Nacionalismo español
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
O 'españolismo ou nacionalismo español é o movemento que defende a existencia dunha nación española e, consecontemente, a integridade territorial do actual estado español. Por esta razón, é oposto ós chamados nacionalismos periféricos presentes dentro de las fronteras de este estado.
O nacionalismo español abrangue unha gama moi variada de ideoloxías e concepcións de España que van dende a esquerda até a ultradereita, cunha preeminencia destas últimas. Atópase en tódalas clases sociais, idades e territorios españois, aumentando só o número de xente que non se sente española naqueles territorios onde o nacionalismo español compite con outros nacionaismos, aínda que este grupo non é maioritario.
Índice |
[editar] Comezos do nacionalismo español
[editar] Tipos de nacionalismo español
[editar] Nacionalismo excluínte
Enténdese por nacionalismo excluínte aquel que nega calquera posibilidade da existéncia dunha nación alternativa á propia, neste caso España, dentro do mesmo territorio e a reivindicación de que é imposible. Esta argumentación adóitase amparar sobre todo na historia e o Dereito Internacional.
- Dende o punto de vista histórico, defenden a perspectiva de que a nación máis antiga posible é España xa que segundo a maioría de historiadores españolistas esta nace co casamento dos Reis Catòlicos e segundo os máis radicais durante o Reino de Toledo ou a província Hispánica romana. Os nacionalismos periféricos serían pois inventos máis recentes e sen lóxica histórica. A miúdo impera a crenza de que é un sentimento imposto polos poderes fácticos territoriais como pode ser a burgesía ou as comunidades autónomas coa finalidade de obter recursos económicos, máis non é nin pode ser un sentimento real.
- Dende o punto de vista do dereito internacional a argumentación tan só é que nación é igual a estado independente (nación en sentido positivista). Tamén hai a argumentación retroalimentada de que é así porque así o di a constitución sen pensar na posibilidade de cambiala, pero o feito é que a constitución non entra en se hai ou non outras nacións: non é excluínte.
Por todo isto considérase inaplicable e falto de sentido dentro do territorio español calquera proceso de autodeterminación, podendo incluso apoiar o emprego do exército contra a poboación civil con tal de defender a unidade. Dentro deste grupo pódese encadrar a definición de España que defende o PP, UA ou UV.
Esta concepción de España a miúdo vai acompañada dun enfoque concreto e selectivo do que é ou non é español, e que debilita ou fortalece a España. A miúdo considérase a cultura castelá ou andaluza como a esencia real de España. Dase a paradoxa de que aínda que consideran o resto de territorio como intrinsicamente español, a súa cultura chega a ser considerada como un elemento desestabilizador de España e contrario á concepción castelá desta. Os periodos históricos non democráticos se caracterizaron por un planteamento radicalizado desta visión españolista.
Segundo as encuestas do 2005, un 80% dos españois consideran intolerable que calquera outra entidade española se poda definir como nación, si ben non se especifica se isto está motivado por nacionalismo ou por cuestións técnicas, xurídicas, etc.
[editar] Reivindicacións históricas
Dentro do variado movemento que defende esta concepción de España hai diversas reivindicacións históricas compartidas pola maioría do movemento, destacando:
- Incorporación de Xibraltar a España: aparte do breve tempo que formou parte de España e que se deu a cambio doutros territorios que non están dispostos a negociar destaca o interese histórico de absorbela incluso perdendo o referendo da poboación local.
- Dereito á inmersión lingüística en castelán a todo o territorio: é considerado un dereito irrenunciable e vertebrador de España.
[editar] Nacionalismo español non excluínte
En contraposición ó primeiro é o nacionalismo español que acepta no seu discurso que dentro de España poden convivir outros sentimentos nacionais como o catalán ou o galego, sen que isto teña que significar a otal aceptación de procesos de autodeterminación dentro do territorio. Algúns presidentes españois teñen defendido nos seus discursos esta concepción de España, entre eles o actual José Luis Rodríguez Zapatero.
Destaca o feito de non contrapoñer os nacionalismos periféricos ó español e concebilos como a versión territorial do mesmo xa que, se aquela cultura que defenden é tamén española, entón é a expresión local da cultura española. Esta concepción de España maniféstase en certos sectores do PSOE, destacando os PSC, PSE e PSdeG.
