חמץ

פֿון װיקיפּעדיע

ביטע לייגן אינטערשפראך לינקן (פֿארבינדונגען), קודם צו דער הויפט וויקיפעדיע (דער ענגלישער וויקיפעדיע) און\ אדער דערנאך צו דער העברעישער וויקיפעדיע

חמץ איז ווען איינע פון די פינף ערליי קערנדליך האט צוגערירט וואסער סיידן עס איז נאך א קערנדיל אדער עס איז שוין מעהל אויף א וויילע וואס עס קען צוגעקומען צו די מינדעסטע פארמאט עס זאל זויערן דעמאטלס איז עס חמץ. אט די חמץ טאר מען נישט עסן אדער זיך פארגעניגן אדער האבן אונטער די אייגענטומערשאפט אום פסח.

אינהאַלט

[בעאַרבעטן] שיעור חימוץ

חז"ל זאגן אז פון די רגע וואס די מעהל רירט צו דאס וואסער אויב מ'באשעפעטיגט זיך דערמיט געדאורט עס א שיעור מיל (די מאס צייט עס נעמט צו גיין אויף די פיס א שטרעקע פון א מיל), וואס דאס איז אכצען מינוט עס זאל צוקומען צו זויערן.

[בעאַרבעטן] בל יראה

חמץ איז די איינציגער איסור אין די תורה וואס נישט נאר מ'טאר עס נישט עסן און הנאה האבן טאר מען אויך עס נישט האבן אין זיין אייגענטומערשאפט. ווי די פסוק זאגט אין שמות י"ג, ולא יראה לך חמץ ולא יראה לך שאור בכל גבולך.

[בעאַרבעטן] ביעור חמץ

כדי מ'זאל נישט עובר זיין אויף בל יראה האט די תורה געהייסן אז מ'מוז אויסרוימען אין פארלענדן די חמץ פאר פסח. ווי די פסוק זאגט אין שמות י"ב אך ביום הראשון תשביתו שאור מבתיכם, חז"ל זאגן אז די ווארט ראשון איז נישט טייטש "ערשט" וואס דאס וואלט געמיינט דעם ערשטן טאג פסח, נאר ענדערש "פעדערן" "איידער", דאס מיינט "איידער" עס קומט אן פסח זאל מען פארלענדן די חמץ.

עס זענען דא דריי זאכן וואס מ'דארף טאן צו פולקאם מקיים זיין די מצוה פון "תשביתו".

  1. בדיקה
  2. ביטול
  3. ביעור

[בעאַרבעטן] בדיקת חמץ

די נאכט פון י"ד ניסן, וואס איז איין נאכט פאר פסח ביינאכט, גילט דער חיוב בודק צו זיין דעם חמץ, וואו אימער עס איז מעגליך געקומען חמץ איבערן יאר אין זיין רשות.

מ'דארף בודק חמץ זיין יעדעס ארט. אןן די אויטאמאביל אין די ביזנעס אין בעיסמענט און קעלער אין בוידעם אין יעדן ווינקעל אין שטוב.

[בעאַרבעטן] כל חמירא

אויך דארף מען מבטל זיין די חמץ דאס מיינט מען איז מפקיר די חמץ, די לשון חז"ל איז "ביטול מטעם הפקר", כדי מ'זאל נישט עובר זיין אויף בל יראה אויף די חמץ וואס מ'האט נישט געטראפן בשעת'ן בודק זיין און עס איז געבליבן אומוועלנדיג אונטער די אייגענטומערשאפט.

מ'קען נישט מבטל זיין חמץ וואס מ'ווייסט ווי ס'ליגט און מ'פלאנט עס צו ניצן נאך פסח, ווייל עס מוז זיין א ערענסטע הפקר מיטן גאנצן הארץ, חמץ וואס מ'וויל ניצן נאך פסח דארף מען פארקויפן פאר א גוי (זעה ווייטער מכירת חמץ).

כל חמירא איז די ניסוח וואס מ'זאגט ווען מען איז מפקיר די חמץ, עס איז אויף אראמיש ווייל דאס איז אמאל געווען די לשון בני אדם, ווייל ווען מ'איז מ'איז מפקיר די חמץ מוז מען פארשטיין וואס מ'זאגט, ווייל עס איז פון הארץ, דעריבער היינט אויב איינער פארשטייט נישט די ווערטער פון כל חמירא מוז ער עס זאגן אויף אידיש אדער די שפראך וואס ער פארשטייט. די אנדערע שפראכן זענען געווענליך געדרוקט אין די סידורים.

[בעאַרבעטן] שריפץ חמץ

[בעאַרבעטן] מכירת חמץ

[בעאַרבעטן] חמץ שעבר עליו הפסח

[בעאַרבעטן] משהו חמץ

[בעאַרבעטן] חמץ נוקשה

[בעאַרבעטן] זעה אויך

[בעאַרבעטן] פריפיזאריש רעזערווירט צו נאשן פון די אלטע ווערסיע

פסח טאר מען נישט עסן קיין שום זאך וואס איז דערין אריינגעמישט א באשטאנדטייל וואס איז געווארן חמץ. צי דירעקט אדער אומדירעקט. צי מ'זעט דעם חמץ אדער מ'קען אים גארנישט זען. צי ער איז אן עסנווארג אדער א געטראנק ווי ביר אדער בראנפען וואס איז געמאכט פון אדער עס ליגט דערין ווייץ אדער גערשטן.

איידער עס ריקט זיך אן דער יום טוב פסח, איז די הלכה אז מ'מוז גוט אויסרייניגן דאס הויז פון יעדע חמץ, נאכן אויסרייניגן איז מען בודק חמץ. דאס מיינט, אז מ'דארף אונטערזוכן דאס הויז צום שיין פון א ליכט.

יעדעס איבערגעבליבן חמץ וואס מ'האט אין שטוב ערב פסח, נאכן זמן פון סוף זמן אכילת חמץ, דארף מען מבער זיין פון דער וועלט, דורך פארברענען. דאס ווערט אנגערופן שריפת חמץ.