Andean-Equatorial
From Wikipedia
Andean-Equatorial
Andianu-Ikuetoria
Àgbájo èdè bí igba ó lé àádóta nì yí lára èdè Àmérídíànù (Ameridian) tí wón ń so ní apá Gúúsù Àméríkà. A pín àwon èdè yìí sí àgbájo èdè Andean (Áńdíanù) àti Equatorial (Ikuitóríàlì) òkòòkan nínú àwon méjèèjì yìí sì ní ebí tí ó pò. Àwon tí ó se pàtàkì lára won ni ebí Áráwákáànù (Arawakan family) tí ó tàn dé Àríwà Àméríkà nígbà kan rí tí wón sì tún ti ń so ní ibi tí ó pò báyìí. Wón ń so ó ní ààrin gbùngbùn Àméríkà títí dé Gúúsù Bùràsíìlì (Brazil). Òkan nínú àwon èdè yìí tí ó se pàtàkì ni Góájíírò (Goajiro) tí egbèrún lónà egbéfà ènìyàn ń so. Àgbájo Quechumaran (Kuesumáráànù) ni ó wópò tí wón ń so ní orí-òkè Áńdéesì (Andes highlands) ní àárín Kòlóńbíà (Columbia) àti Ajentínà (Argentina). Kúénsua (Quenchia) àti Aymará (Ayamáárà) hi wón se pàtàkì jù ní àwon ibí wònyí. Ní Gíísù, ní inú Pàrágúè (Paraguay) àti agbègbè rè Guarani ni ó se pàtàkì jù nínú àwon omo ebí Tùpíànù (Tupìan). Gbogbo àwon èdè wònyí ló jé pé àkotó Rómanù (Roman alphabet) ni wón fi ń ko wón sílè.