Colombia

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

República de Colombia
Gweriniaeth Colombia
Baner Colombia Arfbais Colombia
Baner Arfbais
Arwyddair: Libertad y Orden
(Sbaeneg: Rhyddid a Threfn)
Anthem: Himno Nacional de la República de Colombia
Lleoliad Colombia
Prifddinas Bogotá
Dinas fwyaf Bogotá
Iaith / Ieithoedd swyddogol Sbaeneg
Llywodraeth
Arlywydd
Gweriniaeth
Álvaro Uribe
Annibyniaeth
Datganwyd
Cydnabuwyd
o Sbaen
20 Gorffennaf 1810
7 Awst 1819
Arwynebedd
 - Cyfanswm
 - Dŵr (%)
 
1 141 748 km² (26ain)
8.8
Poblogaeth
 - amcangyfrif 2005
 - cyfrifiad 2005
 - Dwysedd
 
45 600 000 (28ain)
42 090 502
40/km² (161ain)
CMC (PGP)
 - Cyfanswm
 - Y pen
amcangyfrif 2005
$337 biliwn (29ain)
$7565 (81ain)
Indecs Datblygiad Dynol (2004) 0.790 (70ain) – canolig
Arian breiniol Peso (COP)
Cylchfa amser
 - Haf
(UTC-5)
Côd ISO y wlad .co
Côd ffôn +57

Gwlad yn ngogledd-orllewin De America yw Colombia, yn swyddogol Gweriniaeth Colombia (Sbaeneg: República de Colombia, IPA: /re'puβ̞lika ð̞e ko'lombja/). Mae'n ffinio â Feneswela a Brasil i'r dwyrain, Ecwador a Pheriw i'r de, y Cefnfor Iwerydd i'r gogledd (trwy Fôr y Caribî), a Phanama a'r Cefnfor Tawel i'r gorllewin. Colombia yw'r unig wlad yn Ne America gydag arfordiroedd â'r Cefnforoedd Iwerydd a Thawel.

Colombia yw'r wlad fwyaf ond tri yn Ne America yn nhermau arwynebedd (yn dilyn Brasil, yr Ariannin a Pheriw), a'r mwyaf ond un yn nhermau poblogaeth (yn dilyn Brasil). Mae'r mwyafrif o Golombiaid yn byw yng ngorllewin mynyddig y wlad, lle lleolir y brifddinas Bogotá a'r rhan fwyaf o ddinasoedd eraill. Mae daearyddiaeth amrywiol gan Golombia, o gopaon eiraog yr Andes i wastatiroedd twym, llaith yr Afon Amason.

Am y pedair degawd diwethaf, dioddefa Colombia gwrthdaro arfog ar raddfa fechan sy'n cynnwys mudiadau gwrthryfelwyr herwfilwrol, milisiâu, a masnachu cyffuriau. Dechreuodd y gwrthdaro tua 1964-1966, pan sefydlwyd yr FARC a'r ELN a dechreuont eu hymgyrchoedd gwrthryfelgar herwfilwrol yn erbyn y llywodraethau olynol. Ers etholiad Álvaro Uribe fel Arlywydd Colombia, mae sefyllfa diogelwch y wlad wedi gwella rhywfaint.