Wikipedia:Efemérides Destacadas/Xaneiro
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
- 1788, publicase en Londres o primeiro número do xornal The Times.
- 1959, en Cuba triunfa a revolución socialista. O ditador Fulxencio Batista refúxiase nos Estados Unidos.
- 1986, España e Portugal ingresan na CEE.
- 1993, Checoslovaquia divídese en Chequia e Eslovaquia.
- 2002, entra en vigor o Euro como moeda única para 12 estados da Unión Europea.
Hoxe é Aninovo.
Ver
- 1492, os Reis Católicos entran en Granada.
- 1762, Inglaterra declara a guerra a España, temerosa do Pacto de Familia entre os Borbóns franceses e españois.
- 1949, Luis Muñoz Marín convértese no primeiro presidente democrático de Porto Rico.
- 1997, Miguel Induráin anuncia a súa retirada do ciclismo profesional.
- 2000, O ex-axente da KGB Vladimir Putin exerce como presidente en funcións de Rusia tras a dimisión de Boris Yeltsin.
- 1496, Leonardo da Vinci proba unha máquina voadora.
- 1521, o papa León X excomulga a Martín Lutero.
- 1892, nace J. R. R. Tolkien, escritor e filólogo británico-sudafricano.
- 1925, Benito Mussolini proclama que toma poderes ditatoriais sobre Italia.
- 2004, a Sonda Spirit da NASA aterra satisfactoriamente na superficie de Marte.
- 1642, durante a Guerra Civil Inglesa, o Rei Carlos I de Inglaterra ataca o Parlamento.
- 1717, Holanda, Inglaterra e Francia forman a Triple Alianza.
- 1847, Samuel Colt vende o seu primeiro revólver ao goberno dos Estados Unidos.
- 1918, Rusia recoñece a independencia de Finlandia.
- 1932, Gandhi é detido na India.
- 1813, o Tribunal da Inquisición é suprimido polas Cortes de Cádiz.
- 1919, fúndase o Partido Nacional Socialista Alemán (NSDAP), ó que pertenceu Adolf Hitler.
- 1932, nace Umberto Eco, escritor italiano.
- 1936, Morre en Santiago, Ramón María del Valle-Inclán. Escritor arousán.
- 1938, nace Xoán Carlos I, rei de España.
- 1412, nace Xoana de Arco, heroína francesa, santa católica.
- 1854, segundo Arthur Conan Doyle é o nacemento de Sherlock Holmes.
- 1912, nace en Celanova (Ourense) Celso Emilio Ferreiro Míguez. Poeta.
- 1945, tropas soviéticas ocupan o campo de concentración de Auschwitz (Polonia), liberando a máis de 5.000 prisioneros.
- 1989, morre Hiro-Hito, emperador do Xapón.
- 1993, morre Dizzy Gillespie, músico de jazz (trompetista) estadounidense.
Hoxe é o Día de Epifanía para católicos, protestantes e anglicanos e concédese o Premio Nadal.
Ver
- 891, nace Abderramán III, califa cordobés.
- 1325, morre o Rei Dinis de Portugal.
- 1610, Galileo descobre as lúas maiores de Xúpiter: Io, Europa e Calisto.
- 1965, aparece en Colombia a guerrilla procastrista Ejército de Liberación Nacional (ELN).
- 1977, un grupo de intelectuais checos amosan a Carta dos 77, un documento no que se exixe ó Goberno de Praga que respete os dereitos humanos e civís dos cidadáns.
- 2004, morre Ingrid Thulin, actriz sueca.
Hoxe é o Día de Nadal para os cristianos ortodoxos.
Ver
- 1642, morre Galileo Galilei, matemático, físico, astrónomo e inventor italiano
- 1870, nace Miguel Primo de Rivera, militar, presidente do Goberno español (1923-1930).
- 1879, morre Baldomero Espartero, militar e político liberal español.
- 1918, publícanse Os 14 puntos de Wilson, xérmolo da Sociedade de Nacións.
- 1935, nace Elvis Presley, cantante estadounidense de rock.
- 1959, Fidel Castro, á fronte das súas tropas revolucionarias, entra vitorioso en La Habana.
- 1324, morre Marco Polo, explorador italiano.
- 1693, un terremoto destrúe en Sicilia 60 vilas e aldeas, causando a morte a máis de 50.000 persoas.
- 1863, inaugúrase o Metro de Londres, o primeiro ferrocarril subterráneo do mundo.
- 1928, Sandino proclama en Nicaragua a república de Nueva Segovia, cunha capital chamada Ciudad Sandino.
- 1944, nace Jimmy Page, guitarrista británico.
- 1869, nace Grigori Rasputin, místico e cortesano ruso.
- 1880, nace Manuel Azaña, político, escritor e presidente da II República española.
- 1924, nace Eduardo Chillida, escultor español
- 1946, celébrase en Londres a primeira Asemblea Xeral das Nacións Unidas (ONU).
- 1957, morre Gabriela Mistral, poetisa chilena Premio Nobel de Literatura 1945
- 1859, nace Alfredo Brañas, pai do rexionalismo galego.
