شیراز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شیراز مرکز استان فارس در جنوب غربی ایران است.

شیراز با جمعیت 1.279.140 نفر (برآورد سال 2006م)، پنجمین شهر ایران است (منبع).

موقعیت جغرافیایی این شهر در ارتفاع ۱۴۸۶ متری از سطح دریا در
بیمارستان نمازیمنبع سایت ایرانویج
بیمارستان نمازی
منبع سایت ایرانویج
دامنه‌های رشته‌کوه زاگرس است. امروزه شیراز را قطب الکترونیک ایران می‌نامند.
موقعيت جغرافيايي شيراز در ميان رشته كوه هاي زاگرس
موقعيت جغرافيايي شيراز در ميان رشته كوه هاي زاگرس

شیراز در فاصله‌ 919 کیلومتری‌ تهران واقع‌ شده‌ و مرکز استان‌ فارس است‌. این‌ شهرستان‌ آب‌ وهوای‌ نسبتاً معتدل‌ و فصولی‌ منظم‌ دارد. ناحیه‌ شیراز از زمان‌های‌ قدیم‌ دارای‌ اهمیت‌ و اعتبار بوده‌ و نام‌ آن‌ در الواح‌ عیلامی‌ مکشوف‌ در تخت‌ جمشید ذکر شده‌ است‌. آرامگاه‌ دو شاعر بزرگ‌ ایران‌ - سعدی و حافظ - در این شهر است‌ و آرامگاه خواجو در کنار دروازه‌ شهر جای‌ گرفته‌ است‌.

در سال 2005 میلادی شیراز 3 پایانه مسافری برون‌شهری داشت که نزدیک به ابتدای 3 محور اصلی خروجی شهر قرار دارد. پایانه شهید کاراندیش، پایانه شهید مدرس و پایانه امیرکبیر.

شیرازی‌ ها دارای سهلهجه شیرازی می‌باشند .لهجه شیرازی میانه یا عامیانه و لهجه شیرازی پودنکی و لهجه شیرازی قصرالدشتی.

از آنجا که شیراز در سده‌های گذشته گذرگاه زوار به مشهد بوده‌است، محل دفن چندین و چند امام زاده از جمله احمد بن موسی (ع) شاهچراغ برادر تنی امام رضا (ع) و سید علاء الدین حسین (ع) آستانه و دارای بقعه‌های زیارتی و مقبره های زیادی می‌باشد. شهر شیراز از دوران باستان باغ‌های انگور زیادی را در خود جا داده‌است که امروزه بیشتر این باغ‌ها به شمال غربی این شهر منحصر شده‌اند. نام این باغات که یکی از مواهب شهر شیراز است قصردشت است که در قلب این شهرقرار داشته و در تعدیل هوای این شهر نقش بسزایی دارند.

شیراز طبق گفته‌ها در آغاز شهری با هسته میدانی که امروز ستاد نام دارد و خیابانی که قصرالدشت نام دارد، بوده و به مرور زمان توسعه یافته تا جایی که چندین روستای مجاور از جمله گلشن (کشن)و پودنک و احمدآباد و دینکان را در خود بلعیده‌است.

شیراز فرودگاهی داخلی و بین المللی در جنوب شرقی خود دارد.

از جاهای دیدنی شهر شیراز که به ایرانگردان و جهانگردان ایرانی و خارجی توصیه می‌شود: باغ دلگشا، باغ ارم،نارنجستان قوام، باغ عفیف آباد، باغ زیبای جهان نما، حافظیه، سعدیه، ارگ کریم خان، آستانه و شاهچراغ، کوهپایه، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه،آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعهٔ هفت تنان، بقعهٔ چهل تنان، موزهٔ پارس و ساعت گل

فهرست مندرجات

[ویرایش] سوغات شیراز

سوغات عمده شیراز آبلیمو و آبغوره می‌باشد. همین طور بهار نارنج شیراز زبانزد خاص و عام است. همینطور شیرازی‌ها نوعی فالوده به همان نام فالوده شیرازی دارند که یکی از بهترین انواع فالوده در ایران است. از انواع دیگر صنایع دستی می‌توان به خاتم‌کاری، منبت‌کاری، قالی و قالیچه اشاره کرد. خاتم این شهر معروف است.علاوه بر آن نوعی شیرینی به نام نون یوخه که بسیار لذیذ است بسیار معروف است.

