იალბუზი (მწვერვალი)

ვიკიპედიიდან

იალბუზი

ევროპის უმაღლესი მწვერვალი
სიმაღლე 5,642 მეტრი
მდებარეობა რუსეთი
ქედი კავკასიონი
რანგი 4.741 მ რანგით მე-10
კოორდინატები 43°21′18″N, 42°26′21″E
ტიპი სტრატოვულკანი (მძინარე)
ქვის ასაკი უცნობი
ბოლო ამოფრქვევა ჩვ.წ. 50 ± 50 წელი
პირველი ასვლა 1874 ჯგუფი კროუფორდ გრუვის მეთაურობით
უმარტივესი მარშრუტი თოვლით/ყინულზე სვლა


იალბუზის ორი პიკი
იალბუზის ორი პიკი

იალბუზი (რუსულად - Эльбрус, ყაბარდოულად - Ошхомахо, ბალყარულად - Мингитау) - კავკასიონის მთათა სისტემის უმაღლესი მწვერვალი, მდებარეობს გვერდით ქედზე, რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე. იალბუზი წარმოადგენს ძირითადად ანდეზიტებით აგებულ კონუსს ჩამქრალი ვულკანისა, რომელიც დგას გრანიტისა და კრისტალური ფიქალის ფუნდამენტზე.მისი დასავლეთი (5621 მ) და აღმოსავლეთი (5325 მ) მწვერვალები გაყოფილია ღრმა უნაგირათი. იალბუზი დაფარულის თოვლისა და ყინულის საფარით, საიდანაც ყველა მიმართულებით ეშვება 54 მყინვარი. მათ შორის უდიდესებია: დიდი აზაუ, ირიკი, ტერსკოლი. მყინვარების საერთო ფართი 134 კვ.კმ-ია.


იალბუზის აღმოსავლეთ მწვერვალზე პირველად ავიდა ყაბარდოელი კ.ხაშიროვი 1829 წელს, დასავლეთზე - ინგლისელი ალპინისტები ფ.გროვეს მეთაურობით 1874 წელს. საბჭოთა პერიოდში იალბუზის რაიონი გახდა მასობრივი ალპინიადების ცენტრი. 1967 წელს აქ ერთდროულად 2400 ადამიანი ავიდა. იალბუზის რაიონი სამთო-სათხილამურო სპორტისა და ტურიზმის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ცენტრია. აქ არის ტურბაზები, თავშესაფრები, ალპინისტური ბანაკები. ჩეგეტის მთაზე აგებულია საბაგირო გზა 2719 მ-სა და 3040 მ-ს შორის. ერთ-ერთ სადგურზე მდებარეობს 1941-1945 წლების პერიოდის იალბუზის დამცველთა საბრძოლო დიდების მუზეუმი.