Wikipedia:Lista d'articlos que toda Wikipedia abría de tener
De Biquipedia
Si busté sabe aragonés, busté mesmo puede emprenezipiar a traduzir ista lista u a escribir os articlos que deberba aber n'os enrastres en royo. Ta más informazión, puez besitar a paxina d' Aduya.
Iste articlo en atras luengas; Aymara(ay) Català (ca) Cymraeg (cy) English (en) Español (es) Guaraní (gn) Italiano (it) 日本語 (ja) Latina (la) Norsk (no) Polski (po) Português (pt) Quechua (qu) Simple English (simple)
Originalmente publicado en meta:List of articles all languages should have
A enchaquia por la que s'ha creyato ista paxina (listar os articlos que toda Wikipedia deberba tener) ye estando discutato en a canal #wikilist d'a rete IRC Freenode asinas como os articlos que astí s'encluyen, por lo tanto, por fabor, si se deseya encluyir bella dentrada serba preferible discutar-la prebiamén en a #wikilist
Bi ha un crexién numero de proyeutos wikipedicos. Bels crexen á fote, pero atros encara parexen amenistar un empentón. A propuesta d'un usuario se creyó ista lista ta fazilitar y asegurar que o mayor numero de Wikipedias tienen cubiertos unos campos minimos d'informazión, útil ta l'usuario y desixible a cualsiquier enziclopedia. Asinas, aquers que dentren en a wikipedia poderán sentir-sen más motibaus ta partizipar en o suyo desembolique.
Por lo tanto, dito usuario proposó que se creyase una lista con 1000 enrastres a esbrusadas d'articlos que deberbanos esmaxinar-nos por que esistan en todas y cada una d'as distintas Wikipedias.
Istos articlos poderban estar mui simplos, encluyendo a informazión más alazetal. En bels casos, puede estar tan solenco una tabla, mientres que en atros casos puede estar un esbrusada. Ista iniziatiba puede empentar os chicoz proyeutos y s'aspera amanir articlos que se puedan traduzir con fazilidá.
[Editar] Cómo s'emplega ista lista
Bi ha barias trazas d'emplegar ista lista. Una d'ellas ye traduzir-la ta una segunda luenga n'a que a Wikipedia cuente con pocos articlos y asinas comprebar qué articlos encara no esisen en a Wikipedia en ixa luenga. Muitos d'os articlos en ista lista aparexeran en a Wikipedia en español u en a Wikipedia en anglés simple. D'ista traza, una posibilidá ye traduzir ixos articlos dende beluna d'istas wikipedias. Amás, tamién se pueden comprebar os enrastres que tienga cualsiquier articlo á bersions de Wikipedia en atras luengas si se quiere mirar más informazion sobre l'articlo.
[Editar] Particularidaz culturals
Propuesta de Lista d'articlos que a Biquipedia abría de tener. Sé libre d'adibir lo que mance.
[Editar] Biografía
Deberba aber a lo menos tres frases por cada articlo biografíco, estando unas zien biografías a replenar.
[Editar] Mosicos
[Editar] Esploradors, descubridors
- Roald Amundsen
- Jacques Cartier
- Cristofo Colón u Cristofo Colombo
- James Cook
- Hernán Cortés
- Francis Drake
- Amelia Earhart
- Vasco da Gama
- Edmund Hillary
- Ferrando de Magallans
- Marco Polo
- Zheng He
[Editar] Imbentors y zentificos
- Marie Curie
- Charles Darwin
- Albert Einstein
- Thomas Alva Edison
- Enrico Fermi
- Henry Ford
- Sigmund Freud
- Galileo Galilei
- Johannes Gutenberg
- Edward Jenner
- John Maynard Keynes
- Isaac Newton
- Florence Nightingale
- Leonardo da Vinci
- Os chirmans Wright
[Editar] Escritors y filosofos
- Dante Alighieri
