امداد غیبی (علمی-تخیلی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

زمانی که در یک داستان خیالی یا علمی-تخیلی، داستان‌پرداز به‌ناگهان شخصیتی یا پدیده‌ای را به‌طور غیرمنتظره وارد صحنه می‌کند تا نتیجه داستان یا نتیجه یک جنگ و کشمکش را تغییر دهد به آن شخصیت، دستگاه یا پدیده امداد غیبی گفته می‌شود.

امدادهای غیبی معمولاً سرشتی ایزدی دارند و موقعی وارد داستان می‌شوند که تحولات داستان گره خورده یا نیروهای نیک‌نهاد خود به‌تنهایی از پس نیروهای شر بر نمی‌آیند.

[ویرایش] پیشینه

در فرهنگ‌های شرقی، امداد غیبی زمینهٔ دینی دارد و گروه‌هایی از مردمان شرقی از جمله برخی از شیعه‌ها به وجود آن‌ها باور دارند.

در فرهنگ غربی امداد غیبی حاضرشونده در داستان را با عبارت لاتینی deus ex machina (دئوس اکس ماکینا) بیان می‌کنند که به معنی «ایزد (آمده) از دستگاه» است. این عبارت لاتین خود از روی عبارت یونانی ἀπὸ μηχανῆς θεός (آپو مِخانِس تِئوس) که به همان معنی است گرته‌برداری شده‌است. مخانه جرثقیل کوچک چوبی‌ای بود که در صحنه‌های تئاتر یونان و روم باستان هنرپیشه‌ای را که نقش ایزد و امدادگر غیبی را بازی می‌کرد پایین آورده و وارد صحنه می‌کرد. «ایزد (آمده) از دستگاه» هم اشاره به همین امر دارد.

کمک‌گرفتن از امداد غیبی در پیرنگ یک داستان، یکی از فنون پیرنگ (Plot devices) است.

[ویرایش] جستارهای وابسته

  • فن دکمه وانشانی (Reset button technique)
  • مک‌گافین (MacGuffin)
  • سپر شخصیت فیلم (Character shield)
  • تعلیق ناباوری (Suspension of disbelief)

[ویرایش] منبع

ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۰۷.