فرمول یک/ترجمه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
{باکس اطلاعات لیگهای ورزشی |لوگو= F1 logo.svg |پیکسل = 100px |عنوان= لوگوی رسمی فرمول یک بخشی از تلاشهای سازمان فرمول یک در راستای دادن هویت شرکتی به فرمول یک است. |ورزش=مسابقه اتومبیلرانی |تاسیس= 1946 |تیم=11 |کشور= جهانی |قهرمان= الگو:تصویر پرچم فرناندو آلونسو (راننده)،
الگو:تصویر پرچم رنو فرمول یک (سازندگان) }} |- Image:Alonso (Renault) qualifying at USGP 2005.jpg|thumb|215px|]]| | فرناندو آلونسو راه یافته به مسابقات جایزه بزرگ 2005 در آمریکادر تیم رنو. تیمها در حال مبارزه قهرمانان جهان برای فرمول یک فصل2006 هستند. |- | الگو:فرمول یک |- |
![]() |
Formula One portal |
|}
الگو:تغییر جهت
فرمول یک، که به اختصار F1 نوشته میشود، همچنین به مسابقات جایزه بزرگ نیز مشهور است، فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی(FIA)، سازماندهی ورزشهای اتومبیلرانی مسابقات اتومبیلرانی 亚 妊 阱襄 锨严. مقصود از لفظ "فرمول" مجموعهای از مقررات است که تمامی شرکتکنندگان و خودروها باید از آن متابعت کنند. فصل قهرمانی فرمول یک جهان از مجموعهای از مسابقات، که به جایزه بزرگ مشهور است تشکیل شده، که معمولا در پیستها، و در معدودی موارد در جادههای بسته شهری برگزار میشود. نتایج تمامی مسابقات جمع بسته میشود تا دو قهرمانان جهان در هر سال، یکی در بخش رانندگان و دیگری در بخش سازندگان مشخص شود. این مسابقات یک رویداد مهم تلویزیونی است که میلیونها نفر از بیش از 200 کشور جهان آن را تماشا میکنند. خودروها با سرعتی تا 350 کیلومتر در ساعت (حدود 220 مایل در ساعات) با هم مسابقه میدهند. مقررات این مسابقات شامل شماری محدودیتها و شرایطی است که خودروها باید از آن متابعت کنند. از جمله مواردی که این مقررات به خاطر آن تدوین شده، میتوان به کنترل ایمنی سرعتهای فزاینده اشاره کرد. از 2006 [۱] موتورها به موتورهای طبیعی V8 دارای (ظرفیت) جابجایی 4/2 لیتر 阃湘?韵?است (که حدود 800 bhp [560 kW قدرت در 19000rpm تولید میکند. عملکرد خودروها تا حدود زیادی به الکترونیک، آیرودینامیک، فنربندی و چرخ|چرخها]] 扔蕫ی دارد. فرمول یک در طول تاریخ تحولات و تغییرات بسیاری را شاهد بوده است. موتورهای بسیاری به کار گرفته شده است؛ موتورهای عادی، تقویتشده و توربو، که از straight-4 تا H16، با جابجایی سوخت 5/1 تا 5/4 لیتر متفاوت است. حداکثر قدرتی که در طول تاریخچه مسابقات به دست آمده 1200 اسب بخار در پیست مسابقات دهه 1980 عصر توربو بوده است.
اروپا مرکز سنتی فرمول یک و بازار اصلی آن است. با این وجود، مسابقات جایزه بزرگ در سرتاسر جهان برگزار شده، و با برگزاری مسابقات جدید در بحرین، چین، مالزی و ترکیه از سال 1994، دامنه این مسابقات در حال گسترش است. در مقام گرانترین ورزش جهان، تاثیر اقتصادی فرمول یک چشمگیر بوده، و نزاعهای مالی و سیاسی آن نیز کاملا مشهود است. جایگاه و محبوبیت بالای این ورزش آن را تبدیل به یک محیط آشکار تجاری کرده، که این امر منجر به سرمایهگذاریهای چشمگیری توسط حامیان مالی، و تبدیل این سرمایهگذاریها به بودجههای عظیم تیمهای سازنده شده است. در سالهای اخیر تیمهای متعددی همچون پروست و اروز ورشکسته شدهاند.
فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی (که به اختصار FIA) خوانده میشود، و دفتر مرکزی آن در کنکورد، پاریس واقع است مسئولیت نظارت بر این مسابقات را برعهده دارد. رئیس کنونی این فدراسیون مکس موسلی است. حقوق تجاری فرمول یک در گروه فرمول یک، که اکنون مالکیت آن را آلفا پرما در اختیار دارد سپرده شده است. گرچه برنی اکلسوتن در حال حاظر یکی از سهامداران اقلیت است، با این وجود این گروه بیشتر کنترل و تبلیغ برای این ورزش را در اختیار دارد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخچه
{{اصلی|تاریخچه فرمول یک]]
- " برای آگاهی از جزئیات فصل جاری مسابقات رجوع کنید به فرمول یک فصل 2006."
منشا مجموعه فرمول یک در مسابقات اتومبیلرانی جایزه بزرگ اروپاست ("رجوع شود به" تاریخچه پیش از 1947) که در طول دهههای 1920 و 1930 برگزار میشده است. بسیاری از سازمانهای برگزار کننده مسابقات جایزه بزرگ پیش از جنگ جهانی دوم مقررات مسابقات جهانی را تدوین کردند، اما به دلیل تعلیق مسابقات در طول جنگ، مسابقات قهرمانی رانندگان جهان در سال 1947 نهایی شد و نخستین بار به طور رسمی در سال 1950 اعمال شد. 涎 忧?1958 阌侨耷?掊雁卿ی 妊های 1960 و 1970 مسابقات قهرمانی کشوری در آفریقای جنوبی و انگلیس نیز جریان داشت. مسابقات غیرقهرمانی فرمول یک در طول سالها برگزار میشده است اما به دلیل افزایش فزاینده هزینه مسابقات، آخرین دوره از این مسابقات در سال 1983 برگزار شد.
عنوان این ورزش، یعنی فرمول یک، بدین معناست که این ورزش باید پیشرفتهترین و رقابتیترین مسابقه در میان مسابقات قهرمانی فرمول باشد.
[ویرایش] سالهای شکلگیری (1980-1950)
[Image:Alfa-Romeo-159-(1951).jpg|thumb|200px|]] خوان مانوئل فانجیو راننده خودروی آلفارومئو 159 در سال 1951 به قهرمانی دست یافت.]] در نخستین دور از مسابقات قهرمانی جهان در سال 1950 ژوزپه فارینا راننده آلفا رومئو، که به سختی توانست همتیمی آرژانتین خود خوان مانوئل فاجیو را شکست دهد به قهرمانی دست یافت. با این وجود، فانجیو در سال 1951 به قهرمانی دست یافت و توانست در شش سال متعاقب آن نیز چهار عنوان قهرمانی دیگر به دست آورد، آلبرتو آسکاری راننده اسکودریا فراری با دو بار قهرمانی نوار قهرمانی فانجیو را متوقف کرد. گرچه استرلینگ ماس از انگلیس همواره قادر به رقابت در این مسابقات بود، اما وی هیچگاه نتوانست عنوان قهرمانی جهان را از آن خود کند. فانجیو در دهه اول بر مسابقات فرمول یک استیلا یافته بود و از آن زمان همواره از وی تحت عنوان "استاد بزرگ" فرمول یک یاد میشده است.
نخستین توسعه فناوری، کوپر معرفی مجدد خودروهای دارای موتور متوسط (به دنبال تاسیس اتحادیه خودروسازی پیشرو و موفق فردینان پورشه در دهه 1930) 孺های موفق خودور سازی فرمول 3 در این شرکت نشات گرفته بود، این امر در دهه 1950 رخ داد. جک برابهام، قهرمان 1959 و 1960، به زودی برتری طرح جدید را به همگان ثابت کرد. تا سال 1961، تمامی رقبا به استفاده از خودورهای دارای موتور میانه روی آوردند.
مایک هاوتورن نخستین قهرمان جهان از انگلیس بود، که با رانندگی فراری در سال 1958 به قهرمانی رسید. اما، زمانی که کالین چپمن به عنوان طراح شاسی و بعدها به عنوان بنیانگذار تیم لوتوس وارد مسابقات فرمول یک شد، سبز انگلیس در دهه بعد قهرمانی مسابقات را در اختیار خود گرفت. بین جیم کلارک، جکی استوارت، جک برابهام، گراهام هیل، و دنی هولم، تیمهای انگلیس و رانندگان کشورهای مشترکالمنافع|مشترکالمنافع]] بین سالهای 1962 و 1973 دوازده بار به قهرمانی دست یافتند.
