Norbert Jokl
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Norbert Jokli (25 shkurt 1887 - maj 1942) ishte albanolog austriak me prejardhje çifute. Njihet si babai i albanologjisë.
Lindi ne Bzenec (asokohe Bisenz), Moravia e Jugut, sot Republika Çeke si biri i vetem i nje tregetari hebre. Perfundoi shkollen e larte me nota te shkelqyera dhe hyri ne fakultetin e drejtesise ne Universitetin e Vjenës. Mori ketu graden e doktorit te drejtesise summa cum laude me 23 qershor, 1901.
Disa kohe veproi si stazhist ligjor, por me vone vendosi t´i perkushtohej gjuhesise. Studio gjuhët indo-evropiane, sllavistiken dhe gjuhët romane dhe u gradua me lavderim ne keto lëme.
Ne vjeshten e viti 1903, ai u be stazhist ne librarine e Universitetit te Vjenes ku punoi deri ne vitin 1938. Ne moshen 30 vjeçare, mesoi gjuhen shqipe, e cila gjer ne ate kohe kishte qene shume pake e studiuar.
Ne prill te 1933, paleontologu dhe albanologu Franz Nopcsa (Ferenc Nopcsa) vrau sekretaren dhe veten e tij. Ai i la trashegim Norbert Joklit punen e tij albanologjike.
Eshte autor i librave Studime mbi etimologjinë dhe fjalëformimin e shqipes dhe Kërkime gjuhësore - kulturore historike nga fusha e shqipes.
Kishte lidhje të ngushta me intelektualë shqiptarë të asaj kohe si Faik Konica, Aleksandër Xhuvani, Ernest Koliqi dhe Gjergj Fishta, si edhe pati nxenes shqiptare. Thuhet se në vitin 1937 kishte vizituar një herë të vetme Shqipërinë ku me rastin e 25-vjetorit të shpalljes së pavarësisë, u prit me nderime dhe u nderua me çmimin “Urdhni i Skënderbeut”.
Nën terrorin e Hitlerit, Shqipëria shihej si vend i shpëtimit të tij për shkak të origjinës hebraike. Për këtë dihet që intelektualët shqiptarë bënë të pamundurën ta ndihmonin. Në tetor 1941, Ernest Koliqi iu drejtua me një letër konsullit shqiptar Nikollë Rrota në Vjenë ku e njoftonte se kishte angazhuar profesor Joklin si organizator të bibliotekave të Shqipërisë me një rrogë mujore prej 600 frangash ari. Albanologu mendonte të shkonte në Shqipëri e të merrte me vete edhe bibliotekën e tij personale.
Nga një letër e Fishtës drejtuar Jakomonit mësojmë se Shqipëria ishte vërtet vendi që u tregua i gatshëm ta strehonte, por Jokli kërkonte të nisej drejt Amerikës. Letra drejtuar Jakomonit, e nisur nga Shkodra, është e datës 23 shtator 1939. Shqipëria ishte pushtuar në 7 prill 1939 nga Italia fashiste. Në 12 prill 1939, Viktor Emanueli III u shpall mbret i Shqipërisë dhe shqiptarëve dhe Francesco Jacomoni (ish ambasador i Italisë në Shqipëri) u bë mëkëmbës i tij me të cilin qeveria e re shqiptare nën drejtimin e Shefqet bej Vërlacit, nënshkroi një sërë marrëveshjesh. Kjo ishte situata në vend kur kërkohej shpëtimi i Jokl.
Fundi i jets se tij është tragjik. Norbert Jokli u arrestua nga Gestapoja në 4 mars 1942 në banesën e tij Vjenë. Po ky vit shënohet si vit i vdekjes së albanologut.
Me 29 prill 1982 Senati i Universitetit te Vjenes vendosi te radhise emrin e Norbert Joklit ne tabelen e nderit te universitetit.