Монгол улсын Гадаад бодлогын үзэл баримтлал
Wikipedia-с
МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД БОДЛОГЫН YЗЭЛ БАРИМТЛАЛ
Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш олон улсын харилцаанд ноёрхсон хvйтэн дайн дуусч, бие биенийгээ сєрєн зогссон хоёр туйлт ертєнцийн бvтэц задарч, олон улсын харилцааны шинэ тогтолцоо бvрэлдэх vйл явц бэхжиж байна.
Хэдийгээр дэлхийн улс гvрнvvд нийгмийн хєгжлийн жам ёсоор, тvvний дотор эдийн засаг, технологийн хєгжлийн шаардлагаар ойртож, харилцан уялдаа холбоогоо бэхжvvлэх нєхцєл бvрэлдэж байгаа боловч улс орнуудын шашин, vндэстэн хоорондын зєрчил нэмэгдэж vндсэрхэг vзэл газар авч, бvс нутгийн хэмжээнд болон тодорхой улс орны дотор зєрчил, мєргєлдєєн гарах магадлал багасахгvй байна.
Дэлхийн социалист систем, Зєвлєлт Холбоот Улс задарсан нь тvvний холбоотон байсан Монгол Улсын гадаад нєхцєл байдлыг эрс єєрчлєв. Эдvгээ хєрш хоёр оронд гарч буй томоохон єєрчлєлт нь Монгол Улсын гадаад орчинд шууд нєлєєлж байна.
Манай орны улс тєр, нийгэм, эдийн засгийн байгууллын єєрчлєлт, шинэчлэлт улс vндэснийхээ ашиг сонирхлыг дээдэлсэн, бодит байдалд тулгуурласан гадаад бодлого явуулах аятай боломж бvрдvvлж байна.
Гадаад, дотоод эдгээр хvчин зvйлийг vндэс болгон Монгол Улсын гадаад бодлогын vзэл баримтлалыг тодорхойлж байна.
1.НИЙТЛЭГ YНДЭСЛЭЛ
1.Тусгаар тогтносон, бvрэн эрхт Монгол Улс нь тєрийн байгууламжийн хувьд нэгдмэл, ардчилсан ёс, хvний эрх, эрх чєлєє, чєлєєт эдийн засгийг эрхэмлэсэн улс бєгєєд улс тєр, газар зvйн хувьд Ази тивд хоёр их гvрний дунд оршдог, далайд гарцгvй, хєгжиж байгаа орон юм. Монгол Улсын гадаад бодлого нь тус улсын Yндсэн хуульд тодорхойлон заасан vндэсний ашиг сонирхолд тулгуурлах бєгєєд Монгол Улсын гадаад, дотоод євєрмєц байдал нь гадаад бодлогын зорилго, зарчим, чиглэлийг тодорхойлох vндэс болно.
2.Монгол Улсын гадаад бодлогын зорилт нь тус улс хvн тєрєлхтний хєгжлийн жамыг даган бvх улс оронтой найрсаг харилцаатай байж, олон улсын хамтын нийгэмлэгт байр сууриа бэхжvvлэн, бvс нутгийн болон дэлхийн нєлєє бvхий улс гvрнvvдтэй улс тєр, эдийн засгийн болон бусад ашиг сонирхлын шvтэлцээ бvхий харилцааны сvлжээ бvрдvvлэх замаар улсынхаа тусгаар тогтнол, бvрэн эрхт байдлыг бат найдвартай хангах явдал мєн.
3.Монгол Улс нээлттэй, эвсэлд vл нэгдэх бодлого явуулна. ?ндєр хєгжилтэй улсуудын бодит сонирхлыг Монголд бий болгох бодлого баримтлахын хамт аль нэг улсаас хэт хамааралтай буюу хараат байдалд орохоос сэрэмжилнэ. Гадаад орнууд дахь Монголын сонирхлыг улс тєр-эрх зvйн аргаар бататган хамгаална.
4.Монгол Улсын гадаад бодлогыг тодорхойлохдоо олон улсын харилцааны хєгжил, дэлхий дахины болон бvс нутгийн улс тєрийн байдалтай нягт уялдуулж тэргvvлэх чиглэл, зорилтыг нь тогтоохдоо уян хатан хандаж байна.
