Məmməd Araz
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
1933-cü il oktyabr ayının 14-də Şahbuz rayonunun Nurs kəndində anadan olub. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda təhsil alıb. 1954-cü ildə ali təhsilini başa vuran Məmməd Araz əmək fəaliyyətinə doğma kəndindəki orta məktəbdə müəllimliklə başlayıb, sonra Bakıya köçüb Azərbaycan Nazirlər Soveti Yanında Baş Mətbuat İdarəsində müvəkkil işləyib. 1959-1961-ci illərdə Moskvada Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki Ali ədəbiyyat kurslarının müdavimi olub. Sonra isə Azərbaycanda çıxan müxtəlif jurnal və qəzet redaksiyalarında məsul katib, redaktor müavini və redaktor vəzifələrində çalışıb. 1974-cü ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan təbiəti jurnalının baş redaktoru olub. Uzun müddət Yazıçılar Birliyinin poeziya bölməsinə rəhbərlik edib. umumən əsərlərində mübarizlik ruhunu və vətənpərvərliyi əks edir. 2004-ci ilin dekabrında vəfat edib.
[redaktə / تحریر] Məşhur şerlər
[redaktə / تحریر] Ayağa dur Azərbaycan !!!
Nə yatmısan qoca vulkan səninləyəm !
Ayağa dur Azərbaycan səninləyəm !
Səndən qeyri,
biz hər şeyi bölə billik.
Səndən qeyri,
Biz hamımız ölə billik.
Bu Şəhriyar harayıdır,
Bu Bəxtiyar harayıdır.
Ayağa dur Azərbaycan!
Bunu bizə zaman deyir,
Məzarından baş qaldıran baban deyir:
- Nər oğlu nər səninləyəm!
Səninləyəm silah tutan,
kulung tutan , yaba tutan,
Kösöy tutan nişanlı ər səninləyəm!
Səninləyəm qız atası,
Hanı nərən , hanı səsin?
Hani andın?
Yoxsa sən də yatmışlara, batmışlara,
Qeyrətini satmışlara xırdalandın?
Gözünü sil vətən oğlu,
Ayağa qalx!
Üfüqünə bir yaxşı bax,
Sərhədinə bir yaxşı bax,
Sərhədinin kəməndinə bir yaxşı bax!
Dur içindən qorxunu boğ,
Ölümünlə qalımını ayırd elə.
Dur içindən dovşanı qov,
Dur özünü Boz Qurd elə!
Varım - yoxum səninləyəm,
Azım - çoxum səninləyəm,
Şirin yuxum səninləyəm
Yıxın məni söz atından, -
Atın məni tank altına,
Əzin məni xıncım - xıncım,
Kəsmir əgər söz qılıncım.
Didin məni didim - didim,
Atın məni tank altına.
Qundaqdakı bir körpəni xilas edim.
Səninləyəm,
Sözü qəmli, özü dəmli
rəhbər adam!
1918 -də vuruşurdu
danışmirdı rəncbər atan,
rəncbər atam!
Oyat bizi ey yaradan səninləyəm !
Ya birmərrə yatırt bizi,
Ya birmərrə oyat bizi.
Ya yenidən yarat bizi!
Ey yaradan, səninləyəm!
Səninləyəm yatmış vulkan.
Səninləyəm!
Ayağa dur Azərbaycan,
Səninləyəm!
19.03.1992.
Azərbaycan
Azərbaycan - qayalarda bitən bir çiçək ,
Azərbaycan - çiçəklərin içində qaya .
Mənim könlüm bu torpağı vəsf eyləyərək ,
Azərbaycan dünyasından baxar dünyaya .
Azərbaycan - mayəsi nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
<Azərbaycan> deyiləndə ayağa dur ki ,
Fizulinin ürəyinə toxuna bilər .
Oğulları Kür gəzdirər biləklərində ,
Oğulların göz atəşi gözəl əridir .
Azərbaycan səhərinin bəbəklərində
Qütb ulduzu , dan ulduzu gözəlləridir .
Tariximə qara xətlə hicri , miladi !
Qılıncların qn ağziyla yazılmadımı !
Babaların boz çöllərə bənzər muradı
Qızıl bayraq dalğasından yaz almadımı !
İllər olub - kürələrdə dəmir olmuşuq .
Sərhədlərdə dayanmışıq küləkdən ayıq .
Od gölündə , buz gölündə gəmi olmuşuq ,
Biz Bakının ilk səadət carçılarıyıq .
Min illərlə zülmətlərə yollar açıqdı ,
Dalğalandı Sabirlərin ümman dünyası ,
Azərbaycan qatarı da yollara çıxdı ,
Dağılanda qoca şərqin duman dünyası .
Azərbaycan - mayası nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
<Azərbaycan> deyiləndə ayağa dur ki ,
Ana yurdun ürəyinə toxuna bilər !!!
Məmməd Araz 1970
Bəzi şairlərə
Az tərif axtarın , az şöhrət gəzin
Əsər yaratmayır giley , danişiq .
Cinayət deyil ki , düşünək bizim ,
Coxumuz bir dahi doğulmamışıq .
Çinsiz , rütbəsiz də batmayaq yasa ,
Əsgər şərəfiylə yaşayaq da bir ,
Hamı döyüşlərdə general olsa ,
Daha generallıq kimə gərəkdir ?!
Məmməd Araz 1964 .