വൃത്തം: സ്രഗ്ദ്ധര
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
സ്രഗ്ദ്ധര: ഒരു സംസ്കൃതവര്ണ്ണവൃത്തം. പ്രകൃതി എന്ന ഛന്ദസ്സില് പെട്ട (ഒരു വരിയില് 21 അക്ഷരങ്ങള്) സമവൃത്തം.
ഉള്ളടക്കം |
[തിരുത്തുക] ലക്ഷണം (വൃത്തമഞ്ജരി)
ഏഴേഴായ് മൂന്നു ഖണ്ഡം മരഭനയയയം സ്രഗ്ദ്ധരാവൃത്തമാകും.
വൃത്തശാസ്ത്രസങ്കേതമനുസരിച്ചു് “മ ര ഭ ന യ യ യ” എന്നീ ഗണങ്ങള് 7, 14 എന്നീ അക്ഷരങ്ങള്ക്കു ശേഷം യതിയോടുകൂടി വരുന്ന വൃത്തമാണു സ്രഗ്ദ്ധര.
- - - - v - - / v v v v v v - / - v - - v - -
[തിരുത്തുക] ഉദാഹരണങ്ങള്
- താരില്ത്തന്വീകടാക്ഷാഞ്ചല...
താരില്ത്തന്വീകടാക്ഷാഞ്ചലമധുപകുലാരാമ! രാമാജനാനാം
നീരില്ത്താര്ബാണ! വൈരാകരനികരതമോമണ്ഡലീചണ്ഡഭാനോ!
നേരെത്താതോരു നീയാം തൊടുകുറി കളകായ്കെന്നുമേഷാ കുളിക്കും
നേരത്തിന്നിപ്പുറം വിക്രമനൃവര! ധരാ ഹന്ത! കല്പാന്തതോയേ.
[തിരുത്തുക] സാദൃശ്യമുള്ള മറ്റു വൃത്തങ്ങള്
- സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അഞ്ചു മുതല് എട്ടു വരെയുള്ള അക്ഷരങ്ങള് ഓരോ വരിയിലും ഉപേക്ഷിച്ചാല് മന്ദാക്രാന്ത എന്ന വൃത്തം കിട്ടും.
- സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അഞ്ചു മുതല് 14 വരെയുള്ള അക്ഷരങ്ങള് ഓരോ വരിയിലും ഉപേക്ഷിച്ചാല് ശാലിനി എന്ന വൃത്തം കിട്ടും.
- സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അവസാനത്തെ ഏഴു് അക്ഷരങ്ങള് ചേര്ന്ന ഭാഗം (- v - - v - -) മറ്റു പല വൃത്തങ്ങളുടെയും അവസാനത്തിലുണ്ടു്.
- മന്ദാക്രാന്ത
- ശാലിനി
- മാലിനി
- മേഘവിഷ്ഭൂര്ജ്ജിതം
[തിരുത്തുക] മറ്റു വിവരങ്ങള്
ദീര്ഘവൃത്തങ്ങളില് ശാര്ദ്ദൂലവിക്രീഡിതം കഴിഞ്ഞാല് ഏറ്റവുമധികം ശ്ലോകങ്ങള് ഈ വൃത്തത്തിലാണുള്ളതു്. എല്ലാ ഭാവങ്ങളെയും പ്രകടിപ്പിക്കാന് കഴിവുള്ള ഈ വൃത്തം അക്ഷരശ്ലോകപ്രേമികളുടെ ഒരു പ്രിയപ്പെട്ട വൃത്തമാണു്.