حسن تقیزاده
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
سید حسن تقی زاده (۱۲۵۶ش - ۱۳۴۸ش) روشنفکر ایرانی و فعال سیاسی در انقلاب مشروطه در سال ۱۲۵۶ شمسی در شهر تبریز بدنیا آمد،همزمان با کسب علم و دانش بهمراه محمدعلی تربیت کتابفروشی کوچکی در تبریز تأسیس نمود،که در این کتابفروشی کم کم با روشنفکران و آزاذیخواهان آشنا گردید،و با مطالعه بعضی از جراید غربی و فارسی چاپ قاهره و استانبول از تحولات سیاسی و اجتماعی کشورهای اروپایی مطلع گردید و به تجددخواهی روی آورد. کتابفروشی مزبور به مرور رونق گرفت و به صورت یک قرائتخانه و محل ترویج افکار نو درآمد. سپس با همکاری تربیت، اعتصامالملک و شریفزاده مجله گنجینه فنون را در تبریز منتشر کرد.تقیزاده در سال ۱۳۸۲ش به قفقاز، قاهره، بیروت، دمشق و ... مسافرت نمود. با شیخ محمد عبده و دیگر علما و آزاداندیشان آن دیار دیدار کرد و از اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای مزبور مطلع گردید. پس از بازگشت به ایران کتابی تحت عنوان تحقیق احوال کنونی ایران یا "محاکمات تاریخی" در تبریز به چاپ رسانید و به ایراد نطق و خطابههای تند و آتشین پرداخت. به همین دلیل از طرف صنف بازرگانان تبریز به نمایندگی دوره اول مجلس شورای ملی برگزیده شد و به عضویت هیئت نه نفره تهیه متمم قانون اساسی انتخاب گردید.بغیر نمایندگی در دوره های مختلف، استانداری خراسان،وزیر مختاری ایران در لندن و همچنین دیگر مشاغلی که میتوان به آن اشاره کرد، وزرات وزرتخانه های،خارجه،راه و دارائیست.تقی زاده از بدو تأسیس مجلس سنا تا هنگام مرگ یعنی سال ۱۳۴۸ش ریاست آن مجلس را عهده دار بود.
سید حسن تقی زاده و کسانی چون حیدر عمو اوغلی سیدرضا مساوات ، سلیمانمیرزا اسکندری و وحیدالملک در راس حزب دموکرات قرار گرفتند.
او نشریه کاوه را به عنوان یک نشریه سیاسی در جریان جنگ جهانی اول تحت کمیته دفاع ملی منتشر میساخت تا احساسات ضد روسی و موافق با آلمان را در میان ایرانیان تقویت کند .
سید حسن تقی زاده در روز چهارشنبه 8 بهمن 1348 ش در تهران در سن 96 سالگیدرگذشت
منبع: رهبران مشروطه : ابراهیم صفایی، انتشارات جاویدان
[ویرایش] جستارهای وابسته
ایران در جنگ جهانی اول