اربیل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اَربیل (در کردی هه‌ولیر: Hewlêr با تلفظ: هاؤلِر، در عربی: اربيل) یکی از شهرهای کردستان عراق و مرکز استان اربیل است. مختصات جغرافیایی آن 36.12 شمالی و 44.01 شرقی است و در 80 کیلومتری شرق موصل قرار گرفته است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۵ (میلادی) 990 هزار نفر برآورد شده است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] اربیل باستان

اربیل شهری بسیار باستانی است که در زمان آرامی‌ها بنیاد گشت. نام آن از ریشه سامی «اربع ئیلا» به معنای «چهار ایزد» است. نام امروزی کردی آن یعنی هه‌ولیر هم دگرگون‌شده همان واژه اربیل است. اربیل در زمان آشوریان مرکز دینی مهمی برای آیین پرستش ایزد ایشتار بود.

منطقه اربیل در طی سده‌ها بخشی از شاهنشاهی ایران هخامنشی را تشکیل می‌داد و مدتی نیز بدست نیروهای اسکندر مقدونی افتاد. پس از آن اشکانیان و ساسانیان طی سده‌های پیاپی بر آن فرمانروایی کردند.

جنگ گوگمل که در آن اسکندر مقدونی، داریوش سوم را در سال 331 پ.م. شکست داد در جایی حدود صد کیلومتر در باختر اربیل رخ داد.

[ویرایش] اربیل معاصر

شهر امروزی اربیل بر روی تپه‌ای باستانی قرار دارد. بر روی آن تپه، دیوارها و بقایای یک دژ عثمانی به چشم می‌خورد. در سده‌های میانه اربیل به یک کانون بازرگانی بر جاده میان بغداد و موصل تبدیل شد و امروزه نیز با قرار داشتن در مسیرهای جاده‌ای و ریلی از اهمیت زیادی برخوردار است.

مجلس منطقه خودگردان کردستان از سال‌ها پیش در شهر اربیل تشکیل می‌شد ولی کنترل آن تا زمان شورش کردها در پایان جنگ خلیج فارس، عملآ در دست صدام حسین بود. در سال‌های میانی دهای 1991 میان دو حزب اصلی کردها یعنی حزب دموکرات کردستان عراق و اتحاد میهنی کردستان جنگی درگرفت و مجلس نامبرده منحل شد. حزب دموکرات با کمک صدام حسین در سال 1996 اربیل را در دست گرفت. پس از سرنگونی صدام بدست نیروهای امریکایی، در دهم آوریل 2003 اربیل شاهد جشن و سرور مردم در خیابان‌ها بود. پس از جنگ چندین بمب برعلیه نیروهای امریکایی و کردها در شهر منفجر شده که شدیدترین آن انفجار بمبی در روز عید قربان در مقر هر دو حزب در شهر اربیل بود که در آن رویداد 109 نفر جان باختند. این بمب‌گذاری را به گروه مسلح انصارالاسلام نسبت می‌دهند.

[ویرایش] نویسندگان معروف اربیل

[ویرایش] ابنیه تاریخی و مکان‌های گردشی

ساختمان‌های تاریخی:

  • ارگ اربیل
  • مناره مظفریه
  • تپه قلیچ‌آقا
  • بازارهای قیصریه
  • مناره باستانی اربیل

مکان‌های گردشگری:

  • منطقه عنکاوه (محله مسیحیان)
  • شهر خواب‌ها (شاری خه‌ونان)
  • بازارهای شهر و بازار شیخَلا
  • منطقه باداوا [1]

هتل‌ها:

  • هتل شرایتون
  • هتل چوارچرا (چهارچراغ)
  • هتل شیرین‌پالاس
  • هتل برج اربیل (تاوه‌ری هه‌ولیر)
  • هتل کوشک شاهان
  • هتل نزار
  • مهمانخانه سرسنگ
  • مهمانخانه زهور [2]

[ویرایش] دانشگاه ها

[ویرایش] منبع