بولیوی/ترجمه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
الگو:جعبه اطلاعات کشورها "بوليوی" با نام رسمی "جمهوری بوليوی" (الگو:زبان اسپانيايي، الفبای آوايي بين¬المللی |IPA الگو:IPA و زبان کوئچوا| کوئچوا: "بوليوی"، زبان آيمارا |آيمارا: "بوليوی") که از نام سيمون بوليوار نام¬گذاری شده است، کشوری محصور در خشکی در مرکز آمريکای جنوبی است. از شمال و شرق با برزيل، از جنوب با آژانتين و پاراگوئه و از غرب با شيلی و پرو هم جوار است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاريخچه
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: تاريخچة بوليوی
[ویرایش] دوران استعمار
در دورانی که اين کشور مستعمرة اسپانيا بود، "بالا دست پرو" يا "کارکاس" ناميده می¬شد و تحت اختيار ويسروی ليما بود. دولت محلی از آئودينسيا دی کارکاس از چوکوئيساکا بوجود آمد. (لاپلاتا _ ؛ سوکرة مدرن) معاون نقرة بوليوی ثروت زيادی برای امپراطوری اسپانيا توليد می¬کردند. جريان ثابتی که بردگان محلی بعنوان نيروی کار، خدمت می¬کردند. با تضعيف اختيارات سلطنتی اسپانيا در طول جنگهای ناپلئون | جنگهای ناپلئون، اعتراضات عليه استعمار افزايش يافت ...
[ویرایش] جمهوری و ناپايداری اقتصادی (1809)
استقلال بوليوی در سال 1809 اعلام شد، ولی 16 تلاش لازم بود تا جمهوری پايه¬گذاری شود که در تاريخ 6 آگوست 1825 به نام سيمون بوليوار نام¬گذاری شد. (ببينيد جنگ بوليوی براي استقلال)
در سال 1836، بوليوی تحت فرمان مارشال آندرس دی سانتا کروز به پرو حمله کرد تا رئيس جمهور عزل شده، ژنرال لويس اوربگوسو را دوباره در منصب قدرت بشانند. پرو و بوليوی، کنفدراسيون بوليوی _ پروئی را با دی سانتاکروز بعنوان "اولين حامی" تشکيل داده پس از ايجاد تنش بين کنفدراسيون و شيلی، در تاريخ 28 دسامبر 1836 بر عليه شيلی اعلان جنگ شد. آرژانتين به عنوان هم پيمان شيلی، در تاريخ 9 مه 1837 بر عليه کنفدراسيون اعلان جنگ کرد. نيروهای بوليويايي _ پروئی پيروزی¬های بزرگی از جمله شکست قوای اعزامی آژرانتين و شکست قوای اوليه شيلی را در ميدان نبرد پائوسارپاتا، بدست آوردند. در آن ميدان نبرد، عهدنامة پائوسارپاتا با مضمون تسليم بی قيد و شرط ارتش شورشيان شيلی و پرو به امضای طرفين رسيد. عهدنامه تضمين می¬کرد که نيروهای شيلی از پرو و بوليوی عقب¬نشينی کننده کشتی¬های اسيد شدة کنفدراسيون برگشت داده شوند، شرايط اقتصادی به حالت معمولی برگردد و کنفدراسيون وام پرو را به شيلی پرداخت کند. بيحالتی در مفاد عهدنامه دولت را مجبور کرد تا آنرا لغو کند. دولت شيلی قوای ثانويه را تشکيل داد و به کنفدراسيون پرو _ بوليوی حمله کرد و کنفدراسيون را در ميدان نبرد جنگ يونگای |يونگای با استفاده از همان سلاح¬هايي که سانتاکروز به آنها اجازه نگهداری داده بود، شکست داد. پس از اين شکست، سانتاکروز به اکوادور فرار کرد و کنفدراسيون پرو _ بوليوی منحل شد.
پس از استقلال پرو، ژنرال گامارا رئيس جمهور پرو به بوليوی حمله کرد تا هر دو کشور را به کشور واحدی تحت پرچم پرو تبديل کند. ارتش پرو در جنگ اينگاوی در 20 نوامبر 1841، شکست خورد و ژنرال گامارا نيز کشته شد. سپس ارتش بوليوی به رهبری ژنرال حوزه باليويان، استراتژی حمله را پيش گرفت تا بندر آمريکا در پرو را تصاحب کند. پس از مدتی، طرفين در سال 1842 قرار داد صلح امضاء کردند و به جنگ پايان دادند.
به خاطر ناپايداری سياسی و اقتصادی در اوايل و اواسط قرن نوزده، نقاط ضعف بوليوی در جنگ اقيانوس آرام مشخص شد، (1879-83) و بوليوی دسترسی¬اش را به دريا و زمينهای غنی از نيترات مجاور و بندر آنتوفاگاستا به شيلی از دست داد. پس از استقلال، بوليوی نيمی از اراضی خود را جنگ¬های مختلف به کشورهای همسايه واگذار کرد. بوليوی همچنين استان آکدرا (که به خاطر توليد رزين لاستيک معروف بود) با اعمال فشار از طرف برزيل در سال 1903 از دست داد. (ببينيد عهدنامة پتروپليس)
افزايش جهانی قيمت نقره باعث موفقيت نسبی بوليوی و پايداری سياسی در اواخر سالهای 1800 ميلادی شد. در اوايل قرن بيستم، قلع جانشين نقره بعنوان منبع درآمدزايي کشور شد. توالی دولت¬ها که توسط نخبگان اجتماعی و اقتصادی کنترل می¬شدند باعث پيگيری سياست¬های اقتصاد آزاد و کاپيتاليسم درسی سال اول قرن بيستم گرديد.