[ویرایش] تاریخچهٔ شیراز

در افسانه‌ها آمده‌است که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام خود را بدان بخشید. به روایتیدیگر، نام این دیار، "شهرراز" بوده که به اختصار شهر از و شیراز خوانده شده‌است. شیراز در دوره‌ای به انشان معروف بوده و شاه انشان(شاهنشاه) اعتباری برای حاکم شیراز بوده .

در حالیکه بر اساس تحقیقات "تدسکو" شیراز به معنای مرکز انگور خوب است، "ابن حوقل"، جغرافیدان مسلمان قرن چهارم هجری، علت نامگذاری شیراز شباهت این سرزمین به اندرون شیر میداند، چرا که به قول او عموما" خواربار نواحی دیگر بدانجا حمل میشد و از آنجا چیزی به جایی نمی‌بردند. و بالاخره بنا به نوشته کتاب "صورالاقالیم"، از جهت وجود دام‌های بسیار در دشت شیراز، آنجا را "شیرساز" نامیده‌اند. و به نقل از مردم عامیانه :شی به معنای شیب و دراز به معنی طولانی.

در گذشته شیراز را شیدراز به معنای شیب بلند می‌خوانده‌اند. چون سطح این جلگه دارای شیب زیاد و طولانی است. حتی هم اکنون به محل‌های پایین شیراز. شی بازار یا شیب بازار می‌گویند.

دروازه قرآن
دروازه قرآن

باری، بیش از هر چیز نام شیراز که واژه‌ای پارسی است، بهترین گواه بر این باور است که برخلاف پندار پاره‌ای از جغرافیدانان مسلمان، تأسیس این شهر به قرن‌ها قبل از ورود اسلام به ایران باز میگردد، شیراز، هم اکنون نیز در محل تقاطع مهم‌ترین راه‌های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور است و این موقعیت در ادوار قبل از اسلام شاخص تر بوده، چرا که در عهد هخامنشیان، شیراز بر سر راه شوش (پایتخت هخامنشی) به تخت جمشید و پاسارگاد بوده و در عهد ساسانیان راه ارتباطی شهرهای بسیار مهمی چون بیشابور و گور با استخر، از جلگه شیراز میگذشت. در نتیجه مسلم است که چنین محل حاصلخیز و خوش آب و هواییکه در تقاطع مسیرهای مهمیکه برشمرده شد، قرار داشته، هرگز خالیاز آبادیو سکنه نبوده‌است. وجود آثار قدیمی مانند قصر ابونصر در حوالی شیراز که قدمت آن به دوره اشکانیان میرسد و نقوش برجسته برم دلک، (در چندکیلومتری شرق قصر ابونصر) که از آثار دوره ساسانی(یا پیشدادیان) است و قلعه بزرگ بندر (فهندر، پهندر، قهندز، کهندژ) در سمت شرق تنگ سعدیو چند نقش برجسته در دهکده گویم در چهار فرسنگیشمال غرب شیراز و همچنین پیدا شدن سکه‌هایی در ضمن حفاریهای قصر ابونصر، که بر آنها با خط پهلوی نام شیراز نقش بسته‌است، جملگی بر وجود شهر یا بلوکی به نام شیراز، در همین محل در دوران قبل از اسلام دلالت دارد.

علاوه بر آنچه گفته شد، کاوش‌های باستان شناسی در تخت جمشید، به سرپرستی کامرون در سال 1314 ه.ش، به پیدایش خشت نبشته‌هایی انجامید که بر روی چند فقره از آنها نام شیراز مشخص بود. بدین ترتیب میتوان احتمال داد، این وادیکه در عهد رونق تخت جمشید، آبادی کوچکی بیش نبوده‌است، بعد از انهدام پایتخت هخامنشیان، از نو ساخته شده‌است.

