בלוט

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="yi">
  <siteinfo>
    <sitename>װיקיפּעדיע</sitename>
    <dbname>yiwiki</dbname>
    <base>https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%95%D7%99%D7%A4%D7%98_%D7%96%D7%99%D7%99%D7%98</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">מעדיע</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">באַזונדער</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">רעדן</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">באַניצער</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">באַניצער רעדן</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">װיקיפּעדיע</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">װיקיפּעדיע רעדן</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">טעקע</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">טעקע רעדן</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">מעדיעװיקי</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">מעדיעװיקי רעדן</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">מוסטער</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">מוסטער רעדן</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">הילף</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">הילף רעדן</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">קאַטעגאָריע</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">קאַטעגאָריע רעדן</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">פארטאל</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">פארטאל רעדן</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">יחידה</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">שיחת יחידה</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">שיחת גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">הגדרת גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">שיחת הגדרת גאדג'ט</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>בלוט</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2501</id>
    <revision>
      <id>580983</id>
      <parentid>553736</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T16:02:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3837" xml:space="preserve">'''בלוט''' איז א [[פליסיקייט]] וואס [[בלוט צירקולאציע|צירקולירט]] אינעם [[קערפער|גוף]] פונעם [[מענטש]] וואס דינט ווי די טראנספארטאציע מיטל ארום צו פירן די לעבנסוויכטיגע באשטאנדטיילן, ווי [[אקסיזשען]] און [[גלוקאוז|גלוקאז]] און אזוי ווייטער, פונעם [[קאפ]] ביזן [[נאגל]] פונעם [[פיס]], געטריי און פלינק קומט זי אן צום קלענסטען באהאלטענסטן [[גליד|איבר]], און גיבט זיי אלע [[חיות]] מיט [[נשמה]] דורך דעליווערן די [[אקסיזשען]] וואס מאכט איר די [[קאליר]] [[רויט]].

געטריבן אין די [[אדערן]], דורך דעם געטרייען אימערמידלעכן פּאָמפּ דער [[הארץ]], שטראמט זי אן א אויפהער נאכאנאנד ביז די הונדערט און צוואנציג יאר.

אויך טראגט זי אוועק די מיסט און אפּפאל, ווען זי ווערט [[בלוי]], די [[קארבן דייאקסייד]] פון אלע גלידער ארויס צו די [[לופט]].

אלע ידיעות וועגן בלוט ווערט אנגערופן האמטאלאגיע.

== פונקציעס ==
[[טעקע:1GZX_Haemoglobin.png|רעכטס|קליין|Hemoglobin, a globular proteingreen = haem (or heme) groupsred &amp; blue = protein subunits]]
בלוט פֿירט אויס פֿיל וויכטיקע פֿונקציעס אין דעם קערפער, כולל:

* פֿארזארגן זויערשטאף צו געוועבן, דורך דעם העמאגלאבין אין די רויטע צעלן
* פֿארזארגן שפייזונג, ווי למשל גלוקאז, [[אמינאזייערסן]] און פֿעט־זייערסן
* אוועקנעמען אפפֿאל ווי [[קוילן זייערס|קארבאן דיאקסיד]], אורעע און לאקטישע זייערס
* אימונאלאגיע, דורך צירקולאציע פון ווייסע בלוטצעלן, און שאפן אנטיקערפערס
* פֿארגליווערונג, ווען א בלוט־אדער ווערט געשעדיקט, ווערט דאס בלוט פֿארגליווערט צו פֿארמיידן בלוטיגן
* קאנטראלירן די קערפער־היץ 

== ווי אזוי נעמט עס און געבט דאס? ==

וויאזוי עס נעמט [[אקסיגען]], [[הארמאנען]], און [[וויטאמין|וויטאמינען]] פון די [[לונג]]ען, [[נירן]], [[לעבער]], [[מוח]], [[געדערעם]], און די אנדערע סטאנציעס, און עס גיבט דאס ארויס דערליווערינדיג דאס צו אירע פונקטליכע אדרעסן?

== צייט דורכשניט פון רייזע ==


די בלוט צירקולירט דעם גאנצען קערפער דורכאויס צוויי מינוט.

== בלוט צעלן ==


עס באשטייט פון 2 מינע [[צעלן]] רויטע און ווייסע וואס זענען בעיקר צו קעמפן אינפעקציעס און באקטיריע.


== פראדאקציע ==

די צעלן ווערן פּראדוצירט אינעם [[מארך ביין]].

== בלוט קלאטינג ==
שטעלט אייך פאר די הויזן איז אייך צוריסן געווארן און עס נייט זיך צוריק צו פון זיך אליינס....
אדער שטעלט אייך פאר אז איר האט נישט קיין בלאד קלאטינג און מען כאפט א שניט אויף די הויט, און דאס בלוט רינט און רינט ביז ביז עס ענדיגט זיך די בלוט רח&quot;ל.

[[קאַטעגאָריע:געוועב]]
[[קאַטעגאָריע:בלוט|*]]</text>
      <sha1>kdt9sv99hsdjnl3tru9mkauej9p2q1y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580984</id>
      <parentid>580983</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T16:08:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7001" xml:space="preserve">'''בלוט''' איז א [[פליסיקייט]] וואס [[בלוט צירקולאציע|צירקולירט]] אינעם [[קערפער|גוף]] פונעם [[מענטש]] וואס דינט ווי די טראנספארטאציע מיטל ארום צו פירן די לעבנסוויכטיגע באשטאנדטיילן, ווי [[אקסיזשען]] און [[גלוקאוז|גלוקאז]] און אזוי ווייטער, פונעם [[קאפ]] ביזן [[נאגל]] פונעם [[פיס]], געטריי און פלינק קומט זי אן צום קלענסטען באהאלטענסטן [[גליד|איבר]], און גיבט זיי אלע [[חיות]] מיט [[נשמה]] דורך דעליווערן די [[אקסיזשען]] וואס מאכט איר די [[קאליר]] [[רויט]].

געטריבן אין די [[אדערן]], דורך דעם געטרייען אימערמידלעכן פּאָמפּ דער [[הארץ]], שטראמט זי אן א אויפהער נאכאנאנד ביז די הונדערט און צוואנציג יאר.

אויך טראגט זי אוועק די מיסט און אפּפאל, ווען זי ווערט [[בלוי]], די [[קארבן דייאקסייד]] פון אלע גלידער ארויס צו די [[לופט]].

אלע ידיעות וועגן בלוט ווערט אנגערופן האמטאלאגיע.

== פונקציעס ==
[[טעקע:1GZX Haemoglobin.png|קליין|לינקס|Hemoglobin, a globular proteingreen = haem (or heme) groupsred &amp; blue = protein subunits]]

בלוט פֿירט אויס פֿיל וויכטיקע פֿונקציעס אין דעם קערפער, כולל:

* פֿארזארגן זויערשטאף צו געוועבן, דורך דעם העמאגלאבין אין די רויטע צעלן
* פֿארזארגן שפייזונג, ווי למשל גלוקאז, [[אמינאזייערסן]] און פֿעט־זייערסן
* אוועקנעמען אפפֿאל ווי [[קוילן זייערס|קארבאן דיאקסיד]], אורעע און לאקטישע זייערס
* אימונאלאגיע, דורך צירקולאציע פון ווייסע בלוטצעלן, און שאפן אנטיקערפערס
* פֿארגליווערונג, ווען א בלוט־אדער ווערט געשעדיקט, ווערט דאס בלוט פֿארגליווערט צו פֿארמיידן בלוטיגן
* קאנטראלירן די קערפער־היץ 

== ווי אזוי נעמט עס און געבט דאס? ==
וויאזוי עס נעמט [[אקסיגען]], [[הארמאנען]], און [[וויטאמין|וויטאמינען]] פון די [[לונג]]ען, [[נירן]], [[לעבער]], [[מוח]], [[געדערעם]], און די אנדערע סטאנציעס, און עס גיבט דאס ארויס דערליווערינדיג דאס צו אירע פונקטליכע אדרעסן?

== צייט דורכשניט פון רייזע ==
די בלוט צירקולירט דעם גאנצען קערפער דורכאויס צוויי מינוט.

== בלוט צעלן ==
עס באשטייט פון 2 מינע [[צעלן]] רויטע און ווייסע וואס זענען בעיקר צו קעמפן אינפעקציעס און באקטיריע.


== פראדאקציע ==
די צעלן ווערן פּראדוצירט אינעם [[מארך ביין]].

== בלוט קלאטינג ==
שטעלט אייך פאר די הויזן איז אייך צוריסן געווארן און עס נייט זיך צוריק צו פון זיך אליינס....
אדער שטעלט אייך פאר אז איר האט נישט קיין בלאד קלאטינג און מען כאפט א שניט אויף די הויט, און דאס בלוט רינט און רינט ביז ביז עס ענדיגט זיך די בלוט רח&quot;ל.

== בלוט טיפן ==
[[טעקע:ABO blood type.svg|קליין|פארשידענע בלוט טיפן]]
עס זענען פארהאן כאטש 38 בלוט טיפן (blood types), קאטאגאריזירט דורך פארשידענע זאכן. די וויכטיגסטע חלק צו אידענטיפיצירן זענען די באקאנטע A B AB O טיפן, ווייל אויב דאס פארטוישט זיך אין א בלוט טראנספיוזשען, קען עס זיין פאטאל.

וואס זענען די A B AB O טיפן?

די בלוט פון א מענטש באשטייט הויפטזעכטליך פון 4 חלקים. 1. פלאזמא, 2. ווייסע בלוט צעלן (וועלכע קעמפפן קעגן אינפעקציעס), 3. פלעיטלעטס (וואס פארהאטעוועט די בלוט אין פאל פון א וואונד, און פארמיידט אויסבלוטונג), 4. רויטע בלוט צעלן.

אויף די רויטע בלוט צעלן זענען דא אנטיזשענס (antigens), דאס זענען פראטינס און צוקער. און זיי זענען צוטיילט אין צוויי סארטן. די A סארט, און די B סארט. דער וואס האט בלויז דער A אנטיזשען אויף זיינע רויטע בלוט צעלן, הייסט אן A טיפ. דער וואס האט א B אנטיזשען, הייסט א B טיפ. דער וואס האט ביידע, הייסט אן AB טיפ. און דער וואס קיין איינס נישט, הייסט אן O טיפ.

צו די זעלבע צייט איז אויך דא &quot;אנטיבאדיס&quot; אנטקעגן די &quot;אנטיזשענס&quot;. דער וואס האט די A אנטידזשין, וועט האבן &quot;אנטיבאדיס&quot; קעגן די B אנטידזשין. און די זעלבע פארקערט. דער AB טיפ וועט נישט האבן קיין אנטיבאדיס קעגן קיין איינס, און דער O טיפ וועט האבן קעגן ביידע.

צו דעם קומען צו די טערמינען &quot;פאזיטיוו&quot;, און &quot;נעגאטיוו&quot;. און דאס ווענדט זיך אין נאך א פאקטאר וואס הייסט &quot;רהיסאס&quot; (Rhesus factor), אדער &quot;Rh&quot; אין קורצן.

&quot;רהיסאס&quot; איז א סארט פראטין אויף די רויטע בלוט צעלן. עס זענען פארהאן 49 סארטן פון די פראטין. איינס דערפון ווערט אנגערופן Rh D. ווען דער פראטין איז דא אויף א מענטש'ס רויטע בלוט צעלן , איז ער פאזיטיוו. און ווען נישט, איז ער נעגאטיוו.

האמיר אויב אזוי 8 בלוט טיפן. O positive ,O negative ,A positive, A negative, B positivv, B negative, AB positive, AB negative.

אט איז די פראצענטן פון די פאפולאציע פון יעדע טיפ.

O positive – 37.4%
O negative – 6.6%
A positive – 35.7%
A negative – 6.3%
B positive – 8.5%
B negative – 1.5%
AB positive – 3.4%
AB negative – 0.6%

== רעפערענצן ==
* [https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?t=45692 נפלאות הבורא: בלוט] אויף [[אייוועלט]]

[[קאַטעגאָריע:געוועב]]
[[קאַטעגאָריע:בלוט|*]]</text>
      <sha1>hlgmi5jdba4nxlgm2mg3r1izyeddo1e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>הויפט זייט/אויסדערוויילטע ארטיקלען</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3136</id>
    <revision>
      <id>580980</id>
      <parentid>580511</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:50:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1682" xml:space="preserve">* '''[[קאמוניזם]]''', טייטש: א [[טעאריע]] און סיסטעם פון [[געזעלשאפט|סאציאלע]] און [[פאליטישע]] [[ארגאניזאציע]] וועלכע איז געווען א הויפט קראפט אין וועלטליכע [[פאליטיק]] פאר רוב יארן אינעם 20סטן יאר-הונדערט. אלס א פאליטישע באוועגונג האט קאמוניזם געזוכט אונטערצואווארפן [[קאפיטאליזם]] דורך אן ארבייטערס [[רעוואלוציע]] און איינשטעלן א סיסטעם אין וועלכע פראפערטי איז די אייגנשאפט פון א גאנצע באפעלקערונג אינאיינעם אנשטאט אינדיווידועלן.

== נייע ארטיקלען ==
[[הפרדס]] • [[אלעקסאנדער (הויף)]] • [[דאקטאר]] • רבי [[נחמיה גינזבורג]] • [[יוס'לע טארנער]] • [[בית המדרש הגדול דחסידי בעלזא]] • [[‏געווירץ]] • רבי [[יהושע פלק כ&quot;ץ]] • [[אילאן מאסק]] • [[טשערניגאוו גובערניע]] • [[רש&quot;ש]] • [[סומי גובערניע]] • [[קרית ארבע]] • [[לוגאנסק גובערניע]] • [[אוהל חב&quot;ד ליובאוויטש]] • [[קיראוואגראדער גובערניע]] • [[איוואנא-פראנקיווסק גובערניע]] • [[ראוונע גובערניע]] • [[טשערקאסי גובערניע]] • [[משה מארגארעטן]]
&lt;noinclude&gt;
[[קאטעגאריע:צייטווייליגע מוסטערן]]
[[קאטעגאריע:אינציאטיוו מוסטערן]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1v7mgsz332uzvauxl4ts862jqlg7iyi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>שם</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3875</id>
    <revision>
      <id>580971</id>
      <parentid>580749</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:20:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="748" xml:space="preserve">'''שם''' ([[א'תנ&quot;ח]] - [[ב'נ&quot;ח]]) דער זון פון [[נח]]. געלעבט 600 יאָר.

ילקוט שמעוני (בראשית ו'): &quot;שם&quot; האט געבויעט די [[תיבת נח|תיבה]].

== געשעענישן אין זיין תקופה ==
[[מבול]], [[דור הפלגה]], [[עקדת יצחק]], [[אור כשדים]], [[ברית בין הבתרים]]

=== זיין פאמיליע ===
* '''זיינע עלטערן:''' [[נח]] מיט נעמה
* '''זיינע ברידער:''' [[חם]], [[יפת]]
* '''זיינע [[קינד|קינדער]]:''' אשור, עילם, [[ארפכשד]], לוד, ארם
[[קאטעגאריע:תקופת אברהם אבינו]]

[[קאַטעגאָריע:פערזענלעכקייטן אין תנ&quot;ך]]</text>
      <sha1>54s3lz1xs6uf43pvso9a3a8vpdlci38</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>קול מבשר</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4100</id>
    <revision>
      <id>580962</id>
      <parentid>580885</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:50:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7748" xml:space="preserve">[[טעקע:קול מבשר לאגא 2014-05-22 10-19.png|250px|לא ממוסגר|לינקס|קול מבשר לאגא]]
'''קול מבשר''' איז א אידיש־שפראך נייעס [[האטליין]] וואס גיט איבער נייעס און אינטערעסאנטע אינפארמאציע דורכ'ן [[טעלעפאן]] פארן ציבור פון [[חרדים|חרדישע אידן]].  ער אנטהאלט פארשידענע אפטיילונגען ווי אידישע [[נייעס]], וועלטליכע נייעס, [[אינטערוויו]]ס, פאליטישע נייעס און אנאליזן, אקטועלע שטוב און סעזאנאלע נייעס, [[ביזנעס]] און פינאנציעלע נייעס, געזונטהייט, נגינה, און א תורה רובריק.

== אינהאלט ==
קול מבשר איז געגרינדעט געווארן תשס&quot;ד און האט זיך אנטוויקלט צו א גרויסער ברייטפארצווייגטער אפעראציע מיט גאר אסאך אפטיילונגען. דער גרינדער און הויפט נייעס באריכטער איז [[זלמן ווידער]], וואס גיט איבער די אידישע, חסידישע און וועלטליכע נייעס צוויי מאל א טאג אין צוגאב צו כסדר'דיגע באריכטן, א חוץ דער בולעטין אפטיילונג וואס טוישט זיך יעדע מאל וואס עס קומט אריין עפעס אן אינטערסאנטע נייעס וכדומה.

אויף קנעפל דריי איז דא א אויסוואל פון, אויספירליכע אינטערוויוס, [[געזונט]]הייט נייעס און לעקציעס, אן אויסוואל פון [[פינאנץ|פינאנציעלע]] נייעס אנאליזן און לעקציעס, א סעריע פון חיזוק און זעלבסט-הילף שמוסן, א סעריע איבער [[חורבן אייראפע]], א גרויסע אויסוואל פון [[פאליטיק|פאליטישע]] און פארטייאישע אנאליזן שמועסן און אפהאנדלונגען, און צום לעצט די וועכענטליכע לייכטע אונטערהאלטונג אנאליזן אויף קנעפל ניין וואס באהאנדלט אלץ און אלעמען.

אינעם [[זומער]] סעזאן איז אויף נומער זיבן דא א [[טראפיק]] אפטיילונג מיט פונקטליכע אנווייזונגען וויאזוי צו פארמיידן טראפיק אויפן וועג צו און פון די אידישע [[קעטסקיל בערג]] (&quot;די קאנטרי&quot;).

=== מוזיק ===
אין תשע&quot;ז האט זיך געגרינדעט א נייע אפטיילונג וואס רופט זיך &quot;כשרונות&quot;. עס איז געווען א פראגראם וואו מענטשן האבן געקענט אריינשיקן זייערע טאלאנטן, און מען האט עס אויפגעשפילט אויף קול מבשר און אלע צוהערער האבן געקענט אפגעבן א שטים וועם זיי גלייכן מער. דערנאך זענען ארויפגעקומען עטליכע מבינים, וואס זענען געווען די ריכטער. די פראגראם איז געווארן אנגעפירט דורך דער בארימטער אינטערוויוער און שריפטשטעלער וועלוול שמעלצער, א ברודער מיט [[ליפא שמעלצער]]. עס איז שוין נישט געווען קיינע פארמעסטן זייט פ' משפטים תש&quot;פ.

אויך איז דא א מוזיק אפטיילונג (נומער 8) וואו מען קען הערן עטליכע אויסוואלן נאכאנאנדע מוזיק, און אן אפטיילונג פון נייע אלבומען. אזוי אויך קען מען הערן נייע [[סינגל]]ס וואס קומען ארויס. ווי אויך נומער 0 איז דא &quot;א שפאציר אין עולם הנגינה&quot; יעדע ליל שישי מיט פערזענליכקייטן אינעם עולם הנגינה אנגעפירט דורך [[וועלוול שמעלצער]].

== מיטארבעטער ==
פאליטיק: [[יוסי געשטעטנער]], א טאלאנטפולער און געשמאקער אינגערמאן און א מייסטער אין פאליטיק וואס גיט איבער די טעגליכע פאליטישע נייעס און א סך-הכל פון די טעגליכע נייעס אין עקאנאמיע און פינאנץ.

דער חשובער אינגערמאן, ידען און שרייבער [[יצחק שלמה דרעזנער]] פון [[בארא פארק]] מיט [[הענדיל ברייער]] גיבן די נאכאנאנדע אינטערוויוס און אויך רוב אויספירליכע אינטערוויס.

די געזונטהייט אפטיילונג ווערט געפירט דורך דער גרינדער און פירער פון עטליכע וויכטיגע וואוילטעטיגע ארגאניזאציעס הרב [[הערשל מייזעלס]].

אין די ביזנעס אפטיילונג קען מען הערן [[יונה כהן]], [[חיים עקשטיין]] גיבט די &quot;דיזייניג אין סוקסעס&quot; שמועסן .אויך קען מען הערען די וועכענטליכע ״יום שניכפל בו כי טוב״ שעורים מיט הרב [[איתמר גינזבערג]].

די פאליטישע אנאליזן ווערן איבערגעגעבן דורך [[יצחק קלאר]], און [[הערשל פרידמאן]] פון [[קרית יואל]], און [[יואל פעלזן]] פון [[וויליאמסבורג]] וועלכער איז על פי רוב מסביר די ליבעראלע זייט און נאך.

[[אקטועלע]] אנאליזן ווערן איבערגעגעבן דורך [[אליעזר קרויס]] ווי ער רעדט ארום פון פיל קאנטראווערסיאלע ענינים, בעיקר האט ער זיך באקאנט געמאכט מיטן אויפשטורעמען די וועלט איבער די נישט נארמאלע הוצאות ביים חתונה מאַכן, און ער איז טאקע זייער פארנומען ווי אזוי מ'קען שפארן געלט.

