ویکیپدیا:سرشناسی (افراد)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
رهنمودهای سرشناسی |
---|
رهنمود اصلی |
رهنمودهای موضوعی |
افراد |
سایر رهنمودها |
ویکیپدیا مانند هر دانشنامهٔ دیگر دربردارندهٔ زندگینامهٔ شخصیتهای مهم تاریخی و افراد دخیل در امور جاریاست. گرچه ویکیپدیا دانشنامهٔ کاغذی نیست، معیارهایی چند پیش از گنجاندن مقاله باید مد نظر قرار گیرد.
این رهنمود سیاست ویکیپدیا نیست و هر آینه سرشناسی افراد بسیار مناقشه برانگیز است. با این حال نظر بسیاری، ولی نه همهٔ ویکینویسان، است که این ضوابط و معیارها سنجشیاست منصفانه که آیا شخص به اندازهٔ کافی در دنیای بیرونی شناختهاست که بتوان با استفاده از اطلاعات منابع قابلاطمینان و از دیدگاهی بیطرفانه بدون انجام تحقیقی دستاول مقالهای پیرامونش داشت یا خیر.
لطفاً برای دانستن سیاست حذف سریع به ویکیپدیا:معیارهای حذف سریع رجوع کنید. اینکه مقالهای دارای شرایط مطرح شده در این رهنمود نیست لزوماً به معنی آن نیست که میتوان آن را حذف سریع کرد. چرا که صرف ادعای سرشناسی فرد (حتی اگر مورد اعتراض باشد) طبق معیار آ۷ از حذف سریع جلوگیری میکند. گرچه دادن پیشنهاد حذف مقاله میتواند پس از پنج روز بحث منجر به حذف مقاله شود.
به طور کلی متن مقاله باید اطلاعات کافی برای توضیح اینکه چرا فرد سرشناس است بدارد و چنین اطلاعاتی باید اثباتپذیر باشد. در مورد زندگینامههای زندگان محدودیتهای بیشتر هم تواند بود.
در ویکیپدیا سرشناسی افراد بر اساس معیار زیر است:
- شخص موضوع چندین اثر چاپشدهٔ قابل باشد که منبعشان مستقل از آن شخص باشد.[۱]
- این معیار شامل آثار چاپشده در هر شکل شامل مقالهٔ روزنامه، مجله، کتاب، مقالههای دانشگاهی و برنامههای مستند تلویزیونی[۲] میشود جز مورد زیر:
- آثاری که به طرزی ناقابل به فرد میپردازند: مثلاً مقالههای روزنامه که تنها اشارهای به نام فرد میکنند و میگذرند یا فهرستهای مرجع تلفنی که نام فرد را میدارند یا مدارک سادهٔ پیرامون تاریخ تولد و مرگ.[۳]
- این معیار شامل آثار چاپشده در هر شکل شامل مقالهٔ روزنامه، مجله، کتاب، مقالههای دانشگاهی و برنامههای مستند تلویزیونی[۲] میشود جز مورد زیر:
آن چه در بالا آمد معیار اصلی گنجایش است. آنچه در زیر میآید معیارهاییاست که کم و بیش ثابت میکنند اطلاعات کافی قابلاطمینان در مورد شخص وجود میدارد. کسانی که یکی از شرایط زیر را بدارند توانند که مقالهای پیرامون خویش در ویکیپدیا بدارند چرا که به احتمال زیاد مقدار معتنابهی اطلاعات اثباتپذیر راجع به ایشان وجود میدارد و عموم مردم علاقهای به قدر کافی زیاد به (دانستن پیرامون) ایشان میدارند.
این فهرست دربردارندهٔ همهٔ موارد نیست. صرف اینکه هیچیک از شرایط زیر برای کسی صادق نیست به این معنی نیست که مقالهٔ وی باید به طور خودکار حذف شود.
- فرد مشارکتی در خور و سخت مشهور در رشتهای خاص داشتهاست به طوری که این مشارکت بخشی از تاریخ آن علم/رشته شدهاست.[۴]
- شخصیتهای سیاسیای که صاحب مناصب بینالمللی، ملی یا استانی بودهاند و نیز نمایندگان مجالس ملی یا استانی.[۵] (برای نامزدان منصبی خاص هنوز توافق کامل حاصل نشدهاست.)
