Kukësi
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Kukësi |
|
---|---|
Të dhëna bazë | |
Sipërfaqja: | |
Banorë: | 27000 |
Dëndësia e popullsisë: | |
Kodi postar: | AL - 8500 |
Prefiksi: | 024 |
Pozita gjeografike: | 42.09°V, 20.43°L |
Lartësia: | |
Targa e automjetit: | KU |
Kodi zyrtar i komunës: | |
Zonat banuese | |
Adresa e administratës së qytetit | |
Adresa e bashkisë: | Sheshi Skenderbej |
Telefon/Fax: | |
Internet: | http://www.shembull.al |
Politikë | |
Kryetari bashkisë: | Hasan Halili |
Partia në pushtet: | PD |
Vendet parlamentare: | |
Zgjedhjet e fundit: | 18 shkurt 2007 |
Zgjedhjet e ardhshme: | |
Përfaqsia parlamentare | |
Vota në parlament: | |
Vendndodhja e qytetit | |
Kukësi është qytet në Shqipërinë verilindore, i shtrire ne koordinatat 42.09°V, 20.43°L
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Pak histori
Kronologji:
- Në vitin 1571 shënohet me emrin "Kukufic" me 12 shtëpi
- Në vitin 1610 rreth 50 shtëpi
- Në vitin 1633 përmendet Vau i Kukësit
- Nga fundi i shekullit XVII deri nga fundi i shekullit të XVII rezultoi i braktisur.
- Nga fundi i shekullit të XVII e fillimi i shekullit të XIX u riprodhua me banorë te ardhur nga Bicajt
- Në 1869 rishfaqet me emrin "Kukusa"
- Në vitin 1912-1921 u pushtua nga serbët, bullgarët dhe austriakët
- Dhjetor 1921 u përfshi në administratën e shtetit shqiptar
- Në 1923 u bë qender krahinore me 28 shtëpi e 186 banorë
- Në 1925 u bë qytet, qendër e Prefekturës së Kosovës, krahinë e bashki
- Në 1938 kishte 1800 banorë
- Në 1939-1943 ishte nën pushtimin italian e 1943-1944 nën pushtimin gjerman
- Më 18 nëntor 1944 u çlirua nga forcat partizane
- Më 31 mars 1962 u vendos përmbytja e Kukësit të vjeter dhe ndërtimi i Kukësit të ri
- Më 22 korrik 1962 filluan punimet për ndertimin e Kukësit të ri
- Në prill të 1965 filloi popullimi i tij
- Në 1970 kishte 6073 banorë
- Në 1978 Kukësi i vjeter ua la vendin ujerave të liqenit të Fierzës
- Në 2000 kandidat për Çmimin Nobel
[redaktoni] Politika
Kryetar i Bashkisë së Kukësit është z.Hasan Halili i Partise Demokratike.
[redaktoni] Ekonomia
Kukësi gjatë regjimit komunist ishtë një qendër industriale në Shqipëri. Deri në vitet '90, Kukësi kishte një industri të nxjerrjes dhe shkrirjes së bakrit (teknologji sovjetike e viteve '60), nxjerrjës dhe koncentrimit të mineralit të kromit, nxjerrjes së mineralit të kuarcit, prodhimit të materialeve të ndertimit (materiale inerte, parafabrikate etj), përpunimit të lëndës drusore dhe prodhimit të mobiljeve, prodhimit të qilimave dhe sixhadeve, prodhimeve ushqimore (pije alkoolike, prodhime të qumështit, prodhime përpunuese të frutave dhe perimeve, prodhimit te bukës etj.), mbledhjes dhe përpunimit të bimëve mjekësore, prodhime të industrisë mekanike, shërbim hotelier përmes dy hoteleve turistike të cilat pritnin dhe përcillnin dhe disa qindra turistë të huaj, etj.
Teknologjia e perdorur ne industrite e lartpermendura ishte krejtesisht primitive dhe tipike për ekonomite e planifikuara te vendeve komuniste (te cilat nuk punonin sipas kerkeses dhe ofertes). Kukesi ishte nje vend i njohur dhe me tradite ne rritjen dhe mbareshtrimin e deleve. Cilesia e mishit dhe leshit te deleve lumjane ishin te njohura ne te gjithe Ballkanin. Regjimi komunist dhe vecanerisht fushata antiekonomike e tufezimit te bagetive beri qe numri i krereve te vije vazhdimisht ne renje dhe kjo vec kesaj coi ne ftohjen e deshires se blegtorit për te rritur e mbareshtruar bageti. Prodhimet e kesaj industrie ishin te percaktuara për perdorim te brendshem ose eksportoheshin jashte vendit duke u shkembyer me mallra te tjera.
Kukesi ishte gjithashtu nje qender e njohur e transportit. Krahas llojeve te tjera te transportit, aty ishte i zhvilluar dhe transporti ujor, permes liqenit artificial te Fierzes, i cili bente te mundur transportin e mallrave dhe te udhetareve. Nje pjese e konsiderueshme e banoreve te qytetit dhe te fshatrave punonin ne zonen nxjerrese dhe perpunuese te kromit ne Kalimash, ne minieren e nxjerrjes se bakrit ne Gjegjan etj.
