * [[2002]] - ''[[Wrong Impression]]'' * [[2002]] - ''[[Beauty on the Fire]]'' * [[2005]] - ''[[Shiver (Natalie Imbruglia)|Shiver]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious (Natalie Imbruglia)|Glorious]]'' * [[2009]] - ''[[Want]]'' * [[2010]] - ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' == Filmografia == * ''[[Neighbours]]'' - [[soap opera]], 125 puntate ([[1992]]-[[1994]]) * ''[[Law of the Land]]'' - serie TV, 1 ep. ([[1997]]) * ''[[Johnny English]]'', regia de [[Peter Howitt]] ([[2003]]) * ''[[Closed for Winter]]'', regia de [[James Bogle]] ([[2009]]) * ''[[Legend of the Lost Tribe]]'', regia de [[Peter Peake]] - cortometrajo (TV), voxe ([[2002]]) == Programi tełevizivi == * ''The X Factor'' ([[2010]]) ==Premi & riconosimenti (Lista parsiałe) <ref name="artistdirect"/>== * [[1998]]: MTV Music Video Award * [[1998]]: MTV Europe Music Video Award * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best New Artist" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Pop Album" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Female Vocal Performance" == Note == <references/> == Altri projeti == {{Interprojeto|Category:Natalie Imbruglia|Natalie Imbruglia}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} * [http://www.natalieimbruglia.com/ Natalie Imbruglia - Sito uficiałe] * [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Natalie Imbruglia] su [[Allmusic]] * Biografia de [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Natalie Imbruglia] su Artist Direct * Biografia de [http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120514143348/http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 |date=2012-05-14 }} su Sing365 * Biografia de [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Natalie Imbruglia] su Rockol.it * Discografia de [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Natalie Imbruglia] su [[Discogs]] * Scheda su [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }} de l'[[Internet Movie Database]] {{Controło de autorità}} {{DEFAULTSORT:Imbruglia, Natalie}} [[Categoria:Cantanti]] [[Categoria:Cantautori]] [[Categoria:Atori]] ctpdjxjauygd6p351fruworxljoqmty 1102380 1102379 2022-08-17T20:26:33Z Enrico 7370 /* I scominsi : ła publicità e ła soap opera */ wikitext text/x-wiki {{Avixo de Corèxare|mùxica|marso 2021}} {{Muxicante |nome = Natalie Imbruglia |imaxene = Natalie Imbruglia Cannes.jpg |didascałia = |tipo = voxe |nome_vero = Natalie Jane Imbruglia |data_nasita = [[4 de febraro]] [[1975]] |liogo_nasita = [[Sidney]] |ani_atività = [[1997]] |xenere = Pop<br />Rock<br />[[Soft rock]]<br />[[Indie rock]]<br />[[Folk]] |eticheta = [[RCA Records]]<br />[[Sony Music]] |strumento = voxe |profesion = cantautora, atora |albun = 5 |studio = |live = |racolte = |sito = http://www.natalieimbruglia.com/ }} ''Natalie Jane Imbruglia''' ([[Sydney]], [[4 de febraro]] [[1975]]) ła xe na [[cantautore|cantautora]] e [[ator]]a austrałiana de orizene [[italia|italiana]]<ref name="artistdirect">cfr. [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Artist Direct: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="rockol">cfr. [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Rockol.it: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="mtv">cfr. [http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia MTV.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150320134510/http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia |date=2015-03-20 }}</ref> Come [[cantante]], ła xe in atività da ła segonda metà dei ani novanta<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="mtv"/><ref name="allmusic">cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Allmusic: Natalie Imbruglia - Biography]</ref><ref name="todomúsica">cfr. [http://www.todomusica.org/natalie_imbruglia/ Todo Música: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="discogs">cfr. [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Discogs: Natalie Imbruglia]</ref> : ła ga pupublegà sincue àlbun, vałe a dir ''[[Left of the Middle]]'' ([[1997]]), ''[[White Lilies Island]]'' ([[2001]]), ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' ([[2005]]), ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' ([[2007]]) e ''[[Come to Life]]'' ([[2009]]).<ref name="mtv"/><ref name="allmusic"/><ref name="discogs"/>, e ła se ga azudegà vari premi muzegałi<ref name="artistdirect"/>. <br />Intra' łe so canson pì famoze, A recordemo ''Torn'', ''Wrong Impression'', ''That Day'', ''Counting Down the Days'' e ''Want''.<ref name="rockol"/><ref name="discogs"/><ref>cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126/songs Allmusic: Natalie Imbruglia - Songs]</ref> Prima de deventar cantante, la ga ezordìo come atora ai inisi dei ani novanta inte ła [[soap opera]] ''[[Neighbours]]''.<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it">cfr. [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ IMDb.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }}</ref><ref name="imdb.com-bio">cfr. [http://www.imdb.com/name/nm0001386/bio IMDb.com: Natalie Imbruglia - Biography]</ref> Senpre come atora, ła ga avudo anca un ruoło inte el sinema, segnatamente inte el [[film]] '' [[Johnny English]] '' ([[2003]]), al fianco de [[Rowan Atkinson]].<ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it"/> == Biografia == == I scominsi : ła publicità e ła soap opera == Fìa de un emigrante de [[Lipari]] (Elliot Imbruglia) e de na dona australiana (Maxene Anderson), ''Natalie Imbrulia''' nase a [[Sydney]] e crese a Berkeley Vale. Co ła gà sincue ani ła ciapa łesion de dansa [[jazz]] e drìoman anca de tip tap e de bałeto, A sedeze ani ła zbandona ła scoła e ła se trasferìse a Sidney sercando de emerzer inte'l mondo de'l spetacoło, L'ezordio el ze stà come testimonial publisitario de na goma da mastegàr japoneza. A l'età de 17 ani ła ze conosesta parchè ła deventa interprete de na [[soap opera]] un mucio famoza in Austrałia ''[[Neighbours]]'' (indove ze prezenti anca [[Kylie Minogue]] e [[Holly Valance]]. El só ròło el zera secondario cusì ła ze stà scriturà soło che par do setemane, parò visto el gran suceso avesto i autori i ga desidesto de darghe na parte pì de rimarco. El zera un parìodo pìtosto bon par eła, parò, ła se gà mostrà non tanto contenta de ła vita che ła jera drìo viver e indrìoman ła gà dichiarà cusì : "A so grata a cuanti me gà dà l'ocazion de far l'atora. Go conosesto tanta zente, go podesto vadanjàr un mucio e conprarme vestìi de voga. Ma presto chel tipo de fama ła gà perdesto el só fasìno. Do ani de cheła vita e no me conosevo più, A jero deventà àcida". == Cariera muzegałe == Ła se trasferìse cusì a Londra indove ła ga da rescomisiàre da zero. Łe robe no va ben avendo anca problemi finansiari par pagarse l'afito.<ref>{{cita web|titolo=Natalie Imbruglia - La biografia|url=http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619|editore=[[MTV|mtv.it]]|accesso=15 novembre 2011}}</ref> Intanto ła gà tacà scrivare canson e, come obietivo, ła se prefisa de no restare inte ła cavedałe ingleze. Drìoman ła vien notà da na major muzicałe. Come provìn i ghe fa cantar ła canson ''Torn'', che drìoman sarà el so primo suceso al seguito del cuało ła sotoscrivarà un contrato coła compagnìa. == ''1997 - Left of the Middle'' == int'l 1997 ła insìde el so primo àlbun, ''[[Left of the Middle]]'', che ghe gà fato otegnìr vari premi. Ła xe stà mensionà anca a 3 [[Grammy Award]], ma sensa vitorie. El disco gà avesto un otimo suceso e anca inte i [[Stati Unii de ła Mèrica|Stati Unii]] dove xe intrà in top ten vinsendo 2 dischi de platino. A liveło mondiałe el disco gà sorpasà i 8 miłioni de copie. El singoło de slanso xe stà ''[[Torn]]'' che in poco deventa na hit trasmesa dapartuto; in Gran Bretagna ła razonze el segondo posto, mentre inte i USA el ze restà el singoło pì sonà da łe radio par dieze setemane de seguito. Anca oncò ła ze recordà cofà una de łe cansona sìnboło dei ani novanta. Vien estraesti altri sìngołi ''Big Mistake, Wishing I Was There'' e ''Smoke'' che gavarà un bon suceso, ma che de seguro no podea esar aconparà a ''Torn''. Intanto Natalie pareciava el segondo àlbun, ma prima che'l fuse publegà ła gà cołaborà ad alcune canson, alcune cołone sonore de ''[[Stigmate]]'', co ła canson ''Identify'' (scrivesta da [[Billy Corgan]] dei [[Smashing Pumpkins]], usìa cofà singoło, gà avesto anca un videoclip) e ''Go'', ła gà insidesto na canson par beneficensa (''It's Only Rock and Roll'') e ła gà cołaborà a l'àlbun ''Reload'' de [[Tom Jones]]. [[Imàjine:Trl 2005 napoli imbruglia.jpg|right|200 px|thumb|Natalie Imbnruglia, ospite de TRL a [[Nàpułi|Napołi]] ([[25 avrìl]] [[2005]])]] == ''2001 - White Lilies Island'' == inte'l 2001 xe usìo el so segondo àlbun, ''[[White Lilies Island]]''. A l'interno se cata temàdeghe pì centràe so ła serietà che so'ła spensieratésa del scominsio. El disco no gà razonzesto boni rezultadi, soratuto inte i USA, ''White Lilies Island'' ze comunque riusìo a vendar 2 miłion de copie. I sìngołi tirài zo da sto àlbun xera ''That Day'', ''[[Wrong Impression]]'' e ''Beauty On the Fire''. I primi do singołi gà avesto boni rezultadi in Gran Bretagna (ma no cusì tanti inte i USA), mentre el terso ze pasà doboto inoservà. Intanto ze canbià un mucio anca el ''look''. Senpre inte el steso ano ła łaora par ła cołona sonora del film ''[[Y tu mama también]]'' (2001), mentre inte'l 2002 par ''[[Mr. Deeds]]'' (2002). Senpre inte'l 2002 ła deventa uno dei volti de [[L'Oreal]]. Dopo l'esperiensa inte ła soap opera ''Neighbours'', inte'l [[2003]] ła riese ad aver na parte inte'l film de [[Peter Howitt]], ''[[Johnny English]]'' e a otegner un discreto suceso come atora. El film rico de bàgoło ed efeti speciałi conprende un cast spetacołoxo, tra cui [[Rowan Atkinson]] e [[John Malkovich]]. == 2004-2007 - ''Counting Down the Days e Glorious'' == Pa'l terso capitoło discogràfego A cognarà spetar altri 4 ani, co ''[[Counting Down the Days]]'', del [[2005]]. L'àlbun se riveła orgànego e da l'ascolto piazèvołe, caraterizà da l'alternansa de bałade e tòchi pop/rock. Vien estraesti soło che do sìngołi ''Shiver'' (che ze deventà el mazor suceso dai tenpi de ''Torn'') e ''Counting Down the Days'' (che invese ze pasà squazi inoservà). inte'l steso ano ła Imbruglia partirà co un tour par promovar l'àlbun. El disco gà otegnesto un buon suceso in Europa, ma non in Australia (indove no ła xe riusìa ad intrar in top 10) e inte i USA, dove no l'è stà gnanca publicà. Ad ancò ''Counting Down the Days'' gà vendesto 2 miłioni di copie in tuto el mondo, ha ciapà ła nùmaro 1 in Gran Bretagna e xe rexultà uno dei 100 albun pì vendùi del 2005. inte'l [[2006]] ła Imbruglia se gà inpegnà diversamente co "Il Fondo dell'ONU par i Popoli" (UNFPA) par jutare ła riserca so 'ła [[fistola]]. Inte łe diverse intarviste ła gà trancuiłizà i fan informandołi che ła sarìa tornà a publegar àlbun e, se el caso, dei film come atora. El so nuovo sìngoło ''Glorious'', prezentà in anteprima a łe Finałi de Verona del Festivalbar, vinse il premio "Speciałe". El sìngoło otien un suceso scadente, siben el riva a pozision de un serto rimarco (n.23 inte ła clasifega ingleze e n.13 inte ła clasifega mondiałe). El 10 de setenbre [[2007]] vien fora ła so prima rancura, ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]''. Ła racolta no otien gran sucsso soratuto a cauza de ła poca promosion, dovesta al fato che ła cantante inte'l steso pariodo ła zera drìo preparàr el divorsio da so marìo. El 10 de novenbre [[2007]] inte łe sałe itałiane vien fora el film de animasion ''Winx, il segreto del regno perduto'' de Iginio Straffi co protagoniste łe famoze fadine oramai sełebri anca inte'l mondo. Natalie aceta de scrivar e cantar el tema prinsìpałe par el film, ''All the Magic''. La canson vien po' inserìa inte ła cołona sonora orizenałe del film publegà da Epic Sony. == 2009 - 2010 -''Come to Life'' e cariera del sinema == [[Imàjine:Natalie Imbruglia.jpg|thumb|right|300px|Natalie Imbruglia a [[Bùcarest|Bucarest]] inte el [[2008]]]] Natalie gheva rivełà zà inte el [[disenbre]] [[2008]], el novo disco ''[[Come to Life]]'' vegnesto fora inte l'[[otobre]] del [[2009]].<ref>[http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120619092610/http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 |date=2012-06-19 }}</ref>. Se trata de na vera rivołusion par la cantante, in cuanto ze stà produzesto da ła caza discogràfega fondà da ła Imbruglia dopo aver łasà ła [[Sony]]. El ze stà antisipà dal sìngoło ''[[Want]]'', de otimo suceso in [[Italia]], andove el riva a ła cuarta pozision de ła clasifega dei sìngołi pì vendùi, ma dełudente inte i altri Paezi. El segondo ed ùltemo sìngoło, ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' ze stà rełasà ne l'istà 2010. Alcune de łe canson de sto àlbun xe stà scriveste da [[Chris Martin]], leader dei [[Coldplay]].<ref name="Sport Week 2009">Informazione tratta dall'intervista rilasciata a ''Sport Week'', supplemento della ''Gazzetta dello sport'', del 3 ottobre 2009, pag. 76.</ref> Par el momento (dal [[2010]]) ła cantante, gà mołà ła cariera muzegałe par dedicarse a cueła del sinema. === Vita privada === Ła ze stà spozà dal [[2003]] al [[2008]] co [[Daniel Johns]],<ref name="imdb.com-bio"/> cantante dei [[Silverchair Daniel Johns]] co na serimonia so ła spiaja in [[Australia]]. I do gà vivesto insenbre a [[Windsor]], [[Berkshire]], [[Regno Unìo]], so na ìzoła ciamà "White Lilies" che drìoman ze deventà el nome del segondo àlbun, ed a [[Newcastle]], Austrałia. El [[4 de zenaro]], [[2008]] Imbruglia e Johns gà anuncià publegamente el so divorsio, ła cui cauza prinsìpałe de rotura ze stada ła distansa. Natalie gà anca dichiarà de aver soferto de patùrnia dopo el repentino suceso avesto e dal stres conseguente a cui no ła zera abituàda. == Discografia == === Àlbun === * [[1997]] - ''[[Left of the Middle]]'' * [[2001]] - ''[[White Lilies Island]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' * [[2009]] - ''[[Come to Life]]'' === Singołi === * [[1997]] - ''[[Torn]]'' * [[1998]] - ''[[Big Mistake]]'' * [[1998]] - ''[[Wishing I Was There]]'' * [[1998]] - ''[[Smoke (Natalie Imbruglia)|Smoke]]'' * [[1999]] - ''[[Identify]]'' * [[2001]] - ''[[That Day]]'' * [[2002]] - ''[[Wrong Impression]]'' * [[2002]] - ''[[Beauty on the Fire]]'' * [[2005]] - ''[[Shiver (Natalie Imbruglia)|Shiver]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious (Natalie Imbruglia)|Glorious]]'' * [[2009]] - ''[[Want]]'' * [[2010]] - ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' == Filmografia == * ''[[Neighbours]]'' - [[soap opera]], 125 puntate ([[1992]]-[[1994]]) * ''[[Law of the Land]]'' - serie TV, 1 ep. ([[1997]]) * ''[[Johnny English]]'', regia de [[Peter Howitt]] ([[2003]]) * ''[[Closed for Winter]]'', regia de [[James Bogle]] ([[2009]]) * ''[[Legend of the Lost Tribe]]'', regia de [[Peter Peake]] - cortometrajo (TV), voxe ([[2002]]) == Programi tełevizivi == * ''The X Factor'' ([[2010]]) ==Premi & riconosimenti (Lista parsiałe) <ref name="artistdirect"/>== * [[1998]]: MTV Music Video Award * [[1998]]: MTV Europe Music Video Award * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best New Artist" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Pop Album" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Female Vocal Performance" == Note == <references/> == Altri projeti == {{Interprojeto|Category:Natalie Imbruglia|Natalie Imbruglia}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} * [http://www.natalieimbruglia.com/ Natalie Imbruglia - Sito uficiałe] * [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Natalie Imbruglia] su [[Allmusic]] * Biografia de [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Natalie Imbruglia] su Artist Direct * Biografia de [http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120514143348/http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 |date=2012-05-14 }} su Sing365 * Biografia de [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Natalie Imbruglia] su Rockol.it * Discografia de [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Natalie Imbruglia] su [[Discogs]] * Scheda su [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }} de l'[[Internet Movie Database]] {{Controło de autorità}} {{DEFAULTSORT:Imbruglia, Natalie}} [[Categoria:Cantanti]] [[Categoria:Cantautori]] [[Categoria:Atori]] 3qqwz8k6kaddblzryxuzom73wpbg0kw 1102381 1102380 2022-08-17T20:28:49Z Enrico 7370 /* 2009 - 2010 -Come to Life e cariera del sinema */ wikitext text/x-wiki {{Avixo de Corèxare|mùxica|marso 2021}} {{Muxicante |nome = Natalie Imbruglia |imaxene = Natalie Imbruglia Cannes.jpg |didascałia = |tipo = voxe |nome_vero = Natalie Jane Imbruglia |data_nasita = [[4 de febraro]] [[1975]] |liogo_nasita = [[Sidney]] |ani_atività = [[1997]] |xenere = Pop<br />Rock<br />[[Soft rock]]<br />[[Indie rock]]<br />[[Folk]] |eticheta = [[RCA Records]]<br />[[Sony Music]] |strumento = voxe |profesion = cantautora, atora |albun = 5 |studio = |live = |racolte = |sito = http://www.natalieimbruglia.com/ }} ''Natalie Jane Imbruglia''' ([[Sydney]], [[4 de febraro]] [[1975]]) ła ze na [[cantautore|cantautora]] e [[ator]]a austrałiana de orizene [[italia|italiana]]<ref name="artistdirect">cfr. [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Artist Direct: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="rockol">cfr. [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Rockol.it: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="mtv">cfr. [http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia MTV.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150320134510/http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619#biografia |date=2015-03-20 }}</ref> Come [[cantante]], ła xe in atività da ła segonda metà dei ani novanta<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="mtv"/><ref name="allmusic">cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Allmusic: Natalie Imbruglia - Biography]</ref><ref name="todomúsica">cfr. [http://www.todomusica.org/natalie_imbruglia/ Todo Música: Natalie Imbruglia]</ref><ref name="discogs">cfr. [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Discogs: Natalie Imbruglia]</ref> : ła ga pupublegà sincue àlbun, vałe a dir ''[[Left of the Middle]]'' ([[1997]]), ''[[White Lilies Island]]'' ([[2001]]), ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' ([[2005]]), ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' ([[2007]]) e ''[[Come to Life]]'' ([[2009]]).<ref name="mtv"/><ref name="allmusic"/><ref name="discogs"/>, e ła se ga azudegà vari premi muzegałi<ref name="artistdirect"/>. <br />Intra' łe so canson pì famoze, A recordemo ''Torn'', ''Wrong Impression'', ''That Day'', ''Counting Down the Days'' e ''Want''.<ref name="rockol"/><ref name="discogs"/><ref>cfr. [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126/songs Allmusic: Natalie Imbruglia - Songs]</ref> Prima de deventar cantante, la ga ezordìo come atora ai inisi dei ani novanta inte ła [[soap opera]] ''[[Neighbours]]''.<ref name="artistdirect"/><ref name="rockol"/><ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it">cfr. [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ IMDb.it: Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }}</ref><ref name="imdb.com-bio">cfr. [http://www.imdb.com/name/nm0001386/bio IMDb.com: Natalie Imbruglia - Biography]</ref> Senpre come atora, ła ga avudo anca un ruoło inte el sinema, segnatamente inte el [[film]] '' [[Johnny English]] '' ([[2003]]), al fianco de [[Rowan Atkinson]].<ref name="todomúsica"/><ref name = "imbd.it"/> == Biografia == == I scominsi : ła publicità e ła soap opera == Fìa de un emigrante de [[Lipari]] (Elliot Imbruglia) e de na dona australiana (Maxene Anderson), ''Natalie Imbrulia''' nase a [[Sydney]] e crese a Berkeley Vale. Co ła gà sincue ani ła ciapa łesion de dansa [[jazz]] e drìoman anca de tip tap e de bałeto, A sedeze ani ła zbandona ła scoła e ła se trasferìse a Sidney sercando de emerzer inte'l mondo de'l spetacoło, L'ezordio el ze stà come testimonial publisitario de na goma da mastegàr japoneza. A l'età de 17 ani ła ze conosesta parchè ła deventa interprete de na [[soap opera]] un mucio famoza in Austrałia ''[[Neighbours]]'' (indove ze prezenti anca [[Kylie Minogue]] e [[Holly Valance]]. El só ròło el zera secondario cusì ła ze stà scriturà soło che par do setemane, parò visto el gran suceso avesto i autori i ga desidesto de darghe na parte pì de rimarco. El zera un parìodo pìtosto bon par eła, parò, ła se gà mostrà non tanto contenta de ła vita che ła jera drìo viver e indrìoman ła gà dichiarà cusì : "A so grata a cuanti me gà dà l'ocazion de far l'atora. Go conosesto tanta zente, go podesto vadanjàr un mucio e conprarme vestìi de voga. Ma presto chel tipo de fama ła gà perdesto el só fasìno. Do ani de cheła vita e no me conosevo più, A jero deventà àcida". == Cariera muzegałe == Ła se trasferìse cusì a Londra indove ła ga da rescomisiàre da zero. Łe robe no va ben avendo anca problemi finansiari par pagarse l'afito.<ref>{{cita web|titolo=Natalie Imbruglia - La biografia|url=http://www.mtv.it/musica/artisti/archivio/artista.asp?idArt=10619|editore=[[MTV|mtv.it]]|accesso=15 novembre 2011}}</ref> Intanto ła gà tacà scrivare canson e, come obietivo, ła se prefisa de no restare inte ła cavedałe ingleze. Drìoman ła vien notà da na major muzicałe. Come provìn i ghe fa cantar ła canson ''Torn'', che drìoman sarà el so primo suceso al seguito del cuało ła sotoscrivarà un contrato coła compagnìa. == ''1997 - Left of the Middle'' == int'l 1997 ła insìde el so primo àlbun, ''[[Left of the Middle]]'', che ghe gà fato otegnìr vari premi. Ła xe stà mensionà anca a 3 [[Grammy Award]], ma sensa vitorie. El disco gà avesto un otimo suceso e anca inte i [[Stati Unii de ła Mèrica|Stati Unii]] dove xe intrà in top ten vinsendo 2 dischi de platino. A liveło mondiałe el disco gà sorpasà i 8 miłioni de copie. El singoło de slanso xe stà ''[[Torn]]'' che in poco deventa na hit trasmesa dapartuto; in Gran Bretagna ła razonze el segondo posto, mentre inte i USA el ze restà el singoło pì sonà da łe radio par dieze setemane de seguito. Anca oncò ła ze recordà cofà una de łe cansona sìnboło dei ani novanta. Vien estraesti altri sìngołi ''Big Mistake, Wishing I Was There'' e ''Smoke'' che gavarà un bon suceso, ma che de seguro no podea esar aconparà a ''Torn''. Intanto Natalie pareciava el segondo àlbun, ma prima che'l fuse publegà ła gà cołaborà ad alcune canson, alcune cołone sonore de ''[[Stigmate]]'', co ła canson ''Identify'' (scrivesta da [[Billy Corgan]] dei [[Smashing Pumpkins]], usìa cofà singoło, gà avesto anca un videoclip) e ''Go'', ła gà insidesto na canson par beneficensa (''It's Only Rock and Roll'') e ła gà cołaborà a l'àlbun ''Reload'' de [[Tom Jones]]. [[Imàjine:Trl 2005 napoli imbruglia.jpg|right|200 px|thumb|Natalie Imbnruglia, ospite de TRL a [[Nàpułi|Napołi]] ([[25 avrìl]] [[2005]])]] == ''2001 - White Lilies Island'' == inte'l 2001 xe usìo el so segondo àlbun, ''[[White Lilies Island]]''. A l'interno se cata temàdeghe pì centràe so ła serietà che so'ła spensieratésa del scominsio. El disco no gà razonzesto boni rezultadi, soratuto inte i USA, ''White Lilies Island'' ze comunque riusìo a vendar 2 miłion de copie. I sìngołi tirài zo da sto àlbun xera ''That Day'', ''[[Wrong Impression]]'' e ''Beauty On the Fire''. I primi do singołi gà avesto boni rezultadi in Gran Bretagna (ma no cusì tanti inte i USA), mentre el terso ze pasà doboto inoservà. Intanto ze canbià un mucio anca el ''look''. Senpre inte el steso ano ła łaora par ła cołona sonora del film ''[[Y tu mama también]]'' (2001), mentre inte'l 2002 par ''[[Mr. Deeds]]'' (2002). Senpre inte'l 2002 ła deventa uno dei volti de [[L'Oreal]]. Dopo l'esperiensa inte ła soap opera ''Neighbours'', inte'l [[2003]] ła riese ad aver na parte inte'l film de [[Peter Howitt]], ''[[Johnny English]]'' e a otegner un discreto suceso come atora. El film rico de bàgoło ed efeti speciałi conprende un cast spetacołozo, tra cui [[Rowan Atkinson]] e [[John Malkovich]]. == 2004-2007 - ''Counting Down the Days e Glorious'' == Pa'l terso capitoło discogràfego A cognarà spetar altri 4 ani, co ''[[Counting Down the Days]]'', del [[2005]]. L'àlbun se riveła orgànego e da l'ascolto piazèvołe, caraterizà da l'alternansa de bałade e tòchi pop/rock. Vien estraesti soło che do sìngołi ''Shiver'' (che ze deventà el mazor suceso dai tenpi de ''Torn'') e ''Counting Down the Days'' (che invese ze pasà squazi inoservà). inte'l steso ano ła Imbruglia partirà co un tour par promovar l'àlbun. El disco gà otegnesto un buon suceso in Europa, ma non in Australia (indove no ła xe riusìa ad intrar in top 10) e inte i USA, dove no l'è stà gnanca publicà. Ad ancò ''Counting Down the Days'' gà vendesto 2 miłioni di copie in tuto el mondo, ha ciapà ła nùmaro 1 in Gran Bretagna e xe rexultà uno dei 100 albun pì vendùi del 2005. inte'l [[2006]] ła Imbruglia se gà inpegnà diversamente co "Il Fondo dell'ONU par i Popoli" (UNFPA) par jutare ła riserca so 'ła [[fistola]]. Inte łe diverse intarviste ła gà trancuiłizà i fan informandołi che ła sarìa tornà a publegar àlbun e, se el caso, dei film come atora. El so nuovo sìngoło ''Glorious'', prezentà in anteprima a łe Finałi de Verona del Festivalbar, vinse il premio "Speciałe". El sìngoło otien un suceso scadente, siben el riva a pozision de un serto rimarco (n.23 inte ła clasifega ingleze e n.13 inte ła clasifega mondiałe). El 10 de setenbre [[2007]] vien fora ła so prima rancura, ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]''. Ła racolta no otien gran sucsso soratuto a cauza de ła poca promosion, dovesta al fato che ła cantante inte'l steso pariodo ła zera drìo preparàr el divorsio da so marìo. El 10 de novenbre [[2007]] inte łe sałe itałiane vien fora el film de animasion ''Winx, il segreto del regno perduto'' de Iginio Straffi co protagoniste łe famoze fadine oramai sełebri anca inte'l mondo. Natalie aceta de scrivar e cantar el tema prinsìpałe par el film, ''All the Magic''. La canson vien po' inserìa inte ła cołona sonora orizenałe del film publegà da Epic Sony. == 2009 - 2010 -''Come to Life'' e cariera del sinema == [[Imàjine:Natalie Imbruglia.jpg|thumb|right|300px|Natalie Imbruglia a [[Bùcarest|Bucarest]] inte'l [[2008]]]] Natalie gheva rivełà zà inte el [[disenbre]] [[2008]], el novo disco ''[[Come to Life]]'' vegnesto fora inte l'[[otobre]] del [[2009]].<ref>[http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120619092610/http://www.natalieimbruglia.com/releases.php?id=5 |date=2012-06-19 }}</ref>. Se trata de na vera rivołusion par la cantante, in cuanto ze stà produzesto da ła caza discogràfega fondà da ła Imbruglia dopo aver łasà ła [[Sony]]. El ze stà antisipà dal sìngoło ''[[Want]]'', de otimo suceso in [[Italia]], andove el riva a ła cuarta pozision de ła clasifega dei sìngołi pì vendùi, ma dełudente inte i altri Paezi. El segondo ed ùltemo sìngoło, ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' ze stà rełasà ne l'istà 2010. Alcune de łe canson de sto àlbun ze stà scriveste da [[Chris Martin]], leader dei [[Coldplay]].<ref name="Sport Week 2009">Informazione tratta dall'intervista rilasciata a ''Sport Week'', supplemento della ''Gazzetta dello sport'', del 3 ottobre 2009, pag. 76.</ref> Par el momento (dal [[2010]]) ła cantante, gà mołà ła cariera muzegałe par dedicarse a cueła del sinema. === Vita privada === Ła ze stà spozà da'l [[2003]] al [[2008]] co [[Daniel Johns]],<ref name="imdb.com-bio"/> cantante dei [[Silverchair Daniel Johns]] co na serimonia so ła spiaja in [[Australia]]. I do i gà vivesto insenbre a [[Windsor]], [[Berkshire]], [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], so na ìzoła ciamà "White Lilies" che drìoman ła ze deventà el nome de'l segondo àlbun, ed a [[Newcastle]], Austrałia. El [[4 de zenaro]], [[2008]] Imbruglia e Johns i gà anuncià publegamente el so divorsio, ła cui cauza prinsìpałe de rotura ze stada ła distansa. Natalie gà anca dichiarà de aver soferto de patùrnia dopo el repentino suceso avesto e dal stres conseguente a cui no ła zera abituàda. == Discografia == === Àlbun === * [[1997]] - ''[[Left of the Middle]]'' * [[2001]] - ''[[White Lilies Island]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days (àlbun)|Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious: The Singles 1997-2007]]'' * [[2009]] - ''[[Come to Life]]'' === Singołi === * [[1997]] - ''[[Torn]]'' * [[1998]] - ''[[Big Mistake]]'' * [[1998]] - ''[[Wishing I Was There]]'' * [[1998]] - ''[[Smoke (Natalie Imbruglia)|Smoke]]'' * [[1999]] - ''[[Identify]]'' * [[2001]] - ''[[That Day]]'' * [[2002]] - ''[[Wrong Impression]]'' * [[2002]] - ''[[Beauty on the Fire]]'' * [[2005]] - ''[[Shiver (Natalie Imbruglia)|Shiver]]'' * [[2005]] - ''[[Counting Down the Days]]'' * [[2007]] - ''[[Glorious (Natalie Imbruglia)|Glorious]]'' * [[2009]] - ''[[Want]]'' * [[2010]] - ''[[Scars (Natalie Imbruglia)|Scars]]'' == Filmografia == * ''[[Neighbours]]'' - [[soap opera]], 125 puntate ([[1992]]-[[1994]]) * ''[[Law of the Land]]'' - serie TV, 1 ep. ([[1997]]) * ''[[Johnny English]]'', regia de [[Peter Howitt]] ([[2003]]) * ''[[Closed for Winter]]'', regia de [[James Bogle]] ([[2009]]) * ''[[Legend of the Lost Tribe]]'', regia de [[Peter Peake]] - cortometrajo (TV), voxe ([[2002]]) == Programi tełevizivi == * ''The X Factor'' ([[2010]]) ==Premi & riconosimenti (Lista parsiałe) <ref name="artistdirect"/>== * [[1998]]: MTV Music Video Award * [[1998]]: MTV Europe Music Video Award * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best New Artist" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Pop Album" * [[1999]]: nomination al [[Premio Grammy]] inte ła categoria "Best Female Vocal Performance" == Note == <references/> == Altri projeti == {{Interprojeto|Category:Natalie Imbruglia|Natalie Imbruglia}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} * [http://www.natalieimbruglia.com/ Natalie Imbruglia - Sito uficiałe] * [http://www.allmusic.com/artist/natalie-imbruglia-mn0000374126 Natalie Imbruglia] su [[Allmusic]] * Biografia de [http://www.artistdirect.com/artist/bio/natalie-imbruglia/659162 Natalie Imbruglia] su Artist Direct * Biografia de [http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120514143348/http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/Natalie-Imbruglia-Biography/974AE03E742E3D42482568D80018E765 |date=2012-05-14 }} su Sing365 * Biografia de [http://www.rockol.it/biografia/Natalie-Imbruglia Natalie Imbruglia] su Rockol.it * Discografia de [http://www.discogs.com/artist/Natalie+Imbruglia Natalie Imbruglia] su [[Discogs]] * Scheda su [http://www.imdb.it/name/nm0001386/ Natalie Imbruglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829064520/http://www.imdb.it/name/nm0001386/ |date=2012-08-29 }} de l'[[Internet Movie Database]] {{Controło de autorità}} {{DEFAULTSORT:Imbruglia, Natalie}} [[Categoria:Cantanti]] [[Categoria:Cantautori]] [[Categoria:Atori]] 42f255zqe5wsiwl9p4fd5l4kk2aid6t 0 32820 1102369 1085587 2022-08-17T17:21:56Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Avixo de Ençiclopedisità|Ła voxe ła parla e ła se insentra so ła łéngua italiana|cine|marso 2021}} {{Infobox de Personajo}} '''Kimila Ann Basinger''', pì conosùa cofà '''Kim Basinger''' ([[Athens]], [[8 disenbre]] [[1953]]), ła ze na [[atora]] [[statunitense]]. == Biografia == Nasùa in una fameja de artisti (s pare el jera muzicista<ref>[http://www.filmreference.com/film/64/Kim-Basinger.html ''Kim Basinger biography'']. Film Reference.com.</ref><ref>[http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800011707/bio ''Kim Basinger''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110522140400/http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800011707/bio |date=2011-05-22 }}. Yahoo Movies.</ref>) e, come par tanti 'mericani, de asendensa multietnega (todesca, svedexa e par 1/8 [[cherokee]])<ref name="phild">{{Cita news|cognome=Baltake|nome=Joe|coautori=|titolo=Kim Basinger – Information on the Academy Award Winning Actress and former fashion model.|pagine=|editore=Philadelphia Daily News|data=22 dicembre 1983|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=DN&s_site=philly&p_multi=PI|DN&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB29616E21C35FD&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|accesso=10 dicembre 2007}}</ref>), ła gà frequentà l'academia de arte dramatega, ma inte el [[1980]] ła s'a trasferìa a [[New York]], dove ła ga intraprendesto co suceso ła profesion de [[modèła]]. inte el [[1983]] ła xe deventà famoxa par esarse fata fotografàr desnuda so ''[[Playboy]]'', e inte el steso ano gà avesto el so primo ròło inportante in un film, resitando in ''[[Mai dire mai]]''. Ła xe stà un mùcio apresà dal rexista [[Barry Levinson]] che l'a vołesta suìto co łù par far do film, ''[[I miei problemi co le donne]]'' (1983) e ''[[Il migliore]]'' (1984). In conpagnìa de [[Mickey Rourke]] ła gà avesto na fama mondiałe co ''[[9 settimane e 1/2]]'' ([[1986]]) direto da [[Adrian Lyne]]: grasie a łe sene del film caraterixàe da un erotismo 'pena mensonà, ła Basinger xe deventà el [[sex symbol]] par esełensa dei ani otanta. Ghe xe stà proponesto anca de partesipar al sequel, overosìpia ''[[9 settimane e 1/2 - La conclusione]]'' ([[1997]]), ma ła se gà refudà par raxoni personałi. Dopo na serie de film comerciałi, ła gà ciapà el laudo de ła crìtega col noir ''[[L.A. Confidential]]'' ([[1997]]) de [[Curtis Hanson]]), indove ła interpretava na scarabàsa de luso modełà so' łe fatese de ła diva dei ani quaranta [[Veronica Lake]]: dopo na bona interpretasion ła gà vinto l'[[Oscar de ła mejo atora no protagonista]]. Da'l [[1980]] al [[1989]] ła xe stà spoxà co Ron Snyder, dal [[1993]] al [[2002]] co l'ator [[Alec Baldwin]], de sinque ani pì xovane de eła, conosùo sol set de [[Bella bionda... e dice sempre di sì]]. Ła so storia d'amor xera nata sol set de ''[[Getaway]], film andove i do gavea xirà racuante sene hot. Fenìo el matrimonio co na separasion, ła cùbia xe stà al centro de na bataja legałe, łigà a l'afidamento de so fioła Ireland Eliesse Baldwin (nata el 23 otobre 1995). Nei ani novanta Kim Basinger gà cronpà na tore a [[Braselton]] in [[Xeorxa]], indove oncora unco ła stà. inte el 2002 ła gà recità 'rente de [[Eminem]] inte el film ''[[8 Mile]]'' inte el ròło de so mare, da nòvo co [[Curtis Hanson]] a ła rexìa. == Dificoltà finansiarie == inte el 1989, alcuni menbri de ła fameja ghe gavea racomandà a Kim Basinger, de cronpàr ne ła sitadina de Braselton in [[Georgia (USA)|Georgia]] na propietà co na tore par 20 miłion de dołari, da gestìr cofà atrasion toristega, co studi sinematografeghi e cofà sede de un festival sinematografego. Tałe investimento s'avea rivełà invese un flop co dificoltà finansiarie e conseguente vendita de parti de ła propietà. Atualmente Braselton (indove ła Basinger vive) xe na sità in rapida cresìta e xe un sentro rexidensiałe cognosùo co na inportante comunità de motorsport. Łe dificoltà finansiarie de l'atora se gà acentuà par via del controverso film [[Boxing Helena]]. Infati dopo el refudajo de ła cantante [[Madona (cantante)|Madona]], ła Main Line (caxa de produsion del film) gà decixo de fidàrghe a Basinger el ròło de l'anputàda Helena. L'artista in modo verbałe gavea acetà de interpretàr el ròło, ma in seguito, dopo una pì atenta letura del copion, gà declinà l'oferta, convinta che el film ofrise ai spetadori masa sene de [[Atività sesuałe umana|seso]] e [[viołensa]]. La Main Line ga decixo de portàr l'atora in [[tribunałe]], fasendo sborsare a ła diva 8 miłioni de dołari pì 3 de spexe legałi, spexe che ghe gà fato declaràr [[bancarota]]. Ła sentensa xe durà più de un ano e s'a concluxo co l'asołusion de Kim Basinger. Suito dopo ła facénda, in un'intervista, l'artista gà declarà: ''So estremamente conpiaxesta de ła deçixion de ła Corte, sèvito a sostegner ghe no ghe xera nisun contrato, orałe o altro, contrariamente a łe afermasion de ła Main Line, e mi go senplegamemente pensà che on contrato orałe no el funse legalmente on vìncoło.<ref>[http://www.kimbasinger.it/labiografiadikim/labiografiadikimbasinger.htm La Biografia Di Kim Basinger<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref> == Ativismo == La Basinger xe vegetariana e sostentatora dei diriti deił animałi. Ła gà poxà par la [[PETA]] par na canpagna anti-pełìse e inaxonta ła ghe gà scrito a stiłisti come [[Yohji Yamamoto]] par dimandàr a łori che si interompese l'uxo de ła pełìsa ne ła moda.<ref>{{Cita web|autore=Celebs that protest for PETA, some in the buff. |url=http://www.virginmedia.com/homefamily/house/greenliving/protesting-for-peta.php?ssid=15 |titolo=Kim Basinger – Protesting for PETA – Pictures – Homefamily |editore=Virgin Media |data=21 luglio 2008 |accesso=1º marzo 2010}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://action.petaasiapacific.com/ea-campaign/clientcampaign.do?ea.client.id=110&ea.campaign.id=4466&ea.param.extras=ea_source_code:papadvyypro~c=papyypro |titolo=Join Kim Basinger in Telling Yohji Yamamoto to Stop Using Fur! &#124; PETA Asia-Pacific |editore=Action.petaasiapacific.com |data= |accesso=1º marzo 2010}}</ref> == Riconosimenti == * [[Premi Oscar 1998]]: [[Oscar a ła mejo atora no protagonista|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' * [[Golden Globe 1998]]: [[Golden Globe par la mejo atora no protagonista|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' * [[Screen Actors Guild Awards 1997]]: [[Screen Actors Guild Award par la mejo atora no protagonista sinematografega|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' == Filmografia == == Sinema == * ''[[Paese selvaggio (film 1981)|Hard Country]]'' (''Paese selvaggio'', [[1981]]), regia de [[David Greene (regista)|David Greene]] * ''[[Mother Lode]]'' (''I predatori della vena d'oro''), [[1982]]), regia de [[Charlton Heston]] * ''[[Mai dire mai (film)|Never Say Never Again]]'' (''Mai dire mai''), [[1983]]), regia de [[Irvin Kershner]] * ''[[The Man Who Loved Women]]'' (''I miei problemi co le donne''), [[1983]]), regia de [[Blake Edwards]] * ''[[Il migliore (film)|The Natural]]'' (''Il migliore'', [[1984]]), regia de [[Barry Levinson]] * ''[[Fool for Love]]'' (''Follia d'amore''), [[1985]]), regia de [[Robert Altman]] * ''[[Nine 1/2 Weeks]]'' (''9 settimane e ½''), [[1986]]), regia di [[Adrian Lyne]] * ''[[No Mercy]]'' (''Nessuna pietà'', [[1986]]), regia de [[Richard Pearce]] * ''[[Appuntamento al buio (film 1987)|Blind Date]]'' (''Appuntamento al buio''), [[1987]]), regia de [[Blake Edwards]] * ''[[Nadine]]'' (nadine, un amore a prova di proiettile''), [[1987]]), regia de [[Robert Benton]] * ''[[My Stepmother Is an Alien]]'' (''Ho sposato un'aliena'', [[1988]]), regia de [[Richard Benjamin]] * ''[[Batman (film 1989)|Batman]]'' ([[1989]]), regia de [[Tim Burton]] * ''[[The Marrying Man]]'' (''Bella, bionda... e dice sempre sì''), [[1991]]), regia de [[Jerry Rees]] * ''[[Final Analysis]]'' (''Analisi finale''), [[1992]]), regia de [[Phil Joanou]] * ''[[Cool World]]'' (''Fuga dal mondo dei sogni''), [[1992]]), regia de [[Ralph Bakshi]] * ''[[The Real McCoy]]'' (''Una bionda tutta d'oro''), [[1993]]), regia de [[Russell Mulcahy]] * ''[[Wayne's World 2]]'' (''Fusi di testa 2''), [[1993]]), regia de [[Stephen Surijk]] (Cameo) * ''[[Getaway (film 1994)|The Getaway]]'' (''Getaway''), [[1994]]), regia de [[Roger Donaldson]] * ''[[Prêt-à-Porter (film)|Prêt-à-Porter]]'' (''Prêt-à-Porter''), [[1994]]), regia de [[Robert Altman]] * ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' ([[1997]]), regia de [[Curtis Hanson]] * ''[[I Dreamed of Africa]]'' (''Sognando l'Africa''), [[2000]]), regia de [[Hugh Hudson]] * ''[[Bless the Child]]'' (''La mossa del diavolo''), [[2000]]), regia de [[Chuck Russell]] * ''[[8 Mile]]'' ([[2002]]), regia de [[Curtis Hanson]] * ''[[People I Know]]'' ([[2002]]), regia de [[Dan Algrant]] * ''[[The Door in the Floor]]'' ([[2004]]), regia de [[Tod Williams]] * ''[[Elvis Has Left the Building]]'' (''Se ti investo mi sposi?''), [[2004]]), regia de [[Joel Zwick]] * ''[[Cellular]]'' ([[2004]]), regia de [[David R. Ellis]] * ''[[Even Money]]'' ([[2006]]), regia de [[Mark Rydell]] * ''[[The Mermaid Chair]]'' (''La leggenda della sirena''), [[2006]]), regia de [[Steven Schachter]] * ''[[The Sentinel - Il traditore al tuo fianco]]'' ([[2006]]), regia de [[Clark Johnson]] * ''[[The Burning Plain]]'' (''The Burning Plain - Il confine della solitudine''), [[2008]]), regia de [[Guillermo Arriaga]] * ''[[Legittima offesa - While She Was Out]]'' ([[2008]]), regia de[[Susan Montford]] * ''[[The Informers - Vite oltre il limite]]'' ([[2008]]), regia de [[Gregor Jordan]] * ''[[Segui il tuo cuore (film)|Charlie St. Cloud]]'' (''Segui il tuo cuore'') (2010), regia de [[Burr Steers]] == Tełevixion == * ''[[Charlie's Angels]]'' epixodio 1x05([[1976]]) * ''[[Dog and Cat]]'' 6 epixodi ([[1977]]) * ''[[The Ghost of Flight 401]]'' ([[1978]]) * ''[[Katie: Portrait of a Centerfold]]'' ([[1978]]) * ''[[Da qui all'eternità (serie tełevixiva)|Da qui all'eternità]]'' ([[1979]]) - miniserie TV * ''[[Da qui all'eternità (serie tełevixiva)|Da qui all'eternità]]'' 13 epixodi ([[1980]]) * ''[[Killjoy]]'' ([[1981]]) == Note == <references/> == Siti da vardàr == * [http://www.kimbasinger.it/ Sito itałian no uficiałe de Kim Basinger] * [http://www.imdb.com/name/nm0000107/ IMDb] * [http://www.imdb.it/name/nm0000107/ Kim Basinger] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120702001656/http://www.imdb.it/name/nm0000107/ |date=2012-07-02 }} {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Atori statunitensi|Basinger, Kim]] bmd91zcurzprql1j5x7294ns00ihf7k 1102370 1102369 2022-08-17T17:22:19Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Avixo de Ençiclopedisità|Ła voxe ła parla e ła se insentra so ła łéngua italiana|cine|marso 2021}} {{Infobox de Personajo}} '''Kimila Ann Basinger''', pì conosùa cofà '''Kim Basinger''' ([[Athens]], [[8 disenbre]] [[1953]]), ła ze na [[atora]] [[statunitense]]. == Biografia == Nasùa in una fameja de artisti (só pare el jera muzicista<ref>[http://www.filmreference.com/film/64/Kim-Basinger.html ''Kim Basinger biography'']. Film Reference.com.</ref><ref>[http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800011707/bio ''Kim Basinger''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110522140400/http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800011707/bio |date=2011-05-22 }}. Yahoo Movies.</ref>) e, come par tanti 'mericani, de asendensa multietnega (todesca, svedexa e par 1/8 [[cherokee]])<ref name="phild">{{Cita news|cognome=Baltake|nome=Joe|coautori=|titolo=Kim Basinger – Information on the Academy Award Winning Actress and former fashion model.|pagine=|editore=Philadelphia Daily News|data=22 dicembre 1983|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=DN&s_site=philly&p_multi=PI|DN&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB29616E21C35FD&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|accesso=10 dicembre 2007}}</ref>), ła gà frequentà l'academia de arte dramatega, ma inte el [[1980]] ła s'a trasferìa a [[New York]], dove ła ga intraprendesto co suceso ła profesion de [[modèła]]. inte el [[1983]] ła xe deventà famoxa par esarse fata fotografàr desnuda so ''[[Playboy]]'', e inte el steso ano gà avesto el so primo ròło inportante in un film, resitando in ''[[Mai dire mai]]''. Ła xe stà un mùcio apresà dal rexista [[Barry Levinson]] che l'a vołesta suìto co łù par far do film, ''[[I miei problemi co le donne]]'' (1983) e ''[[Il migliore]]'' (1984). In conpagnìa de [[Mickey Rourke]] ła gà avesto na fama mondiałe co ''[[9 settimane e 1/2]]'' ([[1986]]) direto da [[Adrian Lyne]]: grasie a łe sene del film caraterixàe da un erotismo 'pena mensonà, ła Basinger xe deventà el [[sex symbol]] par esełensa dei ani otanta. Ghe xe stà proponesto anca de partesipar al sequel, overosìpia ''[[9 settimane e 1/2 - La conclusione]]'' ([[1997]]), ma ła se gà refudà par raxoni personałi. Dopo na serie de film comerciałi, ła gà ciapà el laudo de ła crìtega col noir ''[[L.A. Confidential]]'' ([[1997]]) de [[Curtis Hanson]]), indove ła interpretava na scarabàsa de luso modełà so' łe fatese de ła diva dei ani quaranta [[Veronica Lake]]: dopo na bona interpretasion ła gà vinto l'[[Oscar de ła mejo atora no protagonista]]. Da'l [[1980]] al [[1989]] ła xe stà spoxà co Ron Snyder, dal [[1993]] al [[2002]] co l'ator [[Alec Baldwin]], de sinque ani pì xovane de eła, conosùo sol set de [[Bella bionda... e dice sempre di sì]]. Ła so storia d'amor xera nata sol set de ''[[Getaway]], film andove i do gavea xirà racuante sene hot. Fenìo el matrimonio co na separasion, ła cùbia xe stà al centro de na bataja legałe, łigà a l'afidamento de so fioła Ireland Eliesse Baldwin (nata el 23 otobre 1995). Nei ani novanta Kim Basinger gà cronpà na tore a [[Braselton]] in [[Xeorxa]], indove oncora unco ła stà. inte el 2002 ła gà recità 'rente de [[Eminem]] inte el film ''[[8 Mile]]'' inte el ròło de so mare, da nòvo co [[Curtis Hanson]] a ła rexìa. == Dificoltà finansiarie == inte el 1989, alcuni menbri de ła fameja ghe gavea racomandà a Kim Basinger, de cronpàr ne ła sitadina de Braselton in [[Georgia (USA)|Georgia]] na propietà co na tore par 20 miłion de dołari, da gestìr cofà atrasion toristega, co studi sinematografeghi e cofà sede de un festival sinematografego. Tałe investimento s'avea rivełà invese un flop co dificoltà finansiarie e conseguente vendita de parti de ła propietà. Atualmente Braselton (indove ła Basinger vive) xe na sità in rapida cresìta e xe un sentro rexidensiałe cognosùo co na inportante comunità de motorsport. Łe dificoltà finansiarie de l'atora se gà acentuà par via del controverso film [[Boxing Helena]]. Infati dopo el refudajo de ła cantante [[Madona (cantante)|Madona]], ła Main Line (caxa de produsion del film) gà decixo de fidàrghe a Basinger el ròło de l'anputàda Helena. L'artista in modo verbałe gavea acetà de interpretàr el ròło, ma in seguito, dopo una pì atenta letura del copion, gà declinà l'oferta, convinta che el film ofrise ai spetadori masa sene de [[Atività sesuałe umana|seso]] e [[viołensa]]. La Main Line ga decixo de portàr l'atora in [[tribunałe]], fasendo sborsare a ła diva 8 miłioni de dołari pì 3 de spexe legałi, spexe che ghe gà fato declaràr [[bancarota]]. Ła sentensa xe durà più de un ano e s'a concluxo co l'asołusion de Kim Basinger. Suito dopo ła facénda, in un'intervista, l'artista gà declarà: ''So estremamente conpiaxesta de ła deçixion de ła Corte, sèvito a sostegner ghe no ghe xera nisun contrato, orałe o altro, contrariamente a łe afermasion de ła Main Line, e mi go senplegamemente pensà che on contrato orałe no el funse legalmente on vìncoło.<ref>[http://www.kimbasinger.it/labiografiadikim/labiografiadikimbasinger.htm La Biografia Di Kim Basinger<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref> == Ativismo == La Basinger xe vegetariana e sostentatora dei diriti deił animałi. Ła gà poxà par la [[PETA]] par na canpagna anti-pełìse e inaxonta ła ghe gà scrito a stiłisti come [[Yohji Yamamoto]] par dimandàr a łori che si interompese l'uxo de ła pełìsa ne ła moda.<ref>{{Cita web|autore=Celebs that protest for PETA, some in the buff. |url=http://www.virginmedia.com/homefamily/house/greenliving/protesting-for-peta.php?ssid=15 |titolo=Kim Basinger – Protesting for PETA – Pictures – Homefamily |editore=Virgin Media |data=21 luglio 2008 |accesso=1º marzo 2010}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://action.petaasiapacific.com/ea-campaign/clientcampaign.do?ea.client.id=110&ea.campaign.id=4466&ea.param.extras=ea_source_code:papadvyypro~c=papyypro |titolo=Join Kim Basinger in Telling Yohji Yamamoto to Stop Using Fur! &#124; PETA Asia-Pacific |editore=Action.petaasiapacific.com |data= |accesso=1º marzo 2010}}</ref> == Riconosimenti == * [[Premi Oscar 1998]]: [[Oscar a ła mejo atora no protagonista|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' * [[Golden Globe 1998]]: [[Golden Globe par la mejo atora no protagonista|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' * [[Screen Actors Guild Awards 1997]]: [[Screen Actors Guild Award par la mejo atora no protagonista sinematografega|Mejo atora no protagonista]] par ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' == Filmografia == == Sinema == * ''[[Paese selvaggio (film 1981)|Hard Country]]'' (''Paese selvaggio'', [[1981]]), regia de [[David Greene (regista)|David Greene]] * ''[[Mother Lode]]'' (''I predatori della vena d'oro''), [[1982]]), regia de [[Charlton Heston]] * ''[[Mai dire mai (film)|Never Say Never Again]]'' (''Mai dire mai''), [[1983]]), regia de [[Irvin Kershner]] * ''[[The Man Who Loved Women]]'' (''I miei problemi co le donne''), [[1983]]), regia de [[Blake Edwards]] * ''[[Il migliore (film)|The Natural]]'' (''Il migliore'', [[1984]]), regia de [[Barry Levinson]] * ''[[Fool for Love]]'' (''Follia d'amore''), [[1985]]), regia de [[Robert Altman]] * ''[[Nine 1/2 Weeks]]'' (''9 settimane e ½''), [[1986]]), regia di [[Adrian Lyne]] * ''[[No Mercy]]'' (''Nessuna pietà'', [[1986]]), regia de [[Richard Pearce]] * ''[[Appuntamento al buio (film 1987)|Blind Date]]'' (''Appuntamento al buio''), [[1987]]), regia de [[Blake Edwards]] * ''[[Nadine]]'' (nadine, un amore a prova di proiettile''), [[1987]]), regia de [[Robert Benton]] * ''[[My Stepmother Is an Alien]]'' (''Ho sposato un'aliena'', [[1988]]), regia de [[Richard Benjamin]] * ''[[Batman (film 1989)|Batman]]'' ([[1989]]), regia de [[Tim Burton]] * ''[[The Marrying Man]]'' (''Bella, bionda... e dice sempre sì''), [[1991]]), regia de [[Jerry Rees]] * ''[[Final Analysis]]'' (''Analisi finale''), [[1992]]), regia de [[Phil Joanou]] * ''[[Cool World]]'' (''Fuga dal mondo dei sogni''), [[1992]]), regia de [[Ralph Bakshi]] * ''[[The Real McCoy]]'' (''Una bionda tutta d'oro''), [[1993]]), regia de [[Russell Mulcahy]] * ''[[Wayne's World 2]]'' (''Fusi di testa 2''), [[1993]]), regia de [[Stephen Surijk]] (Cameo) * ''[[Getaway (film 1994)|The Getaway]]'' (''Getaway''), [[1994]]), regia de [[Roger Donaldson]] * ''[[Prêt-à-Porter (film)|Prêt-à-Porter]]'' (''Prêt-à-Porter''), [[1994]]), regia de [[Robert Altman]] * ''[[L.A. Confidential (film)|L.A. Confidential]]'' ([[1997]]), regia de [[Curtis Hanson]] * ''[[I Dreamed of Africa]]'' (''Sognando l'Africa''), [[2000]]), regia de [[Hugh Hudson]] * ''[[Bless the Child]]'' (''La mossa del diavolo''), [[2000]]), regia de [[Chuck Russell]] * ''[[8 Mile]]'' ([[2002]]), regia de [[Curtis Hanson]] * ''[[People I Know]]'' ([[2002]]), regia de [[Dan Algrant]] * ''[[The Door in the Floor]]'' ([[2004]]), regia de [[Tod Williams]] * ''[[Elvis Has Left the Building]]'' (''Se ti investo mi sposi?''), [[2004]]), regia de [[Joel Zwick]] * ''[[Cellular]]'' ([[2004]]), regia de [[David R. Ellis]] * ''[[Even Money]]'' ([[2006]]), regia de [[Mark Rydell]] * ''[[The Mermaid Chair]]'' (''La leggenda della sirena''), [[2006]]), regia de [[Steven Schachter]] * ''[[The Sentinel - Il traditore al tuo fianco]]'' ([[2006]]), regia de [[Clark Johnson]] * ''[[The Burning Plain]]'' (''The Burning Plain - Il confine della solitudine''), [[2008]]), regia de [[Guillermo Arriaga]] * ''[[Legittima offesa - While She Was Out]]'' ([[2008]]), regia de[[Susan Montford]] * ''[[The Informers - Vite oltre il limite]]'' ([[2008]]), regia de [[Gregor Jordan]] * ''[[Segui il tuo cuore (film)|Charlie St. Cloud]]'' (''Segui il tuo cuore'') (2010), regia de [[Burr Steers]] == Tełevixion == * ''[[Charlie's Angels]]'' epixodio 1x05([[1976]]) * ''[[Dog and Cat]]'' 6 epixodi ([[1977]]) * ''[[The Ghost of Flight 401]]'' ([[1978]]) * ''[[Katie: Portrait of a Centerfold]]'' ([[1978]]) * ''[[Da qui all'eternità (serie tełevixiva)|Da qui all'eternità]]'' ([[1979]]) - miniserie TV * ''[[Da qui all'eternità (serie tełevixiva)|Da qui all'eternità]]'' 13 epixodi ([[1980]]) * ''[[Killjoy]]'' ([[1981]]) == Note == <references/> == Siti da vardàr == * [http://www.kimbasinger.it/ Sito itałian no uficiałe de Kim Basinger] * [http://www.imdb.com/name/nm0000107/ IMDb] * [http://www.imdb.it/name/nm0000107/ Kim Basinger] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120702001656/http://www.imdb.it/name/nm0000107/ |date=2012-07-02 }} {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Atori statunitensi|Basinger, Kim]] c33k1xas9nuql0g987rxz864ixyasxh 0 34931 1102384 1100807 2022-08-17T20:38:28Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Pupo |imaxene = Pupo 2016.png |didascałia = Pupo al [[Giffoni Film Festival]] inte el 2010 |tipo = voxe |nome_vero = Enzo Ghinazzi |data_nasita = [[11 de setenbre]] [[1955]] |liogo_nasita = [[Ponticino]] [[AR]] |ani_atività = [[1975]] |xenere = [[Rock]] [[Pop]] |eticheta = [[Baby Records]], [[Compagnia Generale del Disco|CGD]], Discomagic |profesion = [[cantante]] |albun = 16 |studio = 12 |live = 1 |racolte = 3 |sito = http://www.pupo.tv/ }} '''Pupo''', nome d'arte de '''Enzo Ghinazzi''' ([[Łaterina|Pontiçin]], [[11 de setenbre]] del [[1955]]), el ze un [[cantante]], [[prexentador tełevixivo|prezentador tełevizivo]] e [[dopiator]] [[itałian]]. == Biografia == Pupo el nase a Ponticino, frasion de'l comùn de Łaterina, Pergin Valdarn e Siviteła in Val de Chiana in provinsia de Areso. So pare el fazea el postìn, so mare ła cazałìna. Tuti do i zenidori i zera inpenjài da'l canto e da ła resitasion ; so mare ła cantava in arcuanti cori de'l łogo indove łori i vivea, so pare inte l'otava rima toscana, so nono Santi Ghinazzi el jera soranomenà el poeta. Inte'l [[1975]] el ga ezordìo cofà [[cantante]] a ła [[Baby Records]]. Ła so prima canson ła ze ''Ti scriverò''. El so primo àlbun el resałe invese al [[1976]] e el se ciama ''Come sei bella''. Inte'l [[1978]] el otien el gran suceso prima co ''Ciao'' e indrioman co ''[[Gelato al cioccolato]]'', scrita co [[Cristiano Malgioglio]]. Inte el [[1980]] el partesìpa al [[Festival de Sanremo]] co ''[[Su di noi]]'', che deventa una de łe so canson più conosùe. Sta canson vien incluxa inte l'albun [[Più di prima]], co un so altro gran suceso, ''Firenze Santa Maria Novella'', indove el canta el so amor par el [[caołogo]] toscan. Inte el [[1983]] el se prexenta da nòvo a Sanremo co el brano ''Cieli azzurri'' e inte el [[1984]] co ''Un amore grande'' ch'el gaveva scrito co [[Umbberto Tozzi]] e [[Giancarlo Bigazzi]]. In sta edision el sostituìse [[Loretta Goggi]] che gavarìa dovesto exibirse co ła stesa canson. Inte el [[1987]] el vinse el [[Zecchino d'oro]] scrivendo ''Canzone amica'', cantàda da Fabio Etter. Drìo ani de crixe, dovùa anca ai problemi ch'el ga avùo par el [[xogo de axardo]] (de ris-cio) inte el [[1992]] el torna a Sanremo cantando ''La mia preghiera''. Anca stavolta el decide da partesiparghe a l'ultemo momento a cauxa de ła scuałifica che zera stàda fata ai dani de [[Jo Squillo]], che s'avea prexentà col so vero nòme e cognome, par po' ricipàr el so pseudonimo più conosùo. No'l xe stà soło autor de testi, ma el ga scrito anca canson par altri, cofà par exenpio, ''Sarà perché ti amo'' (conposta dal mestro Dario Farina, par la cuałe, co [[Daniele Pace]], el ga scrito el testo), cantàda da [[Ricchi e Poveri]]. Tante so canson xe stàe tradote in [[Lengua todesca|todesco]], [[Łengua fransexe|fransexe]], [[Łengua inglexe|inglexe]], [[Łengoa spagnoła|spagnol]]. El xe un mucio famoxo in [[Rusia]], (indove el s'a exibìo in decine de concerti) e el xe andà a exibirse in volta par tuto el mondo. In sti ultimi ani ło se ga visto partesipàr a diverse tramsion in tełevixion cofà : ''[[Quelli che il calcio]]'' (dove el zera l'inviato da [[Firense]] che vardava ła [[AC Fiorentina]] de cui el xe un gran tifoxo) e senpre sol picoło schermo se gaveva contà ne ''Il Funambolo''. Inte el [[2005]] el xe inviato in [[Braxiłe]] de ła segonda edision del [[reality show]] ''[[La fattoria]]'' che ło rislansa in tełevixion. Inte l'istà del [[2005]], par la prima volta, el prexenta un programa tuto suo so [[Raiuno]], el [[quis]] ''[[Il Malloppo]]''. Grasie al suceso ch'el otien co sto programa ghe vien fidà de prexentàr ''[[Affari tuoi]]'', programa che zera stà prexentà co suceso da [[Paolo Bonolis]]. El cantante, dopo esarse un fià fermà a marso 2006 a cauxa de na tournée, sucesivamente el se refuda de prexentàr la trasmision anca ne ła stagion [[2006]]/[[2007]] (invitando ła [[Rai]] a far reposàr el programa parch'el va canbià), tacando invese a prexentàr un novo programa par l'istà, ''[[Tutto par tutto]]'', e in inverno, el inpresta ła voxe a Hammy, personaxo de ła [[Dreamworks]] [[La gang del bosco]]. Inte l'istà del 2007 el prexenta el preserałe "[[Reazione a catena - L'intesa vincente]] so [[Raiuno]]. Pa'l primo canałe l'è stà ciamà anca a prexentàr alcuni programi test: el primo a disenbre 2007 xe stà ''[[Chi fermerà la musica]]'' (che po' xe stà trasmeso regołarmente in prime time in primavera), e a xenaro ''[[Tutti alla lavagna]]''. In istà el prexenta da nòvo [[Reazione a catena - L'intesa vincente|L'intesa a catena]]. Dal [[20 de setenbre]] [[2008]] el ga prexentà co [[Ernesto Schinella]], el putèło slansà da [[Ti lascio una canzone]], ''[[Volami inte el cuore]]'' inte el sabo sera de [[Raiuno]]. A novenbre dal Casinò de Saint Vincent La Notte dei Poker 3 in onda dal 1° xenaro so Sky Sport 2, prodòto da 2Bcom. Inte el [[2009]] el partesìpa novamente al [[Festival de Sanremo 2009|Festival de Sanremo]] co ła canson ''L'opportunità'', co [[Paolo Belli]] e [[Youssou N'Dour]]. El brano riva in finałe e raxonxe el segondo posto ne ła clasifica de iTunes. Dal [[6 de marso]] al [[1° de majo]] [[2009]] el ga prexentà ła setima edision de ła trasmision [[I raccomandati]], trasmesa ogni venare in prima seràda so [[Raiuno]]. El xe stà un xogador de axardo, dal poker al caxinò. Xe pròpio par sto visio ch'el ga perso un mucio de schèi; el so amigo [[Gianni Morandi]] ło ga agiutà a saldàr i dèbiti inprestàndoghe inte i ani novanta duxento miłion de franchi. Inte el [[2008]] Pupo ga saldà el debito col so amigo, montando sol palco faséndoghe na sorpresa a Morandi che zera drìo exibirse durante un so spetacoło danansi a łe tełecamare de Striscia la Notizia. El ga anca scrito un libro "Banco solo! Diario di un giocatore chiamato Pupo" so' ła małatìa dovùa a ła pasion par el xogo de axardo, che comunque no'l ga perso. Infati inte el [[2007]] el comenta co [[Fabio Caressa]] e [[Stefano De Grandis]] so [[SKY Sport]] La Notte del Poker, el primo canpionato itałian de [[poker]] al [[Caxinò de Venesia]], prodoto da 2Bcom e canta anca ła canson che łù gavea scrito; sucesivamente el partesìpa da xogador a La Notte del Poker - Celebrity Edition, torneo xogà da vip, co ła partecipasion de [[Katia Ricciarelli]], [[Rosita Celentano]], [[Marco Baldini]], [[Paolo Brosio]], [[Giulio Scarpati]], [[Andrea Delogu]], [[Fabio Caressa]], [[Alessandro Haber]], [[Gianni Cavina]], [[Manuela Moreno]] e Lillo del dòto comico [[Lillo & Greg]]. Ad avrìl 2009 l'è uno dei promotori de ''[[Stars for charity - Poker par l'Abruzzo]]'', prodòto da 2Bcom e prexentà da [[Giorgia Surina]], a favor dei taremotà d'[[Abruso]] a cui xe stà donà el montepremi de 150.000 euro. Insieme a eło partesìpa anca el xogador de bałon [[Francesco Totti]], el siador [[Giorgio Rocca]], ła showgirl [[Pamela Camassa]], el cantante dei [[Zero Assoluto]] [[Thomas De Gasperi]] e el comico [[Lillo & Greg|Lillo]]. El partesìpa a un mucio de convegni sol xugo contando come che se fa ad insìr dal visio del xogo. Da l'[[8 de genaro|8 de xenaro]] [[2010]] Pupo prexenta, par la segonda volta, l'otava edision de [[I raccomandati]], in onda in prima seràda so' [[Raiuno]]. Pupo ga partesipà par ła sesta volta, al [[Festival de Sanremo 2010]], in conpagnìa de [[Emanuele Filiberto]] e al tenor [[Luca Canonici]]. El trio prexenta na canson definìa "patriotica" verso l'[[Itałia]], el cui titòło xe ''Italia amore mio''. Sta canson parò no xe ben acòlta da parte del publico in sała, che clamoroxamente fis-cia el trio, deventando cussì el caxo del festival, riva in finałe e raxonxe el segondo posto Pupo ed Emanuele Filiberto xe definìi i vinsidori morałi del festival. Dopo el gran suceso de ascolti de I raccomandati, el diretor de [[Rai Uno]], Mauro Mazza convinse [[Emanuele Filiberto di Savoia (1972)|Emanuele Filiberto di Savoia]] a prexentàr [[Ciak... si canta]] dal [[12 de marso]] [[2010]] so [[Raiuno]] in sostitusion de [[Pino Insegno]] e [[Miriam Leone]]. Pupo xe de fato so [[Rai Uno]] tuti i vènare par più de 5 mexi consecutivi. Come xa dito prima, ła cubia Pupo ed Emanuele Filiberto de Savoia, ga fato susitàr un mucio de połemiche, sia par la partecipasion al [[Festival de Sanremo]], sia parchè i gavea prexentà [[I raccomandati]] e [[Ciak...si canta!]], tanto da minasàr e ofénder el cantante toscan sol pròpio blog. Infati inte el mexe de marso, de łe persone ignote gaveva scrito sol blog de Pupo: "Nano, se non ripudi il Principe, hai le ore contate". Pupo comenta sto manàso dixendo patòco "Non ho nulla da nascondere, farò denuncia contro ignoti" (no go gnente da scónder, farò na denuncia contro ignoti). Infati in seguito a sto fato el ga denonsià a ła [[Połisia postałe]] de [[Roma]] sto menàso. Inte el lujo 2010 el prexenta Napoli Prima e Dopo: ła trasmision fa record de ascolto in prima seràda durante tuta l'istà de [[Rai Uno]] (cavando łe partìe de bałon dei Mondiałi). Inte l'agosto del [[2010]] el inpresta ła voxe a l'[[ałan]] protagonista de ''[[Sansone]]''. A setenbre 2010 el riprende a prexentàr Attenti a Pupo so Radio 1 Rai e a xenàro [[2011]] pa'ła tersa volta el ga prexentà i Raccomandati in prima seràda so Rai 1. A febraro del 2010 el ga prexentà so Radio 1 e Rai 4 pontàde speciałi dedicà al Festival de Sanremo "Attenti a Sanremo... dopo il festival" . A lujo 2011 el ga prexentà co [[Elisa Isoardi]] [[Miss Italia inte el mondo]] e par ła segonda volta Napoli Prima e Dopo. A setenbre 2011 el ritaca a prexentàr de Attenti a Pupo so Radio 1 Rai dal marti al venare a łe 13.30. A febraro 2012 vien publicà e vendùo el so primo romanxo noir La Confessione, stanpà da Rizzoli, che drìo na setimana da l'insìda, l'è suìto in ristanpa. A setenbre 2012 el torna in Raidio so Radio 1 Rai co ła quarta edision de Attenti a Pupo e col novo programa setimanałe Passato contro Futuro trasmeso el xioba dopo el Gr Rai de ła mexanote. Senpre inte el mexe de setenbre el torna so Rai 1 ne ła xurìa de Ti lascio una canzone, el programa del sabo sera prexentà da Antonella Clerici. == Vita privata == El xe spoxà dal lujo del [[1974]] co Anna e el ga na rełasion dal 1989 co ła Personal Manager [[Patricia Abati]]. El ga scrito l'ino de łe do squadre toscane par cui el tifa: Fiorentina ''(è Fiorentina)'' e [[Asociasion Calcio Areso|Areso]] ''(Canzone Amaranto)''. Pupo xe inpegnà anca inte el sociałe e el xe uno dei fondadori de ła [[Nasionałe itałiana cantanti]], de cui el xe stà prexidente da zugno 2007 fìn al 2010, ano inte el cuało el se ga dimeso da l'asociasion. El ga tre fìe: Ilaria, Valentina (nata da na rełasion extraconiugałe) e Clara. Inte el [[1999]], col ga quarantaquatro ani, el deventa nono de Leonardo e inte el [[2010]] riva ła segonda neodìna. Viola, entranbi fiòi de ła primogenita Ilaria. Inte el [[2012]] riva el terso neodìn. Matteo, so fiòło de ła segondogenita Valentina. == Curioxità == * Xontà a La Confession Pupo ga scrito do łibri so sè steso. El primo, usìo inte el [[2001]], e publicà da [[Rai-Eri]], se intitoła "''Un enigma chiamato Pupo''", e ła xe na autobiografia rełatìva al so pasà. El segondo, insìo l'[[11 setenbre]] [[2005]], el dì del so sinquanteximo conpleano, e ga par titoło "''Banco solo! Diario di un giocatore chiamato Pupo''" e rivarda ła so pasion par el xogo de axardo che in pasà ghe ga simentà difarenti problemi.<ref>[http://magazine.libero.it/generali/protagonista/ne809.phtml ''Fate largo a Pupo, il quasi cinquantenne''] da [http://magazine.libero.it LiberoNews Magazine]</ref> * In un'intervista a [[Telesette]] el ga contà un anètodo rełatìvo a quando ch'el gheva partesipà al [[Festival de Sanremo 1980|Festival de Sanremo]] del [[1980]], indove l'avea cantà ''Su di noi:''"Dovevo esibirmi subito dopo Morandi ed ero talmente agitato che mi scappava la pipì. Gianni stava par finire il brano e io, non facendo in tempo a raggiungere il bagno, l'ho fatta in un cappello appoggiato a una sedia... Chissà di chi era!"'' "Gavea da exibirme suìto dopo Morandi e jero cussì agità che me scanpava pisìn. Gianni zera drìo fenìr el so brano e mi, no fasendo in tenpo a rivar el bagno, ło go fato in un capèło puxà a na caréga... Chisà de chi ch'el gera"''.