Brut

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Gweler hefyd Brut (gwahaniaethu)

Mae Brut yn enw a ddefnyddid yng Nghymru yn yr Oesoedd Canol ar gyfer hanes neu gronicl. Roedd y cynnwys yn gallu bod yn hanes go iawn, hanes traddodiadol neu'n gymysgedd o'r ddau.

Tarddiad y gair Brut yw enw personol y cymeriad traddodiadol Brutus, sylfaenydd chwedlonol hil y Brytaniaid (hynafiaid y Cymry, y Cernywiaid a'r Llydawyr). Sieffre o Fynwy a gyflwynodd Frutus i'r byd yn ei lyfr Historia Regum Britanniae (a elwir hefyd Brut Sieffre neu Brut y Brenhinedd). Ystyr y gair 'brut' yn wreiddiol felly oedd "hanes Brutus", ond yn ddiweddarach daeth i olygu cronicl neu lyfr hanes yn ymwneud â hanes Ynys Prydain a Chymru.

Mae'r llinell rhwng hanes go iawn a hanes traddodiadol yn tueddu i fod yn amlwg i ni heddiw, ond nid oedd mor eglur yn yr Oesoedd Canol.

[golygu] Brutiau Cymreig yr Oesoedd Canol

  • Brut y Tywysogion - Cronicl o hanes y tywysogion Cymreig
  • Brut Sieffre - enw arall ar lyfr ffug-hanes dylanwadol Sieffre o Fynwy
  • Brut y Brenhinedd - teitl a roddir ar yr amryw ferisynau Cymraeg o Frut Sieffre o Fynwy yn gyffredinol
  • Brut Dingestow - un o'r fersiynau Cymraeg Canol mwyaf adnabyddus o Frut Sieffre

[golygu] Brutiau ffug diweddarach

  • Brut Aberpergwm - Fersiwn ffug o Frut y Tywysogion a sgwennwyd gan Iolo Morgannwg
  • Brut Ieuan Brechfa - Fersiwn diweddar o Frut y Tywysogyon

[golygu] Gweler hefyd

  • Brud - enw am ddarogan yn Gymraeg Canol


   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.