Deba

Wikipedia(e)tik

Deba

Gipuzkoa
Debako armarria
Izen ofiziala Deba
Antolaketa
Estatua
Autonomia Erkidegoa
Lurralde Historikoa
Eskualdea

Espainia
Euskal Autonomia Erkidegoa
Gipuzkoa
Debabarrena
Posta-kodea 20820 / 20829
Koordenatuak 43º17′43′′ I 1º20′0′′ M Koordenatuak: 43°17′43′′ I 1°20′0′′ M (?)
Garaiera
Azalera
Biztanleria

Dentsitatea
Euskaldunak

0-661 m
51,54 km²
5.313 (2006)

103,08 bizt/km²
%76,55 (2001)

Sorrera 1343 ekainaren 17
Herritarra debarra
Alkatea Jesus Mari Agirrezabala Goitokia (Eusko Alkartasuna)
www.deba.net

Deba Debabarrenako udalerria da, kostaldean dagoena. Deba ibaia itsasoratzen da bertan. 51,54 km²-ko azalera du eta 2006an 5.308 biztanle zituen, herriaren gune nagusia eta Itziar, Lastur eta Elorriaga auzoetan banatuta.

[aldatu] Historia

1294ko ekainaren 24an Antso IV.ak Hiri Gutuna delakoa eman zien Monrealgo biztanleei (hasieran Debak Monreal de Deva zuen izena), eta haiek, arrantza praktikatzeko kostaldera gehiago hurbiltzeko beharra ikusiz, Debako herria fundatu zuten formalki. Hiri Gutuna 1343. urtean eman zieten Alfontso XI.ak eta Gasteizko foruak Monreal de Deva izenarekin.

Santa Maria Erregerena elizako atari gotiko polikromatua
Santa Maria Erregerena elizako atari gotiko polikromatua

Deba ibaiaren eskuinaldean kokaturik, arrantza, nekazaritza, industria eta salerosketan jarraitu zuten. Kostaldeko gainontzeko arrantzaleen antzera, debarrek balea harrapatzen ematen zuten ahaleginik handienak, nahiz eta bestelako arranta baztertu ez. Burdinolak ziren industriaren oinarri, bertatik burdin tresnak ateraz; lantegi haiek ibai eta erreka bazterretan kokatzen ziren ur indarraz baliatzeko.

Gasteiztik Debako kaira zekarten artile eta beste zenbait espezieren komertzioa onuragarria izan zen herrirako. Beste batzuentzat, berriz, gaur arte mantendu diren nekazaritza eta abelzaintza izan ziren bizibide, orduko labore batzuk mantendu ez badira ere: ohiturazko txakolina ateratzeko mahatsa, adibidez.

Urduñako pasoa zabaltzean, burdingintza eta portuko uren sakontasun eskasa zela medio, Debak zuen onura estrategikoa gutxitzen joan zen. XIX. mendearen erdi aldera portuak zuen trafikoa behera zihoan neurrian, beste aktibitate berri bat sortu zen: udaldia. Itsas bainuek garrantzia hartzen zuten neurrian, Debako hondartza atsedenerako leku bihurtu zen, kanpoko bisitarien eraginez hotel industria gehituz.

Gaur egun Debako herriak, 5000 biztanle ingururekin, erakarpenhandiko herrixka dugu turismo arloan (landa turismoa, hotela, aterpetxea, Donejakue Bidea,...) eta Itziar aldeko industriaren garrantzia ahantzi ezina da.

[aldatu] Ikus, gainera

[aldatu] Kanpo loturak