Türkiyə Respublikası

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Türkiye Cumhuriyeti
Türkiyə Respublikası
Türkiyənin bayrağı Şəkil:120px-Turkey coat of arms.png
(Bayraq)
Şüar: Yurtta Sulh, Cihanda Sulh
Şəkil:LocationTurkey.png
Rəsmi dil Türk dili
Paytaxt Ankara
Qurucusu Mustafa Kamal Atatürk
Prezident Əhməd Necdət Sezər
Baş Nazir Rəcəp Tayyip Ərdoğan
Ərazi
 - Ümumi
 - % Su
36-cı yer
780,580 km²
1.3%
Əhali
 - Ümumi (2003)
 - Əhali sıxlığı
17-ci yer
68,109,469
86.2/km²
Respublika günü
Müstəqillik günü

29 Oktyabr 1923
Pul vahidi Yeni Türk Lirası1
Saat qurşağı UTC +2
Milli Himn İstiqlal Marşı
Internet TLD .tr
Telefon kodu 90

12005-ci il 1 Yanvar-da Türk Lirası deyişti Yeni Türk Lirası oldu.

Türkiyə Respublikası (Türkiyə Türkçəsi: Türkiye Cumhuriyeti), Cənub qərbi Asiya-da yerləşən ölkədi, hansıki 3%-i Cənubşərqi Avropadadı.

Mündəricat

[redaktə / تحریر] Coğrafiya

Türkiyə Respublikası coğrafiyası

Asiyanın cənubi-qərbində, Qara DənizAralıq dənizinin arasındakı, Anadolu yarımadasındadı yerləşir. Ərazisi (daxili su hövzələri ilə birlikdə) 780,580 km² təşkil edir.

Türkiyə şərqdən Gürcüstan, Ermənistan, Azərbaycanİran ilə, cənubdan İraqSuriya ilə, qərbdən isə YunanıstanBolqarıstan ilə sərhəddir. Ölkənin Mərmərə, Egey, AralıqQara dənizlərlə əhatə olunması dünya okeanına çıxış verir.

Ən böyük dağı Ağrı dağıdır, ən büyük gölü isə Van gölüdür.

Ölkə 7 bölgəyə və 81 vilayətə ayrılır.

İqlim olaraq Cənubda Aralıq dənizi kıyısında Aralıq iqlimi müşahidə olunur.

[redaktə / تحریر] Tarix

Türk Tarixi

Müasir Türkiyənin yerləşdiyi Anadolu yarımadası tarix boyu çoxlu sivilizasiyaların mərkəzi olmuşdur. Burada Osmanlı dövlətinin qurulmasından əvvəl Bizans İmperiyası mövcud olmuşdur. 1299-cu ildən başlanmış quruculuq işləri nəticəsində 1326-cı ildə mərkəzi Bursa olan Osmanlı dövləti quruldu. Ərazilərin genişlənməsi ilə paytaxt Ədirnəyə, daha sonra 1453-cü ildə Konstantinopolun tutulması ilə şəhərin adı dəyişdirildi və paytaxt İstanbul elan edildi. Ümumiyyətlə dünya tarixində Osmanlı İmperiyası ən uzunömürlü (600 ildən çox) və ən böyük imperiyalardan (Osmanlı İmperiyasının 3 qitədə ərazii olmuşdur) biri hesab olunur.

XIX əsrin sonlarında imperiya tərkibində seperatçılığın güclənməsi və Avropa ərazisində Osmanlının vaxtaşırı məğlubiyyəti İmperiyanı hədsiz zəiflətdi. Zəiləməkdə olan İmperiya I Dünya müharibəsini salamat başa vura bilmədi.

Müharibədən sonrakı dövrdə Avropa dövlətlərinin öz aralarında imzaladıqları müqavilələrin faktiki məqsədi Osmanlının bölüşdürülməsi idi. İzmir Yunanıstanın payına düşmüşdü və 15 may 1919-cu ildə Yunanlar İzmirə daxil oldular. Bundan sonra Türkiyədə Mustafa Kamal Atatürkün başçılğı ilə Azadlıq müharibəsi başladı.

1923-cü il 29 Oktyabrda Türkiyə Respublika elan edildi.

[redaktə / تحریر] Siyasət

[redaktə / تحریر] İqtisadiyyat

[redaktə / تحریر] Dil

Türkiyə Türkcəsi


Türkiyə Respublikası rəsmi dövlət dili Türkiyə Türkcəsi-dir. Türkiyə türkcəsi Azərbaycan türkcesi ilə cox yaxın bir dil-dir. Türkiyədə rəsmi olaraq İstanbul şivəsi əsas alınmışdır ama Anadoludaki xalk hələ Azerbaycan türkçəsinə yaxın şivələri danışırlar.

[redaktə / تحریر] Din

Türkiyə Respublikası-nda müxtəlif dini konfessiyalar fəaliyyət göstərir. Ən geniş yayılmışi İslamdir. Türkiyə respuplikasının 99.9% İslam dininə mənsubdur.

[redaktə / تحریر] Təhsil

[redaktə / تحریر] Universitet

Türkiyə Universitetleri

Türkiyə-de 85 üniversitet var.

