Yr Unol Daleithiau

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

United States of America
Unol Daleithiau America
Baner yr Unol Daleithiau Sêl Fawr yr Unol Daleithiau
Baner Sêl Fawr
Arwyddair: E Pluribus Unum (traddodiadol)
In God We Trust (swyddogol, 1956–presennol)
Anthem: The Star-Spangled Banner
Lleoliad yr Unol Daleithiau
Prifddinas Washington, D.C.
Dinas fwyaf Dinas Efrog Newydd
Iaith / Ieithoedd swyddogol Dim ar lefel ffederal;
Saesneg
Llywodraeth
Arlywydd
Is-arlywydd
Gweriniaeth Ffederal
George W. Bush
Dick Cheney
Annibyniaeth
- Datganwyd
- Adnabwyd
O Brydain Fawr
4 Gorffennaf 1776
3 Medi, 1783
Arwynebedd
 - Cyfanswm
 - Dŵr (%)
 
9,631,420 km² (3ydd1)
4.87
Poblogaeth
 - amcangyfrif 2006
 - cyfrifiad 2000
 - Dwysedd
 
299,102,661 (3ydd)
281,421,906
31/km² (172ain)
CMC (PGP)
 - Cyfanswm
 - Y pen
amcangyfrif 2006
$13.049 triliwn (1af)
$43,555 (3ydd)
Indecs Datblygiad Dynol (2003) 0.944 (10fed) – uchel
Arian breiniol Doler yr Unol Daleithiau (USD)
Cylchfa amser
 - Haf
(UTC-5 i -10)
(UTC-4 i -10)
Côd ISO y wlad .us (hefyd .gov .edu .mil .um)
Côd ffôn +1
1 Dadlir safle arwynebedd gyda China ac weithiau rhoddir ei safle yn 3ydd neu'n 4ydd.

Mae Unol Daleithiau America neu'r Unol Daleithiau yn weriniaeth ffederal yng Ngogledd America. Mae hanner cant o daleithiau yn yr undeb.

[golygu] Hanes

Roedd y 13 talaith wreiddiol yn wladfeydd Prydeinig hyd yr 1700au cyn iddynt ennill eu hannibyniaeth yn sgîl Gwrthryfel America (1776-1783).

Ar yr adeg, bu Florida a tiriogaethau eraill yn y de a'r de-orllewin (Texas, California, Arizona a.y.y.b.) yn perthyn i Sbaen; roedd rhan sylweddol o'r tir yng nghanol y cyfandir i'r gorllewin o Afon Mississippi hyd at ffin Canada yn perthyn i Ffrainc, ac roedd Alaska yn perthyn i Rwsia. Yn 1803 prynodd yr Unol Daleithiau y tir Ffrengig am 60 miliwn o ffranciau, neu tua 15 miliwn o ddoleri (Pryniant Louisiana) a dwblodd hynny faint y wlad. Yn 1836 cafodd Texas annibyniaeth oddiwrth México ac ar ol naw mlynedd fel Gweriniaeth Texas ymunodd y dalaith â'r undeb. Ar ol y rhyfel rhwng yr Unol Daleithiau a México, roddodd Cytundeb Guadeloupe-Hidalgo (1848) 200,000 milltir sgwar o dir, sydd heddiw yn cynnwys y rhan fwyaf o daleithiau New Mexico, Arizona, California, Colorado, Utah a Nevada, i'r Unol Daleithiau.

Yn 1868 gwerthodd Rwsia Alaska i'r Unol Daleithiau am 7,200,000 o ddoleri; roedd llawer o bobol yn y Senedd yn meddwl bod hynny'n ormod i'w dalu am "greigiau ac iâ", ond mae llawer o aur ac olew wedi dod o Alaska ers hynny.

[golygu] Cysylltiadau allanol


 
Ymraniadau gwleidyddol Unol Daleithiau America
Taleithiau Alabama | Alaska | Arizona | Arkansas | Califfornia | Colorado | Connecticut | De Carolina | De Dakota | Delaware | Efrog Newydd | Fflorida | Georgia | Gogledd Carolina | Gogledd Dakota | Gorllewin Virginia | Hawaii | Idaho | Illinois | Indiana | Iowa | Kansas | Kentucky | Louisiana | Maine | Maryland | Massachusetts | Michigan | Minnesota | Mississippi | Missouri | Montana | Nebraska | Nevada | New Hampshire | New Jersey | New Mexico | Ohio | Oklahoma | Oregon | Pennsylvania | Rhode Island | Tennessee | Texas | Utah | Vermont | Virginia | Washington | Wisconsin | Wyoming
Ardal ffederal Ardal Columbia
Ynysoedd

Creigres Kingman | Cylchynys Johnston | Cylchynys Midway | Cylchynys Palmyra | Gogledd Ynys Mariana | Gwâm | Pwerto Rico | Samoa Americanaidd | Ynys Baker | Ynys Howland | Ynys Jarvis | Ynys Wake | Ynysoedd yr Wyryf Americanaidd



Sefydliad Cytundeb Gogledd yr Iwerydd (NATO) Baner NATO

Yr Almaen | Bwlgaria | Canada | Denmarc | DU | Yr Eidal | Estonia | Ffrainc | Gwlad Groeg | Y Weriniaeth Tsiec | Gwlad Belg | Gwlad yr Iâ | Gwlad Pwyl | Hwngari | Yr Iseldiroedd | Latfia | Lithwania | Lwcsembwrg | Norwy | Portiwgal | Rwmania | Slofacia | Slofenia | Sbaen | Twrci | UDA

Ieithoedd eraill