Wužiwar:Tlustulimu/Rěčna pomoc

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Wobsah

[wobdźěłać] Za substantiwy

Tute substantiwy su femininumowe, hačrunjež woni kónča na konsonanće.

  • chorhoj "Fahne, Banner"
  • mać "Mutter" (tež mać ->maćer- w deklinaciji)
  • myš "Maus"
  • narěč "Ansprache, Rede; Dialekt, Mundart"
  • nóc "Nacht" (tež ó->o w deklinaciji)
  • -osć "-heit, -keit, -igkeit" (sufiks)
  • pěc "Backofen" (tež ě->je w deklinaciji)
  • pomoc "Hilfe"
  • rěč "Sprache"
  • wěc "Sache; Ding; ..."
  • wječer "Abendessen, -brot" (gen. wječerje)
  • wjes "Dorf" (Gen./Dat. Sg. wsy)
  • wulkosć "Große"

Tute substaniwy su maskulinumowe, hačrunjež woni kónča na wokalu a.

  • ćesla "Zimmermann"
  • kolega "Kollege"
  • měšćanosta "Bürgermeister einer Stadt"
  • nawoda "(der) Leiter"
  • předsyda "Vorsitzender"
  • wjesnjanosta "Bürgermeister eines Dorfes"
  • wójwoda "Herzog; (veralt.) Herrfüher"

Tute substantiwy su maskulinumowe, hačrunjež kónča na wokalu e.

  • kode

Tute substantiwy eksistuja jenož w plurale.

  • nožicy "Schere"
  • durje "Tür"
  • wrota "Tor"

[wobdźěłać] Za prepoziciji

[wobdźěłać] Z genitiwom
Prepozicija Němsce Přikład Komentar
bjez ohne bjez doma
blisko nahe, in der Nähe (von) blisko dróhi
dale hinter dale města
dla wegen, infolge dla hłuposće
do bis; in (+Ak.); vor (zeitl.); für do města
dospody darunter, nach unterhalb dospody města
dosrjedź in die Mitte dosrjedź města
dozady hinter auf (+Ak.) dozady dwór
nimo außer, ausgenommen nimo toho
niže unter niže města
pódla neben, bei, seitlich von pódla dróhi
pódłu entlang, längs pódłu rěki
pola bei pola Budyšina
prjedy prjedy ?
skónc  ? skónc dróhi
spody unter, unterhalb spody blida
srjedź in der Mitte von, inmitten srjedź dróhi
wokoło ringsum, um wokoło šule
wot von, aus; seit wot doma
wyše über, oberhalb wyše doma
z(e) aus, von z města
zady hinter zady našeje šule
zespody hunter ... hervor zespody blida
zesrjedź  ? zesrjedź města
zeza hinter ... hervor zeza zawěška
zezady hinter ... hervor zezady blida

[wobdźěłać] Z datiwom
Prepozicija Němsce Přikład Komentar
k(e) zu; gegen; in (+Ak.) ke mni
napřećo gegen (+Ak.); gegenüber napřećo sćěnje
porno neben; im Vergleich zu; gegen porno sebi
přećiwo  ? přećiwo sćěnje

[wobdźěłać] Z akuzatiwom
Prepozicija Němsce Přikład Komentar
mjez zwischen, unter (+Ak.) mjez doma
na auf (+Ak.), nach, zu na dróhu
nad über (+Ak.) nad blido
po nach po wodu (hić)
pod unter (+Ak.) pod blido
pře wegen, um, vor; für, gegen pře nana
před vor (+Ak.) před město
přez durch; über (+Ak.) přez lěs
wo an (+Ak.); (zeitl.) um wo blido
wob innerhalb, binnen wob dźeń
za hinter (+Ak.), an, in Richtung;

(zeitl.) binnen, in, nach, zu

za dom

[wobdźěłać] Z instrumentalom
Prepozicija Přikład Komentar
mjez zwischen, unter (+Dat.) mjez ludźemi
nad über (+Dat.) nad blidom
pod unter (+Dat.) pod blidom
před vor (+Dat.) před domom
za hinter (+Dat.), am za přećelom
z(e) mit; (zeitl.) bei z nanom

[wobdźěłać] Z lokatiwom
Prepozicija Němsce Přikład Komentar
na auf (+Dat.), an (+Dat.) na dróze
po auf (+Dat.), an, am, in, im, durch;

