بست قلات

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.


بست قلات روستایی از روستاهای آباد منطقه گوده از توابع بخش مرکزی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شده‌است. این روستا در سی کیلومتری از جاده بستک به گوده به سمت جنوب به داخل کوه منحرف می‌شود.

فهرست مندرجات

[ویرایش] محدوده بست قلات

از شمال جاده گوده بستک، از جنوب چاه قیل، از مغرب کوه، واز سمت مشرق به روستاهای چاه بنارد و زنگارد محدود می‌گردد.

[ویرایش] جمعیت

در حدود ۱۴۰ خانوار و ۹۲۸ نفر جمعیت داشته است. بقولی امروزه طبق آخرین سرشماری دارای 380 خانوار و 1620 نفرجمعیت است.

از مدتها پیش مردم روستا تصمیم گرفته بودند که از داخل دره نقل مکان دهند به خارج (دره قلات) در بست قلات. نخلستان بست قلات در بَنُو است که حدود ۲۰۰۰ اصله نخل دیم، و برکه حاجی عبدالرحیم ۵۰۰۰اصله نخل، و برکه سه تا ۲۰۰۰ اصله نخل ونیز زمین بلده زراعت دیم ۱۰۰۰ من (۴۰۰۰ کیلو) بذر افکن دیم است. از چاه قیل به طرف گوده درسه راهی گود گز، چاه بنارد، بستک در صحرای بَشکرِی برکه کوچکی است به نام برکه گلانی و زمین کشت دیم. و چهار کیلومتری به سمت مشرق برکه حاجی عبدالرحیم است یک برکه و۵۰۰ اصله نخل دیم و زمین کشت دیم و برکه ستا حدود ۱۰۰۰ اصله نخل دیم و یک موتور پمپ ۳ باب آب انبار است. بین بست قلات و چاه بنارد صحرایی است به نام لاور مندخان در حدود ۲۰۰ من (۸۰۰ کیلو) زمین کشت دیم دارد. در ضلع جنوب شرقی تنگ شیک گردنه کوچک ومالروی است که قبل از ایجاد جاده ماشین راه بستک وگوده بوده این گردنه اسمش گردنه شمی است. ده قدیم بست قلات کوهستانی است و در کنار دره‌ای بسیار عمیق قرار دارد که نامش «دره قلات» است. قسمتی از خانه‌های روستا تَهِ این دره قرار دارد. مردمش قوی بُنیهَ و کوهنورد وبه دامداری اشتغال دارند. قبلاً که سوخت هیزم و ذغال رایج بود بیشتر هیزم و زغال منطقه از روستای بست قلات تأمین می‌شد. در کوه بست قلات درختان گوناگونی وجود دارد مانند: بنه سقز، انجیر، و بادام کوهی نیز فراوان بدست می‌آید. و درختهای تنومندی نیز وجود دارد مانند: کنار، سُمر، سَلمَ و نادِر که از هیزم آن برای ذغال استفاده می‌کردند. در جنوب این گردنه چشمه ای است که حدود ۱۰۰ بته نخل را آبیاری می‌نماید و ۵۰ من زمین زیر کشت دارد. در حدود ۶ سال است که مردم روستای بست قلات از قسمت کوهستانی نقل مکان نموده‌اند و در شش کیلومتری شمال ده قدیم واز جنوب جاده آسفالت بستک به گوده در جلگه ای ساختمان ساخته‌اند وساکن شده‌اند.

[ویرایش] زمامداران محلی

در زمان‌های گذشته در روستای بست قلات مردان وزن‌های رشیدی وجود داشته‌اند که مورد احترام خاص و عام بودند، و حتی در امور دولتی و مسؤلیت روستا نیز با مردان شرکت داشتند، یکی از این زن‌ها ((فاطمه گُل)) نام داشتند، ایشان مدتی به سمت «کدخدای» بست قلات انتخاب شده بودند و به امور اهالی بست قلات رسیدگی می‌کردند، ایشان: (فاطمه گُل) خاله شمد لاوری هستند. شمد لاوری نزد مردم منطقه به «عقاب جنوب» نیز مشهور بود. همچنین در دوران پیشین در کوخرد نیز زنی بنام «ماه سند» سمت کدخدایی روستا را عده دار بودند.