קול מבשר האט אויך א טשיקאווע ווינקל ווי [[ארי אבראמאוויטש]] גיבט איבער איין מאל א וואך טשיקאווע נייעס און אינטערסאנטע נייעס פון ארום די וועלט.

איין מאל א וואך גיבט [[פנחס גלויבער]] א שמועס וואס ווערט גערופן &quot;על רגל אחת&quot; ווי רעדט ארום פון גאר אינטערעסאנטע נושאים.

== קריטיק ==
די קריטיק וואס איז דא קעגן דעם איז: אז די אינגלעך און בחורים האבן צוטריט דערצו, וואס אפילו א טאטע וועלכער לאזט נישט אריין קיין צייטונגען אין שטוב ווייל לויט זייער מיינונג מוזן די קינדער נישט זיין אינפארמירט מיט אלע טאג טעגליכע געשעענישן, ביי קול מבשר קען ער נישט אפשטעלן דעם זון וועלכער קען רופן ווען אימער. און אויך אסאך אינגעלייט וועלכע וואלטן קיינמאל נישט מיטגעהאלטן קיין פאליטיק זענען געווארן זייער צוגעבינדן צו פאליטיק דורכן טעלעפאן הגם קיינע צייטונגען טרעטן נישט איבער זייער שוועל ווי זיי האבן געזען ביי זייערע טאטע'ס.

{{חרדישע האטלייןס}}
[[קאטעגאריע:האטליין]]
[[קאטעגאריע:נייעס]]</text>
      <sha1>2a3iwo53t88hk65xsz4bo6mspx3sfer</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אראבער</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6194</id>
    <revision>
      <id>580972</id>
      <parentid>573500</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:23:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>זיי מבטל רי-ווערסיע 573500 פון [[Special:Contributions/אגיטן בלויא|אגיטן בלויא]] ([[User talk:אגיטן בלויא|רעדן]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9992" xml:space="preserve">'''אראבער''' זענען די מענטשן פון אן עטנישע גרופע וואס שטאמען פון דעם אראבישן האלב-אינזל און רעדן דעם שפראך '''אראביש'''.

לויט די אידישע און אראבישע מסורה זענען זיי די אייניקלעך פון [[ישמעאל]] דער זון פון [[אברהם אבינו]].

== די אראבישע וועלט ==
די אראבישע וועלט ציט זיך איבער רוב לענדער אין דעם [[מיטל מזרח]] און [[צפון אפריקע]] אויסער [[איראן]], [[טערקיי]], און [[ארץ ישראל]]. די אראבישע לענדער זענען [[אלזשיר]], [[באכריין]], [[עגיפטן]], [[איראק]], [[ירדן]], [[קואווייט]], [[לבנון]], [[ליביע]], [[מאראקא]], [[אמאן]], [[קאטאר]], [[סאודי אראביע]], [[סודאן]], [[סיריע]], [[טוניסיע]], די [[פאראייניגטע אראבישע עמיראטן]], און [[תימן]]. [[מארעטאניע]] ווערט אויך צומאל אריינגערעכנט.

אין צוגאב וואוינען אויך בערך צוויי מיליאן אראבער אין די [[אקופירטע שטחים]] פון [[מערב ברעג]] און [[עזה]] אין [[מדינת ישראל]]. באלד איין מיליאן אראבער וואוינען אויך אין [[מדינת ישראל]] זעלבסט. אראבער האבן זיך אויך געצויגן צו פילע ערטער אויפ'ן וועלט.

אראבער זענען א פארשידנארטיג פאלק, אבער עס זענען דא עטליכע עלעמענטן וואס טוען זיי פאראייניגן. דער וויכטיגסטער פון זיי זענען די איסלאמישע גלויבן און דער אראבישער שפראך, און דער קולטור און היסטאריע וואס איז מיט זיי פארבונדן.

== רעליגיע ==
דאס גרעסטע טייל פון אראבער זענען [[איסלאם|מוסלמענער]]. עס זענען אויך דא פיל קריסטליכע אראבער, ספעציעל אין [[לבנון]], [[סיריע]], [[מצרים]], און די [[פאלעסטינער שטחים]]. 

[[איסלאם]] האט זיך געפונדן אין דעם אראבישן האלב-אינזל אין דעם 6טן יאר-הונדערט. עס האט זיך שנעל פארשפרייט איבער א גרויס חלק פון [[אזיע]] און [[אפריקע]], און דערפאר זענען היינט דא פיל מוסלמענער וואס זענען נישט אין דער אראבישער וועלט.

איסלאם, אראביש און נישט-אראביש, האט צוויי טיילן: [[סוני]] און [[שיאיט|שוע]]. סוני איסלאם איז דער גרעסערער טייל, און מערסטנס אראבער זענען סוני, אבער אין געציילטע לענדער זענען [[שוע]] דער רוב, הויפטזעכליך [[איראק]] און [[באחריין]].

=== אוראלטע צייטן ===
ביז דאס [[איסלאם]] איז געקומען, זענען מערסטע אראבער געווען [[פאליטעאיזם|פאליטעאיסטן]]. עטלעכע שבטים פון אראבער אונטער דעם חאמירן קענגירייך האבן זיך [[גר|מגייר]] געווען צו יידישקייט, אדער האבן אנגענומען די קריסטלעכע רעליגיע.

== די אראבישע שפראך ==
{{הויפט ארטיקל|אראביש}}
[[אראביש]] באלאנגט צו דער פאמיליע פון [[סעמיטיש]]ע שפראכן, אינאיינעם מיט לשון [[הקודש]]/[[העברעאיש]], און [[אראמיש]]. די אראבישע שפראך האט 28 אותיות, און זיי ווערן געשריבן פון רעכטס צו לינקס.

אראביש האט זיך אנטוויקטלט צווישן די [[בעדואינער]] אין די [[מדבר]]יות פון [[אראביע]]. איר געוויקס איז געהאלפן געווארן דורך די טראדיציע פון פאעזיע וואס איז געווען גאר פארגעשריטן אין איר מונדליכע פארעם פאר מען האט עס אפגעשריבן. מיט'ן אנקום פון [[איסלאם]] איז דער [[קוראן]] געווארן דער מאדעל פון אראבישע שפראך.

== היסטאריע און ציוויליזאציע ==
דער נאמען ''אראבער'' זיך צו באציען צו די [[נאמאד]]ן און [[קעמל]] פירער פון [[צפון אראביע]] ווערט שוין געפונען אין שרייבונגען פון באלד דריי טויזנט יאר צוריק. שפעטער איז דער טערמין באנוצט געווארן פאר אלע איינוואוינער פון דעם [[אראבישן האלב-אינזל]].

אראבער זענען דאן געווען א געזעלשאפט פון שבטים. זיי זענען געווען גרופירט לויט זייער משפחה און יחוס, און האבן זיך מתייחס געווען צו אן איינציגער אפשטאם. די אראבישע געזעלשאפט איז אבער געווען צעשפלינטערט אדאנק די גאר שווערע אומשטענדן פון וואוינען אין מדבריות, און דערפאר זענען אפט געווען געשלעגן צווישן שבטים און בתי-אב. עס האט זיך נישט באוויזן קיין שום אראבישער מדינה ביזן אנקום פון איסלאם.

== אראבישע אויפטוען ==
איסלאמישע ציוויליזאציע, אראבישע און נישט-אראבישע, האט געבליט אין די תקופה פון די אבאסיד קאליפס, וועלכע האבן געהערשט איבער די גאנצע איסלאמישע וועלט פון זייער הויפט-שטאט אין [[באגדאד]] אין די יארן 750 ביז 1258. אין די אויפטוען פון די איסלאמישע ציוויליזאציע ווערט אריינגערעכנט פאראויס שריטן אין [[ליטעראטור]], [[פילאסאפיע]], און [[מעדיצין]]. [[אוראלט גריכנלאנד|גריכישע]] פילאסאפיע ווי די ווערק פון [[פלאטו]] און [[אריסטו]] זענען געווען איבערגעזעצט אין אראביש. איסלאמישע מעדיצינישע שרייבונגען זענען גענוצט געווארן אין אייראפע ביז די יארן 1600.

אראבישע חכמים האבן אויך געמאכט גרויסע פארשריטן אין מאטעמאטיק. די נומערן וואס מיר נוצען היינט רופען זיך &quot;אראבישע נומערן&quot; דערפאר ווס זיי זענען געווארן אנטוויקלט דורך די אראבער און מוסלמענער. אויך דער אפטיילונג פון [[מאטעמאטיק]] &quot;אלגעברא&quot; איז אן אראבישער ערפינדונג, און קומט פונ'ם אראבישן ווארט &quot;אל-דזאבר&quot;.

== אראבישע אונטערגאנג ==
ביי איר הויכפונקט איז די אראבישע וועלט געווען די מערסטע פארגעשריטענע ציוויליזאציע אויפ'ן וועלט. זיי האבן פארמאגט אומגעהויערע רייכטומס, און זיי האבן אנגעפירט דעם גאנצן מסחר צווישן אזיע און אייראפע. אירע שפעטערדיגע הערשער זענען געווארן די אוטומען [[טערקיי|טערקן]] און מיט די אונטערגאנג פון דער [[אטאמאנישער אימפעריע]] אין די יארן פון 1800, האט מיט זיי אנגעהויבן אונטערגיין די בליאונג פון די אראבישע און איסלאמישע קולטור.

פילע אראבישע לענדער זענען דאן געקומען אונטער די הארשאפט פון אייראפעישע מאכטן. ביי די ענדע פון דער [[ערשטער וועלט מלחמה]] איז די אטאמאנישע אימפעריע צעפאלן, און אלע אראבישע לענדער זענען געווען אונטער אייראפעאישע הערשאפט. 

== די פראגע פון פאלעסטינע ==
דורכאויס די [[ערשטע וועלט קריג]] האבן די בריטישע צוגעזאגט פאר אראבישע פאלקס-פירער אז [[פאלעסטינע]] וועט ווערן אריינגערעכנט אין די שטחים וואס וועל איבערגיין צו די אראבער פאר זעלבסטשטענדיגקייט. די בריטישע האבן דערנאך צוגעזאגט פאלעסטינע פאר די פירער פון די [[ציונות]] באוועגונג. דער היסטאריע פון דעם [[אראבישן-ישראלישן געשלעג]] ליגט אין די קעגנזייטיגע צוזאגן, ווי אויך די אראבישע קעגנערשאפט צו א אידישע מדינה אין דעם ראיאן.

== אראבישע באציאונגען מיט אידן ==

נאך די מיטל 1940'ער יארן האט דער צושטאנד זיך דראסטיש געטוישט, כמעט אלע אראבישע לענדער זענען ממש אויסגעליידיגט געווארן פון אידן איינס נאכן אנדערן, דער פאלנער אראבער האט א וויסטע שנאה צו די אידן, קיין אידן ווערט כמעט נישט געזען פאר זייערע אויגן. די [[נטורי קרתא]] זאגן אז דאס איז א דירעקטע רעזולטאט פון דער באוועגונג פון ציוניזם, און שפעטער די גרידונג פון דעם אידישן לאנד.

[[קאַטעגאָריע:איסלאם]]
[[קאַטעגאָריע:פעלקער]]</text>
      <sha1>3hgmn9ni6l43iokhlelxln0lobmt2ok</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יצחק טוביה ווייס</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6290</id>
    <revision>
      <id>580960</id>
      <parentid>580827</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:40:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>/* ביאגראפיע */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8391" xml:space="preserve">{{רב
| נאמען = הרב יצחק טובי' ווייס
|יידישע געבורט דאטע= [[תרפ&quot;ו]]
|בילד = Reb tovia wies.JPG
|אמטן = גאב״ד פון דער [[עדה החרדית]], [[ירושלים]]{{ש}}דיין אין אנטווערפן
}}
[[בילד:יצחק טוביה וייס.JPG|קליין| הרב יצחק טוביה ווייס מיט הרב [[יהושע לייפער]], מנהל פון מכון ״[[עוז והדר]]״ (אויגוסט 2015)|250x250פיקס]]
הרב '''יצחק טוביה ווייס''' (26סטן אויגוסט 1926 [[ט&quot;ז אלול]] תרפ&quot;ו - 30 יולי 2022 ב' אב תשפ&quot;ב) איז געווען דער גאב&quot;ד פון דער [[עדה החרדית]] אין [[ירושלים]] און [[ראש ישיבה]] פון חכמת התורה אין ירושלים.

== ביאגראפיע ==
ער איז געבוירן געווארן תרפ&quot;ו אין דער שטאט [[פעזינג]] (Pezinok), נעבן [[בראטיסלאווא]] אין [[טשעכאסלאוואקיי]] (היינט אין [[סלאוואקיי]]) אלס דער יונגסטער זון פון זיין טאטן הרב שלמה ווייס און זיין מאמע ריקל. דער טאטע איז געווען א מגיד שיעור אין שטעטל און א תלמיד פון [[שמחה בונם סופר|שבט סופר]], און פאר זיין פרנסה איז ער געווען א האלץ סוחר. אינדערפרי האט ער געלערנט אין דער ארטיגער סעקולערער [[שולע]], און נאכמיטאג האט ער געלערנט מיט א [[מלמד]].

ער איז געקומען קיין [[לאנדאן]] פאר דער מלחמה און געווארן א תלמיד פון רבי [[משה שניידער]] אין זיין ישיבה תורת אמת אין לאנדאן, [[ענגלאנד]], וואו ער האט געלערנט אינאיינעם מיט די ברידער רבי [[משה שטערנבוך|משה]] און רבי [[אליהו שטערנבוך]] (וואס איז געווען ראב&quot;ד [[מחזיקי הדת]] אין אנטווערפן). נאך זיין חתונה האט ער געלערנט אינעם [[גייטסהעד|גייטסהעדער כולל]] ביי רבי [[אליהו דעסלער]]; ווען הרב דעסלער איז אריבער צו [[פאנאוועזשער ישיבה|פאנאוועזש]], איז הרב ווייס געשטעלט געווארן אלס א ראש הכולל.

אין תשכ&quot;ז איז ער געווארן א מגיד שיעור אין [[ישיבת עץ חיים ווילרייק]] אסאך יארן, און געווארן רב אין [[גער (הויף)|גערער]] שטיבל אין אנטווערפן. שפעטער איז ער  געווארן אויפגענומען אלס דיין פון דער דארטיגער [[מחזיקי הדת]] קהילה אונטערן רבנות פון הרב [[חיים קרייסווירטה]]. ער איז נישט געווארן אנטווערפענער רב נאר ארויף קיין ירושלים.

ער איז געוועזן יארן לאנג אין [[בית דין]] פון דער חרדישער קהילה &quot;מחזיקי הדת&quot; אין [[אנטווערפן]]. סוף האט מען אים גענומען קיין ירושלים נאכדעם וואס די [[ארונים]] מיט [[תולדות אברהם יצחק]] האבן געקעמפט קעגן רבי [[ישראל חיים מנשה פרידמאן]], און צוזאמען מיט [[דושינסקי]] דעפוטאטן וואס זענען משפחה מיט רבי טוביה איז ער געווען דער אלטערנאטיווער קאנדידאט וואס האט געוואונען די אפשטימונג אין [[עדה החרדית]] הנהלה צו קרוינען פאר ירושלים [[רב]].

דער רב איז באהאוונט אין זיבן שפראכן: [[יידיש]], [[ענגליש]], [[לשון הקודש]] און [[העברעאיש]], [[דייטש]], [[פלעמיש]], [[אונגאריש]] און [[טשעכיש]].

נאך זיין וויב'ס פטירה האט ער געהייראט בזיווג שני רייזל, די אלמנה פון [[אוריאל צימער]].

דערנאך האט ער געהייראט בזיווג שלישי גאלדא שפרה (תרצ״ו - ט״ו כסלו תש״פ), די אלמנה פון הרבני וואלף בער לעבאווויטש א טאכטער פון הרב בנימין חיים פעלדמאן פון סיגעיט,{{הערה|{{cite web|url=https://www.bhol.co.il/news/1058237|title=אבל ב'עדה החרדית': אשת הגאב&quot;ד - נפטרה|publisher=בחדרי חרדים}}}} ער איז געווארן א שוואגער פון הרב מייזליש דער סיגעיטער רב. 

דער פשעווארסקער רבי ר' [[יעקב לייזער]] האט אמאל אין מיטן א שיעור פון פרקי אבות געזאגט פשט אין דער משנה ״כל הבורח מהכבוד הכבוד בורח אחריו״ מיינט אזא יוד ווי אונזער דיין רבי טוביה וואס איז בורח מכבוד וסוף הכבוד לבוא, און שפעטער איז דאס טאקע מקוים געווארן ווען ער איז געווארן דער גאב&quot;ד עדה החרדית.

אין ארץ ישראל ביי פארשידענע חילוקי דעות אין הלכה, האט מען געזען אז אים קען מען נישט רוקן, אבער מיט פיל חכמה קיינמאל קיינעם נישט באליידיגט קיינעם נישט פערזענליך אבער שטארק מיט זיין מיינונג ווי אן אלטער פאררצייטישער רב,  ער האט זיך נישט צוריק געהאלטן אנצופרעגן הרב וואזנער זיין מיינונג צי ער איז גערעכט צי נישט מיט פיל ענווה און אמת.

אויך ביי דער סאטמאר מחלוקה האט ער זיכער געמאכט לגבי דער שאלה אין בני ברק אז ס'זאל קומען צו א רבנישן בית דין, וואו ער האט ממנה געווען הרב נפתלי פרענקל פון דער עדה החרדית אלס ראש בית דין.

די תלמידים פון דעם רב האבן ארויסגעגבן א שיין ספר &quot;רבנו הגדול אמרו&quot; אלע זיינע מעשיות וואס ער פארציילט פון זיין יוגנט און פון זיינע רבי'ס וואס איז פארכאפט געווארן צווישן טויזנעטר יודן, מעשיות מיט זייער א ארגינעלן טעם.

אין ניו יארק און לאנדאן האבן די מקורבים פון דעם רב מייסד געווען א קופת צדקה &quot;קופת הגאב&quot;ד&quot; פון וואס דער רב טיילט אויס טויזנטער דאלער פאר עניי ירושלים פאר די ימים טובים. די קופה האט א וועד הרבנים, צווישן זיי הרב חיים פלאהר ראש כולל זכרון מנחם, הרב טורדוס זילבער יאווזשנער רב , הרב מאיר יודא טענענבוים טשאטא רב,  וואס זיי שטעלן צוזאם דאס געלט, ווי אויך רופט די רב פערזענדלך נגידים פון איבער די וועלט צו העלפען די קאסע, און די רב פערזענדליך שטייט און שפיץ פון די ליסטע זיכער מאכען אז אלע תלמידי חכמים אין שטאט באקומען בדרך כבוד פאר יום טוב.

==נשיאות שומרי החומות==
[[כולל שומרי החומות]] (דער אונגארישער כולל) האט נאר געהאט נשיאים פון חוץ לארץ. די לעצטע יארן האט מען ממנה געווען צוויי רבנים אויך פון ארץ הקודש דאס איז דעם רב הרב ווייס צוזאמען מיט הרב [[שמואל וואזנער]] זצ&quot;ל; נאך זיין פטירה איז געבליבן נאר הרב ווייס צו זאמען מיט די נשיאים פון חוץ לארץ.

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:ווייס, יצחק}}
[[קאטעגאריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:דיינים]]
[[קאַטעגאָריע:עדה החרדית]]
[[קאַטעגאָריע:לעבעדיגע מענטשן]]</text>
      <sha1>s7hyhotdl3imbp1qdcxphjl4ip9478s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>בארג מירון</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7222</id>
    <revision>
      <id>580963</id>
      <parentid>580904</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:53:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>/* ליסטע פון נפטרים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7732" xml:space="preserve">{{יישוב
|נאמען=מירון
|סארט יישוב=שטאט
|אמטשפראך נאמען=
|הערב= 
|פאן=
|בילד= Northern slope of Mount Meron.jpg
|באשרייבונג= מירון
|מדינה= {{פאן ישראל}}
|אפטייל טיפ=
|אפטייל נאמען=
|געביט=
|ראיאן=
|דיסטריקט= [[צפון דיסטריקט (ישראל)|צפון דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער= 
|גובערנאטאר=
|טיפ אונטעראפטייל=
|דיסטריקטן אין ראיאן=
|שטעט אין ראיאן=
|ראיאן הויפטשטאט=
|מוטערשטאט=
|אפיציעלע שפראך=
|שטח= 
|הייך=
|גרינדונג דאטע=
|באפעלקערונג=
|באפעלקערונג יאר= 
|באפעלקערונג הערה=
|מטרופולין=
|הערת מטרופולין=
|צפיפות= 
|קאארדינאטן=   {{coord|32|48|N|35|32|E|region:IL_type:city|display=inline,title}} 
|צייט זאנע= +2
|אתר אינטרנט= 	www.tiberias.muni.il
|מאפע=
|פרטימדיקע מאפע=
|סטאטיסטיק=
}}
[[בילד:PikiWiki Israel 30890 Geography of Israel.JPG|ממוזער|שמאל| נחל דישון פון שמורת הר מירון]]
בארג '''מירון''' ([[העברעאיש]]: '''הַר מֵירוֹן''', [[אראביש]]: '''جبل الجرمق''', '''דזשעבל אל-דזשארמאק''')  איז א היסטארישער באַרג אין [[אויבער גליל]] אין צפון [[ישראל|ארץ ישראל]], און איז דער העכסטער בארג אן ארץ ישראל מערב פונעם [[ירדן טייך]]. אויף די זייטן פון בארג מירון געפינען זיך די קברים פון [[רבי שמעון בר יוחאי]] און [[רבי אלעזר ברבי שמעון]].
 
אויך איז [[מירון (קאלאניע)|מירון]] דער נאמען פון א [[דארף]] אונטערן בארג וואס איז געגרינדעט געווארן [[ה'תש&quot;ט]] דורך [[אונגארן|אונגארישע]] נייע באזעצערס. זי געפונט זיך אין די גרעניצן פון דער מרום הגליל ראיאנראט.

אין מירון האט דער [[אר&quot;י הקדוש|אריז&quot;ל]] אנטפלעקט רבי שמעון בר יוחאי'ס [[קבר]] און אויפן בארג פייערט [[ייד|כלל ישראל]] זיין [[יארצייט]] אום [[ל&quot;ג בעומר]] (י&quot;ח אייר), און עס זענען דא וואס פירן זיך צו מאכן [[חאלאקע]] ביי זיין ציון, אויך אין אנדערע טעג פון יאר.

עס שטייט אין ספרים, אז אידן פלעגן פארן ל&quot;ג בעומר קיין מירון, נאך פאר דעם אריז&quot;ל.

דער געזעלשאפט אין מירון איז א געמיש פון עטליכע קרייזן. אויסער דעם אלגעמיינעם [[בית הכנסת]] וואס איז אין צענטער פון דארף, זענען דא פארשידענע אנדערע שולן און אנטשטאלטן, ווי [[בני עקיבא]], חסד לאברהם, און נאך. אויך ביים קבר הרשב&quot;י זענען דא עטליכע כוללים פאר [[תורה]] לערנער און אויך איז דארט א צענטער פאר מניני תפלה.

== ל&quot;ג בעומר בהלה תשפ&quot;א ==
{{הויפט ארטיקל|מירון טראגעדיע תשפ&quot;א}}
פארטאגס ל&quot;ג בעומר תשפ&quot;א, דעם 30סטן אפריל 2021 איז געווארן א גרויסע געדרענג וואס האט צוגעברענגט אויף א בהָלה ביים ארויסגאנג פון דער הדלקה ביים [[תולדות אהרן]] רבי׳ן נעבן דעם ציון פון רבי שמעון בר יוחאי אין מירון, ווען 45 מענער און קינדער זענען ליידער אומגעקומען און 102 זענען פארוואונדעט געווארן, נאכדעם וואס זיי זענען צעטרעטן געווארן אין א שטארקן געדרענג. דאס האט פאסירט אינמיטן דער הילולא פון רבי שמעון בשעת מעשה זענען געווען ביים ציון בערך 100,000 יידן.

ס׳איז געווען די ערגסטע ציווילע קאטאסטראפע אין דער היסטאריע פון [[ישראל|מדינת ישראל]].{{הערה|שם=&quot;Jerusalem Post&quot;|{{Cite news|title=&quot;There are casualties, the event is over!&quot;: The moment of the disaster, live from Mount Meron|url=https://m.ynet.co.il/articles/59233810|access-date=30 April 2021|work=[[Ynet]]|language=העבראיש|archive-date=2 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210502091510/https://www.ynet.co.il/news/article/HkfBhZYDd|url-status=live}}}}

=== ליסטע פון נפטרים ===
&lt;small&gt;
{{עמודים|אינהאלט=
* הר&quot;ר [[שרגא געשטעטנער]] ע&quot;ה - [[מאנסי]]
* הר&quot;ר ישראל אלנקווה ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר מנחם אשר זעקבאך ע&quot;ה - מודיעין
* הבחור חיים ראק ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר דוד קרויס ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור יוסף עמרם טויבער ע&quot;ה - מאנסי
* הבחור אלי' כהן ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמעון מטלון ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמחה בונם דיסקינד ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר אליעזר צבי יאזשעף ע&quot;ה - קרית יואל
* הר&quot;ר חנוך סלוד ע&quot;ה - אשדוד
* הבחור פּנחס מנחם קנאבלאוויטש ע&quot;ה - אמעריקא
* הר&quot;ר אלעזר מרדכי גאלדבערג ע&quot;ה - ביתר
* הבחור משה בן שלום ע&quot;ה - בני ברק
* הר&quot;ר יונתן חברוני ע&quot;ה - ג. שמואל
* הבחור ידידי' אשר פויגל ע&quot;ה - ג. שמואל
* הר&quot;ר יהודא לייב רובין ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר חיים עוזר סלר ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר שמואל צבי קלאגסבאלד ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה ענגלארד ע&quot;ה ואחיו הילד יהושע ענגלארד ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור משה לוי ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור נחמן קירשנבוים ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה מרדכי אלחדד-שארף ע&quot;ה ואחיו הבחור יוסף דוד אלחדד-שארף ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור דוב שטיינמעץ ע&quot;ה - מאנטריאל
* הבחור יוסף מאסטורוב ע&quot;ה - רמלה
* הבחור יעקב אלחנן סטארקאווסקי ע&quot;ה - אלעד
* הבחור יוסף יהושע לוי ע&quot;ה - רכסים
* הבחור ישי מועלם ע&quot;ה -רכסים
* הבחור אברהם דניאל אמבון ע&quot;ה - ארגענטינה
* הילד אליעזר יצחק קולטי ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אריאל צדיק ע&quot;ה - ירושלים
* האברך יוסף גרינבוים ע&quot;ה - חיפה
* הבחור אלקנה שילה ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אליעזר געפנער ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור ידידי' משה חיות ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור דניאל מאריס ע&quot;ה - ניו דזשערסי
* הבחור שלמה זלמן לעבאוויטש ע&quot;ה - צפת
* הר&quot;ר משה צרפתי ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור אריאל אחדות ע&quot;ה - תל אביב
* הר&quot;ר מרדכי פעקעטע ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור חן דורון ע&quot;ה - חולון
* הר&quot;ר משה בערגמאן ע&quot;ה - ענגלאנד
* און הבחור יוסף קאהן ע&quot;ה - קליוולאנד.}}&lt;/small&gt;

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}

[[קאַטעגאָריע:ישובים אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:ל&quot;ג בעומר]]
[[קאַטעגאָריע:מקומות הקדושים]]</text>
      <sha1>2hjrjo0q752gq2qkzc4ei1eawdpmaec</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ווערטעבראט</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8284</id>
    <revision>
      <id>580985</id>
      <parentid>541038</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T16:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[ווערטייברעיטס]] צו [[ווערטעבראט]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="526" xml:space="preserve">[[טעקע:Vertebrates.png|קליין|ווערטייברעיטס]]
'''ווערטעברעיטס''' זענען כולל אלע [[באשעפעניש]]ן וואס האבן א [[רוקן ביין]] מיט [[ווארבל]]ען. (ווערטייברעיט איז איז חוליה פון שדרה)

די פאלגענדע מינים בעלי חיי זענען אין דער קאטעגאריע:
* [[פיש]]
* [[פויגל]]ען
* [[מענטש]]ן
* [[חיה|חיות]]
* [[בהמה|בהמות]]

[[קאטעגאריע:ביאלאגיע]]</text>
      <sha1>ryr8ukf2o0s5demu18bj61xzmetfwtc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>טבריה</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8476</id>
    <revision>
      <id>580955</id>
      <parentid>580754</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:28:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>זיי מבטל רי-ווערסיע 580754 פון [[Special:Contributions/2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F|2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F]] ([[User talk:2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F|רעדן]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2504" xml:space="preserve">{{יישוב
|נאמען=טבריה
|סארט יישוב=שטאט
|אמטשפראך נאמען=
|הערב= Coat of arms of Tiberias.png
|פאן=
|בילד= Tiberias from air.JPG
|באשרייבונג= טבריה פון דער לופט
|מדינה= {{פאן ישראל}}
|אפטייל טיפ=
|אפטייל נאמען=
|געביט=
|ראיאן=
|דיסטריקט= [[צפון דיסטריקט (ישראל)|צפון דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער= 
|גובערנאטאר=
|טיפ אונטעראפטייל=
|דיסטריקטן אין ראיאן=
|שטעט אין ראיאן=
|ראיאן הויפטשטאט=
|מוטערשטאט=
|אפיציעלע שפראך=
|שטח= 10.872
|הייך= 200-
|גרינדונג דאטע=
|באפעלקערונג= 41,734
|באפעלקערונג יאר= 2010
|באפעלקערונג הערה=
|מטרופולין=
|הערת מטרופולין=
|צפיפות= 3,911
|קאארדינאטן=   {{coord|32|48|N|35|32|E|region:IL_type:city|display=inline,title}} 
|צייט זאנע= +2
|אתר אינטרנט= 	www.tiberias.muni.il
|מאפע=
|פרטימדיקע מאפע=
|סטאטיסטיק=
}}
'''טבריה''' איז א שטאט אויפן ברעג פונעם [[ים כנרת]] אין [[אונטער גליל]] אין צפון זייט פון [[מדינת ישראל]].

[[הורדוס אנטיפאס]] האָט מיסד געװען טבריה ווי זײַן הױפּטשטאָט אינעם [[גליל]].

די שטאט איז געגרינדעט געווארן אומגעפער אין יאר [[ג'תת&quot;פ]], דארט האבן געוואוינט דער [[תנא]] [[בן עזאי]] און אויך א טייל פון די [[אמוראים]] וואס האבן מסדר געווען [[תלמוד ירושלמי]]: [[רבי יוחנן]] און [[ריש לקיש]].

חז&quot;ל זאגן אז טבריה איז געווען אויפן ארט פון דער שטאט רקת.{{הערה| {{בבלי|מגילה|ו|א}}}}

הרב [[משה קליערס]] איז געווען רב פון די אשכנזים אין טבריה, און הרב [[מאיר וואקנין]] איז געווען רב פון די ספרדים.

אין 2018 האט מען געוויילט  [[רון קובי]] [[בירגערמייסטער]] פון טבריה.

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}


{{שטעט אין ישראל}}
{{פרומע אידישע געגנטן}}
{{אזיע-געא-שטומף}}

[[קאַטעגאָריע:אידישע יישובים]]
[[קאַטעגאָריע:טבריה|*]]</text>
      <sha1>848r0usrd8dkvq84ptphxodsvfcxadt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אברהם אבינו</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12233</id>
    <revision>
      <id>580970</id>
      <parentid>580953</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:20:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>זיי מבטל רי-ווערסיע 580953 פון [[Special:Contributions/2A02:5080:281F:6B4E:C482:42B6:EDD8:E1B1|2A02:5080:281F:6B4E:C482:42B6:EDD8:E1B1]] ([[User talk:2A02:5080:281F:6B4E:C482:42B6:EDD8:E1B1|רעדן]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2467" xml:space="preserve">[[בילד:Abraham Lilien.jpg|קליין| אברהם אבינו (געמעל)]]
'''אברהם אבינו''' איז דער פאטער פון דעם [[אידישן]] [[פאלק (נאציאן)|פאלק]].

עס איז א מחלוקה וואו אברהם איז געבוירן. אין געוויסע [[מדרש]]ים איז פאראן אז ער איז געבוירן אין [[כותא]]. אנדערע זאגן אז ער איז געבוירן אין [[אור-כשדים]]. דער [[רמב&quot;ן]] שרייבט אז ער איז געבוירן נישט אין אור כשדים, נאר אין [[עבר הנהר]].

[[הקב&quot;ה]] האט אויסדערוועלט זיינע קינדער צוליב דעם וואס זיין [[ספערמע]] איז [[גענעטיש]] שטארק [[נאמנות]] אז זיי וועלן זיך האלטן שטענדיג צו די [[אמונה]] און [[בטחון]].

ער האט שוין ביי די 3 יאר פון זיך אליינס אויסגעטראפן אז די [[וועלט]] און אירע [[באשעפענישען|באשעפענישן]] און [[נאטור]] מוז זיין פון א [[פלאן|פלאנירער]] און גאר א [[קלוג]]ער [[וויסענשאפט]]ליכער אלץ-[[ווייס]]ער.  דורך א [[מעשה]] וואס ער האט מיטגעלעבט און ווערט פארציילט אין [[מדרש]] אז ער האט [[שפאציר]]ט אויף דעם [[וועג]] און די [[זון]] האט [[געבאקן]] מיט א מורא'דיגע [[שטארק]]ייט אים צו מאכן [[הייס]] האט ער זיך אראפגעזעצט אונטער א [[בוים]] וואס האט אים געגעבן [[שוץ]] און אפגעקילט, אזוי ארום האט אים באטראפן די [[גילוי]] ה[[שכינה]] זעהנדיג זיין [[חסד]] און [[קלוג]]ער אויספארמונג פון [[בוים]] אים צו דינען. האט ער זיך זינט דעמאלטס באהאפטן צום [[בורא כל עולמים]] און הקבה האט געשלאסן מיט אים א בונט צו פארמערן זיינע [[קינדער]] ווי די [[שטערן]] פון [[הימל]] און [[זאמד]] פון [[בארטן]].

אברהם איז נפטר געווארן [[א' טבת]] ב'קכ&quot;ג.

[[קאטעגאריע:תקופת אברהם אבינו|*]]
[[קאַטעגאָריע:אבות און אמהות]]
[[קאַטעגאָריע:פערזענלעכקייטן אין דער תורה]]</text>
      <sha1>gaysgz4dg42tyxzskkfeh3vtgbi4m7p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>רעדן:ווערטעבראט</title>
    <ns>1</ns>
    <id>12822</id>
    <revision>
      <id>580982</id>
      <parentid>56815</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T16:01:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3207" xml:space="preserve">== נאמען ==
לדעתי דער נאמען ווערטייברעיטס איז הוילע ענגליש, און מען דארף דאס רופן &quot;רוקנביין מין&quot;. וואס זאגט איר דערפון? [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:18, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:: מיר האבן אים שוין גענטפערט איבער הונדערט מאל, א זאך וואס מען רופט אזוי, איז קיינער נישט דער מחליט דאס אנצוריפן אנדערשט, קיינער רופט דאס נישט רוקן ביין און יעדער רופט דאס ווערטייברעיט. .--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:22, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::ווערטייברעיט איז אויף ענגליש, רוקנביין איז אויף יידיש. און יא, אלע רופן דאס רוקנביין. לאמיר יעצט הערן אנדערע מיינונגען. [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:26, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::: קיינער רופט דאס נישט אזוי, מען קען זיך קלאר איבערצייגן אז ווען מען מאכט א גוגל סוירטש אויף דעם ווארט וועט זיך דאס נישט באווייזן. פעריאד. די סיבה דערצו איז פשוט אויף די אלע מעדעצינישע און מאדערענע טערמינען זאגט מען אין אידיש לויט די מדינה וואס מען וואונט אין.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:29, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::::מען קען זיך נישט דינגען אויף א פאקט, ביי אונדזערע קרייזן ניצט מען יא דער ווארט רוקן-ביין, און קיינער וועט נישט פארשטיין וואס מיינט דאס ווערטייברעיטס. אגב גוגל טרעפט 65 רעזולטאטן אויף &quot;רוקן ביין&quot; [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:35, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::::: די ווארט רוקן ביין נוצט מען אויף חוט השדרה, אבער די סייעטיפישער מין איז נישט געווארן אין יידיש א באזונדער ווארט.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:36, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
דאס וואס עס איז געווארן א באזונדער ווארט אויף ענגליש זאגט נישט אז מען רופט דאס אזוי אויך אויף יידיש. למשל אין העברעיש רופט מען דאס &quot;בעלי חוליות&quot; און אזוי דארף מען דאס אויך רופן אויף יידיש. אויך אזוי וועט מען דאס בעסער פארשטיין. [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 22:39, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:: דאס איז נישט געווארן א באזונדער ווארט דאס איז איר ערשטער ווארט. אין דאס אז דו ווילסט דאס איבערטייטשן פון היברו טוה וואס דו ווילסט אבער זאג נישט אז דאס איז די ארגינעלער ווארט. ניין דאס איז אן איבערטייטש.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 22:41, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)</text>
      <sha1>nurcwsqh9ug05u5gwhlu11z3htztp2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580987</id>
      <parentid>580982</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T16:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[רעדן:ווערטייברעיטס]] צו [[רעדן:ווערטעבראט]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3207" xml:space="preserve">== נאמען ==
לדעתי דער נאמען ווערטייברעיטס איז הוילע ענגליש, און מען דארף דאס רופן &quot;רוקנביין מין&quot;. וואס זאגט איר דערפון? [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:18, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:: מיר האבן אים שוין גענטפערט איבער הונדערט מאל, א זאך וואס מען רופט אזוי, איז קיינער נישט דער מחליט דאס אנצוריפן אנדערשט, קיינער רופט דאס נישט רוקן ביין און יעדער רופט דאס ווערטייברעיט. .--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:22, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::ווערטייברעיט איז אויף ענגליש, רוקנביין איז אויף יידיש. און יא, אלע רופן דאס רוקנביין. לאמיר יעצט הערן אנדערע מיינונגען. [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:26, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::: קיינער רופט דאס נישט אזוי, מען קען זיך קלאר איבערצייגן אז ווען מען מאכט א גוגל סוירטש אויף דעם ווארט וועט זיך דאס נישט באווייזן. פעריאד. די סיבה דערצו איז פשוט אויף די אלע מעדעצינישע און מאדערענע טערמינען זאגט מען אין אידיש לויט די מדינה וואס מען וואונט אין.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:29, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::::מען קען זיך נישט דינגען אויף א פאקט, ביי אונדזערע קרייזן ניצט מען יא דער ווארט רוקן-ביין, און קיינער וועט נישט פארשטיין וואס מיינט דאס ווערטייברעיטס. אגב גוגל טרעפט 65 רעזולטאטן אויף &quot;רוקן ביין&quot; [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 21:35, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:::::: די ווארט רוקן ביין נוצט מען אויף חוט השדרה, אבער די סייעטיפישער מין איז נישט געווארן אין יידיש א באזונדער ווארט.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 21:36, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
דאס וואס עס איז געווארן א באזונדער ווארט אויף ענגליש זאגט נישט אז מען רופט דאס אזוי אויך אויף יידיש. למשל אין העברעיש רופט מען דאס &quot;בעלי חוליות&quot; און אזוי דארף מען דאס אויך רופן אויף יידיש. אויך אזוי וועט מען דאס בעסער פארשטיין. [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] 22:39, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)
:: דאס איז נישט געווארן א באזונדער ווארט דאס איז איר ערשטער ווארט. אין דאס אז דו ווילסט דאס איבערטייטשן פון היברו טוה וואס דו ווילסט אבער זאג נישט אז דאס איז די ארגינעלער ווארט. ניין דאס איז אן איבערטייטש.--[[באַניצער:יודל|יודל]] 22:41, 5 דיסעמבער 2006 (UTC)</text>
      <sha1>nurcwsqh9ug05u5gwhlu11z3htztp2m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יצחק דוד גראסמאן</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16318</id>
    <revision>
      <id>580977</id>
      <parentid>580795</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:43:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17136" xml:space="preserve">{{רב
| באשרייבונג = הרב גראסמאן, הויפט רב פון [[מגדל העמק]]
}}

הרב '''יצחק דוד גראסמאן''' (געב' [[י&quot;ט אלול]] [[ה'תש&quot;ו]], [[15טן סעפטעמבער]] [[1946]]) איז דער באליבסטער [[חרדישער]] [[רב]] אויף די [[חילונים - פרייע|פריי]]ע [[אידן]] און [[ארץ ישראל]] און איבער דער גארער [[וועלט]]. זיין [[כאריזמע]] באשטייט פון דעם וואס ער האט מקדיש געווען זיין [[לעבן]] צו [[ליבע]]ן און [[קירוב|מקרב]] זיין די [[פריי]]ע [[קינדער]] פון [[ארץ ישראל]] דורך זיין [[מוסד]] אין [[מגדל העמק]] וואו ער איז [[אשכנז]]י [[שטאט]]ס [[רב]] אז אלע [[מידעריעריגע]] [[פארברעכער]] פון גאנץ [[ארץ ישראל]] פון אלע [[טורמע]]ס טראגט מען צו אים זיי צו רעהאבילירן און זיי זאלן קענען ארויסגיין פריערט פון [[טורמע]] צו קענען דינען א [[נארמאל]] לעבן אפילו זיי האבן באגאנגען פארברעכן אלס אינג און אן [[שכל]].

מען האט אים שוין פיל פארבעטן צו דינען אלס הויפט [[רב]] פון גאנץ [[ארץ ישראל]] צוליב דעם [[רעספעקט]] און [[עהרע]] וואס אלע פרייע, לינקע און רעכטע ביינאזאם שעצן אים. און דאס וועט געבן אסאך כבוד פאר [[תורה]] [[אידישקייט]] אבער אזוי ווי זיין [[פאמיליע]] און [[טאטע]] רבי [[ישראל גראסמאן]] [[ראש ישיבת]] [[פינסק קארלין]], געהערן זיך אן צו דעם [[עדה החרדית]] [[סעקט|קרייז]] פון [[ירושלים]] וואס באקעמעפט [[ציונות]] דערווייל האט ער דאס אפגעזאגט. 

