Karraskari

Wikipedia(e)tik

Karraskariak
Fosilaren garaia: Paleozenoa
Ammospermophilus leucurus
Ammospermophilus leucurus
Sailkapen zientifikoa
Erreinua: Animalia
Klasea: Mammalia
Azpiklasea: Eutheria
(mailakatu gabea) Glires
Goiordena: Euarchontoglires
Ordena: Rodentia
Bowdich, 1821
Azpigeneroak

Sciuromorpha
Castorimorpha
Myomorpha
Anomaluromorpha
Hystricomorpha

Karraskari ordena, (rodentia) ugaztunen familiako ugariena da, hainbat autorek 2000tik 3000 espezie ezberdinetara kokatzen dutelarik euren ugaritasuna. Honek ugaztun espezie guztien erdia suposatzen du. Karraskariak Antarktikan ezik gainontzeko kontinente guztietako hainbat klima ezberdinetan aurki daitezke. Australian ere modu naturalean daude, gizakion eragina kontutan hartu gabe. Ozeanoetan ezik habitat mota guztiak betetzen dituzte.

Hainbat talde karraskari gisa hartzen dira baina ez dira horrela. Chiroptera, Scandetia, Insectivora eta Lagomorpha ordenak askotan karraskaritzat hartzen dira.

Karraskari gehienak txikiak dira. Euren artean txikiena Afrikar Sagu Pigmeoa da, 6zm-ko luzeera duena eta 7 gramo pisua. Handiena kapibara da, 45kg-ko pisuarekin. Iada desagertutako Phoberomys pattersonik 700 kg pisatzen zituela uste da.

Karraskariek bi letagin dituzte goiko eta beheko barailetan eta hauek modu jarraitu batean hazten dira euren bizitzan zehar. Hazkuntza konpentsatzeko denbora gehiena zerbait murtxikatzen pasatzen dute, eta hau da izenaren jatorria (Latinezko roderetik). Hagin hauek kanpokaldeak esmaltea dute eta dentina barnekaldean eta beraz punta ateratzen dute erabiltzearekin soilik. Karraskari gehienek landareak jaten dituzte, orokorrean haziak, baina gutxi batzuek intsektuak eta arrainak ere jaten dituzte.

Karraskariak oso garrantzitsuak dira edozein ekosistematan oso azkar hazten direlako eta beraz elikagai ona dira haragijaleentzat, metodo ona dira hazien garraiorako eta gaixotasunak azkar kutsatzen dituzte.