Arabische Sprache

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

s Arabisch (اللغة العربية : al-luġatu l-ʿarabīya) isch aini vode wichtigste Sprooche vo de Welt. Es isch d Sprooch vom Islaam und werd i rund 25 Staate as ofizielli Sprooch anerchennt. As Weltsprooch ghört si zu de sechs Amtssproche vode UNO. S Arabische werd inere aigne Schrift gschribe und ghört zude Semitische Sprochgruppe innerhalb vode Afro-Asiatische Sprochfamili. Es tailt sich in zwo Variante, s klassische Arabisch vom Koran (mit em moderne Hocharabisch) und de verschidnige Dialekt, wo zum Tail recht starch vom klassische Arabisch abwiiche chönet.

Inhaltsverzeichnis

[ändere] Phonologie

[ändere] Umschriibig

Um för westlichi Forscher und Interessierti d Lesig vom Arabische aifacher z mache, het die Dütschi Morgeländischi Gsellschaft (DMG) en aigni Lutschrift usegee, wo uf de Site Arabisches Alphabet ufzaigt werd.

[ändere] Vokal

S klassische Arabisch kennt nu grad drai Churz- und drai Langvokal: /a : ā/, /i : ī/ und /u : ū/. I de maiste Dialekt bildet die, je noch lutliche Umgebig Allophon. /ay/ und /aw/ sind streng gnoo kai Diphthong, do im Arabsiche /j/ und /w/ sich wie Konsonante verhaltet.

[ändere] Konsonante

S klassische Arabisch het 28 Konsonante (und ai Allophon). I de Dialekt git s Unterschid, so het s Maltesische weniger, s Marokkanische mee Konsonante (bzw. Allophon).

  Bilabial Interdental Lamino-dental Postalveolar Palatal Velar Uvular Pharyngal Glottal
 nichtemph.  emphatisch
Plosiv stl.     t     k q   ʔ
sth. b   d ʤ          
Frikativ stl. f θ s ʃ   x   ħ h
sth.   ð z ðˁ     ɣ   ʕ  
Nasal m   n              
Lateral     l1)          
Vibrant     r              
Approximant w         j        

1) Die velarisierti („dunkli“) Variante [ɫ] existiert nu im Wort Allah (الله ; IPA: /ɒˈɫːɒːh/; DMG: Allāh "Gott").

[ändere] Silbestruktur und Wortbildig

Wie bi allne Semitische Sprooche bestönd die maiste Wörter us drai Konsonante (Triliteralität), wo d Grundbedütig agend; z.B. ktb "schriibe". Die Konsonante werdet mit Vokal noch bestimmte Muster ufgfüllt, worus sich die gnoieri Bidütig ergit; z.B. kataba "er het gschribe"; kitābun "Buech" oder mit Vorsilbe: yaktubu "er schribt". Um die Muster z erkläre het die arabischi Grammatik s Verb faʕala "er het gmacht" gnoo; z.B. fuʕulun, fuʕūlun oder ʾafʕālun sind (maist) Pluralforme (kutubun "Büecher";ʾaflāmun "Film"!), fāʕilun isch Partizip Aktiv (kātibun "hd. schreibend; Schriiber, Schriftsteller, Autor"), mafʕūlun isch Part. Passiv (maktūbun "gschribe; Gschribnigs, Brief") und mafʕalun sind Örtlichkaite (maktabun "Büro"). Nebet Präfix (Vorsilbe), kennt s Arabische au Suffix (Endige) und Infix: fuʕaylun (kutaybun "Büechli").

Die Muster chönet sowit goo, as si bestimmti Bedütigsgruppe bildet; z.B. fuʕālun för Vögel (ʕuqābun "Adler"; ġurābun "Raab"; summānatun "Wachtle"), fuʕʕālun för Pflanze (tuffāḥun "Öpfel"; rummānun "Granatöpfel") oder fuʕalāʾu för Personeguppe (ʕulamāʾu "die Glehrte"; wuzarāʾu "d Wezire, d Minister"; fuqarāʾu "die Arme").

