ادیب‌الممالک فراهانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

محمدصادق ادیب الممالک فراهانی ، فرزند حسین ملقب به امیرالشعرا و متخلص به امیری و پروانه شاعر، ادیب و روزنامه نگار دوره مشروطه که در سال 1277 در روستای گازران اراگ به دنیا آمد. او در پانزده سالگی و پس از مرگ پدرش به تهران آمد و به پایمردی حسنعلی خان گروسی امیر نظام ، به دستگاه طهماسب میرزا مؤید الدله راه یافت. ادیب از سال1307 تا 1311 ق همراه امیر نظام در مناطقی مانند آذربایجان ، کردستان ، کرمانشاه به سر می . درسالهای 1312 و 1313 ق در تهران به سر می برد بردو در دارالترجمه دولتی مشغول به کار بود. در سال 1314 ق بار دیگر همراه امیرنظام به آذربایجان رفت و هنگامیکه مدرسه لقمانیه تبریز در سال 1316 ق افتتاح شد، نیابت ریاست آنجا را عهده دار گشت و در همین سال روزنامه ادب را در تبریز منتشر ساخت. در سال1318ق راهی خراسان شد و انتشار روزنامه ی ادب را تا سال 1320 در آنجا پی گرفت. در سال 1321 به تهران آمد و سردبیری روزنامه ی ایران سلطانی را تا سال1323 عهده دار شد . در این سال به بادکوبه رغت و انتشار بخش فارسی روزنامه ارشاد را که به ترکی منتشر می شد، بر عهده گرفت. در سال 1324بار دیگر به تهران بازگشت و این بار سردبیری روزنامه مجلس به او سپرده شد. او در سال 1325 روزنامه عراق عجم را در همین شهر منتشر ساخت0 در دوران استبداد محمد علیشاه یعنی در سال 1328 ادیب به صف مشروطه خواهان پیوست . در سال1329 وارد عدلیه شد و تا پایان عمر به ریاست چندین شعبه عدلیه در شهرهای اراک ، سمنان، ساوجبلاغ و یزد منصوب شد. او در سال1335 در شهر یزد سکته کرد و در همین سال پس از بازگشت به تهران در این شهر درگذشت و به خاک سپرده شد. آثار: دیوان به کوشش وحید دست گردی پیوسته ی فرهنگ به اسلوب نصاب الصبیان، به کوشش علی نقی علاء السلطان مقدمه گوهر خاوری منبع اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران