فرنجمشك

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

Image:Merge-arrows.svg

پیشنهاد شده است که این مقاله یا بخش با بادرنجبویه ادغام گردد. (بحث).

بادرنجبويه

Melissa officinalis. L .نام علمي:

Balm, Balm _ mint, Lemon Balm انگليسي: ‌

نام‌هاي‌ رايج‌: ترنجان، بلسان‌، گل‌ حنا، بادرنگ‌ بويه‌، وارنگ‌ بو (گيلكي‌)، قرنفل‌ بستاني‌، پلنگ‌ مشك‌ (مازندران‌)، حشيشه‌ النحل‌، بادر، عاشق‌ تره‌، نازبوي‌، بادرونه‌، ترنگان‌، بارنگبو, مفرح القلب.

‌بادرنجبويه‌ گياهي‌ پايا پرپشت‌، به‌ ارتفاع‌ 30 تا 80 سانتيمتر كه‌ به‌ حالت‌وحشي‌ وجود دارد. ساقه‌ آن‌ چهارگوش‌ و گاهي‌ كركدار است‌ و در ابتدا انشعابات‌جزئي‌ دارد ولي‌ در منطقه‌ گلدار بسيار منشعب‌ است‌. برگ ها متقابل‌، بيضوي‌ يا مثلثي ‌به‌ طول‌ 3 ـ 5 سانتيمتر است. اين‌ برگ ها گاهي‌ كركدار و حاشيه‌ دندانه‌اي‌ عميق‌ دارد. جام‌گل‌ سفيد رنگ‌ است‌ و گل ها به‌ شكل‌ دسته‌هاي‌ 3 ـ 6 تايي‌ روي‌ يك‌ دم گل‌ كوتاه‌ در محور برگ ها قرار دارد.

برگ هاي بادرنجبويه شامل تركيبات لعابي، نرال , گرانيول , سيترال آ و ب, سيترنلال , فلاوونئيدها , اسانس فرار5 ./.، كاريوفيلن , لينالول ، ليمونن اوليه ترپونئيد , اسيد فنل كربوكسيليك اسيد , روزمارينيك اسيد , تانن ، يك ماده تلخ، كامفر، اسانس مليس، اسيد گاليك، موم، صمغ، قندهاي مختلف، مواد زريني و مواد پكتيكي است.

قسمت هاي مورد استفاده گياه بادرنجبويه برگ هاي خشك شده و سر شاخه هاي گلدار و گاهي‌ نيز از پا جوش هاي‌ گلدار آن‌ كه‌ بعد از جمع‌آوري‌ به‌ سرعت‌ در سايه‌ و در حرارت‌ كمتر از 35 درجة‌ سانتيگراد خشكاند. از برگ خشك, چاي, كپسول, عصاره كرم, و روغن, و تركيبي با ساير گياهان به عنوان داروي مسكن يا داروي ضد نفخ در بازارهاي تجاري مورد استفاده قرار مي گيرد.

خواص و اثرات درماني: طبع بادرنجبويه گرم و خشك است. برگ و سر شاخه هاي گل دار و روغن خالص گياه بادرنجبويه : ضد تشنج ، مسكن, ضد اسپاسم( اسپاسموليتيك ) ، ب بر, ضد قي ، مقوي معده ، معرق ، صفرا بر ، محرك معده ،محرك ، ضد افسردگي ، محرك جهاز هاضمه ، تسكين دهندة خون ريزي هاي قاعدگي ، تسريع كنندة تعريق ، آرام بخش دستگاه عصبي ، ضد ويروس ، ضد باكتري ، باد شكن , نيرو دهنده, تسهيل كننده عمل هضم، ضد آلرژي، مقوي قلب، تنظيم كننده قاعدگي، ضد بلغم، خواب آوراست. اسانس آن داراي خاصيت ضد تشنج و آرام كننده با اثر قاطع است.

