ترک (شهر)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ترک یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی ایران است. این شهر مرکز بخش کندوان شهرستان میانه است.
[ویرایش] منبع
اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
![]() |
|
---|---|
مرکز | تبریز |
شهرستانها |
آذرشهر | اسکو | اهر | بستانآباد | بناب | تبریز | جلفا | چاراویماق | سراب | شبستر | عجبشیر | کلیبر | مراغه | مرند | ملکان | میانه | ورزقان | هریس | هشترود |
شهرها |
آبشاحمد | آذرشهر | اسکو | آقکند | اهر | ایلخچی | باسمنج | بخشایش | بستانآباد | بناب | تبریز | ترک | ترکمانچای | تسوج | تیکمهداش | جلفا | خاروانا | خامنه | خراجو | خسروشهر | خمارلو | خواجه | دوزدوزان | زرنق | زنوز | سراب | سردرود | سیس | سیهرود | شبستر | شربیان | شرفخانه | شندآباد | صوفیان | عجبشیر | قرهآغاج | کشکسرای | کلوانق | کلیبر | کوزهکنان | گوگان | لیلان | مراغه | مرند | ملکان | ممقان | مهربان | میانه | وایقان | ورزقان | هادیشهر | هریس | هشترود | هوراند | یامچی |
اماکن دیدنی |
ارگ علیشاه | آسیاب خرابه | بازار تبریز | پل خداآفرین | خانه مشروطیت | دژ بابک خرمدین | رصدخانه مراغه | شاهگلی | شهرداری تبریز | قلعه ضحاک | کلیسای سن استپانوس | روستای کندوان | مسجد کبود | مسجد مهرآباد | مقبرةالشعرا | موزه آذربایجان | موزه سنجش |
[ویرایش] مسجد سنگی ترک
مسجد ترک از هر حیث قابل توجه میباشد و یکی از مهمترین آثار تاریخی میانه بشمار میرود. سبک وشیوة معماری آن از عجایب روزگار است بنای مسجد ترک را به امام حسن مجتبی نسبت میدهند و یکپارچه از سنگ تراشیده شده ساختهاند.جلوی این مسجد تمام سنگی است و کتیبهای بصورت نوار در قسمت بالای دیوار به خط زیبا و نستعلیق نوشته که حکایت از دقت ومهارت دارد. درکنار چپ در ورودی مسجد کتیبهای است که در روی سنگ کنده شده و در دیوار بنا بصورت شش ضلعی زیبا به کار رفتهاست و در آن سنگ تاریخ بنا این جمله به چشم میخورد «کل شیٍ هابک الا وجهه له الحکم۱۲۸۲» و مسلم است که همین تاریخ ،تاریخ بنای اولیه این مسجد میباشد باتوجه به مصالح ساختمان وسنگهایی که درآن به کاررفتهاست بیننده را به حیرت وا میدارد که با در نظر گرفتن عدم امکانات آن زمان مصالح را با چه وسیلهای حمل کردهاند مخصوصاًََ ستونهایی که در داخل مسجد تعبیه شده یکپارچه از سنگ قرمز که مسلم است این سنگها را ازجای دیگر حمل و در آنجا تراشیدهاند و سقف مسجد بر روی این پایهها برپاست. البته این پایه هاوستونها در گذر زمان خراب شدهاند. به طوری که به گفتة اهالی محل یکی از این ستونها بر اثر زلزله تکسیت پیدا کرده بودکه مجدداً بنا گردیده ودر مشاهده از ستونهای مسجد ستونی بجای ستون اولی بنا شدهاست که دارای شکل و نمای جداگانهاست این مسجد از لحاظ ساختمانی امروزه از دو قسمت کاملاً متمایز تشکیل شده: قسمت اول ساختمان اولیه سنگی مسجد است و قسمت دوم که از منتهی الیه دیوارههای سنگی با آجر شروع شده شامل شبستانهای بالا میباشد به طوری که میتوان گفت بر روی سنگهای اولیه مسجد بنا شدهاست داخل مسجد نیز از دو قسمت تشکیل شده : یک قسمت وسیع و مهم آن است که محل اجتماع عموم مردم است.وقسمت دیگر که کوچکتر از خود مسجد است گفته میشودکه آنجا محل اجتماع صوفیان و عارفان و مشاهیر بوده که به بحث و گفتگو یا ورد و ذکر میپرداختهاند.محراب مسجد زیباترین و مجلل ترین قسمت را تشکیل میدهد که بطرز خیلی زیبا و باشکوه وبا مهارت و استادی کامل آن را از سنگ یکپارچه تراشیده و در دیوار تعبیه کردهاند که نمونهای از عظمت تاریخ هنر ایران است.در قسمت جنوب غربی مسجد مقبرهای به چشم میخورد که اهالی معتقد هستند قبر بانی و یا معمار مسجد است و با توجه به عظمت و ظرافت فراوان این مسجد جنبهٔ فرسایش بخود گرفته واز آن همه کنده کاریهایی که در قسمت نما دیده میشود تنها چیزهای ناچیزی برجا ماندهاست درنمای این مسجد آیات قرآنی و همچنین اسامی ائمة اطهاراز جمله محمد،فاطمه،علی،حسن و حسین نوشته شده که نشانگر ارادت والای بانی و معمار مسجد به ائمةاطهار است.
