İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu


Mündəricat

[redaktə / تحریر] Yaranma tarixi

İnstitutun əsasını 1971-ci ildə AMEAKibernetika İnstitutunun nəzdində yaradılmış Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sistemləri Şöbəsi (AİS Şöbəsi) təşkil edir. 1982-ci ildən AİS Şöbəsi sərbəst hüquqi şəxs kimi fəaliyyət göstərir. 1997-ci ildə AİS Şöbəsinin əsasında İnformasiya-Telekommunikasiya Elmi Mərkəzi (İTEM) yaradılmışdır. 21 may 2002-ci ildə İTEM-nin əsasında İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu təşkil olunmuşdur.


[redaktə / تحریر] İnstitutun maddi-texniki bazası və əməkdaşlara yaradılmış şərait haqqında

  1. İnstitutun struktur bölmələri F.Ağayev, 9 ünvanında yerləşən 7 mərtəbəli binanın 3 və 4-cü mərtəbələrində, AMEA-nın Əsas binasının 2-ci mərtəbəsi və Rəyasət Heyətinin 1-ci mərtəbəsinin bir hissəsində yerləşir.
  2. İnstitutun əməkdaşlarının sərəncamında 120-dən artıq Pentium tipli kompüter, bundan başqa çoxlu sayda skanerlər, printerlər və digər şəbəkə-kommunikasiya avadanlıqları vardır:
  • Bütün kompüterlər İnternetə qoşulmuşdur və işləmək üçün heç bir məhdudiyyət yoxdur;
  • İnstitutun əməkdaşlarını elmi-texniki informasiya ilə təmin etmək üçün müasir tələblərə cavab verən “İnformasiya xidməti” yaradılmışdır;

“İnformasiya xidməti”nin tərkibinə adi kitabxana, elektron kitabxana, internetə sərbəst daxil olub lazımi informasiyanı əldə etmək, CDN texnologiyası əsasında dinamiki formalaşan intellektual informasiya fondu və s. daxildir;

  • İnstitutun əməkdaşları demək olar ki, keşmiş SSRİ ərazisində nəşr olunan bütün elmi, elmi-prktiki, texnoloji, populyar və s. kimi kitab və jurnallarla müntəzəm olaraq təmin olunurlar;
  • İnstitutun əməkdaşları İngilis dilli mənbələr olan İEEE, ACM kimi nüfuzlu elektron kitabxanalara abunə olublar və Springer, Blackwell kimi nəşriyyatların e-jurnallarına giriş imkanları var;
  • İnstitutun əməkdaşları müntəzəm olaraq vaxtlı-vaxtında İT sahəsində dünyanın istənilən yerində keçirilməsi planlaşdırılan beynəlxalq konfranslar, toplantılar haqqında məlumatlar alırlar.


[redaktə / تحریر] İnstitutun kadr potensialı

Hal-hazırda institutda 250 əməkdaş fəaliyyət göstərir. İnstitutda, demək olar ki, İT sahəsinin bütün seqmentləri üzrə yüksək ixtisaslı mütəxəssislər vardır. İnstitutda 3 akademik, 7 elmlər doktoru, 15 elmlər namizədi, 18 aspirant, 24 dissertant və digər əməkdaşlar elmi-tədqiqat işləri ilə məşğul olurlar. İnstitut son illər ərzində respublikanın və beynəlxalq təşkilatların ayrı-ayrı qurumlarını müxtəlif ixtisaslı mütəxəssislərlə təmin etmişdir: BP, Azərcell, Hüquq mühafizə orqanları, "RİSK", "İntrans", "Azerin" BM, "SİNAM İNVEST", "ADANET", İqtisad universiteti, Memarlıq və inşaat universiteti, İdarəetmə akademiyası, Milli Bank, Space, Gömrük Komitəsi, Vergilər nazirliyi, AAK, UNESCO, ATƏT-in Kosovadakı ofisi, Kommersiya bankları, şirkətlər və s.