הרב גראסמאן איז א פעטער פון [[רבקה האלצבערג]], איינע פון די קדושים פון דער [[טעראר אטאקע אין מומביי (2008)|מומביי רציחה]].

== ביאגראפיע ==
ער איז געבוירן געווארן אין ירושלים צו גוטא פערל און הרב ישראל גראסמאן, ראש ישיבה פון תמים חב&quot;ד ליובאוויטש אין דארף חב&quot;ד און אין פינסק קארלין. אין זײַן יוגנט האָט ער געלערנט אין דער [[עץ חיים|עץ חיים ישיבה]], און שפעטער אין דער [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאָדקער ישיבה]] אין בני ברק און אין דער ישיבה פון תומכי תומכים אין לוד. אין 1966 איז ער באשטימט געווארן אלס רב, אין 1967 האט ער געהייראט אסתר, טאכטער ​​פון הרב דוב בעריש ראזענבערג, אן איינפלוסרייכער איינוואוינער פון לאד חב&quot;ד, אין 1968 איז ער אריבער קיין מגדל העמק, אויפן שליחות פון רבי [[משה מרדכי בידערמאן]], און צוזאמען מיט זיין זון הרב אברהם שלמה בידערמאן (שפעטער דער לעלאווער רבי) האט אנגעהויבן ברייטע חינוך און תורה אקטיוויטעטן.

אין 1970 איז ער באשטימט געוואָרן אלס בירגערמייסטער פון מגדל העמק. אין די דאָזיקע יאָרן האָט ער געארבעט צווישן די יונגע מענטשן וואָס האָבן זיך דעגענערירט אין פארברעכן און דראגס און וועלן אריינגיין אין זיי אין דיסקאָטעק און קלובן און באזוכן די טורמעס און אויך ארבעטן צו עפֿענען א רעליגיעזע אָפּטיילונג אין דער טורמע דינסט. וואו ארעסטאנטן קענען ארבעטן אויף זייער פערזענליכן וואוקס און רעהאביליטאציע. הרב גראסמאן איז געווען באוואוסט אלס &quot;רב פון די דיסקאָס&quot; און &quot;רב פון די געפאנגענע&quot;

אין 1972 האָט ער אָנגעהויבן גרינדן די נעטוואָרק אינסטיטוציע נעץ וואָס גיט תורה און חינוך אין נויט געביטן. 18 טרייניז זענען אין דער ערשטער ציקל און איבער די יאָרן עס דעוועלאָפּעד און געוואקסן ראַפּאַדלי און עס ציילן טויזנטער טרייניז.

אלול ה'תשס&quot;ח האט ער געעפנט די ישיבה &quot;תומכי תמימים&quot; (איינע פון ​​די צווייגן פון די ישיבות תומכי תמימים ליובאוויטש נעץ) אין דער שטאט, אנגעפירט פון זיין פאטער רבי ישראל גראסמאן, וועלכער איז געווען דער ראש פון דער ישיבת תומכי תמימים אין כפר חב&quot;ד , ביז ער האט איבערגעגעבן די פירערשאפט פון דער ישיבה פאר הרב יצחק גאלדבערג, היינט ווערט זי געפירט אומאפהענגיק דורך מגדל אור אינסטיטוציעס, און הונדערטער בחורים לערנען דארט, אנגעפירט דורך הרב יצחק גאלדבערג און אונטער דער אנפירונג פון הרב לוי ווילימאווסקי.

צווישן 1991 און 1995 האָט הרב גראָסמאַן אויך געאַרבעט בײַם אויפנעמען אימיגראנטן, און האָט פיל געטון צו ברענגען די אימיגראַנטישע יידן פון געוועזענעם סאוועטן פארבאנד און די אימיגראנטן פון עטיאפיע, פראנקרייך און תימן און זייער אויפנעמען אין די ערציאונג אינסטיטוציעס. צווישן זיין אנדערע אַקטיוויטעטן אין די אַבזאָרפּשאַן פון עלייה, ער האָט געגרינדעט אַ יינגער סעמינאַר אין מגדל העמק מיטן נאָמען מדרשת הגליל, ווי אויך אַ מיידל סטודיאָ און אַ אָרט וואָס אָפפערס העכער בילדונג פֿאַר ימאַגראַנט יוגנט פון די סאוועטן פארבאנד, און אַן עלעמענטאַר שולע. גערופן מאַטשאַשאַ. די חינוך נעץ וואָס ער האָט געגרינדעט איז אַקטיוו אפילו מחוץ ישראל און האָט צווייגן אין געוועזענעם סאוועטן פארבאנד אין פעטערבורג און מאָסקווע.

אין 2002 האט הרב גראסמאן געגרינדעט אין מגדל העמק מיטלשול &quot;בית יעקב&quot; פאר מיידלעך מיטן נאמען &quot;שלהבת&quot;.

אין 2003 האט הרב גראסמאן איניציאירט דעם קאמפיין &quot;יום טוב פון שבע&quot;, אין וועלכן צענדליקער טויזנטער שפייז פעקלעך ווערן פארטיילט פאר פסח און ראש השנה פאר נויטבאדערפטיקע משפחות איבערן לאנד.

אין 2003 האט הרב גראסמאן געגרינדעט די &quot;אור ישראלישע&quot; יוגנט באוועגונג, וואס ברענגט אריין 9,000 יוגנטלעכע אין מער ווי 130 צווייגן איבערן לאנד.

אין 2006, האָט הרב גראסמאן באוואוסט און באזארגט א ווארימע היים פאר 700 צה״ל זעלנער אין צוגרייטונג צו זייער קאמף אין די טעג פון קעמפן אין דער צווייטער לבנון מלחמה.

אין 2011 גרינדעט הרב גראסמאן אן אקאדעמישן צענטער פאר דער חרדישער קהילה אין גן יבנה מיטן נאמען &quot;דער חרדישער קאַמפּוס פאר אויסגעצייכנטקייט.&quot;

אין 2012 גרינדעט הרב גראָסמאַן אַן עדוקאַטיאָנאַל-טעראַפּיוטיק יוגנט-דאָרף - &quot;כפר זוהרים&quot;, וואָס אָפפערס א ווארימע היים און לעבנס-וועגווייזער פאר יוגנטלעכע וואָס פאַלן ארויס פון דער עדה החרדית. היינט איז זיין ברודער הרב זלמן גראסמאן פאראנטווארטלעך פאר אינסטיטוציעס. און עפֿנטלעכע ענינים.

הרב יצחק דוד גראסמאן צינדט אן א מנורה בשעת דער מכבי תל אביב קוישבאָל מאַנשאַפֿט באזוכט מגדל העמק

אין 2003 האבן פיל רבנים געבעטן הרב גראסמאן  צו קאנדידירן פאר דער שטעלע פון ​​הויפט רב פון ישראל, אבער זיין פאטער, רבי ישראל גראסמאן האט דאס פארבאטן, דער טאטע און זון האבן זיך באוויזן צוזאמען פאר רבי [[יוסף שלום אלישיב]] האט באפוילן א זון צו פאלגן דעם פאטער אין אין 2011, וואָס טוט ניט אויסשליסן די צוקונפֿט קאַנדידאַסי פֿאַר דעם שטעלע.

אין 2004 האָט שמואל שאַפּיראָ רעקאָרדירט ​​דאָס ליד &quot;אהבת ישראל&quot;, וואָס איז געווען געווידמעט הרב גראסמאן (וואס אין יענע צייטן האָט שאַפּיראָ געדינט אלס חזן פון דער שול אין מגדל העמק) ביי דער געווינס פון דעם ישראל פרייז.

ביי די וואלן, וואס זענען אפגעהאלטן געווארן דעם 23 סטן סעפטעמבער 2008, איז ער ערוויילט געוואָרן צום הויפט ראבינער ראט. ער האָט געוואונען 76 שטימען פֿון 144, די צווייטע פון ​​די אשכנזישע קאנדידאטן.

אין סעפּטעמבער 2015, איז ער קריטיקירט געוואָרן אין געוויסע חרדישע קרייזן, נאָכדעם וואָס ער האָט מסדר קידושין געווען פאר בר רפאלי מיטן געשעפטסמאַן עדי עזרא.

זינט 2015 איז הרב גראסמאן א מיטגליד אין פובליק ראט פון חרדי אינסטיטוט פאר פאליסי שטודיעס.

== זיין משפּחה ==
הרב גראסמאן האט חתונה מיט אסתר און זיי האבן פינף קינדער. זיין פּלומעניצע רבקה האָלצבערג איז געהרגעט צוזאַמען מיט איר מאַן און אנדערע אין אַ טעראָריסט באַפאַלן אין אַ חב&quot;ד הויז אין מומבאַי אין 2008.

זײַן ברודער, הרב בן ציון, איז איינפלוסרייך אין חב״ד קהילה מגדל העמק

זיין ברודער, רבי אליעזר יחזקאל, ראש ישיבה פון מגדל אור און א מגיד צדק אין דער סאראט וויזשניץ קהילה אין חיפה

זיין ברודער יוסף איז געשטאָרבן פון א הארץ אטאקע אין עלטער פון 57. [5]

זײן איידעם, ר׳ שמואל העניג, מחבר פון ספר ״משה איש השולוק״ וועגן אדמו״ר ר׳ משה מרדכי מאלאלאוו און א ספר ״גדול בישראל״ וועגן ר׳ ישראל גראסמאן, אויפזעער פון דער נאציאנאלער יוגנט־באוועגונג ״אר ישראל״. אין ירושלים.

זײַן איידעם, רבי חיים מאיר גאנץ, שטודירט תורה ביים כולל כולל, און וואוינט אין בני ברק.

זײַן איידעם, הרב חיים דוב חיימסאָן, איז דער הויפּט פון דער אור טורעם אין מגדל העמק.

זײַן זון, הרב שניאור זלמן, לערנט תורה ביים מגדל אור כולל אין מגדל העמק.

זײַן איידעם, רבי שלמה נחשוני, א דיין און ראש פון א כולל אין ירושלים.

זיין שוואגער, רבי נפתלי נוסבאום, דיין און פוסק הלכה אין ירושלים, פון די ראשי ישיבה פון טשיבין, דער ישיבה שער השמים, און דער ראש ישיבה פון די חי חסידים 'חי משה' אין ירושלים.

זיין שוואגער רבי שמואל צבי פריד, א דיין אין ירושלים.

זיין שוואגער, הרב בן ציון לייבאוויץ, איז דער דירעקטאר פון חינוך אין די וויזניצער אינסטיטוציעס אין ירושלים.

זיין שוואגער, רבי ברוך לוריע, א דיין אין ירושלים, און ראש טפליק כולל אין שטאט.

זיין שוואגער, רבי שמעון ראזענבערג, דער פאטער פון רבקה האלצבערג, וועלכע איז דערמארדעט געווארן צוזאמען מיט איר מאן און אנדערע אין דער טעראר אטאקע קעגן א חב״ד הויז אין מומביי אין 2008. וואוינט אין עפולה.

זיין שוואגער הרב יוסף יצחק ראזענבערג לערנט א שיעור אין ישיבת תורת אמת פאר יונגעלייט אין ירושלים.

זיין שוואגער, הרב יצחק יהודה יאראסלאווסקי, איז דער סעקרעטאר פון דעם רבינס געריכט פון חב״ד אין הייליקן לאנד און דער רב פון דער חב״ד קהילה אין קרית מלאכי.

זײן שװאגער, ר׳ שמואל שנור, איז א שכנות־רב אין מגדל העמק.

זײַן אייניקל, הרב דוב בעריש העניג, איז א שליח פון חב״ד אין טשענגדו, כינע.

== אויסצייכענונגען ==
הרב גראסמאנס אקטיוויטעטן אויפן געביט פון חינוך און געזעלשאפט זענען אנערקענט און באערט, און ער האט געווינען א סך אויסצייכענונגען.

אין 1980 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;פאטער פון געפאנגענע&quot; אויפן נאמען פון הרב אריה לעווין.

אין 1983 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם פּרעמיע &quot;אהבת ישראל&quot;, וואָס האָט אים געגעבן פּרעזידענט חיים הערצאָג און פרעמיער מיניסטער מנחם בעגין.

אין 1988 האט הרב גראסמאן באקומען א באשטעטיקונגס-סערטיפיקאט פונעם פאראטרוף-פארבאנד פון ירושלימער באפרייער.

אין 1991 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;שילד פון טאלעראנץ&quot; פונעם ספיקער פון כנסת.

אין 1994 האט הרב גראסמאן באקומען אן ערן דאקטאראט פון ישיבה אוניווערסיטעט אין ניו יארק.

אין 2004 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם &quot;ישראל פרייז&quot; פאר א לעבנס-דערגרייכונג - א באזונדערע ביישטייערונג צו דער געזעלשאפט און דער מדינה.

אין 2006 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם טיטל &quot;דאָקטאָר פון האָנאָור&quot; פונעם בר-אילן אוניווערסיטעט.

אין 2008 האט הרב גראסמאן אנגעצונדן דעם ערשטן באקן ביי דער באלקן באלויכטונג צערעמאניע אויפן בארג הערצל צווישן מעמאריאל טאג און די מארטירער פון דער ישראלדיקער ציווילע קריג און אומאפהענגיקייט טאג.

אין 2008 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;טייערן גליל&quot; פּרעמיע צו באצייכענען זײַן ארבעט אינעם געביט פון חינוך און וועלפער אין אנוועזנהייט פון פרעזידענט פון שטאט, שמעון פּערעס, רעגירונג פארשטייערס און אנדערע חשובע מענטשן.

אין 2009 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם פרעסטיזשפולן פּרעמיע - מענטשלעכער מענטש פון יאָר פונעם אמעריקאנער קאַרינג אינסטיטוט.

אין 2014 איז הרב גראסמאן באלוינט געווארן מיט דער &quot;מעדאל פונעם פרעזידענט פון מדינת ישראל&quot; פון פרעזידענט שמעון פּערעס.{{קירוב}}

{{גרונטסארטיר:גראסמאן, יצחק דוד}}
[[קאטעגאריע:רבנים אין ישראל]]</text>
      <sha1>pwwac01x0wg11uojngp8kldc0s9h22m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580978</id>
      <parentid>580977</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:45:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17109" xml:space="preserve">{{רב
| באשרייבונג = הרב גראסמאן, הויפט רב פון [[מגדל העמק]]
}}

הרב '''יצחק דוד גראסמאן''' (געב' [[י&quot;ט אלול]] [[ה'תש&quot;ו]], [[15טן סעפטעמבער]] [[1946]]) איז דער באליבסטער [[חרדישער]] [[רב]] אויף די [[חילונים|פרייע]] [[אידן]] און [[ארץ ישראל]] און איבער דער גארער [[וועלט]]. זיין כאריזמע באשטייט פון דעם וואס ער האט מקדיש געווען זיין [[לעבן]] צו [[ליבע]]ן און [[קירוב|מקרב]] זיין די [[פריי]]ע [[קינדער]] פון [[ארץ ישראל]] דורך זיין [[מוסד]] אין [[מגדל העמק]] וואו ער איז [[אשכנז]]י [[שטאט]]ס [[רב]] אז אלע מינדעריעריגע [[פארברעכער]] פון גאנץ [[ארץ ישראל]] פון אלע [[טורמע]]ס טראגט מען צו אים זיי צו רעהאבילירן און זיי זאלן קענען ארויסגיין פריערט פון [[טורמע]] צו קענען דינען א [[נארמאל]] לעבן אפילו זיי האבן באגאנגען פארברעכן אלס אינג און אן [[שכל]].

מען האט אים שוין פיל פארבעטן צו דינען אלס הויפט [[רב]] פון גאנץ [[ארץ ישראל]] צוליב דעם רעספעקט און [[עהרע]] וואס אלע פרייע, לינקע און רעכטע ביינאזאם שעצן אים. און דאס וועט געבן אסאך כבוד פאר [[תורה]] [[אידישקייט]] אבער אזוי ווי זיין [[פאמיליע]] און [[טאטע]] רבי [[ישראל גראסמאן]] [[ראש ישיבת]] [[פינסק קארלין]], געהערן זיך אן צו דעם [[עדה החרדית]] [[סעקט|קרייז]] פון [[ירושלים]] וואס באקעמעפט [[ציונות]] דערווייל האט ער דאס אפגעזאגט. 

הרב גראסמאן איז א פעטער פון רבקה האלצבערג, איינע פון די קדושים פון דער [[טעראר אטאקע אין מומביי (2008)|מומביי רציחה]].

== ביאגראפיע ==
ער איז געבוירן געווארן אין ירושלים צו גוטא פערל און הרב ישראל גראסמאן, ראש ישיבה פון תמים חב&quot;ד ליובאוויטש אין דארף חב&quot;ד און אין פינסק קארלין. אין זײַן יוגנט האָט ער געלערנט אין דער [[עץ חיים|עץ חיים ישיבה]], און שפעטער אין דער [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאָדקער ישיבה]] אין בני ברק און אין דער ישיבה פון תומכי תומכים אין לוד. אין 1966 איז ער באשטימט געווארן אלס רב, אין 1967 האט ער געהייראט אסתר, טאכטער ​​פון הרב דוב בעריש ראזענבערג, אן איינפלוסרייכער איינוואוינער פון לאד חב&quot;ד, אין 1968 איז ער אריבער קיין מגדל העמק, אויפן שליחות פון רבי [[משה מרדכי בידערמאן]], און צוזאמען מיט זיין זון הרב אברהם שלמה בידערמאן (שפעטער דער לעלאווער רבי) האט אנגעהויבן ברייטע חינוך און תורה אקטיוויטעטן.

אין 1970 איז ער באשטימט געוואָרן אלס בירגערמייסטער פון מגדל העמק. אין די דאָזיקע יאָרן האָט ער געארבעט צווישן די יונגע מענטשן וואָס האָבן זיך דעגענערירט אין פארברעכן און דראגס און וועלן אריינגיין אין זיי אין דיסקאָטעק און קלובן און באזוכן די טורמעס און אויך ארבעטן צו עפֿענען א רעליגיעזע אָפּטיילונג אין דער טורמע דינסט. וואו ארעסטאנטן קענען ארבעטן אויף זייער פערזענליכן וואוקס און רעהאביליטאציע. הרב גראסמאן איז געווען באוואוסט אלס &quot;רב פון די דיסקאָס&quot; און &quot;רב פון די געפאנגענע&quot;

אין 1972 האָט ער אָנגעהויבן גרינדן די נעטוואָרק אינסטיטוציע נעץ וואָס גיט תורה און חינוך אין נויט געביטן. 18 טרייניז זענען אין דער ערשטער ציקל און איבער די יאָרן עס דעוועלאָפּעד און געוואקסן ראַפּאַדלי און עס ציילן טויזנטער טרייניז.

אלול ה'תשס&quot;ח האט ער געעפנט די ישיבה &quot;תומכי תמימים&quot; (איינע פון ​​די צווייגן פון די ישיבות תומכי תמימים ליובאוויטש נעץ) אין דער שטאט, אנגעפירט פון זיין פאטער רבי ישראל גראסמאן, וועלכער איז געווען דער ראש פון דער ישיבת תומכי תמימים אין כפר חב&quot;ד , ביז ער האט איבערגעגעבן די פירערשאפט פון דער ישיבה פאר הרב יצחק גאלדבערג, היינט ווערט זי געפירט אומאפהענגיק דורך מגדל אור אינסטיטוציעס, און הונדערטער בחורים לערנען דארט, אנגעפירט דורך הרב יצחק גאלדבערג און אונטער דער אנפירונג פון הרב לוי ווילימאווסקי.

צווישן 1991 און 1995 האָט הרב גראָסמאַן אויך געאַרבעט בײַם אויפנעמען אימיגראנטן, און האָט פיל געטון צו ברענגען די אימיגראַנטישע יידן פון געוועזענעם סאוועטן פארבאנד און די אימיגראנטן פון עטיאפיע, פראנקרייך און תימן און זייער אויפנעמען אין די ערציאונג אינסטיטוציעס. צווישן זיין אנדערע אַקטיוויטעטן אין די אַבזאָרפּשאַן פון עלייה, ער האָט געגרינדעט אַ יינגער סעמינאַר אין מגדל העמק מיטן נאָמען מדרשת הגליל, ווי אויך אַ מיידל סטודיאָ און אַ אָרט וואָס אָפפערס העכער בילדונג פֿאַר ימאַגראַנט יוגנט פון די סאוועטן פארבאנד, און אַן עלעמענטאַר שולע. גערופן מאַטשאַשאַ. די חינוך נעץ וואָס ער האָט געגרינדעט איז אַקטיוו אפילו מחוץ ישראל און האָט צווייגן אין געוועזענעם סאוועטן פארבאנד אין פעטערבורג און מאָסקווע.

אין 2002 האט הרב גראסמאן געגרינדעט אין מגדל העמק מיטלשול &quot;בית יעקב&quot; פאר מיידלעך מיטן נאמען &quot;שלהבת&quot;.

אין 2003 האט הרב גראסמאן איניציאירט דעם קאמפיין &quot;יום טוב פון שבע&quot;, אין וועלכן צענדליקער טויזנטער שפייז פעקלעך ווערן פארטיילט פאר פסח און ראש השנה פאר נויטבאדערפטיקע משפחות איבערן לאנד.

