Eko Ijinle nipa Ifitonileti (Infomatics)

From Wikipedia

OWOLABANI JAMES AHISU

ÈKÓ ÌJÌNLÈ NÍPA ÌFITÓNILÉTÍ (INFORMATICS)

Èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí n kó nípa ètò, ìsesí àti ìbásepò àwon ìlànà adánidá àti ìfi-ogbón-se, tó n pamó, tó sì n se ìyípàdà àti ìkójo ìfitónilétí. Bákan náà, ní ó n sèdá àwon ìpìnlè ajemérò àti tíórì tire. Láti ìgbà tí àwon èro kòmpútà, àwon aládáni àti àwon onílé-isé nlánlá tí n se ìyípadà àwon abala àwùjo. Ní odún 1957, Karl Steinbush tó jé orílè-èdè Germany, tí ó sì tún jé onímò ìjìnlè nípa èro kòmpútà (1917-2005) ko ìwé kan tí ó pè ní “Informatik: Automatisdie Informationsverarbeitung”) èyí tó túmò lédè Gèésì sí “Informatics: automatic information processing”) ohun ni a túmò ní èdè Yorùbá bí Èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí: ìlànà ìlò ìfitónilétí tí kò yí padà. Ní òde-òní, “Informatik” ni wón n lò dípo “Computerwissescraft” ni orílè-èdè Germany èyí tó túmò sí (Computer Science) ní èdè Gèésì, tí ó sì túmò sí ìmò ìjìnlè nípa èrò kòmpútà ni wón ti sòrò nípa èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí. Bákan náà orísìírisìí àwon onímò ìjìnlè nípa èro kòmpútà láti àwon orilè-èdè àgbáyé ni ó fún Èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí ní oríkì tiwon pèlú. Fún àpeere oríkì èyí wá láti orílè-èdè Gèésì nípa èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí:  Informatics is the discipline of science which investigates the structure and properties (not specific content) of scientific information, as well as the regularities of scientific information activity, its theory, history, methodology and organization.  Èyí tó túmò sí:

Èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí jé èka kan lára ìmò ìjìnlè tí ó n wádìí nípa ètò àti àwon àkòónú ìmò ìjìnlè ìfitónilétí, pèlú àwon ìsedédé ìmò ìjìnlè, tí órì rè, ìtàn rè, ogbón-`ikóni àti ètò rè pèlú.

Orísìírísi ni ó ti bá ìlò rè, ònà méta ni wón ti túmò rè sí. Ìkíní ni pé ìyípadà tó bá ìmò, ìjìnlè ìfitónilétí ni wón ti yo kúrò, gégé bí ti èkó ìyìnlé nípa ìfitónilétí tó jemó ètò oro-ajé àti òfin ikejì ní, nígbà tí ó jé pé òpò nínú àwon ìfitónilétí yìí ni wón ti n kó pamó nílànà tòde-òní, ìdíyelé tí wá je pàtàkì sí èkó ìjìnlè nipa ìfitónilétí Ìkéta jé ìlò àti ìbánisòrò nípa ìfitónilétí tí a rò pò láti lò fún ìwádìí, nígbà tí ó jé pé wón ti gbà wón gégé bí ohun tó se pàtàkì sí ohun kóhun tó bá jé ìmò ìjìnlè.

Fún ìdí èyí ní gbogbo àwon orílè-èdè tí ó ti gòkè àgbà ní àgbáyé, won kò fowó yepere mú èkó ìjìnlè nípa ìfitónilétí àti gbogbo ohun tó so mó o 