دشت هویج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

دشت هویج یا گُرچال نام دشتی واقع در البرز مرکزی در استان تهران است.

دشت هویج، دید از ضلع جنوب به شمال
دشت هویج، دید از ضلع جنوب به شمال
این دشت در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا و در بالای روستای افجه در نزدیکی لواسان قرار گرفته و گفته می‌شود در گذشته در آن هویج کشت می‌شده است، هر چند که امروزه اثری از هویج در آن یافت نمی‌شود. هم اکنون نیز دهقانان افجه به کشت محصولات مختلف کشاورزی در آن مبادرت میورزند و وجود باغهای گیلاس نیز در آن مشهود است.
در ضلع شمالی دشت، گردنه افجه قرار دارد که بقایای راهی مالرو در آن موجود است؛ این راه، دشت را که در لواسانات واقع است به دشت لار و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می سازد. روایت است که ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت و آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاقهای آن نواحی استفاده می کرده اند.
از قله‌های مجاور دشت می‌توان از قلهٔ ریزان (۳٬۶۵۰ متر)، پرسون (۳٬۱۰۰ متر)، آتشکوه‌ (۳٬۸۵۰ متر) و مهرچال (۳۹۲۰ متر) نام‌برد.

[ویرایش] وجه تسمیه

وجه تسمیه این دشت با گُرچال از ترکیب دو نام گُر + چال گرفته شده است.
گُر و یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش (هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله‌ور شدن آتش در زبان فارسی به کار می‌رود) و چال نیز به معنای جایگاه بوده است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می نامیده اند. گمان بر این است که علت این نامگذاری گرمتر بودن این دشت نسبت به قله های سر به فلک کشیده اطرافش همچون یک آتشدان و پدید آمدن جانپناهی برای فرار از سرمای مرگ آور بوده است. به روایتی دیگر این دشت سرزمین آتش ایزدی بوده است که بنا بر روایات شاهنامه، فرانک پس از مرگ همسر جوانش آبتین به دست ضحاک و برای فرار از ستم وی، فرزند خردسالش فریدون را در آنجا به دست دشتبان سپرده است تا بزرگ شود.

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منابع