Aranera
Wikipedia(e)tik
Aranera Aranés |
||
---|---|---|
Non mintzatzen den: | Katalunia | |
Eskualdea: | Val d´Aran | |
Guztira hiztunak: | 4.700 | |
Rankina: | Ez 100 mintzatuenen artean | |
Hizkuntza familia: | Indoeuroparra Italikoa Erromanikoa Mendebaldeko italikoa Iberiar-erromanikoa Okzitaniera Gaskoiera Aranera |
|
Estatus ofiziala | ||
Hizkuntza ofiziala: | Katalunia | |
Araugilea: | Conselh de la Lenga Occitana | |
Hizkuntza kodeak | ||
ISO 639-1: | oc (Okzitaniera) | |
ISO 639-2: | oci (Okzitaniera) | |
ISO/FDIS 639-3: | gsc | |
Oharra: baliteke orri honek NAF fonetika ikurrak edukitzea Unicoden. |
Aranera okzitanieraren dialektoa den gaskoineraren aldaera bat da. Val d´Aranen (Katalunia) mintzatzen da. 2006ko abuztuaren 9tik Kataluniako Autonomia Erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, katalana eta gaztelerarekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota. 1984an aranera Val d´Arango hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.
Eduki-taula |
[aldatu] Arautzea
Aranerak berezko idaztarauak ditu, gaskoineraren gainontzeko aldaeretatik bereiziz. Horrela, bere ezaugarri propioak kontuan hartzen dira idazterako garaian. Adibidez, emakumezkoentzako pluralak -es bukaera izatea (es hemnes araneses, emakume arandarrak euskaraz), gizonentzako pluralen "-i" (es aranesi) eta artikulu piriniotarrak (eth, era, es), besteak beste.
[aldatu] Inguruko hizkuntzen eragina
Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki (gaztelerarena lehendabizi, katalanarena ondoren), eta egun gaskoineratik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, actuar (okzitanierako "agir"-en ordez), empresa (vs. "entrepresa"), foment, impartir, increment (vs. "aumentacion"), laborau, matrícula (vs. "inscripcion"), oficina (vs. "burèu"), etab.
[aldatu] Erabilera
Kopuruak
|
Portzentaiak
|
|
Ulertzen dute |
6.712
|
%88,88
|
Hitz egiteko gai dira |
4.700
|
%62,24
|
Irakurtzeko gai dira |
4.413
|
%58,44
|
Idazteko gai dira |
2.016
|
%26,69
|
Iturria: IDESCAT, 2001eko hizkuntz neurketa |
[aldatu] Ekimenak
2005ean Corsa per la lenga izeneko lasterketa aldarrikatzailearen 12. edizioa ospatu zuten, Korrikaren ereduari jarraituz.