Amadeo I de España

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Amadeo I
Amadeo I

Amadeo I de España (Torino 1845 - 1890) era un príncipe de Italia da casa de Savoia, con tratamento de Alteza Real, primeiro duque de Savoia, e chegou a ser rei de España desde 1871 ata 1873 a consecuencia de ser elixido com tal polas Cortes do Sexenio Democrático.

[editar] Biografía

Amedeo Ferdinando Maria de Savoia, en italiano, naceu na cidade italiana de Torino o 30 de maio de 1845; era o segundo fillo do rei Víctor Manuel II de Italia e da arquiduquesa Adelaida de Austria. Amadeu era neto do rei Carlos Alberto I de Sardeña e da arquiduquesa Maria Teresa de Austria-Toscana por vía paterna, mentres que por vía materna érao do arquiduque Rainiero de Austria e da princesa Elisabeth de Savoia-Carignano.

Ingresou no exército coa graduación de capitán en 1859, tomando parte na campaña da Terceira Guerra de Independencia de Italia (1866), como maior-xeneral, conducindo unha brigada na batalla de Custozza, en Monte Torre, onde foi ferido.

Casou en primeiras nupcias o 30 maio de 1867, no seu día de anos, en Torino con Maria Del Pozzo della Cisterna, herdeira dunha antiga casa piamontesa. Tiveran tres fillos varóns.

[editar] Rei de España

O 6 de novembro de 1870, as Cortes españolas decidiron a restauración da monarquía, logo de buscar posíbeles candidatos nas casas reais europeas, elixindo a Amadeo de Aosta. A votación dos deputados outorgou 191 votos en favor seu, contra 60 pola República Federal, 41 ben por outros candidatos ou por república unitaria e 19 votos foran en branco. Pouco despois unha delegación parlamentar achegouse a Florencia, naquel momento capital italiana, para informar a Amadeo, que aceptaría oficialmente o 4 de decembro de 1870. Desembarcaría en Cartaxena o 30 de decembro de 1870, chegando a Madrid o 2 de xaneiro de 1871, xurando, no mesmo día, a Constitución de 1869.

En España os Savoia gozabano, de grande prestixio entre os liberais, derivado da brillante solución nacional e constitucional dada ao problema da unidade italiana. Mais sufrían dunha profunda hostilidade por parte dos partidarios do carlismo, por razóns evidentes - Amadeo interpúñase nas apiracións do candidato carlista ao trono español - , como tamén dos partidarios da Casa de Borbón - polos mesmos motivos que os carlistas, ao que cabía engadir a anexión, en Italia, do Reino de Nápoles no que tamén reinaban Borbóns emparentados con os da casa española -. Tiña ademáis a oposición dos católicos en xeral, a causa da cuestión romana. Por riba, a elección de Amadeo coincidíu con o sospeitoso asasinato do xeneral Juan Prim, o seu maior sustentador, o 27 de decembro de 1870, mentres o futuro rei navegaba cara España.

Amadeo, por outra banda, non soubo recuperar posicións cerca da Igrexa española ou da aristocracia, nen foi quen de conseguir con rapidez un dominioa suficiente da língua castelá. Contribuíu a complicar a situación a revolta separatista en Cuba, colonia española naquela altura.

O novo rei baseaba o seu propio poder no apoio do Partido Progresista, que dominaba as Cortes, mais a situación non foi estábel, de xeito que nos dous anos de reinado houbo diversos gobernos. Cando os progresista, se dividiran en monárquicos e constitucionalistas, a inestabilidade aumentou. O 19 de xullo de 1872 o rei sufriría unha tentativa de asasinato. Unha forte rebelión carlista estalou no País Vasco, Navarra e Cataluña (Terceira Guerra Carlista), ao tempo de accións pro-republicanas no país enteiro. O corpo de artillaría montou un motín. Dise que Amadeo exclamaba con frecuencia, en italiano, «Ah, per Bacco, non capisco niente!» (Ai, por Baco, non entendo nada!)

Así, apenas con dous anos de reinado, Amadeo proclamou que, sen apoio popular, non era posíbel reinar. O 11 de febreiro de 1873 abdicou, pronunciando no Pazo das Corte o discurso de renuncia. As dez da tarde dese mesmo foi proclamada a República en España.

[editar] Regreso a Italia

Completamente disgustado Amadeo tornou a Torino onde recibíu o título de Duque de Aosta. Pouco tempo despois agravouse a saúde da Duquesa María Victoria, que falecería o 8 de novembro de 1876 debido a unha tuberculose. Nos anos seguintes o Duque de Aosta tivo algúns cargos representativos baixo o reinado do seu irmao, que accedera ao trono italiano en 1878, como Umberto I.

No 1888, logo de doce anos de viudez, casou en segundas nupcias o 11 de setembro de 1888, en Torino, con a xoven Maria Letizia Bonaparte (París, 20 de novembre de 1866 - Moncalieri, 25 de outubro de 1926), da que tivo dous fillos.

Dous anos despois, en 1890, con cuarenta e cinco anos, falecía a causa dunha pulmonía.


Na súa honra, recibíu o seu nome o Lago Amadeus en Australia central.