Batalla das Navas de Tolosa

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Representación da batalla das Navas de Tolosa de F. P. Van Halen, do século XIX. Palacio do Senado de Madrid.
Representación da batalla das Navas de Tolosa de F. P. Van Halen, do século XIX. Palacio do Senado de Madrid.


Batalla que se celebrou o 16 de xullo do ano 1212, preto das Navas de Tolosa. Considérase a batalla máis importante da Reconquista, e unha das poucas veces nas que case tódolos reinos cristiáns (salvo o Reino de León) se uniron contra os invasores musulmáns, co resultado dunha vitoria cristiá que tería grandes consecuencias históricas.


Índice

[editar] Os bandos

A batalla foi fruto da cruzada organizada polo rei Afonso VIII de Castela, o Papa Inocencio III e o arcebispo de Toledo, Rodrigo Ximénez de Rada para combater ós almohades, pobo musulmán e bereber, que acudiran na axuda dos reinos de Taifas a mediados do século XII.

Polo bando cristián estaban as tropas de Afonso VIII de Castela, que era o principal continxente e estaban no centro da formación. Xunto a elas estaban tropas das ordes militares de Santiago, Calatrava, o Temple e do Hospital, e algúns cabaleiros chegados do resto de Europa, principalmente Francia e Italia.

Os outros reis cristiáns formaban os laterais do exército e eran Sancho VII de Navarra, Pedro II de Aragón e Afonso II de Portugal respectivamente. Destaca a ausencia de Afonso IX de León, que non acudiu pola inimizade que mantiña daquela co rei de Castela.

O bando almohade tiña como líder a al-Nasir.


[editar] Antes da batalla

Os exércitos cristián e almohade atopáronse preto de Despeñaperros, paso fronteirizo que separa as actuais Andalucía de Castela A Mancha. Os almohades toman o 13 de xullo o castelo do Ferral, á entrada de Despeñaperros, o que lles permite facerse fortes.

Al-Nasir instala o seu campamento no desfiladeiro da Losa, para bloquear o paso cristián. Sen embargo, o exército cristián logra cruzar Sierra Morena e instalan entre o 13 e o 14 de xullo o seu campamento en Mesa del Rey.

O campamento de al-Nasir é defendido pola súa garda, composta por esclavos negros, encadenados uns ós outros por medio de cadeas enlazadas en estacas para evitar a fuxida destes. A forma desta formación defensiva é cadrada, con filas diagonais e perpendiculares que se van desde os bordes da formación ata o centro desta. Esta formación é chamada o palenque.


[editar] Desenvolvemento da batalla

O actual escudo de Comunidade Foral de Navarra e o antigo escudo do seu reino procede da destrucción do palenque polos rei Sancho VII. Hoxe considérase que o palenque non o conformaban esclavos negros senón fanáticos relixiosos que desexaban ser mártires.
O actual escudo de Comunidade Foral de Navarra e o antigo escudo do seu reino procede da destrucción do palenque polos rei Sancho VII. Hoxe considérase que o palenque non o conformaban esclavos negros senón fanáticos relixiosos que desexaban ser mártires.

A batalla desenvólvese o día 16 de xullo de 1212, nas navas (planicies) que hai entre Miranda del Rey e Santa Elena. O exército cristián baixa de Mesa del Rey e atópase ca vangarda almohade.

A cabalería pesada cristiá é moi superior ós soldados almohades, polo cal al-Nasir coloca arqueiros e infantería, ca fin de hostigar á cabalería cristiá antes de envolvela ca súa infantería. Sen embargo, os reis de Aragón e Navarra (Pedro II e Sancho VII respectivamente), impídeno ó estar nos flancos do seu exército, facendo que os almohades non poidan envolvelos por aí.

As tropas cristiás arrollan ós almohades, pero acaban sendo detidas e rexeitadas. As primeiras líneas cristiás retíranse paulatinamente, pero a cabalería pesada resiste en combate contra o exército almohade. Entón é cando atacan tamén Pedro II e Sancho VII, facendo un ataque en tenaza que acaba cos flancos inimigos.

A cabalería de Sancho VII de Navarra avanza ó mesmo tempo que diferentes grupos atacan, e acaban chegando ó campamento inimigo. Cargan contra o palenque, e dise que o mesmo Sancho VII rompe as cadeas que unen á garda de al-Nasir, acabando fácilmente con ela.

Al-Nasir fuxe a Baeza e dende aquí a Xaén, sen poder evitar a destrucción do seu exército, que mentres el marcha, a súa matanza é completada polos líderes cristiáns.


[editar] Resultado da batalla

Descoñécese o número exacto de mortos e feridos desta batalla, pero calcúlase que os almohades perderon sobre 100000 homes do seu exército dus 120000, mentres que nos cristiáns a cifra reduciríase a uns 2000 dun exército duns 50000 homes.


[editar] Vexa tamén