ესტონეთი
ვიკიპედიიდან
ესტონეთი |
|
ესტონეთის დროშა | ესტონეთის გერბი |
ფართობი: 45 226 კმ² |
|
სექციების სია |
[რედაქტირება] სახელწოდება
- ოფიციალური: ესტონეთის რესპუბლიკა.
- ეროვნული: Eesti Vabariik.
- ეტიმოლოგია: სახელი მომდინარეობს გერმანულიდან Eistland, Astland, “აღმოსავლეთის გზა“. სხვა ვერსიით იგი ლიტვურ მდინარეს უკავშირდება. სკანდინავურ საგებში ნასენებია Estland და Eisr, ხოლო ლათინურ ქრონიკებში - Estia, Hestia, Estonia.
[რედაქტირება] გეოგრაფია
ქვეყანა მდებარეობს ევროპის ჩრდილო-აღმოსავლეთში, ბალტიის ზღვის სანაპიროზე. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია რუსეთი და ლატვია. ფართობი - 45.226 კვ.კმ.
[რედაქტირება] სახელმწიფო
- სახელმწიფო სისტემა : განვითარებადი დემოკრატია.
- სახელმწიფოს მეთაური : პრეზიდენტი ტოომას ჰენდრიკ ილვესი (Toomas Hendrik Ilves) (2006).
- საკანონმდებლო ორგანო : ერთპალატიანი პარლამენტი -რიიგიკოგუ (Riigikogu) (101 წევრი).
- ადმინისტრაციული დაყოფა : 15 ოლქი (maakond).
[რედაქტირება] დემოგრაფია
- მოსახლეობა - 1.408 ათასი (2003), მათ შორის – ესტონელები 65%, რუსები 28%, უკრაინელები 2,5%, ბელორუსები 1,5%, ფინელები 1%.
- სახელმწიფო ენა : ესტონური. გავრცელებული ენები : რუსული, უკრაინული, ფინური.
- რელიგია - ქრისტიანობა.
- დედაქალაქი - ტალინი (379 ათასი).
- ქალაქები - ტარტუ (100), კოხტლა-იარვე (41), ნარვა (60 ათასი), პიარნუ (38).
[რედაქტირება] ეკონომიკა
- რესურსები - ნავთობი, ტორფი, ფოსფორიტი, თიხა, კირქვა, სილა, დოლომიტი, სასოფლო-სამეურნეო მიწები, ზღვის ტალახი.
- ექსპორტი - კვების პროდუქტები, ქიმიური მრეწველობის პროდუქცია.
- ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 4.140 $.
- ვალუტა - ესტონური კრონა (EEK).
[რედაქტირება] ისტორია
1918 წლამდე ესტონეთი რუსეთის იმპერიის ნაწილი იყო. დამოუკიდებელი რესპუბლიკა 1917-40 წლებში. 80-იან წლებში ჩამოყალიბდა ეროვნული მოძრაობა. 1988 წელს მიიღეს ახალი კონსტიტუცია, რომლითაც განისაზღვრა ქვეყნის სუვერენიტეტი. 1991 წელს მიიღო სრული დამოუკიდებლობა, რაც აღიარებულ იქნა გაეროს მიერ. 2002 წლის ბოლოს ესტონეთის უახლეს ისტორიაში ორი მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა - ქვეყანამ მიიღო ოფიციალური მიწვევა ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანებაზე. საბჭოთა მემკვიდრეობა თავის კვალს დღესაც ამჩნევს ქვეყნის ცხოვრებას - რუსულენოვანი მოსახლეობა პრაქტიკულად მოქალაქეობის არმქონეა. ამის მიზეზია, ის ფაქტი რომ ერთი ნაწილი ვერ აბარებენ გამოცდას სახელმწიფო ენის ცოდნაზე, ხოლო მეორე ნაწილი ვერ ხედავს აუცილებლობას ესტონეთის მოქალაქეობის მიღებისა.
[რედაქტირება] მემკვიდრეობა
- არქიტექტურა:
- ტალინი - ისტორიული ცენტრი, რატუშა (XV ს.), ოლევისტეს გილდია (XV ს.), დომინიკანელთა მონასტერი (XIII ს.), მიხეილის ტაძარი (XIII ს.), წმ. ბრიგიტას ტაძარი (XV ს.);
- ტარტუ - რატუშა (XVIII ს.), წმ. პეტრესა და პავლეს ტაძარი (XIII ს.);
- ნარვა -XV ს-ის ციხე-სიმაგრე;
- ლიტერატურა - ესტონური ეპოსი კალევიპოეგი (1857-61).