Sheriati

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Pjesë nga një sërë artikujsh.

Islami

Historia Islame

Besimi dhe praktika

Teuhidi i AllahutDeklarata IslameNamaziAgjërimiHaxhxhiZekati

Figura të njohura

MuhammediSahabëtProfetët në Islam • Aliu • Ebu BekirOmeri

Tekste dhe ligje

Kur'aniSuret Kur'anoreHadithiSheriati • Jurispudenca Islame •

Medh-hebet në Islam

• Hanefi • Shafi • Maliki• Hanbeli •

Aspektet shoqërore

• Akademia • Teologjia • Filozofia • Shkenca • Arti • Arkitektura • Qytetet • KalendariFestatGruaja Kur'an • Sufizmi•

Shih edhe

Fjalori Islam

Sheriatit definohet si përmbledhje e dispozitave fetare, sipas të cilave veprojnë muslimanët. Sheriati është ligj fetar i muslimanëve që përfshinë tëgjitha sferat e jetës së tyre. Dispozitat e Sheriatit përfshijnë të gjitha veprat e personave të rritur dhe të vetëdijshëm - të arsyeshëm dhe për këto vepra parasheh rregullat e veta.

Sheriati është feja të cilën All-llahu e shpalli dhe e qartësoi për robërit e Tij. Burimi i tij është shpallja nga Zoti. Shpallja nga Zoti përfaqësohet në Kur'an, si fjalë e Zotit dhe në Sunneh të të Dërguarit të Tij, si fjalët, veprat dhe miratimet e tij.

Interesi të cilin Sheriati synon ta sigurojë mund të jetë njëra nga të ashtuquajturat “pesë nevojat e domosdoshme dhe qenësore (vitale)” (darûrijât), mund të jetë kërkesë ose nevojë (hâxheh), përmirësim (tahsîn, d.m.th. diçka që nuk është as domosdoshmëri e as nevojë, por që është pozitive për njeriun).

Domosdoshmëritë (ad-darûrijât) janë këto baza: ruajtja e Fesë, ruajtja e jetës, ruajtja e mendjes, ruajtja e nderit dhe ruajtja e pasurisë.

Tabela e përmbajtjeve

[redaktoni] E drejta e sheriatit

Artikulli kryesor: E drejta e sheriatit

Zanafilla e kësaj shkence është që nga Profeti Muhammed a.s., i cili që në atë kohë gjykonte në çështjet dhe punët e përditshme të muslimanëve në të gjitha sferat e jetës, ta zëmë në çështjet civile, martesore-familjare, trashëgimisë, penale etj, pastaj kjo shkencë ka avancuar, në veçanti në kohën e shokëve të tij (Sahabëve). Formimi i mirëfilltë i së drejtës së Sheriatit ka arritur të veçohet si shkencë që nga shekulli i dytë hixhrij. Se e drejta e Sheriatit ka filluar të zhvillohet si shkencë e mirëfilltë që në kohën e shokëve të Pejgamberit tregojnë ngjarjet e shumta të pasuesve të profetit Muhammed siç ishin Ebu Bekri, Umeri, Uthmani, Aliu dhe të tjerë, që në të shumtën e rasteve, edhe pse ishin udhëheqës shteti, ata gjykonin për shume çështje dhe punë në jetën e përditshme. Është për tu theksuar rasti i udhëheqësit-Halifit të dytë të muslimanëve Umerit r. a. i cili pasi që kishte emëruar si gjykatës një bashkëkohës të tij, përveç të tjerash, e paskësh porositë: “Njihi-mësoji provat dhe argumentet e pastaj gjykoji punët sipas mendimit tënd”(duke u bazuar në Kur’an dhe Sunnet).

[redaktoni] Qëllimet e sheriatit

Sheriati ka për qëllim arritjen e kufirit më të lartë të mirëqenies së njerëzve, prandaj ligjet e tij synojnë t'i sigurojnë, t'i mbrojnë dhe t'i kultivojnë interesat e tyre. Interesat e njeriut nuk kufizohen vetëm në qështjet e kësaj bote, por ato në Sheriat përfshjnë këtë botë, por edhe botën e ardhshme e cila është e amshuar; përfshin trupin material dhe shpirtin. Ligji islam – Sheriati, më tutje, synon një barazpeshë ndërmjet interesave të individit dhe atyre të shoqërisë, ndërmjet interesave të shtresave të posaqme të shoqërsisë dhe ndërmjet interesave të popullit në përgjithësi; ndërmjet interesave të kombeve në veçanti dhe atyre të njerëzimit në përgjithësi; ndërmjet interesave të gjeneratave të tanishme dhe interesave të gjeneratave të ardhme.

[redaktoni] Obligimet, lejimet dhe ndalimet

Artikulli kryesor: Obligimet, lejimet dhe ndalimet sipas sheriatit

Sheriati Islam që është ligj jete për çdo musliman përqëndohet në përcaktimin e rregullit jetësorë jo vetëm të muslimanëve por të gjithë njerëzimit në përgjithësi. Ligjet e qarta dhe direkte të paraqitura në Kur'an dhe Sunnet janë univerzale për tëgjitha vendet dhe kohërat, kurse të tjerat janë ato që janë të tërthorta, të përgjithëshme përmes të cilave duhet nxjerr ligjet për kohën përkatëse.

Obligimet, lejimet dhe ndalimet e veprave të individëve sipas sheriatit, ndahen në:

  • Farz - që është obligim i patjetërsueshëm e që mund të jetë: farzi-ajn dhe farzi-kijafe.
  • Vaxhib - është ajo vepër që All-llahu xh.sh. urdhëroi të punohet, mirëpo nuk jemi gjithaqë të sigurtë se urdhëri i All-llahut xh.sh. ka të bëjë me të apo me ndonjë vepër tjetër.
  • Sunnet - është çdo gjë që e ka punuar Muhammedi a.s. ka porositur ose ka lejuar të punohet e që mund të jet : sunnete muekkede dhe sunete gajri-muekkede.
  • Mustehab - veprat të cilat janë të lavdishme të punohen.
  • Mbah - veprat të cilat nuk janë urdhëruar të punohen, por as nuk janë të ndaluara të punohen.
  • Haram - çdo vepër që rreptësisht është e ndaluar.
  • Mekruh - vepra që nuk është mirë të punohen. e që nuk është e ndaluar rreptësisht. Mekruhi mund të jetë: Mekruh-tahrimen dhe Mekruh-tenzihen.
  • Mufsid - vepra të cilat i prishin aktet fetare.

[redaktoni] Burimet e sheriatit

Artikulli kryesor: Burimet e sheriatit

All-llahu xh.sh. ia zbriti Kur`anin Muhammedit a.s. që t`i tregojë gjithë njerëzimit për përgjegjësinë që do ta kenë para madhërisë së Tij. Në të drejtën e Sheriatit islam ekzistojnë disa burime kryesore që mund të bazohemi në to për çdo cështje që i përket Fesë Islame, disa nga këto burime janë kryesore ndërsa disa janë dytësore. Po edhe burimet kryesore nuk janë të një rangu sepse disa prej tyre siç theksojnë juristët islam kanë më shumë përparësi se tjerat. Burimet e Sheriatit islam janë të renditura sipas vlerës dhe rëndësisë së tyre juridike: Kur'ani, Sunneti, Ixhmaul Umeti dhe Kijasi.

[redaktoni] Shiko dhe këtë

[redaktoni] Lidhje të jashtme