Llansadwrn (Ynys Môn)
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae Llansadwrn yn bentref yn ne-ddwyrain Ynys Môn, tua hanner y ffordd rhwng Pentraeth a Biwmares.
Y prif adeilad o ddiddordeb yw’r eglwys, a sefydlwyd gan Sadwrn, a elwir hefyd yn Sadwrn Farchog, yn y 6ed ganrif, er bod yr adeilad presennol yn llawer mwy diweddar. Tybir fod yr eglwys yn ganolfan i glas (cymuned neu fynachlog) ar y safle. Yn 1742 cafwyd hyd i garreg fedd yn y fynwent, sydd yn awr wedi ei gosod ym mur yr eglwys. Yn ôl Nash-Williams, mae’r arysgrif arni yn darllen:
- HIC BEATUS (-) SATURNINUS SE(PULTUS) (I)ACIT ET SUA SA[NCTA] CONIU(N)X PA(X) (VOBISCUM SIT)
Gellir ei gyfieithu fel:
- Yma y claddwyd y bendigaid Saturninus a’i wraig sanctaidd. Boed heddwch iddynt.
Roedd Sadwrn yn frawd i Illtud, a fu farw rhwng 527 a 537, felly gellir dyddio’r garreg tua 530 O.C..
[golygu] Llyfryddiaeth
Nash-Williams, V.E. (1950) The early Christian monuments of Wales (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru)
Trefi a phentrefi Môn |
Aberffraw | Amlwch | Benllech | Biwmares | Brynsiencyn | Caergybi | Gwalchmai | Y Fali | Llanallgo | Llanbabo | Llanfachreth | Llanfairpwllgwyngyll | Llan-faes | Llangefni | Llangoed | Llangristiolus | Llaniestyn | Llannerch-y-medd | Llansadwrn | Malltraeth | Moelfre | Niwbwrch | Pentraeth | Porthaethwy |