Galicia na Idade Moderna
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Historia de Galiza |
---|
Prehistoria |
O Megalitismo |
Idade de Bronce |
Idade Antiga |
Cultura Castrexa |
Gallaecia |
Reino Suevo |
Idade Media |
Reino da Galiza |
A Época altomedieval |
A Galicia feudal |
Idade Moderna |
Idade Contemporánea |
O Século XIX |
A Restauración |
Século XX |
A Segunda República |
A época franquista |
Presente |
Par comprender mellor os limites e características xerais deste periodo da historia europea consulte o artigo sobre a Idade Moderna.
A Idade Moderna comezou na Galiza a fins do século XV coa sua inclusión definitiva dentro do proceso de construción do estado absolutista español. A partir do que a historiografía ten chamado "doma e castración do reino", Galiza perdeu iniciativa política e autonomía económica e a súa historia debe ser considerada a partir de entón dentro do marco da española. Nomeouse un Gobernador ou Capitán Xeral, constituíuse a Real Audiencia e designáronse tamén Correxedores para as principais cidades que, con outras figuras, fixeron posíbel a consolidación dun poder monárquico centralizado. Cos Borbóns, a comezos do XVIII, a Intendencia asumiu as competencias de facenda e militares, os correxedores as de polícia e xustiza, e a Audiencia concentráronse nas de xustiza. Desde 1500 existiu unha Xunta, especie de parlamento sen poder nengún.
Cun crecemento demográfico moito máis sostido que nos reinos viciños, a meados do XVIII Galiza chegou a triplicar a densidade de povoación de Castela. Ademáis, durante este período, o 90% da poboación era rural e as vilas moi cativas, de xeito tal que a meados do XVI só Pontevedra, Compostela e Ourense superaban os 1.000 viciños.
A agricultura, complementada coa gadería, constituían o principal sector económico. De acordo coa calidade das terras existían dúas grandes zonas, occidental e oriental, a primeira de moito mellor rendemento e variedade e máis anovadora nos cultivos e sistemas de rotación. Durante este período produciuse unha perda do valor da gadería e unha preferencia polas especies estabuladas (vacas e porcos) en detrimento de ovellas, cabras e cabalos. Aumentou a intensidade do aproveitamento e, en consecuencia, reduciuse o tamaño dos predios rústicos, aumentou o regadío e os montes comunais perderon en extensión. O millo desbancou no XVI a todos os demáis cultivos nas áreas litorais; na segunda metade do XVIII irrumpiu a pataca, de preferencia nas zonas de interior.
Outras actividades menores incluían a pesca, o comercio e a industria. A pesca adquiriu importancia real a fins do XVIII coa chegada de fomentadores cataláns, que introduciron novas técnicas pesqueiras e lle deron pulo á industria conserveira. Aumentou a importancia das feiras comarcais, se ben non se producían excedentes dabondo nen existía un tecido comercial capaz de impulsar as exportacións, polo que este seitor permaneceu estancado. Da mesma maneira, o reducido do consumo interior impediu o asentamento de núcleos industriais, decaendo a artesanía téxtil rural e as ferrarías e aumentando só o artesanato rural e as curticións.
Na Galiza do XVIII nen se produciu a explosión demográfica, nen o medre das cidades, nen a expansión das comunicacións, nen a revolución agrícola, nen a revolución industrial doutras partes de Europa. A meados do século XVIII o 75% da povoación dedicábase ao seitor primario e o resto repartíase entre secundario e terciario. Compárase isto cunha Castela máis desenvolvida, na que as proporcións son, respectivamente, de 55, 15 e 30%.
Exceptuando as cidades, a metade do territorio pertencia a señorios eclesiásticos e o resto dividíase entre señoríos laicos e reguengos. Co tempo, con nobreza absentista e altos cargos foráneos, foi a fidalguía local quen maior beneficio obtiña do sistema de rendas e foros e das innumerábeis taxas.
O poder absoluto que tivo a Igrexa Católica sobre o pensamento foi parello ao progresivo afianzamento dos métodos do absolutismo. Empeñada nun intenso programa de moralización, dela dependían o ensino, a asistencia hospitalaria e a beneficiencia.