آتاهوالپا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

چهره‌نگاری از آتاهوالپا که در زمان حیات او کشیده شده.
چهره‌نگاری از آتاهوالپا که در زمان حیات او کشیده شده.

آتاهوالپا (1533 - 1502) سیزدهمین و آخرین امپراتور اینکا در آمریکای جنوبی بود.

او فرزند هوایتاکاپاک و یکی از همسرانش دوچیسلا بوده است. او و برادر ناتنی و بزرگترش هواسکار (فرزند ارشد هوایتاکاپاک و وارث تاج و تخت وی) هم‌زمان باهم در قلمروی که پدرشان میان آن دو تقسیم کرده بود، به امپراتوری تاهوان‌تین‌سویو (نام رسمی امپراتوری اینکا) رسیدند. بخش بزرگ‌تر و مهمتر امپراتوری شامل کوزکو (پایتخت باستانی اینکا)، به هواسکار و بخش شمال به پایتختی کیتو (پایتخت امروزی اکوادور) به آتاهوالپا تعلق گرفته بود. (مادر آتاهوالپا، دوچیسلا اهل کیتو بود.)

با ورود اسپانیایی‌ها به سرزمین تاهوان‌تین‌سویو، میان دو برادر جنگ درگرفت. در یورش هواسکار به کیتو، نخست آتاهوالپا به دست برادرش اسیر شد، اما توانست فرار کند و در جنگ چیمبورازو، هواسکار را به اسارت درآورد. سپس به کوزکو شتافت تا پایه‌های قدرتش را تحکیم کند و خود را فرمانروای یگانه تاهوان‌تین‌سویو نامید. وی آماده کارزار با اسپانیایی‌ها شد و در روز 16 نوامبر 1532، در یک جنگ سرنوشت‌ساز در دشت کاخامارکا با فرانسیسکو پیزارو فاتح اسپانیایی به نبرد پرداخت و به اسارت درآمد. وی در ابتدا پیشنهاد گروش به مسیحیت را نپذیرفت و کتاب مقدسی را که وینسنت‌دووال‌ورده کشیش اسپانیایی بر او عرضه کرده بود بر زمین انداخت. پیزارو به وی پیشنهاد کرد تا آزادی خود را در ازای پرداخت مقادیر هنگفتی از طلا و جواهرات به دست آورد. هواسکار که او نیز به اسارت اسپانیایی‌ها درآمده بود، پیشنهاد کرد که مقدار بیشتری جواهرات بپردازد. آتاهوالپا که می‌ترسید اسپانیایی‌ها، برادرش را علیه وی بشورانند، دستور داد تا در توطئه‌ای هواسکار را به قتل برسانند.

تاوانی که سپاهیان آتاهوالپا پس از دو ماه دیرکرد به پیزارو پرداختند در رهایی امپراتور پیشین اینکا کارگر نیفتاد. وی در ۲۹ اوت ۱۵۳۳، پس از تعمید تحمیلی و پذیرش اجباری مسیحیت به دار آویخته شد. جنازه وی را در مراسمی باشکوه به خاک سپردند، اما سرخ‌پوستان شبانه جسد وی را ربودند و در کیتو به خاک سپردند. هنوز هم برخی از قبایل سنتی برای آتاهوالپا سوگواری می‌کنند.

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منبع

  • مارسل نیدرگانگ، بیست کشور آمریکای لاتین، برگردان از محمد قاضی
  • Wikipedia, the free encyclopediaatahualpa (بازدید: ۲۰۰۷-۰۴-۱۰)
زبان‌های دیگر