Minske
From Wikipedy
In minske is in man of frou.
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Untstean
[bewurkje seksje] De skepping
Neffens de bibel is de minske skepen troch God. "Yn it begjin hat God de himel en de ierde skepen" Sa begjint it earste boek fan 'e Bibel. Sa'n 6.000 jier lyn, skepte God de ierde, himels en it hielal. En de kroan op syn wurk wie de skepping fan 'e minske.
Neffens de Kristlike tradysje waard de minsk doe foarme fan stof út 'e ierde wernei God him de libbenssiken yn 'e noas ynblies. Omdat er sa allinnich wie, makke God de frou foar him. Mar sanhûndert jier letter waard de minske troch in misstap stjerlik en waard hy doemd om him fuort te plantsjen.
[bewurkje seksje] Evolúsje
Neffens de evolúsjeteory is de minske ûntstean, evoluearre, út deselde soarten dêr't ek de minskapen fan ôfstamme. Fanwege dizze mienskiplikke foarfarren soe it in belangryke fynst wêze om in fossyl te finen fan de lêste mienskiplike foarfaar, of fan de earste dúdlike foarfaar fan allinnich de minske, mar oant no ta binne alle minskeftige fossilen ta úteinlik ta foarfaar fan de minskapen ferklearre.
[bewurkje seksje] De leeftyd fan 'e minsk
Neffens de Bibel waard de minsk oarspronklik tige âld. De âldste, Metûsjelach, waard dan 969 jier âld. Mar nei de Sûndfloed waarden de minsken net sa folle âlder mear as wy hjoeddeis wurde kinne. Ien teory is dat dat komt omdat it broeikaseffekt en de beskermlaach fan it wetter rûn om 'e ierde fuort is. In oare is dat de jierren fan dy earste minsken in oersetflater binne en moannen wêze moattten. Yn dat lêste gefal binne dy minsken net folle âlder wurden as de hjoeddeiske minsk.
Skiedkundich waarden minsken yn it ferline minder âld as no. It is net wis of dat foar in part op evolúsje smiten wurde moat, of dat dat allinnich leit oan bettere libbensomnstannichheden.
De ferwachte leeftyd fan 'e hjoeddeiske minske yn Nederlân is foar mannen gemiddeld 75,8 en foar frouwen 80,7 jier.
[bewurkje seksje] Minskerassen
[bewurkje seksje] Utstoarne rassen
Sa no en dan fynt men noch wol ris in minsk dy't men net sa gau identifisearje kin, lykas de Neandertaler. Dizze man wurdt faak fergelike mei in aap, omdat hy solke nei foaren groeide winkbrauwen hat. Neffens guon jouwe de winkbrauwen krekt de leeftyd oan fan 'e minsk, trochdat de winkbrauwen hieltyd troch groeie. Yn dy teory moat in Neandertaler allinnich mar in hiel âlde man west hawwe. De mear -akseptearre teory is lykwols dat dit âldere minskensoarten binne, dy't letter troch de moderne minsk, homo sapiens, ferkrongen binne.
[bewurkje seksje] Hjoeddeiske rassen
Hjoeddeis binne der in protte minskerassen ûntstien. Faak wurde hja ûnderferdield nei it wrâlddiel dêr't hja by it begjin fan de histoarje wennen, mar dat is net jimmer korrekt. Sa binne de minsken yn Yndia nau besibbe oan 'e Europeanen. Oarsom steane de Lappen en mooglik ek de Basken wer fierder ôf fan harren Jeropeeske buorfolken.
[bewurkje seksje] Rassehaat
Om't minsken mear betrouwen hawwe foar wat harren mear eigen is, is it foar huon net maklik om betrouwen te hawwen foar minsken fan in oar ras. Yn ekstreme foarm is dit rassehaat, de haat fan minsken fan in oar ras. Dit hat ûnder oaren in wichtige rol spile yn 'e Twadde Wrâldkriich.