- Aristoteles
- San Agostín
- Matsuo Basho
- Birchilio
- Rachel Carson
- Germaine Greer
- Johann Wolfgang von Goethe
- Erodoto
- Ipocrates
- Hildegard von Bingen
- Immanuel Kant
- Lao Tzu
- Li Po
- Martín Lutero
- Rosa Luksemburg
- Karl Marx
- Murasaki Shikibu
- Omero
- George Orwell
- Platón
- Pitagoras
- Safo
- William Shakespeare
- Adam Smith
- Socrates
- Sun Tzu
- J.R.R. Tolkien
- Tu Fu
- Tomás d'Aquino u San Tomás d'Aquino
- Mary Wollstonecraft
- Zeami
- Confuzio
- Sima Qian
[Editar] Puliticos y atros menadors d'o pasato
- Abderramán
- Akbar o Gran u Akbar
- Alexandro Magno
- Zésar Augusto u Augusto
- Otto von Bismarck
- Simón Bolívar
- Catalina la Gran, Emperatriz de Rusia
- Carlemaño
- Carlos I d'España y V d'Alemaña
- Cixi (Tse Hsi, Tz'u-hsi) (A emperatríz biuda de China, 1835 - 1908)
- Felipe II d'España
- os Reis Catolicos u Isabel y Ferrando
- Winston Churchill
- Cleopatra VII
- Chulio Zésar
- Franz Ferdinand
- Indira Gandhi
- Mohandas Gandhi
- Charles de Gaulle
- Emperador Guillén II d'Alemaña
- Hammurabi
- Gro Harlem Brundtland
- Mary Harris (Mother Jones)
- Hirohito, Emperador de Chapón
- Adolf Hitler
- Reina Isabel I d'Inglatierra
- Reina Bitoria I d'Inglatierra
- Thomas Jefferson
- Chinguis Jan
- Kaahumanu
- Lenin
- Liliuokalani Reina de Hawai
- Abraham Lincoln
- Rosa Luksemburg
- Napoleón Bonaparte
- Nefertiti
- Nelson Mandela
- Makeda, Reina de Saba (Etiopia)
- Mao Tse-tung u Mao Zedong en pinyin
- Benito Mussolini
- Kwame Nkrumah
- Emmeline Pankhurst
- Pietro lo Gran de Rusia
- Pol Pot
- Franklin Delano Roosevelt
- Saladino
- Sammu-ramat (Semíramis), Reina d'Asiria
- Josef Stalin u Stalin
- Tamerlán o Timür Lang
- Eva Perón
- Toro Posato
- Lión Trotsky u Trotsky
- Harry Truman
- George Washington
- Qin Shihuang
- Zizerón
- Shaka Zulu
[Editar] Melitars y estrategas
- Chuana d'Arco
- Rodrigo Díaz de Vivar, O Zid
- Ponce de León
[Editar] Puliticos y menadors contemporanios
- Kofi Annan
- Silvio Berlusconi
- Tony Blair
- George W. Bush
- Jacques Chirac
- Vladimir Putin
- Gerhard Schröder
[Editar] Atros
- Mary Dyer
- Bill Gates
- Emma Goldman
- Steve Jobs
- Frida Kahlo
- Helen Keller
- Martin Luther King, Jr. u Martin Luther King
- Golda Meir
- Rosa Parks
- Eleanor Roosevelt
- Sojourner Truth
- Harriet Tubman
[Editar] Terroristas
- Gavrilo Princip
- Osama bin Laden
- Euskadi Ta Askatasuna
[Editar] Países, lais y politica
Una tabla con una lista que tienga toz os países (203 articlos): Estatos d'o mundo
[Editar] Produtos de gasto domesticos
[Editar] Alimentos
- Agricultura
- Azeite
- Berduras
- Binagre
- Camparols
- Chicolate
- Lamins y Postres
- Fruitas
- Fongos
- Sampiñón
- Yogur ye una amasegadura lautica, de modo puede encluyir-se en lautios u en fongos .
- Ortalizias
- Calabaza
- Pimentos
- Tomates
- Lautios
- Manteca
- Queso
- Yogur
- Legumbres
- Fruitos xutos
- Almendras
- Abillanas
- Billotas
- Cascagüet
- Castañas
- Nuez
- Sorgo
- Tabaco
- Tuberclos
- Zerials
[Editar] Carnes
- Adobaus
- Embutius
- Salazons
- Saladera
[Editar] Pescatos y mariscos
- Atún
- Calamars
- Candrexos
- Pantigana
- Pulpo
- Salmón
- Sardineta
- Truita
[Editar] Bebidas
- Infusions
- Café
- Té
- Lei
- Refrescos
- Sucos
- Gasiosas u Sodas
- Coca Cola u Coca-Cola
- Tonicas
[Editar] Cheografía
[Editar] Continén
A lo menos s'aberba que escribir tres frases por continén.
