Dosbarthiad gwyddonol

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Dull o ddosbarthu organebau yn grwpiau, a defnyddir gan fiolegwyr yw Dosbarthiad gwyddonol neu dosbarthiad biolegol. Fe'i gelwir hefyd yn dacsonomeg wyddonol, ond rhaid gwahaniaethu rhyngddo â tacsonomeg werin oherwydd fod diffyg sylfaen wyddonol i dacsonomeg werin. Uned sylfaenol y system yw'r rhywogaeth. Mae'r system dosbarthiad modern yn seiliedig ar waith Carolus Linnaeus.

[golygu] System Hierarchaidd

Dyma'r hierarchaeth o dacsonau: Parth (lluosog: Parthau)
Teyrnas (Teyrnasoedd) Regnum
Is-deyrnas Subregnum
Uwch-ffylwm Superphylum
Ffylwm (Ffyla) Phylum ¹
Is-ffylwm Subphylum
Uwch-ddosbarth Superclassis
Dosbarth (Dosbarthiadau) Classis
Is-ddosbarth Subclassis
Uwch-urdd Superordo
Urdd (Urddau) Ordo
Is-urdd Subordo
Uwch-deulu Superfamilia
Teulu (Teuluoedd) Familia
Is-deulu Subfamilia
Llwyth (Llwythau) Tribus
Genws (Genera) Genus
Uwch-rywogaeth Superspecies
Rhywogaeth (Rhywogaethau) Species
Is-rywogaeth Subspecies

¹ Adran/Rhaniad/Dosbarthiad Divisio: dewis arall i Ffylwm ar gyfer planhigion, ffyngau a bacteria

[golygu] Enghreifftiau

Rhenc Pryf ffrwythau Bod dynol Pysen Amanita'r pryfed E. coli
Parth Eukaryota Eukaryota Eukaryota Eukaryota Bacteria
Teyrnas Animalia Animalia Plantae Fungi
Ffylwm Arthropoda Chordata Magnoliophyta Basidiomycota Proteobacteria
Is-ffylwm Hexapoda Vertebrata Magnoliophytina Hymenomycotina
Dosbarth Insecta Mammalia Magnoliopsida Homobasidiomycetae Gammaproteobacteria
Is-ddosbarth Pterygota Placentalia Magnoliidae Hymenomycetes
Urdd Diptera Primates Fabales Agaricales Enterobacteriales
Is-urdd Brachycera Haplorrhini Fabineae Agaricineae
Teulu Drosophilidae Hominidae Fabaceae Amanitaceae Enterobacteriaceae
Is-deulu Drosophilinae Homininae Faboideae Amanitoideae
Genws Drosophila Homo Pisum Amanita Escherichia
Rhywogaeth D. melanogaster H. sapiens P. sativum A. muscaria E. coli

[golygu] Cysylltiadau allanol

Dosbarthiad Pethau Byw Canolfan Edward Llwyd, Prifysgol Cymru