Dafydd Wigley
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae Dafydd Wigley (ganwyd 1 Ebrill 1943) yn wleidydd uchel ei barch yng Nghymru.
[golygu] Cefndir
Fe'i ganwyd yn unig blentyn yn Derby, Lloegr, ond dychwelodd y teulu i Gymru yn 1946. Aeth i Brifysgol Manceinion a'i hyfforddi fel cyfrifydd. Roedd yn reolwr cyllid i Hoover cyn ei ethol i'r senedd.
Roedd ei fam yn wreiddiol o Bwllheli. Roedd ei mam hithau yn weithgar gyda'r Rhyddfrydwyr a'i thad yn gyfreithiwr ac yn weithgar gyda'r Toriaid. Roedd ei dad yn gweithio ym myd llywodraeth leol. Bu yn drysorydd Cyngor Sir Caernarfon o 1947 tan 1974. Cafodd Dafydd Wigley ei fagu yn bennaf yn y Bontnewydd, Caernarfon. Mynychodd Ysgol Ramadeg Caernarfon ac Ysgol breswyl Rydal, Bae Colwyn cyn mynd i Brifysgol Manceinion. Ar ôl graddio yn 1964 ymunodd â Chwmni Moduron Ford yn Dagenham i'w hyfforddi mewn cyllid diwydiannol. Yn 1967 priododd ag Elinor Bennett Owen. Y flwyddyn honno hefyd yr ymunodd a chwmni Mars; cwmni sy'n enwog am gynhyrchu siocled a melysion.
[golygu] Gyrfa wleidyddol
Daeth yn aelod seneddol dros Etholaeth Caernarfon dros Blaid Cymru yn 1974, ac yn aelod o'r Cynulliad Cenedlaethol dros yr un etholaeth yn 1999 ond ymddeolodd fel aelod seneddol ar ôl Etholiad Cyffredinol 2001. Wnaeth e ddim sefyll am etholiad y Cynulliad chwaith yn 2003 oherwydd salwch.
Daeth yn Llywydd Plaid Cymru gyntaf yn 1981, yn dilyn ymddeoliad Gwynfor Evans, ond mi rhaid iddo roi'r gorau i'r llywyddiaeth yn 1984 oherwydd cyflwr iechyd ei blant. Daeth yn ôl i'r Llywyddiaeth wedi ymddeoliad Dafydd Elis Thomas yn 1991 a bu yn y swydd tan y flwyddyn 2000.