چراغعلی اعظمی سنگسری
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
چراغعلی اعظمی سنگسری در سال ۱۳۰۳ به دنیا آمده و درسال ۱۳۸۱ وفات یافت. وی متولد سنگسر بود و از سال ۱۳۲۶ در تهران مقیم شد ، اعظمی دانش آموخته دانشگاه کمیبریج در رشته زبان و ادبیات انگلیسی بود.
اعظمی سنگسری در موضوعات مختلفی آثار مکتوب داشته است که مهمترین آنها درباب گله داری ، باورهای عامیانه ، جشن های ملی ، گاهنمای سنگسری ، بازیها ، موقعیّت جغرافیایی و موضوعات دیگر سنگسر است که زادگاه او بوده.
کتاب دیگری در مورد سنگسرشناسی که ازبرجسته ترین آثار وی دراین زمینه می باشد «واژه نامه سنگسری» نام دارد که با همکاری «زیندفور» زبان شناس مشهور آلمانی درسال ۱۳۵۱ توسط انتشارات «فرانکلین» و نشر «جیبی» با همکاری دانشگاه «میشیگان» منتشر شده است.
مکمل این کتاب ۱۲ دفتر در دو مجلد در کتابی با عنوان «سنگسری وات وات» به معنای گفتگوی سنگسری می باشد که در سال ۱۳۷۲ این دفاتر به فرهنگستان زبان ایران سپرده شد و از طرف فرهنگستان به تعداد ۱۵ نسخه تکثیر زیراکسی شد. در نهایت به علّت کهولت سن ایشان ، این کتاب حروفچینی نشد. چون بازدید مجدّد توسط مرحوم اعظمی سنگسری مشکل بود ، این کتاب تکثیر شده به کتابخانه های ایران شناسی در داخل و خارج از ایران فرستاده شد.
کتاب دیگری نیز دراین زمینه نوشته و چاپ شده کتاب «تاریخ سنگسر» نام دارد که به طورخلاصه نکات مهم تاریخی سنگسر در آن گردآوری شده است ، این کتاب حدود ۱۰۰ صفحه است و درسال ۱۳۷۱ چاپ شده و مطالب ذکر شده درآن در کلیّات سنگسری آورده می شود.
آثار دیگر چراغعلی اعظمی سنگسری در موضوعات غیر از سنگسر ترجمهٔ متون پهلوی و باستانی از قبیل: «از توسر تا زاد سپرم» ، «خسرو کوآتان» ، «زندوهومن سین» ، «واژه های برابر پهلوی و سنگسری» و «واژه های مشکل پهلوی» است.
در زمینه های تاریخی نیز آثاری مانند «کرونولوژی لشگرکشی های مسلمانان به شبه قاره هند» که در مجلهٔ ایران شناخت شماره ۷ به چاپ رسیده است ، «پرستشگاه آرتازقره کلیسا» که به چاپ رسیده و «پیشینه ارتشتاری در ایران» که هنوز منتشر نشده است.
این نویسنده در زمینهٔ ستاره شناسی نیز مقالاتی دارد با عنوانهای «پندار ایرانیان باستان درباره خورشید ، ماه و ستارگان» ، «آغاز گردش سپهر به باور ایرانیان» و مقاله ای با عنوان آثار الباقیه و متون پهلوی که در نامواره دکتر محمد افشار جلد ششم به چاپ رسیده است.
وی از سکه شناسان ایران بود و در این ارتباط مقالاتی در نشریات خارجی به چاپ رساند که می توان «تحوّلات سکه در ایران از دوره هخامنشی تا اوایل دوره اسلامی» ، «سکه های طبرستان» و «۲۵ قرن سر گذشت سکه در ایران» را در آنها مدنظر قرار داد.
همچنین ایشان در ترجمه های کتیبه های ایرانی نیز فعّال بوده است و تحقیقی مفصّل در خصوص خاندان گاووارگان داشت و کتابی نیز با عنوان «گاووارگان پادوستیانی» در قبل ازانقلاب منتشر کرد.
کتاب دیگر اعظمی سنگسری «راهگشا» ، نام دارد که واژه نامه ای ویژه برای خط میخی می باشد. این کتاب به صورت دست نویس تکثیر شده و به کتابخانه های مهم ایران شناسی در جهان ارسال شده است.
ایشان با خط و زبان پهلوی اشکانی و ساسانی آشنایی کامل داشت و خط کوفی و میخی را به سهولت می خواند.
برخی آثار چراغعلی اعظمی سنگسری به صورت موضوعی عبارتند از:
- زبان سنگسری:
- واژه نامه سنگسری باهمکاری گرنات ل. ونیدفور. تهران: انتشارات فرانکلین ؛ جیبی ، سال ۱۳۵۱.
- سنگسر وات وات (کاربرد واژه های سنگسری). تهران: فرهنگستان زبان ، سال ۱۳۷۲. (تکثیر به صورت زیراکس بوده که به صورت ۱۲ دفتر در ۲ مجلد می باشد)
- تاریخ سنگسر:
- باورهای عامیانه مردم سنگسر. مجلهٔ هنر و مردم ، سال ۱۳۴۹ و شمارهٔ ۹۲-۹۳.
- جشن های ملی سنگسر. مجلهٔ بررسی های تاریخی ، سال ۱۳۴۷ و شمارهٔ ۵.
- درمان بیماری ها و زخم ها در سنگسر. هنر و مردم ، سال ۱۳۵۱ ، شمارهٔ ۱۱۹-۱۲۰.
