Gjermania

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Bundesrepublik Deutschland
Flamuri - Gjermania Emblema - Gjermania
(Detaje) (Detaje)
Moto Kombëtare: Einigkeit und Recht und Freiheit
(Gjermanishtja:Bashkimi, Drejtësia dhe Liria)
Vendndodhja -Gjermania
Gjuhë zyrtare Gjermanishtja1
Kryeqyteti Berlini
Sistemi Republik Federale
President Horst Köhler
Kryeministër Angela Merkel
Kryetarë i Parlamentit Norbert Lammert
Sipërfaqja
 -totale
 -ujore

349,223   km²  - (61 -ta)
2.416  %
Popullsia
 - Totale
 - Dendësia

82,495,00 (2004)   - (13 -ta)
242 b. / km²
Monedha Euro (€)2
Zona kohore UTC + 01:00, veres + 02:00
Pavarësia
 nga Lufta
23 Maj 1949 - (shpallur)
OKB nga 18 Shtator 1973
Himni kombëtar Das Lied der Deutschen
Kodi i internetit TLD .de
Prefiksi telefonik +49
1 Danishtja dhe Gjuha Sorbiane etj. në pjesë të caktuara

2 zëvendëson markën gjermane

redaktoni

Republika Federale e Gjermanisë ( gjermanisht: Bundesrepublik Deutschland ) ndodhet në pjesën qendrore të Evropës dhe ka kufi të përbashkët me (nga veriu) Danimarkën, Poloninë, Çekinë, Austrinë, Zvicrën, Francën, Luksemburgun, Belgjikën dhe Holandën. Ndërsa në veri në anën perëndimore e përshkon kufiri natyral i detit verior dhe anën lindore deti lindor.

Kryeqendër e qeverisjes dhe kryeqytet është Berlini edhe pse disa ministri ndodhen ende në kryeqytetin e vjetër, në Bon(Bonn). Sistemi politik shtetëror është federatë dhe i organizuar si demokraci parlamentare, sipas paragrafit 20 të kushtetutës gjermane, Gjermania është një bashkësi shtetesh demokratike dhe sociale me të drejtën e pushtetit. Ky shtet federal përbëhet nga 16 vende pjesërisht sovrane. Tetëdhjetë e dy milionë banorë që banojnë në një hapësirë prej 349,223 kilometra katrorëve, e bëjnë Gjermanin të jetë vendi me dendësinë më të madhe në Evropë. Po ashtu Gjermania është e njohur si anëtare e Bashkësisë Evropiane (BE), Grupit të tetëshes dhe NATO-së.

Tabela e përmbajtjeve

[redaktoni] Historia

Artikulli kryesor Historia e Gjermanisë

Historia e shtetit gjerman është shume e pasur. Te dhenat tregojne se ne mijëvjeçarin e parë para Krishtitit vendi filloi të banohet nga popullsi indoevropiane. Ne vitin 962 p.e.s u krijua Perandoria e Shenjtë Gjermane. Nga mesi i dytë i shek.XIX Prusia forcohet mjaft dhe bëhet nismëtarja e Luftës se Parë Botërore. Në vitet 1919-1933 zotëron Republika e Vajmarës. Ne vitet 1933-1945 vendoset diktatura e Adolf Hitlerit - Perandoria e III-të (gjer. Reich III). Pas luftës II-të botërore, historia e saj është lidhur me rindërtimin, fuqizimin ekonomik dhe me ribashkimin e të dy shteteve Gjermane(1990) pas shembjes se murit të Berlinit.

[redaktoni] Politika

Artikulli kryesor Sistemi shtetror
President i SHBA-ve George W. Bush duke mbajtur fjalim në Bundestag në Berlin.
President i SHBA-ve George W. Bush duke mbajtur fjalim në Bundestag në Berlin.

Gjermania është republikë federale, parlamentare, reprezentative demokratike. Politika gjermane funksionon nën rregulloren e njohur si Grundgesetz ("Ligji bazik") i miratuar nga viti 1949. Amandamentet në Grundgesetz kërkojnë miratimin e dy të tretave (2/3) të shumicës (mazhorancës) parlamentare. Grundgesetz-i në vitin 1990 pësoi disa ndryshime në amandamente ndikuar nga ribashkimi i Gjermanisë.