[Editar] Atras rechions
[Editar] Prenzipals ziudaz
- Atenas
- Bangkok
- Berlín
- Estambul u Istambul
- Hong Kong
- Cherusalén u Jerusalén
- Londres
- Los Ángeles
- Madrid
- Meca
- Moscú
- Nueba York u New York
- París
- Pekín
- Roma
- Shanghai
- San Petersburgo
- Tenochtitlán
- Timbuktú u Tombouctou
- Tokio
- Washington, DC
[Editar] Monedas/Dibisas
[Editar] Miszelania
- Alpes
- río Amazonas
- Andes
- Ozián Antartico
- Ozián Artico
- Ozián Atlantico
- Mar Baltico
- Bolcán
- Mar Negro
- Disierto
- Gran Barrera de Coral
- Grans Lacos
- Bal d'o Gran Rift
- Himalaya
- Ozián Indico
- Kilimanjaro
- Mar Mediterranio
- río Mississippi
- Mon Everest u Everest
- Cadreitas d'o Niagara
- Río Nilo
- Polo Norte
- Mar d'o Norte
- Ozián
- Ozián Pazifico
- Canal de Panamá
- Selba tropical
- Río
- Montañas Rocosas
- Disierto d'o Sajara, Sajara
- Polo Sur
- Canal de Suez
- Laco Bitoria
- Laco Tanganica u Tanganyika
- Laco Titicaca
- Gran Cañón - Mar Muerto - Mar - Montaña - Mar Caspio - Cadreitas - Ibón
[Editar] Istoria
Aberba que escribir, a lo menos zinco frases de:
- Dinosaurio
- Edá de Piedra
- Edá de Bronze
- Sumeria
- Antigo Echipto
- Edá de Fierro
- Grezia clasica
- Imperio román
- Imperio Bizantino
- Baxa Edá Meya
- Alta Edá Meya
- Bikingos
- Cruzadas
- Gran Zisma de Ozidén u Gran Zisma de Orién
- A Postema negra
- O Renaximiento
- Reforma protestán
- Descubrimiento d'America
- Colonizazión de Norteamerica
- Colonizazión de Suramerica
- A Enquesizión
- Sacro Imperio Román Chermanico
- Guerra Zebil Anglesa
- Imperio britanico
- Esclabitú
- A Ilustrazión
- Reboluzión franzesa
- Reboluzión industrial
- Guerra Zebil en os Estatos Unitos
- Reparto d'Africa
- Esbielladura Meiji
- Primera Guerra Mundial
- Reboluzión rusa
- Guerra Zebil Rusa
- Guerra Zebil Española
- Segunda Guerra Mundial
- L'Olocausto
- Guerra Fría
- Guerra de Corea
- Embasión sobietica d'Afganistán
- programa Apollo
- Guerra de Bietnam
- Apartheid
- Guerra d'o Golfo
[Editar] Politica
- Anarquía
- Capitalismo
- Comunismo
- Democrazia
- Ditadura
- Faxismo
- Feminismo
- Fundamentalismo relichioso
- Globalizazión
- Imperialismo
- Liberalismo
- Monarquía
- Nazionalismo
- Razismo
- Republica
- Sozialismo
- Dibisión de Poders
- Chudizial Poder chudizial
- Lechislatibo Poder lechislatibo
- Executibo u Poder Executibo
- Partiu politico
[Editar] Atros asuntos sozials
- Alborto
- Control de natalidá
- Dreitos umáns
- Omosecsualidá
- Pena capital u Pena de muerte
- Secsismo
[Editar] Internazional
- Cruz Roya / Meya Luna Roya (Federazión Internazional d'a Cruz Roya y a Meya Luna Roya)
- Chuegos Olimpicos
- Diplomazia
- FMI
- Lega Arabe
- Libertá
- OPEP
- OTAN
- Premio Nobel
- Unión Europeya
[Editar] Relichión
Aberba que escribir, a lo menos, zinco frases introdutorias de cada relichión:
- Bahaísmo
- O Báb
- Bahá'u'lláh
- Budismo
- Siddhartha Gautama
- Cristianismo
- Chesucristo
- o Papa
- Ilesia (puesto de culto) - Ilesia Catolica Ilesia Ortodosa
- Confuzionismo
- Confuzio
- Dios
- Induismo
- Brahma
- Vishnu
- Siva
- Islam
- Chainismo
- Chudaísmo
- Moisés
- Sinoga
- Mitolochía