5.Монгол Улсын аюулгvй байдал, vндэсний язгуур ашиг сонирхлыг улс тєр-дипломатын аргаар хангах, эдийн засаг, шинжлэх ухаан-технологийг хєгжvvлэх гадаад таатай нєхцєлийг бvрдvvлэх явдал гадаад бодлогын тэргvvлэх чиглэл байна.
6.Улс тєр, эдийн засаг, шинжлэх ухаан-технологи, соёл хvмvvнлэгийн хvрээний гадаад харилцааны бодлого дотроос улс тєрийн гадаад бодлого тодорхойлогч шинжтэй байна.
П.МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД УЛС Т?РИЙН БОДЛОГО
7.Монгол Улсын гадаад улс тєрийн бодлого нь тус улсын аюулгvй байдлыг ханган бэхжvvлэх нэг гол хэрэглvvр бєгєєд тvvний vр дvнг юуны ємнє тус улсын аюулгvй байдал, тусгаар тогтнолын ашиг сонирхол хэрхэн хангагдаж, олон улсын байр суурь хэр бэхжиж, нэр хvнд нь хэрхэн єсч байгаагаар тодорхойлно.
8.Монгол Улс аливаа улстай харилцахдаа бие биеийн бvрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бvрэн бvтэн, хилийн халдашгvй дархан байдал, єєртєє засан тогтнох бvрэн эрхийг харилцан хvндэтгэх, дотоод хэрэгт vл оролцох, хvч vл хэрэглэх, маргаантай асуудлыг эв зvйгээр шийдвэрлэх, хvний эрх, эрх чєлєєг хvндэтгэх, эрх тэгш харилцан ашигтай хамтран ажиллах зэрэг Нэгдсэн Yндэстний Байгууллагын Дvрэмд тодорхойлж, нийтээр хvлээн зєвшєєрсєн олон улсын эрх зvйн нийтлэг зарчим, хэм хэмжээг удирдлага болгоно.
9.Монгол Улс гадаад улс тєрийн бодлогодоо энхийг эрхэмлэж, улс гvрэнтэй сєргєлдєхгvй байхыг аль болохоор чухалчилж, олон тулгуурт бодлого явуулна. Yндэснийхээ ашиг сонирхлыг ямагт дээдлэхийн хамт бусад улс, тvншийнхээ хууль ёсны ашиг сонирхлыг хvндэтгэнэ. Монгол Улсын vндэсний ашиг сонирхлыг шууд хєндєєгvй хєрш хоёр орныхоо маргаанд хєндлєнгєєс vл оролцоно. Цэргийн аливаа эвсэл, бvлэглэлд vл нэгдэх, нутаг дэвсгэр, агаар мандлаа аль нэг улсын эсрэг ашиглуулахгvй, гадаадын цэрэг, зэвсэг, тvvний дотор цємийн болон vй олноор хєнєєх бусад зэвсгийг нутаг дэвсгэртээ байрлуулахгvй байх чиг шугам баримтална.
10.Монгол Улс олон улсын тавцанд ашиг сонирхлоо хоёр болон олон талт гэрээ хэлэлцээрээр батлагаажуулна. Олон улсын эрх зvйг хvндэтгэн сахиж, гэрээ хэлэлцээрээр хvлээсэн vvргээ шударгаар биелvvлнэ.
11.Монгол Улс дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн гишvvний хувьд бvс нутгийн болон дэлхий дахины чанартай тулгамдсан асуудлыг шийвэрлэхэд чиглэсэн бvх нийтийн vйлсэд боломжийн хэрээр идэвхтэй хувь нэмэр оруулахыг чармайна. Чингэхдээ vндэсний ашиг сонирхол, vнэт зvйлс, тулгуур зарчмуудаа юуны ємнє удирдлага болгоно.