بادرنجبويه در موارد دردهاي دستگاه گوارشي، تنظيم قاعدگي، سنكوپ، ناراحتي هاي عصبي,‌ اختلالات‌ معدي‌، آنفلوانزا, مرض بي خوابي, جراحات, تهوع‌، ازدياد هوش‌ و حافظه‌، درد شكم‌، خوشبو كننده‌ دهان‌, دل‌پيچه‌هاي‌ ناشي‌ از نفخ‌، نزله‌هاي‌ مزمن‌ برونش‌ها، ضعف‌ قلب‌، خستگي‌ روحي‌، عصبانيت‌ها، ضعف قلب، صداهاي مبهم در گوش، استفراغ هاي دوره بارداري، بيماري هاي مختلف دستگاه تنفسي، دردهاي عصبي دندان، سردرد، گوش درد، تأخير در وقوع قاعدگي و قاعدگي هاي دردناك، كاهش اشتها, بي‌خوابي‌، هيستري، سرگيجه، احساس چنگ زدگي در معده ، زكام, اختلالات هضمي، درد مفاصل‌، طپش‌ قلب‌، سردردهاي‌ يكطرفه‌ (ميگرن‌)، درد معده‌ با منشاء عصبي‌، كم‌ خوني‌ دختران‌ جوان‌، برخي‌ حالات‌ آسم‌، فلج‌، ماليخوليا، پيشگيري‌ از فساد دندان‌، گزيدگي‌ حشرات‌ بويژه‌ زنبور و تومورها, مورد مصرف‌قرار مي‌گيرد.

روغن بادرنجبويه به عنوان داروي مسكن به كار مي رود.