- شخصیتهای سیاسی محلی اصلیای که مورد پوشش چشمگیر خبری هستند یا بودهاند. [۴]صرف انتخابشدن فرد برای منصبی محلی سرشناسی وی را تضمین نمیکند.
- شخصیتهای بسیار معروف سرگرمکننده و نظرسازان.
- شخصیتهای ورزشی در لیگهای حرفهای یا مسابقاتی در آن سطح برای ورزشهایی که لیگ حرفهای ندارند (مثلاً شنا لیگ حرفهای ندارد) یا بالاترین سطح ورزش غیرحرفهای یا هر فعالیت رقابتی دیگری که بااهمیت و سرشناس باشد مثل مسابقات دانشگاهی در ایالات متحده.
- هنرپیشگان و شخصیتهای تلویزیونی سرشناس که در فیلمها و تولیدات تلویزیونی معروف ظاهر شدهاند. سرشناسی به طرق زیر قابل تعیین است:
- داشتن چندین مقالهٔ اختصاصی برگزیده در نشریات فرهنگ عامه مانند ... یا روزنامههای ملی.[۴]
- داشتن خیل عظیم هواخواهان و مریدان یا وجود نوعی کیش «شخص مزبور پرستی»
- وجود یک زندگینامهٔ مستقل راجع به شخص.
- تقدیرشدن از شخص(؟) (name recognition)
- استفادهشدن از شخص برای تبلیغ یک فراوردهٔ خاص توسط شرکت سازندهٔ فراورده.
- نویسندگان صاحب اثر چاپکرده، ویراستاران و عکاسانی که چندین نقد مستقل بر آثارشان وجود دارد یا اینکه برندهٔ چندین جایزه شدهاند.
- نقاشان، مجسمهسازان، معماران، و سایر صاحبحرفگانی که سخت شناختهاند (چه خوشنام و چه بدنام) و به احتمال زیاد به بخشی از تاریخ آن حرفه پیوستهاند.
- کسانی که به خاطر نقش داشتن در حادثه یا واقعهای به شهرت یا نامی (بد یا خوب) رسیدهاند و پوشش خبری و رسانهای بسیاری داشتهاند. (مثلاً ارتکاب معروف و تاریخی جرمی یا انجام کاری قهرمانانه و بسیار معروف)
در مورد آهنگسازان به سرشناسی رجوع کنید.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] سنجشهای دیگر
سنجشهای دیگری نیز برای گنجاندن مقاله پیشنهاد شدهاست که لزوماً اجماع لازم را کسب نکردهاند. اینها از قرار زیرند:
- سنجش استاد دانشگاه: اگر فرد بیش یک استاد معمولی دانشگاه مشهور و سرشناسی است میتواند مقاله بدارد.
- ویکیپدیا:اثباتپذیری: آیا تمام اطلاعات موجود در مقاله را میتوان به طور مستقل (بعضی میگویند ۱۰سال دیگر)
بررسی و اثبات کرد.
- گسترشپذیری: آیا مقاله هرگز از یک مقالهٔ چندخطی ناقص فراتر خواهد رفت؟ آیا میتوان یک مقالهٔ عالی راجع به این موضوع نوشت؟
- سنجش صدسال (حدس آیندهمدار): آیا صد سال دیگر هیچ کسی که ارتباط مستقیمی با شخص نمیدارد مقاله را مفید خواهد یافت؟
- سنجش صدسال (حدس گذشتهمدار): اگر ما صد سال پیش چنین مقالهای راجع به شخص نوشته بودیمی آیا کسی امروز (بی داشتن ارتباط مستقیم با شخص) آن را مفید یافتی؟
- زندگینامه: آیا مقاله به دست شخص یا کسی از نزدیکانش نوشته شدهاست؟ (عکس آن باید برقرار باشد)
- سنجش موتور جستجو: آیا جستجوی شخص در موتورهای جستجوی مشهور نتیجههای پرشماری میدهد؟
- ویکیپدیا:سرشناسی (بازیگران الفیه شلفیه)
همچنین رجوع کنید به وپ:زندگان
[ویرایش] اگر مقاله سربلند بیرون نیاید
اگر مقاله ادعایی در باب سرشناسی نکند میتوانید در صفحهٔ بحث ایجادکنندهٔ مقاله پیغامی گذاشته و وی را از نامزدی حذف مقاله باخبر کنید. این باعث میشود که کاربر دریابد که اگر چنین ادعایی در مقاله نگنجاند بیم حذف سریع مقاله میرود. معمولاً نویسنده تواند که چنین ادعایی بیفزاید لیکن نمیدانستهاست که باید چنین میکردهاست.
