ירושלים

פֿון װיקיפּעדיע

ירושלים
Image:JerusalemLogo.jpg
באַפֿעלקערונג 706,000
גרײס 123 קװאַדראַ-טקילאָמעטערס
אַרױסרײד יערושעלײַעם

ירושלים (עבֿרית: יְרוּשָׁלַיִם, אַראַביש: القدس) איז די אָפֿיציעלע הױפּטשטאָט פֿון מדינת ישׂראל, דער צענטער פֿון דעם ייִדישן פֿאָלק, נאָך פֿון גאר אַמאָליקע צײַטן. די שטאָט איז פֿאַרהײליקט, אױף די דרײַ מאָנאָטעיִסטישע, רעליגיעזע גלױבנס: די ייִדישע, די איסלאַמישע, און דער קריסטלעכער גלױבן. דאָס צענטראַלישקײט פֿון די שטאָט, פֿאַר אַלע גלױבנס, האָט געברענגט אַ סך קריגערײַען ו װעלט־מלחמות צװישן זײ, ביז דעם הײַנטיקן טאָג.

די שטאָט פֿון ירושלים געפֿונט זיך אויף די "יהודה- בערג" צווישן דעם "מערב- ים" (הים התיכון) און דעם "זאַלץ- ים" (ים המלח) אין אַ הויך פֿון אַ 650 - 840 מעטער איבערן "מערב- ים" די שטאָט געפֿונט זיך אין די עקזײַט פֿון "מדבר-יהודה".

די צאָל פֿון די רעגנס איז 600 מילימעטר אין אַ ווינטער-צײַט. דער זומער איז הייס און טרוקן. דער ווינטער איז קאַלט און אַ רעגנדיקער. אָפֿטמאָל שנייט אויף אַ פּאָר טעג אין ווינטער. די צאָל פֿון די פֿײַכטקייט איז ארום 60% .

ריכטיק אויף סעפּטעמבער 2003, איז דאָ אין ירושלים 688,900 בירגער. די בירגערשאַפֿט מערטזיך, אין אַ צאָל פֿון 1.7 פּראָצענט אַ יאָר. די בירגער פון ירושלים זײַנען צומישט : צווישן %68.8 וואָס זײַנען ײִדן. 30.4% זײַנען מאָסלעמישער אַראַבער. 1.8% זײַנען קריסטלעכער אַראַבער. די פּראָפּאָרציאָנעלקייט צווישן מענער און פֿרויען איז : 1015 פֿרויען, צו 1000 מענער.

דער בירגערמײַסטער איז היינט אורי לופליאנסקי, פֿון די "יהדות התורה" פּאַרטיי.

[בעאַרבעטן] אין די היסטאריע

ירושלים איז צום ערשטן באשטימט געווארן אלץ הויפטשטאט אין יאר ב'תש"ן דורך דוד המלך נאך וואס ער האט געמאכט א בונד מיט די עשרת השבטים אין חברון.

‫ערשטע אַרטיקל: ישׂראל
געשיכטע פֿון ישׂראל
ציוניסם   ‫צײַטפּלאַן פֿון ציוניסם
עליה   ‫צײַטפּלאַן פֿון עליה

הרצל  · Sykes-Picot

באַלפֿור ‫דעקלאַראַציע  · ‫מאַנדאַט
כ"ט בנובמבר
זעלבשטענדיקייט דעקלאַראַציע
ארץ ישׂראל
Geography
Districts  · שטאַדט  · Transport

ירושלים  · תּל־אָבֿיבֿ · יפֿו

Economy
Science & Tech.  · Companies
Universities  · Entrepreneurs
Demographics  · Culture
ייִדישקײט;  · Israeli Arabs  · קיבוץ
Music  · Archaeology
Writers  · Famous Israelis

פּאָליטיק

Parties  · Elections  · Knesset
Prime Minister  · President
Law of Return  · Halakha
Foreign relations  · UN
Israeli Security Forces

צבא הגנה לישׂראל

המוסד  · שירות הביטחון הכללי  · אמ"ן
סיירת  · ימ"ם  · מג"ב  · מצ"ח
Arab-Israeli conflict
1948 War  · 1949 Armistice
1956 War  · 1967 War
1970 War  · 1973 War
1978 War  · 1982 War
Arab League  · Camp David
Treaties with: מיצרײַיִם / יאַרדן
Peace camp  · Peace proposals
Israeli-Palestinian conflict
Israeli-Palestinian timeline
First Intifada  · Second Intifada
Unilateral Disengagement
The Peace Process

אלע פרומע אידישע געגענטער ווי עס זענען צושפרייט די היינטיגע אידישע באפעלקערונג איבער דער גארער וועלט.

אנטווערפן • אפער וועסט סייד • אשדוד • באלטימאר • באוקא ראטאון • באסטאן • בארא פארק • בודאפעסט • בית שמש • ביתר • בני ברק • בעיסוואטער • גאלדערס גרין • געיטסעד • גרעיט נעק • דיעל • דיטרויט • וואדמיר • ווארשע • וויליאמסבורג • וויען • זשיטומיר • חברון • טאהש • טינעק • טשיקאגא • יאהאניסבורג • ירושלים • לאוער איסט סייד • לעיקוואד •לאס אנזשעלעס • מאדריד • מאנטשעסטער • מאנסי • מאסקווע • מאונט קיסקא •מארסעי • מיאמי • מילאן • מעלבארן • ניו סקווירא • נווה יעקב • סארסעל • סטעמפארד היל • סידני • סידערהערסט • סיאטל • סי געיט • סקאוקי • עדזשווער • פאסעיק • פאר ראקעוועי • פארעסט הילס • פאריז • פלעטבוש • פייוו טאונס • פראג • פוירט • קאשוי • קווינס • קיעוו • קליוולאנד • קרוין הייטס • קרית יואל • רוים • ריווערדעיל • שטראסבורג  •