Otto Keller

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Dialäkt: Schwäbisch

Otto Keller (* 2. September 1875 en Stuegert, + 26. März 1931 au en Stuegert) isch a schwäbischer Schriftsteller, Dichter ond a bissle au no Kombonischt gwä.


Inhaltsverzeichnis

[ändere] Aus seim Leabe

Dr Otto Keller wird am 2. Septembr 1875 en Stuegert als Sohn vo de Eheleut Gustav Keller ond Pauline geborene Schrempf gebora. Sei Vatter stirbt, wie der Bue grad amol sechs Johr alt isch. Zamme mit seim ältera Bruader Eugen bsuecht‘r d‘ Friedrich-Eugen-Realschual en seira Heimatstadt. Scho als Schialer fällt‘r durch seine Gedicht uff, mit dene er a baar vo seine Lehrer uff d’Schippe nemmt, ond au durch sei großa Musikalidet. 1894 beendet‘r sei Studium an dr Technische Hochschuel mit em erschte Staatsexame. A Aschtellong fendet er no en Heilbronn als Stroße- ond Wasserbauingenieur.

1898 stirbt em Otto sei Muader, was em grauße seelische Schmerza verursacht. Aber no em gleicha Johr voreffentlicht‘r mit seim Bruader Eugen zom erschta Mal a baar vo seine Gedicht en vorschiedene Zeitonga ond Zeitschrifta. Em Alter vo 30 Johr schliaßlich heiratet‘r en Zürich, wo er inzwischa nohzoga isch, dui bloß a baar Dag jengere Elisa Esser. 1913 kehrt‘r mit seira Familie – enzwischa send zwoi Döchtra gebora worde - noch Stuegert zrick.

Bis 1916 hot dr Otto bereits so viele Gedicht gschrieba, dass‘r beabsichtigt, älle zo vereffentlicha. s Problem isch bloß an Verlag zo fenda, denn wer will scho Versla rausgeba vom e Mo, wo kaum äbbor kennt!? Er mueß scho arg lang suacha, bis er 1917 den E. G. Wegener-Verlag en Stuegert fendet, wo‘s Risiko uff sich nemmt. Zwar isch der Verlag uff Schualbiacher spezialisiert, aber s‘isch a Glick für de Otto, dass der Verlag während em erschta Weltkriag nix Schulisches drucka deff. „Schnitz ond Zwetschga“ hoißt’r sei erschts Büechle, wo kurz vor Weihnachta erscheint. Mit dem Vorkaufserfolg, wo sich schließlich eistellt, hot jedafalls näamort grechnet, ond bis 1930 brengtr‘s sage ond schreibe uff zeah Büachla.

Neabem Schreiba isch‘r au ganz arg en d‘ Musik vernarrt. Die Luscht am Senga wird en sogar später, wenn‘s em gsondheitlich ganz dreckig goht, oifach nemme loslau. Er isch en verschiedene Gsangverei aktiv ond vertont für dia etliche vo seine Gedicht. Zo seim bekanndesta Liad, wo emmor no gern vo viele Leit gsonge wird, entpubbt sich „I, wenn i Geld gnuag hätt, o dees wär schee“. Sogar dr Willy Reichert, mit dem’r hin ond wieder uff dr Bühne gstande isch, nemmt des Lied uff Schallplatt auf, ond später wird’s emol zom Vorrat von „Herrn Stumpfes Zieh- und Zupfkapelle“ ghere.

Ab 1922 hält sich dr Otto Keller – zunächscht alloi ond vo 1923 a mit seira Familie – a baar Johr en de Vereinigte Schtaata vo Amerika auf. Ausgwanderte Schwoba organisieret für en Vortragsreisa mit Auftritt en viele Großstädt, ond bei seine Lesonga wird‘r emmer ganz arg gfeiret, was em saumäßig guet duet.

1922 wird a Schicksalsjohr für da Otto Keller: En schwerer Autoofall zwengt en, noch Deitschland zrückzukehra. Vo jetzt a hot er bis an sei Lebensende mit stark ogschlagener Gsondheit zo lebe.

