Colonialismo
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
OBS: ESSE TEXTO ESTA EM ESPANHOL
Atención: Este artigo precisa un traballo de revisión.
Por favor vexa a lista de Artigos con problemas e mellóreo de acordo coas indicacións que aparecen nesa páxina. Cando os problemas se resolvan retire esta mensaxe e borre a páxina da lista de artigos con problemas, pero por favor non quite esta mensaxe ata que estea todo solucionado.
O colonialismo (de colonia, e este do latín colonus, -i, "labrador") é a influencia ou a dominación dun país por outro máis poderoso dun xeito violento, a través dunha invasión militar, ou sutil, sen que interveña a forza. Esta dominación pode ser política, militar, informativa, cultural ou económica.
Algúns estudiosos e sectores sociais e políticos, utilizan o térmo neocolonialismo para facer referenza a unha dominazón do tipo económico, e mesmo político, sobre un Estado xurídicamente independente. En senso similar utilízanse os termos imperialismo e neoimperialismo.
A importanza da era colonial e a súa historiografía tivo un grande desenrolo dentro das disciplinas históricas, e viuse fortalecida nos últimos anos a raíz da necesidade de comprender mellor os procesos globais.
Orixe histórica
En térmos xerais pode dicirse que as primeiras colonias aparecen cos primeiros imperios fai 5.500 anos. Existiron colonias sumerias, babilónicas, exipcias, fenicias, cartaxinesas, gregas, romanas, maias, incas, aztecas, xaponesas, chinesas, hindúes, ghanianas, malianas, etc. No século XV, a expansión europea deu lugar a colonias semellantes ás romanas, gregas, etc. En continentes como América, Asia, Oceanía,...prolongándose nos séculos XVI,XVII e XVIII.
Pero o uso estricto do térmo, o colonialismo a gran escala comezou deica o século XIX cando Europa comezará un proceso de expansión económica, e colonización económica (denominado expansión capitalista) de case todo o mundo.
- Imperio Cartaxinés
Foi unha das primeiras culturas en establecer colonias. Posuía territorios en Cartago, norte de África, Sicilia e Hispania. As súas colonias eran fundamentalmente comerciais.
- Colonización europea
- Clásica
- Grecia
A proceso de fundación de polis en lugares afastados das cidades tradicionais clásicas (Atenas, Esparta...) ou cidades "nais", que formaban parte da península grega, deron orixe a novas cidades en lugares como Italia (Magna Grecia), a Península Ibérica (Emporion) ou Franza(Massalia).
- Imperio Romano
Formou un gran imperio europeo, asiático e africano, incluíndo territorios tan diversos como as actuais Galiza, España, Franza, Portugal, Italia, Romanía, Líbano, parte de Marrocos, etc. As súas colonias fundamentabanse nunha orde reglada (dúas vías principais e perpendiculares), a partires do cal se artellaba a cidade, baseada a miúdo sobre campamentos das lexións. Nelas tratabase de impor a orde romana en tódolos campos (xurídico, arquitetónico, administrativo, etc.). Un imperio moderno que a imitou foi o Imperio Español, no senso dunha orde tamén reglada (construción da praza maior, en torno á cal se comezaba la igrexa, o concello [a semellanza do foro, templo, curia, etc.], a partires dos cais se artellaba o resto da cidade, practicado case exclusivamente en América.
- Moderna
Artigoo principal: Colonización europea de América
- Imperio Portugués
A colonización europea do mundo iniciase en rigor cos descubrimentos portugueses en África, Asia, América e o Océano Atlántico e o establecemento das súas colonias:
* Illa de Cabo Verde (1462) * Angola, Mozambique * Illa de Fernando Poo (1471) * Cabo de Boa Espranza (1488) * A India (por Vasco Da Gama, 1498) * O Brasil (por Cabral, 1500)
- Imperio Español
Coa conquista das Canarias e a chegada de Cristóbal Colón a América no 1492 e a primeira volta ao mundo realizada por Hernando de Magallanes e Juan Sebastián Elcano entre 1520 e 1522, España inicia o enorme proceso de colonización do mundo que haberá de constituí-lo Imperio Español, "onde nunca se poñía el sol" como lle gustaba dicir ao rei Carlos I de España. Os territorios españois estendíanse por case toda América do Sur e América Central, unha parte considerábel de América do Norte, gran parte do Caribe (Cuba, A República Dominicana, Puerto Rico), parte de América do Norte (A Florida, Texas, California), África (parte de Marrocos, O Sáhara Español, As Canarias, A Guinea Española, Cabo Juby, Río de Oro e Saguia el Hamra, Ifni), Asia (Filipinas), Oceanía (Guam, A Micronesia, Palau, Marianas do Norte).
Os territorios de España, acostumaban contar con virreis ao mando direto do territorio. Os territorios españois en América foron organizados en virreinatos e capitanías. Ademáis, contaron con un proceso constitutivo de seu no senso da creación de cidades en territorio americano (citado en Imperio Romano).
- Imperio Británico
Entre os séculos XVII e XVIII, as novas potencias europeas: Franza, Inglaterra e Holanda tamén emprenderon a tarefa de conquistar terras e pobos non europeos. Gran Bretaña desenrolará unha sólida política naval e de exploracións marítimas, conquistando e colonizando territorios e nacións en todo o mundo para constituí-lo Imperio Británico que tiña colonias en:
* América do Norte: as trece colonias que deron orixe aos Estados Unidos (Novo Hampshire, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, Nova Iork, Nova Iersey, Pennsylvania, Delaware, Maryland, Virxinia, Carolina do Norte, Carolina do Sur, Xeorgia) e Canadá * Caribe: Xamaica * Asia: India, Birmania, Beluquistán (actual Pakistán) * Oceanía: Australia (parte), Nova Zelanda * África: Unión Sudafricana, Rhodesia, Bechuanalandia (actual Botswana)
Os territorios coloniais británicos tiveron rexímenes de goberno moi diferentes. As colonias en América tiñan un réxime de tipo republicano. Nembargantes a India era gobernada por un virrei.
- Imperio Francés
Franza conquistou e colonizou os siguientes territorios:
* África: Túnez, Marruecos, Libia * América do Norte: Louisiana (actual Estados Unidos), coa súa capital Nueva Orleans; e Montreal e Québec. * América do Sur: Guyana Francesa * Asia: Indochina, entre outros * Caribe: Haití
- Colonias holandesas
Holanda tambén vai a posuír dominios coloniais en Norteamérica (Nova Amsterdam), ao norte de Sudamérica (Suriname), Indonesia e algúns puntos de África.
- Colonias alemanas, belgas e italianas
Tamén Bélxica, Italia e Alemaña conquistarán nacións e terriorios para someterlos ao dominio colonial
- Contemporánea
Engadiríanse tamén os antes citados, pero tendo en conta só as posesións de cada un a partires deste século [ex.: Gran Bretaña contabilizaríase a India, Australia, Xibraltar, etc... ou Franza o Imperio Africano(e non a Luisiana). Igual para os restantes.
- Descolonización
Artigo principal: Descolonización
A Independenza dos Estados Unidos no 1776 deu orixe a un amplo proceso de descolonización e creación de nacións independentes. Durante o curso do século XIX independízanse Haití e as principais colonias españolas. Durante o curso do século XX independízanse as colonias europeas en África e Asia.