Maambele na Mirero
From Wikipedia
Mirero nayone ndi inwe ndila ine Vhavenda vha i shumisa u amba mafhungo. Kanzhi muthu uvha a tshi toda u bvisela khagala mulaedza nga u pfufhifhadza na hone nga ndila yo dzumbamaho.
Sa tsumbo; ntsa hu tshenzhela phoswa: zwine zwa amba uri kanzhi ha itea tshithu kha vhutshilo ha muthu u a guda lune a kona uri zwisa tsha dovha zwa itea
Ntsa
Ntsa i tamba nga ntsana Ntsa ya la munawa a i humi Ntsa hu tshenzhela phoswa
Ndau Phanda ha ndau a hu yiwi u sina tshikuni
Nguluvhe Nguluvhe yo ndi edza ndou mananga a bva nga mulomoni
Ndou Muthu ndi ndou ha li muri munwe
Ndou a ilemelwi nga musingo wayo
Gwitha/Funguvhu Ndi manwe na khuhu mukegulu a tshila gwitha Funguvhu lori thilaiwi la fhira mudi lo lilala/kovhela Naho wa i viela phakhoni mahunguvhu a do i vhona Manoni a songo kavhaho mutanda muthihi u fhufha a a liana Khangala ruda mato vuluvulu lofa nga vhuhwavho Khangala mbili a dzi dzuli muina muthihi Fhondo lisi lau u thuvha li tshi zhamba
Mmbwa Mmbwa munamba i a u funa iro shaya mubikeli Mmbwa phaphadzi u fashwa nga mulavhu ndi hayo Mmbwa ire na mune i vhonala nga tshiangaladzi Mmbwa ya la inwe a i noni Mmbwa ndi mmbwa ila na matanza ayo Ni songo vunda mmbwa mano Mmbwa i huvhaho a i lumi Mmbwa i poswa kurambo nga a i divhaho U tshi fuwa muthu ranga nga mmbwa Kholomo Kholomo ya ndila a i fhedzi hatsi Ndi matenda dzo nwa ndi kholomo dza mvulani Ndi kholomo dza musanda wa dzi khada u a lifha wa dzi litsha wa lifha Thavhanyedza ila mbudzi tsalela ila kholomo
Nzie Mubva hana nzie nzie dzi khoroni
Khovhe Maudu a khovhe ndi vhana vhayo
Mbidi/Didinngwe Ride ndi mbidi ro vhona mavhala Li naka li tshi hoha linwe didingwe li tshi hohwa li mavhala anga U songo vhona tsimba yo naiwa wari ndi lukhohe
Nowa Nowa a i tevhelwi mulindini wayo Nowa yo vhonalaho a i lumi Thonga ya kule a i vhulai nowa Tshitaka tshe wa vhona nowa udi i tshe ngomu
Pfene Ahuna pfene li nofa li songo gonya luwa Ahuna khali ino fa i songo bika
Mbevha Nwana wa mbevha ha hangwi mukwita Ndi khakhisa u rwa ndi mbevha ya ludongoni Mahondo manzhi ha bwi mulindi Khumba ye yavha ina muno ludungela i tshena nalwo
Mirero ya vhathu Tsiwana i laiwa ndilani Thoho thema i laya thoho tshena Mulomo ndi khaladzi ya ndila Mulomo a u dalelwi nga mulambo Munwe muthihi a u tusi mathuthu
Nwana Nwana mula malofha mavhisi thumbuni hu onya hawe Nwana anya onyela vhanzhi Nwana hula a lilaho Mulenzhe muthihi au tshini tshiimbo U songo sea vhuhole u tshe nwana vhuhole vhu da vhuhulwaneni
Dora Tshisima tsha phanda tshi vhulahisa muthu dora Upfa dora ndi u tama tshisima
Fhungo Khali yo bikaho i fhira yau shululelwa Fhungo muela fobvu na iwe mune wa tsimu li do u ela vho Mulilo wa mbava a u orwi Fhuri la u newa a lina khobvu Alukhwathi fhedzi lunzu lu khwatha luna thanda ngomu
Kule Tshakule tshi wanwa muhovhi Kule ndi hu sina wau Hu si halwo lukunda alu kokomedzwi lwa kokomedzwa lu a thara Na makombetshedzwa i a fhula khali Vhuhadzi ndi nama ya thole ya fhufhuma ri a fhunzhela Vhida la musadzi ndi vhuhadzi hawe Ndi mutonga kanwe ndi thumbu ya bvani Nyavhumbwa wa dakaila wa kanda vho u vhumbaho Tshinakaho a tshiyi thambo tshi noya thambo ndi mutshinyalo Tahulela tshinanaunga tshi tshi hula tshi ula thoho Tshokotshoko a ili muthu muthu u liwa nga dzumbulukwane Maano a vhambwa nga luvhadzi U songo vhona mbulu we mbumbu muda murahu u mbulu yanga Tshinandala tshi dola tsho furaho tshi do litsha
Miri Fuyu li tswuku a li kundwi tshivhungu Muri u vhavhaho u bva tsindeni Musadzi u bebela munwe Philiphise a si tshi londa ndi tshilonda tshau di todela Wa sa lipfa u vhudzwani u do li pfela vhulaloni Ndia vhahwa lina mulwadze Mudivha tshikamba u divha nga tshawe Naho wa i khukhuna luombeni thunda nnda i do vhonala Wa li kukuna na thoni u do li lata nama U nembelela ha shamba a si uwa halo Khokhonya ila maaanda ayo Mulatshawe u a dzumbama a wanala hana mulandu Mudengu ha di denguli Mu ambuwa vhunanga vhukololo avhu ambuwi Hu ambiwa vhunanga vhutsila vha vhona nga mato Ndadzi a irwi luvhili
Nwana u litshiswa mbado lufhanga u litsha nga ethe Nwana asa lili u fela ngozwini U lema hu fhira u lotshelwa U sa pfa hu tunya mavhudzi Ndi kudzembe kwa mulima thavha ku divhiwa khombo nga mune wakwo Phanda i tshi da i ranga nga thotha U tshi kokodza luranga u kokodza na vhana vhalwo Mutsinda ndi khwine shaka ndi bulayo Mukandangalwo lufu lu mulenzheni Lutiitii lu beba thathanana Munwe muthihi a u tusi mathuthu Munwe a u di sumbi Khombe ya fura i raha ndilo
Nawa rila ri vhanzhi u zwimbela dzi a talula Ito lithihi ali vhonwi nga tshilavhi Wa ito usea mpofu U thanya asi u ruda mato Tsilu .lila kanwe mutali ula kanzhi Mudi wa goswi au na malila Vhatali vha khomboni Mapfura a liwa mutumbani Naho wa tamba wa dola senenga a li tuwi Huvhala malofha a u dodza ha fari Hu livhala mubai mubaiwa ha livhali Muvheulwa u nekedza thoho Tshina phepho a tshi sumbedzwi mulilo Ndi vho mutanda nga huwe ri wane makwati
Ndi tshidzimba tsha a sina mano tshi litsheni tshi sinele mune watsho Tsetsetse i vhidza u gidima Thevhe yo fhambana na mpato Kale a hu fheli
NA Milubi Ngoma ya Vhatei second edition 1984