Un caso digno de mención é o de IU e ICV que defenden manter o estado actual da unidade española como o máis favorable pra os seus cidadáns, pero defenden como inherente o dereito de autodeterminación dos diferentes pobos de España.
Dende este punto de vista non é considerada unha amiaza para España reforzar ós gobenos autonómicos senón que isto pode servir para acadar un maior equilibrio territorial que fortalezca a unidade española.
[editar] Iberismo
Fora do españolismo pódense atopar movementos iberistas, algúns dos cales defenden a reconstrucción dun estado que ocupe a península Ibérica. Este estado recibiría o nome de Iberia. Normalmente quedan fora disto Andorra e Xibraltar.
[editar] Terrorismo e violencia
Hai que facer mención á violencia exercida por moitos grupos e persoeiros baixo a excusa da defensa da nación española. Podemos atopar os primeiros comportamentos violentos na Segunda República Española coas accións de grupos españolistas de ultradereita especialmente contra os nacionalistas cataláns. En palabras de José Antonio Primo de Rivera, había que loitar na rúa con puños e pistolas.
Podemos atopar tamén unha grande influenza do nacionalismo español no levantamento que da inicio á guerra civil española, e na brutal represión que practicouse despois contra os que foron acusados de crebar a unidade de España, como foi o caso de Aleixandre Bóveda.
Coa chegada da democracia xurden grupos que atentan contra o entorno abertzale, como o Batallón Vasco Español ou Guerrilleiros de Cristo Rey. Hai asemade unha gran cantidade de supostos casos de tortura a persoas vinculadas á esquerda nacionalista vasca. Algunhas das acusacións teñen sido probadas en xuízos, pero a maioría quedan sen demostrar.
[editar] O nacionalismo español hoxe
Así como os nacionalismos periféricos foron encaixados no panorama da monarquía parlamentaria, houbo que encaixar ó nacionalismo español de xeito que honrara á constitución como factor unificador de tódolos españois.
Para bastantes persoas o himno español e a bandeira vermella e gualda nacionalista seguen a remitir ó pasado franquista por isto non se identifican con estes símbolos. A situación en España contrasta con otros países nos cales unha poboación relativamente maior ensalza os seus himnos e bandeiras. Pero isto ten que ver con que son países de maior tradición democrática, e os seus símbolos no teñen connotacións dictatoriais. Aínda máis, noutros países plurinacionais (Bélgica, Canadá) non hai problema en recoñecerse baixo símbolos comúns nin en disentir desta identidade.
Nese contexto téñense desenvolvido dúas correntes diferenciadas de nacionalismo español que diferen en intensidade. Por unha parte o nacionalismo excluínte ligado ó ideario franquista baseado na citada historia mitificada do pobo español ancestral cuxos valores mantivéronse inalterados ó longo dos séculos. E por outra parte esta un novo nacionalismo inspirado no patriotismo constitucional de Günter Grass que trata de respetar as distintas visións de España encaixándoas nun marco plural e non excluínte.
En calquera caso a constitución española de 1978 afirma (artículo 2) que a nación española é indivisible, e invoca a intervención do exército español (artículo 8) como garante do axioma. Por isto o constitucionalismo está considerado un disfraz do españolismo, tal e como denunciou o diputado vasco Josu Corcuera durante o pleno de discusión do Novo Estatuto de Autonomía para a Comunidade Autónoma Vasca.
Hoxe día o resto dos nacionalismos que conviven no estado español defenden que o nacionalismo español debería adecuarse aos novos tempos e defender a unidade de España e non a súa indivisibilidade -quitando o polémico artículo e a mención ó exército do texto constitucional español- do mesmo xeito que eles defenden os seus propios postulados. Esta es unha das pedras angulares da Declaración de Barcelona firmada polos partidos CIU, BNG e PNV.
Os últimos episodios da historia recente que fixeron aflorar ó nacionalismo español na súa vertente máis radical foron a aprobación por parte dos parlamentos vasco e catalán de sendos proxectos de estatuto de autonomía que tentarían superar os actualmente vixentes.
[editar] Véxase tamén
- José Antonio Primo de Rivera
- Francisco Franco Bahamonde
- Falange Española Tradicionalista
- Fuerza Nueva
- Blas Piñar
- Batallón Vasco Español
- Guerrilleros de Cristo Rey
- Guerra Civil Española