Dalmatët

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Ilirët
Taulantët
Arbët
Adrianët
Enkelejtë
Dasaretët
Dardanët
Dalmatët
Penestët
Molosët
Kaonët
Thesprorët
Arbëreshët
Pirustët
Parathinët
Japodët
Paionët
Eordejtë
Japigët
Labeatët
Mesapët
Atintanët
Shqiptarët

Dalmatët një ndër fiset e mëdha e të njohura ilire, banorë të pjesës Verilindore të Ilirisë. Që nga periudha më e lashtë e deri në shek. II p.e.r. trevat e tyre shtrihesin në brendësi, prapa vargamalit Dinarik në pllajat e Duvnos, Livnos e Gllamoçit, në Bosnjën e sotme Perëndimore. Pasi krijuan federatën e tyre, u zgjeruan drejt brigjeve të Adriatikut. Por nuk arritën të bëheshin fuqi detare dhe nuk i vunë nën zotërim ishujt e beregdetit të Dalamcisë. Qytezat e tyre të fortifikuara përkasin periudhës së parë të hekurit. Kryeqendra e tyre u bë Delmini. Dalamatët ishin njëri ndër fiset ilire që i bënin qëndresë pushtimit romak dhe kanë zhvilluar një varg luftërash të përgjakshme e kryengritjesh kundër romakëve në vitet 156-155, 119-117, 51-46, 39-37 p.e.r. Lufta e tyre më e madhe kundër pushtuesve romak lidhet me Kryengritjen Ilire të viteve 6-9 e.r Dalmatët ishin të përmendur për blegtorinë dhe kishin të zhvilluar zejtarinë të lidhur me të. Viset e tyre ishin të pasura me pyje e xeherore dhe shquheshin për punimin e drurit. Mbeturinat e rendit fisnor u ruajtën deri vonë te Dalmatët, me këtë shpjegohet pohimi i Strabonit se ata nuk pranonin monedha , u merrnin fiseve të nënshtruara drithë e bagëti si haraç dhe tokën e ndanin njëherë në 8 vjetë.

Tabela e përmbajtjeve

[redaktoni] Historia

  • Paraqitja e parë në literatur si emër
  • Paraqitja e fundit si fisë apo form tjetër me të njëjtin emër
  • Kulminacioni i zhvillimit të fisit

[redaktoni] Politika

  • Mardhënjet përbrenda fisit
  • Mardhëniet me fiset fqinje
  • Mardheniet e jashtme

[redaktoni] Gjeografia

  • Gjatë fazës fillestare
  • Terioret më të gjëra të qeveriura nga fisi
  • Vendbanime

[redaktoni] Ekonomia

  • Qarku ekonomik përbenda fisit
  • Këmbimet ekonomike të fisit

[redaktoni] Demografia

  • Strktura e popullsisë
    • Bujqë
    • Aristrokaci
    • Skllavë

[redaktoni] Kultura

  • Kultura e Fisit

[redaktoni] Të tjera

   * Organiszimi i Transportit
   * Organizimi i Ushtrisë   

[redaktoni] Burime informatash për fisin

  • Emërtimi në literatur
    • Ilirisht :
    • Latinisht:
    • Greqisht :
    • Anglisht :
    • Gjuhë tjera

[redaktoni] Lidhje të jashtme