Jedes Wort fangt immer mit aimainzige Konsonant aa, wobi /j/, /w/ und de herti Stimmiisatz ebefalls als Konsonant betrachtet werdet. Me as zwai Konsnante anenand sind nöd erlaubt. Vili Grundwörter folget em Muster fVʕlun (V = Vokal): šamsun "Sune"; nuǧmun "Stern"; riǧlun "Fuess".

[ändere] Dialekt und Verbraitig

E Iitailig i lokaali Dialekt wie zum Biispil im Dütsche isch nu bedingt mögli, do d Sproochverhältnis komplizierter sind, well sich s Arabische ainersitz i Soziolekt und anderersits i Dialekt uuftailt.

[ändere] Soziolekt

  • Klassisch Arabisch isch d Sprooch vom Islam und werd vode bildete Lüt und a bestimmte Aläss gredt. Es isch im allgemaine au d Schriftsprooch.
  • Mediterrans Stadt-Arabisch werd i de maiste Städt rund um s Mittelmeer gredt, aber nöd i allne.
  • Beduine-Arabisch vertailt sich i weniger fruchtbare wüesteähnliche Zone im ganze Sproochgebiet.
  • Buure-Arabisch wiist, do die Gruppe im Gegesatz zude drai obere Gruppe wenig mobil isch, die stärchste lokaale Unterschiid uuf.
  • Fraue-Arabisch: I gwüssne Ort (z.B. Tunis) redet d Fraue e liecht anderi Version as d Mane.
  • Judeo-Arabisch und Christe-Arabisch. An Orte wo vill Jude oder Christe lebet (z.B. Baghdad), redet die sebe en Soziolekt, wo sich vo de muslimische Mitbürger unterschaidet.

[ändere] Lokaali Dialekt

S Arabisch vo de sesshafte Bevölkerig cha geographisch unterschide werde i:

  • Andalusisch (im 16. Jh. usgstorbe; Spanie): isch im Mittelalter z Spanie gredt worde. Es isch e Variante vom Maghrebinische.
  • Hassaniya (Mauretanie): en wenig bekannte Dialekt.
  • Maghrebinisch (Marokko, Algerie, West-Libye): S Maghrebinische het d Berber-Sprooche verdrängt.
  • Maltesisch (Malta): S Maltesische werd mit latinische Buechstabe gschribe und het vill italienischi Fremdwörter.
  • Ägyptisch (Ägypten, Ost-Libye): De Dialekt vode Stadt Kairo isch de wichtigst und bikanntist arabisch Dialekt. S Ägyptische isch nöd mitem Alt-Ägyptische vode Pharaone verwandt. Seb lebt witer im Koptische.
  • Sudanisch (Sudan).
  • Levantinisch(Palästina, Israel, Jordanie, Libanon. Syrie). Do het s Arabisch s Aramäische verdrängt.
  • Irakisch (Irak) het vill persischi und kuridsche Wörter ufgnoo.
  • Golf-Arabisch (Kuwait, Bahrain, d Emiraaat, Oman, östl. Saudi-Arabie). En Dialekt mit starche Beduine-Element.
  • Saudi-Arabisch (westl. Saudi Arabie, inkl. Mekka).
  • Yemenitisch (Jeme). De Dialekt het die alti sabäischi Sprooch überlageret.
  • Chliini isolierti Sprochgruppe usserhalb vom gschlossne arabische Sproochrumm vertailet sich vo Zypere (im Dorf Kormakiti), öber d Türkai und de Iran bis Usbekistan.

Innerhalb vom gschlossne arabische Sprochrumm, wo sich vom Atlantik bis zum Persische Golf (الخليج العربي al-ḫalīdš al-ʿarabī !Arabische Golf"!) erstreckt, befindet sich meriri Sprochgruppe:

  • Berber z Nordafrika.
  • Koptisch (†) z Ägypte.
  • Hebräisch erst sit de Gründig vom Staat Israel.
  • Aramäisch im Nööche Oste.
  • Mehri, e südsemitischi Sprooch im Yeme und im Oman.


[ändere] Büecher

  • Wolfdietrich Fischer: Grammatik des klassischen Arabisch; Harassowitz, Wiesbaden (1987); ISBN: 3-447-02609-X.

IKategorie:Sproch