Iwe Alawiiye Iwe Keta

From Wikipedia

Iwe Alawiiye Iwe Keta

J.F. Odúnjo (2005), Àtúnse Keta Aláwìíyé Ìwé Keta Lagos: Longman Nigria Plc. ISBN 978 026 462 0. Ojú-ìwé = 72.

Ònà tí a fi ń ko èdè Yorùbá yanjú ní òde-òní ni a fi ko àwon èkó ìnú ìwé yìí.

‘Fáwèlì’ méjì kì í dúró fún ohùn òrò kansoso ní èdè Yorùbá. Nítorí náà, bí ‘fáwèlì’méjì bá dúró gbe ara won nínú òrò kan náà, òtòòtò ni a níláti pe òkòòkan won, báyìí:

(i) ‘Èdè àìyé ara won ni ó dá ìjà sílè láàrin àwon omo náà.’

(ii) ‘Kò sí èdè àìyédè rárá láàrin àwon ará ìlú Ayédé’.

Nítorí náà, àsìko ni lati ko aiye, aiya, eiye bí eni pé aì tàbí ei dúró fún ohùn kòòkan. Bí a ti níláti ko won nìyí: ayé, àyà, eye.

Bákan náà, ‘kóńsónántì méjì kì í dúró pò fún ohùn òrò kansoso’. Nítorí náà, bí a ti níláti ko àwon òrò wònyí nìyí: won dípò nwon, èyin dípò ènyin ati yin dípò nyin. Ìdí mìíràn nip é bi ‘n’ bá wà níwájú ègé òrò Yorùbá kan, òtò ni a níláti pe n náà, báyìí:

i) Obìnrin náà ń lo aso.

ii) Àjàyí ń gé igi.

iii) Àwon obìnrin náà ń won àgbàdo àti erèé.

iv) Àwon omokùnrin náà ń yín àgbàdo sínú apèrè, ńlá kan.

v) Ojà obìnrin náà sè ń wón púpò jù.

vi) Àwon olùkó ń yin àwon omo náà fún isé rere won.

Nítorí náà, won ni a níláti máa ko ní gbogbo ìgbà láti dúró fún orúko àwon púpò tí à ń sòrò rè, àti yín tàbí èyin fún orúko àwon tí à ń bá sòrò.