Abaty Clairvaux
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Abaty Clairvaux oedd yr abaty a sefydlwyd yn 1115 gan Sant Bernard o Clairvaux, sefydlwr Urdd y Sistersiaid. Yn ei ddydd roedd Clairvaux yn un o'r abatai pwysicaf yng Ngorllewin Ewrop. Fe'i lleolwyd mewn dyffryn coediog (daw'r enw Ffrangeg o'r Lladin clara vallis, "dyffryn hardd") ger Bar sur Aube, yn Val d'Aube yng ngogledd-ddwyrain Ffrainc.
Cafodd yr hen abaty ei ddifetha'n llwyr yn 1791 yn ystod y Chwyldro Ffrengig a dymchwelwyd yr adfeilion ar ddechrau'r 19eg ganrif. Y cwbl sy'n aros heddiw yw ambell darn o fur o'r sefydliad cyntaf (Clairvaux 1: y Monasterium Vetus, 1115-1135), adfeilion cloisterdy o gyfnod Clairvaux 2 (1135-1708) a muriau'r cloister clasurol diweddarach (Clairvaux 3: 1708-1792).
Roedd Clairvaux yn fam-abaty i sawl tŷ Sistersaidd yng Nghymru:
- Abaty Hendy-gwyn ar Daf (1140)
- Abaty Cwm Hir (1143)
- Abaty Cymer (1198)
- Abaty Ystrad Fflur (1164)
- Abaty Llantarnam (1175)
- Abaty Aberconwy (1186)
- Abaty Ystrad Marchell (1170)
- Abaty Glyn y Groes (1200)
- Abaty Tracton (1224)
- Abaty Margam (1147)
[golygu] Dolen allanol
- Abaty Clairvaux ar wefan Bar sur Aube (Ffrangeg)