اسفناج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اسفناج

Spinacia oleracea L. نام علمي :

Spinach انگليسي:

Chenopdiaceae خانواده غاز پايان:

نام هاي رايج: اسفاناج, اسپاناخ, اسپناج

گياهي از سر دسته تيره اسفناجيان, جزو دو لپه اي هاي بي برگ . داراي ساقه راست و شيار دار, با برگ هاي پهن و مثلثي شكل ,گل هاي آن خوشه اي, سبز رنگ و كوچك, داراي 5 پرچم و 5 كاسبرگ به هم چسبيده است.

اسفناج تازه حاوي مواد آلبومينوئيدي ، مواد چرب، مواد قندي ، لسيتين ، سكرتين، استات دوپتاس, كلروفيل , كاروتن , ساپونين , خصوصاً اكسالت ها مي باشد. در تخم جوانه زده اسفناج و در جوانه هاي آن مقداري آنزيم هاي جنتيوبياز , و سلوبياز و ليكناز يافت مي شود و ماده اي به نام اسپيناسين كه ترشحات مربوط به هاضمه را تحريك مي كند.

اسفناج همچنين داراي ويتامين هاي ( آ, ب, ث, د, كا )نياسين ( ويتامين پ پ) و مواد معدني و املاح مانند آهن، فسفات ، فسفر، ارسنيك، پتاسيم و كلسيم , مس, مواد ازته, كلرور سديم, سلولز, يد، هيدروكربنه فوليك اسيد , اسيد فسفوريك , اكساليك اسيد مي باشد. خواص و اثرات دارويي: طبع اسفناج بر اساس نظر حكماي طب سنتي كمي سرد و تر و تا حدي مي توان گفت كه نه گرم است و نه سرد، بلكه معتدل است.

اسفناج داراي خواص خون افزا, ملين طبع, سريع الهضم و برگرداننده ماده مرض, آنتي پلاگروز , جلا دهنده, مدر, تقويت كننده ترشحات معده و روده و لوزالمعده ( به دليل داشتن سكرتين ) ، افزايش دهنده ترشحات صفرا ، تقويت كننده حركات دودي شكل معده ، تقويت كننده اعصاب، و اسفناج پخته براي رفع سرفه هاي خشك، آسم ،گرفتگي صدا، يبوست، قولنج هاي كبدي، رماتيسم، نقرس و كمي ترشحات شير معمول است. تخم آن جهت درد كبد، درد دل و درد سر نافع است.

برگ آن خنك كننده است و براي كاهش تب و ورم ريه و روده كوچك نافع است . تخم آن ملين، خنك كننده و براي ورم كبد و يرقان مفيد است . اسفناج در موارد رفع سرفه هاي خشك ( اسفناج پخته ) ، آسم، رفع سردرد, دل درد, كمر درد, تب هاي حاد, التهاب و گواتر, رفع تشنگي, تقويت اعصاب ، گرفتگي صدا ، كم خوني دختران جوان، بيماري هاي حاد، بيماري هاي مقاوم پوست، اسكوربوت، يبوست، کمي ترشحات شير ، قولنج هاي كبدي ، نقرس ، رماتيسم ، رفع لاغري ( 2 تا 5 گرم عصاره برگ تازه ) به كار مي رود.

در موارد كم خوني و كمبود ويتامين ث (اسكوربوت) و بيماري هاي مقاوم پوست استفاده مي گردد .

اسفناج رفع تشنگي مي نمايد و سريع الهضم تر از ساير سبزي هاست و براي درد گلو و ورم ملاز يا ورم لهات ( گوشت پاره اي كه از وسط انتهاي كام آويخته است و آن را اوولا نامند ) نافع است و آب تخم آن براي درد ناحيه قلب و درد احشا ( اعضاي داخل شكم ) مفيد است.

دارويي قديمي براي سوءهاضمه است. شيره تازه آن براي جبران كمبود ويتامين ها استفاده مي شود. نسخه: 2 تا 5 گرم از عصاره برگ تازه اسفناج را به عنوان داروي مناسب براي رفع كم خوني مورد استفاده قرار مي دهند.

اسفناج يكي از سبزيجات بسيار مفيد براي مبارزه با سرطان است . اين سبزي خطر احتمال ابتلا به سرطان را پايين مي آورد و در پيشگيري از آن مفيد است.

به علت داشتن منيزيم تا حدودي جلوي پيشرفت سرطان را مي گيرد، محرك كليه ها بوده و كار و فعاليت آن ها را زياد مي كند. و به علت داشتن سكرتين اثر نيرو دهنده بر روي ترشحات معده، روده، لوزالمعده دارد. ترشحات صفرا را افزايش مي دهد. و حركات دودي شكل روده را تقويت مي مي كند.

يكي ديگر از خواص درماني اسفناج در مورد بيماري قند است . افرادي كه بيماري قند دارند ، بايستي در روز دو الي سه مرتبه اسفناج ميل كنند. و يا مقداري اسفناج به صورت چاي ، دم كرده، سپس كمي ليمو ترش به آن اضافه كنند و نيم ساعت قبل از غذا ميل كنند.

