Oriki Orile

From Wikipedia

Oriki Orile

Adeboye Babalola

Awon Oriki Orile Metadinlogbon

Adeboye Babalola (2000), Àwon Oríkì Orílè Métàdínlógbòn. Ìkejà, Nigeria: Longman. ISBN 978 026 029 3, ojú-ìwé 314. Òro Àkóso

Àwon Yorùbá bò, wón ní: “T’eni ni t’eni, àkísà ni ti ilé iná.” Wón sì tún ní: “Onígbá ní í pe igbá rè ní àákàràgbá kí á tóó bá a fi kólè.” Àwa mò dájú pé èdè Yorùbá wa yìí kún, ó dùn, ó se pàtàkì, ó lárinrin, ó sì jojú gidigidi. Nítorí náà okàn wa máa ń gbogbé ni, nígbà tí a bá gbó òrò àwon tí ń bu èté lu èdè yorùbá. Àníyàn wa sì nip é kí irú àwon ènìyàn béè ó má lè jàre èdè Yorùbá náà. Saájú sáà tí a wà yìí, a lè wí nípa àwon tí ń yo sùtì sí èdè Yorùbá, pé ejó won kó, ejó dídáké tí àwon agbòròdùn èdè Yorùbá dáké ni. Òken nínú àwon èébú tí àwon t’áa wí máa ń bú èdè Yorùbá ni pé kò ní lítírésò kankan dà bí àrà. N’íwòn ìgbà tí èdè Gèésì t’ó jé èdè àjùmòlò jákèjádò ilè Nàìjíríà sì ti bèrè sí i gba àyà l’ówó èdè abínibí tiwa, ara ohun t’ó ń selè nip é tí àwon òmòwé Nàìjíríà bá ti ménuba lítírésò, èrò won kì í so sí lítírésò mìíràn àfi lítírésò oní Gèésì. Won kì í ronú já lítírésò ti èdè mìíràn rárá, àfi ti èdè Gèésì nìkan soso. Ó jo pé won kò tilè mò pé lítírésò Faransé wà, lítírésò Jámánì wà, lítírésò Rósíà wà, lítírésò Yorùbá wà, lítírésò Haúsá wà, lítírésò Ìgbò wà, lítírésò Àméríkà wà, àti béè béè lo.

Kí ní í jé lítírésò? Káàkiri àgbáyé ó hàn gbangba pé ohun tí ń jé lítírésò ni àkójopò ìjìnlè òrò ní èdè kan tàbí òmíràn, ìjìnlè òrò t’ó já sí ewì, àròfò, ìtàn-àròso, àló àpamò, ìyànjú, ìyànjú, ìròyìn, tàbí eré-onítàn, eré akónilógbón l’órí ìtàgé. K’ó sì tóó di òrò kíko sílè àti títè jáde. Nínú ìwé, lítírésò lè wà nínú opolo-orí àwon òmòràn. Àlàyé tí a níláti se rèé nípa lítírésò Yorùbá. Nínú opolo-orí àwon òmòràn láti ìran dé ìran ni òrò ìjìnlè Yorùbá wà títí di òníolónìí. Ayé wáá di ayé òyìnbó, ó di ayé ìwé kíko àti ìwé kíkà. Nítorí náà lítírésò Yorùbá gbódò di kíko sínú ìwé àti kíkà nínú ìwé.

Inú mi dùn pé mo ti tètè rí àwon omo EGBÉ ÌJÌNLÈ YORÙBÁ ti ÈKA ÌBÀDÀN àti àwon ti ÈKA ÉKÓ tí wón yòòda ara won fún aáyan kíko ìwé lítírésò Yorùbá lórísirísi. Bákan náà ni inú mi dùn pèlú pé mo tètè rí Ògbéni Leslie Murby, Alákòso àgbà ni ibi-isé WILLIAM COLLINS AND SONS LIMITED, GLASGOW, tí ó ní ìtara nípa àgbéjáde lítírésò Yorùbá, tí ó sì fowósòyà pé, l’órí àdéhùn, ibi-isé òun yóó te gbogbo àwon ìwé lítírésò Yorùbá tí a bá pilè ko fún ètó tuntun yìí. Láìsàníàní, ó ye kí n dárúko àwon àwon mélòó kan nínú àwon ònkòwé tí yóó ko ìwé fún ètò náà: Òjògbón Adéagbo Akinjógbìn, Ògbéni Olúsojí Ògúnbòwálè, Òjògbón Wándé Abímbólá, Òjògbón Afolábí Olábímtán, Ògbéni Olánípèkun Èsan, Ògbéni Oládiípò Yémiítàn, Ògbéni Adébáyò Fàlétí, Olálékan Oníbìíyò.

Ó dára ò. Wón ní: “Enu l’à á mo dídùn obè.” Ó ku kí èyin ònkàwé wa ó ra àwon ìwé wa náà, kí e kà wón ní àkàyé, kí e sì gbádùn won. Ní ìkadìí òrò ìsáájú yìí, mo féé ko orin kan ní ohùn orin ilè wa:

Bí bábá bímo bí kò bímo.

Èrò yà!

Èrò yà wáá wò ó!

Èrò yà!

Bí Yorùbá ní lítírésò bí kò ní lítírésò, èyin ará e ya ilé ìtàwé, kí e sì wo àwon ìwé wa tuntun wònyí. Àrímáleèlo ni wón, à-kò-pinnu-láti-rà; à-rí-yowó-lápò-fi-fún-òntàwé.

Ire o!