12.Монгол Улс гадаад улс тєрийн бодлогоо хэрэгжvvлэхдээ дараах чиглэлийг баримтална:
1/ ОХУ, БНХАУ-тай найрсаг харилцаатай байх нь Монгол Улсын гадаад бодлогын эн тэргvvний зорилт мєн бєгєєд аль нэгийг нь єрєєсгєлєєр дагахгvй, бvхэлдээ тэнцвэртэй харилцаж, сайн хєршийн ёсоор єргєн хамтын ажиллагаа хєгжvvлнэ. Чингэхдээ энэ хоёр оронтой харилцаж ирсэн уламжлал, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны євєрмєц онцлогийг харгалзана;
2/ Монгол Улсын гадаад бодлогын хоёр дахь чиглэл бол АНУ, Япон, ХБНГУ зэрэг єрнє, дорнын єндєр хєгжилтэй гvрнvvдтэй найрсаг харилцаа хєгжvvлэх явдал мєн. Yvний хамт Энэтхэг, БНСУ, Тайланд, Сингапур, Турк, Дани, Нидерланд, Финланд, Австри, Швед, Швейцари зэрэг оронтой найрсаг харилцаа хєгжvvлж, тэдгээрийн эдийн засгийн болон бусад бодит сонирхлыг Монголд бий болгон зохистой тvвшинд хvргэх бодлого баримтална;
3/ Монгол Улсын гадаад бодлогын гурав дахь чиглэл бол Азийн бvс нутагт байр сууриа бататгаж эндхийн улс тєр, эдийн засгийн интеграцид оновчтой оролцох явдал мєн. Энэ зорилтын хvрээнд Ази, Номхон далайн чиглэл, тvvний дотор Зvvн-хойд Ази, Тєв Азийн чиглэлд тvлхvv анхаарна. Монгол Улс бvс нутгийн аюулгvй байдлыг бэхжvvлэх асуудлаар яриа хэлэлцээ єрнvvлэх, хамтын аюулгvй байдлын механизм буй болгох vйл явцад идэвхтэй оролцоно. Ази, Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага /АПЕК/-д элсэн орохыг зорино. Бvс нутгийн интеграцид орох нєхцєлийг юуны ємнє тvvнд хамаарч буй улс орнуудтай хоёр талын харилцааг єргєтгєн хєгжvvлэх замаар бvрдvvлнэ;
4/ Монгол Улсын гадаад бодлогын дєрєвдэх чиглэл нь Нэгдсэн Yндэстний Байгууллага болон тvvний тєрєлжсєн байгууллагууд, Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банк, Азийн хєгжлийн банк зэрэг санхvv-эдийн засгийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах явдал байна;
5/ социалист хамтын нєхєрлєлийн гэгдэж байсан орнууд, шинээр тусгаар тогтносон улсуудтай найрсаг харилцаа хєгжvvлэх нь Монгол Улсын гадаад бодлогын тав дахь чиглэл байна. Эдгээр улстай харилцахдаа ємнєх харилцааны нааштай євийг бататгахыг чухалчлахын хамт харилцаагаа шинэ нєхцєлд зохицуулан хєгжvvлэх бодит боломжийг харгалзан уян хатан хандана. Тухайлбал Дорнод Европоос Польш, Унгар, Чех улстай, мєн Казахстан, Украин, Беларусь, Киргизстан, Узбекстан улстай харилцаагаа тvлхvv хєгжvvлэхэд анхаарна;
6/ хєгжиж байгаа орнуудтай найрсаг харилцаатай байж, нийтлэг зорилтоо шийдвэрлэх vvднээс бодит боломжийн хэмжээнд тэдгээртэй хамтран ажиллах явдал Монгол Улсын гадаад бодлогын зургаа дахь чиглэл байна. Энэ зорилтыг хоёр талын харилцааны хvрээнээс гадна голчлон олон улсын байгууллага, хєдєлгєєний хvрээнд, тухайлбал Нэгдсэн Yндэстний Байгууллага, "77"-гийн бvлэг, Эвсэлд vл нэгдэх хєдєлгєєн зэрэгт хамтран ажиллах замаар хэрэгжvvлнэ.
13.Монгол Улсын гадаад улс тєрийн бодлогын чиглэлvvдийг харгалзан тус улсаас гадаад улсад суух бvрэн эрхт тєлєєлєгчийн газрын байршлыг тогтоож, гадаад улс тєрийн бодлого хэрэгжvvлэх нєхцєл бvрдvvлнэ.