در حیاط این مسجد نیز حوضی از سنگ به چشم میخورد که بنا به ضرورت مسجد محلی برای وضو گرفتن نماز گزاران بودهاست.
آنچه بیشتر از همه بازدید کنندگان از اثر تاریخی را به حیرت وا میدارد آن عظمت و شکوه و نوعی احساس نزدیکی به ائمة اطهار و معبود یکتا است و همین احساس باعث شده که افراد برای ادای دین خود و ادای نذرهای خود چیزهایی از قبیل قالی،قالیچه و... را به این مسجد اهدا نمایند.
این مسجد در طول زمان بدفعات مورد مرمت و بازسازی قرار گرفتهاست و ادارهٔ حفظ آثار باستانی استان آذربایجانشرقی وظیفه حفظ و مرمت آن را بر عهده گرفتهاست و برای جلوگیری از رطوبتی که درپای دیوارههای ساختمانی مسجد بوده و طول عمر مسجد را شدیداً مورد تهدید قرار میدهد اطراف دیوارهها اقدام به کانال کشی نموده تا از پیشرفت رطوبت جلوگیری شود.
از چهرههای برجسته این شهر :
۱- حاج شیخ محمدباقر ملکی
۲-ایت الله شبیری زنجانی
۳-مرحوم تیمسارسید رحیم حسینی
۴- شادروان ملاعباس خدایاری
۵-...
ادامه دارد...
آیت الله محمدباقر ملکی میانجی ـ مفسر قرآن و استاد معارف اهل بیت (ع)ـ در سال ۱۲۸۵ شمسی در شهر «ترک» میانه دیده به جهان گشود. پدرش ـ مرحوم حاج عبد العظیم ـ از شخصیتهای پرنفوذ و متدین منطقه به شمار میآمد. ایشان در کنار فعالیتهای کشاورزی ، آموزش مقدمات علوم اسلامی و زبان ادبیات فارسی را در زادگاه خود آغاز کرد. برای تکمیل آن در سال ۱۳۴۹ قمری عازم مشهد مقدس گردید. در حوزه مشهد مقدس ، سطوح عالی را نزد آیت الله شیخ هاشم قزوینی ، فلسفه و مباحث اعتقادی را نزد آیت الله شیخ مجتبیقزوینی ، بخشی از علم هیئت را از آیت الله شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی ، درس خارج فقه را از آیت الله میرزا محمد آقازاده خراسانی و بخشی از مباحث فقه ، یک دوره اصول فقه و یک دوره کامل علوم و مباحث معارفی خراسان را از محضر استاد بزرگوارش مرحوم علامه آیت الله العظمی میرزا مهدی غروی اصفهانی آموخت و در حدود سال ۱۳۶۱ قمری از محضر ایشان به دریافت اجازه اجتهاد ، فتوا و نقل حدیث مفتخر گشت که ایناجازه نامه بعدها توسط مرحوم سید محمد حجت کوه کمری تبریزی مورد تایید و تاکید قرار گرفت. در بخشی از این اجازهنامه چنین آمدهاست: «...