بارهنگ کبیر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

Plantain بارهنگ کبیر ‌ Plantago major L . از خانواده‌بارهنگ‌Plantaginaceae انگلیسی‌Plantain , Great Plantain , Ripple Grass نام‌های‌ رایج‌: بارتنگ‌، بارهنگ‌کبیر، لسان‌الحمل‌، لسان‌الحمل‌کبیر، رماج‌ولک‌، چرغول‌. بارهنگ‌گاهی‌است‌علفی‌، بلند حداکثر ۵۰ سانتیمتر، فاقد ساقه‌ای‌مشخص‌بابرگهای‌طوقه‌ای‌بیضی‌شکل‌و پهن‌و تخم‌مرغی‌به‌طول‌۵ تا ۳۰ سانتیمتر است‌.گلهای‌آن‌دارای‌جامی‌به‌رنگ‌خاکستری‌روشن‌یا تقریباً مایل‌به‌قرمز و مجتمع‌به‌صورت‌سنبله‌های‌دراز است‌. دانه‌ها قهوه‌ای‌پررنگ‌کوچک‌و تخم‌مرغی‌اند. برگ‌و ریشه‌بارهنگ‌کبیر دارای‌موسیلاژ، صمغ‌، اسیدهای‌آلی‌، تانن‌، انورتین‌،امولسیون‌و گلوکوزیدی‌به‌نام‌اوکوبین‌، دیاستاز، هتروزید، مواد رنگی‌، ساکارز (درتخم‌)، پکتین‌، اسید سیتریک‌، ساپوزید (در برگ‌) و در خاکستر آن‌املاح‌مختلف‌سدیم‌، منیزیم‌، پتاسیم‌به‌طور فراوان‌موجود است‌. قسمت‌مورد استفاده‌بارهنگ‌برگهای‌خشک‌شده‌و بندرت‌تازه‌، دانه‌و ریشه‌آن‌است‌. برگهای‌آن‌در بهار تا پیش‌از زمان‌گل‌دادن‌جمع‌آوری‌می‌شود و به‌سرعت‌در آفتاب‌در ۴۰ تا ۵۰ درجه‌سانتیگراد باید خشکانده‌شود. خواص‌و اثرات‌دارویی‌: طبع‌بارهنگ‌ سرد و خشک‌است‌. بارهنگ‌کبیر دارای‌خواص‌قابض‌، تب‌بر، تونیک‌، نرم‌کننده‌، تصفیه‌کننده‌خون‌، ضد اسهال‌، محرک‌، معرق‌، مدر، ضد رماتیسم‌و ضد اسهال‌خونی‌، ضدالتهاب‌کلیه‌و مثانه‌، و ضد باکتری‌است‌. بارهنگ‌کبیر در موارد خونرویهای‌ریوی‌، وجود خون‌در اخلاط‌، عفونتهای‌مجاری‌تنفسی‌، التهابات‌چشمی‌، بیماریهای‌کبدی‌، زردی‌، استفراغ‌، رفع‌ناراحتی‌های‌آسم‌مرطوب‌و برونشیتی‌، اسهال‌های‌ساده‌و خونی‌، ورم‌مخاط‌دهان‌، درد دندان‌، التیام‌زخم‌، کولیک‌، مالاریا، سوزاک‌، احساس‌سوزش‌در لوله‌مری‌، نزله‌مجاری‌ادرار و دستگاه‌هضم‌، رفع‌تحریکات‌در نزله‌های‌مزمن‌برونشها استفاده‌می‌گردد.