<ref>da ''Telesette'' n. 7 (anno XXXII) del 16/2/2010</ref> == Note == <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Cantanti italiani]] p8q9havpkyuaz7co3u10feuw3s57pbb 1102385 1102384 2022-08-17T20:39:14Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Pupo |imaxene = Pupo 2016.png |didascałia = Pupo al [[Giffoni Film Festival]] inte el 2010 |tipo = voxe |nome_vero = Enzo Ghinazzi |data_nasita = [[11 de setenbre]] [[1955]] |liogo_nasita = [[Ponticino]] [[AR]] |ani_atività = [[1975]] |xenere = [[Rock]] [[Pop]] |eticheta = [[Baby Records]], [[Compagnia Generale del Disco|CGD]], Discomagic |profesion = [[cantante]] |albun = 16 |studio = 12 |live = 1 |racolte = 3 |sito = http://www.pupo.tv/ }} '''Pupo''', nome d'arte de '''Enzo Ghinazzi''' ([[Łaterina|Pontiçin]], [[11 de setenbre]] del [[1955]]), el ze un [[cantante]], [[prexentador tełevixivo|prezentador tełevizivo]] e [[dopiator]] [[itałian]]. == Biografia == Pupo el nase a Ponticino, frasion de'l comùn de Łaterina, Pergin Valdarn e Siviteła in Val de Chiana in provinsia de Areso. So pare el fazea el postìn, so mare ła cazałìna. Tuti do i zenidori i zera inpenjài da'l canto e da ła resitasion ; so mare ła cantava in arcuanti cori de'l łogo indove łori i vivea, so pare inte l'otava rima toscana, so nono Santi Ghinazzi el jera soranomenà el poeta. Inte'l [[1975]] el ga ezordìo cofà [[cantante]] a ła [[Baby Records]]. Ła só prima canson ła ze ''Ti scriverò''. El só primo àlbun el resałe invese al [[1976]] e el se ciama ''Come sei bella''. Inte'l [[1978]] el otien el gran suceso prima co ''Ciao'' e indrioman co ''[[Gelato al cioccolato]]'', scrita co [[Cristiano Malgioglio]]. Inte el [[1980]] el partesìpa al [[Festival de Sanremo]] co ''[[Su di noi]]'', che deventa una de łe só canson più conosùe. Sta canson vien incluza inte l'albun [[Più di prima]], co un so altro gran suceso, ''Firenze Santa Maria Novella'', indove el canta el so amor par el [[caołogo]] toscan. Inte el [[1983]] el se prexenta da nòvo a Sanremo co el brano ''Cieli azzurri'' e inte el [[1984]] co ''Un amore grande'' ch'el gaveva scrito co [[Umbberto Tozzi]] e [[Giancarlo Bigazzi]]. In sta edision el sostituìse [[Loretta Goggi]] che gavarìa dovesto exibirse co ła stesa canson. Inte el [[1987]] el vinse el [[Zecchino d'oro]] scrivendo ''Canzone amica'', cantàda da Fabio Etter. Drìo ani de crixe, dovùa anca ai problemi ch'el ga avùo par el [[xogo de axardo]] (de ris-cio) inte el [[1992]] el torna a Sanremo cantando ''La mia preghiera''. Anca stavolta el decide da partesiparghe a l'ultemo momento a cauxa de ła scuałifica che zera stàda fata ai dani de [[Jo Squillo]], che s'avea prexentà col so vero nòme e cognome, par po' ricipàr el so pseudonimo più conosùo. No'l xe stà soło autor de testi, ma el ga scrito anca canson par altri, cofà par exenpio, ''Sarà perché ti amo'' (conposta dal mestro Dario Farina, par la cuałe, co [[Daniele Pace]], el ga scrito el testo), cantàda da [[Ricchi e Poveri]]. Tante so canson xe stàe tradote in [[Lengua todesca|todesco]], [[Łengua fransexe|fransexe]], [[Łengua inglexe|inglexe]], [[Łengoa spagnoła|spagnol]]. El xe un mucio famoxo in [[Rusia]], (indove el s'a exibìo in decine de concerti) e el xe andà a exibirse in volta par tuto el mondo. In sti ultimi ani ło se ga visto partesipàr a diverse tramsion in tełevixion cofà : ''[[Quelli che il calcio]]'' (dove el zera l'inviato da [[Firense]] che vardava ła [[AC Fiorentina]] de cui el xe un gran tifoxo) e senpre sol picoło schermo se gaveva contà ne ''Il Funambolo''. Inte el [[2005]] el xe inviato in [[Braxiłe]] de ła segonda edision del [[reality show]] ''[[La fattoria]]'' che ło rislansa in tełevixion. Inte l'istà del [[2005]], par la prima volta, el prexenta un programa tuto suo so [[Raiuno]], el [[quis]] ''[[Il Malloppo]]''. Grasie al suceso ch'el otien co sto programa ghe vien fidà de prexentàr ''[[Affari tuoi]]'', programa che zera stà prexentà co suceso da [[Paolo Bonolis]]. El cantante, dopo esarse un fià fermà a marso 2006 a cauxa de na tournée, sucesivamente el se refuda de prexentàr la trasmision anca ne ła stagion [[2006]]/[[2007]] (invitando ła [[Rai]] a far reposàr el programa parch'el va canbià), tacando invese a prexentàr un novo programa par l'istà, ''[[Tutto par tutto]]'', e in inverno, el inpresta ła voxe a Hammy, personaxo de ła [[Dreamworks]] [[La gang del bosco]]. Inte l'istà del 2007 el prexenta el preserałe "[[Reazione a catena - L'intesa vincente]] so [[Raiuno]]. Pa'l primo canałe l'è stà ciamà anca a prexentàr alcuni programi test: el primo a disenbre 2007 xe stà ''[[Chi fermerà la musica]]'' (che po' xe stà trasmeso regołarmente in prime time in primavera), e a xenaro ''[[Tutti alla lavagna]]''. In istà el prexenta da nòvo [[Reazione a catena - L'intesa vincente|L'intesa a catena]]. Dal [[20 de setenbre]] [[2008]] el ga prexentà co [[Ernesto Schinella]], el putèło slansà da [[Ti lascio una canzone]], ''[[Volami inte el cuore]]'' inte el sabo sera de [[Raiuno]]. A novenbre dal Casinò de Saint Vincent La Notte dei Poker 3 in onda dal 1° xenaro so Sky Sport 2, prodòto da 2Bcom. Inte el [[2009]] el partesìpa novamente al [[Festival de Sanremo 2009|Festival de Sanremo]] co ła canson ''L'opportunità'', co [[Paolo Belli]] e [[Youssou N'Dour]]. El brano riva in finałe e raxonxe el segondo posto ne ła clasifica de iTunes. Dal [[6 de marso]] al [[1° de majo]] [[2009]] el ga prexentà ła setima edision de ła trasmision [[I raccomandati]], trasmesa ogni venare in prima seràda so [[Raiuno]]. El xe stà un xogador de axardo, dal poker al caxinò. Xe pròpio par sto visio ch'el ga perso un mucio de schèi; el so amigo [[Gianni Morandi]] ło ga agiutà a saldàr i dèbiti inprestàndoghe inte i ani novanta duxento miłion de franchi. Inte el [[2008]] Pupo ga saldà el debito col so amigo, montando sol palco faséndoghe na sorpresa a Morandi che zera drìo exibirse durante un so spetacoło danansi a łe tełecamare de Striscia la Notizia. El ga anca scrito un libro "Banco solo! Diario di un giocatore chiamato Pupo" so' ła małatìa dovùa a ła pasion par el xogo de axardo, che comunque no'l ga perso. Infati inte el [[2007]] el comenta co [[Fabio Caressa]] e [[Stefano De Grandis]] so [[SKY Sport]] La Notte del Poker, el primo canpionato itałian de [[poker]] al [[Caxinò de Venesia]], prodoto da 2Bcom e canta anca ła canson che łù gavea scrito; sucesivamente el partesìpa da xogador a La Notte del Poker - Celebrity Edition, torneo xogà da vip, co ła partecipasion de [[Katia Ricciarelli]], [[Rosita Celentano]], [[Marco Baldini]], [[Paolo Brosio]], [[Giulio Scarpati]], [[Andrea Delogu]], [[Fabio Caressa]], [[Alessandro Haber]], [[Gianni Cavina]], [[Manuela Moreno]] e Lillo del dòto comico [[Lillo & Greg]]. Ad avrìl 2009 l'è uno dei promotori de ''[[Stars for charity - Poker par l'Abruzzo]]'', prodòto da 2Bcom e prexentà da [[Giorgia Surina]], a favor dei taremotà d'[[Abruso]] a cui xe stà donà el montepremi de 150.000 euro. Insieme a eło partesìpa anca el xogador de bałon [[Francesco Totti]], el siador [[Giorgio Rocca]], ła showgirl [[Pamela Camassa]], el cantante dei [[Zero Assoluto]] [[Thomas De Gasperi]] e el comico [[Lillo & Greg|Lillo]]. El partesìpa a un mucio de convegni sol xugo contando come che se fa ad insìr dal visio del xogo. Da l'[[8 de genaro|8 de xenaro]] [[2010]] Pupo prexenta, par la segonda volta, l'otava edision de [[I raccomandati]], in onda in prima seràda so' [[Raiuno]]. Pupo ga partesipà par ła sesta volta, al [[Festival de Sanremo 2010]], in conpagnìa de [[Emanuele Filiberto]] e al tenor [[Luca Canonici]]. El trio prexenta na canson definìa "patriotica" verso l'[[Itałia]], el cui titòło xe ''Italia amore mio''. Sta canson parò no xe ben acòlta da parte del publico in sała, che clamoroxamente fis-cia el trio, deventando cussì el caxo del festival, riva in finałe e raxonxe el segondo posto Pupo ed Emanuele Filiberto xe definìi i vinsidori morałi del festival. Dopo el gran suceso de ascolti de I raccomandati, el diretor de [[Rai Uno]], Mauro Mazza convinse [[Emanuele Filiberto di Savoia (1972)|Emanuele Filiberto di Savoia]] a prexentàr [[Ciak... si canta]] dal [[12 de marso]] [[2010]] so [[Raiuno]] in sostitusion de [[Pino Insegno]] e [[Miriam Leone]]. Pupo xe de fato so [[Rai Uno]] tuti i vènare par più de 5 mexi consecutivi. Come xa dito prima, ła cubia Pupo ed Emanuele Filiberto de Savoia, ga fato susitàr un mucio de połemiche, sia par la partecipasion al [[Festival de Sanremo]], sia parchè i gavea prexentà [[I raccomandati]] e [[Ciak...si canta!]], tanto da minasàr e ofénder el cantante toscan sol pròpio blog. Infati inte el mexe de marso, de łe persone ignote gaveva scrito sol blog de Pupo: "Nano, se non ripudi il Principe, hai le ore contate". Pupo comenta sto manàso dixendo patòco "Non ho nulla da nascondere, farò denuncia contro ignoti" (no go gnente da scónder, farò na denuncia contro ignoti). Infati in seguito a sto fato el ga denonsià a ła [[Połisia postałe]] de [[Roma]] sto menàso. Inte el lujo 2010 el prexenta Napoli Prima e Dopo: ła trasmision fa record de ascolto in prima seràda durante tuta l'istà de [[Rai Uno]] (cavando łe partìe de bałon dei Mondiałi). Inte l'agosto del [[2010]] el inpresta ła voxe a l'[[ałan]] protagonista de ''[[Sansone]]''. A setenbre 2010 el riprende a prexentàr Attenti a Pupo so Radio 1 Rai e a xenàro [[2011]] pa'ła tersa volta el ga prexentà i Raccomandati in prima seràda so Rai 1. A febraro del 2010 el ga prexentà so Radio 1 e Rai 4 pontàde speciałi dedicà al Festival de Sanremo "Attenti a Sanremo... dopo il festival" . A lujo 2011 el ga prexentà co [[Elisa Isoardi]] [[Miss Italia inte el mondo]] e par ła segonda volta Napoli Prima e Dopo. A setenbre 2011 el ritaca a prexentàr de Attenti a Pupo so Radio 1 Rai dal marti al venare a łe 13.30. A febraro 2012 vien publicà e vendùo el so primo romanxo noir La Confessione, stanpà da Rizzoli, che drìo na setimana da l'insìda, l'è suìto in ristanpa. A setenbre 2012 el torna in Raidio so Radio 1 Rai co ła quarta edision de Attenti a Pupo e col novo programa setimanałe Passato contro Futuro trasmeso el xioba dopo el Gr Rai de ła mexanote. Senpre inte el mexe de setenbre el torna so Rai 1 ne ła xurìa de Ti lascio una canzone, el programa del sabo sera prexentà da Antonella Clerici. == Vita privata == El xe spoxà dal lujo del [[1974]] co Anna e el ga na rełasion dal 1989 co ła Personal Manager [[Patricia Abati]]. El ga scrito l'ino de łe do squadre toscane par cui el tifa: Fiorentina ''(è Fiorentina)'' e [[Asociasion Calcio Areso|Areso]] ''(Canzone Amaranto)''. Pupo xe inpegnà anca inte el sociałe e el xe uno dei fondadori de ła [[Nasionałe itałiana cantanti]], de cui el xe stà prexidente da zugno 2007 fìn al 2010, ano inte el cuało el se ga dimeso da l'asociasion. El ga tre fìe: Ilaria, Valentina (nata da na rełasion extraconiugałe) e Clara. Inte el [[1999]], col ga quarantaquatro ani, el deventa nono de Leonardo e inte el [[2010]] riva ła segonda neodìna. Viola, entranbi fiòi de ła primogenita Ilaria. Inte el [[2012]] riva el terso neodìn. Matteo, so fiòło de ła segondogenita Valentina. == Curioxità == * Xontà a La Confession Pupo ga scrito do łibri so sè steso. El primo, usìo inte el [[2001]], e publicà da [[Rai-Eri]], se intitoła "''Un enigma chiamato Pupo''", e ła xe na autobiografia rełatìva al so pasà. El segondo, insìo l'[[11 setenbre]] [[2005]], el dì del so sinquanteximo conpleano, e ga par titoło "''Banco solo! Diario di un giocatore chiamato Pupo''" e rivarda ła so pasion par el xogo de axardo che in pasà ghe ga simentà difarenti problemi.<ref>[http://magazine.libero.it/generali/protagonista/ne809.phtml ''Fate largo a Pupo, il quasi cinquantenne''] da [http://magazine.libero.it LiberoNews Magazine]</ref> * In un'intervista a [[Telesette]] el ga contà un anètodo rełatìvo a quando ch'el gheva partesipà al [[Festival de Sanremo 1980|Festival de Sanremo]] del [[1980]], indove l'avea cantà ''Su di noi:''"Dovevo esibirmi subito dopo Morandi ed ero talmente agitato che mi scappava la pipì. Gianni stava par finire il brano e io, non facendo in tempo a raggiungere il bagno, l'ho fatta in un cappello appoggiato a una sedia... Chissà di chi era!"'' "Gavea da exibirme suìto dopo Morandi e jero cussì agità che me scanpava pisìn. Gianni zera drìo fenìr el so brano e mi, no fasendo in tenpo a rivar el bagno, ło go fato in un capèło puxà a na caréga... Chisà de chi ch'el gera"''.<ref>da ''Telesette'' n. 7 (anno XXXII) del 16/2/2010</ref> == Note == <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Cantanti italiani]] myfw552ww6p3wz3jucnqaf280urx0km 0 37468 1102382 1071102 2022-08-17T20:30:33Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Umberto Tozzi |imaxene = |didascałia = |tipo = cantautor |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = |ani_atività = [[1968]] |xenere = Pop Rock |eticheta = [[Numero Uno]] <small>(1969-1975)</small><br />[[CGD]] <small>(1976-2005)</small><br />[[HBO]] <small>(2006-2007)</small><br />[[Momy Records]] <small>(2008-oggi) |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 28 |studio = 18 |live = 3 |racolte = 7 |sito = [http://www.umbertotozzi.com umbertotozzi.com] }} '''Umberto Antonio Tozzi''' ([[Torin]], [[4 marso]] [[1952]] el ze un [[cantautor]] e [[chitarista|ghitarista]] [[itałian]]. Co 70 milioni de copie vendùe, Umberto Tozzi el ze infrà i [[Lista dei artisti muxicałi itałiani par stime de vendita|artisti itałiani che i ga vendùo el mazor nùmaro de dischi]]. == Biografia == El nase a [[Torin]] el 4 marso [[1952]] da zenidori orizenałi de [[Rodi Garganico]] in [[Provincia de Foxa]]. El ze el menor de so fradèło [[Franco Tozzi]] conosùo discretamente inte i [[ani 1960|ani sesanta]], el move i primi pasi a livèło muzegałe deventando el ghitarista de'l grupo che ło 'conpanja in tournée. Inte el [[1968]], col ga sedese ani, el intra inte i ''Off Sound'', un grupo rock torinese de bocie col cuało el 'conpagna anca so fradèło col qual el debuta in discografia inte el [[1970]] indove el canta una strofa ne ła canson ''Qui''. A [[Miłan]] el conosse [[Adriano Pappalardo]] e co eło crea un grupo de tredese ełementi e se zonta anca par el tour. El intra anca inte el grupo [[La Strana Società]] restàndoghe insìn al 1976, col cuało ga parteçipà anca a Un Disco Par l'Estate, a un Festivalbar e a na edision del Festival de Sanremo; de sto grupo xe famosa la canson ''Popcorn''. == I ani Setanta e i Data == Inte el [[1973]] el sona ła chitara ełetrica inte el solo del brano ''Incontro d'amore'' inciso so un 45 ziri de ła [[Numero Uno (Caxa discografica)]] de [[Lucio Battisti]] che come lai B ga ''Go man'', de ła cantautrice 'mericana [[Marva Jan Marrow]]. Senpre in quel medemo periodo el continua a far el sesion man par la Numero Uno, sonando co el baterista [[Euro Cristiani]] in nùmarosi dischi de sta casa discografica, cofà par esempio [[Un essere umano]] ed [[Infinite fortune]] de [[Oscar Prudente]]. Inte el [[1974]], a l'età de vintido ani, el scrive co [[Damiano Dattoli]] ła canson ''Un corpo e un'anima'', che interpretàda da [[Wess]] e [[Dori Ghezzi]] vinçe "[[Canzonissima]]" de quel'ano; co el stesso Dattoli e [[Massimo Luca]] forma un grupo (i '''Data''') che inçide inte el medemo ano un disco singoło ([[''Strada bianca'']]) par la casa discografica de [[Lucio Battisti]], disco dasseno raro parchè stanpà in poche copie. Inte el [[1975]] el xe stà autor de ła musica (sempre co Dattoli, so testo de [[Maurizio Piccoli]]) de un brano un puòco conossùo par [[Mia Martini]] el cui titòło jera ''Io ti ringrazio''; inazonta el cołabora co [[Ivano Fossati]] come coarangiator par l'albun [[Good-Bye Indiana]]. L'incontro avùo co el musicsita produtor-parolièr [[Giancarlo Bigazzi]] crea un doto fisso e pien de sucesi. Inte el [[1976]] el debuta co l'albun [[''Donna amante mia'']] che al so interno ga anca ''Io camminerò'', za inciso co [[Fausto Leali]] ma drìoman reciapà anca da [[Mina]]. El sucèso a liveło personałe ghe riva un ano drìo quando ch'el insìde ''Ti amo'' che vinse el [[Festivalbar 1977|Festivalbar]] e resta in sìma a ła clasifica dei singołi pì vendùi sensa mai fermarse dal 23 lujo insìn al 22 otobre 1977, (1.147.000 copie vendùe in Fransa, 8.000.000 in volta par tuto el mondo. Inte el [[1978]] ese ''Tu'' che sevita el suceso avùo da ła canson "Ti amo". El 1979 xe l'ano de [[''Gloria'']], el so brano pì famoso che, dal 1979 al 1984, vende 29 milion de copie par tuto el mondo, e a coràndo se poxisiona al primo posto anca in [[Svisera]] e in [[Spagna]]. Ste tre canzon ("Ti amo", "Tu" e soratuto "Gloria") farà el ziro del mondo. Sia ''Ti amo'' che ''Gloria'' sarà cantàe in Inglese da [[Laura Branigan]], che rivarà al primo posto de ła clasifica dei singołi americana pròpio co ''Gloria'' inte el [[1983]]. Resultado riussìo nome che a un altro itałian : [[Domenico Modugno]] co[[''Inte el blu dipinto di blu'']]. In [[Fransa]] invese, ''Ti amo'' ga un gran sucesso ne ła version fransexe interpretàda da [[Dalida]] , mentre inveçe in [[Xermania]] sarà [[Howard Carpendale]] a far na cover de sto brano. In azonta ghe xe ła produsion de un singoło del so baterista [[Euro Cristiani]] insìo pròpio durante l'istà del [[1979]]. ''L'amore ze quando non c'è più'', che Tozzi reciaparà inte el [[1991]] ne l'albun ''Gli altri siamo noi'' e ne l'albun ''Superstar'' del [[2009]]. == I ani Otanta == I [[ani 1980]] se verze co l'albun ''Tozzi'', strassinà da l'hit single ''Stella Stai'', seguìo dal so primo disco live, ''[[In concerto]]'', dagnora del [[1980]]. Inte el [[1981]] ese ''[[Notte Rosa]]'' seguìo da ''[[Eva]]'' del [[1982]]. El ga l'uso de publicàr ogni ano un albun (e sempre poco prima che vegna l'istà, vegnindo mensonà "cantante par l'istà" - defiision poco amàda da eło) - se interompe inte el [[1983]] col xe drìo publicàr nome ch'el 45 xiri ''[[Nell'aria c'è]]'', hit dal saor de istà. Inte el [[1984]] el publica un altro disco ''[[Hurrah]]'', drìoman el se slontana par un çerto periodo insìn al [[1987]], quando in conpagnia de [[Gianni Morandi]] e [[Enrico Ruggeri]] vinçe el [[Festival de Sanremo 1987]] co ''[[Si può dare di più]]'', brano che zera a l'interno de ła racòlta ''[[Minuti di un'eternità]]'' publicà a l'indoman de ła vitoria de Sanremo. Co [[Raf]] el parteçipa a l'[[Eurovision Song Contest]] co ''Gente di mare'' clasifegandose terso. Inte l'otobre del [[1987]], ese su'l mercà, (dopo tre ani de atesa), el so albun de inediti ''invisibile'' (che ga anca ''Immensamente''). Inte el [[1988]] ghe xe ła publicasion del so segondo disco dal vivo ''[[Royal Albert Hall]]'', registrà inte el medemo teatro de Łondra el 21 febraro de quel ano. == I ani Novanta == Inte el [[1991]] el parteçipa darecào al [[Festival de Sanremo 1991|Festival de Sanremo]] co la canzon [[Gli altri siamo noi]], brano che dà il titolo a quel albun, anca se el gavarave vossùo parteçipàr co ''Un adagio par dirti addio''; sto brano, so decision de Bigazzi, el so cołaborator, xe stà riciapà da Marco Masini par creàr ''Perché lo fai'', par sta razon ghe xe stà la garbéta separazion artistica tra i do : Tozzi e Giancarlo Bigazzi. Sto fato menarà Tozzi a fermarse par un periodo. Inte el [[1994]] Umberto vinçe darecào el [[Festivalbar]] co la canzon ''Io muoio di te'' trato da l'album ''[[Equivocando]]'', i brani estrati xe ''Io muoio di te'', ''Lei'' e ''Equivocando''. Inte l'albun Tozzi deventa a tuti i efeti cantautor, scrivéndoghe sia musiche che testi. Inte el mese de avrìl del [[1996]] el publica ''[[Il grido]]'' seguìo da ''[[Aria % Cielo]]'' del [[1997]] (a quei testi gaveva cołaborà anca Mogol). L'albun publicà inte el [[1999]] che ga serà el miłenio xe [[Bagaglio a mano]] de cui i primi do brani ''Conchiglia di diamante'' e ''Mai più così'' zera inediti . El primo dal saor estivo, e el segondo dedicà a ła separasion avùa co so mugèr Monica. I altri tredese brani se refà ai so brani più famosi. == I ani Domìłe == El nòvo miłenio se verze par Tozzi co el ritorno a Sanremo co la canzon ''Un'altra vita''([[2000]]) seguìa da un albun drìo che soło in Itałia ga vendesto più de 150.000 copie, l'albun '''[[Un'altra vita]]''' da l'omonema canzon ch'el ga menà a Sanremo. 'Nntel [[2002]] ghe xe ła publicazion de un CD dopio ''[[The Best of]]'' el cui singoło de rimarco xe ''E non volo'' (R. Pacco - U. Tozzi - G. Giacomello). Inte el [[2005]] el partesipa par l'ultima volta al festival de Sanremo col brano ''Le Parole'' (scrito a quatro man col zovene cantautor [[Riccardo Ancillotti]] dando el nome a l'albun publicà. Inte el [[2006]] el festegia i so primi trent'ani de carièra da sołista, registra tre avegnimenti de rimarco, a fevrèr, un concerto sold-out che xe intrà ne la storia a l'Olympia de Parigi, e insenbre a l'insìda de un novo progeto ''[[Heterogene]]'' in cui el proa nòvi soni e stiłi muxicałi, cofà ambient, lounge e chill-out e col cuało Tozzi sbandona l'esperiensa de trent'ani avùa coła casa discografica Warner par tacàr na nòva esperiensa co MBO. Inazonta el 26 de Mazo vien publicà un dopio cd dal nome ''[[Tutto Tozzi]]'', greatest hits in cui ghe xe 43dei so più grandi sucessi, do de questi xe in franseze, in cùbia co [[Lena Ka]] e [[Céréna]], za best-seller inte el mercà de oltralpe inte el [[2002]] e [[2003]]. El xe uno dei cantanti pì conossùi a l'estaro e durante ła so carièra ga vendùo oltra 50 milioni de dischi. El 24 novenbre del [[2006]] el publica un albun in colaborazion co [[Marco Masini]], col qual gavea za colaborà durante el concerto al [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]] inte el [[1988]]. Sto albun ciamà col nome dei do ''[[Tozzi Masini]]'' ga sedese trasse, conponeste da tre inediti seguìi da le rivisitazion da parte de uno de le canzon de l'altro, cavando fora ''T'innamorerai'' che xe stàda cantàda in dòto. Inte l'istà del 2008 el organiza na tournée internazional co data de spico el 18 lugio a Verona co l'U.T. Day, zornada realizàda dal so sito internet ufiçial in cui Tozzi par la prima volta ga dedicà na zornada intièra ai so fans, prima co na direta radiofonica, può co un incontro e in fenimento co un concerto in piassa co 11 000 parteçipanti che rivava da tuta Europa. L'8 setembre 2008 vien publicà nome che sul web ''Petite Marie'', cover de na vecio canzon del 1974 incisa in Franza da [[Francis Cabrel]], cantautor franseze ben conossùo. El recavàdo de la vendita del signolo vien devolùo par intièro in benefiçenza par un ospeàl pediatrico. Sto brano, inazonta, verzarà la strrada ad un duplice progeto : un dopio CD dal titolo ''Non solo (Live)'', insìo el 23 zenèr [[2009]], precedùo da un singolo de gran presa tipicamente "tozziana" dal titolo ''Anche se tu non vuoi'', seguìo dal segondo singolo ''[[Cerco oncora te]]'', componesto da [[:en:Emilio Munda|Emilio Munda]] e Matteo Gaggioli. Tal insìda se 'compagna al slanzo de un setemanàl audio tuto dedicà a la so musica, la ''Tozzi Radio Web'' gestìa da Massimo Bolzonella e Bruno Mannella, co el suporto grafico tecnico de Maurizio Calvani. I tre gestisse el sito ufiçial e xe oramai considerài streti colaboratori a puzo de l'atività promozional de l'artista torinese. == I ani Domìłediese == Çitadìn italian residente inte el Prinçipado de Monaco da difarenti ani. El 2 lujo [[2011]] se esibisse 'rente el [[Pałaso dei Prinsipi de Monaco]] a le nosse del prinçipe [[Alberto II de Monaco]] co [[Charlène Wittstock]], drìo l'invìdo del stesso prinçipe.{{citasion necesaria}} El 26 marzo [[2012]] xe insìo uscito in [[Fransa|Franza]], [[Belzo]] e [[Svisera]] l'albun [[Yesterday, today]]. El 15 magio [[2012]] xe insìo el nòvo albun de ''Umberto Tozzi'', un dopio cd, rispetivamente co el riarangiamento dei so 17 singołi e co 11 nòve canzon. Inte el [[2013]], la so famosa hit, ''[[Gloria/Aria di lei|Gloria]]'', viene sielta da [[Martin Scorsese]], par el so film co [[Leonardo Di Caprio]], ''[[The Wolf of Wall Street]]'' cofà cołona sonora orizinàl. Da l'8 febraro [[2014]] parte, dopo çinque ani de asenza dal palcosenico, el Tour 2014 de ''Umberto Tozzi'', co tape, tra łe pì inportanti, [[Torin]], [[Roma]], [[Miłan]], [[Bołogna]] e el [[Teatro Ariston]] de [[San Remo]]. Nei vari concerti el cantarà tre nòvi inediti, non oncora disponìbiłi in CD o in download digitałe, ''Sei tu l'immenso amore mio'', ''Meravigliosa'' e ''Andrea''. ==Prosedimenti giudisiari== El 16 zugno [[2012]] el vien condanà a un ano de reclusion par [[evasion fiscałe]]. == Partecipaison al Festival de Sanremo == <div style="font-size:90%; border:0px; padding:0px; text-align:center"> {| class="wikitable" style="width:100%;margin:auto;clear:both;" |- bgcolor="#FFCC00" ! Edision ! Artista ! Brano ! Autor ! Categoria ! Poxision ! Premi |- | [[Festival de Sanremo 1987]] | Umberto Tozzi & [[Gianni Morandi]] & [[Enrico Ruggeri]] | ''[[Si può dare di più]]'' | Bigazzi/Tozzi/Raf | Canpioni | 1 | Premio Primo Posto |- | [[Festival de Sanremo 1991]] | Umberto Tozzi | ''[[Gli altri siamo noi]]'' | Bigazzi/Tozzi | Canpioni | 4 | - |- | [[Festival de Sanremo 2000]] | Umberto Tozzi | ''[[Un'altra vita (album)|Un'altra vita]]'' | Tozzi | Canpioni | 16 | - |- | [[Festival de Sanremo 2005]] | Umberto Tozzi | ''[[Le parole (album)|Le parole]]'' | Tozzi & [[Riccardo Ancillotti|Ancillotti]] | Omeni | Non Finałista |} </div> ista | - |} </div> == Discografia == === Albun co i [[Data (grupo musicałe)|Data]] === * [[1974]] - ''[[Strada bianca]]'' === Albun sołista === * [[1976]] - ''[[Donna amante mia]]'' * [[1977]] - ''[[È nell'aria...ti amo]]'' * [[1978]] - ''[[Tu (album)|Tu]]'' * [[1979]] - ''[[Gloria (album Umberto Tozzi)|Gloria]]'' * [[1980]] - ''[[Tozzi (album)|Tozzi]]'' * [[1981]] - ''[[Notte rosa (album)|Notte rosa]]'' * [[1982]] - ''[[Eva (album Umberto Tozzi)|Eva]]'' * [[1984]] - ''[[Hurrah]]'' (ristampato in [[CD]] inte el [[1989]], col titoło ''[[Nell'aria c'è]]'') * [[1987]] - ''[[Invisìbiłe (Umberto Tozzi)|Invisibile]]'' * [[1991]] - ''[[Gli altri siamo noi]]'' * [[1994]] - ''[[Equivocando]]'' * [[1996]] - ''[[Il grido (album)|Il grido]]'' * [[1997]] - ''[[Aria & cielo|Aria e cielo]]'' * [[2000]] - ''[[Un'altra vita (album)|Un'altra vita]]'' * [[2005]] - ''[[Le parole (album)|Le parole]]'' * [[2009]] - ''[[Non solo live]]'' (doppio: un CD co brani inediti in studio e un CD live) * [[2012]] - ''[[Yesterday, today]]'' (doppio: un CD co brani inediti in studio e un CD best of co brani riarangiài) === Albun cover === * [[2006]] - ''[[Tozzi Masini]]'' (con [[Marco Masini]]) === Albun speciałe === * [[2006]] - ''[[Heterogene]]'' === Racòlte co riarangiamenti === * [[1999]] - ''[[Bagaglio a mano]]'' (co 2 inediti) * [[2009]] - ''[[Superstar (Umberto Tozzi)|Superstar]] ''(co 2 Inediti) === Racòlte clasiche === * [[1987]] - ''[[Minuti di un'eternità]]'' * [[1991]] - ''[[Le mie canzoni (Umberto Tozzi)|Le mie canzoni]] (Donna Amante Mia ''e'' Io Camminerò ''xe version ricantàe'')'' * [[2002]] - ''[[The Best (Umberto Tozzi)|The Best]]'' (co 2 inediti) * [[2006]] - ''[[Tutto Tozzi|TuttoTozzi]]'' * [[2013]] - ''[[Collection: Umberto Tozzi]]'' (triplo cd) === Live === * [[1980]] - ''[[In concerto (Umberto Tozzi)|In concerto]]'' * [[1988]] - ''[[Royal Albert Hall (album)|Royal Albert Hall]]'' * [[2009]] - ''[[Non solo live]]'' (doppio: un CD co brani in studio e un CD live) === 45 xiri === * [[1973]] - ''[[Incontro d'amore/Go man]]'' (el brano sul lato B xe cantà da [[Marva Jan Marrow]]) * [[1974]] - ''[[Compleanno/Attore di varietà]]'' (co i '''[[Data (gruppo musicale)|Data]]''') * [[1975]] - ''[[Una manciata di sabbia/Par carità]]'' (co '''[[La Strana Società]]''') * [[1975]] - ''[[Cucciolo di donna/Ma che ragione hai]]'' (co '''[[La Strana Società]]''') * [[1976]] - ''[[Donna amante mia/Ripensando alla Freccia del Sud]]'' * [[1977]] - ''[[Ti amo/Dimentica dimentica]]'' * [[1978]] - ''[[Tu/Perdendo Anna]]'' * [[1979]] - ''[[Gloria/Aria di lei]]'' * [[1980]] - ''[[Stella stai/Gabbie]]'' (anche in version 12" extended mix - solo promosionałe par l'Itałia) * [[1982]] - ''[[Eva/Mama]]'' * [[1983]] - ''[[Nell'aria c'è/Come un carillon]]'' * [[1984]] - ''[[Hurrah! (edit)/Hurrah! (English version - edit)]]'' (anca in version 12" lp version - CGD 15147) * [[1987]] - ''[[Si può dare di più]]/La canzone della verità'' (con '''[[Gianni Morandi]]''' e '''[[Enrico Ruggeri]]''') (anca in version 12" picture disc numarà e 12" stanpà su un lai ugnoło, sul cui retro xe riprodote in rilievo łe firme dei tre artisti) * [[1987]] - ''[[Gente di mare/Lascia che sia il tuo cuore]]'' (in cùbia co '''[[Raf]]''') - Stanpà co 2 covertine diverse (ma un mucio simiłi), ma steso num. de catałogo. Le difarense xe dovùe a la scansełasion del logo so ła maja de Raf. * [[1987]] - ''[[Immensamente/Se non avessi te]]'' * [[1988]] - ''[[Immensamente (remix edit)/Tu sei di me (live)]]'' (anca in version 12" extended mix) * [[1991]] - ''[[Gli altri siamo noi/Dimentica dimentica (live)]]'' (stanpà co buxo centrałe cèo) (anca in version 12" extended mix) * [[1991]] - ''[[Gli Innamorati/Gli altri siamo noi]]'' (stanpà co buso central picoło) * [[1991]] - "[[Presto io e te/Gente di mare (Live - co Raf)]]" '''Cd Single''' * [[1994]] - [[Io muoio di te]] (anche su mix 12"); [[Lei (Umberto Tozzi)|Lei]]; [[Equivocando (singoło)|Equivocando]] * [[1996]] - [[Il grido (singolo)|Il grido]]; [[E ti voglio]]; [[Miracolo d'amore]] * [[1997]] - [[Aria & cielo (singolo)|Aria & cielo]]; [[Quasi quasi (singolo)|Quasi quasi]] * [[1999]] - [[Conchiglia di diamante]]; [[Mai più così]] * [[2000]] - [[Un'altra vita (singolo)]]; [[Io e te naturalmente]]; [[Rosa di frontiera]] * [[2002]] - [[E non volo]]; [[Angelita]]; [[You and I (singolo Umberto Tozzi)]]; [[We are all the same]] * [[2005]] - [[Le parole (singolo)]]; [[Sopra l'oceano]] * [[2006]] - [[Come si fa]]; [[Anima italiana]] * [[2009]] - [[Petite Marie]]; [[Anche se tu non vuoi]]; [[Cerco oncora te]]; [[L'amore ze quando non c'è più]] * [[2012]] - [[Se tu non fossi qui]] ===Materiałe video=== * Live Royal Albert Hall (VHS, 1989 - ed. Don't Worry) * Le Mie Canzoni in Concerto (VHS, 1991) * Live at Maple Leaf Gardens Toronto (VHS, 1993) * Equivocando Tour (VHS, 1994) {{Eurovision Itàlia}} {{Controło de autorità}} {{DEFAULTSORT:Tozzi, Umberto}} [[Categoria:Cantanti italiani]] [[Categoria:Cantautori itałiani]] btb4oxqipkdc2729b73x8cxd62nya26 1102383 1102382 2022-08-17T20:32:43Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Umberto Tozzi |imaxene = |didascałia = |tipo = cantautor |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = |ani_atività = [[1968]] |xenere = Pop Rock |eticheta = [[Numero Uno]] <small>(1969-1975)</small><br />[[CGD]] <small>(1976-2005)</small><br />[[HBO]] <small>(2006-2007)</small><br />[[Momy Records]] <small>(2008-oggi) |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 28 |studio = 18 |live = 3 |racolte = 7 |sito = [http://www.umbertotozzi.com umbertotozzi.com] }} '''Umberto Antonio Tozzi''' ([[Torin]], [[4 marso]] [[1952]] el ze un [[cantautor]] e [[chitarista|ghitarista]] [[itałian]]. Co 70 milioni de copie vendùe, Umberto Tozzi el ze infrà i [[Lista dei artisti muxicałi itałiani par stime de vendita|artisti itałiani che i ga vendùo el mazor nùmaro de dischi]]. == Biografia == El nase a [[Torin]] el 4 marso [[1952]] da zenidori orizenałi de [[Rodi Garganico]] in [[Provincia de Foxa]]. El ze el menor de só fradèło [[Franco Tozzi]] conosùo discretamente inte i [[ani 1960|ani sesanta]], el move i primi pasi a livèło muzegałe deventando el ghitarista de'l grupo che ło 'conpanja in tournée. Inte el [[1968]], co'l ga sèdeze ani, el intra inte i ''Off Sound'', un grupo rock torineze de bocie co'l cuało el 'conpsnjs anca só fradèło col cual el debuta in discografia inte'l [[1970]] indove el canta na strofa inte ła canson ''Qui''. A [[Miłan]] el conose [[Adriano Pappalardo]] e co eło el crea un grupo de trèdeze ełementi e se zonta anca par el tour. El intra anca inte el grupo [[La Strana Società]] restàndoghe insìn al 1976, co'l cuało el ga partesipà anca a Un Disco Par l'Estate, a un Festivalbar e a na edision de'l Festival de Sanremo; de 'sto grupo A ze famoza ła canson ''Popcorn''. == I ani Setanta e i Data == Inte el [[1973]] el sona ła chitara ełetrica inte el solo del brano ''Incontro d'amore'' inciso so un 45 ziri de ła [[Numero Uno (Caxa discografica)]] de [[Lucio Battisti]] che come lai B ga ''Go man'', de ła cantautrice 'mericana [[Marva Jan Marrow]]. Senpre in quel medemo periodo el continua a far el sesion man par la Numero Uno, sonando co el baterista [[Euro Cristiani]] in nùmarosi dischi de sta casa discografica, cofà par esempio [[Un essere umano]] ed [[Infinite fortune]] de [[Oscar Prudente]]. Inte el [[1974]], a l'età de vintido ani, el scrive co [[Damiano Dattoli]] ła canson ''Un corpo e un'anima'', che interpretàda da [[Wess]] e [[Dori Ghezzi]] vinçe "[[Canzonissima]]" de quel'ano; co el stesso Dattoli e [[Massimo Luca]] forma un grupo (i '''Data''') che inçide inte el medemo ano un disco singoło ([[''Strada bianca'']]) par la casa discografica de [[Lucio Battisti]], disco dasseno raro parchè stanpà in poche copie. Inte el [[1975]] el xe stà autor de ła musica (sempre co Dattoli, so testo de [[Maurizio Piccoli]]) de un brano un puòco conossùo par [[Mia Martini]] el cui titòło jera ''Io ti ringrazio''; inazonta el cołabora co [[Ivano Fossati]] come coarangiator par l'albun [[Good-Bye Indiana]]. L'incontro avùo co el musicsita produtor-parolièr [[Giancarlo Bigazzi]] crea un doto fisso e pien de sucesi. Inte el [[1976]] el debuta co l'albun [[''Donna amante mia'']] che al so interno ga anca ''Io camminerò'', za inciso co [[Fausto Leali]] ma drìoman reciapà anca da [[Mina]]. El sucèso a liveło personałe ghe riva un ano drìo quando ch'el insìde ''Ti amo'' che vinse el [[Festivalbar 1977|Festivalbar]] e resta in sìma a ła clasifica dei singołi pì vendùi sensa mai fermarse dal 23 lujo insìn al 22 otobre 1977, (1.147.000 copie vendùe in Fransa, 8.000.000 in volta par tuto el mondo. Inte el [[1978]] ese ''Tu'' che sevita el suceso avùo da ła canson "Ti amo". El 1979 xe l'ano de [[''Gloria'']], el so brano pì famoso che, dal 1979 al 1984, vende 29 milion de copie par tuto el mondo, e a coràndo se poxisiona al primo posto anca in [[Svisera]] e in [[Spagna]]. Ste tre canzon ("Ti amo", "Tu" e soratuto "Gloria") farà el ziro del mondo. Sia ''Ti amo'' che ''Gloria'' sarà cantàe in Inglese da [[Laura Branigan]], che rivarà al primo posto de ła clasifica dei singołi americana pròpio co ''Gloria'' inte el [[1983]]. Resultado riussìo nome che a un altro itałian : [[Domenico Modugno]] co[[''Inte el blu dipinto di blu'']]. In [[Fransa]] invese, ''Ti amo'' ga un gran sucesso ne ła version fransexe interpretàda da [[Dalida]] , mentre inveçe in [[Xermania]] sarà [[Howard Carpendale]] a far na cover de sto brano. In azonta ghe xe ła produsion de un singoło del so baterista [[Euro Cristiani]] insìo pròpio durante l'istà del [[1979]]. ''L'amore ze quando non c'è più'', che Tozzi reciaparà inte el [[1991]] ne l'albun ''Gli altri siamo noi'' e ne l'albun ''Superstar'' del [[2009]]. == I ani Otanta == I [[ani 1980]] se verze co l'albun ''Tozzi'', strassinà da l'hit single ''Stella Stai'', seguìo dal so primo disco live, ''[[In concerto]]'', dagnora del [[1980]]. Inte el [[1981]] ese ''[[Notte Rosa]]'' seguìo da ''[[Eva]]'' del [[1982]]. El ga l'uso de publicàr ogni ano un albun (e sempre poco prima che vegna l'istà, vegnindo mensonà "cantante par l'istà" - defiision poco amàda da eło) - se interompe inte el [[1983]] col xe drìo publicàr nome ch'el 45 xiri ''[[Nell'aria c'è]]'', hit dal saor de istà. Inte el [[1984]] el publica un altro disco ''[[Hurrah]]'', drìoman el se slontana par un çerto periodo insìn al [[1987]], quando in conpagnia de [[Gianni Morandi]] e [[Enrico Ruggeri]] vinçe el [[Festival de Sanremo 1987]] co ''[[Si può dare di più]]'', brano che zera a l'interno de ła racòlta ''[[Minuti di un'eternità]]'' publicà a l'indoman de ła vitoria de Sanremo. Co [[Raf]] el parteçipa a l'[[Eurovision Song Contest]] co ''Gente di mare'' clasifegandose terso. Inte l'otobre del [[1987]], ese su'l mercà, (dopo tre ani de atesa), el so albun de inediti ''invisibile'' (che ga anca ''Immensamente''). Inte el [[1988]] ghe xe ła publicasion del so segondo disco dal vivo ''[[Royal Albert Hall]]'', registrà inte el medemo teatro de Łondra el 21 febraro de quel ano. == I ani Novanta == Inte el [[1991]] el parteçipa darecào al [[Festival de Sanremo 1991|Festival de Sanremo]] co la canzon [[Gli altri siamo noi]], brano che dà il titolo a quel albun, anca se el gavarave vossùo parteçipàr co ''Un adagio par dirti addio''; sto brano, so decision de Bigazzi, el so cołaborator, xe stà riciapà da Marco Masini par creàr ''Perché lo fai'', par sta razon ghe xe stà la garbéta separazion artistica tra i do : Tozzi e Giancarlo Bigazzi. Sto fato menarà Tozzi a fermarse par un periodo. Inte el [[1994]] Umberto vinçe darecào el [[Festivalbar]] co la canzon ''Io muoio di te'' trato da l'album ''[[Equivocando]]'', i brani estrati xe ''Io muoio di te'', ''Lei'' e ''Equivocando''. Inte l'albun Tozzi deventa a tuti i efeti cantautor, scrivéndoghe sia musiche che testi. Inte el mese de avrìl del [[1996]] el publica ''[[Il grido]]'' seguìo da ''[[Aria % Cielo]]'' del [[1997]] (a quei testi gaveva cołaborà anca Mogol). L'albun publicà inte el [[1999]] che ga serà el miłenio xe [[Bagaglio a mano]] de cui i primi do brani ''Conchiglia di diamante'' e ''Mai più così'' zera inediti . El primo dal saor estivo, e el segondo dedicà a ła separasion avùa co so mugèr Monica. I altri tredese brani se refà ai so brani più famosi. == I ani Domìłe == El nòvo miłenio se verze par Tozzi co el ritorno a Sanremo co la canzon ''Un'altra vita''([[2000]]) seguìa da un albun drìo che soło in Itałia ga vendesto più de 150.000 copie, l'albun '''[[Un'altra vita]]''' da l'omonema canzon ch'el ga menà a Sanremo. 'Nntel [[2002]] ghe xe ła publicazion de un CD dopio ''[[The Best of]]'' el cui singoło de rimarco xe ''E non volo'' (R. Pacco - U. Tozzi - G. Giacomello). Inte el [[2005]] el partesipa par l'ultima volta al festival de Sanremo col brano ''Le Parole'' (scrito a quatro man col zovene cantautor [[Riccardo Ancillotti]] dando el nome a l'albun publicà. Inte el [[2006]] el festegia i so primi trent'ani de carièra da sołista, registra tre avegnimenti de rimarco, a fevrèr, un concerto sold-out che xe intrà ne la storia a l'Olympia de Parigi, e insenbre a l'insìda de un novo progeto ''[[Heterogene]]'' in cui el proa nòvi soni e stiłi muxicałi, cofà ambient, lounge e chill-out e col cuało Tozzi sbandona l'esperiensa de trent'ani avùa coła casa discografica Warner par tacàr na nòva esperiensa co MBO. Inazonta el 26 de Mazo vien publicà un dopio cd dal nome ''[[Tutto Tozzi]]'', greatest hits in cui ghe xe 43dei so più grandi sucessi, do de questi xe in franseze, in cùbia co [[Lena Ka]] e [[Céréna]], za best-seller inte el mercà de oltralpe inte el [[2002]] e [[2003]]. El xe uno dei cantanti pì conossùi a l'estaro e durante ła so carièra ga vendùo oltra 50 milioni de dischi. El 24 novenbre del [[2006]] el publica un albun in colaborazion co [[Marco Masini]], col qual gavea za colaborà durante el concerto al [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]] inte el [[1988]]. Sto albun ciamà col nome dei do ''[[Tozzi Masini]]'' ga sedese trasse, conponeste da tre inediti seguìi da le rivisitazion da parte de uno de le canzon de l'altro, cavando fora ''T'innamorerai'' che xe stàda cantàda in dòto. Inte l'istà del 2008 el organiza na tournée internazional co data de spico el 18 lugio a Verona co l'U.T. Day, zornada realizàda dal so sito internet ufiçial in cui Tozzi par la prima volta ga dedicà na zornada intièra ai so fans, prima co na direta radiofonica, può co un incontro e in fenimento co un concerto in piassa co 11 000 parteçipanti che rivava da tuta Europa. L'8 setembre 2008 vien publicà nome che sul web ''Petite Marie'', cover de na vecio canzon del 1974 incisa in Franza da [[Francis Cabrel]], cantautor franseze ben conossùo. El recavàdo de la vendita del signolo vien devolùo par intièro in benefiçenza par un ospeàl pediatrico. Sto brano, inazonta, verzarà la strrada ad un duplice progeto : un dopio CD dal titolo ''Non solo (Live)'', insìo el 23 zenèr [[2009]], precedùo da un singolo de gran presa tipicamente "tozziana" dal titolo ''Anche se tu non vuoi'', seguìo dal segondo singolo ''[[Cerco oncora te]]'', componesto da [[:en:Emilio Munda|Emilio Munda]] e Matteo Gaggioli. Tal insìda se 'compagna al slanzo de un setemanàl audio tuto dedicà a la so musica, la ''Tozzi Radio Web'' gestìa da Massimo Bolzonella e Bruno Mannella, co el suporto grafico tecnico de Maurizio Calvani. I tre gestisse el sito ufiçial e xe oramai considerài streti colaboratori a puzo de l'atività promozional de l'artista torinese. == I ani Domìłediese == Çitadìn italian residente inte el Prinçipado de Monaco da difarenti ani. El 2 lujo [[2011]] se esibisse 'rente el [[Pałaso dei Prinsipi de Monaco]] a le nosse del prinçipe [[Alberto II de Monaco]] co [[Charlène Wittstock]], drìo l'invìdo del stesso prinçipe.{{citasion necesaria}} El 26 marzo [[2012]] xe insìo uscito in [[Fransa|Franza]], [[Belzo]] e [[Svisera]] l'albun [[Yesterday, today]]. El 15 magio [[2012]] xe insìo el nòvo albun de ''Umberto Tozzi'', un dopio cd, rispetivamente co el riarangiamento dei so 17 singołi e co 11 nòve canzon. Inte el [[2013]], la so famosa hit, ''[[Gloria/Aria di lei|Gloria]]'', viene sielta da [[Martin Scorsese]], par el so film co [[Leonardo Di Caprio]], ''[[The Wolf of Wall Street]]'' cofà cołona sonora orizinàl. Da l'8 febraro [[2014]] parte, dopo çinque ani de asenza dal palcosenico, el Tour 2014 de ''Umberto Tozzi'', co tape, tra łe pì inportanti, [[Torin]], [[Roma]], [[Miłan]], [[Bołogna]] e el [[Teatro Ariston]] de [[San Remo]]. Nei vari concerti el cantarà tre nòvi inediti, non oncora disponìbiłi in CD o in download digitałe, ''Sei tu l'immenso amore mio'', ''Meravigliosa'' e ''Andrea''. ==Prosedimenti giudisiari== El 16 zugno [[2012]] el vien condanà a un ano de reclusion par [[evasion fiscałe]]. == Partecipaison al Festival de Sanremo == <div style="font-size:90%; border:0px; padding:0px; text-align:center"> {| class="wikitable" style="width:100%;margin:auto;clear:both;" |- bgcolor="#FFCC00" ! Edision ! Artista ! Brano ! Autor ! Categoria ! Poxision ! Premi |- | [[Festival de Sanremo 1987]] | Umberto Tozzi & [[Gianni Morandi]] & [[Enrico Ruggeri]] | ''[[Si può dare di più]]'' | Bigazzi/Tozzi/Raf | Canpioni | 1 | Premio Primo Posto |- | [[Festival de Sanremo 1991]] | Umberto Tozzi | ''[[Gli altri siamo noi]]'' | Bigazzi/Tozzi | Canpioni | 4 | - |- | [[Festival de Sanremo 2000]] | Umberto Tozzi | ''[[Un'altra vita (album)|Un'altra vita]]'' | Tozzi | Canpioni | 16 | - |- | [[Festival de Sanremo 2005]] | Umberto Tozzi | ''[[Le parole (album)|Le parole]]'' | Tozzi & [[Riccardo Ancillotti|Ancillotti]] | Omeni | Non Finałista |} </div> ista | - |} </div> == Discografia == === Albun co i [[Data (grupo musicałe)|Data]] === * [[1974]] - ''[[Strada bianca]]'' === Albun sołista === * [[1976]] - ''[[Donna amante mia]]'' * [[1977]] - ''[[È nell'aria...ti amo]]'' * [[1978]] - ''[[Tu (album)|Tu]]'' * [[1979]] - ''[[Gloria (album Umberto Tozzi)|Gloria]]'' * [[1980]] - ''[[Tozzi (album)|Tozzi]]'' * [[1981]] - ''[[Notte rosa (album)|Notte rosa]]'' * [[1982]] - ''[[Eva (album Umberto Tozzi)|Eva]]'' * [[1984]] - ''[[Hurrah]]'' (ristampato in [[CD]] inte el [[1989]], col titoło ''[[Nell'aria c'è]]'') * [[1987]] - ''[[Invisìbiłe (Umberto Tozzi)|Invisibile]]'' * [[1991]] - ''[[Gli altri siamo noi]]'' * [[1994]] - ''[[Equivocando]]'' * [[1996]] - ''[[Il grido (album)|Il grido]]'' * [[1997]] - ''[[Aria & cielo|Aria e cielo]]'' * [[2000]] - ''[[Un'altra vita (album)|Un'altra vita]]'' * [[2005]] - ''[[Le parole (album)|Le parole]]'' * [[2009]] - ''[[Non solo live]]'' (doppio: un CD co brani inediti in studio e un CD live) * [[2012]] - ''[[Yesterday, today]]'' (doppio: un CD co brani inediti in studio e un CD best of co brani riarangiài) === Albun cover === * [[2006]] - ''[[Tozzi Masini]]'' (con [[Marco Masini]]) === Albun speciałe === * [[2006]] - ''[[Heterogene]]'' === Racòlte co riarangiamenti === * [[1999]] - ''[[Bagaglio a mano]]'' (co 2 inediti) * [[2009]] - ''[[Superstar (Umberto Tozzi)|Superstar]] ''(co 2 Inediti) === Racòlte clasiche === * [[1987]] - ''[[Minuti di un'eternità]]'' * [[1991]] - ''[[Le mie canzoni (Umberto Tozzi)|Le mie canzoni]] (Donna Amante Mia ''e'' Io Camminerò ''xe version ricantàe'')'' * [[2002]] - ''[[The Best (Umberto Tozzi)|The Best]]'' (co 2 inediti) * [[2006]] - ''[[Tutto Tozzi|TuttoTozzi]]'' * [[2013]] - ''[[Collection: Umberto Tozzi]]'' (triplo cd) === Live === * [[1980]] - ''[[In concerto (Umberto Tozzi)|In concerto]]'' * [[1988]] - ''[[Royal Albert Hall (album)|Royal Albert Hall]]'' * [[2009]] - ''[[Non solo live]]'' (doppio: un CD co brani in studio e un CD live) === 45 xiri === * [[1973]] - ''[[Incontro d'amore/Go man]]'' (el brano sul lato B xe cantà da [[Marva Jan Marrow]]) * [[1974]] - ''[[Compleanno/Attore di varietà]]'' (co i '''[[Data (gruppo musicale)|Data]]''') * [[1975]] - ''[[Una manciata di sabbia/Par carità]]'' (co '''[[La Strana Società]]''') * [[1975]] - ''[[Cucciolo di donna/Ma che ragione hai]]'' (co '''[[La Strana Società]]''') * [[1976]] - ''[[Donna amante mia/Ripensando alla Freccia del Sud]]'' * [[1977]] - ''[[Ti amo/Dimentica dimentica]]'' * [[1978]] - ''[[Tu/Perdendo Anna]]'' * [[1979]] - ''[[Gloria/Aria di lei]]'' * [[1980]] - ''[[Stella stai/Gabbie]]'' (anche in version 12" extended mix - solo promosionałe par l'Itałia) * [[1982]] - ''[[Eva/Mama]]'' * [[1983]] - ''[[Nell'aria c'è/Come un carillon]]'' * [[1984]] - ''[[Hurrah! (edit)/Hurrah! (English version - edit)]]'' (anca in version 12" lp version - CGD 15147) * [[1987]] - ''[[Si può dare di più]]/La canzone della verità'' (con '''[[Gianni Morandi]]''' e '''[[Enrico Ruggeri]]''') (anca in version 12" picture disc numarà e 12" stanpà su un lai ugnoło, sul cui retro xe riprodote in rilievo łe firme dei tre artisti) * [[1987]] - ''[[Gente di mare/Lascia che sia il tuo cuore]]'' (in cùbia co '''[[Raf]]''') - Stanpà co 2 covertine diverse (ma un mucio simiłi), ma steso num. de catałogo. Le difarense xe dovùe a la scansełasion del logo so ła maja de Raf. * [[1987]] - ''[[Immensamente/Se non avessi te]]'' * [[1988]] - ''[[Immensamente (remix edit)/Tu sei di me (live)]]'' (anca in version 12" extended mix) * [[1991]] - ''[[Gli altri siamo noi/Dimentica dimentica (live)]]'' (stanpà co buxo centrałe cèo) (anca in version 12" extended mix) * [[1991]] - ''[[Gli Innamorati/Gli altri siamo noi]]'' (stanpà co buso central picoło) * [[1991]] - "[[Presto io e te/Gente di mare (Live - co Raf)]]" '''Cd Single''' * [[1994]] - [[Io muoio di te]] (anche su mix 12"); [[Lei (Umberto Tozzi)|Lei]]; [[Equivocando (singoło)|Equivocando]] * [[1996]] - [[Il grido (singolo)|Il grido]]; [[E ti voglio]]; [[Miracolo d'amore]] * [[1997]] - [[Aria & cielo (singolo)|Aria & cielo]]; [[Quasi quasi (singolo)|Quasi quasi]] * [[1999]] - [[Conchiglia di diamante]]; [[Mai più così]] * [[2000]] - [[Un'altra vita (singolo)]]; [[Io e te naturalmente]]; [[Rosa di frontiera]] * [[2002]] - [[E non volo]]; [[Angelita]]; [[You and I (singolo Umberto Tozzi)]]; [[We are all the same]] * [[2005]] - [[Le parole (singolo)]]; [[Sopra l'oceano]] * [[2006]] - [[Come si fa]]; [[Anima italiana]] * [[2009]] - [[Petite Marie]]; [[Anche se tu non vuoi]]; [[Cerco oncora te]]; [[L'amore ze quando non c'è più]] * [[2012]] - [[Se tu non fossi qui]] ===Materiałe video=== * Live Royal Albert Hall (VHS, 1989 - ed. Don't Worry) * Le Mie Canzoni in Concerto (VHS, 1991) * Live at Maple Leaf Gardens Toronto (VHS, 1993) * Equivocando Tour (VHS, 1994) {{Eurovision Itàlia}} {{Controło de autorità}} {{DEFAULTSORT:Tozzi, Umberto}} [[Categoria:Cantanti italiani]] [[Categoria:Cantautori itałiani]] p9utt5kkmnpb8ib8j57t5uos8t5ug7v 0 43933 1102371 1051158 2022-08-17T17:28:32Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Orso''', de frecuente recordà co el tìtoło de ipato (... – 737), el ze, drìo ła tradisión, el 3º [[Doxi de ła Republica de Venesia|dose de ła Repùblega de Venesia]]. El ze montà al podér verso el 726-727 e el ze stà fursi el primo dux a èsar nomenà par vołontà dei Veneti e non de'l podér sentràl. Gera, infati, in te i ani inte i cuałi l'imperadór Leone III el scomisiava ła so połìtega iconoclasta, infìstegando l'opozisión de papa Gregorio II e ła sołevasión de tuta l'Italia bizantìna. Pronto a guidàr łe trupe venèteghe contra el goèrno sentral, in sèito Orso el ze riusìo a far paze co l'inperadór, el cuało el ga reconosesto ła so carga asenjàndoghe el tìtoło de cònsołe. El ze stà deposto e copà inte'l 737 durante na revòlta de aristocràteghi, no'l ze ciàro de cuała fasión. In so sostitusión l'ezarca de Ravenna no'l gà nomenà un nòvo doze e insedià un magister militum in carga un ano. El ritorno a 'sta forma aministradìva el gà senjà na repreza de'l podér sentràl respeto a l'autonomia cui aspirava i Veneti. == Bibliografia == * Gerhard Rösch, Deodato, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consulà el 1º marso 2012. * Gherardo Ortalli, Deusdedit, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consultà el 1º marso 2012. {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Dozi venesiani]] svdgd6wkf2gu7nlfi8m69n1apddj6v9 1102372 1102371 2022-08-17T17:29:14Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Orso''', de frecuente recordà co el tìtoło de ipato (... – 737), el ze, drìo ła tradisión, el 3º [[Doxi de ła Republica de Venesia|dose de ła Repùblega de Venesia]]. El ze montà al podér verso el 726-727 e el ze stà fursi el primo dux a èsar nomenà par vołontà dei Veneti e non de'l podér sentràl. Gera, infati, in te i ani inte i cuałi l'imperadór Leone III el scomisiava ła só połìtega iconoclasta, infìstegando l'opozisión de papa Gregorio II e ła sołevasión de tuta l'Italia bizantìna. Pronto a guidàr łe trupe venèteghe contra el goèrno sentral, in sèito Orso el ze riusìo a far paze co l'inperadór, el cuało el ga reconosesto ła so carga asenjàndoghe el tìtoło de cònsołe. El ze stà deposto e copà inte'l 737 durante na revòlta de aristocràteghi, no'l ze ciàro de cuała fasión. In só sostitusión l'ezarca de Ravenna no'l gà nomenà un nòvo doze e insedià un magister militum in carga un ano. El ritorno a 'sta forma aministradìva el gà senjà na repreza de'l podér sentràl respeto a l'autonomia cui aspirava i Veneti. == Bibliografia == * Gerhard Rösch, Deodato, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consulà el 1º marso 2012. * Gherardo Ortalli, Deusdedit, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consultà el 1º marso 2012. {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Dozi venesiani]] 3xxd0052dtwr3tn0esiarxx9rxdtpqp 1102376 1102372 2022-08-17T18:34:47Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Monarca}} '''Orso''', de frecuente recordà co el tìtoło de ipato (... – 737), el ze, drìo ła tradisión, el 3º [[Doxi de ła Republica de Venesia|dose de ła Repùblega de Venesia]]. El ze montà al podér verso el 726-727 e el ze stà fursi el primo dux a èsar nomenà par vołontà dei Veneti e non de'l podér sentràl. Gera, infati, in te i ani inte i cuałi l'imperadór Leone III el scomisiava ła só połìtega iconoclasta, infìstegando l'opozisión de papa Gregorio II e ła sołevasión de tuta l'Italia bizantìna. Pronto a guidàr łe trupe venèteghe contra el goèrno sentral, in sèito Orso el ze riusìo a far paze co l'inperadór, el cuało el ga reconosesto ła so carga asenjàndoghe el tìtoło de cònsołe. El ze stà deposto e copà inte'l 737 durante na revòlta de aristocràteghi, no'l ze ciàro de cuała fasión. In só sostitusión l'ezarca de Ravenna no'l gà nomenà un nòvo doze e insedià un magister militum in carga un ano. El ritorno a 'sta forma aministradìva el gà senjà na repreza de'l podér sentràl respeto a l'autonomia cui aspirava i Veneti. == Bibliografia == * Gerhard Rösch, Deodato, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consulà el 1º marso 2012. * Gherardo Ortalli, Deusdedit, in Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 39, Treccani, 1991. URL consultà el 1º marso 2012. {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Dozi venesiani]] brevind36nnrq6y8zrpaatwagllxacx 0 138239 1102425 1101762 2022-08-18T10:42:43Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Infobox de Dita |nome = Fiat |logo = FIAT logo (2020).svg |logo grandesa = |imàjine = |imàjine grandesa = |Stato = Italia |nasion = ITA |Forma sosietaria = Società par Azioni |borse = |fondasion = 11 łujo 1899 |fondadori = [[Emanuele Cacherano di Bricherasio]] e [[Giovanni Agnelli (imprenditor 1866)|Giovanni Agnelli]] |data saradura = |colpa saradura = |sede = Torin |grupo = [[FCA Italy]] |infiołae = |persone ciave = |setore = automobiłìstego |industria = |prodoti = [[Automobiłe|automobiłi]] |faturà = |ano faturà = |utiłe neto = |ano utiłe neto = |dipendenti = |bomò = |note = |sito = }}'''FIAT''' ([[acronemo|acrònemo]] de ''Fabbrica Italiana Automobili Torino'') (Fàbrega Itałiana Automobiłi Torin) ła ze na [[marca]] automobiłìstega de [[FCA Italy]], che da'l 2014 ła fa parte a só volta de'l grupo industriałe [[Fiat Chrysler Automobiles]]. Ła [[marca]] ła ga na łonga storia, sendo stà fondà l'11 łujo [[1899]] a [[Pałaso Lascaris]] a [[Torin]] come caza produtora de automobiłi, par po' zviłuar ła pròpia atività in numarozi altri setori creando cuà cueło che'l sarìa deventà el pì inportante grupo finansiario e industriałe privà itałian de'l [[XX sècoło]], oltra che ła prima ''[[holding]]'' de'l Paeze e, łimitatamente al [[industria automobiłìstega|setor automobiłìstego]], ła mazor [[caxa automobiłìstegaa|caza produtora]] de'l continente europeo e tersa a łiveło mondiałe, dopo łe [[Stati Unii de America|statunitensi]] [[General Motors|General Motors Co.]] e [[Ford|Ford Motor Co.]], par na vinténa d'ani, fin a'l sciopar de ła crize de l'[[industria automobiłìstega]] torineze scumisiada a ła fin dei [[ani 1980|ani otanta]].<ref>{{Cita libro|curatore=Valerio Castronovo|altri=con la collaborazione di Alberto Cassone e Adriana Castagnoli|titolo=Il Piemonte inte el processo di integrazione europea|pagina=214|editore=Giuffrè Editore|città=Milano|anno=2008|ISBN=88-14-14385-4}}</ref> == Storia == {{Varda anca|Grupo Fiat|Modełi FIAT}} Ła dita ła ze nasesta da ła comun vołontà de na dozena tra aristrocràteghi, posidenti, inprenditori e profesionìsti torinezi de instałar na fàbrega par ła produsion de automobiłi. L'idèa de produr automobiłi ła jera venjesta a [[Emanuele Cacherano di Bricherasio]] e [[Cesare Goria Gatti]] (che i ze stà dezà fondadori de l'[[ACI Automobile Club d'Italia]] che i gaveva presedentemente costituìo e finansià ła [[Accomandita Ceirano &.C.]] finałizada a ła costrusion de ła "Welleyes" na automobiłe projetà da l'ing. [[Aristilde Faccioli]] e costruìa artezanalmente da [[Giovan Battista Ceirano]]. Oltra ai promodori A se ga mostrà disposti a partesipar el conte [[Roberto Biscaretti di Ruffia]], el marcheze [[Alfonso Ferrero de Gubernatis Ventimiglia]], el banchier e industriałe de ła seda [[Michele Ceriana Mayneri]], l'avocato [[Carlo Racca]], el posidénte [[Lodovico Scarfiotti]], l'azente de canbio [[Luigi Damevino]] e l'industriałe de ła sièra [[Michele Lanza]]. Ła costituenda sosietà no ła jera njancora stà ofisiałizà che ła stanpa piemonteze za ła publegava ła notisia come serta. {{Cita|''Semo informà che so l'inisiativa dei pì noti automobiłisti torinezi, se ga costituìa na socetà anonema, col capitałe de un miłione sirca, par ła costrusion e' l comersio de łe automobiłi. Mandemo a sta sosietà, ła cui oportunità ła sarà da tuti reconosùa, i nostri mejo auguri, persuadesti che co tałe vigor de enerzie e potensa de capitałe, no podarà a manco de vałido inpulso al zviłupo de l'automobiłizmo itałian''.|da ''[[L'Automobile (1898)|L'Automobile]]'' del 1º de łujo 1899}} El grupo de nodari, dopo vari incontri tenjùi inte'l [[café Burello|cafè de ''madame'' Burello]] par fisar łe łinee de l'acordo e aver otenjùo el puzo o finansiario de'l "[[Banco de Sconto e Sete]]" de [[Turin]], el se ga riunìo a [[Pałaso Bricherasio]] par sotoscriver l'ato de "Costitusion de ła Sosietà Anònema Fàbrega Itałiana de Automobiłi – Torino" scrivesto da'l Cav. Dotor Ernesto Torretta, Nodaro Patrimoniałe de ła Real Casa: A jera l'11 de łujo 1899.<ref>{{cita web|url=http://www.fiatspa.com/it-IT/group/history/Pages/18991919.aspx|titolo=Storia 1899/1910|editore=[[Fiat S.p.A.|fiatspa.com]]|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20120829064818/http://www.fiatspa.com/it-IT/group/history/Pages/18991919.aspx|dataarchivio=29 agosto 2012}}</ref> I soci i ga pagà un [[capitałe sociałe (economia)|capitałe]] de 800.000 [[łira itałiana|łire]] in 4.000 [[asion (finansa)|asion]] (sìrca 3,6 miłion de [[euro]] e i ga afidà ła presidensa a Ludovico Scarfiotti. Ocore zontar che, el dì presedente a ła costitusion de ła sosietà, Michele Lanza el ga desidesto de retirarse, abandonando el sodałisio FIAT. Lanza gaveva za reałizà in pròpio, inte'l 1895, una de łe prime automobiłi itałiane e, ben conosendo łe dificoltà tècneghe a cui A se andava incontro, el retenjeva inoportuno escluder Giovanni Battista Ceirano da ła sosietà, prensipałe pàrtego mecànego, par mere chestion de rango. Parte de ła cuota asionaria destinada a Lanza ła zera stà asumesta da'l posidente [[Giovanni Agnelli (inprenditor 1866)|Giovanni Agnelli]], coinvolzesto ''in extremis'' da l'amigo ed ex camarada Scarfiotti, mentre ła rimanente cuota asionaria ła ze stà sostenjesta da'l Banco de Sconto e Sete. Durando ła prima sentada, el [[consejo de aministrasion]] de ła nomenata '''FIA''' ('''''F'''abrega '''I'''tałiana de '''A'''utomobiłi'') el ga dełibarà l'acuisto de l' "Accomandita Ceirano & C.", łicuidando Ceirano co ła suma de 20.000 łire, oltra ad azmarlo cuało azente de vendita.<br /> Ła prima vetura costruìa da ła FIAT ła ze stà el modeło "[[FIAT 3 ½ HP|3½ HP"]], copia de ła "Welleyes" e produzesta in 8 ezenplari inte'l corso de'l 1899. Senpre in cuel'ano, l'azienda ła ga canbià ła denominasion in '''FIAT''' drìo suzerimento de Aristide Faccioli e co l'entuziàstego sostenjo de Cesare Goria-Gatti che, da łe cołone de'l zornałe ''L'Automobile'', el invitava a l'adosion de tałe acrònemo anca par el sò benaugurante senjifegado łatin (tersa parsona singołar inte'l ''fio'' = devien, deventa, ze fato, conseguìo, nase) sìrca el futuro de l'intrapreza.<ref>dal fondo de Cesare Goria Gatti so ''L'Automobile'' del 15 de otobre 1899: « [...] oltra a seràr drento łe insiałe de ła raxon sociałe e de ła sità che ne xe sede, sona bon augurio de sto mecanismo che se prexenta soto cusì boni auspici e co tałi otime prove...»</ref> L'únego a sołevar algune parplesità ze stà Emanuele Cacherano de Bricherasio, cui l'acrònemo el pareva reciamarse a conceti biblego-rełijozi, in ràdego co łe so convinsion [[Marxismo|marxiste]]<ref>Renzo Rossotti, ''Quel nome ze simpàtego e scattante'', La Stampa, 27 marzo 1986, pag.3</ref>. Łe prime 8 veture łe ze stà reałizàe inte l'acuizìa oficina Ceirano, drìoman ła produsion ła se ga trasferìa inte'l novo stabiłimento de corso Dante Alighieri, termenà a tenpo de record inte i primi mezi de'l 1900. Ła FIAT ła ga tacà ła costrusion de'l famozo stabiłimento produtivo denomenà [[Lingotto (conprensorio)|Lingotto]] inte'l 1916 e i ło ga fazesto entrar in funsion inte'l 1923. Drìo un primo parìodo de difisiłe zviłupo, zgenà da racuante recapitałizasion e da modifeghe inte ła conpozision de'l capitałe asionario (non senpre in maniera pasìfega ma anca zbocàe in procesi clamorozi par l'èpoga), ła propietà de ła caza automobiłìstega ła vien asumesta scuazi par intièro da Giovanni Agnelli, che'l deventarà [[senador]] durante el [[Fasismo|Fasizmo]] e el restarà a cao de l'azienda fin a ła fin de ła [[segonda guera mondiałe]]. Dopo aver riscià de pèrdar ła propietà de l'azienda par ła pròpia conpromision co'l rezime fasista, Agnelli el pasa el comando a [[Vittorio Valletta|Valletta]], sendo moristo in un insidente aereo l'únego fiòło mascio, Edoardo. Valletta, omo de cuałità non comuni, el se ga ocupà de rezer par conto de ła [[fameja Agnelli]] una de łe poche aziende itałiane non conpletamente inzenociàe da ła desfàta, el ze riusìo a farla rialsar e contenporaneamente el ga fornìo l'oportuna preparasion a'l ròło che 'pena posìbiłe el gavarìa dovesto asumer el zòane desendente "primo in łinea dinastega" (definision atribuìa a [[Indro Montanelli|Montanelli]]). [[Gianni Agnelli]], l'erede, el ze devenjesto presidente de ła FIAT inte'l 1966 e'l ze restà fin al conpimento de'l 75º conpleano, cuando łe norme statutarie ło ga obligà a mołar ła presidensa. Ła carga ła vien asumesta prima (1996) da l'ex aministrador dełegà [[Cesare Romiti]] e drioman (1998) da'l zenoeze Paolo Fresco, in arivo dai [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], ex vice presidente de ła [[General Electric]]. Ła crize de'l grupo ła ga portà el fradèło [[Umberto Agnelli|Umberto]] a ła presidensa ([[2003]]) e daspò ła morte de Umberto A ze stà ła volta ([[2004]]) de [[Luca Cordero di Montezemolo]]. El erede dezinjà da ła [[fameja Agnelli]], [[John Elkann]], el ze stà nomenà vice presidente a l'età de 28 ani e altri menbri de ła fameja i zera entrài a far parte de'l consejo de aministrasion. L'Aministrador Dełegà, Giuseppe Morchio, dimisionario, el zera stà sostituìo da [[Sergio Marchionne]], da'l 1º de zunjo [[2004]]. Ła zestion de Gianni Agnelli ła ga incrementà notevolmente ła vocasion multinasionałe e plurisetoriałe de l'azienda; na vocasion che ła afondava łe pròpie raìze inte łe realtà industriałi creàe da ła Fiat in tuta Europa, za inte'l primo vintenio de'l sècoło. Ła cresita, serto jutada anca da'l cusìdito "boom económego" dei [[ani 1960|ani sesanta]], ła ze stà rełevante sia in canpo nasionałe che inte i marcà estari. Łe atività e łe stratezie de'l grupo, in orizene direte a ła soła produsion industriałe de autoveture (e poco dopo anca de [[autocaro|veicołi industriałi]] e [[trator agricoło|agricołi]]), co'l pasar de'l tenpo e a cauza de łe mudàe condision de marcà e de'l consołidà aseto de grupo, łe ze andàe verso na difarente fegasion in tanti altri setori. El grupo el ga al momento atività in una vasta gama de setori de l'industria e inte i servisi finansiari. A se trata de'l mazor grupo axiendałe itałian, che'l vanta anca senjifegadive atività a l'estaro, indove el ze prezente in 61 nasion co 1063 aziende che'l inpiega pì de 223.000 persone, 111.000 de łe cuałe fora da l'Itałia. === Modełi pre-bełici e bełici === Ła prima produsion de autoverture, datà [[1900]], ła ze avenjesta co l'utiłizo de 150 operai inte'l stabiłimento in Corso Dante a Turin. Da łì A ze venjesti fora 24 autoveicołi modeło [[FIAT 3 ½ HP]], de cui na curiozità ła jera ła mancansa de ła marcia dadrio. Inte'l 1903 ła produsion ła jera łimità a 103 tòchi de auto. [[File:1909 Fiat 16hp, 2010cc, 65kmh.JPG|thumb|Ła [[Fiat Tipo 1]], primo tasi costruio da ła caza turineza, inte el 1908]] A'l 1902 resałe anca ła prima afermasion de ła caza inte łe conpetision automobiłisteghe, cuando, co a ła guida [[Vincenzo Lancia]], ła se azudega na gara łocałe piemonteze ła "Torino Sassi-[[Superga]]". Senpre inte el primo desenio del [[XX sècoło]] resałe łe prime difarenti fegasion de ła Fiat inte'l canpo dei veicołi comersiałi, dei [[tram]], dei [[autocaro|autocari]] e dei motori marini; inte'l fratenpo A se ga zlargà anca el nùmaro de łe parsone ocupàe, zonzeste a 2 500 unidà inte'l 1906. Inte'l 1908 A ze stà metesto in produsion ła [[Fiat Tipo 1|Fiat 1 Fiacre]], prima autovetura destinada a ła funsion de un [[taxi|tasi]] de cui zera stà esportai numarozi ezenplari inte łe pì inportanti sità cofà [[Parixe|Parize]], [[Łondra]] e [[New York]]. Ła sosietà ła ga insià anca na atività a l'estero co ła fondasion inte'l [[1908]] de ła ''Fiat Automobile Co'' inte i [[Stati Unìi d'America|Stati Unìi]] e ła sucesiva costrusion inte'l 1909 de'l stabiłimento de [[Poughkeepsie]]; fin al 1917 ghe ze stà produzesti, soratuto asenblando tòchi in arivo da l'Itałia, alguni modełi, i Type 53, 54, 55 e 56 asimiłabiłi ai ecuivałenti Tipo 3, 4 e 5 produzesti in Itałia<ref>{{Cita web |url=https://www.hagerty.com/articles-videos/articles/2018/05/22/when-fiat-built-cars-in-america |titolo=For a brief spell, Fiat built cars in America |data=22 maggio 2018 |lingua=en |accesso=25 zugno 2019}}</ref><ref>{{Cita web |url=https://dragoneclassic.com/the-9-liter-fiat-type-55-fleetwood-roadster/ |titolo=The 9 Liter 1912 FIAT Type 55 Fleetwood Roadster |lingua=en |accesso=25 zugno 2019}}</ref>. Poco prima de'l sciopar de ła [[prima guera mondiałe]], ła sosietà turineze ła ga renovà par intièro ła gama de autoveture in produsion co ła prezentasion dei modełi [[Fiat Tipo 1|1]], [[Fiat Tipo 2|2]], [[Fiat Tipo 3|3]], [[Fiat Tipo 4|4]], [[Fiat Tipo 5|5]], [[Fiat Tipo 6|6]]; de sti modełi va recordà ła prezensa dei primi ezenpi de [[Bateria pionbo-acido|bateria]] e de trazmision a [[zonto cardànego|cardano]]. Inte'l [[1911]] l'azienda ła se ga simentà inte ła costrusion de un autoveicoło spesìfego par báter el record mondiałe de vełosità: a tal fin ła ga fabregà ła [[Fiat S76 Record]], na auto da 28.353&nbsp;cm³ e 290 [[cavało vapor|CV]] de potensa, in grao de tocar scuazi i 300&nbsp;km/h. [[File:Fiat 509 06011702.jpg|thumb|left|Na [[Fiat 509]]]] Senpre prima de ła sciopàda de ła guera l'azienda mare ła ga fondà ła"Fiat lubrificanti", ła ga zlargà łe só atività èstare co ła vertùra de na sosietà in [[Rusia]] e ła ga tacà ła produsion in serie de ła [[Fiat Zero]] de cui ła costruirà sirca 2 000 ezenplari, fornìi anca de inpianto ełètrego. Naturalmente ła produsion siviłe ła zera scuazi conpletamente convertìa a uzo bełico durante el ràdego e 'l modeło [[Fiat 501]] el ze stà asenblà soratuto par el [[Rejo Ezersito]]. A ła ripreza produtiva post bełica inte'l [[1919]] l'azienda turineza ła ga prezentà ła "Fiat 501" a uzo siviłe, de ła cuała ga riusìo a métar so'l marcà scuazi 45&nbsp;000 unidà. Inte'l fratenpo ła ze andà vanti anca ła diversifegasion inte'l canpo dei veicołi industriałi e de l'asesorìstega; e sta ùltema raprezentada da ła fondasion de ła [[Magneti Marelli]]. Inte'l [[1920]] ła FIAT, co un [[Capitałe sosiałe (econòmia)|capitałe versà]] par a 200 miłion de [[Łira italiana|łire]], ła ocupava 25&#160;000 operai e 2&#160;500 inpiegài, costruìndo par zonta 100 veicołi onji zorno, tra [[autoveture]], [[autocari]] e [[Tratora agricoła|tratrore agricołe]]. Ła produsion dei só vari opifici, che i razonzeva ła suparfisie coverta de 1.300.000 metri cuadri, ła jera anca estendesta a ła costrusion de [[aeroplani]] e de motori par l'aviasion, pa'ła nàutega e par l'industria, oltra al [[Materiałe rodabiłe|materiałe feroviario]] e a ła reałizasion de [[Asal|asałi spesiałi]].<ref>"Comunicato FIAT", ''[[La Stampa Sportiva]]'', 18 aprile 1920, p. 8</ref> I modełi in produsion inte i [[ani 1920]] i spasiava da l'utiłitaria [[Fiat 509]] a ła łusuoza berlina [[Fiat 529]], ecuipajà de freni so tute łe 4 rode de vołante regołabiłe. Na inovasion tecnołòzega inportante axz stà cueła del' [[1928]], andove ła Fiat, prima al mondo, ła ga utiłizà l'[[ałuminio]] par ła costrusion de łe teste dei motori. Dopo ła vizita del Senador Agnelli ai stabiłimenti de ła [[Ford]], fondada da [[Henry Ford]] inte'l [[1903]] inte i [[Stati Unìi d'Amrica|USA]],A ze aparìo evidente che l'ùnega via parcoribiłe ła fuse de oparar in serie, traverso ła [[caena de montagio]]. Łe prime manifestasion de'l novo metodo de costrusion łe ze stà evidenti daspò l'inaugurasion de'l [[Lingotto (conprensorio)|Lingotto]], modernisimo stabiłimento de 153&nbsp;000 m², cołogà so sincue piani e co ła prezensa so'l coverto de na pista de prova par i novi modełi. [[File:Fiat500topolino.jpg|thumb|[[Fiat 500 Topolino]]]] El desenio antesedente el sciopar de ła [[segonda guera mondiałe]] el ze caratarizà da ła połìtega autàrchega vołesta da [[Benito Mussolini|Mussolini]] che ła ga inpedìo un zviłupo a l'estero de l'azienda, ma che'l ga jutà inte l'espansion so'l marcà interno. A ze stà de sto parìodo l'ezordio de ła [[Fiat 508 Balilla]], prezentada inte'l [[1932]], inisialmente fornìa de canbio a 3 marce e in un segondo tenpo (da'l 1934) co uno pì moderno a 4, che'l ga senjà el novo record de produsion par ła Fiat co oltra 110&nbsp;000 ezenplari. Pochi ani daspò el record el ze stà sfregołà co ła [[Fiat 500 "Topolino"|Fiat 500]], conosesta inte ła prima varsion co ła nominaja de ''Topolino'' e che, prezentada inte'l [[1936]], in un vintenio de produsion ła ga riusìo a razonzer sifra de oltra 500&nbsp;000 unità. [[File:Fiat 1100 103.jpg|thumb|left|[[Fiat 1100]]]] 'Pena vanti de'l sciopar de ła guera l'è stà inaugurà anca el novo stabiłimento de [[Fiat Mirafiori|Mirafiori]], onde ga avesto inisio ła turnasion de'l łaor so l'arco de łe 24 ore. Un modeło che no'l pol èsar dezmentegà el ze ła [[Fiat 1500 (1935)|Fiat 6 siłindri 1500]], łansà so'l fenir de'l [[1935]], che ła se ga difarensià par na inovativa łinea aerodinàmega e fiłante de ła carosarìa; 'sta nova łinea, asè acativante, ła xe stà estendesta (oviamente in formà redoto) da ła "Topolino" inte'l [[1936]] e da ła [[Fiat 1100|Fiat Nuova Balilla 1100]], ła prima Fiat a sfrizarse de'l titoło de "1100", che ła ze stà metesta so'l marcà inte'l zunjo [[1937]]. L'ùltemo prodoto anteguera - venjesto fora inte'l [[1938]] - el ze stà l'amiraja [[Fiat 2800]]: par ovie razon (ła natura istesa de ła vetura e 'l sciopo de ła segonda guera mondiałe) 'sto modeło, che'l ga inaugurà, in caza Fiat, na nova forma de'l [[cofano]] (un muzo dito a spartivento) el ze stà costruìo (anca in varsion "miłitar") in sołi 621 ezenplari fin al [[1944]]. Ła segonda guera mondiałe ła ga portà na dràstega redusion de ła produsion de autoveture, co na convarsion de łe łinee a ła costrusion de veicołi comersiałi rechiedesti da łe ezigense bełiche. I inpianti i ga subìo gravisimi dani a cauza dei bonbardamenti e zera stà presochè fermai. === Ła produsion Fiat del dopoguera === Ła fine de'l ràdego mondiałe ła ga łasà un baro de rovinasi dei inpianti industriałi e se ga sumà, par l'azienda, a ła morte del só cofondador e'l conseguente pasajo de ła dirizensa al prof. Valletta: soło inte'l [[1948]], e grasie ai ajuti stansiai dal [[Piano Marshall]], ga termenà i łaori de ricostrusion dei stabiłimenti e ga reciapà par intiero ła produsion de autoveture. Dezà so'l fenir del [[1945]], comuncue, ga scominsià a łasar ła fàbrega łe prime autoveture: ła gama ła jera cueła de l'anteguera (decurtada de ła grosa "2800" da raprezentansa) e ła conprendeva donca tre modełi de baze: ła 500 "Topolino", ła 1100 e ła sìe siłindri [[Fiat 1500 (1935)|1500]]. Inte'l 1948, a ła fin de zugno, A se ga avesto el primo rinovamento del dopoguera: ga nasesto ła 500 B, che diferiva da ła presedente soratuto par na modìfega al sistema de distribusion del motor, che ze pasà da łe "valvołe łaterałe" a łe pì moderne ed efisienti "valvołe in testa", co un vadagno de potensa (da 13 a 16 HP) e de vełosità (da 85 a 95&nbsp;km/h). Prategamente intalterada ga aparìo invese ła carosarìa. Manco de tre mezi dopo, inte'l setenbre del 1948, ze vegnesta fora ła prima ''station wagon'' itałiana produzesta in serie: se tratava de ła 500 B "Giardiniera" che, so ła mecànega de ła 500 B 'pena imesa so'l marcà, ła montava na carosarìa orizinałe asè (ałora definìa "zardiniera"), caratarizada da łe fiancàe in łegno: ła vetureta ła ofriva na abitabiłità de 4 posti "veri" più un discreto bagajajo, senpre co na ciłindrada de 'pena 570&nbsp;cm³. Contenporaneamente, anca i modełi suparariori, 1100 e 1500, zera vegnùi "ajornai" asumindo łe nove denominasion respetivamente de "1100 B" e de "1500 D". Inte'l [[1949]] ła Topolino ga canbià vesta e ze devegnesta 500 C. A marso, ła nova varsion ła ze vegnesta esponesta in premia vista al Sałon Intarnasionałe de l'Auto de Ginevra: ła mecànega ła zera prategamente invariada, mentre ła carosarìa ga abandonà i fanałi sporzenti dai parafanghi e ła se ga fazesto pì tondada e moderna. L'istesa modìfega ga intaresà oviamente anca ła varsion "Zardiniera". La prezentasion in Itałia de łe do varsion ga avegnesto do mezi drioman, inte'l majo 1949. A ła [[Fiera del Levante]] de [[Bari]], inte'l setenbre 1949, el renovamento el ga revardà ła 1100 e ła 1500, ła cui denomenasion ła ga asumesto el sufiso "E": se par ła 1100 el renovamento el zera oportun e conprensibiłe in cuanto el modeło el zera destinà a restar in produsion ancora a łongo, l'isteso no'l se ga podesto par ła soreła major 1500, da'l momento che A jera iminente el łanso de l'erede, ła 1400, che ła ga nasesto pena sìe/sete mezi drioman. Comuncue, tanto ła 1100 E cuanto ła 1500 E łe se difarensiava da łe presedente 1100 B e 1500 D par serte modìfeghe estèteghe, detarminàe soratuto da ła desconparsa de ła rodaa de scorta esterna, deso ałozada int'un apozito vano (avente anca funsione de bagajaio) che'l zera acesibiłe da l'esterno e che'l ze vegnesto a integrarsi inte ła parte dadrìo de ła carosarìa. Nantre modifeghe łe revardava i paraurti (irobustìi) e l'adosion de'l comando de'l canbio co łeva al vołante, drio l'inperante moda "mericana". Soło inte'l [[1950]] A ghe ze stà ła prezentasion de un modeło veramente novo, ła [[Fiat 1400]], che ga mandà definitivamente in pension ła pur vałida sìe siłindri 1500; ła ze stà el primo modeło co carosarìa portante e fornìo de serie de inpianto de rescaldamento. Inte i ani suito drio A vegnarà prezentà anca dei veicołi "inuzuałi" inte ła produsion de ła dita fin ad ałora: inte'l 1951 A ze vegnesta fora ła [[Fiat Campagnola]], mezo forastrada de derivasion de ła statunitense ''Jeep'', doparada da l'ezersito meregan durande ła guera, mentre l'ano drio (1952) A jera stà ła volta de ła [[Fiat 8V]], na berlineta sportiva a 2 posti caraterizada da łe sospension a 4 rode independenti, novità par l'azienda turineze. Altro traguardo inportante razonzesto inte'l [[1951]] el ze raprezentà da ła prezentasion de un [[aereo]], el [[Fiat G.80|modeło G80]], primo ''[[Aereo a reasione|jet]]'' costruìo in Itałia. Inte'l canpo de łe utiłidarie, el Sałon de Bruxelles de'l zenaro 1952 el ga tegnesto a batezo ła nova varsion ''station wagon'' de ła 500 C, definìa "Belvedere" e caratarizada da ła carosarìa conpletamente metàłega (ła presedente "Giardiniera" ła gaveva łe fiancade in łegno/mazonite). El 1952 no'l ze stà un ano partegołarmente rico de novità, tutavia, oltra a ła Belvedere metàłega e a ła sportiva 8V, A ga vedesto ła łuze el modeło [[Fiat 1900|1900]] inte łe do varsion: ła berlina (scuazi idèntega a ła 1400 ma co mascarina co pì cromadure, [[łunoto]] sgrandìo e interni pì łusuozi) e ła do porte denomenada "Granluce". Ła nova 1900 ła zera caraterizada, tecnègamente, da l'adosion de un speciałe zonto idràułego che'l rendea pì fluida ła marcia. Da segnałar ancora che, a fine ano, l'autocaro łezier [[Fiat 615]] ze stà vendesto anca co motorizasion Diesel, un picoło propulsor de 1,9 łitri ałimentà a gazołio che ga ecuipajà, l'ano dopo, ła prima autovetura Diesel de ła Fiat, ła 1400 Diesel. == Notasion == <references/> ==Altri projeti== {{Interprojeto}} == Linganbi foresti == {{linganbi foresti}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Dite multinasionałi de automòbiłi]] qn50uhtrsf2ewn8jagsk41n6q9t3llz 0 138406 1102394 1102187 2022-08-17T21:30:27Z Enrico 7370 /* El pieno succeso inte ła tełevizion comersiałe */ wikitext text/x-wiki {{Infobox canałe TV | Nome = | Logo = | Bomò = | Traxmision = Festivalbar | Disponibiłità = | Tipo = manifestasion de mùxica | Nasion de orixane = [[Itàlia]] | Lengue = itałian | Share = | Fondasion = | Fondadori = [[Vittorio Salvetti]] | Nomi anteçedenti = | El sostituise = | Sostituìo da = [[Andre Salvetti]] | Propietario = | Grupo= | Canałi fradełi = [[Rai]], fin al [[1982]] [[Italia 1]] dal [[1989]] | Anałoxego = Si | Dijitałe terestre = | Satełite = | Cavo = | IPTV = | Web = | Instagram = | Facebook = | Twitter = | Sito = }}'''''Festivalbar''''' ła ze stà na manifestasion [[Cansone (muxega)|canora]] estiva che se desvolzeva onji ano prensipalmente in [[Itàlia|Italia]] da'l [[1964]] a'l [[2007]]. == Storia == === L'ideasion e l'afermasion === {{Varda anca|Vittorio Salvetti}} Vittorio Salvetti durante ła serada inaugurałe de'l [[Festivalbar 1969]] a [[Sistiana]], el consenja a [[Liana Orfei]] el premio Volto del juke-box e a'l sartor [[Angelo Litrico]] el premio Sarto dei Giovani; el premio el ze ła scultura "Dama bianca" de Marcello Mascheroni El Festivalbar el nase inte el [[1964]] da na idèa de [[Vittorio Salvetti]]. Ła mezurasion de łe prefarense de'l pùblego ła avien atraverso i ascolti rełevài dai [[jukebox]] che i se cata sparpanjài inte i bar de tuta [[Itàlia|Italia]] (da cui el nome de ła ''kermesse''): ad onji paramento jera aplicà un "contador" che'l rełevava cuante volte un brano el venjiva sielto e de conseguensa sonà. Da 'sto conzenjo A ze nasesto el neołojizmo "gettonare", da'l momento che el brano el partiva inserindo inte'l juke-box pròpio un geton ; a ła fin de l'istà, a decretar el vinsidor el zera ła suma de tute łe "getondure". El Festivalbar el ga na ùnjoła premiasion finałe a setenbre, che a partìr da'l [[1966]] ła sarà na vera e pròpia serada tełeviziva trazmetesta so łe rete [[Rai]] fin al [[1982]]: avùo un riscontro cresente st'altra inte'l [[1975]] ła fa masarìa da [[Asiago]] - indove che se dezvolzeva fin a'l [[1974|ano presedente]], co łe ecesion de łe edision [[Festivalbar 1965|1965]] (zvolzesto a [[Miłan]]), [[Festivalbar 1966|1966]] e [[Festivalbar 1967|1967]] (zvolzesto invese a [[Salice Terme]]) - a l'[[Arena de Verona]], che ła ghe ne deventarà cusì sede "stòrega". === El pieno succeso inte ła tełevizion comersiałe === Inte'l [[1983]], co'l pasajo a łe redi [[Fininvest]] (prima os [[Canale 5]], drioman so [[Italia 1]] a partir da'l [[1989]]), ła manifestasion ła canbia regołamento e [[format tełevixivo|format]], piegandose mazormente a łe łòzega dei ascolti tełevizivi e devenjendo un spetàcoło itinerante, reprendesto setimanalmente da na diversa piasa d'Itałia. Algune location (cofà l'arena Alpe Adria de [[Łignan Sabiadoro]]) łe deventarà "stòreghe", ospitando ła ''kermesse'' par tanti ani consecutivi, e inte'l [[1997]] do pontade łe ze stàe xiràe adiritura inte l'[[Arena de Poła]], in [[Croasia]]. Anca el mecanizmo de voto el canbia: łe "zetonadure" łe ciapa un ròło senpre manco rełevante, dazesta anca ła progresiva desconparsa dei juke-box dai bar de łe łocałità de viłegiatura itałiane. El vinsidor el sarà stabiłio in baze al nùmaro de pasaji radiofòneghi e tełevezivi otenjùi e dai rezultadi de vendita. L'[[Festivalbar 1986|edision del 1986]] ła senja na novità a l'interno del sołito rituałe, o sia ła nasita del ''Festivalbar 33''', overosìpia ła premiasion del mejo 33 xiri (drìoman album) de l'istà. Ła popołarità de cui ga senpre godesto e'l spasio rełativo vadagnà (senpre maxor) ga contribuìo a réndar el Festivalbar un apontamento irinunciàbiłe de l'istà. No de raro, infati, xe pròpio dal palco che xe slansai ła maxor parte dei cusìditi ''tormentoni estivi'', e tanti artisti emerxenti i cata l'adato spasio grasie anca a l'introdusion, in ani recenti, de un premio speciałe (dito ''premio Rivełasion'') par i novi tałenti. Ła manifestasion so idea de Salvetti ła ga portà fortuna anca a tanti dei so prezentadori: inte i [[Anni 1980|ani otanta]], ad ezenpio, ła ga senjà el debuto in prima serada de na stra zòvane [[Licia Colò]], e inte'l [[Anni 1990|desenio drioman]] ga costituìo un inportante trapołin de łanso par [[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] e [[Fiorello]] (che in st'altra ocazion el strenze un sòłido e proficuo sodałisio arìtstego co [[Alessia Marcuzzi]]), entranbi a'l inisio [[deejay]] e prezentadori de programi muzegałi ma "consagrài" in sèito cofà do tra i prensipałi intratenjidori e ''showmen'' itałiani. Intei i ani novanta el Festivalbar el efetua serti ajustamenti de rota, partindo tradisionalmente a fine majo, con un gałà de vertra rejistrà in t'un ùnega serada ma trazmetùo in do parte, par sèitar vanti par i mezi de zunjo e łujo con do o tre apontamenti da łe varie piase itałiane, che łe va in onda drioman (el tenpo de "diferìa" el va da pochi zorni a na setemana) e sudividesti par distribuir in pì pontade łe ezibision, rigorozamente in playback. Daspò na curta pauza ad agosto, a setenbre va in onda el gałà finałe, anca eło senpre rezistrà in t'un ùnega sołusion ma a volte trazmetesto in do serade. === Ła crize e ła fin === Inte’l [[2002]] vien par ła prima volta sbandonà el playback e tanti artisti taca exibirse dal vivo<ref>[http://archiviostorico.corriere.it/2002/maggio/27/Festivalbar_250_mila_Napoli_co_0_0205275164.shtml ''Festivalbar, 250 mila a Napoli'']</ref>: inisialmente el programa continua a otegner el favor del publico, co’ boni rexultadi in termeni de ''share''; ma l'[[Festivalbar 2006|edizione del 2006]] – scominsiando ła formuła ad acuxar el pexo dei so ani – registrarà invese ascolti dełudenti.