Crismón
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
O crismón é a representación do lábaro, coñecido coma cruz de Constantino. É o monograma das dúas primeiras letras da verba Cristo en grego, e pendurando a alfa en maiúscula e a omega en minúscula, que representan o principio e o fin de todo. Posteriormente, a representación do monograma se lle engadiu unha S na época románica na metade baixa da árbore vertical, na que se quere representar o Espirito Santo, e todo iso pechado nun círculo.
A este circulo ténselle dado moitas explicacións. Dende a súa orixe celta, e a súa rodela celta, xa que moitas ocasións a representación do crismón leva motivos florais coma facian os celtas nas suas rodelas, deica orixes paganas e cultos solares.
Pero o que o crismón representa na súa explicación máis pausible é o triunfo do cristianismo sobor do orbe, o triunfo do redentor sobre o paganismo imperante, sendo o circulo no que está inscrito o reforzo do carácter triunfal do monógrama simbólico.
Estes simbolismos eran moi comúns nos primeiros intres do cristianismo, xa que só eran coñecidos por eles é o que representaban, coma o Agnus Dei, o Cordeiro de Deus, asi coma os peixes, moitos anos antes de que a cruz fose o simbolo esencial do cristianismo. Hai que entendelo no clima de persecucions que vivian, xa que eran utilizados nos sartegos e catacumbas dos primitivos cristiáns.
A súa expansión representativa máxima acadouna no Rómanico, xa que está representado nos tímpanos das portadas das igrexas do Camiño de Santiago, polo que é bastante numeroso en Navarra e Aragón. É curioso o crismón da Catedral de Santiago, onde as letras alfa e omega están trocadas de sitio, intercambiandoo, e parece querer representar o fin da peregrinaxe é o principio de todo. No Codex Catixtinus tamén aparece no Libro I Folio II un pequeno crismón con estas verbas quod est IHS XPS, na que IHS siñifica Iesus Hominun Salvator, verbas e representación que pouco a pouco ian desprazar a do crismón.