Dr Otto Keller stirbt – er isch grad emol 55 Johr alt – am 26. März 1931. Sei Grab fendet‘r uff em Schtuegerter Pragfriedhof.


[ändere] D‘ Bedeidong vom Otto Keller

Zwischa de beide Weltkriag isch dr Otto Keller des gwea, was ma heitzudag en Beschtsellerautor nennt, obwohl seine Werk – Gedicht, Humoreska, Sprich ond Anekdota – zom weitaus gröschda Toil uff Schwäbisch verfasst send. Rechnet ma älle vo seine gsammlte Werk erschienene Auflaga zamma, no stoht er en dr Hitparade vo de Autora schwäbischer Mundart ganz oba. Heitzudag werdet älle seine handgschriebene Manuskript em Deitsche Lideraturarchiv en Marbach uffghoba.

Dr „Schwäbische Merkur“ hot en oira vo seine Ausgabe emol gschriebe, dr Otto Keller dät da richtige To treffa, der grad en Stuegert ond dromrom de Leit so gfellt; er häb a leichta ond hurtiga Art ond emmer no äbbes Urbanes.

Noch oim vo seine viele Vortragsobed, wo‘r gern ond oft en seire Hoimatstadt geba hot, hot emol dr Filder-Bote gschrieba: Während schon im ersten Teil ein paar Lachsalven abgefeuert wurden, prasselte das befreiende Geschütz im heiteren Teil ohne Unterlass. Das lag nicht nur am "Kaffeekränzle", nicht nur am "schweren Fall", sondern an all den ausgezeichnet vorgetragenen prächtigen kleinen Kabinettstückchen, die mit dem "Dampfbad" endeten.

[ändere] Em Dampfbad

Nochdem dr Otto Keller scho vor meh als 70 Johr gstorba isch, hot koiner meh uff sei Werk a Urheberrecht. Deswega soll an dera Stell no ois vo seine viele Gedicht folga. Als Beispiel isch sei „Dampfbad“ ausgwehlt worda. Des isch zwar sei längschts, wo’ner gschrieba hot, aber viele Leit moinet, es sei au sei beschts. Es stammt aus seim Biachle „Schnitz ond Zwetschga“. Des geit’s zwar heit au no zum Kaufa, aber en dera lieferbara Ausgab kommt’s bloß en’ra kürzda Fassong vor. Ausgrechnet de letzschde zwoi Stropha fehlet, was eigentlich a Dodsend isch.


Em Sommer gang i froh ond monter
fascht älle Dag an Necker nonter,
ond do wird badet ond wird gschwomma,
ond nochher ebbes zua sich gnomma.
So mach e’s, seit e denka ka,
des tuat mer guat ond schlächt mer a.


Em Wenter, do wird au brav badet,
weil des em Menscha niemols schadet,
em Gegatoil, a Bad em Wenter,
des halt e beinoh no fir gsender;
M’r macht’s oim heit jo so bequem
ond mollich warm ond agenehm.


Z’erscht bad‘ e äls ond dua me donka,
ond nochher wird a Schoppa dronka,
so han e ’s Johr ond Daga g’halta,
ond han me gsond derbei erhalta. –
I han wahrhaftig nex vermißt,
ond au nex anders denkt ond gwißt.


Wia-n-i amol em „Hecht“ be gsessa
ond han en Schwartamaga gessa,
duat oiner wisawi sich setza
ond fangt au mit mer a glei z’schwätza,
dass er a Dampfbad gnomma hätt,
ob i des au scho kenna dät?


Ha noi, sag i (‘s isch zwar zom schäma),
i dät gar nia a Dampfbad nemma;
druf secht ’r, des miaß i probiera,
des dät mer vierzeah Dag lang schbiera,
des mach oin jong ond gsond ond schlank,
mer wird sei Lebadag nia krank.


Ha no – denk i – was soll e saga?
I han zwar grad nex extra’s z’klaga,
Gottlob, i han grad koi Beschwerda;
jedoch a bisle s c h l a n k e r werda,
des wär nex Domm’s, drom denk e z’mol:
Ha, goscht ens Dampfbad au amol.


