Biulugía

From Wikipedia

Cheest artícul-chí al è in cuurs da tradüzziun. Chesta pàgina l'è dree vess tradüida da l'idioma italiàn a partí da l'artícul Biologia, resun par la quaal i pöö ga vess deent di büüs da cuntegnüü, di eruur sintàtich, u di scritt mía tradott.
Vüü pudii culaburá cun la Wikipedia iint avanti cun la tradüzziun.


Furèsta plüviaal.
Furèsta plüviaal.

La biulugía (dal greech Βιολογία, faa de βίος, bìos = "vida" e λόγος, lògos = stüdi, descuurs") a l'è ul stüdi scentífich de la vida; la stüdia i caraterístich físich e de cumpurtameent dii urganiism, i maneer de classificài, la sò urígin e i maneer ca g'ann de viff insèma. La biulugía, uviameent, la g'à un gròss muntún de bròch e bruchètt, a segúnda del caamp de stüdi e del livèll de scara ca sa varda.
Dunca, ga pödenn vèss tanti difereent livèj:

  • i scaar dii mulécul a inn de cumpeténza de la biulugía muleculaar, la biuchímica e la genética muleculaar;
  • ul livèll celülaar a l'è stüdiaa da la citulugía e la biulugía celülaar;
  • ul livèll mülticelülaar al vègn stüdiaa da la fisiulugía, l'anatumía e l'istulugía;
  • ul livèll de l'urganiism de par lü l'è ul caamp de la biulugía del desvilüpp;
  • a la scara dii pupulazziun, a g'inn la genética dii pupulazziun e l' etulugía (cumpurtameent); g'è anca una bròca, la sistemàtica, ca la varda la divisiun dii urganiism (ca síenn viff upüür gemò estiint) in difereent spéci, la stòria di 'sti spéci e i relazziun tra de luur;
  • l'eculugía la stüdia i ecusisteem, saría a dí i relazziun tra i urganiism e ul sò ambieent;
  • la g'è pöö un'óltra bròca de la biulugía, cunsideràda dumè da un quaj vünn, ca ga dísenn esubiulugía: l'è però vöja de cuntegnüü, vist ca la sa òcupa de la vida föra de la Tèra, e dunca l'è dumè una specülazziun a livèll quasi filusòfich.