Bosón

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Un bosón (chamado así en homenaxe ao físico indio Satyendra Nath Bose) é unha partícula de espín enteiro (0,1,2, ...). Por este mitivo estas partículas compórtanse dacordo á estadística de Bose-Einstein que non cumpre o principio de exclusión de Pauli e que poden dar lugar a un novo estado da materia chamado condensado de Bose-Einstein no cal un número indeterminado de partículas poden estar en estados cuánticos superpostos. Os fotóns son bosóns e poden agruparse en idénticos estados cuánticos cousa que permite o desenvolvemento de máseres e láseres. Ademáis unha consecuencia importante desta propiedade é que as súas funcións de onda son simétricas.

Tódalas partículas elementais son bosóns ou fermións (dependendo do seu espín). En física de altas enerxías e de partículas dise que os bosones son os mediadores de forza ou partículas portadoras das interaccións fundamentais. Porén, toda interacción leva asociada o intercambio dunha partícula que sempre será un bosón virtual. A interacción de ditos bosóns virtuais con fermións reais é o que da lugar ás mencionadas interaccións ou forzas fundamentais. O alcance desta interacción en xeral ven dado pola masa da partícula intercambiada.

Aos bosóns involucrados nas ditas interaccións chámaselles bosóns gauge. Estes son os bosóns W e Z para a forza débil, os gluóns para a forza forte, os fotones para a forza electromagnética e o teórico gravitón para a forza gravitatoria ou Gravidade.

As partículas compostas por outras partículas coma os protóns, os neutróns ou os núcleos atómicos poden ser bosóns o fermións dependendo do seu espín total. De aí que moitos núcleos sexan, de feito, bosóns. Con que o número de fermións que compoña esa partícula sexa par o sistema composto será un bosón. Así, a maioría dos elementos ten isótopos que serán fermións, coma é o caso do helio-3 ou bosóns coma o helio-4. O deuterio é tamén bosón sen embargo os seus veciños protio e tritio son fermións.

Namentres que os fermións están obrigados a cumpli-lo principio de exclusión de Pauli: "non pode haber máis dunha partícula ocupando un mesmo estado cuántico", non existe a mencionada exclusión para os bosones, xa que eles poden ocupar estados cuánticos idénticos. O resultado disto é que o espectro dun gas de fotóns a certa temperatura de equilibro posee un espectro de Planck (exemplos disto son a radiación do corpo negro ou a radiación do fondo cósmico de microondas testemuña que nos leva ata o universo recén creado). O traballo con láseres, as propiedades de superfluido do helio-4 e a recente formación do condensado de Bose-Einstein son todo consecuencia da estadística dos bosóns.

As diferenzas entre as estadísticas bosónica e fermiónica é sé apreciable a grandes densidades que é cando as funcións de onda se superpoñen. A baixas densidades ámbolos tipos de estadísticas aproxímanse á estadística de Maxwell-Boltzmann onde os dous tipos de partículas compórtanse clásicamente.

Exemplos de bosóns:

  • O núcleo de deuterio, un isótopo do hidróxeno
  • Átomos de helio-4 ou partículas alfa
  • En definitiva calquera núcleo con espín enteiro.
  • fotóns
  • bosóns W e Z
  • gluóns
  • Bosón de Higgs
  • fonóns

[editar] Véxase tamén

[editar] Referenzas

  • Sakurai, J.J. (1994). Modern Quantum Mechanics (Revised Edition), pp 361-363. Addison-Wesley Publishing Company. ISBN 0-201-53929-2.
Partículas fundamentais en Física (lista, táboa)
Fermións Bosóns de Gauge
Quarks Leptóns Bosóns W e Z Fotón Gluón
Arriba Encantado Cúmio Electrón Muón Tau (tauón) Bosóns hipotéticos
Abaixo Extrano Fondo e-neutrino μ-neutrino τ-neutrino Gravitón    Bosón de Higgs