John Jones, Maesygarnedd
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Roedd John Jones, Maesygarnedd (1597 - 17 Hydref 1660) yn un o'r gwyr a arwyddodd warant marwolaeth y brenin Siarl I o Loegr ac yn frawd-yng-nghyfraith i Oliver Cromwell.
Cafodd ei eni yn ffermdy Maesygarnedd yng Nghwm Nantcol yn yr hen Sir Feirionnydd (Gwynedd heddiw), yn fab i Thomas Jones. Oherwydd nad ef oedd y mab hynaf gyrrwyd ef i Lundain i wasanaethu teulu Myddleton. Priododd Margaret merch John Edwards, Stanstey.
Pan ddechreuodd Rhyfel Cartref Lloegr, ymunodd John Jones a byddin y Senedd. Erbyn 1646 yr oedd yn ymladd yng nhogledd Cymru ym myddin Syr Thomas Mytton fel Cyrnol, a'r flwyddyn wedyn daeth yn Aelod Seneddol dros Sir Feirionnydd.
Yr oedd yn aelod o'r cwrt a fu'n profi Siarl I ar ddiwedd yr ail Ryfel Cartref, ac yr oedd yn un o'r rhai a roddodd eu henwau ar warant marwolaeth y brenin. Fe'i dewiswyd yn gomisiynwr Taeniad yr Efengyl yng Nghymru. Yn 1650 aeth i Iwerddon yn brif gomisiynydd i weinyddu'r wlad, ac yn 1655 gwnaed ef yn gomisiynydd dros ogledd Cymru. Yr oedd ei wraig gyntaf wedi marw yn Iwerddon yn 1651, ac yn 1656 ail-briododd a Katherine, chwaer Oliver Cromwell.
Yn dilyn marwolaeth Cromwell ac ymddiswyddiad ei fab Richard Cromwell, fe gymerwyd John Jones yn garcharor gan wyr y cadridog Monck yn 1660. Fe'i cafwyd yn euog o deyrnfradwriaeth, a chafodd ei grogi, ei ddiberfeddu a'i chwarteru yn Llundain at 17 Hydref 1660.
Yr oedd Jones yn wr crefyddol iawn ac yr oedd yn gohebu a Morgan Llwyd a Vavasor Powell, a threfnodd i argraffu rhan o waith Morgan Llwyd yn Iwerddon.
[golygu] Cyfeiriadau
Y Bywgraffiadur Cymreig hyd 1940 (Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion)