طبقه‌بندی علمی جانداران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای اينکه کار بررسی جانداران، اعم از جانوران و گیاهان، ساده تر شود، آنها را رده‌بندی می‌کنند. در رده‌بندی جاندارن، که به آن تاکسنومی هم گفته می‌شود، هر جانداری در جايگاه ويژه‌ای از نظر دسته‌بندی قرار ميگيرد. به هر سطح از دسته‌بندی، یک آرایه (Taxon) گفته می‌شود.[1]

دسته بندی رده‌های جانداران، از بزرگ به کوچک به این صورت است:

  • فرمانرو (سلسله): Kingdom
  • شاخه: Phylum
  • رده: Class
  • راسته: Order
  • تیره (در مورد گیاهان)، خانواده (در مورد حیوانت): Family
  • سرده (جنس): Genus
  • گونه: Species

فهرست مندرجات

[ویرایش] پسوندهای طبقه‌بندی

در طبقه‌بندی جانداران پسوندهای استانداردی بر پایه سلسله (فرمانرو) و گاه بر پایه شاخه یا رده بکار می‌رود که در جدول زیر می‌آید. برای بسیاری از آنها در نام‌های فارسی پسوند -ان و -گان- بکار می‌رود و برای phyta- بیشتر پسوند -رُستیان و رویی‌ها بکار می‌رود.

نام طبقه به فارسی نام طبقه به انگلیسی گیاهان جلبک‌ها قارچ‌ها حیوانات
دسته/شاخه Division/Phylum -phyta -mycota
زیردسته/زیرشاخه Subdivision/Subphylum -phytina -mycotina
رده Class -opsida -phyceae -mycetes
زیررده Subclass -idae -phycidae -mycetidae
بالاراسته Superorder -anae
راسته Order -ales
زیرراسته Suborder -ineae
فروراسته Infraorder -aria
بالاخانواده Superfamily -acea -oidea
خانواده (تیره) Family -aceae -idae
زیرخانواده Subfamily -oideae -inae
تبار/فروخانواده Tribe/Infrafamily -eae -ini
زیرتبار Subtribe -inae -ina


[ویرایش] فرمانرو‌های جانداران


جاندارن بر اساس يک طبقه بندی ديگر به پروکاريوت‌ها و يوکاريوت‌ها تقسيم می‌شوند. پروکاريوت‌ها فقط شامل فرمانرو مونرا هستند ولی يوکاريوت‌ها چهار فرمانرو ديگر را در بر می‌گيرند.

[ویرایش] نام برخی از رده ها، راسته ها، تیره‌ها و خانواده‌های گیاهی و جانوری با برابر انگلیسی آنها:

  • آب‌بازان
  • آبشش‌داران (Branchiura)
  • اسفنجها ( Porifera )
  • آخوندک‌ها ( Mantodea )
  • بازوپایان (Brachiopod)
  • بافته‌بالان ( Plecoptera )
  • بالتوری‌ها ( Neuroptera )
  • بزرگ‌بالان ( Megaloptera )
  • بسفایجیان (polypodiaceae)
  • بندپایان ( Arthropoda )
  • بی‌بالان ( Zoraptera )
  • بی‌دندانان ( Edentata )
  • بی‌شاخکان (Protura)
  • بی‌مهرگان ( Invertebrata )
  • بیدیان ( Salicaceae )
  • بینی‌سران ( Rhynchocephalia )
  • بینی‌کوتاهان (brachyrhynque)
  • پاحبابداران ( Thysanoptera )
  • پادمان ( Collembola )
  • پاروپایان ( Copepoda )
  • پرتاران ( Polychaeta )
  • پرزیوگان (polyzoa یا bryozoa)
  • پرستوسانان (apodiformes)
  • پرسیاوشان ( Pterideae )
  • پرندگان سوسمارنما ( Archaeornithes )
  • پریاختگان جانوری ( Metazoa )
  • پنجه‌گرگیان ( Lycopodiaceae )
  • پنیرکیان ( Malvaceae )
  • پهن‌ماهیان ( Pleuronectidae )
  • پوست‌بالان ( Dermaptera )
  • پوشیده‌کامان ( Phylactolaemata )
  • پولک‌بالان ( Lepidoptera )
  • پیچ اناریان ( Bignoniaceae )
  • پیچیده‌بالان ( strepsiptera )
  • پیش‌کامان ( Enopla )
  • تارپایان ( Embioptera )
  • تارمکان ( Acanthobdellidae )
  • تاژکداران ( Flagellate )
  • تک‌یاختگان ( Protozoa )
  • تَمیسیان ( Dioscoreaceae )
  • جوربالان ( Isoptera )
  • جوربالان ( Homoptera )
  • جورپایان ( Isopoda )
  • چتریان (Apiaceae)
  • چوبک مانندها ( phasmatodea )
  • حاشیه‌بالان ( Thysanoptera )
  • حشرات ( Insecta )
  • خرچنگ‌سانان ( Crustocea )
  • خزندگان ( Reptilia )
  • خزه‌سانان ( Bryozoa )
  • دم‌چنگالان ( Diplura )
  • دم‌ریشکداران ( Thysanura )
  • دم‌فنری‌ها يا پادُمان (Collembola)

دم‌مویان (Microcoryphia)

  • دوبالان ( Diptera )
  • دوزیستان ( Amphibia )
  • دوزیستان دمدار ( Caudata )
  • دوکامیان (digenea)
  • دوکفه‌ای‌ها ( Bivalvia )
  • ده‌پایان ( Decapoda )
  • راست‌بالان ( Orthoptera )
  • راست‌حفرگان (rhabdocoelida)
  • رتیل‌ها (Sulifugae)
  • روزنداران ( Foraminifera )
  • ریسه‌داران ( Thallophyta )
  • ریش‌بزیان (ephedracea)
  • ریشه‌داران ( Rhizopoda )
  • راست‌شناوران (Orthonectida)
  • زالوها ( Hirudinea )
  • زالوسانان (bdolloidea)
  • سپرآبششان (aspidobranchiata)
  • سپرشکمان (aspidogastraea)
  • ستاره‌وشان (asteroidea)
  • سدابیان (rutaceae)
  • سرپایان ( Cephalopoda )
  • سرخرطومی‌ها ( Curculionidae )
  • سرسپریان (Cephalaspis)
  • سرطنابداران (Cephalochordata)
  • سرمیگوئیان (cephalocardia)
  • سَرویان ( Cupressaceae )
  • سنجاقکها ( odonata )
  • سوزن‌بالان ( Raphidioptera )
  • سوسری‌ها ( Blathodea )
  • سوسماران ( Sauria )
  • سوسمارهای خاردم ( Uromastycidae )
  • بی‌شاخکان ( Protura )
  • شانه‌کامان (ctenostomata)
  • شاهپسندیان ( Verbenaceae )
  • شاهترگان ( Fumariaceae )
  • شاهدانگان ( Cannabinaceae )
  • شکم‌پایان ( Gastropoda )
  • شمشادیان ( Celastraceae )
  • ‎صخره‌خزها‏‎ ( ‎ )
  • صدفیان ( Ostracoda )
  • طنابداران ( Chordata )
  • عنکبوتیان ( Arachnoidae )
  • قاب‌بالان ( Coleoptera )
  • کاوتنان (Coelenterata)
  • کبوترسانان (Columbiformes)
  • کپورماهیان (Cyprinidae)
  • کم‌تاران ( Oligochaeta )
  • کم‌حفرگان (Alloecoela)
  • کنجدیان (Pedaliaceae)
  • کنه‌ها ( Acariformes )
  • کوتاه‌بالان (brachyptere)
  • کیسه‌تنان ( Coelenterata )
  • کیسه‌داران ( Marsupials )
  • گربه‌سانان ( Felidae )
  • گردن‌پوزه‌ئیان (auchenorrhyncha)
  • لوله‌بالان ( Siphonaptera )
  • ماهی نقره‌ای‌ها (Thysanur)
  • مژکداران ( Ciliophora )
  • مژه‌پایان ( Cirripedia )
  • مژه‌داران ( Ciliata )
  • ملخهای شاخک کوتاه ( Acrididae )
  • منقارسران ( mecoptera )
  • موش‌سانان (Muridae)
  • موی بالان ( Trichoptera )
  • ناجورپایان ( Amphipoda )
  • ناجوردندان ( Heterodont )
  • نازک‌بالان ( Hymenoptera )
  • ناژویان ( Coniferae )
  • ناقوسیان ( Kamptozoa )
  • ناوپایان (Scaphopoda)
  • نرم‌تنان ( Mollusca )
  • نهاندانگان ( Angiospermae )
  • نهانزادان ( Cryptogamia )
  • هم‌بالان ( Homoptera )
  • یکروزه‌ها ( Ephemeroptera )
  • پادمان collembola
  • بی‌شاخکان protura
  • دم‌چنگالیان diplura
  • استطاله‌داران thysanura
  • یکروزه‌مانندها pterygota
  • طیاره‌مانندها (سنجاقکها و آسیابکها)
  • بهاره‌مانندها plecoptera
  • موریانه‌ها isoptera
  • موریانه مانندها zoraptera
  • چوبک‌مانندها phasmoptera
  • گوش‌خیزک‌مانندها Dermaptera
  • شپش‌های چوب Psocoptera
  • پشم‌خواران Malloplaga
  • شپش‌ها Anoploura
  • بال‌ریشکداران Thysanoptera
  • سخت‌بال‌پوشان Coleoptera
  • بال‌موداران
  • بال‌درازان
  • بال‌پولکداران
  • دوبالان
  • بال‌غشاییان
  • سخت‌سران (stegocephalia)
  • ناجورپایان (amphipoda)
  • پشیزبالان (lepidoptera)

[ویرایش] منابع

  • آریانپور، فرهنگ فشرده یکجلدی فارسی به انگلیسی، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر 1373 خ. که در آن از سه منبع زیر استفاده شده:
  • فرهنگ گیا از دکتر حسین گل گلاب.
  • فرهنگ گیاهی از ح. ع. بهرامی.
  • واژه‌نامه گیاهی از دکتر اسمعیل زاهدی.

http://www.emc.maricopa.edu/faculty/farabee/BIOBK/BioBookDivers_class.html

 ن·ب·و 
زیرشاخه‌های کلی زیست‌شناسی
کالبدشناسی | اخترزیست‌شناسی | بیوشیمی | بیوانفورماتیک | گیاه‌شناسی | زیست‌شناسی سلولی | بوم‌شناسی | زیست‌شناسی پیشبردی | زیست‌شناسی تکوینی | ژنتیک | ژنومیک | زیست‌شناسی دریایی | زیست‌شناسی انسان | میکروبیولوژی | زیست‌شناسی ملکولی | منشاء حیات | دیرین‌شناسی | انگل‌شناسی | آسیب‌شناسی | فیزیولوژی | تاکسونومی | جانورشناسی