در اشعاری از شاهنامه فردوسی، نیز به مناسبت‌هایی از شیراز یاد شده، استخریدر کتاب مسالک و ممالک که در نیمه اول قرن چهارم هجری تألیف شده‌است، راجع به آثار و بقایای فرهنگی قبل از اسلام، در شیراز میگوید:

شیراز قلعه‌ای به نام شاه موبد دارد. و یهمچنین از دو آتشکده به نام هایکارستان و هرمز در آن سرزمین یاد میکند.

باریدر مجموع گفتار استخریکه شیراز سیزده ناحیه (طسوج) دارد که در هر کدام از آنها قراء و کشتزارهایی موجود است که متصل به هم قرار گرفته‌اند. و نیز نظر ابن بلخیکه در روزگار ملوک فرس، شیراز ناحیتیبود و حصاریچند بر زمین، میتواند روشنگر قدمت شیراز، به عنوان یک سرزمین مسکون و آباد باشد... . شیرازی‌های بیشتر در غذاهایشان از گیاهان داروئی . همچون آویشن . پودن . بانونه . سبزه . سیرموک استفاده می‌کنند . یکی از غذاهای خوشمزه شیرازی کلم پلو است. یکی دیگر از غذاهای معروف کوفته سبزی شیرازی است.

[ویرایش] شیراز تختگاه سلیمان

شیراز این شهر باستانی در طی گذشت ایام به القاب گوناگونی شهرت داشته و از آن جمله دارالملک، دارالعلم، ملک سلیمان و ... اما شاید مشهورترین و قدیمی ترین لقب شیراز همان ملک سلیمان است و بدین خاطر بر بسیاری از بناهای قدیمی شهر همچون عمارات باغ نظر، سردربازار مشیر، نارنجستان قوام و .... تصویرهاییاز حضرت سلیمان نقش شده‌است که معمولاً وی را بر تختی نشسته و در وسط مجلس نشان می‌دهد و عده‌ای از وزرا و تعدادی از دیوها گوش به فرمان او در اطرفش ایستاده‌اند و تعدادی از حیوانات وحشی و اهلی نیز در بین گلها و درختان و بدور حضرت سلیمان ترسیم شده‌اند. همچنین در بعضی کتب نقل شده‌است که در حدود قرن هفتم هجری عده‌ای از عرفا و زهاد از بغداد به طرف شیراز حرکت کرده‌اند تا مسجد سلیمان را زیارت کنند و برای زیارت آن ثوابهای فراوانی قائل می‌شده‌اند.


[ویرایش] دانشگاهها

شیراز چند دانشگاه مهم ایران را بر پیکر دارد که از آن جمله - دانشگاه شیراز - دانشگاه صنعتی شیراز - دانشکده صنایع مخابرات راه دور ایران - دانشگاه علوم پزشکی شیراز - را میتوان نام برد که دانشگاه شیراز اولین و دانشگاه صنعتی شیراز دومین دانشگاه تاسیس شده در شیراز میباشند و دانشکده الکترونیک دانشگاه شیراز بدلیل فعالیتهای خاص خود و موفقیتهایی نظیر ساخت نخستین لامپ تصویر در ایران بسیار شناخته شده‌است در ضمن دانشکده صنایع مخابرات نیز بدلیل واقع شدن شرکت مهم و صنعتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یعنی شرکت صنایع مخابرات راه دور ایران در این شهر واقع شده‌است و در آخر دانشگاه علوم پزشکی شیراز است که هرجند وابسته به دانشگاه شیراز و از دانشکده‌های آن محسوب میشود ولی بدلیل قدمت 60 ساله و فعال بودن در سطح شیراز از اهمیت ویژه و فوق العاده‌ای برخوردار است.