- Xintoísmo
- Sijismo - Sij
- Nanak
- Espiritismo
- Taoísmo
- Budú
- Zoroastrismo
- Zoroastro
Menzión a ideyas que negan u embudian d'a esistenzia de Dios:
- Agnostizismo
- Ateísmo
- Umanismo
[Editar] Cultura
Aberba que escribir, a lo menos, tres frases sobre:
- Arte
- Danza
- Zine
- Autors
- Charlie Chaplin
- Chirmans Marx (Groucho Marx)
- Humphrey Bogart
- Walt Disney
- Marilyn Monroe
- Direutors
- Woody Allen
- Ingmar Bergman
- Akira Kurosawa
- Stanley Kubrick
- Alfred Hitchcock
- Autors
- Chuegos
- Axedrez
- Go
- Mancala
- Damas
- Backgammon
- Chuegos de cartas
- Daus
- Literatura
- Libro
- Libros clasicos
- A Biblia
- Don Quixot d'A Mancha
- Epopeya de Gilgamesh
- Ilíada
- Odiseya
- Hamlet
- O Prenzipe de Maquiavelo
- Korán u Corán
- A Republica de Platón
- As mil y una nueis
- Poesía
- Libros clasicos
- Mosica
- CD
- Mosica clasica
- Jazz
- Opera
- Pop
- ABBA
- Buddy Holly
- Elvis Presley
- Rock
- The Beatles
- The Rolling Stones
- Mosica tradizional
- Estrumento mosical
- Estrumento de percusión
- Tambor
- Estrumento d'aire
- Trompa
- Chuflet
- Chuflaina
- Estrumento de percusión
- Estrumento de baguera
- Guitarra
- Piano
- Biolín
- Radio
- Telebisión
- Tiatro
- Noh u Nô
[Editar] Zenzia
Aberba que escribir, a lo menos, zinco frases introdutorias t'as prenzipals categorías:
[Editar] Astronomía
- Año luz
- Asteroide
- Benus
- Big Bang
- Carrera de San Chaime u Bía Lautia
- Chupiter
- Tierra
- Galacsia
- Estrela
- Luna
- Marte
- Mercurio
- Milorcha u Milocha
- Neptuno
- Planeta
- Plutón
- Saturno
- Sistema solar
- Sol
- Urano
[Editar] Biolochía
[Editar] Mamiferos Anatomía
- Sistema dexistibo
- Bodiello gordo
- Bodiello delgau
- Figado
- Sistema alentatorio
- Libianos
- Sistema osio Escleto
- Sistema nierbudo
- Zelebro
- Sistema sensorial
- Sistema auditibo
- Oíu
- Sistema bisual
- sistema ixolomatibo
- sistema gustatibo
- sistema somatosensorial
- Sistema auditibo
- Sistema endocrino
- Sistema zerculatorio
- Corazón
- Sistema reprodutibo
- Pene
- Totera
- Tegumento
- Pelello
- Peito
[Editar] Prozesos biolochicos
- Alentazión
- Dexistión
- Empreñatura
- Escrezión
- Fotosintesis
- Reproduzión
[Editar] Bida
- Animal
- Anfibio
- Zapo - Granota
- Muxón
- Paloma
- Alica
- Pex, Pescato
- Tiburón - Atún - sardineta
- Inseuto
- Arácnido
- Tiradaña
- Mamifero
- Reptil
- Cullebra - Sirpién
- Anfibio
- Archaea
- Bauteria
- Fongo
- Planta
- Flor
- Palma
- Árbol
- Protista
[Editar] Quimica
- Lista d'os elementos
- Tabla periodica d'os elementos
- Aluminio
- Carbón
- Elio
- Fierro
- Idroxén
- Nitroxén
- Oro
- Osixén
- Plata
- Zinc
[Editar] Ecolochía
[Editar] Cheolochía
- Basalto
- Pedreña (flint)
- Cantal salagón
[Editar] Merezina
- Alcolismo
- Birus
- Cánzer
- Carraña
- Diabetis mellitus
- Disentería
- Ipertensión
- Gripe
- Malaria
- Mal galico
- Malotía mental
- Obesidá
- Picuela
- SIDA
- Tuberculosis
- Xordera
- Zieguera
[Editar] Metiorolochía
- Boira
- Efeuto ibernadero
- O Nino u Fenomén d'o Nino
- A Nina u Fenomén d'a Nina
- Plebida
- Tornau
- Ziclón tropical
[Editar] Fesica
- Atomo
- Eleutrón
- Niutrón
- Protón
- Enerchía
