Os cocos

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Os Cocos son a parella máis representativa de Ribadeo. Levan xuntos 150 anos dende que foran doados por Xosé María Iglesias para contribuir o maior recoñecemento das festas do Carme, naqueles tempos, tanto ou máis importantes que as patronais de setembro. Os Cocos están reproducidos na praciña de San Roque, dando a benvida a todolos visitantes a Ribadeo.

Índice

[editar] Un pouco de Historia

A mesma familia de Xosé María Iglesias ocupouse durante moito tempo do seu coidado e conservación, e despois, a redores dos anos 1895, outra rama familiar, os Pico de Coaña, ao longo de 60 anos. Foi un dos Pico de Coaña, Xesús, que polos seus desvelos coa parella de xigantóns era coñecido como o Pai dos Cocos, quen nomeo ao Coco co título tan distiguido; o Presidente da Atalaia, por cuia dignidade leva dende entón a correspondente medalla. Outra persoa que se ocupou dos cocos durante máis dun cuarto de seculo foi, xa no seculo XX, o garda municipal Ramón Fernández García, quen os bailou en moitas ocasións. Nese tempo tamén lle axudaron a facer de custodios Xosé Lois García Fernández (coñecido popularmente como Choli) e Manuel Sanjurjo.

Foto dos Cocos nunha das festas de Ribadeo a mediados do século XX
Foto dos Cocos nunha das festas de Ribadeo a mediados do século XX

A parella vestiu sempre coa elegancia propia da súa categoría social, en especial a Coca, que foi, co paso do tempo, cambiando a moda feminina. O Coco, sempre amosou sobriedade propia da súa representanción, a pesardes de pasa-lo tempo. No século XIX levou un marcial uniforme de almirante que o comenza-lo seculo XX apresentou un aire máis civil e ceremonioso cando se lle fixo un frac dunha peza enteria de tea encargada a Nova Iorque nos anos 1900. O matrimonio foi moi prolífico e tivo fillo en varias épocas.

[editar] Os Fillos

No 1898 tiveron os primeiros: o Chulo e a Chula, o Señorito e a Señorita e quizáis algún outro que non se logrou. Pódese dicir que todos morreron en pleno crecemento ao comenza-la guerra mundia do 1914. Nentroques no 1948 volveron a ter descendencia, neste caso chamábanse Popeye, o Gordo e o Fraco, a Señora, e algún outro que xa morreu. A maior parte deles, por sorte, sobreviven. O derradeiro deles polo de agora é Manuel "o Pataqueiro" que xa esta feito un mozo de vinte e pico de anos. Por outra parte, durante moitos anos do pasado século, os Cocos, como corresponde a tan importante institución, tiveron o seu propio Cronista Oficial, cargo que levou durante moitos anos Xusto Barreiro Martínez, que tamén era descendente da familia que os doou.

[editar] A Tradición e o Oficio

Unha tradición ribadense, sen constatar documentalmente, asegura que a parella é trasunto dun matrimonio moi popular de mediados do século XIX, e que os esaxerados rizos que o Coco ten na fronte son recordo choqueiro da liberdade coa que a señora que a Coca representa vivía o seu compromiso matrimonial. En calquera caso, a anécdota fálanos xa do vello espíritu liberal da sociedade da vila ribadense. Podese dicir que foron moitos os bailadores dos Cocos, cousa que esixe forza e habilidade para revira-los recantos das dúas polas que se encanan o vento ribadense, pero de todos cantos hai memoria hai que salientar ao "Serrano Vello", que foi famoso polo ben que facía bailar os pasodobres ao Coco. A parella ten por norma non saír de Ribadeo. Contase que só houbo unha excepción nunha ocasión na que, a mediados do século pasado, foron levados ás festas da Pontenova, de onde volveron un pouco mancados.

[editar] Os Materiais e Divertimentos

As pesadas cabezas de cartón pedra foron substituidas recentemente por unhas reproduccións de plástico, máis doadas de manexar, para evitar o risco de destrución. Os orixinais consérvanse coidadosamente gardadas como un dos maiores tesouros da vila. Os Cocos e os seus fillos, os cabezudos, saen polas mañás na festa do San Roque (o 16 de agosto) e nas da Patroa, na víspera do 8 de setembro, sempre acompañados por un grupo de gaitas. Ata hai ben pouco (nos últimos anos) era tradicional que foran despedidos polos nenos ao rematar o percorrido co canto de ¡Morreu papá! e ¡Morreu mamá!, ao seren tumbados para gardalos.