غازي وزير محمد اکبر خان
From Wikipedia
سردارمحمداکبرخان غازی دامېردوست محمد خان زوی په کال (۱۸۱۷)م زیزیدلی دی دامیردوست محمدخان په لومړی دوره کی غازی محمداکبر خان دجلال آباد حکمران وه په همدی وخت کی (۱۸۳۷)م کال سکانودخیبر په دره کی دجمرودکلاونیوله،غازی محمداکبرخان دسکانوسره په جګړی یاشوغازی محمداکبر خان دسکانودجګړی قوماندان هری سنګ دتوری په ګوزارټپی کړاولومړی دهغه ټپ څخه وفات شو۰ یوافغان شاعردغازی محمداکبرخان په باره کی وایی :
ستاکورکه وران نوی په حسداوپه نفاق
تاشانی قوم نشته هرګزپه دافاق
کله چه انګریزانو په افغانستان له دریوخواو یرغل وکړ او غازی محمداکبر خان دیوی دسیسی په وجه دانګریزانولخوا مسموم کړل شودوستانویی هغه کابل ته وستاوه دانګریزانولشکری چه شاه شجاع ورسره وه دکابل په لور مخ په ولاړندی ولاړی اوپه غزنی کی دغازی محمداکبرخان ورور غلام حیدرخان دانګریزانوپه لاس کی وت اوورسته بیا جګړه دکا بل په ارغندی کی وشوه امیردوست محمدخان اوغازی محمد اکبرخان چه ټپی شوی وه بخارا ته ولاړل دبخارا امیرهلته بندیان کړل ،انګریزانوشاشجاع په کا بل کی پا چاکړ . د بوتخاک حضرت صاحب عبدلشکورپه شفاعت چه دبخاراامیر یی مریدوه غازی محمداکبرخان له بنده څخه راخوشی کړاو هغه کابل ته راغی په کال (۱۸۴۰)م کال کی او دنومبر په میاشت کی دروژی دمیاشتی په (۷)نیټه یی په کابل کی دغازی عبدالله خان اڅکزی په کور کی دملی قیام نقشه جوړه کړه ،بیاوروسته برنس په یوه مضاهره کی وواژل شو. مکناټن چه دانګریزانوله خوا په کابل کی سفیروه غوښتل یی چه دملی مباریزنیوپه منځ کی بی ایتفاقی واچوی اوهڅکله یی پخپلو وعدووفا نه کوله اونه یی غوښتل چه خپلی لښکری دافغانستان څخه وباسی . په کال(۱۸۴۱)م ددسامبرپه (۲۴) دکابل دببی مهروشمالی غنډی ته ورڅرمه چه دانګریزانودلښکرواډه وه مکناټن دخپلی اډی څخه راووت اوغښتل یی چه دملی مبارزینو په غنډه کی ګډون وکړی پدی غنډه کی دملی مبارزینوله خوا غازی محمداکبرخان،سردار سلطان احمد خان،محمدشاه بابرکرخیل،غلام محی الدین غلجی اوغلام بخش ، اودانګرزانو له خوا مکناټن،تریور،مکنزی اولارنس ګډون درلوده . دمجلس ترتیت داسی وه چه مکناتن ،تروراومکنزی ناست وواو لارنس په کښلی تفنګچی سره دمکنا تن ترشاولاړوه .لومړی خبری غا زی محمداکبرخان شروع کړی اوهغه لیک یی مکناټن ته ورښکاره کړ کوم چه دوزیراکبرخان دوژلو په سر یی(۰ ۱۰۰۰) روپی انعام ایښی وی اومکناټن یی ملامت کړ اوپه همدی وخت وزیرمحمداکبرخان مکناټن په هغه تفنګچه ووشت چه څوورځی مخ کښی مکناټن ورکړی وه ،همدارنګه نوروملی مبارزینوپه ترور،مکنزی حمله وکړه اوهغه ووژل اود لارنس نه یی تفنګچه اوتوره واخستل ا وروسته هغه په تښته بریالۍ شوهغه وچه په کال(۱۸۴۲)م دجنوری په شپږمه نیټه دانګریزانولښکر چه شمیریی (۱۶۰۰۰)وه دکابل څخه دجلال آباپه لورحرکت وکړاوپه لاره کی دغلجیو مجاهدینو لخواټول تاراومارشول اوتنهاداکتربرایدن جلال آبادته ورسیدبیاامیر دوست محمدخان په کابل کی پا چاه شو او وزیرمحمد اکبرخان غازی د(۲۹)کا لو په عمر وفات شو اومړی یی دخپل وصیت سره سم په مزارشریف کی ښخ کړ.