در سال 1962، لوتوس به جای طرح قاب فضایی سنتی نوع جدیدی از خودرو را که دارای شاسی متصل یکپارچه بود وارد مسابقات کرد. این امر پس از زمان طراحی خودروهای موتور میانه بزرگترین پیشرفت فناوری محسوب میشد. در سال 1968، لوتوس نشانتنباکوی امپریال را بر روی خودروهای خود نصب کرده، و از این طریق حامیان مالی خود را به جامعه ورزش معرفی کرد.
با ظهور تنظیمکننده هوا در دهه 1960 نیروی پایینران آیرودینامیک آرام آرام در طراحی خودرو اهمیت یافت. در اواخر دهه 1970 لوتوس آیرودینامیک زمینی را معرفی کرد که تولیدکننده نیروی پایینران عظیمی بود و سرعتهای منحرفکننده را تا حد چشمگیری کاهش میداد (این در حالیاست که پیش از آن چاپارال جیم هال ساخت تیم ایندی کار در دهه 1960 این موضوع را آزمایش کرده بود).
تاسیس فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی (FISA) در سال 1979 آغازگر نزاع فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی و انجمن سازندگان فرمول یک بود، که طی آن فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی و رئیس آن ژان ماری بالستره بارها در مورد مزایای پخش تلویزیونی مسابقات و مقررات فنی با انجمن سازندگان فرمول یک (FOCA) درگیر شدند.
[ویرایش] افزایش محبوبیت (2000-1981)
در سال 1981 نخستین موافقتنامه کونکورد به امضا رسید، بر این اساس تیمها تا زمان خاتمه این موافقتنامه با هم رقابت میکردند و این موافقتنامه به همه این تیمها تضمین میداد که سهمی از فروش حق پخش تلویزیونی به دست خواهند آورد، و از این طریق نزاع فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی و انجمن سازندگان فرمول یک خاتمه یافت و پس از مدتها مذاکره، کنترل نهایی مالی این مسابقات به برنی اکسل استون واگذار شد.
فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی در مسابقات 1983 استفاده از آیرودینامیک زمینی را ممنوع کرد. اما، تا آن زمان، موتورهای توربو، که رنو در سال 1977 طراحی کرده بود، بیش از 700  ؛ اسب بخار (520  ؛ kW قدرت تولید میکردند و این گونه موتورها برای رقابت کاملا ضرورت بود. در سالهای بعد، به خصوص در سال 1986، خودروهای توربوی فرمول یک در پیست مسابقه بیش از 1100 اسب بخار قدرت تولید میکردند (و تا 1400 اسب بخار نیز در مسابقات انتخابی تولید میکردند). این خودروها قدرتمندترین خودروهای پیستی فرمان باز تا آن زمان بودند. فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی به منظور کاهش تولید قدرت موتور و در نتیجه کاهش سرعت، ظرفیت تانکر سوخت را در سال 1984 و فشارهای تقویتکننده را در سال 1988 پیش از ممنوعیت استفاده از موتورهای توربو در سال 1989 کاهش داد.
در اوایل دهه 1990، تیمها شروع به استفاده از کمکهای الکترونیک همچون فنربندی فعال، گیربکس شبهه خودکار و کنترل کشش کردند. برخی از این فنون از خودروهای جادهای زمان خود اقتباس گرفته شده بودند. برخی نیز، مانند فنربندی، در اصل برای جاده طراحی شده بودند و بعدها به عرصه مسابقات راه یافتند. فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی، به دلیل شکایت از اینکه فناوری در حال تعیین نتیجه مسابقات بود و نه مهارت رانندگان، در سال 1994 استفاده از بسیاری از این کمکها را ممنوع کرد. با این وجود، بسیاری از ناظران احساس میکردند که ممنوعیت استفاده از تجهیزات کمکی برای رانندگی تنها اسما یک نوع ممنوعیت بود چرا که فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی فاقد فناوری یا روشهای لازم برای حذف این تجهیزات از صحنه مسابقات بود.
تیمها در سال 1992 موافقتنامه کنکورد دوم و در سال 1997 نیز موافقتنامه سوم را که در سال 2007 خاتمه خواهد یافت امضا کردند.
بر روی پیست، تیمهای مک لارن و ویلیامز در دهههای 1980 و 1990 بر مسابقات استیلا یافتند. مک لارن که از خودروی پورشه، و بعدها هوندا استفاده میکرد در دهه 1980 بیشترین پیروزیها را به خود اختصاص داد، و این در حالی بود که رانندگان ویلیامز که از جانب رنو حمایت میشدند چهار بار قهرمانی جهان را در اواسط دهه 1990 به دست آوردند، با این وجود مک لارن بار دیگر در اواخر دهه 1990 به عرصه رقابتها بازگشت. رقابت میان اسطورههای مسابقات یعنی آیرتون سنا و آلن پروست در 1988 تبدیل به کانون توجه همگان شد، و تا زمان بازنشستگی پروست در پایان سال 1993نیز ادامه یافت]]. متاسفانه، سنا در یک تصادف در مسابقات جایزه بزرگ 1994 در سن مارینو پس از سبقت از ویلیامز یعنی راننده پیشروی پروست جان خود را از دست داد. پس از آنکه در یک پایان هفته شوم، راننده تازهکار رولند راتزن برگر در مسابقات انتخابی شنبه طی سانحهای جان خود را از دست داد؛ فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی متعهد شد که معیارهای ایمنی این ورزش را ارتقا دهد. از آن زمان هیچ رانندهای در پیست مسابقات فرمول یک جان خود را از دست نداده است، با این وجود دو تن از داوران کنار پیست جان خود را طی این مسابقات از دست دادهاند، که یکی در مسابقات جایزه بزرگ مونزا در سال 2000، و دیگری در مسابقات جایزه بزرگ ملبورن در سال 2001 بوده است.
فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی از زمان ایمولا، از ایمنی به عنوان دلیلی برای اعمال تغییر در مقررات استفاده کرده است. در غیر این صورت، بر اساس موافقت نامه کنکورد، باید تمامی تیمها در مورد آن تغییرات - خصوصا در مورد تغییرات در سال 1998- به توافق دست مییافتند. این دوره مشهور به دوره 'پیست باریک' منجر به تولید خودروهایی با لاستیکهای عقب کوچکتر، باریکتر شدن پیست و اغاز استفاده از لاستیکهای 'شیاردار' به منظور کاهش گیر مکانیکی شد. چهار شیار، بر روی لاستیکهای جلو و عقب، بر روی کل دور لاستیک ایجاد میشد. هدف از این کار کاهش سرعت انحرافی، و ایجاد مسابقهای شبیه مواقع بارش باران، از طریق کاهش سطح تماس لاستیک خودرو و سطح پیست بود. این امر به منظور ارتقای مهارت رانندگان و ارائه منظرهای بهتر بود.
این امر نتایج ترکیبی به دست داد چرا که از بین رفتن گیر مکانیکی منجر شد طراحان باهوشتر با گیر آیرودینامیک این نقص را برطرف کنند – و بدین ترتیب از طریق بالهها، ابزار آیرودینامیک و غیره فشار بیشتری به لاستیکهای خودرو وارد کنند- که از آنجایی که این ابزار با آلوده کردن رد دنبال خودرو مانع از آن میشد که دیگر رانندگان که برای چسباندن خودروهای خود به سطح پیست نیاز به هوای تمیز داشتند به صورت تنگاتنگ رقیب خود را تعقیب کنند این امر به نوبه خود منجر به کاهش سبقت در مسابقات میشد. لاستیکهای شیاردار دارای یک تاثیر جانبی ناخوشایند نیز بودند که عبارت بود از آنکه برای آنکه بتوان شیارها را حفظ کنند باید لاستیک را از ترکیبات سختتری ساخت، که این امر نیز به نوبه خود منجر به افزایش چشمگیر تعداد دفعات خروج از پیست در مواقع نقصان آیرودینامیک همانند خرابی باله عقب میشد، چراکه ترکیب سختتر نمیتوانست پیست را نیز در اختیار بگیرد.
تیمهای خلاقتر راههایی برای به حداکثر رساندن این تغییر چشمگیر یافتند، خصوصا تیم مکلارن، با آدریان نیووی، که در خودروی خود در سال 1998 از ترمزهای کمانچهای استفاده کرد این امر راننده را قادر میساخت ترمز لاستیکهای عقب را به صورت جداگانه بگیرد تا از این طریق 'کشش' بیشتری برای آنان به سمت زاویهها ایجاد کند. اما سرانجام استفاده از این ترفند نیز به عنوان کمکی برای رانندگان ممنوع شد.
