Jacob Daniël du Toit

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Jacob Daniël du Toit is gebore in Paarl 1877 en oorlede Pretoria 1953.

Du Toit was beter bekend as Totius. Totius was ‘n Gereformeerde Kerk dominee. Gedurende die Tweede Vryheidsoorlog was hy 'n kapelaan van die Boere. Hy het later ‘n doktorsgraad in teologie aan die Universiteit van Amsterdam gekry en is aangestel as professor van die teologiese skool in Potchefstroom.

Sy literêre nalatenskap sluit in die eerste vertaling van die Bybel en die Psalms in Afrikaans. Onder die skuilnaam Totius het hy gedigte geskryf, meestal oor sy liefde van mens, natuur en die konflikterende ideologie van Britse imperialisme en Afrikaner nasionalisme.

[wysig] Gedigte

Een van Totius se gedigte:

Die os

Hoe rustig stap hy aan

die edel jukgediert!

hoe waggel hy die kop

met horings swaar gesierd,

en stewig ingestrop!


Hoe rustig stap hy aan

so sonder tuiggetooi,

met natte dowwe plof;

syn vel trek plooi op plooi

rondom die breë skof.


So stap hy rustig aan

vol kalme majesteit

en ongesmukte prag -

beeld van stilswyendheid

én selfbewuste krag.


Steeds stap hy rustig aan

met rustelose drang,

by kou en sonnegloed;

maar snags versnel syn gang

om dagversuim te boet.


Nog stap hy rustig aan

als dage kommervol

doen bleek en krul syn gras;

hy skeer die hardste pol

en suip die modderplas.


Stap, stap dan rustig aan

en deel die trekkerslot;

die skaarste en owervloed,

daar in die land, waar God

ook is vir osse goed!


O, die oggendstond op 'n boereplaas!


O, die oggendstond op 'n boereplaas!

Daar trek al op die eerste rook.

Hul het gistraand die graag beslis

wie of se beurt dit môre is

om ketel te kook.

Die môre-ster het opgegaan;

daarbinne roer al een;

daarbuite bly die rokie draai,

omdat daar nou geen windjie waai

deur vroeë môrewêreld heen.


Die haan het op sy beul geblaas;

hy spring al van sy tak;

'n mens sal sê dat hy die baas

(so stap hy) is van die werf en plaas,

en die transport dra in sy sak.


Hom volg sy vrind die kallekoen,

en oue towenaar:

hy worstel met sy slange, wat

hy nukrig teke in die pad

se stof, met duistre vlekgebaar.


Die kraalvee is al moeg gelê;

hul rek die stramme lywe uit.

Daar kom die kaffer ook al aan,

wat koulik oor die douveld gaan

en eers die kalwerhok ontsluit.

Sy emmer ruis van pure musiek,

so vloei dit nou uit volle speen;

musiek ook vir die kalfie als

hy kort-kort om sy moeder wals

op nog onvaste horrelbeen.


Maar kyk hoe staan die osse met

groot oë naar die hek te tuur,

totdat die sware hinderpaal,

word uit die mikstok uitgehaal,

waaraan hul saans hul lywe skuur.


Die son gaan op, die vee verdwyn.

net in die onverstoorbre vert'

'n osse-span stap voor die ploeg,

en agteraan die man wat swoeg

by 'n rukkeringe stert.


Die mïre smelt weer met die dou,

die vrede alleen bly soos dit was.

Net 'n hen spring van haar eiers af

met groot geraas, en die brakhond blaf

vir die enkele kuiergas.

[wysig] Eksterne skakels

Ander tale