אין 2003 האט הרב גראסמאן געגרינדעט די &quot;אור ישראלישע&quot; יוגנט באוועגונג, וואס ברענגט אריין 9,000 יוגנטלעכע אין מער ווי 130 צווייגן איבערן לאנד.

אין 2006, האָט הרב גראסמאן באוואוסט און באזארגט א ווארימע היים פאר 700 צה״ל זעלנער אין צוגרייטונג צו זייער קאמף אין די טעג פון קעמפן אין דער צווייטער לבנון מלחמה.

אין 2011 גרינדעט הרב גראסמאן אן אקאדעמישן צענטער פאר דער חרדישער קהילה אין גן יבנה מיטן נאמען &quot;דער חרדישער קאַמפּוס פאר אויסגעצייכנטקייט.&quot;

אין 2012 גרינדעט הרב גראָסמאַן אַן עדוקאַטיאָנאַל-טעראַפּיוטיק יוגנט-דאָרף - &quot;כפר זוהרים&quot;, וואָס אָפפערס א ווארימע היים און לעבנס-וועגווייזער פאר יוגנטלעכע וואָס פאַלן ארויס פון דער עדה החרדית. היינט איז זיין ברודער הרב זלמן גראסמאן פאראנטווארטלעך פאר אינסטיטוציעס. און עפֿנטלעכע ענינים.

הרב יצחק דוד גראסמאן צינדט אן א מנורה בשעת דער מכבי תל אביב קוישבאָל מאַנשאַפֿט באזוכט מגדל העמק

אין 2003 האבן פיל רבנים געבעטן הרב גראסמאן  צו קאנדידירן פאר דער שטעלע פון ​​הויפט רב פון ישראל, אבער זיין פאטער, רבי ישראל גראסמאן האט דאס פארבאטן, דער טאטע און זון האבן זיך באוויזן צוזאמען פאר רבי [[יוסף שלום אלישיב]] האט באפוילן א זון צו פאלגן דעם פאטער אין אין 2011, וואָס טוט ניט אויסשליסן די צוקונפֿט קאַנדידאַסי פֿאַר דעם שטעלע.

אין 2004 האָט שמואל שאַפּיראָ רעקאָרדירט ​​דאָס ליד &quot;אהבת ישראל&quot;, וואָס איז געווען געווידמעט הרב גראסמאן (וואס אין יענע צייטן האָט שאַפּיראָ געדינט אלס חזן פון דער שול אין מגדל העמק) ביי דער געווינס פון דעם ישראל פרייז.

ביי די וואלן, וואס זענען אפגעהאלטן געווארן דעם 23 סטן סעפטעמבער 2008, איז ער ערוויילט געוואָרן צום הויפט ראבינער ראט. ער האָט געוואונען 76 שטימען פֿון 144, די צווייטע פון ​​די אשכנזישע קאנדידאטן.

אין סעפּטעמבער 2015, איז ער קריטיקירט געוואָרן אין געוויסע חרדישע קרייזן, נאָכדעם וואָס ער האָט מסדר קידושין געווען פאר בר רפאלי מיטן געשעפטסמאַן עדי עזרא.

זינט 2015 איז הרב גראסמאן א מיטגליד אין פובליק ראט פון חרדי אינסטיטוט פאר פאליסי שטודיעס.

== זיין משפּחה ==
הרב גראסמאן האט חתונה מיט אסתר און זיי האבן פינף קינדער. זיין פּלומעניצע רבקה האָלצבערג איז געהרגעט צוזאַמען מיט איר מאַן און אנדערע אין אַ טעראָריסט באַפאַלן אין אַ חב&quot;ד הויז אין מומבאַי אין 2008.

זײַן ברודער, הרב בן ציון, איז איינפלוסרייך אין חב״ד קהילה מגדל העמק

זיין ברודער, רבי אליעזר יחזקאל, ראש ישיבה פון מגדל אור און א מגיד צדק אין דער סאראט וויזשניץ קהילה אין חיפה

זיין ברודער יוסף איז געשטאָרבן פון א הארץ אטאקע אין עלטער פון 57. [5]

זײן איידעם, ר׳ שמואל העניג, מחבר פון ספר ״משה איש השולוק״ וועגן אדמו״ר ר׳ משה מרדכי מאלאלאוו און א ספר ״גדול בישראל״ וועגן ר׳ ישראל גראסמאן, אויפזעער פון דער נאציאנאלער יוגנט־באוועגונג ״אר ישראל״. אין ירושלים.

זײַן איידעם, רבי חיים מאיר גאנץ, שטודירט תורה ביים כולל כולל, און וואוינט אין בני ברק.

זײַן איידעם, הרב חיים דוב חיימסאָן, איז דער הויפּט פון דער אור טורעם אין מגדל העמק.

זײַן זון, הרב שניאור זלמן, לערנט תורה ביים מגדל אור כולל אין מגדל העמק.

זײַן איידעם, רבי שלמה נחשוני, א דיין און ראש פון א כולל אין ירושלים.

זיין שוואגער, רבי נפתלי נוסבאום, דיין און פוסק הלכה אין ירושלים, פון די ראשי ישיבה פון טשיבין, דער ישיבה שער השמים, און דער ראש ישיבה פון די חי חסידים 'חי משה' אין ירושלים.

זיין שוואגער רבי שמואל צבי פריד, א דיין אין ירושלים.

זיין שוואגער, הרב בן ציון לייבאוויץ, איז דער דירעקטאר פון חינוך אין די וויזניצער אינסטיטוציעס אין ירושלים.

זיין שוואגער, רבי ברוך לוריע, א דיין אין ירושלים, און ראש טפליק כולל אין שטאט.

זיין שוואגער, רבי שמעון ראזענבערג, דער פאטער פון רבקה האלצבערג, וועלכע איז דערמארדעט געווארן צוזאמען מיט איר מאן און אנדערע אין דער טעראר אטאקע קעגן א חב״ד הויז אין מומביי אין 2008. וואוינט אין עפולה.

זיין שוואגער הרב יוסף יצחק ראזענבערג לערנט א שיעור אין ישיבת תורת אמת פאר יונגעלייט אין ירושלים.

זיין שוואגער, הרב יצחק יהודה יאראסלאווסקי, איז דער סעקרעטאר פון דעם רבינס געריכט פון חב״ד אין הייליקן לאנד און דער רב פון דער חב״ד קהילה אין קרית מלאכי.

זײן שװאגער, ר׳ שמואל שנור, איז א שכנות־רב אין מגדל העמק.

זײַן אייניקל, הרב דוב בעריש העניג, איז א שליח פון חב״ד אין טשענגדו, כינע.

== אויסצייכענונגען ==
הרב גראסמאנס אקטיוויטעטן אויפן געביט פון חינוך און געזעלשאפט זענען אנערקענט און באערט, און ער האט געווינען א סך אויסצייכענונגען.

אין 1980 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;פאטער פון געפאנגענע&quot; אויפן נאמען פון הרב אריה לעווין.

אין 1983 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם פּרעמיע &quot;אהבת ישראל&quot;, וואָס האָט אים געגעבן פּרעזידענט חיים הערצאָג און פרעמיער מיניסטער מנחם בעגין.

אין 1988 האט הרב גראסמאן באקומען א באשטעטיקונגס-סערטיפיקאט פונעם פאראטרוף-פארבאנד פון ירושלימער באפרייער.

אין 1991 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;שילד פון טאלעראנץ&quot; פונעם ספיקער פון כנסת.

אין 1994 האט הרב גראסמאן באקומען אן ערן דאקטאראט פון ישיבה אוניווערסיטעט אין ניו יארק.

אין 2004 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם &quot;ישראל פרייז&quot; פאר א לעבנס-דערגרייכונג - א באזונדערע ביישטייערונג צו דער געזעלשאפט און דער מדינה.

אין 2006 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם טיטל &quot;דאָקטאָר פון האָנאָור&quot; פונעם בר-אילן אוניווערסיטעט.

אין 2008 האט הרב גראסמאן אנגעצונדן דעם ערשטן באקן ביי דער באלקן באלויכטונג צערעמאניע אויפן בארג הערצל צווישן מעמאריאל טאג און די מארטירער פון דער ישראלדיקער ציווילע קריג און אומאפהענגיקייט טאג.

אין 2008 האט הרב גראסמאן באקומען דעם &quot;טייערן גליל&quot; פּרעמיע צו באצייכענען זײַן ארבעט אינעם געביט פון חינוך און וועלפער אין אנוועזנהייט פון פרעזידענט פון שטאט, שמעון פּערעס, רעגירונג פארשטייערס און אנדערע חשובע מענטשן.

אין 2009 האָט הרב גראָסמאַן באַקומען דעם פרעסטיזשפולן פּרעמיע - מענטשלעכער מענטש פון יאָר פונעם אמעריקאנער קאַרינג אינסטיטוט.

אין 2014 איז הרב גראסמאן באלוינט געווארן מיט דער &quot;מעדאל פונעם פרעזידענט פון מדינת ישראל&quot; פון פרעזידענט שמעון פּערעס.{{קירוב}}

{{גרונטסארטיר:גראסמאן, יצחק דוד}}
[[קאטעגאריע:רבנים אין ישראל]]</text>
      <sha1>piadyjvrb5mqeb14jaonj4f7yp8krlu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>שרגא פייוויש האגער</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16388</id>
    <revision>
      <id>580974</id>
      <parentid>580820</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:35:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3840" xml:space="preserve">רבי '''שרגא פייוויש האגער''' באקאנט אלס [[קאסאוו (הויף)|קאסאווער]] רבי פון בארא פארק.

רבי שרגא פייוויש איז דער עלטסטער זון פון רבי אברהם יהושע העשיל האגער פון קאסאוו, זון פון רבי שרגא פייוויש האגער (תר&quot;ל-תרצ&quot;ז) פון זעליטשיק, וואס איז געווען א זון פון רבי [[ברוך האגער]] פון וויזשניץ און אן איידעם ביי רבי משה האגער, דעם &quot;לקט עני&quot; פון קאסאוו.

ער איז אן [[איידעם]] פון רבי [[חיים וואזנער]], רב פון [[זכרון מאיר]] ב&quot;ב און זון פון דעם חסידישן [[פוסק]] הדור רבי [[שמואל וואזנער]].

ער איז זייער אנגענומען ביי די אלגעמיינע חסידישע עולם אין בארא פארק, סיי די פרומערע און סיי די מאדערנערע, פון איין זייט איז ער גאר א גרויסער תלמיד חכם און עובד ה', אין פון די אנדערע זייט זייער פריינטליך און צוגעלאזן.

געדינט האט ער אלס דיין אין [[וויזשניץ (הויף)|וויזשניצער]] קהילה אין [[בארא פארק]] זיך ערווארבן א [[נאמען]] אלס גאר א אחריות'דיגער [[פוסק]] וואס ארבעט מיט אינגעלייט און ווייזט זיי די וועג אין [[עבודת ה']].

זיין רעביסטעווע איז אנדערש ווי אלע אדמורי&quot;ם ווייל ער רעדט שמועסט און שפילט זיך מיט יעדעמס קינד פונקט ווי א נארמאלער בעל הבית. אבער פון דער אנדערער זייט פירט ער זיך ווי אן אדמו&quot;ר ווי למשל ער פירט טישן און נעמט אויף טעגליך אידן לעצה ולברכה. ער איז באקאנט אלטס א שטארקע בעל שיטה, א גאון עולם בנגלה ובנסתר, א מקובל, זיצט שעות ע&quot;ג שעות פארטיפט אין לערנען. 

אזוי ארום האט ער זיך אהער געשטעלט אין היינטיגען דור אלס איינער פון די גרעסטע מאכטן.

ער האט מתיר געווען דעם [[עירוב]] אין בארא פארק צוליב קבלה, און איז געווען א הויפט כוח דאס אויפצושטעלן ביז זיין רבי דער [[מרדכי האגער|וויזשניצער רבי פון מאנסי]] האט אים באפוילן צו שווייגן דערוועגן  .

ער האט געגעבן דעם שטופ פאראויס פאר [[זשעי נעט]] אז זיי מעגן יא לאזן דעם עולם באזוכן [[גוגל]] כאטשיג רוב [[רבנים]] האבן מורא געהאט פון אזא אפענער צוטריט, אבער ער איז געווארן אנגענומען צוליב דעם וואס די רבנים האלטן אז ער פארשטייט די מערסטע צום המון עם. 

אזוי ארום טוט ער א געוואלד אין עסקנות צו נאכקומען די מאדערענע פארלאנגען פון דור וואס רוקט זיך פאראויס.
	
עס איז שוין ארויס געקומען כמה ספרים פון זיינע דרשות וכדומה וואס איז געווארן פאפעלער צווישן אידן הצמאים לדבר השם, צווישן זיי שבת מלכא קדישא ב&quot;כ על שבת קודש, און צוויי בענדער אויף תפילה.

{{גרונטסארטיר:האגער, שרגא}}
[[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:אדמורי&quot;ם]]
[[קאטעגאריע:קאסאוו]]</text>
      <sha1>m38p4dsu34nmg208b0raqzpz0c7dg4v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>חיים בן עטר</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21867</id>
    <revision>
      <id>580969</id>
      <parentid>580947</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:11:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>זיי מבטל רי-ווערסיע 580947 פון [[Special:Contributions/פוילישער|פוילישער]] ([[User talk:פוילישער|רעדן]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12666" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = ה'תנ&quot;ו
| יידישע טויט דאטע = י&quot;ד תמוז ה'תק&quot;ג
}}[[בילד:Chaim ibn Attar grave.JPG|קליין|מצבה פון הרב חיים בן עטר]] 
הרב '''חיים בן-עטר''' (געבוירן [[ה'תנ&quot;ו]], סאלי, מאראקא - [[י&quot;ד תמוז]] [[ה'תק&quot;ג]], ירושלים ארץ ישראל), גערופן דער '''אור החיים הקדוש''' נאך זיין באקאנטן ספר &quot;[[אור החיים]]&quot;. באקאנט אלס גרויסער צדיק, חכם און מקובל, קודם אין [[מאראקא]], און שפעטער אין [[ארץ ישראל]] וואו ער איז נפטר געווארן און וואו זיין קבר געפונט זיך אויפן [[הר הזיתים]].

== ביאגראפיע ==
ער איז געבוירן אין [[ה'תנ&quot;ו]] צו זיין פאטער הרב משה בן עטר זון הרב [[חיים בן עטר (הראשון)]] אין [[סאלי]], [[מאראקא]].

זיין זיידע, וואס האט אויך געהייסן חיים, האט אים אויפגעצויגן, און ביי אים האט ער געלערנט און אויסגעוואקסן צו וואס ער איז צוגעקומען. ווי דער אוה&quot;ח הק' שרייבט עס: &quot;ביי מיין זיידן האב איך געזען אז אפי' אין די קורצע נעכט פון תמוז, איז ער אויפגעווען א האלבע נאכט צו קלאגן אויפן חורבן בית המקדש, ווי אן אלמנה קלאגט אויף איר מאן, און דערנאך האט מיין זיידע געלערנט מיט אונז די תורה הק'&quot;.

ער שרייבט אין זיין ספר איבער זיינע יונגע יארן וואס ער האט מיטגעליטן מיט אלע אידן די גזירות פון די רעגירונג פון גאר הויכע שטייערן, וואס ס'איז געווען נישט איבערצוטראגן. זיין שווער, א גרויסער עושר, האט מען פארכאפט אין תפיסה, ווי ער איז דארט אויך נפטר געווארן. דעם אוה&quot;ח הק' אליינס האבן זיי אויך געזוכט צו ארעסטירן, מ'האט אים געכאפט נאר מיט אסאך השתדלות האט מען אים באוויזן ארויסצונעמען פון דארט. פארט אבער האט די רעגירונג קאנפיסקירט אלע פארמעגנס פון דער משפחה, איבערלאזנדיג דעם אוה&quot;ח הק' בעירום ובחוסר כל. פון דארט איז ער געגאנגען פון איין מדינה צום צווייטן, מיטמאכנדיג אסאך, בעיקר פון הונגער.

אין יאר [[ה'תצ&quot;ט]] איז ער מיט א צאל פון זיינע תלמידים ארויף קיין [[ארץ ישראל]].

דער וועג האט ער געמאכט דורך [[איטאליע]], ער האט מיטגענומען מיט זיך תלמידים, ווי ער איז געקומען האט מען איהם אויפגענומען מיט גרויס יראת הכבוד, ווען מען האט געהערט אז ער פארט קיין ארץ ישראל האט זיך פארזאמלט ארום איהם נאך תלמידים, אויסגעצייכנטע חכמים און בעל מקובלים. אין איטאליע האבן אסאך רייכע לייט און פארמעגליכע אידן איהם צוגעזאגט אז ווען ער וועט זיין אין ארץ ישראל מיט זיינע תלמידים און זיי וועלן דארט שטעלן א ישיבה וועט מען זיי שיקן געלט.

זיין חבורה אין איטאליע האט זיך געציילט דרייסיג נפשות מיט זייערע פאמיליעס; אין ר&quot;ח אב אין יאר תק&quot;א האבן זיי זיך געלאזט אין וועג פון [[ליווארנא]] קיין ארץ ישראל, אנקומענדיג קיין ירושלים האט דארט געהערשט א מגיפה זענען זיי געגאנגען קיין [[פקיעין]] ביז [[ט&quot;ו אב]] שנת [[ה'תק&quot;ב]] וואו זיי זענען געקומען צוריק קיין ירושלים.
אין ירושלים האט ער אויפגעשטעלט צוויי ישיבות, איינס פאר לערנען פשוט די תורה און די צווייטע פאר לערנען סודות התורה און [[קבלה]].

דער [[חיד&quot;א]] ווערט פאררעכנט פון זיינע תלמידים.

ער איז געווען אין ירושלים עלף חדשים און איז דערנאך נפטר געווארן אין חודש [[תמוז]] שנת [[ה'תק&quot;ג]].

=== זיין יארצייט ===
עס זענען דא חילוקי דעות איבער ווען עס געפאלט זיין יארצייט. אין די וועלט איז אנגענומען אז זיין יארצייט איז [[ט&quot;ו תמוז]]. ס'זענען דא אבער וואס זאגן, אז זיין יארצייט איז געווען מיט איין טאג פריער, [[י&quot;ד תמוז]].

די וואס זאגן אז זיין יארצייט איז י&quot;ד תמוז צייכענען אן אויף א באקאנטע מעשה מיטן בעש&quot;ט הק'. אז דער בעש&quot;ט האט זיך געוואשן די הענט צו שלש סעודות און ער איז געווארן פאר'מח'ט און אויסגערופן מיט א קרעכטץ &quot;כבה נר המערבי&quot;, און ער האט עס מסביר געווען פאר די תלמידים אז דער אוה&quot;ח הק' איז יעצט נפטר געווארן און דער בעש&quot;ט האט עס געשפירט, ווייל ס'איז דא סודות וכוונות אויף נטילת ידים וואס ס'איז נאר באקאנט פאר חד בדרא און יעצט האט ער עס באקומען, איז א סימן אז דער אוה&quot;ח הק' איז נסתלק געווארן. און דאס מציאות איז, אז ט&quot;ו תמוז קען נישט געפאלן אום שבת! מוז זיין אז די פטירה פון אוה&quot;ח הק' איז געווען י&quot;ד תמוז, נאר וויבאלד די לוויה איז געווען, ווי פארשטענדליך, ט&quot;ו תמוז, האט זיך דער עולם צומישט מיטן טאג. און א טעות וואס דער עולם איז איינגעגעסן דערמיט טוט מען נישט טוישן.&lt;ref&gt;ענדליך צו דעם געפינען מיר אין מס' ר&quot;ה יח: תוס' ד&quot;ה זה תשעה בתמוז, עיי&quot;ש&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ספר אהלי יעקב (הוסיאטין)&lt;/ref&gt;

אבער אנדערע זענען אויפגעקומען אז ס'מוז בכלל נישט זיין קיין סתירה (די מעשה מיטן בעש&quot;ט מיטן יום פטירתו ט&quot;ו תמוז), ווייל דער זמן אין מעזשביזש - וואו דער בעש&quot;ט האט זיך געפונען - איז אפגערוקט מיט אנדערט האלב שעה שפעטער פון דעם זמן אין ירושלים! לדוגמא יענעם יאר אליין, ט&quot;ו תמוז ה' אלפים תק&quot;ג לפ&quot;ג, יום פטירתו פון אוה&quot;ח הק' איז דער זמן השקיעה אין ירושלים געווען 6:53, און אין מעזשביזש 8:18! קען זיין אז אלו ואלו דברי אלקים חיים, דער בעש&quot;ט ווען ער האט זיך געוואשן צו שלש סעודות איז שוין געווען נאך דער פטירה פון אוה&quot;ח הק' וואס איז געווען ט&quot;ו תמוז, אבער ביים בעש&quot;ט איז נאך געווען י&quot;ד!&lt;ref&gt;ספר לוח בעתו - בשם אלימלך שפירא-תל אביב&lt;/ref&gt;

==משיח השם==
באור החיים הקדוש ב([[פרשת ראה]], [[ספר דברים]] טו, ז) על הפסוק: &quot;'''כִּֽי־יִהְיֶה֩ בְךָ֨ אֶבְי֜וֹן מֵאַחַ֤ד אַחֶ֙יךָ֙ בְּאַחַ֣ד שְׁעָרֶ֔יךָ וגו''''&quot;, שטייט להדיא: '''[[משיח השם|משיח]] השם שמו [[חיים]]'''.