رانندگان مک لارن، ویلیامز، رنو بنتون و فراری، که "چهار بزرگ" نامیده میشوند از سال 1984 تا کنون در تمامی مسابقات قهرمانی جهان به پیروزی دست یافتهاند. به دلیل پیشرفتهای فناوری در دهه 1990، هزینه رقابت در مسابقات فرمول یک به نحو سرسامآوری افزایش یافت. این امر منجر به افزایش فشار مالی شد، که به نوبه خود به همراه استیلای چهار تیم (که بودجه خود را از تولیدکنندگان بزرگ خودرو همچون مرسدس بنز (دایمر کریزلر)) 儒 嫌?骆严湎، منجر شد تیمهای مستقل نه تنها برای حضور در صحنه رقابتها، که برای ماندن در عرصه حرفه خود نیز به تقلا بیفتند. مشکلات مالی تیمهای متعددی را وادار به کنارهگیری از صحنه رقابتها کرد. از سال 1990، 28 تیم از مسابقات فرمول یک کنارهگیری کردهاند. این امر منجر شد ادی جردن مالک پیشین جردن بگوید روزهای رقابت شرکتهای خصوصی رقیب به سر آمده است. [۲]
[ویرایش] فرمول یک در حال حاضر (2001 تا به حال)
Image:F1 yellow flag and SC sign.jpg|thumb|200px|]] امروزه ایمنی از اهمیت بسیاری در مسابقات فرمول یک برخوردار است.]] میشائیل شوماخر راننده آلمانی تیم فراری بسیاری از رکوردها را در سالهای آغازین قرن بیست و یک شکست. شوماخر در سال 2001، رکورد جدیدی برای تعداد دفعات پیروزی در مسابقات جایزه بزرگ به جای گذاشت؛ پیش از شوماخر آلن پروست با 51 پیروزی رکورددار بود، اما شوماخر اخیرا با پیروزی در نود و یکمین پیروزی خود در مسابقات جایزه بزرگ رکورد جدیدی بر جای گذاشته است. شوماخر همچنین دارنده بالاترین رکورد پیروزی در مسابقات جایزه بزرگ در یک فصل است، او در سال 2004 از مجموع 18 مسابقه در 13مسابقه پیروز شد. در سال 2003 شوماخر با ششمین قهرمانی خود رکورد قهرمانی رانندگان را شکست، او حتی رکورد پیشین را که خوان مانوئل فانجیو در سال 1957 بر جای گذاشته بود شکست. او در سال 2004 برای هفتمین بار قهرمانی را به خود اختصاص داد. او با به دست آوردن هشتصد و یکمین امتیاز خود در سوزوکای ژاپن، رکورد بیشترین امتیاز را نیز شکست. رکورد پیشین یعنی 5/798 نیز در اختیار آلن پروست بود. در سال 2002، شوماخر با پیروزی در مسابقات جایزه بزرگ فرانسه در جولای همان سال رکورد دیگری بر جای گذاشت چرا که تا به حال هیچ رانندهای نتوانسته بود به این زودی در یک فصل به قهرمانی دست پیدا کند. [۳]. در سال 2003 فرناندو آلونسو با پشت سر گذاشتن مسابقات انتخابی مالزی جوانترین راننده لقب گرفت. بعدها در همان سال او با کسب پرچم قهرمانی در مسابقات مجارستان جوانترین قهرمان مسابقات فرمول یک لقب گرفت. در سال 2005 آلونسو جوانترین قهرمان جهان لقب گرفت. وی با این کار نوار قهرمانی میشائیل شوماخر را گسست، شوماخر پیش از آن 1800 روز قهرمانی جهان را در اختیار داشت.
علیرغم استیلای تیم فراری بر مسابقات، کیمی رایکونن راننده مک لارن مرسدس در مسابقات سال 2003 تا پایان فصل یعنی مسابقات جایزه بزرگ ژاپن فرصت داشت قهرمانی را از آن خود کند. خوان پابلومونتویا راننده ویلیامز-بیامو نیز در سال 2003 تا سرحد قهرمانی پیش رفت. اما دوره پیروزی فراری در 25 سپتامبر، 2005 یعنی زمانی خاتمه یافت که فرناندو آلونسو با کسب عنوان سوم در مسابقات جایزه بزرگ برزیل قهرمانی سال 2005 را از آن خود کرد و جوانترین قهرمان جهان تا زمان خود نام گرفت، و جانشین رکورددار پیشین امرسون فیتیپالدی از برزیل شد.
به دلیل وقوع تحولاتی که به تیمها اجازه میداد از "محدودیتهای" فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی بگریزند، کمکهای متعدد به رانندگان بار دیگر در کتاب مقررات گنجانده شد. در همین حال، به منظور ارتقای اقدامات روی پیست و کاهش هزینههای فزاینده تغییرات متعددی در مقررات مسابقات ایجاد شد. [۴] مهمتر آنکه، شکل مسابقات انتخابی بارها بین سالهای 2003 تا 2006 تغییر یافت. بر اساس مقررات جدید رانندگان باید هر مسابقه را با همان سوختی که در مسابقات انتخابی داشتهاند آغاز کنند، که این امر تاکتیک جدیدی فراروی راهبرد هر تیم قرار میداد. از دیگر محدودیتهای جدید میتوان به اجباری شدن این نکته که هر موتور باید در دو مسابقه مورد استفاده قرار بگیرد اشاره کرد؛ بر این اساس رانندهای که مبادرت به تعویض موتور خودروی خود میکرد برای تنبیه میبایست دور جدید مسابقات را ده رده پایینتر از رده انتخابی خود آغاز کند. در سال 2005، به رانندگان اجازه داده نمیشد در حین مسابقه لاستیکهای خوروی خود را تعویض کنند، مگر آنکه لاستیکها به نحو خطرناکی فرسوده شده باشند. این قانون در مسابقات فصل 2006 لغو شد. لاستیکهای صاف (لاستیکهای فاقد نخ) پس از 10 سال دوری از مسابقات، بار دیگر در مسابقات سال 2007 مورد استفاده قرار میگیرند.
نخستین سالهای قرن بیستویکم نیز شاهد بحث و جنجالهایی در فرمول یک بود. در مسابقات جایزه بزرگ 2002 در اتریش، به روبنز باریچلو، همتیمی شوماخر در تیم فراری دستور داده شد بر اساس "مقررات تیم" اجازه دهد شوماخر بر وی پیشی جسته و به قهرمانی دست پیدا کند. باریچلو اجازه داد شوماخر در دور پایانی زودتر از وی از خط پایان بگذرد. در نتیجه جنجالی که بر اثر این حادثه بالا گرفت فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی، در قوانین و مقررات جدید خود استفاده از مقررات تیم را ممنوع کرده و تیم فراری را به خاطر این موضوع یک میلیون دلار جریمه کرد. [۵] در سال 2005، مسابقات جایزه بزرگ آمریکا در ایندیانا پلیس با اعلام اینکه لاستیکهای میشلن هفت تیم را نمیتوان به نحوی ایمن بر روی سطح پیست مورد استفاده قرار داد، این هفت تیم از دور مسابقات کنارهگیری کرده و تنها سه تیم از مجموع ده تیم در این مسابقات شرکت کردند. [۶] در این مورد فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی به دلایل ایمنی حاضر به تغییر در مقررات نشد، و بر پایبندی به مقررات تاکید کرد. از آن زمان میشلن اعلام کرده است در سال 2007 لاستیک تیمهای حاضر در مسابقات فرمول یک را تامین نخواهد کرد، و این امر نیز منجر به شکلگیری این بحث شده که آیا این امر منجر خواهد شد تمامی تیمهای حاضر در مسابقات فرمول یک در شرایطی برابر با هم رقابت کنند یا خیر.
سال 2005 پایان دوران V10 در مسابقات فرمول یک را رقم زد. استفاده از این ساختار که پس از ممنوعیت استفاده از موتورهای توربو نخستین بار در مسابقات 1989 به کار گرفته شد، تا سال 1998 اجباری بود. در طول این دوره آمار از برتری موتورهای رنو و فراری حکایت دارد، که در این میان تیم رنو دارای پنج سازنده و چهار راننده قهرمان به عنوان تامینکننده موتور و نخستین رانندگان و سازندگان آن در سال 2005 در خودرویی که 100 درصد آن ساخت رنو بود به قهرمانی دست یافتند. رنو در طول این دوره خلاق عمل کرده و مبادرت به تولید موتورهای غیر استاندارد 111 درجه 10 سیلندر برای مدل2003 RS23 کرد، این مدل در تلاش برای پایین آوردن مرکز ثقل موتور، و در نتیجه ارتقای نحوه کنترل خودرو طراحی شده بود . پس از آنکه مشخص شد این طرح غیر قابل اعتماد و بسیار سنگین است این طرح کنار گذاشته شد و راه متعارفتری در پیش گرفته شد، و موتورهای جدید رنو در سال 1994 طراحی شد، که از سال 1995 به بعد، موتور مکاکروم مشتری نام گرفت. فراری و هوندا نیز به موفقیتهای چشمگیری دست بافتند. فراری از سال 1999 تا 2004 شش بار قهرمانی سازندگان را از آن خود کرد و با چهارده بار پیروزی رکورد سازندگان را در اختیار گرفت. هوندا قهرمانی مک لارن و ویلیامز را در چندین دور از مسابقات رقم زد و قویترین موتورها را در تاریخچه مسابقات فرمول یک ارائه کرد، قدرت این موتورها در مسابقات انتخابی دهه 1980 در برخی شرایط از 1200 اسب بخار نیز فراتر میرفت. دیگر موتورهای پیروز مسابقات عبارتند از مرسدس بنز، (ایلمور)، بیامو، پورشه و فورد کاسورز.
