Pura Vázquez
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
A poeta Carmen Pura Vázquez Iglesias naceu en Ourense, no barrio do Polvorín o 31 de marzo de 1918, e faleceu na mesma cidade o 25 de xullo de 2006. Representante da poesía de posguerra, apostou por unha saída lírica e existencialista fronte a liñas máis combativas. Poeta en galego e castelán, e irmá da tamén escritora Dora Vázquez, tamén se conta entre as escritoras vencelladas á emigración. Foi a primeira muller que comezou a publicar en galego nos xornais e revistas de Galiza e da emigración tras a Guerra Civil. Tamén foi unha das pioneiras no eido da literatura infantil e xuvenil.
Índice |
[editar] Biografía
Criouse na cidade da Coruña desde case o seu nacemenento ata os sete anos, cando regresou coa súa familia a Ourense, logo de que o seu pai, funcionario de Correos, fora sancionado durante a Guerra Civil. Estudou alí a primaria, o bacharelato e a carreira de Maxisterio. Desempeñou a primeira escola, logo da oposición, en diversas localidades da provincia ourensá e logo por Segovia, Toledo, Sevilla ou Madrid. Nesta última capital xubilouse en 1985, cando enviuvou, e regresou definitivamente a Ourense, onde viviu os seus últimos vinte anos de vida.
En 1955 viaxou por primeira vez a Venezuela, onde foi encargada polas autoridades venezuelanas de organizar e dirixir un xardín de infancia piloto en Caracas. Un ano despois, é chamada pola Universidade Central para ser secretaria da Escola de Xornalismo, que daquela funcionaba dentro da Facultade de Letras. Alí tamén mantivo contactos co ámbito literario da emigración galega. Regresou á docencia na península en 1968.
[editar] Traxectoria poética
Comezou a escribir e publicar desde moi noviña, en revistas e prensa galegas, fundamentalmente ourensás. En 1944 a Deputación de Ourense publícalle o seu primeiro de poesía en castelá. Antes, en 1943, publicáranlle xa persoas particulares unha edición de 18 exemplares doutro libro tamén escrito en castelán, pero que incluía xa nove poemas en galego, o que para aquela data era algo insólito. Neste idioma publica tamén xa entón contos e poesías en xornais e revistas galegas de Galiza e da emigración, como no Centro Galego de Bos Aires.
En 1952 edítase como número dous da Colección Xistral, o seu libro Íntimas totalmente xa escrito en galego. En Galiza, e logo en Castela e en Venezuela, segue publicando poesía, alternando o galego co castelán. Posteriormente atravesou un intervalo de preto de nove anos sen escribir, por motivos familiares e de saúde.
Xa xubilada e voltada para a casa familiar das Mercedes, en Ourense, publicou en 1990 e 1991 unha antoloxía poética en castelán e outra en galego, onde recolleu parte da obra fora editando en todos os seus anos anteriores. A partir dese momento, seguiu publicando poesía, fundamentalmente en galego. Moitas das súas obras foron editadas por ela mesma, fóra de editoriais comerciais, e escritas a miúdo a catro mans coa súa irmá Dora Vázquez.
[editar] Premios e homenaxes
- Académica correspondente da Real Academia Galega dende 1949.
- En 1992 un grupo de mulleres ourensás dedícanlle unha homenaxe durante o Día Internacional da Muller Traballadora
- En 1993 recibe o premio de Creación Cultural Feminina outorgado pola Xunta de Galicia.
- En 1996 foille concedido o Premio Trasalba.
- En 2002 recibiu o Premio das Letras e das Artes de Galicia.
- En 2005 recibiu a homenaxe da Asociación de Escritores en Lingua Galega.
- Dende 2002 a Deputación de Ourense convoca a edición dos premios de narración e ilustración infantil e xuvenil Pura e Dora Vázquez. O premio ten unha primeira fase de narracións, e unha segunda de ilustración, baseada na narración que obtivo a vitoria no premio dese ano. Na edición de 2006 a contía do galardón era de 3.000 euros para cada unha das categorías.
[editar] Produción literaria en galego
- Íntimas, 1952
- Maturidade, 1955
- A saudade e outros poemas, 1963
- O desacougo, 1971
- Monicreques, obra colectiva, 1974
- Oriolos neneiros, obra colectiva, 1975
- Dúas novelas galegas, 1978, onde se inclúe a súa novela Segundo Pereira
- Ronseles, obra colectiva, 1980
- Viaxe ó país dos contos e da poesía, 1985
- Antoloxía, 1991
- Verbas na edra do vento, 1992
- Man que escribiu no mar, 1993
- A carón de min (Nova Antoloxía Poética), 1994
- IV Festival da Poesía no Condado, obra colectiva, 1994
- Desmemoriado río, 1994
- Se digo Ourense, 1994
- Orballa en tempo lento, 1995
- Poesía de Pura Vázquez, 1995
- Os Aldán foron a América, 1996
- Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, obra colectiva dunha ducia de poetas, 1997
- Terra matria dos soños, 1999
- Teatro completo para nenos, obra colectiva, 2000
- Manuel María, obra colectiva de homenaxe, 2001
- Náufragos da elexía, 2001
- O mundo máxico das ideas, 2001
- A música dos tempos, 2002
- O frade era galego e outros relatos, 2002
- Sempre irmá. Poesía en tón menor, 2002
- Un niño para xílgaros cantores, 2002
[editar] Produción literaria en castelán
Algunhas das súas obras en castelán son:
- Desde la niebla
- Tiempo mío
- Antología poética en castellano
- Zodíaco, opúsculo, 1992
- Los silencios de Alargán, 1994
- Herida soledad hacia lo alto