== זיין גרויסקייט ==
דער חיד&quot;א ברענגט אין זיין ספר  ''שם הגדולים'' אז אין מדינת פוילן איז געווארן אנגענומען דער אור החיים און מען לערנט אסאך זיינע ספרים, וויבאלד דער צדיק ר' [[בעל שם טוב|ישראל בעל שם]] האט געזאגט גרויסע זאכן אויף זיין נשמה.

דער חיד&quot;א שרייבט,&lt;ref&gt;אין ספר דבש לפי אות ת'&lt;/ref&gt; ווען איך בין געווען יונג האב איך געזעהן דער הייליגען מאן און חסיד ר' חיים בן עטר, ער האט מייסד געווען אין זיין ישיבה א חבורה וואס זאל לערנען א גאנצע נאכט פון מוצאי שבת קודש ביז צופרי, ער האט צוטיילט די נאכט אויף פיר טיילן און יעדע משמורה האט א אנדערע חבורה געלערנט משנה, גמרא, זוהר, הלכה, אלע לימודים האט ער מסדר געווען לויט הייליגע שמות און כוונות.

אויך שרייבט ער אויף אים אזוי: איך האב געזעהן הרב המופלא דער הייליגער חסיד, אז פאר פורים האט ער געפאסט דריי טעג אן קיין הפסקה, ער האט געפאסט סיי בייטאג און סיי ביינאכט, דאס איז לויטן [[אר&quot;י הקדוש|אר&quot;י]] אז עס ווערט פארעכנט ווי גלייך מען פאסט גאנצע פערציג טעג.&lt;ref&gt;ספר ככר לאדן דקכ&quot;ד&lt;/ref&gt;

דער קאמארנער רבי ברענגט אין זיין ספר [[נתיב מצוותיך]] אז די סיבה פאר וואס דער [[בעל שם טוב]] האט אזוי שטארק געוואלט פארן קיין ארץ ישראל, איז וויבאלד ער איז געווען א בחינה פון רוח פון משיח, און דער אור החיים איז געווען אין די בחינה פון נפש פון משיח, און אויב די ביידע טרעפן זיך וואלט נתעורר געווארן די נפש און רוח פון משיח, אבער פון הימל האט מען אנדערש געוואלט.

הר' [[אברהם גרשון פון קיטוב|גרשון קיטוב'ער]] האט פארציילט פאר'ן אוה&quot;ח הק', אז דער בעש&quot;ט וויל ארויפקומען קיין ארץ ישראל זיך צו טרעפן מיט אים. האט אים דער אוה&quot;ח הק' געזאגט, ער זאל פרעגן דעם בעש&quot;ט אויב בשעת ווען ער גייט שפאצירן אין די עולמות העליונים צי זעהט ער אים אינגאנצן, די תשובה איז געווען ניין, דער בעש&quot;ט זעט נאר זיינע פיס. האט דער אוה&quot;ח הק' געזאגט, אויב אזוי איז א שאד ער זאל קומען, ער וועט עס סייווי נישט מאכן. וכך הווה, ווי עס איז באקאנט די מעשה.

== זיינע חיבורים ==

ר' [[חיים בן עטר]] האט געשריבן אסאך ספרים וואס איז אנגענומען איבעראל, צווישן זיינע חיבורים זענען:

*[[אור החיים]] - אויף חמשה חומשי תורה
*[[ראשון לציון]] - אויף נ&quot;ך
*[[חפץ ה']] - אויף ש&quot;ס
*[[פרי תואר]] - אויף שולחן ערוך

אין זיין ספר [[פרי תואר]] קריגט ער זיך אסאך מיט דעם גאון דער [[פרי חדש]]. דער [[חיד&quot;א]] שרייבט אז איינמאל איז ער געגאנגען מיט איהם אויפן קבר פון דעם פרי חדש, און דער אור החיים האט זיך געוויילט לאנג אויף זיין קבר, און ער האט באמערקט ווי &quot;עבידי רבנן שלמא&quot; די צוויי תלמידי חכמים האבן געמאכט שלום צווישן זיך.

ביי די [[חסידים]] זענען זיינע ספרים זייער אנגענומען, נאכמער ווי ביי די [[ספרדים]].

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

== וועבלינקען ==
* {{היברובוקסבלאט|מנחם מענדל| דאס אידישע ווארט, כסלו תשס״ג|50181|דער הייליקער אור החיים ז״ל|27}}

[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]
[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
[[קאַטעגאָריע:מאראקא]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין מאראקא]]</text>
      <sha1>h91cil70zf2qhx7c1jcnmvzcfn23sg4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אברהם יהושע העשל (קאפיטשיניץ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30959</id>
    <revision>
      <id>580975</id>
      <parentid>580821</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:40:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5226" xml:space="preserve">'''רבי אברהם יהושע העשל''' ([[ד' אייר]] [[ה'תרמ&quot;ח]] - [[ט&quot;ז תמוז]] [[ה'תשכ&quot;ז]]), פון [[קאפיטשיניץ]] - [[ניו יארק]].

== אפשטאם ==
רבי אברהם'ניו איז געבוירן אין [[הוסיאטין]] [[ד' אייר]] [[ה'תרמ&quot;ח]], צו זיין פאטער הרב [[יצחק מאיר העשל (קאפיטשניץ)|יצחק מאיר העשל]] פון [[קאפיטשניץ]], א זון פון הרב [[אברהם יהושע העשל (מעזשביזש)|אברהם יהושע העשל]] פון [[מעזשביזש]], א זון פון הרב [[משולם זוסיא העשל (זשינקאוו)|משולם זוסיא העשל]] פון [[זשינקאוו]], א זון פון הרב [[יצחק מאיר העשל (זשינקאוו)|יצחק מאיר העשל]], פון [[זשינקאוו]], א זון פון הרב [[אברהם יהושע העשיל (אפטא)|אברהם יהושע העשיל]], רב אין [[אפטא]], &quot;דער אוהב ישראל&quot;. און צו זיין מוטער מרת גיטל א טאכטער פון הרב [[מרדכי שרגא פרידמאן|מרדכי פייביש פרידמאן]] פון [[רוזשין (הויף)#הוסיאטינער צווייג|הוסיאטין]].

אין תרס&quot;ט האט ער חתונה געהאט מיט מרת שרה ברכה, א טאכטער פון זיין פעטער רבי משה מרדכי העשל, דער מעזשביזשער רבי אין [[ווארשע]].

== רבנות ==
נאך זיין חתונה ווען רבי אברהם'ניו האט געוואינט אין [[פוילן]] ביי זיין שווער, האט ער זיך באקאנט געמאכט מיט די גרויסע תורה פערזענליכקייטן פון פוילן, שפעטער איז ער צוריק געפארן קיין קאפיטשניץ. ביי דעם [[ערשטן וועלט קריג]] איז רבי אברהם'ניו אנטלאפן קיין [[וויען]], און ער האט דארט אנגעפירט מיט זיין ארבעט פון [[צדקה]] און [[פדיון שבויים]].

אין יאר תרצ&quot;ו נאך זיין פאטער'ס פטירה איז רבי אברהם'ניו געווארן קאפיטשניצער רבי אין וויען, ווען די [[נאציס]] זענען אריין געקומען האבן זיי אים [[ארעסט]]ירט און געפייניגט, דורך א [[נס]] איז ער באפרייט געווארן און אנטלאפן קיין [[אמעריקא]].

רבי אברהם'ניו האט זיך באזעצט אין דער [[איסט סייד]] און געעפנט דארט זיין [[בית המדרש]] בית אברהם, אין יאר תשכ&quot;ה איז ער אריבער קיין [[בארא פארק]].


== הסתלקות ==
רבי אברהם'ניו איז נפטר געווארן [[ט&quot;ז תמוז]] [[ה'תשכ&quot;ז]], און מען האט אים ארויפגעפירט קיין [[ארץ ישראל]] און ער ליגט אין דעם [[אלטע בית עולם פון טבריה|אלטן בית עולם פון טבריה]].

== פאמיליע ==
רבי אברהם'ניו האט געהייראט [[אלול]] תרס&quot;ט אין [[ווארשא]] מרת שרה ברכה ( - [[כ' תמוז]] [[ה'תשי&quot;ד]]), א טאכטער פון הרב משה מרדכי העשל פון [[ווארשע]]. זייערע קינדער:
* הרב ישראל העשל, פון [[ניו יארק]].
* רבי משה מרדכי העשל, ממלא מקום פון פאטער, אלץ קאפיטשניצער רבי'ן.
* הרב משולם זוסיא העשל.
* מרת לאה רחל, די ווייב פון הרב אפרים פישל הורוויץ הי&quot;ד , רב פון [[סטאניסלאוו]].
מרת חוה, די ווייב פון הרב [[שניאור זלמן גורארי']] פון די גרעסטע מקורבים פון דעם [[ליובאוויטשער רבי]]'ן.
* מרת בת שבע, די ווייב פון הרב אהרן דוד פלינטנשטיין.
* מרת מירל, די ווייב פון הרב אהרן אריה יהודה לייב גארטנהויז.
* מרת מרים, די ווייב פון הרב יוסף מרדכי פינק.
* מרת מלכה ( - [[כ&quot;ג אדר]] [[ה'תשל&quot;א]]), די ווייב פון הרב אהרן לעמבערגער ( - [[י&quot;א טבת]] [[ה'תשכ&quot;ח]]), פון [[תל אביב]].
* מרת חיה פערל, די ווייב פון הרב יעקב יוסף טווערסקי, א זון פון הרב מרדכי ישראל פון [[חאטין]].

דער היינטיקער קאפיטשיניצער רבי אין ארץ ישראל איז רבי יקותיאל זוסיא העשל, זון פון רבי משה מרדכי.
אין אמעריקע איז רבי יצחק מאיר פליטנשטיין קאפיטשיניצער רבי.

== זעט אויך ==
* [[מעזשביזש (הויף)]]

== רעפערענצן ==
* ''אנציקלופדיה לחכמי גליציה, מאיר וונדר''
{{רעפליסטע}}

{{גרונטסארטיר:העשל, אברהם יהושע}}
[[קאטעגאריע:גאליציאנער אדמורי&quot;ם]]
[[קאטעגאריע:אפטא-מעזשביזש|אברהם יהושע]]
[[קאטעגאריע:גדולי ישראל אין וויען]]</text>
      <sha1>sxlydpsn1p8y07iwww0fd4rqr3od8ec</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יבנה</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34074</id>
    <revision>
      <id>580954</id>
      <parentid>493397</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T12:11:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.31.101.30</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5357" xml:space="preserve">{{יישוב|
|נאמען=יבנה
|סארט יישוב=שטאָט
|הערב=Coat of Arms of Yavne.svg
|בילד=JavneGen025.jpg
|באשרייבונג=ארויסקוק אויף דער שטאָט פון תל יבנה
|מדינה={{פאן ישראל}}
|ראיאן=[[צענטער דיסטריקט (ישראל)|צענטער דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער=צבי גאָוו-אַרי, חיים מסינג
|אפיציעלע שפראך=[[העברעיש]]
|שטח=10.700
|הייך=30
|גרינדונג דאטע=1949
|באפעלקערונג=33,000
|באפעלקערונג יאר=2010
|צפיפות=3,084
|צייט זאנע=+2
}}
'''יבנה''' ([[אַראַביש]]: ياڨني يبنة, ייבנאַה) איז א [[שטאט]], אין [[צענטער דיסטריקט (ישראל)|צענטער דיסטריקט]] פון [[ישראל]], און געפונט זיך צו דרום זייט פון [[גלייכע ים געביט]]. די שטאט געפונט זיך נעבן לאקאלע ראט חבל יבנה פון דרום, [[אשדוד]] פון דרום מערב, פון מזרח עטליכע [[קיבוץ|קיבוצים]], און [[שטעטלעך]]. איז א שטאט זינט 1986.
לויט דעם [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק|צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק]] (צב&quot;ס), בייַם סוף פון [[2010]] האט די שטאָט געהאט אַ באַפעלקערונג פון 33,000.

==אלטע היסטאריע==
ווארשיינליך איז די שטאט אויף די פלאץ פון די זעלבע אלטע שטאט, וואס איז שוין געווען אין די צייטן פון [[יידן]] אין [[ארץ ישראל]], אין [[מלכי יהודה]], די שטאט איז געווען אונטער די [[פלשתים]], און זיי האבן געשטערט דאס לעבן פון די יידן. ביי די צווייטע [[בית המקדש]], האט [[ינאי המלך]] איינגענומען די שטאט, און די שטאט איז געווארן א יידישע. ביים חורבן האט [[רבן יוחנן בן זכאי]], באקומען ערלויבעניש דארט אויפצושטעלן די [[סנהדרין]], נאכן ארויסגיין פון [[ירושלים]]. די סנהדרין איז געווען אין יבנה פאר זיבעציק יאר, נאך רבי יוחנן איז געווען [[רבן גמליאל פון יבנה]], און נאכדעם איז די סנהדרין אריבער צו [[אושא]], נאכן דורכפאל פון [[בר כוכבא]] אויפשטאנד. רבן גמליאל ליגט לויט דער טראדיציע אין יבנה. (די [[אראבער]] האלטן אז די קבר איז פון א געוויסער חבר פון [[מוכאמאד]]).

==נייע צייט==
אין די צייטן פון [[אטאמאנישע אימפעריע]], ביז די [[מלחמת השחרור]], איז געווען דארט אן אראביש [[דארף]], דער [[בריטישער מאנדאט]], האט געברענגט דאס דארף צו א גינסטיקע וווקס, אבער די [[גבעתי בריגאדע]] האט איינגענומען דאס דארף אין יוני 1948, און די איינוווינער זענען אנטלאפן קיין [[עזה שטרייף]].

אין 1949, איז אויפגעשטעלט געווארן די נייע יבנה, נאכדעם וואס די אלטע דארף איז חרוב געווארן, פון נייע [[עליה|עולים]]. און אין 1986, איז פון א לאקאלע ראט געווארן די שטאט יבנה.

ביי די [[געגאסענע בליי אפעראציע]], איז יבנה געווען די מערסט צפונדיקע שטאט, ווי די סירענע איז געהערט געווארן, אבער קיינע [[קאסאם]] ראקעטעס, זענען נישט געפאלן אין שטאט זעלבסט.

==טראנספארטאציע==
[[טראנספארטאציע]] איז צוגעשטעלט צו דער שטאט דורך [[ישראל באנען]], וואס האט צוויי באן סטאנציעס אין יבנה, [[יבנה מזרח באן סטאנציע|יבנה מזרח]] און [[יבנה מערב באן סטאנציע|יבנה מערב]] (געעפנט אין פעברואר 2012).

==געשיכטע==
יבנה איז געווען איינער פון די הויפּט פאַרצייַטיקע שטעט אין די דרום פלוין, פלאצירט 20 קילאמעטער דרום פון יפו, 15 קילאמעטער צפון פון אַשדוד, און 7 קילאמעטער מזרח פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]]. 

נאָך דעם אומקום פון דעם צווייטן [[בית המקדש]] אין 68, האט [[רבן יוחנן בן זכאי]] אריבערגעפירט די סנהדרין קיין יבנה. 

==ספארט==
מכבי יבנה איז דער שטאָטס הויפּט פוטבאָל קלוב. 

==צווילינג שטעט==
* {{פאן דייטשלאנד|[[שפייער]]}}
* {{פאן פראנקרייך|[[לאראנס|לאָראַנס]]}}
* {{פאן פאראייניגטע שטאטן|[[סאַן-ראַייַס]]}}

==וועבלינק==
* [http://www.yavnecity.co.il/ שטאָט פּלאַץ יבנה]

{{צענטער דיסטריקט (ישראל)}}
{{שטעט אין ישראל}}</text>
      <sha1>8z4mv2gqcl608sesmcpuj6r1so3yv23</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אנטווערפנער אידנטום</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34892</id>
    <revision>
      <id>580957</id>
      <parentid>568403</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:36:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>פון [[מחזיקי הדת]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6372" xml:space="preserve">יידן האבן געוואוינט אין [[אנטווערפן]] שוין הונדערטער יארן צוריק, אבער די היינטיגע קהילות זענען געגרינדעט בערך אין תר&quot;ס.
די שטאט האט דריי אפיציעלע קהילות: שומרי הדת (זייער רב היינט איז הרב דוד משה ליבערמאן), מחזיקי הדת (זייער רב איז הרב אהרן שיף) און די פארטוגעזישע קהילה &quot;בני משה&quot;. הרב [[חיים קרייזווירטה]] איז געווען אב&quot;ד פון מחזיקי הדת אומגעפער פופציק יאר, ביז זיין פטירה אין תשס&quot;ג.

נאך דער [[חורבן אייראפע]] ווען כמעט די גאנצע יידישע געמיינדע פון אנטווערפן איז פארניכטעט געווארן, איז די שטאט געווארן א צענטער פאר ארטאדאקסישע יידן. בערך 15,000 נפשות פון [[חרדים|חרדישע]] יידן וואוינען אין דער שטאט, רובם [[חסידים]]. די מחזיקי הדת קהילה האט א נעצווערק פון בתי מדרשים, שטיבלעך, כשרע קראמען, שולעס און אנדערע ארגאניזאציעס.

דאס [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסקער]] חסידות איז אויך הויפטקווארטירט אין אנטווערפן.

== מחזיקי הדת ==
די מחזיקי הדת קהילה אין אנטווערפן איז געגרינדעט געווערן בערך תר&quot;ן און איז די צענטראלע חרדישע קהילה אין אנטווערפן. זי פארפיגט אויף פילצאליגע אידישע אינסטיטוציעס אין שטאט א שטייגער ווי בתי-מדרש, בית החיים, השגחות אויף [[כשרות]] און דאס גלייכן.

זי ווערט געפירט דורך דעם אנטווערפענער שטאטס-רב, היינט הרב [[אהרן שיף]], און דורך די ראשי קהילה.

די שטאטישע היסטארישע שול פון קהל מחזיקי הדת געפונט זיך אויף דער אסטן גאס. אויך פארמאגט די מחזיקי הדת א בית העלמין וואס געפונט זיך א האלבע שעה וועג פון אנטווערפן אין דער שטאט [[פיטע]] אין [[האלאנד]]. דער בית העלמין האט זיך נישט געקענט געפונען אין [[בעלגיע]] צוליב אן ארטיגן געזעץ וואס ערלויבט צו אויפגראבן און פארברענען מתים נאך א געוויסער צייט.

די רבנים פון דער קהילה זענען געווען:
* הרב [[נח צבי אולמאן]]
* הרב [[מרדכי ראטנבערג]] (תרע&quot;ב - תש&quot;ד)
* הרב [[חיים קרייזווירטה]]
* הרב [[אלטער אליהו רובינשטיין]]
* הרב [[אהרן שיף]] ( תשע&quot;א - )

== רבנים און דיינים פון איבער דער שטאט ==
* האדמו&quot;ר הגה&quot;צ רבי [[לייבוש לייזער]], [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסק]]&lt;nowiki/&gt;ער רבי
* דער ראש בית דין פון מחזיקי הדת: הרב אליהו שטערנבוך, אן איידעם פון דעם [[וויזשניץ (הויף)|סערעט-וויזשניצער]] רבי'ן.
* סאטמארער דיין הגה&quot;צ רבי [[חיים יוסף דוד ווייס]] 

=== בתי מדרשים ===
די שולן, בתי מדרשים און שטיבלעך אין אנטווערפן זענען:
* אלעקסאנדר
* אהל יעקב
* ארבע כנפות מנין ותיקין
* [[באבאוו (הויף)|באבאוו]]
* בית הכנסת מחזיקי הדת אסטן גאס
* בית הכנסת שומרי הדת וואן דע נעסטלי
* בית הכנסת אייזעמאן
* בית הכנסת פארטוגעזישע שול
* בית יעקב בבנין קהילת מחזיקי הדת
* בית יצחק [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסק]]
* בית מרדכי (גערופן לייזער מרדכי שינאווער שטיבל)
*בעלזא אברכים - בית אהרן
* [[בעלזא]] וואן ספאנגען סטראאט
* בעלזא אוהל משה 
* גערער שטיבל
* דעת שלום שאץ
* [[מאכניווקא (הויף)|מאכניווקא]]
* היכל אהרן
* וויזשניץ חסידים
* וויזשניץ מאדערן
* זכרון בנימין חוג אברכים דאגודת ישראל.
* זשמיגראד
* [[חב&quot;ד]]
* טשארטקאווער קלויז
* כולל אור שרגא
* מורי'ה אונטער קהילת שומרי הדת
* [[סקווירא (הויף)|סקווירא]]
* [[סאטמאר (הויף)|סאטמאר]] (אריגינעלע) היינט ביי די זאלוינים, אויף דער יאקאב יאקאב שטראססע
* סאטמאר ארוינים אויף דער שארטאלאליי גאס
* פרעמישלאן
* קהל חסידים 
* [[צאנז-קלויזענבורג (הויף)|קלויזענבורג]]
* רב עמיאל

=== מוסדות התורה ===
* יסודי התורה
* בית יעקב לבנות,
* ת&quot;ת בעלזא,
* ת&quot;ת תורה ויראה סאטמאר,
* ת&quot;ת אנטווערפען,
* ת&quot;ת וויזניץ,
* בית רחל ד'סאטמאר,
* בנות ירושלים בעלזא,
*[[ישיבת עץ חיים ווילרייק]],
* ישיבת וויזניץ,
* ישיבת באבוב,
* ישיבת בעלזא,
* ישיבה קטנה סאטמאר,
* ישיבת חב&quot;ד,
* כולל אור שרגא שטעטישער כולל,
* כולל בעלזא,
* כולל בעלזא-מאכניווקא היכל אהרן,
* כולל באבאוו,
* כולל סקווירא במסגרת מפעל הש&quot;ס
* כולל פשעווארסק בביהמ&quot;ד אסטען
* כולל ערב לייזער מרדכי

== שומרי הדת ==
די רבנים פון דער שומרי הדת קהילה זענען:

* הרב [[משה אביגדור עמיאל]], שפעטער הויפט רב פון תל אביב
* הרב בראד
* הרב [[דוד משה ליבערמאן]]

{{חרדי'שע געגנטן}}
[[קאַטעגאָריע:אנטווערפן]]
[[קאַטעגאָריע:אידישע יישובים אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:חסידים]]
[[קאַטעגאָריע:קהילות]]</text>
      <sha1>hbp6jc4fpdqe87vsexo8u5kbi1ecczm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580958</id>
      <parentid>580957</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:36:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[אנטווערפן יידנטום]] צו [[אנטווערפנער אידנטום]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6372" xml:space="preserve">יידן האבן געוואוינט אין [[אנטווערפן]] שוין הונדערטער יארן צוריק, אבער די היינטיגע קהילות זענען געגרינדעט בערך אין תר&quot;ס.
די שטאט האט דריי אפיציעלע קהילות: שומרי הדת (זייער רב היינט איז הרב דוד משה ליבערמאן), מחזיקי הדת (זייער רב איז הרב אהרן שיף) און די פארטוגעזישע קהילה &quot;בני משה&quot;. הרב [[חיים קרייזווירטה]] איז געווען אב&quot;ד פון מחזיקי הדת אומגעפער פופציק יאר, ביז זיין פטירה אין תשס&quot;ג.