(zeitl.) nach; (wie) nach, auf

po puću
při an, bei, neben při přećelu
wo über, von wo Pětře

[wobdźěłać] Konjunkicije

  • a "und"
  • abo "oder"
  • ale "aber"
  • ani "weder; noch" (esperantsce: nek)
  • hač "ob; (Präp.) bis"
  • hačkuli, hačkuliž, hačrunjež "obwohl, obgleich"
  • hejzo "falls, wenn, sofern, vorausgesetzt(,) daß"
  • hišće "noch"
  • hižo "schon"
    • hižo nje-(werb) "nicht mehr (Verb)" (syn. wjace nje-(werb))
  • jenož "nur"
  • nic "nicht"
    • nic jenož …, ale tež … "nicht nur …, sondern auch …"
  • runjež "wenngleich, obschon, obgleich"
  • tak zo "so daß"
  • tež "auch"
  • zo "daß"

[wobdźěłać] Wažne słowa za biologiju

[wobdźěłać] Dźěla rostlinow

Serbska forma Němska forma Kral PrP
bušak Blütenkolbe (des Schilfes) 22
dripk Lappen, Zipfel 75
dula Knolle, Scholle, Klumpen 81 105
dźěłoha (dźěłožny) Samenlappen (samenlappig) 91
fałda Falte 93 122
habla Tannenzapfen 96 137
hałuza, hałza Ast, Zweig 98 138
hłójčka Köpfchen, Bolle, Samenkapsel 105 145
hłub Strunk, Pilzfuß, -stengel; Mühlsteintrog 107 145
hliwk Baumharz (an Pflaumen-, Kirschbäumen) 104
hrań Ranke, Traube, Weintraube, Kante 117 154
hubka (hornja hubka, delnja, spódnja hubka) Lippe (Oberlippe, Unterlippe) / Mündchen; Kuss 121 156
jadro Kern, Weinbeere, Hode 127 174
jahoda Beere 127 174
jehła, johła Nadel, Nähnadel, Wagennadel 131 177
kałač Stachel; Stichel; Dolch (PrP) 140 183
kałak Stecher, Stachel 140 183
kćenje Blühen, Blüte 145 190
kić Traube 147 192
kićawa Dolde 147
kiker, kikernač, kikernak, kikr, kikrnač, kikrnak (kikrować) Keim (aus Wurzelknollen) (keimen, treiben) / Kartoffelkeim 148 192
kita große Traube 149
kitka Traube / Träubchen 149 193
kitla Dolde 149
kłós Ähre 155 194
kocht Achel, Stachel, Granne, Spitze (a.d. Ähre), Überkehricht 159 199
kochor Pflanzenkeim 199
kołoch, kołuch Keim, unreife Traube, unreifes Obst 161 200
korjeń Wurzel, ... 166 210
kosmowc Haarkelch (d. Blüte) 169
króna Krone; Zahnkrone 177 217
krónka Krone, Staubgefäßträger / Kron(en)korken 177 217
kwěć Blume, Blumenflor, Blüte 191
kwět (mužski, žónski kwět) (kwětna cybla, šiška, stołpka) (kwětny pupk) Blüte (männlich, weibliche Blüte) (Blumenzwiebel, -stengel, -stiel) (Blumenknospe) / + -blütler 191 226
kwětka Blume, Blümchen 191 226
łopjenca Blattfläche, -spreite 220
łopjeno Blatt 220 229
