سید کاظم سرکشیک‌زاده

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

سیدکاظم سرکشیک زاده (۱۲۶۸-۱۳۳۴) معروف به «اتحاد»، روزنامه‌نگار و نماینده لاهیجان در دوره پنجم مجلس شورای ملی بود.

[ویرایش] زندگی

سیدکاظم سرکشیک زاده پس از طی تحصیلات مقدماتی به به آموختن زبان و ادبیات فارسی و عربی پرداخت و دروس حوزوی را تا حد سطح فرا گرفت. وی از جمله فعالان نهضت مشروطیت بود که در روزنامه‌های متعدد آن روزگار مقاله می نوشت. از جمله روزنامه دست راستی اتحاد به مدیریت وی و همکاری سیداحمد یزدان پناه، همچنان روزنامه ایران و هفته نامه فکاهی امید که مدتی عضو جبهه آزادی به حساب می آمد و روزنامه تجدد. (روزنامه امید در خرداد ۱۳۲۱ به علت درج پاره‌ای مطالب بر ضد مذهب توقیف شد که این توقیف بار دیگر در شهریور ۱۳۲۲ تکرار گردید).

با انتخاب نظام الدوله (امیر خان خواجه نوری) به سمت فرماندار قزوین در سال ۱۲۹۸ش سیدکاظم اتحاد سرکشیک زاده که از دوستان فرماندار بود به قزوین فرا خوانده شد و کار سازماندهی بلدیه قزوین به او واگذار شد و او سازمان مرتبی را با شعبه هایی چند و تعیین اعتبار مشخص برای بلدیه قزوین ترتیب داد.

وی در سال ۱۳۰۱ وارد حزب رادیکال داور شد و امتیاز روزنامه اتحاد را گرفت. روزنامه اتحاد که از سال ۱۳۰۰ش در طهران به طور روزانه تأسیس و منتشر می‌شد، خوانندگان بسیاری داشت و در جهت تضعیف قاجاریه گام بر می‌داشت. مدیر و مؤسس آن به پاس خدمات مطبوعاتی به دستور سردار سپه در دوره پنجم از لاهیجان به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد و ظاهرا جزء طرفداران حکومت رضاخان بود ولی گاهی جانب سید حسن مدرس را می گرفت و با او همکاری می کرد، به طوری که در سفر جنگی رضاخان به خوزستان که بدون اطلاع مجلس انجام گرفته بود، در جلسات سری مجلس مدرس و عده ای از دوستان او، عمل سردار سپه را تقبیح نمودند.

سرتیپ یزدان‌پناه حاکم نظامی تهران و سرهنگ کریم آقا بوذرجمهری کفیل بلدیه گزارش جلسات را به اطلاع سردار سپه می‌رساندند و در نتیجه رضاخان کینه او را در دل گرفت و با وجود فعالیتهای جدی در جریان خلع قاجاریه و تفویض سلطنت به وی، کینه فرمانده کل قوا از وی زائل نشد و از انتخاب مجدد سرکشیک زاده جلوگیری کرد.


در ۲۹/۱۲/۱۳۰۲ طی تلگراف پیشنهادی که از سوی ایالات و ولایات و تمام طبقات مملکت در مخالفت با سیاست سلاطین قاجاریه و رأی به انقراض سلطنت خانواده مذکور به مجلس شورای ملی داده شد، سرکشیک زاده از جمله افرادی بود که ذیل تلگراف را امضا کرد و خواستار آن بود. وی در شهریور ۱۳۰۳ تقاضای خود را مبنی بر طرح مسئله بودجه دربار از طرف کمیسیون بودجه و تعیین منبع آن اعلام کرد. همچنین در جلسه رسمی مجلس شورای ملی منعقده در روز سه شنبه ۱۷ شهریور ۱۳۰۳ طرح پیشنهادی خود را در خصوص مخالفت با اعطای القاب اعلام کرد و چندی بعد یعنی در ۲۸ شهریور ۱۳۰۳ اعتراض خود را در رابطه با امتیاز نفت گیلان اعلام داشت.

سرکشیک زاده یکی از طرفداران سیدضیاءالدین طباطبایی دو سال و نیم بعد از کودتا در مقاله‌ای با عنوان «مبارزه طبقاتی» بدون آنکه از سیدضیاءالدین نامی ببرد به آثار مثبت کودتا پرداخت. همچنین از علل سقوط کابینه سه ماهه، نداشتن یک طبقه ریشه‌دار همانند اشراف را ذکر می کرد.

سرکشیک زاده با وساطت علی اکبر داور نزد سردار سپه، با رتبه قضایی به ثبت کل رفت و سمت ریاست بازرسی را به عهده گرفت. درسال ۱۳۰۸ زین العابدین رهنما، مدیریت روزنامه یومیه و رسمی ایران را به او سپرد تا اینکه وی پس از چندی امتیاز روزنامه امید را گرفت و سرانجام در سال ۱۳۳۴ درتهران درگذشت.


[ویرایش] منابع

1- یغما، سال19، ش 12-1.

2- سیمای تاریخ و فرهنگ قزوین ج3، ص 1751-1750.

3- شرح حال رجال سیاسی نظامی معاصر ایران، ج2- دکتر عاقلی- ص 97-796.

4-سالنامه دنیا، سال4، ص 110.

5-صورت مذاکرات مجلس پنجم.

6 -سیدضیاءالدین طباطبایی و فلسطین، رضا آذری.

7- سایت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.