Y Môr Baltig

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Map o'r Môr Baltig
Map o'r Môr Baltig

Môr rhwng Scandinafia a gwledydd cyfandir Ewrop yw'r Môr Baltig. Mae cyswllt o Fôr y Gogledd i'r Môr Baltig trwy Skagerrak a Kattegat, culforoedd rhwng Denmarc, Norwy a Sweden. Mae maint ei wyneb yn 413,000 km² ac mae hi'n cynnwys 21,600 km³ o ddŵr. Gyda dyfnder cyfartalog o 52m, sy'n ymestyn i 459m ar ei ddyfnaf, mae'n fôr bas iawn. Yn ogystal dim ond 1% o gynnwys y dŵr sy'n halen yn y môr hwn, sy'n golygu ei fod yn llai hallt na moroedd eraill.

Taflen Cynnwys

[golygu] Daearyddiaeth

Y gwledydd ac ardaloedd o gwmpas y Môr Baltig yw Sweden, y Ffindir, Ffederasiwn Rwsia, Estonia, Latfia, Lithuania, Kaliningrad Oblast (clofan bychan Ffederasiwn Rwsia), Gwlad Pwyl, yr Almaen a Denmarc.

Y gylffiau mawr yw Gwlff Bothnia rhwng Sweden a'r Ffindir, Gwlff y Ffindir rhwng y Ffindir a'r gwledydd Baltaidd a Gwlff Riga rhwng Estonia a Latfia.

Yr ynysoedd mwyaf yw Gotland ac Öland (Sweden), Åland (y Ffindir), Hiiumaa a Saaremaa (Estonia). Ceir ynysoedd niferus oddi ar dir mawr Denmarc, e.e. Bornholm, Sjælland a Fyn. Mae Åland yn dalaith annibynnol a heb arfbais yn y Ffindir. Mae'r bobl sydd yn byw ar yr ynys yn siarad Swedeg ac mae baner sydd yn wahanol iawn i un y Ffindir gan yr ynys. Mae'n aelod-wladwriaeth annibynnol yng Nghyngor y Gogledd (Nordic Council).

Mae'n bosib mynd trwy afonydd a chamlesi i Afon Volga yn Rwsia, ac oddi yno ymlaen i'r Môr Gwyn, y Môr Du, Môr Asof a Môr Caspia.

Mae'r Môr Baltig yn enwog am ei ambr.

[golygu] Gwledydd y Môr Baltig

Tywyn ar arfordir Gwlad Pwyl
Tywyn ar arfordir Gwlad Pwyl

Gwledydd sy'n ffinio â'r môr:

Gwledydd sydd ym masn y Baltig ond sydd heb ffinio â'r môr:

[golygu] Ynysoedd a gorynysoedd

Prif erthygl: Rhestr ynysoedd y Môr Baltig
Castell Hammershus, ynys Bornholm
Castell Hammershus, ynys Bornholm

[golygu] Dinasoedd a phorthladdoedd

Y dinasoedd arfordirol mwyaf:

  • St Petersburg (Rwsia) 4,700,000
  • Stockholm (Sweden) 774,411 (Stockholm Fwyaf 1,729,274)
  • Riga (Latfia) 760,000
  • Helsinki (Ffindir) 559,716 (Helsinki Fwyaf: 1,200,000)
  • Copenhagen (Denmarc) 502,204 (Copenhagen Fwyaf: 1,823,109) (yn wynebu Oresund)
  • Gdańsk (Gwlad Pwyl) 462,700 (1,041,000 yn cynnwys Gdansk Fwyaf)
  • Szczecin (Gwlad Pwyl) 413,600
  • Tallinn (Estonia) 401,774
  • Kaliningrad (Rwsia) 400,000
  • Malmö (Sweden) 259,579 (yn wynebu Oresund)
  • Gdynia (Gwlad Pwyl) 255,600
  • Kiel (Yr Almaen) 250,000
  • Lübeck (Yr Almaen) 216,100
  • Rostock (Yr Almaen) 212,700
  • Klaipėda (Lithuania) 194,400
  • Turku (Ffindir) 175,000

Porthladdoedd pwysig (er nad yn ddinasoedd mawr):

  • Kotka (Ffindir) 55,000
  • Świnoujście (Gwlad Pwyl) 50,000
  • Ventspils (Latfia) 44,000
  • Baltiysk (Rwsia) 20,000
  • Puck (Gwlad Pwyl) 15,000
  • Hanko (Ffindir) 10,000

[golygu] Cysylltiadau allanol