Eko Nipa Ojo

From Wikipedia

AKANDE TITILAYO C.

ÈKÓ NÍPA OJÓ


Odù tí ó jade lójú opon kí orunmilà tó pin àwon ojó mérèèrin tí o wà nínú orún fún àwon irúnmolè ni a mò sí ògunda-Sèé

Ògúndá - sèé

o o

o o o

o o

                             o    o  o        o 


Àtànpàkò s’eyin kòòlì p’obí

A dífá fún òrúnmìlà Agbunmiregun

Ifá ń lo s’ode òrun

Lo rè é gba ojó wá sílé ayé

Òdùmàrè ní èyin ò tètè mo pé

Ifa ni o ní oní

Ifá náà l’o ni ola

òrùnmilà ni ó ni òtúnla

oun náà l’o ní ojó mérin pèlú

ifá l’o ni gbogbo ojó pata

tí Olódùmarè dá s’ile ayé


Báyìí ni òsè tí a mo sí orún se bèrè l’óde ayé igba tí àwon iruúmolè yòókù sì ro láti òde orun sí ilé ayé, orunmìlà ko fe hu ìwà ànìkànkjopón, ó sì pinnu àti fún àwon àgbà irúnmolè díè nínú àwon ojó mérèèrin tí Olódùmare fi jinki rè yìí. Ise kékeré kó ni orunmilà ba yo ojo fun ara rè ko ju ojó méta péré lo. Isé tí orunmila dá sí lè fún ara rè yìí gba èrò gidigidi. Ni òde òrun, ní òwúrò ojó, Obàtílá férè ni ipò ju òrúnmìlà lo. Bákan náà ni ìtàn fi yé ni pé ipò ti ògún wà ko kéré nítorí pé ìtàn kan wa ti o fi ye ni pe lójó ti àwon irúnmolè yóò rò láti òde orun sí ilé ayé. Ògún ní ó ní àdá kan soso ti Orunmìlà mú l’owo fun ìdágìrì ònà. Ìgbà tí orunmìlà rò ó síwájú, ti ó rò ó sí èyìn, o rí i pé òrò ti Obatala àti ògún yanjú peregede, ó sì pinni láti fún àwon méjèèjì ní ojó kookan ó tún bi wón léèrè eni tí ó ye kí àwon fún ní ojó kan soso ti o kù nile nínú àwon Irúnmolè yòókù.

Orunmìlà pe Obatala àti Ògun, o so idi tí o fi pè wón ó sì so fún won pé òun gbódò dífá kí oun tó mo ojó wo ni yóò jé ti olúkóówá. Ìgbà tí Orunmìlà da Ifa, Odù tí ó jade l’oju opón ni Òtùá oríkò. Bí Orunmila sí ti da enu le Odù yìí láti kí ni Sàngó yo sí won lójijì, ó bèrè síí so wón lókò láì bèsù bègbà, Àwon mètèèta wo ara won lójú wón sì gba lókàn ara won pé Sango ti fura sí ohun tí àwon fe se, o sit i pinu ati tú finín ìdí kókò wò. Obàtála pe Sàngó, o bèé ó sì bii léèrè ohun ti ó ń bii nínú tí ó fi fé jà. Sàngó jéwó fún won pé oun ti yó gbó lénu òkan nínú àwon omo èkósé Òrúnmìlà pé wón fé pin ojó tí awon omo ènìyàn yóò máa sin wón lóde ayé, àti pé, owó àwon métèèta ti wón to ara won sípò àgbà ni won fé pin àwon ojó wònyí fún. Obàtálá be Sàngó pé kí ó dákun, kí ó dábò, kí ó fiyè dénú.

Léyìn tí inú rè rè. tí ó joko tán, ni Ògún aide ti o fun Òrùnmílà ní àrowa ti o pò, ó bèé pé kí ó ta ebo Èsù dànù kí ó sì fún Sàngó láàyè láti jókòó tí àwon, kí àwon si maa bá òrò àwon lo. Orunmilà ni gégé bí ipò àgbà tí Obàtálá wà, ìdùnnú okàn òun ni pè kí ó mú ojó kìíní òsè ati pé kí ó mú ojó kìíní òsè ati pè ojó òsè aláso funfun ni àwon o máa pe ojó yìí. O ni oun tìkára oun yóò mú ojó kejì ose tí won yóò máa pè ní ojó Awo nítorí pé awo ni òun nibi ifa dídá. Ó tún so fún won pé ojó keta òsè yìí ni okàn òun yònda fún Ògún. Ojó ògún ni yóò sì máa jé. Òrùnmílà ni Ojó kerin ti ó kéyìn òsè ni òun pe wón sí láti bá òun ronú lórí bí àwon yóò se lò ó.