در استعمال‌خارجی‌بکار بردن‌کِرِم‌بارهنگ‌در معالجه‌جوشهای‌صورت‌،جوش‌غرور، جوش‌ناحیه‌بینی‌، زنخدان‌و گونه‌ها و زخم‌های‌جلدی‌توصیه‌شده‌است‌. جوشانده‌۱۰ گرم‌ریشهٔا برگ‌بارهنگ‌در ۱۵۰ گرم‌آب‌به‌صورت‌حمام‌چشم‌در رفع‌ورم‌پلک‌و ورم‌ملتحمه‌مفید است‌. برگ‌تازه‌و له‌شده‌بارهنگ‌اثر خنثی‌کنندگی‌سم‌حشرات‌و گزیدگی‌زنبور داردو جهت‌رفع‌خارش‌و تحریکات‌پوستی‌استفاده‌می‌شود. از جوشانده‌۱۰۰ گرم‌ریشة‌بارهنگ‌در یک‌لیتر آب‌به‌صورت‌غرغره‌برای‌درمان‌گرفتگی‌صدا و تورم‌خرخره‌استفاده‌می‌شود. جوشانده‌برگ‌تازه‌بارهنگ‌چند ساعت‌در آب‌زخم‌ها را از آلودگی‌حفظ‌می‌کند و باعث‌سرعت‌التیام‌و بهبود زخم‌می‌گردد. جوشانده‌مقداری‌برگ‌بارهنگ‌(به‌مدت‌۵ دقیقه‌) در شیر پس‌از صاف‌کردن‌وسرد شدن‌به‌پوست‌صورت‌مالیده‌می‌شود. که‌باعث‌نرم‌و شاداب‌شدن‌پوست‌وجلوگیری‌از بروز ناراحتیهای‌ناشی‌از گرما و اشعه‌خورشید می‌گردد. جوشانده‌برگ‌بارهنگ‌در استعمال‌داخلی‌برای‌جلوگیری‌از خونریزی‌بواسیرو زیادی‌خون‌عادت‌ماهیانه‌زنان‌مفید است‌. جوشانده‌دانه‌بارهنگ‌در استعمال‌داخلی‌در رفع‌اسهال‌، رفع‌بیماریهای‌التهاب‌کلیه‌و مثانه‌استفاده‌می‌گردد. دم‌کردهٔا جوشانده‌ملایم‌۲ تا ۴ گرم‌برگ‌بارهنگ‌به‌عنوان‌تب‌بر و دارو جهت‌رفع‌نزله‌های‌ ششی‌مصرف‌می‌شود. از دم‌کردهٔا جوشانده‌۲ تا ۴ گرم‌برگ‌بارهنگ‌به‌عنوان‌داروی‌رفع‌درد دندان‌و رفع‌درد گوش‌و رفع‌سردرد می‌توان‌استفاده‌نمود. از دم‌کرده‌۲ تا ۴ گرم‌از دانه‌بارهنگ‌به‌عنوان‌داروی‌ضد تشنج‌مصرف‌می‌نمایند. ضماد حاصل‌از برگ‌بارهنگ‌به‌صورت‌موضعی‌به‌عنوان‌داروی‌ضدبواسیراستفاده‌می‌شود. دو مشت‌برگ‌بارهنگ‌را در یک‌لیتر آب‌جوش‌دم‌کنید. از این‌دم‌کرده‌برای‌درمان‌اسهال‌و اسهال‌خونی‌، ورم‌امعاء روزانه‌۵ تا ۶ فنجان‌بنوشید. از دم‌کرده‌فوق‌الذکر در موارد برونشیت‌و تنگی‌نفس‌نیز به‌کار می‌رود. جوشانیده‌۲۵ تا ۵۰ گرم‌ریشهٔا برگ‌بارهنگ‌در دو لیوان‌آب‌پس‌از هرغذایک‌استکان‌با کمی‌شکر برای‌درمان‌آسم‌، برونشیت‌مزمن‌، خونریزی‌ریه‌(هموپتیزی‌) تناول‌نمایید. دم‌کردهٔا جوشانده‌۵۰ گرم‌برگ‌بارهنگ‌در یک‌لیتر آب‌برای‌درمان‌اسهال‌ویا در موارد تنگی‌نفس‌و التهابات‌ریوی‌به‌کار می‌رود.

منبع : گیاهان دارویی- آریا فلاحتگر لیش- انتشارات لاهیجی- چاپ دوم- تیراژ ۵۰۰۰ جلد