Jean-Paul Sartre

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Sartre é un filosofo frances nado o 21 xuño 1905 en París e morto o 15 abril 1980 en París. Gañador do Premio Nobel de Literatura no 1964.

[editar] Biografia

Sartre fica orfo de pai aos dous anos e criase en París, dentro dun medio burgues e intelectual. Fai os seus estudes secundarios en París, ao liceo Henri IV, onde coñece a Paul Nizan. De 1922 a 1924, tén clase preparatoria no liceo Louis-o-Grande. Accede á escola Normal Superior en 1924. Atopa con Simone de Beauvoir que chegará a ser a súa compaña e colaboradora.

Pasa un ano no Instituto francés de Berlín, completa a súa iniciación á fenomenoloxía de Husserl. De 1936 a 1939, ensina en Le Havre, Laon e mais París. Mobilizado en Nancy, fanno prisioneiro, e logo liberado en 1942. Sartre é visto por algúns coma resistente, mentres que o filosofo Vladimir Jankelevitch reprocha ao contrario a súa « falta de compromiso politico » durante a ocupación alemana. Chega a profesor, populariza o existencialista francés, que el contribue a definir (O existencialismo é un humanismo 1946). El adquire unha notoriedade e acada un vasto publico gracias as suas novelas (A náusea 1938), O muro 1939, as suas pezas de teatro (As moscas 1943) que permiten difundir as suas ideas.

En 1945, crea a revista Temps Modernes. Despois de ter seguido a liña do partido comunista, culpao no 1956 da represión do sublevamento húngaro e da intervención sovietica en Checoslovaquiano 1968. Durante a guerra de Alxeria, toma partido polo F.L.N..

Simbolizando o intelectual comprometido, multiplica as tomas de postura politicas. Concedeselle a Jean-Paul Sartre no 1964 o Premio Nobel de Literatura, mais el rexeitao. Morre o 15 abril 1980 no hospital Brousses (París), tendo uns funerais, de 50 000 persoas. Está enterrado no cimeterio de Montparnasse en París.

[editar] Filosofia

  • Continxencia do ser : o mundo está "absorto", sen razón. Existe simplemente, sen "fundamento". As cousas e os homes existen de feito, e non de dereito. (Ver A Náusea.)
  • O home é definido pola consciencia (o per-se que se opón ao en-si). O home está polo tanto fundamantalmente aberto ao mundo, "incompleto", "volto cara a", ex-istente (proxectado fóra de si)

A consciencia é o que non coincide xamais con si-mesmo, o que é potencia de neantización gracias á imaxinación (ela podepensar o que non é). A consciencia fai polo tanto o proxecto posible.

  • O home é absolutamente libre : non é nada mais que o que el fai da súa vida, é un proxecto. A existencia precede á esencia (contra Hegel : non ten esencia predeterminada, a esencia é libremente elexida polo existente).


  • O home está condenado a ser libre : non se comprometer, é tamén unha forma de compromiso: é responsable diso.

Ademais, Deus non existe, polo tanto o home é a única fonte de valor e de moralidade ; el está condenado a inventar a súa propia moral.

  • O concepto freudiano de inconsciente, remplazado pola noción de "maldade foi" : o inconsciente non sabería absorber o absoluta libertade do home.

[editar] Bibliografia

  • L'imagination (A imaxinación), Ensaio filosófico - 1936
  • La trancendance de l'égo (A trancendencia do ego), Ensaio filosófico - 1937
  • La nausée (A náusea), Novela - 1938
  • Le mur (O muro), Contos - 1939
  • L'imaginaire(O imaxinario), Ensaio filosófico - 1940
  • Les mouches (As moscas), Teatro - 1943
  • L'être et le méant (O ser e a nada), Tratado filosófico - 1943
  • Réflexions sur la question juive (Reflexións sobre a cuestión xudaica), Ensaio político - 1943
  • Huis-clos (Entre catro paredes), Teatro - 1945
  • Les Chemins de la liberté (Os camiños da liberdade) triloxía, compreendendo:
    • L'âge de raison (A idade da razón), Novela - 1945
    • Le sursis (Sursis), Novela - 1947
    • La mort dans l'Âme (Coa morte na alma), Novela - 1949
  • Morts sans sépulture (Mortos sen sepultura), Teatro 1946
  • L'Existentialisme est une humanisme (O existencialismo é un humanismo), Ensaio filosófico - 1946
  • La putain respectueuse (A puta respeituosa), Teatro - 1946
  • Qu'est ce que la littérature? (Que é a literatura?), Ensaio - 1947
  • Baudelaire, 1947
  • Situations, Colleita de ensaios 19471965
  • Les mains sales (As máns suxas), Teatro - 1948
  • Le diable et le bon dieu (O diabo e o bon Deus), Teatro - 1951
  • Les jeux sont faits (Os dados están lanzados), Novela - 1952
  • Saint Genet, Actor and Martyr, Biografía de Jean Genet - 1952
  • Les sequestre d'Altona (Os condanados de Altona), 1959
  • Critique de la raison dialectique (Crtica da razón dialética, Vol. I), Tratado filosófico - 1960
  • Les mots (As palabras), Autobiografía - 1964
  • L'idiot de la famille (O idiota de familia), Biografía de Gustave Flaubert - 19711972