Ndërgjegjja
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Ndërgjegjja sipas psikologjise tradicionale është një funksion i aftësisë njerzore për të përvetësuar diturinë. Ndërgjegjja është dhuntia e vetgjykimit, ndjenjës së pendimit dhe e keqardhjes kur ne bëjmë gjëra që janë kundër normave tona morale. Ndjenja të tilla nuk arrihen nga mendja, megjithse ato mund të shkaktojnë që ne të "shqyrtojme ndërgjegjen tonë" dhe t´i rishikojme këto norma morale, ose ndoshta të arrijmë të shmangim përsëritjet e sjelljeve .
Metaforat e zakonshme që përdorim në lidhje me ndërgjegjen janë: "zëri i ndërgjegjes", "zëri i brendshëm", "brejtja e ndërgjegjes", "ndërgjegje e pastër" etj.
Shumë njerëz mendojne që ndërgjegja është një shkallë e veçantë e vetëdijes njerzore, që na shtyn, madje na detyron, nga shkaqe etike dhe morale të kryejmë ose jo veprime të caktuara. Vendimet që marrim mund të na duken si të pashmangshme ose të vetëdijshme, pra në dijeninë e pritëshme dhe të mendueshme të pasojave (përgjegjësisë). Shkencetaret esotem te fushes se etologjise,neuroshkences dhe psikologjise zhvilluese kerkojne t´a shpjegojne ndergjegjen si nje funksion te truruit njerzor qe u zhvillua te aftesoje altruizmin e dyanshem brenda shoqerise. Si e tille mund te jete veteshtyese (e percaktuar genetikisht) ose e mesuar.
Psikologu Sigmund Freud (Zigmund Frojd) e mendonte ndergjegjen si te rrjedhur nga mbiuni (orig. Über-Ich), qe nga ana e tij drejtohet nga prinderit tane gjate femijerise. Sipas Frojdit, pasoja e mos bindjes se ndergjegjes sone është "faj", i cil mund te jete nje faktor ne zhvillimin e neurozes.
Tabela e përmbajtjeve |