یکی از جاهای دیدنی بست قلات محلی بنام ماهوی و چشمه آرمیزی است.

[ویرایش] میوه گیلاس

همچنین یک نوع میوه کوهی به نام اَذلَک به شکل گیلاس اما ریز به اندازه یک دانه بنه و رنگی بنفش سیر دارد، وقت جمع و خوردن دست ودهان را بنفش می‌کند. رنگ نیلی سیر دارد. و میوه‌ای خوش طعم است. وچون جمع کردنش کمی زحمت است کسی کمتر بدنبالش می‌رود.


[ویرایش] پیشینه تاریخی

روستای قدیمی بست قلات که در «دره قلات» و در داخل کوه واقع است یک روستای بسیار قدیم وتاریخی است،پیشینه این روستا به پیش از اسلام می‌رسد و این ده در آنزمان زرتشتی‌نشین بوده‌است. چند آثار زرتشتی در دل کوه به چشم می‌خورد، همچنین ساخت خانه‌ها نیز بطور عجیبی است، بعضی از خانه‌ها که در اطراف دره بست قلات ساخته شده‌است فقط در ساخت آن سنگ به کار برده‌اند بدون ساروج و یا گِل ولای، بقایای خانه‌های که بجا مانده‌است نشان می‌دهد که فقط از سنگهای خوشکی که از ته دره عمیق «دره قلات» آورده‌اند ساخته‌اند، سنگها روی هم چیده‌اند و سقفش با چوب درختان کوهی که از ارتفاعات کوه اطراف خود بوده آورده‌اند وسقف خانه را با آن پوشانده‌اند. اما قسمتی از خانه‌ها که در پائین دره قلات است در آن گِل و گچ به کار برده‌اند، از طرز بنای آن پیداست که پس از اسلام بنا شده‌است، اما قسمت خانه‌هایی که قبلاً ذکر شد قبل از اسلام بنا شده‌است، و در دوران زرتشتی‌ها ساخته شده‌است. بین تنگ بستک وبست قلات از طریق جاده پیاده و مالرو لاوری وجود دارد به نام «لاور کاردان» یا (کاهدان)، حدود ۵۰۰ من بذر افکن زمین دیم دارد که متعلق به اهالی روستای بست قلات است. پیش از رسیدن به لاور کاردان زیر کوه غاری است بسیار بزرگ و عمیق که به خانه «ذنب لاور» معروف است، می‌گویند که سده‌ها پیش شخصی یا پهلوانی به نام ذنب لاور با زنجیر و بند و طناب می‌رفته در آنجا ته غار سکونت می‌گزیده‌است. این غار دقیقاً رو به روی روستای زنگارد در کمر کوه واز طرف جنوب زنگارد واقع است. اما حالا مردم بست قلات این خانه‌های تاریخی را رها کرده‌اند و از درواه نیز بیرون رفته‌اند و در خارج کوهستان خانه ساخته‌اند و ساکن شده‌اند، روستای جدید بست قلات دارای مسجد، دبستان، خانه بهداشت، برق، و آب‌انبار برکه است.

این روستا از روستاهای زیبای منطقه است و کشاورزی آن نیز رو به رشد است.

[ویرایش] منابع

  • محمدیان، كوخردى ، محمد ، « شهرستان بستک و بخش کوخرد » ، ج1. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰5 میلادی.
  • محمدیان ، کوخردی، محمد ، « مشایخ مدنی » ، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی.
  • نگاره‌ها از: احمد سلمان گوده‌ای.


 
روستاهای بخش مرکزی شهرستان بستک استان هرمزگان ایران
مسجد جامع چاه بنارد

ازدی | انوه | ایلود | باغ نو | بامستان | برکه لاری | بست قلات | بسه | پیسه | تدرویه | تسان | تنگ تهر | تنَگ دالان | چاه بنارد | چاه دزدان | چاه سرمه | چاه قیل | خشوه | خلیل | دهتل | دهُنگ | زنگارد | سید احمدی | شیخ حضور | عالی قندی | فاریاب سنگویه | فتویه | کنچی | کوهیج | گُتاو | گلویه | گود گز | گوده | لاور زیر | رودخانه شور گوده | لرد بستو | مردنو | مروا | مورد | ناخهری