گوشه موسیقی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
![]() |
پیشنهاد شده است که این مقاله یا بخش با گوشه (موسیقی) ادغام گردد. (بحث). |
گوشه که گاهی به آن مقام (در شباهت با موسیقی عربی و ترکی) نیز میگویند از اساسی ترین مولفه های هویت موسیقی ایرانی است.بسته به اهمیت گوشه ها را میتوان به سه گونه تقسیم کرد:
- 1-گوشه های بزرگ: که دارای این قابلیت هستند که به مدت زیادی درطول یک اجرا نواخته شوند مانند گوشه ی بیات کرد درشور - مخالف در سه گاه و چهارگاه- حجاز در ابوعطا-شوشتری در همایون و ...
- 2-گوشه های کوچک: که در همه آواز ها و دستگاه ها وجود دارند
- 3-گوشه های سرگردان: که قابلیت اجرا در دستگاه های مختلف را دارند مانند مثنوی-جامه دران-کرشمه و...
- گوشههای موجود در دستگاههای موسیقی ما در حقیقت قطعاتی جدا ولی در عین حال مربوط به هم هستند که از پیوستن آنها به یکدیگر دستگاههای موسیقی بوجود میآیند .
- به اولین گوشه در هر دستگاه درآمد آن دستگاه میگویند.
- گوشهها در یک دستگاه ممکن است دارای گامهای مختلف یا همانند باشند .
- در ردیف نوازی گوشهها به ترتیب از درجات پایین گام شروع شده و طبق یک روند منظم به تدریج اوج گرفته و دوباره به گام اصلی دستگاه بازگشت مینمایند .
- هر یک از گوشهها بر اساس گام و یا حالت و یا نت شاهدی که دارند، حالت احساسی خاصی را تداعی مینمایند .
- در دستگاههای مختلف ممکن است گوشههایی با حالات یکسان وجود داشته باشند که از طریق آنها میتوان به تعویض دستگاهها ( مرکب نوازی ) پرداخت .
[ویرایش] تعدادی از گوشه های موسیقی ایرانی
- دستگاه شور
-شهناز -حسینی
- دستگاه سه گاه
-زابل-مویه-حدی -پهلوی -مغلوب-مخالف
- دستگاه چهارگاه
-زابل-مویه-حدی -پهلوی-منصوری -مغلوب-مخالف
- دستگاه ماهور
-گشایش(داد)-دلکش-بیات لر- عراق-حصار-راک
- دستگاه همایون
-چکاوک-شوشتری-عشاق
- دستگاه نوا
-عراق-رهاب
- دستگاه راست پنجگاه
-راست-چکاوک-راک-پنجگاه-لیلی و مجنون
- آواز دشتی
-دشتستانی
- آواز ابوعطا
-حجاز-
- آواز بیات ترک(بیات زند)
-روح الارواح
- آواز افشاری
-عراق
- آواز اصفهان
-
[ویرایش] منابع
1- دستگاه در موسیقی ایرانی-هرمز فرهت-ترجمه مهدی پورمحمد-انتشارات پارت