کاروانسرای مرنجاب
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
كاروانسرای مرنجاب در موقعيت جغرافیایی’۷و ْ۳۴ عرض جغرافيايی و ’۴۸و ْ۵۱ طول جغرافيايی، در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح دريای آزاد در حاشيه جنوبی درياچه قم واقع شده است. مرنجاب از دهستان كويرات شهرستان آران و بيدگل و در ۵۰ كيلومتری شمال شرق مركز اين شهرستان قرار دارد.
يكی از معروفترين و بزرگترين ريگزارهای ايران، منطقه بادرفتی وسيعی است كه جولانگاه تپههای ماسهای متحرك است.اين منطقه معروف به «بندريگ» است كه از شمال و شمال شرق شهر آران و بيدگل تا ساحل جنوبی درياچه قم، جايی كه مرنجاب احداث شده، تقريباً تمام شهرستان را پوشانده است. در منطقه كويری آران و بيدگل، باد مثل هر منطقه كويری ديگر، يك عامل تعيين كننده اقليمی است. باد، هم در شكل دهی به وضعيت طبيعی كوير و هم در شيوه زندگی انسان بيابان نشين تأثير تعيين كننده دارد. بادهای نامطلوب بزرگترين آفت كوير و باد مطلوب، نسيمی از بهشت است كه كوير تفتيده را شاداب و با طراوت میكند. متأسفانه در اين منطقه جز دو باد شهرياری و باد شمال، ساير بادها چون باد خراسان، باد قبله، باد طوفان، باد سياه و بويژه باد لوار از بادهای نامطلوب محسوب میشوند.در منطقه آران و بيدگل همه چيز شكل و نمود كويری دارد و هر پديدهای، طبيعی يا انسانی، آيينه كوير است. همين جا بايد اذعان داشت كه كوير را با همه پديدههای بيشمار ديدنی و تأمل انگيز و حيرت آور، نمیتوان آنچنان كه شايسته آن است، توصيف كرد.
جاده آران و بيدگل به مرنجاب و دستكن يكی از راههای ارتباطی بوده كه اصفهان را به شهرهای كاشان، يزد، مشهد و تهران متصل میساختهاست. در زمان صفويه مسير اصفهان(پايتخت) و مشهد از اهميت خاصی برخوردار بوده است. مسير مرنجاب، اصفهان را از طريق كاشان به جاده سنگفرش اصفهان-مشهد متصل میساختهاست. اين مسير از گرمسار به طرف پايين منحرف شده و تا سياهكوه ادامه میيابد و به جاده دستكن متصل میشود. دستكن در ادامه مسير مرنجاب، محل انشعاب جادهای بوده كه كاشان را به گرمسار و ورامين مرتبط میساخته و شاخهای به طرف اردستان و شاخهای به جانب يزد ادامه میيافتهاست. مجموعه اين مسيرها به عنوان جادههای فرعی برای اتصال به جاده ابريشم در بخشی كه دامغان را به ری متصل مینموده، عمل میكردهاست.