میرزا کریمخان رشتی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
میرزا کریم خان رشتی از رجال سیاسی فعال دوره مشروطه و از مردان سایه در روزگار پهلوی بود.
عبدالکریم خان اکبر معروف به میرزا کریم خان رشتی فرزند میرزا کاظم خان وکیل الرعایای امشهای (از مالکان گیلان) و برادرزاده اکبر خان بیگلربیگی(از اعیان گیلان در عصر ناصری و اجاره دار گمرکات شمال) و پسرعموی فتح الله خان اکبر و صادق خان اکبر(از اعیان و رجال معتبر ایران که در دوره قاجار و پهلوی به وکالت و وزارت و حکومت رسیدند) بود.
میرزا کریم خان و برادرانش عبدالحسین خان سردار محیی ، حسن خان عمیدالسلطان، ابوتراب خان معزالسلطنه ، احمدعلی خان امشهای و عباس خان امشهای در جریان مبارزات مشروطه خواهی در ایران ، خصوصا در دوره استبداد صغیر، نقش قابل توجهی داشتند. به ویژه میرزا کریم خان که مغز متفکر کمیته سری ستار به شمار میآمد که هدف از تشکیل آن اعاده مشروطیت در دوره استبداد صغیر با توسل به قوه قهریه بود. در نهایت اقدامات این کمیته منجر به انقلاب محرم ۱۳۲۷ ه.ق رشت و فتح این شهر توسط مشروطه خواهان شد که این واقعه نیز به نوبه خود زمینه فتح تهران و خلع محمدعلی شاه قاجار را فراهم نمود.
میرزا کریم خان علی رغم مساعی فراوانی که در اعاده مشروطیت مبذول نموده بود ، هیچ مقام و منصبی را نپذیرفت و تا پایان عمر در زمزه رجال متنفذ پشت پرده سیاست قرار داشت و با سفارتخانههای خارجی نیز در رفت و آمد بود.
او که در جهت تحکیم پایههای قدرت و سلطنت رضا شاه پهلوی تلاش نموده بود، مورد غضب این پادشاه قرار گرفت و تا پایان سلطنت وی یعنی سال ۱۳۲۰ ه.ش در تبعید بسر میبرد ولی پس از روی کار آمدن محمدرضا شاه پهلوی به تهران احضار شد و مشاور و ندیم پادشاه جوان گردید.
میرزا کریم خان رشتی در سال ۱۳۲۳ ه.ش در تهران بدرود حیات گفت و در مقبره خانوادگی خاندان اکبر واقع در گورستان ابن بابویه با همه اسراری که در سینه داشت، به خاک سپرده شد.
[ویرایش] منابع
۱-نامها و نامدارهای گیلان، جهانگیر سرتیپ پور.
۲-پدر و پسر، محمود طلوعی.
۳-گیلان در جنبش مشروطیت ، ابراهیم فخرایی.