Pueblo jacaso
De Biquipedia
Pueblo jacaso (Tadar) |
|
---|---|
Ubicazión aprosimata d'o pueblo jacaso | |
Poblazión total: | 80.000 (estim.) |
Rechions con poblazions importans: | Rusia:
|
Idiomas: | Jacaso |
Relichions: | Xamanismo
|
Pueblos relazionatos: | Altros pueblos turqueses nordorientals:
|
Lo pueblo jacaso ye un pueblo turqués que abita prinzipalmén á Jacasia, republica d'a Federazión rusa, á la Siberia meridional. La suya poblazión ye d'unas 80.000 personas.
Contenius |
[Editar] Nombre
L'apelatibo jacaso probién d'una antica denominazión chinesa ta's quirguises d'o Yenisei e se fizió serbir n'os primers años de poder sobietico ta describir la poblazión indichena d'as bals d'o Yenisei meyo.
Á Rusia, s'ha conoxito es jacasos con altros nombres, usatos més que més en contestos istoricos: tataros minusinsk (en ruso: минуси́нские тата́ры), tataros abacans (абака́нские тата́ры), tataros d'o Yenisei e joorai.
[Editar] Descripzión
Antropolochicamén, es jacasos son una etnia mongolida de l'Asia Zentral; pelo, piel e güellos son escuros, lo rostro amplo e l'altaria masculina d'un promeyo de 163cm. En bels jacasos, manimenos, s'aperziben caracteristicas uralicas.
[Editar] Idioma
Se beiga l'articlo Idioma jacaso.
Lo jacaso ye un idioma d'o grupo nordoriental d'a familia de luengas turquesas.
D'una poblazión etnica de 80.000 jacasos, més de 60.000 encara charran n'o suyo idioma. La gran mayoría ye bilingüe en jacaso e ruso.
[Editar] Cultura e soziedat
[Editar] Relichión e creyenzias
Es jacasos han practicato tradizionalmén lo xamanismo con influenzia budista. Dende lo sieglo XIX, muitos jacasos se son combertitos á lo cristianismo ortodocso ruso.
[Editar] Economía tradizional
Es jacasos son estatos de costumbre un pueblo nomada de pastors, labradors, cazataires e pescataires. Es jacasos beltir se son igualmén espezializatos en produtos d'artesanía.
Encara que istos meyos d'economía tradizional continan encara, sobre tot lo pastoreyo d'uvellas e de bacumen, la republica se ye tornata més industrializata.
[Editar] Musica
La cultura musical d'os jacasos ye parixita en muitos aspeutos á las d'altros pueblos turqueses d'a rechión, como es tubinios. Una contrimuestra ye lo canto difonico de garganchón, á menuto acompañato d'un estrumento de dos cuerdas dito jomîs.
La ziudat d'Abakán aculle dende 1995 la Competizión Internazional de Musica Popular Jacasa. Bels nombres d'entre los musicos son: Anna Burnakova, Serguei Charkof, Slava Kuchenof, Aleksandr Samozhikof, Yevguenii Ulugbaxef.
[Editar] Istoria
N'o sieglo XVII, es jacasos formoron Jacasia en metat d'as tierras d'os quirguises d'o Yenisei, que per ixas embueltas yeran basallos d'un gubernador mongol. Es rusos i plegoron poco dimpués que es quirguises marchasen, e muitos se i establioron. N'o dezenio de 1820, s'encomenzoron á espleitar menas d'oro á lo redol de Minusinsk, que se tornó un zentro industrial n'a rechión. N'o sieglo XIX, muitos jacasos se fizioron á las trazas de bibir d'os rusos, combertindo-sen á lo cristianismo, sin perder, manimenos, muitos d'os costumbres xamanistas. N'a reboluzión rusa de 1905, se desembolicó un mobimiento enta la autonomía. En plegar los sobiets t'o poder en 1923, s'establió lo Distrito Nazional Jacaso, e dibersos grupos etnicos (beltir, sagai, kachin, koibal e kîzîl) se combinoron artifizialmén en un de solo: lo jacaso. Lo Distrito Nazional se reorganizó en l'oblast autonomo d'os jacasos, como parti d'o krai de Krasnoyarsk, en 1930.
L'actual republica de Jacasia s'establió en 1992.
Jacasia ye tamién la patria d'os abampasatos d'o pueblo quirguís, á qui lis n'eban asinato la rechión n'os tiempos d'o periodo mongol.
[Editar] Binclos esteriors
En anglés: