Салампек Иван Яковлевич

Википедири материал

Салампек Иван Яковлевич (Яковлев), — чăваш çыравçи. Чăваш Енĕн Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Шĕнерпуç ялĕнче 1906 çулхи юпа уйăхĕн 29-мĕшĕнче çуралнă. 1973 çулхи раштав уйăхĕн 15-мĕшĕнче Шупашкарта вилнĕ.

1934 çултанпа СССР ÇП чĕленĕ.

Тупмалли

[тӳрлет] Пурнăçĕ

Чухăн кил-йышра çуралса ӳснĕ. 1921 Шупашкарти педагогика техникумне вĕренме кĕнĕ. Ун чухне комсомол та пулса тăнă. 1926 çултанпа Комсомол Шупашкар хула комитетĕнче ĕçленĕ, ун çамрăксен хаçатне хутшăннă.

1927-1928 çулсенче Элĕк районĕнчи комсомол комитечĕн секретарĕ пулса ĕçленĕ. 1928 çулта «Çамрăк коммунист» хаçатăн редактор пулса ĕçле пуçланă. Çав вăхăтра «Хатĕр пул» пионер хаçатне те редакциленĕ.

1932 çулта Централлă нацисене наукапă тĕпчĕни институтри аспирантурăна вĕренме кĕнĕ. Вĕренсе пĕтернĕ хыççăн 1935-1937 çулсен хушшинче Чăваш педагогика институтĕнчи директор вĕренесси сумĕ пулса ĕçлене, педагогика вĕрентнĕ.

Ун хыççăн Улатăрти педагогика училищĕн директорĕнче ĕçленĕ. «Чăваш коммуни» хаçатăн редакци пуçлăхĕ пулса вăй хунă.

Çыравçă çулĕ 1933 çулта пичетленĕ «Иштул» романран пуçланать. Кайран «Велиме» драмăна, «Каçĕ, мĕншĕн кĕске-ши?», «Уйăх хăпарсан» калавсене çырнă. Чи пĕлтерĕшлĕ ĕçне «Пирвайхи юрату» романа теççĕ. Унта вăл коллективизаци çулсенчи комсомол организацийĕсене йĕркеленине кăтартса парать.[1]

Çавăн пекех Салампек Иванĕ Яковлев Иван Яковлевич йĕркеленĕ Чĕмпĕрти чăваш шкул историне тĕпченĕ.

[тӳрлет] Ĕçĕсем

[тӳрлет] Илемлĕ литература

  • «Иштул», роман, 1933
  • «Велиме», драма, 1940
  • «Каçĕ мĕншĕн» кĕске-ши?, калавсен пухăвĕ, 1944
  • «Уйăх хăпарсан», калав, 1946
  • «Иксĕлми шанчăк», калав, 1947
  • «Тумхахла çул», калав, 1958
  • «Пирвайхи юрату», роман, 1970; 1970

[тӳрлет] Тĕпчекен литература

  • «Первый чувашский педагог», 1948
  • «Иван Яковлевич Яковлев» (1948)
  • «Симбирская учительская школа и ее роль в просвещении чувашей» (1959).

[тӳрлет] Вуламалли

  1. Иван Салампек