در فصل 2006 اکثر تیمها بر اساس مقررات جدید موتورهای V8 را طراحی کردند. با این وجود، در سال 2006 همچنین شاهد معرفی تیمهای جدید، و ایجاد تیمهای جدیدی بر اساس مدیریت جدید بودیم. هوندا پس از خریداری 45 درصد از سهام تیم BAR، بار دیگر به عنوان یک تیم کامل وارد عرصه مسابقات شد، و این در حالی بود که پیش از آن هوندا تنها یک تامین کننده موتور بود، بیامو سهام سوبر را در اختیار گرفت و پیتر سوبر نیز از مدیریت ارشد این شرکت کنارهگیری کرد؛ مدل قدیمی جوردن در اختیار الکس اشنایدر قرار گرفت و فرمول یک میدلند نام گرفت (این شرکت در اواخر فصل 2006، توسط یک کنسرسیوم هلندی به رهبری اسپایکر خریداری شد)؛ رد بول داراییهای میناردی را خریداری کرده و منجر به شکلگیری چیزی شد که تبدیل به تیم نوجوانان رد بول، یعنی اسکودریا تورو روسو شد؛ بالاخره اینکه، آگوری سوزوکی، که خود پیشتر راننده فرمول یک بود، داراییهای تیم اروز را خریداری کرده و تیم سوپر آگوری را تشکیل داد. این میزان تغییر و تحولات منجر به ایجاد مشکلاتی شد، خصوصا اینکه بیشتر نقل و انتقالات در اواخر فصل 2005 (خصوصا در ارتباط با تیم جدید سوپر آگوری) رخ داد. بنابراین، تورو روسو با استفاده از موتورهای محدود V10 که توسط کازورز ارائه شده بود، فصل 2006 را آغاز کرد. در فصل 2007 با اجرای همگونسازی موتورها، که به موجب آن طراحی و توسعه موتورها در پایان سال 2006 باید متوقف شود شاهد تغییرات بسیاری خواهیم بود.
[ویرایش] مسابقه و راهبرد
-
- نوشتار اصلی را بخوانید: مسابقات فرمول یک
یک دوره از مسابقات جایزه بزرگ یک آخر هفته کامل را به خود اختصاص داده، و با تمرین آزاد در روز جمعه، و یک تمرین آزاد در روز شنبه آغاز خواهد شد. رانندگان سوم اجازه دارند در روز جمعه برای تیمهایی که در فصل قبل رده پنجم را به خود اختصاص دادهاند رانندگی کنند. پس از این جلسات تمرین، یک جلسه انتخابی برگزار خواهد شد.
از سال 2003 تا کنون فرمت این دوره کیفیت سنجی چندین بار تکرار شده است. تلاشها بر این بوده است که با استفاده از سیستم "one-shot"، که در آن هر راننده به تنهایی در پیست تنها یکبار فرصت دارد رکوردی را ثبت کند، جان و شوق تازهای برای دورههای کیفیت سنجی آفریده شود.
برای فصل مسابقات در سال 2006 سیستم کیفیت سنجی ناک اوت انتخاب شده است. سازمان FIA بازبینیهای خود برای مسابقات 2006 را از دور 11 (Round 11) شروع کرد، ]]مسابقه بزرگ فرانسه2006. .[۷] در دور اول تمامی 22 ماشین مسابقهای برای دوره کیفیت سنجی به رقابتی 15 دقیقهای میپردازند. رانندگان میتوانند در مدت زمانی که دارند هر تعداد دوری که میخواهند در پیست بزنند و سریع ترین دور آنها پبت خواهد شد. در فرمت اصلی سریعا با اتمام 15 دقیقه ساعتها متوقف میشوند و رانندگانی که هنوز دور را تمام نکردهاند دیگر زمانشان ثبت نمیشود. از دور 11، هر اتومبیلی که هنوز دور را تمام نکرده است، درحالیکه پرچم شطرنجی بالاست، میتواند دور را تمام کند. 6 اتومبیلی که کند تر از بقیه بودهاند دیگر حق شرکت در دور کیفیت سنجی را ندارند و به ترتیب 6 خانه انتهایی جدول را پر میکنند.
16 اتومبیل دیگر میتوانند در یک دور کیفیت سنجی دیگر به مدت 15 دقیقه رقابت کنند. در فرمت اصلی پس از 15 دقیقه، ساعتها به سرعت متوقف میشوند. از دور 11، هر اتومبیلی که هنوز دور را تمام نکرده است، درحالیکه پرچم شطرنجی بالاست، میتواند دور را تمام کند. 6 اتومبیلی که کند تر از بقیه بودهاند، به ترتیب در مکان 11 تا 16 جدول قرار میگیرند.
زمان برای 10 اتومبیل باقی مانده برای یک دوره دیگر صفر میشود. مرحله پایانی که در قوانین اصلی 20 دقیقه است، از دور 11 به بعد به 15 دقیقه تغییر داده شده است. در دو 15 دقیقه ابتدایی اتومبیلها با هر میزان سوختی که دارند مسابقه میدهند و اتومبیلهایی که از دور خارج میشوند، بعدا پیش از مسابقه سوخت گیری میکنند. این در حالیست که 10 اتومبیل برتر برای دور 15 دقیقهای آخر باید برای میزان سوخت مورد نظر خود برنامه ریزی کنند. آنها پیش از اینکه وارد پیست شوند، وزن میشوند. هر میزان سوختی که در این 15 دقیقه مصرف میکنند در انتها جایگزین میشود، در صورتیکه تمام دورهایی را که طی میکنند، تا 110% بهترین زمان آنها باشد. outlap ها (دوری که درون pitlane شروع شود) و inlap ها (دوری که در انتهای pitlane آغاز شود) نباید بیشتر از 120% بهترین زمان راننده باشد. هر میزان سوختی که برای یک دور خارج از 110% بهترین زمان راننده مصرف شود، جایگزین نمیگردد. همچنین در دو 15 دقیقه ابتدایی، اگر رانندهای یک دور زمانی را قبل از علامت پرچم شروع کند، زمان برای آنها محاسبه میشود، حتی اگر پس از پایان زمان مجاز، از خط پایان عبور کنند. [۸]
مسابقه با یک دور آماده سازی آغاز میشود و پس از آن اتومبیلها در خط شروع به ترتیب زمانی که کسب کردهاند قرار میگیرند. در صورتی که رانندهای در حین دور رژه اتومبیل را خاموش کند و بقیه از او رد شوند، او مجبور میشود برای شروع مسابقه در آخر صف قرار بگیرد. در صورتیکه حرکت کند و هنوز یک اتومبیل پشت او باشد، میتواند به جای اصلی خود در صف باز گردد. در صورتی که رانندهای در دقلیق آخر پیش از شروع با مشکلی مواجه شود، میتواند مسابقه را ازpit-lane آغاز کند. در صورتی که رانندهای تصمیم به چنین کاری بگیرد، باید صبر کند تا بقیه اتومبیلها رد شوند و بعد میتواند رقابت خود را آغاز نماید.
چراغ بالای میدان با سبز شدن علامت شروع مسابقه را میدهد. مسافت مسابقه معمولا کمی بیشتر از 305 ]]کیلومتر (190 مایل[[) است و مدت زمان آن به دو ساعت محدود شده است؛ در حالیکه در عمل مسابقات بیش از 90 دقیقه بطول نمیانجامد. در طول مسابقه رانندگان میتوانند برای بنزین زدن و تعویض تایر یکبار یا بیشتر اقدام به pit stop (توقف برای تعمیر) کنند. رانندگان به 7 مدل تایر مخصوص روزهای آفتابی، 4 مدل تایر مخصوص روزهای بارانی و 3 مدل تایر مخصوص باران شدید دسترسی دارند. رانندگان باید ترکیب تایر مخصوص هوای آفتابی را پیش از شروع دور کیفیت سنجی انتخاب کنند.