- 1962, inaugúrase o Concilio Vaticano II, que actualiza as estruturas e doutrinas da Igrexa Católica.
- 1966, morre Alberto Giacometti, escultor e pintor suízo.
- 1993, a UNESCO declara a Ruta Xacobea Patrimonio da Humanidade.
- 1628, nace Charles Perrault, escritor francés de contos infantís.
- 1876, nace Jack London, escritor estadounidense.
- 1988, queda instalada a primeira base española na Antártida.
- 1993, 120 países firman en París un acordo para prohibir as armas químicas.
- 1906, un incendio destrue casi toda a cidade de Panamá.
- 1933, o Goberno republicano español sofoca violentamente a rebelión obreira e libertaria iniciada tres días antes en Casas Viejas (Cádiz).
- 1941, morre James Joyce, escritor irlandés.
- 1950, restablécese a Pena de morte na Unión Soviética.
- 1953, Josip Broz Tito é escollido presidente da Iugoslavia.
- 1955, o presidente de Nicaragua, Anastasio Somoza, desafía ó presidente de Costa Rica, José Figueres, a resolver a disputa entre os dous países mediante un duelo a pistola.
- 1742, morre Edmond Halley, matemático e astrónomo británico.
- 1753, morre George Berkeley, filósofo irlandés.
- 1809, Tratado de alianza entre Inglaterra e España para loitar conxuntamente contra Napoleón.
- 1876, Graham Bell patenta o teléfono.
- 1949, nace José Bono, político español e Ministro de Defensa (PSOE) (2004-??).
- 1968, Lanzamento da Soyuz 4.
Hoxe é o Festival do Pongal na India.
Ver
- 1919, son asasinados Rosa Luxemburg e Karl Liebknecht, revolucionarios alemáns.
- 1929, nace Martin Luther King, defensor dos dereitos humanos.
- 1936, asínase en España o pacto electoral do Frente Popular, polo que republicanos, socialistas e comunistas constitúen unha coalición electoral, que obterá a maioría ese ano.
- 2001, Wikipedia inicia a súa andadura on line.
- 929, Abderramán III proclamase califa de Córdoba.
- 1547, Rusia: Iván o Terrible proclámase zar.
- 1809, o exército francés de Napoleón I derrota na Coruña ó exército británico.
- 1991, Iraq: George Bush pai ordena o comezo da Guerra do Golfo, operación Tormenta do deserto. Inicio dos bombardeos sobre a población civil en Bagdad.
- 2003, accidente do transbordador espacial Columbia.
Hoxe é o Día de Martin Luther King nos Estados Unidos.
- 1600, nace Pedro Calderón de la Barca, dramaturgo español.
- 1966, colisionan dous avións estadounidenses. Caen catro bombas atómicas, tres nas cercanías de Palomares e outra nas proximidades de Almería.
- 1986, asínase en A Haia o protocolo que establece relacións diplomáticas entre Israel e España.
- 2002, morre Camilo José Cela, escritor galego (en lingua castelá), Premio Nobel de Literatura en 1989.
- 1535, Francisco Pizarro funda Lima, capital do Perú.
- 1856, nace Xosé Castro "Chané" González, músico galego, máis coñecido coma Maestro Chané, é santiagués.
- 1871, xorde o II Reich da man de Otto von Bismarck.
- 1915, nace Santiago Carrillo, ex dirixente do PCE.
- 1924, indulto ós asesinos do coruñés Eduardo Dato, presidente do Goberno español.
- 1809, nace Edgar Allan Poe, escritor estadounidense.
- 1839, nace Paul Cézanne, pintor francés.
- 1982, morre Elis Regina, cantante brasileira.
- 1983, aparece o Apple Lisa, o primeiro ordenador persoal comercial cunha interfaz gráfica e rato.
- 1716, nace Carlos III de España.
- 1907, morre Dmitri Mendeleiev, químico ruso.
- 1920, nace Federico Fellini, director de cine italiano.
- 1944, nace José Luis Garci, director de cine español.
- 1961, John Fitzgerald Kennedy asume mandato como o 35º presidente dos Estados Unidos.
- 1984, morre Johnny Weissmüller, nadador e actor estadounidense.
- 1790, a Asemblea Constituínte francesa proclama a igualdade de tódolos cidadáns ante a lei.
- 1924, morre Vladimir Ilich Uliánov, coñecido por Lenin, líder da Unión Soviética.
- 1925, Albania declarase unha república.
- 1939, o xeneral Rojo, xefe do estado maior do exército republicano, comunica a Negrín que xa non hai fronte.
- 1986, Estados Unidos celebra por primeira vez o día de Martin Luther King coma festa oficial.
- 2001, Jutta Kleinschmidt convértese na primeira muller que gaña o rallye París-Dakar.
- 1561, nace Francis Bacon, filósofo británico.
- 1905, comeza a Revolución de 1905 na Rusia, coa ocupación do Palacio de Inverno en San Petersburgo.
- 1963, Alemaña e Francia reconcílianse trala asinatura por Charles de Gaulle e Konrad Adenauer do Tratado do Elíseo.
