Castelo de Lobeira

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Mirador de Lobeira no enclave que antigamente ocupaba o castelo
Mirador de Lobeira no enclave que antigamente ocupaba o castelo

Índice

[editar] Situación

O Castelo de Lobeira, situábase no monte do mesmo nome, nun enclave natural que proporciona un fermoso miradoiro cara á ría de Arousa, do concello de Vilagarcía de Arousa, na comarca do Salnés, provincia de Pontevedra.

[editar] Historia

Parece ter antecedentes mesmo nun castro antigo na zona como sae indicado nos textos da Catedral de Santiago de Compostela como 'Castro Lupus'. De feito o seu antiquísimo nome, "Lobeira", parece responder a esta característica, pois Lupara en latín significa `castelo ou mansión real´.

[editar] Antigüidade

Como dato máis antigo documentado podemos destaca-lo nacemento en Lobeira de Theodomiro (sobre o século IX), bispo de Iria Flavia, e do que a lenda conta que foi partícipe do descubrimento do sepulcro do Apóstolo Santiago.

A Fortaleza de Lobeira verase reforzada por mor de defende-la ría dos continuos asedios de viquingos e musulmáns (recordar que no termo municipal onde se atopa Vilanova de Arousa veu destruida a sua vila po unha invasion normanda, e mesmo os musulmáns tiñan campado en illas tan próximas como Sálvora ou mesmo a Illa de Arousa). Como inmellorable punto estratéxico do Salnés e da ría de Arousa, a súa posesión significaba ter un perfecto control sobre a fértil e cobizada comarca. Debido a este carácter defensivo/estratexico, tras estar baixo rendistas eclesiásticos, o castelo é doado a destacamentos militares para mellor protección da cidade de Compostela.

[editar] Idade Media

Co tempo convertiuse nunha fortaleza de grande importancia na Idade Media, onde se forxaron capítulos reseñables da historia do Reino de Galiza.

Nos séculos Século XI e XII, esta fortaleza adquire unha nova relevancia, da cal son protagonistas Dona Urraca, o seu fillo Afonso VII a mais do Arcebispo Xelmírez.

Tras o finamento de Don Raimundo, home de Dona Urraca, esta volve casar, perdendo así a posibilidade de herdar ó trono de Castela posto que o seu pai o establecera así nunha cláusula no seu testamento. Comeza entón o enfrontamento entre os que queren coroar ó seu fillo Afonso (entre eles o Arcebispo Xelmírez) e os que apoian ó novo home de Dona Urraca, Afonso I de Aragón, que quere controla-las terras da Galiza. Un dos aliados do aragonés é Arias Pérez, que por aquel entón rexentaba a fortaleza de Lobeira, e quen con enganos consegue apresar a Xelmírez no castelo. A pesares diso, Afonso I de Aragón non consegue dominar a Galiza e Arias Núñez é tamén vencido. Entende entón Dona Urraca que o seu inimigo para chegar ó trono é Xelmírez e empregará sen éxito todos os seus esforzos para vencelo. En 1116 comeza unha guerra na que Lobeira volve ser clave e en 1117 a Raíña decide reconciliarse co seu fillo e claudicar.

Podemos sinalar tamén que da época de Don Raimundo e Dona Urraca son os tres petroglifos que se atopan nas inmediacións do miradoiro, e que representan xogos flamencos cos que os soldados holandeses que custodiaban a torre (que trouxera Don Raimundo do seu país) se entretiñan.

Ó longo da súa historia posterior, Lobeira sería cobizada por calquera das partes nos diversos conflitos vencellados co poder de Compostela, como enclave para a defensa e abastecemento da capital compostelá, que xunto cas Torres do Oeste eran coñecidos coma as portas a Compostela. A fortaleza será finalmente derrocada durante as segundas Revoltas Irmandiñas (1466-1469 Gran Guerra Irmandiña, formándose a Real Xunta Irmandiña do Reino da Galiza, percursora da Xunta de Galicia) -patroneadas nesta zona por Suero Gómez e Pedro Álvarez de Sotomaior- como revelación contra os abusos dos señores feudais e do arcebispo de Santiago, a quen pertencía por aquel entón este castelo.

[editar] Fin da fortaleza

Os danos que sufridos polo enclave na Gran gurra Irmandiña foron moitos, polo que a mitra acabaría decidindo cederlla a Juan Antonio Mariño de Lobera (descendente de Ruy Soga de Lobera, anterior beneficiario da torre e importante personaxe tamén na historia de Compostela), pois a acometida da reconstruccion resultaba moi custosa para a mitra compostelá xa que a poboacion quedara diezmada a causa das continuas persecucións posteriores cando os nobres voltan a Galiza. Posteriormente, os seus novos propietarios aproveitaron a pedra e trasladárona ó Rial, onde construíron o magnífico pazo alí situado (o Pazo Rial é hoxe en dí un Hotel de alta categoría). O estrago total da torre foi obra de furtos veciñais e absurdas concesións de pedra, deixando así Lobeira á marxe da historia posterior.

[editar] Historia recente

Da historia mais señalable do recente de Lobeira tense que indicar os acontecementos alí ocurridos no seculo XX.

A comarca do Salnés non foi un lugar diferente e aillado do resto do estado español, ocurrindo aquí o mesmo que en calquera outro lugar de España, o monte Lobeira que hoxe en dia é comunal, era onde os falanxistas leban a "facer o paseillo", aos que non pensan coma eles, e mesmo foi bombardeada durante a Guerra Civil Española, para eliminar os maquis que refuxaronse na mesma ao inicio da contenda na Galiza.

[editar] A cruz de Lobeira

Hoxe en día, no miradoiro de Lobeira érguese unha enorme cruz, ancorada no ano 1896. Por aquel entón había decote traxedias de navíos nestas costas, por mor do cal se asentou neste cumio o símbolo da fe cristiá, para render así homenaxe a tantas víctimas e sufrimentos que se foron dando co decorrer do tempo. Entre estas traxedias destaca o afundimento do buque-escola Serpent, que provocou unha gran conmoción, polo que o almirantado británico colocou nunha das rochas do miradoiro unha placa con inscrición inglesa para lembranza destes mariños.

[editar] Ver tamén