Mahosi
From Wikipedia
Ndi nnyi oteaho u vha khosi?
Tshivenda tshiri Vhuhosi vhu tou bebelwa na hone vhu naka u vhangwa. Muthu ane a tea u vha khosi o vha a tshi fanela u bebwa nga mufumakadzi wa dzekiso zwine zwa amba uri mufumakadzi o malwaho nga lushaka. Mufumakadzi wa dzekiso ndi ene ano beba khosi ine ya dzhena musi mativha a tshi xa.
Mufumakadzi ane a beba khosi hu sedzwa uri u bva mutani wa vhuhosini naa? na hone u fanela u vha e wa dzekiso. Izwo zwi itelwa uri a no do vhewa vhuhosi a si vhe mutsinda.U khwathisa uri khosi ino do bebwa ndi ya malofha a vhuhosini kha Vhavenda hu a tendelwa uri nwana wa khaladzi na khaladzi vha vhuhosini vha bebisane vhana hu uitela uri hu bebiwe khosi. Ubva tsha kale vhavenda vho divha vhathu vha thonifhaho pfanelo dza vhafumakadzi na u dzhia vhafumakadzi sa vhathu. Izwo zwi vhonala kha nzulele ya vhuhosi havho hune na vhafumakadzi vha vha mahosi. Khosi idzo dza vhafumakadzi dzipfa dzi sina na thaidzo na nthihi ngauri tshino todea ndi tshumisano na vhalanda.
Kha lushaka lwa vhavenda a huna tsho khakheaho kha uri huvhe na khosi ya mufumakadzi. Naho zwi songo tou dowelea zwa khosi ya mufumakadzi zwone zwo di thoma kale, sa tsumbo khosi ya Tshaulu tsha habohwana, vhamusanda Vho-Rammbuda vha vondwe. Mahosi mahulwane a venda ndi a ha Tshivhase ,Mphephu na vha ha Mphaphuli.
Uya nga mvelele ya tshivenda huna khoro ya Mutavhatsindi ine ya fariwa nga swondaha ine ya katela vhamusanda, vhakoma vho fhelela, vha civic na vhadzulapo nga uri tshihuluhulu kha khoro yeneyo hu vha hu khou ambiwa nga mvelaphanda ya lushaka ufana na zwithu zwingaho u fhata zwikolo, dzibada, mudagasi na madi zwi vha zwi khou ambiwa kha yeneyi khoro.
Mahosi a Vhavenda na mvelele ya sialala
Mahosi a Vhavenda ndi vhathu vho di sendekaho nga mvelele ya sialala. U di dzhenisa ha lushaka lwa Vhavenda kha zwa mvelele ya sialala zwi tanganedzwa nga thuthuwedzo ya vhurangaphanda ha Vhavenda.
Vhurangaphanda ha Vhavenda vhu di tongisa nga sialala laho sa yone thikho ya lushaka. Mvelele ya sialala i thusa u tutuwedza vhana uri vha di bvise kha mikhuvha mivhi i sa fhatiho.
Uya nga vharangaphanda vha Vhavenda ndi zwa ndeme uri vhana vha divhe sialala lavho ngauri zwi thusa kha uri vha si hangwe mvelele ya havho.Vha tenda uri u vhulunga mvelele a zwi thusi fhedzi kha u divha iyo mvelele, zwi dovha hafhu zwa thusa uri zwa makwevho na mbambadzo (ikonomi) zwi aluwe.
Mvelele i dovha ya thusa uri vhaswa vha si milwe nga dzinwe mvelele na vhumatshelo havho vhu vhulungee. Musi zwi tshi senguluswa, vhadivhi vha zwa mvelele vha tendelana uri lushaka lu sina mvelele lwo xela. Vhunzhi ha matula ane a khou bvelela musalauno sa vhugevhenga, madwadze angaho sa HIV/AIDS, u tangana ha vhathu vha malofha mathihi zwi khou badekanywa na u xela ha mvelele. Mahosi a Vhavenda a kha ndilo muthathe ya u tutuwedza lushaka khau vhulunga mvelele ya sialala.