شرايط زندگی مردم بومی که قسمت عمده جمعيت را تشکيل می¬دادند، اسفناک بود. اجبار به کار در شرايط بروی در معادن و وضعيت نئودال در استانهای بزرگ منجر به عدم دسترسی به تحصيلات، موقعيت¬های اقتصادی و مشارکت سياسی مردم می¬شد. شکست بوليوی از پاراگوئه در جنگ چاکو (1932-35) باعث بازگشت به شرايط به پيشين گرديد. <مرجع> الگو:کتاب مستند <مرجع/> <مرجع> الگو:کتاب مستند <مرجع/> <مرجع> الگو:کتاب مستند <مرجع/>
[ویرایش] پيدايش جنبش انقلابی ملی گرايان (1951)
جنبش انقلابی ملی گرايان |MNR) بعنوان يک حزب مبتنی بر عموم ظهور کرد. با وجود پذيرفته نشدن پيروزی آنها در انتخابات رياست جمهوری 1951، MNR انقلاب موفقيت¬آميز 1952 را رهبری کرد. با رهبری رئيس جمهور، ويکتور پاز استنسورو، و حمايت حزب MNR حق رأی جهانی را به عرصة سياسی خود اضافه کرد و آموزش و تحصيلات را در شهرهای کوچک ترويج داد و معاون بزرگ قلع کشور را ملّی کرد.
دوازده سال بی¬نظمی و بی¬قانونی باعث تقسيم شدن حزب MNR گرديد. در سال 1964، يک ديکتاتور نظامی| انجمن سری، رئيس جمهور پازاستنسورو را در اواخر سومين دورة فعاليتش از کار بر کنار کرد. مرگ رئيس جمهور رنه بارينتوس در سال 1966 بود، منجر به توالی دولتهای ضعيف گرديد. با توجه به بی¬نظمی¬های عمومی و افزايش اعتراضات مردمی، ارتش، MNR و ساير احزاب کلنل (ژنرال آينده) هوگو بانزر سوئارز را در سال 1971 به رئيس جمهوری انتخاب کردند. بانزر با حمايت MNR از سال 1971 تا 1974 قدرت را در دست داشت. در پی جرايي بين اعضای ائتلاف، بانزر نيروهای مسلح را جايگزين افراد غيرنظامی کرد و فعاليتهای سياسی را به حالت تعويق در آورد. در طول رياست جمهوری بانزر، رشد اقتصادی بسيار گسترده بود ولی حقوق بشر، خشونت و بحران¬های مالی باعث کاهش حمايت از او شد. او مجبور شد تا در سال 1978 انتخابات را برگزار کند و دوباره بوليوی وارد دوران تازه¬ای از آشفتگی سياسی گرديد.
[ویرایش] دولتهای نظامی: کارسيا مزا و سيلز زوازو (1978)
انتخابات سالهای 1979 و 1981 به علت تقلب، ناتمام باقی ماند. در آن سالهای گروههای کودتايي، ضد کودتايي و دولت محافظه کار فعاليت داشتند. در سال 1980، ژنرال لويس گارسيا مزا تجادا، کودتايي خشونت آميز و ظالمانه انجام داد که مورد حمايت مردمی واقع نشد. او با وعدة اينکه فقط يک سال قدرت را در دست خواهد داشت، مردم را آرام کرد. (پس از پايان سال او در يک برنامة تلويزيونی اعلام کرد که از حمايت مردمی برخوردار است و گفت "بوئنومی کوئدو" يا "بسيار خوب: من در رأس کار باقی می¬مانم" (و پس از مدتی بر کنار شد) دولت او به خاطر نقص حقوق بشر، دادوستد مواد محظر و مديريت غلط اقتصادی بد نام بود و در دوران رياست جمهوری او، تورم که بعدها اقتصاد بوليوی را فلج کرد، بسيار محسوس بود. وی پس از مدتی به جرم قتل دستگير شد، سپس برزيلی¬ها او را تحويل مقامات بوليوی دادند و نهايتاً محکوم به 30 سال حبس با اعمال شاقه در سال 1995 گرديد.
پس از شورش نظامی که گارسيا مزا را در سال 1981 بر کنار کرد، دولت نظامی ديگر در طی 14 ماه با مشکلات روبه افزايش بوليوی درگير بودند. ناآرامی¬ها ارتش را مجبور کرد تا کنگرة بوليوی را تشکيل دهد و اجازة انتخاب يک مدير اجرايي جديد را به آنها بدهد. در اکتبر 1982، بيست و دو سال پس از اولين دوران مسئوليتش در 1956-60 هرنان سيلز زوازو دوبارة رئيس جمهور شد. تنش¬های اجتماعی که به خاطر عدم مديريت اقتصادی و منحف رهبری شديدتر می¬شد. او را مجبور کرد که از قدرت چشم¬پوشی کند و انتخابات را يکسال زودتر از موعد برگزار کند.
[ویرایش] سانچزدی لوزادا و بانزر: آزاد کردن اقتصاد (1993)
سانچز دی لوزادا سياست تغيير ساختار اجتماعی و اقتصادی را با جديت در پيش گرفت. يکی از بزرگترين اقدامات وی برنامة جمع¬آوری سرمايه بود که باعث شد سرمايه¬گذاران، که اکثراً خارجی بودند، مالکيت و مديريت %50 از بنگاههای اقتصادی عمومی مانند شرکت نفت ايالتی سيستم ارتباطات سيار، خطوط هواپيمايي، راه آهن و تجهيزات الکتريکی را در دست بگيرند. اصلاحات و بازسازی اقتصاد مورد مخالفت برخی اقشار جامعه بود که گاهی شکايات اعتراض آميزی مخصوصاً در لاپاز و منطقة رشد کوکا در چاپاره، در سالهای 1994 تا 1996 ارائه می¬کردند. دولت سانچز دی لوزادا سياستی را در پيش گرفت که نيروی انسانی در اختيار کسانی بگذار که بطور داوطلبان اقدام به ريشه کن کردن گياه کوکا در منطقة چاپاره می¬کردند. اين سياست باعث کاهش توليد کوکا شد، ولی در اواخر دهة 90 ميلادی، بوليوی يک سوم کوکای مورد نياز دنيا که به کوکائين تبديل می¬شد را توليد می¬کرد.
