Nafarroako Tibalt I.a

Wikipedia(e)tik

Tibalt I.a Koblakaria, Nafarroako errege (1234-1253) eta Xanpainiako kondea izan zen (1201-1253).

[aldatu] Bizitza

1201ko maiatzaren 30ean sortu zen Xanpainiako Troyes hirian. Aita, Xanpainiako Tibalt III.a, egun batzu lehenago hil zen eta orduan jaio eta berehala Xanpainiako konde tituluaz jabetu izan zen. Amak, Nafarroako Antso VII.a erregearen arreba zen Blankak, ardura hartu zuen seme jaioberriaren ontasunak kudeatzeko.

1216tik 1222ra gerla piztu zen Xanpainiako jabetzari buruz. Lurralde Saindutik itzulitako Tibalt IV.aren lehengusinak eta senarrak konterriaren jabetza aldarrikatzen zuten eta gerla pizten. Gorabehera batzuen ondotik amore eman zuten eta onartu zuten Tibalten poterea.

1221an, alegia, 20 urte beteta, ama Blankak utzi zuen kudeaketa lana eta Tibaltek hasi zuen bere agintaldi pertsonala.

1224an parte hartu zuen Frantziako Luis VIII.aren gerlan Inglaterrako Henrike III.aren lurraldeen aurka eta zehazki La Rochelleko setioan.

1226an Luis VIII.a hil zen, Luis IX.a semea oso gazte zelarik. Gaztelako Blankak, Luis VIII.aren alargunak hasi zuen orduan agintaldia semearen izenean. Nobleak Blankaren aurka jarri zirelarik gerla piztuz, Tibalt leiala egon zitzaion eta zurrumurrua zabaldu zen amodiozko harremana zutela...

1229an bere ama hil zen eta 1230an bere izeba Berengaria. Ordutik gelditu zen osaba Antso VII.aren lehen senidea. Garai hartan osabak eta ilobak ia harremanetan jarri ziren.

1234ko apirilaren 7an Antso VII.a, Nafarroako erregea, hil zen Tuteran. Berria jakinik, Tibalt berehala Xanpainiatik Nafarrora joan zen eta 1234ko maiatzen 2an, Iruñeko katedralean Nafarroako errege tituluaz jabetu zen, osabaren ondorengotza hartuz. 1234ko urriaren 13an, Burgin, ituna izenpetu zuen Aragoiko erregea zen Jaume II.arekin. Gauza bera egin zen ondoko urriaren 31an, Logroñon, Gaztelako erregea zen Fernando III.arekin. Laster, ohartuta Nafarroako arauak arrotz zituela, agindu zuen Nafarroako Foruen biltzea idatzirik. Hemendik aurrera, Tibalt erregeak banatuko zuen bere denbora Xanpainia eta Nafarroa artean.

1238tik aurrera Tibaltek antolatu zuen Lurralde Saindua askatzeko gurutzada. Nafarroako, Xanpainiako eta Frantziako nobleek osatutako 1500 zaldunen gudarostea Plalestinan iritsi zen 1239ko irailaren 1ean Akkara. Bainan Musulmanoen aurkako lehen gudua, Gazan, urriaren 13an, porrot handia jasan zuten. Hau eta gero Gurutzatuek pixkanaka galdu zuten hasierako indarra eta Tibaltek erabaki zuen etxeratzea 1240ko irailan.

Bizitzako azken urteak pasa zituen Nafarroa eta Xanpainia artean, bere lurraldeak ongi kudeatuz, pertsonalki edo laguntzaileen bitartez.

1253ko uztailaren 18an hil zen Iruñean, 52 urte zituelarik. Katedralean hilobiratu zuten.

Oso olerki eta musikazalea zen, eta berak ere koplak egiten zituen. Zaletasun honek eman zion goitizena.

[aldatu] Ezkontzak eta haurrak

Tibalt hiru aldiz ezkondu zen.

1220an ezkondu zen Gertrudis Dagsburg-ekin. Lorenako dukearen alarguna zen eta Tibaltek, ezkontzaren bidez, pentsatzen zuen Xanpainiaren auzokoa zen lurraldea kontrolatzen. Bainan bere asmoak ez zirelako betetzen laster Gertrudisekin hautsi zuen harremana.

1223an ezkondu zen Beaujeu-ko Ainesekin. Aines hil zen 1231an. Haur bakar bat izan zuten:

  • Blanka, Bretainiako dukea zen Joanes I.arekin ezkondua 1236an. Bretainiako Joanes II.aren ama izan zen.

1232an berriz ezkontzen da Borboiko Artxibalt VIII.aren Margarita alabarekin. Margarita hilko zen 1256an. Besteak beste, ondoko haurrak izan zituzten:

  • Tibalt II.a, Nafarroako ondoko erregea.
  • Henrike I.a, bera ere Nafarroako erregea.
  • Margarita, Lorenako dukea zen Ferri III.arekin ezkondua 1255an. Lorenako Tibalt II.a dukearen ama.
  • Beatrix, Borgoñako dukea zen Hugo IV.arekin ezkondua 1258an.

[aldatu] Ikus, gainera


Aurrekoa:

Antso VII.a


Tibalt I.a
Nafarroako errege
(1234-1253)
Ondorengoa:

Tibalt II.a

Aurrekoa:

Tibalt III.a


Tibalt IV.a
Xanpainiako konde
(1201-1253)
Ondorengoa:

Tibalt V.a


Euskal Herria Artikulu hau Euskal Herriari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.