Gerra zikina
Wikipedia(e)tik
Gerra zikina deitzen zaio estatu bateko gobernuak errepresio politikorako bultzatu edo bideratutako legez kanpoko biolentziari. Berez gerra zikina estrategia errepresibo global baten barruan kokatzen da eta, zentzu horretan, jende guztia ez dator bat kontzeptu honen erabilerarekin, bestelako errepresioa zuritzen duelakoan, eta batzuek estatu terrorismoa hobetsi egiten dute. Bestela ere, Poliziaren torturak, hilketak eta beste jarduera zapaltzaile asko estatu terrorismoaren kontzeptuan sar badaitezke ere, ez dira normalean gerra zikinak hartzen duen esanahian sartzen.
Eduki-taula |
[aldatu] Gerra zikina Euskal Herrian
Sakontzeko, irakurri: Gerra zikina (kronologia)
Espainiako Gerra Zibilaren osteko garaietan galtzaileen aurkako errepresioa fronte guztietan garatu zen. Agintari frankistek, funtzionarioek, falangistek, Excombatientes, Frankoren goardiakoek, Guerrilleros de Cristo Rey... erregimenaren aurkako pertsonak mehatxatu eta zigortzea normaltzat jotzen zen, eta legez kanpoko jarduera hauek gerra zikina baino gehiago sistemaren errepresio bide normaltzat hartzen ziren. ETAren sorreraren ostean eta batez ere Frankismoaren azken aldean errepresio mota honek beste ezaugarri batzuk hartuko zituen eta gerra zikina berebiziko presentzia hartuz joan zen Euskal Herriko bilakaera politikoan.
Francisco Francok Carrero Blanco 1973ko ekainaren 9an izendatu zuen Gobernuko Presidente, eta honek, frankismoaren jarraipena segurtatzeko, Informazio Zerbitzuak berrantolatu zituen. Horrela, estatuko segurtasun zerbitzu guztiak "Servicio de Documentación de Presidencia del Gobierno" (SDPG)-ren menpean gelditu ziren. Horretara, egitura paramilitar eta parapoliziala antolatu zuen zerbitzu zentral honetan errepresioa bideratzeko eta batez ere tentsio estrategiaren bidez prozesu politikoa kontrolatzeko asmoz. Espainiako eskuin muturreko elementu eta poliziez gain, egitura honetan sartu ziren frankismoaren babesen Espainian bildutako nazioarteko faxista eta mertzenarioak: OASeko kide frantsesak, PIDE portugaldarraren kideak, AAA argentinarraren kideak, Ordine Nuovo eta Avanguardia Nazionale talde faxista italiarraren kideak... Delle Chiae, Valerio Borghese (Ordine Nuovo) eta Jean Pierre Cherid (OAS) izango dira horietako pertsona aipagarrienak.
1974an, Carrero Blancoren hilketaren ostean, "Servicio Central de Documentación" (SECED)-ek hartu zituen SDPGren funtzioak. Jose Ignacio San Martin koronela izango zen SECEDen burua (SECED gero CESID bilakatuko zen), eta bere agindupean ziharduten Pedro Martinez "Pedro el marino" Itsas armadako kapitainak antolatuko zituen Ipar Euskal Herrian burutuko ziren lehen ekintzak. Bere inguruan bilduko zituen garai horietan Euskal Herrian gerra zikinean jardungo zuten mertzenarioak.
Candido Acedo Perez, orduan Guardia Zibilaren kapitaina, izango zen ETAren aurkako zerbitzuen eta mertzenarioen arteko lotura. Candido Acedo gero Operazio Berezietako Burua izango zen,eta Andres Casinello teniente koronelaren lankidea ere CESIDen, azken hau Espainiako zerbitzu sekretuen burua izendatu zutenean.
Gerra zikinerako hainbat izen sortu eta erabiliko ziren: Accion Nacional Española (ANE),Antiterrorismo ETA (ATE), Batallon Vasco Español (BVA), Triple A (AAA), Guerrilleros de Cristo Rey, Grupos Antiterroristas de Liberación (GAL)...
Orokorrean, ekintza asko inkontrolatuei ere egotzi izan zaizkie medio ofizialetatik, antolatu gabeko jardueraren irudia emateko. Inkontrolatuen ekintza asko, ordea, ondo antolatuta zeuden: Saenz de Santamariaren agindupean zegoen Espainiako Estado Mayorretik guardia zibilez eta eskuin muturreko elementuez osatutako komandoak antolatu ziren gerra zikinean jarduteko. Guardia zibilaren Grupo Operativo de Servicios Secretos (GOSSI) jardun zuen ekinbide horretan. Eta Gil Sanchez Valiente kapitaina zen Euskal Herrian jarduten zuen GOSSIk antolatutako komando horietako baten burua[1].
Bestela ere, gerra zikineko ekintzak bere gain hartzen zituzten izen batekin zein beste batekin, egileak berberak izanda ere. Baina, oro har ere, egituran eta denboran ere hiru izen desberdin bereiz daitezke:
ATE (Anti-Terrorismo ETA) izenekoa 1975eko ekainean agertu zen jendaurrean, ordura arte Ipar Euskal Herrian egindako ekintzak bere gain hartzeko zabaldu zuen prentsa ohar baten bidez. 1980 hamarkadako lehen urteetara luzatu zen, BVEk protagonismo gehiago hartu eta desagertu arte.
BVE (Batallón Vasco Español) 1975etik 1982ra artean hartu zituen gerra zikineko ekintza ugari bere gain.
GAL (Grupos Antiterroristas de Liberación) 1982an sortu eta 1986. urtera arte ekintza ugari hartu zituen bere gain.
[aldatu] Ikusi
[aldatu] Erreferentziak
- ↑ Jose Luis Cervero, GOSSIko sargentoa. Interviu aldizkaria, 1985.11.20-27]
[aldatu] Liburuak
- AMEDO. El Estado contra ETA Melchor Miralles - Ricardo Arques. Plaza&Janes/Cambio16, 1989 - ISBN 84-7863-006-6
- EL GAL. El terrorismo de Estado en la Europa de las democracias CEDRI. Txalaparta, 1990 - ISBN 84-86597-25-0
- EUSKADI ETA ASKATASUNA. EUSKAL HERRIA Y LA LIBERTAD Txalaparta, 1993 - ISBN 84-86597-87-0