کاربر:66.119.33.135
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
افغانستان تاريخ
به دوام صفحات قبلي
چنگيزخان پس از چپاول سرزمين هندوستان نسبت گرمي هوا از ادامه اي پيشرفت منصرف گشته
دوباره رو به افغانستان نهاد، و فرمان داد تا شهر كهن بودايي غلغله در درة
باميان را ويران و با خاك يكسان نمودند، مغولان شهر غزني را نيز به آتش كشيدند از
ترس آكه مبادا روزي به عنوان پايگاهي عليه وي مورد استفادة رهبران محلي قرار گيرد.
در پشت سر چنگيز همه اي آنچه كه مانده بود ويراني بود و مرگ. شمار جمعيت خيلي كاهش
يافته، و شهرهاي بزرگ به تلهاي از خاك و سنگ بدل شده بود.
سرزمين هندوكش تا صد سال بعد نيز همچنان اسير چنگال مغولان باقي ماند. رهبران محلي عموما
تركاني بودند كه از وطرف اربابان مغول خود براي ادارة امور اين سرزمينها گماشته شده
بودند. پس از مرگ چنگيز پسرش اوكتاي به جاي وي نشست، و آنگاه كه امپراتوري مغول
متلاشي ميشد، اين سرزمين كوهستاني به هلاكوحان نوة چنگيز، مؤسس سلسله مغولي
ايلخانان در ايران، واگذار شد.
در اواسط قرن هشتم هجري قمري/ چهاردهم ميلادي فشار مغولان بر مردم بصورت نسبي كاهش
يافت، و سرزمين افغانستان به اميرنشينهاي كوچك كه هركدام توسط يكي از روئساي قبايلي
كه بيشترشان ترك بودند اداره ميشد، تقسيم گرديد.
تخفيف سلطة مغولها درين سرزمين در قرن هشتم هجري قمري/ چهاردهم ميلادي به آل كرت
هرات كه از اغقاب و اخلاف غوريان بودند امكان داد كه در فاصله سالهاي 733 هـ.ق/
1332 م. تا 772 هـ.ق/ 1370 ميلادي عملا بطور مستقل بر اين سرزمين حكومت كنند. اما
حكومت مستقل ايشان به دست تيمور لنگ ، از نوادگان دختري چنگيز، كه قبايل ترك تحت
فرمان خود را از مقرش در سمرقند به مقصد جهانگشايي به حركت آورده بود، منقرض
گرديد. تيمور لنگ اين خونريزترين چهرة تاريخ، چندين بار ازين سو تا آنسوي هندوكش را
زير سم ستوران خود گذراند، مشهورترين لشكركشيهاي وي در سال 801 هـ.ق/ 1398 م. انجام
شد و طي آن هندوستان فتح و دهلي غارت شد و يكبار ديگر پس از چنگيز همة اين نواحي
دستخوش چپاول و ويراني گرديد.
با مرگ تيمور در سال 807 هـ.ق/ 1405 م. پسرش شاهرخ ، پس از يك سال جنگ و رقابت
خانوادگي، حكومت هرات و ماورالنهر را بدست گرفت. شاهرخ شاه هرات را به عنوان پايتخت
خود برگزيد، حصارهاي آنرا مرمت و بازسازي كرد و در آن بناهاي مجللي ساخت، و اين شهر
بصورت مركز مهم سياسي و بازرگاني در آمد. درين سالها معماران، نقاشان، علما و محققان
و موسيقي دانان مورد تكريم فراوان قرار گرفتند. بزرگترين هنرمند ميناتوريست [[كمال
الدين بهزاد]]، در حدود سال 844 هـ.ق/ 1440 م. در هرات تولد يافت و در دربار سلطان
حسين بايقرا، آخرين شاهزاده تيموري بسر برد. بخش اعظم صدساله حكومت تيموريان در
افغانستان شاهد رونق و رفاه و پيشرفت اين كشور بود. امپراتوري تيموريان نيز تدريجا
منقرض گرديد، و يكبار ديگر با زوال اقتدار فرمانروايان بيگانه، مردم بومي اين سرزمين
امكان يافتند تا تجديد قوا كنند و براي بدست گرفتن حكومت سر بلند نمايند. يكي از رهبران
مجلي بنام بهلول لودي دولت مستقل لوديها را تشكيل داده،در سال 855 هـ.ق/ 1451 م.
تاج و تخت دهلي را از آن خود ساخت و سلسله لوديها 75 سال دوام يافت.