Rheilffordd Corris

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Map o Reilffordd Corris Railway
Map o Reilffordd Corris Railway

Mae Rheilffordd Corris yn reilffordd 2 droedfedd 3 modfedd o led yn rhedeg o dref Machynlleth tua'r gogledd i Corris ac ymlaen i Aberllefenni. Yr oedd canghennau yn gwasanaethu chwareli Corris Uchaf, Aberllefenni, Ratgoed ac ar hyd dyffryn Afon Dulas.

Agorodd y rheilffordd yn 1859 fel "Tramffordd Corris, Machynlleth ac Afon Dyfi", yn cysylltu chwareli llechi Corris, Corris Uchaf ac Aberllefenni ag Afon Dyfi, lle llwythid y llechi i gychod o'r cei yn Derwenlas a Morben, i'r de-orllewin o Fachynlleth. Yn 1864 newidiwyd yr enw i "Gwmni Rheilffordd Corris" a chaniatawyd trenau ar y rheilffordd. Caewyd y rhan rhwng Machynlleth a Derwenlas pan ddaeth y rheilffordd fawr i gymeryd ei lle. Yn 1878 prynwyd y rheilffordd gan yr Imperial Tramways Company o Lundain a ddechreuodd gario teithwyr a defnyddio trenau stêm. Yn 1887 ymestynnwyd y rheilffordd o Gorris i Aberllefenni.

Gyda machlud y chwareli llechi, bu llai o ddefnydd ar y rheilffordd. Rhoddwyd y gorau i gario teithwyr yn 1931 a chaewyd y lein yn 1948.

Yn 1966 ffurfiwyd Cymdeithas Reilffordd Corris, gyda'r bwriad o ail-agor y lein. Yn ystod y 1980au ail-osodwyd y rheilffordd rhwng Cyffordd Maespoeth a Chorris, tua 1.6 km, a dechreuwyd rhedeg trenau. Yn 2002 ail-ddechreuwyd cario teithwyr. Bwriedir ymestyn y rheilffordd i gyfeiriad Machynlleth.

Ieithoedd eraill