Rooikat

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Inhoud

[wysig] Klasifikasie

Wetenskaplike naam: Felis Caracal

  1. Koningkryk: Animalia
  2. Phylum: Chordata
  3. Subphylum: Vertebrata
  4. Klass: Mammalia
  5. Order: Carnivora
  6. Familie: Felidae
  7. Subfamilie: Felinae
  8. Genus: Caracal
  9. Spesie: Caracal caracal

Die rooikat is 'n soogdier en 'n karnivoor en 'n lid van die katfamilie(Felidae - Felinae). Daar is 36 wilde kat spesies regoor die wêreld. Daar is drie hoofgroepe in die katfamilie: die groot katte (Panthera), die jagluiperd (Acinonyx) en die klein katte (Felis). Die rooikat is lid van die felis groep.

Verwarring bestaan oor die naam van die rooikat weens verwaring met ander katte soos die Lynx en die Bobcat omdat die rooikat ook al bekend gestaan het as die Lynx Caracal. Die rooikat deel 'n paar unieke eienskap met die Lynx. Hulle het albei 30 tande waar die meeste katte 28 tande het. Die rooikat is nader verwant aan die Felis Serval ( tierboskat ) as aan die Felis Lynx of die Felis Rufus (Bobcat)

[wysig] Voorkoms

Die rooikat is 'n bedreigde spesie, wat kom algemeen in [Suid Afrika] voor asook in die res van Afrika en Klein-Asië.

  1. In Noord Afrika kom die rooikat in lande soos Marokko, Algerië, Tunisië, Egipte, Libië en in die suide van Soedan.
  2. Suid van die Sahara kom die Rooikat voor in lande soos Mauritanië, Senegal, Ethiopië, Somalië, Uganda, Kenia, Tanzanië, Angola, Zambië, Malawi en Mosambiek.
  3. In Suidelike Afrika kom die rooikat in lande soos Suid Afrika, Namibië, Botswana, Zimbabwe, en Mosambiekvoor.

Die rooikat verkies 'n droë en warm klimaat en kan gevind word in die boswêreldsavanne, ongelyke veld en bergagtige gebiede waar hy in lang gras en ruigtes kan skuil.

Volgens skatting gebaseer of digtheid en geografiese gebied word die totale effektiewe populasie bereken op 50,000 volwasse rooikatte (Nowell en Jackson 1996). In 2003 was die jag van rooikatte verbied in tien Afrika lande and handel beperk in ses lande van Afrika.

[wysig] Beskrywing

Die rooikat word beskou as een van die mooiste wildekatte. Die rooikat word herken aan sy rooibruin(taankleurige) pels en lang swart haartossels aan die punte van sy gepunte ore en kort dik stert. Die gesig van die rooikat word belyn deur 'n swart streep wat vertikaal deur elke oog loop en deur sy wit ken en swart bolip. Daar is wit merke op sy keel, ken en maag. Die agterpote is heelwat langer as die voorpote. Die rooikat is 'n mediumgroot grasieuse kat, wat groter as die wildekat en kleiner as die luiperd is. Die rooikat se skouerhoogte is tussen 40cm en 45 cm. Die volwasse mannetjie weeg 17 kg en die wyfie 11.5 kg. Die Rooikat is soepel en kragtig gebou met lang bobene en skerp intrekbare kloue.

Beeld:Felis_Caracal.jpg‎

[wysig] Gedrag

Rooikatte is alleenlopende diere wat net vir teëldoeleinded bymekaarkom in pare. Elke rooikat sal vir homself 'n jaggebied afbaken wat hy sal probeer oorheers met sy teenwoordigheid. Die rooikat is 'n skugter dier wat in skeure, boomstompe en ou erdvarkgate wegkruip gedurende die dag en is meestal aktief is in die nag wanneer hulle jag. 'n Wye verskeidenheid van klein diere (soos klein wildsbokke, ape, bobbejane, dasse en hase), reptiele en voëls (soos tarentale en poue) word gejag deur die rooikat. Wildsbokke wat gejag word sluit in: bosbokke, rooibokke en rietbokke. Hulle van meestal voëls, wat op die grond nesmaak, terwyl die voël sit en slaap. Die rooikat is egter ook bekend daarvoor dat hy baie hoog kan spring om voëls, in vlug, met sy skerp kloue uit die lug te kan vang. Groter prooi, wat tot dubbel die gewig kan wees van die rooikat, word bekruip, bespring en met 'n nekbyt gedood. Rooikatte kan goed boomklim om groter roofdiere te ontduik om 'n beter perspektief te kry oor die jagveld. 'n Jong mannetjie kan tot 95km weg beweeg om sy eie gebied af te baken deur te urineer. Wyfies bly naby aan hul geboorteplek en hul gebiede sal soms oorvleuel met die van hul moeder. Die rooikat kan vir land tye sonder water oorleef aangesien die hy die meeste van sy vloeistof kan verkry uit die vog in die vesels van sy prooi.

