فهرست دانشنامه‌های فارسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

فهرست زیر فهرستی از دایرةالمعارف‌ها و آثار دایرة‌المعارف‌گونه به زبان فارسی است، به ترتیب تقریبی زمان نوشته شدن و/یا انتشار:

فهرست مندرجات

[ویرایش] ‌دانشنامه‌های سدهٔ پنجم تا چهاردهم هجری

  • دانشنامهٔ علایی، نوشتهٔ ابن‌سینا و ابوعبید جوزجانی، قرن پنجم هجری، در فلسفه
  • جام جهان‌نمای، ترجمه‌ای از التحصیل نوشتهٔ بهمنیار بن مرزبان آذربایجانی، ترجمه‌شده از عربی به فارسی
  • نزهت‌نامهٔ علائی، نوشتهٔ شاهمردان ابن ابی‌الخیر رازی، قرن ششم هجری، در علوم طبیعی
  • بحر الفوائد، نویسنده ناشناس، قرن ششم هجری، در علوم مذهبی
  • یواقیت العلوم و دراری النجوم، نویسنده ناشناس، قرن ششم هجری، در علوم مذهبی
  • عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات، نوشتهٔ محمد بن محمود بن احمد طوسی سلمانی، قرن ششم هجری، در علوم مذهبی
  • جامع العلوم، نوشتهٔ امام فخرالدین محمد بن عمر رازی، قرن ششم هجری، عمومی
  • الرسالة الکمالیة فی الحقایق الالهیة، نوشتهٔ فخرالدین رازی، قرن ششم هجری
  • فرخ‌نامهٔ جمالی، نوشتهٔ ابوبکر جمالی یزدی، قرن ششم هجری، در علوم طبیعی
  • نوادر التبادر لتحفة البهادر، نوشتهٔ شمس‌الدین دُنیسری، قرن هفتم هجری، در علوم طبیعی
  • درة التاج لغرة الدباج، نوشتهٔ قطب‌الدین شیرازی، قرن هفتم و هشتم هجری، در فلسفه
  • نفائس الفنون فی عرائس العیون، نوشتهٔ شمس‌الدین محمد بن محمود آملی، قرن هشتم هجری، عمومی
  • ‌ نزهة القلوب، نوشتهٔ حمدالله مستوفی، قرن هشتم هجری، در جغرافیا
  • مونس‌نامه، نویسنده نامعلوم، قرن هشتم هجری
  • ریاض الناصحین، نوشتهٔ محمد بن محمد جامی الماسی حنفی، قرن نهم هجری
  • دانشنامهٔ جهان، نوشتهٔ غیاث‌الدین علی حسینی اصفهانی، قرن نهم هجری، در فلسفه و علوم طبیعی
  • گنج معنی، نوشتهٔ ابونصر محمد محمودی بخارایی، قرن دهم هجری
  • جواهر العلوم همایونی، نوشتهٔ محمد فاضل مسکینی قاضی سمرقندی، قرن دهم هجری
  • ریاض الابرار، نوشتهٔ ملاحسین عقیلی رستمداری، قرن دهم هجری
  • سُلَّم السّماوات، نوشتهٔ ابوالقاسم انصاری کازرونی، قرن یازدهم هجری، در علوم مذهبی
  • کشکول، نوشتهٔ میرزا سلطان محمود، قرن یازدهم هجری
  • گنج بادآوردهٔ صاحبقرانی، نوشتهٔ امان‌الله خان کابلی شیرازی، قرن یازدهم هجری، در پزشکی
  • شاهد صادق، نوشتهٔ میرزا صادق اصفهانی، قرن یازدهم هجری
  • شجرهٔ دانش، نوشتهٔ نظام‌الدین احمد گیلانی، قرن یازدهم هجری، به عربی و فارسی
  • تحفة الهند، نوشتهٔ میرزاخان بن فخرالدین محمد، قرن یازدهم هجری، دربارهٔ هند
  • عقول عشره، نوشتهٔ محمد براری امی، قرن یازدهم هجری
  • بهارستان علوم، نوشتهٔ ملا قطب طالقانی، قرن دوازدهم هجری
  • رشحات الفنون، نوشتهٔ امین‌الدین خان حسینی هروی، قرن دوازدهم هجری
  • جنات الخلود، نوشتهٔ میرزا محمدرضا مؤمن امامی مدرس، قرن دوازدهم هجری
  • کشاف اصطلاحات فنون، نوشتهٔ محمداعلی بن علی تهانوی، قرن دوازدهم هجری، به عربی و فارسی
  • گنجینهٔ صادق، نوشتهٔ شاکرخان صادق بهادر، قرن دوازدهم هجری
  • مختصر مفید، نوشتهٔ محمداسلم بنگالی پندوائی، قرن سیزدهم هجری
  • ریاض الجنة، نوشتهٔ محمد حسن حسینی زنوزی، قرن سیزدهم هجری
  • بحر العلوم، نوشتهٔ محمد حسن حسینی زنوزی، قرن سیزدهم هجری
  • مطالع الهند یا مطلع الهند، نوشتهٔ سلامت علی طبیب، قرن سیزدهم هجری
  • قواعد المصدرین، نوشتهٔ احمدالله بن محمدواحد قریشی، قرن سیزدهم هجری
  • مطلع العلوم و مجمع الفنون، نوشتهٔ واجدعلی خان هوگلی، قرن سیزدهم هجری
  • دایرةالمعارف اعلمی، نوشتهٔ محمدحسین اعلمی مهرجانی، قرن چهاردهم هجری، دربارهٔ تشیع