Kancelari është udhëheqës i qeverisë dhe fuqi ekzekutive shtetërore. Fuqia legjislative federale parlamentare është Bundestagu dhe Bundesrati një trup unik legjislativ që nuk mund të krahasohet me asnjë sistem tjetër. Bundestagu zgjedhet përmes zgjedhjeve direkte, votimeve. Antarët e Bundesratit përfaqësojnë qeveritë e 16 federatave gjermane dhe janë antarë të kabinetit shtetërorë që mund t'i ndërrojë dhe largojë në çdo kohë.

Që nga viti 1949, sistemi partiak ka qenë i dominuar ngaUnioni Kristioano-Demokratik dhe Partia Social-Demokrate e Gjermanisë

Udhëheqësi gjerman i shtetit është Presidenti i Gjermanisë, i zgjedhur nga Bundesversammlungu, institut që përfshin antarët e Bundestagut dhe një numër të barabartë të delegatëve shtetërorë. Fuqia e dytë udhëheqëse politike në gjermani është Presidenti i Bundestagut, i cili zgjidhet nga vetë Bundestagu.

[redaktoni] Njësitë shtetërore

States of Germany
States of Germany
Artikulli kryesor: Njësitë federative të Gjermanisë

Gjermania ndahet në 16 njësi shtetërore të quajtura "lender" (org.:Länder; njëjës Land, thuhet edhe Bundesländer; njëjës:Bundesland). Këto njësi shterore ndahen në 439 njësi administrative. Gjermania është një federatë dhe njësit shtetrore të saj kanë kompetenca të barabarta ndërmjet veti dhe po ashtu kanë përfqsuesit e tyre në dhomën federative.


[redaktoni] Gjeografia

Artikulli kryesor Gjeografia e Gjermanisë

Sipërfaqja e përgjithshme e Gjermanisë është 357,021 km2, shtrihet rreth koordinatave gjeografike 51 00 V, 9 00 L dhe 349,223 km 2 të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 7,798 km 2 ujë. Vija bregdetare e Gjermanisë është 2,389 km e gjatë.

Klima e Gjermanisë është e ndryshme në përgjithësi është klimë kontinentale me dimër e verë të lagësht.

Pjesa më e madhe e relievit në veri dhe perëndim e përbëjnë terrenet e rrafshëta dhe malet e ulëta,në pjesën jugore e posaçërisht në Bavari tereni është malorë dhe përshkohet nga Alpet. Pika më e ultë e relievit gjendet nën nivelin e detit në një vend të quajtur Nojdorf (gjer. Neudorf bei Wilster) (-3.54m) dhe ajo më e lara në lartësi mbidetare prej 2,963 metrave në vendin e quajtur Cugshpice (gjer.:Zugspitze).

[redaktoni] Ekonomia

Artikulli kryesor Ekonomia e Gjermanisë

[redaktoni] Demografia

Artikulli kryesor Demografia e Gjermanisë

Gjermania është kolosi i kontinentit europian.Vitet e fundit është vërejtur nje rritje e madhe e industrisë dhe produkteve gjermane.Për nga GDP rradhitet e treta në botë pas SHBA-së dhe Japonisë.Sipas burimeve të Organizatës Botërore të Tregëtisë Gjermania u rradhit si eksportuesja më e madhe në botë.Prodhon qymyrguri të cilësisë së lartë, ka industri mekanike, metalurgji, industri kimike, elektronike, industri automobilash, ndërtim anijesh etj.Firmat gjigande te elektronikës si ajo Siemens dhe ato të ndërtimit te automobilave siç janë Volkswagen dhe DaimlerChrysler rradhiten ndër firmat më të mëdha në botë.Bujqësia gjermane është në nivelet më të larta.Me të merret 3% e popullsisë.Prodhon patate, panxharsheqeri, drithëra, bimë farogjere etj.Telekomunikacioni është ndër nivelet më të larta.Tonazhi i flotës detare është rreth 5 milionë ton.Frankufurti është aeroporti më i madh i vendit dhe një ndër më të mëdhenjtë në botë.Përdor monedhën e përbashkët evropiane.Së bashku me Francen ajo luan një rol kryesor në Bashkimin Evropian.

[redaktoni] Kultura

Artikulli kryesor Kultura e Gjermanisë
  • Telekomunikacioni
  • Transporti
  • Ushtria
  • Pushime

[redaktoni] Kultura shqiptare në Gjermani

[redaktoni] Shiko dhe këtë

[redaktoni] Lidhje të jashtme

Commons:Category
Wikimedia Commons gjeni më shumë në kategorinë:
Commons:Category
Wikimedia Commons gjeni më shumë në artikullin:





Në gjuhë të tjera