נאך דער [[חורבן אייראפע]] ווען כמעט די גאנצע יידישע געמיינדע פון אנטווערפן איז פארניכטעט געווארן, איז די שטאט געווארן א צענטער פאר ארטאדאקסישע יידן. בערך 15,000 נפשות פון [[חרדים|חרדישע]] יידן וואוינען אין דער שטאט, רובם [[חסידים]]. די מחזיקי הדת קהילה האט א נעצווערק פון בתי מדרשים, שטיבלעך, כשרע קראמען, שולעס און אנדערע ארגאניזאציעס.

דאס [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסקער]] חסידות איז אויך הויפטקווארטירט אין אנטווערפן.

== מחזיקי הדת ==
די מחזיקי הדת קהילה אין אנטווערפן איז געגרינדעט געווערן בערך תר&quot;ן און איז די צענטראלע חרדישע קהילה אין אנטווערפן. זי פארפיגט אויף פילצאליגע אידישע אינסטיטוציעס אין שטאט א שטייגער ווי בתי-מדרש, בית החיים, השגחות אויף [[כשרות]] און דאס גלייכן.

זי ווערט געפירט דורך דעם אנטווערפענער שטאטס-רב, היינט הרב [[אהרן שיף]], און דורך די ראשי קהילה.

די שטאטישע היסטארישע שול פון קהל מחזיקי הדת געפונט זיך אויף דער אסטן גאס. אויך פארמאגט די מחזיקי הדת א בית העלמין וואס געפונט זיך א האלבע שעה וועג פון אנטווערפן אין דער שטאט [[פיטע]] אין [[האלאנד]]. דער בית העלמין האט זיך נישט געקענט געפונען אין [[בעלגיע]] צוליב אן ארטיגן געזעץ וואס ערלויבט צו אויפגראבן און פארברענען מתים נאך א געוויסער צייט.

די רבנים פון דער קהילה זענען געווען:
* הרב [[נח צבי אולמאן]]
* הרב [[מרדכי ראטנבערג]] (תרע&quot;ב - תש&quot;ד)
* הרב [[חיים קרייזווירטה]]
* הרב [[אלטער אליהו רובינשטיין]]
* הרב [[אהרן שיף]] ( תשע&quot;א - )

== רבנים און דיינים פון איבער דער שטאט ==
* האדמו&quot;ר הגה&quot;צ רבי [[לייבוש לייזער]], [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסק]]&lt;nowiki/&gt;ער רבי
* דער ראש בית דין פון מחזיקי הדת: הרב אליהו שטערנבוך, אן איידעם פון דעם [[וויזשניץ (הויף)|סערעט-וויזשניצער]] רבי'ן.
* סאטמארער דיין הגה&quot;צ רבי [[חיים יוסף דוד ווייס]] 

=== בתי מדרשים ===
די שולן, בתי מדרשים און שטיבלעך אין אנטווערפן זענען:
* אלעקסאנדר
* אהל יעקב
* ארבע כנפות מנין ותיקין
* [[באבאוו (הויף)|באבאוו]]
* בית הכנסת מחזיקי הדת אסטן גאס
* בית הכנסת שומרי הדת וואן דע נעסטלי
* בית הכנסת אייזעמאן
* בית הכנסת פארטוגעזישע שול
* בית יעקב בבנין קהילת מחזיקי הדת
* בית יצחק [[פשעווארסק (הויף)|פשעווארסק]]
* בית מרדכי (גערופן לייזער מרדכי שינאווער שטיבל)
*בעלזא אברכים - בית אהרן
* [[בעלזא]] וואן ספאנגען סטראאט
* בעלזא אוהל משה 
* גערער שטיבל
* דעת שלום שאץ
* [[מאכניווקא (הויף)|מאכניווקא]]
* היכל אהרן
* וויזשניץ חסידים
* וויזשניץ מאדערן
* זכרון בנימין חוג אברכים דאגודת ישראל.
* זשמיגראד
* [[חב&quot;ד]]
* טשארטקאווער קלויז
* כולל אור שרגא
* מורי'ה אונטער קהילת שומרי הדת
* [[סקווירא (הויף)|סקווירא]]
* [[סאטמאר (הויף)|סאטמאר]] (אריגינעלע) היינט ביי די זאלוינים, אויף דער יאקאב יאקאב שטראססע
* סאטמאר ארוינים אויף דער שארטאלאליי גאס
* פרעמישלאן
* קהל חסידים 
* [[צאנז-קלויזענבורג (הויף)|קלויזענבורג]]
* רב עמיאל

=== מוסדות התורה ===
* יסודי התורה
* בית יעקב לבנות,
* ת&quot;ת בעלזא,
* ת&quot;ת תורה ויראה סאטמאר,
* ת&quot;ת אנטווערפען,
* ת&quot;ת וויזניץ,
* בית רחל ד'סאטמאר,
* בנות ירושלים בעלזא,
*[[ישיבת עץ חיים ווילרייק]],
* ישיבת וויזניץ,
* ישיבת באבוב,
* ישיבת בעלזא,
* ישיבה קטנה סאטמאר,
* ישיבת חב&quot;ד,
* כולל אור שרגא שטעטישער כולל,
* כולל בעלזא,
* כולל בעלזא-מאכניווקא היכל אהרן,
* כולל באבאוו,
* כולל סקווירא במסגרת מפעל הש&quot;ס
* כולל פשעווארסק בביהמ&quot;ד אסטען
* כולל ערב לייזער מרדכי

== שומרי הדת ==
די רבנים פון דער שומרי הדת קהילה זענען:

* הרב [[משה אביגדור עמיאל]], שפעטער הויפט רב פון תל אביב
* הרב בראד
* הרב [[דוד משה ליבערמאן]]

{{חרדי'שע געגנטן}}
[[קאַטעגאָריע:אנטווערפן]]
[[קאַטעגאָריע:אידישע יישובים אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:חסידים]]
[[קאַטעגאָריע:קהילות]]</text>
      <sha1>hbp6jc4fpdqe87vsexo8u5kbi1ecczm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מגדל העמק</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34924</id>
    <revision>
      <id>580976</id>
      <parentid>580787</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:42:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4081" xml:space="preserve">{{יישוב|
|נאמען=מגדל העמק
|סארט יישוב=שטאָט
|הערב=Coat of arms of Migdal Haemek.svg
|בילד=Migdal-haemek-municipality.jpg
|באשרייבונג=ראטהויז פון מגדל העמק
|מדינה={{פאן ישראל}}
|ראיאן=[[צפון דיסטריקט (ישראל)|צפון דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער=אלי ברדה
|אפיציעלע שפראך=[[העברעיש]]
|שטח=7.637
|הייך=222
|גרינדונג דאטע=1953
|באפעלקערונג=24,000
|באפעלקערונג יאר=2010
|צפיפות=3,143
|צייט זאנע=+2
}}
[[טעקע:Migdal haemek view.jpg|קליין|לינקס| מגדל העמק]]
'''מגדל העמק''' איז א [[שטאט]] אין [[צפון דיסטריקט (ישראל)|צפון דיסטריקט]] פון [[ישראל]], און געפונט זיך ביים צפון עק פון [[יזרעאל טאל]], און אויף די בערג פון [[נצרת]] בערך 4 ק&quot;מ דרום־מערב פון נצרת. די שטאט איז פיר [[קילאמעטער]] דרום מערב פון נצרת. דער נאמען פון שטאט איז געגעבן געווארן דורך [[יצחק בן צבי]], דער צווייטער [[פרעזידענט]] פון ישראל. 

מגדל העמק איז געגרינדעט אין [[1953]], אלס מעברה (איבערגאנגס ארט פאר אימיגראנטן), אין דער געגנט פון א פארלאזט [[אראביש]] דארף, דערנאך איז מגדל העמק דערקלערט געווארן, אלס [[אנטוויקלונג שטאט]], און אין [[1988]], אנערקענט געווארן אלס שטאט. נאך דער גרויסער [[עליה]] אין די [[1990ער]] יארן, איז די שטאט גרעסער געווארן, און נייע געגנטן זענען געבויט געווארן. 

לויט דעם [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק|צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק]], ריכטיק פאר [[סעפטעמבער]] [[2009]], שטייט די [[באפעלקערונג]] אין שטאט ביי 24,800 איינוווינער.

דער שטאטס רב איז הרב [[יצחק דוד גראסמאן]], זינט 1968; דער [[בירגערמייסטער]] איז אלי ברדה, זינט [[1998]].

==אינדוסטריע==
אין דרייַ אינדוסטריעלע זאָנעס:
* רמת גבריאל - די גרעסטע פון די דרייַ. ליגט צפון פון דער שטאָט, מערסטנס געניצט פֿאַר הויך-טעק אינדוסטריע. באארבעט עטלעכע 4,000 ארבעטער.

* דרום אינדוסטריאַלע זאָנע - איז אַ קליינטשיק אינדוסטריע און שייַכות באַדינונגען, און באארבעט עטלעכע 1,500 ארבעטער.

* סאַגי 2000 - אַ נייַע געגנט דרום פון כפר ברוך אויף רוטע 73. די זאנע איז אַ שותפות צווישן מגדל העמק און די יזרעאל טאל ראיאנישן ראט. די צוקונפדיקע באַן פון [[חיפֿה]] קיין [[בית שאן]] גייט אדורכפארן נאנט צו דער זאנע.

==בילדונג==
אין דער שטאָט עס זענען 22 שטאַט קינדערגאַרטנס, פיר נאציאנאלע-רעליגיעזע קינדערגארטנס, און 21 אומאפהענגיקע קינדערגארטנס. עלעמענטארע שולן זענען דא פיר שטאַטס שולעס, איין שטאַט־רעליגיעזע שולע, איין שול פאר באזונדערער בילדונג און איין חרדישע שול. 

אין דער שטאט געפינט זיך דער צענטער פון דער נאציאנאלער חינוך נעצווערק &quot;[[מגדל אור]]&quot;, וואס דער שטאָטס רב, הרב [[יצחק דוד גראָסמאַן]], האט אויפגעשטעלט.

==וועבלינק==
* [http://www.migdal-haemeq.muni.il מגדל העמק שטאָט וועבזייַטל ]

{{שטעט אין ישראל}}</text>
      <sha1>de3cmsfa42kv2wpou7o8kerqr4f2cjv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>כפר קאסם</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36893</id>
    <revision>
      <id>580973</id>
      <parentid>580755</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:25:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>זיי מבטל רי-ווערסיע 580755 פון [[Special:Contributions/2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F|2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F]] ([[User talk:2A02:5080:18A0:1E38:9C6E:CF92:BBCE:8C5F|רעדן]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1445" xml:space="preserve">{{יישוב|
|נאמען=כפר קאַסם
|סארט יישוב=שטאָט
|הערב=
|פאן=
|בילד=Kafr Quasim Memorial, Israel.jpg
|באשרייבונג=דענקמאָל פון דער כפר קאַסם שחיטה
|מדינה={{פאן ישראל}}
|דיסטריקט=[[צענטער דיסטריקט (ישראל)|צענטער דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער=אַדעל באַדיר
|אפיציעלע שפראך=[[אַראַביש]]
|שטח=8.745
|הייך=116
|קאארדינאטן= {{coord|32|6|51.19|N|34|58|37.77|E|type:city|display=inline,title}}
|גרינדונג דאטע=[[17טער י&quot;ה]]
|באפעלקערונג=19,100
|באפעלקערונג יאר=2010
|צפיפות=2,184
|צייט זאנע=+2
}}
'''כפר קאַסם''' ([[אַראַביש]]: '''كفر قاسم''') איז אַן [[אראבער|אַראַבישער]] [[שטאָט]] אין דער שרון געגנט. די שטאָט ליגט בייַ דער דרום זייט פון דער &quot;דרייַעק&quot; צפון פון [[ראש העין]], ווייַטער צו רוט 5 (&quot;טראַנס-שומרון&quot;).

אין [[1959]] האט דאס דארף באקומען לאקאלע ראַט סטאַטוס, און אין [[מערץ]] [[2008]] איז כפר קאַסם  דערקלערט אַ שטאָט. 

==וועבלינק==
* [http://www.kufur-kassem.com כפר קאַסם וועבארט]

{{צענטער דיסטריקט (ישראל)}}
{{שטעט אין ישראל}}</text>
      <sha1>e59xxuwwywxidva6163w7rkok0ocxhg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40342</id>
    <revision>
      <id>580979</id>
      <parentid>580790</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:47:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>/* באקאנטע תלמידים פון דער ישיבה */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3259" xml:space="preserve">{{coord|32.0902|34.8286|display=title|region:IL_type:landmark}}
{{אנדערע באדייטן|דאס=די ישיבה אין [[בני ברק]]|אנדער=אנדערע ישיבות מיט א שייכות צו סלאבאדקע|זעט=סלאבאדקער ישיבה}}
[[טעקע:Sladudka.jpg|קליין|די סלאבאדקער ישיבה אין בני ברק]]
די '''סלאבאדקער ישיבה''' איז א [[ליטוואק|ליטווישע]] [[ישיבה גדולה]] אין [[בני ברק]], וואס איז געגרינדעט געווארן דורך רבי יצחק אייזיק שאר אין סיוון תש&quot;ז.

היינט לערנען אין דער ישיבה 400 בחורים פון אלע קרייזן—ליטווישע, חסידישע און ספרדישע—ווי אויך בחורים פון אמעריקע און אייראפע.

די ראש ישיבות זענען רבי [[דוב לאנדא|אפרים דוב לאנדא]] און רבי [[משה הלל הירש]].

==היסטאריע==
די ישיבה ווערט גערופן אויפן נאמען פון דער [[סלאבאדקער ישיבה]] &quot;כנסת ישראל&quot; וואס הרב [[נתן צבי פינקל]], דער &quot;אלטער פון סלאבאדקע&quot; האט געגרינדעט אין [[סלאבאדקע]], א פארשטאט פון [[קאוונע]], [[ליטע]].

רבי [[יצחק אייזיק שאר]], אן איידעם פונעם אלטער פון סלאבאדקע, האט געגרינדעט די ישיבה אין בני ברק אין סיוון תש&quot;ז, מיט זיין איידעם, רבי [[מרדכי שולמאן]], וואס האט געזאגט שיעורים אין דער ישיבה.  אויך האט געזאגט שיעורים הרב [[יחזקאל אבראמסקי]].

די היינטיקע געביידע פון דער ישיבה האט מען געענדיקט אין תשט&quot;ו. 

נאך רבי שולמאנס פטירה אין תשמ&quot;ב האבן ממלא מקום געווען זיין זון רבי נתן צבי און זיינע איידעמעס רבי [[עמרם זאקס]] און רבי [[משה הלל הירש]]. אין תשמ&quot;ג האט רבי נתן צבי שולמאן געעפנט א צווייג פון דער ישיבה אין [[בית וגן]], [[ירושלים]] וואו ער איז טעטיק. אין די סוף תש&quot;ן יארן האט מען באשטימט רבי ברוך ראזנבערג אין רבי דוב לאנדא ווי ראשי ישיבות.

נאך דער פטירה פון הרב סאקס האט מען באשטימט זיין איידעם רבי יצחק שטערן ווי נאך א ראש ישיבה, און אויך זיין זון רבי שמואל האט באקומען דעם טיטל ראש ישיבה.

==באקאנטע תלמידים פון דער ישיבה==
* הרב [[יצחק דוד גראסמאן]] רב פון מגדל העמק
* הרב [[שלום מאיר יונגערמאן]]
* [[מאיר פרוש]], כנסת דעפוטאט
* הרב [[מיכל זילבער]] - ראש ישיבה פון  [[זוועהיל (הויף)|זוועהיל]]

*[[משה גפני]], כנסת דעפוטאט

== זעט אויך ==
* [[סלאבאדקער ישיבה]]

[[קאַטעגאָריע:ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:בני ברק]]</text>
      <sha1>c5lri9v124864t3srh7tzpvcwae5z5k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מחזיקי הדת</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46467</id>
    <redirect title="אנטווערפנער אידנטום" />
    <revision>
      <id>580956</id>
      <parentid>541846</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:36:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>אַרטיקל־קעפּל אַריבער צו [[אנטווערפן אידנטום#מחזיקי הדת]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="167" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[אנטווערפן אידנטום#מחזיקי הדת]]
[[קאַטעגאָריע:אנטווערפן]]
[[קאַטעגאָריע:קהילות]]</text>
      <sha1>o1xpq5eewnabcxbzqfrkxx3k2fe1aiw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580961</id>
      <parentid>580956</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:41:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>געענדערט ווייטערפירונג ציל פון בלאט [[אנטווערפן אידנטום#מחזיקי הדת]] צו בלאט [[אנטווערפנער אידנטום#מחזיקי הדת]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="171" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[אנטווערפנער אידנטום#מחזיקי הדת]]
[[קאַטעגאָריע:אנטווערפן]]
[[קאַטעגאָריע:קהילות]]</text>
      <sha1>82u742obarwsb8fv5pesxccc3jizau5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>בען שפירא</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48825</id>
    <revision>
      <id>580989</id>
      <parentid>557002</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T03:14:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>207.98.237.19</ip>
      </contributor>
      <comment>תיקון</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7021" xml:space="preserve">'''בנימין אהרן &quot;בען&quot; שאפּיראָ''' (געבוירן דעם [[15טן יאנואר]] [[1984]]) איז אַן אמעריקאנער [[קאנסערוואטיזם|קאנסערוואטיווער]] פּאָליטישער קאָמענטאַטאָר, שרייַבער, אַדוואָקאַט, וואָס האָט געזאָגט אויף אַ נאַציסטישער פּאָדקעסט, אַז &quot;האָליוווּד־ייִדן&quot; פּרוּוון חרוב מאַכן די קריסטלעכע ציוויליזאַציע.&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20191115202413/https:/redice.tv/radio-3fourteen/primetime-propaganda-the-hollywood-story-of-how-the-left-took-over-your-tv&lt;/ref&gt;

ער האט געשריבן זיבן ביכער, דאס ערשטע אין יאר 2004 &quot;''ברעינוואַשט: ווי אוניווערסיטעטן אינדאקטרינירן אַמעריקעס יוגנט&quot;''; שאַפּיראָ האט אנגעהויבן שרייבן דאס בוך אין עלטער פון 17. שאַפּיראָ דינט אלס רעדאַקטאָר פֿאַר די &quot;דעילי ווייער&quot; וואָס ער האט זעלבסט געגרינדעט, און ער פירט אן מיט'ן &quot;''בען שאַפּיראָ שוי&quot;'', אַ טעגליכער פּאָליטישער פּאָדקאַסט און ראַדיאָ שוי. ער איז געווען אַ [[רעדאקטירונג|רעדאַקטאָר]] פון [[ברייטבארט נייעס]] צווישן 2012 און 2016.