Òrùnmílà férè ma tíì dáké òrò síso tí sàngó tit un fi ìbínú dìde tì ó sì tún fé jà. Obàtálá wá pa á lénu mó, ó se ìkìlò fun un pé “Òbe kì í mú kí ó gbé èèkù ara rè” àti pé ènìyàn kò gbodò tìtorí àwíjàre kí itó tán lénu. Ó bá a wí gidigidi pé kò mo ara, kò sì ní ojú tì àti òwò. Léyìn tí ó bá sàngó wí tán, ni ó tún wá bèrè sí í fún Òrùnmílà ní sùúrù pé kí ó gbé òrò yìí nì. Bí wón ti fún Òrúnmìlà ni àrowà tán, Obatala àti Ògún fi orí ko orí wón sì be Òrunmìlà pé kí ó gba ìmòràn àwon, kí ó jé kí Sàgó mú ojó kan soso tí ó sékù ní ilè àti pé, kí eni kòòkan nínú àwon mérèèrin tí ó wà nínú òrun tí àwon àgbà irúnmole méta mú ojó kòòkan tí sàngó, tí kò sí nínú àgbà irunmole si fi ògbójú jé eléékò ti òun náà mú ojó kan. Èyí sì ni ìyorísí òsè orún tí wón pín.

1. Óbàtálá - Ojó òsè

2. Òrúnmìlà - Ojó Awo

3. Ògún - Ojó Ògún

4. Sàngó - Ojó Jàkúta


Ìdí pàtàkì ti won fi so ojó ti wón fún Sàngó ní ojó Jàkúta nip é òkúta ni ó fi já gba ojó yìí. Òrunmìlà ni ó sì so ojó yìí ni ojó Jàkúta. Ojó yìí nìkan ni ó sì ní orúko ní ìbèrè.

A óò rántí pé Orunmìlà nìkan nìkan ni ó ń tójú gbogbo agbo ènìyàn tí ó wà láyé ní igba ìwásè. Ìgbà tí apá kún un ni ó sárá lo sódò Olodumare láti bèbè fún ìrànlówó èyí tí se àwon irúnmolè. Léyìn tí àwon Irúnmolè bèrè isé ati maa be agbo ènìyàn wò, Orunmilà woye pé wàhálà púpò ni àwon Irunmolè yìí ń rí nínú òpò àti máa kiri láti agbo dé agbo. Èyí jé ìdí kan pàtàkì tí ó mú kí ó ronú àti pín àwon ojó mérèèrin tí ó wà nínú òsè orún tí ó gbà lóde òrun fún àwon àgbà irúnmolè yìí kí onikalukù lè ní ojó tíè àti ayé tíè níbi tí yóò ti máa dúró, tí àwon ènìyàn tí ó bá wà ní ìkáwó rè yóò ti máa wá bá a.

Ìgbà tí wón dífá tan, ti wón rúbo, Orunmila pe òsun, ó bá a sòrò, Òsun gba pè oun ni ìtélórún pèlú ojó òsé ti wón pin òun sí.

Àbájáde ebo rírú won se èkún àlàyé lórí ìlò àwon ojó tí a dà si ayé yìí. Èyí ni àlàyé sókí lórí ìlò àwon ojó mérèèrin. Ojó òsè: Ojó yìí ni ojó tí a fún Obàtálá. Bí ó ti le jé pe Irúnmolè tí ó rò tí ó sì ní ojú àánú ni Ojó Awo:- Èyí ni ojó kejì nínú ose òrun. Ojó nla ń ojó yìí, nítorí pé Orunmìlà ti o lo sí àjùlé òrun láti lo gba ojó wá sí ilè ayé ni ó ní ojó yìí.

Ojó Ògún:- Èyí ni ojó keta nínú òsè orún. Gégé bí orúko eni tí ó ni ojó yìí ìyen Ògún, ojó ògún ni à ń pè é. Ojó náà kì í se ojó lílé.

Ojó Jàkúta:- Sàngó ni a fùn ní ojó yìí, ìjà ni ó sì fi gbà á

Èyí ni àwon ojó méji tí ó wà nínú òsè ìgbàlódé:

1. Ojó Ajé - Ojó kìíní

2. Ojo Ìségun - Ojó kejì

3. Ojó ‘rú - Ojó kéta

4. Ojó ‘bò - Ojó kérin

5. Ojó Eti - Ojo karùn ún

6. Ojó Àbáméta - Ojo kefà

7. Ojó Àìkú - Ojó keje


ÌWÉ ÌTÓKASÍ

Adeoye C.L. Ìgbàgbó Àti Èsìn Yorùbá Evans Brothers (Nigeria Publisher) Limited Ibadan 1985.