14.Монгол Улсаас гадаад улсад суух бvрэн эрхт тєлєєлєгчийн газарт эдийн засаг, шинжлэх ухаан, технологийн талаар єндєр мэдлэг боловсролтой боловсон хvчин оролцуулан томилж ажиллуулах зарчим баримтална.
Ш.ЭДИЙН ЗАСГИЙН ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ БОДЛОГО
15.Монгол Улсын эдийн засгийн гадаад харилцааны бодлогын vндсэн зорилго нь тогтвортой хєгжлийн vзэл баримтлалын vндсэн дээр тус улсын эдийн засгийн хэтийн болон цаг vеийн зорилтыг зохистой шийдвэрлэхэд гадаад хvчин зvйлийг оновчтой ашиглах, улмаар улс орны эдийн засгийг бvс нутгийн интеграцид єєрийн гэсэн байр суурьтай болгоход оршино.
16.Гадаад улс орнуудтай эдийн засгийн харилцаа хєгжvvлэх, хамтран ажиллахдаа эдийн засгийн аюулгvй байдалд сєрєг нєлєє vзvvлэх, аль нэг орноос хэт хараат байдалд орохоос сэрэмжлэхийн хамт олон улсын аж ахуйн харилцааны зарчим, хэм хэмжээг баримтлан эрх тэгш, харилцан ашигтай байх, хvлээсэн vvргээ шударгаар биелvvлэх, улс тєрийн болон бусад даралт шахалтад автахгvй байх нєхцєл бvрдvvлэх бодлого явуулна.
17.Эдийн засаг, гааль, худалдааны тусгай бvс байгуулах, хамтарсан буюу гадаадын дагнасан хєрєнгє оруулалттай vйлдвэр байгуулах, концесс олгох зэрэг хєтєлбєрийг улс тєр, эдийн засгийн vр дагаврыг нь нарийн тооцож vндэсний аюулгvй байдалд хохирол учруулахгvй, эдийн засгийн vр ашигтай байхуйцаар ашиглана.
18.Yндэсний ашиг сонирхолд ихээхэн нєлєє бvхий тєслийг хэрэгжvvлэхдээ хамтран ажиллах улс буюу тvншийг улс тєрийн ашиг сонирхлын vvднээс сонгохыг чухалчилна.
19.Гадаад єрийн асуудлыг улс орны эдийн засгийн аюулгvй байдалд хохиролгvйгээр зохицуулж, зээлийг эгvvлэн тєлєх баталгааг нь нарийн тооцож зєв тогтоосны vндсэн дээр авч, vр дvнтэй ашиглана.
20.Монгол Улс эдийн засгийн гадаад харилцааг хєгжvvлэхдээ дараах vндсэн чиглэл баримтална:
1/ эдийн засгийн гадаад харилцааны vйл ажиллагааг улс орны эдийн засгийн чадавхи, экспортын чиглэлийн нєєцийг єсгєн нэмэгдvvлэх, эдийн засгийн дэд бvтцийг бvрэлдvvлэх, импортыг орлох бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэлийг хєгжvvлэх;
2/ Монгол Улсын эдийн засгийн тvvхий эд зонхилсон чиглэлийг єєрчилж, оновчтой бvтцийг бvрэлдэхvvлэхэд чиглэсэн vндсэн салбаруудыг хєгжvvлэх шаардлагатай уялдуулан эрдсийн болон мал, амьтан, ургамлын гаралтай тvvхий эдийн боловсруулалтын тvвшинг хамгийн vр ашигтай хэмжээнд хvргэж, дэлхийн зах зээлд єрсєлдєх бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэх;
3/ одоо байгаа vйлдвэрvvдийг орчин vеийн шилдэг техник, технологиор шинэчлэн тоноглох, хvнс, хєнгєн vйлдвэр, уул уурхай, хими, биотехнологи, шинэ материалын зэрэг экспортын чиглэлтэй аж vйлдвэрийг єєрийн орны тvvхий эдэд тулгуурлан хєгжvvлэх чиглэл баримтлах;
4/ экспортын чадавхийг дээшлvvлэхдээ алт, зэс, молибден, уран зэрэг эрдэс тvvхий эдийг боловсруулах, бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэх, хєдєє аж ахуйн гаралтай тvvхий эд, бvтээгдэхvvнийг бvрэн боловсруулж, дэлхийн зах зээлд єрсєлдєх бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэхэд гадаад орнуудтай хамтран ажиллах;