امتیازهایی را که ]]فدراسیون بینالمللی اتومبیل رانی|[[FIA به 8 راننده و تیم برتر میدهد بر اساس 10-8- 6-5-4-3-2-1 خواهد بود (نفر اول 10 امتیاز، نفر دوم 8 امتیاز و بهمین صورت). برنده مسابقات قهرمانی سالانه راننده و تیمی خواهد بود که در انتهای فصل مسابقات بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد. اگر دو راننده و تیم دارای امتیاز مساوی باشند و برای قهرمانی راننده و یا تیم مسابقه میدهند، برنده کسی خواهد بود که تعداد مسابقات گرند پریکس بیشتری را در طی آن فصل برنده شده باشد.
[ویرایش] رانندگان و سازندگان
الگو:همچنین رجوع کنید به
تیم فرمول یک باید بدنهِ اتومبیلی را که میخواهند در آن مسابقه بدهند بسازند و بنابراین اصطلاح "تیم" و "سازندگان" کم و بیش یه جای هم بکار میروند. این ویژگی باعث تمایز این مسابقه از سایر سریها مانند ]] لیگ مسابفات ایندی| IRL میشود که در آن تیمها میتوانند ماشین مسابقهای خود را خریداری کنند و همچنین سری اسپک از جمله سریهایGP2| [[GP2که در آن تمامی ماشینها باید ویژگیهای مشابهای داشته باشند. در سالهای اولیه، تیمهای فرمول یک موتورها را نیز خود میساختند، که با افزایش حضور شرکتهای مهم سازنندهِ اتومبیل مانند ]]بی.ام.و،مرسدس-بنز،رنالت،تویوتاو هوندا[[ که به معنای بیهودگی ساختن انفرادی موتورها بود، این قضیه کاهش پیدا کرد.
در اوایل حضور کارخانهها به صورت "تیم کارخانه" بود (یه معنای تیمی که متعلق به یک کارخانهِ مهم است)، مانند ]]آلفا رومئو،فراری،فیات و یا رنالت اسپورت|رنالت. شرکتهای مانند کاونتری کلایمکس|کلایمکس،رپکو،کاسورس،هارت ریسینگ|هارت، جاد انجین|جاد و سوپرتک [[ که وابستگی تیمی مستقلی نداشتند، غالبا موتورهایشان را به تیمهایی که خود استطاعت ساخت آنها را نداشتند میفروختند. با پیشی گرفتن طمع و توانایی ساخت کارخانهها، امروزه تقریبا تمامی موتورها توسط کارخانههای مهم ساخته میشوند.
با وجود از میان رفتن تیمهای کارخانهای در اوایل دهه 1980، در دهههای 1990 و 2000 دوباره اینگونه تیم ها به میدان آمدند و در حال حاضر شرکتهایی مانند تویوتا، فراری (]]فیات)، هوندا، رونالت و بی.ام.و یا برای خود تیم نشکیل داده و یا از میان تیمهای موجود یکی را خریداری کردهاند. مرسدس بنز (DaimlerChrysler) 40% از تیم مکلارن[[ را در اختیار دارد و موتورهای این تیم را میسازد. سایر تیمها یا موتور را از تیمهای کارخانهای و یا از شرکت Cosworth که در حال حاضر تنها شرکت تجاری فروشندهِ اینگونه موتورها است خریداری میکنند.
در مسابقهِ ]]فصلی فرمول یک 1950|فصل نخستین 1950[[ بیش از 18 تیم مسابقه دادند که به دلیل هزینههای بالا بسیاری از آنها ار دور خارج شدند. در واقع کمی اتومبیلهای مناسب برای شرکت در مسابقات فرمول یک در طول دههِ اول اینگونه مسابقات باعث ظهور ماشینهای ]]فرمول دو شد. تیم سودریا فراری|قراری[[ تنها تیم فعال باقی مانده از مسابقات سال 1950 است و در مورد مسابقات سال 2006 یازده تیم در دور بودند که هر کدام دارای دو اتومبیل بودند. اگرچه تیمها به ندرت اطلاعاتی در مورد بودجهِ خود را فاش میکنند، اما بر اساس برآوردها بودجهِِِ آنها بین 75 تا 500 میلیون دلار است.
برای ورود یک تیم به مسابقات جهانی قهرمانی فرمول یک بیش از 25 میلیون پوند (حدود 47 میلیون دلار) باید به صورت پیش-پرداخت به ]]فدراسیون بین المللی اتومبیل|فیا[[ پرداخت شود، که این مبلغ در زمان فصل مسابقه به تیم بازگردانده میشود. و بنابراین سازندگانی که تمایل به حضور در فرمول یک دارند ترجیح میدهند از میان تیمهای موجود یکی را انتخاب کنند: خرید ]]تیرل ریسینگ|تیرل توسط ریسینگ انگلیس آمریکا|B.A.R. و خرید جردن گرند پریسک|جردن توسط میدلند اف 1|میدلند[[ باعث سلب مسئولیت هر دوتای این تیمها از پرداخت این مبلغ قابلتوجه شد.
هر اتومبیل دارای یک شماره است. به قهرمان دورهِ قبلی مسابقات قهرمانی رانندگی شماره یک داده میشود و به هم گروه این تیم شماره دو داده میشود.در واقع شمارهها بر اساس رتبهِ تیمها در مسابقات دورهِ قبل به آنها داده میشوند. استثنائاتی نیز وجود داشته که از آن جمله این است که در سال 1993 و 1994 قهرمان مسابقات قهرمانی رانندگی جهان که به ترتیب ]])نیگل منسل و الین پراست) بودند دیگر در فرمول یک مسابقه نمی دادند. در این حالت به رانندگان تیم قهرمان سال گذشته شمارهِ صفر و دو داده میشود.شمارهِ شماره 13|13[[ از سال 1974 مورد استفاده قرار نگرفته است، شمارهای که پیش از آن با صلاحدید دستاندرکاران مسابقه گهگاه استفاده میشد. قبل از سال 1996، تنها برندهِ مسابقهِ قهرمانی جهان و تیم وی بودند که شمارهِ جدیدی که در واقع شمارهِ قهرمان قبلی بود می گرفتند و سایر تیمها شمارههای سالهای قبل را داشتند، که همان شمارهای بود که در شروع فصل سال 1974 به آنها داده شده بود . بطور مثال، فراری بدون توجه به رتبهاش در مسابقات سالهای متمادی شمارهِ 27 و 28 را داشت. از آنجا که در اوایل دههِ 1990، شکلگیری تیمها و وضعیت آنها به سرعت تغییر میکرد، این شرایط باعث درهم شدن شمارهها شد، تا اینکه در سال 1996 سیستم جدید برای این منظور مورد استفاده قرار گرفت.
]]مایکل شوماخر دارای رکود در قهرمانی مسابقات رانندگی میباشد(هفت بار) و فراری نیز در بین سازندگان بالاترین رکورد را دارد.(چهارده بار) جوچن ریندت[[ تنها قهرمانی است که در یک حادثهِ کشنده در مسابقات سال 1970 گرند پریکس ایتالیا کشته شد.
[ویرایش] گرند پریکس
گرند پرکس ایتالیا 2003| 2003[[ ]]گرند پریکس ایتالیا[[.
الگو:رجوع شود به
تعداد گرندپریکسهایی که در یک فصل برگزار میشوند در سالهای مختلف متفاوت بوده است. فصل افتتاحیهِ مسابقات سال1950 متشکل از تنها هفت مسابقه بود;ولی با گذشت سالها این رقم تقریبا سه برابر شده است. اگرچه تعداد مسابقات از دههِ 1980 تقریبا روی عدد 16 و یا 17 ثابت ماند، اما در سال 2005 این رقم به سقف نوزده بازی رسید.
شش تا از هفت مسابقهِِ منطقهای در ]]اروپا برگزار شد ; تنها مسابقهِ غیر اروپایی که در سال 1950 به حساب قهرمانی جهان محسوب شد مسابقهِ ایندیاناپلیس 500 بود که به دلیل عدم وجود تیمهای فرمول یک نظربه مقتضیات این مسابقه که اتومبیلها باید ویژگیهایی متمایز با سایر مسابقات میداشتند، گرند پریکس آمریکا بعدها جای این مسابقه را گرفت. قهرمانی فرمول یک بتدریج به سایر کشورهای غیراروپایی نیز راه پیدا کرد. آرزانتین میزبان اولین گرند پریکس آمریکای جنوبیدر مسابقهِ فرمول یک فصل 1953|1953 بود و مراکش نیز میزبان اولین مسابقات قهرمانی جهان آفریقا در سال 1958 بود. در آسیا کشور(ژاپن در سال 1976)و در اقیانوسیه (کشور استرالیا[[ در سال )1985 میزبان بودند. در حال حاضر نوزده مسابقهِ موجود به قارههای اروپا، آسیا، استرالیا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی گسترش یافتهاند.
