ബി.ഡി കാറ്റലോഗ്
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
ബി.ഡി കാറ്റലോഗ് അല്ലെങ്കില് BD(Bonner Durchmusterung)catalog നക്ഷത്രങ്ങളെ ശാസ്ത്രീയമായി പേരിട്ട ഒരു കാറ്റലോഗ് ആണ്. ജര്മ്മനിയിലെ ബോണ് ഒബ്സര്വേറ്ററിയുടെ ഡയറക്ടറായ F.W.A Argelander 1859-ല് ഒബ്സര്വേറ്ററിയിലെ 3-inch ദൂരദര്ശിനി ഉപയോഗിച്ച് നക്ഷത്രങ്ങളെ നിരീക്ഷിച്ച് അവയ്ക്ക് പേരിടാന് തുടങ്ങി. നഗ്ന നേത്രങ്ങള്ക്ക് ദൃശ്യകാന്തിമാനം +6 വരെയുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളെ മാത്രം കാണാന് കഴിയുമ്പോള് ഈ ദൂരദര്ശിനി ഉപയോഗിച്ച് ദൃശ്യകാന്തിമാനം +10 വരെയുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളെ കാണാന് കഴിയുമായിരുന്നു. ഈ കാറ്റലോഗ് ഉണ്ടാക്കാന് Argelander ആദ്യം ചെയതത് നക്ഷത്രങ്ങളുടെ രാശികളായുള്ള വിഭജനം ഉപേക്ഷിക്കുക എന്നതായിരുന്നു. എന്നിട്ട് ഖഗോളത്തെ 1 ഡിഗ്രി വീതം ഉള്ള ചെറിയ ചെറിയ ഡെക്ലിനേഷന് ഭാഗങ്ങളായി വിഭജിച്ചു. പിന്നിട് പടിഞ്ഞാറ് നിന്ന് കിഴക്കോട്ട് ഒരോ നക്ഷത്രത്തെയും ഏണ്ണി. എണ്ണത്തിന്റെ തുടക്കം പൂര്വവിഷുവത്തില് കൂടി കടന്നുപോകുന്ന റൈറ്റ് അസന്ഷനില് നിന്നായിരുന്നു. 1855ലെ പൂര്വവിഷുവത്തിന്റെ സ്ഥാനം (ഇതിന് 1855 epoch എന്നാണ് പറയുക) ആയിരുന്നു അദ്ദേഹം ഈ നക്ഷത്ര കാറ്റലോഗിന്റെ റൈറ്റ് അസന്ഷന് മാനദണ്ഡം ആയി എടുത്തത്. ഡെക്ലിനേഷനും റൈറ്റ് അസന്ഷനും എന്താണെന്ന് അറിയാന് അതിനെകുറിച്ചുള്ള ഈ പോസ്റ്റ് കാണൂ.
ഇനി ഈ രീതിയില് ഉള്ള നക്ഷത്രനാമകരണം എങ്ങനെയാണെന്ന് നോക്കാം. ഉദാഹരണത്തിന് തിരുവാതിര നക്ഷത്രത്തിന്റെ BD catalogue പ്രകാരം ഉള്ള നാമം BD +7 1055 എന്നാണ്. അതിന്റെ അര്ഥം തിരുവാതിര നക്ഷത്രം ഡെക്ലിനേഷന് +7 ഡിഗ്രിക്കും +8 ഡിഗ്രിക്കും ഇടയില് ഉള്ള 1055 മത്തെ നക്ഷത്രമാണെന്നാണ്.
ജര്മ്മനി ഉത്തരാര്ദ്ധ ഗോളത്തില് ഉള്ള ഒരു സ്ഥലം ആയതു കൊണ്ട് സ്വാഭാവികമായും ഈ കാറ്റലോഗില് ദക്ഷിണാര്ദ്ധ ഗോളത്തിലെ നക്ഷത്രങ്ങളെ ഉള്പ്പെടുത്താന് Argelander-ന് ആയില്ല. ദക്ഷിണാര്ദ്ധ ഗോളം -2 ഡിഗ്രി വരെ ഡെക്ലിനേഷന് ഉള്ള നക്ഷത്രങ്ങളേ ഈ കാറ്റലോഗില് ഉള്പ്പെടുന്നുള്ളൂ. ദക്ഷിണാര്ദ്ധ ഗോളത്തിലെ ബാക്കി നക്ഷത്രങ്ങളെ എല്ലാം ഉള്പ്പെടുത്തി C D (Cordoba Durchmusterung) catalogue, CPD (Cape Photographic Durchmusterung) catalog ഇങ്ങനെ മൂന്ന് നാല് കാറ്റലോഗ് കൂടി പുറത്തിറങ്ങി. എല്ലാത്തിലും നാമകരണം മുകളില് പറഞ്ഞതു പോലെ തന്നെ. ഈ കാറ്റലോഗുകളേയും എല്ലാം ബന്ധിപ്പിച്ച് ചിലപ്പോള് DM cataloge എന്നും പറയാറുണ്ട്. അപ്പോള് BD, CD, CPD, DM എന്നിങ്ങനെ നക്ഷത്രങ്ങളുടെ പേര് തുടങ്ങുന്നുണ്ടെങ്കില് അത് ഈ കാറ്റലോഗ് പ്രകാരം ഉള്ള നക്ഷത്രനാമകരണം ആണെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയാല് മതി. BD, DM എന്നിവയാണ് കൂടുതലും നക്ഷത്രങ്ങളുടെ പേരില് ഉണ്ടാവുക.ഈ കാറ്റലോഗുകള് എല്ലാം കൂടി ഏതാണ്ട് പത്തുലക്ഷത്തോളം നക്ഷത്രങ്ങള്ക്ക് പേരിട്ടു.