łopjeńko dim. auch Kelchblatt 220 229
łopješko Blätterwerk (Kunst) / Blättchen 220 229
łub Borke, Baum-, Bastrinde, Siebrahmen, Mühllauf 220
łupa weiche Rinde, Schale 221
łusć (łusćinowcy pl) Hülse, Hülle (Hülsenfrüchte) 221 230
łykno Bast, Herle (im Flachs) 222 230
lisć Baumblatt 210
lisće, lisćo Laub 210 239
měšk Säckchen / kleiner Sack; Beutelchen 232 256
měza, mjeza Saft, Baumsaft 232, 240 256
młódnik Sproß, Zweig 241
młodźink dim. junger Baumtrieb, neue Triebe, Maiwuchs, Jungholz, Schonung; .../ Baumsprößling 242 263
pjeńk [dźensniši pjenk] Wurzel-, Baum-, Blumenstock, Hackeklotz, Stiefelabsatz / Baumstumpf, Wurzelstock; Hackklotz 324 333
płód (gen. płoda) Erzeugnis, Frucht, Produkt 332 335
płódnica Fruchtkörper 332 335
płódnik Fruchtknoten 332 335
płodowe mjaso Fruchtfleisch
próšnik Staubbeutel, Pulverfabrik (-), -mühle (-) 391 375
pruć Gerüte, klare Zweige / Trieb, Spross; Gerte, Rute 391 376
prut Reis, Trieb, Gerte, Rute, Peitsche (-), Zuchtrute (-), Strich (Maß) (-); Strafe (-), Kometenschweif (-) 392 376
přezymnik Winterpflanze 422
přěsada Krautpflanzen, -setzlinge 422
pupk, pupik Nabel, Knospe, Erhöhung (-), Buckel (-) 447 409 (1.)
rjap Rückrat, Grat (-), Maßwerk (-), Holzfaser (-), Blattader (-) / +Blattrippe, +Wirbelsäule 460 422
rjapik, rjapk Blattrippe, Rippentabak 460
rjepik Blattstiel (-), -ader, -nerv (-) 462 423
rozróžnik Fruchthorn (der Lebermoose) 483
ruć Raute 491 440
sahadło Luftwurzel 500
sahadleško Klammwurzel 500
sćina Rohr, Rohrschilf, Rohrstab, -stäbchen, -stock / Schilf 507 450
seršć Borste 511 454
skora Rinde, Baumrinde, Kruste 516 460
skorpina, skorpizna Schale (auf der Nuß) / +(jeja, worjecha abo podobneho) 517 460
splěšk (abgeblühte) Blüte (a. Obst), Blütennarbe 545
staminodij Staminodium (pl. -ien)
stwjelco Halm, Grashalm, Getreidestengel 567 489 (1.)
symješko Samenkorn 583 497
symjo (gen. symjenja) Samen 583 497
šiška Zapfen, Strobel (d. Bäume), Stiel (d. Obstes), Schopfende des Flachses 595 504 (1.,3.)
trawička Grashalm 620 522
truk Schote 625 525
wěčkojca Deckelfrucht bot. 643
wěko Deckel / +Augenlid 645 538
wjerćeń (gen. wjerćenja) Wirtel 660
wobroćawka Wendelähre bot. 678
wokołk Umkreis, Umfang, Umstand; Dolde 696 562 (4.)
wurličk Dolde, Blütenkätzchen, Knospe (der Birke) 789 610 (1.)
wolij Öl 698 564