در قرن هيجدهم از بادرنجبويه (مليس) اكسيري مشهور براي حفظ جواني درست مي كردند. آنان معتقد بودند بادرنجبويه افسردگي و دلتنگي ماليخوليايي را دور مي كند. اكنون از اين گياه ، به عنوان داروي ضد افسردگي استفاده مي كنند. بادرنجبويه براي دستگاه گوارش مفيد و پرورش آن بسيار آسان است. سر شاخه هاي گلدار گياه تير ماه و تابستاني آن را ، 2 درصد دم كرده ، 15 دقيقه ، 2 تا 3 فنجان ، فاصله با غذا جهت رفع اضطراب و تشويش ناشي از دردها و فشارهاي پريشان كننده داخلي همراه با احساس تشنگي هوا ميل نمايند. و چند روز متوالي به منظور تقويت قلب و مراكز عصبي و تنگي نفس به كار برند. مصرف بادرنجبويه اثر رفع تندخويي در دختران جوان و زنان ضعيف البنيه دارد، گرد سر شاخه هاي گياه و يا لوسيون حاصل از دم كرده آن اگر روي زخم ها و جراحات اثر داده شود، درد را تسكين مي دهد. ماليدن آب بادرنجبويه بر روي پوست بدن سبب شفاي دردهاي صورت (نورالژي فاسيال) مي شود. برگ و ير شاخه هاي گلدار بادرنجبويه را به مدت 4 دقيقه دم كرده، 20 دقيقه بماند، سه فنجان جهت رفع افسردگي رواني (پسيكوزديرسيو) به بيمار بدهند. نوشيدن چاي بادرنجبويه براي درمان دل به هم خوردگي هاي گوارشي و ناراحتي هاي عصبي بسيار نافع است. اسانس روغني آن را مي توان در ساخت كِرِم هايي كه براي درمان زخم و گزيدگي حشرات به كار مي رود، استفاده كرد. ماليدن اسانس روغني آن روي پوست بدن بعلت بوي تندي كه دارد مگس ها را فراري مي دهد. برگ تازه آن براي رفع سوزش و درد، روي محل گزيدگي زنبور، اثر داده مي شود. سر شاخه گلدار ، تير ماه و تابستاني آن را 3 درصد دم كرده ، 20 دقيقه بماند ، 4 فنجان در روز جهت اختلالات تحريك پذيري اعصاب خودكار و اعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك تناول نماييد. اين سبزي در موارد ناراحتي هاي مختصر عصبي ، دردهاي دستگاه گوارشي، مصرف مي شود. جوشانده بادرنجبويه به ، درهم ريختگي وضع عصبي ، افسردگي و خستگي روحي پايان مي دهد. نيم مشت از گياه خشك شده را در يك ليتر آب مي جوشانند و روزانه دو فنجان از آن مي نوشند. اين گياه داراي اثرات خوب ضد درد ، ضد نفخ، و اسپاسم و آرام بخش و تا حدي خواب آور است. بادرنجبويه اثر آرام بخش بر دستگاه گوارش دارد، ضد افسردگي است و براي مشكلات پس از زايمان نيز مؤثر مي باشد. روزانه به ميزان يك فنجان بنوشيد. يك گياه خوب و مقوي براي شروع روز با نشاط است. گاهي در محصولات تجاري، براي كمك به دستگاه گوارش، اين گياه را با رازيانه تركيب مي كنند. از برگ هاي آن براي درست كردن چاي تقويت و ضد افسردگي استفاده كنيد. داراي رايحه اي بسيار مطبوع و طعمي دلچسب است. از گونه هاي متنوع دارويي كم رشد استفاده كنيد. دم كرده 10 تا 15 گرم برگ و گل بادرنجبويه در يك ليتر آب جوش براي درمان تشنج هاي معده و روده، نفخ و تشنج عصبي، يك فنجان پس از هر وعده غذاي اصلي بنوشيد. همچنين دم كرده فوق الذكر براي درمان سرگيجه، تهوع، دلشوره و بي خوابي مناسب است. 10 تا 15 گرم گياه را در دو ليوان آب به صورت دم كرده يا جوشانده به عنوان ضد غم و اندوه ، ضد افسردگي و اضطراب، ضد وحشت و كابوس، ضد ضعف اعصاب، ضد كم خوني و كمي حافظه، ضد لرزش اندام ها كه در نتيجه ترس ايجاد مي شود بزرگسالان يك استكان در هر وعده با كمي قند تناول نمايند. آب بادرنجبويه : مناسبترين راه اين است كه آن را از برخي داروخانه ها و عطاري ها بخواهيد. كه براي درمان ميگرن عصبي، دلشوره، غش و سنكوپ، يك قاشق چاي خوري آب بادرنجبويه بنوشيد. مرهم: چند برگ تازه بادرنجبويه را له كنيد و روي محل گزش حشرات بگذاريد. كمپرس: با گل بادرنجبويه دم كرده اي درست كنيد. سپس آن را به صورت كمپرس براي درمان ميگرن هاي ناشي از ناراحتي عصبي يا گوارشي به كار بريد. بادرنجبويه‌ هم‌چنين‌ فشار خون‌ را كمي‌ پايين‌ مي‌آورد و تعداد نبض‌ را كاهش‌مي‌دهد. جوشانده‌ يا شربت‌ بادرنجبويه‌ براي‌ تقويت‌ معده‌ و حواس‌ و كبد و ازدياد هوش‌ و حافظه‌ تجويز مي‌شود. از دم‌ كرده‌ 10 تا 15 گرم‌ برگ‌ و گل‌ بادرنجبويه‌ در يك‌ ليتر آب‌ براي‌ درمان‌تشنج‌هاي‌ معده‌ و روده‌، نفخ‌ و تشنج‌ عصبي‌ يك‌ فنجان‌ بعد از هر غذا تناول‌ كنيد. اين‌ دم‌ كرده‌ همچنين‌ براي‌ درمان‌ سرگيجه‌، تهوع ،‌ دلشوره‌ و بي‌خوابي‌ مفيد است‌. و به‌صورت‌ مزمزه براي‌ استحكام‌ لثه‌ و دندان‌ها مفيد است‌. ضماد برگ‌ آن‌ براي‌درد مفاصل‌ مفيد است‌. از آب‌ بادرنجبويه‌ براي‌ درمان‌ ميگرن‌ عصبي‌، دلشوره‌، بي‌خوابي‌، غش‌ و سنكوپ‌ يك‌ قاشق‌ چاي خوري‌ بنوشيد. برگ‌ له‌ شده‌ تازه‌ بادرنجبويه‌ تسكين‌ دهنده‌ گزش‌ حشرات‌ است‌. كمپرس‌ دم‌ كرده‌ گل‌ بادرنجبويه‌ در موضع‌ ميگرن‌ با منشاء عصبي‌ و گوارشي‌ مفيد است‌. در استعمال‌ خارجي‌ جوشانيده‌ دو استكان‌ بادرنجبويه‌ در يك‌ ليوان‌ آب‌ پس‌ از صاف‌ كردن‌ در بيماري هاي‌ پوستي‌ نظير خارش‌ و كهير، جرب‌ و اگزما، به‌كار مي‌برند. مشخصه : سرد ، خشك ، ترش ، تا حدي اشتها آور است و باعث ترشح شيرة گوارشي مي شود.


[ویرایش] فهرست سبزیجات


[ویرایش] جستارهای وابسته