== פריער לעבן ==
שאַפּיראָ איז געבוירן אין [[לאס אנדזשעלעס]], [[קאליפארניע]]. זיין משפּחה איז [[ייד|איִדיש]] און האבן עמיגרירט פון רוסלאַנד און ליטע. שאַפּיראָ האט אנטוויקלט טאלאנט אין פֿידל שפילן און פּיאַנע בייַ אַ יונגן עלטער. שאַפּיראָס עלטערן האבן ביידע געארבעט אין [[האליוואד]]. זיין מוטער האט געארבעט אלס אַ עקזעקיוטיוו פון אַ טעלעוויזיע פירמע און זייַן פאטער אלס אַ קאָמפּאָזיטאָר. שאַפּיראָ׳ס קוזינע איז אמעריקאנער שרייַבער און געוועזענע קינד אַקטריסע [[Mara Wilson|מאַראַ ווילסאָן]].

איבערהיפנדיג צוויי כיתות (דריטע און נייַנטע), איז שאַפּיראָ געגאנגען פון וואַלטער ריעד מיטל שולע צו [[ישיבה אוניווערסיטעט]] הויכשולע פון לאס אנדזשעלעס אוואו ער האט גראַדואירט אין 2000 אין עלטער פון 16.

== מיינונגען ==

=== פּאָליטישע אידעאָלאָגיע ===
[[טעקע:Ben_Shapiro_by_Gage_Skidmore_2.jpg|קליין|שאַפּיראָ רעדנדיג ביי די 2018 סי-פּאַק אין נעשאנעל הארבאר, [[מארילאנד|מערילענד]]]]
שאַפּיראָ ווערט פאררעכנט אלס &quot;רעכט-פליגל'דיגער&quot;. שאַפּיראָס מיינונגען ווערן דעסקריבירט דורך ''[[ניו יארק טיימס|די ניו יארק טיימס]]'' ווי &quot;גאָר קאנסערוואטיוו&quot;. אבער שאַפּיראָ זעלבסט אין אַ 2016 אינטערוויו מיט דעיוו רובין, דעסקריבירט זיך ווי &quot;מער ווייניגער אַ [[ליבערטעריען]]&quot;. ער באשולדיגט הייַנט-צייַטיגע [[ליבעראלן]] אויף שאפן אַ אויסגעטראַכטע &quot;הירארכיע פון וויקטימהוד&quot;. אין זיין ביכל רעדט ער ארום, אז די לינקע נוצן זייער דאַמינאנץ אויף סינעמאַ און טעלעוויזיע צו שטופּן זייַער אַגענדע.

=== ישראל–פּאַלעסטינישער געראַנגל ===
שאַפּיראָ איז א שטארקער [[ציוניזם|ציוניסט]], און האט שוין געלאזט פאלן ארויסזאגן ווי &quot;די [[איזראעלי|איזראעליס]] גלייכן צו בויען. אַראַבער גלייכן צו באָמבען באָבקעס און לעבן אין אפענע אָפּגאַנג&quot;.

=== אַבאָרציע ===
שאַפּיראָ שטיצט אַ פולקאמע פאַרבאָט אויף [[אַבאָרטאציע]], אַרייַנגערעכנט אין פאלן פון גוואַלדיגונגען.

=== 2016 וואלן ===
שאַפּיראָ האט געשטיצט [[טעד קרוז]] אין די 2016 פּרעזידענטליכע וואַלן און אפן אפגעווארפן דאָנאַלד טראַמפּס קאַנדידאַטור. שאַפּיראָ האט געלאזט פאלן אַז די וואַלן פון דאָנאַלד טראַמפּ איז ליבערשט געווען א שטימע קעגן די ליבעראַלן, און הילערי קלינטאן בפרט, ווי איידער אַ שטימע אין שטיצע פון טראַמפּס סאָרט פון קאַנסערוואַטיזם.

=== LGBT רעכטן ===
שאַפּיראָ באקעמפט [[טראנסזשענדער|טראנסזשענדעריזם]]. ער האט באשריבן טראַנסגענדער ווי אַ גייַסטיגע דיסאָרדער קראנקהייט.

== ציל פון אַנטיסעמיטיזם ==
נאָכן פארלאזן [[ברייטבארט נייעס]] איז שאַפּיראָ געווארן אַ אָפטע ציל פון אַנטיסעמיטישע רעטאריק פון די אַלט-רעכט. לויט אַ 2016 אַנאַליז דורך די [[עי די על|אַנטי-דעפעמעישאַן ליגע]], איז שאַפּיראָ, צווישן [[דזשורנאליסט|דזשורנאליסטן]], געווען די מערסט אפטע ציל פון אַנטיסעמיטישע טוויטס.

== פערזענליכע לעבן ==
שאַפּיראָ האט דריי שוועסטער. אין 2008, האט ער חתונה געהאט מיט מור טאָלעדאַנאָ, אַ ישראלישע פון מאַראָקאנער אַפּשטאם ווען ער איז געווען 24 יאר אַלט און זי איז געווען 20 יאָר אַלט. זייַן פרוי איז אַ מעדיצינישע דאָקטער. צוזאַמען האָבן זיי אַ טאָכטער, געבוירן אין 2014, און אַ זון, געבוירן אין 2016. שאפירא מיט זיין פרוי פראקטיצירן [[ארטאדאקסישע יידנטום|ארטאדאקסישע אידישקייט]] אפענערהייט.

&lt;br /&gt;{{אויפנאמע פראגראמען גאסטגעבערס}}
[[קאַטעגאָריע:קאנסערוואטיווע פארטיי]]
[[קאַטעגאָריע:ארטאדאקסישע פאליטיקער]]
[[קאַטעגאָריע:יידישע שרייבער]]
[[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער יידן]]
[[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער פאליטיקער]]
{{DEFAULTSORT:שפירא, בען}}</text>
      <sha1>rpdfdp09arq39nq1vnfi2y9s85kaagv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>הגר</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49797</id>
    <revision>
      <id>580981</id>
      <parentid>580952</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T15:51:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="639" xml:space="preserve">{{יתום}}'''הָגָר''' איז געווען די דינסט פון [[שרה]]. זי איז געווארן אפילגש און [[ווייב]] פון ​[[אברהם|אברהם אבינו]] און האָט געבוירן [[ישמעאל]]. איר דערציילונג איז דערשינען אין [[ספר בראשית]].

נאכדעם וואס שרה האט געבוירן [[יצחק אבינו|יצחק]], האט זי געבעטן אברהם אוועקצוטרייבן הגר און ישמעאל, האַלטן יצחק אַוועק פון זיי.

{{שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:פערזענלעכקייטן אין תנ&quot;ך]]</text>
      <sha1>gjtss67gsr8ot89psm55bb5gkcdlgbr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מירון טראגעדיע תשפ&quot;א</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52841</id>
    <revision>
      <id>580964</id>
      <parentid>580890</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:54:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>/* ליסטע פון נפטרים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4474" xml:space="preserve">פֿארטאגס [[ל&quot;ג בעומר]] ([[י&quot;ח אייר|י״ח אייר]]) [[ה'תשפ&quot;א]], דעם [[30סטן אפריל]] איז געווארן א גרויסע געדרענג וואס האט צוגעברענגט אויף א בהָלה ביים ארויסגאנג פון דער הדלקה ביים [[תולדות אהרן]] רבי׳ן נעבן דעם ציון פון רבי שמעון בר יוחאי אין מירון, ווען 45 מענער און קינדער זענען ליידער אומגעקומען און 102 זענען פארוואונדעט געווארן, נאכדעם וואס זיי זענען צעטרעטן געווארן אין א שטארקן געדרענג''.''

דאס האט פאסירט אינמיטן דער הילולא פון רבי שמעון וואס קומט פאר יעדע יאר אין מירון ווען יידן קומען צוזאמען ביים ציון. בשעת מעשה זענען געווען ביים ציון בערך 100,000 יידן.

ס׳איז געווען די ערגסטע ציווילע קאטאסטראפֿע אין דער היסטאריע פון ישראל.{{הערה|שם=&quot;Jerusalem Post&quot;|{{Cite news|title=&quot;There are casualties, the event is over!&quot;: The moment of the disaster, live from Mount Meron|url=https://m.ynet.co.il/articles/59233810|access-date=30 April 2021|work=[[Ynet]]|language=העבראיש|archive-date=2 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210502091510/https://www.ynet.co.il/news/article/HkfBhZYDd|url-status=live}}}}

=== נפטרים ===
{{עמודים|אינהאלט=
* הר&quot;ר [[שרגא געשטעטנער]] ע&quot;ה - [[מאנסי]]
* הר&quot;ר ישראל אלנקווה ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר מנחם אשר זעקבאך ע&quot;ה - מודיעין
* הבחור חיים ראק ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר דוד קרויס ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור יוסף עמרם טויבער ע&quot;ה - מאנסי
* הבחור אלי' כהן ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמעון מטלון ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמחה בונם דיסקינד ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר אליעזר צבי יאזשעף ע&quot;ה - קרית יואל
* הר&quot;ר חנוך סלוד ע&quot;ה - אשדוד
* הבחור פּנחס מנחם קנאבלאוויטש ע&quot;ה - אמעריקא
* הר&quot;ר אלעזר מרדכי גאלדבערג ע&quot;ה - ביתר
* הבחור משה בן שלום ע&quot;ה - בני ברק
* הר&quot;ר יונתן חברוני ע&quot;ה - ג. שמואל
* הבחור ידידי' אשר פויגל ע&quot;ה - ג. שמואל
* הר&quot;ר יהודא לייב רובין ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר חיים עוזר סלר ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר שמואל צבי קלאגסבאלד ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה ענגלארד ע&quot;ה ואחיו הילד יהושע ענגלארד ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור משה לוי ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור נחמן קירשנבוים ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה מרדכי אלחדד-שארף ע&quot;ה ואחיו הבחור יוסף דוד אלחדד-שארף ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור דוב שטיינמעץ ע&quot;ה - מאנטריאל
* הבחור יוסף מאסטורוב ע&quot;ה - רמלה
* הבחור יעקב אלחנן סטארקאווסקי ע&quot;ה - אלעד
* הבחור יוסף יהושע לוי ע&quot;ה - רכסים
* הבחור ישי מועלם ע&quot;ה -רכסים
* הבחור אברהם דניאל אמבון ע&quot;ה - ארגענטינה
* הילד אליעזר יצחק קולטי ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אריאל צדיק ע&quot;ה - ירושלים
* האברך יוסף גרינבוים ע&quot;ה - חיפה
* הבחור אלקנה שילה ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אליעזר געפנער ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור ידידי' משה חיות ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור דניאל מאריס ע&quot;ה - ניו דזשערסי
* הבחור שלמה זלמן לעבאוויטש ע&quot;ה - צפת
* הר&quot;ר משה צרפתי ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור אריאל אחדות ע&quot;ה - תל אביב
* הר&quot;ר מרדכי פעקעטע ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור חן דורון ע&quot;ה - חולון
* הר&quot;ר משה בערגמאן ע&quot;ה - ענגלאנד
* און הבחור יוסף קאהן ע&quot;ה - קליוולאנד.}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


&lt;references /&gt;
[[קאַטעגאָריע:ל&quot;ג בעומר]]
[[קאַטעגאָריע:מירון]]
[[קאַטעגאָריע:מאסן-פאניקן]]
[[קאַטעגאָריע:2021]]</text>
      <sha1>0iyf5hb51p12p19eyocyqgoe6y7zqgb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580965</id>
      <parentid>580964</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:54:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4472" xml:space="preserve">פֿארטאגס [[ל&quot;ג בעומר]] ([[י&quot;ח אייר|י״ח אייר]]) [[ה'תשפ&quot;א]], דעם [[30סטן אפריל]] איז געווארן א גרויסע געדרענג וואס האט צוגעברענגט אויף א בהָלה ביים ארויסגאנג פון דער הדלקה ביים [[תולדות אהרן]] רבי׳ן נעבן דעם ציון פון רבי שמעון בר יוחאי אין מירון, ווען 45 מענער און קינדער זענען ליידער אומגעקומען און 102 זענען פארוואונדעט געווארן, נאכדעם וואס זיי זענען צעטרעטן געווארן אין א שטארקן געדרענג''.''

דאס האט פאסירט אינמיטן דער הילולא פון רבי שמעון וואס קומט פאר יעדע יאר אין מירון ווען יידן קומען צוזאמען ביים ציון. בשעת מעשה זענען געווען ביים ציון בערך 100,000 יידן.

ס׳איז געווען די ערגסטע ציווילע קאטאסטראפֿע אין דער היסטאריע פון ישראל.{{הערה|שם=&quot;Jerusalem Post&quot;|{{Cite news|title=&quot;There are casualties, the event is over!&quot;: The moment of the disaster, live from Mount Meron|url=https://m.ynet.co.il/articles/59233810|access-date=30 April 2021|work=[[Ynet]]|language=העבראיש|archive-date=2 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210502091510/https://www.ynet.co.il/news/article/HkfBhZYDd|url-status=live}}}}

== נפטרים ==
{{עמודים|אינהאלט=
* הר&quot;ר [[שרגא געשטעטנער]] ע&quot;ה - [[מאנסי]]
* הר&quot;ר ישראל אלנקווה ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר מנחם אשר זעקבאך ע&quot;ה - מודיעין
* הבחור חיים ראק ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר דוד קרויס ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור יוסף עמרם טויבער ע&quot;ה - מאנסי
* הבחור אלי' כהן ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמעון מטלון ע&quot;ה - ביתר
* הר&quot;ר שמחה בונם דיסקינד ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר אליעזר צבי יאזשעף ע&quot;ה - קרית יואל
* הר&quot;ר חנוך סלוד ע&quot;ה - אשדוד
* הבחור פּנחס מנחם קנאבלאוויטש ע&quot;ה - אמעריקא
* הר&quot;ר אלעזר מרדכי גאלדבערג ע&quot;ה - ביתר
* הבחור משה בן שלום ע&quot;ה - בני ברק
* הר&quot;ר יונתן חברוני ע&quot;ה - ג. שמואל
* הבחור ידידי' אשר פויגל ע&quot;ה - ג. שמואל
* הר&quot;ר יהודא לייב רובין ע&quot;ה - בית שמש
* הר&quot;ר חיים עוזר סלר ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר שמואל צבי קלאגסבאלד ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה ענגלארד ע&quot;ה ואחיו הילד יהושע ענגלארד ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור משה לוי ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור נחמן קירשנבוים ע&quot;ה - בית שמש
* הבחור משה מרדכי אלחדד-שארף ע&quot;ה ואחיו הבחור יוסף דוד אלחדד-שארף ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור דוב שטיינמעץ ע&quot;ה - מאנטריאל
* הבחור יוסף מאסטורוב ע&quot;ה - רמלה
* הבחור יעקב אלחנן סטארקאווסקי ע&quot;ה - אלעד
* הבחור יוסף יהושע לוי ע&quot;ה - רכסים
* הבחור ישי מועלם ע&quot;ה -רכסים
* הבחור אברהם דניאל אמבון ע&quot;ה - ארגענטינה
* הילד אליעזר יצחק קולטי ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אריאל צדיק ע&quot;ה - ירושלים
* האברך יוסף גרינבוים ע&quot;ה - חיפה
* הבחור אלקנה שילה ע&quot;ה - ירושלים
* הר&quot;ר אליעזר געפנער ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור ידידי' משה חיות ע&quot;ה - בני ברק
* הבחור דניאל מאריס ע&quot;ה - ניו דזשערסי
* הבחור שלמה זלמן לעבאוויטש ע&quot;ה - צפת
* הר&quot;ר משה צרפתי ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור אריאל אחדות ע&quot;ה - תל אביב
* הר&quot;ר מרדכי פעקעטע ע&quot;ה - ירושלים
* הבחור חן דורון ע&quot;ה - חולון
* הר&quot;ר משה בערגמאן ע&quot;ה - ענגלאנד
* און הבחור יוסף קאהן ע&quot;ה - קליוולאנד.}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


&lt;references /&gt;
[[קאַטעגאָריע:ל&quot;ג בעומר]]
[[קאַטעגאָריע:מירון]]
[[קאַטעגאָריע:מאסן-פאניקן]]
[[קאַטעגאָריע:2021]]</text>
      <sha1>mm05s7ss64bio6gjnqp47rtwzna3fxl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מירון (דערפל)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53408</id>
    <revision>
      <id>580966</id>
      <parentid>580909</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:56:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[מירון]] צו [[מירון (דערפל)]]: געווענליך סתם מירון מיינט מען דעם בארג</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2882" xml:space="preserve">{{יישוב
|נאמען=מירון
|סארט יישוב=מושב
|אמטשפראך נאמען=
|הערב= 
|פאן= 
|מדינה= {{פאן ישראל}}
|אפטייל טיפ=
|אפטייל נאמען=
|געביט=
|ראיאן=
|דיסטריקט= [[צפון דיסטריקט (ישראל)|צפון דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער= 
|גובערנאטאר=
|טיפ אונטעראפטייל=
|דיסטריקטן אין ראיאן=
|שטעט אין ראיאן=
|ראיאן הויפטשטאט=
|מוטערשטאט=
|אפיציעלע שפראך=
|שטח= 
|הייך=
|גרינדונג דאטע=
|באפעלקערונג={{וויקידאטן|באפעלקערונג}}
|באפעלקערונג יאר= 
|באפעלקערונג הערה=
|מטרופולין=
|הערת מטרופולין=
|צפיפות= 
|קאארדינאטן=   {{coord|32|48|N|35|32|E|region:IL_type:city|display=inline,title}} 
|צייט זאנע= +2
|אתר אינטרנט= 	
|מאפע=
|פרטימדיקע מאפע=
|סטאטיסטיק=
|בילד=בית הכנסת מושב מירון.JPG|באשרייבונג=שול אין מירון}}
'''מושב מֵירוֹן''' איז א רעליגיעזער מושב אין אויבער גליל ביים פוס פון הר מירון וואס געהערט צום מרום הגליל ראיאנאט.

דער ייִשובֿ איז געגרינדעט געוואָרן אין 1949 דורך אימיגראַנטן פֿון אונגאַרן און רומעניע און רעליגיעזע באַפֿרײַטע זעלנער פֿון דער אומאָפּהענגיקייטס־מלחמה. עס איז געגרינדעט געווארן אויף די לענדער פונעם אראבישן דארף מירון, וואס איז חרוב געווארן אין דער אומאפהענגיקייטס-מלחמה.

דער ישוב הייסט נאך דעם אלטען מירון וואס האט געוואוינט דערנעבן, און זיין נאמען ווערט אפגעהיט אויפן נאמען פונעם אראבישן דארף וואס איז דארט געווען. דער ארט איז באקאנט מיט דעם קבר פון רבי שמעון בר יוחאי פון [[בארג מירון]], וואס געפינט זיך אין איר אויסשטאנד, וואס ווערט באזוכט דורך הונדערטער טויזנטער מענטשן אויף ל&quot;ג בעומר יעדן יאר.

דער פארזיצער פונעם לאקאלע קאמיטעט איז דוד קליין, פאר אים האט מרדכי האלפערין געדינט (ביז 2018).

דער רב פונעם מושב זינט תשי&quot;ט איז הרב [[מאיר זאב שטערן]].

== זעט אויך ==

* [[מירון טראגעדיע תשפ&quot;א]]


{{מרום הגליל ראיאנראט}}
[[קאַטעגאָריע:יישובים אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:ל&quot;ג בעומר]]</text>
      <sha1>idxgnyzg75f0z3zhlzxid1guucj7z8r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אנטווערפן יידנטום</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53633</id>
    <redirect title="אנטווערפנער אידנטום" />
    <revision>
      <id>580959</id>
      <timestamp>2022-08-19T14:36:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[אנטווערפן יידנטום]] צו [[אנטווערפנער אידנטום]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[אנטווערפנער אידנטום]]</text>
      <sha1>dnpxm658b3wmdcr0m9lxnukxy5lhyxc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מירון</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53634</id>
    <redirect title="בארג מירון" />
    <revision>
      <id>580967</id>
      <timestamp>2022-08-19T14:56:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[מירון]] צו [[מירון (דערפל)]]: געווענליך סתם מירון מיינט מען דעם בארג</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[מירון (דערפל)]]</text>
      <sha1>do18xbi8z80nkascex9zkv9uq35szpj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580968</id>
      <parentid>580967</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:57:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>געענדערט ווייטערפירונג ציל פון בלאט [[מירון (דערפל)]] צו בלאט [[בארג מירון]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[בארג מירון]]</text>
      <sha1>ikyrzb3cyrj9m52fwl1cpq11o32o95c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ווערטייברעיטס</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53635</id>
    <redirect title="ווערטעבראט" />
    <revision>
      <id>580986</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[ווערטייברעיטס]] צו [[ווערטעבראט]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[ווערטעבראט]]</text>
      <sha1>h87o61t2zygrzueuxqumif5ake8m360</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>רעדן:ווערטייברעיטס</title>
    <ns>1</ns>
    <id>53636</id>
    <redirect title="רעדן:ווערטעבראט" />
    <revision>
      <id>580988</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>וויקיפּעדלער האט באוועגט בלאט [[רעדן:ווערטייברעיטס]] צו [[רעדן:ווערטעבראט]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57" xml:space="preserve">#ווייטערפירן [[רעדן:ווערטעבראט]]</text>
      <sha1>tlv7k33e0jjizj0ves58iznysxaobir</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>