Kisha katolike romake
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Kisha katolike romake është kisha e krishterë që drejtohet dhe udhëhiqet nga Papa i Romës. Kisha katolike është kisha e themeluar nga Jezus Krishti, të cilit i përkasin të gjithë të krishterët e pagëzuar, si edhe ata që janë në bashkim të plotë me kishën katolike dhe kishat e tjera të ndara prej saj.
Emërtimi katolik rrjedh nga greq. καθολικός, që do të thotë gjithësinor, botëror, universal.
Midis kishave të krishtera është më e madhja për nga numri i besimtarëve në nivel botëror, me një përqindje të lartë në Evropë dhe në Amerikën jugore.
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Historia
[redaktoni] Mësimet
[redaktoni] Hierarkia (kryesia) e kishës katolike romake
Kur themeloi Kishen e Tij, Jezusi u ngarkoi apostujve te Tij kujdesjen për besimin, duke u mesuar atyre besimin dhe kujdesjen për shpirterat e tyre. Ai vendosi Pjetrin ne kreun e apostujve te tij. Sipas kesaj renditjeje apostolike, e njejta hierarki e vendosur nga Jezusi, ekziston sot ne Kishen moderne me Papen (pasues i Sh.Pjetrit) ne kreun e saj, qe prin peshkopet (pasuesit e apostujve) qe drejtojne vete besimin ne Kishat e tyre vendore.
[redaktoni] Papa
Ne krye te Rrethit te Peshkopeve, Papa është thirrur te drejtoje mbare Kishen e Krishtit si pasues i Sh.Pjetrit dhe Peshkop i Romës, dhe Ipeshkëvnisë se Shenjtë Romake. Ai është Patriark i Perendimit. Kryetari i Italise, Kryepeshkopi dhe Metropolitani i Krahines se Romes, Qeverisesi i Qytet-Shtetit te Vatikanit.Papa është Zëvendësi i Krishtit mbi Tokë. Ai qendron ne vendin e Krishtit, ne interesat e tij, te ruaje grigjen e Krishtit.
Lumen Gentium thotë:
- "Papa i Romes, për arsye te detyres se tij si Zevendes i Krishtit, dhe si bari i mbare Kishes ka plotfuqine, me te larte dhe boterore mbi gjithe Kishen, nje fuqi te cilen ai mund ta ushtroje gjithmone papengese".
[redaktoni] Kryepeshkopët dhe peshkopët
Nen Papen vijne ne renditje hierarkike kryepeshkopet dhe peshkopet. Kisha katolike ndahet ne Krahina kishetare me nje kryedioqeze dhe e organizuar ne shume dioqeza. Ne fund te vitit 2004 numeroheshin 2755. Peshkopet mblidhen rregullisht ne nje Konference peshkopale apo Keshill ekumenik. Megjithkete, edhe keshilli ekumenik duhet te njihet dhe miratohet nga Papa si i vlefshem. Papa vete është peshkop dhe tradicionalisht perdor titullin "Vellai i Nderuar", kur i shkruan formalisht nje peshkopi tjeter.
[redaktoni] Rrethi i Kardinalëve
Megjithese nuk bejne pjese ne hierarkine zyrtare te Kishes, disa peshkopeve u jepet nje status dhe pozita e vecante brenda Kishes duke u ngritur ne Rrethin e Kardinaleve. Roli kreysor i Kardinaleve është te veprojne si keshilltare te vecante te Papes dhe te mblidhen ne vdekjen e Papes për te votuar për pasuesin e tij. Disa nga kardinalet punojne ne Kuri, drejtimi qendror kishetar ne Rome; te tjere janë kryepeshkope apo peshkope ne Shtete te ndryshme te botes. Cdo kardinal me pak perjashtime është peshkop.
[redaktoni] Nuncit dhe ndihmëspeshkopët
Si çdo shtet tjeter, edhe Vatikani i perfaqesuar nga Selia e Shenjtë, mban lidhje diplomatike me shtetet e tjera. Keta pefaqsues janë Nuncit, te cilet mbajne lidhje te shendosha me Kishen e Lindjes. Nunci ndihmohet nga nje ndihmes-peshkop.
Ndihmes-peshkopi nga ana e tij, perkrah peshkopin e nje dioqeze.
[redaktoni] Prifterit dhe famullitaret
Peshkopet ndihmohen nga prifterinjte dhe për sherbesen jo prifterore diakonet (dhjaket). Vete besimtaret janë te bashkuar nga famullia, e cila është pjese e truallit te nje dioqeze dhe drejtohet nga nje prift si famulltar apo bari. Prifterit mund te kryejne shume funksione jo te lidhura drejtperdrejte me veprimtarine e rregullt baritore, si studimi, kerkimi, mesimi ose puna zyrtare.
[redaktoni] Diakoni
Diakoni (διάκονος diakonos = sherbyes) ose dhjaku është sherbyes me i vogel se prifti dhe është ndihmes i tij. Ai predikon fjalen e Perendise, mund te pagezoje, te ndihmoje ne lidhjen e kurores se nje martese, bashkerendisin drejtimin dhe mbledhjen e ndihmesave me te holla nga besimtaret ne kishe.