संगणक टंक

Wikipedia कडून

या लेखात फॉण्ट (Font) या इंग्लिश शब्दाला मराठीत टंक असा प्रतिशब्द वापरला आहे. संगणकपूर्व काळात टंकलेखन हे टंकलेखनयंत्र वापरुन किंवा खिळे जुळवून केले जात असे. कॅरॅक्टर एनकोडिंगच्या साहाय्याने संगणकावर टंकलेखन शक्य झाले.तरी सुद्धा सुरवातीच्या कालावधीत ऑपरेटिंग सिस्टिम, इंटरनेट ब्राउजरच्या तांत्रिक मर्यांदांमुळे संगणकावर व इंटरनेटवर भारतीय भाषांचा उपयोग फारच मर्यादित राहिला. यातच संगणकशिक्षित भारतीय लोक मुख्यत्वे इंग्लिश भाषेचा वापर करत. तसेच भारतीय भाषासाठीच्या संगणकीय टंकाकरिता मोजावी लागणारी किंमत, वापर सुरू करण्याकरिता करावी लगणारी क्लिष्ट प्रक्रिया, दर संगणकीय टंकासोबत बदलणारे कळपाटाचे आराखडे यामुळे पण भारतीय भाषांच्या संगणकीय टंकांचा वापर कमी राहिला आहे.[1],[2]


व्यापारी तत्त्वावर मॉड्युलर सिस्टिम, सिडॅक, आयट्रांस आणि इतर छोट्या मोठ्या आस्थापनांनी संगणकीय टंक भारतीय भाषांत उपलब्ध करून दिले. काही संकेतस्थळांनी टंक प्रत्येक वेळी डाउनलोड करण्याच्याऐवजी आपोआप डाउनलोड होणारे डायनॅमिक संगणकीय टंक व भारतीय भाषात ईमेल, चॅट सुविधा पुरवण्यास सुरवात केली. पण बहुसंख्य सामान्य माणसांच्या दृष्टीने संगणकावरील भारतीय भाषातील संगणकीय टंक सुलभ पद्धतीने platform indipendant स्वरुपात सहज उपलब्ध नव्हते.

खरी क्रांती Windows 98 ही ऑपरेटिंग सिस्टिम मागे पडून व वाढत्या आधुनिक युनिकोड compatible टंकाच्या किंमत न मोजता होणार्‍या उपलब्धतेमुळे, काही मुक्त तंत्रांश, युनिकोड compatible संकेतस्थळे इत्यादीच्या उपलब्धतेमुळे नजरेच्या टप्प्यात दिसते आहे.

अजून सुद्धा बहुसंख्य भारतीयांना त्यांच्या स्वत:च्या भाषातील टंक वापरण्याकरिता किमान काही तांत्रिक संज्ञाचे माहीत असणे श्रेयस्कर ठरते.

अनुक्रमणिका

[संपादन] Font व्याख्या आणि विषयाची व्याप्ती

मराठीतील काही टंक नमुने
मराठीतील काही टंक नमुने
  • वस्तुत: सर्व अक्षरचिन्हे उपलब्ध असलेल्या एकाच वळणाच्या एकाच आकाराच्या टंक समूहास Font[3] असे म्हणता येइल.यास हिंदी भाषेत 'अक्षरमाला'असाही शब्द प्रचलीत होत आहे.

इंग्लिश भाषेत Times New Roman,Arial सारखे Font सर्वसाधारणता आधीपासुनच उपलब्ध असतात फक्‍त select करावे लागतात.बहुसंख्य इंग्लिश भाषेत Font ना मुद्रणाधिकारांचा पण प्रश्न येत नाही.

भारतीय भाषांमध्ये सुद्धा आता पुरेसे मोफत टंक internet वर उपलब्ध हो‍उ लागले आहेत.आपल्या संगणका वरील ओपरेटींग सिस्टीम व ब्राउसर कोणता त्यानुसार योग्य टंक संगणकावर download करुन घ्यावा. बर्‍याचदा टंक बसवुन पुरेसे ठरत नाही .

