سفینه تبریز
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
سفينه تبريز عنوان مجموعه خطي است که در اواخر قرن هفتم واوايل قرنن هشتم توسط شخصي بنام ابوالمجد تبريزي در تبريز گردآوري وکتابت شده است ؛ این کتاب نسخه منحصر به فردي مي باشد که در آن بيش از 200 رساله در موضوعات مختلف علمي از جمله رياضيات ، هيئت ، موسيقي ، طب و فلسفه ، ادبيات ، عرفان ، تاريخ و جغرافيا به صورت جٌنگ گردآوري شده است . جنگ نويسي در بين دانشمندان اسلامي شيوه اي رايج بوده است ولي تا بحال نسخه اي که اين تعداد کتاب و رساله در موضوعات مختلف در آن جمع باشد ديده نشده است و اين نسخه به سبب دانشمند بودن کاتب آن ارزش وافري يافته است . اما چرا عنوان اين مجموعه سفينه تبريز گذاشته شده است؟ مي دانيم که سفينه لغتي عربي به معناي کشتي است اما در بحث نسخه هاي خطي معناي ديگري پيدا کرده است . سفينه بياضي ( نوعي نسخه خطي از جهت اندازه وشکل ) است که قطعش طولاني باشد وبهنگام گشودن در جهت طول شبيه به کشتي شود . به بيان ساده تر وغير فني ، سفينه نوعي جُنگ خطي از نظر اندازه وکيفيت ظاهري است ( نسخه ها از نظر اندازه وظاهر انواعي دارند ). چون اين سفينه در تبريز کتابت شده عنوان (سفينه تبريز )به آن داده شده است . اهميت سفينه از نظر زبانشناسي وزبان فارسي وجود تعداد زيادي از واژه هاي فهلوي است که در اين سفينه آمده که برخي از آنها با عناوين (( اورامنان )) و(( شروينيان )) ذکر شده است . منبعي که تاکنون از منابع شناخته شده بيشترين فهلوي در آن مندرج است همين سفينه تبريز است . آذري پهلوي که بعد ها به فهلوي تغيير يافته است نام زبان اشکانيان در اين ناحيه بوده که زبان قديم ايران از ري تا همدان وآذربايجان واصفهان وکاشان بشمار مي آمده است