در قدیم، هر کشور میزبان یک گرندپریکس میشد که به نام خود کشور نامگذاری میشد. در صورتی که یک کشور میزبان چندین گرندپریکس در طول یکسال میشد، به این گرندپریکسها اسمهای مختلفی داده میشد. بطور مثال، هر سال دو گرندپریکس در ]]آلمانبرگزار میشد که یکی از آنها به گرندپریکس اروپا[[ مشهور است.
گرندپریکسها که سابقهِ برخی از آنها حتی به قبل از مسابقات جهانی قهرمانی فرمول یک برمیگردند، هر سال در یک پیست برگزار نمیشوند. بطور مثال ]]گرندپریکس انگلیس اگرچه از سال 1950 هر ساله برگزار شده است، از سالهای 1963 تا 1986 بین برندز هتچ و سیلوراستون|سیلوراستون در تغییر بوده است.تنها مسابقهِ دیگری که در تمامی مسابقات قهرمانی جهان بوده است گرندپریکس ایتالیا[[ است. که هر ساله درMonza برگزار شده است، و تنها در سال 1980 در Imola برگزار شد که در حال حاضر محل برگزاری ]]گرندپریکس سنت مارینو[[ است.
از جملهمسابقات اخیر گرندپریکس در بحرین برگزار شد که در واقع اولین حضور فرمول یک در خاورمیانه است، محلی که دارای جادههای بیابانی مخصوص و با کیفیتی است که برای انجام این گونه مسابقات ساخته شده اند. ]]گرندپریکس بحرین[[ و سایر مسابقات مشابهِ جدید در ترکیه و چین در واقع نشاندهنده فرصتهای جدید برای رشد وترقی گرندپریکس فرمول یک است، در حالیکه امکانات جدید نیز موانع بر سر راه محل برگزاری سایر مسابقات فرمول یک در سطح جهان را برداشتهاند.
[ویرایش] میدان مسابقات
الگو:رجوع شود به
یک میدان معمولا جادهای مستقیم در پیست است که در آن خط شروع قرار دارد. "لاین پیت" بعد از خط شروع قرار دارد که رانندگان برای زدن بنزین در طول مسابقه وارد این لاین میشوند. تیمها نیز اتومبیل را قبل از مسابقه در همین مکان بازدید میکنند. طرح بقیهِ پیست کاملا با قسمت ابتدایی آن متفاوت است.با این حال مسیر پیست معمولا در جهت عقربههای ساعت تنظیم میشود. پیستهایی که بر خلاف عقربههای ساعت طراحی شده اند (و در آنها پیچها در سمت چپ قرار دارند)باعث بروز مشکلاتی از جمله درد در ناحیهِ گردن برای رانندگان میشود.زیرا در اتومبیلهای فرمول یک پیچهای سمت چپ باعث می شود سر رانندگان با نیروی زیادی در جهت مخالف پرتاب شود و رانندگان برای جلوگیری از این عمل مجبورند فشار زیادی به گردنشان وارد کنند. بسیاری از این پیچها بدلیل ویژگیهایی که دارند صاحب نام شدهاند، مانند ]]پیچ روژ|"روژ" پرسرعت در پیست اسپافرانکورچمپس|اسپافرانکورچمپس، پیچ پارابولیکا در پیست اتومبیلرانی نشنال مونزا|مونزا و پیچ تامبورلو در پیست اتومبیلرانی دینو فراری|ایمولا . دیگر موارد مثل ساختار جادهها در پیستاتومبیل رانی ایندیانا پولیس|ایندیانا پولیس با سه پیچ به گونهای طراحی شده اند که نیروی G و تاثیر آن بر روی لغزندگی را نیز تحت تاثیر قرار داده اند. ومتاسفانه در پیستهای پارک زاندورت|زاندورت در هلند و کیالامای در آفریقای جنوبی[[ مسابقات فرمول یک برگزار نمیشود.
اغلب پیستهایی که اکنون از آنها استفاده میشود، مخصوص مسابقه ساخته میشوند. تنها پیستی که واقعا در خیابانهای شهری واقع شده است، ]]پیست موناکو میباشد که مسابقات گرند پیکس موناکو در آن برگزار میشود.با این حال این مسابقات در مکانهای شهری دیگر نیز برگزار میگردد (برای مثال لاسوگاس و دترویت). پیشنهاد برگزاری این مسابقات در شهرهای لندن و بیروت نیز به بحث و بررسی گذاشته شده است. چند پیست دیگر نیز کاملا و یا تا حدودی در خیابانهای شهری قرار دارند که اسپافرانکورچمپس[[ از آن جمله است. همچنین ادامهِ استفاده از پیست موناکو نیز تنها بدلیل جاذبه و تاریخ مسابقات موناکو است، زیرا این پیست در واقع نیازمندیهای ایمنی جادهای را تامین نمیکند. گفته میشود که رانندگی ]]نلسون پیکوت[[ که سه بار عنوان قهرمانی جهان را بدست آورده است، در این پیست همچون "دوچرخه سواری در اتاق نشیمن" است.
طراحی پیچها به منظور حفظ امنیت رانندگان پیچیده و پیچیده تر میشود.نمونهِ آن ]]پیست بینالمللی بحرین است که توسط هرمن تیلک[[ شبیه بسیاری از پیستهای جدید مسابقات فرمول یک طراحی شده است. در دههِ 1950 یک راننده بطور اتفاقی متوجه شد که استفاده از کپهِ کاه در اطراف مسیر مسابقه باعث کاهش خطرات میشود و به همین ترتیب در پیچهای مدرن پیستهای فرمول یک، فضای خالی در نظر گرفته شده و با استفاده ازبسته های شنی و سدی از لاستیکها در دو طرف مسیر سعی در کاهش خطرات احتمالی شده است. پس از مرگ ]] آیرتون سنا و رونالد راتزنبرگز در مسابقات سال 1994 در پیست اتومبیلرانی انزودینوفراری|ایمولا ، فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی |FIA [[ تغیراتی اجباری را بر روی پیستها اعمال کرد که هنوز هم ادامه دارد. هدف از این تغییرات همخوان کردن بهتر سرعت اتومبیل با فضای مورد نیاز برای کاهش سرعت قبل از رسیدن به موانع و قابلیت این موانع در در جذب انرژی حاصل از تصادف است.
برخی از پیستهای جدید فرمول یک خصوصا پیستهای طراحی شده توسط تیلک به دلیل عدم برخورداری از "مسیر عبور" پیستهای کلاسیک مانند ایمولا و اسپافرانکورچمپس مورد انتقاد قرار گرفتهاند. به عنوان مثال طراحی دوبارهِ وی از پیست Hockenheim در آلمان که در آن فضای مربوط به جایگاه تماشاچیان افزایش یافت و همچنین مسیرهای مستقیم خطرناک حذف شد، مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت که بر این عقیده بودند که بخشی از ویژگیهای پیستهای Hockenheim در واقع مسیرهای طولانی به جنگل سیاه است. با این حال در مورد این مطلب که استانداردهای امنیتی فرمول یک در پیستهای جدید بیشتری رعایت شدهاند، توافق وجود دارد.
[ویرایش] اتومبیلها و تکنولوژی
الگو:Main ماشینهای مدرن فرمول یک تکسرنشین، دارای جای باز برای راننده، ]]موتورمیانی و همچنین چرخهای بدون حفاظ هستند. بدنه این اتومبیلها عمدتا از گرافیت پلاستیکی تقویتشده|ترکیبات فیبر کاربن[[ ساخته میشوند که در عین سبکی بسیار مستحکم هستند. وزن کل اتومبیل شامل موتور و راننده تنها 605 کیلوگرم خواهد بود.در واقع این حداقل وزنی است که طبق قوانین این اتومبیلها باید داشته باشند.این اتومبیلها بحدی سبک هستند که سازندگان مجبور میشوند به وزن آنها اضافه کنند تا به حداقل وزن برسند.
سرعت اتومبیلهای فرمول یک عمدتا از طریق نیروی ارودینامیک تامین میشود که ماشینها را در پیست به جلو میراند. این نیرو غالبا توسط "بال" هایی که در پشت و جلوی اتومبیل قرار دارند و قسمت اندکی از آن نیز توسط نیروی ایجاد شده بوسیلهِ هوا در زیر سطح ماشین ایجاد میشود. طراحی ارودینامیک این اتومبیلها به گونهای است که حرکتهای آنها را کاهش میدهد و نسل کنونی این خودروها تعداد زیادی بال کوچک و پرههای چرخشی برای کنترل جریان هوا روی خودرو هستند.