طی اين سالها، سازمان حمايت از کارگران بوليوی (COB)، در رقابت کردن با سياستهای دولت کاملاً ناتوان بود. اعتصاب معلمان در سال 1995 شسکت خورد زيرا COB نتوانست حمايت اعضايش را از جمله کارگران کارخانجات و ساختمان سازی رهبری کند. دولت از قوانين نظامی نيز استفاده کرد تا بتواند بی¬نظمی¬های ايجاد شده توسط معلمان را به حداقل برساند. معلمين که توسط حزب ثروت اسکای رهبری می¬شدند. يکی از جنگ طلب¬ترين اعضای COB بودند. سقوط آنها ضربة بزرگی به COB در سال 1996 گرفتار اختلافات داخلی و درگيری¬های درونی گرديد.
در انتخابات 1997، ژنرال هوگو بانزر، رهبر فعالان دمکراتيک ملی¬گرا | AND و ديکتاتور سابق (1978-1971) %22 آراء را از آن خود کرد در حاليکه کانديدای MNR، %18 آراء را بدست آورد. ژنرال بانزر ائتلافی از احزاب CONDEPA,UCS,MIR,AND تشکيل داد که اکثريت را در کنگرة بوليوی در اختيار داشتند. کنگره او را بعنوان رئيس جمهور انتخاب کرد و او کارش را از 6 آگوست 1997 شروع کرد. در هنگام رقابت انتخابات، ژنرال با نزر قول داده بود که استفادة خصوصی از شرکت نفت ايالتی را به حالت تعويق در آورد. با توجه به موقعيت ضعيف بوليوی در تعاملات بين¬المللی، اين امر غير ممکن به نظر می¬رسيد.
دولت بانزر سياستهای بازار آزاد و خصوصی¬سازی را دنبال می¬کرد و نسبتاً رشد اقتصادی خوبی را در اواسط دهة 90 و تا سال سوم دوران رياستش بدست آورد. پس از آن عوامل منطقه¬ای، جهانی و داخلی باعث کاهش رشد اقتصادی گرديد. بحرانهای مالی در آژانتين و برزيل، کاهش قيمت جهانی صادرات کالا و کاهش بازار کار در بخش کوکا، اقتصاد بوليوی را تحت تأثير قرار داد. ميزان فسادهای بخش دولتی نيز زياد شده بود. اين عوامل منجر به افزايش اعتراضات اجتماعی در نيمة دوم دورة انتصاب بانزر گرديد.
بارنز، در ابتدای دوران رياست جمهوری، نيروی پليس ويژه¬ای را ايجاد کرد تا کاشت غير قانونی کوکا را در ناحية چاپاره ريشه کن کنند. اين سياست باعث شد که توليد کوکا در بوليوی به مدت 4 سال کاهش چشمگيری پيدا کند، تا حدی که بوليوی توليد کنندة کوکای کمتری برای توليد کوکائين گرديد. افرادی که به خاطر ريشه کن شدن کوکا، بيکار شده بودند به شهرها هجوم آوردند. حزب MIR به رهبری ژامی پاز زامورا، هم پيمان دولت بانزر باقی ماند و از اين سياست حمايت کرد.
در 6 آگوست 2001، بانزر پس از ابتلا به سرطان از مقام خود استعفا داد. او کمتر از يک سال بعد فوت کرد. معاون بانزر که در آمريکا تحصيل کرده بود بنام جورج کوئيروگا| جورج فرناندو کوئيروگا راميرز، سال پايانی دوران رياست جمهوری او را به اتمام رساند. کوئيروگا از کار کردن در سازمانهای ملی در سال 2002 منع شده بود، ولی او می¬تواند در سال 2007 اين کار را انجام دهد.
در انتخابات ملی ژوئن 2002، رئيس جمهور اسبق، گونزالو سانچز دی لوزادا (MNR) با %5/22 آراء در رتبة اول قرار گرفت و به دنبال او رهبر حزب کارگر ملی او مورالز (از جنبش به سوی سوسياليسم MAS) با %9/20 آراء در مکان دوم قرار گرفت. مورالز با کسب کردن تنها 700 رأی بيشتر از کانديدای مردمی، ما نفرد رئيس ويلا، از حزب نيروی جمهوری جديد (NFR) جايگاهی را در دوره دوم انتخابات در کنگره بر عليه سانچزی دی لوزادا در تاريخ 4 آگوست 2002 بدست آورد.
پس از توافق بين حزب MIR,MNR که رتبة چهارم را بدست آورده بود، و توسط رئيس جمهور سابق، پاز زامورا، رهبری می¬شد، کنگره مجدداً سانچز دی لوزادا را انتخاب کرد و وی در 6 آگوست برای دومين بار مراسم سوگند را بجای آورد. MNR سه هدف را دنبال می¬کرد: فعاليت مجدد اقتصادی (و ايجاد کار)، سياستهای ضد فساد سياسی و مشارکت اجتماعی.
[ویرایش] بحران¬های اجتماعی و ملی¬سازی مخازن هيدروکربنی (2005-2000)
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: جنگ گاز بوليوی
[ویرایش] اوو مورالز، حرکت به سوی سوسياليسم
انتخابات رياست جمهوری بوليوی در سال 2005 در تاريخ 18 دسامبر برگزار شد. دو کانديدای اصلی او مورالز | خوان اوو مورالز آيما از حزب حرکت به سوی سوسياليسم (MAS) و جورج گوئيروگا، رهبر حزب نيروی اجتماعی و دمکراتيک (PODEMOS) و رهبر سابق حزب فعالان دمکراتيک ملی¬گرا (ADN) بودند.
مورالز در انتخابات با کسب 54 درصد آرا پيروز شد که چنين اکثريتی در طول انتخابات بوليوی بي¬نظير بوده است. او در 22 ژانويه 2006 برای يک دورة پنج ساله سوگند ياد کرد. قبل از مراسم شروع به کار رسمی در لاپاز، او يک مراسم تشريفاتی ملی را در يتاواناکو و در مقابل هزاران نفر از مردم بومی و نمايندگان جنبش¬های اجتماعی از سراسر آمريکای لاتين، برگزار کرد. هر چند اين مراسم نقاط نظر و ديدگاههای او را تعيين نکرد بلکه فقط اصليت آيماراين او را مشخص کرد. اين منطقه از آمريکای جنوبی که جمعيت بومی زيادی را در بر می¬گيرد از سالهای 1500 به بعد مورد استعمار اسپانيايي¬ها بوده و توسط نيروهای خارجی اداره می¬شده است. مورالز عنوان کرد که 500 سال مستعمره بودن به پايان رسيده و اکنون آغاز دوران خود مختاری است.