[ویرایش] دانشنامه‌های معاصر

  • نامهٔ دانشوران ناصری، نوشتهٔ جمعی (به سرپرستی علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه)، انتشار ۱۲۹۶ تا ۱۳۲۴ ق.
  • فرهنگنامهٔ نفیسی نوشتهٔ سعید نفیسی، انتشار ۱۳۱۹ ش.
  • لغت‌نامهٔ دهخدا نوشتهٔ جمعی (به سرپرستی علی‌اکبر دهخدا، محمد معین، سید جعفر شهیدی، و محمد دبیرسیاقی)، انتشار ۱۳۲۵ تا ۱۳۵۹ ش.
  • دایرةالمعارف فارسی، نوشته و ترجمهٔ جمعی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب و رضا اقصی)، مبتنی بر دانشنامهٔ کلمبیا وایکینگ، انتشار ۱۳۴۵ تا ۱۳۷۴ ش.
  • ایرانشهر، نوشتهٔ جمعی، انتشار ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ ش.، دربارهٔ ایران
  • دانشنامهٔ ایران و اسلام، نوشته و ترجمهٔ جمعی (به سرپرستی احسان یارشاطر)، مبتنی بر دایرةالمعارف اسلام، انتشار ۱۳۵۴ تا ۱۳۷۰ ش.
  • دایرةالمعارف تشیع، به سرپرستی مهدی محقق، احمد صدر حاج‌سیدجوادی، کامران فانی، و بهاءالدین خرمشاهی، انتشار ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۳
  • دانشنامهٔ جهان اسلام، به سرپرستی مهدی محقق، نصرالله پورجوادی، سید مصطفی میرسلیم، و غلامعلی حداد عادل، انتشار ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۲
  • دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، به سرپرستی سید محمدکاظم موسوی بجنوردی، انتشار ۱۳۶۷ تا ؟
  • دانشنامهٔ ادب فارسی، به سرپرستی حسن انوشه، انتشار ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۲
  • دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی در شبه‌قاره، انتشار ۱۳۸۰
  • دانشنامهٔ قرآن و قرآن‌پژوهی، نوشتهٔ بهاءالدین خرمشاهی و دیگران، انتشار ۱۳۷۷
  • دایرةالمعارف هنر، نوشتهٔ رویین پاکباز، انتشار ۱۳۷۸
  • دایرةالمعارف سازهای جهان، ترجمهٔ حسین زندباف، انتشار ۱۳۷۶
  • دایرةالمعارف موسیقی کهن ایرانی، به سرپرستی مهران پورمندان، انتشار ۱۳۷۹
  • دایرةالمعارف سازهای ایران، نوشتهٔ محمدرضا درویشی، انتشار ۱۳۸۱
  • دانشنامهٔ فلسطین، به سرپرستی مجید صفاتاج، انتشار ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲
  • دانشنامهٔ امام علی ، به سرپرستی علی‌اکبر رشاد، انتشار در ۱۳۸۰
  • دایرةالمعارف ایمنی و بهداشت کار، ترجمه به سرپرستی محسن خواجه‌نوری، انتشار در ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰
  • دایرةالمعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، به سرپرستی عباس حری، انتشار ۱۳۸۱
  • دانشنامهٔ ایران باستان، نوشتهٔ هاشم رضی، انتشار ۱۳۸۱
  • دانشنامهٔ کوچک ایران، نوشتهٔ ژاله متحدین، انتشار ۱۳۸۱
  • دانشنامه‌ی فیزیک، سرویراستار محمدابراهیم ابوکاظمی، ترجمه از دایرةالمعارف فیزیک مک‌میلن، انتشار ۱۳۸۱
  • زندگینامهٔ علمی دانشوران، زیر نظر احمد بیرشک و عرب‌علی رضایی، انتشار ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۵
  • دانشنامهٔ سیاسی، نوشتهٔ داریوش آشوری، انتشار ۱۳۶۶
  • فرهنگ اندیشهٔ نو، ترجمهٔ جمعی (سرویراستار ع. پاشائی)، انتشار ۱۳۶۹
  • دایرةالمعارف علوم اجتماعی، نوشتهٔ باقر ساروخانی، انتشار ۱۳۷۰
  • دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه‌نامهٔ توضیحی آیین زرتشت، نوشتهٔ جهانگیر اوشیدری، انتشار ۱۳۷۱
  • دانشنامهٔ ماشینکاری، ترجمهٔ احمد حجتی و دیگران، انتشار ۱۳۷۷
  • دانشنامهٔ جُرم‌شناسی، نوشتهٔ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی و حمید هاشم‌بیکی، انتشار ۱۳۷۷
  • دایرةالمعارف هندسه، نوشتهٔ محمدهاشم رستمی، انتشار ۱۳۷۸
  • دانشنامهٔ کتابداری و اطلاع‌رسانی، گردآوری و ترجمه از پوری سلطانی و فروردین راستین، انتشار ۱۳۷۹
  • دایرةالمعارف معماری جهان، ترجمهٔ نادر روزرُخ، انتشار ۱۳۸۱
  • فرهنگ آثار، ترجمه و تألیف به سرپرستی رضا سیدحسینی (و زیر نظر اسماعیل سعادت، احمد سمیعی، رضا سیدحسینی، و ابوالحسن نجفی)، انتشار ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳

[ویرایش] دانشنامه‌های ایرانی چاپ خارج از ایران

[ویرایش] دانشنامه‌های کودکان و نوجوانان

  • فرهنگنامهٔ طلایی، ترجمه و تألیف به سرپرستی رضا اقصی، انتشار ۱۳۴۶
  • دایرةالمعارف خردسالان، نوشتهٔ مهرداد مهرین، انتشار ۱۳۵۰
  • دایرةالمعارف جوانان، نوشتهٔ عبدالحسین سعیدیان، انتشار ۱۳۵۱
  • دایرةالمعارف کودکان و نوجوانان، ترجمه و تألیف قاسم قالیباف و جواد محدثی، انتشار ۱۳۷۷
  • فرهنگنامهٔ کودکان و نوجوانان، زیر نظر توران میرهادی و ایرج جهانشاهی، انتشار ۱۳۷۱ تا -
  • دانشنامهٔ کودکان و نوجوانان آکسفورد، ترجمه به سرپرستی مجید ملکان، انتشار ۱۳۸۰
  • فرهنگنامهٔ علمی دانش‌آموز، ترجمهٔ محمود سالک، انتشار ۱۳۸۰
  • دانشنامهٔ کودکان و نوجوانان، زیر نظر کامران فانی، انتشار ۱۳۸۲

[ویرایش] دانشنامه‌های رایانه‌ای (روی سی‌دی)

  • ایرانیا شکوه گذشته‌ها
  • ایران پلِ نور
  • دایرةالمعارف طهران قدیم
  • دانشنامهٔ علوم
  • دایرةالمعارف جامع اسلامی، به سرپرستی سیدمصطفی حسینی دشتی
  • دایرةالمعارف سنگ
  • دایرةالمعارف اتومبیل
  • دایرةالمعارف نقاشی ایران

[ویرایش] منابع

  • وسل، ژیوا. دائرةالمعارف‌های فارسی: پژوهشی دربارهٔ نوع‌شناسی و طبقه‌بندی علوم. ترجمهٔ محمدعلی امیرمعزی، چاپ اول، تهران:انتشارات توس، ۱۳۶۸.
  • مقدسی، مهناز. دانشنامه‌های ایرانی. چاپ اول، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۸۴.