Islwyn Ffowc Elis
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Islwyn Ffowc Elis (17 Tachwedd 1924 - 22 Ionawr 2004), nofelydd Cymraeg mwyaf yr ugeinfed ganrif.
Cafodd ei eni yn Wrecsam a'i fagu yn Nglynceiriog, pentref cwbl Gymraeg a Chymreig bryd hynny, tan ei fod yn bump oed, ac wedyn ar fferm y teulu Aberwiel, ychydig tu allan i'r pentref a dwy filltir oddi wrth y ffin â Lloegr. Aeth i Ysgol Gynradd Nantyr cyn mynd i Ysgol Uwchradd Llangollen ac wedyn i Goleg Prifysgol Cymru, Bangor. Cyn mynd i'r weinidogaeth bu yng ngholegau diwinyddol Aberystwyth a Bangor. Bu yn awdur llawn amser o 1956 tan 1963 pan ddaeth yn ddarlithydd yng Ngholeg y Drindod yng Nghaerfyrddin. Ef oedd yn gyfrifol am y wasg a chyhoeddiadau ymgyrch etholiadol Plaid Cymru yn Is-etholiad Caerfyrddin 1966 pan enillodd Gwynfor Evans. O 1968 hyd 1975 roedd yn olygydd yn y Cyngor Llyfrau Cymraeg ac o 1975 tan ei ymddeoliad yn 1990 roedd yn ddarlithydd yng Ngholeg Llanbedr Pont Steffan.
Daeth i amlygrwydd pan enillodd y Fedal Ryddiaith yn 1951 yn Eisteddfod Genedlaethol Llanrwst am y gyfrol o ysgrifau Cyn Oeri'r Gwaed. Ond ei waith mwyaf poblogaidd yw Cysgod y Cryman, a gafodd ei chyhoeddi yn 1953, nofel sydd wedi gwerthu mwy o gopïau nac unrhyw nofel Gymraeg arall a gyhoeddwyd yn yr ugeinfed ganrif.
"Y gŵr a lusgodd y nofel Gymraeg i'r ugeinfed ganrif" oedd y disgrifiad poblogaidd ohono.
Cyflwynodd teulu Ffowc Elis gadair i Cyngor Llyfrau Cymru – cadair yr eisteddai'r awdur arni i ysgrifennu sawl un o'i nofelau, gan gynnwys Cysgod y Cryman.
[golygu] Llyfryddiaeth
- Cyn Oeri'r Gwaed (ysgrifau) (1952)
- Cysgod y Cryman (1953)
- Ffenestri Tua'r Gwyll {1955)
- Yn Ôl i Leifior (1956)
- Wythnos Yng Nghymru Fydd (1957)
- Blas y Cynfyd (1958)
- Tabyrddau'r Tabongo (1961)
- Y Blaned Dirion (1968)
- Y Gromlech yn yr Haidd (1971)
- Eira Mawr (1972)
- Harris - Drama - (1973)
- Marwydos - Storïau byrion - (1974)