در موارد كمبود ويتامين هاي آ ب ث د مصرف مي شود. و به عنوان داروي اعصاب براي كساني كه كارهاي فكري دارند توصيه مي شود.

به علت پورين موجود در اسفناج ، افراد مبتلا به بيماري نقرس بايد از خوردن آن پرهيز كنند. اسفناج به علت آهن و املاح معدني موجود و مقدار بسيار ويتامين (ب ) ، به رشد موها و افرادي كه كم خون هستند و بهترين غذا براي زنان باردار و كساني كه خون زيادي از آن ها دفع گرديده فوق العاده مفيد است . و حتي يكي از سبزيجاتي است كه تقويت كننده و براي كودكان مناسب است .اگر در خانواده افراد سالمند زندگي مي كنند بايستي اسفناج را در غذاي روزانه آن ها جاي دهيد. البته سعي كنيد از اسفناج خام استفاده كنيد (مانند كاهو در سالاد بريزيد) زيرا اين سبزي به قدري لطيف است كه با جوشاندن يا پخت ، خواص آن از بين مي رود. اگر رژيم غذايي داريد مبادا از خوردن اسفناج و تره غافل شويد .

خوب است به اسفناج و تره كمي ليمو ترش تازه بزنيد و با ديگر سبزيجات سالادي مناسب ميل فرماييد. مصرف اسفناج در تغذيه كودكان به عنوان غذاي كامل دوره نقاهت ، رفع كم خوني و كم خوني دختران جوان ، بيماري هاي حاد، بيماري هاي مقاوم پوست، اسكوربوت توصيه شده است. اگر اسفناج را با جوانه ها مخلوط كنيد از آن خواص بسيار خوبي بهره مند مي شويد و مي توانيد آن را در دوران نقاهت بيمار استفاده كنيد .

اسفناج كه از سبزي هاي داراي رنگ سبز تيره , است, همراه با هويج در صدر ليست خوراكي هاي ضد سرطان جاي دارد و طبق تحقيقات دانشمندان در كاهش نرخ ابتلاي به سرطان موثر است, به خصوص در پيش گيري از سرطان كولون, سرطان ركتوم, سرطان معده, سرطان پروستات, و سرطان حنجره و حلق و سرطان مخاط رحم و سرطان گردن و مري و به ويژه سرطان ريه نقش والايي دارد. اسفناج را نبايد براي بيماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگ هاي صفراوي تجويز كرد، زيرا اكسالات آن كسالت بيماران را تشديد مي كند. براي رفع بند آمدن ادرار هنگامي كه درد شروع مي شود بايد نيم فنجان اسفناج را به همان اندازه مخلوط با روغن بادام شيرين و يا روغن زيتون شده باشد مصرف گرد. آب اسفناج به علت دارا بودن املاح معدني فراوان ، كلروفيل و آهن در تأمين عناصر معدني و ضروري بدن، همچنين سازندگي خون، كمك مؤثر مي نمايد و از آن در رفع كم خوني ها مي توان نتايج درماني گرفت. در تقويت بيماران در دوره نقاهت و در رفع خستگي هاي جسماني و روحي اشخاص مسن و اطفال ، اثرات مفيد ظاهر مي كند. به علت وجود اكسالات ها و فسفات ها, براي بيماران نقرسي و رماتيسمي و ورم روده و معده و سنگ هاي صفراوي ضرر دارد و اسيد اوريك و اوره و ميزان فشار خون را افزايش مي دهد, بنابر اين اسفناج را بايد با دارچين و روغن بادام بپزند و ميل نمايند.


[ویرایش] منبع

1 ـ معارف‌ گياهي‌، 7 مجلد، حسين‌ مير حيدر 2 ـ گياهان‌ دارويي‌، 5 مجلد، دكتر علي‌ زرگري‌ 3 ـ گياهان‌ دارويي‌، پروفسور هانس‌ فلوك‌، دكتر محمد رضا توكلي‌ صابري‌،دكتر محمد رضا صداقت‌ 4 ـ سلامتي‌ شما، زيبايي‌ شما، ايورشه‌، مرضيه‌ آزاد 5 ـ گلها و گياهان‌ شفابخش‌، ريموند دكسترت‌، مهدي‌ نراقي‌ 6 ـ اسرار خوراكيها، دكتر غياث‌الدين‌ جزايري‌ 7 ـ اعجاز خوراكيها، دكتر غياث‌الدين‌ جزايري‌ 8 ـ شفا با داروهاي‌ گياهي‌، دكتر محمد رضا رجحان‌ 9 ـ جادوي‌ سبز، آناكروگر، علي‌ محمد عبادي‌، آزيتا عبدي‌ 10 ـ فرهنگ‌ معين‌، دكتر محمد معين‌ 11 ـ اسرار گياهان‌، انان‌ دگلو، نسرين‌ ياوري‌

[ویرایش] فهرست سبزیجات


[ویرایش] جستارهای وابسته