- 1972, tras catro días de secuestro, a banda terrorista ETA pon en liberdade ó industrial Lorenzo Zabala.
- 1981, morre María Moliner, filóloga española. Autora do prestixioso Diccionario de uso del español.
- 2006, Evo Morales, líder indíxena, asume a presidencia de Bolivia.
- 1810, os franceses avanzan doadamente por Andalucía e neste día apodéranse de Xaén e Córdoba.
- 1950, Xerusalén é declarada capital do Estado de Israel polo Parlamento Israelí.
- 1979, a ofensiva da Fronte Polisaria no Sáhara Occidental causa 800 baixas no Exército marroquí.
- 1995, Gregorio Ordóñez, candidato polo PP á alcaldía de San Sebastián, é asasinado pola banda terrorista ETA dun tiro na cabeza.
- 2003, máis de 5.100 civís e militares traballan nas praias galegas afectadas polo vertido de fuel do Prestige.
- 1958, científicos británicos e estadounidenses anuncian que lograron unha fusión nuclear controlada.
- 1990, publicación do Decreto 3/1990 polo que se segregan as Universidades de Coruña e Vigo da Universidade de Santiago
- 2003, catástrofe ecolóxica do Prestige: O colectivo de mestres Area Negra (integrados en Nunca Máis) desprega unha cadea humana de 50.000 alumnos entre as localidades de Laxe e Muxía
- 2005, ponse en marcha oficialmente o Plan Xeral de Normalización Lingüística da Xunta de Galicia, que recolle máis de mil medidas para a estensión e uso do galego na sociedade.
- 2006, presentación das actividades do Foro pola Memoria de Galicia ás 20:00 horas, na Galería Sargadelos de Santiago de Compostela (Rúa Nova, 16).
- 1554, fúndase a cidade de São Paulo no Brasil.
- 1627, nace Robert Boyle, físico e químico angloirlandés.
- 1809, entran en Ribadeo as tropas francesas, esixindo grande cantidade de alimentos as aldeas dos arredores
- 1831, independencia de Polonia.
- 1882, nace Virginia Woolf, escritora británica (m. 1941).
- 1936, o Partido Galeguista nunha Asemblea Extraordinaria aproba o ingreso do PG na Fronte Popular para concorrer nas eleccións xerais con cinco candidatos galeguistas, Castelao, Bóveda, Xerardo Álvarez Gallego, Ramón Suárez Picallo e Antón Vilar Ponte.
- 1531, un terremoto en Lisboa mata 30.000 persoas.
- 1546, fúndase a cidade de Santos no Brasil.
- 1908, nace Stéphane Grappelli, violinista francés (d. 1997)
- 1939, na Guerra civil española o exército franquista entra en Barcelona.
- 1950, independencia da India.
- 1973, morre Edward G. Robinson, actor (n. 1893)
- 1756, nace Wolfgang Amadeus Mozart, compositor austríaco (m. 1791).
- 1822, créase a provincia do Bierzo, sendo a sua capital Vilafranca —esta provincia durou ata o 30 de novembro de 1833—.
- 1832, nace Lewis Carroll, autor das Aventuras de Alicia no País das Marabillas (m. 1898).
- 1926, John Logie Baird fai a primeira demostración de transmisión televisiva.
- 1926, nace Ingrid Thulin, actriz sueca (m. 7 de xaneiro de 2004.)
- 1940, as autoridades soviéticas ordenan executar a Isaak Babel, acusado de espionaxe, na prisión de Butyrka.
- 1945, o exército da URSS libera o campo de exterminio de Auschwitz.
- 1973, asínase en París o cesamento dos combates en Vietnam.
- 1853, nace José Martí, revolucionario cubano (m. 1895).
- 1887, comeza a construción da Torre Eiffel.
- 1930, morre en Asados, Rianxo Manuel Antonio, poeta galego (n. Rianxo, 12 de xullo de 1900).
- 1935, Islandia é o primeiro país en legalizar o aborto.
- 1899, nace Rafael Dieste, recoñecido escritor natural de Rianxo. Autor de Dos arquivos do trasno
- 1916, París é bombardeada por dirixibles alemáns proxectados polo conde Ferdinand von Zeppelin
- 1933, Adolf Hitler é nomeado chanceler de Alemaña
- 1947, nace Linda B. Buck, premio Nobel 1994 de Fisioloxía e Medicina
- 2006, VII Foro de Oenegués. Perto de 25 ONG participarán no VII Foro das ONG en Santiago de Compostela
- 2006, morre Nam June Paik, vídeo-artista nado en Seúl (Corea) o 20 de xuño de 1932.
- 1886, Alfonso Daniel Rodríguez Castelao (Castelao) nace en Rianxo, vila situada na Ría de Arousa.
- 1925, nace Dorothy Malone, actriz.
- 1933, Adolf Hitler nomeado Chanceler alemán.
- 1937, nace Boris Spassky, campeón mundial de xadrez ruso.
- 1948, Mahatma Gandhi (n. 1869), pacifista e líder da independencia da India é asasinado en Nova Deli por Nathuram Godse, extremista hindú.