زنجبيل شامي
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
زنجبيل شامي
نام علمي: Inula helenium L
خانواده كاسني: Compositae
انگليسي : Elecampane , Scabwort , Inul , Wild Sun Flower
نامهاي رايج: راسن، جناح رومي، رأس هندي، هلنين.
[ویرایش] شرح
زنجبيل شامي گياهي است زيبا و پايا و بلند با ساقههاي محكم و كركدار از تيرهمركبان كه ارتفاعش به 5/1 تا 2 متر ميرسد. ريشهاش ضخيم و گوشتدار و خوشبوبه رنگ قهوهاي، ساقهاش راست و استوانهاي شكل با شاخههاي متعدد است.برگها بزرگ كه طولشان به 30 سانتيمتر ميرسد و برگشته هستند و زير آنها كركياست. كاپيتول بزرگ آن تا 7 سانتيمتر هم ميرسد. گلهاي زبانهاي در يك رديفاند وزبانة باريك و زردي دارند. گلهاي لولهاي فراوانند. زمان گل دادن از اوايل تا اواخرتابستان است.
[ویرایش] تركيبات شيميايي
زنجبيل شامي داراي اسانس فرار و رزين است. جزء فعال زنجبيل شامياينولين است. علاوه برآن يك مادة عامل تلخ و بنزوئيك اسيد Benzoic Acid ،پزودواينولين Psevdoinulin و يك ماده بهنام هلنين Helenin ، موسيلاژ و مواد سميآلانتولاكتون كه خاصيت كرمكشي و ضد كرم شكم دارد.
قسمت مورد استفاده راسن ريشه و ريزوم خشك شده است كه ريشههاي آندر پاييز سال دوم جمعآوري كرده و آن را به قطعات كوچك تقسيم كرده و در آفتابميخشكانند.
[ویرایش] خواص و اثرات داروئي
طبع راسن گرم و خشك است.
راسن داراي خواص متعددي از قبيل خلطآوري قوي، مدر، ملايم، مقويمعده ضد التهاب، تقويتكننده، معرق، ضد باكتري و ضد عفوني كننده، ضد نفخ،التيام دهنده و ترميم كننده مخاطها قابض، محرك، مقوي قلب، خوابآور وآرامبخش، كاهنده فشار خون و… ميباشد.
راسن در موارد التهاب لولههاي گوارشي، معالجة وبا، تب مالاريا، سل،اختلالات عادت ماهيانه، ناراحتيهاي پوستي، برونشيت، اسهال خوني، انسداد وگرفتگي مجاري كبد و طحال، سرفه، تنگي نفس، آسم، خس خس ريهها، اختلالاتدستگاه تنفس خصوصاً التهاب نايژهها، كم خوني، درد گلو، نزله ششي، سياهسرفه،رفع ترشحات زنانگي بويژه اگر ناشي از لنفاتيسم و ورم رحم باشد، مورد استفادهقرار ميگيرد.
مهمترين خاصيت راسن جلوگيري و مبارزه با كرمها و انگلهاي رودهاي است.در موارد ضعف عمومي بدن در بيماران مبتلا به سل و كم خوني نافع است. ريشهراسن خوابآور و آرام بخش است و فشار خون را كاهش ميدهد. و باعث تسكينتحريكات ناحيه حنجره و آرام شدن سرفه و رفع تشنج برونشهاست. ترشحاتمعده را بهشدت تحريك ميكند و اشتها را افزايش ميدهد.
ريشة آن قابض، نرمكننده سينه، معطر و تقويتكننده است و براي درمان سوءهاضمه تجويزميشود.
همچنين مقوي قلب، دهانه معده، هاضمه، نيروي جنسي و مثانه است. گاز ونفخ را تحليل ميبرد و در تسكين دردهاي سرد كبد و سياتيك درد پشت و دردمفاصل و رماتيسم است.
راسن بيشتر به شكل تنطور مصرف ميشود، مقدار 20 تا 30 قطره را 3 ـ 4 باردر روز با كمي آب ميخورند، يا به شكل گرد مصرف ميشود.
در استعمال خارجي بهصورت ضماد اثر التيام دهنده و ترميمكننده بررويمخاطها دارد و در رفع بيماريهاي پوستي، جراحات و زخمهاي كهنه مفيد است.بهعلت خاصيت مدر بودن آن در موارد بيماريهاي كليه و آب آوردن نسوج و زرديمفيد است.
جوشانده 10 تا 50 گرم ريشه در يك ليتر آب بهصورت لوسيون روي جراحاتو زخمها موجب التيام آنها گشته و جرب، اگزما و سوداء را درمان ميكند.