اورتودوکس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اورتودوکس از ریشه یونانی ارتودوکسوس (orthodoxos) گرفته شده که به معنی "صاحب عقیده درست" است. این واژه به در تعریف باورهای دینی به اصول اعتقادی درست و پیروان آن اطلاق می شود در مقابل اعتقادات هترودوکسوس (دارای عقیده بدعت آمیز) و پیروان آن. این واژه اولین بار در مسیحیت قرن چهارم میلادی و توسط پدر روحانی های یونانی به کار برده شد. از آنجایی که تقریبا همه گروههای مسیحی باورهای دینی خود را درست می داند، مفهوم واژه "اورتودوکس" در یک مورد خاص را تنها می توان با بررسی متنی که در آن به کار رفته است تعیین کرد.

این واژه در عنوان رسمی کلیسای یونان معروف به "کلیسای اورتودوکس شرقی" و دیگر کلیساهای وابسته به آن به کار رفته است. همچنین واژه اورتودوکس در عنوان شماری از کلیساهای شرقی کوچکتر آمده است که در قرن پنجم میلادی در نتیجه "جدال مونوفیزیت" (اعتقاد به اینکه مسيح‌دارای ‌يك ‌ذات‌ است‌) از جهان مسیحت جدا شدند و برای خود فرقه جدیدی ایجاد کردند. گفتنی است عده ای از مسیحیان بر این باورند که عیسی مسیح دارای دو ذات آسمانی و انسانی است، در حالی که عده ای دیگر معتقدند اگرچه این پیامبر در هنگام تولد، در جریان حیات و در هنگام مرگ دارای کالبد انسانی بوده است همچنان از یک زات واحد آسمانی برخوردار بوده است.

در دین یهود، "یهودیت اورتودوکس" لقب دسته ای از کلیمیان است که از لحاظ عقیدتی و اعمال دینی شدیدا پیرو سنتهای قدیمی هستند. بر همین اساس، یهودیت اورتودوکس دیدگاههای مدرن یهودیت اصلاحگرا را رد می کند. یهودیت اصلاحگرا معتقد است که کتاب مقدس و دیگر متون مقدس یهودیت نه تنها دربرگیرنده اصول اخلاقی جاودان است بلکه همچنین حاوی تفسیراتی است که متناسب با زمان و فرهنگ از قانون شده است و ممکن است به مرور زمان به طور مشروع کنار گذاشته شوند. از اینرو از دید یهودیان اورتودوکس قانون شریعت تغییرناپذیر است و این قانون تنها معیار اعتقاد و پایبندی دینی است.

واژه اورتودوکس همچنین برای جدا کردن اصول اعتقادی اسلام راستین از آموزشهای دینی بدعت آمیز نظیر تعالیم معتزله به کار می رود.

در فرقه پروتستان نیز اورتودوکس به شاخه ای از این مذهب اطلاق می شود که در تفسیر کتاب مقدس کاملا محافظه کارانه عمل می کند. اصطلاح ارتودوکسی اوانجلیکال یا راستدینی انجیلی عموما در مورد آندسته از مسیحیت پروتستان به کار می رود که بر اعتبار کامل معنی تحت اللفظی انجیل و بی خطایی آن اصرار دارند.

در مفهوم غیر دینی، دیدگاههای را که یک گروه همصدا قبول دارند یا در یک حوزه مطالعاتی توسط جمع پذیرفته شده است، اورتودوکس می نامند.

[ویرایش] منبع

دانشنامه بریتانیکا

زبان‌های دیگر