Lope Agirre

Wikipedia(e)tik

Lope Agirre, Eroa ezizenez ere ezaguna, (Oñati, 1510 - 1561) Hego Amerikako esploratzaile eta konkistatzaile bat izan zen, gerora Espainiako koroaren aurka altxa zena.

[aldatu] Biografia

Agirre 1510ean jaio zen Oñatiko Araotz auzoan, orduan Gaztelako koroaren eginpean. Frantzisko Pizarro Perutik itzuli zenean sekulako altxorren historiekin, Agirre Sevillan zegoen 21 urterekin. Urrearekin ametxetan, expedizio batean izena eman zuen, 1536 inguruan Perura helduz. Berehala izan zen ezaguna bere krudeltasuna, indarkeria eta azpilanengatik.

1544ean, Blasko Nuñez Vela erregeordea heldu zen Perura, indigenen explotazioa erregulatzen zuten legeekin. Konkistatzaileek ez zituzten lege hauek atxegin, indigenekin nahi zutena egitera ohituta. Honegatik, Gonzalo Pizarro eta Frantzisko Carvajal erregeordearen aurka altxa ziren. Agirrek erregeordearen alde jokatu zuen, eta hau garaitua izatean, Nikaraguara ihes egin behar izan zuen, sargentu nagusi tituluarekin.

1551ean Frantzisko Esquivel epaileak atxilotu eta jendaurrean zigortuarazi zuen, indiarren aurka egindako gehiegikeriengatik. Epailea, Agirreren mendekuaren beldur, ihes egin behar izan zuen, etxebizitzaz etengabe aldatuz. Esaten denaren arabera, Agirrek hiru urte terdiz jazarri zuen epailea oinez, 6.000 kilometro zeharkatu zituelarik. Azkenik, Kuzkoko epailearen etxean bere mendekua bete zuen.

1560ean, Agirre Pedro Ursuaren expediziora gehitu zen, Amazonas ibaian zehar nabigatuz El Dorado aurkitu nahi zuena. Urtebete geroago Pedro Ursua eta bere ondorengo Fernando Guzmanen erahilketan parte hartu zuen, gerora Agirre berak ordezkatuko zituena. 1561eko martxoaren 23an, Agirrek bere menpeko kapitain eta soldaduak bere burua Peru eta Txileko errege izendatzen zuen deklarazio bat sinatzera behartu zituen.

Urte berean Margarita Uhartea hartu zuen (Venezuela), izuaren bidez kontrolatu zuena. Baina, Panama konkistatzeko saiakera egin zuenean, koroaren aurkako bere matxinada amaitu egin zen. Barkisimeton inguratuta, bere alaba Elvira eta bere jarraitzalieetako asko erahiltzera heldu zen. Azkenean atxilotua eta exekutatua izan zen. Bere gorputza zatikatua eta Venezuelako hainbat hiritara eramana izan zen.

[aldatu] Bitxikeriak

  • Agirreren bizia bi aldiz izan da zinemara eramana: lehena Werner Herzogen Agirre edo Jainkoaren haserrea 1973an eta bigarrena El Dorado, Carlos Saurarena, 1988an.
  • Bi nobelek ere Agirre dute protagonista: Ramon J. Senderren Lope Agirreren abentura ekinoziala eta Arturo Uslar Pietriren El Doradorako bidea.
  • Agirreren historian oinarritutako bi komiki daude gutxienez, bata Alberto Breccia argentinarrarena eta bestea bere seme Enriquerena.
  • "Gillman" rock talde venezueldarrak Agirreri buruzko abesti bat du bere "Escalofrío" (1994) diskoan, "El tirano Agirre" izenekoa.
  • El Tirano hondartza, Margarita irlako ipar ekialdean, Agirreren egonaldia gogoratzen du.

[aldatu] Kanpo loturak

Beste hizkuntzak