<ref>[http://www.corriere.it/Primo_Piano/Spettacoli/2006/09_Settembre/06/ligabue.html ''Ligabue sbanca anche il Festivalbar'']</ref>. [[Festivalbar 2007|Cueła del 2007]] reduxe cusì el nùmaro de łe tape tocando tre çità: [[Miłan]] par ła serada de vertura, [[Catania]] e - come senpre - [[Verona]] par ła finałe. Ła produsion ła ciapa rento anca [[Internet]] intra i mexi par mexura el gradimento del pùblego : vien verta ‘na pajina [[MySpace]] in cui i utenti pol diałogar diretamente co’l staff e ‘l cast e vixionar contegnùi audio e video escluxivi (intarviste e reprexe drìo le quinte), nonché istituìo el ''premio Digital'' a ła canson pì sernìa e descargada dai navegadori, che vegnarà vinsesto dai [[Tokio Hotel]] co’l brano ''[[Monsoon (Tokio Hotel)|Monsoon]]''. Staltra, xe stada de fato, l’ùltema edision del Festivalbar. Infati l'edision del [[2008]], inisialmente anunciada co ła condusion de [[Teo Mammucari]] e [[Lucilla Agosti]], no se svolxe par mancansa de fondi: nonostante ła so asensa da łe piase e dai schermi tełevixivi, vien tutavia publicada - par l'ùltema volta dopo trent'ani - ła tradisionałe ''[[Festivalbar 2008|compilation]]'' che rancura i sucesi de l'istà. == Edision == Inte ła tabèła drìo xe ełencae łe ùgnołe edison, co indicasion dei condutori e dei vinsidori de categoria<ref name = Baroni>{{Cita|Baroni|pp. 164-165}}.</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:85%; text-align:center; width:100%; margin-left:auto; margin-right:auto;" !Ano ! colspan="5" |Prezentadori !Brano vensidor !Disco Verde !Premio albun !Premio radio !Revełasion itałiana ! colspan="4" |Condutori ''Anteprima Festivalbar'' |- |[[Festivalbar 1964|1964]] | colspan="3" rowspan="19" |[[Vittorio Salvetti]] | colspan="2" rowspan="4" |''Non prezente'' |[[Bobby Solo]] - ''Credi a me'' | rowspan="3" |Non asenjà | rowspan="22" |Non asenjà | rowspan="36" |Non asenjà | rowspan="32" |Non asenjà | colspan="4" rowspan="23" |Non prezenti |- |[[Festivalbar 1965|1965]] |[[Petula Clark]] - ''[[Downtown (singolo Petula Clark)|Ciao ciao]]'' |- |[[Festivalbar 1966|1966]] |[[Caterina Caselli]] - ''Perdono'' |- |[[Festivalbar 1967|1967]] |[[Rocky Roberts]] - ''Stasera mi butto'' |[[Al Bano]] - ''Nel sole'' |- |[[Festivalbar 1968|1968]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Salvatore Adamo|Adamo]] - ''Affida una lacrima al vento'' |[[Sergio Leonardi]] - ''Non ti scordar di me'' |- |[[Festivalbar 1969|1969]] | colspan="2" |''Non prezente'' |[[Lucio Battisti]] - ''[[Acqua azzurra, acqua chiara]]'' |[[Romina Power]] - ''Acqua di mare'' |- |[[Festivalbar 1970|1970]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Lucio Battisti]] - ''[[Fiori rosa fiori di pesco]]'' |[[Christian (cantante)|Christian]] - ''Firmamento'' |- |[[Festivalbar 1971|1971]] | colspan="2" rowspan="12" |''Non prezente'' |[[Demis Roussos]] - ''[[We Shall Dance]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1972|1972]] |[[Mia Martini]] - ''[[Piccolo uomo]]'' |- |[[Festivalbar 1973|1973]] |[[Mia Martini]] - ''[[Minuetto (brano musicale)|Minuetto]]'' [[Marcella Bella]] - ''[[Io domani/Dove vai|Io domani]]'' |[[Ciro Dammicco]] - ''Un uomo nella vita'' [[La Bionda (gruppo musicale)|La Bionda]] - ''Chi?'' |- |[[Festivalbar 1974|1974]] |[[Claudio Baglioni]] - ''[[E tu... (brano musicale)|E tu...]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1975|1975]] |[[Drupi]] - ''Due'' [[Gloria Gaynor]] - ''Reach Out (I'll Be There)'' |- |[[Festivalbar 1976|1976]] |[[Gianni Bella]] - ''[[Non si può morire dentro]]'' |[[Riccardo Fogli]] - ''Mondo'' |- |[[Festivalbar 1977|1977]] |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Ti amo/Dimentica, dimentica|Ti amo]]'' |[[Gli Opera]] - ''Stelle su di noi'' [[Tombstones]] - ''Maledentro'' [[El Pasador]] - ''Amada mia, amore mio'' |- |[[Festivalbar 1978|1978]] |[[Alunni del Sole]] - ''Liù'' [[Kate Bush]] - ''[[Wuthering Heights (brano musicale)|Wuthering Heights]]'' |[[Pino Daniele]] - ''Ca' Calore'' [[Walter Foini]] - ''Una donna, una storia'' |- |[[Festivalbar 1979|1979]] |[[Alan Sorrenti]] - ''[[Tu sei l'unica donna per me]]'' |[[Euro Cristiani]] - ''L'amore è quando non c'è più'' |- |[[Festivalbar 1980|1980]] |[[Miguel Bosé]] - ''Olympic Games'' |[[Alex Damiani]] - ''Cambierò, cambierai'' |- |[[Festivalbar 1981|1981]] |[[Donatella Rettore|Rettore]] - ''Donatella'' |[[Accademia (gruppo musicale)|Accademia]] - ''Il cavaliere del vento'' |- |[[Festivalbar 1982|1982]] |[[Loredana Bertè]] - ''[[Non sono una signora/Radio|Non sono una signora]]'' [[Miguel Bosé]] - ''[[Bravi ragazzi (singolo)|Bravi ragazzi]]'' [[Ron]] - ''Anima'' |[[Giuni Russo]] - ''[[Un'estate al mare (brano musicale)|Un'estate al mare]]'' |- |[[Festivalbar 1983|1983]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Marina Perzy]] | colspan="2" |[[Eleonora Brigliadori]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Bollicine (brano musicale)|Bollicine]]'' |[[Scialpi]] - ''Rocking Rolling'' |- |[[Festivalbar 1984|1984]] | colspan="4" |[[Ramona Dell'Abate]] |[[Gianna Nannini]] - ''[[Fotoromanza]]'' |[[Champagne Molotov]] - ''C'è la neve'' [[Luca Carboni]] - ''Ci stiamo sbagliando'' [[Raf]] - ''[[Self Control (singolo Raf)|Self Control]]'' |- |[[Festivalbar 1985|1985]] |[[Vittorio Salvetti]] |[[Gabriella Carlucci]] |[[Licia Colò]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Righeira]] - ''[[L'estate sta finendo (singolo)|L'estate sta finendo]]'' |[[Baltimora (gruppo musicale)|Baltimora]] - ''[[Tarzan Boy]]'' |- |[[Festivalbar 1986|1986]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Gerry Scotti]] |[[Tracy Spencer]] - ''[[Run to Me]]'' |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Easy Lady]]'' Schirone - ''Onde'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Nuovi eroi]]'' |- |[[Festivalbar 1987|1987]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Dance Dance Dance (Spagna)|Dance Dance Dance]]'' |[[Kiki Gaida]] - ''Isole Vergini'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Blue's]]'' |[[Claudio Cecchetto]] |[[Susanna Messaggio]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |- |[[Festivalbar 1988|1988]] | rowspan="5" |[[Gerry Scotti]] | colspan="2" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Scialpi]] e [[Scarlett Von Wollenmann|Scarlett]] - ''Pregherei'' |[[Ciao Fellini]] - ''[[La mia banda suona il rock/...E di nuovo cambio casa|La mia banda suona il rock]]'' |[[Tullio De Piscopo]] - ''Bello carico'' | colspan="2" rowspan="2" |[[Gerry Scotti]] |- |[[Festivalbar 1989|1989]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Raf]] - ''[[Ti pretendo]]'' |[[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''Dr. Jazz & Mr. Funk'' |[[Edoardo Bennato]] - ''[[Abbi dubbi]]'' | colspan="2" |[[Susanna Messaggio]] |- |[[Festivalbar 1990|1990]] |[[Francesco Baccini]] e [[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''[[Sotto questo sole]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Balliamo sul mondo]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[In ogni senso]]'' | colspan="2" |[[Giorgio Medail]] | colspan="2" |[[Michela Vittoria Brambilla]] |- |[[Festivalbar 1991|1991]] | colspan="2" |[[Sergio Vastano]] |[[Gino Paoli]] - ''Quattro amici'' |[[Rosalinda Celentano]] - ''Quanti treni'' |[[Marco Masini]] - ''Malinconoia'' | colspan="2" |[[Linus (conduttore radiofonico)|Linus]] | colspan="2" |[[Federica Panicucci]] |- |[[Festivalbar 1992|1992]] | colspan="4" |[[Linda Lorenzi]] |[[Luca Carboni]] - ''[[Mare mare]]'' | rowspan="16" |Non asenjà |[[Roberto Vecchioni]] - ''[[Camper (album)|Camper]]'' |[[Niki Giustini]] |[[Benedetta Mazzini]] | colspan="2" |Matilde Zarcone |- |[[Festivalbar 1993|1993]] | rowspan="5" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] | colspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] |[[Raf]] - ''Il battito animale'' |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Nord sud ovest est]]'' | rowspan="4" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] |[[Claudio Cecchetto]] |- |[[Festivalbar 1994|1994]] | colspan="3" |''Non prezente'' |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Io muoio di te]]'' |[[Miguel Bosé]] - ''[[Sotto il segno di Caino]]'' | colspan="2" |''Non presente'' |- |[[Festivalbar 1995|1995]] | colspan="3" |[[Laura Freddi]] |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Tieni il tempo]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Spirito DiVino]]'' | colspan="2" |[[Laura Freddi]] |- |[[Festivalbar 1996|1996]] | rowspan="7" |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="3" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Più bella cosa]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Dove c'è musica]]'' |[[Articolo 31]] - ''[[Tranqi Funky]]'' |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="2" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |- |[[Festivalbar 1997|1997]] |[[Simona Ventura]] |[[Natalia Estrada]] |[[Elenoire Casalegno]] |[[Pino Daniele]] - ''Che male c'è'' |[[Pino Daniele]] - ''[[Dimmi cosa succede sulla terra]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''Bella'' | colspan="4" |[[Elenoire Casalegno]] |- |[[Festivalbar 1998|1998]] | rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="3" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Io no (Vasco Rossi)|Io no]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Canzoni per me]]'' |[[Sottotono]] - ''[[Dimmi di sbagliato che c'è]]'' | colspan="2" rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="2" rowspan="4" |[[Alessia Marcuzzi]] |- |[[Festivalbar 1999|1999]] |[[Jovanotti]] - ''[[Un raggio di sole]]'' |[[Jovanotti]] - ''[[Lorenzo 1999 - Capo Horn]]'' |[[Alex Britti]] - ''[[Mi piaci]]'' |- |[[Festivalbar 2000|2000]] |[[Lùnapop]] - ''[[Qualcosa di grande]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Miss Mondo (album)|Miss Mondo]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''[[Vamos a bailar (Esta vida nueva)]]'' |Non asenjà |- |[[Festivalbar 2001|2001]] | rowspan="2" |[[Daniele Bossari]] | colspan="3" |[[Natasha Stefanenko]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Ti prendo e ti porto via (singolo)|Ti prendo e ti porto via]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Stupido Hotel]]'' |[[Raf]] - ''[[Infinito (Raf)|Infinito]]'' |[[Valeria Rossi]] - ''[[Tre parole]]'' |[[Daniele Bossari]] |[[Natasha Stefanenko]] |- |[[Festivalbar 2002|2002]] | colspan="3" rowspan="2" |[[Michelle Hunziker]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Tutti vogliono viaggiare in prima]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Shake (Zucchero Fornaciari)|Shake]]'' |Non assegnato |[[Tiziano Ferro]] - ''[[Rosso relativo]]'' | colspan="4" |[[Marco Maccarini]] |- |[[Festivalbar 2003|2003]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Marco Maccarini]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Un'emozione per sempre]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[9 (Eros Ramazzotti)|9]]'' |[[Neffa]] - ''[[Prima di andare via]]'' |[[Le Vibrazioni]] - ''In una notte d'estate'' | colspan="4" rowspan="2" |[[Filippo Nardi]] |- |[[Festivalbar 2004|2004]] | colspan="3" |[[Irene Grandi]] |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Il grande Baboomba]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Convivendo - Parte I]]'' | rowspan="3" |Non asenjà |[[Luca Dirisio]] - ''[[Calma e sangue freddo]]'' |- |[[Festivalbar 2005|2005]] | colspan="2" |[[Fabio De Luigi]] | colspan="3" |[[Vanessa Incontrada]] |[[Nek]] - ''[[Lascia che io sia]]'' |[[Max Pezzali]] - ''[[TuttoMax]]'' |[[Negramaro]] - ''[[Estate (Negramaro)|Estate]]'' | colspan="4" |[[Jessica Polsky]] |- |[[Festivalbar 2006|2006]] |[[Mago Forest]] | colspan="2" |[[Cristina Chiabotto]] | colspan="2" |[[Ilary Blasi]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Happy Hour (Luciano Ligabue)|Happy Hour]]'' |[[Gianna Nannini]] - ''[[Grazie (album)|Grazie]]'' |[[Zero Assoluto (gruppo musicale)|Zero Assoluto]] - ''[[Sei parte di me]]'' | colspan="4" |[[Massimiliano Varrese]] |- |[[Festivalbar 2007|2007]] |[[Enrico Silvestrin]] | colspan="2" |[[Giulio Golia]] | colspan="2" |[[Elisabetta Canalis]] |[[Negramaro]] - ''[[Parlami d'amore (Negramaro)|Parlami d'amore]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Vicky Love]]'' |[[Irene Grandi]] - ''[[Bruci la città]]'' |Non asenjà | colspan="4" |[[Filippo Nardi]] |} ==Notasion== <references/> [[Categoria:Manifestasion de muxica]] 6969vcl5y69n210yfelbjmjzg7loigz 1102395 1102394 2022-08-17T21:32:26Z Enrico 7370 /* Notasion */ wikitext text/x-wiki {{Infobox canałe TV | Nome = | Logo = | Bomò = | Traxmision = Festivalbar | Disponibiłità = | Tipo = manifestasion de mùxica | Nasion de orixane = [[Itàlia]] | Lengue = itałian | Share = | Fondasion = | Fondadori = [[Vittorio Salvetti]] | Nomi anteçedenti = | El sostituise = | Sostituìo da = [[Andre Salvetti]] | Propietario = | Grupo= | Canałi fradełi = [[Rai]], fin al [[1982]] [[Italia 1]] dal [[1989]] | Anałoxego = Si | Dijitałe terestre = | Satełite = | Cavo = | IPTV = | Web = | Instagram = | Facebook = | Twitter = | Sito = }}'''''Festivalbar''''' ła ze stà na manifestasion [[Cansone (muxega)|canora]] estiva che se desvolzeva onji ano prensipalmente in [[Itàlia|Italia]] da'l [[1964]] a'l [[2007]]. == Storia == === L'ideasion e l'afermasion === {{Varda anca|Vittorio Salvetti}} Vittorio Salvetti durante ła serada inaugurałe de'l [[Festivalbar 1969]] a [[Sistiana]], el consenja a [[Liana Orfei]] el premio Volto del juke-box e a'l sartor [[Angelo Litrico]] el premio Sarto dei Giovani; el premio el ze ła scultura "Dama bianca" de Marcello Mascheroni El Festivalbar el nase inte el [[1964]] da na idèa de [[Vittorio Salvetti]]. Ła mezurasion de łe prefarense de'l pùblego ła avien atraverso i ascolti rełevài dai [[jukebox]] che i se cata sparpanjài inte i bar de tuta [[Itàlia|Italia]] (da cui el nome de ła ''kermesse''): ad onji paramento jera aplicà un "contador" che'l rełevava cuante volte un brano el venjiva sielto e de conseguensa sonà. Da 'sto conzenjo A ze nasesto el neołojizmo "gettonare", da'l momento che el brano el partiva inserindo inte'l juke-box pròpio un geton ; a ła fin de l'istà, a decretar el vinsidor el zera ła suma de tute łe "getondure". El Festivalbar el ga na ùnjoła premiasion finałe a setenbre, che a partìr da'l [[1966]] ła sarà na vera e pròpia serada tełeviziva trazmetesta so łe rete [[Rai]] fin al [[1982]]: avùo un riscontro cresente st'altra inte'l [[1975]] ła fa masarìa da [[Asiago]] - indove che se dezvolzeva fin a'l [[1974|ano presedente]], co łe ecesion de łe edision [[Festivalbar 1965|1965]] (zvolzesto a [[Miłan]]), [[Festivalbar 1966|1966]] e [[Festivalbar 1967|1967]] (zvolzesto invese a [[Salice Terme]]) - a l'[[Arena de Verona]], che ła ghe ne deventarà cusì sede "stòrega". === El pieno succeso inte ła tełevizion comersiałe === Inte'l [[1983]], co'l pasajo a łe redi [[Fininvest]] (prima os [[Canale 5]], drioman so [[Italia 1]] a partir da'l [[1989]]), ła manifestasion ła canbia regołamento e [[format tełevixivo|format]], piegandose mazormente a łe łòzega dei ascolti tełevizivi e devenjendo un spetàcoło itinerante, reprendesto setimanalmente da na diversa piasa d'Itałia. Algune location (cofà l'arena Alpe Adria de [[Łignan Sabiadoro]]) łe deventarà "stòreghe", ospitando ła ''kermesse'' par tanti ani consecutivi, e inte'l [[1997]] do pontade łe ze stàe xiràe adiritura inte l'[[Arena de Poła]], in [[Croasia]]. Anca el mecanizmo de voto el canbia: łe "zetonadure" łe ciapa un ròło senpre manco rełevante, dazesta anca ła progresiva desconparsa dei juke-box dai bar de łe łocałità de viłegiatura itałiane. El vinsidor el sarà stabiłio in baze al nùmaro de pasaji radiofòneghi e tełevezivi otenjùi e dai rezultadi de vendita. L'[[Festivalbar 1986|edision del 1986]] ła senja na novità a l'interno del sołito rituałe, o sia ła nasita del ''Festivalbar 33''', overosìpia ła premiasion del mejo 33 xiri (drìoman album) de l'istà. Ła popołarità de cui ga senpre godesto e'l spasio rełativo vadagnà (senpre maxor) ga contribuìo a réndar el Festivalbar un apontamento irinunciàbiłe de l'istà. No de raro, infati, xe pròpio dal palco che xe slansai ła maxor parte dei cusìditi ''tormentoni estivi'', e tanti artisti emerxenti i cata l'adato spasio grasie anca a l'introdusion, in ani recenti, de un premio speciałe (dito ''premio Rivełasion'') par i novi tałenti. Ła manifestasion so idea de Salvetti ła ga portà fortuna anca a tanti dei so prezentadori: inte i [[Anni 1980|ani otanta]], ad ezenpio, ła ga senjà el debuto in prima serada de na stra zòvane [[Licia Colò]], e inte'l [[Anni 1990|desenio drioman]] ga costituìo un inportante trapołin de łanso par [[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] e [[Fiorello]] (che in st'altra ocazion el strenze un sòłido e proficuo sodałisio arìtstego co [[Alessia Marcuzzi]]), entranbi a'l inisio [[deejay]] e prezentadori de programi muzegałi ma "consagrài" in sèito cofà do tra i prensipałi intratenjidori e ''showmen'' itałiani. Intei i ani novanta el Festivalbar el efetua serti ajustamenti de rota, partindo tradisionalmente a fine majo, con un gałà de vertra rejistrà in t'un ùnega serada ma trazmetùo in do parte, par sèitar vanti par i mezi de zunjo e łujo con do o tre apontamenti da łe varie piase itałiane, che łe va in onda drioman (el tenpo de "diferìa" el va da pochi zorni a na setemana) e sudividesti par distribuir in pì pontade łe ezibision, rigorozamente in playback. Daspò na curta pauza ad agosto, a setenbre va in onda el gałà finałe, anca eło senpre rezistrà in t'un ùnega sołusion ma a volte trazmetesto in do serade. === Ła crize e ła fin === Inte’l [[2002]] vien par ła prima volta sbandonà el playback e tanti artisti taca exibirse dal vivo<ref>[http://archiviostorico.corriere.it/2002/maggio/27/Festivalbar_250_mila_Napoli_co_0_0205275164.shtml ''Festivalbar, 250 mila a Napoli'']</ref>: inisialmente el programa continua a otegner el favor del publico, co’ boni rexultadi in termeni de ''share''; ma l'[[Festivalbar 2006|edizione del 2006]] – scominsiando ła formuła ad acuxar el pexo dei so ani – registrarà invese ascolti dełudenti.<ref>[http://www.corriere.it/Primo_Piano/Spettacoli/2006/09_Settembre/06/ligabue.html ''Ligabue sbanca anche il Festivalbar'']</ref>. [[Festivalbar 2007|Cueła del 2007]] reduxe cusì el nùmaro de łe tape tocando tre çità: [[Miłan]] par ła serada de vertura, [[Catania]] e - come senpre - [[Verona]] par ła finałe. Ła produsion ła ciapa rento anca [[Internet]] intra i mexi par mexura el gradimento del pùblego : vien verta ‘na pajina [[MySpace]] in cui i utenti pol diałogar diretamente co’l staff e ‘l cast e vixionar contegnùi audio e video escluxivi (intarviste e reprexe drìo le quinte), nonché istituìo el ''premio Digital'' a ła canson pì sernìa e descargada dai navegadori, che vegnarà vinsesto dai [[Tokio Hotel]] co’l brano ''[[Monsoon (Tokio Hotel)|Monsoon]]''. Staltra, xe stada de fato, l’ùltema edision del Festivalbar. Infati l'edision del [[2008]], inisialmente anunciada co ła condusion de [[Teo Mammucari]] e [[Lucilla Agosti]], no se svolxe par mancansa de fondi: nonostante ła so asensa da łe piase e dai schermi tełevixivi, vien tutavia publicada - par l'ùltema volta dopo trent'ani - ła tradisionałe ''[[Festivalbar 2008|compilation]]'' che rancura i sucesi de l'istà. == Edision == Inte ła tabèła drìo xe ełencae łe ùgnołe edison, co indicasion dei condutori e dei vinsidori de categoria<ref name = Baroni>{{Cita|Baroni|pp. 164-165}}.</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:85%; text-align:center; width:100%; margin-left:auto; margin-right:auto;" !Ano ! colspan="5" |Prezentadori !Brano vensidor !Disco Verde !Premio albun !Premio radio !Revełasion itałiana ! colspan="4" |Condutori ''Anteprima Festivalbar'' |- |[[Festivalbar 1964|1964]] | colspan="3" rowspan="19" |[[Vittorio Salvetti]] | colspan="2" rowspan="4" |''Non prezente'' |[[Bobby Solo]] - ''Credi a me'' | rowspan="3" |Non asenjà | rowspan="22" |Non asenjà | rowspan="36" |Non asenjà | rowspan="32" |Non asenjà | colspan="4" rowspan="23" |Non prezenti |- |[[Festivalbar 1965|1965]] |[[Petula Clark]] - ''[[Downtown (singolo Petula Clark)|Ciao ciao]]'' |- |[[Festivalbar 1966|1966]] |[[Caterina Caselli]] - ''Perdono'' |- |[[Festivalbar 1967|1967]] |[[Rocky Roberts]] - ''Stasera mi butto'' |[[Al Bano]] - ''Nel sole'' |- |[[Festivalbar 1968|1968]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Salvatore Adamo|Adamo]] - ''Affida una lacrima al vento'' |[[Sergio Leonardi]] - ''Non ti scordar di me'' |- |[[Festivalbar 1969|1969]] | colspan="2" |''Non prezente'' |[[Lucio Battisti]] - ''[[Acqua azzurra, acqua chiara]]'' |[[Romina Power]] - ''Acqua di mare'' |- |[[Festivalbar 1970|1970]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Lucio Battisti]] - ''[[Fiori rosa fiori di pesco]]'' |[[Christian (cantante)|Christian]] - ''Firmamento'' |- |[[Festivalbar 1971|1971]] | colspan="2" rowspan="12" |''Non prezente'' |[[Demis Roussos]] - ''[[We Shall Dance]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1972|1972]] |[[Mia Martini]] - ''[[Piccolo uomo]]'' |- |[[Festivalbar 1973|1973]] |[[Mia Martini]] - ''[[Minuetto (brano musicale)|Minuetto]]'' [[Marcella Bella]] - ''[[Io domani/Dove vai|Io domani]]'' |[[Ciro Dammicco]] - ''Un uomo nella vita'' [[La Bionda (gruppo musicale)|La Bionda]] - ''Chi?'' |- |[[Festivalbar 1974|1974]] |[[Claudio Baglioni]] - ''[[E tu... (brano musicale)|E tu...]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1975|1975]] |[[Drupi]] - ''Due'' [[Gloria Gaynor]] - ''Reach Out (I'll Be There)'' |- |[[Festivalbar 1976|1976]] |[[Gianni Bella]] - ''[[Non si può morire dentro]]'' |[[Riccardo Fogli]] - ''Mondo'' |- |[[Festivalbar 1977|1977]] |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Ti amo/Dimentica, dimentica|Ti amo]]'' |[[Gli Opera]] - ''Stelle su di noi'' [[Tombstones]] - ''Maledentro'' [[El Pasador]] - ''Amada mia, amore mio'' |- |[[Festivalbar 1978|1978]] |[[Alunni del Sole]] - ''Liù'' [[Kate Bush]] - ''[[Wuthering Heights (brano musicale)|Wuthering Heights]]'' |[[Pino Daniele]] - ''Ca' Calore'' [[Walter Foini]] - ''Una donna, una storia'' |- |[[Festivalbar 1979|1979]] |[[Alan Sorrenti]] - ''[[Tu sei l'unica donna per me]]'' |[[Euro Cristiani]] - ''L'amore è quando non c'è più'' |- |[[Festivalbar 1980|1980]] |[[Miguel Bosé]] - ''Olympic Games'' |[[Alex Damiani]] - ''Cambierò, cambierai'' |- |[[Festivalbar 1981|1981]] |[[Donatella Rettore|Rettore]] - ''Donatella'' |[[Accademia (gruppo musicale)|Accademia]] - ''Il cavaliere del vento'' |- |[[Festivalbar 1982|1982]] |[[Loredana Bertè]] - ''[[Non sono una signora/Radio|Non sono una signora]]'' [[Miguel Bosé]] - ''[[Bravi ragazzi (singolo)|Bravi ragazzi]]'' [[Ron]] - ''Anima'' |[[Giuni Russo]] - ''[[Un'estate al mare (brano musicale)|Un'estate al mare]]'' |- |[[Festivalbar 1983|1983]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Marina Perzy]] | colspan="2" |[[Eleonora Brigliadori]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Bollicine (brano musicale)|Bollicine]]'' |[[Scialpi]] - ''Rocking Rolling'' |- |[[Festivalbar 1984|1984]] | colspan="4" |[[Ramona Dell'Abate]] |[[Gianna Nannini]] - ''[[Fotoromanza]]'' |[[Champagne Molotov]] - ''C'è la neve'' [[Luca Carboni]] - ''Ci stiamo sbagliando'' [[Raf]] - ''[[Self Control (singolo Raf)|Self Control]]'' |- |[[Festivalbar 1985|1985]] |[[Vittorio Salvetti]] |[[Gabriella Carlucci]] |[[Licia Colò]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Righeira]] - ''[[L'estate sta finendo (singolo)|L'estate sta finendo]]'' |[[Baltimora (gruppo musicale)|Baltimora]] - ''[[Tarzan Boy]]'' |- |[[Festivalbar 1986|1986]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Gerry Scotti]] |[[Tracy Spencer]] - ''[[Run to Me]]'' |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Easy Lady]]'' Schirone - ''Onde'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Nuovi eroi]]'' |- |[[Festivalbar 1987|1987]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Dance Dance Dance (Spagna)|Dance Dance Dance]]'' |[[Kiki Gaida]] - ''Isole Vergini'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Blue's]]'' |[[Claudio Cecchetto]] |[[Susanna Messaggio]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |- |[[Festivalbar 1988|1988]] | rowspan="5" |[[Gerry Scotti]] | colspan="2" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Scialpi]] e [[Scarlett Von Wollenmann|Scarlett]] - ''Pregherei'' |[[Ciao Fellini]] - ''[[La mia banda suona il rock/...E di nuovo cambio casa|La mia banda suona il rock]]'' |[[Tullio De Piscopo]] - ''Bello carico'' | colspan="2" rowspan="2" |[[Gerry Scotti]] |- |[[Festivalbar 1989|1989]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Raf]] - ''[[Ti pretendo]]'' |[[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''Dr. Jazz & Mr. Funk'' |[[Edoardo Bennato]] - ''[[Abbi dubbi]]'' | colspan="2" |[[Susanna Messaggio]] |- |[[Festivalbar 1990|1990]] |[[Francesco Baccini]] e [[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''[[Sotto questo sole]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Balliamo sul mondo]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[In ogni senso]]'' | colspan="2" |[[Giorgio Medail]] | colspan="2" |[[Michela Vittoria Brambilla]] |- |[[Festivalbar 1991|1991]] | colspan="2" |[[Sergio Vastano]] |[[Gino Paoli]] - ''Quattro amici'' |[[Rosalinda Celentano]] - ''Quanti treni'' |[[Marco Masini]] - ''Malinconoia'' | colspan="2" |[[Linus (conduttore radiofonico)|Linus]] | colspan="2" |[[Federica Panicucci]] |- |[[Festivalbar 1992|1992]] | colspan="4" |[[Linda Lorenzi]] |[[Luca Carboni]] - ''[[Mare mare]]'' | rowspan="16" |Non asenjà |[[Roberto Vecchioni]] - ''[[Camper (album)|Camper]]'' |[[Niki Giustini]] |[[Benedetta Mazzini]] | colspan="2" |Matilde Zarcone |- |[[Festivalbar 1993|1993]] | rowspan="5" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] | colspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] |[[Raf]] - ''Il battito animale'' |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Nord sud ovest est]]'' | rowspan="4" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] |[[Claudio Cecchetto]] |- |[[Festivalbar 1994|1994]] | colspan="3" |''Non prezente'' |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Io muoio di te]]'' |[[Miguel Bosé]] - ''[[Sotto il segno di Caino]]'' | colspan="2" |''Non presente'' |- |[[Festivalbar 1995|1995]] | colspan="3" |[[Laura Freddi]] |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Tieni il tempo]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Spirito DiVino]]'' | colspan="2" |[[Laura Freddi]] |- |[[Festivalbar 1996|1996]] | rowspan="7" |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="3" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Più bella cosa]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Dove c'è musica]]'' |[[Articolo 31]] - ''[[Tranqi Funky]]'' |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="2" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |- |[[Festivalbar 1997|1997]] |[[Simona Ventura]] |[[Natalia Estrada]] |[[Elenoire Casalegno]] |[[Pino Daniele]] - ''Che male c'è'' |[[Pino Daniele]] - ''[[Dimmi cosa succede sulla terra]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''Bella'' | colspan="4" |[[Elenoire Casalegno]] |- |[[Festivalbar 1998|1998]] | rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="3" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Io no (Vasco Rossi)|Io no]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Canzoni per me]]'' |[[Sottotono]] - ''[[Dimmi di sbagliato che c'è]]'' | colspan="2" rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="2" rowspan="4" |[[Alessia Marcuzzi]] |- |[[Festivalbar 1999|1999]] |[[Jovanotti]] - ''[[Un raggio di sole]]'' |[[Jovanotti]] - ''[[Lorenzo 1999 - Capo Horn]]'' |[[Alex Britti]] - ''[[Mi piaci]]'' |- |[[Festivalbar 2000|2000]] |[[Lùnapop]] - ''[[Qualcosa di grande]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Miss Mondo (album)|Miss Mondo]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''[[Vamos a bailar (Esta vida nueva)]]'' |Non asenjà |- |[[Festivalbar 2001|2001]] | rowspan="2" |[[Daniele Bossari]] | colspan="3" |[[Natasha Stefanenko]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Ti prendo e ti porto via (singolo)|Ti prendo e ti porto via]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Stupido Hotel]]'' |[[Raf]] - ''[[Infinito (Raf)|Infinito]]'' |[[Valeria Rossi]] - ''[[Tre parole]]'' |[[Daniele Bossari]] |[[Natasha Stefanenko]] |- |[[Festivalbar 2002|2002]] | colspan="3" rowspan="2" |[[Michelle Hunziker]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Tutti vogliono viaggiare in prima]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Shake (Zucchero Fornaciari)|Shake]]'' |Non assegnato |[[Tiziano Ferro]] - ''[[Rosso relativo]]'' | colspan="4" |[[Marco Maccarini]] |- |[[Festivalbar 2003|2003]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Marco Maccarini]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Un'emozione per sempre]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[9 (Eros Ramazzotti)|9]]'' |[[Neffa]] - ''[[Prima di andare via]]'' |[[Le Vibrazioni]] - ''In una notte d'estate'' | colspan="4" rowspan="2" |[[Filippo Nardi]] |- |[[Festivalbar 2004|2004]] | colspan="3" |[[Irene Grandi]] |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Il grande Baboomba]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Convivendo - Parte I]]'' | rowspan="3" |Non asenjà |[[Luca Dirisio]] - ''[[Calma e sangue freddo]]'' |- |[[Festivalbar 2005|2005]] | colspan="2" |[[Fabio De Luigi]] | colspan="3" |[[Vanessa Incontrada]] |[[Nek]] - ''[[Lascia che io sia]]'' |[[Max Pezzali]] - ''[[TuttoMax]]'' |[[Negramaro]] - ''[[Estate (Negramaro)|Estate]]'' | colspan="4" |[[Jessica Polsky]] |- |[[Festivalbar 2006|2006]] |[[Mago Forest]] | colspan="2" |[[Cristina Chiabotto]] | colspan="2" |[[Ilary Blasi]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Happy Hour (Luciano Ligabue)|Happy Hour]]'' |[[Gianna Nannini]] - ''[[Grazie (album)|Grazie]]'' |[[Zero Assoluto (gruppo musicale)|Zero Assoluto]] - ''[[Sei parte di me]]'' | colspan="4" |[[Massimiliano Varrese]] |- |[[Festivalbar 2007|2007]] |[[Enrico Silvestrin]] | colspan="2" |[[Giulio Golia]] | colspan="2" |[[Elisabetta Canalis]] |[[Negramaro]] - ''[[Parlami d'amore (Negramaro)|Parlami d'amore]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Vicky Love]]'' |[[Irene Grandi]] - ''[[Bruci la città]]'' |Non asenjà | colspan="4" |[[Filippo Nardi]] |} ==Notasion== <references/> == Bibliografia == * {{cita libro|cognome=Baroni|nome=Joseph|titolo=Dizionario della televisione|anno=2005|editore=[[Raffaello Cortina Editore]]|isbn=88-7078-972-1|cid=Baroni}} * {{cita libro|curatore=[[Aldo Grasso]]|titolo=[[Enciclopedia della televisione]]|editore=[[Garzanti]]|anno=2008|edizione=3ª ed.|isbn=978-88-11-50526-6|cid=Grasso}} == Voze corełade == * [[Vittorio Salvetti]] * [[:Categoria:Vincitori del Festivalbar|Vinsidori de'l Festivalbar]] [[Categoria:Manifestasion de muxica]] ky580pcq4rxd3hgf9360o8e4noorlcp 1102396 1102395 2022-08-17T21:34:05Z Enrico 7370 /* Voze corełade */ wikitext text/x-wiki {{Infobox canałe TV | Nome = | Logo = | Bomò = | Traxmision = Festivalbar | Disponibiłità = | Tipo = manifestasion de mùxica | Nasion de orixane = [[Itàlia]] | Lengue = itałian | Share = | Fondasion = | Fondadori = [[Vittorio Salvetti]] | Nomi anteçedenti = | El sostituise = | Sostituìo da = [[Andre Salvetti]] | Propietario = | Grupo= | Canałi fradełi = [[Rai]], fin al [[1982]] [[Italia 1]] dal [[1989]] | Anałoxego = Si | Dijitałe terestre = | Satełite = | Cavo = | IPTV = | Web = | Instagram = | Facebook = | Twitter = | Sito = }}'''''Festivalbar''''' ła ze stà na manifestasion [[Cansone (muxega)|canora]] estiva che se desvolzeva onji ano prensipalmente in [[Itàlia|Italia]] da'l [[1964]] a'l [[2007]]. == Storia == === L'ideasion e l'afermasion === {{Varda anca|Vittorio Salvetti}} Vittorio Salvetti durante ła serada inaugurałe de'l [[Festivalbar 1969]] a [[Sistiana]], el consenja a [[Liana Orfei]] el premio Volto del juke-box e a'l sartor [[Angelo Litrico]] el premio Sarto dei Giovani; el premio el ze ła scultura "Dama bianca" de Marcello Mascheroni El Festivalbar el nase inte el [[1964]] da na idèa de [[Vittorio Salvetti]]. Ła mezurasion de łe prefarense de'l pùblego ła avien atraverso i ascolti rełevài dai [[jukebox]] che i se cata sparpanjài inte i bar de tuta [[Itàlia|Italia]] (da cui el nome de ła ''kermesse''): ad onji paramento jera aplicà un "contador" che'l rełevava cuante volte un brano el venjiva sielto e de conseguensa sonà. Da 'sto conzenjo A ze nasesto el neołojizmo "gettonare", da'l momento che el brano el partiva inserindo inte'l juke-box pròpio un geton ; a ła fin de l'istà, a decretar el vinsidor el zera ła suma de tute łe "getondure". El Festivalbar el ga na ùnjoła premiasion finałe a setenbre, che a partìr da'l [[1966]] ła sarà na vera e pròpia serada tełeviziva trazmetesta so łe rete [[Rai]] fin al [[1982]]: avùo un riscontro cresente st'altra inte'l [[1975]] ła fa masarìa da [[Asiago]] - indove che se dezvolzeva fin a'l [[1974|ano presedente]], co łe ecesion de łe edision [[Festivalbar 1965|1965]] (zvolzesto a [[Miłan]]), [[Festivalbar 1966|1966]] e [[Festivalbar 1967|1967]] (zvolzesto invese a [[Salice Terme]]) - a l'[[Arena de Verona]], che ła ghe ne deventarà cusì sede "stòrega". === El pieno succeso inte ła tełevizion comersiałe === Inte'l [[1983]], co'l pasajo a łe redi [[Fininvest]] (prima os [[Canale 5]], drioman so [[Italia 1]] a partir da'l [[1989]]), ła manifestasion ła canbia regołamento e [[format tełevixivo|format]], piegandose mazormente a łe łòzega dei ascolti tełevizivi e devenjendo un spetàcoło itinerante, reprendesto setimanalmente da na diversa piasa d'Itałia. Algune location (cofà l'arena Alpe Adria de [[Łignan Sabiadoro]]) łe deventarà "stòreghe", ospitando ła ''kermesse'' par tanti ani consecutivi, e inte'l [[1997]] do pontade łe ze stàe xiràe adiritura inte l'[[Arena de Poła]], in [[Croasia]]. Anca el mecanizmo de voto el canbia: łe "zetonadure" łe ciapa un ròło senpre manco rełevante, dazesta anca ła progresiva desconparsa dei juke-box dai bar de łe łocałità de viłegiatura itałiane. El vinsidor el sarà stabiłio in baze al nùmaro de pasaji radiofòneghi e tełevezivi otenjùi e dai rezultadi de vendita. L'[[Festivalbar 1986|edision del 1986]] ła senja na novità a l'interno del sołito rituałe, o sia ła nasita del ''Festivalbar 33''', overosìpia ła premiasion del mejo 33 xiri (drìoman album) de l'istà. Ła popołarità de cui ga senpre godesto e'l spasio rełativo vadagnà (senpre maxor) ga contribuìo a réndar el Festivalbar un apontamento irinunciàbiłe de l'istà. No de raro, infati, xe pròpio dal palco che xe slansai ła maxor parte dei cusìditi ''tormentoni estivi'', e tanti artisti emerxenti i cata l'adato spasio grasie anca a l'introdusion, in ani recenti, de un premio speciałe (dito ''premio Rivełasion'') par i novi tałenti. Ła manifestasion so idea de Salvetti ła ga portà fortuna anca a tanti dei so prezentadori: inte i [[Anni 1980|ani otanta]], ad ezenpio, ła ga senjà el debuto in prima serada de na stra zòvane [[Licia Colò]], e inte'l [[Anni 1990|desenio drioman]] ga costituìo un inportante trapołin de łanso par [[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] e [[Fiorello]] (che in st'altra ocazion el strenze un sòłido e proficuo sodałisio arìtstego co [[Alessia Marcuzzi]]), entranbi a'l inisio [[deejay]] e prezentadori de programi muzegałi ma "consagrài" in sèito cofà do tra i prensipałi intratenjidori e ''showmen'' itałiani. Intei i ani novanta el Festivalbar el efetua serti ajustamenti de rota, partindo tradisionalmente a fine majo, con un gałà de vertra rejistrà in t'un ùnega serada ma trazmetùo in do parte, par sèitar vanti par i mezi de zunjo e łujo con do o tre apontamenti da łe varie piase itałiane, che łe va in onda drioman (el tenpo de "diferìa" el va da pochi zorni a na setemana) e sudividesti par distribuir in pì pontade łe ezibision, rigorozamente in playback. Daspò na curta pauza ad agosto, a setenbre va in onda el gałà finałe, anca eło senpre rezistrà in t'un ùnega sołusion ma a volte trazmetesto in do serade. === Ła crize e ła fin === Inte’l [[2002]] vien par ła prima volta sbandonà el playback e tanti artisti taca exibirse dal vivo<ref>[http://archiviostorico.corriere.it/2002/maggio/27/Festivalbar_250_mila_Napoli_co_0_0205275164.shtml ''Festivalbar, 250 mila a Napoli'']</ref>: inisialmente el programa continua a otegner el favor del publico, co’ boni rexultadi in termeni de ''share''; ma l'[[Festivalbar 2006|edizione del 2006]] – scominsiando ła formuła ad acuxar el pexo dei so ani – registrarà invese ascolti dełudenti.<ref>[http://www.corriere.it/Primo_Piano/Spettacoli/2006/09_Settembre/06/ligabue.html ''Ligabue sbanca anche il Festivalbar'']</ref>. [[Festivalbar 2007|Cueła del 2007]] reduxe cusì el nùmaro de łe tape tocando tre çità: [[Miłan]] par ła serada de vertura, [[Catania]] e - come senpre - [[Verona]] par ła finałe. Ła produsion ła ciapa rento anca [[Internet]] intra i mexi par mexura el gradimento del pùblego : vien verta ‘na pajina [[MySpace]] in cui i utenti pol diałogar diretamente co’l staff e ‘l cast e vixionar contegnùi audio e video escluxivi (intarviste e reprexe drìo le quinte), nonché istituìo el ''premio Digital'' a ła canson pì sernìa e descargada dai navegadori, che vegnarà vinsesto dai [[Tokio Hotel]] co’l brano ''[[Monsoon (Tokio Hotel)|Monsoon]]''. Staltra, xe stada de fato, l’ùltema edision del Festivalbar. Infati l'edision del [[2008]], inisialmente anunciada co ła condusion de [[Teo Mammucari]] e [[Lucilla Agosti]], no se svolxe par mancansa de fondi: nonostante ła so asensa da łe piase e dai schermi tełevixivi, vien tutavia publicada - par l'ùltema volta dopo trent'ani - ła tradisionałe ''[[Festivalbar 2008|compilation]]'' che rancura i sucesi de l'istà. == Edision == Inte ła tabèła drìo xe ełencae łe ùgnołe edison, co indicasion dei condutori e dei vinsidori de categoria<ref name = Baroni>{{Cita|Baroni|pp. 164-165}}.</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:85%; text-align:center; width:100%; margin-left:auto; margin-right:auto;" !Ano ! colspan="5" |Prezentadori !Brano vensidor !Disco Verde !Premio albun !Premio radio !Revełasion itałiana ! colspan="4" |Condutori ''Anteprima Festivalbar'' |- |[[Festivalbar 1964|1964]] | colspan="3" rowspan="19" |[[Vittorio Salvetti]] | colspan="2" rowspan="4" |''Non prezente'' |[[Bobby Solo]] - ''Credi a me'' | rowspan="3" |Non asenjà | rowspan="22" |Non asenjà | rowspan="36" |Non asenjà | rowspan="32" |Non asenjà | colspan="4" rowspan="23" |Non prezenti |- |[[Festivalbar 1965|1965]] |[[Petula Clark]] - ''[[Downtown (singolo Petula Clark)|Ciao ciao]]'' |- |[[Festivalbar 1966|1966]] |[[Caterina Caselli]] - ''Perdono'' |- |[[Festivalbar 1967|1967]] |[[Rocky Roberts]] - ''Stasera mi butto'' |[[Al Bano]] - ''Nel sole'' |- |[[Festivalbar 1968|1968]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Salvatore Adamo|Adamo]] - ''Affida una lacrima al vento'' |[[Sergio Leonardi]] - ''Non ti scordar di me'' |- |[[Festivalbar 1969|1969]] | colspan="2" |''Non prezente'' |[[Lucio Battisti]] - ''[[Acqua azzurra, acqua chiara]]'' |[[Romina Power]] - ''Acqua di mare'' |- |[[Festivalbar 1970|1970]] | colspan="2" |[[Rosanna Vaudetti]] |[[Lucio Battisti]] - ''[[Fiori rosa fiori di pesco]]'' |[[Christian (cantante)|Christian]] - ''Firmamento'' |- |[[Festivalbar 1971|1971]] | colspan="2" rowspan="12" |''Non prezente'' |[[Demis Roussos]] - ''[[We Shall Dance]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1972|1972]] |[[Mia Martini]] - ''[[Piccolo uomo]]'' |- |[[Festivalbar 1973|1973]] |[[Mia Martini]] - ''[[Minuetto (brano musicale)|Minuetto]]'' [[Marcella Bella]] - ''[[Io domani/Dove vai|Io domani]]'' |[[Ciro Dammicco]] - ''Un uomo nella vita'' [[La Bionda (gruppo musicale)|La Bionda]] - ''Chi?'' |- |[[Festivalbar 1974|1974]] |[[Claudio Baglioni]] - ''[[E tu... (brano musicale)|E tu...]]'' | rowspan="2" |Non asenjà |- |[[Festivalbar 1975|1975]] |[[Drupi]] - ''Due'' [[Gloria Gaynor]] - ''Reach Out (I'll Be There)'' |- |[[Festivalbar 1976|1976]] |[[Gianni Bella]] - ''[[Non si può morire dentro]]'' |[[Riccardo Fogli]] - ''Mondo'' |- |[[Festivalbar 1977|1977]] |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Ti amo/Dimentica, dimentica|Ti amo]]'' |[[Gli Opera]] - ''Stelle su di noi'' [[Tombstones]] - ''Maledentro'' [[El Pasador]] - ''Amada mia, amore mio'' |- |[[Festivalbar 1978|1978]] |[[Alunni del Sole]] - ''Liù'' [[Kate Bush]] - ''[[Wuthering Heights (brano musicale)|Wuthering Heights]]'' |[[Pino Daniele]] - ''Ca' Calore'' [[Walter Foini]] - ''Una donna, una storia'' |- |[[Festivalbar 1979|1979]] |[[Alan Sorrenti]] - ''[[Tu sei l'unica donna per me]]'' |[[Euro Cristiani]] - ''L'amore è quando non c'è più'' |- |[[Festivalbar 1980|1980]] |[[Miguel Bosé]] - ''Olympic Games'' |[[Alex Damiani]] - ''Cambierò, cambierai'' |- |[[Festivalbar 1981|1981]] |[[Donatella Rettore|Rettore]] - ''Donatella'' |[[Accademia (gruppo musicale)|Accademia]] - ''Il cavaliere del vento'' |- |[[Festivalbar 1982|1982]] |[[Loredana Bertè]] - ''[[Non sono una signora/Radio|Non sono una signora]]'' [[Miguel Bosé]] - ''[[Bravi ragazzi (singolo)|Bravi ragazzi]]'' [[Ron]] - ''Anima'' |[[Giuni Russo]] - ''[[Un'estate al mare (brano musicale)|Un'estate al mare]]'' |- |[[Festivalbar 1983|1983]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Marina Perzy]] | colspan="2" |[[Eleonora Brigliadori]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Bollicine (brano musicale)|Bollicine]]'' |[[Scialpi]] - ''Rocking Rolling'' |- |[[Festivalbar 1984|1984]] | colspan="4" |[[Ramona Dell'Abate]] |[[Gianna Nannini]] - ''[[Fotoromanza]]'' |[[Champagne Molotov]] - ''C'è la neve'' [[Luca Carboni]] - ''Ci stiamo sbagliando'' [[Raf]] - ''[[Self Control (singolo Raf)|Self Control]]'' |- |[[Festivalbar 1985|1985]] |[[Vittorio Salvetti]] |[[Gabriella Carlucci]] |[[Licia Colò]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Righeira]] - ''[[L'estate sta finendo (singolo)|L'estate sta finendo]]'' |[[Baltimora (gruppo musicale)|Baltimora]] - ''[[Tarzan Boy]]'' |- |[[Festivalbar 1986|1986]] | rowspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] | colspan="2" |[[Gerry Scotti]] |[[Tracy Spencer]] - ''[[Run to Me]]'' |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Easy Lady]]'' Schirone - ''Onde'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Nuovi eroi]]'' |- |[[Festivalbar 1987|1987]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |[[Ivana Spagna|Spagna]] - ''[[Dance Dance Dance (Spagna)|Dance Dance Dance]]'' |[[Kiki Gaida]] - ''Isole Vergini'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Blue's]]'' |[[Claudio Cecchetto]] |[[Susanna Messaggio]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Andrea Salvetti]] |- |[[Festivalbar 1988|1988]] | rowspan="5" |[[Gerry Scotti]] | colspan="2" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Scialpi]] e [[Scarlett Von Wollenmann|Scarlett]] - ''Pregherei'' |[[Ciao Fellini]] - ''[[La mia banda suona il rock/...E di nuovo cambio casa|La mia banda suona il rock]]'' |[[Tullio De Piscopo]] - ''Bello carico'' | colspan="2" rowspan="2" |[[Gerry Scotti]] |- |[[Festivalbar 1989|1989]] | colspan="2" rowspan="3" |[[Susanna Messaggio]] |[[Raf]] - ''[[Ti pretendo]]'' |[[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''Dr. Jazz & Mr. Funk'' |[[Edoardo Bennato]] - ''[[Abbi dubbi]]'' | colspan="2" |[[Susanna Messaggio]] |- |[[Festivalbar 1990|1990]] |[[Francesco Baccini]] e [[Ladri di Biciclette (gruppo musicale)|Ladri di Biciclette]] - ''[[Sotto questo sole]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Balliamo sul mondo]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[In ogni senso]]'' | colspan="2" |[[Giorgio Medail]] | colspan="2" |[[Michela Vittoria Brambilla]] |- |[[Festivalbar 1991|1991]] | colspan="2" |[[Sergio Vastano]] |[[Gino Paoli]] - ''Quattro amici'' |[[Rosalinda Celentano]] - ''Quanti treni'' |[[Marco Masini]] - ''Malinconoia'' | colspan="2" |[[Linus (conduttore radiofonico)|Linus]] | colspan="2" |[[Federica Panicucci]] |- |[[Festivalbar 1992|1992]] | colspan="4" |[[Linda Lorenzi]] |[[Luca Carboni]] - ''[[Mare mare]]'' | rowspan="16" |Non asenjà |[[Roberto Vecchioni]] - ''[[Camper (album)|Camper]]'' |[[Niki Giustini]] |[[Benedetta Mazzini]] | colspan="2" |Matilde Zarcone |- |[[Festivalbar 1993|1993]] | rowspan="5" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] | colspan="2" |[[Claudio Cecchetto]] |[[Raf]] - ''Il battito animale'' |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Nord sud ovest est]]'' | rowspan="4" |[[Amadeus (conduttore televisivo)|Amadeus]] | rowspan="3" |[[Federica Panicucci]] |[[Fiorello]] |[[Claudio Cecchetto]] |- |[[Festivalbar 1994|1994]] | colspan="3" |''Non prezente'' |[[Umberto Tozzi]] - ''[[Io muoio di te]]'' |[[Miguel Bosé]] - ''[[Sotto il segno di Caino]]'' | colspan="2" |''Non presente'' |- |[[Festivalbar 1995|1995]] | colspan="3" |[[Laura Freddi]] |[[883 (gruppo musicale)|883]] - ''[[Tieni il tempo]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Spirito DiVino]]'' | colspan="2" |[[Laura Freddi]] |- |[[Festivalbar 1996|1996]] | rowspan="7" |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="3" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Più bella cosa]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Dove c'è musica]]'' |[[Articolo 31]] - ''[[Tranqi Funky]]'' |[[Alessia Marcuzzi]] | colspan="2" |[[Corona (gruppo musicale)|Corona]] |- |[[Festivalbar 1997|1997]] |[[Simona Ventura]] |[[Natalia Estrada]] |[[Elenoire Casalegno]] |[[Pino Daniele]] - ''Che male c'è'' |[[Pino Daniele]] - ''[[Dimmi cosa succede sulla terra]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''Bella'' | colspan="4" |[[Elenoire Casalegno]] |- |[[Festivalbar 1998|1998]] | rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="3" rowspan="3" |''Non prezente'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Io no (Vasco Rossi)|Io no]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Canzoni per me]]'' |[[Sottotono]] - ''[[Dimmi di sbagliato che c'è]]'' | colspan="2" rowspan="3" |[[Fiorello]] | colspan="2" rowspan="4" |[[Alessia Marcuzzi]] |- |[[Festivalbar 1999|1999]] |[[Jovanotti]] - ''[[Un raggio di sole]]'' |[[Jovanotti]] - ''[[Lorenzo 1999 - Capo Horn]]'' |[[Alex Britti]] - ''[[Mi piaci]]'' |- |[[Festivalbar 2000|2000]] |[[Lùnapop]] - ''[[Qualcosa di grande]]'' |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Miss Mondo (album)|Miss Mondo]]'' |[[Paola & Chiara]] - ''[[Vamos a bailar (Esta vida nueva)]]'' |Non asenjà |- |[[Festivalbar 2001|2001]] | rowspan="2" |[[Daniele Bossari]] | colspan="3" |[[Natasha Stefanenko]] |[[Vasco Rossi]] - ''[[Ti prendo e ti porto via (singolo)|Ti prendo e ti porto via]]'' |[[Vasco Rossi]] - ''[[Stupido Hotel]]'' |[[Raf]] - ''[[Infinito (Raf)|Infinito]]'' |[[Valeria Rossi]] - ''[[Tre parole]]'' |[[Daniele Bossari]] |[[Natasha Stefanenko]] |- |[[Festivalbar 2002|2002]] | colspan="3" rowspan="2" |[[Michelle Hunziker]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Tutti vogliono viaggiare in prima]]'' |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Shake (Zucchero Fornaciari)|Shake]]'' |Non assegnato |[[Tiziano Ferro]] - ''[[Rosso relativo]]'' | colspan="4" |[[Marco Maccarini]] |- |[[Festivalbar 2003|2003]] | colspan="2" rowspan="2" |[[Marco Maccarini]] |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[Un'emozione per sempre]]'' |[[Eros Ramazzotti]] - ''[[9 (Eros Ramazzotti)|9]]'' |[[Neffa]] - ''[[Prima di andare via]]'' |[[Le Vibrazioni]] - ''In una notte d'estate'' | colspan="4" rowspan="2" |[[Filippo Nardi]] |- |[[Festivalbar 2004|2004]] | colspan="3" |[[Irene Grandi]] |[[Zucchero Fornaciari|Zucchero]] - ''[[Il grande Baboomba]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Convivendo - Parte I]]'' | rowspan="3" |Non asenjà |[[Luca Dirisio]] - ''[[Calma e sangue freddo]]'' |- |[[Festivalbar 2005|2005]] | colspan="2" |[[Fabio De Luigi]] | colspan="3" |[[Vanessa Incontrada]] |[[Nek]] - ''[[Lascia che io sia]]'' |[[Max Pezzali]] - ''[[TuttoMax]]'' |[[Negramaro]] - ''[[Estate (Negramaro)|Estate]]'' | colspan="4" |[[Jessica Polsky]] |- |[[Festivalbar 2006|2006]] |[[Mago Forest]] | colspan="2" |[[Cristina Chiabotto]] | colspan="2" |[[Ilary Blasi]] |[[Luciano Ligabue|Ligabue]] - ''[[Happy Hour (Luciano Ligabue)|Happy Hour]]'' |[[Gianna Nannini]] - ''[[Grazie (album)|Grazie]]'' |[[Zero Assoluto (gruppo musicale)|Zero Assoluto]] - ''[[Sei parte di me]]'' | colspan="4" |[[Massimiliano Varrese]] |- |[[Festivalbar 2007|2007]] |[[Enrico Silvestrin]] | colspan="2" |[[Giulio Golia]] | colspan="2" |[[Elisabetta Canalis]] |[[Negramaro]] - ''[[Parlami d'amore (Negramaro)|Parlami d'amore]]'' |[[Biagio Antonacci]] - ''[[Vicky Love]]'' |[[Irene Grandi]] - ''[[Bruci la città]]'' |Non asenjà | colspan="4" |[[Filippo Nardi]] |} ==Notasion== <references/> == Bibliografia == * {{cita libro|cognome=Baroni|nome=Joseph|titolo=Dizionario della televisione|anno=2005|editore=[[Raffaello Cortina Editore]]|isbn=88-7078-972-1|cid=Baroni}} * {{cita libro|curatore=[[Aldo Grasso]]|titolo=[[Enciclopedia della televisione]]|editore=[[Garzanti]]|anno=2008|edizione=3ª ed.|isbn=978-88-11-50526-6|cid=Grasso}} ==Voxe corełae== * [[Vittorio Salvetti]] * [[:Categoria:Vincitori del Festivalbar|Vinsidori de'l Festivalbar]] == Altri projeti == {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Manifestasion de muxica]] 8dn069d9k6fpv5aeyg7s97xatcgfis0 0 139009 1102373 1070873 2022-08-17T17:32:49Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Infobox de Monarca |nome = Maurizio Galbaio |nome orixenałe = |imajine = |didascaliaimajine = |larghesaimajine = |incarghi = |tìtułi = |data de nasimento = sirca cuarto desenio de l'[[VIII sècoło]] |liogo de nasimento = Eraclea |data de morte = |liogo de morte = |data de sepełimento = |liogo de sepełimento = |spoxà = |mare = |pare = |dinastia = |firma = |didascaliafirma = |larghesafirma = |sito = }} '''Maurizio Galbaio''' (-797) el ze stà uno dei Dozi de Venesia. ==Biografia== Orizenario de [[Heraclia|Eraclea]], el fazeva parte del ceto dei posidenti e, segondo [[Giovanni da Venezia|Giovanni Diacono]], el zera un gran esperto de ła cosa pùblega. El xera stà nomenà doze inte'l [[764]] a [[Małamoco]], ałora sentro połìtego de'l [[Ducato de Venesia|Dogado de Venesia]], durante na asenblea che ła se jera riunìa drìoman a ła depozision de [[Domenico Monegario]]. Ła so ełesion, avenjesta sensa atriti, ła gavea sarà in un łongo parìodo de instabiłità caratarizada dai scontri interni a l'aristocrasia, dividesta in varie fasion in baze ai intaresi econòmeghi e połìteghi. Fursi anca l'ełesion de un eracleense inte ła sità rivałe de Małamoco ła pol èsar vedesta cofà un senjałe de distension. El so łongo dogato el xe recordà da łe cronìche come un periodo de paxe interna e de bona aministrasion. Segondo i storeghi, oltra ad èsar un goernante ecuiłibrà e giusto, ga avùo el merito, par cuanto posibiłe, de łasar el Dogado al de fora dei turbinoxi avenimenti europei del periodo: ła fin del [[Regno Łongobardo]], l'asexa de [[Carlo Magno]], el nuovo ròŁo połìtego del [[papa]], ła crixe de l'[[Inpero Bixantin]] in Osidente. Maurizio Galbaio ga contribuìo anca a potensiar ulteriormente ła fegùra del doxe, nasesta cofà senplise carga burocratego-miłitar afiancada dai tribuni. Pur restando formalmente dipendente da Costantinopołi, se ga spesegà el proceso de afrancasion de Venesia e el ''dux'' xe deventà na istitusion prinsipesca co sucesion dinastega. Ło dimostra, inte el [[778]]-[[779]], ła nomena a corexente del fìo [[Giovanni Galbaio]]. El doxe ga contribuìo invano a ła difexa de l'[[Istria]] concuistada dai [[Łongobardi]] intorno al [[770]]. Sto avenimento ga provocà ła smenbrasion de l'antìga [[regio X Venetia et Histria]] che, sin dal momento de ła so istitusion ai tenpi de [[Augusto]], gaveva senpre raprexentà na realtà unitaria. Segondo el ''[[Liber pontificalis]]'' durante el ràdego so fiol Giovanni xe cascà prexonièr dei ocupanti. Drìoman el ga dovesto afrontar el menaso dei [[Franchi]] de Carlo Magno, che inte el [[774]] i gavea concuistà el Regno dei Łongobardi. Maurizio Galbaio gaveva respondesto a sto avenimneto axindo in anbito eclexiastego: inte el [[775]] el ga promovesto ła fondasion de ła [[diosexi de Ołivoło]], creando cusì na istitusion del tuto sligada a ła Teraferma e in sintonia col goerno łagunar. Sta desixion ga simentà un rùspido scontro col [[patriarca de Grao]] [[Giovanni da Trieste|Giovanni]], masema carga eclexiastega de łe Venesie. Inte el periodo [[787]]-[[788]] i Franchi ga concludesto ła concuista de l'Istria e el Dogado se ga catà sidià par intièro. Inte el [[787]] i mercanti venesiani xe stài espulsi da ła xona de [[Ravenna]] e da ła [[Pentapoli]] e ne xe stà confiscà i beni inte ła [[diosexi de Ravenna]]. L'ato, sostegnesto anca dal pontefice, gaveva come obietivo cueło de indebołìr una de łe ùlteme realtà bixantin in Itałia. == Bibliografia == * {{cita web |cognome= Azzara |nome= Claudio |url= http://www.treccani.it/enciclopedia/maurizio-galbaio_(Dizionario-Biografico)/ |titolo= MAURIZIO Galbaio |accesso= 12 zugno 2011 |editore= Treccani }} == Altri progetti == {{Interprojeto}} {{DEFAULTSORT:Galbaio, Maurizio}} [[Categoria:Dozi venesiani]] 5ghm9d0l7rmhnypk8s3tmn9f2uihwet 1102374 1102373 2022-08-17T17:39:52Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Infobox de Monarca |nome = Maurizio Galbaio |nome orixenałe = |imajine = |didascaliaimajine = |larghesaimajine = |incarghi = |tìtułi = |data de nasimento = sirca cuarto desenio de l'[[VIII sècoło]] |liogo de nasimento = Eraclea |data de morte = |liogo de morte = |data de sepełimento = |liogo de sepełimento = |spoxà = |mare = |pare = |dinastia = |firma = |didascaliafirma = |larghesafirma = |sito = }} '''Maurizio Galbaio''' (-797) el ze stà uno dei Dozi de Venesia. ==Biografia== Orizenario de [[Heraclia|Eraclea]], el fazeva parte del ceto dei posidenti e, segondo [[Giovanni da Venezia|Giovanni Diacono]], el zera un gran esperto de ła cosa pùblega. El zera stà nomenà doze inte'l [[764]] a [[Małamoco]], ałora sentro połìtego de'l [[Ducato de Venesia|Dogado de Venesia]], durante na asenblea che ła se jera riunìa drìoman a ła depozision de [[Domenico Monegario]]. Ła só ełesion, avenjesta sensa atriti, ła gavea sarà in un łongo parìodo de instabiłità caratarizada dai scontri interni a l'aristocrasia, dividesta in varie fasion in baze ai intaresi econòmeghi e połìteghi. Fursi anca l'ełesion de un eracleense inte ła sità rivałe de Małamoco ła pol èsar vedesta cofà un senjałe de distension. El só łongo dogado el ze recordà da łe cronìche cofà un parìodo de paze interna e de bona aministrasion. Segondo i stòreghi, oltra ad èsar un goernante ecuiłibrà e giusto, el ga avùo el merito, par cuanto posibiłe, de łasar el Dogado al de fora dei turbinozi avenimenti europei de'l parìodo: ła fin de'l [[Regno Łongobardo|Renjo Łongobardo]], l'aseza de [[Carlo Magno]], el nuovo ròło połìtego de'l [[papa]], ła crize de l'[[Inpero Bizantin]] in Osidente. Maurizio Galbaio el ga contribuìo anca a potensiar ultariormente ła fegùra de'l doze, nasesta cofà senplise carga burocràtego-miłitar afiancada dai tribuni. Pur restando formalmente dependente da Costantinopołi, el se ga spesegà el proceso de afrancasion de Venesia e el ''dux'' el ze deventà na istitusion prinsipesca co sucesion dinàstega. Ło dimostra, inte'l [[778]]-[[779]], ła nomena a corezente de'l fìo [[Giovanni Galbaio]]. El doze el ga contribuìo invano a ła defeza de l'[[Istria]] concuistada dai [[Łongobardi]] intorno a'l [[770]]. 'Sto avenimento el ga provocà ła smenbrasion de l'antiga [[regio X Venetia et Histria]] che, sin da'l momento de ła só istitusion ai tenpi de [[Augusto]], ła gaveva senpre raprezentà na realtà unitaria. Segondo el ''[[Liber pontificalis]]'' durante el ràdego só fiol Giovanni el ze cascà prezonièr dei ocupanti. Drioman el ga dovesto afrontar el menaso dei [[Franchi]] de Carlo Magno, che inte'l [[774]] i gavea concuistà el Renjo dei Łongobardi. Maurizio Galbaio el gaveva respondesto a sto avenimento azindo in anbito ecleziàstego: inte'l [[775]] el ga promovesto ła fondasion de ła [[diosezi de Ołivoło]], creando cusì na istitusion de'l tuto dezligada a ła Teraferma e in sintonia co'l goèrno łagunar. 'Sta desizion ła ga simentà un rùspido scontro co'l [[patriarca de Grao]] [[Giovanni da Trieste|Giovanni]], màsema carga ecleziàstega de łe Venesie. Inte'l parìodoo [[787]]-[[788]] i Franchi i ga concludesto ła concuista de l'Istria e el Dogado el se ga catà sidià par intièro. Inte'l [[787]] i marcanti venesiani i ze stài parài via da ła zona de [[Ravena]] e da ła [[Pentapoli]] e ne ze stà confiscà i beni inte ła [[diosezi de Ravena]]. L'ato, sostenjesto anca da'l pontefice, el gaveva come obietivo cueło de indebołìr una de łe ùlteme realtà bizantine in Itałia. == Bibliografia == * {{cita web |cognome= Azzara |nome= Claudio |url= http://www.treccani.it/enciclopedia/maurizio-galbaio_(Dizionario-Biografico)/ |titolo= MAURIZIO Galbaio |accesso= 12 zugno 2011 |editore= Treccani }} == Altri progetti == {{Interprojeto}} {{DEFAULTSORT:Galbaio, Maurizio}} [[Categoria:Dozi venesiani]] 291gcbbtrkmwasihttjakh7q2f7gy26 1102375 1102374 2022-08-17T17:40:17Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Infobox de Monarca |nome = Maurizio Galbaio |nome orixenałe = |imajine = |didascaliaimajine = |larghesaimajine = |incarghi = |tìtułi = |data de nasimento = sirca cuarto desenio de l'[[VIII sècoło]] |liogo de nasimento = Eraclea |data de morte = |liogo de morte = |data de sepełimento = |liogo de sepełimento = |spoxà = |mare = |pare = |dinastia = |firma = |didascaliafirma = |larghesafirma = |sito = }} '''Maurizio Galbaio''' (-797) el ze stà uno dei Dozi de Venesia. ==Biografia== Orizenario de [[Heraclia|Eraclea]], el fazeva parte del ceto dei posidenti e, segondo [[Giovanni da Venezia|Giovanni Diacono]], el zera un gran esperto de ła cosa pùblega. El zera stà nomenà doze inte'l [[764]] a [[Małamoco]], ałora sentro połìtego de'l [[Ducato de Venesia|Dogado de Venesia]], durante na asenblea che ła se jera riunìa drìoman a ła depozision de [[Domenico Monegario]]. Ła só ełesion, avenjesta sensa atriti, ła gavea sarà in un łongo parìodo de instabiłità caratarizada dai scontri interni a l'aristocrasia, dividesta in varie fasion in baze ai intaresi econòmeghi e połìteghi. Fursi anca l'ełesion de un eracleense inte ła sità rivałe de Małamoco ła pol èsar vedesta cofà un senjałe de distension. El só łongo dogado el ze recordà da łe cronìche cofà un parìodo de paze interna e de bona aministrasion. Segondo i stòreghi, oltra ad èsar un goernante ecuiłibrà e giusto, el ga avùo el merito, par cuanto posibiłe, de łasar el Dogado al de fora dei turbinozi avenimenti europei de'l parìodo: ła fin de'l [[Regno Łongobardo|Renjo Łongobardo]], l'aseza de [[Carlo Magno]], el nuovo ròło połìtego de'l [[papa]], ła crize de l'[[Inpero Bizantin]] in Osidente. Maurizio Galbaio el ga contribuìo anca a potensiar ultariormente ła fegùra de'l doze, nasesta cofà senplise carga burocràtego-miłitar afiancada dai tribuni. Pur restando formalmente dependente da Costantinopołi, el se ga spesegà el proceso de afrancasion de Venesia e el ''dux'' el ze deventà na istitusion prinsipesca co sucesion dinàstega. Ło dimostra, inte'l [[778]]-[[779]], ła nomena a corezente de'l fìo [[Giovanni Galbaio]]. El doze el ga contribuìo invano a ła defeza de l'[[Istria]] concuistada dai [[Łongobardi]] intorno a'l [[770]]. 'Sto avenimento el ga provocà ła smenbrasion de l'antiga [[regio X Venetia et Histria]] che, sin da'l momento de ła só istitusion ai tenpi de [[Augusto]], ła gaveva senpre raprezentà na realtà unitaria. Segondo el ''[[Liber pontificalis]]'' durante el ràdego só fiol Giovanni el ze cascà prezonièr dei ocupanti. Drioman el ga dovesto afrontar el menaso dei [[Franchi]] de Carlo Magno, che inte'l [[774]] i gavea concuistà el Renjo dei Łongobardi. Maurizio Galbaio el gaveva respondesto a sto avenimento azindo in anbito ecleziàstego: inte'l [[775]] el ga promovesto ła fondasion de ła [[diòsezi de Ołivoło]], creando cusì na istitusion de'l tuto dezligada a ła Teraferma e in sintonia co'l goèrno łagunar. 'Sta desizion ła ga simentà un rùspido scontro co'l [[patriarca de Grao]] [[Giovanni da Trieste|Giovanni]], màsema carga ecleziàstega de łe Venesie. Inte'l parìodoo [[787]]-[[788]] i Franchi i ga concludesto ła concuista de l'Istria e el Dogado el se ga catà sidià par intièro. Inte'l [[787]] i marcanti venesiani i ze stài parài via da ła zona de [[Ravena]] e da ła [[Pentapoli]] e ne ze stà confiscà i beni inte ła [[diòsezi de Ravena]]. L'ato, sostenjesto anca da'l pontefice, el gaveva come obietivo cueło de indebołìr una de łe ùlteme realtà bizantine in Itałia. == Bibliografia == * {{cita web |cognome= Azzara |nome= Claudio |url= http://www.treccani.it/enciclopedia/maurizio-galbaio_(Dizionario-Biografico)/ |titolo= MAURIZIO Galbaio |accesso= 12 zugno 2011 |editore= Treccani }} == Altri progetti == {{Interprojeto}} {{DEFAULTSORT:Galbaio, Maurizio}} [[Categoria:Dozi venesiani]] l0qt4epb6j24ly6iuk3oayuca3suibo 1102401 1102375 2022-08-18T07:18:25Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Infobox de Monarca |nome = Maurizio Galbaio |nome orixenałe = |imajine = |didascaliaimajine = |larghesaimajine = |incarghi = |tìtułi = |data de nasimento = sirca cuarto desenio de l'[[VIII sècoło]] |liogo de nasimento = Eraclea |data de morte = |liogo de morte = |data de sepełimento = |liogo de sepełimento = |spoxà = |mare = |pare = |dinastia = |firma = |didascaliafirma = |larghesafirma = |sito = }} '''Maurizio Galbaio''' (-797) el ze stà uno dei Dozi de Venesia. ==Biografia== Orizenario de [[Heraclia|Eraclea]], el fazeva parte del ceto dei posidenti e, segondo [[Giovanni da Venezia|Giovanni Diacono]], el zera un gran esperto de ła cosa pùblega. El zera stà nomenà doze inte'l [[764]] a [[Małamoco]], ałora sentro połìtego de'l [[Ducato de Venesia|Dogado de Venesia]], durante na asenblea che ła se jera riunìa drìoman a ła depozision de [[Domenico Monegario]]. Ła só ełesion, avenjesta sensa atriti, ła gavea sarà in un łongo parìodo de instabiłità caratarizada dai scontri interni a l'aristocrasia, dividesta in varie fasion in baze ai intaresi econòmeghi e połìteghi. Fursi anca l'ełesion de un eracleense inte ła sità rivałe de Małamoco ła pol èsar vedesta cofà un senjałe de distension. El só łongo dogado el ze recordà da łe cronìche cofà un parìodo de paze interna e de bona aministrasion. Segondo i stòreghi, oltra ad èsar un goernante ecuiłibrà e giusto, el ga avùo el merito, par cuanto posibiłe, de łasar el Dogado al de fora dei turbinozi avenimenti europei de'l parìodo: ła fin de'l [[Regno Łongobardo|Renjo Łongobardo]], l'aseza de [[Carlo Magno]], el nuovo ròło połìtego de'l [[papa]], ła crize de l'[[Inpero Bizantin]] in Osidente. Maurizio Galbaio el ga contribuìo anca a potensiar ultariormente ła fegùra de'l doze, nasesta cofà senplise carga burocràtego-miłitar afiancada dai tribuni. Pur restando formalmente dependente da Costantinopołi, el se ga spesegà el proceso de afrancasion de Venesia e el ''dux'' el ze deventà na istitusion prinsipesca co sucesion dinàstega. Ło dimostra, inte'l [[778]]-[[779]], ła nomena a corezente de'l fìo [[Giovanni Galbaio]]. El doze el ga contribuìo invano a ła defeza de l'[[Istria]] concuistada dai [[Łongobardi]] intorno a'l [[770]]. 'Sto avenimento el ga provocà ła smenbrasion de l'antiga [[regio X Venetia et Histria]] che, sin da'l momento de ła só istitusion ai tenpi de [[Augusto]], ła gaveva senpre raprezentà na realtà unitaria. Segondo el ''[[Liber pontificalis]]'' durante el ràdego só fiol Giovanni el ze cascà prezonièr dei ocupanti. Drioman el ga dovesto afrontar el menaso dei [[Franchi]] de Carlo Magno, che inte'l [[774]] i gavea concuistà el Renjo dei Łongobardi. Maurizio Galbaio el gaveva respondesto a sto avenimento azindo in anbito ecleziàstego: inte'l [[775]] el ga promovesto ła fondasion de ła [[diòsezi de Ołivoło]], creando cusì na istitusion de'l tuto dezligada a ła Teraferma e in sintonia co'l goèrno łagunar. 