Defnyddiwr:Myrddin1977/Rhestr yr elfennau yn nhrefn eu xxxx

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Mae rhai elfennau wedi eu hadnabod am filoedd o flynyddoedd, ac eraill wedi eu darganfod yn y blynyddoedd a chanrifoedd diwethaf.

Taflen Cynnwys

[golygu] Cyn y 12fed ganrif

Nid yw'n bosib rhoi dyddiad penodol ar gyfer darganfyddiad cyntaf yr elfennau hyn.

(Mae awgrymiadau fod alwminiwm wedi ei ddarganfod yn ystod yr oesoedd rhufeinig, ond nid oes tystiolath cadarn am hwn felly rhoddir y clod i Hans Christian Ørsted yn 1825.)

[golygu] 13eg ganrif

[golygu] 15ed ganrif

  • 1450 - Antimoni: Disgrifiad cyntaf gan Tholden

[golygu] 16eg ganrif

  • 1526 - Sinc: Darganfuwyd gan Paracelsus

[golygu] 17eg ganrif

[golygu] 18fed ganrif

  • 1737 - Cobalt: Darganfuwyd gan Georg Brandt. O'r gair Almaeneg kobalt neu kobold (ysbryd drwg).
  • 1741 - Platinwm: Darganfuwyd gan Charles Wood
  • 1751 - Nicel: Arwahanwyd o niccolit gan Axel Fredrik Cronstedt.
  • 1753 - Bismwth:Darganfuwyd gan Claude Geoffroy le Jeune (Claude Geoffroy yr iau)
  • 1755 - Magnesiwm: Darganfuwyd gan Joseph Black.
  • 1766 - Hydrogen: Darganfuwyd gan Henry Cavendish. O'r geiriau Groeg hudôr (dŵr) a gennan (cynhyrchu).
  • 1772 - Nitrogen: Darganfuwyd gan Daniel Rutherford .
  • 1774
    • Ocsigen: Darganfuwyd gan Joseph Priestley. O'r geiriau Groeg oxus (asid) a gennan (cynhyrchu).
    • Clorin: Darganfuwyd gan Carl Wilhelm Scheele.
    • Manganïs: Darganfuwyd gan Johan Gottlieb Gahn
  • 1778 - Molybdenwm: Darganfuwyd gan Carl Wilhelm Scheele
  • 1782 - Telwriwm: Darganfuwyd gan Franz-Joseph Müller von Reichenstein. O'r gair Lladin Tellus (daear).
  • 1783 - Twngsten: Darganfuwyd gan y brodyr José Elhuyar a Fausto Elhuyar
  • 1789
    • Wraniwm: Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth. Enwyd yr elfen ar ôl enw'r planed Wranws.
    • Sirconiwm: Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth. Enwyd yr elfen ar ôl mwyn Sircon sy'n ei chynnwys.
  • 1793 - Strontiwm: Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
  • 1794 - Ytriwm: Darganfuwyd gan Johan Gadolin. O'r enw Ytterby (tref yn Sweden).
  • 1797
    • Titaniwm: Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
    • Cromiwm: Darganfuwyd gan Nicolas-Louis Vauquelin
  • 1798 - Beriliwm: Darganfuwyd gan Nicolas-Louis Vauquelin

