תלמוד

פֿון װיקיפּעדיע

אידן און אידישקייט
מגן דוד
עיקרי האמונה
גאט
יציאת מצרים · עשרת הדיברות · שלושה עשר עיקרים
מצוות · תורה
אמונה · בחירה
אישים מרכזיים
אבות ואמהות האומה · שופטי ישראל · דוד המלך · שלמה המלך
נביאי ישראל · חז"ל · משיח
ספרי קודש
תורה · תנ"ך · משנה · תלמוד
מדרשי הלכה · מדרשי אגדה · סידור · משנה תורה · שולחן ערוך · שו"ת · ספר הזוהר · מפרשים
מצוות און מנהגים
הלכה · תרי"ג מצוות · בית דין צדק · תפילה · לימוד תורה · צדקה · גמילות חסדים · שמע ישראל · ימים טובים · יום כיפור · שלוש רגלים · תשעה באב · משפחה: ברית מילה · פדיון הבן · זבד הבת · בר מצווה · נישואין · טהרת המשפחה · מעמד האישה ביהדות · צניעות · שטאַרבן: לוויה · קבורה · שבעה · קדיש · חברה קדישא
יידיש קהילה לעבן
שטעלעס: רב · דיין · חזן · גבאי · מוהל · שוחט · קברן
מוסדות: בית כנסת · בית מדרש · מקווה · תלמוד תורה · ישיבה · כולל
תפילה בציבור: מניין · ארון הקודש · חזנות · שמונה עשרה · שחרית · מנחה · מעריב · מוסף · קריאת התורה · שמע ישראל · ברכה · קידוש
היסטאריע פֿון דעם יידישן פֿאלק
תקופת האבות · יציאת מצרים · תקופת המקרא · תקופת בית ראשון · תקופת בית שני · תקופת הגלות · אנטישמיות · ציונות · השואה · היסטוריה של מדינת ישראל
יהודים
מיהו יהודי · גיור · דאס יידישע פֿאלק · באוווסטע מענטשן ·



דער תלמוד, באקאנט צווישן ארטאדאקסישע אידן אלץ גְמָרא, איז א זאמלונג פֿון ערקלערונגען אויף די משנה פֿון די רבנים און תלמידי חכמים וואס זענען באקאנט אלס אַמורָאים. עס איז דא צוויי תלמודים, דער תלמוד בבלי און דער תלמוד ירושלמי. לויט דער טראדיציע האבען רבינא און רב אשי רעדאקטירט דעם תלמוד בבלי. זיי האבן געלעבט אין דעם פֿונפֿט'ן יאָהרהונדערט אין פערזיען. דער תלמוד ירושלמי איז צוזאמענגעשטלט געווארדען דורך רבי יוחנן און זיינע קאלעגען, וואס האבען געלעבט אים פֿירט'ן יאָהרהונדערט אין ארץ ישראל.

צייטליך פֿאנגט די פעריאדע פֿון דעם תלמוד אָן מיט דעם שרייבען פֿון דער משנה, אונגעפֿער אים יאהר 200 למנינם. פֿון דאן אָן הייסען די גרעסטע רעליגיעזע לעהרער נישט מער תנאים נאר אמוראים.

חאטשע די תלמודים זענען גיווארען רעדאקטירט דורך רבינא און רב אשי איינערזייטס, און רבי יוחנן מיט זיינע קאלעגען אנדערזייטס, האט דער תלמוד דאן נאך נישט געהאט די היינטיגע פֿארם. בעזאנדערס דער באבילאָנישער תלמוד איז געווארען ווייטער פֿארארבייטעט דורך די רבנן סבראי, די אנאָנימע אונפֿירער פֿון דעם זעקסט'ן יאָהרהונדערט.

(אַרױסגערעדט: געמאָראַ) דאָס װאָרט „גמרא“ שטאַמט פֿון אַראַמעיִש, דער טײַטש איז „לערנען“, און דערמיט װערט אױך באַצײכנט דער פירוש און צוגאַב צו דער משנה װאָס איז באַקאַנט אַלץ „גמרא“. װעגן דעם צוזאַמענשטעל פֿון גמרא, צײַט פֿון דער רעדאַקאַציע און איר אינהאַלט געבן מיר בײַם זוכװאָרט "תּלמוד".

[בעאַרבעטן] איבעיא

עס איז די אפטייטש פון א "שאלה" אין אראמיש. מיר געפונען זייער אסאך אין גמרא "איבעא להו" וואס די רבי אין חדר פלעגט טייטשן "האבן די בני ישיבות א בעיא געפרעגט.

ווען בן יהודה ימח שמו וזכרו האט ערפינדען דער שפראך עברית האט ער אויף דעם יסוד איבערגעטייטשט דאס ווארט פראבלעם אויף "בעיה". ווייל א שאלה מיט א פראבלעם זענען אינעם זעלבן גאנג.

די מפרשים זאגן אז ווען עס שטייט אין גמרא "תיקו" נאך אן איבעיא איז דאס די ראשי תיבות פון תשבי יתרץ קושיות ואבעיות. לאמיר האפן אז גאר בקרוב וועט דאס פאסירן.


[בעאַרבעטן] דערויסענדע לינקס

  • גמרא אויפן וועב. [1]