Nantlle
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae Nantlle yn bentref yn Nyffryn Nantlle, Gwynedd. Saif ar y ffordd B4418 rhwng Talysarn a Rhyd Ddu.
Tyfodd pentref Nantlle fel pentref i'r gweithwyr yn y chwareli llechi cyfagos, ac mae olion y chwareli hynny i'w gweld ymhobman o gwmpas y pentref, yn enwedig i'r gogledd. I'r de o'r pentref mae Llyn Nantlle Uchaf, sydd ag Afon Dwrs-y-coed yn llifo i mewn iddo ac Afon Llyfni yn tarddu ohono.
Cyfeirir at nifer o leoedd yn ardal Nantlle ym mhedwaredd gainc y Mabinogi, chwedl Math fab Mathonwy. Dywedir fod y gair "Nantlle" ei hun yn dod o "Nant Lleu".
Ar un adeg roedd dau lyn yma, fel y gwelir yn yr enw "Baladeulyn". Gyda datblygiad y chwareli fe wacawyd y dŵr o'r llyn arall, Llyn Nantlle Isaf, a newidiwyd cwrs Afon Llyfni. Yn ffermdy Talymignedd Uchaf gerllaw'r pentref y ganwyd Margaret Evans, "Marged Fwyn Uch Ifan", sy'n cael ei choffáu yn y pennill:
- Mae gan Marged fwyn Uch Ifan
- Delyn fawr a thelyn fechan
- Un i ganu'n nhre Caernarfon
- A'r llall i gadw'r gwr yn fodlon.
[golygu] Cysylltiadau allanol
Hanes Nantlle o Wefan Dyffryn Nantlle