[golygu] 19eg ganrif

  • 1801
    • Fanadiwm: Darganfuwyd gan Andrés Manuel del Río, ond ni chadarnhawyd y darganfyddiad nes 1831
    • Columbiwm: Darganfuwyd gan Charles Hatchett, ail-enwyd yn Niobiwm
  • 1802 - Tantalwm: Darganfuwyd gan Anders Ekeberg
  • 1803
    • Ceriwm: Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth; Jöns Jakob Berzelius a Wilhelm Hisinger
    • Rhodiwm: Darganfuwyd gan William Hyde Wollaston
    • Paladiwm: Darganfuwyd gan William Hyde Wollaston.
    • Osmiwm: Darganfuwyd gan Smithson Tennant. O'r gair Groeg ὀσμή osmë (arogl).
    • Iridiwm: Darganfuwyd gan Smithson Tennant.
  • 1807
    • Potasiwm: Darganfuwyd gan Humphry Davy.
    • Sodiwm: Darganfuwyd gan Humphry Davy.
  • 1808
    • Calsiwm: Darganfuwyd gan Humphry Davy. O'r gair Lladin calcis (calch).
    • Bariwm: Darganfuwyd gan Humphry Davy. O'r geiriau Groeg βαρύς barys (trwm).
    • Boron: Darganfuwyd gan Joseph Louis Gay-Lussac a L.J. Thenard
  • 1811 - Ïodin: Darganfuwyd gan Bernard Courtois
  • 1817
    • Lithiwm: Darganfuwyd gan Johan August Arfwedson. O'r geiriau Groeg λίθος lithos (craig).
    • Cadmiwm:Darganfuwyd yn annibynniol gan Friedrich Strohmeyer a K.S.L Hermann
    • Seleniwm: Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
  • 1823 - Silicon: Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
  • 1825 - Alwminiwm: Darganfuwyd gan Hans Christian Ørsted
  • 1826 - Bromin: Darganfuwyd gan Antoine Jerome Balard
  • 1828
    • Thoriwm: Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
    • Beriliwm: Darganfuwyd yn annibynniol gan Friedrich Wöhler a A.A.B. Bussy
  • 1839 - Lanthanwm: Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
  • 1843
    • Terbiwm: Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
    • Erbiwm: Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
  • 1844 - Rwtheniwm: Darganfuwyd gan Karl Klaus
  • 1860
    • Cesiwm: Darganfuwyd gan Robert Bunsen
    • Rwbidiwm: Darganfuwyd gan Robert Bunsen
  • 1861 - Thaliwm: Darganfuwyd gan Sir William Crookes
  • 1863 - Indiwm: Darganfuwyd gan Ferdinand Reich a Theodor Richter
  • 1868- Heliwm: Darganfuwyd yn annibynniol gan Pierre Janssen a Norman Lockyer. O'r gair Groeg ἥλιος hêlios (haul).
  • 1875 - Galiwm: Darganfuwyd gan Paul Émile Lecoq de Boisbaudran
  • 1878
    • Yterbiwm: Darganfuwyd gan Jean Charles Galissard de Marignac. Ar ôl Ytterby (tref yn Sweden).
    • Holmiwm: Darganfuwyd gan Marc Delafontaine a Jacques Louis Soret
  • 1879
    • Thuliwm: Darganfuwyd gan Per Teodor Cleve
    • Scandiwm: Darganfuwyd gan Lars Fredrik Nilson
    • Samariwm: Darganfuwyd gan Paul Émile Lecoq de Boisbaudran
  • 1880 - Gadoliniwm: Darganfuwyd gan Jean Charles Galissard de Marignac
  • 1885
    • Praseodymiwm: Darganfuwyd gan Carl Auer von Welsbach.
    • Neodymiwm: Darganfuwyd gan Carl Auer von Welsbach.
  • 1886
    • Germaniwm: Darganfuwyd gan Clemens Winkler.
    • Fflworin: Darganfuwyd gan Joseph Henri Moissan. O'r gair Lladin fluo (llifo).
    • Dysprosiwm: Darganfuwyd gan Paul Emile Lecoq de Boisbaudran. O'r gair Groeg δυσπρόσιτος dysprositos (hard to get at).
  • 1894 - Argon: Darganfuwyd gan William Ramsay. O'r gair Groeg ἀργός argon (anactif).
  • 1898
    • Neon: Darganfuwyd gan William Ramsay. O'r gair Groeg νέος neos (newydd).
    • Crypton: Darganfuwyd gan William Ramsay. O'r gair Groeg κρυπτός kryptos (cudd).
    • Senon: Darganfuwyd gan William Ramsay. O'r gair Groeg ξένος xenos (dieithryn).
    • Radiwm: Darganfuwyd gan Pierre Curie a Marie Curie. O'r gair Lladin radius (pelydrau).
    • Radon: Darganfuwyd gan Friedrich Ernst Dorn. O Radiwm.
    • Poloniwm: Darganfuwyd gan Pierre a Marie Curie. O Wlad Pwyl.
  • 1899 - Actiniwm: Darganfuwyd gan André-Louis Debierne.

[golygu] 20fed ganrif

  • 1901 - Ewropiwm: Darganfuwyd gan Eugène-Antole Demarçay.
  • 1907 - Lwtetiwm: Darganfuwyd gan Georges Urbain. O Lutetia (enw rhufeinig Paris).
  • 1917 - Protactiniwm: Darganfuwyd gan Lise Meitner ac Otto Hahn
  • 1923 - Haffniwm: Darganfuwyd gan Dirk Coster
  • 1925 - Rheniwm: Darganfuwyd gan Walter Noddack ac Ida Tacke
  • 1937 - Technetiwm: Darganfuwyd gan Carlo Perrier.
  • 1939 - Ffransiwm: Darganfuwyd gan Marguerite Derey
  • 1940
    • Astatin: Darganfuwyd gan Dale R. Corson, K.R.Mackenzie ac Emilio G. Segrè
    • Neptwniwm: Darganfuwyd gan E.M. McMillan a Philip H. Abelson ym Mhrifysgol California, Berkeley
  • 1941 - Plwtoniwm: Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg, Arthur C. Wahl, Joseph W. Kennedy ac Emilio G. Segrè
  • 1944 - Curiwm: Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg
  • 1945
    • Americiwm: Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg
    • Promethiwm: Darganfuwyd gan J.A. Marinsky
  • 1949 - Berceliwm: Darganfuwyd gan Albert Ghiorso, Glenn T. Seaborg, Stanley G. Thompson a Kenneth Street Jr.
  • 1950 - Califforniwm: Darganfuwyd gan Albert Ghiorso, Glenn T. Seaborg
  • 1952 - Einsteiniwm: Darganfuwyd gan Labordy Argonne, Labordy Los Alamos, a Phrifysgol California
  • 1953 - Fermiwm: Darganfuwyd gan Labordy Argonne, Labordy Los Alamos, a Phrifysgol California
  • 1955 - Mendelefiwm: Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg ac Evans G. Valens
  • 1958 - Nobeliwm: Darganfuwyd gan Athrofa Ffiseg Nobel. Ar ôl Alfred Nobel.
  • 1961 - Lawrenciwm: Darganfuwyd gan Albert Ghiorso. Ar ôl Ernest Lawrence.
  • 1964 - Rutherfordiwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia.
  • 1970 - Dubnium: Darganfuwyd gan Albert Ghiorso. Enwyd ar ôl Dubna, Rwsia.
  • 1974 - Seaborgiwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear? a Phrifysgol California, Berkeley
  • 1976 - Bohriwm: Darganfuwyd gan Y. Oganessian et al, Dubna a chadarnhawyd gan GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH) yn 1982
  • 1982 - Meitneriwm: Darganfuwyd gan Peter Armbruster a Gottfried Münzenberg, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1984 - Hassium: Darganfuwyd gan Peter Armbruster a Gottfried Münzenberg, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1994
    • Darmstadtiwm: Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
    • Roentgeniwm: Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1996 - Ununbiwm: Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1999 - Ununcwadiwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia.

[golygu] 21ain ganrif

  • 2001 - Ununhecsiwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia.
  • 2004 (angen cadarnhad)
    • Ununtriwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
    • Ununpentiwm: Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
Ieithoedd eraill