عامل مهم دیگری در کنترل سرعت این ماشینها طرح ]]لاستیک|لاستیکها [[ است. تایر اتومبیلهای فرمول یک مانند سایر خودرهای مسابقههای پیستی دارای سطح "صاف" (بدون شیار) نیستند. هر لاستیک دارای چهار شیار بزرگ دایرهای است که برای کنترل سرعت طراحی شده است. فنربندی چرخها دارای دو جناق است و درتمامی جهات توسط فنرهای میلهای و ضربهگیرهایی به بدنه اتصال دارد. ترمزهای صفحهای کربن به دلیل وزن کم و توان ایجاد اصطکاک بالا مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع ترمزها باعث عملکرد ترمزی مناسبی میشوند و در واقع عاملی است که باعث رضایت اغلب رانندگان جدید فرمول یک میشود.
موتورهای اتومبیلهای فرمول یک معمولا 2.4 لیتری و هشت سیلندرهستند و در ساخت و طراحی آنها باید بسیاری محدودیتهای دیگر نیز در نظر گرفته شوند. موتورهای نسل 2006 دارای دور موتور نزدیک به 20,000 rpm و توان موثر حداکثر 800 bhp هستند. نسل پیشین موتورهای سه لیتری - 10 سیلندر نیز قابل استفاده هستند، البته به شرطی که دور موتور محدود شود و از کنترل کنندههوایی نیز برای محدود کردن عملکرد آن استفاده شود. این موتورها با بنزین بدون سرب کار میکنند که در دسترس همگان است. ویسکوزیتهِ روغنی که برای روغنکاری موتورها و جلوگیری از افزایش دمای آنها بکار میرود مشابهِ آب است.
استفاده از بسیاری از انواع تکنولوژی ها شامل- ]]فنربندی(خودرو)# پسیو2Cنیمه اکتیو 2C واکتیو 2C |فنربندی اکتیو،کنش زمین،آیرودینامیک و توربوچاجر[[ طبق قوانین فعلی ممنوع است. با این وجود نسل 2006 خودروهای فرمول یک در برخی پیستها (مونزا) میتوانند به سرعتی بیش از 350 کیلومتر در ساعت (حدود 220 mph) برسند. [۹] .حتی یا وجود محدودیتهای مربوط به آیرودینامیک، نیروی پایینی آیرودینامیکی برابر با وزن اتومبیل است و این ادعا که خودروهای فرمول یک توانایی "رانندگی بر روی سقف" را دارند اصولا درست است،حتی اگر عملا اینطور نباشد. سرعت داونفورس کاملی برابر با 5/2 برابر وزن ماشین قابل حصول است. داونفورس به این معنا است که این خودروها در پیچها نیروی جانبیای در حدود 5/4 برابر نیروی جاذبه (4.5 g) بدست میآورند- در مورد ماشینهای جادهای این رقم معادل 1 g است.استفاده از بسیاری از انواع تکنولوژی ها شامل- ]]فنربندی(خودرو)# پسیو2Cنیمه اکتیو 2C واکتیو 2C |فنربندی اکتیو،کنش زمین،آیرودینامیک و توربوچاجر[[ طبق قوانین فعلی ممنوع است. با این وجود نسل 2006 خودروهای فرمول یک در برخی پیستها (مونزا) میتوانند به سرعتی بیش از 350 کیلومتر در ساعت (حدود 220 mph) برسند. [۱۰] .حتی یا وجود محدودیتهای مربوط به آیرودینامیک، نیروی پایینی آیرودینامیکی برابر با وزن اتومبیل است و این ادعا که خودروهای فرمول یک توانایی "رانندگی بر روی سقف" را دارند اصولا درست است،حتی اگر عملا اینطور نباشد. سرعت داونفورس کاملی برابر با 5/2 برابر وزن ماشین قابل حصول است. داونفورس به این معنا است که این خودروها در پیچها نیروی جانبیای در حدود 5/4 برابر نیروی جاذبه (4.5 g) بدست میآورند- در مورد ماشینهای جادهای این رقم معادل 1 g است. در نتیجه در پیچها سر راننده با نیرویی معادل 25 کیلوگرم به یک طرف کشیده میشود.چنین نیروی جانبی بالایی میتواند نفس کشیدن را بسیار سخت کنند و بنابراین راننده باید تمرکز بالایی داشته باشد تا بتواند مسیر 350 کیلومتری را در یکی دو ساعت طی کند.
[ویرایش] آیندهِ ماشینهای فرمول یک
الگو:Main الگو:Seealso در اوایل قرن 20 ماشینهای فرمول یک دوران سختی را پشتسر گذاشتند. تعداد تماشاچیان کاهش یافت و علاقهمندان به این مسابقات بدلیل برتری ]]مایکل شوماخر و سودریا فراری|فراری[[ در بیشتر مسابقات ، علاقه خود را تقریبا از دست داده بودند.
]]فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی|FIA [[ وظیفه دارد قوانینی را وضع نماید تا با هزینههایی که هر روزه با سرعت زیادی در حال افزایش هستند و تیمهای کوچکتر را تحت تاثیر قرار میدهند، مقابله کرده و ایمنی مسابقات را افزایش دهد.
برای دستیابی به این هدف، FIA در سالهای اخیر قوانین جدیدی را وضع نموده که نمونههایی از آنها عبارتند از محدودیتهای جدید در نوع تایرها، موتورهای چند مسابقهای و کاهش داونفورس. در تغییر قوانین دو عامل امنیت و هزینه در اولویت قرار دارند و FIA در مجامع عمومی به صراحت بیان کرده است که همچنان به تغییر قوانین با در نظر گرفتن دو عامل فوق ادامه میدهد.
در سالهای آتی تغییرات اساسی بیشتری در قوانین اعمال خواهد شد. در اکتبر سال 2005 پیشنهاد FIA در مورد افزایش سبقت با موافقت اکثر تیمها روبرو شد.طبق این پیشنهاد قرار شد بال پشت را که تا آن تک بود با دو بال جعبه-مانند عوض کنند که هرکدام در بالای یکی از چرخهای عقب قرار میگرفت. این تغییرات در سال 2007 اعمال خواهند شد..[۱۱] در طولانی مدت FIA قصد دارد محدودیتهای بیشتری را در مورد آزمایشات و بررسیها و همچنین در مورد استفاده از بخشهای الکترونیکی استاندارد و تایرها اعمال کند.
به منظور سازگارتر کردن این ورزش با اهداف آن به عنوان یک ورزش قهرمانی جهانی، برنی اکلستون، رییس FOM، تعدادی مسابقه گرندز پریکس را در چند کشور دیگر ترتیب داده است و در حال مذاکره برای برگزاری مسابقات جدیدتری در آینده میباشد. گسترش این ورزش به زمینههای جدیدتر در سطح جهانی، چند پرسش را در مورد اینکه این ورزش باید به چه چیزهایی محدود شود پدید آوره است.
به دلیل تنوع مسابقات در فصل مسابقات سال 2005، نماسازی ارقام موجود از بهبود اوضاع حکایت دارد. در سال 2005، با تبدیل شدن رنو و مکلارن-مرسدس به تیمهای برتر فرمول 1 و دستیابی فرناندو آلونسو به قهرمانی جهانی، دوران برتری فراری به پایان رسید. از آن به بعد این ورزش با اقبالی ناگهانی مواجه شد بطوریکه برای فصل مسابقات 2008، 22 تیم برای دستیابی به دوازدهمین جای موجود در مرحله نهایی تقاضا کردند (که این موقعیت در نهایت به پرودرایو اعطا شد).
[ویرایش] تلوزیون و فرمول یک
پس از المپیک و جام جهانی فوتبال، مسابقات فرمول 1، بزرگترین جاذبه تلوزیونی به شمار میآید. مسابقات گرند پریکس کانادا در سال 2005، با بیش از 530 میلیون بیننده، پس از فینال مسابقات قهرمانی یوفا، در آن سال بیشترین مخاطبان تلوزیونی را در سطح جهانی به سمت خود جلب کرد. [۱۲] در همه نقاط جهان، مسابقات فرمول 1 را میتوان از شبکههای آر تی ال که قدیمیترین پخشکننده مسابقات فرمول1 است، آی تی وی در بریتانیا، شبکه اسپید (و نیز تعدادی مسابقه که از سی بی اس پخش میشوند مشاهده کرد. علاوه بر آن سن ماریو، آلمان (گرند پریکس اروپا)، اسپانیا و موناکو در امریکا و بسیاری دیگر از ایستگاههای تلوزیونی که پخش زنده دارند پخش می شوند. در استرالیا، این ورزش از شبکه 10 پخش میشود. از دیگر کانالهایی که تازه به این جمع پیوستهاند میتوان به الجزیره در خاور میانه اشاره کرد؛ منطقهای که بازار آن روبه توسعه است.
