جوزایا وجوود
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
جوزایا وجوود (3 ژانویه 1795 – 12 ژوئیه 1730) یک سفالگر انگلیسی بود که اولین پایه گذار صنعتی شدن ساخت سفال شد.
جوزایا (یوشیا هم نوشتهاند) دوازدهمین و کوچکترین فرزند توماس و مری وج وود بود. جوزایا در زمان کودکی به بیماری سخت آبله دچار شد و در همان زمان به عنوان شاگرد سفالگری در ابتدا پیش پدرش – که برای کلیسایی در بورسلم (Burslem)و استفردشایر (Staffordshire) در انگلیس کار میکرد – و سپس نزد برادر بزرگش به کار مشغول شد. جوزایا بلأخره از بیماری آبله جان سالم به در برد ولی آسیب شدیدی که به زانوهایش در اثر همین مرض وارد شده بود، باعث شد که دیگر نتواند با پدال چرخ سفالگری کار کند، در نتیجه او در همان سن کم در طراحی سفال بیشتر از ساخت آن تمرکز کرد.
در سن دوازده سالگی، وج وود شروع به کار با یکی از معروفترین سفالگران زمان خود به نام توماس ویلدون کرد. در آنجا او انواع مختلفی از تکنیکهای سفالگری را امتحان کرد. این طرحها که بی وقفه به ذهن او میرسیدند همه برای شهر صنعتی آن روز یعنی منچستر برنامه ریزی میشد. در اثر این الهامات، وج وود کارگاه ایوی ورکز (Ivy Works) را که از آن خودش بود و در بورسلم قرار داشت، اجاره داد و به پروراندن تفکرات خود پرداخت. پس از یک دهه تجربیات وج وود، روش تولید قدیمی و یکنواخت ساخت سفال به اولین کارخانهٔ واقعی تولید سفال تغییر شکل داد.
کارهای وج وود بسیار با کیفیت بودند و همین خصلت مهم باعث شد که او از سال 1763 از خانوادههای بریتانیایی طبقهٔ نجبا و از جمله ملکه شارلوت سفارش بگیرد. وج وود توانست وی را راضی کند که نام سرویس سفال خریداری شده اش را کویین ور (Queen Ware) بگذارد. به عنوان یک پیشگام صنعتی شدن، وج وود یکی ازحامیان اجرای نقشه طرح ترنت و مرسی (Trent & Mersey) – کانال حفر شده بین رودخانههای ترنت و مرسی – شد که در طول همین پروژه با ارناموس داروین آشنا شد. در اواخر همان دهه، شغل در حال پیشرفت وی باعث شد که از کارگاه کوچک ایوی ورکز به کارگاه نوساز اتروریا ورکز برود، که تا حدود 180 سال به کار خود همچنان ادامه میداد. این کارخانه از نام اتروریا، ناحیهای در ایتالیا گرفته شده است، جایی که ظروف چینی سیاه رنگ – که مربوط به اتروریاییهای قدیم بودند – در حفاریها یافت شده بودند. اولین موفقیت بزرگ تجاری وج وود طرحهایی برگرفته از همین چینیها بود که با نام بازالت سیاه به بازار عرضه شدند.
مدتی نه چندان زیاد پس از باز کردن کارخانهٔ جدید، در اثر دردناک شدن زانویش که قبلا ً بر اثر بیماری آبله به شدت آسیب دیده بود، مجبور به قطع پای راست خود شد.
در سال 1780، شریک چندین ساله اش توماس بنتلی درگذشت و وج وود از دوست خود ارناموس داروین برای کار کمک طلبید. به دلیل ارتباط نزدیکی که بین وج وود و خانوادهٔ داروین به وجود آمد، یکی از دخترهای جوزایا با پسر ارناموس ازدواج کرد. یکی از بچههای حاصل از این ازدواج چارلز داروین نیز بعدا ً با اما وج وود، نوهٔ جوزایا ازدواج کرد. چارلز داروین با به ارث بردن میراث هنگفتی از وج وود بعدها توانست با آسودگی تمام به فرم دادن نظریهٔ تکامل خود بپردازد.
در اواخر عمر، وسواس وج وود او را به طراحی دوبارهٔ گلدان پرتلند سوق داد، یک گلدان شیشهای سفید و آبی که تاریخ آن به قرن اول پس از میلاد مسیح باز میگردد. به مدت سه سال بر روی این پروژه کار کرد و سرانجام در سال 1789 طرحی را که خود آن را یک کپی رضایت بخش مینامید به اجرا درآورد. وج وود پس از سپردن کارخانه خود به پسرانش، در سال 1795 فوت کرد.
کارخانه وج وود هنوز هم یک نام سرشناس در صنعت سفالگری است و چینی وج وود یک اصطلاح رایج برای ظروف طراحی شده توسط خود او به نام جاسپر ور (Jasper Ware) بودند، که ظرفهایی چینی به رنگ آبی (و گاهی سبز رنگ) با حاشیهٔ تزئین شده بودند که هنوز هم در تمام جهان رایج هستند.