Чăрăш (йывăç)
Википедири материал
Ку статьяна якатса тухмалла.
Ку статьяна энциклопеди стилĕпе çырман, е йăнашсем нумай. Википеди статьисене çырмалли йĕркесемпе килĕшӳллен якатса тухмалла.
|
Чăрăш — йывăç евĕр ӳсен-тăран, хыр йывăçĕсен çемйине кĕрет. Çут çанталăкра 35 яхăн тĕслисем тĕл пулаççĕ. Чăрăш пĕрмай симĕс çӳллĕллĕ, илемлĕ кронăллă, 30 м çӳллĕше çити ӳсет. Чăрăш (латынь ячĕ — la|pix сăмала, сухăр) - сухăрлă йывăç.
Тупмалли |
[тӳрлет] Йĕри-тавраллă çырни
Йывăç тымарĕн системи пĕрремĕш 10-15 çулĕсенче туна евĕрлех, каярахпа тăпра çийĕнчи тĕп тымарĕ типет. Вăйлă çил вĕрсен авăнать, хуçăлать.
Крона конус е пирамида евĕр.
Турачĕсем аяккала сарăлнă е аялла пĕкĕннĕ. Пĕрремĕш 3-4 çулĕсенче йывăç аяккинелле хунавсем памасть.
Кора серая, отслаивается тонкими пластинками.
Вăрă тăкма 10 — 60 çулхи (çак вырăнти çутçанталăк пахийĕнчен килет) чăрăш пултарать.
Вăтамран 250-300 çул (хăш чух 600 çул) таран ӳсет.
Чăрăшлă çеç вăрмансем питĕ тачăллă, тăвăрлă, тĕттĕмлĕ. Чăрăш вăрманĕсенче аял шайĕнче нимĕн те ӳсмест.
[тӳрлет] Тĕсĕсем
Кавказра кавказ чăрăшĕ (Picea orientalis) саралнă, унăн çулçисем (йĕпписем)çемçерех, турачĕсем мамăклă.
Раççей çеçенхирĕсенче хăш чух шурă чăрăша (Picea glauca) та çитĕнтереççĕ.
Инçет Хĕвелтухăçра саян чăрăшĕ (Picea jezoensis) анлă саралнă.
Чăрăшăн урăх тĕслисем Китайра, Çĕпĕрте, Америкăра тĕл пулаççĕ.
[тӳрлет] Йывăçпа усă курни
Чăрăшăн йывăçĕ çемçе те çăмăл, çав тери çирĕп мар, унпа вара çурт тунă çĕртре (хăмасем, брусья), вак ĕçсенче, йывăç çăрине тунă чухне усă кураççĕ.
Чăрăш йывăçĕнчен ăсталанă кĕвĕ инструменчĕсем илĕнтермеллĕ сасăллă, мĕншĕн тесен йывăçлăхĕ пĕр пек тачăллă (çакăн пек йывăçа резонанс йывăçĕ теççĕ). Итали ăстисем, çав шутра Амати, Страдивари, сĕрме купăсĕссене чăрăшран хатĕрленĕ.
Кавказ чăрăшĕн йывăçлăхĕ тачăллă.
[тӳрлет] Вуламалли
- Флора СССР. т.1, М. — Л., 1934.
- Деревья и кустарники СССР, т. 1, М. — Л., 1949.
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. Т. 1. М: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований. 2002. ISBN 8-87317-091-6
[тӳрлет] Каçăсем
- Gymnosperm Database — Picea
- Чăрăш эфир çăвĕ, унăн фитонцичĕсем çинчен, вĕсемпе ус курмалли
- Чăрăш. Декоративлă ӳсен-тăрансен энциклопедийĕ
- (Picea glauca 'Alberta globe')