'Sta desizion ła ga simentà un rùspido scontro co'l [[patriarca de Grao]] [[Giovanni da Trieste|Giovanni]], màsema carga ecleziàstega de łe Venesie. Inte'l parìodo [[787]]-[[788]] i Franchi i ga concludesto ła concuista de l'Istria e el Dogado el se ga catà sidià par intièro. Inte'l [[787]] i marcanti venesiani i ze stài parài via da ła zona de [[Ravena]] e da ła [[Pentapoli]] e ne ze stà confiscà i beni inte ła [[diòsezi de Ravena]]. L'ato, sostenjesto anca da'l pontefice, el gaveva come obietivo cueło de indebołìr una de łe ùlteme realtà bizantine in Itałia. == Bibliografia == * {{cita web |cognome= Azzara |nome= Claudio |url= http://www.treccani.it/enciclopedia/maurizio-galbaio_(Dizionario-Biografico)/ |titolo= MAURIZIO Galbaio |accesso= 12 zugno 2011 |editore= Treccani }} == Altri progetti == {{Interprojeto}} {{DEFAULTSORT:Galbaio, Maurizio}} [[Categoria:Dozi venesiani]] g5figq6bo2vg4du4jb5oyhkn7uyj6lf 0 139398 1102416 1070910 2022-08-18T09:56:13Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. So mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre so pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła so prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l so cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el so primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, John el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà sielto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła so prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el so mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da so mare Carol, el ga desidesto de selier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l so ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista del ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła so atuałe mujer. Ła cubia se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi xera stà scriturà par alcuni film e ga faxesto diverse conparse in alcuni tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi col ''grupo'', Jon Bon Jovi ga registrà do album da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un album non ofisiałe, publegà in Itałia col nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'album contien 14 inediti registrai tra el 1980 e el 1983, remixati e rimasterixai inte el 1997. Fin deso, Jon, ga vendesto pì de cuarantam miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte el [[2004]], co l'amigo e chitarista del ''grupo'' [[Richie Sambora]], ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football americano)|Philadelphia Soul]], vinsidori del titoło [[Arena Football League|AFL]] inte el 2008. Bon Jovi xe anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte el [[2007]] el ga dichiarà che uno so pì grandi ramarichi xe stà l'ocaxion perdesta de conoser el so gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prexentà l'ocaxion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì superior", ga dixesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduxesto ła pontada del ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' ga sonà inte l'ocaxion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de xenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà al concerto par l'insediamento del Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte el 2009 Jon Bon Jovi ga registrà, insenbre al Washington D.C. Youth Choir, na nova version ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'abum ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el xe entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de disenbre 2011 el xe stà vitima de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła so morte che ga scumisià a vegnir riprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga smentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraxe ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradixo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpegno sociałe e połitico == Durante łe ełesion del 2004 el ga sostegnesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famoxo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła so fondasion de beneficensa Angel Network. Xe ła pì alta çifra che na çełebrità gabia mai donà a Winfrey. Inte el [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i mano abienti i pol pagar anca co łaori socialmente utiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte el 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła ricostrusion dopo l'[[Uragan Sandy]] che ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte el [[1989]], durante na tapa del [[New Jersey]] Tour, Jon xe andà de scondon a [[Las Vegas]] par spoxar ła so moroxa storega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte el 2004, el deventa fondador e propietario prinçipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El xe aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famoxo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] li2feif4bvlibkcw2fc4gihxc26cdca 1102417 1102416 2022-08-18T10:03:13Z Enrico 7370 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpegno sociałe e połitico == Durante łe ełesion del 2004 el ga sostegnesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famoxo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła so fondasion de beneficensa Angel Network. Xe ła pì alta çifra che na çełebrità gabia mai donà a Winfrey. Inte el [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i mano abienti i pol pagar anca co łaori socialmente utiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte el 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła ricostrusion dopo l'[[Uragan Sandy]] che ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte el [[1989]], durante na tapa del [[New Jersey]] Tour, Jon xe andà de scondon a [[Las Vegas]] par spoxar ła so moroxa storega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte el 2004, el deventa fondador e propietario prinçipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El xe aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famoxo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] n27aixrdessjdfa68kpmrq3ghbqwldn 1102418 1102417 2022-08-18T10:04:55Z Enrico 7370 /* Inpegno sociałe e połitico */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpenjo sosiałe e połìtego == Durando łe ełesion de'l 2004 el ga sostenjesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] el ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famozo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła so fondasion de beneficensa Angel Network. A ze ła pì alta sifra che na sełebrità ła gabia mai donà a Winfrey. Inte'l [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i manco abienti i pol pagar anca co łaori sosialmente ùtiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte'l 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła recostrusion daspò l'[[Uragan Sandy]] che'l ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte el [[1989]], durante na tapa del [[New Jersey]] Tour, Jon xe andà de scondon a [[Las Vegas]] par spoxar ła so moroxa storega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte el 2004, el deventa fondador e propietario prinçipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El xe aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famoxo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] hdlxr06yicug4gs4tkbrj2rgdb73423 1102419 1102418 2022-08-18T10:05:41Z Enrico 7370 /* Inpenjo sosiałe e połìtego */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpenjo sosiałe e połìtego == Durando łe ełesion de'l 2004 el ga sostenjesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] el ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famozo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła só fondasion de beneficensa Angel Network. A ze ła pì alta sifra che na sełebrità ła gabia mai donà a Winfrey. Inte'l [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i manco abienti i pol pagar anca co łaori sosialmente ùtiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte'l 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła recostrusion daspò l'[[Uragan Sandy]] che'l ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte el [[1989]], durante na tapa del [[New Jersey]] Tour, Jon xe andà de scondon a [[Las Vegas]] par spoxar ła so moroxa storega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte el 2004, el deventa fondador e propietario prinçipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El xe aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famoxo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] rna9293537lqrauhuynsbfcwasx2emd 1102420 1102419 2022-08-18T10:07:13Z Enrico 7370 /* Vita privà */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpenjo sosiałe e połìtego == Durando łe ełesion de'l 2004 el ga sostenjesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] el ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famozo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła só fondasion de beneficensa Angel Network. A ze ła pì alta sifra che na sełebrità ła gabia mai donà a Winfrey. Inte'l [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i manco abienti i pol pagar anca co łaori sosialmente ùtiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte'l 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła recostrusion daspò l'[[Uragan Sandy]] che'l ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte'l [[1989]], durando na tapa de'l [[New Jersey]] Tour, Jon el ze andà de scondon a [[Las Vegas]] par spozar ła so moroza stòrega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła ga 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte'l 2004, el deventa fondador e propietario prensipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El ze aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famozo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] id6v9gwktke3fyf7hnhb43q2ebu0vzg 1102421 1102420 2022-08-18T10:07:53Z Enrico 7370 /* Vita privà */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpenjo sosiałe e połìtego == Durando łe ełesion de'l 2004 el ga sostenjesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] el ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famozo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła só fondasion de beneficensa Angel Network. A ze ła pì alta sifra che na sełebrità ła gabia mai donà a Winfrey. Inte'l [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i manco abienti i pol pagar anca co łaori sosialmente ùtiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte'l 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła recostrusion daspò l'[[Uragan Sandy]] che'l ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte'l [[1989]], durando na tapa de'l [[New Jersey]] Tour, Jon el ze andà de scondon a [[Las Vegas]] par spozar ła só moroza stòrega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła ga 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte'l 2004, el deventa fondador e propietario prensipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El ze aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famozo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevixion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epixdio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epixodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epixodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epixodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el so łaor a favor de ła xente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University del New Jersey, par el so suceso cofà artista e par ła so atività umanitaria *2010: el otien insenbre al so grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Riconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curioxità == * El xe stà Jon Bon Jovi a segnałare i [[Cinderella]] a ła caxa discografega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte el 1985. I Cinderella i xe deventai una de łe ''rock band'' de maxor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte el video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi xe stà anca desixivo inte el slansar ła carièra dei [[Skid Row]] del so amigo [[Dave Sabo]] (chitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto col grupo xe finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante vien sità inte el ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada del 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto riferimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte el 13º epixodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], interpretada da [[Sarah Jessica Parker]] xoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un toxo conosùo inte ał scała de apseto de na psicanałista, interpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] 8bbiq0iao1h2gn63yx3nfuej5ot8rw9 1102422 1102421 2022-08-18T10:11:59Z Enrico 7370 /* Tełevixion */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Jon Bon Jovi |imaxene = Jon Bon Jovi at the 2009 Tribeca Film Festival 2.jpg |didascałia = Jon Bon Jovi al [[Tribeca Film Festival]] [[2009]] |tipo = cantante |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = [[USA]] |ani_atività = 1983 - in atività |xenere = Pop metal, Hard Rock, Hair metal, Album oriented rock, Adul alternative rock, Pop rock |eticheta = |strumento = [[canto|voxe]], [[chitara]], [[pianoforte]], [[armonega a bòca]] |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 2 (da sołista) |studio = 2 |live = |racolte = |sito = http://www.bonjovi.com/bonjovi/theband_jon_faq.php }} '''Jon Bon Jovi''' el ze un cantante, muzicista statunitense == Biografia == Jon Bon Jovi el ze nasesto a [[Perth Amboy]] ([[New Jersey]]), co'l nome de '''John Francis Bongiovi Jr''', da pare statunitense de orizene [[Itałiani|itałiane]] (el biznon el ze nasùo a [[Sciacca]], ła biznona a [[Cianciana]], [[provinsia de Agrigento|Agrigento]]) e [[slovache|zlovache]] e da mare statunitense de orizene [[todesche]] e [[ruse]]. Só mare, Carol Sharkey, ła ze sta na ''Playboy Bunny'' (na camariera inte i [[Playboy Club]] co ła famoza diviza), mentre só pare, John Bongiovi, un barbier. John Francis, primo de tre fradèłi (i altri do i ze Anthony e Matt), fin da picoło el ga mostrà un carater forte e ribełe e un forte deziderio de métarse in mostra; inazonta nisun el ze mai riusìo a disuaderlo da'l tenjer i cavełi costantemente łonghi. [[File:Bon Jovi Dublin 2006.jpg|thumb|left|upright=1.3|Jon Bon Jovi a [[Dublin]] inte'l [[2006]]]] El ga resevesto ła só prima ghitara a sete ani, ma soło a dieze el ga tacà sonarla co serietà, ciapando łesion da un mestro de'l só cuartier. A trèdeze ani el ga fondà el só primo grupo ''band'', che ła se ciamava "Starz"; ma el ze riusìo a tenjir un soło conserto anca parchè za ezisteva na''band'' un asé pì popołar co'l steso nome. John el ga canbià ałora el nome in "Raze", ma l'espariensa l'a portà comuncue a un fałimento. Drioman, Jon el ga partesipà a un provin par el film ''[[Footloose (film 1984)|Footloose]]'' e l'è stà siełesto par el ròło de protagonista da ła [[Paramount Pictures|Paramount]], che ła gaveva intension de canbiar ła senejadura da bałarìn a steła de'l rock. Cui John el ga fazesto ła só prima vera sièlta, refudando el ròło: infati el ga afermà che no'l vołeva nàser cofà ator co aspirasion da ''rockstar'', A jera ła mùzega el só mondo. Daspuò chel momento el ga tacà crédare pì concretamente a na carièra da cantante e, suportà da ła fameja, spesialmente da só mare Carol, el ga desidesto de sełier un pseudònemo pì fàsiłe da pronunsiar: nase cusì Jon Bon Jovi, utiłizà par ła prima volta co'l ga firmà el contrato co ła prima caza discogràfega. Oltra a ła ghitara ełètrega, el sona l'armònega, el pianoforte e ła ghitara acùstega, anca se'l só ròło prensipałe el ze cueło de cantante. El ga frecuentà ła Sayreville War Memorial High School in Parlin, [[New Jersey]], indove el ga conosesto David Bryan, atuałe tastierista de'l ''grupo'', e Dorothea Hurley (29 de setenbre 1962), ła só atuałe mujer. Ła cubia ła se ga maridà el 29 de avril [[1989]] a ła Graceland Chapel a [[Las Vegas]] e ga avesto cuatro fiòłi: na femena, Stephanie Rose (nasùa el 31 de magio [[1993]]), e tre masci, Jesse James Louis (nasùo el 19 de febraro [[1995]]), Jacob Hurley (nasùo el 7 de magio [[2002]]) e Romeo Jon (nasùo el 29 de marso [[2004]]). Bon Jovi el zera stà scriturà par alguni film e el ga fazesto racuante conparse in serti tełefilm, tra i cuałi ''[[Sex and the City]]'' e ''[[Ally McBeal]]''. [[File:Jon Bon Jovi Commander in Chief's Ball crop.jpg|thumb|Jon Bon Jovi al [[Chief's Ball]] [[2009]]]] Oltra ai dischi co'l ''grupo'', Jon Bon Jovi el ga rezistrà do àlbun da sołista: ''[[Blaze of Glory]]'' ([[1990]]) e ''[[Destination Anywhere]]'' ([[1997]]), oltra a un àlbun non ofisiałe, publegà in Itałia co'l nome John Bongiovi, intitołà ''[[The Power Station Years: The Unreleased Recordings|The Power Station Years]]''. L'àlbun el contien 14 inediti rezistrài tra el 1980 e el 1983, remixài e remasterizài inte'l 1997. Fin deso, Jon, el ga vendesto pì de cuaranta miłion de copie co ła ''band'' [[Bon Jovi]]. Inte'l [[2004]], co l'amigo e ghitarista de'l ''grupo'' [[Richie Sambora]], el ga fondà na scuadra de Arena Football, i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]], vinsidori de'l titoło [[Arena Football League|AFL]] inte'l 2008. Bon Jovi el ze anca un gran ''fan'' dei [[New York Giants]]. Inte'l [[2007]] el ga dichiarà che uno dei só pì grandi ramarichi el ze stà l'ocazion perdesta de conóser el só gran titoło, [[Frank Sinatra]]. "Pì volte me se ga prezentà l'ocazion, ma mi go senpre declinà par paura de doverme confrontar co un artista de un łiveło cusì suparior", ga dizesto Bon Jovi. El 13 de otobre 2007 el ga conduzesto ła pontada de'l ''[[Saturday Night Live]]'' e insieme al ''grupo'' el ga sonà inte l'ocazion ''Lost Highway'' e ''Who Says You Can't Go Home''. El 18 de zenaro [[2009]] Bon Jovi el ga partesipà a'l conserto par l'insediamento de'l Presidente [[Barack Obama|Obama]] cantando ''A Change is Gonna Come'' in doto co [[Bettye LaVette]]. Senpre inte'l 2009 Jon Bon Jovi el ga rezitrà, insenbre a'l Washington D.C. Youth Choir, na nova varsion ''gospel'' de ła ''hit'' ''Keep The Faith'', inserìa inte l'àlbun ''[[Oh Happy Day: An All-Star Music Celebration]]''. El de 3 magio 2009 el ze entrà inte ła New Jersey Hall of Fame.<ref>{{cita web|url=http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|titolo=New Jersey Hall of Fame - Class of 2009|accesso=27 zugno 2013|urlmorto=sì|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130624142416/http://www.njhalloffame.org/class-of-2009/|dataarchivio=24 zugno 2013}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.ibtimes.com/jon-bon-jovi-elected-new-jersey-hall-fame-231537#|titolo=International Business Times - Jon Bon Jovi elected to New Jersey Hall of Fame|accesso=27 zugno 2013}}</ref> El 19 de desenbre 2011 el ze stà vìtema de ''death hoax'', o sia de ła notisia de ła só morte che ła ga scumisià a venjir reprendesta da na stropełà de fonti online. Łu isteso el ga zmentìo ła notisia, comentando l'acadùdo co ła fraze ''Heaven looks a lot like New Jersey''(El paradizo el someja el New Jersey).<ref>{{cita news|url=http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|titolo=Jon Bon Jovi Victim of Death Hoax|editore=gossipcop.com|data=19 dicembre 2011|accesso=28 marzo 2013|pubblicazione=|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20130322021752/http://www.gossipcop.com/jon-bon-jovi-dead-died-december-2011-rip-death-rumor-hoax/|dataarchivio=22 marzo 2013|urlmorto=sì}}</ref> == Inpenjo sosiałe e połìtego == Durando łe ełesion de'l 2004 el ga sostenjesto ła ''nomination'' de [[John Kerry]]. El 21 de setenbre [[2005]] el ga donà un miłion de dołari ad [[Oprah Winfrey]], condutora de un famozo ''talk-show'' inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], par ła só fondasion de beneficensa Angel Network. A ze ła pì alta sifra che na sełebrità ła gabia mai donà a Winfrey. Inte'l [[2011]] el ga inagurà un ristorante indove che i manco abienti i pol pagar anca co łaori sosialmente ùtiłi; tramite ła so fondasion el ga costruìo anca abitasion par i pì povari<ref>{{cita news|url=http://www.corriere.it/cronache/11_ottobre_21/bon-jovi-ristorante-poveri_744f2da2-fbf7-11e0-a389-b44dd5e172d2.shtml|titolo=Disoccupati, poveri e senzatetto a cena (quasi) gratis da Jon Bon Jovi|editore=''[[Corriere della Sera]]''|autore=Elmar Burchia|data=21 ottobre 2011|accesso=28 marzo 2013}}</ref>. Inte'l 2012 el ga donà 1 miłion de dołari par ła recostrusion daspò l'[[Uragan Sandy]] che'l ga colpìo i Stati Unii. == Vita privà == Inte'l [[1989]], durando na tapa de'l [[New Jersey]] Tour, Jon el ze andà de scondon a [[Las Vegas]] par spozar ła só moroza stòrega, Dorothea Hurley inte ła Graceland Wedding Chapel. Ła cubia ła ga 4 fiòłi : Stephanie Rose (1993), Jesse James Louis (1995), Jacob Hurley (2002) e Romeo Jon (2004) Inte'l 2004, el deventa fondador e propietario prensipałe de ła scuadra de [[Arena Football League]], i [[Philadelphia Soul (football merican)|Philadelphia Soul]]. El ze aparìo in vari spot publisitari par ła League, co [[John Elway]], famozo ''[[quarterback]]'' par i [[Denver Broncos]]. == Discografia == === Sołista === *1990 - ''[[Blaze of Glory]]'' *1997 - ''[[Destination Anywhere]]'' === Co i Bon Jovi === *1984 - ''[[Bon Jovi (album)|Bon Jovi]]'' *1985 - ''[[7800° Fahrenheit]]'' *1986 - ''[[Slippery When Wet]]'' *1988 - ''[[New Jersey (album)|New Jersey]]'' *1992 - ''[[Keep the Faith (album Bon Jovi)|Keep the Faith]]'' *1995 - ''[[These Days (album Bon Jovi)|These Days]]'' *2000 - ''[[Crush (Bon Jovi)|Crush]]'' *2002 - ''[[Bounce (album Bon Jovi)|Bounce]]'' *2005 - ''[[Have a Nice Day (album Bon Jovi)|Have a Nice Day]]'' *2007 - ''[[Lost Highway (album Bon Jovi)|Lost Highway]]'' *2009 - ''[[The Circle (Bon Jovi)|The Circle]]'' *2013 - ''[[What About Now]]'' *2015 - ''[[Burning Bridges (Bon Jovi)|Burning Bridges]]'' *2016 - ''[[This House Is Not for Sale]]'' *2020 - ''[[Bon Jovi 2020|2020]]'' === Parteçipasion === *1987 - [[Cher]] - ''[[Cher (album 1987)|Cher]]'' *1989 - [[Alice Cooper]] - ''[[Trash (Alice Cooper)|Trash]]'' *1990 - [[Ratt]] - ''[[Detonator]]'' *1991 - [[Aldo Nova]] - ''[[Blood on the Bricks (album Aldo Nova)|Blood on the Bricks]]'' ==Filmografia== ===Sinema=== *''[[Young Guns II - La leggenda di Billy the Kid]]'' (''Young Guns II''), regia de [[Geoff Murphy]] (1990) *''[[Moonlight & Valentino]]'' (''Moonlight and Valentino''), regia de [[David Anspaugh]] (1995) *''The Leading Man'', regia de [[John Duigan]] (1996) *''[[No Looking Back]]'', regia di [[Edward Burns]] (1998) *''[[Homegrown - I piantasoldi]]'' (''Homegrown''), regia de [[Stephen Gyllenhaal]] (1998) *''[[U-571]]'', regia di [[Jonathan Mostow]] (2000) *''[[Un sogno par domani]]'' (''Pay It Forward''), regia de [[Mimi Leder]] (2000) *''[[Il cacciatore delle tenebre]]'' (''Vampires: Los Muertos''), regia de [[Tommy Lee Wallace]] (2002) *''[[Nickname: Enigmista]]'' (''Cry Wolf''), regia de[[Jeff Wadlow]] (2005) *''[[Capodanno a New York]]'' (''New Year's Eve''), regia de [[Garry Marshall]] (2011) ===Tełevizion=== *''[[Sex and the City]]'' - serie TV, epizodio 2x13 (1999) *''[[Ally McBeal]]'' - serie TV, 10 epizodi (2002) *''[[West Wing - Tutti gli uomini del Presidente]]'' (''The West Wing'') - serie TV, epizodio 7x15 (2006) *''[[30 Rock]]'' - serie TV, epizodio 4x13 (2010) == Premi == *1990: '''[[Golden Globe]]: Miglior Canzone''', Blaze of Glory (da ła cołona sonora de Young Guns II) *1997: '''[[MTV Europe Music Awards]]: Best Male''', Destination Anywhere *2001: '''Humanitarian of the Year''' dal The Food Bank of Monmouth & Ocean Counties par el só łaor a favor de ła zente del New Jersey *2001: '''Honorary Doctorate in Humanities''' Łaurea de ła Monmouth University de'l New Jersey, par el só suceso cofà artista e par ła só atività umanitaria *2010: el otien insenbre al só grupo el premio GLOBAL ICON AWARDS ai EMA di Madrid == Reconosimenti == * [[Songwriters Hall of Fame]] (2009) (insieme a [[Richie Sambora]]) * New Jersey Hall of Fame (2009) * Rock and Roll Hall of Fame (2018) == Curiozità == * A ze stà Jon Bon Jovi a senjałar i [[Cinderella]] a ła caza discogràfega [[PolyGram]], dopo èsar stà colpìo da na ''performance'' de ła ''band'' in un łocałe de [[Filadelfia]] inte'l 1985. I Cinderella i ze deventài una de łe ''rock band'' de mazor suceso de ła segonda metà dei ani '80 e i vendarà pì de 18 miłion de dischi in tuto el mondo. Jon aparise anca insieme a [[Richie Sambora]] inte'l video ''[[Somebody Save Me]]'' dei Cinderella stesi. * Jon Bon Jovi el ze stà anca desizivo inte'l zlansar ła carièra dei [[Skid Row]] de'l só amigo [[Dave Sabo]] (ghitarista inte ła primisima formasion dei Bon Jovi). Tutavia, el raporto co'l grupo el ze finìo in bruto modo dopo na picoła tacaìsa co [[Sebastian Bach]]. * El cantante el vien sità inte'l ''[[Mr. Bean - L'ultima catastrofe]]'', de [[Mel Smith]]. * Inte ła pontada de'l 7 de łujo 2012 de ''[[WWE Raw|Raw]]'', [[CM Punk]] el ga ciamà [[Chris Jericho]] "Mr. Bon Jovi", noto rifarimento a ła somejansa de Jericho co Jon Bon Jovi. * Inte'l 13º epizodio de ła 2ª serie de ''[[Sex and the City]]'' ła protagonista [[Carrie Bradshaw]], intarpretada da [[Sarah Jessica Parker]] ła zoga na partìa de [[twister (xogo)|twister]] co Seth, un tozo conosùo inte ał scała de aspeto de na psicanałista, intarpretà da Jon Bon Jovi. ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== * {{cita web|http://www.bonjovi.it/|Sito itałan dei Bon Jovi}} {{DEFAULTSORT:Bon Jovi, Jon}} [[Categoria:Cantanti statunitensi]] [[Categoria:Chitaristi]] pyjnbfzh3jv0qv2h2o2o8l81cf78e86 0 139734 1102389 1041420 2022-08-17T20:55:05Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Film |titoło = True Justice |titołoalfabetego = |imaxene = True Justice.png |didascałia = |lengua = [[łengua inglexe|Inglexe]] |paexi = Canada, Stati Unìi |ano = 12 de majo [[2011]] – 26 de setenbre [[2012]] |durata = |tipocołore = |tipoaudio = |ratio = |xenere = asion |regista = [[Wayne Rose]], [[Keoni Waxman]], [[Lauro Chartrand]] |sojeto = |senegiador = Steven Seagal |produtor = |caxaprodusion = |storyboard = |artdirector = |characterdesign = |mechadesign = |animador = |somejaro = |montador = |efetispesałi = |muxicante = |temamuxicałe = |senografo = Andrew Deskin |costumista = |trucador = |sfondro = |atori = *[[Steven Seagal]]: Elijah Kane *[[William "Big Sleeps" Stewart]]: Andre Mason *[[Alex Mallari Jr.]]: Hiro *[[J. Anthony Pena]]: Tiny *[[Sarah Lind]]: Sarah *[[Meghan Ory]]: Juliet *[[Warren Christie]]: Radner *[[Adrian Hough]]: Sheriff Graves *[[Kyle Cassie]]: Brad Gates *[[Elizabeth Thai]]: Jordan Sparks *[[Hiro Kanagawa]]: Ichrio Yamazaki *[[Monica Mustelier]]: Stephanie *[[Michael Eklund]]: Miles Toole *[[Peter Graham-Gaudreau]]:Jack Smalls |dopiatori = |titołiepixodi = |premi = }} '''''True Justice''''' ła ze na serie tełeviziva statunitense conponesta da 26 epizodi, andada in onda in anteprima asołuta tra el [[2011]] e el [[2012]] sol canałe spanjoło [[Nitro (rede tełevixiva)|Nitro]]. In [[Itàlia|Itałia]] ła serie ła ze stà insialmente distribuìa in sìe [[DVD]] e [[Blu-ray Disc]] distribuìi da ła [[Eagle Pictures]] a partir da'l 9 de novenbre [[2011]] e drioman trasmetesta da'l canałe de ła piataforma [[Mediaset Premium]] [[Premium Crime]] a partir da'l 28 de novenbre [[2011]]. In ciaro ła ze stà trazmetesta so [[Italia 1]] a partir da'l 12 de zenaro [[2012]].<ref>{{cita web|url=http://www.antoniogenna.net/doppiaggio/telefilm/truejustice.htm|titolo=Scheda di True Justice su Il mondo dei doppiatori|accesso=16 gennaio 2012}}</ref> Protagonista de ła serie ze [[Steven Seagal]] che interpreta Elijah Kane, cao de łe forse spesiałe statunitensi. == Epizodi == Łe do stajon de ła serie łe xe orixinariamente conponeste da tredexe epixodi de ła durada de 45 minuti paromo. In Itàlia xe stà invese desidesto de dividarle in 6 [[film par ła tełevixion|film par ła tełevizion]] che ła contien do epizodi orizenałi de ła stazon. {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Stazon!! Epizodi!! Prima TV orizenałe!! Prima TV Itałia |- | [[Epixodi de True Justice (prima staxon)|Prima stazon]] | 13 | 2011 | 2011-2012 |- | [[Epixodi de True Justice (segonda staxon)|Segonda stazon]] | 13 | 2012 | 2013 |- |} ==Notasion== <references/> ==Linganbi foresti== {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Film]] 4kgsjlj5nosuot9sqcn97mxzl4u0gvy 0 139863 1102387 1057238 2022-08-17T20:43:41Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Infobox de Automòbile}} Ła '''Fiat Croma''' (nome in codeze ''Tipo 154'') ła xe na [[autovettura|autovetura]] produzesta da ła [[FIAT]] tra el [[1985]] e el [[1996]]; A se trata de na [[berlina]] consideràbiłe come ła zmiragia de ła caza che no ła ze stada sostituìa da nisun modeło de istesa categoria da ła fin de ła so produsion. ==Storia e profiło== Inte el [[1985|disenbre 1985]] ła FIAT ga renovà el so modeło de clase alta sostituindo ła [[Fiat Argenta]], restada in produsion par soło cuatro ani e dai rexultadi de vendita pìtosto dełudenti, co ła nova Croma. El so exordio ga dà łogo a ła sconparsa de ła [[trasion posterior]] in favor de ła [[trasion anteàta]]. El progeto xe anca conosùo come ''"Tipo Quattro"'' e sera in sé anca altre veture: [[Lancia Thema]], [[Saab 9000]] e [[Alfa Romeo 164]]. El progeto comun tra łe amiragie de ła nasita prima de Lancia Thema e Saab 9000, mentre par Croma se ga ricoresto a un studio de stiłe otegnesto "par derivasion" da ła Lancia Thema, contegnendo moltisimo i tenpi de sviłupo e i costi de design. Ła łinea estremamente ecuiłibrada ed ełegante, el [[comfort]] de l'abitacoło, ła versatiłità del portełon dadrìo e l'inovativo conceto "VSS", ga garantìo a ła Croma un gran suceso: durante i uneghi ani devita comerciałe del modeło, ne xe stai vendesti sìrca 438 000 exenplari. Tecnegamnete ła spartiva co łe altre veture l'autotełaro, łe sospension, l'osadura de łe fiancae, el padilión, gran parte dei inpianti (condisionamento, sircuito frenante) e co Thema e Saab anca łe porte. El dexegno de ła clasega łinea a do vołumi e mexo jera nasesto in seno al [[Centro Stiłe Fiat]], che ghe n'aveva afidà ła supervixion a [[Tom Tjaarda]]<ref>{{Cita web|url=http://www.panorama-auto.it/auto-classiche/personaggi/tom-tjaarda|titolo=Tom Tjaarda: un americano a Torino|data=15 agosto 2013|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822175250/http://www.panorama-auto.it/auto-classiche/personaggi/tom-tjaarda|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>, e [[Giorgetto Giugiaro]] della [[Italdesign Giugiaro|Italdesign]], mentre la costruzione era quasi interamente robotizzata<ref>{{Cita web|url=http://www.autoblog.it/post/104449/fiat-croma-1985-1996|titolo=Fiat Croma (1985 -1996)|data=17 dicembre 2012|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822181755/http://www.autoblog.it/post/104449/fiat-croma-1985-1996|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>. [[File:Fiat Croma front 20080118.jpg|thumb|left|Vista davanti de na Croma restyling]] Inisialmente ła xera stà vendesta in racuante version de [[Motor a conbustion interna|motor]], derivai dai propulsori montai so ła Fiat Argenta: do co i claseghi [[carburador]]i co çiłindrae da 1585 e 1995&nbsp;[[sentimetro cubo|cm³]], do co [[iniesion (motore)|iniesion]] da 1995&nbsp;cm³, uno a presion atmosferega e un turboconpreso; łe [[potensa (fìxega)|potense]] erogae łe andava dai 83 ai 155&nbsp;[[cavało vapor|CV]]; tałi motori xera tuti evołusion del "[[Motor bialbaro FIAT|bialbaro Lampredi]]". Xera anca disponìbiłi a łistin un [[motor Diesel|Diesel]] (2,5&nbsp;L), e un turbodiesel (2,4&nbsp;L) da 75 e 100&nbsp;CV. Xera stà comerçiałixà anca na version a [[benxina]] denomenada "CHT", co motorixasion da 1995&nbsp;cm³ e 90&nbsp;CV e sistema [[Yamaha Motor|Yamaha]] CHT (Controlled High Turbolence{{ln}}alta turbołensa controłada), che ła consentiva de aver l'aspirasion a geometria variàbiłe par maxor regołarità de funsionamento ai basi reximi e minori consumi inte el çiclo urban. Ciò xera posìbiłe grasie a um sdopiamento dei condoti de aspirada: uno picoło (par i reximi basi) e uno de dimension più grande, che entrava in funsion co ła vertura de łe paveje suplementari, adato ai reximi medi e alti<ref name=omniauto>{{cita web|url=http://www.omniauto.it/magazine/1036/fiat-croma|titolo=Fiat Croma|data=6 agosto 2005|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822175431/http://www.omniauto.it/magazine/1036/fiat-croma|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>. [[File:Fiat Croma.JPG|thumb|Vista dadrìo de na Croma restyling]] Ła gama xe stà arichìa inte el [[1988]] col primo propulsor 2.000 turbodiesel a [[iniesion (motor)|iniesion]] direta montada so na vetura de granda serie. Inte el [[1991]] el modeło ga subìo un restyling che ne ga tondà łe łinee, seguindo ła moda del tenpo e el novo ''family feeling'' de ła caxa, che ne ga inxentiłìo el frontałe; inte i ani anca łe motorixasion xe stàa remordenàe, co l'ełiminasion de ła çiłindrata minor. A fin de caièra, inte i ùltemi ani de produsion, xe stà metesto in łistin un modeło de ła Croma co [[airbag]] (a partir dal 1994/95, łe prime serie del 1993 ne jera sproviste) e [[Sistema anti blocagio|ABS]]; [[motor a V]] da 2492&nbsp;cm³ e 160 CV, prełevà diretamente dal surplus de motori provegnenti dal [[Motor V6 Alfa Romeo (Busso)|V6 Busso]] montà in chel periodo da łe [[Alfa Romeo 155]]. Ła produsion ła ga cesà, dopo na łonga carìera, inte el disenbre [[1996]], sensa che ła vetura ła fuse sostituìa da alcun modeło de anałoga clase<ref name=omniauto/>. Come łe [[Lancia Thema]], anca łe Fiat Croma xe stae łargamente acuistae enti, ministeri e un mucio de aministrasion itałiane. Par numaroxi exenplari se tratava de version blindae, destinae al trasporto proteto de personałità publeghe o magistrati. Tra stre veture speciałe, łe pì tristemente conosùe inte ła memoria cołetiva xe łe tre Fiat Croma 2.0 turbo (bianca, azxura e maron) che conponeva el corteo de scorta al xùdexe [[Giovanni Falcone]] saltae par aria inte ła [[strage de Capaci]] el 23 de magio 1992. Vinti ani drìo ła prexentasion de ła Croma, par caxon de [[marketing]], el 28 de magio [[2005]] Fiat scominsia ła comerciałixasion de na nova [[Fiat Croma (2005)|Croma]], che parò no ła ga gnente in comun co ła so anteata se non el nome, e ła ga na tipołoxia de caroseria ''[[Autovetura crossover|crossover]]''. Ła vetura in cuestion ła xe usìa dal łistin inte el [[2010]]. == Motorixasion == {|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%; background-color:#ffffff " |-style="background:#DCDCDC; font-weight: bold" | Modeło | Disponibiłità | Motor | Çiłindrada<br />(cm³) | Potensa max | Cubia max<br />(Nm) | 0–100&nbsp;km/h<br />(segondi) | Vełocità max<br />(km/h) | Consumo medio<br />(km/L) |- |'''1.6'''||da l'exordio al 1991||[[Benxina]] ||1585||61&nbsp;kW (83 CV)||127||14,0||170||13,5 |- |'''2.0 CHT 90'''||da l'exordio al 1989||[[Benxina]] ||1995||66&nbsp;kW (90 CV)||169||11,8||182||14,1 |- |'''2.0 CHT 98'''||dal 1989 al 1992|| [[Benxina]] ||1995||72&nbsp;kW (98 CV)||168||11,7||183||13,7 |- |'''2.0 i.e. cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||85&nbsp;kW (116 CV)||162||10,5||190||12,3 |- |'''2.0 i.e.'''||da l'exordio al 1992||[[Benxina]] ||1995||86&nbsp;kW (117 CV)||162||9,9||192||13,0 |- |'''2.0 i.e. Automatica'''||dal 1989 al 1991|| [[Benxina]] ||1995||86&nbsp;kW (117 CV)||162||11,8||188||11,8 |- |'''2.0 i.e. 16V cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||101&nbsp;kW (137 CV)||180||10,1||200||11,1 |- |'''2.0 i.e. Turbo cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||110&nbsp;kW (150 CV)||247||7,8||210||12,0 |- |'''2.0 i.e. Turbo'''||da l'exordio al 1992||[[Benxina]] ||1995||114&nbsp;kW (155 CV)||235||7,8||210||12,2 |- |'''2.5 i.e. V6 cat.'''||dal 1993 al 1997|| [[Benxina]] ||2492||117&nbsp;kW (159 CV)||213||8,6||215||9,9 |- |'''1.9 Turbodiesel i.d. 90'''||dal 1988 al 1991|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||1929||66&nbsp;kW (90 CV)||186||12,5||180||19,4 |- |'''1.9 Turbodiesel i.d. 92'''||dal 1991 al 1997|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||1929||68&nbsp;kW (92 CV)||196||12,5||180||19,3 |- |'''2.4 Turbodiesel'''||da l'exordio al 1989||[[Motor Diesel|Diesel]] ||2445||74&nbsp;kW (101 CV)||216||11,9||185||14,5 |- |'''2.5 Diesel'''||da l'exordio al 1989||[[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||55&nbsp;kW (75 CV)||162||16,6||165||16,1 |- |'''2.5 Turbodiesel Eco'''||dal 1992 al 1993|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||77&nbsp;kW (105 CV)||220||10,7||190||14,2 |- |'''2.5 Turbodiesel'''||dal 1989 al 1992|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||85&nbsp;kW (116 CV)||245||11,0||195||14,3 |- |} <ref>{{cita web|url=http://www.automoto.it/catalogo/fiat/croma/croma--1985-97|titolo=Fiat Croma (1985-97)|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822174923/http://www.automoto.it/catalogo/fiat/croma/croma--1985-97|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref> ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Machine]] pfnkuu9fyjjx46rplvqb4tgw7y2qbo4 1102388 1102387 2022-08-17T20:48:00Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki {{Infobox de Automòbile}} Ła '''Fiat Croma''' (nome in codeze ''Tipo 154'') ła ze na [[autovettura|autovetura]] produzesta da ła [[FIAT]] tra el [[1985]] e el [[1996]]; A se trata de na [[berlina]] consideràbiłe come ła zmiragia de ła caza che no ła ze stada sostituìa da nisun modeło de istesa categoria da ła fin de ła só produsion. ==Storia e profiło== Inte'l [[1985|disenbre 1985]] ła FIAT ła ga renovà el só modeło de clase alta sostituindo ła [[Fiat Argenta]], restada in produsion par soło cuatro ani e dai rezultadi de vendita pitosto dełudenti, co ła nova Croma. El só ezordio ga dà łogo a ła sconparsa de ła [[trasion posterior]] in favor de ła [[trasion anteàta]]. El progeto el ze anca conosùo come ''"Tipo Quattro"'' e el sera in sé anca altre veture: [[Lancia Thema]], [[Saab 9000]] e [[Alfa Romeo 164]]. El progeto comun tra łe amiragie de ła nasita prima de Lancia Thema e Saab 9000, mentre par Croma se ga recoresto a un studio de stiłe otenjesto "par derivasion" da ła Lancia Thema, contenjeno un mucio i tenpi de zviłupo e i costi de design. Ła łinea estremamente ecuiłibrada ed ełegante, el [[comfort]] de l'abitacoło, ła versatiłità de'l portełon dadrìo e l'inovativo conceto "VSS", el ga garantìo a ła Croma un gran suceso: durante i ùneghi ani de vita comersiałe de'l modeło, ne ze stai vendesti sìrca 438 000 ezenplari. Tecnègamnete ła spartiva co łe altre veture l'autotełaro, łe sospension, l'osadura de łe fiancàe, el padiłion, gran parte deiinpianti (condisionamento, sircuito frenante) e co Thema e Saab anca łe porte. El dezenjo de ła clàsega łinea a do vołumi e mezo el jera nasesto in seno a'l [[Sentro Stiłe Fiat]], che'l ghe n'aveva afidà ła suparvizion a [[Tom Tjaarda]]<ref>{{Cita web|url=http://www.panorama-auto.it/auto-classiche/personaggi/tom-tjaarda|titolo=Tom Tjaarda: un americano a Torino|data=15 agosto 2013|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822175250/http://www.panorama-auto.it/auto-classiche/personaggi/tom-tjaarda|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>, e [[Giorgetto Giugiaro]] della [[Italdesign Giugiaro|Italdesign]], mentre la costruzione era quasi interamente robotizzata<ref>{{Cita web|url=http://www.autoblog.it/post/104449/fiat-croma-1985-1996|titolo=Fiat Croma (1985 -1996)|data=17 dicembre 2012|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822181755/http://www.autoblog.it/post/104449/fiat-croma-1985-1996|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>. [[File:Fiat Croma front 20080118.jpg|thumb|left|Vista davanti de na Croma restyling]] Inisialmente ła xera stà vendesta in racuante version de [[Motor a conbustion interna|motor]], derivai dai propulsori montai so ła Fiat Argenta: do co i claseghi [[carburador]]i co çiłindrae da 1585 e 1995&nbsp;[[sentimetro cubo|cm³]], do co [[iniesion (motore)|iniesion]] da 1995&nbsp;cm³, uno a presion atmosferega e un turboconpreso; łe [[potensa (fìxega)|potense]] erogae łe andava dai 83 ai 155&nbsp;[[cavało vapor|CV]]; tałi motori xera tuti evołusion del "[[Motor bialbaro FIAT|bialbaro Lampredi]]". Xera anca disponìbiłi a łistin un [[motor Diesel|Diesel]] (2,5&nbsp;L), e un turbodiesel (2,4&nbsp;L) da 75 e 100&nbsp;CV. Xera stà comerçiałixà anca na version a [[benxina]] denomenada "CHT", co motorixasion da 1995&nbsp;cm³ e 90&nbsp;CV e sistema [[Yamaha Motor|Yamaha]] CHT (Controlled High Turbolence{{ln}}alta turbołensa controłada), che ła consentiva de aver l'aspirasion a geometria variàbiłe par maxor regołarità de funsionamento ai basi reximi e minori consumi inte el çiclo urban. Ciò xera posìbiłe grasie a um sdopiamento dei condoti de aspirada: uno picoło (par i reximi basi) e uno de dimension più grande, che entrava in funsion co ła vertura de łe paveje suplementari, adato ai reximi medi e alti<ref name=omniauto>{{cita web|url=http://www.omniauto.it/magazine/1036/fiat-croma|titolo=Fiat Croma|data=6 agosto 2005|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822175431/http://www.omniauto.it/magazine/1036/fiat-croma|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref>. [[File:Fiat Croma.JPG|thumb|Vista dadrìo de na Croma restyling]] Ła gama ła ze stà arichìa inte'l [[1988]] co'l primo propulsor 2.000 turbodiesel a [[iniesion (motor)|iniesion]] direta montada so na vetura de granda serie. Inte el [[1991]] el modeło ga subìo un restyling che ne ga tondà łe łinee, seguindo ła moda del tenpo e el novo ''family feeling'' de ła caxa, che ne ga inxentiłìo el frontałe; inte i ani anca łe motorixasion xe stàa remordenàe, co l'ełiminasion de ła çiłindrata minor. A fin de caièra, inte i ùltemi ani de produsion, xe stà metesto in łistin un modeło de ła Croma co [[airbag]] (a partir dal 1994/95, łe prime serie del 1993 ne jera sproviste) e [[Sistema anti blocagio|ABS]]; [[motor a V]] da 2492&nbsp;cm³ e 160 CV, prełevà diretamente dal surplus de motori provegnenti dal [[Motor V6 Alfa Romeo (Busso)|V6 Busso]] montà in chel periodo da łe [[Alfa Romeo 155]]. Ła produsion ła ga cesà, dopo na łonga carìera, inte el disenbre [[1996]], sensa che ła vetura ła fuse sostituìa da alcun modeło de anałoga clase<ref name=omniauto/>. Come łe [[Lancia Thema]], anca łe Fiat Croma xe stae łargamente acuistae enti, ministeri e un mucio de aministrasion itałiane. Par numaroxi exenplari se tratava de version blindae, destinae al trasporto proteto de personałità publeghe o magistrati. Tra stre veture speciałe, łe pì tristemente conosùe inte ła memoria cołetiva xe łe tre Fiat Croma 2.0 turbo (bianca, azxura e maron) che conponeva el corteo de scorta al xùdexe [[Giovanni Falcone]] saltae par aria inte ła [[strage de Capaci]] el 23 de magio 1992. Vinti ani drìo ła prexentasion de ła Croma, par caxon de [[marketing]], el 28 de magio [[2005]] Fiat scominsia ła comerciałixasion de na nova [[Fiat Croma (2005)|Croma]], che parò no ła ga gnente in comun co ła so anteata se non el nome, e ła ga na tipołoxia de caroseria ''[[Autovetura crossover|crossover]]''. Ła vetura in cuestion ła xe usìa dal łistin inte el [[2010]]. == Motorixasion == {|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%; background-color:#ffffff " |-style="background:#DCDCDC; font-weight: bold" | Modeło | Disponibiłità | Motor | Çiłindrada<br />(cm³) | Potensa max | Cubia max<br />(Nm) | 0–100&nbsp;km/h<br />(segondi) | Vełocità max<br />(km/h) | Consumo medio<br />(km/L) |- |'''1.6'''||da l'exordio al 1991||[[Benxina]] ||1585||61&nbsp;kW (83 CV)||127||14,0||170||13,5 |- |'''2.0 CHT 90'''||da l'exordio al 1989||[[Benxina]] ||1995||66&nbsp;kW (90 CV)||169||11,8||182||14,1 |- |'''2.0 CHT 98'''||dal 1989 al 1992|| [[Benxina]] ||1995||72&nbsp;kW (98 CV)||168||11,7||183||13,7 |- |'''2.0 i.e. cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||85&nbsp;kW (116 CV)||162||10,5||190||12,3 |- |'''2.0 i.e.'''||da l'exordio al 1992||[[Benxina]] ||1995||86&nbsp;kW (117 CV)||162||9,9||192||13,0 |- |'''2.0 i.e. Automatica'''||dal 1989 al 1991|| [[Benxina]] ||1995||86&nbsp;kW (117 CV)||162||11,8||188||11,8 |- |'''2.0 i.e. 16V cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||101&nbsp;kW (137 CV)||180||10,1||200||11,1 |- |'''2.0 i.e. Turbo cat.'''||dal 1992 al 1997|| [[Benxina]] ||1995||110&nbsp;kW (150 CV)||247||7,8||210||12,0 |- |'''2.0 i.e. Turbo'''||da l'exordio al 1992||[[Benxina]] ||1995||114&nbsp;kW (155 CV)||235||7,8||210||12,2 |- |'''2.5 i.e. V6 cat.'''||dal 1993 al 1997|| [[Benxina]] ||2492||117&nbsp;kW (159 CV)||213||8,6||215||9,9 |- |'''1.9 Turbodiesel i.d. 90'''||dal 1988 al 1991|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||1929||66&nbsp;kW (90 CV)||186||12,5||180||19,4 |- |'''1.9 Turbodiesel i.d. 92'''||dal 1991 al 1997|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||1929||68&nbsp;kW (92 CV)||196||12,5||180||19,3 |- |'''2.4 Turbodiesel'''||da l'exordio al 1989||[[Motor Diesel|Diesel]] ||2445||74&nbsp;kW (101 CV)||216||11,9||185||14,5 |- |'''2.5 Diesel'''||da l'exordio al 1989||[[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||55&nbsp;kW (75 CV)||162||16,6||165||16,1 |- |'''2.5 Turbodiesel Eco'''||dal 1992 al 1993|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||77&nbsp;kW (105 CV)||220||10,7||190||14,2 |- |'''2.5 Turbodiesel'''||dal 1989 al 1992|| [[Motor Diesel|Diesel]] ||2499||85&nbsp;kW (116 CV)||245||11,0||195||14,3 |- |} <ref>{{cita web|url=http://www.automoto.it/catalogo/fiat/croma/croma--1985-97|titolo=Fiat Croma (1985-97)|accesso=22 agosto 2017|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170822174923/http://www.automoto.it/catalogo/fiat/croma/croma--1985-97|dataarchivio=22 agosto 2017|urlmorto=sì}}</ref> ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Machine]] tbq29czvv70hq3g591m1kh0c4cvwja8 0 140066 1102364 1102140 2022-08-17T16:59:17Z Enrico 7370 /* Music for the Masses */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Depeche Mode |imaxene = Depeche Mode in Barcelona, 2006.jpg |didascałia = I Depeche Mode co i turnisti [[Peter Gordeno]] e [[Christian Eigner]] in cao de un concerto a Barcełona inte el 2006 |tipo = |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = Regno Unìo |ani_atività = 1980 - in atività |xenere = Indie Rock, New Wave |eticheta = [[Mute Records]], [[Sire Records]], [[Reprise Records]], [[Capitol Records]], [[Virgin Records|Virgin]], [[Columbia Records]], [[Legacy Records]], [[Hansa Records]] |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 24 |studio = 14 |live = 4 |racolte = 6 |sito = }} I '''Depeche Mode''' i ze un [[grupo muxicałe|grupo muzegałe]] [[Regno Unìo|britànego]] formà a [[Basildon]] a [[Łondra]] inte'l [[1980]]. El grupo el ze formà atualmente da [[Dave Gahan]] (voze), [[Martin Lee Gore|Martin Gore]] (ghitara e tastiere) e [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] (tastiere, baso e portavoze). Ła formasion orizenałe ła conprendeva anca [[Vince Clarke]] (tastiere, ghitara, cori, [[drum machine]]), el cuało el ga łasà el grupo inte'l [[1981]] par fondar i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] e drìoman i [[Erasure]]. Drìo l'abandon de Clarke, [[Alan Wilder]] (tastiere, bateria, cori, baso, pianoforte, parcusion) el se ga unìo a'l grupo inte'l [[1982]] par po' łasarlo inte'l [[1995]]. Afermai so ła sena [[synth pop]] [[Inghiltera|ingleze]] ai inisi dei [[ani 1980|ani otanta]], ła sò fama ła se ga protrà e cresùa inte i ani. Traverso na proficua carièra łonga cuatro deseni, i ga abrasà co'l dòparo de l'ełetrònega pì de un zènare muzegałe, co łarghe concesion a'l [[pop rock]] e a ła [[New wave (muxica)|new wave]], soratuto inte ła segonda faze, e na màsisa incursion inte ła [[Alternative dance|dance alternativa]]. Co pì de 100 miłion de dischi vendesti in tuto el mondo<ref name="BB">{{cita web|url=https://www.billboard.com/bbcom/news/depeche-mode-prepares-for-tour-of-the-universe-1003954071.story|titolo=Depeche Mode Prepares For Tour Of The Universe|editore=[[Billboard]]|data=23 marzo 2009|accesso=26 zugno 2012}}</ref><ref>{{cita web|url=http://fanofmusic.free.fr/index.php?m=Charts&s=BestSellers&p=BestSellers&Act=50|editore=Fan of Music|titolo=Depeche Mode|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, diversi grupi e artisti provenjenti da tuti i zènari muzegałi influensài dai só łaori e numaroze cover de łe só canson reałizàe, i Depeche Mode el ze uno dei grupi pì influenti de ła istòria de ła mùxega ełetrònega. Ła famoza rivista muzegałe britànega [[Q (periodego)|Q]] łi ga definìi "ła band ełetrònega pì popołar e łonzeva che el mondo el gabia mai conosùo"<ref>{{cita web|url=http://bestof.depechemode.com/|titolo=Depeche Mode: The Best Of, Volume 1|editore=Bestof.depechemode.com|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, e ''[[Rolling Stone]]'' "ła cuintesensa de ła mùzega ełetrònega dei ani 80". == Istòria de'l grupo == === ''Composition of Sound'': l'ezordio === [[File:VInce Clarke, Erasure.jpg|thumb|left|Vince Clarke inte'l 2011 co i Erasure.|alt=]] Inte'l [[1976]], [[Vince Clarke]], Mark Pex e [[Andrew Fletcher]] i forma un grupo che'l responde a'l nome de ''No Romance in China'', sensa parò otenjer tanto suceso. De conseguensa, inte'l [[1979]], Vince el fonda un novo grupo insenbre a [[Martin Lee Gore]], cao de n'altro grupo [[Musica underground|underground]], i ''Norman and the Worms''. Ła nova formasion ła vien prima batezada ''French Look'', e drìoman renomenada ''Composition of Sound'', cuando anca Andrew el se unise ai do. Parò, manca oncora un vero cantante, e cusì, cuando inte'l [[1980]] Vince el sente l'ałora sconosùo [[Dave Gahan|David Gahan]] cantar na reintarpretasion de ''Heroes'' de [[David Bowie]] in un łocałe, el ghe propone de unirse a ła formasion, proposta che "Dave" aceta. Drìo sujerimento de'l novo rivà, el grupo el canbia oncora na volta nome, asumendo cueło definitivo de ''Depeche Mode'', ciapà da na omònema rivista de moda [[Fransa|franseze]] de l'epoca (''Dépêche mode'')<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/What-does-the-name-Depeche-Mode-mean|titolo=What does the name Depeche Mode mean?|lingua=EN}}</ref>, che'l pol èsar traduzesto cofà ''gazetin de moda'', ma che'l vien de frecuente eroneamente traduzesto come ''moda paseziera'', ''moda vełose'', ''moda pronta'' opur ''nova moda'', a cauza de ła confuzion de ła paroła [[łengua fransexa|franseze]] ''dépêche'' co'l verbo ''se dépêcher'' (destrigarse, ciapar suzo).<ref>{{Cita web |url=http://www.eightyeightynine.com/music/depeche-mode.html|titolo=www.eightyeightynine.com - Depeche Mode - the real origin of the band's name|lingua=en}}</ref> I Depeche Mode i ezordise ofisialmente so'l fenir de'l [[1980]], partesipando a ła compilation ''[[Some Bizzare Album]]'', reałizada da alcuni grupi emerzenti (fra staltri i [[Soft Cell]], [[Blancmange]], [[The The]] e [[Naked Eyes]]) co'l brano ''Photographic''. Inte 'sto steso parìodo, ezisteva na serie de grupi che ła ga fornìo a'l grupo de Basildon àlbun cołetivi de tributi e compilation de cover, venjesti fora, uno drìo cheł'altro, inte el ziro de pochi ani. El grupo dei [[Camouflage (grupo muxicałe)|Camouflage]] el ze stà de seguro el grupo so cui i Depeche Mode i ga ezersità mazormente ła só influensa: el trio todesco el ga publegà el pròpio àlbun de debuto, ''[[Voices & Images]]'', inte'l [[1988]], che a łongo el ze stà credesto da tanti cofà na produsion łimità a l'area zarmànega dei stesi Depeche Mode, soratuto par cuanto revarda el singoło de vetura, ''[[The Great Commandment]]'', finché i tre tozi no i ze conparìi inte'l rełativo videoclip; drìoman, i Camouflage i ga sparimentà nove sonorità restando, parò, senpre visini al stiłe [[synth pop]]. Daspò ''Photographic'', i Depeche Mode, soto ła guida de'l produtor [[Daniel Miller]], i publegarà i singołi ''[[Dreaming of Me]]'' (rivà al 57èzemo posto inte ła Clasifega Britànega dei Singołi) e ''[[New Life (Depeche Mode)|New Life]]'' (undezèzemo inte ła medèzema UK Top 75), cusì in azonta al bon rescontro comersiałe, i gode anca de numarozi pasaji radiofòneghi, grasie ai cuałi el grupo el riese a publegàr el primo de na łonga e fortunada serie de àlbun intitołà ''[[Speak & Spell]]''. Scrivesto prensipalmente da Vince Clarke el contien ła famoza hit ''[[Just Can't Get Enough (Depeche Mode)|Just Can't Get Enough]]'', vero e pròpio tormenton che'l razenta ła fiłastroca osesiva. Martin Gore el partesipa al proseso conpozitivo, scrivindo do canson, ''Tora! Tora! Tora!'', e el [[Musica strumentale|strumentałe]] ''Big Muff'', cantandone po' un terso, intitołà ''Any Second Now (Voices)''. El suceso otenjesto el mete parò el grupo davanti a ła nesesità de na vita ''on the road'', ipòteze no ben piazesta a Vince Clarke (refratario a ła vita da "pop star")<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/Why-did-Vincent-Clarke-leave-Depeche-Mode|titolo=Why did Vincent Clarke leave Depeche Mode?|lingua=EN}}</ref>, che'l zbandona cusì el grupo, fondando prima el [[grupo muzegcałe|do]] [[ełetropop]] dei [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] co ła cantante ingleze [[Alison Moyet]], drio el grupo [[The Assembly]], e infin n'altro, pì łonzevo do, i [[Erasure]], co [[Andy Bell (cantante)|Andy Bell]]. === I primi sucesi === Andà Vince Clarke, l'ùnego che pol covèrzer el ròło de conpozidor A ze Martin Gore, che'l reciapa cusì in man i pròpi brani scrivesti a 16 ani, in piena adołesensa, coi cuałi, inte'l [[1982]], i Depeche Mode i publegarà el só segondo àlbo, ''[[A Broken Frame]]''. Vince el se ofre de łasar ai Depeche Mode (che co sesto i refuda) un ùltemo brano da'l titoło ''Only You'', ma che'l deventarà na hit co'l só novo grupo, i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] (co [[Alison Moyet]]). Par el conseguente [[Tour dei Depeche Mode|tour]], i Depeche Mode i nesesita de un novo [[tastierista]], cusì A vien asumesto [[Alan Wilder]], che, so'l fenir de ła [[tournée]], el deventa menbro a tuti i efiti de'l grupo. Co 'sta formasion, e co un Gore ispirà pì che mai, i Depeche Mode i produze dischi al ritmo de scuazi uno l'ano, fin al [[1990]]. Inte'l [[1983]] i pùblega ''[[Construction Time Again]]'', che contien ''[[Everything Counts]]'', uno dei só brani pì famozi Inte'l [[1984]], i riese a sfondar anca in [[America Setentrionałe]], col singoło ''People Are People'', trazesto da l'àlbun ''[[Some Great Reward]]'', ła prima granda pièra miłiar a 33 ziri de'l grupo, e na compilation omònema, postatamente publegada par el marcà meregan. A se conclude cusì, intel [[1985]], ła prima faze de ła só carièra, co ła rancura ''[[The Singles 81-85]]'', che ła contien drento i do inediti ''[[Shake the Disease]]'' e ''[[It's Called a Heart]]'', estrazesti par promòver l'àlbun, łeziermente modifegà par l'[[America Setentrionałe]], inte ła scałeta e inte'l titoło. Batezada da novo infati ''[[Catching Up with Depeche Mode]]'', ła collection ła conprende anca i [[łado B|ładi B]] dei do singołi e un paro de sucesi menori, ometesti inte ła compilation intarnasionałe. === ''Music for the Masses'' === [[File:Dm oberhausen 2001 black celebration.jpg|thumb|I Depeche Mode a [[Oberhausen]] (Zarmania), co i ze drìo cantar ''Black Celebration'']] Za algune trase de ''Some Great Reward'' łe ghe parmeteva ai fan dei Depeche Mode de capir che l'atmosfera intorno al grupo ła jera drìo canbiar: l'aria ła se fazeva pì rarefata, ła contenjùa sołarità dei primi ani ła zera drìo desconparir, par łasarghe posto a'l scuro e a un umor pì małincònego. Infati, inte'l [[1986]] A se verze ła segonda faze de'l grupo, co ''[[Black Celebration]]'', disco dai toni pì cupi, [[Gothic rock|gothic e dark]], che'l caratarizarà tuta ła produsion drìo. A ze intaresante notar che se trata de l'únego àlbun dei Depeche Mode che'l ciapa el nome da na canson contenjùa al só interno. A partir da 'sto àlbun, in partegołar co ła canson ''[[Here Is the House]]'', Martin el reciapa a sonar ła ghitara, abandonada tenpo prima, cuando che el grupo el gaveva optà par de łe sonorità pì sperimentałe ed ełetròneghe, mostrando de prefarirle a cuełe mazormente acùsteghe. Inte'l [[1987]] co l'usida de ''[[Music for the Masses]]'' (el titoło de sto disco el nase da na idea de Gore che, mentre che'l zera drìo vizionar dei dischi de mùzega, el ga notà un disco dal titoło sujestivo: ''Music for the Millions'') e dei singołi ''[[Strangelove (singolo)|Strangelove]]'', ''[[Never Let Me Down Again]]'' e ''[[Behind the Wheel]]'' i Depeche Mode i se ga consagrà definitivamente anca inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], co un zigantesco conserto a'l [[Rose Bowl]] de [[Pasadena (Całifornia)|Pasadena]], al cuało partesipa pì de 60.000 parsone, imortałà inte'l dopio disco ''[[101 (album)|101]]'' e inte'l video [[VHS]] che'l porta el steso titoło e che'l pol èsar considarà un vero e pròpio film, co ła rezìa de [[D. A. Pennebaker]]. === ''Violator'' e ''Songs of Faith and Devotion'': da ła sima a ła crize === Co ''[[Violator (Depeche Mode)|Violator]]'', venjùo froa inte'l [[1990]] e rejistrà a Miłan, uno dei dischi pì apresài, grasie a ła prezensa de do tra i brani pì famozi de'l grupo, ''[[Enjoy the Silence]]'' (uno dei mazori sucesi comersiałi in asołuto, nùmaro 6 inte ła UK Top 75) e ''[[Personal Jesus]]'' (venjùo fora come singoło sìe mezi prima de l'àlbun), łe [[chitara|chitare]] łe deventa parte fondamentałe de'l sound de ła band. El tour che'l ne consegue ([[The World Violation Tour]]) el se reveła un suceso stragrando. Inte'l ziro de 8 ore A ze stà vendesti 42.000 biłieti par el [[Giants Stadium]] de [[East Rutherford]], e 48.000 par el [[Dodger Stadium]] de [[Los Angeles]]. In cocluzion de'l tour, parò, inisia un parìodo de crizi dovesto al stress de un ano intièro de ''live'' sensa fermarse. Dave el conose Theresa Conway e abandona fameja e grupo par trasferirse co èła a [[Los Angeles]], inte'l [[1991]]. Infati, da sto ponto de ła so carièra, i Depeche Mode scominsia a rałentar l'usida dei pròpi dischi, tanto che el sucesivo album, intitołà ''[[Songs of Faith and Devotion]]'', vedarà el ciaro solchè inte'l[[1993]]. Con Alan Wilder improvixà baterista, acantonae tenporaneamente łe [[drum machine]], una de łe caraterìsteghe peculiari de sto łaoro xe pròpio i soni "nèti" de na vera [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]], anca se pì volte procesai traverso i [[sintetixador]]i. L'otavo ''studio album'' del grupo xe usìo el 22 de marso [[1993]] e suito se ga destinguesto par łe so forti identità identità rock, grasie ai brani ''[[I Feel You]]'', ''[[Walking in My Shoes (Depeche Mode)|Walking in My Shoes]]'' e ''[[In Your Room (Depeche Mode)|In Your Room]]'' che ga acostà el grupo al xenere [[Alternative-rock|alternative]]. L'album ga vendùo tra łe 4 e i 5 miłion de copie in tuto el mondo, scałando łe clasifeghe de tuti i paexi europei ed americani indove l'è devegnesto disco d'oro e de platino. Anpò soto ła mascàra del suceso i cuatro inglexi i jera drìo viver un periodo de crixe scominsià, come presedentemente spiegà, xa da ła fin del [[The World Violation Tour]], co un agravà stato de depresion par [[Andrew Fletcher|Andy]], na tosegodependensa da ''[[speedball]]'' par [[Dave Gahan|Dave]] e na continua inconprension intra [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Alan Wilder|Alan]]; tuto ciò a ła vixìlia de un tour de 14 mexi, el [[The Devotional Tour]]. ==== Devotional Tour - Exotic/Summer Tour ==== Ła prima leg europea del [[The Devotional Tour]], ła [[tournée]] promosionałe che ła gaveva el fin de promover l'album, ła scominsia a [[Lilla (Fransa)|Lilla]] el 19 de majo [[1993]] par concludarse co un gran concerto al [[Crystal Palace (Łondra)#Il parco|Crystal Palace]] de [[Łondra]] el 31 de łujo [[1993]] davanti a 35.000 persone. Dave, Martin, Andy e Alan i parte col so entourage de 18 persone, 80 adeti a ła manutension ed un consejer spirituałe. Ła segonda leg de ła tournée coverxirà na prima volta i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], termenando col ritorno in Europa par na mini-serie de concerti tegnùi in Irlanda e inte el Regno Unìo. El ''The Devotional Tour'' rejistra inte i USA un otemo riscontro de pùblego, ma Dave xe senpre pì debiłità e desfà da l'uxo de [[eroina]] e da łe fadighe dei concerti. L'8 de otobre del 1993, durante ła tapa de [[New Orleans]], el ga [[infarto]] dovùo ad [[overdose]] de [[eroina]] e'l xe recoverà a l'ospeal indove el vien reanemà. Fenìi i concerti inte el Regno Unìo, i Depeche Mode i se feram par sìrca un mexe e mexo vanti de tornar a exibirse in Àfrega, Axia, Merega Łatina e Stati Unii inte l'anbito de chel tour mejo conosùo soto el nome de [[The Exotic Tour]]/Summer Tour. Vanti de inbarcarse in sta nova aventura, [[Alan Wilder]] pasa calche setemana ai Windmill Lane Studios de [[Dublin]] par mixar i brani de l'album ''[[Songs of Faith and Devotion Live]]'' e ła trasa audio del novo video live de [[Anton Corbijn]] intitołà ''Devotional''. Calche setemana drìo, el se trasferise co Daryl Bamonte e'l produtor Steve Lyon ai Logic Studios de Miłan par pareciar i brani da proponer inte i sucesivi concerti del novo tour. I Depeche Mode, ormai, i dividesti e i so raporti fora dei concerti no i existe. Cusì, mentre Alan el xe senpre pì convinsùo de abandonar el grupo, Martin Gore continua a rifugiarse inte l'acol ed Andrew Fletcher cae darecào in una fonda depresion che ło menarà a sbandonar el tour ed èsar sostituìo da [[Daryl Bamonte]] a partir da ła prima data braxiłiana de l'Exotic Tour (el 4 de avril 1994 a San Paolo). Cuanto a Dave Gahan, par eło seita el periodo stremamente difisiłe, che ło portarà oncora a sfiorar ła morte. Ła tournée inpé ła seita e co staltra i dexastri: Dave se ronparà do costołe butandose inte el pùblego durante l'ùltemo concerto del tour al Deer Creek Music Center; Alan risciarà ła vita calche setemana drìo el fenimento del tour a cauxa de un aereo miłitar sciantà a poche sentinere de metri da łu mentre ch'el jera drìo parcorer na strada co ła so auto; Martin el sarà senpre pì de frecuente vitima de [[crixi epiłetiche]]. El cantante dei [[Primal Scream]] [[Bobby Gillespie]] confesarà ani drìo de èsar restà imatonìo dal masiso uxo de droghe de Dave. El tour sec onclude ad [[Indianapolis]] l'8 de łujo [[1994]], dopo 154 concerti e 14 mexi de xiro del mondo, łasando i cuatro inte ła crizi pì difisiłe che i gabia mai afrontà. Dave inte l'istà de'l [[1995]] el proarà el [[suicidio|suisidio]] co'l tajo de łe vene dovùo a dei [[ałusinoxeni|ałusinozeni]] e poco tenpo drìoman el devorsiarà da ła so segonda mujer. === El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co ''Ultra'' === A cauxa dei rapoti personałi pexantemente deteriorai indrento al grupo e a łe inconprension oramai a l'ordene del dì, daspò 13 ani pasai in te'l grupo [[Alan Wilder]] deçide de sbandonarla definitivamente. Ła deçixion, da łu steso definìa irevocabiłe, ła vien comunicada a Dave via [[fax]] (vista l'inposibiłità de rintrasar el frontman oramai conpletamente asente par via del masiso uxo de droghe), e de persona ai altri, durante na riunion convocà da Alan stesso e che se gà tegnesta a Łondra. A tuto ciò fa imediato seguito un comunicà stanpa inte ła cuała l'isteso Wilder no'l sparagna dure criteghe ai so oramai ex conpagni de grupo Martin Gore ed Andy Fletcher, sìbne nisun vegna sità esplisitamente. Na deçixion inatexa che ciapa tuti inpreparai [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Andrew Fletcher|Fletch]], i cuałi deçide tutavia de seitar sensa sercar alcun sostituto. Cusì, suparà el choc inisiałe, i tre entra in studio inte l'otobre [[1995]] afidandose a ła produsion de [[Tim Simenon]] e del so personałe grupo de cołaboradori. Siben l'incixion de łe baxe muxicałi seite regołarmente, łe condision psicofixeghe di Dave ghe consente de ultemar ła rejistrasion vocałe de un ùgnoło brano. Drìo sujerimento de Martin, Dave torna a [[Los Angeles]] par sercar de suparar i pròpi problemi e curar ła so pexante tosegodependensa, ma el 28 de majo [[1996]] na [[overdose]] de [[speedball]] (un mix łetałe de [[cocaina]] ed [[eroina]]) ło mena prategamente a ła morte clinega par tre minuti vanti de èsar oncora na volta miracołoxamente rianemà (par cui xa in pasà el xera stà soranomenà ''The Cat'', el gato, dal team de paramedeghi de l'ospeałe West Hollywood). Salvà ''[[in extremis]]'' e parà via da l'ospeałe, el vien ricoverà in un sentro speçiałistego andove el riese a dexintesegarse conpletamente par po' raxonxer el resto del grupo ai RAK Studios e seitar łe rejisrasion vocałe de [[Ultra (Depeche Mode)|''Ultra'']]. Par ła reałixasion dei video promosionałi (ad ecesion de cueło de ''[[Home (Depeche Mode)|Home]]'', direto da Steven Green), łe photo sessions e l'artwork del'album, i tre se afida uncòra na volta ad [[Anton Corbijn]]. El primo sìngoło estraxesto dal novo disco el xe ''[[Barrel of a Gun]]'' (i cui primi versi non reciapa par gnente, come da tałuni eroneamente credesto, łe prime parołe pronunçiae da Gahan al resvejo da l'ùltema [[Sovradosaggio|overdose]]<ref>Nelle principali e più attendìbiłi biografie internazionali scritte sui Depeche Mode, nonché in tutte le interviste concesse dalla band, non c'è alcuna traccia o menzione di questo aneddoto. C'è il pesante sospetto che questo equivoco, riportato solo da siti italiani e in uno special televisivo di [[MTV (Italia)|MTV Italia]], sia stato generato da un'errata interpretazione della recension scritta dal giornalista Cameron inte el febbraio del 1997 par Beat Magazine e ripresa all'epoca da diversi siti di fan italiani. Cameron scriveva ''"Do You mean this horny creep" are Dave Gahan's first words back from the dead'', ma sembra evidente che il giornalista si riferisse alle prime parole cantate da Gahan inte el brano, e non a quelle che lo stesso avrebbe pronunciato al proprio risveglio dall'overdose. Tra l'altro, Martin Gore, autore del testo di Barrel of a Gun, apprese di quei drammàteghi fatti alla radio, e non essendo quindi presente al momento del risveglio di Gahan, in nessun modo avrebbe potuto sapere quali parole quest'ultimo pronunciò al suo risveglio</ref>) seguìo da ''[[It's No Good]]''. El 14 de apriłe [[1997]] vien fora ''Ultra'' che se piasa a ła poxision nùmaro 1 in [[Regno Unìo]], [[Spagna]] e [[Xermania]] e al nùmaro 5 inte i [[Stati Unii d'America|USA]]. Daxeste łe precarie condision de sałute de Gahan, oncora non conpletamente ristabiłìo e a cui el grupo ghe vol evitar posìbiłi recadùde, par ła prima volta inte ła storia dei Depeche Mode a ła publegasion de un disco no va drìo nisun tour promosionałe, via che do mini concerti, tegnùi respetivamente a l'[[Adrenaline Village]] de [[Łondra]] el 10 de apriłe e al Shrine Exposition Hall de Los Angeles el 16 de majo del isteso ano. In sti do spetacołi col grupo sona [[Dave Clayton]] ai sintetixadori e [[Christian Eigner]] a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. === ''The Singles 86-98'', ''Exciter'' e ''Remixes 81-04'': dal 1998 al 2004 === Ła band ła se riunise co Tim Simenon e'l so "team" inte i primi mexi del [[1998]] par rejistrar el novo sìngoło ''[[Only When I Lose Myself]]'' che farà parte de ła nova racolta ''[[The Singles 86-98]]'', [[sequel]] de ła preçedente ''[[The Singles 81-85]]''. Par promovarla, a l'usida del disco va drìo un tour promosionałe ciamà [[The Singles Tour]], che parte a setenbre in [[Estonia]] e el se conclude el 22 de disenbre inte i Stati Unii, par un totałe de 60 concerti in sołi 3 mexi. A conpagnar el grupo sol palco ghe xe [[Peter Gordeno]] a łe [[tastiera ełetronica|tastiere]] e Christian Eigner a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. Inte el periodo drìo, Martin Gore vive, par ła prima volta da cuando el xe el prinçipałe song-writer (conpoxidor) del gruppo, un periodo de crixe de ispirasion, e par rexolverla el se afida a l'ajuto de Paul Freegard e Gareth Jones. Na volta superaà, i Depeche Mode i pol finalmente tornar in sała d'incixion, e inte el [[2001]], a cuatro mexi dal so ùltemo album in studio, vien fora ''[[Exciter (album)|Exciter]]'', produxesto da [[Mark Bell]], conosùo soratuto par ła so frutuoxa cołaborasion co łe çełebre artista islandexa [[Björk]]. ''Exciter ''xe preçedesto dal sìngoło ''[[Dream On (Depeche Mode)|Dream On]]''; a cui ghe seitarà drìo i sìngołi ''[[I Feel Loved]]'', ''[[Freelove]]'', na bałada eterea, e ''[[Goodnight Lovers]]''. El suecesiv ''[[The Exciter Tour]]'' vedarà come "turnisti" i riconfermai [[Peter Gordeno]] e Christian Eigner. El tour, spartio in una prima leg mericana e in una segonda europea, el scominsia el 4 de zugno a [[West Hollywood]] in [[Całifornia]] e el finse el 5 de novenbre a [[Mannheim]] in [[Xermania]]. Ad imortałarlo ghe pensarà oncora na volta [[Anton Corbijn]] che recipaparà i do concerti tegnùi a Parixe el 9 e 10 otobre del 2001 da cui vegnarà estraxesto un dopio [[DVD]] intitołà ''One Night in Paris''. El tour gavarìa dovesto seitar inte l'istà del 2002, e come confermà dal promoter Roberto De Luca, i Depeche Mode gavarìa dovesto èsar i headliner de una de łe seradea de l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Imoła]]. Anpò, raxon personałi costrenxe el grupo a scançełar tuti i inpegni prevedesti. Inte el [[2003]] i Depeche se tol na pauxa. Gahan publegarà el so primo album da sołista, ''[[Paper Monsters]]'', mentre Gore stanparà ''[[Counterfeit²]]''. Inte el trienio [[2002]]/[[2003]]/[[2004]] łe VHS de ła band ''[[The Videos 86-98]]'', ''[[101 (album)#101: il documentario|101]]'' e ''[[Devotional]]'' vien publegae da novo in DVD arichìi da contegnùi speciałi. El grupo el tornarà a riunirse verso fin del [[2004]], par łaorar a l'iminente usìda de ła racolta ''[[Remixes 81-04]]''. === ''Playing The Angel'': i DM i torna in çima al mondo (2005) === [[File:Depeche Mode 2006.jpg|thumb|left|upright=1.4|I Depeche Mode al Wireless Festival, 2006]] De łì a breve i Depeche Mode i torna in studio, conpagnai par ła prima volta dal produtor Ben Hillier. Dave Gahan chiede ed otien de poder contribuir a ła stexura de l'album co brani pròpi, segnando na picoła rivołusion inte el modus operandi de ła band. El novo disco el se ciama ''[[Playing the Angel]]'', e'l xe publegà inte l'otobre del [[2005]], segnando na nova era par el terseto de Basildon. A l'album ghe va drìo infati un tour de 124 date ''indoor'' e ''outdoor''. El [[Touring the Angel]] toca anca l'[[Itałia]] co 4 date: łe prime due, ''indoor'', al Forum de Asago, el 18 e el 19 de febraro [[2006]], ła tersa, ''outdoor'', a l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Ìmoła]] el 16 de zugno [[2006]], e ła cuarta, anca staltra ''outdoor'', el 17 de łujo [[2006]], al [[Stadio Ołinpego (Roma)|Stadio Ołinpego de Roma]]. Cuanto a sta ùltema, verta dai [[Scosia|scosexi]] [[Franz Ferdinand]], vede ła parteçipasion de sìrca 40.000 persone. Cuanto ai do concerti tegnùi ad Assago, staltri i vien filmai integralmente soto ła regia de Blue Leach ed utiłixai par ła publegasion de un dopio [[DVD]], usìo el 25 de setenbre [[2006]] col titoło ''[[Touring the Angel: Live in Milan]]''. === Dal 2006 al 2008 === El 13 de novenbre [[2006]] A vien fora invese do edision desconpanje, CD audio e CD audio/DVD video, un primo ''Best of'' del grupo, coerentemente intitołà ''[[The Best of Depeche Mode, Volume 1]]'', contenjente l'inedito ''[[Martyr]]''. Durando el bienio 2006/2007, A ze stà remasterizà i primi 10 àlbun de studio. Łe publegasion łe prezenta na confesion spesiałe par cołesionisti, inte i cuałi, 'rento el CD, ghe xe anca un DVD, contenjente [[remix]] ed ezibision live de'l parìodo, pi in azonta un documentario de sìrca mezora, co intarviste e filmai rari. Inte'l 2007, Fletcher e Gore i se ga inpenjà in racuante [[tournée]] come [[Disc jockey|deejay]], mentre Gahan el ga publegà l'àlbun da sołista ''[[Hourglass (Dave Gahan)|Hourglass]]''. === ''Sounds of the Universe'': 2009-10 === ''[[Sounds of the Universe]]'' el ze stà publegà in Itałia el 17 de avril [[2009]]. El titoło del disco el ze stà anuncià el 15 de zenaro [[2009]] so'l sito ofisiałe de ła band<ref>{{Cita web |url=http://www.depechemode.com/news.html|titolo=DEPECHE MODE ANNOUNCES THE RELEASE OF SOUNDS OF THE UNIVERSE APRIL 21, 2009}}</ref>; el ze stà antisipà da'l singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''[[Sounds of the Universe]]'' el ga suito ciapà ła sima de łe clasifeghe itałiane e de cuełe de altri 19 paezi<ref>{{Cita web |url=https://www.musicweek.com/story.asp?sectioncode=1&storycode=1037655&c=1|titolo=Depeche Mode hit top spot in 20 countries}}</ref>, piasandose a'l segondo posto in cuełe inglezi e al terso in cuełe mericane. In una confarensa stanpa tenjùa a [[Berlin]] el 6 de otobre [[2008]], durando ła cuała A ze stà posìbiłe scoltar in anteprima mondiałe brevi [[snippet]] de ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]'' e ''Peace'', el grupo el ga anuncià łe date de'l novo tour, el [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]]. Durando el World Première Echo Awards che'l se ga zvolzesto a [[Berlin]] el 21 de febraro [[2009]] A ze stà prezentà in anteprima mondiałe el novo singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''Wrong'' ze seguìo da ''Peace'', publegà el 15 de zunjo [[2009]] e el 7 de desenbre A ze stà publegà el novo singoło ''Fragile Tension'' seguìo da ''Hole To Feed''. El Tour of the Universe el partio el 6 de majo 2009 al [[Rockhal]] de [[Esch-sur-Alzette]], Łusenburgo, par po' rivar par ła prima volta in [[Israełe|Izraełe]] (a [[Tel Aviv]] el 10 de majo). El 14 de majo, tutavia, i Depeche Mode i ze stà constrenzesti a scansełar diverse date de'l tour ed a spostarne altre poiché a [[Dave Gahan]], vìtwma de na [[gastroenterite|gastroentarite]] a ła viziłia de'l conserto al Terra Vibe de [[Atene]], A ze stà cazualmente rescontrà un tumor cativo a ła vesìga al stadio inisiałe. Prontamente oparà, el steso Gahan el ze guarìo e el ga reprendesto ła [[tournée]] da l'8 de zunjo co ła segonda data a'l [[Red Bull Arena (Lipsia)|Zentralstadion]] de [[Łipsia]].<ref>{{cita web|url=http://www.corriere.it/cronache/09_maggio_28/depeche_mode_dave_gahan_operato_tumore_vescica_bb9dacba-4ba0-11de-a6f4-00144f02aabc.shtml|titolo=Dave Gahan operato par un tumore|accesso=05-06-09|editore=Corriere della Sera|data=28-0d-09}}</ref>. Cusì el tour el ze ndà vanti fazendo tapa par ła prima volta in alcuni tra i pì grandi stadi de calcio europei cofà el [[Stade de France]] de [[Parixe|Parize]], l'[[Olympiastadion (Berlin)|Olympiastadion de Berlin]] e [[Olympiastadion (Monaco de Baviera)|cueło de Monaco de Baviera]], insenbre a partesipasion a racuanti festival de mùzega. Durando sta prima leg europea, el tour el ga fato tapa in [[Itałia]] el 16 de zunjo a'l [[Stadio Olimpico (Roma)|Stadio Olimpico]] de [[Roma]] e el 18 al [[Stadio Giuseppe Meazza]] de [[Miłan]] concerti co ła partesipasion de 44,070 spetadori a Roma e 57,544 a Miłan. Verso ła fin de łujo, i Depeche Mode riva in [[Nord America]] indove i tien conserti in palasport ed anfiteatri, co ła soła ecesion de ła partesipasion al [[Lollapalooza]] de [[Chicago]], el 7 de agosto, e de łe do date del 3 e 4 de otobre al [[Foro Sol]] de [[Sità del Mèsego]]. Suito drìoman el grupo fa ritorno in [[America Meridionałe]] e [[America Centrałe]], posti che il trio ingleze no'l vizitava da l'[[The Exotic Tour|Exotic Tour]] inte'l 1994, otenjendo un discreto suceso inte i ipodromi, autodromi e festival de mùzega łocałi. A fin de otobre el grupo el torna in Europa dove el tour sèvita in vari palasport europei. Durando sta segonda leg europea, el grupo el reprendarà ofisialmente łe date del 20 e 21 de novenbre al [[Palau Sant Jordi]] de [[Barcellona|Barsełona]] par publegarne un video e un àlbun da'l vivo entrambi intitołà ''[[Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09]]''. Durando 'sta nova leg europea, i Depeche Mode i fa oncora vizita a l'Itałia, presizamente el 25 de novenbre al [[Futurshow Station]] de Bołonja e el 26 al [[Palasport Olimpico]] de Turin, fazendo rejistar do conserti a l'insenja de'l tuto ezaurìo davanti a 12.880 spetadori a Bołonja e 10.758 a Turin. Tra zenaro e febraro 2010 el gurpo el recupara alcune de łe date inisialmente programàe ad inìsio tour e anułàe drìo el recòvaro de Dave Gahan, e ne zonta de nove. Tra st'altre, ła piasè inportante ła ze sensa dubio cueła de'l 17 de febraro inte ła cuała i Depeche Mode i se ezibise a ła [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]], devolvendo l'intièro recavà al ''Teenage Cancer Trust'', na organizasion ingleza che ła rancura fondi par tozi małà de [[Neoplaxia|cancro]]. El conserto el senja el ritorno de [[Alan Wilder]] so'l palco co'i so ex conpanji de grupo: A se trata de na aparision a sorpreza par conpanjar Martin Gore al pianoforte so ''[[Blasphemous Rumours/Somebody|Somebody]]''. Alan el asistarà anca a ła sucesiva data de'l grupo a ła [[O2 Arena|O2]] de Łondra tra el pùblego in tribuna. El tour el se conclude co do date a ła [[Esprit Arena]] de [[Düsseldorf]], a l'inisio prevedeste par el 4 e 5 de zunjo 2009 e spostàe al 26 e 27 de febraro 2010. === Pauxa post ''Sounds Of The Universe'' === El 4 de marso [[2010]] el trio el ga resevùo el premio de ''mejo grupo intarnasionałe'' ai [[Echo Award|Echo Wards 2010]], zontando n'altra perla a ła só carièra. Drìo el feniménto de'l [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]], i tre i torna a dedicarse a pien a łe só fameje e a i só projeti parsonałi: Dave el ze tornà a [[New York]] andove el ga adotà James Nicholas Rogers-Gahan, fiòło de só mujer; Fletch el ze tornà a vestir i pani de ''special dj'' par varie discoteche inglezi; Martin el ze tornà anca łu da ła só fameja. El 6 de zugno [[2011]], A vien fora ła segonda rancura de remix de'l grupo intitołada ''[[Remixes 2: 81-11]]''. Ła compilation ła venjarà conpanjà da na varsion de ''[[Personal Jesus]]'' remixada da [[Tor Ermansen]] de'l do de produsion [[Stargate (grupo de produtori)|Stargate]]. Ła rancura ła vede anca ła partesipasion dei ex menbri de'l grupo, Vince Clarke e Alan Wilder, che'l contribuise co dei remix de ''Behind the Wheel'' e ''In Chains''. Inte l'isteso ano, i Depeche Mode i vien sełesionà da ''[[Q (periodico)|Q]]'' par partesipar co na cover de ''So Cruel'' dei [[U2]] a ła compilation de tributo a l'àlbun de'l 1991 de ła rock band irlandeze ''[[Achtung Baby]]'', ''[[AHK-toong BAY-bi Covered]]''. El 24 de zenaro 2013 ze stà anuncià el nome e ła tracklist de'l novo àlbun. El novo àlbun, el se ciamarà ''Delta Machine'' e el venjarà fato venjer fora inte'l meze de marso de l'steso ano. El singoło Heaven el venjarà fora so'l marcà, invese, el primo de'l meze de febraro. === ''Delta Machine'': 2012–2015 === A novenbre del 2011, Andy Fletcher dichiara che i Depeche Mode tornarà in studio inte el marso del 2012 par rejistrar cueło che sarà el só tredezèzemo àlbin. A só volta, ad inìsio 2012, Martin Gore el declara che el disco el venjarà publegà inte i primi mezi de'l 2013. El 23 de otobre 2012, el grupo el tien na confarensa stanpa a [[Parixe|Parize]] indove el prezenta un brano de'l novo àlbun, el cui titoło ''Angel'' el vien revełà soło calche tenpo drìo, e el anuncia łe date de ła prima leg de'l novo tour ciamà [[The Delta Machine Tour|Tour 2013]]. Inte'l desenbre de'l 2012 el grupo el anuncia de èsar pasà co ła [[Columbia Records]] e che el novo àlbun el venjarà publegà el 25 de marso de'l 2013. El 24 de zenaro 2013 el grupo el reveła el titoło de l'àlbun, overosìpia ''[[Delta Machine]]'', e anca el tour el vien renomenà The Delta Machine Tour. El 1º de febraro de'l steso ano, A vien publegà el primo singoło ''[[Heaven (Depeche Mode)|Heaven]]'' in [[download dixitałe]], in contenporanea co'l video de'l brano so [[Vevo]]. A marso [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] anuncia che el segondo singoło ciapà fora da ''Delta Machine'' el sarà ''[[Soothe My Soul]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ttj9UuFnEyI&feature=share Interview: Andy Fletcher - Depeche Mode (by Beta News Agency) - YouTube<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. L'11 de marso i Depeche Mode i tien un conserto promosionałe al ''Live On Letterman'' andove, inazonta a łe dezà famoxe ''Heaven'' e ''Angel'', i prezenta altri brani da'l novo àlbun come ''Should Be Higher'', ''Soft Touch/Raw Nerve'' e ''Soothe My Soul''.Pì tardi i sarà ospiti anca al ''[[David Letterman Show|Late Show with David Letterman]]'' andove i promovarà el disco e i sonarà ''Heaven''. ''Delta Machine'' el vien publegà el 22 de marso in [[Xermania|Zarmània]] e [[Irlanda]], el 25 in [[Fransa]] e inte el [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], el 26 in [[Itałia]] e inte i [[Stati Unii de America|Stati Unìi de America]] e el 27 in [[Japon]] e in [[Australia]]. El 28, el grupo publega el video muzegałe de ''Soothe My Soul'', segondo sìngoło ciapà fora da l'àlbun. El Delta Machine Tour el parte el 4 de majo 2013 da'l [[Palais Nikaia]] de [[Nisa]]; cofà inte'l cazo de'l presedente [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|''Tour of the Universe'']], el riva suito dopo a [[Tel Aviv]] e el fa tapa in diversi stadi calcistici, parchi e Festival de mùzega europei co łe sołe ecesion de łe date de [[Łondra]], Minsk e [[Stocolma]] - 'st'ùltema caza fałimento d'el promoter de'l festival Peace & Love che i se gavarìa dovesto desvolzer a [[Borlänge]] - che se ga tegneste in struture indoor. Par cuanto revarda l'Itałia, el tour el fa tappa a [[Stadio Giuseppe Meazza|San Siro]] e a l'[[Stadio Ołmpico (Roma)|Olimpico]] de [[Roma]] dove el grupo el se ezibise davanti a respetivametne 57,919 e 56,007 spetadori fazendo rezistrar in entranbe łe ocazion el tuto ezaurìo. Daspò el trionfo de ła prima leg europea par via dei numarozi sold-out fati rezistrar e el gran nùmaro de biłieti vendesti, el tour el riva in [[Nord Mèrega]] otegnendo rezultadi tuto respeto e co numaroze date a l'insegna de'l tuto ezaurìo. A novenbre i Depeche Mode i se ezibise par ła prima volta inte ła só cariera ad [[Abu Dhabi]] inte i [[Emirati Arabi Unìi]], par po' tornar da novo in Europa par na serie de concerti indoor. 'Sta segonda leg europea ła se protrae fin marso 2014, durando ła cuała el grupo torna a ezibirse in Itałia par nantre 3 sere el 18 de febraro al [[Palasport Olimpico]] de [[Turin]], el 20 de febraro al [[Mediolanum Forum]] de [[Asago]] e el 22 de febraro a ła [[Unipol Arena]] de [[Casalecchio di Reno]], fazendo senpre rezistrar el tuto ezaurìo. Inte łe intension orizenarie de'l grupo, a partir da fine de marso - inisio apriłe A ghe sarìa tuta na serie de concerti da tegnerse in Sud Amèrega (tra cui łe vosiferàe partesipasion ai [[Lollapalooza]] de [[Santiago del Cile]] e de [[San Paolo (Braziłe)|San Paolo]]) e so altri Paezi - sensa paraltro mai presizar cuałi - che i dovarìa portar el trio de Basildon a calcar numarozi palcosèneghi intarnasionałi fin a łujo 2014 inoltrà. Ma a sorpreza, i Depeche Mode i preferise non dar nesun seguito a cuanto da łori stesi antisipà un ano e mezo prima, fazendo cusì całar definitivamente el sipario so ła tournée co'l concerto de'l 7 de marso a l'Olympisky de Mosca. L'8 de otobre el sito ofisiałe de'l grupo pùblega un comunegà stanpa de ła Columbia Records in cui se anuncia ła publegasion de'l film concerto ''[[Depeche Mode Live in Berlin]]'' e de l'àlbun ''[[Depeche Mode Live in Berlin#Live in Berlin Soundtrack|Live in Berlin Soundtrack]]'', ła cui usìda ła ze fisà al 17 novenbre in tuto el mondo<ref>[http://www.depechemode.com/depeche-mode-live-in-berlin-coming-november-17th-on-columbia-records/ Depeche Mode Live In Berlin – Coming November 17th on Columbia Records | Depeche Mode<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. === ''Spirit'': 2016–presente === Durante na intarvista in webcast co Rob Bell el 25 de zenaro [[2016]], Martin Gore anuncia che'l grupo el tornarà in studio a rezistrar inte'l meze de apriłe de'l steso ano, e che sia łi che Dave Gahan i gaveva za scrivesto e rezistrà come [[demo]] de łe nove canson. Ła publegasion de'l novo àlbun ła ze prevedesta par ła primavera de'l [[2017]]<ref>{{Cita web |url=http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |titolo=Depeche Mode heading into studio this April to record 14th studio album {{!}} Post-Punk<!-- Titolo generato automaticamente --> |accesso=13 settembre 2016 |dataarchivio=25 febbraio 2017 |urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170225081754/http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |urlmorto=sì }}</ref>. ===2022: ła morte de ''Fletch''=== El 26 de majo [[2022]] A more premaduramente Andrew Fletcher, a l'età de 60 ani. El só deceso el vien anuncià dai stesi conpagni de'l grupo. Inte'l comunegà aparìo so łe pàjine ''social'' de'l grupo, i restanti conponenti i se dichiara "devastai e soto shock".<ref>{{Cita news|nome=|cognome=|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/cultura/musica/2022/05/26/e-morto-andrew-fletcher-tastierista-dei-depeche-mode_667066f5-084d-4e3d-aeeb-1e6097221f8b.html|titolo=È morto Andrew Fletcher, tastierista dei Depeche Mode|pubblicazione=ANSA.it|data=26 maggio 2022|accesso=26 maggio 2022}}</ref> ==Notasion== <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Grupi muxicałi britàneghi]] hsuyzbbn099rjad1lxu7rumbci2hn0n 1102365 1102364 2022-08-17T16:59:43Z Enrico 7370 /* Music for the Masses */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Depeche Mode |imaxene = Depeche Mode in Barcelona, 2006.jpg |didascałia = I Depeche Mode co i turnisti [[Peter Gordeno]] e [[Christian Eigner]] in cao de un concerto a Barcełona inte el 2006 |tipo = |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = Regno Unìo |ani_atività = 1980 - in atività |xenere = Indie Rock, New Wave |eticheta = [[Mute Records]], [[Sire Records]], [[Reprise Records]], [[Capitol Records]], [[Virgin Records|Virgin]], [[Columbia Records]], [[Legacy Records]], [[Hansa Records]] |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 24 |studio = 14 |live = 4 |racolte = 6 |sito = }} I '''Depeche Mode''' i ze un [[grupo muxicałe|grupo muzegałe]] [[Regno Unìo|britànego]] formà a [[Basildon]] a [[Łondra]] inte'l [[1980]]. El grupo el ze formà atualmente da [[Dave Gahan]] (voze), [[Martin Lee Gore|Martin Gore]] (ghitara e tastiere) e [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] (tastiere, baso e portavoze). Ła formasion orizenałe ła conprendeva anca [[Vince Clarke]] (tastiere, ghitara, cori, [[drum machine]]), el cuało el ga łasà el grupo inte'l [[1981]] par fondar i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] e drìoman i [[Erasure]]. Drìo l'abandon de Clarke, [[Alan Wilder]] (tastiere, bateria, cori, baso, pianoforte, parcusion) el se ga unìo a'l grupo inte'l [[1982]] par po' łasarlo inte'l [[1995]]. Afermai so ła sena [[synth pop]] [[Inghiltera|ingleze]] ai inisi dei [[ani 1980|ani otanta]], ła sò fama ła se ga protrà e cresùa inte i ani. Traverso na proficua carièra łonga cuatro deseni, i ga abrasà co'l dòparo de l'ełetrònega pì de un zènare muzegałe, co łarghe concesion a'l [[pop rock]] e a ła [[New wave (muxica)|new wave]], soratuto inte ła segonda faze, e na màsisa incursion inte ła [[Alternative dance|dance alternativa]]. Co pì de 100 miłion de dischi vendesti in tuto el mondo<ref name="BB">{{cita web|url=https://www.billboard.com/bbcom/news/depeche-mode-prepares-for-tour-of-the-universe-1003954071.story|titolo=Depeche Mode Prepares For Tour Of The Universe|editore=[[Billboard]]|data=23 marzo 2009|accesso=26 zugno 2012}}</ref><ref>{{cita web|url=http://fanofmusic.free.fr/index.php?m=Charts&s=BestSellers&p=BestSellers&Act=50|editore=Fan of Music|titolo=Depeche Mode|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, diversi grupi e artisti provenjenti da tuti i zènari muzegałi influensài dai só łaori e numaroze cover de łe só canson reałizàe, i Depeche Mode el ze uno dei grupi pì influenti de ła istòria de ła mùxega ełetrònega. Ła famoza rivista muzegałe britànega [[Q (periodego)|Q]] łi ga definìi "ła band ełetrònega pì popołar e łonzeva che el mondo el gabia mai conosùo"<ref>{{cita web|url=http://bestof.depechemode.com/|titolo=Depeche Mode: The Best Of, Volume 1|editore=Bestof.depechemode.com|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, e ''[[Rolling Stone]]'' "ła cuintesensa de ła mùzega ełetrònega dei ani 80". == Istòria de'l grupo == === ''Composition of Sound'': l'ezordio === [[File:VInce Clarke, Erasure.jpg|thumb|left|Vince Clarke inte'l 2011 co i Erasure.|alt=]] Inte'l [[1976]], [[Vince Clarke]], Mark Pex e [[Andrew Fletcher]] i forma un grupo che'l responde a'l nome de ''No Romance in China'', sensa parò otenjer tanto suceso. De conseguensa, inte'l [[1979]], Vince el fonda un novo grupo insenbre a [[Martin Lee Gore]], cao de n'altro grupo [[Musica underground|underground]], i ''Norman and the Worms''. Ła nova formasion ła vien prima batezada ''French Look'', e drìoman renomenada ''Composition of Sound'', cuando anca Andrew el se unise ai do. Parò, manca oncora un vero cantante, e cusì, cuando inte'l [[1980]] Vince el sente l'ałora sconosùo [[Dave Gahan|David Gahan]] cantar na reintarpretasion de ''Heroes'' de [[David Bowie]] in un łocałe, el ghe propone de unirse a ła formasion, proposta che "Dave" aceta. Drìo sujerimento de'l novo rivà, el grupo el canbia oncora na volta nome, asumendo cueło definitivo de ''Depeche Mode'', ciapà da na omònema rivista de moda [[Fransa|franseze]] de l'epoca (''Dépêche mode'')<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/What-does-the-name-Depeche-Mode-mean|titolo=What does the name Depeche Mode mean?|lingua=EN}}</ref>, che'l pol èsar traduzesto cofà ''gazetin de moda'', ma che'l vien de frecuente eroneamente traduzesto come ''moda paseziera'', ''moda vełose'', ''moda pronta'' opur ''nova moda'', a cauza de ła confuzion de ła paroła [[łengua fransexa|franseze]] ''dépêche'' co'l verbo ''se dépêcher'' (destrigarse, ciapar suzo).<ref>{{Cita web |url=http://www.eightyeightynine.com/music/depeche-mode.html|titolo=www.eightyeightynine.com - Depeche Mode - the real origin of the band's name|lingua=en}}</ref> I Depeche Mode i ezordise ofisialmente so'l fenir de'l [[1980]], partesipando a ła compilation ''[[Some Bizzare Album]]'', reałizada da alcuni grupi emerzenti (fra staltri i [[Soft Cell]], [[Blancmange]], [[The The]] e [[Naked Eyes]]) co'l brano ''Photographic''. Inte 'sto steso parìodo, ezisteva na serie de grupi che ła ga fornìo a'l grupo de Basildon àlbun cołetivi de tributi e compilation de cover, venjesti fora, uno drìo cheł'altro, inte el ziro de pochi ani. El grupo dei [[Camouflage (grupo muxicałe)|Camouflage]] el ze stà de seguro el grupo so cui i Depeche Mode i ga ezersità mazormente ła só influensa: el trio todesco el ga publegà el pròpio àlbun de debuto, ''[[Voices & Images]]'', inte'l [[1988]], che a łongo el ze stà credesto da tanti cofà na produsion łimità a l'area zarmànega dei stesi Depeche Mode, soratuto par cuanto revarda el singoło de vetura, ''[[The Great Commandment]]'', finché i tre tozi no i ze conparìi inte'l rełativo videoclip; drìoman, i Camouflage i ga sparimentà nove sonorità restando, parò, senpre visini al stiłe [[synth pop]]. Daspò ''Photographic'', i Depeche Mode, soto ła guida de'l produtor [[Daniel Miller]], i publegarà i singołi ''[[Dreaming of Me]]'' (rivà al 57èzemo posto inte ła Clasifega Britànega dei Singołi) e ''[[New Life (Depeche Mode)|New Life]]'' (undezèzemo inte ła medèzema UK Top 75), cusì in azonta al bon rescontro comersiałe, i gode anca de numarozi pasaji radiofòneghi, grasie ai cuałi el grupo el riese a publegàr el primo de na łonga e fortunada serie de àlbun intitołà ''[[Speak & Spell]]''. Scrivesto prensipalmente da Vince Clarke el contien ła famoza hit ''[[Just Can't Get Enough (Depeche Mode)|Just Can't Get Enough]]'', vero e pròpio tormenton che'l razenta ła fiłastroca osesiva. Martin Gore el partesipa al proseso conpozitivo, scrivindo do canson, ''Tora! Tora! Tora!'', e el [[Musica strumentale|strumentałe]] ''Big Muff'', cantandone po' un terso, intitołà ''Any Second Now (Voices)''. El suceso otenjesto el mete parò el grupo davanti a ła nesesità de na vita ''on the road'', ipòteze no ben piazesta a Vince Clarke (refratario a ła vita da "pop star")<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/Why-did-Vincent-Clarke-leave-Depeche-Mode|titolo=Why did Vincent Clarke leave Depeche Mode?|lingua=EN}}</ref>, che'l zbandona cusì el grupo, fondando prima el [[grupo muzegcałe|do]] [[ełetropop]] dei [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] co ła cantante ingleze [[Alison Moyet]], drio el grupo [[The Assembly]], e infin n'altro, pì łonzevo do, i [[Erasure]], co [[Andy Bell (cantante)|Andy Bell]]. === I primi sucesi === Andà Vince Clarke, l'ùnego che pol covèrzer el ròło de conpozidor A ze Martin Gore, che'l reciapa cusì in man i pròpi brani scrivesti a 16 ani, in piena adołesensa, coi cuałi, inte'l [[1982]], i Depeche Mode i publegarà el só segondo àlbo, ''[[A Broken Frame]]''. Vince el se ofre de łasar ai Depeche Mode (che co sesto i refuda) un ùltemo brano da'l titoło ''Only You'', ma che'l deventarà na hit co'l só novo grupo, i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] (co [[Alison Moyet]]). Par el conseguente [[Tour dei Depeche Mode|tour]], i Depeche Mode i nesesita de un novo [[tastierista]], cusì A vien asumesto [[Alan Wilder]], che, so'l fenir de ła [[tournée]], el deventa menbro a tuti i efiti de'l grupo. Co 'sta formasion, e co un Gore ispirà pì che mai, i Depeche Mode i produze dischi al ritmo de scuazi uno l'ano, fin al [[1990]]. Inte'l [[1983]] i pùblega ''[[Construction Time Again]]'', che contien ''[[Everything Counts]]'', uno dei só brani pì famozi Inte'l [[1984]], i riese a sfondar anca in [[America Setentrionałe]], col singoło ''People Are People'', trazesto da l'àlbun ''[[Some Great Reward]]'', ła prima granda pièra miłiar a 33 ziri de'l grupo, e na compilation omònema, postatamente publegada par el marcà meregan. A se conclude cusì, intel [[1985]], ła prima faze de ła só carièra, co ła rancura ''[[The Singles 81-85]]'', che ła contien drento i do inediti ''[[Shake the Disease]]'' e ''[[It's Called a Heart]]'', estrazesti par promòver l'àlbun, łeziermente modifegà par l'[[America Setentrionałe]], inte ła scałeta e inte'l titoło. Batezada da novo infati ''[[Catching Up with Depeche Mode]]'', ła collection ła conprende anca i [[łado B|ładi B]] dei do singołi e un paro de sucesi menori, ometesti inte ła compilation intarnasionałe. === ''Music for the Masses'' === [[File:Dm oberhausen 2001 black celebration.jpg|thumb|I Depeche Mode a [[Oberhausen]] (Zarmania), co i ze drio cantar ''Black Celebration'']] Za algune trase de ''Some Great Reward'' łe ghe parmeteva ai fan dei Depeche Mode de capir che l'atmosfera intorno al grupo ła jera drìo canbiar: l'aria ła se fazeva pì rarefata, ła contenjùa sołarità dei primi ani ła zera drìo desconparir, par łasarghe posto a'l scuro e a un umor pì małincònego. Infati, inte'l [[1986]] A se verze ła segonda faze de'l grupo, co ''[[Black Celebration]]'', disco dai toni pì cupi, [[Gothic rock|gothic e dark]], che'l caratarizarà tuta ła produsion drìo. A ze intaresante notar che se trata de l'únego àlbun dei Depeche Mode che'l ciapa el nome da na canson contenjùa al só interno. A partir da 'sto àlbun, in partegołar co ła canson ''[[Here Is the House]]'', Martin el reciapa a sonar ła ghitara, abandonada tenpo prima, cuando che el grupo el gaveva optà par de łe sonorità pì sperimentałe ed ełetròneghe, mostrando de prefarirle a cuełe mazormente acùsteghe. Inte'l [[1987]] co l'usida de ''[[Music for the Masses]]'' (el titoło de sto disco el nase da na idea de Gore che, mentre che'l zera drìo vizionar dei dischi de mùzega, el ga notà un disco dal titoło sujestivo: ''Music for the Millions'') e dei singołi ''[[Strangelove (singolo)|Strangelove]]'', ''[[Never Let Me Down Again]]'' e ''[[Behind the Wheel]]'' i Depeche Mode i se ga consagrà definitivamente anca inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], co un zigantesco conserto a'l [[Rose Bowl]] de [[Pasadena (Całifornia)|Pasadena]], al cuało partesipa pì de 60.000 parsone, imortałà inte'l dopio disco ''[[101 (album)|101]]'' e inte'l video [[VHS]] che'l porta el steso titoło e che'l pol èsar considarà un vero e pròpio film, co ła rezìa de [[D. A. Pennebaker]]. === ''Violator'' e ''Songs of Faith and Devotion'': da ła sima a ła crize === Co ''[[Violator (Depeche Mode)|Violator]]'', venjùo froa inte'l [[1990]] e rejistrà a Miłan, uno dei dischi pì apresài, grasie a ła prezensa de do tra i brani pì famozi de'l grupo, ''[[Enjoy the Silence]]'' (uno dei mazori sucesi comersiałi in asołuto, nùmaro 6 inte ła UK Top 75) e ''[[Personal Jesus]]'' (venjùo fora come singoło sìe mezi prima de l'àlbun), łe [[chitara|chitare]] łe deventa parte fondamentałe de'l sound de ła band. El tour che'l ne consegue ([[The World Violation Tour]]) el se reveła un suceso stragrando. Inte'l ziro de 8 ore A ze stà vendesti 42.000 biłieti par el [[Giants Stadium]] de [[East Rutherford]], e 48.000 par el [[Dodger Stadium]] de [[Los Angeles]]. In cocluzion de'l tour, parò, inisia un parìodo de crizi dovesto al stress de un ano intièro de ''live'' sensa fermarse. Dave el conose Theresa Conway e abandona fameja e grupo par trasferirse co èła a [[Los Angeles]], inte'l [[1991]]. Infati, da sto ponto de ła so carièra, i Depeche Mode scominsia a rałentar l'usida dei pròpi dischi, tanto che el sucesivo album, intitołà ''[[Songs of Faith and Devotion]]'', vedarà el ciaro solchè inte'l[[1993]]. Con Alan Wilder improvixà baterista, acantonae tenporaneamente łe [[drum machine]], una de łe caraterìsteghe peculiari de sto łaoro xe pròpio i soni "nèti" de na vera [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]], anca se pì volte procesai traverso i [[sintetixador]]i. L'otavo ''studio album'' del grupo xe usìo el 22 de marso [[1993]] e suito se ga destinguesto par łe so forti identità identità rock, grasie ai brani ''[[I Feel You]]'', ''[[Walking in My Shoes (Depeche Mode)|Walking in My Shoes]]'' e ''[[In Your Room (Depeche Mode)|In Your Room]]'' che ga acostà el grupo al xenere [[Alternative-rock|alternative]]. L'album ga vendùo tra łe 4 e i 5 miłion de copie in tuto el mondo, scałando łe clasifeghe de tuti i paexi europei ed americani indove l'è devegnesto disco d'oro e de platino. Anpò soto ła mascàra del suceso i cuatro inglexi i jera drìo viver un periodo de crixe scominsià, come presedentemente spiegà, xa da ła fin del [[The World Violation Tour]], co un agravà stato de depresion par [[Andrew Fletcher|Andy]], na tosegodependensa da ''[[speedball]]'' par [[Dave Gahan|Dave]] e na continua inconprension intra [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Alan Wilder|Alan]]; tuto ciò a ła vixìlia de un tour de 14 mexi, el [[The Devotional Tour]]. ==== Devotional Tour - Exotic/Summer Tour ==== Ła prima leg europea del [[The Devotional Tour]], ła [[tournée]] promosionałe che ła gaveva el fin de promover l'album, ła scominsia a [[Lilla (Fransa)|Lilla]] el 19 de majo [[1993]] par concludarse co un gran concerto al [[Crystal Palace (Łondra)#Il parco|Crystal Palace]] de [[Łondra]] el 31 de łujo [[1993]] davanti a 35.000 persone. Dave, Martin, Andy e Alan i parte col so entourage de 18 persone, 80 adeti a ła manutension ed un consejer spirituałe. Ła segonda leg de ła tournée coverxirà na prima volta i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], termenando col ritorno in Europa par na mini-serie de concerti tegnùi in Irlanda e inte el Regno Unìo. El ''The Devotional Tour'' rejistra inte i USA un otemo riscontro de pùblego, ma Dave xe senpre pì debiłità e desfà da l'uxo de [[eroina]] e da łe fadighe dei concerti. L'8 de otobre del 1993, durante ła tapa de [[New Orleans]], el ga [[infarto]] dovùo ad [[overdose]] de [[eroina]] e'l xe recoverà a l'ospeal indove el vien reanemà. Fenìi i concerti inte el Regno Unìo, i Depeche Mode i se feram par sìrca un mexe e mexo vanti de tornar a exibirse in Àfrega, Axia, Merega Łatina e Stati Unii inte l'anbito de chel tour mejo conosùo soto el nome de [[The Exotic Tour]]/Summer Tour. Vanti de inbarcarse in sta nova aventura, [[Alan Wilder]] pasa calche setemana ai Windmill Lane Studios de [[Dublin]] par mixar i brani de l'album ''[[Songs of Faith and Devotion Live]]'' e ła trasa audio del novo video live de [[Anton Corbijn]] intitołà ''Devotional''. Calche setemana drìo, el se trasferise co Daryl Bamonte e'l produtor Steve Lyon ai Logic Studios de Miłan par pareciar i brani da proponer inte i sucesivi concerti del novo tour. I Depeche Mode, ormai, i dividesti e i so raporti fora dei concerti no i existe. Cusì, mentre Alan el xe senpre pì convinsùo de abandonar el grupo, Martin Gore continua a rifugiarse inte l'acol ed Andrew Fletcher cae darecào in una fonda depresion che ło menarà a sbandonar el tour ed èsar sostituìo da [[Daryl Bamonte]] a partir da ła prima data braxiłiana de l'Exotic Tour (el 4 de avril 1994 a San Paolo). Cuanto a Dave Gahan, par eło seita el periodo stremamente difisiłe, che ło portarà oncora a sfiorar ła morte. Ła tournée inpé ła seita e co staltra i dexastri: Dave se ronparà do costołe butandose inte el pùblego durante l'ùltemo concerto del tour al Deer Creek Music Center; Alan risciarà ła vita calche setemana drìo el fenimento del tour a cauxa de un aereo miłitar sciantà a poche sentinere de metri da łu mentre ch'el jera drìo parcorer na strada co ła so auto; Martin el sarà senpre pì de frecuente vitima de [[crixi epiłetiche]]. El cantante dei [[Primal Scream]] [[Bobby Gillespie]] confesarà ani drìo de èsar restà imatonìo dal masiso uxo de droghe de Dave. El tour sec onclude ad [[Indianapolis]] l'8 de łujo [[1994]], dopo 154 concerti e 14 mexi de xiro del mondo, łasando i cuatro inte ła crizi pì difisiłe che i gabia mai afrontà. Dave inte l'istà de'l [[1995]] el proarà el [[suicidio|suisidio]] co'l tajo de łe vene dovùo a dei [[ałusinoxeni|ałusinozeni]] e poco tenpo drìoman el devorsiarà da ła so segonda mujer. === El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co ''Ultra'' === A cauxa dei rapoti personałi pexantemente deteriorai indrento al grupo e a łe inconprension oramai a l'ordene del dì, daspò 13 ani pasai in te'l grupo [[Alan Wilder]] deçide de sbandonarla definitivamente. Ła deçixion, da łu steso definìa irevocabiłe, ła vien comunicada a Dave via [[fax]] (vista l'inposibiłità de rintrasar el frontman oramai conpletamente asente par via del masiso uxo de droghe), e de persona ai altri, durante na riunion convocà da Alan stesso e che se gà tegnesta a Łondra. A tuto ciò fa imediato seguito un comunicà stanpa inte ła cuała l'isteso Wilder no'l sparagna dure criteghe ai so oramai ex conpagni de grupo Martin Gore ed Andy Fletcher, sìbne nisun vegna sità esplisitamente. Na deçixion inatexa che ciapa tuti inpreparai [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Andrew Fletcher|Fletch]], i cuałi deçide tutavia de seitar sensa sercar alcun sostituto. Cusì, suparà el choc inisiałe, i tre entra in studio inte l'otobre [[1995]] afidandose a ła produsion de [[Tim Simenon]] e del so personałe grupo de cołaboradori. Siben l'incixion de łe baxe muxicałi seite regołarmente, łe condision psicofixeghe di Dave ghe consente de ultemar ła rejistrasion vocałe de un ùgnoło brano. Drìo sujerimento de Martin, Dave torna a [[Los Angeles]] par sercar de suparar i pròpi problemi e curar ła so pexante tosegodependensa, ma el 28 de majo [[1996]] na [[overdose]] de [[speedball]] (un mix łetałe de [[cocaina]] ed [[eroina]]) ło mena prategamente a ła morte clinega par tre minuti vanti de èsar oncora na volta miracołoxamente rianemà (par cui xa in pasà el xera stà soranomenà ''The Cat'', el gato, dal team de paramedeghi de l'ospeałe West Hollywood). Salvà ''[[in extremis]]'' e parà via da l'ospeałe, el vien ricoverà in un sentro speçiałistego andove el riese a dexintesegarse conpletamente par po' raxonxer el resto del grupo ai RAK Studios e seitar łe rejisrasion vocałe de [[Ultra (Depeche Mode)|''Ultra'']]. Par ła reałixasion dei video promosionałi (ad ecesion de cueło de ''[[Home (Depeche Mode)|Home]]'', direto da Steven Green), łe photo sessions e l'artwork del'album, i tre se afida uncòra na volta ad [[Anton Corbijn]]. El primo sìngoło estraxesto dal novo disco el xe ''[[Barrel of a Gun]]'' (i cui primi versi non reciapa par gnente, come da tałuni eroneamente credesto, łe prime parołe pronunçiae da Gahan al resvejo da l'ùltema [[Sovradosaggio|overdose]]<ref>Nelle principali e più attendìbiłi biografie internazionali scritte sui Depeche Mode, nonché in tutte le interviste concesse dalla band, non c'è alcuna traccia o menzione di questo aneddoto. C'è il pesante sospetto che questo equivoco, riportato solo da siti italiani e in uno special televisivo di [[MTV (Italia)|MTV Italia]], sia stato generato da un'errata interpretazione della recension scritta dal giornalista Cameron inte el febbraio del 1997 par Beat Magazine e ripresa all'epoca da diversi siti di fan italiani. Cameron scriveva ''"Do You mean this horny creep" are Dave Gahan's first words back from the dead'', ma sembra evidente che il giornalista si riferisse alle prime parole cantate da Gahan inte el brano, e non a quelle che lo stesso avrebbe pronunciato al proprio risveglio dall'overdose. Tra l'altro, Martin Gore, autore del testo di Barrel of a Gun, apprese di quei drammàteghi fatti alla radio, e non essendo quindi presente al momento del risveglio di Gahan, in nessun modo avrebbe potuto sapere quali parole quest'ultimo pronunciò al suo risveglio</ref>) seguìo da ''[[It's No Good]]''. El 14 de apriłe [[1997]] vien fora ''Ultra'' che se piasa a ła poxision nùmaro 1 in [[Regno Unìo]], [[Spagna]] e [[Xermania]] e al nùmaro 5 inte i [[Stati Unii d'America|USA]]. Daxeste łe precarie condision de sałute de Gahan, oncora non conpletamente ristabiłìo e a cui el grupo ghe vol evitar posìbiłi recadùde, par ła prima volta inte ła storia dei Depeche Mode a ła publegasion de un disco no va drìo nisun tour promosionałe, via che do mini concerti, tegnùi respetivamente a l'[[Adrenaline Village]] de [[Łondra]] el 10 de apriłe e al Shrine Exposition Hall de Los Angeles el 16 de majo del isteso ano. In sti do spetacołi col grupo sona [[Dave Clayton]] ai sintetixadori e [[Christian Eigner]] a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. === ''The Singles 86-98'', ''Exciter'' e ''Remixes 81-04'': dal 1998 al 2004 === Ła band ła se riunise co Tim Simenon e'l so "team" inte i primi mexi del [[1998]] par rejistrar el novo sìngoło ''[[Only When I Lose Myself]]'' che farà parte de ła nova racolta ''[[The Singles 86-98]]'', [[sequel]] de ła preçedente ''[[The Singles 81-85]]''. Par promovarla, a l'usida del disco va drìo un tour promosionałe ciamà [[The Singles Tour]], che parte a setenbre in [[Estonia]] e el se conclude el 22 de disenbre inte i Stati Unii, par un totałe de 60 concerti in sołi 3 mexi. A conpagnar el grupo sol palco ghe xe [[Peter Gordeno]] a łe [[tastiera ełetronica|tastiere]] e Christian Eigner a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. Inte el periodo drìo, Martin Gore vive, par ła prima volta da cuando el xe el prinçipałe song-writer (conpoxidor) del gruppo, un periodo de crixe de ispirasion, e par rexolverla el se afida a l'ajuto de Paul Freegard e Gareth Jones. Na volta superaà, i Depeche Mode i pol finalmente tornar in sała d'incixion, e inte el [[2001]], a cuatro mexi dal so ùltemo album in studio, vien fora ''[[Exciter (album)|Exciter]]'', produxesto da [[Mark Bell]], conosùo soratuto par ła so frutuoxa cołaborasion co łe çełebre artista islandexa [[Björk]]. ''Exciter ''xe preçedesto dal sìngoło ''[[Dream On (Depeche Mode)|Dream On]]''; a cui ghe seitarà drìo i sìngołi ''[[I Feel Loved]]'', ''[[Freelove]]'', na bałada eterea, e ''[[Goodnight Lovers]]''. El suecesiv ''[[The Exciter Tour]]'' vedarà come "turnisti" i riconfermai [[Peter Gordeno]] e Christian Eigner. El tour, spartio in una prima leg mericana e in una segonda europea, el scominsia el 4 de zugno a [[West Hollywood]] in [[Całifornia]] e el finse el 5 de novenbre a [[Mannheim]] in [[Xermania]]. Ad imortałarlo ghe pensarà oncora na volta [[Anton Corbijn]] che recipaparà i do concerti tegnùi a Parixe el 9 e 10 otobre del 2001 da cui vegnarà estraxesto un dopio [[DVD]] intitołà ''One Night in Paris''. El tour gavarìa dovesto seitar inte l'istà del 2002, e come confermà dal promoter Roberto De Luca, i Depeche Mode gavarìa dovesto èsar i headliner de una de łe seradea de l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Imoła]]. Anpò, raxon personałi costrenxe el grupo a scançełar tuti i inpegni prevedesti. Inte el [[2003]] i Depeche se tol na pauxa. Gahan publegarà el so primo album da sołista, ''[[Paper Monsters]]'', mentre Gore stanparà ''[[Counterfeit²]]''. Inte el trienio [[2002]]/[[2003]]/[[2004]] łe VHS de ła band ''[[The Videos 86-98]]'', ''[[101 (album)#101: il documentario|101]]'' e ''[[Devotional]]'' vien publegae da novo in DVD arichìi da contegnùi speciałi. El grupo el tornarà a riunirse verso fin del [[2004]], par łaorar a l'iminente usìda de ła racolta ''[[Remixes 81-04]]''. === ''Playing The Angel'': i DM i torna in çima al mondo (2005) === [[File:Depeche Mode 2006.jpg|thumb|left|upright=1.4|I Depeche Mode al Wireless Festival, 2006]] De łì a breve i Depeche Mode i torna in studio, conpagnai par ła prima volta dal produtor Ben Hillier. Dave Gahan chiede ed otien de poder contribuir a ła stexura de l'album co brani pròpi, segnando na picoła rivołusion inte el modus operandi de ła band. El novo disco el se ciama ''[[Playing the Angel]]'', e'l xe publegà inte l'otobre del [[2005]], segnando na nova era par el terseto de Basildon. A l'album ghe va drìo infati un tour de 124 date ''indoor'' e ''outdoor''. El [[Touring the Angel]] toca anca l'[[Itałia]] co 4 date: łe prime due, ''indoor'', al Forum de Asago, el 18 e el 19 de febraro [[2006]], ła tersa, ''outdoor'', a l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Ìmoła]] el 16 de zugno [[2006]], e ła cuarta, anca staltra ''outdoor'', el 17 de łujo [[2006]], al [[Stadio Ołinpego (Roma)|Stadio Ołinpego de Roma]]. Cuanto a sta ùltema, verta dai [[Scosia|scosexi]] [[Franz Ferdinand]], vede ła parteçipasion de sìrca 40.000 persone. Cuanto ai do concerti tegnùi ad Assago, staltri i vien filmai integralmente soto ła regia de Blue Leach ed utiłixai par ła publegasion de un dopio [[DVD]], usìo el 25 de setenbre [[2006]] col titoło ''[[Touring the Angel: Live in Milan]]''. === Dal 2006 al 2008 === El 13 de novenbre [[2006]] A vien fora invese do edision desconpanje, CD audio e CD audio/DVD video, un primo ''Best of'' del grupo, coerentemente intitołà ''[[The Best of Depeche Mode, Volume 1]]'', contenjente l'inedito ''[[Martyr]]''. Durando el bienio 2006/2007, A ze stà remasterizà i primi 10 àlbun de studio. Łe publegasion łe prezenta na confesion spesiałe par cołesionisti, inte i cuałi, 'rento el CD, ghe xe anca un DVD, contenjente [[remix]] ed ezibision live de'l parìodo, pi in azonta un documentario de sìrca mezora, co intarviste e filmai rari. Inte'l 2007, Fletcher e Gore i se ga inpenjà in racuante [[tournée]] come [[Disc jockey|deejay]], mentre Gahan el ga publegà l'àlbun da sołista ''[[Hourglass (Dave Gahan)|Hourglass]]''. === ''Sounds of the Universe'': 2009-10 === ''[[Sounds of the Universe]]'' el ze stà publegà in Itałia el 17 de avril [[2009]]. El titoło del disco el ze stà anuncià el 15 de zenaro [[2009]] so'l sito ofisiałe de ła band<ref>{{Cita web |url=http://www.depechemode.com/news.html|titolo=DEPECHE MODE ANNOUNCES THE RELEASE OF SOUNDS OF THE UNIVERSE APRIL 21, 2009}}</ref>; el ze stà antisipà da'l singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''[[Sounds of the Universe]]'' el ga suito ciapà ła sima de łe clasifeghe itałiane e de cuełe de altri 19 paezi<ref>{{Cita web |url=https://www.musicweek.com/story.asp?sectioncode=1&storycode=1037655&c=1|titolo=Depeche Mode hit top spot in 20 countries}}</ref>, piasandose a'l segondo posto in cuełe inglezi e al terso in cuełe mericane. In una confarensa stanpa tenjùa a [[Berlin]] el 6 de otobre [[2008]], durando ła cuała A ze stà posìbiłe scoltar in anteprima mondiałe brevi [[snippet]] de ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]'' e ''Peace'', el grupo el ga anuncià łe date de'l novo tour, el [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]]. Durando el World Première Echo Awards che'l se ga zvolzesto a [[Berlin]] el 21 de febraro [[2009]] A ze stà prezentà in anteprima mondiałe el novo singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''Wrong'' ze seguìo da ''Peace'', publegà el 15 de zunjo [[2009]] e el 7 de desenbre A ze stà publegà el novo singoło ''Fragile Tension'' seguìo da ''Hole To Feed''. El Tour of the Universe el partio el 6 de majo 2009 al [[Rockhal]] de [[Esch-sur-Alzette]], Łusenburgo, par po' rivar par ła prima volta in [[Israełe|Izraełe]] (a [[Tel Aviv]] el 10 de majo). El 14 de majo, tutavia, i Depeche Mode i ze stà constrenzesti a scansełar diverse date de'l tour ed a spostarne altre poiché a [[Dave Gahan]], vìtwma de na [[gastroenterite|gastroentarite]] a ła viziłia de'l conserto al Terra Vibe de [[Atene]], A ze stà cazualmente rescontrà un tumor cativo a ła vesìga al stadio inisiałe. Prontamente oparà, el steso Gahan el ze guarìo e el ga reprendesto ła [[tournée]] da l'8 de zunjo co ła segonda data a'l [[Red Bull Arena (Lipsia)|Zentralstadion]] de [[Łipsia]].<ref>{{cita web|url=http://www.corriere.it/cronache/09_maggio_28/depeche_mode_dave_gahan_operato_tumore_vescica_bb9dacba-4ba0-11de-a6f4-00144f02aabc.shtml|titolo=Dave Gahan operato par un tumore|accesso=05-06-09|editore=Corriere della Sera|data=28-0d-09}}</ref>. Cusì el tour el ze ndà vanti fazendo tapa par ła prima volta in alcuni tra i pì grandi stadi de calcio europei cofà el [[Stade de France]] de [[Parixe|Parize]], l'[[Olympiastadion (Berlin)|Olympiastadion de Berlin]] e [[Olympiastadion (Monaco de Baviera)|cueło de Monaco de Baviera]], insenbre a partesipasion a racuanti festival de mùzega. Durando sta prima leg europea, el tour el ga fato tapa in [[Itałia]] el 16 de zunjo a'l [[Stadio Olimpico (Roma)|Stadio Olimpico]] de [[Roma]] e el 18 al [[Stadio Giuseppe Meazza]] de [[Miłan]] concerti co ła partesipasion de 44,070 spetadori a Roma e 57,544 a Miłan. Verso ła fin de łujo, i Depeche Mode riva in [[Nord America]] indove i tien conserti in palasport ed anfiteatri, co ła soła ecesion de ła partesipasion al [[Lollapalooza]] de [[Chicago]], el 7 de agosto, e de łe do date del 3 e 4 de otobre al [[Foro Sol]] de [[Sità del Mèsego]]. Suito drìoman el grupo fa ritorno in [[America Meridionałe]] e [[America Centrałe]], posti che il trio ingleze no'l vizitava da l'[[The Exotic Tour|Exotic Tour]] inte'l 1994, otenjendo un discreto suceso inte i ipodromi, autodromi e festival de mùzega łocałi. A fin de otobre el grupo el torna in Europa dove el tour sèvita in vari palasport europei. Durando sta segonda leg europea, el grupo el reprendarà ofisialmente łe date del 20 e 21 de novenbre al [[Palau Sant Jordi]] de [[Barcellona|Barsełona]] par publegarne un video e un àlbun da'l vivo entrambi intitołà ''[[Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09]]''. Durando 'sta nova leg europea, i Depeche Mode i fa oncora vizita a l'Itałia, presizamente el 25 de novenbre al [[Futurshow Station]] de Bołonja e el 26 al [[Palasport Olimpico]] de Turin, fazendo rejistar do conserti a l'insenja de'l tuto ezaurìo davanti a 12.880 spetadori a Bołonja e 10.758 a Turin. Tra zenaro e febraro 2010 el gurpo el recupara alcune de łe date inisialmente programàe ad inìsio tour e anułàe drìo el recòvaro de Dave Gahan, e ne zonta de nove. Tra st'altre, ła piasè inportante ła ze sensa dubio cueła de'l 17 de febraro inte ła cuała i Depeche Mode i se ezibise a ła [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]], devolvendo l'intièro recavà al ''Teenage Cancer Trust'', na organizasion ingleza che ła rancura fondi par tozi małà de [[Neoplaxia|cancro]]. El conserto el senja el ritorno de [[Alan Wilder]] so'l palco co'i so ex conpanji de grupo: A se trata de na aparision a sorpreza par conpanjar Martin Gore al pianoforte so ''[[Blasphemous Rumours/Somebody|Somebody]]''. Alan el asistarà anca a ła sucesiva data de'l grupo a ła [[O2 Arena|O2]] de Łondra tra el pùblego in tribuna. El tour el se conclude co do date a ła [[Esprit Arena]] de [[Düsseldorf]], a l'inisio prevedeste par el 4 e 5 de zunjo 2009 e spostàe al 26 e 27 de febraro 2010. === Pauxa post ''Sounds Of The Universe'' === El 4 de marso [[2010]] el trio el ga resevùo el premio de ''mejo grupo intarnasionałe'' ai [[Echo Award|Echo Wards 2010]], zontando n'altra perla a ła só carièra. Drìo el feniménto de'l [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]], i tre i torna a dedicarse a pien a łe só fameje e a i só projeti parsonałi: Dave el ze tornà a [[New York]] andove el ga adotà James Nicholas Rogers-Gahan, fiòło de só mujer; Fletch el ze tornà a vestir i pani de ''special dj'' par varie discoteche inglezi; Martin el ze tornà anca łu da ła só fameja. El 6 de zugno [[2011]], A vien fora ła segonda rancura de remix de'l grupo intitołada ''[[Remixes 2: 81-11]]''. Ła compilation ła venjarà conpanjà da na varsion de ''[[Personal Jesus]]'' remixada da [[Tor Ermansen]] de'l do de produsion [[Stargate (grupo de produtori)|Stargate]]. Ła rancura ła vede anca ła partesipasion dei ex menbri de'l grupo, Vince Clarke e Alan Wilder, che'l contribuise co dei remix de ''Behind the Wheel'' e ''In Chains''. Inte l'isteso ano, i Depeche Mode i vien sełesionà da ''[[Q (periodico)|Q]]'' par partesipar co na cover de ''So Cruel'' dei [[U2]] a ła compilation de tributo a l'àlbun de'l 1991 de ła rock band irlandeze ''[[Achtung Baby]]'', ''[[AHK-toong BAY-bi Covered]]''. El 24 de zenaro 2013 ze stà anuncià el nome e ła tracklist de'l novo àlbun. El novo àlbun, el se ciamarà ''Delta Machine'' e el venjarà fato venjer fora inte'l meze de marso de l'steso ano. El singoło Heaven el venjarà fora so'l marcà, invese, el primo de'l meze de febraro. === ''Delta Machine'': 2012–2015 === A novenbre del 2011, Andy Fletcher dichiara che i Depeche Mode tornarà in studio inte el marso del 2012 par rejistrar cueło che sarà el só tredezèzemo àlbin. A só volta, ad inìsio 2012, Martin Gore el declara che el disco el venjarà publegà inte i primi mezi de'l 2013. El 23 de otobre 2012, el grupo el tien na confarensa stanpa a [[Parixe|Parize]] indove el prezenta un brano de'l novo àlbun, el cui titoło ''Angel'' el vien revełà soło calche tenpo drìo, e el anuncia łe date de ła prima leg de'l novo tour ciamà [[The Delta Machine Tour|Tour 2013]]. Inte'l desenbre de'l 2012 el grupo el anuncia de èsar pasà co ła [[Columbia Records]] e che el novo àlbun el venjarà publegà el 25 de marso de'l 2013. El 24 de zenaro 2013 el grupo el reveła el titoło de l'àlbun, overosìpia ''[[Delta Machine]]'', e anca el tour el vien renomenà The Delta Machine Tour. El 1º de febraro de'l steso ano, A vien publegà el primo singoło ''[[Heaven (Depeche Mode)|Heaven]]'' in [[download dixitałe]], in contenporanea co'l video de'l brano so [[Vevo]]. A marso [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] anuncia che el segondo singoło ciapà fora da ''Delta Machine'' el sarà ''[[Soothe My Soul]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ttj9UuFnEyI&feature=share Interview: Andy Fletcher - Depeche Mode (by Beta News Agency) - YouTube<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. L'11 de marso i Depeche Mode i tien un conserto promosionałe al ''Live On Letterman'' andove, inazonta a łe dezà famoxe ''Heaven'' e ''Angel'', i prezenta altri brani da'l novo àlbun come ''Should Be Higher'', ''Soft Touch/Raw Nerve'' e ''Soothe My Soul''.Pì tardi i sarà ospiti anca al ''[[David Letterman Show|Late Show with David Letterman]]'' andove i promovarà el disco e i sonarà ''Heaven''. ''Delta Machine'' el vien publegà el 22 de marso in [[Xermania|Zarmània]] e [[Irlanda]], el 25 in [[Fransa]] e inte el [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], el 26 in [[Itałia]] e inte i [[Stati Unii de America|Stati Unìi de America]] e el 27 in [[Japon]] e in [[Australia]]. El 28, el grupo publega el video muzegałe de ''Soothe My Soul'', segondo sìngoło ciapà fora da l'àlbun. El Delta Machine Tour el parte el 4 de majo 2013 da'l [[Palais Nikaia]] de [[Nisa]]; cofà inte'l cazo de'l presedente [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|''Tour of the Universe'']], el riva suito dopo a [[Tel Aviv]] e el fa tapa in diversi stadi calcistici, parchi e Festival de mùzega europei co łe sołe ecesion de łe date de [[Łondra]], Minsk e [[Stocolma]] - 'st'ùltema caza fałimento d'el promoter de'l festival Peace & Love che i se gavarìa dovesto desvolzer a [[Borlänge]] - che se ga tegneste in struture indoor. Par cuanto revarda l'Itałia, el tour el fa tappa a [[Stadio Giuseppe Meazza|San Siro]] e a l'[[Stadio Ołmpico (Roma)|Olimpico]] de [[Roma]] dove el grupo el se ezibise davanti a respetivametne 57,919 e 56,007 spetadori fazendo rezistrar in entranbe łe ocazion el tuto ezaurìo. Daspò el trionfo de ła prima leg europea par via dei numarozi sold-out fati rezistrar e el gran nùmaro de biłieti vendesti, el tour el riva in [[Nord Mèrega]] otegnendo rezultadi tuto respeto e co numaroze date a l'insegna de'l tuto ezaurìo. A novenbre i Depeche Mode i se ezibise par ła prima volta inte ła só cariera ad [[Abu Dhabi]] inte i [[Emirati Arabi Unìi]], par po' tornar da novo in Europa par na serie de concerti indoor. 'Sta segonda leg europea ła se protrae fin marso 2014, durando ła cuała el grupo torna a ezibirse in Itałia par nantre 3 sere el 18 de febraro al [[Palasport Olimpico]] de [[Turin]], el 20 de febraro al [[Mediolanum Forum]] de [[Asago]] e el 22 de febraro a ła [[Unipol Arena]] de [[Casalecchio di Reno]], fazendo senpre rezistrar el tuto ezaurìo. Inte łe intension orizenarie de'l grupo, a partir da fine de marso - inisio apriłe A ghe sarìa tuta na serie de concerti da tegnerse in Sud Amèrega (tra cui łe vosiferàe partesipasion ai [[Lollapalooza]] de [[Santiago del Cile]] e de [[San Paolo (Braziłe)|San Paolo]]) e so altri Paezi - sensa paraltro mai presizar cuałi - che i dovarìa portar el trio de Basildon a calcar numarozi palcosèneghi intarnasionałi fin a łujo 2014 inoltrà. Ma a sorpreza, i Depeche Mode i preferise non dar nesun seguito a cuanto da łori stesi antisipà un ano e mezo prima, fazendo cusì całar definitivamente el sipario so ła tournée co'l concerto de'l 7 de marso a l'Olympisky de Mosca. L'8 de otobre el sito ofisiałe de'l grupo pùblega un comunegà stanpa de ła Columbia Records in cui se anuncia ła publegasion de'l film concerto ''[[Depeche Mode Live in Berlin]]'' e de l'àlbun ''[[Depeche Mode Live in Berlin#Live in Berlin Soundtrack|Live in Berlin Soundtrack]]'', ła cui usìda ła ze fisà al 17 novenbre in tuto el mondo<ref>[http://www.depechemode.com/depeche-mode-live-in-berlin-coming-november-17th-on-columbia-records/ Depeche Mode Live In Berlin – Coming November 17th on Columbia Records | Depeche Mode<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. === ''Spirit'': 2016–presente === Durante na intarvista in webcast co Rob Bell el 25 de zenaro [[2016]], Martin Gore anuncia che'l grupo el tornarà in studio a rezistrar inte'l meze de apriłe de'l steso ano, e che sia łi che Dave Gahan i gaveva za scrivesto e rezistrà come [[demo]] de łe nove canson. Ła publegasion de'l novo àlbun ła ze prevedesta par ła primavera de'l [[2017]]<ref>{{Cita web |url=http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |titolo=Depeche Mode heading into studio this April to record 14th studio album {{!}} Post-Punk<!-- Titolo generato automaticamente --> |accesso=13 settembre 2016 |dataarchivio=25 febbraio 2017 |urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170225081754/http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |urlmorto=sì }}</ref>. ===2022: ła morte de ''Fletch''=== El 26 de majo [[2022]] A more premaduramente Andrew Fletcher, a l'età de 60 ani. El só deceso el vien anuncià dai stesi conpagni de'l grupo. Inte'l comunegà aparìo so łe pàjine ''social'' de'l grupo, i restanti conponenti i se dichiara "devastai e soto shock".<ref>{{Cita news|nome=|cognome=|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/cultura/musica/2022/05/26/e-morto-andrew-fletcher-tastierista-dei-depeche-mode_667066f5-084d-4e3d-aeeb-1e6097221f8b.html|titolo=È morto Andrew Fletcher, tastierista dei Depeche Mode|pubblicazione=ANSA.it|data=26 maggio 2022|accesso=26 maggio 2022}}</ref> ==Notasion== <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Grupi muxicałi britàneghi]] s46a0wc12ibxk0g4ax0skbmj4a2cw7g 1102366 1102365 2022-08-17T17:01:25Z Enrico 7370 /* Devotional Tour - Exotic/Summer Tour */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Depeche Mode |imaxene = Depeche Mode in Barcelona, 2006.jpg |didascałia = I Depeche Mode co i turnisti [[Peter Gordeno]] e [[Christian Eigner]] in cao de un concerto a Barcełona inte el 2006 |tipo = |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = Regno Unìo |ani_atività = 1980 - in atività |xenere = Indie Rock, New Wave |eticheta = [[Mute Records]], [[Sire Records]], [[Reprise Records]], [[Capitol Records]], [[Virgin Records|Virgin]], [[Columbia Records]], [[Legacy Records]], [[Hansa Records]] |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 24 |studio = 14 |live = 4 |racolte = 6 |sito = }} I '''Depeche Mode''' i ze un [[grupo muxicałe|grupo muzegałe]] [[Regno Unìo|britànego]] formà a [[Basildon]] a [[Łondra]] inte'l [[1980]]. El grupo el ze formà atualmente da [[Dave Gahan]] (voze), [[Martin Lee Gore|Martin Gore]] (ghitara e tastiere) e [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] (tastiere, baso e portavoze). Ła formasion orizenałe ła conprendeva anca [[Vince Clarke]] (tastiere, ghitara, cori, [[drum machine]]), el cuało el ga łasà el grupo inte'l [[1981]] par fondar i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] e drìoman i [[Erasure]]. Drìo l'abandon de Clarke, [[Alan Wilder]] (tastiere, bateria, cori, baso, pianoforte, parcusion) el se ga unìo a'l grupo inte'l [[1982]] par po' łasarlo inte'l [[1995]]. Afermai so ła sena [[synth pop]] [[Inghiltera|ingleze]] ai inisi dei [[ani 1980|ani otanta]], ła sò fama ła se ga protrà e cresùa inte i ani. Traverso na proficua carièra łonga cuatro deseni, i ga abrasà co'l dòparo de l'ełetrònega pì de un zènare muzegałe, co łarghe concesion a'l [[pop rock]] e a ła [[New wave (muxica)|new wave]], soratuto inte ła segonda faze, e na màsisa incursion inte ła [[Alternative dance|dance alternativa]]. Co pì de 100 miłion de dischi vendesti in tuto el mondo<ref name="BB">{{cita web|url=https://www.billboard.com/bbcom/news/depeche-mode-prepares-for-tour-of-the-universe-1003954071.story|titolo=Depeche Mode Prepares For Tour Of The Universe|editore=[[Billboard]]|data=23 marzo 2009|accesso=26 zugno 2012}}</ref><ref>{{cita web|url=http://fanofmusic.free.fr/index.php?m=Charts&s=BestSellers&p=BestSellers&Act=50|editore=Fan of Music|titolo=Depeche Mode|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, diversi grupi e artisti provenjenti da tuti i zènari muzegałi influensài dai só łaori e numaroze cover de łe só canson reałizàe, i Depeche Mode el ze uno dei grupi pì influenti de ła istòria de ła mùxega ełetrònega. Ła famoza rivista muzegałe britànega [[Q (periodego)|Q]] łi ga definìi "ła band ełetrònega pì popołar e łonzeva che el mondo el gabia mai conosùo"<ref>{{cita web|url=http://bestof.depechemode.com/|titolo=Depeche Mode: The Best Of, Volume 1|editore=Bestof.depechemode.com|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, e ''[[Rolling Stone]]'' "ła cuintesensa de ła mùzega ełetrònega dei ani 80". == Istòria de'l grupo == === ''Composition of Sound'': l'ezordio === [[File:VInce Clarke, Erasure.jpg|thumb|left|Vince Clarke inte'l 2011 co i Erasure.|alt=]] Inte'l [[1976]], [[Vince Clarke]], Mark Pex e [[Andrew Fletcher]] i forma un grupo che'l responde a'l nome de ''No Romance in China'', sensa parò otenjer tanto suceso. De conseguensa, inte'l [[1979]], Vince el fonda un novo grupo insenbre a [[Martin Lee Gore]], cao de n'altro grupo [[Musica underground|underground]], i ''Norman and the Worms''. Ła nova formasion ła vien prima batezada ''French Look'', e drìoman renomenada ''Composition of Sound'', cuando anca Andrew el se unise ai do. Parò, manca oncora un vero cantante, e cusì, cuando inte'l [[1980]] Vince el sente l'ałora sconosùo [[Dave Gahan|David Gahan]] cantar na reintarpretasion de ''Heroes'' de [[David Bowie]] in un łocałe, el ghe propone de unirse a ła formasion, proposta che "Dave" aceta. Drìo sujerimento de'l novo rivà, el grupo el canbia oncora na volta nome, asumendo cueło definitivo de ''Depeche Mode'', ciapà da na omònema rivista de moda [[Fransa|franseze]] de l'epoca (''Dépêche mode'')<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/What-does-the-name-Depeche-Mode-mean|titolo=What does the name Depeche Mode mean?|lingua=EN}}</ref>, che'l pol èsar traduzesto cofà ''gazetin de moda'', ma che'l vien de frecuente eroneamente traduzesto come ''moda paseziera'', ''moda vełose'', ''moda pronta'' opur ''nova moda'', a cauza de ła confuzion de ła paroła [[łengua fransexa|franseze]] ''dépêche'' co'l verbo ''se dépêcher'' (destrigarse, ciapar suzo).<ref>{{Cita web |url=http://www.eightyeightynine.com/music/depeche-mode.html|titolo=www.eightyeightynine.com - Depeche Mode - the real origin of the band's name|lingua=en}}</ref> I Depeche Mode i ezordise ofisialmente so'l fenir de'l [[1980]], partesipando a ła compilation ''[[Some Bizzare Album]]'', reałizada da alcuni grupi emerzenti (fra staltri i [[Soft Cell]], [[Blancmange]], [[The The]] e [[Naked Eyes]]) co'l brano ''Photographic''. Inte 'sto steso parìodo, ezisteva na serie de grupi che ła ga fornìo a'l grupo de Basildon àlbun cołetivi de tributi e compilation de cover, venjesti fora, uno drìo cheł'altro, inte el ziro de pochi ani. El grupo dei [[Camouflage (grupo muxicałe)|Camouflage]] el ze stà de seguro el grupo so cui i Depeche Mode i ga ezersità mazormente ła só influensa: el trio todesco el ga publegà el pròpio àlbun de debuto, ''[[Voices & Images]]'', inte'l [[1988]], che a łongo el ze stà credesto da tanti cofà na produsion łimità a l'area zarmànega dei stesi Depeche Mode, soratuto par cuanto revarda el singoło de vetura, ''[[The Great Commandment]]'', finché i tre tozi no i ze conparìi inte'l rełativo videoclip; drìoman, i Camouflage i ga sparimentà nove sonorità restando, parò, senpre visini al stiłe [[synth pop]]. Daspò ''Photographic'', i Depeche Mode, soto ła guida de'l produtor [[Daniel Miller]], i publegarà i singołi ''[[Dreaming of Me]]'' (rivà al 57èzemo posto inte ła Clasifega Britànega dei Singołi) e ''[[New Life (Depeche Mode)|New Life]]'' (undezèzemo inte ła medèzema UK Top 75), cusì in azonta al bon rescontro comersiałe, i gode anca de numarozi pasaji radiofòneghi, grasie ai cuałi el grupo el riese a publegàr el primo de na łonga e fortunada serie de àlbun intitołà ''[[Speak & Spell]]''. Scrivesto prensipalmente da Vince Clarke el contien ła famoza hit ''[[Just Can't Get Enough (Depeche Mode)|Just Can't Get Enough]]'', vero e pròpio tormenton che'l razenta ła fiłastroca osesiva. Martin Gore el partesipa al proseso conpozitivo, scrivindo do canson, ''Tora! Tora! Tora!'', e el [[Musica strumentale|strumentałe]] ''Big Muff'', cantandone po' un terso, intitołà ''Any Second Now (Voices)''. El suceso otenjesto el mete parò el grupo davanti a ła nesesità de na vita ''on the road'', ipòteze no ben piazesta a Vince Clarke (refratario a ła vita da "pop star")<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/Why-did-Vincent-Clarke-leave-Depeche-Mode|titolo=Why did Vincent Clarke leave Depeche Mode?|lingua=EN}}</ref>, che'l zbandona cusì el grupo, fondando prima el [[grupo muzegcałe|do]] [[ełetropop]] dei [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] co ła cantante ingleze [[Alison Moyet]], drio el grupo [[The Assembly]], e infin n'altro, pì łonzevo do, i [[Erasure]], co [[Andy Bell (cantante)|Andy Bell]]. === I primi sucesi === Andà Vince Clarke, l'ùnego che pol covèrzer el ròło de conpozidor A ze Martin Gore, che'l reciapa cusì in man i pròpi brani scrivesti a 16 ani, in piena adołesensa, coi cuałi, inte'l [[1982]], i Depeche Mode i publegarà el só segondo àlbo, ''[[A Broken Frame]]''. Vince el se ofre de łasar ai Depeche Mode (che co sesto i refuda) un ùltemo brano da'l titoło ''Only You'', ma che'l deventarà na hit co'l só novo grupo, i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] (co [[Alison Moyet]]). Par el conseguente [[Tour dei Depeche Mode|tour]], i Depeche Mode i nesesita de un novo [[tastierista]], cusì A vien asumesto [[Alan Wilder]], che, so'l fenir de ła [[tournée]], el deventa menbro a tuti i efiti de'l grupo. Co 'sta formasion, e co un Gore ispirà pì che mai, i Depeche Mode i produze dischi al ritmo de scuazi uno l'ano, fin al [[1990]]. Inte'l [[1983]] i pùblega ''[[Construction Time Again]]'', che contien ''[[Everything Counts]]'', uno dei só brani pì famozi Inte'l [[1984]], i riese a sfondar anca in [[America Setentrionałe]], col singoło ''People Are People'', trazesto da l'àlbun ''[[Some Great Reward]]'', ła prima granda pièra miłiar a 33 ziri de'l grupo, e na compilation omònema, postatamente publegada par el marcà meregan. A se conclude cusì, intel [[1985]], ła prima faze de ła só carièra, co ła rancura ''[[The Singles 81-85]]'', che ła contien drento i do inediti ''[[Shake the Disease]]'' e ''[[It's Called a Heart]]'', estrazesti par promòver l'àlbun, łeziermente modifegà par l'[[America Setentrionałe]], inte ła scałeta e inte'l titoło. Batezada da novo infati ''[[Catching Up with Depeche Mode]]'', ła collection ła conprende anca i [[łado B|ładi B]] dei do singołi e un paro de sucesi menori, ometesti inte ła compilation intarnasionałe. === ''Music for the Masses'' === [[File:Dm oberhausen 2001 black celebration.jpg|thumb|I Depeche Mode a [[Oberhausen]] (Zarmania), co i ze drio cantar ''Black Celebration'']] Za algune trase de ''Some Great Reward'' łe ghe parmeteva ai fan dei Depeche Mode de capir che l'atmosfera intorno al grupo ła jera drìo canbiar: l'aria ła se fazeva pì rarefata, ła contenjùa sołarità dei primi ani ła zera drìo desconparir, par łasarghe posto a'l scuro e a un umor pì małincònego. Infati, inte'l [[1986]] A se verze ła segonda faze de'l grupo, co ''[[Black Celebration]]'', disco dai toni pì cupi, [[Gothic rock|gothic e dark]], che'l caratarizarà tuta ła produsion drìo. A ze intaresante notar che se trata de l'únego àlbun dei Depeche Mode che'l ciapa el nome da na canson contenjùa al só interno. A partir da 'sto àlbun, in partegołar co ła canson ''[[Here Is the House]]'', Martin el reciapa a sonar ła ghitara, abandonada tenpo prima, cuando che el grupo el gaveva optà par de łe sonorità pì sperimentałe ed ełetròneghe, mostrando de prefarirle a cuełe mazormente acùsteghe. Inte'l [[1987]] co l'usida de ''[[Music for the Masses]]'' (el titoło de sto disco el nase da na idea de Gore che, mentre che'l zera drìo vizionar dei dischi de mùzega, el ga notà un disco dal titoło sujestivo: ''Music for the Millions'') e dei singołi ''[[Strangelove (singolo)|Strangelove]]'', ''[[Never Let Me Down Again]]'' e ''[[Behind the Wheel]]'' i Depeche Mode i se ga consagrà definitivamente anca inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], co un zigantesco conserto a'l [[Rose Bowl]] de [[Pasadena (Całifornia)|Pasadena]], al cuało partesipa pì de 60.000 parsone, imortałà inte'l dopio disco ''[[101 (album)|101]]'' e inte'l video [[VHS]] che'l porta el steso titoło e che'l pol èsar considarà un vero e pròpio film, co ła rezìa de [[D. A. Pennebaker]]. === ''Violator'' e ''Songs of Faith and Devotion'': da ła sima a ła crize === Co ''[[Violator (Depeche Mode)|Violator]]'', venjùo froa inte'l [[1990]] e rejistrà a Miłan, uno dei dischi pì apresài, grasie a ła prezensa de do tra i brani pì famozi de'l grupo, ''[[Enjoy the Silence]]'' (uno dei mazori sucesi comersiałi in asołuto, nùmaro 6 inte ła UK Top 75) e ''[[Personal Jesus]]'' (venjùo fora come singoło sìe mezi prima de l'àlbun), łe [[chitara|chitare]] łe deventa parte fondamentałe de'l sound de ła band. El tour che'l ne consegue ([[The World Violation Tour]]) el se reveła un suceso stragrando. Inte'l ziro de 8 ore A ze stà vendesti 42.000 biłieti par el [[Giants Stadium]] de [[East Rutherford]], e 48.000 par el [[Dodger Stadium]] de [[Los Angeles]]. In cocluzion de'l tour, parò, inisia un parìodo de crizi dovesto al stress de un ano intièro de ''live'' sensa fermarse. Dave el conose Theresa Conway e abandona fameja e grupo par trasferirse co èła a [[Los Angeles]], inte'l [[1991]]. Infati, da sto ponto de ła so carièra, i Depeche Mode scominsia a rałentar l'usida dei pròpi dischi, tanto che el sucesivo album, intitołà ''[[Songs of Faith and Devotion]]'', vedarà el ciaro solchè inte'l[[1993]]. Con Alan Wilder improvixà baterista, acantonae tenporaneamente łe [[drum machine]], una de łe caraterìsteghe peculiari de sto łaoro xe pròpio i soni "nèti" de na vera [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]], anca se pì volte procesai traverso i [[sintetixador]]i. L'otavo ''studio album'' del grupo xe usìo el 22 de marso [[1993]] e suito se ga destinguesto par łe so forti identità identità rock, grasie ai brani ''[[I Feel You]]'', ''[[Walking in My Shoes (Depeche Mode)|Walking in My Shoes]]'' e ''[[In Your Room (Depeche Mode)|In Your Room]]'' che ga acostà el grupo al xenere [[Alternative-rock|alternative]]. L'album ga vendùo tra łe 4 e i 5 miłion de copie in tuto el mondo, scałando łe clasifeghe de tuti i paexi europei ed americani indove l'è devegnesto disco d'oro e de platino. Anpò soto ła mascàra del suceso i cuatro inglexi i jera drìo viver un periodo de crixe scominsià, come presedentemente spiegà, xa da ła fin del [[The World Violation Tour]], co un agravà stato de depresion par [[Andrew Fletcher|Andy]], na tosegodependensa da ''[[speedball]]'' par [[Dave Gahan|Dave]] e na continua inconprension intra [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Alan Wilder|Alan]]; tuto ciò a ła vixìlia de un tour de 14 mexi, el [[The Devotional Tour]]. ==== Devotional Tour - Exotic/Summer Tour ==== Ła prima leg europea del [[The Devotional Tour]], ła [[tournée]] promosionałe che ła gaveva el fin de promover l'album, ła scominsia a [[Lilla (Fransa)|Lilla]] el 19 de majo [[1993]] par concludarse co un gran concerto al [[Crystal Palace (Łondra)#Il parco|Crystal Palace]] de [[Łondra]] el 31 de łujo [[1993]] davanti a 35.000 persone. Dave, Martin, Andy e Alan i parte col so entourage de 18 persone, 80 adeti a ła manutension ed un consejer spirituałe. Ła segonda leg de ła tournée coverxirà na prima volta i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], termenando col ritorno in Europa par na mini-serie de concerti tegnùi in Irlanda e inte el Regno Unìo. El ''The Devotional Tour'' rejistra inte i USA un otemo riscontro de pùblego, ma Dave xe senpre pì debiłità e desfà da l'uxo de [[eroina]] e da łe fadighe dei concerti. L'8 de otobre del 1993, durante ła tapa de [[New Orleans]], el ga [[infarto]] dovùo ad [[overdose]] de [[eroina]] e'l xe recoverà a l'ospeal indove el vien reanemà. Fenìi i concerti inte el Regno Unìo, i Depeche Mode i se feram par sìrca un meze e mezo vanti de tornar a ezibirse in Àfrega, Axia, Merega Łatina e Stati Unii inte l'anbito de chel tour mejo conosùo soto el nome de [[The Exotic Tour]]/Summer Tour. Vanti de inbarcarse in sta nova aventura, [[Alan Wilder]] pasa calche setemana ai Windmill Lane Studios de [[Dublin]] par mixar i brani de l'album ''[[Songs of Faith and Devotion Live]]'' e ła trasa audio del novo video live de [[Anton Corbijn]] intitołà ''Devotional''. Calche setemana drìo, el se trasferise co Daryl Bamonte e'l produtor Steve Lyon ai Logic Studios de Miłan par pareciar i brani da proponer inte i sucesivi concerti del novo tour. I Depeche Mode, ormai, i ze dividesti e i só raporti fora dei conserti no i eziste. Cusì, mentre Alan el xe senpre pì convinsùo de abandonar el grupo, Martin Gore continua a rifugiarse inte l'acol ed Andrew Fletcher cae darecào in una fonda depresion che ło menarà a sbandonar el tour ed èsar sostituìo da [[Daryl Bamonte]] a partir da ła prima data braxiłiana de l'Exotic Tour (el 4 de avril 1994 a San Paolo). Cuanto a Dave Gahan, par eło seita el periodo stremamente difisiłe, che ło portarà oncora a sfiorar ła morte. Ła tournée inpé ła seita e co staltra i dexastri: Dave se ronparà do costołe butandose inte el pùblego durante l'ùltemo concerto del tour al Deer Creek Music Center; Alan risciarà ła vita calche setemana drìo el fenimento del tour a cauxa de un aereo miłitar sciantà a poche sentinere de metri da łu mentre ch'el jera drìo parcorer na strada co ła so auto; Martin el sarà senpre pì de frecuente vitima de [[crixi epiłetiche]]. El cantante dei [[Primal Scream]] [[Bobby Gillespie]] confesarà ani drìo de èsar restà imatonìo dal masiso uxo de droghe de Dave. El tour sec onclude ad [[Indianapolis]] l'8 de łujo [[1994]], dopo 154 conserti e 14 mezi de ziro de'l mondo, łasando i cuatro inte ła crizi pì difisiłe che i gabia mai afrontà. Dave inte l'istà de'l [[1995]] el proarà el [[suicidio|suisidio]] co'l tajo de łe vene dovùo a dei [[ałusinoxeni|ałusinozeni]] e poco tenpo drioman el devorsiarà da ła só segonda mujer. === El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co ''Ultra'' === A cauxa dei rapoti personałi pexantemente deteriorai indrento al grupo e a łe inconprension oramai a l'ordene del dì, daspò 13 ani pasai in te'l grupo [[Alan Wilder]] deçide de sbandonarla definitivamente. Ła deçixion, da łu steso definìa irevocabiłe, ła vien comunicada a Dave via [[fax]] (vista l'inposibiłità de rintrasar el frontman oramai conpletamente asente par via del masiso uxo de droghe), e de persona ai altri, durante na riunion convocà da Alan stesso e che se gà tegnesta a Łondra. A tuto ciò fa imediato seguito un comunicà stanpa inte ła cuała l'isteso Wilder no'l sparagna dure criteghe ai so oramai ex conpagni de grupo Martin Gore ed Andy Fletcher, sìbne nisun vegna sità esplisitamente. Na deçixion inatexa che ciapa tuti inpreparai [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Andrew Fletcher|Fletch]], i cuałi deçide tutavia de seitar sensa sercar alcun sostituto. Cusì, suparà el choc inisiałe, i tre entra in studio inte l'otobre [[1995]] afidandose a ła produsion de [[Tim Simenon]] e del so personałe grupo de cołaboradori. Siben l'incixion de łe baxe muxicałi seite regołarmente, łe condision psicofixeghe di Dave ghe consente de ultemar ła rejistrasion vocałe de un ùgnoło brano. Drìo sujerimento de Martin, Dave torna a [[Los Angeles]] par sercar de suparar i pròpi problemi e curar ła so pexante tosegodependensa, ma el 28 de majo [[1996]] na [[overdose]] de [[speedball]] (un mix łetałe de [[cocaina]] ed [[eroina]]) ło mena prategamente a ła morte clinega par tre minuti vanti de èsar oncora na volta miracołoxamente rianemà (par cui xa in pasà el xera stà soranomenà ''The Cat'', el gato, dal team de paramedeghi de l'ospeałe West Hollywood). Salvà ''[[in extremis]]'' e parà via da l'ospeałe, el vien ricoverà in un sentro speçiałistego andove el riese a dexintesegarse conpletamente par po' raxonxer el resto del grupo ai RAK Studios e seitar łe rejisrasion vocałe de [[Ultra (Depeche Mode)|''Ultra'']]. Par ła reałixasion dei video promosionałi (ad ecesion de cueło de ''[[Home (Depeche Mode)|Home]]'', direto da Steven Green), łe photo sessions e l'artwork del'album, i tre se afida uncòra na volta ad [[Anton Corbijn]]. El primo sìngoło estraxesto dal novo disco el xe ''[[Barrel of a Gun]]'' (i cui primi versi non reciapa par gnente, come da tałuni eroneamente credesto, łe prime parołe pronunçiae da Gahan al resvejo da l'ùltema [[Sovradosaggio|overdose]]<ref>Nelle principali e più attendìbiłi biografie internazionali scritte sui Depeche Mode, nonché in tutte le interviste concesse dalla band, non c'è alcuna traccia o menzione di questo aneddoto. C'è il pesante sospetto che questo equivoco, riportato solo da siti italiani e in uno special televisivo di [[MTV (Italia)|MTV Italia]], sia stato generato da un'errata interpretazione della recension scritta dal giornalista Cameron inte el febbraio del 1997 par Beat Magazine e ripresa all'epoca da diversi siti di fan italiani. Cameron scriveva ''"Do You mean this horny creep" are Dave Gahan's first words back from the dead'', ma sembra evidente che il giornalista si riferisse alle prime parole cantate da Gahan inte el brano, e non a quelle che lo stesso avrebbe pronunciato al proprio risveglio dall'overdose. Tra l'altro, Martin Gore, autore del testo di Barrel of a Gun, apprese di quei drammàteghi fatti alla radio, e non essendo quindi presente al momento del risveglio di Gahan, in nessun modo avrebbe potuto sapere quali parole quest'ultimo pronunciò al suo risveglio</ref>) seguìo da ''[[It's No Good]]''. El 14 de apriłe [[1997]] vien fora ''Ultra'' che se piasa a ła poxision nùmaro 1 in [[Regno Unìo]], [[Spagna]] e [[Xermania]] e al nùmaro 5 inte i [[Stati Unii d'America|USA]]. Daxeste łe precarie condision de sałute de Gahan, oncora non conpletamente ristabiłìo e a cui el grupo ghe vol evitar posìbiłi recadùde, par ła prima volta inte ła storia dei Depeche Mode a ła publegasion de un disco no va drìo nisun tour promosionałe, via che do mini concerti, tegnùi respetivamente a l'[[Adrenaline Village]] de [[Łondra]] el 10 de apriłe e al Shrine Exposition Hall de Los Angeles el 16 de majo del isteso ano. In sti do spetacołi col grupo sona [[Dave Clayton]] ai sintetixadori e [[Christian Eigner]] a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. === ''The Singles 86-98'', ''Exciter'' e ''Remixes 81-04'': dal 1998 al 2004 === Ła band ła se riunise co Tim Simenon e'l so "team" inte i primi mexi del [[1998]] par rejistrar el novo sìngoło ''[[Only When I Lose Myself]]'' che farà parte de ła nova racolta ''[[The Singles 86-98]]'', [[sequel]] de ła preçedente ''[[The Singles 81-85]]''. Par promovarla, a l'usida del disco va drìo un tour promosionałe ciamà [[The Singles Tour]], che parte a setenbre in [[Estonia]] e el se conclude el 22 de disenbre inte i Stati Unii, par un totałe de 60 concerti in sołi 3 mexi. A conpagnar el grupo sol palco ghe xe [[Peter Gordeno]] a łe [[tastiera ełetronica|tastiere]] e Christian Eigner a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. Inte el periodo drìo, Martin Gore vive, par ła prima volta da cuando el xe el prinçipałe song-writer (conpoxidor) del gruppo, un periodo de crixe de ispirasion, e par rexolverla el se afida a l'ajuto de Paul Freegard e Gareth Jones. Na volta superaà, i Depeche Mode i pol finalmente tornar in sała d'incixion, e inte el [[2001]], a cuatro mexi dal so ùltemo album in studio, vien fora ''[[Exciter (album)|Exciter]]'', produxesto da [[Mark Bell]], conosùo soratuto par ła so frutuoxa cołaborasion co łe çełebre artista islandexa [[Björk]]. ''Exciter ''xe preçedesto dal sìngoło ''[[Dream On (Depeche Mode)|Dream On]]''; a cui ghe seitarà drìo i sìngołi ''[[I Feel Loved]]'', ''[[Freelove]]'', na bałada eterea, e ''[[Goodnight Lovers]]''. El suecesiv ''[[The Exciter Tour]]'' vedarà come "turnisti" i riconfermai [[Peter Gordeno]] e Christian Eigner. El tour, spartio in una prima leg mericana e in una segonda europea, el scominsia el 4 de zugno a [[West Hollywood]] in [[Całifornia]] e el finse el 5 de novenbre a [[Mannheim]] in [[Xermania]]. Ad imortałarlo ghe pensarà oncora na volta [[Anton Corbijn]] che recipaparà i do concerti tegnùi a Parixe el 9 e 10 otobre del 2001 da cui vegnarà estraxesto un dopio [[DVD]] intitołà ''One Night in Paris''. El tour gavarìa dovesto seitar inte l'istà del 2002, e come confermà dal promoter Roberto De Luca, i Depeche Mode gavarìa dovesto èsar i headliner de una de łe seradea de l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Imoła]]. Anpò, raxon personałi costrenxe el grupo a scançełar tuti i inpegni prevedesti. Inte el [[2003]] i Depeche se tol na pauxa. Gahan publegarà el so primo album da sołista, ''[[Paper Monsters]]'', mentre Gore stanparà ''[[Counterfeit²]]''. Inte el trienio [[2002]]/[[2003]]/[[2004]] łe VHS de ła band ''[[The Videos 86-98]]'', ''[[101 (album)#101: il documentario|101]]'' e ''[[Devotional]]'' vien publegae da novo in DVD arichìi da contegnùi speciałi. El grupo el tornarà a riunirse verso fin del [[2004]], par łaorar a l'iminente usìda de ła racolta ''[[Remixes 81-04]]''. === ''Playing The Angel'': i DM i torna in çima al mondo (2005) === [[File:Depeche Mode 2006.jpg|thumb|left|upright=1.4|I Depeche Mode al Wireless Festival, 2006]] De łì a breve i Depeche Mode i torna in studio, conpagnai par ła prima volta dal produtor Ben Hillier. Dave Gahan chiede ed otien de poder contribuir a ła stexura de l'album co brani pròpi, segnando na picoła rivołusion inte el modus operandi de ła band. El novo disco el se ciama ''[[Playing the Angel]]'', e'l xe publegà inte l'otobre del [[2005]], segnando na nova era par el terseto de Basildon. A l'album ghe va drìo infati un tour de 124 date ''indoor'' e ''outdoor''. El [[Touring the Angel]] toca anca l'[[Itałia]] co 4 date: łe prime due, ''indoor'', al Forum de Asago, el 18 e el 19 de febraro [[2006]], ła tersa, ''outdoor'', a l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Ìmoła]] el 16 de zugno [[2006]], e ła cuarta, anca staltra ''outdoor'', el 17 de łujo [[2006]], al [[Stadio Ołinpego (Roma)|Stadio Ołinpego de Roma]]. Cuanto a sta ùltema, verta dai [[Scosia|scosexi]] [[Franz Ferdinand]], vede ła parteçipasion de sìrca 40.000 persone. Cuanto ai do concerti tegnùi ad Assago, staltri i vien filmai integralmente soto ła regia de Blue Leach ed utiłixai par ła publegasion de un dopio [[DVD]], usìo el 25 de setenbre [[2006]] col titoło ''[[Touring the Angel: Live in Milan]]''. === Dal 2006 al 2008 === El 13 de novenbre [[2006]] A vien fora invese do edision desconpanje, CD audio e CD audio/DVD video, un primo ''Best of'' del grupo, coerentemente intitołà ''[[The Best of Depeche Mode, Volume 1]]'', contenjente l'inedito ''[[Martyr]]''. Durando el bienio 2006/2007, A ze stà remasterizà i primi 10 àlbun de studio. Łe publegasion łe prezenta na confesion spesiałe par cołesionisti, inte i cuałi, 'rento el CD, ghe xe anca un DVD, contenjente [[remix]] ed ezibision live de'l parìodo, pi in azonta un documentario de sìrca mezora, co intarviste e filmai rari. Inte'l 2007, Fletcher e Gore i se ga inpenjà in racuante [[tournée]] come [[Disc jockey|deejay]], mentre Gahan el ga publegà l'àlbun da sołista ''[[Hourglass (Dave Gahan)|Hourglass]]''. === ''Sounds of the Universe'': 2009-10 === ''[[Sounds of the Universe]]'' el ze stà publegà in Itałia el 17 de avril [[2009]]. El titoło del disco el ze stà anuncià el 15 de zenaro [[2009]] so'l sito ofisiałe de ła band<ref>{{Cita web |url=http://www.depechemode.com/news.html|titolo=DEPECHE MODE ANNOUNCES THE RELEASE OF SOUNDS OF THE UNIVERSE APRIL 21, 2009}}</ref>; el ze stà antisipà da'l singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''[[Sounds of the Universe]]'' el ga suito ciapà ła sima de łe clasifeghe itałiane e de cuełe de altri 19 paezi<ref>{{Cita web |url=https://www.musicweek.com/story.asp?sectioncode=1&storycode=1037655&c=1|titolo=Depeche Mode hit top spot in 20 countries}}</ref>, piasandose a'l segondo posto in cuełe inglezi e al terso in cuełe mericane. In una confarensa stanpa tenjùa a [[Berlin]] el 6 de otobre [[2008]], durando ła cuała A ze stà posìbiłe scoltar in anteprima mondiałe brevi [[snippet]] de ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]'' e ''Peace'', el grupo el ga anuncià łe date de'l novo tour, el [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]]. Durando el World Première Echo Awards che'l se ga zvolzesto a [[Berlin]] el 21 de febraro [[2009]] A ze stà prezentà in anteprima mondiałe el novo singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''Wrong'' ze seguìo da ''Peace'', publegà el 15 de zunjo [[2009]] e el 7 de desenbre A ze stà publegà el novo singoło ''Fragile Tension'' seguìo da ''Hole To Feed''. El Tour of the Universe el partio el 6 de majo 2009 al [[Rockhal]] de [[Esch-sur-Alzette]], Łusenburgo, par po' rivar par ła prima volta in [[Israełe|Izraełe]] (a [[Tel Aviv]] el 10 de majo). El 14 de majo, tutavia, i Depeche Mode i ze stà constrenzesti a scansełar diverse date de'l tour ed a spostarne altre poiché a [[Dave Gahan]], vìtwma de na [[gastroenterite|gastroentarite]] a ła viziłia de'l conserto al Terra Vibe de [[Atene]], A ze stà cazualmente rescontrà un tumor cativo a ła vesìga al stadio inisiałe. Prontamente oparà, el steso Gahan el ze guarìo e el ga reprendesto ła [[tournée]] da l'8 de zunjo co ła segonda data a'l [[Red Bull Arena (Lipsia)|Zentralstadion]] de [[Łipsia]].<ref>{{cita web|url=http://www.corriere.it/cronache/09_maggio_28/depeche_mode_dave_gahan_operato_tumore_vescica_bb9dacba-4ba0-11de-a6f4-00144f02aabc.shtml|titolo=Dave Gahan operato par un tumore|accesso=05-06-09|editore=Corriere della Sera|data=28-0d-09}}</ref>. Cusì el tour el ze ndà vanti fazendo tapa par ła prima volta in alcuni tra i pì grandi stadi de calcio europei cofà el [[Stade de France]] de [[Parixe|Parize]], l'[[Olympiastadion (Berlin)|Olympiastadion de Berlin]] e [[Olympiastadion (Monaco de Baviera)|cueło de Monaco de Baviera]], insenbre a partesipasion a racuanti festival de mùzega. Durando sta prima leg europea, el tour el ga fato tapa in [[Itałia]] el 16 de zunjo a'l [[Stadio Olimpico (Roma)|Stadio Olimpico]] de [[Roma]] e el 18 al [[Stadio Giuseppe Meazza]] de [[Miłan]] concerti co ła partesipasion de 44,070 spetadori a Roma e 57,544 a Miłan. Verso ła fin de łujo, i Depeche Mode riva in [[Nord America]] indove i tien conserti in palasport ed anfiteatri, co ła soła ecesion de ła partesipasion al [[Lollapalooza]] de [[Chicago]], el 7 de agosto, e de łe do date del 3 e 4 de otobre al [[Foro Sol]] de [[Sità del Mèsego]]. Suito drìoman el grupo fa ritorno in [[America Meridionałe]] e [[America Centrałe]], posti che il trio ingleze no'l vizitava da l'[[The Exotic Tour|Exotic Tour]] inte'l 1994, otenjendo un discreto suceso inte i ipodromi, autodromi e festival de mùzega łocałi. A fin de otobre el grupo el torna in Europa dove el tour sèvita in vari palasport europei. Durando sta segonda leg europea, el grupo el reprendarà ofisialmente łe date del 20 e 21 de novenbre al [[Palau Sant Jordi]] de [[Barcellona|Barsełona]] par publegarne un video e un àlbun da'l vivo entrambi intitołà ''[[Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09]]''. Durando 'sta nova leg europea, i Depeche Mode i fa oncora vizita a l'Itałia, presizamente el 25 de novenbre al [[Futurshow Station]] de Bołonja e el 26 al [[Palasport Olimpico]] de Turin, fazendo rejistar do conserti a l'insenja de'l tuto ezaurìo davanti a 12.880 spetadori a Bołonja e 10.758 a Turin. Tra zenaro e febraro 2010 el gurpo el recupara alcune de łe date inisialmente programàe ad inìsio tour e anułàe drìo el recòvaro de Dave Gahan, e ne zonta de nove. Tra st'altre, ła piasè inportante ła ze sensa dubio cueła de'l 17 de febraro inte ła cuała i Depeche Mode i se ezibise a ła [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]], devolvendo l'intièro recavà al ''Teenage Cancer Trust'', na organizasion ingleza che ła rancura fondi par tozi małà de [[Neoplaxia|cancro]]. El conserto el senja el ritorno de [[Alan Wilder]] so'l palco co'i so ex conpanji de grupo: A se trata de na aparision a sorpreza par conpanjar Martin Gore al pianoforte so ''[[Blasphemous Rumours/Somebody|Somebody]]''. Alan el asistarà anca a ła sucesiva data de'l grupo a ła [[O2 Arena|O2]] de Łondra tra el pùblego in tribuna. El tour el se conclude co do date a ła [[Esprit Arena]] de [[Düsseldorf]], a l'inisio prevedeste par el 4 e 5 de zunjo 2009 e spostàe al 26 e 27 de febraro 2010. === Pauxa post ''Sounds Of The Universe'' === El 4 de marso [[2010]] el trio el ga resevùo el premio de ''mejo grupo intarnasionałe'' ai [[Echo Award|Echo Wards 2010]], zontando n'altra perla a ła só carièra. Drìo el feniménto de'l [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]], i tre i torna a dedicarse a pien a łe só fameje e a i só projeti parsonałi: Dave el ze tornà a [[New York]] andove el ga adotà James Nicholas Rogers-Gahan, fiòło de só mujer; Fletch el ze tornà a vestir i pani de ''special dj'' par varie discoteche inglezi; Martin el ze tornà anca łu da ła só fameja. El 6 de zugno [[2011]], A vien fora ła segonda rancura de remix de'l grupo intitołada ''[[Remixes 2: 81-11]]''. Ła compilation ła venjarà conpanjà da na varsion de ''[[Personal Jesus]]'' remixada da [[Tor Ermansen]] de'l do de produsion [[Stargate (grupo de produtori)|Stargate]]. Ła rancura ła vede anca ła partesipasion dei ex menbri de'l grupo, Vince Clarke e Alan Wilder, che'l contribuise co dei remix de ''Behind the Wheel'' e ''In Chains''. Inte l'isteso ano, i Depeche Mode i vien sełesionà da ''[[Q (periodico)|Q]]'' par partesipar co na cover de ''So Cruel'' dei [[U2]] a ła compilation de tributo a l'àlbun de'l 1991 de ła rock band irlandeze ''[[Achtung Baby]]'', ''[[AHK-toong BAY-bi Covered]]''. El 24 de zenaro 2013 ze stà anuncià el nome e ła tracklist de'l novo àlbun. El novo àlbun, el se ciamarà ''Delta Machine'' e el venjarà fato venjer fora inte'l meze de marso de l'steso ano. El singoło Heaven el venjarà fora so'l marcà, invese, el primo de'l meze de febraro. === ''Delta Machine'': 2012–2015 === A novenbre del 2011, Andy Fletcher dichiara che i Depeche Mode tornarà in studio inte el marso del 2012 par rejistrar cueło che sarà el só tredezèzemo àlbin. A só volta, ad inìsio 2012, Martin Gore el declara che el disco el venjarà publegà inte i primi mezi de'l 2013. El 23 de otobre 2012, el grupo el tien na confarensa stanpa a [[Parixe|Parize]] indove el prezenta un brano de'l novo àlbun, el cui titoło ''Angel'' el vien revełà soło calche tenpo drìo, e el anuncia łe date de ła prima leg de'l novo tour ciamà [[The Delta Machine Tour|Tour 2013]]. Inte'l desenbre de'l 2012 el grupo el anuncia de èsar pasà co ła [[Columbia Records]] e che el novo àlbun el venjarà publegà el 25 de marso de'l 2013. El 24 de zenaro 2013 el grupo el reveła el titoło de l'àlbun, overosìpia ''[[Delta Machine]]'', e anca el tour el vien renomenà The Delta Machine Tour. El 1º de febraro de'l steso ano, A vien publegà el primo singoło ''[[Heaven (Depeche Mode)|Heaven]]'' in [[download dixitałe]], in contenporanea co'l video de'l brano so [[Vevo]]. A marso [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] anuncia che el segondo singoło ciapà fora da ''Delta Machine'' el sarà ''[[Soothe My Soul]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ttj9UuFnEyI&feature=share Interview: Andy Fletcher - Depeche Mode (by Beta News Agency) - YouTube<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. L'11 de marso i Depeche Mode i tien un conserto promosionałe al ''Live On Letterman'' andove, inazonta a łe dezà famoxe ''Heaven'' e ''Angel'', i prezenta altri brani da'l novo àlbun come ''Should Be Higher'', ''Soft Touch/Raw Nerve'' e ''Soothe My Soul''.Pì tardi i sarà ospiti anca al ''[[David Letterman Show|Late Show with David Letterman]]'' andove i promovarà el disco e i sonarà ''Heaven''. ''Delta Machine'' el vien publegà el 22 de marso in [[Xermania|Zarmània]] e [[Irlanda]], el 25 in [[Fransa]] e inte el [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], el 26 in [[Itałia]] e inte i [[Stati Unii de America|Stati Unìi de America]] e el 27 in [[Japon]] e in [[Australia]]. El 28, el grupo publega el video muzegałe de ''Soothe My Soul'', segondo sìngoło ciapà fora da l'àlbun. El Delta Machine Tour el parte el 4 de majo 2013 da'l [[Palais Nikaia]] de [[Nisa]]; cofà inte'l cazo de'l presedente [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|''Tour of the Universe'']], el riva suito dopo a [[Tel Aviv]] e el fa tapa in diversi stadi calcistici, parchi e Festival de mùzega europei co łe sołe ecesion de łe date de [[Łondra]], Minsk e [[Stocolma]] - 'st'ùltema caza fałimento d'el promoter de'l festival Peace & Love che i se gavarìa dovesto desvolzer a [[Borlänge]] - che se ga tegneste in struture indoor. Par cuanto revarda l'Itałia, el tour el fa tappa a [[Stadio Giuseppe Meazza|San Siro]] e a l'[[Stadio Ołmpico (Roma)|Olimpico]] de [[Roma]] dove el grupo el se ezibise davanti a respetivametne 57,919 e 56,007 spetadori fazendo rezistrar in entranbe łe ocazion el tuto ezaurìo. Daspò el trionfo de ła prima leg europea par via dei numarozi sold-out fati rezistrar e el gran nùmaro de biłieti vendesti, el tour el riva in [[Nord Mèrega]] otegnendo rezultadi tuto respeto e co numaroze date a l'insegna de'l tuto ezaurìo. A novenbre i Depeche Mode i se ezibise par ła prima volta inte ła só cariera ad [[Abu Dhabi]] inte i [[Emirati Arabi Unìi]], par po' tornar da novo in Europa par na serie de concerti indoor. 'Sta segonda leg europea ła se protrae fin marso 2014, durando ła cuała el grupo torna a ezibirse in Itałia par nantre 3 sere el 18 de febraro al [[Palasport Olimpico]] de [[Turin]], el 20 de febraro al [[Mediolanum Forum]] de [[Asago]] e el 22 de febraro a ła [[Unipol Arena]] de [[Casalecchio di Reno]], fazendo senpre rezistrar el tuto ezaurìo. Inte łe intension orizenarie de'l grupo, a partir da fine de marso - inisio apriłe A ghe sarìa tuta na serie de concerti da tegnerse in Sud Amèrega (tra cui łe vosiferàe partesipasion ai [[Lollapalooza]] de [[Santiago del Cile]] e de [[San Paolo (Braziłe)|San Paolo]]) e so altri Paezi - sensa paraltro mai presizar cuałi - che i dovarìa portar el trio de Basildon a calcar numarozi palcosèneghi intarnasionałi fin a łujo 2014 inoltrà. Ma a sorpreza, i Depeche Mode i preferise non dar nesun seguito a cuanto da łori stesi antisipà un ano e mezo prima, fazendo cusì całar definitivamente el sipario so ła tournée co'l concerto de'l 7 de marso a l'Olympisky de Mosca. L'8 de otobre el sito ofisiałe de'l grupo pùblega un comunegà stanpa de ła Columbia Records in cui se anuncia ła publegasion de'l film concerto ''[[Depeche Mode Live in Berlin]]'' e de l'àlbun ''[[Depeche Mode Live in Berlin#Live in Berlin Soundtrack|Live in Berlin Soundtrack]]'', ła cui usìda ła ze fisà al 17 novenbre in tuto el mondo<ref>[http://www.depechemode.com/depeche-mode-live-in-berlin-coming-november-17th-on-columbia-records/ Depeche Mode Live In Berlin – Coming November 17th on Columbia Records | Depeche Mode<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. === ''Spirit'': 2016–presente === Durante na intarvista in webcast co Rob Bell el 25 de zenaro [[2016]], Martin Gore anuncia che'l grupo el tornarà in studio a rezistrar inte'l meze de apriłe de'l steso ano, e che sia łi che Dave Gahan i gaveva za scrivesto e rezistrà come [[demo]] de łe nove canson. Ła publegasion de'l novo àlbun ła ze prevedesta par ła primavera de'l [[2017]]<ref>{{Cita web |url=http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |titolo=Depeche Mode heading into studio this April to record 14th studio album {{!}} Post-Punk<!-- Titolo generato automaticamente --> |accesso=13 settembre 2016 |dataarchivio=25 febbraio 2017 |urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170225081754/http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |urlmorto=sì }}</ref>. ===2022: ła morte de ''Fletch''=== El 26 de majo [[2022]] A more premaduramente Andrew Fletcher, a l'età de 60 ani. El só deceso el vien anuncià dai stesi conpagni de'l grupo. Inte'l comunegà aparìo so łe pàjine ''social'' de'l grupo, i restanti conponenti i se dichiara "devastai e soto shock".<ref>{{Cita news|nome=|cognome=|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/cultura/musica/2022/05/26/e-morto-andrew-fletcher-tastierista-dei-depeche-mode_667066f5-084d-4e3d-aeeb-1e6097221f8b.html|titolo=È morto Andrew Fletcher, tastierista dei Depeche Mode|pubblicazione=ANSA.it|data=26 maggio 2022|accesso=26 maggio 2022}}</ref> ==Notasion== <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Grupi muxicałi britàneghi]] tpw2uk7lca4xmeo0fjxeg5g9jrop2jf 1102367 1102366 2022-08-17T17:01:52Z Enrico 7370 /* El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co Ultra */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Depeche Mode |imaxene = Depeche Mode in Barcelona, 2006.jpg |didascałia = I Depeche Mode co i turnisti [[Peter Gordeno]] e [[Christian Eigner]] in cao de un concerto a Barcełona inte el 2006 |tipo = |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = Regno Unìo |ani_atività = 1980 - in atività |xenere = Indie Rock, New Wave |eticheta = [[Mute Records]], [[Sire Records]], [[Reprise Records]], [[Capitol Records]], [[Virgin Records|Virgin]], [[Columbia Records]], [[Legacy Records]], [[Hansa Records]] |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 24 |studio = 14 |live = 4 |racolte = 6 |sito = }} I '''Depeche Mode''' i ze un [[grupo muxicałe|grupo muzegałe]] [[Regno Unìo|britànego]] formà a [[Basildon]] a [[Łondra]] inte'l [[1980]]. El grupo el ze formà atualmente da [[Dave Gahan]] (voze), [[Martin Lee Gore|Martin Gore]] (ghitara e tastiere) e [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] (tastiere, baso e portavoze). Ła formasion orizenałe ła conprendeva anca [[Vince Clarke]] (tastiere, ghitara, cori, [[drum machine]]), el cuało el ga łasà el grupo inte'l [[1981]] par fondar i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] e drìoman i [[Erasure]]. Drìo l'abandon de Clarke, [[Alan Wilder]] (tastiere, bateria, cori, baso, pianoforte, parcusion) el se ga unìo a'l grupo inte'l [[1982]] par po' łasarlo inte'l [[1995]]. Afermai so ła sena [[synth pop]] [[Inghiltera|ingleze]] ai inisi dei [[ani 1980|ani otanta]], ła sò fama ła se ga protrà e cresùa inte i ani. Traverso na proficua carièra łonga cuatro deseni, i ga abrasà co'l dòparo de l'ełetrònega pì de un zènare muzegałe, co łarghe concesion a'l [[pop rock]] e a ła [[New wave (muxica)|new wave]], soratuto inte ła segonda faze, e na màsisa incursion inte ła [[Alternative dance|dance alternativa]]. Co pì de 100 miłion de dischi vendesti in tuto el mondo<ref name="BB">{{cita web|url=https://www.billboard.com/bbcom/news/depeche-mode-prepares-for-tour-of-the-universe-1003954071.story|titolo=Depeche Mode Prepares For Tour Of The Universe|editore=[[Billboard]]|data=23 marzo 2009|accesso=26 zugno 2012}}</ref><ref>{{cita web|url=http://fanofmusic.free.fr/index.php?m=Charts&s=BestSellers&p=BestSellers&Act=50|editore=Fan of Music|titolo=Depeche Mode|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, diversi grupi e artisti provenjenti da tuti i zènari muzegałi influensài dai só łaori e numaroze cover de łe só canson reałizàe, i Depeche Mode el ze uno dei grupi pì influenti de ła istòria de ła mùxega ełetrònega. Ła famoza rivista muzegałe britànega [[Q (periodego)|Q]] łi ga definìi "ła band ełetrònega pì popołar e łonzeva che el mondo el gabia mai conosùo"<ref>{{cita web|url=http://bestof.depechemode.com/|titolo=Depeche Mode: The Best Of, Volume 1|editore=Bestof.depechemode.com|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, e ''[[Rolling Stone]]'' "ła cuintesensa de ła mùzega ełetrònega dei ani 80". == Istòria de'l grupo == === ''Composition of Sound'': l'ezordio === [[File:VInce Clarke, Erasure.jpg|thumb|left|Vince Clarke inte'l 2011 co i Erasure.|alt=]] Inte'l [[1976]], [[Vince Clarke]], Mark Pex e [[Andrew Fletcher]] i forma un grupo che'l responde a'l nome de ''No Romance in China'', sensa parò otenjer tanto suceso. De conseguensa, inte'l [[1979]], Vince el fonda un novo grupo insenbre a [[Martin Lee Gore]], cao de n'altro grupo [[Musica underground|underground]], i ''Norman and the Worms''. Ła nova formasion ła vien prima batezada ''French Look'', e drìoman renomenada ''Composition of Sound'', cuando anca Andrew el se unise ai do. Parò, manca oncora un vero cantante, e cusì, cuando inte'l [[1980]] Vince el sente l'ałora sconosùo [[Dave Gahan|David Gahan]] cantar na reintarpretasion de ''Heroes'' de [[David Bowie]] in un łocałe, el ghe propone de unirse a ła formasion, proposta che "Dave" aceta. Drìo sujerimento de'l novo rivà, el grupo el canbia oncora na volta nome, asumendo cueło definitivo de ''Depeche Mode'', ciapà da na omònema rivista de moda [[Fransa|franseze]] de l'epoca (''Dépêche mode'')<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/What-does-the-name-Depeche-Mode-mean|titolo=What does the name Depeche Mode mean?|lingua=EN}}</ref>, che'l pol èsar traduzesto cofà ''gazetin de moda'', ma che'l vien de frecuente eroneamente traduzesto come ''moda paseziera'', ''moda vełose'', ''moda pronta'' opur ''nova moda'', a cauza de ła confuzion de ła paroła [[łengua fransexa|franseze]] ''dépêche'' co'l verbo ''se dépêcher'' (destrigarse, ciapar suzo).<ref>{{Cita web |url=http://www.eightyeightynine.com/music/depeche-mode.html|titolo=www.eightyeightynine.com - Depeche Mode - the real origin of the band's name|lingua=en}}</ref> I Depeche Mode i ezordise ofisialmente so'l fenir de'l [[1980]], partesipando a ła compilation ''[[Some Bizzare Album]]'', reałizada da alcuni grupi emerzenti (fra staltri i [[Soft Cell]], [[Blancmange]], [[The The]] e [[Naked Eyes]]) co'l brano ''Photographic''. Inte 'sto steso parìodo, ezisteva na serie de grupi che ła ga fornìo a'l grupo de Basildon àlbun cołetivi de tributi e compilation de cover, venjesti fora, uno drìo cheł'altro, inte el ziro de pochi ani. El grupo dei [[Camouflage (grupo muxicałe)|Camouflage]] el ze stà de seguro el grupo so cui i Depeche Mode i ga ezersità mazormente ła só influensa: el trio todesco el ga publegà el pròpio àlbun de debuto, ''[[Voices & Images]]'', inte'l [[1988]], che a łongo el ze stà credesto da tanti cofà na produsion łimità a l'area zarmànega dei stesi Depeche Mode, soratuto par cuanto revarda el singoło de vetura, ''[[The Great Commandment]]'', finché i tre tozi no i ze conparìi inte'l rełativo videoclip; drìoman, i Camouflage i ga sparimentà nove sonorità restando, parò, senpre visini al stiłe [[synth pop]]. Daspò ''Photographic'', i Depeche Mode, soto ła guida de'l produtor [[Daniel Miller]], i publegarà i singołi ''[[Dreaming of Me]]'' (rivà al 57èzemo posto inte ła Clasifega Britànega dei Singołi) e ''[[New Life (Depeche Mode)|New Life]]'' (undezèzemo inte ła medèzema UK Top 75), cusì in azonta al bon rescontro comersiałe, i gode anca de numarozi pasaji radiofòneghi, grasie ai cuałi el grupo el riese a publegàr el primo de na łonga e fortunada serie de àlbun intitołà ''[[Speak & Spell]]''. Scrivesto prensipalmente da Vince Clarke el contien ła famoza hit ''[[Just Can't Get Enough (Depeche Mode)|Just Can't Get Enough]]'', vero e pròpio tormenton che'l razenta ła fiłastroca osesiva. Martin Gore el partesipa al proseso conpozitivo, scrivindo do canson, ''Tora! Tora! Tora!'', e el [[Musica strumentale|strumentałe]] ''Big Muff'', cantandone po' un terso, intitołà ''Any Second Now (Voices)''. El suceso otenjesto el mete parò el grupo davanti a ła nesesità de na vita ''on the road'', ipòteze no ben piazesta a Vince Clarke (refratario a ła vita da "pop star")<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/Why-did-Vincent-Clarke-leave-Depeche-Mode|titolo=Why did Vincent Clarke leave Depeche Mode?|lingua=EN}}</ref>, che'l zbandona cusì el grupo, fondando prima el [[grupo muzegcałe|do]] [[ełetropop]] dei [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] co ła cantante ingleze [[Alison Moyet]], drio el grupo [[The Assembly]], e infin n'altro, pì łonzevo do, i [[Erasure]], co [[Andy Bell (cantante)|Andy Bell]]. === I primi sucesi === Andà Vince Clarke, l'ùnego che pol covèrzer el ròło de conpozidor A ze Martin Gore, che'l reciapa cusì in man i pròpi brani scrivesti a 16 ani, in piena adołesensa, coi cuałi, inte'l [[1982]], i Depeche Mode i publegarà el só segondo àlbo, ''[[A Broken Frame]]''. Vince el se ofre de łasar ai Depeche Mode (che co sesto i refuda) un ùltemo brano da'l titoło ''Only You'', ma che'l deventarà na hit co'l só novo grupo, i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] (co [[Alison Moyet]]). Par el conseguente [[Tour dei Depeche Mode|tour]], i Depeche Mode i nesesita de un novo [[tastierista]], cusì A vien asumesto [[Alan Wilder]], che, so'l fenir de ła [[tournée]], el deventa menbro a tuti i efiti de'l grupo. Co 'sta formasion, e co un Gore ispirà pì che mai, i Depeche Mode i produze dischi al ritmo de scuazi uno l'ano, fin al [[1990]]. Inte'l [[1983]] i pùblega ''[[Construction Time Again]]'', che contien ''[[Everything Counts]]'', uno dei só brani pì famozi Inte'l [[1984]], i riese a sfondar anca in [[America Setentrionałe]], col singoło ''People Are People'', trazesto da l'àlbun ''[[Some Great Reward]]'', ła prima granda pièra miłiar a 33 ziri de'l grupo, e na compilation omònema, postatamente publegada par el marcà meregan. A se conclude cusì, intel [[1985]], ła prima faze de ła só carièra, co ła rancura ''[[The Singles 81-85]]'', che ła contien drento i do inediti ''[[Shake the Disease]]'' e ''[[It's Called a Heart]]'', estrazesti par promòver l'àlbun, łeziermente modifegà par l'[[America Setentrionałe]], inte ła scałeta e inte'l titoło. Batezada da novo infati ''[[Catching Up with Depeche Mode]]'', ła collection ła conprende anca i [[łado B|ładi B]] dei do singołi e un paro de sucesi menori, ometesti inte ła compilation intarnasionałe. === ''Music for the Masses'' === [[File:Dm oberhausen 2001 black celebration.jpg|thumb|I Depeche Mode a [[Oberhausen]] (Zarmania), co i ze drio cantar ''Black Celebration'']] Za algune trase de ''Some Great Reward'' łe ghe parmeteva ai fan dei Depeche Mode de capir che l'atmosfera intorno al grupo ła jera drìo canbiar: l'aria ła se fazeva pì rarefata, ła contenjùa sołarità dei primi ani ła zera drìo desconparir, par łasarghe posto a'l scuro e a un umor pì małincònego. Infati, inte'l [[1986]] A se verze ła segonda faze de'l grupo, co ''[[Black Celebration]]'', disco dai toni pì cupi, [[Gothic rock|gothic e dark]], che'l caratarizarà tuta ła produsion drìo. A ze intaresante notar che se trata de l'únego àlbun dei Depeche Mode che'l ciapa el nome da na canson contenjùa al só interno. A partir da 'sto àlbun, in partegołar co ła canson ''[[Here Is the House]]'', Martin el reciapa a sonar ła ghitara, abandonada tenpo prima, cuando che el grupo el gaveva optà par de łe sonorità pì sperimentałe ed ełetròneghe, mostrando de prefarirle a cuełe mazormente acùsteghe. Inte'l [[1987]] co l'usida de ''[[Music for the Masses]]'' (el titoło de sto disco el nase da na idea de Gore che, mentre che'l zera drìo vizionar dei dischi de mùzega, el ga notà un disco dal titoło sujestivo: ''Music for the Millions'') e dei singołi ''[[Strangelove (singolo)|Strangelove]]'', ''[[Never Let Me Down Again]]'' e ''[[Behind the Wheel]]'' i Depeche Mode i se ga consagrà definitivamente anca inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], co un zigantesco conserto a'l [[Rose Bowl]] de [[Pasadena (Całifornia)|Pasadena]], al cuało partesipa pì de 60.000 parsone, imortałà inte'l dopio disco ''[[101 (album)|101]]'' e inte'l video [[VHS]] che'l porta el steso titoło e che'l pol èsar considarà un vero e pròpio film, co ła rezìa de [[D. A. Pennebaker]]. === ''Violator'' e ''Songs of Faith and Devotion'': da ła sima a ła crize === Co ''[[Violator (Depeche Mode)|Violator]]'', venjùo froa inte'l [[1990]] e rejistrà a Miłan, uno dei dischi pì apresài, grasie a ła prezensa de do tra i brani pì famozi de'l grupo, ''[[Enjoy the Silence]]'' (uno dei mazori sucesi comersiałi in asołuto, nùmaro 6 inte ła UK Top 75) e ''[[Personal Jesus]]'' (venjùo fora come singoło sìe mezi prima de l'àlbun), łe [[chitara|chitare]] łe deventa parte fondamentałe de'l sound de ła band. El tour che'l ne consegue ([[The World Violation Tour]]) el se reveła un suceso stragrando. Inte'l ziro de 8 ore A ze stà vendesti 42.000 biłieti par el [[Giants Stadium]] de [[East Rutherford]], e 48.000 par el [[Dodger Stadium]] de [[Los Angeles]]. In cocluzion de'l tour, parò, inisia un parìodo de crizi dovesto al stress de un ano intièro de ''live'' sensa fermarse. Dave el conose Theresa Conway e abandona fameja e grupo par trasferirse co èła a [[Los Angeles]], inte'l [[1991]]. Infati, da sto ponto de ła so carièra, i Depeche Mode scominsia a rałentar l'usida dei pròpi dischi, tanto che el sucesivo album, intitołà ''[[Songs of Faith and Devotion]]'', vedarà el ciaro solchè inte'l[[1993]]. Con Alan Wilder improvixà baterista, acantonae tenporaneamente łe [[drum machine]], una de łe caraterìsteghe peculiari de sto łaoro xe pròpio i soni "nèti" de na vera [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]], anca se pì volte procesai traverso i [[sintetixador]]i. L'otavo ''studio album'' del grupo xe usìo el 22 de marso [[1993]] e suito se ga destinguesto par łe so forti identità identità rock, grasie ai brani ''[[I Feel You]]'', ''[[Walking in My Shoes (Depeche Mode)|Walking in My Shoes]]'' e ''[[In Your Room (Depeche Mode)|In Your Room]]'' che ga acostà el grupo al xenere [[Alternative-rock|alternative]]. L'album ga vendùo tra łe 4 e i 5 miłion de copie in tuto el mondo, scałando łe clasifeghe de tuti i paexi europei ed americani indove l'è devegnesto disco d'oro e de platino. Anpò soto ła mascàra del suceso i cuatro inglexi i jera drìo viver un periodo de crixe scominsià, come presedentemente spiegà, xa da ła fin del [[The World Violation Tour]], co un agravà stato de depresion par [[Andrew Fletcher|Andy]], na tosegodependensa da ''[[speedball]]'' par [[Dave Gahan|Dave]] e na continua inconprension intra [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Alan Wilder|Alan]]; tuto ciò a ła vixìlia de un tour de 14 mexi, el [[The Devotional Tour]]. ==== Devotional Tour - Exotic/Summer Tour ==== Ła prima leg europea del [[The Devotional Tour]], ła [[tournée]] promosionałe che ła gaveva el fin de promover l'album, ła scominsia a [[Lilla (Fransa)|Lilla]] el 19 de majo [[1993]] par concludarse co un gran concerto al [[Crystal Palace (Łondra)#Il parco|Crystal Palace]] de [[Łondra]] el 31 de łujo [[1993]] davanti a 35.000 persone. Dave, Martin, Andy e Alan i parte col so entourage de 18 persone, 80 adeti a ła manutension ed un consejer spirituałe. Ła segonda leg de ła tournée coverxirà na prima volta i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], termenando col ritorno in Europa par na mini-serie de concerti tegnùi in Irlanda e inte el Regno Unìo. El ''The Devotional Tour'' rejistra inte i USA un otemo riscontro de pùblego, ma Dave xe senpre pì debiłità e desfà da l'uxo de [[eroina]] e da łe fadighe dei concerti. L'8 de otobre del 1993, durante ła tapa de [[New Orleans]], el ga [[infarto]] dovùo ad [[overdose]] de [[eroina]] e'l xe recoverà a l'ospeal indove el vien reanemà. Fenìi i concerti inte el Regno Unìo, i Depeche Mode i se feram par sìrca un meze e mezo vanti de tornar a ezibirse in Àfrega, Axia, Merega Łatina e Stati Unii inte l'anbito de chel tour mejo conosùo soto el nome de [[The Exotic Tour]]/Summer Tour. Vanti de inbarcarse in sta nova aventura, [[Alan Wilder]] pasa calche setemana ai Windmill Lane Studios de [[Dublin]] par mixar i brani de l'album ''[[Songs of Faith and Devotion Live]]'' e ła trasa audio del novo video live de [[Anton Corbijn]] intitołà ''Devotional''. Calche setemana drìo, el se trasferise co Daryl Bamonte e'l produtor Steve Lyon ai Logic Studios de Miłan par pareciar i brani da proponer inte i sucesivi concerti del novo tour. I Depeche Mode, ormai, i ze dividesti e i só raporti fora dei conserti no i eziste. Cusì, mentre Alan el xe senpre pì convinsùo de abandonar el grupo, Martin Gore continua a rifugiarse inte l'acol ed Andrew Fletcher cae darecào in una fonda depresion che ło menarà a sbandonar el tour ed èsar sostituìo da [[Daryl Bamonte]] a partir da ła prima data braxiłiana de l'Exotic Tour (el 4 de avril 1994 a San Paolo). Cuanto a Dave Gahan, par eło seita el periodo stremamente difisiłe, che ło portarà oncora a sfiorar ła morte. Ła tournée inpé ła seita e co staltra i dexastri: Dave se ronparà do costołe butandose inte el pùblego durante l'ùltemo concerto del tour al Deer Creek Music Center; Alan risciarà ła vita calche setemana drìo el fenimento del tour a cauxa de un aereo miłitar sciantà a poche sentinere de metri da łu mentre ch'el jera drìo parcorer na strada co ła so auto; Martin el sarà senpre pì de frecuente vitima de [[crixi epiłetiche]]. El cantante dei [[Primal Scream]] [[Bobby Gillespie]] confesarà ani drìo de èsar restà imatonìo dal masiso uxo de droghe de Dave. El tour sec onclude ad [[Indianapolis]] l'8 de łujo [[1994]], dopo 154 conserti e 14 mezi de ziro de'l mondo, łasando i cuatro inte ła crizi pì difisiłe che i gabia mai afrontà. Dave inte l'istà de'l [[1995]] el proarà el [[suicidio|suisidio]] co'l tajo de łe vene dovùo a dei [[ałusinoxeni|ałusinozeni]] e poco tenpo drioman el devorsiarà da ła só segonda mujer. === El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co ''Ultra'' === A cauza dei rapoti parsonałi pezantemente deteriorài indrento al grupo e a łe inconprension oramai a l'ordene del dì, daspò 13 ani pasai in te'l grupo [[Alan Wilder]] deçide de sbandonarla definitivamente. Ła deçixion, da łu steso definìa irevocabiłe, ła vien comunicada a Dave via [[fax]] (vista l'inposibiłità de rintrasar el frontman oramai conpletamente asente par via del masiso uxo de droghe), e de persona ai altri, durante na riunion convocà da Alan stesso e che se gà tegnesta a Łondra. A tuto ciò fa imediato seguito un comunicà stanpa inte ła cuała l'isteso Wilder no'l sparagna dure criteghe ai so oramai ex conpagni de grupo Martin Gore ed Andy Fletcher, sìbne nisun vegna sità esplisitamente. Na deçixion inatexa che ciapa tuti inpreparai [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Andrew Fletcher|Fletch]], i cuałi deçide tutavia de seitar sensa sercar alcun sostituto. Cusì, suparà el choc inisiałe, i tre entra in studio inte l'otobre [[1995]] afidandose a ła produsion de [[Tim Simenon]] e del so personałe grupo de cołaboradori. Siben l'incixion de łe baxe muxicałi seite regołarmente, łe condision psicofixeghe di Dave ghe consente de ultemar ła rejistrasion vocałe de un ùgnoło brano. Drìo sujerimento de Martin, Dave torna a [[Los Angeles]] par sercar de suparar i pròpi problemi e curar ła so pexante tosegodependensa, ma el 28 de majo [[1996]] na [[overdose]] de [[speedball]] (un mix łetałe de [[cocaina]] ed [[eroina]]) ło mena prategamente a ła morte clinega par tre minuti vanti de èsar oncora na volta miracołoxamente rianemà (par cui xa in pasà el xera stà soranomenà ''The Cat'', el gato, dal team de paramedeghi de l'ospeałe West Hollywood). Salvà ''[[in extremis]]'' e parà via da l'ospeałe, el vien ricoverà in un sentro speçiałistego andove el riese a dexintesegarse conpletamente par po' raxonxer el resto del grupo ai RAK Studios e seitar łe rejisrasion vocałe de [[Ultra (Depeche Mode)|''Ultra'']]. Par ła reałixasion dei video promosionałi (ad ecesion de cueło de ''[[Home (Depeche Mode)|Home]]'', direto da Steven Green), łe photo sessions e l'artwork del'album, i tre se afida uncòra na volta ad [[Anton Corbijn]]. El primo sìngoło estraxesto dal novo disco el xe ''[[Barrel of a Gun]]'' (i cui primi versi non reciapa par gnente, come da tałuni eroneamente credesto, łe prime parołe pronunçiae da Gahan al resvejo da l'ùltema [[Sovradosaggio|overdose]]<ref>Nelle principali e più attendìbiłi biografie internazionali scritte sui Depeche Mode, nonché in tutte le interviste concesse dalla band, non c'è alcuna traccia o menzione di questo aneddoto. C'è il pesante sospetto che questo equivoco, riportato solo da siti italiani e in uno special televisivo di [[MTV (Italia)|MTV Italia]], sia stato generato da un'errata interpretazione della recension scritta dal giornalista Cameron inte el febbraio del 1997 par Beat Magazine e ripresa all'epoca da diversi siti di fan italiani. Cameron scriveva ''"Do You mean this horny creep" are Dave Gahan's first words back from the dead'', ma sembra evidente che il giornalista si riferisse alle prime parole cantate da Gahan inte el brano, e non a quelle che lo stesso avrebbe pronunciato al proprio risveglio dall'overdose. Tra l'altro, Martin Gore, autore del testo di Barrel of a Gun, apprese di quei drammàteghi fatti alla radio, e non essendo quindi presente al momento del risveglio di Gahan, in nessun modo avrebbe potuto sapere quali parole quest'ultimo pronunciò al suo risveglio</ref>) seguìo da ''[[It's No Good]]''. El 14 de apriłe [[1997]] vien fora ''Ultra'' che se piasa a ła poxision nùmaro 1 in [[Regno Unìo]], [[Spagna]] e [[Xermania]] e al nùmaro 5 inte i [[Stati Unii d'America|USA]]. Daxeste łe precarie condision de sałute de Gahan, oncora non conpletamente ristabiłìo e a cui el grupo ghe vol evitar posìbiłi recadùde, par ła prima volta inte ła storia dei Depeche Mode a ła publegasion de un disco no va drìo nisun tour promosionałe, via che do mini concerti, tegnùi respetivamente a l'[[Adrenaline Village]] de [[Łondra]] el 10 de apriłe e al Shrine Exposition Hall de Los Angeles el 16 de majo del isteso ano. In sti do spetacołi col grupo sona [[Dave Clayton]] ai sintetixadori e [[Christian Eigner]] a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. === ''The Singles 86-98'', ''Exciter'' e ''Remixes 81-04'': dal 1998 al 2004 === Ła band ła se riunise co Tim Simenon e'l so "team" inte i primi mexi del [[1998]] par rejistrar el novo sìngoło ''[[Only When I Lose Myself]]'' che farà parte de ła nova racolta ''[[The Singles 86-98]]'', [[sequel]] de ła preçedente ''[[The Singles 81-85]]''. Par promovarla, a l'usida del disco va drìo un tour promosionałe ciamà [[The Singles Tour]], che parte a setenbre in [[Estonia]] e el se conclude el 22 de disenbre inte i Stati Unii, par un totałe de 60 concerti in sołi 3 mexi. A conpagnar el grupo sol palco ghe xe [[Peter Gordeno]] a łe [[tastiera ełetronica|tastiere]] e Christian Eigner a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. Inte el periodo drìo, Martin Gore vive, par ła prima volta da cuando el xe el prinçipałe song-writer (conpoxidor) del gruppo, un periodo de crixe de ispirasion, e par rexolverla el se afida a l'ajuto de Paul Freegard e Gareth Jones. Na volta superaà, i Depeche Mode i pol finalmente tornar in sała d'incixion, e inte el [[2001]], a cuatro mexi dal so ùltemo album in studio, vien fora ''[[Exciter (album)|Exciter]]'', produxesto da [[Mark Bell]], conosùo soratuto par ła so frutuoxa cołaborasion co łe çełebre artista islandexa [[Björk]]. ''Exciter ''xe preçedesto dal sìngoło ''[[Dream On (Depeche Mode)|Dream On]]''; a cui ghe seitarà drìo i sìngołi ''[[I Feel Loved]]'', ''[[Freelove]]'', na bałada eterea, e ''[[Goodnight Lovers]]''. El suecesiv ''[[The Exciter Tour]]'' vedarà come "turnisti" i riconfermai [[Peter Gordeno]] e Christian Eigner. El tour, spartio in una prima leg mericana e in una segonda europea, el scominsia el 4 de zugno a [[West Hollywood]] in [[Całifornia]] e el finse el 5 de novenbre a [[Mannheim]] in [[Xermania]]. Ad imortałarlo ghe pensarà oncora na volta [[Anton Corbijn]] che recipaparà i do concerti tegnùi a Parixe el 9 e 10 otobre del 2001 da cui vegnarà estraxesto un dopio [[DVD]] intitołà ''One Night in Paris''. El tour gavarìa dovesto seitar inte l'istà del 2002, e come confermà dal promoter Roberto De Luca, i Depeche Mode gavarìa dovesto èsar i headliner de una de łe seradea de l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Imoła]]. Anpò, raxon personałi costrenxe el grupo a scançełar tuti i inpegni prevedesti. Inte el [[2003]] i Depeche se tol na pauxa. Gahan publegarà el so primo album da sołista, ''[[Paper Monsters]]'', mentre Gore stanparà ''[[Counterfeit²]]''. Inte el trienio [[2002]]/[[2003]]/[[2004]] łe VHS de ła band ''[[The Videos 86-98]]'', ''[[101 (album)#101: il documentario|101]]'' e ''[[Devotional]]'' vien publegae da novo in DVD arichìi da contegnùi speciałi. El grupo el tornarà a riunirse verso fin del [[2004]], par łaorar a l'iminente usìda de ła racolta ''[[Remixes 81-04]]''. === ''Playing The Angel'': i DM i torna in çima al mondo (2005) === [[File:Depeche Mode 2006.jpg|thumb|left|upright=1.4|I Depeche Mode al Wireless Festival, 2006]] De łì a breve i Depeche Mode i torna in studio, conpagnai par ła prima volta dal produtor Ben Hillier. Dave Gahan chiede ed otien de poder contribuir a ła stexura de l'album co brani pròpi, segnando na picoła rivołusion inte el modus operandi de ła band. El novo disco el se ciama ''[[Playing the Angel]]'', e'l xe publegà inte l'otobre del [[2005]], segnando na nova era par el terseto de Basildon. A l'album ghe va drìo infati un tour de 124 date ''indoor'' e ''outdoor''. El [[Touring the Angel]] toca anca l'[[Itałia]] co 4 date: łe prime due, ''indoor'', al Forum de Asago, el 18 e el 19 de febraro [[2006]], ła tersa, ''outdoor'', a l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Ìmoła]] el 16 de zugno [[2006]], e ła cuarta, anca staltra ''outdoor'', el 17 de łujo [[2006]], al [[Stadio Ołinpego (Roma)|Stadio Ołinpego de Roma]]. Cuanto a sta ùltema, verta dai [[Scosia|scosexi]] [[Franz Ferdinand]], vede ła parteçipasion de sìrca 40.000 persone. Cuanto ai do concerti tegnùi ad Assago, staltri i vien filmai integralmente soto ła regia de Blue Leach ed utiłixai par ła publegasion de un dopio [[DVD]], usìo el 25 de setenbre [[2006]] col titoło ''[[Touring the Angel: Live in Milan]]''. === Dal 2006 al 2008 === El 13 de novenbre [[2006]] A vien fora invese do edision desconpanje, CD audio e CD audio/DVD video, un primo ''Best of'' del grupo, coerentemente intitołà ''[[The Best of Depeche Mode, Volume 1]]'', contenjente l'inedito ''[[Martyr]]''. Durando el bienio 2006/2007, A ze stà remasterizà i primi 10 àlbun de studio. Łe publegasion łe prezenta na confesion spesiałe par cołesionisti, inte i cuałi, 'rento el CD, ghe xe anca un DVD, contenjente [[remix]] ed ezibision live de'l parìodo, pi in azonta un documentario de sìrca mezora, co intarviste e filmai rari. Inte'l 2007, Fletcher e Gore i se ga inpenjà in racuante [[tournée]] come [[Disc jockey|deejay]], mentre Gahan el ga publegà l'àlbun da sołista ''[[Hourglass (Dave Gahan)|Hourglass]]''. === ''Sounds of the Universe'': 2009-10 === ''[[Sounds of the Universe]]'' el ze stà publegà in Itałia el 17 de avril [[2009]]. El titoło del disco el ze stà anuncià el 15 de zenaro [[2009]] so'l sito ofisiałe de ła band<ref>{{Cita web |url=http://www.depechemode.com/news.html|titolo=DEPECHE MODE ANNOUNCES THE RELEASE OF SOUNDS OF THE UNIVERSE APRIL 21, 2009}}</ref>; el ze stà antisipà da'l singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''[[Sounds of the Universe]]'' el ga suito ciapà ła sima de łe clasifeghe itałiane e de cuełe de altri 19 paezi<ref>{{Cita web |url=https://www.musicweek.com/story.asp?sectioncode=1&storycode=1037655&c=1|titolo=Depeche Mode hit top spot in 20 countries}}</ref>, piasandose a'l segondo posto in cuełe inglezi e al terso in cuełe mericane. In una confarensa stanpa tenjùa a [[Berlin]] el 6 de otobre [[2008]], durando ła cuała A ze stà posìbiłe scoltar in anteprima mondiałe brevi [[snippet]] de ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]'' e ''Peace'', el grupo el ga anuncià łe date de'l novo tour, el [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]]. Durando el World Première Echo Awards che'l se ga zvolzesto a [[Berlin]] el 21 de febraro [[2009]] A ze stà prezentà in anteprima mondiałe el novo singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''Wrong'' ze seguìo da ''Peace'', publegà el 15 de zunjo [[2009]] e el 7 de desenbre A ze stà publegà el novo singoło ''Fragile Tension'' seguìo da ''Hole To Feed''. El Tour of the Universe el partio el 6 de majo 2009 al [[Rockhal]] de [[Esch-sur-Alzette]], Łusenburgo, par po' rivar par ła prima volta in [[Israełe|Izraełe]] (a [[Tel Aviv]] el 10 de majo). El 14 de majo, tutavia, i Depeche Mode i ze stà constrenzesti a scansełar diverse date de'l tour ed a spostarne altre poiché a [[Dave Gahan]], vìtwma de na [[gastroenterite|gastroentarite]] a ła viziłia de'l conserto al Terra Vibe de [[Atene]], A ze stà cazualmente rescontrà un tumor cativo a ła vesìga al stadio inisiałe. Prontamente oparà, el steso Gahan el ze guarìo e el ga reprendesto ła [[tournée]] da l'8 de zunjo co ła segonda data a'l [[Red Bull Arena (Lipsia)|Zentralstadion]] de [[Łipsia]].<ref>{{cita web|url=http://www.corriere.it/cronache/09_maggio_28/depeche_mode_dave_gahan_operato_tumore_vescica_bb9dacba-4ba0-11de-a6f4-00144f02aabc.shtml|titolo=Dave Gahan operato par un tumore|accesso=05-06-09|editore=Corriere della Sera|data=28-0d-09}}</ref>. Cusì el tour el ze ndà vanti fazendo tapa par ła prima volta in alcuni tra i pì grandi stadi de calcio europei cofà el [[Stade de France]] de [[Parixe|Parize]], l'[[Olympiastadion (Berlin)|Olympiastadion de Berlin]] e [[Olympiastadion (Monaco de Baviera)|cueło de Monaco de Baviera]], insenbre a partesipasion a racuanti festival de mùzega. Durando sta prima leg europea, el tour el ga fato tapa in [[Itałia]] el 16 de zunjo a'l [[Stadio Olimpico (Roma)|Stadio Olimpico]] de [[Roma]] e el 18 al [[Stadio Giuseppe Meazza]] de [[Miłan]] concerti co ła partesipasion de 44,070 spetadori a Roma e 57,544 a Miłan. Verso ła fin de łujo, i Depeche Mode riva in [[Nord America]] indove i tien conserti in palasport ed anfiteatri, co ła soła ecesion de ła partesipasion al [[Lollapalooza]] de [[Chicago]], el 7 de agosto, e de łe do date del 3 e 4 de otobre al [[Foro Sol]] de [[Sità del Mèsego]]. Suito drìoman el grupo fa ritorno in [[America Meridionałe]] e [[America Centrałe]], posti che il trio ingleze no'l vizitava da l'[[The Exotic Tour|Exotic Tour]] inte'l 1994, otenjendo un discreto suceso inte i ipodromi, autodromi e festival de mùzega łocałi. A fin de otobre el grupo el torna in Europa dove el tour sèvita in vari palasport europei. Durando sta segonda leg europea, el grupo el reprendarà ofisialmente łe date del 20 e 21 de novenbre al [[Palau Sant Jordi]] de [[Barcellona|Barsełona]] par publegarne un video e un àlbun da'l vivo entrambi intitołà ''[[Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09]]''. Durando 'sta nova leg europea, i Depeche Mode i fa oncora vizita a l'Itałia, presizamente el 25 de novenbre al [[Futurshow Station]] de Bołonja e el 26 al [[Palasport Olimpico]] de Turin, fazendo rejistar do conserti a l'insenja de'l tuto ezaurìo davanti a 12.880 spetadori a Bołonja e 10.758 a Turin. Tra zenaro e febraro 2010 el gurpo el recupara alcune de łe date inisialmente programàe ad inìsio tour e anułàe drìo el recòvaro de Dave Gahan, e ne zonta de nove. Tra st'altre, ła piasè inportante ła ze sensa dubio cueła de'l 17 de febraro inte ła cuała i Depeche Mode i se ezibise a ła [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]], devolvendo l'intièro recavà al ''Teenage Cancer Trust'', na organizasion ingleza che ła rancura fondi par tozi małà de [[Neoplaxia|cancro]]. El conserto el senja el ritorno de [[Alan Wilder]] so'l palco co'i so ex conpanji de grupo: A se trata de na aparision a sorpreza par conpanjar Martin Gore al pianoforte so ''[[Blasphemous Rumours/Somebody|Somebody]]''. Alan el asistarà anca a ła sucesiva data de'l grupo a ła [[O2 Arena|O2]] de Łondra tra el pùblego in tribuna. El tour el se conclude co do date a ła [[Esprit Arena]] de [[Düsseldorf]], a l'inisio prevedeste par el 4 e 5 de zunjo 2009 e spostàe al 26 e 27 de febraro 2010. === Pauxa post ''Sounds Of The Universe'' === El 4 de marso [[2010]] el trio el ga resevùo el premio de ''mejo grupo intarnasionałe'' ai [[Echo Award|Echo Wards 2010]], zontando n'altra perla a ła só carièra. Drìo el feniménto de'l [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]], i tre i torna a dedicarse a pien a łe só fameje e a i só projeti parsonałi: Dave el ze tornà a [[New York]] andove el ga adotà James Nicholas Rogers-Gahan, fiòło de só mujer; Fletch el ze tornà a vestir i pani de ''special dj'' par varie discoteche inglezi; Martin el ze tornà anca łu da ła só fameja. El 6 de zugno [[2011]], A vien fora ła segonda rancura de remix de'l grupo intitołada ''[[Remixes 2: 81-11]]''. Ła compilation ła venjarà conpanjà da na varsion de ''[[Personal Jesus]]'' remixada da [[Tor Ermansen]] de'l do de produsion [[Stargate (grupo de produtori)|Stargate]]. Ła rancura ła vede anca ła partesipasion dei ex menbri de'l grupo, Vince Clarke e Alan Wilder, che'l contribuise co dei remix de ''Behind the Wheel'' e ''In Chains''. Inte l'isteso ano, i Depeche Mode i vien sełesionà da ''[[Q (periodico)|Q]]'' par partesipar co na cover de ''So Cruel'' dei [[U2]] a ła compilation de tributo a l'àlbun de'l 1991 de ła rock band irlandeze ''[[Achtung Baby]]'', ''[[AHK-toong BAY-bi Covered]]''. El 24 de zenaro 2013 ze stà anuncià el nome e ła tracklist de'l novo àlbun. El novo àlbun, el se ciamarà ''Delta Machine'' e el venjarà fato venjer fora inte'l meze de marso de l'steso ano. El singoło Heaven el venjarà fora so'l marcà, invese, el primo de'l meze de febraro. === ''Delta Machine'': 2012–2015 === A novenbre del 2011, Andy Fletcher dichiara che i Depeche Mode tornarà in studio inte el marso del 2012 par rejistrar cueło che sarà el só tredezèzemo àlbin. A só volta, ad inìsio 2012, Martin Gore el declara che el disco el venjarà publegà inte i primi mezi de'l 2013. El 23 de otobre 2012, el grupo el tien na confarensa stanpa a [[Parixe|Parize]] indove el prezenta un brano de'l novo àlbun, el cui titoło ''Angel'' el vien revełà soło calche tenpo drìo, e el anuncia łe date de ła prima leg de'l novo tour ciamà [[The Delta Machine Tour|Tour 2013]]. Inte'l desenbre de'l 2012 el grupo el anuncia de èsar pasà co ła [[Columbia Records]] e che el novo àlbun el venjarà publegà el 25 de marso de'l 2013. El 24 de zenaro 2013 el grupo el reveła el titoło de l'àlbun, overosìpia ''[[Delta Machine]]'', e anca el tour el vien renomenà The Delta Machine Tour. El 1º de febraro de'l steso ano, A vien publegà el primo singoło ''[[Heaven (Depeche Mode)|Heaven]]'' in [[download dixitałe]], in contenporanea co'l video de'l brano so [[Vevo]]. A marso [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] anuncia che el segondo singoło ciapà fora da ''Delta Machine'' el sarà ''[[Soothe My Soul]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ttj9UuFnEyI&feature=share Interview: Andy Fletcher - Depeche Mode (by Beta News Agency) - YouTube<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. L'11 de marso i Depeche Mode i tien un conserto promosionałe al ''Live On Letterman'' andove, inazonta a łe dezà famoxe ''Heaven'' e ''Angel'', i prezenta altri brani da'l novo àlbun come ''Should Be Higher'', ''Soft Touch/Raw Nerve'' e ''Soothe My Soul''.Pì tardi i sarà ospiti anca al ''[[David Letterman Show|Late Show with David Letterman]]'' andove i promovarà el disco e i sonarà ''Heaven''. ''Delta Machine'' el vien publegà el 22 de marso in [[Xermania|Zarmània]] e [[Irlanda]], el 25 in [[Fransa]] e inte el [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], el 26 in [[Itałia]] e inte i [[Stati Unii de America|Stati Unìi de America]] e el 27 in [[Japon]] e in [[Australia]]. El 28, el grupo publega el video muzegałe de ''Soothe My Soul'', segondo sìngoło ciapà fora da l'àlbun. El Delta Machine Tour el parte el 4 de majo 2013 da'l [[Palais Nikaia]] de [[Nisa]]; cofà inte'l cazo de'l presedente [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|''Tour of the Universe'']], el riva suito dopo a [[Tel Aviv]] e el fa tapa in diversi stadi calcistici, parchi e Festival de mùzega europei co łe sołe ecesion de łe date de [[Łondra]], Minsk e [[Stocolma]] - 'st'ùltema caza fałimento d'el promoter de'l festival Peace & Love che i se gavarìa dovesto desvolzer a [[Borlänge]] - che se ga tegneste in struture indoor. Par cuanto revarda l'Itałia, el tour el fa tappa a [[Stadio Giuseppe Meazza|San Siro]] e a l'[[Stadio Ołmpico (Roma)|Olimpico]] de [[Roma]] dove el grupo el se ezibise davanti a respetivametne 57,919 e 56,007 spetadori fazendo rezistrar in entranbe łe ocazion el tuto ezaurìo. Daspò el trionfo de ła prima leg europea par via dei numarozi sold-out fati rezistrar e el gran nùmaro de biłieti vendesti, el tour el riva in [[Nord Mèrega]] otegnendo rezultadi tuto respeto e co numaroze date a l'insegna de'l tuto ezaurìo. A novenbre i Depeche Mode i se ezibise par ła prima volta inte ła só cariera ad [[Abu Dhabi]] inte i [[Emirati Arabi Unìi]], par po' tornar da novo in Europa par na serie de concerti indoor. 'Sta segonda leg europea ła se protrae fin marso 2014, durando ła cuała el grupo torna a ezibirse in Itałia par nantre 3 sere el 18 de febraro al [[Palasport Olimpico]] de [[Turin]], el 20 de febraro al [[Mediolanum Forum]] de [[Asago]] e el 22 de febraro a ła [[Unipol Arena]] de [[Casalecchio di Reno]], fazendo senpre rezistrar el tuto ezaurìo. Inte łe intension orizenarie de'l grupo, a partir da fine de marso - inisio apriłe A ghe sarìa tuta na serie de concerti da tegnerse in Sud Amèrega (tra cui łe vosiferàe partesipasion ai [[Lollapalooza]] de [[Santiago del Cile]] e de [[San Paolo (Braziłe)|San Paolo]]) e so altri Paezi - sensa paraltro mai presizar cuałi - che i dovarìa portar el trio de Basildon a calcar numarozi palcosèneghi intarnasionałi fin a łujo 2014 inoltrà. Ma a sorpreza, i Depeche Mode i preferise non dar nesun seguito a cuanto da łori stesi antisipà un ano e mezo prima, fazendo cusì całar definitivamente el sipario so ła tournée co'l concerto de'l 7 de marso a l'Olympisky de Mosca. L'8 de otobre el sito ofisiałe de'l grupo pùblega un comunegà stanpa de ła Columbia Records in cui se anuncia ła publegasion de'l film concerto ''[[Depeche Mode Live in Berlin]]'' e de l'àlbun ''[[Depeche Mode Live in Berlin#Live in Berlin Soundtrack|Live in Berlin Soundtrack]]'', ła cui usìda ła ze fisà al 17 novenbre in tuto el mondo<ref>[http://www.depechemode.com/depeche-mode-live-in-berlin-coming-november-17th-on-columbia-records/ Depeche Mode Live In Berlin – Coming November 17th on Columbia Records | Depeche Mode<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. === ''Spirit'': 2016–presente === Durante na intarvista in webcast co Rob Bell el 25 de zenaro [[2016]], Martin Gore anuncia che'l grupo el tornarà in studio a rezistrar inte'l meze de apriłe de'l steso ano, e che sia łi che Dave Gahan i gaveva za scrivesto e rezistrà come [[demo]] de łe nove canson. Ła publegasion de'l novo àlbun ła ze prevedesta par ła primavera de'l [[2017]]<ref>{{Cita web |url=http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |titolo=Depeche Mode heading into studio this April to record 14th studio album {{!}} Post-Punk<!-- Titolo generato automaticamente --> |accesso=13 settembre 2016 |dataarchivio=25 febbraio 2017 |urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170225081754/http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |urlmorto=sì }}</ref>. ===2022: ła morte de ''Fletch''=== El 26 de majo [[2022]] A more premaduramente Andrew Fletcher, a l'età de 60 ani. El só deceso el vien anuncià dai stesi conpagni de'l grupo. Inte'l comunegà aparìo so łe pàjine ''social'' de'l grupo, i restanti conponenti i se dichiara "devastai e soto shock".<ref>{{Cita news|nome=|cognome=|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/cultura/musica/2022/05/26/e-morto-andrew-fletcher-tastierista-dei-depeche-mode_667066f5-084d-4e3d-aeeb-1e6097221f8b.html|titolo=È morto Andrew Fletcher, tastierista dei Depeche Mode|pubblicazione=ANSA.it|data=26 maggio 2022|accesso=26 maggio 2022}}</ref> ==Notasion== <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Grupi muxicałi britàneghi]] c77mn3hvcm1fnldgi1pcyyuemine17t 1102368 1102367 2022-08-17T17:04:38Z Enrico 7370 /* El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co Ultra */ wikitext text/x-wiki {{Muxicante |nome = Depeche Mode |imaxene = Depeche Mode in Barcelona, 2006.jpg |didascałia = I Depeche Mode co i turnisti [[Peter Gordeno]] e [[Christian Eigner]] in cao de un concerto a Barcełona inte el 2006 |tipo = |nome_vero = |data_nasita = |liogo_nasita = |data_morte = |liogo_morte = |paexe = Regno Unìo |ani_atività = 1980 - in atività |xenere = Indie Rock, New Wave |eticheta = [[Mute Records]], [[Sire Records]], [[Reprise Records]], [[Capitol Records]], [[Virgin Records|Virgin]], [[Columbia Records]], [[Legacy Records]], [[Hansa Records]] |strumento = |profesion = |altre_profesion = |conponenti = |ex_conponenti = |albun = 24 |studio = 14 |live = 4 |racolte = 6 |sito = }} I '''Depeche Mode''' i ze un [[grupo muxicałe|grupo muzegałe]] [[Regno Unìo|britànego]] formà a [[Basildon]] a [[Łondra]] inte'l [[1980]]. El grupo el ze formà atualmente da [[Dave Gahan]] (voze), [[Martin Lee Gore|Martin Gore]] (ghitara e tastiere) e [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] (tastiere, baso e portavoze). Ła formasion orizenałe ła conprendeva anca [[Vince Clarke]] (tastiere, ghitara, cori, [[drum machine]]), el cuało el ga łasà el grupo inte'l [[1981]] par fondar i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] e drìoman i [[Erasure]]. Drìo l'abandon de Clarke, [[Alan Wilder]] (tastiere, bateria, cori, baso, pianoforte, parcusion) el se ga unìo a'l grupo inte'l [[1982]] par po' łasarlo inte'l [[1995]]. Afermai so ła sena [[synth pop]] [[Inghiltera|ingleze]] ai inisi dei [[ani 1980|ani otanta]], ła sò fama ła se ga protrà e cresùa inte i ani. Traverso na proficua carièra łonga cuatro deseni, i ga abrasà co'l dòparo de l'ełetrònega pì de un zènare muzegałe, co łarghe concesion a'l [[pop rock]] e a ła [[New wave (muxica)|new wave]], soratuto inte ła segonda faze, e na màsisa incursion inte ła [[Alternative dance|dance alternativa]]. Co pì de 100 miłion de dischi vendesti in tuto el mondo<ref name="BB">{{cita web|url=https://www.billboard.com/bbcom/news/depeche-mode-prepares-for-tour-of-the-universe-1003954071.story|titolo=Depeche Mode Prepares For Tour Of The Universe|editore=[[Billboard]]|data=23 marzo 2009|accesso=26 zugno 2012}}</ref><ref>{{cita web|url=http://fanofmusic.free.fr/index.php?m=Charts&s=BestSellers&p=BestSellers&Act=50|editore=Fan of Music|titolo=Depeche Mode|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, diversi grupi e artisti provenjenti da tuti i zènari muzegałi influensài dai só łaori e numaroze cover de łe só canson reałizàe, i Depeche Mode el ze uno dei grupi pì influenti de ła istòria de ła mùxega ełetrònega. Ła famoza rivista muzegałe britànega [[Q (periodego)|Q]] łi ga definìi "ła band ełetrònega pì popołar e łonzeva che el mondo el gabia mai conosùo"<ref>{{cita web|url=http://bestof.depechemode.com/|titolo=Depeche Mode: The Best Of, Volume 1|editore=Bestof.depechemode.com|accesso=26 zugno 2012}}</ref>, e ''[[Rolling Stone]]'' "ła cuintesensa de ła mùzega ełetrònega dei ani 80". == Istòria de'l grupo == === ''Composition of Sound'': l'ezordio === [[File:VInce Clarke, Erasure.jpg|thumb|left|Vince Clarke inte'l 2011 co i Erasure.|alt=]] Inte'l [[1976]], [[Vince Clarke]], Mark Pex e [[Andrew Fletcher]] i forma un grupo che'l responde a'l nome de ''No Romance in China'', sensa parò otenjer tanto suceso. De conseguensa, inte'l [[1979]], Vince el fonda un novo grupo insenbre a [[Martin Lee Gore]], cao de n'altro grupo [[Musica underground|underground]], i ''Norman and the Worms''. Ła nova formasion ła vien prima batezada ''French Look'', e drìoman renomenada ''Composition of Sound'', cuando anca Andrew el se unise ai do. Parò, manca oncora un vero cantante, e cusì, cuando inte'l [[1980]] Vince el sente l'ałora sconosùo [[Dave Gahan|David Gahan]] cantar na reintarpretasion de ''Heroes'' de [[David Bowie]] in un łocałe, el ghe propone de unirse a ła formasion, proposta che "Dave" aceta. Drìo sujerimento de'l novo rivà, el grupo el canbia oncora na volta nome, asumendo cueło definitivo de ''Depeche Mode'', ciapà da na omònema rivista de moda [[Fransa|franseze]] de l'epoca (''Dépêche mode'')<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/What-does-the-name-Depeche-Mode-mean|titolo=What does the name Depeche Mode mean?|lingua=EN}}</ref>, che'l pol èsar traduzesto cofà ''gazetin de moda'', ma che'l vien de frecuente eroneamente traduzesto come ''moda paseziera'', ''moda vełose'', ''moda pronta'' opur ''nova moda'', a cauza de ła confuzion de ła paroła [[łengua fransexa|franseze]] ''dépêche'' co'l verbo ''se dépêcher'' (destrigarse, ciapar suzo).<ref>{{Cita web |url=http://www.eightyeightynine.com/music/depeche-mode.html|titolo=www.eightyeightynine.com - Depeche Mode - the real origin of the band's name|lingua=en}}</ref> I Depeche Mode i ezordise ofisialmente so'l fenir de'l [[1980]], partesipando a ła compilation ''[[Some Bizzare Album]]'', reałizada da alcuni grupi emerzenti (fra staltri i [[Soft Cell]], [[Blancmange]], [[The The]] e [[Naked Eyes]]) co'l brano ''Photographic''. Inte 'sto steso parìodo, ezisteva na serie de grupi che ła ga fornìo a'l grupo de Basildon àlbun cołetivi de tributi e compilation de cover, venjesti fora, uno drìo cheł'altro, inte el ziro de pochi ani. El grupo dei [[Camouflage (grupo muxicałe)|Camouflage]] el ze stà de seguro el grupo so cui i Depeche Mode i ga ezersità mazormente ła só influensa: el trio todesco el ga publegà el pròpio àlbun de debuto, ''[[Voices & Images]]'', inte'l [[1988]], che a łongo el ze stà credesto da tanti cofà na produsion łimità a l'area zarmànega dei stesi Depeche Mode, soratuto par cuanto revarda el singoło de vetura, ''[[The Great Commandment]]'', finché i tre tozi no i ze conparìi inte'l rełativo videoclip; drìoman, i Camouflage i ga sparimentà nove sonorità restando, parò, senpre visini al stiłe [[synth pop]]. Daspò ''Photographic'', i Depeche Mode, soto ła guida de'l produtor [[Daniel Miller]], i publegarà i singołi ''[[Dreaming of Me]]'' (rivà al 57èzemo posto inte ła Clasifega Britànega dei Singołi) e ''[[New Life (Depeche Mode)|New Life]]'' (undezèzemo inte ła medèzema UK Top 75), cusì in azonta al bon rescontro comersiałe, i gode anca de numarozi pasaji radiofòneghi, grasie ai cuałi el grupo el riese a publegàr el primo de na łonga e fortunada serie de àlbun intitołà ''[[Speak & Spell]]''. Scrivesto prensipalmente da Vince Clarke el contien ła famoza hit ''[[Just Can't Get Enough (Depeche Mode)|Just Can't Get Enough]]'', vero e pròpio tormenton che'l razenta ła fiłastroca osesiva. Martin Gore el partesipa al proseso conpozitivo, scrivindo do canson, ''Tora! Tora! Tora!'', e el [[Musica strumentale|strumentałe]] ''Big Muff'', cantandone po' un terso, intitołà ''Any Second Now (Voices)''. El suceso otenjesto el mete parò el grupo davanti a ła nesesità de na vita ''on the road'', ipòteze no ben piazesta a Vince Clarke (refratario a ła vita da "pop star")<ref>{{Cita web|url=https://www.quora.com/Why-did-Vincent-Clarke-leave-Depeche-Mode|titolo=Why did Vincent Clarke leave Depeche Mode?