ویکیپدیا:سرشناسی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
رهنمودهای سرشناسی |
---|
رهنمود اصلی |
رهنمودهای موضوعی |
افراد |
سایر رهنمودها |
هر مطلبی که در ویکیپدیا به عنوان یک دانشنامه نوشته میشود، باید از حداقلی از سرشناسی برخوردار باشد. منظور از سرشناسی شهرت یا آوازه یا اهمیت نیست، بلکه منظور آن است که موضوع مورد نظر ارزش اشاره شدن داشته باشد، یا جالب توجه باشد. سیاستی که در این رابطه در ویکیپدیا لحاظ میشود سیاست سرشناسی (ترجمهٔ انگلیسی: notability) نامیده میشود، و مقالهای که با این سیاست مطابقت دارد را جالب توجه (ترجمهٔ انگلیسی: notable) مینامند.
به طور کلی، یک موضوع را میتوان جالب توجه قلمداد کرد، اگر قبلاً در منابعی مستقل، قابل اعتماد ، و از همه مهمتر قابل استناد، دربارهٔ آن موضوع مطلب یا نقدی به چاپ رسیده باشد. این که چه تعداد منابع این چنینی لازم است تا آن موضوع را جالب توجه قلمداد کنیم، کاملاً به کیفیت آن منابع و گستردگی پوشش آن موضوع در هر یک از منابع بستگی دارد. بهترین حالت آن است که چندین منبع که خود نیز از یک دیگر مستقل هستند، راجع به اهمیت آن موضوع وجود داشته باشد.
برای موارد مختلف، رهنمودهای متفاوتی برای سرشناسی به کار گرفته میشود. جدولی که در سمت چپ میبینید، پیوندی به هر یک از این رهنمودهای موضوعی ارائه میکند. رهنمود سرشناسی، راجع به موضوع (عنوان) مقالات است، و محتوای مقالات را محدود نمیکند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ملاک اولیه برای سرشناسی
ملاک اولیه سرشناسی که در تمام رهنمودهای موضوعی سرشناسی (جدول سمت چپ) و نیز در سیاست ویکیپدیا چه چیزی نیست مشترک است، آن است که «یک موضوع جالب توجه است، اگر قبلاً توسط یک یا چند اثر چاپ شده با اهمیت، که قابل اعتماد و مستقل از خود موضوع هستند، بحث شده باشد.»
- منظور از عبارت چاپ شده در جملهٔ بالا لزوماً چاپ روی کاغذ نیست. منظور تمام حالات متداول برای انتشار مطالب، از جمله روزنامهها، کتابها، مجلات، رادیو و تلویزیون، کتابهای الکترونیکی، گزارشهای دولتی، و نظایر آن است.
- استفاده از کلمهٔ «مستقل» در عبارت فوق باعث میشود که محتوایی که توسط خود شخص یا موسسهٔ مورد نظر منتشر شده باشد (نظیر اتوبیوگرافیها)، و هر آنچه که توسط افرادی منتشر شده باشد که به موضوع مورد بحث به طریقی وابستهاند یا در مورد آن دیدگاه بیطرفانهای ندارند، به عنوان ملاک سرشناسی قابل استفاده نیست.
- اگر منابع مختلف (مانند مجلات مختلف) در مورد یک موضوع در مدت کوتاهی چندین گزارش ارائه کنند، لزوماً به معنی این نیست که منابع مختلفی برای سرشناسی وجود دارد، چرا که در بسیاری موارد نویسندگان تمام این مطالب یکی هستند یا وابسته هستند؛ این مورد به خصوص زمانی دیده میشود که تمام این گزارشها مطلب یکسانی را تنها به شکلهای مختلف بیان میکنند.
- عبارت «یک یا چند اثر» در جملهٔ فوق یادآوری میکند که تعداد خاصی برای منابع مطرح نیست، و تعداد منابع لازم برای تشخیص سرشناسی، به کیفیت هر منبع و مستقل بودن آن از بقیه منابع بستگی دارد.
- عبارت «قابل اعتماد» در جلمهٔ فوق بر اساس سیاست منابع قابل اعتماد مطرح شده، و به معنی آن است که منبع مورد نظر باید از درجات بالایی از یکپارچگی در ویراستاری و قابلیت استناد برخوردار باشد.
هر یک از رهنمودهای موضوعی سرشناسی، به گسترش دادن موارد فوق، و افزودن معیارهای موضوعی برای تشخیص سرشناسی میپردازند. در برخی موارد این رهنمودها جایگزینی برای برخی شرایط فوق ارائه میکنند، که در نبود این شرایط استفاده شوند؛ آن چه مسلم است، تمام این رهنمودها فقط با این هدف نوشته شدهاند که آنچه در ویکیپدیا نوشته میشود، یک مقالهٔ دانشنامهای ارزشمند باشد.
[ویرایش] برخورد با مقالاتی که قابل توجه نیستند
عناوینی که با معیار سرشناسی سازگار نباشند، یا باید حذف شوند یا این که با مقالهای دیگر ادغام شوند. اولین قدم در برخورد با مقالهای که با معیارهای سرشناسی سازگار نیست، آن است که در بالای مقاله برچسب {{سرشناسی}} اضافه شود، تا بقیهٔ ویرایشگران ویکیپدیا نسبت به این ایراد مقاله آگاه باشند.
[ویرایش] ادغام
گاهی پیش میآید که منابع متعدد و مستقل در مورد یک موضوع وجود دارد، اما این منابع فقط به طور جزئی به آن موضوع اشاره کردهاند، به طوری که اطلاعاتی که ارائه شده، ارزش این که یک مقالهٔ جداگانه در ویکیپدیا به خود اختصاص بدهند را ندارند. (مثلاً اطلاعاتی که در مورد درمان دارویی یک بیماری هستند، نیازمند یک مقالهٔ جداگانه نیستند.) در این موارد به جای آن که این اطلاعات از ویکیپدیا حذف شوند، بهتر است که در مقالهٔ اصلی (در مثال فوق، مقالهای که راجع به آن بیماری است) انتقال پیدا کنند. اگر مقالهٔ اصلی وجود ندارد، بهتر است که به صورت یک مقالهٔ ناقص ایجاد شود، تا این که اطلاعات از ویکیپدیا حذف شود.
[ویرایش] حذف
وقتی که منابع متعدد و کافی و مستقل در مورد یک مطلب وجود ندارد، بنا بر این امکان نوشتن یک مقالهٔ مناسب و دانشنامهای در ویکیپدیا برای آن موضوع وجود ندارد. این مقالات معمولاً برای حذف شدن در ویکیپدیا نامزد میشوند.
[ویرایش] اساس نیاز به سرشناسی
سه دلیل مهم برای لزوم این که آنچه در ویکیپدیا نوشته میشود از حد متعارفی از سرشناسی برخوردار باشد، چنیناند:
- برای این که ویکیپدیا یک دانشنامهٔ قابل استناد باشد، مقالات آن باید راجع به موضوعاتی نوشته شوند که آن قدر قابل توجه بوده باشند، که قبلاً در مورد آنها پژوهش و مطالعات مستند توسط منابع مختلف غیر وابسته انجام شده باشد.
- برای این که مقالات ویکیپدیا دیدگاه بیطرفانهای داشته باشند، باید محتوای مقالات از منابع مستقل و قابل اعتماد و بیطرف استنباط شده باشد.
- ویکیپدیا یک فهرست از مشاغل و افراد نیست. ویکیپدیا یک دانشنامه است.