5/ монголын экспортын бvтээгдэхvvний зах зээлийг єргєтгєх;
6/ улс орны тvлш-эрчим хvч, зам тээвэр, харилцаа холбоо зэрэг дэд бvтцийн салбарыг хєгжvvлэх, далайн боомт хvрэх, дамжин єнгєрєх зам тээврийн таатай нєхцєл бvрдvvлэх;
7/ олон улсын, ялангуяа Зvvн-хойд Азийн зам, тээвэр, мэдээлэл, харилцаа, холбооны сvлжээнд нэгдэж орох;
8/ импортыг орлуулах бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэх чиглэлтэй дунд, жижиг vйлдвэрийг хєгжvvлэхэд гадаадын зээл тусламж, технологи авах бодлого баримтлах;
9/ монгол орны байгаль, тvvх, соёлын єв санд тvшиглэн олон улсын аялал жуулчлалыг хєгжvvлэх, материаллаг баазыг нь бэхжvvлж, vйлчилгээг дэлхийн тvвшинд хvргэх;
10/ гадаад худалдааны нэн тааламжтай нєхцєл олох, хєнгєлєлттэй зээл, буцалтгvй тусламж авах статусыг тодорхой хугацаанд хадгалах.
1Y.ШИНЖЛЭХ УХААН-ТЕХНОЛОГИЙН ГАДААД
ХАРИЛЦААНЫ БОДЛОГО
21.Шинжлэх ухаан-технологийн гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны гол зорилго нь улс орны эдийн засаг, vйлдвэрлэлийн эрчимтэй хєгжлийн хєдєлгєгч хvч болохуйц, бvс нутаг, тив, дэлхийд єрсєлдєх чадвартай vндэсний шинжлэх ухаан, техник, технологийн орчин vеийн чадавхийг бvрэлдvvлж хєгжvvлэхэд гадаад хvчин зvйлийг бvрэн ашиглах явдал мєн.
22.Улс орны хvн хvчний болон байгалийн нєєц баялаг, нийгмийн онол, сэтгэлгээний тvвшин, бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн євєрмєц соёл иргэншлийн хэв шинжид тохирсон мэдлэг, оюуны сан хємрєгийг дэлхийн шинжлэх ухаан, техник, технологийн ололтоор баяжуулах зарчмыг мєрдлєг болгоно.
23.Монгол Улс шинжлэх ухаан-технологийн салбарын гадаад харилцааны бодлогыг хэрэгжvvлэхдээ дараах vндсэн чиглэл баримтална:
1/ vйлдвэрлэл, vйлчилгээнд дэвшилт арга технологи нэвтрvvлэх. Чингэхдээ оюуны их багтаамжтай технологийг сонгон нэвтрvvлэхийг эрхэмлэх. Эрдэс тvvхий эд, мал, ургамлын гаралтай тvvхий эд, сэргээгдэх эрчим хvчний зэрэг технологийг нэвтрvvлэхэд тvлхvv анхаарах;
2/ шинжлэх ухаан-технологийн vндэсний мэдээллийн сvлжээг олон улсын мэдээллийн сvлжээнд холбох;
3/ оюуны ємч, шинжлэх ухаан-техникийн салбарт хоёр болон олон талын хамтын ажиллагааг хєгжvvлэх.
Y.СОЁЛ, ХYМYYНЛЭГИЙН ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ
БОДЛОГО
24.Соёл, хvмvvнлэгийн гадаад харилцааны гол зорилго нь монгол туургатны соёл иргэншлийг хамгаалах, соёлын євєрмєц єв уламжлалыг арвижуулж, дэлхийн соёлын нийтлэг ололтоор баяжуулах, тvvх соёлын vнэт зvйлсээ сэргээх, хальж гарсан зvйлсийг сурвалжлан олох, шинэ нєхцєлд ажиллах чадвартай vндэсний боловсон хvчин бэлтгэх зэрэгт соёлын хамтын ажиллагааг чиглvvлэх, улс орноо гадаадад таниулах, Монгол Улсыг сонирхогч, талархагчдын эгнээг єргєтгєх, бусад орон дахь Монгол судлалыг хєхvvлэн дэмжих, улс тvмнийг танин мэдэх, тэдэнтэй харилцан ойлголцох, итгэлцэх явдлыг нэмэгдvvлэхэд оршино.