|lingua=EN}}</ref>, che'l zbandona cusì el grupo, fondando prima el [[grupo muzegcałe|do]] [[ełetropop]] dei [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] co ła cantante ingleze [[Alison Moyet]], drio el grupo [[The Assembly]], e infin n'altro, pì łonzevo do, i [[Erasure]], co [[Andy Bell (cantante)|Andy Bell]]. === I primi sucesi === Andà Vince Clarke, l'ùnego che pol covèrzer el ròło de conpozidor A ze Martin Gore, che'l reciapa cusì in man i pròpi brani scrivesti a 16 ani, in piena adołesensa, coi cuałi, inte'l [[1982]], i Depeche Mode i publegarà el só segondo àlbo, ''[[A Broken Frame]]''. Vince el se ofre de łasar ai Depeche Mode (che co sesto i refuda) un ùltemo brano da'l titoło ''Only You'', ma che'l deventarà na hit co'l só novo grupo, i [[Yazoo (grupo muxicałe)|Yazoo]] (co [[Alison Moyet]]). Par el conseguente [[Tour dei Depeche Mode|tour]], i Depeche Mode i nesesita de un novo [[tastierista]], cusì A vien asumesto [[Alan Wilder]], che, so'l fenir de ła [[tournée]], el deventa menbro a tuti i efiti de'l grupo. Co 'sta formasion, e co un Gore ispirà pì che mai, i Depeche Mode i produze dischi al ritmo de scuazi uno l'ano, fin al [[1990]]. Inte'l [[1983]] i pùblega ''[[Construction Time Again]]'', che contien ''[[Everything Counts]]'', uno dei só brani pì famozi Inte'l [[1984]], i riese a sfondar anca in [[America Setentrionałe]], col singoło ''People Are People'', trazesto da l'àlbun ''[[Some Great Reward]]'', ła prima granda pièra miłiar a 33 ziri de'l grupo, e na compilation omònema, postatamente publegada par el marcà meregan. A se conclude cusì, intel [[1985]], ła prima faze de ła só carièra, co ła rancura ''[[The Singles 81-85]]'', che ła contien drento i do inediti ''[[Shake the Disease]]'' e ''[[It's Called a Heart]]'', estrazesti par promòver l'àlbun, łeziermente modifegà par l'[[America Setentrionałe]], inte ła scałeta e inte'l titoło. Batezada da novo infati ''[[Catching Up with Depeche Mode]]'', ła collection ła conprende anca i [[łado B|ładi B]] dei do singołi e un paro de sucesi menori, ometesti inte ła compilation intarnasionałe. === ''Music for the Masses'' === [[File:Dm oberhausen 2001 black celebration.jpg|thumb|I Depeche Mode a [[Oberhausen]] (Zarmania), co i ze drio cantar ''Black Celebration'']] Za algune trase de ''Some Great Reward'' łe ghe parmeteva ai fan dei Depeche Mode de capir che l'atmosfera intorno al grupo ła jera drìo canbiar: l'aria ła se fazeva pì rarefata, ła contenjùa sołarità dei primi ani ła zera drìo desconparir, par łasarghe posto a'l scuro e a un umor pì małincònego. Infati, inte'l [[1986]] A se verze ła segonda faze de'l grupo, co ''[[Black Celebration]]'', disco dai toni pì cupi, [[Gothic rock|gothic e dark]], che'l caratarizarà tuta ła produsion drìo. A ze intaresante notar che se trata de l'únego àlbun dei Depeche Mode che'l ciapa el nome da na canson contenjùa al só interno. A partir da 'sto àlbun, in partegołar co ła canson ''[[Here Is the House]]'', Martin el reciapa a sonar ła ghitara, abandonada tenpo prima, cuando che el grupo el gaveva optà par de łe sonorità pì sperimentałe ed ełetròneghe, mostrando de prefarirle a cuełe mazormente acùsteghe. Inte'l [[1987]] co l'usida de ''[[Music for the Masses]]'' (el titoło de sto disco el nase da na idea de Gore che, mentre che'l zera drìo vizionar dei dischi de mùzega, el ga notà un disco dal titoło sujestivo: ''Music for the Millions'') e dei singołi ''[[Strangelove (singolo)|Strangelove]]'', ''[[Never Let Me Down Again]]'' e ''[[Behind the Wheel]]'' i Depeche Mode i se ga consagrà definitivamente anca inte i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], co un zigantesco conserto a'l [[Rose Bowl]] de [[Pasadena (Całifornia)|Pasadena]], al cuało partesipa pì de 60.000 parsone, imortałà inte'l dopio disco ''[[101 (album)|101]]'' e inte'l video [[VHS]] che'l porta el steso titoło e che'l pol èsar considarà un vero e pròpio film, co ła rezìa de [[D. A. Pennebaker]]. === ''Violator'' e ''Songs of Faith and Devotion'': da ła sima a ła crize === Co ''[[Violator (Depeche Mode)|Violator]]'', venjùo froa inte'l [[1990]] e rejistrà a Miłan, uno dei dischi pì apresài, grasie a ła prezensa de do tra i brani pì famozi de'l grupo, ''[[Enjoy the Silence]]'' (uno dei mazori sucesi comersiałi in asołuto, nùmaro 6 inte ła UK Top 75) e ''[[Personal Jesus]]'' (venjùo fora come singoło sìe mezi prima de l'àlbun), łe [[chitara|chitare]] łe deventa parte fondamentałe de'l sound de ła band. El tour che'l ne consegue ([[The World Violation Tour]]) el se reveła un suceso stragrando. Inte'l ziro de 8 ore A ze stà vendesti 42.000 biłieti par el [[Giants Stadium]] de [[East Rutherford]], e 48.000 par el [[Dodger Stadium]] de [[Los Angeles]]. In cocluzion de'l tour, parò, inisia un parìodo de crizi dovesto al stress de un ano intièro de ''live'' sensa fermarse. Dave el conose Theresa Conway e abandona fameja e grupo par trasferirse co èła a [[Los Angeles]], inte'l [[1991]]. Infati, da sto ponto de ła so carièra, i Depeche Mode scominsia a rałentar l'usida dei pròpi dischi, tanto che el sucesivo album, intitołà ''[[Songs of Faith and Devotion]]'', vedarà el ciaro solchè inte'l[[1993]]. Con Alan Wilder improvixà baterista, acantonae tenporaneamente łe [[drum machine]], una de łe caraterìsteghe peculiari de sto łaoro xe pròpio i soni "nèti" de na vera [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]], anca se pì volte procesai traverso i [[sintetixador]]i. L'otavo ''studio album'' del grupo xe usìo el 22 de marso [[1993]] e suito se ga destinguesto par łe so forti identità identità rock, grasie ai brani ''[[I Feel You]]'', ''[[Walking in My Shoes (Depeche Mode)|Walking in My Shoes]]'' e ''[[In Your Room (Depeche Mode)|In Your Room]]'' che ga acostà el grupo al xenere [[Alternative-rock|alternative]]. L'album ga vendùo tra łe 4 e i 5 miłion de copie in tuto el mondo, scałando łe clasifeghe de tuti i paexi europei ed americani indove l'è devegnesto disco d'oro e de platino. Anpò soto ła mascàra del suceso i cuatro inglexi i jera drìo viver un periodo de crixe scominsià, come presedentemente spiegà, xa da ła fin del [[The World Violation Tour]], co un agravà stato de depresion par [[Andrew Fletcher|Andy]], na tosegodependensa da ''[[speedball]]'' par [[Dave Gahan|Dave]] e na continua inconprension intra [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Alan Wilder|Alan]]; tuto ciò a ła vixìlia de un tour de 14 mexi, el [[The Devotional Tour]]. ==== Devotional Tour - Exotic/Summer Tour ==== Ła prima leg europea del [[The Devotional Tour]], ła [[tournée]] promosionałe che ła gaveva el fin de promover l'album, ła scominsia a [[Lilla (Fransa)|Lilla]] el 19 de majo [[1993]] par concludarse co un gran concerto al [[Crystal Palace (Łondra)#Il parco|Crystal Palace]] de [[Łondra]] el 31 de łujo [[1993]] davanti a 35.000 persone. Dave, Martin, Andy e Alan i parte col so entourage de 18 persone, 80 adeti a ła manutension ed un consejer spirituałe. Ła segonda leg de ła tournée coverxirà na prima volta i [[Stati Unii d'America|Stati Unii]], termenando col ritorno in Europa par na mini-serie de concerti tegnùi in Irlanda e inte el Regno Unìo. El ''The Devotional Tour'' rejistra inte i USA un otemo riscontro de pùblego, ma Dave xe senpre pì debiłità e desfà da l'uxo de [[eroina]] e da łe fadighe dei concerti. L'8 de otobre del 1993, durante ła tapa de [[New Orleans]], el ga [[infarto]] dovùo ad [[overdose]] de [[eroina]] e'l xe recoverà a l'ospeal indove el vien reanemà. Fenìi i concerti inte el Regno Unìo, i Depeche Mode i se feram par sìrca un meze e mezo vanti de tornar a ezibirse in Àfrega, Axia, Merega Łatina e Stati Unii inte l'anbito de chel tour mejo conosùo soto el nome de [[The Exotic Tour]]/Summer Tour. Vanti de inbarcarse in sta nova aventura, [[Alan Wilder]] pasa calche setemana ai Windmill Lane Studios de [[Dublin]] par mixar i brani de l'album ''[[Songs of Faith and Devotion Live]]'' e ła trasa audio del novo video live de [[Anton Corbijn]] intitołà ''Devotional''. Calche setemana drìo, el se trasferise co Daryl Bamonte e'l produtor Steve Lyon ai Logic Studios de Miłan par pareciar i brani da proponer inte i sucesivi concerti del novo tour. I Depeche Mode, ormai, i ze dividesti e i só raporti fora dei conserti no i eziste. Cusì, mentre Alan el xe senpre pì convinsùo de abandonar el grupo, Martin Gore continua a rifugiarse inte l'acol ed Andrew Fletcher cae darecào in una fonda depresion che ło menarà a sbandonar el tour ed èsar sostituìo da [[Daryl Bamonte]] a partir da ła prima data braxiłiana de l'Exotic Tour (el 4 de avril 1994 a San Paolo). Cuanto a Dave Gahan, par eło seita el periodo stremamente difisiłe, che ło portarà oncora a sfiorar ła morte. Ła tournée inpé ła seita e co staltra i dexastri: Dave se ronparà do costołe butandose inte el pùblego durante l'ùltemo concerto del tour al Deer Creek Music Center; Alan risciarà ła vita calche setemana drìo el fenimento del tour a cauxa de un aereo miłitar sciantà a poche sentinere de metri da łu mentre ch'el jera drìo parcorer na strada co ła so auto; Martin el sarà senpre pì de frecuente vitima de [[crixi epiłetiche]]. El cantante dei [[Primal Scream]] [[Bobby Gillespie]] confesarà ani drìo de èsar restà imatonìo dal masiso uxo de droghe de Dave. El tour sec onclude ad [[Indianapolis]] l'8 de łujo [[1994]], dopo 154 conserti e 14 mezi de ziro de'l mondo, łasando i cuatro inte ła crizi pì difisiłe che i gabia mai afrontà. Dave inte l'istà de'l [[1995]] el proarà el [[suicidio|suisidio]] co'l tajo de łe vene dovùo a dei [[ałusinoxeni|ałusinozeni]] e poco tenpo drioman el devorsiarà da ła só segonda mujer. === El abandon de Alan Wilder, ła crize de Dave e ła renasita co ''Ultra'' === A cauza dei rapoti parsonałi pezantemente deteriorài indrento al grupo e a łe inconprension oramai a l'órdene de'l dì, daspò 13 ani pasài inte'l grupo [[Alan Wilder]] deçide de zbandonarla definitivamente. Ła desizion, da łu steso definìa irevocabiłe, ła vien comunegada a Dave via [[fax]] (vista l'inposibiłità de rintrasar el frontman oramai conpletamente asente par via de'l masiso dòparo de droghe), e de parsona ai altri, durando na riunion convocà da Alan steso e che ła se gà tenjesta a a Łondra. A tuto ciò fa imediato sèito un comunegà stanpa inte'l cuało l'isteso Wilder no'l sparanja dure crìteghe ai só oramai ex conpanji de grupo Martin Gore ed Andy Fletcher, sìben nisun el venja sità esplisitamente. Na desizion inateza che ła ciapa tuti inpreparài [[Martin Lee Gore|Martin]] e [[Andrew Fletcher|Fletch]], i cuałi i deside tutavia de seitar sensa sercar algun sostituto. Cusì, suparà el choc inisiałe, i tre entra in studio inte l'otobre [[1995]] afidandose a ła produsion de [[Tim Simenon]] e del so personałe grupo de cołaboradori. Siben l'incixion de łe baxe muxicałi seite regołarmente, łe condision psicofixeghe di Dave ghe consente de ultemar ła rejistrasion vocałe de un ùgnoło brano. Drìo sujerimento de Martin, Dave torna a [[Los Angeles]] par sercar de suparar i pròpi problemi e curar ła so pexante tosegodependensa, ma el 28 de majo [[1996]] na [[overdose]] de [[speedball]] (un mix łetałe de [[cocaina]] ed [[eroina]]) ło mena prategamente a ła morte clinega par tre minuti vanti de èsar oncora na volta miracołoxamente rianemà (par cui xa in pasà el xera stà soranomenà ''The Cat'', el gato, dal team de paramedeghi de l'ospeałe West Hollywood). Salvà ''[[in extremis]]'' e parà via da l'ospeałe, el vien ricoverà in un sentro speçiałistego andove el riese a dexintesegarse conpletamente par po' raxonxer el resto del grupo ai RAK Studios e seitar łe rejisrasion vocałe de [[Ultra (Depeche Mode)|''Ultra'']]. Par ła reałizasion dei video promosionałi (ad ecesion de cueło de ''[[Home (Depeche Mode)|Home]]'', direto da Steven Green), łe photo sessions e l'artwork del'album, i tre se afida uncòra na volta ad [[Anton Corbijn]]. El primo sìngoło estraxesto dal novo disco el xe ''[[Barrel of a Gun]]'' (i cui primi versi non reciapa par gnente, come da tałuni eroneamente credesto, łe prime parołe pronunçiae da Gahan al resvejo da l'ùltema [[Sovradosaggio|overdose]]<ref>Nelle principali e più attendìbiłi biografie internazionali scritte sui Depeche Mode, nonché in tutte le interviste concesse dalla band, non c'è alcuna traccia o menzione di questo aneddoto. C'è il pesante sospetto che questo equivoco, riportato solo da siti italiani e in uno special televisivo di [[MTV (Italia)|MTV Italia]], sia stato generato da un'errata interpretazione della recension scritta dal giornalista Cameron inte el febbraio del 1997 par Beat Magazine e ripresa all'epoca da diversi siti di fan italiani. Cameron scriveva ''"Do You mean this horny creep" are Dave Gahan's first words back from the dead'', ma sembra evidente che il giornalista si riferisse alle prime parole cantate da Gahan inte el brano, e non a quelle che lo stesso avrebbe pronunciato al proprio risveglio dall'overdose. Tra l'altro, Martin Gore, autore del testo di Barrel of a Gun, apprese di quei drammàteghi fatti alla radio, e non essendo quindi presente al momento del risveglio di Gahan, in nessun modo avrebbe potuto sapere quali parole quest'ultimo pronunciò al suo risveglio</ref>) seguìo da ''[[It's No Good]]''. El 14 de apriłe [[1997]] vien fora ''Ultra'' che se piasa a ła poxision nùmaro 1 in [[Regno Unìo]], [[Spagna]] e [[Xermania]] e al nùmaro 5 inte i [[Stati Unii d'America|USA]]. Daxeste łe precarie condision de sałute de Gahan, oncora non conpletamente ristabiłìo e a cui el grupo ghe vol evitar posìbiłi recadùde, par ła prima volta inte ła storia dei Depeche Mode a ła publegasion de un disco no va drìo nisun tour promosionałe, via che do mini concerti, tegnùi respetivamente a l'[[Adrenaline Village]] de [[Łondra]] el 10 de apriłe e al Shrine Exposition Hall de Los Angeles el 16 de majo del isteso ano. In sti do spetacołi col grupo sona [[Dave Clayton]] ai sintetixadori e [[Christian Eigner]] a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. === ''The Singles 86-98'', ''Exciter'' e ''Remixes 81-04'': dal 1998 al 2004 === Ła band ła se riunise co Tim Simenon e'l so "team" inte i primi mexi del [[1998]] par rejistrar el novo sìngoło ''[[Only When I Lose Myself]]'' che farà parte de ła nova racolta ''[[The Singles 86-98]]'', [[sequel]] de ła preçedente ''[[The Singles 81-85]]''. Par promovarla, a l'usida del disco va drìo un tour promosionałe ciamà [[The Singles Tour]], che parte a setenbre in [[Estonia]] e el se conclude el 22 de disenbre inte i Stati Unii, par un totałe de 60 concerti in sołi 3 mexi. A conpagnar el grupo sol palco ghe xe [[Peter Gordeno]] a łe [[tastiera ełetronica|tastiere]] e Christian Eigner a ła [[Bateria (strumento muxicałe)|bateria]]. Inte el periodo drìo, Martin Gore vive, par ła prima volta da cuando el xe el prinçipałe song-writer (conpoxidor) del gruppo, un periodo de crixe de ispirasion, e par rexolverla el se afida a l'ajuto de Paul Freegard e Gareth Jones. Na volta superaà, i Depeche Mode i pol finalmente tornar in sała d'incixion, e inte el [[2001]], a cuatro mexi dal so ùltemo album in studio, vien fora ''[[Exciter (album)|Exciter]]'', produxesto da [[Mark Bell]], conosùo soratuto par ła so frutuoxa cołaborasion co łe çełebre artista islandexa [[Björk]]. ''Exciter ''xe preçedesto dal sìngoło ''[[Dream On (Depeche Mode)|Dream On]]''; a cui ghe seitarà drìo i sìngołi ''[[I Feel Loved]]'', ''[[Freelove]]'', na bałada eterea, e ''[[Goodnight Lovers]]''. El suecesiv ''[[The Exciter Tour]]'' vedarà come "turnisti" i riconfermai [[Peter Gordeno]] e Christian Eigner. El tour, spartio in una prima leg mericana e in una segonda europea, el scominsia el 4 de zugno a [[West Hollywood]] in [[Całifornia]] e el finse el 5 de novenbre a [[Mannheim]] in [[Xermania]]. Ad imortałarlo ghe pensarà oncora na volta [[Anton Corbijn]] che recipaparà i do concerti tegnùi a Parixe el 9 e 10 otobre del 2001 da cui vegnarà estraxesto un dopio [[DVD]] intitołà ''One Night in Paris''. El tour gavarìa dovesto seitar inte l'istà del 2002, e come confermà dal promoter Roberto De Luca, i Depeche Mode gavarìa dovesto èsar i headliner de una de łe seradea de l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Imoła]]. Anpò, raxon personałi costrenxe el grupo a scançełar tuti i inpegni prevedesti. Inte el [[2003]] i Depeche se tol na pauxa. Gahan publegarà el so primo album da sołista, ''[[Paper Monsters]]'', mentre Gore stanparà ''[[Counterfeit²]]''. Inte el trienio [[2002]]/[[2003]]/[[2004]] łe VHS de ła band ''[[The Videos 86-98]]'', ''[[101 (album)#101: il documentario|101]]'' e ''[[Devotional]]'' vien publegae da novo in DVD arichìi da contegnùi speciałi. El grupo el tornarà a riunirse verso fin del [[2004]], par łaorar a l'iminente usìda de ła racolta ''[[Remixes 81-04]]''. === ''Playing The Angel'': i DM i torna in çima al mondo (2005) === [[File:Depeche Mode 2006.jpg|thumb|left|upright=1.4|I Depeche Mode al Wireless Festival, 2006]] De łì a breve i Depeche Mode i torna in studio, conpagnai par ła prima volta dal produtor Ben Hillier. Dave Gahan chiede ed otien de poder contribuir a ła stexura de l'album co brani pròpi, segnando na picoła rivołusion inte el modus operandi de ła band. El novo disco el se ciama ''[[Playing the Angel]]'', e'l xe publegà inte l'otobre del [[2005]], segnando na nova era par el terseto de Basildon. A l'album ghe va drìo infati un tour de 124 date ''indoor'' e ''outdoor''. El [[Touring the Angel]] toca anca l'[[Itałia]] co 4 date: łe prime due, ''indoor'', al Forum de Asago, el 18 e el 19 de febraro [[2006]], ła tersa, ''outdoor'', a l'[[Heineken Jammin' Festival]] de [[Ìmoła]] el 16 de zugno [[2006]], e ła cuarta, anca staltra ''outdoor'', el 17 de łujo [[2006]], al [[Stadio Ołinpego (Roma)|Stadio Ołinpego de Roma]]. Cuanto a sta ùltema, verta dai [[Scosia|scosexi]] [[Franz Ferdinand]], vede ła parteçipasion de sìrca 40.000 persone. Cuanto ai do concerti tegnùi ad Assago, staltri i vien filmai integralmente soto ła regia de Blue Leach ed utiłixai par ła publegasion de un dopio [[DVD]], usìo el 25 de setenbre [[2006]] col titoło ''[[Touring the Angel: Live in Milan]]''. === Dal 2006 al 2008 === El 13 de novenbre [[2006]] A vien fora invese do edision desconpanje, CD audio e CD audio/DVD video, un primo ''Best of'' del grupo, coerentemente intitołà ''[[The Best of Depeche Mode, Volume 1]]'', contenjente l'inedito ''[[Martyr]]''. Durando el bienio 2006/2007, A ze stà remasterizà i primi 10 àlbun de studio. Łe publegasion łe prezenta na confesion spesiałe par cołesionisti, inte i cuałi, 'rento el CD, ghe xe anca un DVD, contenjente [[remix]] ed ezibision live de'l parìodo, pi in azonta un documentario de sìrca mezora, co intarviste e filmai rari. Inte'l 2007, Fletcher e Gore i se ga inpenjà in racuante [[tournée]] come [[Disc jockey|deejay]], mentre Gahan el ga publegà l'àlbun da sołista ''[[Hourglass (Dave Gahan)|Hourglass]]''. === ''Sounds of the Universe'': 2009-10 === ''[[Sounds of the Universe]]'' el ze stà publegà in Itałia el 17 de avril [[2009]]. El titoło del disco el ze stà anuncià el 15 de zenaro [[2009]] so'l sito ofisiałe de ła band<ref>{{Cita web |url=http://www.depechemode.com/news.html|titolo=DEPECHE MODE ANNOUNCES THE RELEASE OF SOUNDS OF THE UNIVERSE APRIL 21, 2009}}</ref>; el ze stà antisipà da'l singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''[[Sounds of the Universe]]'' el ga suito ciapà ła sima de łe clasifeghe itałiane e de cuełe de altri 19 paezi<ref>{{Cita web |url=https://www.musicweek.com/story.asp?sectioncode=1&storycode=1037655&c=1|titolo=Depeche Mode hit top spot in 20 countries}}</ref>, piasandose a'l segondo posto in cuełe inglezi e al terso in cuełe mericane. In una confarensa stanpa tenjùa a [[Berlin]] el 6 de otobre [[2008]], durando ła cuała A ze stà posìbiłe scoltar in anteprima mondiałe brevi [[snippet]] de ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]'' e ''Peace'', el grupo el ga anuncià łe date de'l novo tour, el [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]]. Durando el World Première Echo Awards che'l se ga zvolzesto a [[Berlin]] el 21 de febraro [[2009]] A ze stà prezentà in anteprima mondiałe el novo singoło ''[[Wrong (Depeche Mode)|Wrong]]''. ''Wrong'' ze seguìo da ''Peace'', publegà el 15 de zunjo [[2009]] e el 7 de desenbre A ze stà publegà el novo singoło ''Fragile Tension'' seguìo da ''Hole To Feed''. El Tour of the Universe el partio el 6 de majo 2009 al [[Rockhal]] de [[Esch-sur-Alzette]], Łusenburgo, par po' rivar par ła prima volta in [[Israełe|Izraełe]] (a [[Tel Aviv]] el 10 de majo). El 14 de majo, tutavia, i Depeche Mode i ze stà constrenzesti a scansełar diverse date de'l tour ed a spostarne altre poiché a [[Dave Gahan]], vìtwma de na [[gastroenterite|gastroentarite]] a ła viziłia de'l conserto al Terra Vibe de [[Atene]], A ze stà cazualmente rescontrà un tumor cativo a ła vesìga al stadio inisiałe. Prontamente oparà, el steso Gahan el ze guarìo e el ga reprendesto ła [[tournée]] da l'8 de zunjo co ła segonda data a'l [[Red Bull Arena (Lipsia)|Zentralstadion]] de [[Łipsia]].<ref>{{cita web|url=http://www.corriere.it/cronache/09_maggio_28/depeche_mode_dave_gahan_operato_tumore_vescica_bb9dacba-4ba0-11de-a6f4-00144f02aabc.shtml|titolo=Dave Gahan operato par un tumore|accesso=05-06-09|editore=Corriere della Sera|data=28-0d-09}}</ref>. Cusì el tour el ze ndà vanti fazendo tapa par ła prima volta in alcuni tra i pì grandi stadi de calcio europei cofà el [[Stade de France]] de [[Parixe|Parize]], l'[[Olympiastadion (Berlin)|Olympiastadion de Berlin]] e [[Olympiastadion (Monaco de Baviera)|cueło de Monaco de Baviera]], insenbre a partesipasion a racuanti festival de mùzega. Durando sta prima leg europea, el tour el ga fato tapa in [[Itałia]] el 16 de zunjo a'l [[Stadio Olimpico (Roma)|Stadio Olimpico]] de [[Roma]] e el 18 al [[Stadio Giuseppe Meazza]] de [[Miłan]] concerti co ła partesipasion de 44,070 spetadori a Roma e 57,544 a Miłan. Verso ła fin de łujo, i Depeche Mode riva in [[Nord America]] indove i tien conserti in palasport ed anfiteatri, co ła soła ecesion de ła partesipasion al [[Lollapalooza]] de [[Chicago]], el 7 de agosto, e de łe do date del 3 e 4 de otobre al [[Foro Sol]] de [[Sità del Mèsego]]. Suito drìoman el grupo fa ritorno in [[America Meridionałe]] e [[America Centrałe]], posti che il trio ingleze no'l vizitava da l'[[The Exotic Tour|Exotic Tour]] inte'l 1994, otenjendo un discreto suceso inte i ipodromi, autodromi e festival de mùzega łocałi. A fin de otobre el grupo el torna in Europa dove el tour sèvita in vari palasport europei. Durando sta segonda leg europea, el grupo el reprendarà ofisialmente łe date del 20 e 21 de novenbre al [[Palau Sant Jordi]] de [[Barcellona|Barsełona]] par publegarne un video e un àlbun da'l vivo entrambi intitołà ''[[Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09]]''. Durando 'sta nova leg europea, i Depeche Mode i fa oncora vizita a l'Itałia, presizamente el 25 de novenbre al [[Futurshow Station]] de Bołonja e el 26 al [[Palasport Olimpico]] de Turin, fazendo rejistar do conserti a l'insenja de'l tuto ezaurìo davanti a 12.880 spetadori a Bołonja e 10.758 a Turin. Tra zenaro e febraro 2010 el gurpo el recupara alcune de łe date inisialmente programàe ad inìsio tour e anułàe drìo el recòvaro de Dave Gahan, e ne zonta de nove. Tra st'altre, ła piasè inportante ła ze sensa dubio cueła de'l 17 de febraro inte ła cuała i Depeche Mode i se ezibise a ła [[Royal Albert Hall]] de [[Łondra]], devolvendo l'intièro recavà al ''Teenage Cancer Trust'', na organizasion ingleza che ła rancura fondi par tozi małà de [[Neoplaxia|cancro]]. El conserto el senja el ritorno de [[Alan Wilder]] so'l palco co'i so ex conpanji de grupo: A se trata de na aparision a sorpreza par conpanjar Martin Gore al pianoforte so ''[[Blasphemous Rumours/Somebody|Somebody]]''. Alan el asistarà anca a ła sucesiva data de'l grupo a ła [[O2 Arena|O2]] de Łondra tra el pùblego in tribuna. El tour el se conclude co do date a ła [[Esprit Arena]] de [[Düsseldorf]], a l'inisio prevedeste par el 4 e 5 de zunjo 2009 e spostàe al 26 e 27 de febraro 2010. === Pauxa post ''Sounds Of The Universe'' === El 4 de marso [[2010]] el trio el ga resevùo el premio de ''mejo grupo intarnasionałe'' ai [[Echo Award|Echo Wards 2010]], zontando n'altra perla a ła só carièra. Drìo el feniménto de'l [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|Tour of the Universe]], i tre i torna a dedicarse a pien a łe só fameje e a i só projeti parsonałi: Dave el ze tornà a [[New York]] andove el ga adotà James Nicholas Rogers-Gahan, fiòło de só mujer; Fletch el ze tornà a vestir i pani de ''special dj'' par varie discoteche inglezi; Martin el ze tornà anca łu da ła só fameja. El 6 de zugno [[2011]], A vien fora ła segonda rancura de remix de'l grupo intitołada ''[[Remixes 2: 81-11]]''. Ła compilation ła venjarà conpanjà da na varsion de ''[[Personal Jesus]]'' remixada da [[Tor Ermansen]] de'l do de produsion [[Stargate (grupo de produtori)|Stargate]]. Ła rancura ła vede anca ła partesipasion dei ex menbri de'l grupo, Vince Clarke e Alan Wilder, che'l contribuise co dei remix de ''Behind the Wheel'' e ''In Chains''. Inte l'isteso ano, i Depeche Mode i vien sełesionà da ''[[Q (periodico)|Q]]'' par partesipar co na cover de ''So Cruel'' dei [[U2]] a ła compilation de tributo a l'àlbun de'l 1991 de ła rock band irlandeze ''[[Achtung Baby]]'', ''[[AHK-toong BAY-bi Covered]]''. El 24 de zenaro 2013 ze stà anuncià el nome e ła tracklist de'l novo àlbun. El novo àlbun, el se ciamarà ''Delta Machine'' e el venjarà fato venjer fora inte'l meze de marso de l'steso ano. El singoło Heaven el venjarà fora so'l marcà, invese, el primo de'l meze de febraro. === ''Delta Machine'': 2012–2015 === A novenbre del 2011, Andy Fletcher dichiara che i Depeche Mode tornarà in studio inte el marso del 2012 par rejistrar cueło che sarà el só tredezèzemo àlbin. A só volta, ad inìsio 2012, Martin Gore el declara che el disco el venjarà publegà inte i primi mezi de'l 2013. El 23 de otobre 2012, el grupo el tien na confarensa stanpa a [[Parixe|Parize]] indove el prezenta un brano de'l novo àlbun, el cui titoło ''Angel'' el vien revełà soło calche tenpo drìo, e el anuncia łe date de ła prima leg de'l novo tour ciamà [[The Delta Machine Tour|Tour 2013]]. Inte'l desenbre de'l 2012 el grupo el anuncia de èsar pasà co ła [[Columbia Records]] e che el novo àlbun el venjarà publegà el 25 de marso de'l 2013. El 24 de zenaro 2013 el grupo el reveła el titoło de l'àlbun, overosìpia ''[[Delta Machine]]'', e anca el tour el vien renomenà The Delta Machine Tour. El 1º de febraro de'l steso ano, A vien publegà el primo singoło ''[[Heaven (Depeche Mode)|Heaven]]'' in [[download dixitałe]], in contenporanea co'l video de'l brano so [[Vevo]]. A marso [[Andrew Fletcher|Andy Fletcher]] anuncia che el segondo singoło ciapà fora da ''Delta Machine'' el sarà ''[[Soothe My Soul]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Ttj9UuFnEyI&feature=share Interview: Andy Fletcher - Depeche Mode (by Beta News Agency) - YouTube<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. L'11 de marso i Depeche Mode i tien un conserto promosionałe al ''Live On Letterman'' andove, inazonta a łe dezà famoxe ''Heaven'' e ''Angel'', i prezenta altri brani da'l novo àlbun come ''Should Be Higher'', ''Soft Touch/Raw Nerve'' e ''Soothe My Soul''.Pì tardi i sarà ospiti anca al ''[[David Letterman Show|Late Show with David Letterman]]'' andove i promovarà el disco e i sonarà ''Heaven''. ''Delta Machine'' el vien publegà el 22 de marso in [[Xermania|Zarmània]] e [[Irlanda]], el 25 in [[Fransa]] e inte el [[Regno Unìo|Renjo Unìo]], el 26 in [[Itałia]] e inte i [[Stati Unii de America|Stati Unìi de America]] e el 27 in [[Japon]] e in [[Australia]]. El 28, el grupo publega el video muzegałe de ''Soothe My Soul'', segondo sìngoło ciapà fora da l'àlbun. El Delta Machine Tour el parte el 4 de majo 2013 da'l [[Palais Nikaia]] de [[Nisa]]; cofà inte'l cazo de'l presedente [[Tour of the Universe (Depeche Mode)|''Tour of the Universe'']], el riva suito dopo a [[Tel Aviv]] e el fa tapa in diversi stadi calcistici, parchi e Festival de mùzega europei co łe sołe ecesion de łe date de [[Łondra]], Minsk e [[Stocolma]] - 'st'ùltema caza fałimento d'el promoter de'l festival Peace & Love che i se gavarìa dovesto desvolzer a [[Borlänge]] - che se ga tegneste in struture indoor. Par cuanto revarda l'Itałia, el tour el fa tappa a [[Stadio Giuseppe Meazza|San Siro]] e a l'[[Stadio Ołmpico (Roma)|Olimpico]] de [[Roma]] dove el grupo el se ezibise davanti a respetivametne 57,919 e 56,007 spetadori fazendo rezistrar in entranbe łe ocazion el tuto ezaurìo. Daspò el trionfo de ła prima leg europea par via dei numarozi sold-out fati rezistrar e el gran nùmaro de biłieti vendesti, el tour el riva in [[Nord Mèrega]] otegnendo rezultadi tuto respeto e co numaroze date a l'insegna de'l tuto ezaurìo. A novenbre i Depeche Mode i se ezibise par ła prima volta inte ła só cariera ad [[Abu Dhabi]] inte i [[Emirati Arabi Unìi]], par po' tornar da novo in Europa par na serie de concerti indoor. 'Sta segonda leg europea ła se protrae fin marso 2014, durando ła cuała el grupo torna a ezibirse in Itałia par nantre 3 sere el 18 de febraro al [[Palasport Olimpico]] de [[Turin]], el 20 de febraro al [[Mediolanum Forum]] de [[Asago]] e el 22 de febraro a ła [[Unipol Arena]] de [[Casalecchio di Reno]], fazendo senpre rezistrar el tuto ezaurìo. Inte łe intension orizenarie de'l grupo, a partir da fine de marso - inisio apriłe A ghe sarìa tuta na serie de concerti da tegnerse in Sud Amèrega (tra cui łe vosiferàe partesipasion ai [[Lollapalooza]] de [[Santiago del Cile]] e de [[San Paolo (Braziłe)|San Paolo]]) e so altri Paezi - sensa paraltro mai presizar cuałi - che i dovarìa portar el trio de Basildon a calcar numarozi palcosèneghi intarnasionałi fin a łujo 2014 inoltrà. Ma a sorpreza, i Depeche Mode i preferise non dar nesun seguito a cuanto da łori stesi antisipà un ano e mezo prima, fazendo cusì całar definitivamente el sipario so ła tournée co'l concerto de'l 7 de marso a l'Olympisky de Mosca. L'8 de otobre el sito ofisiałe de'l grupo pùblega un comunegà stanpa de ła Columbia Records in cui se anuncia ła publegasion de'l film concerto ''[[Depeche Mode Live in Berlin]]'' e de l'àlbun ''[[Depeche Mode Live in Berlin#Live in Berlin Soundtrack|Live in Berlin Soundtrack]]'', ła cui usìda ła ze fisà al 17 novenbre in tuto el mondo<ref>[http://www.depechemode.com/depeche-mode-live-in-berlin-coming-november-17th-on-columbia-records/ Depeche Mode Live In Berlin – Coming November 17th on Columbia Records | Depeche Mode<!-- Titolo generato automaticamente -->]</ref>. === ''Spirit'': 2016–presente === Durante na intarvista in webcast co Rob Bell el 25 de zenaro [[2016]], Martin Gore anuncia che'l grupo el tornarà in studio a rezistrar inte'l meze de apriłe de'l steso ano, e che sia łi che Dave Gahan i gaveva za scrivesto e rezistrà come [[demo]] de łe nove canson. Ła publegasion de'l novo àlbun ła ze prevedesta par ła primavera de'l [[2017]]<ref>{{Cita web |url=http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |titolo=Depeche Mode heading into studio this April to record 14th studio album {{!}} Post-Punk<!-- Titolo generato automaticamente --> |accesso=13 settembre 2016 |dataarchivio=25 febbraio 2017 |urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170225081754/http://www.post-punk.com/depeche-mode-heading-into-studio-in-april-to-record-14th-studio-album/ |urlmorto=sì }}</ref>. ===2022: ła morte de ''Fletch''=== El 26 de majo [[2022]] A more premaduramente Andrew Fletcher, a l'età de 60 ani. El só deceso el vien anuncià dai stesi conpagni de'l grupo. Inte'l comunegà aparìo so łe pàjine ''social'' de'l grupo, i restanti conponenti i se dichiara "devastai e soto shock".<ref>{{Cita news|nome=|cognome=|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/cultura/musica/2022/05/26/e-morto-andrew-fletcher-tastierista-dei-depeche-mode_667066f5-084d-4e3d-aeeb-1e6097221f8b.html|titolo=È morto Andrew Fletcher, tastierista dei Depeche Mode|pubblicazione=ANSA.it|data=26 maggio 2022|accesso=26 maggio 2022}}</ref> ==Notasion== <references/> {{Controło de autorità}} [[Categoria:Grupi muxicałi britàneghi]] g6y383b4txjqgkjyh9wecg7f737wc59 0 150457 1102393 1102355 2022-08-17T21:20:14Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki Pezeja ła ze na frasion de'l [[Comune (Italia)|comune]] de [[Scorzè]], in [[Sità metropułitana de Venèsia|provinsia de Venesia]]. == Zeografia fìzega == Ła frasion ła se cołoga a est de'l caołogo comunałe, tra [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardejan]]. A nord ła confina co [[Zero Branco]], mentre a sud con [[Martełago]] e [[Trevignan|Trevinjan]] de [[Venesia]]. Łaa zona de Pezeja ła ze conpletamente pianezante, con altitudeni variabiłi tra i 9 e 12 [[m s.l.m.]] Ùnego corso d'acua de rełevansa A ze el [[Dese (fiume)|Dese]], che'l core a ła stremità de'l taritorio, a'l confin co [[Martełago]]. == Orizene de'l nome == Il topònemo el derviarìa da ''Pisilius'', nome łatin atestà in st'altre zone, fursi rifarìo ad un propretario tariero. Na paraetimołozìa ła sostien che'l derive da'l łatin ''pisum'', indegante l'ortajo de'l bizo tradisionalmente coltivà inte ła zona<ref>{{cita libro|curatore=Federico Burbello|titolo=Scorzè: immagini del '900|editore=Grafiche Biesse|città=Martellago|anno=1998|pagine=p.121}}</ref>. Drio n'altra ipòteze tonponomàstega el tèrmene Pisilia el gavarìa el senjifegado de ‘Grupo de caze rurałe’, ‘Viłagio’. Vien rełevà inte'l ‘Capitulare de villis vel curtis imperii’, tradzuesto in itałian cofà ‘Decreto so łe viłe’, emanà verso el fenir de'l sècoło VIII, i ùltemi ani de renjo de l'inperador Carlo Magno. A se trata de un documento aministradivo che'l desiplina łe atività rurałe , agricołe e comersiałe de łe unidà produttve agricołe de l’Inpero, dite viłe. In st'altro regołamento A vien sità anca el tèrmene ‘pisilia’, rifarìoa a costrusion in cui A ghe abitava ła popołasion adeta a łe atività rurałe, asé sìmiłi ai cazoni.<ref>Andrea Fattoretto, ‘L’antica Pisilia. Nuova ipotesi sull’origine toponomastica di Peseggia’, L’ESDE 11 – Periodico di storia locale del Veneziano, del Trevigiano e del Miranese – CLEUP, Padova, 2016</ref>. == Storia == Pezeja ła gavarìa da èsar de orizene [[Antichi romani|romana]], in cuanto ła sorze a l'incrozo de un [[Cardine (storia romana)|càrdene]] (via Ponte Nuovo-via Verdi) e de un ''limes intercisivus'' conprezi inte ła [[centuriazione]] [[Altinum|altinate]]. A conferma de cuesto, calche sècoło indrìo do contadini i ga catà na tonba de l'èpoga in łocałità Ca' Nove. La prima mension scrivesta ła ze parò de'l [[1146]] cuando, in un documento de'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]], l'è stà sità el sacerdote ''Johannes de Pisilia'' come [[Pieve|pievan]] de [[Meolo]]. Inte'l medioevo ła ze stà comprendesta inte i taritori de [[Treviso|Trevizo]] e ła ga raprezentà na [[Cappella|capeła]] dependente da ła [[pieve]] de Martełago (ła [[Parrocchia|parochia]] ła ze stà istituìa inte ła metà de'l [[XIII secolo|XIII sècoło]] ). Daspò el rivo de ła [[Serenissima|Serenisima]], ła ''[[Colmello (comune rurale)|viła]]'' de Pezeja ła ze stà aministrada da ła podestarìa de Mestre, pur sendo includesta inte'l Trevizan. So i scominsi de'l [[XIX secolo|XIX sècoło]], durando ła domenasion franseze, Pezeja, co [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardigiano|Gardejan]], ła ze devenjesta sede de un comune recadente inte'l [[Dipartimento del Bacchiglione|dipartimento de'l Bachijon]]. Co l'istitusion de'l [[Regno Lombardo-Veneto|Renjo Łonbardo-Veneto]], ła ze devenjesta frasion de [[Scorzè|Scorsè]], comun daprima includesto inte ła [[Provincia di Vicenza (Lombardo-Veneto)|provinsia de Vicensa]], drioman pasà a [[Provincia di Padova (Lombardo-Veneto)|Padoa]] e infin a [[Provincia di Venezia (Lombardo-Veneto)|Venesia]] <ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/ La Storia di Peseggia - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050017/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. == Monumenti e łoghi de intarese == === Ceza parochiałe === [[File:San_Nicolò_Vescovo,_facciata_(Peseggia,_Scorzè).JPG|miniatura|Pezeja, frasion de Scorsè: ła ceza parochiałe de San Nicolò Vescovo.]] {{vedi anche|Chiesa di San Nicolò (Peseggia)}}L'atuałe parrochiałe ła ze stà consagrada el 15 setenbre [[1940]] da'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]] [[Antonio Mantiero]] e inte l'ocazion a l'antiga dedegasion a [[San Nicola di Bari]] ze stà zontà anca el titoło de "[[santuario]] de l'[[Madonna Addolorata|Addolorata]]". Ła ga sostituìo ła presedente ceza ancò adibiìa a sentro sosiałe. Projetada da [[Luigi Candiani (architetto)|Luigi Candiani]], ła se refà a'l [[Architettura bizantina|stiłe bizantino]]. El canpaniłe , fenìo za inte'l [[1929]], el se ispira a łe tore medievałe de [[Palazzo Vecchio|Firense]] e [[Torre del Mangia|Siena]]<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2213 Chiesa di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Sała Pax (antiga parochiałe) === L'edifisio dito Sała Pax, dadrio ła ceza, ła ze ła vecia parochiałe ancò adibìa a sentro sosiałe. Resałente a'l [[1709]], ła conserva a l'interno [[Affreschi|afreschi]] de [[Giovanni Carlo Bevilacqua]] (''Adorazione dei pastori'' e ''Sacrificio di Abramo''). Inte'l 2016 A ze stà conpletà un restauro a ła strutura e a łe aree pì visine a st'altra<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2214 Sala Pax] dal sito del comune di Scorzè.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/ Le bellezze artistiche - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050035/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. === Monumento ai cadùi === In piasa Longo, A ze stà inaugurà inte'l [[1970]] in sostitusion de un presedente monumento che'l sorzeva poco pìa sud e ornà de un simułacro de ła Beata Vèrzene de'l [[1921]]. Ghe ze raprezentàe sincue arme stiłizàe inderisàe a'l siéło<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2221 Monumento ai Caduti di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Viłe venete === ==== Viła Buratti ==== Conpleso de fine [[XIX secolo|Otosento]] insarìo so un vasto parco, el sorze poco pì a nord de ła ceza, łongo via Verdi. Ła costrusion ła ga sostituìo un edifisio pì antigo, de orizene [[XVI secolo|sincuesentesca]] e un tenpo propietà de'l capitoło di [[Chiesa di San Geremia (Venezia)|San Geremia]] de [[Venezia|Venesia]]. Inte'l [[1883]], cuando che'l zera propietà de Giovanni Bianchi, sindaco de Scorzè, łe stałe e le adiacense łe ze stàe destruzeste da un insendio. Atualmente ła ze dei Buratti e ła versa in grave stato de abandon. Ła fasada prensipałe de ła caza domenegałe ła se inderisa a sud. Ła prezenta sincue asi de verture retangołare; a'l pian nòbiłe, in corespondensa de'l sałon sentrałe, se verze na bifora afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ovest de l'edifisio A se adosa un łongo rùstego zontà<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23206.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2218 Villa Buratti] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaseto Berton ==== El se cołoga a sud de'l sentro, in via Ponte Nuovo. La ze na costrusion [[XVIII secolo|setesentesca]] otenjesta da un presedente edifisio dei Vanin. Ła fasada prensipałe, cueła a sud, ła prezenta tre piani co łe fenestre retangołare sistemàe so sincue asi. L'ùltem łiveło el ze el [[Ammezzato|zmezà]] e el ze coronà da na soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]] prezente anca so'l fronte nord. Al [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se verze na [[monofora]] afasada a un teraso co parapeto in[[Ferro battuto|fero batùo]]. Inte'l restorar l'edifisio, i Berton i ga aportà notevołe modifeghe a l'inpianto orizenałe, in partegołar inte i rùsteghi zontài e co ła zonta de un vołume a fianco de ła viła<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23182.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Bragadin ==== Ła se afasa so via Moglianese Peseggia, sorzendo a nord de ła strada e a ponente de ła ceza. [[XVI secolo|Sincuesentesca]], inte'l [[1545]] ła rezultava de Antonio Serena. Ła ze stà restauarda inte'l [[1754]] e inte'l [[1772]] ła ze devenjesta de'l venesian Francesco Scipioni, cui ghe sucedesto Zilio [[Bragadin]], primo sindaco de Scorsè drio l'[[Unità d'Italia|Unidà d'Itałia]]. Ancò ła ze dei Facchin. L'inpianto de ła caza domenegałe el ze tipegamente venesian. A tre piani, l'ingreso prensipałe el ze antisipà da na curta scałinada in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] e el ze soramontà da un stema łapideo dei Bragadin. A'l [[Piano nobile|pian nòbiłe]] se verze na fenestra ad arco afasada so na [[Balaustra|bałustra]]. El tuto el ze concludesto da na soraełevasion sentrałe co [[Timpano (architettura)|tinpano]] a'l sentro de ła cuała A se cata na fenestra retangołar. Na stansa de'l pian tera ła ze stà adibiìa a oratorio privà dai Scipioni, inte'l cuało ze consarvà racuanti depinti tra cui na notevołe ''[[Sacra Famiglia]]''. A'l pałaso se afianca na [[Barchesa]] con pòrtego ad arcàe decorà da un [[Affresco|afresco]] rafegurante un paezajo<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23196.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=1738 Villa Bragadin] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaso Merli ==== Ponesto poco oltra el presedente conpleso, l'è stà costruìo inte l'[[XIX secolo|Otosento]] bazandose, par, sora un edifisio preezistente de cui ze stà individuài i resti. El ze stà dei Pinaffo, dei Giacomin e dei Merli; atualmente el ze dei De Favari. El fronte prensipałe el ze afasà a mezojorno. I tre piani de l'edifisio i ze partìi da sincue asi e i ze concludesti a'l sentro da na soraełevasion co [[Abbaino|łuminal]] coronà da [[Timpano (architettura)|tinpano]] e racordà a'l corpo sotostante da [[Volute|vołude]]. Ai ładi de'l łuminario A se cata do ełementi in muradura (un falso [[Attico (architettura)|atico]]) ornài da statue. Łe verture łe ze sobrie, de forma retangołar; so l'aso sentrałe, in corespondensa dei sałoni sentrałi, se verze el portałe d'ingreso e una porta fenestra afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. El pałaso el ze afiancà da [[Barchessa|barchesa]] co pòrtego ad arcàe a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. Se esternamente el conpleso el mantien l'aspeto orizenario, i interni i ze stà profondamente remanezài<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23242.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2217 Palazzo Merli] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Ca' Morosini ==== Ła sorze 'pena oltra l'edifisio presedente, drio a'l łado sud. Propietà de ła contesa [[Morosini (famiglia)|Morosini]], donde ła denomenasion, ła ze pasà inte'l [[1810]] ai Marzari e, inte'l [[1930]], ai Faziol. Ła ze stà conprada po' dai Facchin, par devenjer, da'l [[1938]], dei Barbiero e, da'l [[1970]], dei Busatto. Costruìa so'l fenir de'l [[XVIII secolo|Setesento]], ła prezenta un corpo sentrałe da łe łinee severe e poco parisenti. El fronte prensipałe, cueło afasà a ła strada, el ga sete verture par caunjo dei tre piani. So l'aso sentrałe A se cata el portałe d'ingreso e, a'l primo pian, na porta fenestra afasada so un teraso co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ła caza paronałe se adosa un rùstego pì baso, caratarizà da verture retangołare a'l pian tera e da [[Oculi|ocułi]] a'l łiveło suparior. Ze ancora vizibiłe łe trase de łe arcàe tanponàe. In pasà ła propietà se caraterizava par ła beła cancełada in fero co piłastri ornài da prezevołi statue, mentre, so ła parte dadrìo se estendeva un vasto parco. Ancò i edifisi restài i versa in pèsemo stado de consarvasion<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23252.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Moro, Bernardo, Morchio, Favaro ==== Ła ze situada in via Moglianese Peseggia, verso ła fine de l'abità. A se tratarìa de ła viła pì antiga de'l Comune de Scorsè: ła strutura de l'edifisio e i ełementi [[Architettura gotica|gòteghi]] i ło cołogarìa inte ła segonda metà de'l [[XV secolo|Cuatrosento]]. Ła prima citasion ła ze parò de'l [[1482]] cuando che ła jera propietà de'l [[Patriziato veneziano|patrisio]] Cristoforo Moro, cuzin de l'[[Cristoforo Moro|omònemo doze]]. I Moro i ga mantenjesto łe propietà fin a ła metà de'l [[XVI secolo|Sincuesento]] cuando che ła ze ndà in eredità a un nevodo dei ùltemi Moro, a Giovanni Battista Bernardo. A 'st'ùltemo se deve alguni inportanti łaori de restauro che ga dazesto a l'edifisio un aspeto [[Rinascimento|renasimentałe]]. Daspò ła cazùa de ła [[Serenissima|Serenisima]] i Bernardo, inte'l [[1812]], i ga vendesto 'sta só propietà ai Baretta, che za i posedeva l'atuałe viła Spangaro. Inte'l [[1863]] el pałaso el ze pasà ai Morchio e, da'l [[1948]], el ze dei Favaro che inte i [[Anni 1990|ani novanta]] ghe n'a curà el restauro. Ła fasada prensipałe ła prezenta sete asi de finestre e ła ze soraełevada da un łuminario sentrałe. In corespondensa dei sałoni sentrałi A se verze el portałe de ingreso, ad arco, e un'anałoga porta fenestra afasada so un balconsin co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Łe altre verture łe ze fenestre retangołare, ma cuełe a'l primo pian łe ga in realtà el profiło arcuà tanponà. El restauro el ga rendesto vizibiłi łe trase de fenestre a [[sesto acuto]]. A ze par zonta prezenti pinsi de intonago [[XIV secolo|cuatrosentesco]] decorà co un motivo a tapesarìa. Ai ładi de ła viła se adosa do camini còlmi a ła venesiana. Visin de st'altri A se pol notar do [[monofore]] ad [[Arco trilobato|arco triłobà]] muràe. Par cuanto revarda i interni, in t' una stansa de'l pian tera A ze stà portà a ła łuze i tocheti de un vasto afresco che'l gavea da destirarse so tute łe parede de ła stansa ; denjo de nota ze el [[Travatura alla Sansovino|sofito a ła sansovina]]. Inte'l sałon de' [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se ga un siclo de afreschi sincuesenteschi insoazài da recuadri a imitasion de arasi. De prezevołe fatura, raprezenta sene canpestri e, in altre stanse, sojeti bìbleghi; spica partegołarmente ła vedàa de na viła co [[Giardino all'italiana|zardin a l'itałiana]]. Autor de łe òpare no'l ze njancora stà identifegà, ma se trata de un pitor che'l conoseva ben l'òpara de'l [[Paolo Veronese|Veronese]]. Senpre inte'l voltar dei restauri ze emerzesto el pavimento orizenałe, in [[Cotto (materiale)|coto]]. Inte'l [[1830]] ze stà destruzeste łe adiacense de l'edifisio, tra cui el parco e l'oratorio de'l [[Spirito Santo]]. Da 'st'ùltemo provien na statua de [[Sant'Antonio da Padova|Sant'Antonio da Padoa]] ancò consarvada inte ła parochiałe. ==== Barchesa de viła Albertini Fortis, Favaro ==== Ła sorze suito a nord de ła viła presedente. Resałente a'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], in orizene ła zera fursi parte de un gran conpleso partenjente a łe mùneghe de [[Chiesa di Sant'Andrea della Zirada|Sant'Andrea della Zirada]]. Ła ze stà po' de Anna Albertini Fortis e ancò ła ze dei Favaro. L'edifisio el ga subìo vari remanezamenti : all'esterno el se racorda a nantre costrusion pì resenti, mentre i interni i ze stà drastegamente adatài a funsion abitadive e comersiałi. El fronte prensipałe, inderisà a sud, el prezenta oncora l'orizenario pòrtego a sincue arcàe, de cui cueła sentrałe a [[Arco a tutto sesto|tuto sesto]] e łe altre a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. A st'altre ghe coresponde a'l primo pian verture retangołare. So'l fronte nord A se cata do grandi camineti. So'l łado afasà a ła strada se pol notar un basorełievo rafegurante na [[Madonna con Bambino]] (Madona co puteło). A l'interno ghe resta soło serte parte de l'antigo sofito e ła scała in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] par l'aceso a'l pian suparior<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23214.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Spangaro ==== [[File:VillaSpangaro.jpg|miniatura|Villa Spangaro.]] Ła sorze łongo via Spangaro, inte łe canpanje a nordovest de'l paeze. Costruìa inte'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], ła ga partenjesto a l'inisio ai Scotti. Inte'l [[XVII secolo|Siesento]] ła jera stà de Gaspare De Luca, po' dei Baretta e dei Piccolo. Da ła fine de l'[[XIX secolo|Otosento]] ła ze dei Spangaro, cui ła partien al dì de ancò. Ła strutura atuałe de'l conpleso ła resałe a'l [[XVII secolo|Siesento]]. Ła caza paronałe ła prezenta do sołi piani e ła ze organizada segondo el tìpego schema venesian, co'l sałon sentrałe pasante e łe stanse łaterałi. Ła fasada ła se caratariza par łe soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]], prezenti so tuti e cuattro i ładi de ła costrusin. Łe vertaure de'l fronte łe se despone so sete asi: łe ga un senplise profiło retangołar, fazesta ecesion par ła porta fenestra de'l [[Piano nobile|pian nòbile]], archivoltada. 'St'ùltema, insenbre a cheł'altre do porte fenestre che ła afianca, ła costituise na sorta de [[trifora]] afasada so un balcon co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Numaroze parte de ła viła łe ze el rezultado dei remanezamenti dei Spangaro de'l [[1888]] (come prova ła data senjada so un pato de ła scała interna). Łe modifeghe łe revarda soratuto i interni, co el restauro de łe struture za ezistente e el renovo de łe decorasion, mentre ga mantenjesto l'aspeto orizenario el [[Travatura alla sansovina|sofito a ła sansovina]] de'l sałon sentral a piepian. Da recordar, inte'l sałon de'l pian suparior, un bel camineto marmoreo. Par cuanto revarda łe costrusion de servisio, de l'antiga grandiozità de'l conpleso A resta ben poco. In orizene ła caza paronałe ła jera afiancà da do ałe portegàe, el tuto insarìo so un vasto zardin co peschiere e oratorio privà. Resta na porsion de ła [[barchesa]] nord e parte de'l serajo orizenal (piłastri in cotto). Ła barchesa sud ła costituise ancò na propietà a sé stante<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?16819.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2215 Villa Spangaro] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Ex baze misiłìstega === Reałizada durante ła [[Guerra fredda|Guera freda]], ła ze devenjesta oparadiva inte'l 1969 co'l nome de "Sito 5" soto l'ezida de ła [[NATO]] a'l fin de defendar l'Itałia setentrionałe da eventuałi atachi aerei provenjenti da est. Zestìa da ła 5ª bataria misiłi contraerei de Mestre, ła baze ła gavea unidà mobiłi armàe co misiłi [[Raytheon MIM-23 Hawk]]. Daspò el [[Crollo dell'Unione Sovietica|croło de l'Union Soviètega]], l'atività miłitar ła ga mołà inte'l 1996 e l'ex baze misiłèstega l'è stà dezmetesta inte'l [[2009]]. Ponesta propio davanti a Villa Spangaro, ła granda area de oltra 18 etari ła ze stà acuizà da'l Comun inte'l [[2014]], e drioman adibìa a pista de siclocross. Fin a'l 2019, el Rally Città di Scorzè ghe ga desputà ła prima prova spesiałe de l'evento, denomenada aponto "Base". == Cultura == === Eventi === * ''Festa dei Bizi'': fine majo/inisio zunjo. * ''Sagra della Madonna Addolorata'': metà setenbre. == Economia == === Agricoltura === Prodoto tìpego de łe canpanje de Pezeja el ze el bizo che de resente el ga otenjùo el [[Marchio DE.C.O.]] La storia de'l ''bizo'', ła resałe a ła prima metà de'l [[XX secolo|Novesento]] e fulcro de 'sta economia zera el pòrtego de l'ostaria Visentin, andove se dezvolzeva un marcà che'l reciamava i frutarołi dei sentri sircostanti, [[Venezia|Venesia]] conpreza. Ła prima ''Sagra de'l Bizo'' ła ze stada organizada inte'l [[1933]], ma A ze da'l [[1969]] che se zvolze l'atuałe ''Festa dei Bizi''<ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/ La Storia del Biso - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222045959/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/|data=22 dicembre 2010}}.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/ Peseggia - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120200108/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/|data=20 gennaio 2011}}.</ref>. == Infrastruture e trasporti == === Strade === Pezeja ła sorze so'l łado sud de via Nuova Moglianese ([[Strade provinciali della provincia di Venezia|SP]] 39 "Moglianese"), inportante arltèria che ła cołega [[Scorzè|Scorsè]] a'l confin co ła [[Provincia di Treviso|provinsia de Trevizo]], verso el sentro de [[Mojan|Mojan Veneto]]. Ła strada ła ze stà reałizada da pochi deseni par deviar el tràfego da via Moglianese Peseggia, che'l tranzita par el sentro. Inte łe canpanje a nord A ze stà de resente reałizà el trato de l'[[Autostrada A4 (Italia)|autostrada A4]] dito [[Passante di Mestre|Pasante de Mestre]]. === Mobiłità urbana === Pezeja ła ze servìa dai autobus [[ACTV]] de ła łinea extraurbana 12 Scorzè-Mogliano/Venezia<ref>[http://www.actv.it/pdf/extraurbano/E-12.pdf Linea extraurbana 12 - ACTV].</ref>. ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Provinsa de Venesia]] 8iirdvvngye3odhol5llkgymtvywxxw 1102398 1102393 2022-08-17T21:52:47Z Ciaurlec 3337 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Categoria:Provinsa de Venesia]]->[[Categoria:Frasion del Vèneto]] wikitext text/x-wiki Pezeja ła ze na frasion de'l [[Comune (Italia)|comune]] de [[Scorzè]], in [[Sità metropułitana de Venèsia|provinsia de Venesia]]. == Zeografia fìzega == Ła frasion ła se cołoga a est de'l caołogo comunałe, tra [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardejan]]. A nord ła confina co [[Zero Branco]], mentre a sud con [[Martełago]] e [[Trevignan|Trevinjan]] de [[Venesia]]. Łaa zona de Pezeja ła ze conpletamente pianezante, con altitudeni variabiłi tra i 9 e 12 [[m s.l.m.]] Ùnego corso d'acua de rełevansa A ze el [[Dese (fiume)|Dese]], che'l core a ła stremità de'l taritorio, a'l confin co [[Martełago]]. == Orizene de'l nome == Il topònemo el derviarìa da ''Pisilius'', nome łatin atestà in st'altre zone, fursi rifarìo ad un propretario tariero. Na paraetimołozìa ła sostien che'l derive da'l łatin ''pisum'', indegante l'ortajo de'l bizo tradisionalmente coltivà inte ła zona<ref>{{cita libro|curatore=Federico Burbello|titolo=Scorzè: immagini del '900|editore=Grafiche Biesse|città=Martellago|anno=1998|pagine=p.121}}</ref>. Drio n'altra ipòteze tonponomàstega el tèrmene Pisilia el gavarìa el senjifegado de ‘Grupo de caze rurałe’, ‘Viłagio’. Vien rełevà inte'l ‘Capitulare de villis vel curtis imperii’, tradzuesto in itałian cofà ‘Decreto so łe viłe’, emanà verso el fenir de'l sècoło VIII, i ùltemi ani de renjo de l'inperador Carlo Magno. A se trata de un documento aministradivo che'l desiplina łe atività rurałe , agricołe e comersiałe de łe unidà produttve agricołe de l’Inpero, dite viłe. In st'altro regołamento A vien sità anca el tèrmene ‘pisilia’, rifarìoa a costrusion in cui A ghe abitava ła popołasion adeta a łe atività rurałe, asé sìmiłi ai cazoni.<ref>Andrea Fattoretto, ‘L’antica Pisilia. Nuova ipotesi sull’origine toponomastica di Peseggia’, L’ESDE 11 – Periodico di storia locale del Veneziano, del Trevigiano e del Miranese – CLEUP, Padova, 2016</ref>. == Storia == Pezeja ła gavarìa da èsar de orizene [[Antichi romani|romana]], in cuanto ła sorze a l'incrozo de un [[Cardine (storia romana)|càrdene]] (via Ponte Nuovo-via Verdi) e de un ''limes intercisivus'' conprezi inte ła [[centuriazione]] [[Altinum|altinate]]. A conferma de cuesto, calche sècoło indrìo do contadini i ga catà na tonba de l'èpoga in łocałità Ca' Nove. La prima mension scrivesta ła ze parò de'l [[1146]] cuando, in un documento de'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]], l'è stà sità el sacerdote ''Johannes de Pisilia'' come [[Pieve|pievan]] de [[Meolo]]. Inte'l medioevo ła ze stà comprendesta inte i taritori de [[Treviso|Trevizo]] e ła ga raprezentà na [[Cappella|capeła]] dependente da ła [[pieve]] de Martełago (ła [[Parrocchia|parochia]] ła ze stà istituìa inte ła metà de'l [[XIII secolo|XIII sècoło]] ). Daspò el rivo de ła [[Serenissima|Serenisima]], ła ''[[Colmello (comune rurale)|viła]]'' de Pezeja ła ze stà aministrada da ła podestarìa de Mestre, pur sendo includesta inte'l Trevizan. So i scominsi de'l [[XIX secolo|XIX sècoło]], durando ła domenasion franseze, Pezeja, co [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardigiano|Gardejan]], ła ze devenjesta sede de un comune recadente inte'l [[Dipartimento del Bacchiglione|dipartimento de'l Bachijon]]. Co l'istitusion de'l [[Regno Lombardo-Veneto|Renjo Łonbardo-Veneto]], ła ze devenjesta frasion de [[Scorzè|Scorsè]], comun daprima includesto inte ła [[Provincia di Vicenza (Lombardo-Veneto)|provinsia de Vicensa]], drioman pasà a [[Provincia di Padova (Lombardo-Veneto)|Padoa]] e infin a [[Provincia di Venezia (Lombardo-Veneto)|Venesia]] <ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/ La Storia di Peseggia - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050017/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. == Monumenti e łoghi de intarese == === Ceza parochiałe === [[File:San_Nicolò_Vescovo,_facciata_(Peseggia,_Scorzè).JPG|miniatura|Pezeja, frasion de Scorsè: ła ceza parochiałe de San Nicolò Vescovo.]] {{vedi anche|Chiesa di San Nicolò (Peseggia)}}L'atuałe parrochiałe ła ze stà consagrada el 15 setenbre [[1940]] da'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]] [[Antonio Mantiero]] e inte l'ocazion a l'antiga dedegasion a [[San Nicola di Bari]] ze stà zontà anca el titoło de "[[santuario]] de l'[[Madonna Addolorata|Addolorata]]". Ła ga sostituìo ła presedente ceza ancò adibiìa a sentro sosiałe. Projetada da [[Luigi Candiani (architetto)|Luigi Candiani]], ła se refà a'l [[Architettura bizantina|stiłe bizantino]]. El canpaniłe , fenìo za inte'l [[1929]], el se ispira a łe tore medievałe de [[Palazzo Vecchio|Firense]] e [[Torre del Mangia|Siena]]<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2213 Chiesa di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Sała Pax (antiga parochiałe) === L'edifisio dito Sała Pax, dadrio ła ceza, ła ze ła vecia parochiałe ancò adibìa a sentro sosiałe. Resałente a'l [[1709]], ła conserva a l'interno [[Affreschi|afreschi]] de [[Giovanni Carlo Bevilacqua]] (''Adorazione dei pastori'' e ''Sacrificio di Abramo''). Inte'l 2016 A ze stà conpletà un restauro a ła strutura e a łe aree pì visine a st'altra<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2214 Sala Pax] dal sito del comune di Scorzè.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/ Le bellezze artistiche - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050035/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. === Monumento ai cadùi === In piasa Longo, A ze stà inaugurà inte'l [[1970]] in sostitusion de un presedente monumento che'l sorzeva poco pìa sud e ornà de un simułacro de ła Beata Vèrzene de'l [[1921]]. Ghe ze raprezentàe sincue arme stiłizàe inderisàe a'l siéło<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2221 Monumento ai Caduti di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Viłe venete === ==== Viła Buratti ==== Conpleso de fine [[XIX secolo|Otosento]] insarìo so un vasto parco, el sorze poco pì a nord de ła ceza, łongo via Verdi. Ła costrusion ła ga sostituìo un edifisio pì antigo, de orizene [[XVI secolo|sincuesentesca]] e un tenpo propietà de'l capitoło di [[Chiesa di San Geremia (Venezia)|San Geremia]] de [[Venezia|Venesia]]. Inte'l [[1883]], cuando che'l zera propietà de Giovanni Bianchi, sindaco de Scorzè, łe stałe e le adiacense łe ze stàe destruzeste da un insendio. Atualmente ła ze dei Buratti e ła versa in grave stato de abandon. Ła fasada prensipałe de ła caza domenegałe ła se inderisa a sud. Ła prezenta sincue asi de verture retangołare; a'l pian nòbiłe, in corespondensa de'l sałon sentrałe, se verze na bifora afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ovest de l'edifisio A se adosa un łongo rùstego zontà<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23206.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2218 Villa Buratti] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaseto Berton ==== El se cołoga a sud de'l sentro, in via Ponte Nuovo. La ze na costrusion [[XVIII secolo|setesentesca]] otenjesta da un presedente edifisio dei Vanin. Ła fasada prensipałe, cueła a sud, ła prezenta tre piani co łe fenestre retangołare sistemàe so sincue asi. L'ùltem łiveło el ze el [[Ammezzato|zmezà]] e el ze coronà da na soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]] prezente anca so'l fronte nord. Al [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se verze na [[monofora]] afasada a un teraso co parapeto in[[Ferro battuto|fero batùo]]. Inte'l restorar l'edifisio, i Berton i ga aportà notevołe modifeghe a l'inpianto orizenałe, in partegołar inte i rùsteghi zontài e co ła zonta de un vołume a fianco de ła viła<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23182.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Bragadin ==== Ła se afasa so via Moglianese Peseggia, sorzendo a nord de ła strada e a ponente de ła ceza. [[XVI secolo|Sincuesentesca]], inte'l [[1545]] ła rezultava de Antonio Serena. Ła ze stà restauarda inte'l [[1754]] e inte'l [[1772]] ła ze devenjesta de'l venesian Francesco Scipioni, cui ghe sucedesto Zilio [[Bragadin]], primo sindaco de Scorsè drio l'[[Unità d'Italia|Unidà d'Itałia]]. Ancò ła ze dei Facchin. L'inpianto de ła caza domenegałe el ze tipegamente venesian. A tre piani, l'ingreso prensipałe el ze antisipà da na curta scałinada in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] e el ze soramontà da un stema łapideo dei Bragadin. A'l [[Piano nobile|pian nòbiłe]] se verze na fenestra ad arco afasada so na [[Balaustra|bałustra]]. El tuto el ze concludesto da na soraełevasion sentrałe co [[Timpano (architettura)|tinpano]] a'l sentro de ła cuała A se cata na fenestra retangołar. Na stansa de'l pian tera ła ze stà adibiìa a oratorio privà dai Scipioni, inte'l cuało ze consarvà racuanti depinti tra cui na notevołe ''[[Sacra Famiglia]]''. A'l pałaso se afianca na [[Barchesa]] con pòrtego ad arcàe decorà da un [[Affresco|afresco]] rafegurante un paezajo<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23196.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=1738 Villa Bragadin] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaso Merli ==== Ponesto poco oltra el presedente conpleso, l'è stà costruìo inte l'[[XIX secolo|Otosento]] bazandose, par, sora un edifisio preezistente de cui ze stà individuài i resti. El ze stà dei Pinaffo, dei Giacomin e dei Merli; atualmente el ze dei De Favari. El fronte prensipałe el ze afasà a mezojorno. I tre piani de l'edifisio i ze partìi da sincue asi e i ze concludesti a'l sentro da na soraełevasion co [[Abbaino|łuminal]] coronà da [[Timpano (architettura)|tinpano]] e racordà a'l corpo sotostante da [[Volute|vołude]]. Ai ładi de'l łuminario A se cata do ełementi in muradura (un falso [[Attico (architettura)|atico]]) ornài da statue. Łe verture łe ze sobrie, de forma retangołar; so l'aso sentrałe, in corespondensa dei sałoni sentrałi, se verze el portałe d'ingreso e una porta fenestra afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. El pałaso el ze afiancà da [[Barchessa|barchesa]] co pòrtego ad arcàe a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. Se esternamente el conpleso el mantien l'aspeto orizenario, i interni i ze stà profondamente remanezài<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23242.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2217 Palazzo Merli] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Ca' Morosini ==== Ła sorze 'pena oltra l'edifisio presedente, drio a'l łado sud. Propietà de ła contesa [[Morosini (famiglia)|Morosini]], donde ła denomenasion, ła ze pasà inte'l [[1810]] ai Marzari e, inte'l [[1930]], ai Faziol. Ła ze stà conprada po' dai Facchin, par devenjer, da'l [[1938]], dei Barbiero e, da'l [[1970]], dei Busatto. Costruìa so'l fenir de'l [[XVIII secolo|Setesento]], ła prezenta un corpo sentrałe da łe łinee severe e poco parisenti. El fronte prensipałe, cueło afasà a ła strada, el ga sete verture par caunjo dei tre piani. So l'aso sentrałe A se cata el portałe d'ingreso e, a'l primo pian, na porta fenestra afasada so un teraso co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ła caza paronałe se adosa un rùstego pì baso, caratarizà da verture retangołare a'l pian tera e da [[Oculi|ocułi]] a'l łiveło suparior. Ze ancora vizibiłe łe trase de łe arcàe tanponàe. In pasà ła propietà se caraterizava par ła beła cancełada in fero co piłastri ornài da prezevołi statue, mentre, so ła parte dadrìo se estendeva un vasto parco. Ancò i edifisi restài i versa in pèsemo stado de consarvasion<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23252.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Moro, Bernardo, Morchio, Favaro ==== Ła ze situada in via Moglianese Peseggia, verso ła fine de l'abità. A se tratarìa de ła viła pì antiga de'l Comune de Scorsè: ła strutura de l'edifisio e i ełementi [[Architettura gotica|gòteghi]] i ło cołogarìa inte ła segonda metà de'l [[XV secolo|Cuatrosento]]. Ła prima citasion ła ze parò de'l [[1482]] cuando che ła jera propietà de'l [[Patriziato veneziano|patrisio]] Cristoforo Moro, cuzin de l'[[Cristoforo Moro|omònemo doze]]. I Moro i ga mantenjesto łe propietà fin a ła metà de'l [[XVI secolo|Sincuesento]] cuando che ła ze ndà in eredità a un nevodo dei ùltemi Moro, a Giovanni Battista Bernardo. A 'st'ùltemo se deve alguni inportanti łaori de restauro che ga dazesto a l'edifisio un aspeto [[Rinascimento|renasimentałe]]. Daspò ła cazùa de ła [[Serenissima|Serenisima]] i Bernardo, inte'l [[1812]], i ga vendesto 'sta só propietà ai Baretta, che za i posedeva l'atuałe viła Spangaro. Inte'l [[1863]] el pałaso el ze pasà ai Morchio e, da'l [[1948]], el ze dei Favaro che inte i [[Anni 1990|ani novanta]] ghe n'a curà el restauro. Ła fasada prensipałe ła prezenta sete asi de finestre e ła ze soraełevada da un łuminario sentrałe. In corespondensa dei sałoni sentrałi A se verze el portałe de ingreso, ad arco, e un'anałoga porta fenestra afasada so un balconsin co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Łe altre verture łe ze fenestre retangołare, ma cuełe a'l primo pian łe ga in realtà el profiło arcuà tanponà. El restauro el ga rendesto vizibiłi łe trase de fenestre a [[sesto acuto]]. A ze par zonta prezenti pinsi de intonago [[XIV secolo|cuatrosentesco]] decorà co un motivo a tapesarìa. Ai ładi de ła viła se adosa do camini còlmi a ła venesiana. Visin de st'altri A se pol notar do [[monofore]] ad [[Arco trilobato|arco triłobà]] muràe. Par cuanto revarda i interni, in t' una stansa de'l pian tera A ze stà portà a ła łuze i tocheti de un vasto afresco che'l gavea da destirarse so tute łe parede de ła stansa ; denjo de nota ze el [[Travatura alla Sansovino|sofito a ła sansovina]]. Inte'l sałon de' [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se ga un siclo de afreschi sincuesenteschi insoazài da recuadri a imitasion de arasi. De prezevołe fatura, raprezenta sene canpestri e, in altre stanse, sojeti bìbleghi; spica partegołarmente ła vedàa de na viła co [[Giardino all'italiana|zardin a l'itałiana]]. Autor de łe òpare no'l ze njancora stà identifegà, ma se trata de un pitor che'l conoseva ben l'òpara de'l [[Paolo Veronese|Veronese]]. Senpre inte'l voltar dei restauri ze emerzesto el pavimento orizenałe, in [[Cotto (materiale)|coto]]. Inte'l [[1830]] ze stà destruzeste łe adiacense de l'edifisio, tra cui el parco e l'oratorio de'l [[Spirito Santo]]. Da 'st'ùltemo provien na statua de [[Sant'Antonio da Padova|Sant'Antonio da Padoa]] ancò consarvada inte ła parochiałe. ==== Barchesa de viła Albertini Fortis, Favaro ==== Ła sorze suito a nord de ła viła presedente. Resałente a'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], in orizene ła zera fursi parte de un gran conpleso partenjente a łe mùneghe de [[Chiesa di Sant'Andrea della Zirada|Sant'Andrea della Zirada]]. Ła ze stà po' de Anna Albertini Fortis e ancò ła ze dei Favaro. L'edifisio el ga subìo vari remanezamenti : all'esterno el se racorda a nantre costrusion pì resenti, mentre i interni i ze stà drastegamente adatài a funsion abitadive e comersiałi. El fronte prensipałe, inderisà a sud, el prezenta oncora l'orizenario pòrtego a sincue arcàe, de cui cueła sentrałe a [[Arco a tutto sesto|tuto sesto]] e łe altre a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. A st'altre ghe coresponde a'l primo pian verture retangołare. So'l fronte nord A se cata do grandi camineti. So'l łado afasà a ła strada se pol notar un basorełievo rafegurante na [[Madonna con Bambino]] (Madona co puteło). A l'interno ghe resta soło serte parte de l'antigo sofito e ła scała in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] par l'aceso a'l pian suparior<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23214.