ایشان به مرتبه فقیهان ره شناس و مجتهدان دقیق النظر نایلآمدند. باید خدای سبحان را بر این نعمت و کرامت شکر کنند ، زیرا که طالبان بسیارند ولی واصلان اندک و من به ایشان اجازهدادم که از من روایت کنند هرچه را من اجازه روایت و نقل آنها را دارم...». وی پس از حدود سیزده سال در سال ۱۳۶۲ قمری به وطن خود «ترک» بازگشت و در مدت اندکی رهبری مذهبی و سیاسی بیش از صد پارچه آبادی و روستاهای اطراف را در منطقه شمال و شمالشرق میانه بر عهده گرفت. البته بخشی از این ایام مصادف با جنگ جهانی دوم (۱۳۵۹ ق) بود که حضور فعال این فقیه فرزانه در منطقه ، مایه نشاط و دلگرمی برای توده مردم و منزل ساده و بیآلایش وی همواره پناهگاه مظلومان و محل امن و آسایش برای ستمدیدگان به شمار میرفت. آیت اللهغروی اصفهانی با توجه به محروم بودن خیل طلاب حوزههای علمیه بزرگ مانند قم و مشهد و تبریز از محضر ایشان در سال ۱۳۶۴ ق طی نامهای به شاگردش ضمن تکریم و تجلیل از مقام علمی و تاکید بر فقاهت و اجتهاد آیت الله ملکی میانجی تاکید مینماید: «با توجه به مقام علمی ، هرگز خود را به منطقه کوچک محصور نکرده و بلکه برای ابلاغ رسالت خطیر و انجام وظایف مهم دینی و نشر فرهنگ اهل بیت حتماً در شهرهای بزرگی مانند تبریز سکونت کن». حضور وی در منطقه برای برخی از مالکین و خوانین ستمگر سخت گران آمد و لذا تصمیم به اذیت و آزار و اهانت نسبت به وی گرفتند. آنان در یک ترفندی از پیش طراحی شده ، دوستداران این عالم مجاهد را بازداشت ، شکنجه و زندانی کردند ، فضای رعب و وحشت عجیبی ایجاد نمودند تا جایی که وی در ۱۳۷۸ ه. ق پس از ۱۶ سال سکونت در وطن به قم مهاجرت کرد. ایشان در سال ۱۳۷۸ ه. ق هنگام ورود به شهر مقدس قم با تکریم و احترام رئیس حوزه و مرجع تقلید جهان تشیع ، بروجردی و دیگر مراجع و علمای اعلام قرار گرفته و در جوار کریمه اهل بیت به تحقیق و تدریس خارج اصول ، تفسیرکلام و معارف تشیع پرداخت و شاگردانی فاضل ، دانا و کوشا تربیت نمود. از آثار او میتوان نام برد: بدائع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام(چاپ قم و بیروت)، تفسیر فاتحه الکتاب ، توحید الامامیه ، تفسیر۶ جلدی مناهج البیان ، نگاهی به علوم قرآنی ، الرشاد فی المعاد ، تقریرات کامل درس اصول آیت الله میرزا مهدی غروی اصفهانی(مخطوط) ، رسالهای در حبط و تکفیر(مخطوط) رسالهای در خمس(مخطوط) ، رسالهای در احکام میت(مخطوط). همچنین نوشتاری در احکام صلاه ، نکاح، طلاق، مواریث و ابحاثی پیرامون مسائل متفرقه تفسیر و معارف که در حال آماده شدن برای چاپ است. این فقیه ، مفسر و متکلم تلاشگر ، پس از ۹۵ سال زندگی افتخارآمیز همراه با تلاش و کوشش بی وقفه ، سرانجام در شب جمعه پانزدهمخرداد ۱۳۷۷ ش. دعوت حق را لبیک گفت و به سرای باقی شتافت. پیکر پاک این فقیه بزرگ با شکوه خاص با شرکت آیات عظام و علمای اعلام و جمع کثیری از طلاب و فضلای حوزه علمیه قم ، در این شهر تشییع و در قبرستان شیخان در جوار حرم معصومه به خاک سپرده شد.