  • काही भारतीय टंक लिहीण्या/संपादण्या करीता विशिष्ट पटलाची (Editor)आवश्यकता असु शकते.
  • विशिष्ट key board ley out ची आवश्यकता भासु शकते.
  • या विशिष्ट पटलावर संपादन पुर्ण झाल्या नंतर इतर उपलब्ध पटलांवर किंवा प्रणालींमध्ये Copy Paste करण्यापुर्वी विशिष्ट रुपांतरण पद्धत सुद्धा लागु शकते.

त्यामुळे भारतीय भाषांचे संगणक टंक फक्‍त टंकच नव्हे तर संबधीत टंका करीता लागणार्‍या Editor,Key Board Leyout, रुपांतरण पद्धती(Transliteration)आणि Help Pages च्या संच स्वरुपात उपलब्ध होणे सोयिस्कर ठरते. त्यामुळे भारतीय भाषातील संगणक टंक या विषय अधिक व्यापक पातळीवर अभ्यासावा लागतो.

[संपादन] भारतीय संगणक टंकांचे प्राथमिक प्रकार

  • (हा विभाग व्यवस्थित लिहीण्यास मदत करा)

ढोबळमानाने प्राथमिक स्तरावर #मऱ्यादित उपयोगाचे टंक,#वेबपेजवर न उपयोगात आणता येणारे टंक,वेबपेजवर वापरताना #Download करावे लागणारे टंक, वेबपेज वरुन आपोआप Download होणारे #गतिक टंक(Dynamic Font),platform indipendant युनिकोड compatible टंक,ऑन लाईन वापरता येणारे टंक इत्यादी आहेत.

काही विकत घेण्याचे संगणक टंक संबधीत अस्थापनांच्या मुद्रण अधिकारांमुळे फक्त वाचण्या करिता वापरता येतात.तसेच संगणक टंक करिता कि बोर्ड लेआउट चे वापरण्याच्या पद्धती नुसार पण फरक नोंदवला जाउ शकतो.

[संपादन] तांत्रिक संज्ञा

हे पान किंवा विभाग विंडोज ९८ वापरून टंकीत केलेला असल्या मुळे काही लेखन अशुद्धता संभवतात.या अशुद्धता दूर करण्याचे कामपूर्ण झाल्या नंतर हा सूचना साचा काढून टाका.

  • (ह्या विभागाचे विस्तारीकरण करा)

[संपादन] आपण वापरत असलेल्या संगणकावर कोणती ऑपरेटिंग सिस्टिम कार्यरत आहे हे कसे पहावे?

तुमच्या संगणकावर "My Computer" लिहिलेला आयकॉन शोधा व त्यावर माऊसने उजवई कडच्या बटनाने टिचकी मारा.तेथे Properties वर माऊसच्या डावी कडची टिचकी मारा,'system' या शिर्षका खाली तुमच्या संगणकाच्या ऑपरेटींग सिस्टीमचे नाव आढळेल.
How can I tell what operating system I am using?
At your desktop:
    • Right click on "My Computer"
    • Left Click on Properties
    • Your operating system will be listed under the System heading

[संपादन] संगणकावरिल संगणक टंक folder कसे उघडावे?

    • संगणक टंक कसे install करावेत ?
विंडोजमध्ये डबल क्लिककरून फाँट फाईल पहाता येतात. तूमच्या विंडोज फोल्डरमधील फाँट्स सब्दीरेक्टरीत कोणत्याही फाँट फाईल ला डबल क्लिक करून दिलेल्या फाँट्चे सरव अक्षरचिन्हे आणि आकार अभ्यासता येतात.तुमच्या कॉम्प्यूटरवरील तुम्ही प्रत्येक फाँट पेज प्रिंट करून घेऊन इन्स्टॉल केलेल्या फाँट्सची पोर्ट्फोलीओ बनवू शकता. विंडोजमध्ये फाँट्स ऍड करण्याकरीता फाँट फाईल्स तूम्च्या फाँट सबडीरेक्टरीत फक्त कॉपी पेस्ट करा.( सर्वसाधारणता फाँट् फाईल ना .ttf extension असते.)

विंड्दोजमधील फाँट्स डिरेक्टरीचे उदाहरण

साधारणरता फाँट्सची पण संच (फॅमिली) स्वरूपात येतात, संबधीत वळणंच्या संगर्हांना साधारणता सारखीच नावे असतात. ट्रू टाईप फाँट्सना .ttf extensions असतात ती असंख्य आकारात तयार करता येतात
तुमच्या संगणकाचा वेग टंकाच्या अती सख्येमुळे कमी होऊनये म्हणून,तसेच नवे टंक यशस्वी रित्या इनस्टॉल होण्यात अडचणी येऊ नयेत महणून फाँट डिरेक्टरी/सबडिरेक्टरी मर्यादीत ठेवणे चांगले. तुमच्या संगणकाच्या हार्डडीस्कवर इतरत्र स्वतंत्र विस्ट्रुत फाँट डिरेक्टरी/सबडिरेक्टरी ठेवावी व आवश्यकते नुसार मुख्य फाँट डिरेक्टरीत फाँट कॉपी करावेत आणि नंतर काडून टाकावेत.
[4]
[5]
संगणक उअपयोगकर्त्यांणा उपलब्ध टंक अपूरे पडल्यामुळे इतर टंक बसवून घेण्याची गरज भासूशकते.खाली दिलेल्या मॅन्यूअली टंक बसवण्याच्या प्रक्रिये शिवाय हे सुद्धा लक्षात घ्यावे लागेल की बऱ्याच संगणक प्रणाली त्यांच्या सोयीनुसार विवीध इतर टंक आपोआप इंन्स्टऑल करत असतात.

विंडोज ९५/९८/आणि एनटी उपयोगकर्ते.

१) स्टार्टवर टिचकी मारा तीथून सेटींग,नंतर कंट्रोल पॅनेल मध्ये जा.

२) नंतर फाँट चित्रावर टिचकीमारून ते फोल्डर उघडा.

३) या फाँट्स फोल्डरमध्ये तुम्ही सर्व नवे जुने इन्सटॉलकेलेले टंक पाहू शकता.नवा फाँट इन्स्टॉलकरण्या करिता फाँट फोल्डर्च्या फाईल मेन्यूत जा आणि इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय निवडा.

४)सिन्स्टॉल करावयाचे असलेले फाँट्स इतर पर्यायी डिरेक्टरीतून निवदडा व ओके म्हणा.

  • जर तुमच्या फाईल मेन्यूमध्ये इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय उपलब्ध नसेल तर (संगणकशास्त्राचा परिचय नसलेल्यांनी योग्य तांत्रीक मारगदर्शनाखाली ) फाँट डिरेक्टरी व्यवस्थीत 'ऍट्रीब्यूट' केलेली नसण्याची शक्यता गृहीत धरून खालील मार्गदर्शक सुचनांचा वापर करून पहावा.

पहीला पर्याय

अ) तुमचा संगणक स्टार्ट/शटडाऊन/रिस्टार्ट येथे जाऊन MS-DOS पर्यायात चालू करा.Windows ME उअप्योगकर्यत्यांना bootable floppy diskette मधून संगणक बूट करावा लागेल.

C:\> येथे खालील आद्न्यावली मांडावी

cd\windows <एंटरकळ टिचकवा>

attrib -r -a -s -h fonts <एंटरकळ टिचकवा>

attrib +s fonts <एंटरकळ टिचकवा>

CTRL + ALT + DEL टिचकवा व संगणक पुन्हा रिस्टार्ट करा.

किंवा हा पर्याय करून पहा

ब) रिपेअर टॅब Tweak UIमध्ये उघडा आणि repair the fonts folder हा पर्याय निवडा

  • इतर मायक्रोसॉफ्ट वापरकर्त्यांनी (XP)

१) स्टार्टवर टिचकी मारा तीथून सेटींग,नंतर कंट्रोल पॅनेल मध्ये जा.

२) नंतर फाँट चित्रावर टिचकीमारून ते फोल्डर उघडा.

३) या फाँट्स फोल्डरमध्ये तुम्ही सर्व नवे जुने इन्सटॉलकेलेले टंक पाहू शकता.नवा फाँट इन्स्टॉलकरण्या करिता फाँट फोल्डर्च्या फाईल मेन्यूत जा आणि इन्स्टॉल न्यू फाँट्स हा पर्याय निवडा.

४) सिन्स्टॉल करावयाचे असलेले फाँट्स इतर पर्यायी डिरेक्टरीतून निवदडा व ओके म्हणा.

[संपादन] संगणक टंक ची जुनी आवृत्ती असेलतर कशी un install करावी व केव्हा आणि का ?

[6]


[संपादन] मायक्रोसॉफ्ट ऑफिसच्या वर्ड, एक्सेल आणि इतर संगणक प्रणालित संगणक टंक कसे निवडावेत

[संपादन] कि बोर्ड लेआउट म्हणजे काय?

(1) The specification of the physical arrangement of keys on a keyboard and the characters produced when those keys are pressed.
(2) The keyboard-layout resource.
Most computers use a keyboard based on the traditional QWERTY typewriter-like keyboard. In the IBM PC and DOS computers, the most common keyboard currently used has 101 keys, with 12 function keys arranged over the top of all the other keys.
Computers and other typing devices offer many different keyboard layouts, for people to be able to input data in different languages. The standard English keyboard layout is known as QWERTY. Various alternatives to the QWERTY layout have been suggested, many claiming advantages such as higher typing speeds. The most famous alternative is the Dvorak Simplified Keyboard.

Keyboard_layout

    • कि बोर्ड लेआउट प्रकार १
    • कि बोर्ड लेआउट प्रकार २
  • इंटरनेट ब्राउजर म्हणजे काय?
[7]
[8]

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजर कोणता आहे हे कसे पहावे?

[संपादन] मराठी आणि देवनागरी भाषात वाचता येऊ शकणारी संकेत स्थळे कोणती?

मराठी संकेतस्थळे

[संपादन] फॉंट डाउन लोड करुन नंतर वाचणे म्हणजे काय ? ते कसे करावे?

[9]

[संपादन] डायनॅमिक फॉंट टंकम्हणजे काय?

[संपादन] युनिकोड compatible फॉंट टंक म्हणजे काय?

[संपादन] युनिकोड UTF8 काय आहे तेथे कसे जावे?

Can_not_See_Marathi

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजर युनिकोड compatible फॉंट [[टंक] कसे पहावे कार्यवाईत करावेत?

[10]

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजरचे encoding म्हणजे काय तीथे कसे जावे?

कॅरॅक्टर एनकोडिंग

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजर च्या टूल्स मेनु मधुन इंटरनेट ऑप्शन मध्ये कसे केव्हा जावे व भाषा कशी निवडावी?

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजरचे encoding म्हणजे काय तीथे कसे जावे?

[संपादन] इंटरनेट ब्राउजरचे encoding user definedम्हणजे काय तीथे केव्हा ,कसे जावे?

[11]

[संपादन] इंटरनेट युनिकोड मध्ये भारतीय भाषातील संगणक टंक वापरुन कसे लिहावे?

hi:विकिपीडिया:Setting up your browser for Indic scripts

[संपादन] देवनागरी संगणक प्रणाली Font Downloads

[संपादन] बराहा

बराहा ही भारतीय भाषांत सहजतः लेख लिहीण्या करीता बनवलेली सोपी संगणक लेखन प्रणाली आहे. ही संगणक लेखन प्रणाली भारतीय भाषेतील शब्दांवर विविध प्रकारच्या प्रक्रीया सुलभतेने करते. त्यामुळे संगणकावरील विविध कामे, जसे की विविध दस्तावेज (Word Application),internet आणि Web Pages वर लिहीणे, इ मेल लिहिणे, संगणका वरील कार्यालयीन कामे आपण आपल्या स्वत:च्या मातृभाषेत करु शकतो.बराहायुनिकोड ला सपोर्ट करते.अधिक माहिती साठी बराहा मध्ये मराठी कसे टाइप करावे हा लेख वाचावा

    • बराहा Direct[12]

Unicode technology मुळे आणि बराहा (roman marathi) मधे लिहिलेला मचकूर direct मराठीत convert होतो ज्याने करुन मराठीत लिहिणे सहज शक्य होते. सर्व प्रथम बराहा software download/install करावे लागेल. त्या नंतर 'बराहा direct' नावाचे software सुरु करावे लागेल. Software सुरु झाले की त्यात खालिल प्रमाणे settings कराव्यात: Indian Language - Hindi-Marathi Activation Keyboard वरील F11किंवा F12 इंग्लिश किंवा मराठी हवे ते एका नंतर एक लिहीता येते. Output Format -internet/webapage वर लिहीण्या करीता Unicode .

      • बाकीच्या editors (Word, Notepad, etc)करीता ANSI निवडा.संबधीत Editor madhye पण बराहा देवनागरी Font निवडा.

[संपादन] Itranslator

  • Itranslator हा संगणक टंक #Itrans पेक्षा वेगळा आहे.

[संपादन] सरस्वती

[संपादन] युडिट

[संपादन] विन्डोज एक्सपी मधील भारतीय भाषांसाठीची उप-प्रणाली

[संपादन] मंगल टंक

मंगल (आवृत्ती १.२०) हा युनिकोड आधारीत ओपन टाईप देवनागरी फॉंट "ट्रू टाईप आऊटलाईन" सह विंडोज Windows XP, Windows XP SP2 प्रणालींसोबत पुरवला जातो.रघुनाथ जोशी यांनी बनवलेली फॉंट आवृत्ती मायक्रोसॊफ्ट कॉर्पोरेशन तीच्या विंडोज संगणक प्रणाली सोबत वितरीत करते. मंगल फॉंटमध्ये ६७५ ग्लिफ्स आहेत.[14] अर्थात फॉंटचा उपयोग तुम्ही तो इन्स्टॉल केला आहे का यावर अवलंबून आहे.

[संपादन] मायक्रोसॉफ्ट एक्सपी सोबत पुरवल्या जाणार्‍या इतर टंकाची यादी

या बाह्यदुव्यावर उपलब्ध आहे.या बाह्यदुव्यावर तुम्हाला मायक्रोसॉफ्टच्या विविध प्रणालीत पुरवल्या जाणार्‍या सर्व फॉंटची यादी उपलब्ध आहे. त्यापैकी आंतरजालाकरिता खाली दिलेले फॉंट मायक्रोसॉफ्टचा गाभा आहेत.[15].मायक्रोसॉफ्ट नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न या दुव्यावर हाताळते.

  • Andale Mono (formerly Monotype.com),
  • Arial
  • Arial Black
  • Comic Sans MS
  • Courier New
  • Georgia
  • Impact
  • Times New Roman
  • Trebuchet MS
  • Verdana
  • Webdings
  • Adobe Minion Web*

[संपादन] थंडरबर्ड

  • 'थंडरबर्ड' हे ईमेल सॉफ्टवेअर मराठीतून ईमेल पाठवण्यासाठी तसेच आलेले मराठी ईमेल वाचण्यासाठी उपयुक्त आहे. हे सॉफ्टवेअर मोझीला.ऑर्ग ह्या संकेतस्थळावरून डाऊनलोड करता येईल.

[संपादन] वॉशिंग्टन विद्यापीठ कळपाट

  • वॉशिंग्टन विद्यापीठ|वॉशिंग्टन विद्यापीठ]कडून देवनागरीसाठी कळपाटाच्या (कीबोर्ड) जुळणीचे (मॅपींग) सॉफ्टवेअर उपलब्ध आहे. ह्या जुळणीचा उपयोग करून वर्डपॅड किंवा तत्सम युनिकोडमध्ये शब्दरचना करू शकणार्‍या सॉफ्टवेअरमध्ये रचलेला मजकूर आपण विकिपीडियामध्ये कॉपी - पेस्ट करु शकता.

[संपादन] तख़्ती

  • देवनागरी लिपीत लिहिण्यासाठी [तख़्ती|तख़्ती] या सॉफ्टवेअरचाही उपयोग करता येतो.

[संपादन] सुशा शिवाजी

[संपादन] आइसिस

[संपादन] चंदास आणि उत्‍तरा

Chandas font, Uttara font, Chandas Devanagari IME, Chandas Volt project, Uttara Volt project are released under GNU General Public License Chandas - Devanagari Unicode Open Type font (ttf) with the largest ligature set. The font contains 4347 glyphs: 325 half-forms, 960 half-forms context-variations, 2743 ligature-signs. It is designed especially for Vedic and Classical Sanskrit but can also be used for Hindi, Nepali and other modern Indian languages. The font includes Vedic accents and many additional signs and provides maximal support for Devanagari script.