- Radiazión eletromannetica
- Radio
- Radiazión infrarroya
- Luz beyible
- Radiazión ultrabioleta
- Rayos gamma
- Radiazión eletromannetica
- Molecla
- Luz
- Fuerzas
- Grabitazión
- Eletromannetismo
- Enerchía nuleyar
- Azeleración
- Fuerza
- Masa
- Belozidá
- Tiempo
- Rapedez
- Peso
[Editar] Recursos
- Minerals
- Diamán
- Sal
Atros
- Carbón
- Petrolio
- Gas
[Editar] Industrias
- Testil
- Lana
- Cotón
- Seda
- Plasticos
- Nylon
- Poliéster
- Perfumería
- Mirra
- Enzienso
- Almizcle
- Construzión
- Adoba
- Arco
- Arco de trunfo
- Dolmen
- Iglú
- Ladriello
- Menir
- Piramide
- Reboltón
- Seo
- Sillar
- Templo
- Zimén
[Editar] Unidaz deribadas d'o SI y atras
- Sistema Internazional de Unidaz
- Metro
- Litro
- Quilogramo
- Boltio
- Batio
- Newton (Unidá)
[Editar] Calandarios y cronometros
- Calandario
- Calandario gregoriano
- Algoritmo ta calcular o diya d'a semana (Day-of-week algorithm)
- Calculo d'a calendata de Pascua (Calculation of date of Easter)
- Calandario gregoriano
- Fuso orario
- Orario d'estiu / orario estibal
[Editar] 100 imbentos
Os imbentos más utils, no los más emplegatos por l'ombre
- Adomato d'animals
- Armas
- Calzero
- Ferrocarril
- Fuego
- Pararrayos
- Radio
- Ropa
- Rueda
- Telebisión
[Editar] Idiomas
- Alemán
- Anglés
- Arabe
- Aragonés
- Chaponés
- Chinés
- Chinés mandarín
- Español
- Esperanto
- Franzés
- Gramatica
- Indi
- Latín
- Ruso
- Sanscrito
[Editar] Arquiteutura
- Angkor Wat
- Arco
- Clau
- Gran Muralla China
- Parada d'Asuán
- Piramide
- Puen
- Reboltón
- As Siet Marabillas d'o Mundo
- Taj Mahal
- Torre Eiffel
[Editar] Matematicas
- Alchebra
- Calculo
- Cheometría
- Cuadrau
- Trianglo
- Poligono
- Zerclo
- Infinito
- Trigonometría
[Editar] Melitar
- Echerzito
- Artillería
- Abrío
- Infantería
- Armada, Marina de Guerra u Marina
- Fuerza Aeria
No son en a lista pero son semelláns Fuerzas Armadas - Polizía
[Editar] Esportes
- Automobilismo
- Baseball u Béisbol
- Basketball u Balonzesto
- Cricket
- Fútbol
[Editar] Teunolochía
[Editar] Computadors
[Editar] Teunolochía común
- Carrucha
- Falca
- Fuego
- Imbención
- Imprenta
- Maquina de babor
- Metalurchia
- Motor de combustión
- Plan enclinato
- Parpal
- Rueda
- Torniello
[Editar] Comunicazión
- Alfabeto
- Diyario, Periodico
- Escritura
- Internet
- Radio
- Telegrafo
- Telefón
- Telebisión
[Editar] Eletrezidá
-
- Biomasa
- Enerchía renobable
- Enerchía solar
- Enerchía idraulica
- Enerchía eolica
- Enerchía mareomotriz
- Enerchía nuleyar
- Recursos naturals y Combustibles fosils
- Carbón
- Gas natural
- Petrolio
[Editar] Materials
- Bidrio
- Paper
- Plastico
[Editar] Tresporte
- Aeroplan u Abión
- Auto
- Barco
- Bezicleta
- Bila
- Tren/Ferrocarril
[Editar] Arma
- Arma de fuego
- Arma nuleyar
- Arte Marzial (ye dizir o cuerpo como arma)
- Espada
- Esplosibo
- Estral
- Metralladora
- Polbora
- Tanque
[Editar] Catastrofe
- Botinada
- Fusión nuleyar
- Inundazión
- Tierratremo, Tremolín, Seísmo
[Editar] Colors
[Editar] Filosofía
- Berdá
- Conoximiento
- Dezisión por consenso
- Etica
- Metodo Zentifico
- Ontolochía
- Politica
- Punto de bista niutral