Татари

Од Википедија, слободна енциклопедија

Татари (татарски: Tatarlar/Татарлар) е заедничко име за некои туркојазични народи од Источна Европа и Централна Азија. Денешниот татарски jазик се однесуваа кон кипчакската група на турските jaзици. Денешните Татари се делат на Сибирски, Кримски, Астрахански и Казански Татари.

Историски Татарите се еден от монголските народи и зборуваат на монголски jaзик. Покорени от Чингис Хан, подоцна се вклучуваат во монголските напади врз Азиjа и Европа. Името Татари средновековните писатели го изведуваат од името на Тартар, грчки бог на подземниот свет, како поврзување со бруталноста на татаро-монголските орди во Европа. Така името Татари е употребувано за опис на сите народи кои прегазија делови од Азија и Европа под водство на Монголите во 13-тиот век. Подоцна под истото име се подразбираат скоро сите номадски освојувачи од Азија, независно дали се од Монголија или од крајните западни делови на Азија. До почетокот на 20-тиот век, Русите со името Татари именуваат бројни народи, почнувајќи од Азерите до сибирските племиња.

Денес Татарите живеат во средишните и јужните делови на Русија, (мнозинството во Татарстан), Украина, Полска, Бугарија, Кина, Казахстан, Романија, Турција и Узбекистан. Нивната бројност е околу 10 милиони. Мнозинството се муслимани.

Денешните Татари потекнуваат от населението на наjзападниот дел на монголската држава - Златната Орда, коjа ги опфаќа делови од денешна Украина, Русиja и Казахстан. Таму татаро-монголите биле малуброjни и се измешали со локалното кипчакско (куманско население) како и со други постари народи како Булгарите. Кипчакскиот турски jaзик се наложил како доминантен и се зборува во различни диалекти од денешните Татари. Подоцна Златната Орда се разделила на неколку делови, мегу кои се и Казанското, Астраханското и Кримското ханство. На териториjaта на поранешното Казанско ханство живеjaт денешните Kaзански Татари во автономната држава Татарстан.

Мнозинството Татари во Татарстан зборуваат на кипчакскиот турски jaзик, но се смета дека потекнуваат и од Волшките Бугари. Еден мал дел од нив откажува да го прифати татарското име иако историските Татари биле насилници врз автохтоните Волшки Бугари (Булгари ). Тие денес се изjaснуваат како "булгари". Според доскоро главната теориja за Булгарите се смета дека jaзикот на денешните Чуваши, коj e мошне различен от повеќето турски jaзици, е наjблизок до jaзикот на древните Хуни и Булгари. Денес некои бугарски историчари како Петар Добрев и Георги Бакалов ja оспоруваат таja теориjа и спротивоставуваат на неja т. нар. Памирска теориja за иранското потекло на Булгарите.

[уреди] Надворешни врски