Eko Nipa Ojo
From Wikipedia
AKANDE TITILAYO C.
ÈKÓ NÍPA OJÓ
Odù tí ó jade lójú opon kí orunmilà tó pin àwon ojó mérèèrin tí o wà nínú orún fún àwon irúnmolè ni a mò sí ògunda-Sèé
Ògúndá - sèé
o o
o o o
o o
o o o o
Àtànpàkò s’eyin kòòlì p’obí
A dífá fún òrúnmìlà Agbunmiregun
Ifá ń lo s’ode òrun
Lo rè é gba ojó wá sílé ayé
Òdùmàrè ní èyin ò tètè mo pé
Ifa ni o ní oní
Ifá náà l’o ni ola
òrùnmilà ni ó ni òtúnla
oun náà l’o ní ojó mérin pèlú
ifá l’o ni gbogbo ojó pata
tí Olódùmarè dá s’ile ayé
Báyìí ni òsè tí a mo sí orún se bèrè l’óde ayé igba tí àwon iruúmolè yòókù sì ro láti òde orun sí ilé ayé, orunmìlà ko fe hu ìwà ànìkànkjopón, ó sì pinnu àti fún àwon àgbà irúnmolè díè nínú àwon ojó mérèèrin tí Olódùmare fi jinki rè yìí. Ise kékeré kó ni orunmilà ba yo ojo fun ara rè ko ju ojó méta péré lo. Isé tí orunmila dá sí lè fún ara rè yìí gba èrò gidigidi. Ni òde òrun, ní òwúrò ojó, Obàtílá férè ni ipò ju òrúnmìlà lo. Bákan náà ni ìtàn fi yé ni pé ipò ti ògún wà ko kéré nítorí pé ìtàn kan wa ti o fi ye ni pe lójó ti àwon irúnmolè yóò rò láti òde orun sí ilé ayé. Ògún ní ó ní àdá kan soso ti Orunmìlà mú l’owo fun ìdágìrì ònà. Ìgbà tí orunmìlà rò ó síwájú, ti ó rò ó sí èyìn, o rí i pé òrò ti Obatala àti ògún yanjú peregede, ó sì pinni láti fún àwon méjèèjì ní ojó kookan ó tún bi wón léèrè eni tí ó ye kí àwon fún ní ojó kan soso ti o kù nile nínú àwon Irúnmolè yòókù.
Orunmìlà pe Obatala àti Ògun, o so idi tí o fi pè wón ó sì so fún won pé òun gbódò dífá kí oun tó mo ojó wo ni yóò jé ti olúkóówá. Ìgbà tí Orunmìlà da Ifa, Odù tí ó jade l’oju opón ni Òtùá oríkò. Bí Orunmila sí ti da enu le Odù yìí láti kí ni Sàngó yo sí won lójijì, ó bèrè síí so wón lókò láì bèsù bègbà, Àwon mètèèta wo ara won lójú wón sì gba lókàn ara won pé Sango ti fura sí ohun tí àwon fe se, o sit i pinu ati tú finín ìdí kókò wò. Obàtála pe Sàngó, o bèé ó sì bii léèrè ohun ti ó ń bii nínú tí ó fi fé jà. Sàngó jéwó fún won pé oun ti yó gbó lénu òkan nínú àwon omo èkósé Òrúnmìlà pé wón fé pin ojó tí awon omo ènìyàn yóò máa sin wón lóde ayé, àti pé, owó àwon métèèta ti wón to ara won sípò àgbà ni won fé pin àwon ojó wònyí fún. Obàtálá be Sàngó pé kí ó dákun, kí ó dábò, kí ó fiyè dénú.
Léyìn tí inú rè rè. tí ó joko tán, ni Ògún aide ti o fun Òrùnmílà ní àrowa ti o pò, ó bèé pé kí ó ta ebo Èsù dànù kí ó sì fún Sàngó láàyè láti jókòó tí àwon, kí àwon si maa bá òrò àwon lo. Orunmilà ni gégé bí ipò àgbà tí Obàtálá wà, ìdùnnú okàn òun ni pè kí ó mú ojó kìíní òsè ati pé kí ó mú ojó kìíní òsè ati pè ojó òsè aláso funfun ni àwon o máa pe ojó yìí. O ni oun tìkára oun yóò mú ojó kejì ose tí won yóò máa pè ní ojó Awo nítorí pé awo ni òun nibi ifa dídá. Ó tún so fún won pé ojó keta òsè yìí ni okàn òun yònda fún Ògún. Ojó ògún ni yóò sì máa jé. Òrùnmílà ni Ojó kerin ti ó kéyìn òsè ni òun pe wón sí láti bá òun ronú lórí bí àwon yóò se lò ó.