[redaktə / تحریر] Bayramlar ve xüsusi günlər

[redaktə / تحریر] Rəsmi bayramlar

[redaktə / تحریر] Dini bayramlar

  • Ramazan bayramı (3 gün)
  • Qurban bayramı (4 gün)

[redaktə / تحریر] Şəkillər

[redaktə / تحریر] Mənbələr

[redaktə / تحریر] Xarici keçidlər

Commons-da
Türkiyə Respublikası
ilə əlaqədar fayllar var.


Latin
بو مقاله، تورک-عرب الیفباسنداکی ترکیه جمهوریتی مقاله سینین قارشیلیغی دیر.


Türkiye'nin İllerinin Haritası Türkiyə Respublikasının Vilayətləri Türk Bayrağı

Adana | Adıyaman | Afyonkarahisar | Ağrı | Aksaray | Amasya | Ankara | Antalya | Ardahan | Artvin | Aydın | Balıkesir | Bartın | Batman | Bayburt | Bilecik | Bingöl | Bitlis | Bolu | Burdur | Bursa | Çanaqqala | Çankırı Çorum | Denizli | Diyarbəkr | Düzce | Elazığ | Erzincan | Eskişehir | Ədirnə | Ərzurum | Giresun | Gümüşhane | Hakkari | Hatay | İğdır | İsparta | İstanbul | İzmir | Kahramanmaraş | Karabük | Karaman | Kastamonu | Kayseri | Kırıkkale | Kırklareli | Kırşehir | Kilis | Kocaeli | Konya | Kütahya | Malatya | Manisa | Mardin | Mersin | Muğla | Muş | Nevşehir | Niğde | Ordu | Osmaniye | Qars | Qaziantep | Rize | Sakarya | Samsun | Siirt | Sinop Sivas | Şırnak | Tekirdağ | Tokat | Trabzon | Tunceli | Şanlıurfa | Uşak | Van | Yalova | Yozgat | Zonquldak


 
Türk DövlətləriMuxtar Türk Qurumları
Azərbaycan bayrağı Qazaxıstan bayrağı Qırğızıstan bayrağı Kipr Türk bayrağı Özbəkistan bayrağı Türk bayrağı Türkmənistan bayrağı

Türk Dövlətləri: Azərbaycan | Qazaxıstan | Qırğızıstan | Şimali Kipr Türk Respublikası | Özbəkistan | Türkiyə | Türkmənistan

Muxtar Türk Qurumları: Altay | Başqırdıstan | Çuvaşıstan | Dağıstan | Şərqi Türküstan | Dolqan-Mens | Qaqauz | Xakasiya | Qaraqalpaq | Kabardin-Balkar | Krım | Naxçıvan | Tatarıstan | Tuva | Saxa


 
Avropa İttifaqı dövlətləri və namizəd dövlətlər
Avropa İttifaqının bayrağı

İttifaq üzvləri: Almaniya | Avstriya | Belçika | Bolqarıstan | Böyük Britaniya | Cənubi Kipr | Çex Respublikası | Danimarka | Estoniya | Finlandiya | Fransa | İrlandiya | İspaniya | İsveç | İtaliya | Latviya | Litva | Lüksemburq | Macarıstan | Malta | Niderland | Polşa | Portuqaliya | Rumıniya | Slovakiya | Sloveniya | Yunanıstan

Digər namizəd ölkələr: Türkiyə | Xorvatiya | Makedoniya Respublikası


Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (NATO) NATO Bayrağı
ABŞ | Almaniya | Belçika | Böyük Britaniya | Bolqarıstan | Çex Respublikası | Danimarka | Estoniya | Fransa | İspaniya | İtaliya | İslandiya | Kanada | Latviya | Litva | Lüksemburq | Macarıstan | Niderland | Norveç | Polşa | Portuqaliya | Rumıniya | Slovakiya | Sloveniya | Türkiyə | Yunanıstan


İslam Konfransı Təşkilatı (OCI) İKT Bayrağı

Albaniya | Azərbaycan | Bəhreyn | Banqladeş | Benin | Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri | Bruney | Burkina Faso | Comoros | Cibuti | Çad | Əfqanıstan | Əlcəzair | Fələstin | Fil Dişi Sahili | İndoneziya | İran | İraq | İordaniya | Kamerun | Küveyt | Qabon | Qambiya | Qatar | Qayana | Qazaxıstan | Qırğızısıtan | Qvineya | Qvineya Bisau | Livan | Liviya | Malayziya | Maldiv Adaları | Mali | Mavritaniya | Mərakeş | Misir | Mozambik | Niger | Nigeriya | Oman | Özbəkistan | Pakistan | Səudiyyə Ərəbistanı | Seneqal | Syerra Leone | Somali | Sudan | Surinam | Suriya | Tacikistan | Toqo | Tunis | Türkiyə | Türkmənistan | Uqanda | Yəmən |

Müşahidəçilər: Bosniya və Hersoqovina | Mərkəzi Afrika | Rusiya | Şimali Kipr Türk Respublikası | Tayland

Müşahidəçi Təşkilatlar: Afrika Birliyi | Birləşmiş Millətlər | Ərəb Birliyi | ECO | Bitərəf Dövlətlər Hərəkatı


Koordinat: 39° 10′ Şi, 35° 40′ Şə