[wobdźěłać] Kajkosće

Serbska forma Němska forma Kral PrP
běłojadrny weißkernig 7
běłokćějny, běłokćěwny weißblühend 7
běłokrjepjeny weißgesprengelt 7 40
čećikojty fühlhörnerkrank / büsch(e)lig, Büschel-, (Michawiki: gebüschelt) 35 66
ćeńki, ćeńčki, ćeńkuški dünn, fein (-), zart (-), schlank (-), klar (-) 29 74
dwajrjadny, dwajrjadowny zweireihig 83
dwělětny zweijährig 83
dwójdomski zweihäusig 84
dwojobarbny, dwojobarbity zweifarbig 84
dwučłónčny zweigliedrig 83
dwudripkaty zweilappig 85
dwupjetity doppeltgefiedert 85
dwupłódny mit doppelter Frucht 85
dźesaćhranity zahnkantig 89
dźesaćróžkaty zehneckig 89
dźewjećróžkaty neuneckig 89
fałdaty, fałdojty faltig / +faltenreich (1.); faltenartig(2.) 93 122
hładki glatt / +Glatt- 104 145
hojacy, hojaty heilend, heilkräftig 110
hóŕki [dźensniši hórki] bitter / +Bitter- 114 151
jenodomski einhäusig 132
jednodomny einhäusig 177
jědojty, jědowy giftig / +Gift-(1.); Gift-(2.) 134 179
kosmaty, kosmikaty behaart, zottig 169 212 (1.)
krjehki [dźensniši krjechki] brüchig, spröde, zerbrechlich (-) 175 216
krótki kurz 177 218
kwěćaty, kwěćojty, kwěćny, kwěćeńkojty Blumen-, Blüten-, -artig, blumig, blumenreich 191
łažaty, łažacy, łažawy kriechend, bummelnd, herumkriechend 218 228 (1.)
łopjenaty großblättrig (-), blattreich 220 229
łopjenowy, łopjenaty, łopjenojty, łopjenity, łopjenkaty, łopjenkojty, łopješkowy, łopješkaty, łopješkojty Blatt-, blättrig, kleinblättrig, blattartig 220 229 (1.,2.,8.)
lěpkojty klebrig, schleimig / leimig 205 235
lisćaty, lisćity, lisćojty belaubt, laubig (3.) / laubreich (1.) 210 239 (1.,3.)
małokalorijowy kalorienarm
małokćějny wenig blühend 224
małokćěwny kleinblütig, -blumig 224
małosymjenity mit wenigem, kleinem Samen 224
miłkolo adv. mild 233
mjehki [dźensniši mjechki] weich (gekocht, gesotten), weichlich (-), schlimm (-), schwach (-), nachsichtig (-) 237 261
mjehkołopjenity, mjehkołopjenaty, mjehkołopješkaty, mjehkolisćity, mjehkolisćojty, mjehkolistny weichblättrig 237
młody jung, jugentlich 242 263
mokry naß, angetrunken (-), benebelt (-) 246 266
nadpłódny epigynisch bot. 260
nahi nackt, bloß, blank, kahl 262 279
pjećčłončny fünfgliederig 324
pjećdźělny fünfteilig 324
pjećhranity fünfkantig 324 332
pjećróžkate fünfeckig 333
prózdny, prózny leer, müßig, überflüssig (-), hohl, nichtig (-) 391 376 (1.)
přepłódny sehr fruchtbar 411
přezymowacy, přezymowaty überwinternd, ausdauernd 422
přezymski Winter-, winterlich 422 394
přimowaty rankend 430
runy eben, gleich (-), gerade, senkrecht (-) 495 442
seršćowy, seršćaty, seršćojty, seršćowaty, seršćikaty, seršćikojty Borsten- (1.), borstig (2.), borstenhaarig 511 454 (1.,2.)
słódkohóŕki [dźensniši słódkohórki] bittersüß 526 462
so sćeńšić (so sćeńši) sich verjüngen (verjüngt)
sydomdźělny siebenteilig 581
sydomhranity siebenkantig 581
syrje jědźny roh eßbar
šwižny schlank, biegsam (-), elastisch (-) 611 511
třikřidłaty dreiflügelig 628
třiłopjenaty, třiłopješkaty dreiblättrig 628 527
třilětny dreijährig 628 527
třirjadny dreireihig 628/629
twjerdy hart, fest, stark, streng, unempfindlich, unbeugsamen Sinnes 634 529 (1.,2.,4.)
wjacybarbny, wjacybarbity [dźensniši wjacebarbny] 654 542
wjacyčłónčny mehrgliedrig 654
wjacydźělny [dźensniši wjacedźělny] mehrteilig 654 542
wjacylětny, wjacylětni [dźensniši wjacelětny] mehrjährig 654 542
wjadły welk 655
wjelebarbity, wjelebarbny, wjelebarbaty 658 544
wjeledźělny vielteilig 658 544
wjelehałžaty, wjelehałužaty, wjelehałkaty vielästig 658
wjelekćěwny vielblumig, vielblütig 658
wjelekłósny, wjelekłóskaty vielährig 658
wjelelětny vieljährig / langjährig 658 544
wjelełopjenaty, wjelełopješkaty vielblättrig 658
wjelezornity vielsamig 659
wopakjejkojty verkehrteiförmig 704