Voll Nasaweisheit ond Verlanga
ben also i en ’s Dampfbad ganga.
I denk, wenn’s nex nutzt, ka ’s nex schada,
des „russisch-remisch-irisch Bada“,
i will no seha, wia ’s nochher mir isch,
ob russisch, remisch oder irisch?


Z’erscht ben en H e i ß l u f t r a u m i ganga,
ond han au bald a z’schwitza g’fanga;
z’erscht s c h t a n d e, doch i denk: em Sitza,
do kascht vielleicht no besser schwitza.
I sitz uf d’Bank na – sapperment! –
Was han e me so arg verbrennt!


Ihr liabe Leit, ben i verschrocka!
Do soll der Deifel na sich hocka!
Wird‘s Michele do mit oim trieba?
Denk i bei mir, ond han me g’rieba, -
mer isch doch net von Holz ond Schtroh!
An dem Doil iberhaupt ond so!


Der Wärter kommt ond secht: „Zom Schwitza,
do miaßet Se uf‘s H a n d t u a c h sitza,
sonscht deant Se sich jo bees verbrenna,
dia Bänk send elend hoiß do henna!“ –
Des secht mer jetzt der guate Ma,
jetzt, wo-n-e kaum me sitza ka!


So hock e do ond schwitz osäglich,
`s isch fascht gar nemme guet erträglich,
scho sag e vor me na verschtohla:
„Der Deifel soll ‘s ganz Dampfbad hola!“ –
Jetzt endlich kommt der Wärter rei
ond secht: „So, jetzt kommt Nomro zwei!“


Druf hot er me en Dampfraum gnomma
ond secht, er dät glei wieder komma,
ond hoißt me no uf’s neie sitza,
I soll no dapfer weiter schwitza.
Gern hätt’ e zua-n-em gsagt: „Was gilt’s,
mi fendescht nemma – i verschmilz!“


Der Mensch ka scheint’s, des muaß e saga,
meh, wia-n-er selber woiß, vertraga:
Heit zoig i no en Blick, en schtolza,
weil i zom Glick be net verschmolza;
heit frog e me no dann ond wann,
wia-n-i des iberschtanda han.


Je meh vo mir isch ‘s Wasser gloffa,
je meh hot mi a Durscht betroffa:
A Durscht – mei Lebdag, i sag’s glassa,
han’s so weit i net komma lassa! –
Hätt‘ i jetzt ebbes dronka – no
hätt’s gradawegs en Zischer do.


Doch, was e jetzt erscht muaß berichta –
(i ka schier nemme weiter dichta!),
wia-n-i so dampfa dua ond kocha,
der Wärter, dieser Schendersknocha,
nemmt der en Schlauch ond schrauft en a, - -
schbritzt mi mit eiskalts Wasser a!! –


O liaber Gott em Hemmel droba,
gibt’s uf der Welt no so en Globa!
Kennt des oim d’ Menschheit wohl verdenka,
wenn so-n-a Scheisal mer dät henka! –
Der schbritzt – i gilf, daß Gott erbarm –
en Schtrahl, so dick als wia mei Arm!


Mein Zuastand kann e net beschreiba,
do laß e liaber ‘s Dichta bleiba,
denn wellet ihr en Eidruck gwenna,
miaßt i ganz anderscht dichta kenna,
- wia soll e saga – liaber Gott,
so wia ’s d’r Schiller kenna hot.


No soviel will e doch no saga:
Mir hot’s da-n-Odem grad verschlaga,
`s isch gwä, wia wenn durch Floisch ond Knocha
mer wird mit daused Nodla gschtocha!
I woiß no, i han denkt: o Graus, -
Jetzt no en Schnapper, - no isch aus!


Doch, liabe Leit, es kommt no härter,
des Allmachtsmischtvieh vom a Wärter,
nemmt der me no - `s isch kaum zom saga –
(er hot me beinoh miaßa draga)
ond schmeißt me, wuppdich, ois, zwoi, drei,
Boms, en a Wann kalts Wasser nei!


Do han e zapplt dren ond pruatschtet,
ond gauzt ond gschluckt ond gschpuckt ond ghuaschtet,
ond gschnattret han e drenn ond gfrora,
i han mer gsagt: jetz bisch verlora!
Der Schenderknecht, der Siach, der kromm,
der brengt do om, der brengt de om!


Ond halba he, `s isch gwieß net gloga,
hot der me aus em Wasser zoga,
ond legt me na no uf da Schraga,
(es hätt‘ me so koi Fuaß meh draga)
druf langt er en-en Kibel nei,
ond schmiert me dick mit Schmiersoif ei.


Ja, heilichs, siadichs Donnderwetter!
Dui Sauerei wird emmer netter!
Fangt der – i schäm‘ me fascht es z’saga –
Ganz regelrecht a, mi z’verschlaga;
er haut ond schtoßt ond schtupft ond schtemmt
Ond hot me en da Bauch nei klemmt!


Was soll a Mensch jetzt dozua saga!
Muaß i uf meine alta Daga
(i ka’s jo beinoh gar net fassa)
mi en da Bauch nei klemma lassa?
Ond kriag d’rbei no Hieb ond Schteeß!
Ihr liabe Leit, was isch au dees?


Gottlob ond Dank, mit Angscht ond Banga
Ischt au dui Qual voriber ganga,
i ka koin Arm ond Fuaß meh riehra,
ond dees – dees hoißet d’ Leit „massiera!“
„Massiera“ hoißet dees die Leit!
Ob des net grad zom Hemmel schreit?


No schtellt er onder d’ Dusch me nonter,
ond wäscht mer z’letschta d’ Soifa ronder,
druf hot er dergeschtalt me grieba,
daß d‘ Haut ischt schier am Handtuach blieba.
„So!“ sechter, „fertig! W o h l b e k o m m ’s“ –
I sieh no heit mei Gsicht, mei domm’s!


Wia mir no hot d‘ Erlesong gschlaga,
des isch a G’fiehl gwä, net zom saga,
em Schädel isch mer ’s gwä ganz bemisch
ond halba russisch-irisch-remisch. –
Den, der mer dees empfohla hot,
den – triff e’n – schlag e halba z’dot!


Gell, vierzeah Dag lang däh mer’s schbiera,
hot der mer gsagt, om mi z’versiehra?
Recht hot er ghet, der lombich Denger,
was, vierzeah Dag lang, - no viel länger
han i ’s en älle Knocha gschbiert,
so hot der Gottliab mi massiert!


Drei Dag lang ben em Bett i glega
ond han me nemme kenna rega.
Mi wondert’s bloß, des muaß e saga,
daß gar nex i dervo han traga, -
doch schwätzt vom Dampfbad ois en To,
do werd e bloich ond schwitz e scho.


Zom Schluß no ois: Vor meiner Alta
Han i des älles bei mer b’halta;
Koi Wertle han e gschnauft derwega,
worom i be-n-em Nescht drenn glega,
denn erschtens hätt‘ se mer’s blos gonnt,
ond zwoitens han e no en Grond:


Mei Theres nämlich duat gern zerfa
(se secht, se häb ’s so en de Nerva) - -
Vielleicht dät’s dofir gar nex schada
Des russisch-remisch-irisch Bada?
Drom kriagt se nägschdens, han e denkt,
a Kart vo mir ens Dampfbad gschenkt.

[ändere] Werke

  • Schnitz ond Zwetschga (1917)
  • Sacha ond Sächla zom Lacha ond Lächla (1918)
  • Aus meim Mauganeschtle (1919)
  • Oineweg muschber (1920)
  • Grillabatscher (1921)
  • 's Weglaternle (1924)
  • Heiligs Blechle (1926)
  • Trutz net so (1928)
  • Nemms wias kommt (1929)
  • Unsere wahren Humoristen (1930)

[ändere] Lieferbare Ausgaben

(alle erschienen im Verlag Karl Knödler Reutlingen)

[ändere] Weblinks


Der Artikel basiert uf ´ra freie Ibersetzung vum Artikel „Otto Keller“ us dr dytsche Wikipedia.

Anderi Sprooche