Хром
Википедири материал
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Щёлочь металĕсем | Щёлочьпа çĕр металĕсем | Куçакан металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Çурма металсем | Сипетлĕ газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Хром — хими элеменчĕсен таблицин 24-мĕш элеменчĕ, атăм йывăрăшĕ 51,996, синкер-хурçă тĕслĕ металл.
Тупмалли |
[тӳрлет] Истори
1766 çулта Екатеринбург çывăхĕнче минерал тупнă, ăна «çĕпер хĕрлĕ тăхланĕ» ят панă, PbCrO4. Хальхи ячĕ — крокоит. 1797 çулта франци химикĕ Л. Н. Воклен унтан çĕнĕ тугоплавкий металл (Воклен ун чухне хром карбидне кăларнă пулмалла) уйăрса кăларнă.
[тӳрлет] Ячĕ пулса тухни
Элеменчĕ ятне греци χρῶμα — тĕс, сăрă палăртусенчен илнĕ пулас — хăйĕн сыпăнăвĕсем тĕрлĕ сăрлă пулнирен.
[тӳрлет] Физикăпа хими пахалăхĕсем
[тӳрлет] Тупăçĕ
РФ хромăн тĕп çĕруправĕсем Уралта (Донские тата Сарановское).
[тӳрлет] Туса кăларни
Хром çутçанталăкра ытларах хромлă тимĕрлĕх пек тĕл пулать Fe(CrO2)2 (тимĕр хромичĕ). Ăна феррохромран электрокăмакасенче кокспа çĕнетсе тăваççĕ:
- FeO•Cr2O3 + 4C → Fe + 2Cr + 4CO↑
Феррохрома легированных хурçă тунă чух усă кураççĕ.
Тап-таса хром тăвас тесе, çакăн пек хутăштарса япаласене çыхăнтараççĕ:
1) тимĕр хромитне натри карбоначĕпе хутăштарса сывлăшра шăрантараççĕ (кальциленнĕ сода):
2) натри хроматне (шывра) ирĕлтереççĕ те ăна йӳçĕелĕ тимĕртен уйăраççĕ;
3) йӳçĕклесе тата хытаркаласа (кристаллизацилесе)хромата дихромата куçараççĕ;
5) алюминотерми меслечĕпе металлă хром туса кăлараççĕ:
- Cr2O3 + 2Al → Al2O3 + 2Cr + 130 ккал
6) электролиз меслечĕпе электролитикăллă хрома Хром ангидричĕнчен сера кислотиллĕ. Шывра туса кăлараççĕ. Çакăн чух катодсем çинче 3 ĕç пулăмĕсем иртеççĕ: