Sumendi

Wikipedia(e)tik

Sumendi baten eskema 1-Magma ganbara 2-Bertako arroka 3-Pipa 4-Oinarria 5-Sill 6-Albo pipa 7-Sumendiak sortutako errauts geruzak 8-Aldea 9-Sumendiak sortutako laba geruzak 10-Eztarria 11-Kono parasitoa 12-Laba ibaia 13-Galdara 14-Kraterra 15-Errauts hodeia
Sumendi baten eskema
1-Magma ganbara
2-Bertako arroka
3-Pipa
4-Oinarria
5-Sill
6-Albo pipa
7-Sumendiak sortutako errauts geruzak
8-Aldea
9-Sumendiak sortutako laba geruzak
10-Eztarria
11-Kono parasitoa
12-Laba ibaia
13-Galdara
14-Kraterra
15-Errauts hodeia

Sumendi bat Lurraren gainazalean edo lurrazalean dagoen irekidura bat da, barnean dagoen arroka urtu eta beroa, errautsak eta gasak ateratzen uzten duena lurbarnetik. Sumendien aktibitateak arrokaren estrusioarekin harremanetan dauden ekintzak barne hartzen ditu eta honekin lotzen diren mendien formazioak.

Sumendiak orokorrean bi edo hiru plaka tektoniko elkartu edo bereizten diren lekuetan aurkitzen dira. Ozeano erdiko gandorretan "dibergentziaz sortutako sumendiak" daude eta subdukzio eremuetan "konbergentziaz sortutako sumendiak". Sumendiak ez dira sortzen faila transformakorrak dauden lekuetan (San Andreas faila). Sumendiak ere lurrazala txikiagotzen denean sortzen dira, hotspotekin loturarik gabe.

Azkenik, beste sumendi batzuk mantuko lumen ondorioz sortzen dira, hotspot deritzonetan. Hauek plaken mugetatik urrun gertan daiteke, Hawaiin bezala. Sumendi mota hauek beste leku askotan aurkitzen dira Eguzki Sisteman.

[aldatu] Ikus, gainera