Transformimet ekonomike drejt ekonomise se tregut te lire pas viteve '90 ne vend ishin tepër te ndjeshme dhe nga ky shkak dhe ne Kukes gati e gjithe industria e lartpermendur falimentoi ne teresi, sepse ajo industri ishte ngritur për te funksionuar ne kushtet e nje ekonomie te centralizuar dhe te planifikuar. Vec kesaj, shkalla e larte e amortizmit, teknologjia e vjeteruar, bene qe gati e gjithe kjo industri te dale jashte loje sepse ne kushtet e reja ajo ishte teresisht joefektive. Mirepo kjo shkaktoi shume plage sociale, duke cuar ne krijimin e nje mase te madhe te papunesh. Nje gabim i ndjeshem ishte dhe mosprivatizimi i drejte i prones shteterore. Vecanerisht e asaj pjese te industrise e cila permes kreditimit dhe zbatimit te teknologjive bashkekohore do te mund te ringjallej.
Moszgjidhja ne kohe e problemeve te pronesise mbi token shkaktoi shume konflikte pronesore dhe bllokoi teresisht inisiativat e biznesit vendas dhe atij te huaj, duke krijuar nje ngerc absurd dhe qe ende dhe sot e kesaj dite vazhdon t'a mbaje te mberthyer te gjithe Kukesin.
Nje rol shkaterrimtar për ekonomine e Kukesit dhe acarimin e metejshem te problemeve sociale, ka luajtur ekzistenca e kufirit me Kosoven qe nga viti 1948 dhe vecanerisht embargoja e komunitetit nderkombetar ndaj ish-Jugosllavise. Shkak i tyre, sot nje pjese e industrise qe mund te ringjallej, mbeti e bllokuar, duke cuar ne rrenimin total te objekteve industriale dhe ne nje shkalle shume te larte te papunesise. Sot ekonomia e qytetit te Kukesit është e mbizoteruar nga biznesi individual apo ai familjar dhe kryesisht është e bazuar tek tregetia e vogel. Deget zoteruese te ekonomise nder te tjera jane: tregetia, transporti dhe sherbimet. Mirepo pengese e madhe ne zhvillimin e ekonomise se Kukesit është gjendja e rrenuar e infrastruktures ne pergjithesi dhe asaj rrugore ne vecanti.
Kukesi zoteron dhe nje aeroport te permasave nderkombetare (perfunduar se ndertuari ne fund te vitit 2004), mirepo për paaftesi qeverisese dhe për dhenje monopoli aeroportit te Rinasit, ai sot nuk funksionon. Kukesit i mungon dhe infrastruktura e lidhjeve me fshatrat dhe qytetet e aferta si Peshkopi, Shkoder, Krume, Prizren etj. Te gjithe keto faktore e faktore te tjere e kane detyruar qytetarin e Kukesit te braktise vendin e te drejtohet për ne Tirane e zona te tjera apo edhe për te emigruar jashte vendit.
[redaktoni] Transporti
Qyteti i Kukesit është nje nyje nderlidhese natyrore e pjeseve te tjera te Shqiperise me Kosoven e me tej. Largesia e Kukesit nga Tirana (kryeqyteti i Shqiperise) është 210 km (kalimi nepër Shpal), ndersa largesia e kesaj rruge duke kaluar nepër Shkoder (rruge qe sugjerohet nga transporti nderkombetar) është 236 km.
Ne muajin shtator 2006 ka filluar ndertimi i pershpejtuar i autostrades Durres-Kukes-Morine. Për segmentin Kalimash-Morine janë duke punuar 7 firma, ndersa për segmentin me te veshtire ate Rreshen-Kalimash është nenshkruar kontrata me "Bechtel" nga SHBA dhe "ENKA" nga Turqia për ndertimin deri ne qershor te vitit 2009 te ketij segmenti, pjese e te cilit është dhe tuneli me i gjate rrugor ne Ballkan. Se shpejti do te nisin punimet perfundimtare për segmentin Milot-Rreshen.
Largesia e Kukesit nga Shkodra është 116 km. Largesia e Kukesit nga Peshkopia është 81 km. Largesia e Kukesit nga Bajram Curri është 87 km. Largesia e Kukesit nga Prishtina (kryeqyteti i Kosoves)është 122 km. Largesia e Kukesit nga Shkupi (kryeqyteti i Maqedonise)është 155 km.
[redaktoni] Shiko dhe këtë
[redaktoni] Lidhje të jashtme
![]() ![]() |
Ky artikull nga tema Gjeografia e Shqipërisë është një faqe cung. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar. |
Tirana · Durrësi · Elbasani · Shkodra · Vlora · Korça · Fieri · Berati · Lushnja · Kavaja · Pogradeci · Laçi · Gjirokastra · Patosi · Kruja · Kuçova · Kukësi · Lezha · Saranda · Peshkopia Burreli · Cërriku · Çorovoda · Shijaku · Librazhdi · Tepelena · Gramshi · Poliçani · Bulqiza · Përmeti · Fushë-Kruja · Kamza · Rrësheni · Ballshi · Mamurrasi · Bajram Curri · Erseka · Peqini · Divjaka · Selenica · Bilishti · Roskoveci · Puka · Memaliaj · Rrogozhina · Ura Vajgurore · Himara · Delvina · Vora · Kopliku · Maliqi · Përrenjasi · Kruma · Libohova · Orikumi · Fushë-Arrëza · Shëngjini · Rubiku · Miloti · Leskoviku · Konispoli · Këlcyra · Krasta · Kërraba