25.Соёл, хvмvvнлэгийн салбарт хамтран ажиллахдаа тєрийн болон ардын дипломатын аргыг хослуулах, хvний эрх, эрх чєлєєг эрхэмлэн хvндэтгэх, эрх тэгш харилцан ашигтай байх зарчмыг баримтална.
26.Монгол Улс хvмvvнлэгийн салбарын гадаад харилцааг хэрэгжvvлэхдээ дараах чиглэл баримтална:
1/ гадаад орнуудтай эрх зvйн єргєн хамтын ажиллагаа хєгжvvлж, гадаадад байгаа Монгол Улсын иргэдийн эрх, эрх чєлєє, хууль ёсны эрх, ашиг сонирхол, аюулгvй байдлыг хамгаалах;
2/ хилийн чанадад орших монгол vндэстнvvдтэй харилцаа, хамтын ажиллагааг єргєжvvлж, хэл, соёл, уламжлалаа хадгалан хєгжvvлэхэд бие биеийгээ харилцан дэмжих, тэдний зvгээс Монгол Улсын хєгжил, дэвшилд vзvvлэх дэмжлэг туслалцааг авах;
3/ Монгол Улсын vндэсний аюулгvй байдал, ард тvмний эв нэгдэлд хор хєнєєл бvхий харгис урсгал, бvлгийн нєлєєллєєс урьдчилан сэрэмжлэх арга хэмжээ авч байх;
4/ зах зээлийн эдийн засаг, улс тєр, эрх зvй, менежмент, маркетинг болон тус улсын шинжлэх ухаан-техникийн дэвшлийн тэргvvлэх чиглэлээр єндєр хєгжилтэй орнуудад оюутан сургах, мэргэжлийн удирдах ажилтан, мэргэжилтэн бэлтгэхийг урьтал болгох, чингэхдээ олон улсын тусгай болон хєгжингvй орны тєрєлжсєн сан, улсын ба хувийн их, дээд сургууль, байгууллагын зардлаар оюутан сургах, боловсон хvчний мэргэжил дээшлvvлэх, эрдмийн зэрэг хамгаалуулах, нарийн мэргэшлийн ажилчин бэлтгэх, гадаадаас єндєр мэргэжлийн багш, эрдэмтдийг урьж ажиллуулах зэрэг боломжийг ашиглах;
5/ гадаад орны ерєнхий боловсролын болон мэргэжлийн сургалтын шилдэг арга технологи, зохион байгуулалтыг судлан тус улсын онцлогтой уян хатан хослуулан авч хэрэглэх;
6/ Монголын тvvх, соёлын дурсгалт болон байгалийн єв, vнэт зvйлсийг нєхєн сэргээх, хамгаалах, улс тvмний хvртээл болгох талаар тvvх, шашин, соёлын нийтлэг єв бvхий Азийн орнууд, сонирхогч бусад орон, ЮНЕСКО, олон улсын холбогдох бусад байгууллагатай хамтран ажиллах;
7/ боловсрол, соёл, урлаг, спорт, олон нийт, мэдээллийн олон улсын байгууллага, сангуудтай идэвхтэй харилцах, шаардлагатай гэрээнд нэгдэн орох, ижил тєрлийн байгууллагуудын хооронд шууд харилцаа тогтоон хєгжvvлэх, эрдэмтэн, багш, уран бvтээлч, хэвлэл мэдээллийн байгууллагын тєлєєлєгчид, тамирчид, жуулчинд солилцох явдлыг дэмжих, соёл, урлаг, спортын олон улсын арга хэмжээнд vр ашигтай оролцох, ийм тєрлийн арга хэмжээг эх орондоо зохиох;
8/ улс орны экологийн аюулгvй байдлыг хангах, экологийн тэнцвэрийг хадгалах, байгаль орчныг хамгаалах гадаад тааламжтай нєхцєлийг бvрдvvлэх, хамтын ажиллагааг хєгжvvлэх.