پيروزی او در انتخابات رياست جمهوری توجه گروههای مبارزه با موادمخدر آمريکايي در آمريکای جنوبی را به خود جلب کرد که تأکيد عمدة آنها بر ريشه¬کن کردن کاشت کوکا بود. برنامة تکريم ايالات متحده که هدفش رساندن توليد کوکا به صفر است، از ديدگاه بسياری از مردم بوليوی تهديدی برای امرار معاش و زندگی محسوب می¬شود. مورالز اعلام کرده است که دولت او سعی خواهد کرد تا مصرف مواد مخدر را ممنوع اعلام کند ولی بازار قانونی صادرات برگهای کوکا را حفظ خواهد کرد.
در يکم مه 2006، مدرالس اعلام کرد که در تلاش است تا سرمايه¬های هيدروکربنی بوليوی را دوباره ملی کند. ضمن اعلام اينکه اقدام به ملی¬سازی به معنی سلب مالکيت نيست، مورالز نيروهای بوليوی را برای اشغال کردن 56 عدد از تاسيسات گاز، اعزام کرد. همچنين نيروهايي به پالايشگاه¬های نفتی اعزام شدند که حدود %90 ظرفيت پالايش بوليوی را تأمين می¬کنند. مهلت 180 روزه¬ای به تمام شرکت¬های انرژی خارجی داده شد تا قرار دادهای جديدی را به امضاء برسانند و مالکيت اصلی را به بوليوی واگذار کنند. (در مورد ميدانهای بزرگ گاز طبيعی %82 از درآمد را نيز به بوليوی بدهند) با به پايان رسيدن مهلت، تمامی شرکت¬ها قراردادهای جديدی را به امضاء رساندند. گزارشات دولت بوليوی، و کمپانی¬های مسئول دربارة سرمايه¬گذاری¬های آتی با يکديگر متناقض است. از زمانهای گذشته، برزيل بزرگترين مشتری هيدروکربنهای بوليوی بوده است که گاز طبيعی بوليوی را از طريق خط لوله¬های شرکت نيمه خصوصی پتروبار (PBR) وارد می¬کند. از آنجايي که گاز از بوليوی فقط توسط خط لولة گسترده (و پر هزينة) شرکت PBR صادر می¬شود، توليد کننده و مصرف کننده وابستگی زيادی به يکديگر دارند. چگونگی ملی¬سازی مشخص نيست زيرا شرکت PBR برنامه¬های خود را برای توليد گاز طبيعی مورد نياز تا سال 2011 اعلام کرده است. موقعيت بوليوی به خاطر علم به اينکه مخازن هيدروکربنی نسبت به ملی¬سازی قبلی ارزش بيشتری پيدا کرده است و به خاطر حمايتهای هم پيمانشان هوگو چاوز از ونزوئلا، مستحکم شده است.
[ویرایش] سياست
<-- ! لطفاً اطلاعات جديد را به مقالة مربوطه اضافه کنيد--> الگو:دربارة سياست [[Image:Central La Paz Bolivia.jpg|thumbnail|250px| لاپاز پايتخت سياسی بوليوی است.[[ قانون اساسی نوشته شده در 1967، که در سال 1994 اصلاح شده است. باعث ايجاد توازن بين قوای مجريه، قانونگذاری و قضاييه است. هر چند به نظر می¬رسد که قوة مجريه بر کنگرة بوليوی | کنگره تسلط داشته باشد که کار اين کنگره مباحثه و تصويب کردن قوانينی است که دولت ابداع کرده است. قوة قضاييه که از دادگاه اعظم بوليوی و ساير دادگاه¬های کوچک¬تر تشکيل شده است؛ دچار فساد و ناکار آمدی بوده است. با اصلاح قانون اساسی در سال 1994، و وضع قوانين جديد، دولت اصلاحات بنيانی را در سيستم قضايي ايجاد کرده است.
استانهای نه گانه بوليوی، طبق قانون تمرکززدايي مديريتی در سال 1995، استقلال بيشتری دارند. اختيارات استانها با برگزاری اولين انتخابات مردمی دولتمردان استانی ("روسای ارشد") در تاريخ 18 دسامبر 2005 و پس از اعتراضات طولانی رهبران استان سانتاکروز، افزايش بيشتری پيدا کرد. رسته: شهرهای بوليوی) شهرها و شهرستانهای بوليوی توسط شهردار و شوراهای منتخب مردم، اداره می¬شوند. انتخابات شهرداری¬ها در تاريخ 5 دسامبر 2004 برگزار شد و اعضای شورا برای يک دورة پنج ساله انتخاب شدند. قانون مشارکت ملی که در تاريخ آوريل 1994 تصويب شد، بخش زيادی از سرمايه¬های ملی را در اختيار شهرداری¬ها قرار می¬دهد تا در زمينه¬های مطلوب هزينه کنند، اين کار باعث شرکت اجتماعات مردمی در بهبود خدمات و امکانات شهری گرديده است.
رئيس جمهور با آرای مردم برای يک دورة پنج ساله انتخاب شده است. رئيس جمهور منتخب، گونزالو سانچزدی لوزادا در اکتبر 2003 استعفا داد و معاونش، کارلوس مسا، جايگزين او شد. سپس مسا نيز در ژوئن 2005 جای خود را به قاضی اعظم دادگاه اعظم، ادواردو رو دريگوئز داد. شش ماه بعد، در 18 دسامبر 2005، رهبر حزب ملی سوسياليست او مورالز به رئيس جمهوری انتخاب شد.
شعبة قانونگذاری:"کنگرسو ناسيونال(Congreso Nacional)l" (کنگره ملی بوليوی|کنگرة ملی) دو زير شاخه دارد. "مجلس نمايندگان بوليوی| کامارا دی ديپوتادوس
(Cámara de Diputados) " یا مجلس نمايندگان که 130 عضو دارد که برای دورة پنج ساله انتخاب می شوند. 70 نفر از آنان در مناطق تک نماینده ("circunscripciones ") و 60 نفر درمناطق دارای چند نماینده فعاليت دارند. مجلس سناتورها ("سنای بوليوی | کامارا دی سنادورز(Cámara de Senadores)") 27 عضو دارد (سه عضو در هر دپارتمان) که برای دورة پنج ساله انتخاب شده¬اند. بوليوی با حدود 60 کودتا در تاريخ کشورش، بيشترين تعداد کودتا را در ميان ساير کشورها داشته است.
[ویرایش] تقسيمات مديريتی
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: استانهای بوليوی
بوليوی به نه استان، يا در زبان اسپانيايي "دپارتمنتوس" تقسيم شده است:
- استان چوکوئيساکا| چوکائيساکا (سوکره)
- استان کوچا بامبا| کوچابامبا (کوچا بامبا)
- استان بنی | بنی (توينيداد، بوليوی | ترينيداد)
- استان لاپاز | لاپاز (لاپاز)
- استان ارورو | ارورو (ارورو)
- استان پاندو | پاندو (کوبيا)
- استان پوتوسی | پوتوسی (پوتوسی)
- استان سانتا کروز| سانتاکروز (سانتاکروز دی لاسيرا)
- استان تاريا | تاريا (تاريا)
علاوه بر اين هر استان به تقسيمات کوچکتر ايالت يا "پرونيسياس، شهرستان يا "کانتونز" و بخش يا "مونيسی پاليداوز" تقسيم می¬شود که کارهای محلی را بر عهده دارند.
[ویرایش] جغرافيا
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: جغرافيای بوليوی
بوليوی با مساحت 135/424 مايل مربع | (580/098/1 کيلومتر مربع | cia.gov) بيست و هشتمين کشور پهناور جهان است (پس از اتیوپی) وسعت آن تقريباً برابر موريتانی و تا حدودی برابر ايالت تگزاس ايالات متحده است.
بوليوی کشوريست که در خشکی محصور شده است و ارتباطش با اقيانوس آرام را در جنگ آرام در سال 1879 از دست داد. هر چند، از طريق رودخانة پاراگوئه به اقيانوس اتلانتيک دسترسی دارد. قسمت غربی بوليوی در رشته کوههای آندس قرار گرفته که بلندترين قله¬اش نوادو دل ساياما با ارتفاع 6542 متر (463/21 فوت (واحد طول) |ft) در استان اورو قرار گرفته است. مناظر طبيعی گوناگونی زيادی دارند که باعث ايجاد چشم¬اندازهای زيبا و مناظر طبيعی فوق¬العاده شده است. قسمت غربی کشور بر روی فلات کوهستانی آلتی¬پلانو شکل گرفته است. قسمت شرقی زمينهای پست و هموار است که با جنگل¬های بارانی آمازونی پوشانيده شده است. درياچة تيتيساکا در مرز بين بوليوی و پرو واقع شده است. در قسمت شرقی و در استان پوتوسی، سالار دی اويونی، بزرگترين سطح نمکی دنيا، واقع شده است.
شهرهای بزرگ بوليوی لاپاز، سانتاکروز | سانتاکروز دی لاسيرا و کوچابامبا می¬باشند.
[ویرایش] اقتصاد
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: اقتصاد بوليوی
بوليوی پس از گويانا فقيرترين کشور آمريکايي جنوبی است و کارشناسان قوانين امپرياليستی نيروهای خارجی را از زمان کشف قارة آمريکا، عامل اين وضعيت می¬دانند. هر چند اين کشور از نظر منابع طبيعی غنی است و گاهی به کنايه به آن "خری نشسته بر روی معدن طلا" اطلاق می¬کنند. غير از معادن مشهورش که توسط امپراطوری اينکا و بعدها توسط اسپانياردها مورد بهره¬برداری بود، بوليوی دارای دومين ميدان گاز طبيعی در آمريکاي جنوبی پس از ونزوئلا است. علاوه بر اين، معرق ال موتون در استان سانتاکروز، %70 آهن و منيزيوم دنيا را تأمين می¬کند.
مجموع توليد ناخالص ملی بوليوی (GDP) در سال 2002، 9/7 ميليارد دلار بود. رشد اقتصادی حدود %5/2 در سال و نرخ تورم در سال 2002 بين %3 تا %4 بود (در سال 2001 کمتر از %1 بود) اقتصاد بی¬رونق بوليوی به خاطر عوامل مختلفی در طی دو دهة گذشته بوده است. اولين عامل مؤثر در رکود اقتصاد بوليوی کاهش چشم¬گير قيمت نقره در سال 1980 بود که يکی از مهمترين منابع درآمد بوليوی در صنايع معدن بود. عامل دوم پس از جنگ سرد در اواخر دهة 80 و اوايل دهة 90 بود که کشورهای غربی که قبلاً به خاطر روی کار بودن يک رژيم با اقتصاد آزاد به اين کشور کمک مالی می¬کردند، کمک¬های خود را قطع کردند. عامل سوم ريشه کن کردن محصولات کوکا توسط ايالات متحده بود که %80 توليد کوکائين جهان را تأمين می¬کرد. کاهش توليد کوکا باعث کاهش فوق¬العاده درآمد کشور بوليوی و بويژه کشاورزان گرديد.
از سال 1985، دولت بوليوی برنامه¬های پايدارسازی، اقتصادی و دگرگونی ساختاری، پايداری قيمت، ايجاد شرايط برای رشد و از بين بردن کميابی محصولات را در پيش گرفت. دگرگونی در خدمت رسانی به مشتری در سالهای اخير، شفافيت اين حوزه را بهبود بخشيده است. تغييرات ساختاری پر اهميت در اقتصاد بوليوی شامل جمع¬آوری سرمايه¬های بخش¬های پر تعداد عمومی بوده است. (جمع¬آوری سرمايه در بوليوی نوعی خصوصی¬سازی است که سرمايه¬گذاران %50 مالکيت و مديريت منابع عمومی را بدست می¬آورند و چندين سال بدون پرداخت هزينه به دولت، فعاليت می¬کنند.)