اگر چنین ادعایی موجود است اما احساس میکنید که شرایط لازم را دارا نیست، ممکن است بخواهید که پیش از دادن پیشنهاد حذف مقاله موضع خود را نزد کاربر تشریح کنید. باشد که تواند بهترش کند یا مدرکی برای ادعا ارائه دهد.
معمولاً گذاشتن یک متن شخصی و پیامی بهخصوص راجع به دغدغههای شما پیرامون مقاله بهتر از گذاشتن یک برچسب فلهای در صفحهٔ بحث کاربر یا بحث مقاله نتیجه میدهد. اگر از نویسنده ادعایی سر نزد میتوانید مقاله را نامزد حذف سریع کنید و دلیل را هم ذکر کنید. اگر فکر میکنید ادعا در نزد دیگران باارزش است از {{پیشنهاد حذف}} استفاده کنید.
[ویرایش] فهرست افراد
مقالههایی چند هستند که شامل فهرستی از افرادند. مثلاً مقالهای راجع به یک دانشگاه ممکن است فهرستی از فارغالتحصیلان بدارد. هدف این فهرستها هرگز دربرداشتن همگان نیست (مثلاً همهٔ کسانی که از این دانشگاه فارغالتحصیل شدهاند). برعکس این فهرست باید محدود به افراد سرشناس باشد: کسانی که مقالهای جداگانه در ویکیپدیا دارند میتوانند در این فهرست هم بیایند.
[ویرایش] یادداشتها
- ↑ زندگینامه به قلم خود یا تبلیغ برای خود راه داشتن مقاله در دانشنامه نیست. اثر چاپشده راجع به شخص باید به قلم کسی دیگر باشد. سرشناسیسنجی این است که ببینیم چه کسانی مستقل از فرد وی را مهم و قابل دانستهاند که دست به کار نوشتن و چاپ اثری قابل پیرامون وی زدهاند.
- ↑ تعریف اثر چاپ شده از قصد گسترده آورده شدهاست
- ↑ قابل بودن سنجشی از عمق محتوای اثر چاپشدهاست و اینکه اثر چقدر با یک فهرست راهنمای ساده یا اشارهای گذرا، بی پرداختن به جزئیات، تفاوت میکند. یک زندگینامهٔ ۲۰۰ صفحهای مستقل که بهتفصیل به زندگی فرد میپردازد اثری قابل است. در حالی که شناسنامه یا فهرستشدن نام شخص به صورت یکخطی در فهرست انتخاباتی این طور نیست. وجود یک یادبود (مثل یک صندلی به یاد کسی در دانشگاه) جایگزین ژرفنای محتوای یک اثر چاپشده نیست.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ تمام این معیارها در وقاع حالتهای خاصی از معیار اصلی عمومی است: وجود چندین مرجع چاپشدهٔ قابل مستقل. کسی که به «بخشی از تاریخ رشتهای پیوستهاست: در بارهاش مطالب ژرف بسیار در مراجع مختلف به دست تاریخنویسان آن رشته نوشته شدهاست. سیاستمداری که تحت پوشش رسانهای بودهاست دربارهاش بهکرات و بهتفصیل در چندین مقالهٔ خبری مستقل به دست روزنامهنگاران نوشته شدهاست. هنرپیشهای که مجلهها مقالههایی برگزیده راجع به وی چاپ کردهاند، دربارهاش بهکرات و بهتفصیل و به طور مستقل در چندین مجله مقالههای اختصاصی چاپ کردهاند. هنرپیشه یا شخصیتی تلویزیوین که «زندگینامهای مستقل» دارد دربارهاش کتابی مفصل به دست زندگینامهنویسی مستقل نوشته شدهاست.
- ↑ این معیاری ثانویهاست. کسانی که این شرط برایشان صدق کند تقریباً همیشه معیار اصلی هم برایشان صادق است. یعنی تاریخنگاران و زندگینامهنویسان همیشه راجع به صاحبمنصبان سیاسی معروف و اصلی چه در گذشته و چه حال نوشتهاند. ولی به هر حال این معیار تضمین میکند که پوشش ما از صاحبمنصبان گذشته و حال کامل خواهد بود.