Erromatar Inperioa
Wikipedia(e)tik

Erromatar Inperioa Augustok sortutako eta hurrengo mendeetan Antzinako Erromako agintariek erabili zuten sistema politikoa da. Historialariek bitan banandu dute Erromatar Inperioa: Printzipatuan eta Dominatuan. Lehengoan, enperadoreko botere absolutua Errepublikako ohituren azpian ezkutatzen zen. Dominatuan, berriz, botere inperiala argiago erakusten zen, urrezko koroen eta errito sakratuen bidez.
Halaber, Erromatar Inperioa esapideak Erromaren menpe zegoen eremua ere adierazten du. Hiriaren hedapena inperio sortu zen baino askoz lehenago hasi zen, baina zabalkuntza handiena sistema inperialarekin lortu zen, Traianoren agintaldian hain zuzen ere. Garai horretan, erromatarrek 5.900.000 km² gutxi gorabehera zituzten haien menpe. Hortaz, Europako Antzinateko Inperiorik handiena bilakatu zen erromatarrena.
[aldatu] Erromatar Inperioaren Gainbehera
[aldatu] Barbaroen etorrera
Arbogasto jenerala eta Eujenio haren gramatikazko irakasleak Balentiniano II. enperadorea 392an hil egin zuten. Arbogasto jenerala jentila zen eta jentiltasuna Erroman berrezarri nahi zuen. Hala ere, inperioran ekialdeko zatian beste enperadorea zeukaten, Teodosio I. alegia. Beraz, armada bat prestatu zuten eta haren aurka egitea erabaki zuten. 394. urtean bi armadek elkar burrukatu zuten Frijido ibaian. Teodosiorenak garaitu zuen eta Eujeniori burua moztu zioten. Arbogastok bestalde, bere buruaz beste egin zuen. Hala, inperioak berriro buru bakar bat izan zuen: Teodosio. Honek mendebaldean Estilikon jenerala jarri zuen. Hark barbaro jatorria zeukan 395. urtean Teodosio I.a zendu zen Milanen, inperioaren hiriburua zenan. Bere heriotzarekin batera inperioaren betirako zatiketa etorriko zen. Bi seme gazte-gazteak zituen: Honorio eta Arkadio. Biek ezin zuten gobernatzerik oraindik eta hura zela kausa jeneral bana zeukaten tutore gisa. Honoriori mendebaldea zegokion eta esan dugunaren arabera Estilikon zeukan tutore. Ekialdea beste alde batetik, Arkadiori egokitu zitzaion eta Flabio Rufino zeukan tutorea.
[aldatu] Ikus, gainera
![]() |
Artikulu hau historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |