Drèents
Van Wikipedie
't Drèents (ook Drèentisch of Dreints) is een Nedersaksisch dialect en wördt praot in de pervincie Drenthe en umstreken. De dialecten zoas ze nog deur de helft van de Drèentse bevolking praot wördt bint varianten van 't Nedersaksisch.
Onderwarpen |
[bewark] Gebied daor as Drèents espreuken wördt
Stichting Drentse Taol bekiekt 't Drèents as poletiek-geograofisch begrip en schrif:
- "Hèt Drèents is een verzamelnaam die geldt veur alle dialecten binnen de groep Drèentse streektaolen. Der bint mèensen, die het dialect an de oostkaant van de Hondsrug Grunnings nuumt, maor veur alle streektaolen an de Drèentse grens langs geldt dat ze deurloopt in de buurprevincies. Het Drèents van Zuudwolde het in Balkbrug Overiessels.
Aj nou van Drenthe stukken ofknipt, waoj het Drèents gien Drèents nuumt, umdat het op het dialect van de buren lek, dan zul ‘t wal ies wezen kunnen, daj hielemaol gien Drèents overholdt.
En daorum: alle dialecten die binnen de previnciegrèens spreuken wordt, bint Drèents." [1]
[bewark] Dialecten
Der bint verschillende onderverdielings van 't Drèents, die veurnaomelk verskilt ien de maote van detail. Hier is ter iene:
- 1. 't Noordenvelds (ok Grunnings)
- 2. 't Veenkoloniaols (ok Grunnings)
- 3. 't Zuudoost-Drèents (ok Zuudoost-Veen-Drèents)
- 4. 't Zaand-Drèents (ok Zuudoost-Zaand-Drèents)
- 5. 't Midden-Drèents
- 6. 't Zuudwest-Noord-Drèents (ok Stellingwarfs)
- 7. 't Zuudwest-Zuud-Drèents (ok Zuudwest-Drèents)
[bewark] Dialectverlies en -behold
In een onderzuuk van de Rieksuniversiteit Grunningen wördt steld dat 't Drèentse dialect wel iens zol kunnen verdwienen zeen de hudige sprekers veural olderen en leegopleiden bint. Streektaolen wörden in 't algemien deur hoger opleiden minder praot en leger waordeerd. 't Stiegen van 't opleidingsnivo in Drenthe zol dus grote gevolgen kunnen hebben veur 't Drèents.
Daor echter de dialectrenaissance 't prestige van de streektaolen stark omhoog haold hef, bint de overlevingskansen ok veur de Drèentse dialecten wat gunstiger wörden. 't Succes van een groep as Skik is daor een geschikte illustraotie van. Een aander veurbield van Drèentse successen is 't boek Bartje (1935) van Anne de Vries en de gelieknaomige tv-serie uut de jaoren '70.
[bewark] Veurbeelden
Een veurbeeld van 't Drèents zoas 't in Rune praot wördt:
- een, tweej, drai, vier, vaif, zees, zeeve, aach, neuge, tein.
Vergeliek dit mit 't Noordenvelds:
- ain, twai, drai, vaier, vief, zes, zeum, aacht, neegn, tien.
Vergeliek 't ok mit de versie uut Runerwold (minder as 10 kilometer van Runen):
- iene, tweie, dreie, veere, vieve, zesse, zeum, achte, neegn, tiene.