مریم گلی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
نام علمی: Salvia Officinalis L
از خانواده نعناعیان Labiatae
انگلیسیGarden Sage , Sage
نامهای رایج: مریمیه، شالیبه، مریمیه صغیره، مریمیه صغیره، مریم چمنی،خزنه، مریمی.
مریم گلی گیاهی است علفی چند ساله به ارتفاع ۶۰ ـ ۳۰ سانتیمتر، ساقههاکرکدار و چهارگوش، برگها متقابل پوشیده از کرک به رنگ سبز مایل به سفید بهطول۳ تا۱۰ سانتیمتر و عرض ۱/۵ تا ۵ سانتیمتر، بیضوی و کشیده و کرکهای قابلاحساس، گلها به رنگ آبی روشن یا ارغوانی و به طول ۲ ـ ۳ سانتیمتر که معمولاً درتابستان سال دوم ظاهر میشود.
مریم گلی حاوی اسانس فرار، ساپونین و یک مادة تلخ به نام پیکروسالوین،مقداری تانن، لعاب، ساپونوزید، آسیاراژین، مواد صمغی و دیترین است.
قسمت مورد استفاده داروی مریم گلی برگهای تازه و یا خشک و سرشاخههای گلدار آن است که در موقع گل دادن از خرداد، تا مرداد و مجدداً در شهریور تا اواخرمهرماه گردآوری کرده و در سایه در حرارت کمتر از ۳۵ درجه سانتیگرادمیخشکاند.
خواص و اثرات دارویی: طبع مریم گلی گرم است.
مریم گلی دارای خواص دارویی پیشابآور (ملایم)، قابض، ضد التهاب،بندآورنده خون، مقوی عمومی، محرک، نیروبخش، ملین، ضد تشنج، پایینآورندهفشار خون، قاعدهآور، ضد عفونی کننده، اشتهاآور، نشاط آور و... است.
مریم گلی در موارد عفونتهای مجاری تنفسی، سوءهاضمه، ضعف اعصاب،خستگی مفرط، التیام زخمها، قطع شیر، تنظیم قاعدگی، نقرس، رماتیسم،استسقاء، تب نوبه، دردهای عادت ماهیانه، کم خونی، افسردگی، ورم کلیه،عوارض یائسگی، ترشحات قاعدگی زنان و لاغری بهکار میرود.
مریم گلی عمل معده را تحریک میکند و به هاضمه یاری میرساند و خون راسریعتر به جریان میاندازد.
در استعمال خارجی به شکل لوسیون یا کمپرس برای ترمیم زخمها وسرمازدگیها، خراشهای پوست و بندآوردن شیر استفاده میشود.
کشیدن برگهای خشک مریم گلی بهجای سیگار برای افراد مبتلا به تنگی نفس،سنگینی گوش و سرماخوردگی و اختلالات نزله و ورمهای حلق ناشی ازسرماخوردگی مفید است.
دم کرده یا جوشانده ۱ ـ ۲ قاشق برگهای ساییده شده مریم گلی در یک لیتر آببهعنوان دهان شویه و غرغره در رفع التهابات دهان، التهابات لثه و ورم لوزه و درمانبرفک بهکار میرود. از این جوشانده بهعنوان شست و شو و ضدعفونی کننده دهانو التیام زخمهای دهان و ناراحتیهای حلق استفاده میشود.
جوشانده ۱۰ گرم برگ مریم گلی در ۱۰۰ گرم سرکه قابلیت پایین آوردن قندخون در بیماران دیابتی را دارد.
دم کرده ۳۰ تا ۴۰ گرم برگ خشک در یک لیتر آب جوش پس از صاف شدن درصورت سوءهاضمه و بهعنوان مقوی معده و جهت ضعف اعصاب یک فنجانتناول نمایند. خیسانده ۱ تا ۱۵ گرم برگ مریم گلی در نیم لیتر آب را در ۲۰ گرم عسلیا شکر شیرین کرده برای درمان آنژین و ورم لوزه میتوان از این محلول بهصورتشست و شوی دهان استفاده کرد.