[ویرایش] خیابان‌های مهم شیراز

  • خیابان قصردشت(قصرالدشت)
    • خیابان قصرالدشت غربی
خیابان قصر دشت غربیمنبع سایت ایرانویج
خیابان قصر دشت غربی
منبع سایت ایرانویج
    • خیابان قصرالدشت شرقی
خیابان قصرالدشت شرقیمنبع سایت ایرانویج
خیابان قصرالدشت شرقی
منبع سایت ایرانویج
  • خیابان معالی‌آباد
  • بلوار چمران
بلوار چمرانمنبع سایت ایرانویج
بلوار چمران
منبع سایت ایرانویج
  • بلوار کریم‌خان زند
  • خیابان لطف‌علی‌خان زند
  • بلوار سیبویه
  • بزرگراه مدرس
  • خیابان کشاورزی
  • خیابان قدمگاه
  • خیابان اصلاح نژاد
  • بلوار ارم
  • خیابان ملاصدرا
  • بلوارابیوردی
  • بلوار گلستان
  • خیابان احمدی
  • خیابان عفیف آباد
  • خیابان پودنک
  • دروازه قصاب خانه
  • بلوار زرهی
  • بلوار عدالت
  • بلوار امیر کبیر
  • بزرگراه رحمت

بلوار فرهنگ شهر خیابان نادر و...

[ویرایش] بیمارستان‌های شیراز

  • بیمارستان نمازی
  • بیمارستان حافظ
  • بیمارستان خلیلی
  • بیمارستان سعدی (شهید فقیهی)
  • بیمارستان قلب
  • بیمارستان دنا
  • بیمارستان کوثر
  • بیمارستان اردی‌بهشت
  • بیمارستان MRI
  • بیمارستان شهید چمران
  • بیمارستان دکتر میرحسینی
  • بیمارستان دکتر میر
  • بیارستان دکتر فرهندفر
  • بیمارستان ثریا (دستغیب)
  • بیمارستان شیراز (بهشتی)
  • بیمارستان دکتر خدادوست(چشم پزشکی)
  • بیمارستان زینبیه (پایه گزار مرحوم پرویز قاسمی)

بیمارستان حضرت علی اصغر بیمارستان قطب الدین

[ویرایش] پیوند به بیرون

استان فارس

استان فارس

مرکز شیراز
شهرستان‌ها

آباده | ارسنجان | استهبان | اقلید | بوانات | پاسارگاد | جهرم | خرم‌بید | داراب | زرین‌دشت | سپیدان | شیراز | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قیر و کارزین | کازرون | لارستان | لامِرد | مرودشت | ممسنی | مهر | نیریز

شهرها

آباده طشک | آباده | اردکان | ارسنجان | اشکنان | اقلید | اهل | اوز | ایج | ایزدخواست | باب‌انار | بالاده | بنارویه | بهمن | بیرم | بیضا | جنت‌شهر | جهرم | جویم | حاجی‌آباد | خاوران | خرامه | خشت | خنج | خور | داراب | داریان | رونیز | زاهدشهر | زرقان | سده | سروستان | سعادت‌شهر | سوريان | سیدان | ششده | شهر پیر | شیراز | صغاد | صفاشهر | علامرودشت | فتح‌آباد | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قائمیه | قادرآباد | قطب‌آباد | قیر و کارزین | کازرون | کامفیروز | کره‌ای | کنارتخته | کوار | گراش | گله‌دار | لار | لامرد | لپوئی | مرودشت | مشکان | مصیری | مُهر | میمند | نودان | نورآباد | نیریز | وراوی 

آثار دیدنی

آرامگاه سعدی | ارگ کریمخانی | بازار وکیل | باغ ارم | باغ عفیف‌آباد  بند امیر | بیشاپور | پاسارگاد | تخت جمشید | حافظیه | کاخ سروستان | کعبه زرتشت | مسجد وکیل | نارنجستان قوام | نقش رجب | نقش رستم |



پایتخت‌های ایران

ماد: هگمتانه (همدان)
هخامنشیان: شوش | پاسارگاد
اشکانیان: دامغان | اشک‌آباد | تیسفون
ساسانیان: تیسفون
طاهریان: بخارا | نیشابور | مرو
صفاریان: زرنج
سامانیان: بخارا
علویان: طبرستان
زیاریان: اصفهان
بوییان: همدان | ری | شیراز
غزنویان: غزنین
سلجوقیان: نیشابور | اصفهان
خوارزمشاهیان: سمرقند | گرگانج
ایلخانیان: مراغه | تبریز
تیموریان: سمرقند | هرات
صفویان: اردبیل | تبریز | قزوین | اصفهان | ساری
افشاریان: مشهد
زندیان: شیراز | کرمان
قاجاریان: ساری | تهران
پهلوی: تهران