Oruko Jije
From Wikipedia
Oruko Jije
Ogunnisi, Oluwakemi Alaba
OGUNNUSI OLUWAKEMI ALABA
ORÚKO JÍJÉ NÍ ILE YORÙBÁ
Àwon àgbàá bò wón wí pé ilé là ń wò ká tó somo lórúko. Ìtumò òwe yìí ni wí pé a kì í sàdédé wò sùn-ùn ká á kàn somo lórúko ní ilè Yorùbá. Orúko jíjé se pàtàkì lópòlopò ni ilè Yorùbá. Nípa orúko tí ènìyàn ń jé ni a fi ń dá a mò, yálà ní ìdílé tí ó ti jade tàbí isé tí wón ń se ní ìdílé tí ó ti jade. A ó se àgbéyèwò orúko àmútòruwá àti orúko àbíso tí ó fí ola àti oyè hàn àti èyí tí ó fí isé àti èsìn ìdílé hàn a. ORÚKO ÀMÚTÒRUNWÁ:- Orúko àmútòrunwá yìí jé àwon orúko tí à ń fún àwon omo tí a gbà pé wón gba sábàbí òtò wá sílé ayé. Ìtumò èyí ni wí pé a ò bá won ní ònà tí à ń gbà bímo. Orísirìsi orúko àmútòrunwá ni ó wà tí a ó sì máa se àgbéyèwò won lókòkan
i. TÁÍWÒ:- Èyí ni orúko omo tó bá kókó dáyé nínú àwon ìbejì, tokùnrin tobìnrin ló sì ń jé orúko yìí
ii. KÉHÌNDÉ:- Èyí ni orúko omo tí ó dájé kéyìn nínú àwon ìbejì. Yorùbá gbàgbó pe kéhìndé yìí ní ègbón nínú àwon ìbejì, òun sì làgbà. Tako tabo ló ń jé e
iii. ÌDÒWÚ:- Orúko yìí ni à ń so omo tí a bí léyìn ìbejì ìbá à se ako tàbí abo. Ìgbàgbó àwon Yorùbá ni wí pé bí ìyá ìbejì kò bá bí Ìdowú, ó se é se kí ó ya asínwin.
iv. ÀLÀBÁ:- Orúko yìí ni à ń fún omo tí a bí tèlé ìdòwú tí ó sì jé obìnrin.
v. ÌGÈ:- Èyí ni omo tí a bí tí ó sì fi esè jade dipo ori.
vi. ÀÌNÁ:- Àìná ni omo tí ó gbé ibi kórùn wáyé lóbìnrin
vii. ÒJÓ: Òjó jé omokùnrin tí ó gbé ibi kórùn wáyé ORÚKO ÀBÍSO:-Èyí ni àwon orúko tí a sáábà máa ń tèmó omo lara. orúko àbisó yìí pín sí ìsòrí méta, èkíní ni orúko àbìso tí ó fi ìdílé olá àti ti oyè hàn; àwon orúko wònyíi máa ń bèrè lati Adé, Olá àti Olú.
ADÉ = Adérògbà, Adédojà, Adéoyè, Adépèlé, Adéníran, Adétóún, àti béè béè lo
OYÈ= Oyèwùnmí, Oyèpéj, Oyèédélé, Oyèédoyin, àti béè béè lo
OLÁ= Oládìgbòlù, Oláòtí, Olánípèkun, Oláníkèé, àti béè béè lo
OLÚ= Olúwolé, Olúyémísí, Olúrántí, Olúfúnmilájò, àti béè béè lo
ORÚKO ÀBÍSO TÍ Ó FI ISÉ ÌDÍLÉ HÀN:- Àwon orúko wòn yíi ni wón fí isé tí ìdílé kan bá ń se hàn.
ISÉ ODE= Odéwálé, Odéfúnké, Odétúndé, Odébùnmi, àti béè béè lo
ISÉ GBÉNÀGBÉNÀ= Onàákúnlé, Onàáwùnmí, Onàíjídé, Onàáyemí, àti béè béè lo
ISÉ ONÍLÙ = Àyandélé, Àyántutù, Òpátólá, Òpábánké,
ORÚKO ÀBÍSO TÍ Ó FI ÈSÌN ÌDÍLÉ HÀN:- Àwon orúko wòn yíì ni wón fí èsìn tí ìdílé ń se hàn
IFÁ = Fáwolé, Odùúyínká, Awótúndé, Fáwènímó,
ÒGÚN= Ògúndìran, Ògúndoyin, Ògúndípè, Ògúndayò,
ÒRÌSÀ = Sódípò, Sógbolá , Sónúbi, Sóyinká,
SÀNGÓ= Sàngójìmí, Sàngóyemí