دگرگونی در ساختار قانونگذاری باعث بهبود سياستهای بازار آزاد بخصوص در بخش هيدروکربن و ارتباطات سيار، باعث تشويق سرمايه¬گذاری خصوصی گرديد. سرمايه¬گذاران خارجی، و مالکان خارجی هيچ محدوديتی در بوليوی ندارند. از آنجايي که برنامة جمع¬آوری سرمايه تأثير موفقيت آميزی بر سرمايه¬گذاری مستقيم خارجی (FDI) در بوليوی داشت. (7/1 ميليارد دلار در سالهای 1996-2000)، طرفين خارجی نيز بر کامل کردن تعهداتشان در قرار داد جمع¬آوری سرمايه مصمم بودند.
در سال 1996، سه گروه از شرکت¬های نفتی بوليوی (YPFB) که در کارهای اکتشاف نفت، بهره¬برداری و انتقال فعاليت می¬کردند، تجميع شدند تا خط لولة گاز به برزيل را بسازند. دولت قرار داد طولانی مدتی برای فروش گاز به برزيل تا سال 2019 دارد. خط لولة برزيل در سال 2002، روزانه حدود 12 ميليون متر مکعب (424 ميليون فوت مکعب) را منتقل می¬کرد. بوليوی دومين ميدان گاز طبيعی بزرگ را در آمريکای جنوبی در اختيار دارد و مصرفی داخلی و صادراتش به برزيل، تنها بخش کوچکی از توانايي توليدش است. دولت نظرخواهی اجباری دربارة صادرات گاز طبيعی را در سال 2004 انجام داد. مخالفت¬های گسترده با صادرات گاز به شيلی منجر به استعفای رئيس جمهور، سانچز دی لوزادا در اکتبر 2003 گرديد.
در آوريل 2002، بچتل قرار دادی را با هوگو بانزر، رئيس جمهور اسبق بوليوی، به امضاء رساند تا ذخاير آب سومين شهر بزرگ بوليوی، کوچابامبا، را خصوصی¬سازی کند. قرار داد بطور رسمی به نام آگواس دل توناری، معاون بچتل، ثبت شد. پس از مدتی، شرکت قيمت آب شهر را سه برابر کرد که منجر به شيورش کوچابامبا در سال 2000 گرديد. حکومت نظامی اعلام شد و پليس بوليوی حداقل 6 نفر از شورشگران را به قتل رسانيد و بيش از 170 نفر را مجروح کرد. به خاطر شکست اقتصادی و افزايش نارضايتی مردم، دولت بوليوی مجبور شد تا قرار داد آب را باطل کند. در سال 2001، شرکت بچتل از دولت بوليوی به خاطر 25 ميليون دلار خسارت، شکايت کرد. ادامه يافتن درگيرهای داخلی، باعث کاهش توجه به گروههای ضد جهانی سازی و ضد سرمايه¬آوری شد.
صادرات بوليوی از 652 ميليون دلار در 1991 به 3/1 ميليارد دلار در 2002 رسيد. تجارت بين¬المللی 7/1 ميليارد دلار بود. تعرفة گمرکی در بوليوی کمتر از %10 است. کسری بودجه بوليوی در سال 2002 حدود 460 ميليون دلار بود.
تجارت بوليوی با کشورهای همسايه در حال افزايش است که در گذشته به خاطر تعدادی قرار داد تجارتی بين منطقه¬ای از آن چشم پوشی می¬شد. بوليوی عضو جامعة آنديان است و از فوايد تجارت آزاد با ساير اعضاء مثل پرو، اکوادور، کلمبيا و ونزوئلا سود می¬برد. بوليوی قرار داد همکاری با مرکوسور (بازار آزاد غربی) را در مارس 1997 تنظيم کرد. طبق اين قرار داد ناحية آزاد تجاری با حداقل %80 تجارت بين طرفين در طول 10 سال، تشکيل می¬شود. بنيان تجارت کالا و داروی آنديان ايالات متحده، اجازة ورود محصولات بوليوی را بدون ماليات و کارمزد به ايالات متحده می¬دهد.
ايالات متحده هنوز بزگترين کشور تجارت کننده با بوليوی است. در سال 2002، ايالات متحده 283 ميليون دلار کالا به بوليوی صادر کرد و 162 ميليون دلار کالا از اين کشور وارد کرد. اقلام صادراتی عمدة بوليوی به آمريکا، قلع، طلا، جواهرات و مصنوعات چوبی می¬باشند. اقلام وارداتی از ايالات متحده شامل کامپيوتر، خودرو، گندم و ماشين ¬آلات می¬باشد.
کشاورزی حدود %15 توليد ناخالص ملی بوليوی را تشکيل می¬دهد. ميزان زمينهای مورد کشت با تجهيزات نوين به سرعت در منطقة سانتا کروز در حال افزايش است که شرايط هوايي برای توليد دو نوع محصول در سال مناسب است. سويا عمده¬ترين محصولات نقدی است که به بازار آنديان فروخته می¬شود. استخراج معادن و هيدروکربن¬ها %10 و کارخانجات کمتر از %17 توليد ناخالص ملی را تشکيل می¬دهند.
