Tynged yr Iaith
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Darlith radio gan Saunders Lewis a ddarlledwyd gan y BBC ar 13 Chwefror 1962 oedd Tynged yr Iaith, ac un o'r darllediadau pwysicaf yn hanes Cymru. Darlith Radio flynyddol y BBC ydoedd. Mae'n sôn am 'frad Tryweryn', a dywedodd mai'r Gymraeg oedd yr 'unig fater politicaidd ... werth i Gymro ymboeni ag ef'. Roedd y ddarlith yn feirniadaeth llym ar arweinyddiaeth Gwynfor Evans Llywydd Plaid Cymru. Dadlodd fod angen plaid fyddai'n cefnogi pobl fel Eileen a Trefor Beasley a oedd yn brwydro dros y Gymraeg. Galwodd Saunders Lewis ar Gymry i wrthod llenwi ffurflenni a thalu trethi a thrwyddedau os nad oedd yn bosibl i wneud hynny drwy'r Gymraeg. Yn ei farn ef, byddai angen i ymgyrchwyr fod yn barod i dalu dirwyon a wynebu carchar am eu taliadau. Er bod y nifer o siaradwyr Cymraeg yn gostwng, datganodd : 'Fe ellir achub y Gymraeg', ac mai 'Nid dim llai na chwyldro yw adfer yr iaith Gymraeg yng Nghymru. Trwy ddulliau chwyldro yn unig y mae llwyddo'.
Canlyniad y ddarlith oedd esgor ar sefydlu Cymdeithas yr Iaith.
[golygu] Dolenni allanol
testun llawn y ddarlith Recordiad o'r ddarlith
Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.