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Spangaro ==== [[File:VillaSpangaro.jpg|miniatura|Villa Spangaro.]] Ła sorze łongo via Spangaro, inte łe canpanje a nordovest de'l paeze. Costruìa inte'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], ła ga partenjesto a l'inisio ai Scotti. Inte'l [[XVII secolo|Siesento]] ła jera stà de Gaspare De Luca, po' dei Baretta e dei Piccolo. Da ła fine de l'[[XIX secolo|Otosento]] ła ze dei Spangaro, cui ła partien al dì de ancò. Ła strutura atuałe de'l conpleso ła resałe a'l [[XVII secolo|Siesento]]. Ła caza paronałe ła prezenta do sołi piani e ła ze organizada segondo el tìpego schema venesian, co'l sałon sentrałe pasante e łe stanse łaterałi. Ła fasada ła se caratariza par łe soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]], prezenti so tuti e cuattro i ładi de ła costrusin. Łe vertaure de'l fronte łe se despone so sete asi: łe ga un senplise profiło retangołar, fazesta ecesion par ła porta fenestra de'l [[Piano nobile|pian nòbile]], archivoltada. 'St'ùltema, insenbre a cheł'altre do porte fenestre che ła afianca, ła costituise na sorta de [[trifora]] afasada so un balcon co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Numaroze parte de ła viła łe ze el rezultado dei remanezamenti dei Spangaro de'l [[1888]] (come prova ła data senjada so un pato de ła scała interna). Łe modifeghe łe revarda soratuto i interni, co el restauro de łe struture za ezistente e el renovo de łe decorasion, mentre ga mantenjesto l'aspeto orizenario el [[Travatura alla sansovina|sofito a ła sansovina]] de'l sałon sentral a piepian. Da recordar, inte'l sałon de'l pian suparior, un bel camineto marmoreo. Par cuanto revarda łe costrusion de servisio, de l'antiga grandiozità de'l conpleso A resta ben poco. In orizene ła caza paronałe ła jera afiancà da do ałe portegàe, el tuto insarìo so un vasto zardin co peschiere e oratorio privà. Resta na porsion de ła [[barchesa]] nord e parte de'l serajo orizenal (piłastri in cotto). Ła barchesa sud ła costituise ancò na propietà a sé stante<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?16819.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2215 Villa Spangaro] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Ex baze misiłìstega === Reałizada durante ła [[Guerra fredda|Guera freda]], ła ze devenjesta oparadiva inte'l 1969 co'l nome de "Sito 5" soto l'ezida de ła [[NATO]] a'l fin de defendar l'Itałia setentrionałe da eventuałi atachi aerei provenjenti da est. Zestìa da ła 5ª bataria misiłi contraerei de Mestre, ła baze ła gavea unidà mobiłi armàe co misiłi [[Raytheon MIM-23 Hawk]]. Daspò el [[Crollo dell'Unione Sovietica|croło de l'Union Soviètega]], l'atività miłitar ła ga mołà inte'l 1996 e l'ex baze misiłèstega l'è stà dezmetesta inte'l [[2009]]. Ponesta propio davanti a Villa Spangaro, ła granda area de oltra 18 etari ła ze stà acuizà da'l Comun inte'l [[2014]], e drioman adibìa a pista de siclocross. Fin a'l 2019, el Rally Città di Scorzè ghe ga desputà ła prima prova spesiałe de l'evento, denomenada aponto "Base". == Cultura == === Eventi === * ''Festa dei Bizi'': fine majo/inisio zunjo. * ''Sagra della Madonna Addolorata'': metà setenbre. == Economia == === Agricoltura === Prodoto tìpego de łe canpanje de Pezeja el ze el bizo che de resente el ga otenjùo el [[Marchio DE.C.O.]] La storia de'l ''bizo'', ła resałe a ła prima metà de'l [[XX secolo|Novesento]] e fulcro de 'sta economia zera el pòrtego de l'ostaria Visentin, andove se dezvolzeva un marcà che'l reciamava i frutarołi dei sentri sircostanti, [[Venezia|Venesia]] conpreza. Ła prima ''Sagra de'l Bizo'' ła ze stada organizada inte'l [[1933]], ma A ze da'l [[1969]] che se zvolze l'atuałe ''Festa dei Bizi''<ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/ La Storia del Biso - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222045959/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/|data=22 dicembre 2010}}.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/ Peseggia - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120200108/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/|data=20 gennaio 2011}}.</ref>. == Infrastruture e trasporti == === Strade === Pezeja ła sorze so'l łado sud de via Nuova Moglianese ([[Strade provinciali della provincia di Venezia|SP]] 39 "Moglianese"), inportante arltèria che ła cołega [[Scorzè|Scorsè]] a'l confin co ła [[Provincia di Treviso|provinsia de Trevizo]], verso el sentro de [[Mojan|Mojan Veneto]]. Ła strada ła ze stà reałizada da pochi deseni par deviar el tràfego da via Moglianese Peseggia, che'l tranzita par el sentro. Inte łe canpanje a nord A ze stà de resente reałizà el trato de l'[[Autostrada A4 (Italia)|autostrada A4]] dito [[Passante di Mestre|Pasante de Mestre]]. === Mobiłità urbana === Pezeja ła ze servìa dai autobus [[ACTV]] de ła łinea extraurbana 12 Scorzè-Mogliano/Venezia<ref>[http://www.actv.it/pdf/extraurbano/E-12.pdf Linea extraurbana 12 - ACTV].</ref>. ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Frasion del Vèneto]] o2lxxnrd6jgr9d5ybgq58at4vot5whi 1102399 1102398 2022-08-17T21:53:12Z Ciaurlec 3337 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Categoria:Frasion del Vèneto]]->[[Categoria:Frasion de ła provincia de Venesia]] wikitext text/x-wiki Pezeja ła ze na frasion de'l [[Comune (Italia)|comune]] de [[Scorzè]], in [[Sità metropułitana de Venèsia|provinsia de Venesia]]. == Zeografia fìzega == Ła frasion ła se cołoga a est de'l caołogo comunałe, tra [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardejan]]. A nord ła confina co [[Zero Branco]], mentre a sud con [[Martełago]] e [[Trevignan|Trevinjan]] de [[Venesia]]. Łaa zona de Pezeja ła ze conpletamente pianezante, con altitudeni variabiłi tra i 9 e 12 [[m s.l.m.]] Ùnego corso d'acua de rełevansa A ze el [[Dese (fiume)|Dese]], che'l core a ła stremità de'l taritorio, a'l confin co [[Martełago]]. == Orizene de'l nome == Il topònemo el derviarìa da ''Pisilius'', nome łatin atestà in st'altre zone, fursi rifarìo ad un propretario tariero. Na paraetimołozìa ła sostien che'l derive da'l łatin ''pisum'', indegante l'ortajo de'l bizo tradisionalmente coltivà inte ła zona<ref>{{cita libro|curatore=Federico Burbello|titolo=Scorzè: immagini del '900|editore=Grafiche Biesse|città=Martellago|anno=1998|pagine=p.121}}</ref>. Drio n'altra ipòteze tonponomàstega el tèrmene Pisilia el gavarìa el senjifegado de ‘Grupo de caze rurałe’, ‘Viłagio’. Vien rełevà inte'l ‘Capitulare de villis vel curtis imperii’, tradzuesto in itałian cofà ‘Decreto so łe viłe’, emanà verso el fenir de'l sècoło VIII, i ùltemi ani de renjo de l'inperador Carlo Magno. A se trata de un documento aministradivo che'l desiplina łe atività rurałe , agricołe e comersiałe de łe unidà produttve agricołe de l’Inpero, dite viłe. In st'altro regołamento A vien sità anca el tèrmene ‘pisilia’, rifarìoa a costrusion in cui A ghe abitava ła popołasion adeta a łe atività rurałe, asé sìmiłi ai cazoni.<ref>Andrea Fattoretto, ‘L’antica Pisilia. Nuova ipotesi sull’origine toponomastica di Peseggia’, L’ESDE 11 – Periodico di storia locale del Veneziano, del Trevigiano e del Miranese – CLEUP, Padova, 2016</ref>. == Storia == Pezeja ła gavarìa da èsar de orizene [[Antichi romani|romana]], in cuanto ła sorze a l'incrozo de un [[Cardine (storia romana)|càrdene]] (via Ponte Nuovo-via Verdi) e de un ''limes intercisivus'' conprezi inte ła [[centuriazione]] [[Altinum|altinate]]. A conferma de cuesto, calche sècoło indrìo do contadini i ga catà na tonba de l'èpoga in łocałità Ca' Nove. La prima mension scrivesta ła ze parò de'l [[1146]] cuando, in un documento de'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]], l'è stà sità el sacerdote ''Johannes de Pisilia'' come [[Pieve|pievan]] de [[Meolo]]. Inte'l medioevo ła ze stà comprendesta inte i taritori de [[Treviso|Trevizo]] e ła ga raprezentà na [[Cappella|capeła]] dependente da ła [[pieve]] de Martełago (ła [[Parrocchia|parochia]] ła ze stà istituìa inte ła metà de'l [[XIII secolo|XIII sècoło]] ). Daspò el rivo de ła [[Serenissima|Serenisima]], ła ''[[Colmello (comune rurale)|viła]]'' de Pezeja ła ze stà aministrada da ła podestarìa de Mestre, pur sendo includesta inte'l Trevizan. So i scominsi de'l [[XIX secolo|XIX sècoło]], durando ła domenasion franseze, Pezeja, co [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardigiano|Gardejan]], ła ze devenjesta sede de un comune recadente inte'l [[Dipartimento del Bacchiglione|dipartimento de'l Bachijon]]. Co l'istitusion de'l [[Regno Lombardo-Veneto|Renjo Łonbardo-Veneto]], ła ze devenjesta frasion de [[Scorzè|Scorsè]], comun daprima includesto inte ła [[Provincia di Vicenza (Lombardo-Veneto)|provinsia de Vicensa]], drioman pasà a [[Provincia di Padova (Lombardo-Veneto)|Padoa]] e infin a [[Provincia di Venezia (Lombardo-Veneto)|Venesia]] <ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/ La Storia di Peseggia - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050017/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. == Monumenti e łoghi de intarese == === Ceza parochiałe === [[File:San_Nicolò_Vescovo,_facciata_(Peseggia,_Scorzè).JPG|miniatura|Pezeja, frasion de Scorsè: ła ceza parochiałe de San Nicolò Vescovo.]] {{vedi anche|Chiesa di San Nicolò (Peseggia)}}L'atuałe parrochiałe ła ze stà consagrada el 15 setenbre [[1940]] da'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]] [[Antonio Mantiero]] e inte l'ocazion a l'antiga dedegasion a [[San Nicola di Bari]] ze stà zontà anca el titoło de "[[santuario]] de l'[[Madonna Addolorata|Addolorata]]". Ła ga sostituìo ła presedente ceza ancò adibiìa a sentro sosiałe. Projetada da [[Luigi Candiani (architetto)|Luigi Candiani]], ła se refà a'l [[Architettura bizantina|stiłe bizantino]]. El canpaniłe , fenìo za inte'l [[1929]], el se ispira a łe tore medievałe de [[Palazzo Vecchio|Firense]] e [[Torre del Mangia|Siena]]<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2213 Chiesa di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Sała Pax (antiga parochiałe) === L'edifisio dito Sała Pax, dadrio ła ceza, ła ze ła vecia parochiałe ancò adibìa a sentro sosiałe. Resałente a'l [[1709]], ła conserva a l'interno [[Affreschi|afreschi]] de [[Giovanni Carlo Bevilacqua]] (''Adorazione dei pastori'' e ''Sacrificio di Abramo''). Inte'l 2016 A ze stà conpletà un restauro a ła strutura e a łe aree pì visine a st'altra<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2214 Sala Pax] dal sito del comune di Scorzè.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/ Le bellezze artistiche - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050035/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. === Monumento ai cadùi === In piasa Longo, A ze stà inaugurà inte'l [[1970]] in sostitusion de un presedente monumento che'l sorzeva poco pìa sud e ornà de un simułacro de ła Beata Vèrzene de'l [[1921]]. Ghe ze raprezentàe sincue arme stiłizàe inderisàe a'l siéło<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2221 Monumento ai Caduti di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Viłe venete === ==== Viła Buratti ==== Conpleso de fine [[XIX secolo|Otosento]] insarìo so un vasto parco, el sorze poco pì a nord de ła ceza, łongo via Verdi. Ła costrusion ła ga sostituìo un edifisio pì antigo, de orizene [[XVI secolo|sincuesentesca]] e un tenpo propietà de'l capitoło di [[Chiesa di San Geremia (Venezia)|San Geremia]] de [[Venezia|Venesia]]. Inte'l [[1883]], cuando che'l zera propietà de Giovanni Bianchi, sindaco de Scorzè, łe stałe e le adiacense łe ze stàe destruzeste da un insendio. Atualmente ła ze dei Buratti e ła versa in grave stato de abandon. Ła fasada prensipałe de ła caza domenegałe ła se inderisa a sud. Ła prezenta sincue asi de verture retangołare; a'l pian nòbiłe, in corespondensa de'l sałon sentrałe, se verze na bifora afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ovest de l'edifisio A se adosa un łongo rùstego zontà<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23206.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2218 Villa Buratti] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaseto Berton ==== El se cołoga a sud de'l sentro, in via Ponte Nuovo. La ze na costrusion [[XVIII secolo|setesentesca]] otenjesta da un presedente edifisio dei Vanin. Ła fasada prensipałe, cueła a sud, ła prezenta tre piani co łe fenestre retangołare sistemàe so sincue asi. L'ùltem łiveło el ze el [[Ammezzato|zmezà]] e el ze coronà da na soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]] prezente anca so'l fronte nord. Al [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se verze na [[monofora]] afasada a un teraso co parapeto in[[Ferro battuto|fero batùo]]. Inte'l restorar l'edifisio, i Berton i ga aportà notevołe modifeghe a l'inpianto orizenałe, in partegołar inte i rùsteghi zontài e co ła zonta de un vołume a fianco de ła viła<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23182.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Bragadin ==== Ła se afasa so via Moglianese Peseggia, sorzendo a nord de ła strada e a ponente de ła ceza. [[XVI secolo|Sincuesentesca]], inte'l [[1545]] ła rezultava de Antonio Serena. Ła ze stà restauarda inte'l [[1754]] e inte'l [[1772]] ła ze devenjesta de'l venesian Francesco Scipioni, cui ghe sucedesto Zilio [[Bragadin]], primo sindaco de Scorsè drio l'[[Unità d'Italia|Unidà d'Itałia]]. Ancò ła ze dei Facchin. L'inpianto de ła caza domenegałe el ze tipegamente venesian. A tre piani, l'ingreso prensipałe el ze antisipà da na curta scałinada in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] e el ze soramontà da un stema łapideo dei Bragadin. A'l [[Piano nobile|pian nòbiłe]] se verze na fenestra ad arco afasada so na [[Balaustra|bałustra]]. El tuto el ze concludesto da na soraełevasion sentrałe co [[Timpano (architettura)|tinpano]] a'l sentro de ła cuała A se cata na fenestra retangołar. Na stansa de'l pian tera ła ze stà adibiìa a oratorio privà dai Scipioni, inte'l cuało ze consarvà racuanti depinti tra cui na notevołe ''[[Sacra Famiglia]]''. A'l pałaso se afianca na [[Barchesa]] con pòrtego ad arcàe decorà da un [[Affresco|afresco]] rafegurante un paezajo<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23196.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=1738 Villa Bragadin] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaso Merli ==== Ponesto poco oltra el presedente conpleso, l'è stà costruìo inte l'[[XIX secolo|Otosento]] bazandose, par, sora un edifisio preezistente de cui ze stà individuài i resti. El ze stà dei Pinaffo, dei Giacomin e dei Merli; atualmente el ze dei De Favari. El fronte prensipałe el ze afasà a mezojorno. I tre piani de l'edifisio i ze partìi da sincue asi e i ze concludesti a'l sentro da na soraełevasion co [[Abbaino|łuminal]] coronà da [[Timpano (architettura)|tinpano]] e racordà a'l corpo sotostante da [[Volute|vołude]]. Ai ładi de'l łuminario A se cata do ełementi in muradura (un falso [[Attico (architettura)|atico]]) ornài da statue. Łe verture łe ze sobrie, de forma retangołar; so l'aso sentrałe, in corespondensa dei sałoni sentrałi, se verze el portałe d'ingreso e una porta fenestra afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. El pałaso el ze afiancà da [[Barchessa|barchesa]] co pòrtego ad arcàe a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. Se esternamente el conpleso el mantien l'aspeto orizenario, i interni i ze stà profondamente remanezài<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23242.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2217 Palazzo Merli] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Ca' Morosini ==== Ła sorze 'pena oltra l'edifisio presedente, drio a'l łado sud. Propietà de ła contesa [[Morosini (famiglia)|Morosini]], donde ła denomenasion, ła ze pasà inte'l [[1810]] ai Marzari e, inte'l [[1930]], ai Faziol. Ła ze stà conprada po' dai Facchin, par devenjer, da'l [[1938]], dei Barbiero e, da'l [[1970]], dei Busatto. Costruìa so'l fenir de'l [[XVIII secolo|Setesento]], ła prezenta un corpo sentrałe da łe łinee severe e poco parisenti. El fronte prensipałe, cueło afasà a ła strada, el ga sete verture par caunjo dei tre piani. So l'aso sentrałe A se cata el portałe d'ingreso e, a'l primo pian, na porta fenestra afasada so un teraso co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ła caza paronałe se adosa un rùstego pì baso, caratarizà da verture retangołare a'l pian tera e da [[Oculi|ocułi]] a'l łiveło suparior. Ze ancora vizibiłe łe trase de łe arcàe tanponàe. In pasà ła propietà se caraterizava par ła beła cancełada in fero co piłastri ornài da prezevołi statue, mentre, so ła parte dadrìo se estendeva un vasto parco. Ancò i edifisi restài i versa in pèsemo stado de consarvasion<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23252.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Moro, Bernardo, Morchio, Favaro ==== Ła ze situada in via Moglianese Peseggia, verso ła fine de l'abità. A se tratarìa de ła viła pì antiga de'l Comune de Scorsè: ła strutura de l'edifisio e i ełementi [[Architettura gotica|gòteghi]] i ło cołogarìa inte ła segonda metà de'l [[XV secolo|Cuatrosento]]. Ła prima citasion ła ze parò de'l [[1482]] cuando che ła jera propietà de'l [[Patriziato veneziano|patrisio]] Cristoforo Moro, cuzin de l'[[Cristoforo Moro|omònemo doze]]. I Moro i ga mantenjesto łe propietà fin a ła metà de'l [[XVI secolo|Sincuesento]] cuando che ła ze ndà in eredità a un nevodo dei ùltemi Moro, a Giovanni Battista Bernardo. A 'st'ùltemo se deve alguni inportanti łaori de restauro che ga dazesto a l'edifisio un aspeto [[Rinascimento|renasimentałe]]. Daspò ła cazùa de ła [[Serenissima|Serenisima]] i Bernardo, inte'l [[1812]], i ga vendesto 'sta só propietà ai Baretta, che za i posedeva l'atuałe viła Spangaro. Inte'l [[1863]] el pałaso el ze pasà ai Morchio e, da'l [[1948]], el ze dei Favaro che inte i [[Anni 1990|ani novanta]] ghe n'a curà el restauro. Ła fasada prensipałe ła prezenta sete asi de finestre e ła ze soraełevada da un łuminario sentrałe. In corespondensa dei sałoni sentrałi A se verze el portałe de ingreso, ad arco, e un'anałoga porta fenestra afasada so un balconsin co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Łe altre verture łe ze fenestre retangołare, ma cuełe a'l primo pian łe ga in realtà el profiło arcuà tanponà. El restauro el ga rendesto vizibiłi łe trase de fenestre a [[sesto acuto]]. A ze par zonta prezenti pinsi de intonago [[XIV secolo|cuatrosentesco]] decorà co un motivo a tapesarìa. Ai ładi de ła viła se adosa do camini còlmi a ła venesiana. Visin de st'altri A se pol notar do [[monofore]] ad [[Arco trilobato|arco triłobà]] muràe. Par cuanto revarda i interni, in t' una stansa de'l pian tera A ze stà portà a ła łuze i tocheti de un vasto afresco che'l gavea da destirarse so tute łe parede de ła stansa ; denjo de nota ze el [[Travatura alla Sansovino|sofito a ła sansovina]]. Inte'l sałon de' [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se ga un siclo de afreschi sincuesenteschi insoazài da recuadri a imitasion de arasi. De prezevołe fatura, raprezenta sene canpestri e, in altre stanse, sojeti bìbleghi; spica partegołarmente ła vedàa de na viła co [[Giardino all'italiana|zardin a l'itałiana]]. Autor de łe òpare no'l ze njancora stà identifegà, ma se trata de un pitor che'l conoseva ben l'òpara de'l [[Paolo Veronese|Veronese]]. Senpre inte'l voltar dei restauri ze emerzesto el pavimento orizenałe, in [[Cotto (materiale)|coto]]. Inte'l [[1830]] ze stà destruzeste łe adiacense de l'edifisio, tra cui el parco e l'oratorio de'l [[Spirito Santo]]. Da 'st'ùltemo provien na statua de [[Sant'Antonio da Padova|Sant'Antonio da Padoa]] ancò consarvada inte ła parochiałe. ==== Barchesa de viła Albertini Fortis, Favaro ==== Ła sorze suito a nord de ła viła presedente. Resałente a'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], in orizene ła zera fursi parte de un gran conpleso partenjente a łe mùneghe de [[Chiesa di Sant'Andrea della Zirada|Sant'Andrea della Zirada]]. Ła ze stà po' de Anna Albertini Fortis e ancò ła ze dei Favaro. L'edifisio el ga subìo vari remanezamenti : all'esterno el se racorda a nantre costrusion pì resenti, mentre i interni i ze stà drastegamente adatài a funsion abitadive e comersiałi. El fronte prensipałe, inderisà a sud, el prezenta oncora l'orizenario pòrtego a sincue arcàe, de cui cueła sentrałe a [[Arco a tutto sesto|tuto sesto]] e łe altre a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. A st'altre ghe coresponde a'l primo pian verture retangołare. So'l fronte nord A se cata do grandi camineti. So'l łado afasà a ła strada se pol notar un basorełievo rafegurante na [[Madonna con Bambino]] (Madona co puteło). A l'interno ghe resta soło serte parte de l'antigo sofito e ła scała in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] par l'aceso a'l pian suparior<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23214.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Spangaro ==== [[File:VillaSpangaro.jpg|miniatura|Villa Spangaro.]] Ła sorze łongo via Spangaro, inte łe canpanje a nordovest de'l paeze. Costruìa inte'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], ła ga partenjesto a l'inisio ai Scotti. Inte'l [[XVII secolo|Siesento]] ła jera stà de Gaspare De Luca, po' dei Baretta e dei Piccolo. Da ła fine de l'[[XIX secolo|Otosento]] ła ze dei Spangaro, cui ła partien al dì de ancò. Ła strutura atuałe de'l conpleso ła resałe a'l [[XVII secolo|Siesento]]. Ła caza paronałe ła prezenta do sołi piani e ła ze organizada segondo el tìpego schema venesian, co'l sałon sentrałe pasante e łe stanse łaterałi. Ła fasada ła se caratariza par łe soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]], prezenti so tuti e cuattro i ładi de ła costrusin. Łe vertaure de'l fronte łe se despone so sete asi: łe ga un senplise profiło retangołar, fazesta ecesion par ła porta fenestra de'l [[Piano nobile|pian nòbile]], archivoltada. 'St'ùltema, insenbre a cheł'altre do porte fenestre che ła afianca, ła costituise na sorta de [[trifora]] afasada so un balcon co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Numaroze parte de ła viła łe ze el rezultado dei remanezamenti dei Spangaro de'l [[1888]] (come prova ła data senjada so un pato de ła scała interna). Łe modifeghe łe revarda soratuto i interni, co el restauro de łe struture za ezistente e el renovo de łe decorasion, mentre ga mantenjesto l'aspeto orizenario el [[Travatura alla sansovina|sofito a ła sansovina]] de'l sałon sentral a piepian. Da recordar, inte'l sałon de'l pian suparior, un bel camineto marmoreo. Par cuanto revarda łe costrusion de servisio, de l'antiga grandiozità de'l conpleso A resta ben poco. In orizene ła caza paronałe ła jera afiancà da do ałe portegàe, el tuto insarìo so un vasto zardin co peschiere e oratorio privà. Resta na porsion de ła [[barchesa]] nord e parte de'l serajo orizenal (piłastri in cotto). Ła barchesa sud ła costituise ancò na propietà a sé stante<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?16819.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2215 Villa Spangaro] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Ex baze misiłìstega === Reałizada durante ła [[Guerra fredda|Guera freda]], ła ze devenjesta oparadiva inte'l 1969 co'l nome de "Sito 5" soto l'ezida de ła [[NATO]] a'l fin de defendar l'Itałia setentrionałe da eventuałi atachi aerei provenjenti da est. Zestìa da ła 5ª bataria misiłi contraerei de Mestre, ła baze ła gavea unidà mobiłi armàe co misiłi [[Raytheon MIM-23 Hawk]]. Daspò el [[Crollo dell'Unione Sovietica|croło de l'Union Soviètega]], l'atività miłitar ła ga mołà inte'l 1996 e l'ex baze misiłèstega l'è stà dezmetesta inte'l [[2009]]. Ponesta propio davanti a Villa Spangaro, ła granda area de oltra 18 etari ła ze stà acuizà da'l Comun inte'l [[2014]], e drioman adibìa a pista de siclocross. Fin a'l 2019, el Rally Città di Scorzè ghe ga desputà ła prima prova spesiałe de l'evento, denomenada aponto "Base". == Cultura == === Eventi === * ''Festa dei Bizi'': fine majo/inisio zunjo. * ''Sagra della Madonna Addolorata'': metà setenbre. == Economia == === Agricoltura === Prodoto tìpego de łe canpanje de Pezeja el ze el bizo che de resente el ga otenjùo el [[Marchio DE.C.O.]] La storia de'l ''bizo'', ła resałe a ła prima metà de'l [[XX secolo|Novesento]] e fulcro de 'sta economia zera el pòrtego de l'ostaria Visentin, andove se dezvolzeva un marcà che'l reciamava i frutarołi dei sentri sircostanti, [[Venezia|Venesia]] conpreza. Ła prima ''Sagra de'l Bizo'' ła ze stada organizada inte'l [[1933]], ma A ze da'l [[1969]] che se zvolze l'atuałe ''Festa dei Bizi''<ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/ La Storia del Biso - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222045959/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/|data=22 dicembre 2010}}.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/ Peseggia - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120200108/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/|data=20 gennaio 2011}}.</ref>. == Infrastruture e trasporti == === Strade === Pezeja ła sorze so'l łado sud de via Nuova Moglianese ([[Strade provinciali della provincia di Venezia|SP]] 39 "Moglianese"), inportante arltèria che ła cołega [[Scorzè|Scorsè]] a'l confin co ła [[Provincia di Treviso|provinsia de Trevizo]], verso el sentro de [[Mojan|Mojan Veneto]]. Ła strada ła ze stà reałizada da pochi deseni par deviar el tràfego da via Moglianese Peseggia, che'l tranzita par el sentro. Inte łe canpanje a nord A ze stà de resente reałizà el trato de l'[[Autostrada A4 (Italia)|autostrada A4]] dito [[Passante di Mestre|Pasante de Mestre]]. === Mobiłità urbana === Pezeja ła ze servìa dai autobus [[ACTV]] de ła łinea extraurbana 12 Scorzè-Mogliano/Venezia<ref>[http://www.actv.it/pdf/extraurbano/E-12.pdf Linea extraurbana 12 - ACTV].</ref>. ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Frasion de ła provincia de Venesia]] q1zizgeg2xpbgrbim51qri1agqbyxoy 1102400 1102399 2022-08-17T21:55:07Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Divixion aministrativa}} Pezeja ła ze na frasion de'l [[Comune (Italia)|comune]] de [[Scorzè]], in [[Sità metropułitana de Venèsia|provinsia de Venesia]]. == Zeografia fìzega == Ła frasion ła se cołoga a est de'l caołogo comunałe, tra [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardejan]]. A nord ła confina co [[Zero Branco]], mentre a sud con [[Martełago]] e [[Trevignan|Trevinjan]] de [[Venesia]]. Łaa zona de Pezeja ła ze conpletamente pianezante, con altitudeni variabiłi tra i 9 e 12 [[m s.l.m.]] Ùnego corso d'acua de rełevansa A ze el [[Dese (fiume)|Dese]], che'l core a ła stremità de'l taritorio, a'l confin co [[Martełago]]. == Orizene de'l nome == Il topònemo el derviarìa da ''Pisilius'', nome łatin atestà in st'altre zone, fursi rifarìo ad un propretario tariero. Na paraetimołozìa ła sostien che'l derive da'l łatin ''pisum'', indegante l'ortajo de'l bizo tradisionalmente coltivà inte ła zona<ref>{{cita libro|curatore=Federico Burbello|titolo=Scorzè: immagini del '900|editore=Grafiche Biesse|città=Martellago|anno=1998|pagine=p.121}}</ref>. Drio n'altra ipòteze tonponomàstega el tèrmene Pisilia el gavarìa el senjifegado de ‘Grupo de caze rurałe’, ‘Viłagio’. Vien rełevà inte'l ‘Capitulare de villis vel curtis imperii’, tradzuesto in itałian cofà ‘Decreto so łe viłe’, emanà verso el fenir de'l sècoło VIII, i ùltemi ani de renjo de l'inperador Carlo Magno. A se trata de un documento aministradivo che'l desiplina łe atività rurałe , agricołe e comersiałe de łe unidà produttve agricołe de l’Inpero, dite viłe. In st'altro regołamento A vien sità anca el tèrmene ‘pisilia’, rifarìoa a costrusion in cui A ghe abitava ła popołasion adeta a łe atività rurałe, asé sìmiłi ai cazoni.<ref>Andrea Fattoretto, ‘L’antica Pisilia. Nuova ipotesi sull’origine toponomastica di Peseggia’, L’ESDE 11 – Periodico di storia locale del Veneziano, del Trevigiano e del Miranese – CLEUP, Padova, 2016</ref>. == Storia == Pezeja ła gavarìa da èsar de orizene [[Antichi romani|romana]], in cuanto ła sorze a l'incrozo de un [[Cardine (storia romana)|càrdene]] (via Ponte Nuovo-via Verdi) e de un ''limes intercisivus'' conprezi inte ła [[centuriazione]] [[Altinum|altinate]]. A conferma de cuesto, calche sècoło indrìo do contadini i ga catà na tonba de l'èpoga in łocałità Ca' Nove. La prima mension scrivesta ła ze parò de'l [[1146]] cuando, in un documento de'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]], l'è stà sità el sacerdote ''Johannes de Pisilia'' come [[Pieve|pievan]] de [[Meolo]]. Inte'l medioevo ła ze stà comprendesta inte i taritori de [[Treviso|Trevizo]] e ła ga raprezentà na [[Cappella|capeła]] dependente da ła [[pieve]] de Martełago (ła [[Parrocchia|parochia]] ła ze stà istituìa inte ła metà de'l [[XIII secolo|XIII sècoło]] ). Daspò el rivo de ła [[Serenissima|Serenisima]], ła ''[[Colmello (comune rurale)|viła]]'' de Pezeja ła ze stà aministrada da ła podestarìa de Mestre, pur sendo includesta inte'l Trevizan. So i scominsi de'l [[XIX secolo|XIX sècoło]], durando ła domenasion franseze, Pezeja, co [[Cappella (Scorzè)|Cappella]] e [[Gardigiano|Gardejan]], ła ze devenjesta sede de un comune recadente inte'l [[Dipartimento del Bacchiglione|dipartimento de'l Bachijon]]. Co l'istitusion de'l [[Regno Lombardo-Veneto|Renjo Łonbardo-Veneto]], ła ze devenjesta frasion de [[Scorzè|Scorsè]], comun daprima includesto inte ła [[Provincia di Vicenza (Lombardo-Veneto)|provinsia de Vicensa]], drioman pasà a [[Provincia di Padova (Lombardo-Veneto)|Padoa]] e infin a [[Provincia di Venezia (Lombardo-Veneto)|Venesia]] <ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/ La Storia di Peseggia - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050017/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_di_peseggia/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. == Monumenti e łoghi de intarese == === Ceza parochiałe === [[File:San_Nicolò_Vescovo,_facciata_(Peseggia,_Scorzè).JPG|miniatura|Pezeja, frasion de Scorsè: ła ceza parochiałe de San Nicolò Vescovo.]] {{vedi anche|Chiesa di San Nicolò (Peseggia)}}L'atuałe parrochiałe ła ze stà consagrada el 15 setenbre [[1940]] da'l [[Vescovo di Treviso|vescovo de Trevizo]] [[Antonio Mantiero]] e inte l'ocazion a l'antiga dedegasion a [[San Nicola di Bari]] ze stà zontà anca el titoło de "[[santuario]] de l'[[Madonna Addolorata|Addolorata]]". Ła ga sostituìo ła presedente ceza ancò adibiìa a sentro sosiałe. Projetada da [[Luigi Candiani (architetto)|Luigi Candiani]], ła se refà a'l [[Architettura bizantina|stiłe bizantino]]. El canpaniłe , fenìo za inte'l [[1929]], el se ispira a łe tore medievałe de [[Palazzo Vecchio|Firense]] e [[Torre del Mangia|Siena]]<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2213 Chiesa di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Sała Pax (antiga parochiałe) === L'edifisio dito Sała Pax, dadrio ła ceza, ła ze ła vecia parochiałe ancò adibìa a sentro sosiałe. Resałente a'l [[1709]], ła conserva a l'interno [[Affreschi|afreschi]] de [[Giovanni Carlo Bevilacqua]] (''Adorazione dei pastori'' e ''Sacrificio di Abramo''). Inte'l 2016 A ze stà conpletà un restauro a ła strutura e a łe aree pì visine a st'altra<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2214 Sala Pax] dal sito del comune di Scorzè.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/ Le bellezze artistiche - Pro Loco di Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222050035/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/le_bellezze_artistiche/|data=22 dicembre 2010}}.</ref>. === Monumento ai cadùi === In piasa Longo, A ze stà inaugurà inte'l [[1970]] in sostitusion de un presedente monumento che'l sorzeva poco pìa sud e ornà de un simułacro de ła Beata Vèrzene de'l [[1921]]. Ghe ze raprezentàe sincue arme stiłizàe inderisàe a'l siéło<ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2221 Monumento ai Caduti di Peseggia] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Viłe venete === ==== Viła Buratti ==== Conpleso de fine [[XIX secolo|Otosento]] insarìo so un vasto parco, el sorze poco pì a nord de ła ceza, łongo via Verdi. Ła costrusion ła ga sostituìo un edifisio pì antigo, de orizene [[XVI secolo|sincuesentesca]] e un tenpo propietà de'l capitoło di [[Chiesa di San Geremia (Venezia)|San Geremia]] de [[Venezia|Venesia]]. Inte'l [[1883]], cuando che'l zera propietà de Giovanni Bianchi, sindaco de Scorzè, łe stałe e le adiacense łe ze stàe destruzeste da un insendio. Atualmente ła ze dei Buratti e ła versa in grave stato de abandon. Ła fasada prensipałe de ła caza domenegałe ła se inderisa a sud. Ła prezenta sincue asi de verture retangołare; a'l pian nòbiłe, in corespondensa de'l sałon sentrałe, se verze na bifora afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ovest de l'edifisio A se adosa un łongo rùstego zontà<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23206.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2218 Villa Buratti] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaseto Berton ==== El se cołoga a sud de'l sentro, in via Ponte Nuovo. La ze na costrusion [[XVIII secolo|setesentesca]] otenjesta da un presedente edifisio dei Vanin. Ła fasada prensipałe, cueła a sud, ła prezenta tre piani co łe fenestre retangołare sistemàe so sincue asi. L'ùltem łiveło el ze el [[Ammezzato|zmezà]] e el ze coronà da na soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]] prezente anca so'l fronte nord. Al [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se verze na [[monofora]] afasada a un teraso co parapeto in[[Ferro battuto|fero batùo]]. Inte'l restorar l'edifisio, i Berton i ga aportà notevołe modifeghe a l'inpianto orizenałe, in partegołar inte i rùsteghi zontài e co ła zonta de un vołume a fianco de ła viła<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23182.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Bragadin ==== Ła se afasa so via Moglianese Peseggia, sorzendo a nord de ła strada e a ponente de ła ceza. [[XVI secolo|Sincuesentesca]], inte'l [[1545]] ła rezultava de Antonio Serena. Ła ze stà restauarda inte'l [[1754]] e inte'l [[1772]] ła ze devenjesta de'l venesian Francesco Scipioni, cui ghe sucedesto Zilio [[Bragadin]], primo sindaco de Scorsè drio l'[[Unità d'Italia|Unidà d'Itałia]]. Ancò ła ze dei Facchin. L'inpianto de ła caza domenegałe el ze tipegamente venesian. A tre piani, l'ingreso prensipałe el ze antisipà da na curta scałinada in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] e el ze soramontà da un stema łapideo dei Bragadin. A'l [[Piano nobile|pian nòbiłe]] se verze na fenestra ad arco afasada so na [[Balaustra|bałustra]]. El tuto el ze concludesto da na soraełevasion sentrałe co [[Timpano (architettura)|tinpano]] a'l sentro de ła cuała A se cata na fenestra retangołar. Na stansa de'l pian tera ła ze stà adibiìa a oratorio privà dai Scipioni, inte'l cuało ze consarvà racuanti depinti tra cui na notevołe ''[[Sacra Famiglia]]''. A'l pałaso se afianca na [[Barchesa]] con pòrtego ad arcàe decorà da un [[Affresco|afresco]] rafegurante un paezajo<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23196.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=1738 Villa Bragadin] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Pałaso Merli ==== Ponesto poco oltra el presedente conpleso, l'è stà costruìo inte l'[[XIX secolo|Otosento]] bazandose, par, sora un edifisio preezistente de cui ze stà individuài i resti. El ze stà dei Pinaffo, dei Giacomin e dei Merli; atualmente el ze dei De Favari. El fronte prensipałe el ze afasà a mezojorno. I tre piani de l'edifisio i ze partìi da sincue asi e i ze concludesti a'l sentro da na soraełevasion co [[Abbaino|łuminal]] coronà da [[Timpano (architettura)|tinpano]] e racordà a'l corpo sotostante da [[Volute|vołude]]. Ai ładi de'l łuminario A se cata do ełementi in muradura (un falso [[Attico (architettura)|atico]]) ornài da statue. Łe verture łe ze sobrie, de forma retangołar; so l'aso sentrałe, in corespondensa dei sałoni sentrałi, se verze el portałe d'ingreso e una porta fenestra afasada so un teraso co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. El pałaso el ze afiancà da [[Barchessa|barchesa]] co pòrtego ad arcàe a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. Se esternamente el conpleso el mantien l'aspeto orizenario, i interni i ze stà profondamente remanezài<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23242.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2217 Palazzo Merli] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. ==== Ca' Morosini ==== Ła sorze 'pena oltra l'edifisio presedente, drio a'l łado sud. Propietà de ła contesa [[Morosini (famiglia)|Morosini]], donde ła denomenasion, ła ze pasà inte'l [[1810]] ai Marzari e, inte'l [[1930]], ai Faziol. Ła ze stà conprada po' dai Facchin, par devenjer, da'l [[1938]], dei Barbiero e, da'l [[1970]], dei Busatto. Costruìa so'l fenir de'l [[XVIII secolo|Setesento]], ła prezenta un corpo sentrałe da łe łinee severe e poco parisenti. El fronte prensipałe, cueło afasà a ła strada, el ga sete verture par caunjo dei tre piani. So l'aso sentrałe A se cata el portałe d'ingreso e, a'l primo pian, na porta fenestra afasada so un teraso co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. A ła caza paronałe se adosa un rùstego pì baso, caratarizà da verture retangołare a'l pian tera e da [[Oculi|ocułi]] a'l łiveło suparior. Ze ancora vizibiłe łe trase de łe arcàe tanponàe. In pasà ła propietà se caraterizava par ła beła cancełada in fero co piłastri ornài da prezevołi statue, mentre, so ła parte dadrìo se estendeva un vasto parco. Ancò i edifisi restài i versa in pèsemo stado de consarvasion<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23252.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Moro, Bernardo, Morchio, Favaro ==== Ła ze situada in via Moglianese Peseggia, verso ła fine de l'abità. A se tratarìa de ła viła pì antiga de'l Comune de Scorsè: ła strutura de l'edifisio e i ełementi [[Architettura gotica|gòteghi]] i ło cołogarìa inte ła segonda metà de'l [[XV secolo|Cuatrosento]]. Ła prima citasion ła ze parò de'l [[1482]] cuando che ła jera propietà de'l [[Patriziato veneziano|patrisio]] Cristoforo Moro, cuzin de l'[[Cristoforo Moro|omònemo doze]]. I Moro i ga mantenjesto łe propietà fin a ła metà de'l [[XVI secolo|Sincuesento]] cuando che ła ze ndà in eredità a un nevodo dei ùltemi Moro, a Giovanni Battista Bernardo. A 'st'ùltemo se deve alguni inportanti łaori de restauro che ga dazesto a l'edifisio un aspeto [[Rinascimento|renasimentałe]]. Daspò ła cazùa de ła [[Serenissima|Serenisima]] i Bernardo, inte'l [[1812]], i ga vendesto 'sta só propietà ai Baretta, che za i posedeva l'atuałe viła Spangaro. Inte'l [[1863]] el pałaso el ze pasà ai Morchio e, da'l [[1948]], el ze dei Favaro che inte i [[Anni 1990|ani novanta]] ghe n'a curà el restauro. Ła fasada prensipałe ła prezenta sete asi de finestre e ła ze soraełevada da un łuminario sentrałe. In corespondensa dei sałoni sentrałi A se verze el portałe de ingreso, ad arco, e un'anałoga porta fenestra afasada so un balconsin co parapeto in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Łe altre verture łe ze fenestre retangołare, ma cuełe a'l primo pian łe ga in realtà el profiło arcuà tanponà. El restauro el ga rendesto vizibiłi łe trase de fenestre a [[sesto acuto]]. A ze par zonta prezenti pinsi de intonago [[XIV secolo|cuatrosentesco]] decorà co un motivo a tapesarìa. Ai ładi de ła viła se adosa do camini còlmi a ła venesiana. Visin de st'altri A se pol notar do [[monofore]] ad [[Arco trilobato|arco triłobà]] muràe. Par cuanto revarda i interni, in t' una stansa de'l pian tera A ze stà portà a ła łuze i tocheti de un vasto afresco che'l gavea da destirarse so tute łe parede de ła stansa ; denjo de nota ze el [[Travatura alla Sansovino|sofito a ła sansovina]]. Inte'l sałon de' [[Piano nobile|pian nòbiłe]] A se ga un siclo de afreschi sincuesenteschi insoazài da recuadri a imitasion de arasi. De prezevołe fatura, raprezenta sene canpestri e, in altre stanse, sojeti bìbleghi; spica partegołarmente ła vedàa de na viła co [[Giardino all'italiana|zardin a l'itałiana]]. Autor de łe òpare no'l ze njancora stà identifegà, ma se trata de un pitor che'l conoseva ben l'òpara de'l [[Paolo Veronese|Veronese]]. Senpre inte'l voltar dei restauri ze emerzesto el pavimento orizenałe, in [[Cotto (materiale)|coto]]. Inte'l [[1830]] ze stà destruzeste łe adiacense de l'edifisio, tra cui el parco e l'oratorio de'l [[Spirito Santo]]. Da 'st'ùltemo provien na statua de [[Sant'Antonio da Padova|Sant'Antonio da Padoa]] ancò consarvada inte ła parochiałe. ==== Barchesa de viła Albertini Fortis, Favaro ==== Ła sorze suito a nord de ła viła presedente. Resałente a'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], in orizene ła zera fursi parte de un gran conpleso partenjente a łe mùneghe de [[Chiesa di Sant'Andrea della Zirada|Sant'Andrea della Zirada]]. Ła ze stà po' de Anna Albertini Fortis e ancò ła ze dei Favaro. L'edifisio el ga subìo vari remanezamenti : all'esterno el se racorda a nantre costrusion pì resenti, mentre i interni i ze stà drastegamente adatài a funsion abitadive e comersiałi. El fronte prensipałe, inderisà a sud, el prezenta oncora l'orizenario pòrtego a sincue arcàe, de cui cueła sentrałe a [[Arco a tutto sesto|tuto sesto]] e łe altre a [[Sesto ribassato|sesto zbasà]]. A st'altre ghe coresponde a'l primo pian verture retangołare. So'l fronte nord A se cata do grandi camineti. So'l łado afasà a ła strada se pol notar un basorełievo rafegurante na [[Madonna con Bambino]] (Madona co puteło). A l'interno ghe resta soło serte parte de l'antigo sofito e ła scała in [[Pietra d'Istria|piera d'Istria]] par l'aceso a'l pian suparior<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?23214.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref>. ==== Viła Spangaro ==== [[File:VillaSpangaro.jpg|miniatura|Villa Spangaro.]] Ła sorze łongo via Spangaro, inte łe canpanje a nordovest de'l paeze. Costruìa inte'l [[XVI secolo|XVI sècoło]], ła ga partenjesto a l'inisio ai Scotti. Inte'l [[XVII secolo|Siesento]] ła jera stà de Gaspare De Luca, po' dei Baretta e dei Piccolo. Da ła fine de l'[[XIX secolo|Otosento]] ła ze dei Spangaro, cui ła partien al dì de ancò. Ła strutura atuałe de'l conpleso ła resałe a'l [[XVII secolo|Siesento]]. Ła caza paronałe ła prezenta do sołi piani e ła ze organizada segondo el tìpego schema venesian, co'l sałon sentrałe pasante e łe stanse łaterałi. Ła fasada ła se caratariza par łe soraełevasion co [[Timpano (architettura)|tinpano]], prezenti so tuti e cuattro i ładi de ła costrusin. Łe vertaure de'l fronte łe se despone so sete asi: łe ga un senplise profiło retangołar, fazesta ecesion par ła porta fenestra de'l [[Piano nobile|pian nòbile]], archivoltada. 'St'ùltema, insenbre a cheł'altre do porte fenestre che ła afianca, ła costituise na sorta de [[trifora]] afasada so un balcon co ringhiera in [[Ferro battuto|fero batùo]]. Numaroze parte de ła viła łe ze el rezultado dei remanezamenti dei Spangaro de'l [[1888]] (come prova ła data senjada so un pato de ła scała interna). Łe modifeghe łe revarda soratuto i interni, co el restauro de łe struture za ezistente e el renovo de łe decorasion, mentre ga mantenjesto l'aspeto orizenario el [[Travatura alla sansovina|sofito a ła sansovina]] de'l sałon sentral a piepian. Da recordar, inte'l sałon de'l pian suparior, un bel camineto marmoreo. Par cuanto revarda łe costrusion de servisio, de l'antiga grandiozità de'l conpleso A resta ben poco. In orizene ła caza paronałe ła jera afiancà da do ałe portegàe, el tuto insarìo so un vasto zardin co peschiere e oratorio privà. Resta na porsion de ła [[barchesa]] nord e parte de'l serajo orizenal (piłastri in cotto). Ła barchesa sud ła costituise ancò na propietà a sé stante<ref>{{collegamento interrotto|[http://catalogo.irvv.net/pdf?16819.PDF Scheda della villa]|data=aprile 2018|bot=InternetArchiveBot}} dal sito dell'[[IRVV]].</ref><ref>[http://www.comune.scorze.ve.it/?IDsezione=2215 Villa Spangaro] dal sito del comune di Scorzè.</ref>. === Ex baze misiłìstega === Reałizada durante ła [[Guerra fredda|Guera freda]], ła ze devenjesta oparadiva inte'l 1969 co'l nome de "Sito 5" soto l'ezida de ła [[NATO]] a'l fin de defendar l'Itałia setentrionałe da eventuałi atachi aerei provenjenti da est. Zestìa da ła 5ª bataria misiłi contraerei de Mestre, ła baze ła gavea unidà mobiłi armàe co misiłi [[Raytheon MIM-23 Hawk]]. Daspò el [[Crollo dell'Unione Sovietica|croło de l'Union Soviètega]], l'atività miłitar ła ga mołà inte'l 1996 e l'ex baze misiłèstega l'è stà dezmetesta inte'l [[2009]]. Ponesta propio davanti a Villa Spangaro, ła granda area de oltra 18 etari ła ze stà acuizà da'l Comun inte'l [[2014]], e drioman adibìa a pista de siclocross. Fin a'l 2019, el Rally Città di Scorzè ghe ga desputà ła prima prova spesiałe de l'evento, denomenada aponto "Base". == Cultura == === Eventi === * ''Festa dei Bizi'': fine majo/inisio zunjo. * ''Sagra della Madonna Addolorata'': metà setenbre. == Economia == === Agricoltura === Prodoto tìpego de łe canpanje de Pezeja el ze el bizo che de resente el ga otenjùo el [[Marchio DE.C.O.]] La storia de'l ''bizo'', ła resałe a ła prima metà de'l [[XX secolo|Novesento]] e fulcro de 'sta economia zera el pòrtego de l'ostaria Visentin, andove se dezvolzeva un marcà che'l reciamava i frutarołi dei sentri sircostanti, [[Venezia|Venesia]] conpreza. Ła prima ''Sagra de'l Bizo'' ła ze stada organizada inte'l [[1933]], ma A ze da'l [[1969]] che se zvolze l'atuałe ''Festa dei Bizi''<ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/ La Storia del Biso - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222045959/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/la_storia_del_biso/|data=22 dicembre 2010}}.</ref><ref>[http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/ Peseggia - Pro Loco Scorzè] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120200108/http://www.prolocoscorze.it/it/territorio/peseggia/|data=20 gennaio 2011}}.</ref>. == Infrastruture e trasporti == === Strade === Pezeja ła sorze so'l łado sud de via Nuova Moglianese ([[Strade provinciali della provincia di Venezia|SP]] 39 "Moglianese"), inportante arltèria che ła cołega [[Scorzè|Scorsè]] a'l confin co ła [[Provincia di Treviso|provinsia de Trevizo]], verso el sentro de [[Mojan|Mojan Veneto]]. Ła strada ła ze stà reałizada da pochi deseni par deviar el tràfego da via Moglianese Peseggia, che'l tranzita par el sentro. Inte łe canpanje a nord A ze stà de resente reałizà el trato de l'[[Autostrada A4 (Italia)|autostrada A4]] dito [[Passante di Mestre|Pasante de Mestre]]. === Mobiłità urbana === Pezeja ła ze servìa dai autobus [[ACTV]] de ła łinea extraurbana 12 Scorzè-Mogliano/Venezia<ref>[http://www.actv.it/pdf/extraurbano/E-12.pdf Linea extraurbana 12 - ACTV].</ref>. ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Frasion de ła provincia de Venesia]] 03oq74w8fjsxi6dt8as2ldbna1skvo0 0 150467 1102390 2022-08-17T21:00:34Z Enrico 7370 Pàjina creada co «'''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' la ze la denomenasion de cuatro [[Utilitaria|modeli utilitari]] produzesti da la [[Casa automobilistica|caza automobilìstega]] [[Torino|torineze]] [[FIAT]] a partire da'l 1936; la denomenasion, portada a'l debuto inte'l1915 con l'omònema [[concept car]], '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' è la denominazione di quattro [[Utilitaria|modelli utilitari]] prodotti dalla [[casa automobilistica]] [[Torino|torinese]] [[FIAT]] a partire d...» wikitext text/x-wiki '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' la ze la denomenasion de cuatro [[Utilitaria|modeli utilitari]] produzesti da la [[Casa automobilistica|caza automobilìstega]] [[Torino|torineze]] [[FIAT]] a partire da'l 1936; la denomenasion, portada a'l debuto inte'l1915 con l'omònema [[concept car]], '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' è la denominazione di quattro [[Utilitaria|modelli utilitari]] prodotti dalla [[casa automobilistica]] [[Torino|torinese]] [[FIAT]] a partire dal 1936; la denominazione, portata al debutto nel 1915 con l'omonima [[concept car]], la devenjarà po' nota so'l marcà da'l1936 e da cua in vanti òla conprendarà, oltra a le veture de serie de la caza mare, anca altre varsion spesiale derivàe o costruìe so lisensa. Il termine '''Fiat 500''', quindi, può essere riferito a: poi nota sul mercato dal 1936 e da qui in avanti comprenderà, oltre alle vetture di serie della casa madre, anche altre versioni speciali derivate o costruite su licenza. Il termine '''Fiat 500''', quindi, può essere riferito a: dbr402klo1v64x5j55obbq5o4d2l5kv 1102391 1102390 2022-08-17T21:06:58Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' ła ze ła denomenasion de cuatro [[Utilitaria|modeli utilitari]] produzesti da ła [[Casa automobilistica|caza automobiłìstega]] [[Torino|torineze]] [[FIAT]] a partire da'l 1936; ła denomenasion, portada a'l debuto inte'l1915 con l'omònema [[concept car]], ła devenjarà po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti e ła conprendarà, oltra a le veture de serie de ła caza mare, anca altre varsion spesiale derivàe o costruìe so łisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti ła conprendarà, oltra a le veture de serie de la caza mare, anche altre varsion spesiale derviàe o costruìe so lisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: * '''[[Fiat 500 (1915)|Fiat 500]]''', concept car del 1915. * '''[[Fiat 500 "Topolino"]]''' de'l 1936, e a łe derivàe: ** '''[[Simca 5]]''' de'l 1936; ** '''[[Simca 6]]''' de'l 1947. * '''[[Fiat Nuova 500]]''' de'l 1957, e a łe derivàe: ** '''[[Fiat Nuova 500 Abarth|Fiat-Abarth 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 Ghia Jolly|Ghia 500 Jolly]]''' de'l 1957; ** '''[[Autobianchi Bianchina]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat Nuova 500 Steyr-Puch|Steyr-Puch 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 (draisina)|Fiat 500 Motocarrello]]''', draisina feroviaria de'l 1960; ** '''[[Fiat 500 Moretti Coupé|Moretti 500 Coupé]]''' de'l 1961; ** '''[[Fiat Nuova 500 Giannini|Fiat 500 Giannini]]''' de'l 1963; ** '''[[Ferves Ranger]]''' de'l 1966; ** '''[[Autobianchi Giardiniera]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat Nuova 500 Francis Lombardi My Car|Francis Lombardi 500 My Car]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat 500 Lucertola]]''' de'l 1969. * '''[[Fiat Cinquecento]]''' de'l 1991. * '''[[Fiat 500 (2007)|Fiat 500]]''' de'l 2007, e a łe derivàe: ** '''[[Abarth 500]]''' de'l 2008; ** '''[[Fiat 500L]]''' de'l 2012; ** '''[[Fiat 500X]]''' de'l 2014. * '''[[Fiat 500e (2020)|Fiat 500e]]''' de'l 2020. [[Categoria: otomobiłi]] 0kvijlqu4aqiuknicb54dxds6tvlocb 1102392 1102391 2022-08-17T21:07:31Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' ła ze ła denomenasion de cuatro [[Utilitaria|modeli utilitari]] produzesti da ła [[Casa automobilistica|caza automobiłìstega]] [[Torino|torineze]] [[FIAT]] a partire da'l 1936; ła denomenasion, portada a'l debuto inte'l1915 con l'omònema [[concept car]], ła devenjarà po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti e ła conprendarà, oltra a le veture de serie de ła caza mare, anca altre varsion spesiale derivàe o costruìe so łisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti ła conprendarà, oltra a le veture de serie de la caza mare, anche altre varsion spesiale derviàe o costruìe so lisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: * '''[[Fiat 500 (1915)|Fiat 500]]''', concept car del 1915. * '''[[Fiat 500 "Topolino"]]''' de'l 1936, e a łe derivàe: ** '''[[Simca 5]]''' de'l 1936; ** '''[[Simca 6]]''' de'l 1947. * '''[[Fiat Nuova 500]]''' de'l 1957, e a łe derivàe: ** '''[[Fiat Nuova 500 Abarth|Fiat-Abarth 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 Ghia Jolly|Ghia 500 Jolly]]''' de'l 1957; ** '''[[Autobianchi Bianchina]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat Nuova 500 Steyr-Puch|Steyr-Puch 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 (draisina)|Fiat 500 Motocarrello]]''', draisina feroviaria de'l 1960; ** '''[[Fiat 500 Moretti Coupé|Moretti 500 Coupé]]''' de'l 1961; ** '''[[Fiat Nuova 500 Giannini|Fiat 500 Giannini]]''' de'l 1963; ** '''[[Ferves Ranger]]''' de'l 1966; ** '''[[Autobianchi Giardiniera]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat Nuova 500 Francis Lombardi My Car|Francis Lombardi 500 My Car]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat 500 Lucertola]]''' de'l 1969. * '''[[Fiat Cinquecento]]''' de'l 1991. * '''[[Fiat 500 (2007)|Fiat 500]]''' de'l 2007, e a łe derivàe: ** '''[[Abarth 500]]''' de'l 2008; ** '''[[Fiat 500L]]''' de'l 2012; ** '''[[Fiat 500X]]''' de'l 2014. * '''[[Fiat 500e (2020)|Fiat 500e]]''' de'l 2020. [[Categoria: automobiłi]] nkvi2b9y2m2s26aephy611o124gmawh 1102397 1102392 2022-08-17T21:51:37Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Automòbile}} '''Fiat 500''' o '''Cinquecento''' ła ze ła denomenasion de cuatro [[Utilitaria|modeli utilitari]] produzesti da ła [[Casa automobilistica|caza automobiłìstega]] [[Torino|torineze]] [[FIAT]] a partire da'l 1936; ła denomenasion, portada a'l debuto inte'l1915 con l'omònema [[concept car]], ła devenjarà po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti e ła conprendarà, oltra a le veture de serie de ła caza mare, anca altre varsion spesiale derivàe o costruìe so łisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: po' nota so'l marcà da'l 1936 e da cua in vanti ła conprendarà, oltra a le veture de serie de la caza mare, anche altre varsion spesiale derviàe o costruìe so lisensa. El tèrmene '''Fiat 500''', cuindi, el pol èsar refarìo a: * '''[[Fiat 500 (1915)|Fiat 500]]''', concept car del 1915. * '''[[Fiat 500 "Topolino"]]''' de'l 1936, e a łe derivàe: ** '''[[Simca 5]]''' de'l 1936; ** '''[[Simca 6]]''' de'l 1947. * '''[[Fiat Nuova 500]]''' de'l 1957, e a łe derivàe: ** '''[[Fiat Nuova 500 Abarth|Fiat-Abarth 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 Ghia Jolly|Ghia 500 Jolly]]''' de'l 1957; ** '''[[Autobianchi Bianchina]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat Nuova 500 Steyr-Puch|Steyr-Puch 500]]''' de'l 1957; ** '''[[Fiat 500 (draisina)|Fiat 500 Motocarrello]]''', draisina feroviaria de'l 1960; ** '''[[Fiat 500 Moretti Coupé|Moretti 500 Coupé]]''' de'l 1961; ** '''[[Fiat Nuova 500 Giannini|Fiat 500 Giannini]]''' de'l 1963; ** '''[[Ferves Ranger]]''' de'l 1966; ** '''[[Autobianchi Giardiniera]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat Nuova 500 Francis Lombardi My Car|Francis Lombardi 500 My Car]]''' de'l 1968; ** '''[[Fiat 500 Lucertola]]''' de'l 1969. * '''[[Fiat Cinquecento]]''' de'l 1991. * '''[[Fiat 500 (2007)|Fiat 500]]''' de'l 2007, e a łe derivàe: ** '''[[Abarth 500]]''' de'l 2008; ** '''[[Fiat 500L]]''' de'l 2012; ** '''[[Fiat 500X]]''' de'l 2014. * '''[[Fiat 500e (2020)|Fiat 500e]]''' de'l 2020. [[Categoria: automobiłi]] cs5o0uvkl8pbhayww89e3uw4vs449ca 0 150468 1102402 2022-08-18T07:22:45Z Enrico 7370 Pàjina creada co «'''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Brazile]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima del [[1870]] l'area conosciuta come Cruzinha era abitata da [[indios]]. Nel [[1875]] l'area fu colonizzata da un gruppo di circa 730 immigranti tirolesi-trentini, provenienti dall'[...» wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Brazile]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima del [[1870]] l'area conosciuta come Cruzinha era abitata da [[indios]]. Nel [[1875]] l'area fu colonizzata da un gruppo di circa 730 immigranti tirolesi-trentini, provenienti dall'[[Impero austro-ungarico]], e rinominata colonia di Donna Isabel, in omaggio alla principessa brasiliana Isabel de Bragança. Nel [[1890]] fu rinomitata Bento Gonçalves in omaggio all'eroe della rivoluzione farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. dpmxglxmqatyarctv327n22tuw55342 1102403 1102402 2022-08-18T07:28:14Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". 26qkt1arx2bae0nsvnq32ghqb55l9pq 1102404 1102403 2022-08-18T07:31:59Z Enrico 7370 /* Storia */ wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comun ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindaco de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Gemellaggio|ITA|Rovereto}} * {{Gemellaggio|ITA|Villa Lagarina}} * {{Gemellaggio|ITA|Trambileno}} * {{Gemellaggio|ITA|Terragnolo}} * {{Gemellaggio|ITA|Nogaredo}} * {{Gemellaggio|ITA|Isera}} * {{Gemellaggio|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Gemellaggio|ITA|Brentonico}} * {{Gemellaggio|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Gemellaggio|PRT|Cartaxo}} 8a3kkl30h784nbantgfypz135x4ztq3 1102405 1102404 2022-08-18T07:34:56Z Enrico 7370 /* Zemełaji */ wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comun ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindaco de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni del Rio Grande do Sul]] tb9ph86y79h6ne6crobu2fqy6t9fbbp 1102406 1102405 2022-08-18T07:36:56Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comun ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindaco de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} {{Controło de autorità}} i5y6rzxayrevofqxf36sddjuq1fvzd8 1102407 1102406 2022-08-18T07:37:20Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comun ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindaco de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} 4p5wvra01hw8ujytn81igd0qljslsjm 1102408 1102407 2022-08-18T07:38:11Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comune ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindico de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} i24ll83yprwq7u7qnxb6vbxrsfzx2yz 1102426 1102408 2022-08-18T11:31:32Z Ciaurlec 3337 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Categoria:Rio Grande do Sul]] wikitext text/x-wiki '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comune ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindico de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Rio Grande do Sul]] auyoi3kh4js9n3uajkyxizgky3lcqhu 1102429 1102426 2022-08-18T11:33:12Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Divixion aministrativa}} '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comune ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindico de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Rio Grande do Sul]] h6wyh7nhi4mgixo3h372xnoknr4e6fy 1102432 1102429 2022-08-18T11:34:26Z Ciaurlec 3337 [[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Categoria:Rio Grande do Sul]]->[[Categoria:Comuni del Rio Grando del Sud]] wikitext text/x-wiki {{Infobox de Divixion aministrativa}} '''Bento Gonçalves''' el ze un [[Comuni del Brasile|comune de'l Braziłe]] inte'l Stado de'l [[Rio Grande do Sul]], parte de la [[Mesoregioni del Brasile|mesorezion]] de'l [[Nordeste Rio-Grandense]] e de la [[Microregione di Caxias do Sul|microrezion de Caxias do Sul]]. == Storia == Prima de'l [[1870]] l'area conosùa cofà Cruzinha ła zera abitada da [[indios]]. Inte'l [[1875]] l'area ła ze stà cołonizada da un gropo de suparzó 730 imigranti tirołezi-trentini, provenjenti da l'[[Inpero austro-ungàrego]], e renomenada cołonia de Donna Isabel, in omajpo a ła prensipesa braziłiana Isabel de Bragança. Inte'l [[1890]] ła ze stà renomenada Bento Gonçalves in omajo a l'eroe de ła revołusion farroupilha, [[Bento Gonçalves da Silva]]. I cołoni trentini i gavea catà un clima favorevołe, soratuto a ła coltivasion de ła [[vitis|vida]], atività che ła ga otenjesto un ultarior zviłupo cuando ła rezion ła ze stà cołegà a ła rede nasionałe feroviaria a l'inisio de'l [[XX sècoło]]. Inte'l [[1967]] l'area ła ga avesto un ultarior inpulso co ła nasita de'l ''fenavinho'', che ła ga dazesto a Bento Gonçalves notorietà a łiveło nasionałe e intarnasionałe e ła ga trasformà inte ła "cavedałe braziłiana de'l vin". == Sosietà == Inte'l 2018, ła popołasion totałe de'l comune ła jera de 119.049 abitanti, con na densità demogràfega de 434,49 hab / km ². [[File:Panorâmica_Bento_Gonçalves.jpg|centro|800x800px|Bento Gonçalves, veduta panoramica nel 2018.]] == Aministrasion == El primo sindico de ła sità el ze entrà in carga el 24 novenbre 1892. El poder łezislativo de'l comun el ze ezersità da'l Consejo comunałe de Bento Gonçalves, conponesto da dizisete consejeri comunałi. [[File:Via_del_Vino_06-abr-18.jpg|centro|800x800px|Piazza della città]] === Zemełaji === * {{Zemełajo|ITA|Rovereto}} * {{Zemełajo|ITA|Villa Lagarina}} * {{Zemełajo|ITA|Trambileno}} * {{Zemełajo|ITA|Terragnolo}} * {{Zemełajo|ITA|Nogaredo}} * {{Zemełajo|ITA|Isera}} * {{Zemełajo|ITA|Mori||Mori (Italia)}} * {{Zemełajo|ITA|Brentonico}} * {{Zemełajo|ARG|Luján de Cuyo}} * {{Zemełajo|PRT|Cartaxo}} ==Notasion== <references/> ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria:Comuni del Rio Grando del Sud]] oe9mjol4dqyrjopeung2wj13favumcu 0 150469 1102409 2022-08-18T08:27:59Z Pare Mo 6884 Pàjina creada co «{{Spigaso|siensa‎|rełijon‎}} {{infobox de Personajo}} Acian '''Dhammarato''' ([[nòme secolar]]: ''Richard Estes'') el zè mónego [[Budismo|budista]] ''[[theravāda]]'' [[Stati Unii de l'Amèrica|statuniteze]]. {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Statunitensi]] [[Categoria:Rełijozi]]» wikitext text/x-wiki {{Spigaso|siensa‎|rełijon‎}} {{infobox de Personajo}} Acian '''Dhammarato''' ([[nòme secolar]]: ''Richard Estes'') el zè mónego [[Budismo|budista]] ''[[theravāda]]'' [[Stati Unii de l'Amèrica|statuniteze]]. {{Interprojeto}} {{Controło de autorità}} [[Categoria:Statunitensi]] [[Categoria:Rełijozi]] avpug7pex250s22gjra0q9dly0ljdp3 0 150470 1102410 2022-08-18T08:29:18Z Pare Mo 6884 Rimando a la pagina [[Dhammarato]] wikitext text/x-wiki #VARDA[[Dhammarato]] ihvzwa5083mzmtnkd4l6qnjz5mk15bf 0 150471 1102411 2022-08-18T09:36:59Z Enrico 7370 Pàjina creada co «'''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evolusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popolasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | ali...» wikitext text/x-wiki '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evolusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popolasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} tv31frtp5ni3xlsp192z44vjh96qvlv 1102412 1102411 2022-08-18T09:39:03Z Enrico 7370 /* Evolusion demogràfega */ wikitext text/x-wiki '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evołusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popołasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} == Freguesias == * [[Cartaxo (freguesia)|Cartaxo]] * [[Ereira (Cartaxo)|Ereira]] * [[Lapa (Cartaxo)|Lapa]] * [[Pontével]] * [[Valada]] * [[Vale da Pedra]] * [[Vale da Pinta]] * [[Vila Chã de Ourique]] ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} 4jm8oscsau9muazo29cgk0w8ioj7ucr 1102413 1102412 2022-08-18T09:40:07Z Enrico 7370 /* Linganbi foresti */ wikitext text/x-wiki '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evołusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popołasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} == Freguesias == * [[Cartaxo (freguesia)|Cartaxo]] * [[Ereira (Cartaxo)|Ereira]] * [[Lapa (Cartaxo)|Lapa]] * [[Pontével]] * [[Valada]] * [[Vale da Pedra]] * [[Vale da Pinta]] * [[Vila Chã de Ourique]] ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni del distreto de Santarém]] tg9y08rvf9e7hdn6u7xb4m63c59c2rv 1102414 1102413 2022-08-18T09:40:57Z Enrico 7370 Enrico el ga spostà ła pajina [[Cartazo]] a [[Cartaxo]] wikitext text/x-wiki '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evołusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popołasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} == Freguesias == * [[Cartaxo (freguesia)|Cartaxo]] * [[Ereira (Cartaxo)|Ereira]] * [[Lapa (Cartaxo)|Lapa]] * [[Pontével]] * [[Valada]] * [[Vale da Pedra]] * [[Vale da Pinta]] * [[Vila Chã de Ourique]] ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni del distreto de Santarém]] tg9y08rvf9e7hdn6u7xb4m63c59c2rv 1102428 1102414 2022-08-18T11:32:15Z Ciaurlec 3337 Xontada [[Categoria:Portogało]] doparando [[Ajuto:HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evołusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popołasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} == Freguesias == * [[Cartaxo (freguesia)|Cartaxo]] * [[Ereira (Cartaxo)|Ereira]] * [[Lapa (Cartaxo)|Lapa]] * [[Pontével]] * [[Valada]] * [[Vale da Pedra]] * [[Vale da Pinta]] * [[Vila Chã de Ourique]] ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni del distreto de Santarém]] [[Categoria:Portogało]] mne65vm52fq2qmu5w7m4drznuo0t9iv 1102430 1102428 2022-08-18T11:33:31Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Divixion aministrativa}} '''Cartaxo''' ({{IPA|kɐɾ'taʃu}}) el ze un [[Divisioni amministrative del Portogallo|comune portogheze]] de 23.389 abitanti situà inte'l [[Distretto di Santarém|distreto de Santarém]]. == Sosietà == === Evołusion demogràfega === {| class="wikitable" ! colspan="9" |Popołasion de Cartaxo (1849 – 2004) |- bgcolor="#C0C0C0" | align="center" |[[1849]] | align="center" |[[1900]] | align="center" |[[1930]] | align="center" |[[1960]] | align="center" |[[1981]] | align="center" |[[1991]] | align="center" |[[2001]] | align="center" |[[2004]] |- | align="center" |7520 | align="center" |14373 | align="center" |18270 | align="center" |19939 | align="center" |22581 | align="center" |22268 | align="center" |23389 | align="center" |24465 |} == Freguesias == * [[Cartaxo (freguesia)|Cartaxo]] * [[Ereira (Cartaxo)|Ereira]] * [[Lapa (Cartaxo)|Lapa]] * [[Pontével]] * [[Valada]] * [[Vale da Pedra]] * [[Vale da Pinta]] * [[Vila Chã de Ourique]] ==Altri projeti== {{interprojeto}} ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni del distreto de Santarém]] [[Categoria:Portogało]] nxy0ryqtd0z7bbf1iuxup5o6mq4sesw 0 150472 1102415 2022-08-18T09:40:58Z Enrico 7370 Enrico el ga spostà ła pajina [[Cartazo]] a [[Cartaxo]] wikitext text/x-wiki #VARDA [[Cartaxo]] le9r7d29m001rujmghyix9f0layt0zr 0 150473 1102423 2022-08-18T10:16:56Z Enrico 7370 Pàjina creada co «'''Luján de Cuyo''' la ze na sità de la [[Provincia di Mendoza|provinsia de Mendoza]], in [[Argentina|Arzentina]], caoològo de'l dipartimento omònemo. La ze situada ad un'altitùdene de 820 [[Livello del mare|m s.l.m.]], 18&nbsp;km a sud-est de [[Mendoza (Argentina)|Mendoza]] e la ga popolasion de sirca 90.000 abitanti. La fa parte de l'[[area metropolitana]] de Mendoza (la ''Gran Mendoza''). In 'sta sità A ze nasesto [[Cristian Lucchetti]], Portiere (calcio)|p...» wikitext text/x-wiki '''Luján de Cuyo''' la ze na sità de la [[Provincia di Mendoza|provinsia de Mendoza]], in [[Argentina|Arzentina]], caoològo de'l dipartimento omònemo. La ze situada ad un'altitùdene de 820 [[Livello del mare|m s.l.m.]], 18&nbsp;km a sud-est de [[Mendoza (Argentina)|Mendoza]] e la ga popolasion de sirca 90.000 abitanti. La fa parte de l'[[area metropolitana]] de Mendoza (la ''Gran Mendoza''). In 'sta sità A ze nasesto [[Cristian Lucchetti]], [[Portiere (calcio)|portier]] [[Italia|italo]]-[[Argentina|arzentin]] de'l [[Club Atlético Banfield]]. d57542rojso2fqveyg0ps2em34odws2 1102424 1102423 2022-08-18T10:19:08Z Enrico 7370 wikitext text/x-wiki '''Luján de Cuyo''' ła ze na sità de ła [[Provincia di Mendoza|provinsia de Mendoza]], in [[Argentina|Arzentina]], caołògo de'l dipartimento omònemo. Ła ze situada ad un'altitùdene de 820 [[Livello del mare|m s.l.m.]], 18&nbsp;km a sud-est de [[Mendoza (Argentina)|Mendoza]] e ła ga popołasion de sirca 90.000 abitanti. Ła fa parte de l'[[area metropołitana]] de Mendoza (ła ''Gran Mendoza''). In 'sta sità A ze nasesto [[Cristian Lucchetti]], [[Portiere (calcio)|portier]] [[Italia|itało]]-[[Argentina|arzentin]] de'l [[Club Atlético Banfield]]. ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni de ła Provinsia de Mendoza]] cey94zxmn9f09uj88mzvj276ynzn2du 1102427 1102424 2022-08-18T11:32:10Z Ciaurlec 3337 Xontada [[Categoria:Arzentina]] doparando HotCat wikitext text/x-wiki '''Luján de Cuyo''' ła ze na sità de ła [[Provincia di Mendoza|provinsia de Mendoza]], in [[Argentina|Arzentina]], caołògo de'l dipartimento omònemo. Ła ze situada ad un'altitùdene de 820 [[Livello del mare|m s.l.m.]], 18&nbsp;km a sud-est de [[Mendoza (Argentina)|Mendoza]] e ła ga popołasion de sirca 90.000 abitanti. Ła fa parte de l'[[area metropołitana]] de Mendoza (ła ''Gran Mendoza''). In 'sta sità A ze nasesto [[Cristian Lucchetti]], [[Portiere (calcio)|portier]] [[Italia|itało]]-[[Argentina|arzentin]] de'l [[Club Atlético Banfield]]. ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni de ła Provinsia de Mendoza]] [[Categoria:Arzentina]] diljhu0vdqihad00b4kg3af4ikubsql 1102431 1102427 2022-08-18T11:33:50Z Ciaurlec 3337 zontà modèl sinotego wikitext text/x-wiki {{Infobox de Divixion aministrativa}} '''Luján de Cuyo''' ła ze na sità de ła [[Provincia di Mendoza|provinsia de Mendoza]], in [[Argentina|Arzentina]], caołògo de'l dipartimento omònemo. Ła ze situada ad un'altitùdene de 820 [[Livello del mare|m s.l.m.]], 18&nbsp;km a sud-est de [[Mendoza (Argentina)|Mendoza]] e ła ga popołasion de sirca 90.000 abitanti. Ła fa parte de l'[[area metropołitana]] de Mendoza (ła ''Gran Mendoza''). In 'sta sità A ze nasesto [[Cristian Lucchetti]], [[Portiere (calcio)|portier]] [[Italia|itało]]-[[Argentina|arzentin]] de'l [[Club Atlético Banfield]]. ==Linganbi foresti== * {{Linganbi foresti}} [[Categoria: Comuni de ła Provinsia de Mendoza]] [[Categoria:Arzentina]] mxbmurnan79tqwspe3x0982udueodkv