[wysig] Lewenssiklus

Die rooikat is seksueel volwasse na ongeveer 20 maande. Paring kan in enige tyd van die jaar geskied maar paartyd geskied hoofsaaklik in die wintermaande, Mei en Junie in Suid Afrika. Paring vind gewoonlik plaas oor 'n tydperk van ses dae. Die Wyfie se dratyd is ongeveer twee maande waarna sy 2 tot 3 klein katjies(met 'n maksimum van tot 5 klein katjies) baar. 'n Klein katjie weeg ongeveer 300 gram by geboorte en tel ongeveer 21 gram per dag op na geboorte. Die kleintjies het reeds by geboorte die kenmerkende kleureinskappe van 'n volwasse rooikat. Die kleintjies is hulpeloos en kwesbaar en moet deur die moeder versorg word. Die wyfie dra beina daagliks haar kleintjies in haar bek na 'n nuwe veilige bestemming om te verhoed dat ander roofdiere die kleintjies opspoor en opvreet. Die mannetjie dra nie by tot die grootmaak van die klein katjies nie. Die klein katjies word blind gebore en hul oë gaan eers na ongeveer 'n week na geboorte oop. Hulle begin vleis eet as hul ongeveer 45 dae oud is en bereik onafhanklikheid binne 9 tot 12 maande. Die lewensverwagting van 'n wilde rooikat is 15 jaar terwyl 'n rooikat in aanhouding tot 17 jaar oud kan word.

[wysig] Interaksie met die mens

Die rooikat se natuurlike jaggebied en prooi is van hom ontneem deur veeboere. Die rooikat word geklasifiseer as 'n probleem dier en word stelselmatig uitgewis deur veeboere. Die rooikat kan groot skade aanrig onder 'n trop skape of bokke. 'n Rooikat sal meer vee doodmaak as wat hy kan eet op 'n slag. Baie boere beskou die rooikat as 'n pes wat uitgewis moet word. Ander meer natuurbewuste boere beperk die rooikat getalle deur hulle reuk afskeiding te gebruik om gebiede af te baken. Hulle vang die rooikatte ook in spesiale vanghokke waarmee hulle die rooikatte kan vervoer na minder bewoonde gebiede.

Die geheimsinnige en nagtelike lewenswyse van die Rooikat ontmoedig navorsers om die rooikat te bestudeer en min is gedokumenteer oor die kat se lewenswyse.

[wysig] Interesante feite

  1. Die Dieretuin van Kaapstad gebruik die rooikat as embleem.
  2. Twintig rooikatvelle is nodig om een pels te maak.
  3. Rooikatte kan maklik mak gemaak word maar moeilik om aan te hou in huise
  4. In Iran en Indië is rooikatte gebruik om jagters te help jag.

[wysig] Bronne

  1. Huisgenoot - 11 Sep 1997 bl77
  2. G. De Graaf, 1987, Diere van die Nasionale Krugerwildtuin, bl. 34
  3. Ensiklopidie van die Wêreld, vol 8, C.F. Albertyns (EDMS.) Beperk, 1976, bl. 530

[wysig] Skakels

  1. Mkuze falls-Private game reserve
  2. Blueplanetbiomes.org
  3. Wildanimalsonline.com
  4. Thinkquest.org
  5. Switcheroozoo
  6. Science in Africa
  7. Boundless Journeys
  8. Lioncrusher Domain
  9. The Makalali Private Game reserve
  10. Safricamlive
  11. IUCN redlist of threatened species
  12. The Cat Survival Trust
  13. Cat Survival Trust (2)
  14. Wild cat species and distribution - Africa
  15. Animal diversity web