[wobdźěłać] Barby

Serbska forma Němska forma Komentar
běły weiß 7 40
bruny braun 20 55
čerwjeny rot 37 67
čorkowy, čorkaty, čorkojty, čworkowy, čworkaty, čworkojty Dotter-, dottergelb 41
čorny schwarz 42 71
čornzelenkojty, čornobruny, čornomódry, čornošěry schwarzgrün, schwarzbraun, schwarzblau, schwarzgrau 41 71 (2.,4.)
ćěmno-módry, ćěmno-šěry, ćěmno-zeleny, ćěmno-žołty dunkelblau, dunkelgrau, dunkelgrün, dunkelgelb 31
jasnoběły, jasnočerwjeny, jasnomódry, jasnošěry, jasnozeleny, jasnožołty hellweiß, hellrot, hellblau, hellgrau, hellgrün, hellgelb 129 176 (3.,5.)
módry (módrokćěwny) (módrokwětkaty) blau (mit blauen Blüten) (mit blauen Blumen) 245 266
módroswětły hellblau 245
módrošěry blaugrau 245
nažołć adv. gelblich 281 293
nažołty gelblich 281
pisany geschrieben, bunt(farbig) 320 331
pjećbarbny fünffarbig 324
płowy fahl(gelb) 334 336
pomódry bläulich 359 354
róžojty Rosen-, rosenfarben, -rot / rosig; rosa, rosafarben 490 439
slěbroběły silberweiß 522 464
swětłobruny hellbraun 575 493
swětłomódry lasurblau / hellblau 575 493
sywy, sywikojty grau, wasserblau, -farben, -farbig, meergrün 585 498 (1.,2.)
šěroběły grauweiß 592 502
šěrobruny graubraun 592
šěrojty etwas grau / gräulich 592 502
šěromódry graublau 592 502
šěry grau 592 502
wodojasny wasserhell, wasserklar 689 558 (2.)
wolijobarbny ölfarben, ölfarbig 699

[wobdźěłać] Městna

[wobdźěłać] Krajiny

Serbska forma Němska forma Kral PrP
hat Teich, Reiherdamm (-) 100 140
hory Gebirge 113
husć, husćina Dickicht 123 157
jězor See, Pfuhl (-) 136 180
keŕčina [dźensniši kerčina] Strauchwerk, Gesträuch 147 191
krajina / +(rěčna krajina) +(horinska krajina) Gegend, Landschaft, Provinz (-), Gebiet (-) / +Gelände / +(Flußlandschaft; Sprachlandschaft) +(Gebirgslandschaft) 173 214
kroma Rand, Schwarte (-), Borte (-), Litze (-) / +Kante 177 217
łuh Sumpf (-), Moor, Lauge (-), Beize (-), Pottasche (-), Gerberlohe (-) / +Luch, +Bruch 221 230
łuka Wiese 221 230
lěs Busch (-), Wald, Forst 206 235
mokrišćo nasse Stelle 246
mokřina nasse Stelle (mit Gestrüpp bewachsen), Feuchtigkeit 246
morjo Meer, See 247 268
pastwa Weide, Hutung (-), Trift (-) 315 324
podoł Bergtal 342
přesyp Laguneninsel 417
přibrjóh Strand, Küstenland (-), Vorstrand (-) / +Küste 424 395
pusćina Wüste(nei), verwüstete Gegend, Ort der Verwüstung (-) 447 409
trawnik Graskammer / Rasen 620 522
trawnišćo Grasplatz / Grasfläche 620 522
woda Wasser 688 558
wodźizna [dźensniši wodźizny plt.] Gewässer 691 559

[wobdźěłać] Pódy

Serbska forma Němska forma Kral PrP
hlina / +(běła hlina) Lehm(boden), Erdboden (-) / +(Ton) 104 146
kamjeń Stein 141 184
pěsk Sand 317 328
rola Acker(erde (-)) / +(Acker)boden 465 425
skała Fels, Felsen, Steinbruch / +Klippe 512 457
skalina felsiger Boden, felsiges Land, Felsgrund, -masse, -gebilde, Felsgestein, Klippe 511 457 (2.)
šćěpjel Schiefer 588 500
wapno Kalk 140 (kalk), 640 535

[wobdźěłać] Wuměnjenje

Serbska forma Němska forma Kral PrP
ćopłosć Wärme, Temperatur (-) 33 77
ćoplina Wärme, Temperatur 33
ćoplišćo warmer Ort, warmes Plätzchen, Fleckchen 33
mjerzlina Frost 239
mróz Frost, Reif, Schauer (-) 250 270
sćěń, sćěn Schatten 506
słónco Sonne 527 463
włóžny feucht, näßlich, zähe 665 546 (1.)
zmjerzk Frost 901 660
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije