Rəcəb Tayyib Ərdoğan

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا


Bu məqalə hələlik qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

بومقاله هله لیک قارالاما حالیندادیر، مقاله نی تکمیل اتمه ایله ویکیپدیا نی زنگینلشدیرین


Lütfən bu şablonu daha dəqiqləri ilə əvəz edin


Şəkil:doubleok.png Bu məqalə Rəcəp Tayyip Ərdoğan məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin tək başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.



Rəcəb Tayyib Ərdoğan

Tayyib Ərdoğan 26 fevral 1954-cü ildə İstanbulun Qasımpaşa bölgəsində doğulmuşdur. Ərdoğan ibtidai məktəbi Piyalə paşa ibtidai məktəbində oxumuşdur. 1965-ci ildə ibtidai məktəbi bitirib İmam Xatib Liseyinə daxil olmuş və 1973-cü ildə oradan mezun olmuşdur. Daha sonra ali təhsilini Mərmərə universitetinin İqtisadi və ticari elmlər fakültəsində almışdır. Camialtı, İETT, və Eroksporda 16 il futbol oynamışdır. 12 sentyabr 1980-cı ildən sonra futboldan ayrılmışdır.

Milli Türk Birliyndəki fəaliyyətindən sonra 1976-ci ildə islami dəyərlərə sadiqliyi ilə bilinən Milli Səlamət Partiyası Bəyoğlu Gənclər Şöbəsinin sədri və həmin il də MSP İstanbul il (vilayət ) başçısı seçilmişdir. 1977-ci ildə bir konfransda tanış olduğu Əminə Xanımla 4 iyul 1978 ci ildə evlənmişdir. Evliliklərindən Əhməd Burak və Nəcməddin Bilal adında iki oğlu, Əsra və Süməyyə adında iki qız övladı olmuşdur. 1982-ci ildə hərbi xidmətdə olan və ehtiyat zabit təhsilini Tuzlada alan Ərdoğan qərargah zabiti olaraq əsgərliyini bitirmişdir. Hərbi xitmətdən döndükdən əvvəllər işlədiyi şirkətdə təxminən il yarım işləmişdir. Sonraki iş fəaliyyətini başqa bir şirkətdə müdir olaraq davam etdirmişdir. Türkiyədə 12 sentyabr 1980-cı il çevrilişindən sonra ləğv edilmiş Milli Səlamət Partiyasının xəttini davam etdirən 1983-cü ildə qurulmuş Rifah partiyası ilə siyasi fəaliyyətə təkrar qayıdan Ərdoğan 1984-cü ildə partiyanın Bəyoğlu rayon başçısı və yüksək idarə orqanına üzv seçildi. 1986-cı ildə əlavə seçkilərdə deputatlığa namizədliyi irəli sürüldü. 1989-cu ildə isə Bəyoğlu rayonundan bələdiyyə sədrliyinə namizəd oldu. 1989 seçkilərində Rifah partiyası ikinci yeri tutdu. 1991-ci ildə təkrar deputatlığa namizədliyini irəli sürdü. Partiya limiti keçdi və Ərdoğan millət vəkili oldu. Lakin müxtəlif bəhanələr gətirərək Yüksək Seçim Qurumu deputat mandatını ləğv etti. 27 mart 1994-cü il seçkilərinə qədər partiyanın İstanbul İl ( vilayət) başçısı vəzifəsində işləyən Ərdoğan, İstanbul Bələdiyyəsinin sədrliyinə namizədliyi də irəli sürüldü. 27 mart 1997 seçkilərində İstanbul Bələdiyyəsinin sədri seçildi. Rəcəb Tayyib Ərdoğan 27 dekabr 1997-ci ildə dəvət olunduğu Siirtdə mitinq zamanı oxuduğu bir şer səbəbiylə Diyarbəkirdə mühakimə olunaraq Türk Cinayət Məcəlləsinin 312/2 maddəsinə əsasən xalqı din və irq ayrı seçkiliyinə görə kin və düşmanlığa açıq şəkildə təhrik etməkdə təqsirli bilinərək 4 ay həbs cəzasına məhkum edildi. Bu cəzasını 24 iyul 1999-cu ildə çəkib bitirdi. Türkiyədə islami zümrəyə qarşı yürüdülən siyasətin nəticəsi olaraq Fəzilət partiyasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən ləğv edilməsindən sonra, bitərəf qalan millət vəkilləri yeni partiya qurma cəhdlərini “mühafizəkarlar” və “islahatçılar” adı ilə iki qanadda davam etdirirdilər. “Mühafizəkarlar” adlandırılan qanad Recai Kutanın sədrliyi ilə 20 iyul 2001 də Səadət Partiyasını qurarkən, “islahatçılar” da Tayyib Ərdoğanın liderliyində 14 avqust 2001-ci ildə Ədalət və İnkişaf partiyasını qurdular. Tayyib Ərdoğan partiyanın sədri seçildi. Qurulan Ədalət və İnkişaf partiyası 3 noyabr 2002-ci il seçkilərində səslərin böyük çoxluğunu qazanaraq tək başına iqtidara gəldi. Seçkilərin birinci mərhələsində müxtəlif bürokratik əngəllərlə namizədliyi qəbul edilməyən Ərdoğan yenilənən Siirt seçkilərində millət vəkili oldu. Abdullah Gülün baş nazir olduğu 58-ci hökumətin istefasından sonra 59-cu hökuməti quraraq Türkiyə Cumhuriyyətinin baş naziri oldu. Ərdoğan hökuməti ilə Türkiyədə davam edən iqtisadi böhran dayandı, kəskin inflyasiyanın qarşısı alındı. Eyni zamanda Ərdoğan ölkədə böyük korrupsiya qruplarını ifşa edərək məhkəmə önünə çıxartdı. Eyni zamanda siyasi sahədə də Türkiyə daha aydın bir siyasi xəttə keçdi. Kipr məsələsində atdığı siyasi addımlarla bu məsələnin həllində daha dinamik bir hal nümayiş etdirdi. Eyni zamanda Amerikanın İraqa müdaxiləsi zamanı Türkiyəni bacardıqca bu məsələdən kənarda tutaraq İraq bataqlığına düşməkdən qorudu. Yaxın Şərqdə İsrailin özbaşınalıqlarına qarşı daha həssas olan Ərdoğan hökuməti fələstinlilərin demokratik yolla hakimiyyətə gətirdiyi hökumətə qarşı beynəlxalq embarqodan narazı olduğunu da müxtəlif yollarla bildirdi. Türkiyənin Ermənistanla əlaqələr qurmasını tələb edən bəzi qüvvələrə qarşı da dayanan Ərdoğan hökuməti bu məsələdə Azərbaycan torpaqlarının işğaldan azad olmasını əsas şərt olaraq irəli sürməkdədir. Prezidenti parlamentin seçdiyi Türkiyə Cümhuriyyətində bu ilin aprel ayında keçiriləcək prezident seçkilərində Tayyib Ərdoğanın seçilmə ehtimalı yüksəkdir. Analitiklərin fikrincə İslami hərəkatdan gəlmiş və ciddi müsəlman kimliyi olan bir prezidentin seçilməsi ilə Türkiyə daha da milli xəttə bağlı bir demokratiyaya qovuşmuş olacaq. Türkiyədə bəzi qüvvələr Ərdoğanın seçilməsini rejim təhlükəsi olaraq qələmə verib müxtəlif vasitələrlə onun seçilməsinin qarşısını almağa çalışırlar.