Vilariño Frío, Montederramo
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Atención: Este artigo precisa un traballo de revisión.
Por favor vexa a lista de Artigos con problemas e mellóreo de acordo coas indicacións que aparecen nesa páxina. Cando os problemas se resolvan retire esta mensaxe e borre a páxina da lista de artigos con problemas, pero por favor non quite esta mensaxe ata que estea todo solucionado.
Vilariño Frío, pertencente á comarca da Terra de Caldelas, é unha das trece parroquias do concello de Montederramo (Ourense). Santa María de Vilariño Frío está composta polas seguintes entidades de poboación: Vilariño Grande (20 veciños), onde se sitúa a igrexa parroquial e cruza a estrada da Ribeira ou estrada a Parada do Sil; O Mesón (20 veciños), antigamente chamado A Casa Nova e situada na estrada que une Ourense con Pobra de Trives, antiga N-120 e hoxe C-536; Vilariño Pequeno (6 veciños) situado no antigo camiño de Vilariño Frío a Pradomao; As Poulas (1 veciño) e O Agro (4 veciños), ámbolos dous na estrada que desde O Mesón vai ó encoro de Leboreiro, encoro de Edrada e ós pobos de Pradomao e Forcas.
Na zona montañosa da cara norte da Serra de San Mamede, o seu territorio sitúase a unha altitude media superior aos 800 metros, entre os 860 m. dos Montes de Ibil, os 888 m. dos Montes da Esperela (no Concello de Parada do Sil), os 911 m. do Monte do Brozo, os 909 do Monte da Penalonga, os 948 do Alto da Tabenxa e os 920 m. do Alto do Outeiro.
Ocupa unha extensión aproximada dunhas 3.265 ha., coincidente exactamente co territorio que a mediados do século XVIII constituía o coto de Sta. María de Vilariño Frío (33 veciños), dependente de D. Pedro Manuel de Billar y Toubes, rexedor de Ourense, situado entre os seguintes puntos: a marxe esquerda do río Mao (desde a altura do pobo da Retorta ata a unión do río Mao (o medieval rivulum Humano ou Omano Maior) co río de Edrada (o medieval rivulum Humano ou Omano Minore), a altura do lugar de Praducelos); a marxe dereita do encoro de Edrada (desde a ponte de Edrada ata a súa unión co río Mao, a altura de Praducelos); a marxe dereita do regato do Brozo, monte do Brozo, Monte da Penalonga e Monte Salgueiros, e ao sur da Tabenxa e do Oural.
A parroquia de Vilariño Frío linda ó Oeste coa parroquia de San Xoán de Seoane Vello (da que a separa o río Mao), ao Norte e Norleste linda coas parroquia de San Xoán de Pradomao e Santiago de Edrada, pertencentes ao Concello de Parada de Sil e das que o separa o río de Edrada, ao Oeste linda coa parroquia de As Chas (San Xoán) e co Concello de Maceda, e ao Sur linda coa parroquia de San Xoán de Covas e cos pobos de Cadaval e Vigueira de Abaixo -o medieval Begeira-, pertencentes á parroquia de Santa María de Nogueira, tamén do concello de Montederramo.
Aínda que historicamente situouse por Vilariño Frío o paso da Vía Nova do itinerario de Antonino, ou Vía romana XVIII, que unía Braga con Astorga, os últimos estudos feitos (S. Alvarado, J. C. Ribas e Tomas Vega: “La Vía Romana XVIII (Vía Nova). Revisión de su trazado y mensuración. II: de los Limici a los Cigurri”. Boletín Auriense, Ourense, 2000) afirman que esta discorría pola marxe sur de seu territorio, seguindo a liña este-oeste de Nogueira, Vigueira de Abaixo, Cadaval, Covas e A Palela en dirección ao Camiño da Xe (situado un pouco por encima de Xinzo da Costa, no concello de Maceda). Do que non cabe dúbida é de que por Vilariño Frío pasa o medieval “Camiño Real da Cruz de Ferro” que, saíndo de O Burgo de Caldelas, vai por Pereiro, Portela, Figueiras, Pousa, Santiago da Medorra, Abeledos (da Cruz de Ferro), Folgoso, A Retorta, Vilariño Frío e segue por Bouzas e Casetas do Rodicio baixando ó val de Maceda por Tioira. Como resto máis visible do paso deste camiño por Vilariño Frío conservase, aínda en bo estado, a chamada “Ponte Vella”, que consta de tres arcos semicirculares de luces distintas e bóvedas de medio punto. Arcos constituídos por perpiaños de labra moi esmerada e sentados "a oco". A construción actual é, probablemente do século XVII polas súas características construtivas: doelas, irregularidade do trasdous, moderado ancho da calzada, tipo de sillería, alzado e planta dos taxamares e rasante alombada. Por esta ponte pasou a primeiros de novembro de 1755, e logo de sentir o terremoto de 1º de novembro dese ano de 1755 en Santa Mariña de Augas Santas (concello de Allariz), Frei Martín Sarmiento na súa viaxe de volta a Madrid, onde chegou o 27 de novembro de 1755 (véxase, F. Martín sarmiento: Escritos Xeográficos. Xunta de Galicia, 1996; páx.64).
Galicia | Provincia de Ourense | Parroquias de Montederramo | |
---|---|
Os Abeledos (San Vicente) | As Chás (San Xoán) | Covas (San Xoán) | Gabín (San Pedro) | Marrubio (Santo André) | A Medorra (Santiago) | Montederramo (Santa María) | Nogueira (Santa María) | Paredes (Santa María) | San Cosme de Montederramo (San Cosme) | Sas do Monte (San Pedro) | Seoane Vello (San Xoán) | Vilariño Frío (Santa María) |