חיים נחמן ביאליק

פֿון װיקיפּעדיע

זיין געזיכט
זיין געזיכט
ביאליקס הויז אין תל אביב
ביאליקס הויז אין תל אביב

חיים נחמן ביאַליק (געבוירן אין אוקריינע י' טבת ה'תרל"ג - אוועק אין ווינע כ"א תמוז ה'תרצ"ד ; 9 אין יאנואר 1873 - 4 אין יולי 1934) איז געוועזן א ישראלישער נאציאנאלער דיכטער. ער איז געוועזן א גרויסער שרייבער, רעדאקטאר, און א איבערזעצער, וואס האט א סך משפיע געווען אויף די ישראלישע קולטור. גרויסע קאמפאזיטארס (ווי אריק איינשטיין) האבן געמאכט פון א גרויסער טייל פון זיינע דיכטונגען מעלאדיעס.

אין זיין יוגנט האט ער געלערנט אין וואלאזשנער ישיבה אונטער דער נצי"ב. דארט האט ער געשריבן די פאזיע "אל הצפור" אין יאר ה'תרנ"א (1891). אין זיינע שפעטערע יארן, ביי די צייטן פון די משכילים האט ער פארלאזט די יידישקייט. אין זיין דיכטונג "על השחיטה" (וואס באשרייבט קישינעוו פאגראם) שרייבט ער זייער שארף קעגן אמונה אין גאט מיט א שטילע קללה:

  • וְאִם יֶשׁ-צֶדֶק – יוֹפַע מִיָּד! (אויב איז דא אויף דער וועלט גערעכטיקייט זאל דאס דערשיינען באלד!)
  • אַךְ אִם-אַחֲרֵי הִשָּׁמְדִי מִתַּחַת רָקִיעַ
  • הַצֶּדֶק יוֹפִיעַ – (אבער אויב די גערעכטיקייט וועט דערשיינען נאך מיין שטארבן)
  • יְמֻגַּר-נָא כִסְאוֹ לָעַד! (זאל פארלענדן ווערן דער צדק אויף אייביק!)

אין יאר ה'תרס"ט (1909), ביי די צווייטע עליה, איז ער געקומען צום ערשטנס אין ארץ ישראל, אבער נאר פון ה'תרפ"ד האט ער זיך באזעצט וווינען אין תל אביב.