استان اصفهان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نقشهٔ موقعیت استان اصفهان در ایران
نقشهٔ موقعیت استان اصفهان در ایران

استان اصفهان با مساحتی حدود ۱۰۵٬۹۳۷ کیلومتر مربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این استان که در مرکز ایران واقع شده است از شمال به استان‌های مرکزی , قم و سمنان ؛ ازجنوب به استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد ؛ از شرق به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری محدود است. برخی شناسه‌های استان برپایه آخرین تقسیمات کشوری:

  • مساحت استان: ۱۰۷٬۰۲۷ کیلومتر مربع
  • جمعیت استان: ۳٬۹۲۳٬۲۵۵ نفر
  • شمار شهرستانها :۱۸
  • شمار بخش‌ها :۳۸
  • شمار شهرها: ۶۷
  • شمار دهستانها: ۱۱۷
  • شمار آبادیهای دارای سکنه: ۲٬۴۷۰
  • درصد باسوادی: ۷/۸۴ درصد
  • نام مرکز استان: شهر اصفهان
  • باشندگان (جمعیت) مرکز استان: ۲٬۵۴۰٬۰۰۰

فهرست مندرجات

جغرافیای تاریخی استان

در روزگاران پیش , منطقه و شهر اصفهان نقش پلی را داشت که قسمت‌های کم ارتفاع شرق فلات ایران را با سرزمین‌های کوهستانی غرب مرتبط می‌ساخت و برای اطراق سرمازدگان کوهستان غرب و گرمازدگان و خستگان هوای خشک شرق , محل مناسب و مطلوبی بود .در غرب استان ودر کوهستانهای فریدن آثار جاده‌ای باستانی وجود دارد که شاید بیانگر واقعیت فوق باشد. از اصفهان پیش از اسلام، یعنی دوره حکومت مادها و دوره شاهنشاهی هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان آگاهی زیادی در دست نیست و از آن دوره‌ها , آثار درخوری بر جای نمانده است. آنچه مسلم است , استقرار جلگه اصفهان درمیان بیابان‌ها و کوه‌های خشک مرکزی ایران از یک طرف و اهمیت و موقعیت ارتباطی ویژه آن در مرکز فلات پهناور ایران از طرف دیگر , تاریخ و پیشینه آن را به پیشینه کشور ایران مرتبط کرده است. پیش از برپایی پادشاهی مادها , اصفهان مرز شرقی ممالکی بوده است که بابلی‌ها از آن اطلاع داشته‌اند و به احتمال قوی جزو ناحیه (انزان) یا (انشان) بوده است . استان اصفهان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران بشمار می‌رود. این استان از دیرباز گهواره هنرهای زیبا و صنایع دستی بوده است. تزئینات آجری، کاشی کاری، گچ بری و انواع خط در آثار تاریخی اصفهان، از حدود قرنها پیش تا دوره معاصر، بر اطراف و جوانب مناره‌ها و داخل و خارج مساجد، قصرها و هنرهای زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره کاری و زرنگاری و رونویسی انواع کتاب، قرآن و قطعات نگارگری و نقاشی جملگی به مرکزیت هنری اصفهان گواهی می‌دهند. سیم کشی، زرکشی، زربافی, گلابتون دوزی، پولک دوزی، زنجیره بافی، قالی بافی و نساجی از صنایع دستی رایج اصفهان است. این صنایع در عهد شاهان صفوی رونق فراوان داشت. در دوران قاجاریه، بازار صنایع دستی در اصفهان از رونق افتاد. ولی بعد از انقلاب مشروطه باز توسعه یافت. به طور کلی طرح و نقش عموم دست ساخته‌های اصفهان اعم از فرش و قلمکار و ظروف قلم زنی و کاشی، دوختنی‌های روی پارچه تحت تأثیر طرحهای تزئینی دوران صفویه قراردارد و طراحان اصفهان، به نسبت قدرت درک و مهارت خود از آثار قدیمی برمیگیرند و با خلاقیت خود، آنها را زیباتر می‌سازند.

شهرها و شهرستان‌ها

استان اصفهان

استان اصفهان

مرکز اصفهان
شهرستان‌ها

آران و بیدگل | اردستان | اصفهان | برخوار و میمه | تیران و کرون | چادگان | خمینی‌شهر | خوانسار | سمیرم | شهرضا | سمیرم سفلی | فریدن | فریدون‌شهر | فلاورجان | کاشان | گلپایگان | لنجان | مبارکه | نائین | نجف‌آباد | نطنز

شهرها

ابریشم | ابوزیدآباد | آران و بیدگل | اردستان | اژیه | اصفهان | افوس | انارک | ایمان‌شهر | بادرود | باغ بهادران | برزک | برف‌انبار | بهاران‌شهر | بهارستان | بوئین و میاندشت | پیربکران | تودشک | تیران | جندق | جوشقان و کامو | چادگان | چرمهین | چم گردان | حبیب‌آباد | حسن‌آباد | حنا | خمینی‌شهر | خوانسار | خور | خوراسگان | خورزوق | داران | دامنه | درچه‌پیاز | دستگرد | دهاقان | دهق | دولت‌آباد | دیزیچه | رزوه | رضوان‌شهر | زاینده‌رود | زرین‌شهر | زواره | زیباشهر | سده لنجان | سفیدشهر | سگزی | سمیرم | شاهین‌شهر | شهرضا | طالخونچه | عسگران | علویجه | فریدون‌شهر | فلاورجان | فولادشهر | قمصر | قهدریجان | کاشان | کرکوند | کلیشاد و سودرجان | کمشجه | کمه | کهریزسنگ | کوشک | کوهپایه | گز | گلپایگان | گل‌دشت | گل‌شهر | گوگد | مبارکه | محمدآباد | منظریه | مهاباد | میمه | نائین | نجف‌آباد | نصرآباد | نطنز | نوش‌آباد | نیاسر | نیک‌آباد | ورزنه | ورنامخواست | وزوان | ونک | هرند 

آثار دیدنی

آبشار سمیرم | روستای ابیانه | آتشکده نیاسر | آتشگاه | آرامگاه باباپیر | ارگ گوگد | ایوان یزدگرد | بازار اصفهان | بازار کاشان | باغ فین | پل خواجو | تپه سیلک | سی‌وسه‌پل | عالی‌قاپو | غار شاه‌قنداب | قالی‌شویان | قلعه شاه عباس (مرنجاب) | کاخ هشت‌بهشت | کلیسای وانک | مدرسه چهارباغ | مراسم گلابگیری قمصر | مسجد اشترجان | مسجد شاه | مسجد شیخ لطف‌الله | منار جنبان | میدان نقش جهان | نارنج‌قلعه 


جستارهای وابسته

پیوند به بیرون


استان‌های ایران پرچم ایران
آذربایجان شرقی | آذربایجان غربی | اردبیل | اصفهان | ایلام | بوشهر | تهران | چهارمحال و بختیاری | خراسان شمالی | خراسان رضوی |خراسان جنوبی| خوزستان | زنجان | سمنان | سیستان و بلوچستان | فارس | قزوین | قم | کردستان | کرمان | کرمانشاه | کهکیلویه و بویراحمد | گلستان | گیلان | لرستان | مازندران | مرکزی | هرمزگان | همدان | یزد