[संपादन] Anglefire संकेतस्थळा वर विविध

[संपादन] गार्गी,सेतुदेव

[संपादन] हरेकृष्णा

[संपादन] संस्कृत टंक

[संपादन] हिंदी विकिपिडीयाची भलावण

[संपादन] हिंदी मोझी अक्षरमाला

[संपादन] itrans

[संपादन] छहारी नेपाली / देवनागरी टाईपराइटर

[संपादन] इस एडिटर

[संपादन] संस्कृत विकिपिडीयाची भलावण

[संपादन] देवनागरी

[संपादन] अक्षरमाला डाउनलोड (निःशुल्क)

[संपादन] अभिव्यक्‍ति हिंदी संकेत स्थळाची भलावण

हर्ष कुमार यांचे शुषा टंक

शुषा कि बोर्ड ले आउट
शुषा कि बोर्ड ले आउट

[संपादन] मुक्त स्त्रोत टंक

आय राईट

[संपादन] युनिकोड मध्ये टंक डाउनलोड न करता ऑनलाईन लिहिणे

[संपादन] मऱ्यादित उपयोगाचे टंक

  • फकत संबधीत वेबपेजवर अथवा इमेल लिहीण्या करीता वापरता येणारे Online संगणक टंक
  • चॅट

[संपादन] अधिक माहिती

विकिपीडिआ साहाय्य:Setup For Devanagari

[संपादन] इतर संकेत स्थळांकरता क्‍वचित लागणारे देवनागरी टंक

  • किरण टंक काही संकेतस्थळे हे टंक वापरतात.युनिकोड सपोर्ट नसलेली मोफत संगणक टंक प्रणाली]

[संपादन] फक्‍त विकत मिळणारे संगणक टंक

डाटाफ्लो संकेत स्थळ DTPकरिता लागणारे सर्वात जुनी संगणक प्रणाली आणि सर्व प्रमूख वृत्त्पत्रांना टंक प्रणाली पुरवण्याचा दावा करते.


  • सुगम ९८देवनागरी करिता मायक्रोसॉफ्ट विंडोज९८ वर चालणारे युनिकोड टंक उपलब्ध असल्याचा दावा यांचे संकेतस्थळ करते.
  • सि डॅक चे लिप टंक हे टंक श्रीलिपी पेक्षा नविन आहेत.आत्‍ता पर्यंत उपलब्ध माहिती नुसार ते युनिकोड सपोर्ट करत नाहीत.

[संपादन] संबंधीत तांत्रिक आणि पारिभाषिक शब्द

मराठी भाषा युनिकोड Dingbat,Glyph,Font face,Mapping of Unicode characters UTF8 Windows ANSI code page

[संपादन] शह आणि मात

  • संगणक टंक वापरताना येणार्‍या अडचणींचे स्वरुप:
    • तांत्रिक संज्ञांची माहिती आणि पारिभाषिक शब्द
    • वापर सुरु करण्या करिता करावि लगणारी क्लिष्ट प्रक्रिया,
    • प्रमाणिकरणाचा अभाव: दर संगणक टंका सोबत बदलणारे किबोर्ड ले आउट्स
    • रुपांतरणातील मर्‍यादा
    • Embeded Dynamic,Unicode,Minglish
    • लिखीत मजकुर सुबक वाचनीय स्वरुपात वेगाने मांडण्याचे काम टंक लेखन करते.हाताने लिहीलेल्या मजकुराला हस्त लिखित,Type केलेल्या मजकुरास टंकलिखीत आणो छापील मजकुरास मुद्रीत असे म्हणण्याचा प्रघात आहे.त्याप्रमाणेच कदाचित संगणकावर लिहीलेल्या मजकुरास संगणक लिखीत असे म्हणता येइल का या बद्दलचे व संबधित पारिभाषिक शब्दांबद्दलचे आपले मत चर्चा पानावर मांडावे.
  • वेब पेज वरील शब्दचित्रे आणि colour loss

[संपादन] हे सुद्धा पहा

[संपादन] बाह्य दुवे

  • दुव्याचे शीर्षक
इतर भाषांमध्ये