[redaktə / تحریر] İnstitutun əsas elmi-texniki nailiyyətləri

  1. Respublikada ilk dəfə WAN-qlobal şəbəkə texnologiyaları (Х.25, SNA, DECNET, TCP/IP və s.) tətbiq olunmuş və real praktiki nəticələr əldə olunmuşdur (Moskva-Bakı- Tbilisi şəhərləri arasında X.25 şəbəkəsi yaradılmışdır və s.).
  2. Respublikada ilk dəfə LAN –lokal şəbəkə texnologiyaları (Alisa, Arcnat, Ethernet- naqilli, naqilsiz, İntranet və.s.) tədqiq olunmuş və müxtəlif qurumlarda tətbiq olunmuşdur.
  3. Respublikada ilk dəfə Web – texnologiyası mənimsənilmiş və 1995 –ci ildə AMEA-ya məxsus www.ab.az saytı yaradılmışdır. 2007-ci il 17 may tarixindən etibarən institutun öz saytı www.ikt.az fəaliyyət göstərir.
  4. Respublikada ilk dəfə sınaq olaraq AMEA Rəyasət Heyətinin (RH) korporativ şəbəkəsi yaradılmışdır.
  5. Respublikada ilk dəfə AMEA-nın korporativ şəbəkəsi mühitində elektron rəqəm imzası texnologiyası tətbiq olunmuşdur.
  6. Respublikada ilk dəfə AMEA-nın korporativ şəbəkəsi mühitində sənədlərin elektron dövriyəsi sistemi işlənmiş və tətbiq olunmuşdur.
  7. Respublikada hələlik analoqu olmayan, AMEA-nın bütün institut və təşkilatlarını, onların şöbə və laboratoriyalarını əhatə edən, İnternetə çıxışa imkan verən, intellektual xüsusiyyətlərə malik İntranet şəbəkəsi yaradılmış və hal-hazırda fasiləsiz olaraq istismar olunur.
  8. Respublikada ilk dəfə İnternet üzərində audiokonfrans və videokonfranslar təşkil olunmuşdur.
  9. Respublikanın müdafiə qüdrətinin yüksəldilməsi istiqamətində bir sıra dövlət əhəmiyyətli işlər görülmüşdür:
  • Qırıcı təyyarələrin “qara qutu”larındakı uçuş informasiyasını operativ emal edən sistem işlənmiş və hal-hazırda ölkənin bütün hərbi aerodromlarında müvəffəqiyyətlə istismar olunur;
  • Hava hücumlarından müdafiə sistemi üçün uçan obyektlərin aşkar olunması, tanınması və bu məqsədlə yaradılmış xüsusi təyinatlı korporativ şəbəkənin vasitəsilə mərkəzi idarəetmə məntəqəsinə operativ olaraq məlumatların ötürülməsinə imkan verən sistem yaradılmışdır;
  • Hərbi aerodromların operativ olaraq meteoinformasiya ilə təmin etmək məqsədilə xüsusi korporativ şəbəkə yaradılmışdır.
  1. Bakı şəhər metropolitenı üçün sərnişinlərin bütün stansiyalara daxil olmasına avtomatik nəzarəti həyata keçirən sistemlər işlənmişdir. Eyni zamanda nəzarət vaxtı istifadə olunan jetonlar da bu institutda istehsal olunmuşdur.
  2. Bakı şəhər metropolitenində qatarların maşinistlərinin, stansiyalarda çalışan növbətçilərin, dispeçerlərin xidməti danışıqlarının operativ olaraq qeyd olunması, toplanması və emal olunmasına imkan verən xüsusi texnoloji təyinatlı korporativ audioinformasiya şəbəkəsi işlənmiş və istismara verilmişdir.
  3. İnstitutun əməkdaşları “Virtual İpək Yolu” layihəsinin işə salınmasını həyata keçirmişdir və fasiləsiz olaraq respublikanın bir sıra ali tədris müəssisələrinə şəbəkə xidmətləri göstərir.
  4. Konfranszallar üçün audioinformasiyanın qeydiyyatı sistemi işlənilmiş və istismara verilmişdir.