Xeoloxía histórica

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Este artigo debe ser combinado con escala de tempo xeolóxico

Rama da xeoloxía que estuda as transformacións que sufriu a Terra dende a súa formación fai uns 4.500 millóns de anos ata os nosos días.

Para establecer un marco temporal absoluto os xeólogos desenvolveron unha cronoloxía a escala planetaria dividida en eóns, eras, períodos, épocas e idades. Esta escala baséase nos grandes eventos biolóxicos e xeolóxicos.

[editar] Escala de tempo xeolóxico

A maioría das cifras están en millóns de anos (m.a.):

  • Eón Fanerozoico (543 m. a. ata o presente)
    • Era Cenozoica (65 m.a. ata o presente)
        • Holoceno (11.500 anos ata o presente)
        • Pleistoceno (1.8 m.a. a 11.500 anos)
    • Era Mesozoica (251 a 65 m.a.)
    • Era Paleozoica (543 a 251 m.a.)
      • Pérmico (299 a 251 m.a.)
      • Carbonífero (359 a 299 m.a.)
      • Devónico (416 a 359 m.a.)
      • Silúrico (443 a 416 m.a.)
      • Ordovícico (488 a 443 m.a.)
      • Cámbrico (543 a 488 m.a.)
  • Tempo Precámbrico (4.600 a 543 m.a.)
    • Era Proterozoica (2.500 a 543 m.a.)
      • Neoproterozoico (1.000 a 543 m.a.)
      • Mesoproterozoico (1.700 a 1.000 m.a.)
      • Paleoproterozoico (2.500 a 1.700 m.a.)
    • Arcaico (3.960 a 2.500 m.a.)
    • Hádico (4.600 a 3.960 m.a.)


[editar] En táboa

Anos atrás3,6 Época Período/Era4,5 Era Eón Eventos Principais
Día Actual Holoceno Cuaternario Era Cenozoica Eón Phanerozoico Final da Era de Xeo e xurdimento da civilización actual
10,000 Pleistoceno Extinción de grandes mamíferos. Evolución dos humanos modernos
1.6 millóns Plioceno Terciario Neoxeno  
5 millóns Mioceno
23 millóns Oligoceno Paleoceno
38 millóns Eoceno
55 millóns Paleoceno
64.3 millóns*   Cretáceo Era Mesozoica Os dinosauros alcanzan o pico, comezan a declinar.
Extinción masiva do Cretáceo-Terciario.
Primitivos

mamíferos placentaríos.

146 millóns Xurásico Mamíferos marsupiais, primeiras aves, primeiras plantas con flores
208 millóns Triásico Extinción masiva do Triásico-Xurásico.
Primeiros dinosauros, mamíferos ovíparos
251.1 millóns* Pérmico Era Paleozoica Extinción masiva do Pérmico-Triásico - 95% da vida na Terra desaparece
286 millóns Carbonífero¹ Pennsylvanian Abundantes insectos, primeiros réptiles, bosques de carbón
325 millóns Mississippian Árbores grandes primitivas
360 millóns Devónico Aparecen os primeiros anfibios, Lycopsida e progymnosperms
408.5 millóns* Silúrico Primeiras plantas terrestres fósiles
443.5 millóns* Ordovícico Invertebrados dominantes.
Extincións masivas do Ordovícico-Silúrico.
490 millóns* Cámbrico Maior diversificación da vida durante a explosión Cámbrica.
Extincións masivas do Cámbrico-Ordovícico.
545 million* Neoproterozoico² Era Proterozoica Tempo Precámbrico7 Primeiros metazoarios
900 millóns Mesoproterozoico  
1,600 millóns Paleoproterozoico Primeira Eucariota
2,500 millóns Arcaico Procariota
3,800 millóns Hadeico Formación da Terra

1) En América do Norte, o Carbonífero subdivídese nos períodos Mississippian e Pennsylvanian.

2) Descubrimentos feitos durante o pasado cuarto de século cambiaron substancialmente a forma de ver os eventos xeolóxicos e paleontolóxicos inmediatamente anteriores ó Cámbrico. A nomenclatura non se estabilizou. O termo Neoproterozoico é utilizado aquí, pero outros escritores poderían igualmente usar outros termos como 'Ediacariano', 'Vendiano', 'Varangiano', 'Precámbrico', 'Protocambriano', 'Eocambriano', ou poderían estender o período de duración do Cámbrico. Todos estes termos son considerados como un subconxunto do Proterozoico máis ca como un período entre o Paleozoico e o Proterozoico.

3) As datas son incertas mostrando unha leve diferenza coas fontes en común. Isto débese á incerteza do fechado radiométrico e ó problema de que depósitos que son susceptibles de ser fechadas radiometricamente non sempre son examinados no lugar exacto na columna xeolóxica que se desexa fechar. Datas cun * son determinadas radiometricamente baseadas en acordos internacionais con GSSP. Tódalas datas danse para o fin da época en cuestión.

4) Os paleontólogos xeralmente fan referencia á etapa faunal en lugar dos períodos xeolóxicos. A nomenclatura de etapas é bastante complexa. Ver http://flatpebble.nceas.ucsb.edu/public/harland.html para obter unha lista ordenada por Etapas faunais. Tamén ver GSSP.

5) Como uso común os períodos Terciario- Cuaternario e Paleoceno-Neoxeno-Cuaternario son considerados equivalentes a Mesozoico e Paleozoico. O termo 'Período|Era' (exemplo 'Neoxeno Período|Era') é ás veces usado en lugar de 'Período'.

6) O tempo mostrado na columna "Anos atrás" é o que corresponde á fin da época na columna que di "Época".

7) O Precámbrico era tamén denominado Criptozoico.

[editar] Referencias