Òrùnmílà férè ma tíì dáké òrò síso tí sàngó tit un fi ìbínú dìde tì ó sì tún fé jà. Obàtálá wá pa á lénu mó, ó se ìkìlò fun un pé “Òbe kì í mú kí ó gbé èèkù ara rè” àti pé ènìyàn kò gbodò tìtorí àwíjàre kí itó tán lénu. Ó bá a wí gidigidi pé kò mo ara, kò sì ní ojú tì àti òwò. Léyìn tí ó bá sàngó wí tán, ni ó tún wá bèrè sí í fún Òrùnmílà ní sùúrù pé kí ó gbé òrò yìí nì. Bí wón ti fún Òrúnmìlà ni àrowà tán, Obatala àti Ògún fi orí ko orí wón sì be Òrunmìlà pé kí ó gba ìmòràn àwon, kí ó jé kí Sàgó mú ojó kan soso tí ó sékù ní ilè àti pé, kí eni kòòkan nínú àwon mérèèrin tí ó wà nínú òrun tí àwon àgbà irúnmole méta mú ojó kòòkan tí sàngó, tí kò sí nínú àgbà irunmole si fi ògbójú jé eléékò ti òun náà mú ojó kan. Èyí sì ni ìyorísí òsè orún tí wón pín.
1. Óbàtálá - Ojó òsè
2. Òrúnmìlà - Ojó Awo
3. Ògún - Ojó Ògún
4. Sàngó - Ojó Jàkúta
Ìdí pàtàkì ti won fi so ojó ti wón fún Sàngó ní ojó Jàkúta nip é òkúta ni ó fi já gba ojó yìí. Òrunmìlà ni ó sì so ojó yìí ni ojó Jàkúta. Ojó yìí nìkan ni ó sì ní orúko ní ìbèrè.
A óò rántí pé Orunmìlà nìkan nìkan ni ó ń tójú gbogbo agbo ènìyàn tí ó wà láyé ní igba ìwásè. Ìgbà tí apá kún un ni ó sárá lo sódò Olodumare láti bèbè fún ìrànlówó èyí tí se àwon irúnmolè. Léyìn tí àwon Irúnmolè bèrè isé ati maa be agbo ènìyàn wò, Orunmilà woye pé wàhálà púpò ni àwon Irunmolè yìí ń rí nínú òpò àti máa kiri láti agbo dé agbo. Èyí jé ìdí kan pàtàkì tí ó mú kí ó ronú àti pín àwon ojó mérèèrin tí ó wà nínú òsè orún tí ó gbà lóde òrun fún àwon àgbà irúnmolè yìí kí onikalukù lè ní ojó tíè àti ayé tíè níbi tí yóò ti máa dúró, tí àwon ènìyàn tí ó bá wà ní ìkáwó rè yóò ti máa wá bá a.
Ìgbà tí wón dífá tan, ti wón rúbo, Orunmila pe òsun, ó bá a sòrò, Òsun gba pè oun ni ìtélórún pèlú ojó òsé ti wón pin òun sí.
Àbájáde ebo rírú won se èkún àlàyé lórí ìlò àwon ojó tí a dà si ayé yìí. Èyí ni àlàyé sókí lórí ìlò àwon ojó mérèèrin. Ojó òsè: Ojó yìí ni ojó tí a fún Obàtálá. Bí ó ti le jé pe Irúnmolè tí ó rò tí ó sì ní ojú àánú ni Ojó Awo:- Èyí ni ojó kejì nínú ose òrun. Ojó nla ń ojó yìí, nítorí pé Orunmìlà ti o lo sí àjùlé òrun láti lo gba ojó wá sí ilè ayé ni ó ní ojó yìí.
Ojó Ògún:- Èyí ni ojó keta nínú òsè orún. Gégé bí orúko eni tí ó ni ojó yìí ìyen Ògún, ojó ògún ni à ń pè é. Ojó náà kì í se ojó lílé.
Ojó Jàkúta:- Sàngó ni a fùn ní ojó yìí, ìjà ni ó sì fi gbà á
Èyí ni àwon ojó méji tí ó wà nínú òsè ìgbàlódé:
1. Ojó Ajé - Ojó kìíní
2. Ojo Ìségun - Ojó kejì
3. Ojó ‘rú - Ojó kéta
4. Ojó ‘bò - Ojó kérin
5. Ojó Eti - Ojo karùn ún
6. Ojó Àbáméta - Ojo kefà
7. Ojó Àìkú - Ojó keje
ÌWÉ ÌTÓKASÍ
Adeoye C.L. Ìgbàgbó Àti Èsìn Yorùbá Evans Brothers (Nigeria Publisher) Limited Ibadan 1985.