استان ایروان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ایروان از استانهای کشور ارمنستان به مرکزیت شهر ایروان. محدوده این استان جزئی است از محدوده یکی از خاننشینهای شمال غربی ایران زمان قاجار به نام خانات ایروان. شالوده هاي اين شهر در دوران عصر حجر جديد گذاشته شده كه از آن دوران آثاري در محله شنگاويت ايروان و كنارههاي رود هرازدان باقي مانده است. در دوران حكومت اورارتو در قسمت جنوبي شهر فعلي قلعه و شهر ارابوني بنا شد كه در دورات استيلاي هخامنشي مركز ساتراپ سيزدهم گرديد. به غير از ارابوني شهر ديگري در كنار رودخانه هرازدان در دوران اورارتو بنام تيشباني بنا گرديد كه در كنار محله چهاباغ قرار دارد. بعد از سقوط حكومت اشكانيان ارمنستان بدست ساسانيان و روميها؛ ايروان تحت سلطه روميها قرار گرفت و در قرن ششم ميلادي بدستو امپراطور روم مركز كاتوليكهاي ارمني در اين مكان اسقرار يافت و كليساي باشكوهي نيز در آن بنا گرديد كه آثاري از آن در محله آوان باقي مانده است. در زمان حكومت باگرادونيها و زاكاريانها در قرون ده الي سيزده ميلادي قلعه مستحكمي در اين شهر قرار داشته كه طبق شواهد بدست آمده برروي تپه مشرف به شهر كه در آن مجسمه يادبود قتل عام ارامنه بنا شده قرار داشته است. بعد از حمله مغولها و تاسيس حكومتهاي آق قويونلو و قره قويونلو در منطقه مسئوليت اداره فلات ارمنستان به وسكان اوربليان داده شد كه وي مركز حكومت خود را شهر ايروان قرار داد. اوايل قرن شانزده شاه اسماعيل صفوي به حكومت آق قويونلوها پايان داده و ارمنستان را تصرف نموده كه اين سرآغاز درگيريهاي دويست و بيست ساله با عثماني و دست بدست شدن ايروان براي چهارده بار گرديد. در همين دوران قلعه معروف ايروان مشرف به رودخانه هرازدان بنا گرديد كه مركز خانات ايروان شده و در حال حاضر بجاي قلعه؛ كارخانه شراب سازي آرارات قرار دارد. زلزله مهيبي در سال 1679 ميلادي باعث ويراني گسترده شهر گرديد كه پس از آن بازسازي آغاز شده و تعدادي از كليسا باسازي و مساجد جديدي نيز بنا شد كه معروفترين آن مسجد كبود واقع در خيابان ماشتوس را مي توان نام برد. بعد از حملات نيروهاي روسيه به جنوب قفقاز از اواخر قرن هجده و درگيريهاي طولاني با ايران بالاخره شهر ايروان طبق عهدنامه تركمنچاي در سال 1828 ميلادي بدست امپراطوري روسيه افتاد. در پايان جنگ جهاني اول در سال 1918 ميلادي جمهوري ارمنستان به پايتختي ايروان تاسيس گرديد كه در پايان سال 1920 بدست ارتش يازده سرخ و نيروهاي آتاتورك سقوط كرده و تا فروپاشي شوروي شهر ايروان مركز جمهوري سوسياليستي ارمنستان باقي ماند و پس از استقلال مجدد در سال 1991 ميلادي به پايتختي ارمنستان برگزيده شد.
ایروان در کنارههای شمالی دشت آرارات و بعضاً فلات آتش فشانی در ساحل رود هرازدان (شاخه چپ ارس) در ارتفاع 1300 – 850 متری از سطح دریا واقع شده است. میانگین دمای آن در زمستان 2/4 درجه سانتی گراد و در تابستان 8/24 درجه سانتی گراد است. در فصل تابستان بعلت اختلاف دما در دشت آرارات و كوهستانهاي اطراف شهر در گرمترين ساعات روز باد خنكي از شمال شرقي شهر به سمت دشت شروع به وزيدن مي كند كه اين امر باعث خنك شدن هواي شهر مي شود. ايروان بعلت قرار گرفتن در دامنه هاي كوه آرارات در فصول مختلف سال داراي منظر بديعي مي باشد. ايروان همچون آمفي تاتري مي باشد كه از سه سمت با كوهاي نه چندان مرتفع محصور بوده و فقط از سمت جنوب غربي با شيبي ملايم به دشت آرارات متصل بوده كه از همين محل نيز رودخانه هرازدان از شهر خارج و به طرف رود ارس طي مسير مي كند. شهر ايروان برروي كمربند زلزله قرار داشته و به همين علت نيز شاهد زلزله هاي مهيب و ويرانگري بوده است.
مهمترین شاخههای صنعت در ایروان عبارتاند از: ماشین سازی و صنایع فلزی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی صنایع فلزات رنگین صنایع سبک و فراوردههای غذایی و تولید محصولات مصالح ساختمانی. صنایع ماشین سازی الکترونیکی، الکترونیک دستگاههای دقیق و اتومبیل سازی از مهمترین شاخههای صنعت به شمار میروند. صنایع شیمیایی و پتروشیمی با تولیداتی همچون کائوچوی صنتی مواد شیمیایی لاستیک سازی لاک و رنگ داروسازی و غیره نقش مهمی دراقتصادی شهر و جمهوری دارند.
[ویرایش] پیوند به بیرون
استانهای ارمنستان | ![]() |
---|---|
آراگاتسوتن | آرارات | آرماویر | گغارکونیک | کوتایک | لوری | شیراک | سیونیک | تاووش | وایوتس جور | ایروان |