دولت بوليوی هنوز به کمک¬های خارجی برای پروژه¬های خود نياز دارد. تا پايان سال 2002 دولت 5/4 ميليارد دلار به طلبکاران خارجی بدهکار بود که 6/1 ميليارد دلار از اين مبلغ متعلق به دولتهای قبلی و مابقی آن برای توسعه¬های چند جانبه در حوزه¬های مختلف بود. باز پرداخت و امها از سال 1987 به روش کلوب پاريس به تعويق می¬افتاد. طلبکاران خارجی از اينکار راضی بودند زيرا دولت بوليوی با برنامه¬های IMF به اهداف مالی و اقتصادی خود می¬رسيد. به تعويق افتادن قرار دادها توسط کلوب پاريس به کشورهايي که فقط يک طلبکار داشت اجازه می¬داد تا مبالغی را به مبلغ اصلی وام اضافه کنند. در نتيجه بسياری از کشورها مقاديری از بوليوی طلب دارند. دولت ايالات متحده قرار دادی را در گردهمايي کلوب پاريس در دسامبر 1995 تنظيم کرد که ميزان ذخيرة وام بوليوی را %67 کاهش داد. دولت بوليوی باز پرداخت وامهای خود را به بانکهای چند جانبه در زمان مقرر، ادامه می¬دهد. بوليوی از منافع کشورهای فقير با وامهای سنگين (HIPC) و کمک¬های رو به افزايش آنها سود می¬برد و با محدوديت¬های جديد، می¬تواند وامهای سبک بگيرد. بوليوی يکی از سه کشور نيمکرة غربی است که بعنوان کشوری با قابليت در پرداخت حسابهای هزار ساله انتخاب شده و بعنوان شرکت کننده در مذاکرات FIA حضور دارد.
در سال 2004، دولت توجه زيادی به توسعة تجهيزات بندر پوئرتوبوش در رودخانة پاراگوئه نشان داد. پس از مدتی در بندرسوارز و بندر آگويره که از طريق کانال تامنگو به رودخانة پاراگوئه متصل شده¬اند، کشتی¬های کوچک حمل بار شروع به رفت و آمد کردند. از سال 2004 به بعد، نيمی از صادرات بوليوی از طريق رودخانة پاراگوئه انجام می¬شود. وقتی بازسازی بندر بوش به پايان برسد، کشتی¬های اقيانوس پيما قادر خواهند بود قادر بوليوی لنگر بياندازند. اين امر باعث کاهش نياز به بنادر خارجی مثل بنادر پرو وشيلی می¬شود که باعث افزايش قيمت واردات و صادرات می¬شدند. کشاورزان بوليوی تنباکو توليد می¬کنند، ولی مقدار مازاد برای تأمين نيازهای داخلی وارد می¬شود. در سال 1992، بوليوی بيش از 1000 ميليون تن تنباکو توليد کرده بود.
[ویرایش] جمعیت نگاری
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: جمعیت نگاری در بوليوی
%30 از جمعيت بوليوی کوئچوازبان و %25 از نژاد آمر ايندين¬های آيمارا زبان هستند. حدود يک چهارم بوميان از نژاد کوئچوا (5/2 ميليون) بقيه از نژادهای آيمارا (2 ميليون)، چيکويتانو (000/180) و گوارانی (000/125) می¬باشند. %30 باقيمانده از نژاد مستيزو (ترکيب اروپايي و آمرايندين) و حدود %15 سفيد پوست می¬باشند.
جمعيت سفيد پوستان اغلب از نژاد کريولواند که شامل خانواده¬های اسپانيايي تبار باقيمانده از دوران استعمارگری اسپانيا می¬باشند و خانواده¬های اشرافی را تشکيل داده¬اند. بقية گروههای کوچک سفيدپوستان شامل آلمانی¬ها که خطوط هوايي ملی لويد آئرو بوليوياند را تأسيس کردند، ايتاليايي¬ها، ايالات متحدة آمريکا، مردم باسک، کروات¬ها، روس¬ها، لهستانی¬ها و ساير اقليت¬ها می¬باشند که بسياری از آنها چندين نسل در بوليوی زندگی کرده¬اند.
جامعة آفريقايي _ بوليويايي نيز قابل توجه است که کمتر از %5/0 جمعيت را تشکيل می¬دهند و نوادگان بردگان آفريقايي¬اند که برای کار به برزيل منتقل شده بودند و به بوليوی مهاجرت کردند. اين افراد در منطقة يونگاس (يونگاس شمالی و يونگاس جنوبی) در استان لاپاز زندگی می¬کنند که حدود سه ساعت از شهر لاپاز فاصله دارد. ژاپنی¬ها نيز در منطقة سانتاکروز دلاسيرا و ميانة شرقی زندگی می¬کنند که از راه بازرگاني ثروتمند شده¬اند.
بوليوی يکی از توسعه نيافته¬ترين کشورهای آمريکاي جنوبی است. حدود دو سوم مردم که اکثراً کشاورز هستند، در فقر زندگی می¬کنند. تراکم جمعيت در مناطق جنوب شرقی کمتر از يک نفر در هر کيلومتر مربع و در مناطق مرتفع مرکزی 10 نفر در هر کيلومتر مربع (25 نفر در هر مايل مربع) می¬باشد. از سال 2006، نرخ افزايش جمعيت %45/1 در هر سال است. < نام مرجع = يادداشت پس زمينه> الگو:وب سايت <مرجع/> لاپاز مرتفع¬ترين پايتخت دنيا با ارتفاع 3600 متر (11800 فوت) از سطح دريا است. شهرستانتاکروز دلاسيرا که مرکز صنعتی و تجارتی در زمينهای پست شرقی است، نيز رشد چشم¬گيری در جمعيت و مباحث اقتصادی دارد. <مرجع نام = يادداشت پس زمينه />