- سنگسر و یادگارهای ایران باستان. مجلهٔ سپاهان سالهای ۴۱-۱۳۳۸ (۱۳ شماره).
- گاهنمای سنگسری. بررسی های تاریخی ، شمارهٔ ۳ و ۴ (واژه های همسان در پهلوی و سنگسری در شرف انتشار می باشد).
- همچنین برابری لغات برهان قاطع و واژه های سنگسری در شرف انتشار است.
- متون پهلوی:
- از توسر تازاد سپرم است. (منتشر نشده)
- اسیان ور. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۶۸ ، جلد پنجم.
- اکرخیرات. (منتشر نشده)
- اندازه گیری در ایران باستان. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۷۸ ، جلد ۱۱.
- بخت آفرید و سخنان او
- پسرش هوروستان. (منتشر نشده)
- پیشینه پزشکی در ایران. سخنواره ، ایرج افشار ، تهران: توس سال ۱۳۷۶.
- تنسر که بود؟. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۷۹ ، جلد ۱۲.
- خسرو کواتان و ریتکی. (منتشر نشده)
- سندی از آیین ناوبری درعصر ساسانی. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ، سال ۱۳۷۷.
- گجستک ابالیش. نامه فرهنگ ایران ، سال ۱۳۶۸ ، دفتر سوم.
- آثار تاریخی:
- بازماندگان یزدگر سوم. ایران شناخت ، سال ۱۳۷۷ ، شمارهٔ ۱۰.
- پرستشگاه آرتاز قره کلیسا. مجله گوهر ، سال ۱۳۵۳ ، شمارهٔ اول.
- پیشینه ارتشتاری در ایران. (منتشر نشده)
- خداوندان دژ شمیران. مجله هنر و مردم ، سال ۱۳۵۰ ، شمارهٔ ۱۰۳-۱۰۲.
- در آمدی بر تاریخ ایران. (منتشر نشده)
- کرونولوژی لشکر کشی های مسلمانان به شبه قاره هند. ایران شناخت ، سال ۱۳۷۶ ، شمارهٔ ۷.
- یادداشت هایی از تاریخ سیستان. (منتشر نشده)
- گاو بارگان پادوسیانی. (ویرایش جدید در شرف انتشار)
- فرمانروایان طبرستان. مجلهٔ بررسی های تاریخی شمارهٔ ۵.
- فرمانروایان مازندران. مجلهٔ هور ، سال ۱۳۵۰ ، شمارهٔ ۹-۸.
- فریم پایگاه اسپهبدان باوندی کجاست؟. ضمیمهٔ بررسیهای تاریخی ، سال ۱۳۵۱ ، شمارهٔ ۱.
- قارن وند یا سوخرائیان. مجلهٔ بررسیهای تاریخی ، سال ۱۳۵۵ ، شمارهٔ ۳.
- گیل فرشواذگرشاه. مجلهٔ بررسیهای تاریخی ، سال ۱۳۵۶ ، شمارهٔ ۳.
- نگاهی به سوخرائیان. مجلهٔ گوهر ، سال ۱۳۵۴ ، شمارهٔ ۹.
- ستاره شناسی:
- آثار الباقیه. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۷۰ ، جلد ششم.
- آغاز گردش سپهر به باور ایرانیان باستان. مجلهٔ آینده ، سال ۱۳۷۲ ، شمارهٔ ۲-۱.
- پندار ایرانیان باستان درباره خوشید ، ماه و ستارگان. مرز پرگهر ، یاد نامه علی سامی.
- کتیبه ها:
- اندیکان خوتای. (منتشر نشده)
- بنجاق اورامان. (منتشر نشده)
- دو کتیبه در تخت جمشید. (منتشر نشده)
- دون باون تش. (منتشر نشده)
- سه کتیبه هخامنشی. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۸۱ ، جلد ۱۳.
- کتبیه اشکانی شاهپور اول. (منتشر نشده)
- کتبیه زمان شاهپور دوم ساسانی. (منتشر نشده)
- گزارش کتیبه شوش. مجلهٔ فروهر ، سال ۱۳۷۶ ، شمارهٔ ۸-۷.
- راهگشای خط میخی ( واژه نامه خط میخی ). (تکثیر به صورت زیراکس)
- سکه شناسی:
- آغاز ضرب سکه در زمان کورش بزرگ. (منتشر نشده)
- ۲۵ قرن سرگذشت سکه در ایران. (منتشر نشده)
- پایه گذاران حکومت ارتقی و ایوبی (و زنگی) و سکه های آنها. ضمیمه بررسی های تاریخی ، سال ۱۳۵۱ ، شمارهٔ ۵.
- چند سکه از غوریان. مجلهٔ بررسیهای تاریخی ، سال ۱۳۵۱ ، شمارهٔ ۳.
- سکه های طبرستان ضمیمه بررسیهای تاریخی. سال ۱۳۵۲ ، شمارهٔ ۲.
- آثار متفرقه نویسنده عبارتند از:
- پیشینه آیین های نوروزی. (منتشر نشده)
- داستانی از تنبور. (منتشر نشده)
- یادداشتی بر پایان نوشت شاهنامه. نامواره دکتر محمود افشار ، سال ۱۳۷۵ ، جلد ۹.
- پرندگان دزاشیب. در مجلهٔ آینده ، سال ۱۳۷۲ ، شمارهٔ ۱۲-۱۰.
[ویرایش] منبع
- «جمع آوری و تدوین آثار یک نویسنده و پژوهشگر گمنام ایرانی / « واژه نامه سنگسری » منتشر می شود». خبرگزاری مهر ، تاریخ ۲۱/۰۶/۱۳۸۴.