Çadi
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
|
|||||
Moto Kombëtare: Unité - Travail - Progrès ( Frëngishtja: Bashkim, Punë, Përparim) |
|||||
Gjuhë zyrtare | Frëngishtja, arabishtja | ||||
Kryeqyteti | Ndgamena | ||||
Sistemi | Republikë | ||||
President | Idris Deby | ||||
Kryeministër | Paskal Joadimnagi | ||||
Sipërfaqja -totale -ujore |
1,284,000 km² - ( 20 -ta) 1.9 % |
||||
Popullsia - Totale - Dendësia |
9,253,493 - ( 82 -ta) 7.2 b. / km² |
||||
Monedha | Frangu CFA | ||||
Zona kohore | UTC + 01:00 | ||||
Pavarësia nga Franca |
11 gusht 1960 - (shpallur) -- |
||||
Në OKB nga | 11 Gusht 1960 | ||||
Himni kombëtar | La Tchadienne | ||||
Kodi i internetit TLD | . td |
||||
Prefiksi telefonik | +235 |
||||
redaktoni |
Çadi ndodhet në pjesën qenrore-veriore të Afrkës. Çadi në veri kufizohet me Libinë, në lindje me Sudanin, në jug me Republiken e Afrikës Qendrore, në jug-perendim me Kamerunin e Nigerinë dhe në veri-perendim me Nigerin.
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Historia
- Artikulli kryesor Historia e Çadit
Çadi është themeluar si shtet nga territoret koloniale franceze në Afrikë të mbajtur deri në vitet 1960-ta. Pas pavarësisë, në shtetit e krijuar zotëronin konfliktet etnike të cilat për një kohë i errësoi intervenimi libian para paqes që dukej në horizont e cila u restaurua më 1990. Si duket ndërhyrja e Libisë ka shkaktuar që në qeveri të vinin grupe politiko-ushtarake që luftonin për territoret e diskutueshme me Libinë. Duke shfrytëzuar interesat e konfliktit me Libinë, qeveria ja arriti që të krijonte një kushtetutë moderne dhe të mbajë zgjedhjet e lira të përgjithshme në vitin 1996 dhe 1997.
Gjatë vitit 1998 në pjesën veriore të Çadit shpërthyen dy rebelime të cilat në mënyrë sporadike sollën dy marrëveshjet e viteve 2002 dhe 2003, në mes të rebelëve dhe qeverisë. Edhe përkundër reformave fuqia vendosëshe duket se ka mbetur në duar të parisë veriore të kyçur në dallimet etnike.
[redaktoni] Politika
- Artikulli kryesor Sistemi shtetror
[redaktoni] Njësit administrative
- Artikulli kryesor Njësit administrative
[redaktoni] Gjeografia
- Artikulli kryesor Gjeografia e Çadit
Sipërfaqja e përgjithshme e Çadit është 1,284,000 km2 nga e cila 24,800 km2 janë ujore dhe shtrihet rreth koordinatave gjeografike 15 00 V, 19 00 L.
Çadi ka një vijë kufitare tokësore 5,968 km të gjatë dhe nuk ka dalje në detë.
Çadi ka klimë tropike në jug ndërsa në veri klimë shkretëtire.
Relievi i Çadit është i gjerë e i gjorë, në pjesën qendrore terren i rrafshët me lumenj të paktë, që në pjesën veriore kalon në shkretëtirë e në pjesën veriperëndimore fillon të ngrihet në teren malorë, pjesa jugore përshkohet nga tereni i ulët. Pika më e ultë e relievit është 160m në vendin e quajtur Xhurab Depresion (ang.:Djourab Depression) dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 3,415 metrave në "Emi Kousi" (ang.:Emi Koussi), në veri të pjesës qendrore të vendit.
[redaktoni] Ekonomia
- Artikulli kryesor Ekonomia e Çadit
[redaktoni] Demografia
- Artikulli kryesor Demografia e Çadit
[redaktoni] Kultura
- Artikulli kryesor Kultura e Çadit
* Telekomunikacioni * Transporti * Ushtria * Pushime
[redaktoni] Lidhje të jashtme
- Qeveria :
- Kryetari :
- Parlamenti :
- Ministria :
![]() |
Ky artikull nga Gjeografia e Afrikës është një faqe cung. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar. |
Afrika e Jugut · Afrika Qendrore · Algjeria · Angola · Benini · Botsvana · Bregu i Fildishtë · Burkina Faso · Burundi · Çadi · Egjipti · Eritrea · Etiopia · Gaboni · Gambia · Gana · Guineja · Guineja Bizare · Guineja Ekuatoriale · Kameruni · Kenia · Kepi i Gjelbër · Komoros · Kongo (Rep.) · Kongo (RD) · Lesoto · Liberia · Libia · Madagaskar · Malevia · Mali · Maroku · Mauritania · Mauritius · Mozambiku · Namibia · Nigeri · Nigeria · Ruanda · Sao Tome dhe Principe · Senegali · Sejelles · Siera Leone · Somalia · Suazilandia · Sudani · Tanzania · Togo · Tunizi · Uganda · Xhibuti · Zambia · Zimbabveja