در سالهای آغازین قرن بیستویکم، اداره فرمول یک برنی اکلستون، با هدف خلق هویتی شرکتی برای این ورزش، برای آن مارکتجاری، آرم رسمی و یک وبسایت ایجاد کرد. اکلستون سی سال پس از اولین پخش مسابقات گرند پریکس بصورت رنگی، با همکاری خدمات تلوزیون دیجیتالی آلمان« DF1»، درگرند پریکس 1996 آلمان یک طرح تلوزیونی دیجیتال را به آزمایش گذاشت (که به آن برنی ویژن گفته میشود). این سرویس جدید چندین امکان همزمان(همچون سوپر سیگنال، قابلیت استفاده در وسیله نقلیه، میدان بالا، میدان عقب، برگزیده موارد مهم، منطقه خارج از مسیر،زمانبندی) را بطور همزمان به بیننده ارائه میکند که این امکانات با بهرهگیری از دوربینها، امکانات فنی و کادری که در پوشش برنامههای معمولی از آنها بهره گرفته نمیشود ارائه میشوند. در گذر سالها این طرح در بسیاری از کشورها اجرا شد اما پس از فصل مسابقات سال 2002 به دلیل مشکلات مالی متوقف گشت. آنچه که ایستگاههای تلوزیونی به نام "تغذیه جهانی" دریافت میکنند یا توسط اف او ام (مدیریت فرمول یک) و یا فرستده میزبان تهیه شده است. این تغذیه توسط یکی از ایستگاههای داخلی کشورها صورت می گیرد؛ همچون آی تی وی برای مسابقات گرند پریکس بریتانیا. تنها ایستگاهی که اندکی متفاوت بوده شبکه آلمانی «پریمیر» است که کلیه برنامههای آن زنده و متقابل بوده و حاوی برخی ویژگیها از جمله شبکه وسایط نقلیه بوده است. تا اواخر سال 2002، این سرویس در نقاط مختلف اروپا بطور گسترده در دسترس بود، که در آن زمان عقیده بر این بود که هزینه کل یک تغذیه متفاوت برای خدمات متقابل دیجیتال بسیار زیاد است. به دلیل به نتیجه نرسیدن کانال فرمول 1 دیجیتال+ که از طریق اسکای دیجیتال در بریتانیا راهاندازی شده بود، این بخش بسیار چشمگیر بود. در حالیکه بینندگان میتوانستند بصورت رایگان مسابقات را از شبکه آی تی وی 1تماشا کنند، هزینه مذکور برای آنها خیلی گران بود.
[ویرایش] پخش بینالمللی
کشور | شبکه تلوزیونی | زبان | دردسترس SAT FTA |
---|---|---|---|
آرژانتین | Fox Sports | اسپانیولی | الگو:بله |
استرالیا | Fox Sports | انگلیسی | الگو:بله |
بولیوی | Fox Sports | اسپانیولی | الگو:بله |
برزیل | Fox Sports | پرتقالی | الگو:بله |
بلغارستان | Fox Sports | بلغاری | الگو:بله |
کانادا | Fox Sports | فرانسوی/انگلیسی | الگو:؟ |
کرواسی | Fox Sports | کرواتی | الگو:؟ |
دانمارک | Fox Sports | دانمارکی | الگو:؟ |
استونی | Fox Sports | استونیایی | الگو:؟ |
فنلاند | Fox Sports | فنلاندی | الگو:خیر |
فرانسه | Fox Sports | فرانسوی | الگو:؟ |
آلمان | Fox Sports | آلمانی | الگو:بله |
آلمان | Fox Sports | آلمانی | الگو:خیر |
هنگکنگ | Fox Sports | کانتونی یا انگلیسی (نیکام) | الگو:خیر |
مجارستان | Fox Sports | مجارستانی | الگو:خیر |
هند | Fox Sports | انگلیسی | الگو:خیر |
اندونزی | Fox Sports | انگلیسی/اندونزیایی | الگو:بله |
ایرلند | Fox Sports | انگلیسی | الگو:خیر |
ایتالیا | Fox Sports | ایتالیایی | الگو:بله |
ژاپن | Fox Sports | ژاپنی | الگو:بله |
لاتویا | Fox Sports | لاتویان | الگو:؟ |
لیتوانی | Fox Sports | لیتوانیایی | الگو:؟ |
هلند | Fox Sports | هلندی | الگو:؟ |
زلاند نو | Fox Sports | انگلیسی | الگو:؟ |
نروژ | Fox Sports | نروژی | الگو:خیر |
فیلیپین | Fox Sports | انگلیسی | الگو:؟ |
لهستان | Fox Sports | لهستانی | الگو:؟ |
پرتقال | Fox Sports | پرتقالی | الگو:خیر |
قطر | Fox Sports | عربی | الگو:بله |
رومانی | Fox Sports | رومانیایی | الگو:بله |
روسیه | Fox Sports | روسی | الگو:؟ |
صربستان | Fox Sports | صربی | الگو:؟ |
سنگاپور | Fox Sports | انگلیسی | الگو:بله |
اسلوونی | Fox Sports | اسوونیایی | الگو:؟ |
اسپانیا | Fox Sports | اسپانیولی | الگو:خیر |
اسپانیا | Fox Sports | کاتالان | الگو:خیر |
سوئد | Fox Sports | سوئدی | الگو:خیر |
اوکراین | Fox Sports | اوکراینی/روسی | الگو:خیر |
بریتانیا | Fox Sports | انگلیسی | الگو:بله |
ایالات متحده | Fox Sports | انگلیسی | الگو:بله |
[ویرایش] منابع
- ↑ الگو:وب سایت
- ↑ الگو:وب 忧ی?
- ↑ الگو:وب سایت
- ↑ الگو:وب سایت
- ↑ الگو:وب سایت
- ↑ الگو:سایت خبری
- ↑ الگو:Cite news
- ↑ الگو:Cite news
- ↑ Grand Prix of Italy www.fia.comRetrived 12 October 2006
- ↑ Grand Prix of Italy www.fia.comRetrived 12 October 2006
- ↑ الگو:Cite news
- ↑ الگو:Cite news
- Arron, Simon & Hughes, Mark (2003). The Complete Book of Formula One. Motorbooks International. ISBN 0-7603-1688-0.
- FIA Archive. (2004). Federation Internationale de l'Automobile. Retrieved 25 October 2004.
- Formula One Regulations. (2004). Federation Internationale de l'Automobile. Retrieved 23 October 2004.
- Gross, Nigel et al (1999). Grand Prix Motor Racing. In, 100 Years of Change: Speed and Power (pp. 55-84). Parragon.
- Insight. (2004). The Official Formula 1 Website. Retrieved 25 October 2004.
- Jones, Bruce (1997). The Ultimate Encyclopedia of Formula One. Hodder & Stoughton.
- Jones, Bruce (1998). Formula One: The Complete Stats and Records of Grand Prix Racing. Parragon.
- Jones, Bruce (2003). 'The Official ITV Sport Guide: Formula One Grand Prix 2003]. Carlton. Includes foreword by Martin Brundle. ISBN 1-84222-813-7.
- Jones, Bruce (2005). The Guide to 2005 FIA Formula One World Championship : The World's Bestselling Grand Prix Guide]. Carlton. ISBN 1-84442-508-8.
- Tremayne, David & Hughes, Mark (1999). The Concise Encyclopedia of Formula One. Parragon.
[ویرایش] همچنین نگاه کنید به
- List of racing drivers
- F1 Racing (magazine)
- A1 Grand Prix
- Michel Vaillant (the only comic book character driver French Formula One, created in 1957 by Jean Graton)
- Formula 1 Decade (show held on SPEED Channel)
- Tobacco advertising in Formula One
- Fantasy Auto Racing
[ویرایش] لینک های بیرونی
الگو:Cleanup-spam سایتهای رسمی
- Formula1.com — The official site of Formula One Management; contains schedules, race results, live timing during each race, the official F1 shop, and some news
- Current regulations — from the FIA website
- News and reference
- autosport.com — Motorsport news, articles and analysis. Formerly known as AtlasF1
- F1Racing.net — F1 news, interviews, photos, results and videos
- F1db — F1 database and forum
- Formula 1 Review - Provides race information, news, statistics and a community forum
- F1-Live — News, results, discussion forum
- GrandPrix.com — F1 news and a Grand Prix encyclopedia
- F1 technical - Latest F1 news, technical insights into the sport and discussion forum
- ITV.com/F1 — News, pictures, and commentary from ITV, F1's British broadcasters; also from Matt Bishop and F1 Racing magazine
- Pitpass — News, results, analysis, discussion forum
- Stats F1 — Results, statistics
- History
- Forix — Results, statistics
الگو:مقوله برتر الگو:تیمهای فرمول یک
مقوله: سلسه مسابقات اتومبیلرانی مقوله: فرمول یک مقوله: فرمول ها مسابقه