اکثريت مردم بوليوی کاتوليک هستند (دين کشور| دين رسمی)، هر چند طرفداران پروتستان با سرعت در حال گسترش می¬باشند. <مرجع نام = يادداشت پس زمينه/>. طرفداران دين اسلام که از بازماندگان نژاد ميانة شرقی بودند، تقريباً از بين رفته¬اند. جامعة کوچک يهودی نيز وجود دارد که از نژاد اشکنازی می¬باشند. بيش از %1 مردم دين بهايي دارند (که يکی از بيشترين جوامع بهايي در دنيا است) اجتماعی از منونيت¬ها هم در استان سانتا کروز وجود دارد. <مرجع> الگو:اخبار مستند <مرجع/> بسياری از مردم سمبل¬های مسيحی و پيش از کلمبيان را می¬پرستند. حدود %80 مردم زبان اولشان اسپانيايي و زبان دوم آنها کوئچوا و يا آيمارا است. حدود %90 کودکان به مدت يکسال به پيش دبستانی می¬روند. نرخ با سوادی در مناطق روستايي پايين است ولی به گفته CIA، نرخ باسوادی در کل %87 است که بيشتر از برزيل است. توسعه فرهنگی بوليوی امروز به سه دوران تقسيم می¬شود: پيش از کلمباين، مستعمره و جمهوری بقايای باستان پيش از کلمبيان باقی مانده¬اند. بناهای مجزو به قديمی شامل تياواناکو، سامايپاتا، اينکالاتيا و ايسکاناوايا می¬باشند. اين کشور جاهای ديدنی زيادی دارد که دسترسی به آنها مشکل است و به اين دليل جهانگردان کمی از اين کشور بازديد می¬کنند. <مرجع نام = يادداشت پس زمينه/>
اسپانيايي¬ها هنرهای سنتی خود را وارد بوليوی کردند که با دستان توانمند معماران محلی و برخی و هنرمندان تبديل به سبک متمايزی از معماری و نقاشی و مجسمه¬سازی گرديد که بنام "مستيزو باروک" معروف است. دوران استعماری باعث بوجود آمدن نقاشی¬های پرز دی هولگوين، فلورس، بيتی و ديگران گرديد و از طرفی کارگران ماهری را در زمينه¬های سنگ¬بری، منبت¬سازی، زرگری و نقره سازی تربيت کرد. بخش مهمی از موسيقی مذهبی باروک در دوران استعماری در سالهای اخير کشف شده و در مناطق مختلف جهان از سال 1994 اجرا گرديده است. <مرجع نام = يادداشت پس زمينه/>
هنرمندان معروف بوليوی در قرن بيستم عبارتند از: گازمن دی روخاس، آرتورو بوردا، ماريا لويس پاچکو، و مارينا نونز پرادو. بوليوی فرهنگ قومی غنی¬ای دارد. موسيقی محلی آن متفاوت و بارز است. "رقص شيطان" يکی از مراسم محلی معروف آمريکای جنوبی است که هر سال در شهر اورو برگزار می¬شود. <مرجع نام = يادداشت پس زمينه/>
[ویرایش] فرهنگ
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: فرهنگ بوليوی
فرهنگ بوليوی اثرات زيادی در دين، موسيقی و پوشش مردم آيمارا و اينکا گذاشته است. معروف¬ترين جشن آنها "ال کارناوال دی اورو" است. سرگرميها شامل فوتبال است که يک ورزش ملی است و فوتبال گل کوچک که کودکان و بزرگترها در خيابانها بازی می¬کنند. باغ وحش¬ها نيز مورد توجه مردم هستند که تنوع زيادی از موجودات مختلف را دارا می¬باشند. الگو:همچنين ببينيد
[ویرایش] سمبل¬های ملی
کانتوتا (کانتوا بوکسيفوليا)، نوعی گل است که در دره¬های ميان کوه در يونگاس يافت می¬شود و سمبل ملی بوليوی به شمار می¬آيد.
[ویرایش] همچنين رجوع کنید به
الگو:منبع ويکي
- ليست موضوعات مربوط به بوليوی
[ویرایش] پاورقی ها
- 1 جنيفر هاتام, "چه کسی مالک آب است؟?" Sierra, سپتامبر 2001, جلد 86,شماره 5, ص 16.
- 2 PBS Frontline/World "اجاره باران" تصویری, ژوئن 2002
- Asociación de Scouts de Bolivia
[ویرایش] لينکهای خارجی
الگو:لينکهای مشابه "دولت"
- پرتال وب رسمی دولت بولیوی
- پرتال وب رسمی رئیس جمهور بولیوی
- پرتال وب رسمی معاون رئیس جمهور بولیوی
- یپرتال وب رسمی قوه قضاییه بولیوی
- پرتال وب رسمی کنگره ملی بولیوی
- پرتال وب رسمی دادگاه ملی بولیوی
- پرتال وب رسمی موسسه آمار ملی بولیوی
- دولت محلی بولیوی
"اطلاعات عمومی"
- اذهان عمومی در بولیوی
- دیده بان انتخابت بولیوی
- المعارف بریتانیکا- صفحه کشور بولیوی
- پروژه دایرکتوری باز-بولیوی مقوله راهنما
- [http://digital.library.unt.edu/govdocs/crs/search.tkl?q=bolivia&search_crit=fulltext&search=Search&date1=Anytime&date2=Anytime&type=
در مورد بولیوی(CRS) گزارش خدمات تحقیقاتی کنگره]
"رسانه"
- Agencia Boliviana de Información (ABI)
- نشریه انرژی
- El Diario - لاپاز
- La Razón - لاپاز
- La Prensa - لاپاز
- La Jornada - لاپاز
- El Deber - سانتاکروز
- El Mundo - سانتاکروز
- El Nuevo Día - سانتاکروز
- Los Tiempos - کوچابامبا
- Opinión - کوچابامبا
- La Patria - ارورو
- Correo Del Sur - سوچر
- El País - تاریخا
- Nuevo Sur - تاریخا
- El Potosí - پوتوسی
- La Palabra del Beni -بنی
- Unitel Television Network
"تجارت"
- کتاب زرد بولیوی هتل ها و شرکت های بولیوی
Tour Operator Ruta Verde سفر به پارک های ملی مانند Amboro, Noel Kempff
و سفر های فرهنگی به Jesuit Missions و سفر بر روی قایق در آمازون را تامین می کند.
"ارتش بوليوی"
"فرهنگ بومی" تصاویر متعددی از فرهنگ بومی مرم استان های مختلف به همراه غذا ها و نحوه پوشش
"تصاوير"
- گالری تصاویر بولیوی مردم و مناظر آلتیپانو
- تصاویر بولیوی گالری تصاویر رایگان برای استفاده شخصی
"سلامت"
- موسسه آسيب شناسی مناطق مرتفع داروهای پزشکی مناطق مرتفع
- Makeover Travel جهانگردی پزشکی
الگو:آمريکای جنوبی الگو:لاتين الگو:SACN الگو:جامعة آند الگو:Mercosur الگو:OAS رسته: بوليوی | بوليوی رسته: کشورهای محصور در خشکی رسته: کشورهای آمريکای جنوبی رسته: کشورهای اسپانيايي زبان انگلیسی:Bolivia