Henrik İbsen

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Henrik İbsen
Henrik İbsen

Henrik Yohan İbsen (20 mart 1828, Şien- 23 may 1906, Kristianiya) - görkəml norveç dramaturqu.

Müasir realistik dramaturgiyanın inkişafına misilsiz töhfələr vermiş, əksər hallarda isə "müasir dramaturgiyanın atası" sayılır.

Henrik İbsen zəngin tacir ailəsində anadan olmuşdur.

1844-cü idən başlayaraq aptekçi kimi işləyir. Bu dövrdə özünün ilk şe`rlərini və 1848-ci ildə Avropada baş vermiş inqilabi hadisələrdən təsirlənərək "Katalina" adlı ilk dramını qələmə alır. 1850-ci ildə İbsenin "Qəhrəmanlıq kurqanı" adlı pyesi Kristianiyada (indiki Oslo) tamaşaya qoyulur. 1852-1857-ci illərdə Bergendə Norveçin ilk milli teatrına, 1857-1862-ci illərdə isə Kristianiyada Norveç teatrına rəhbərlik edir.

1864-91-ci ilərdə Roma, Drezden və Münhendə yaşamışdır. İbsen 1862-ci ildə "Məhəbbət komediyası"*nı yazır. Bu əsərində o dövr norveç məmurlarının satirik obrazını yaradır.

1864-cü ildə qələmə aldığı "Taxt-tac uğrunda savaş" adlı tarixi dramında İbsen mütərəqqi tarixi missiyanı həyata keçirən qəhrəman obrazını yaradır.

1860-cı illərin sonu-1870-ci illərin əvvəllərində sosial-siyasi baxışlarında formalaşan kəskin ziddiyyətlər fonunda İbsen köhnə dünyanın dağılması, "insan ruhunun inqilabı və intibahı" həsrətindədir. Roma imperatoru Flavi Klavdi Yulian haqqında "İmperator və qalliyalı" dramında (1873) İbsen insanın ruhani və cismani təbiətinin birləşməsi haqqında fikirlərini oxucuya çatdırır və bu hadisənin tezliklə baş verəcəyini israr edir.

Dramaturqun yaradıcılığının son illəri pyeslərində qələmə aldığı psixolji mənzərlərin olduqca mürəkkəbləşməsi ilə xarakterizə olunur. Yaradıcılığının belə mürəkkəb psixoloji mərhələyə qədəm qoyması ilə İbsen yaratdığı qəhrəmanlarına qarşı daha kəskin mövqe tutur. Belə əsərlərə misal olaraq "Me`mar Solnes" (1892), "Yon Qabriel Borkman" (1896) kimi pyeslərini misal göstərmək olar.

Ən məşhur əsərlərindən "Oyuncaq ev", "Kabuslar" və musiqisi dahi norveç bəstəkarı Edvard Qriq tərəfindən yazılmış Per Günt dramlarını misal göstərmək olar.

[redaktə / تحریر] Əsərləri

  • Katilina (1850)
  • Məhəbbət Komediyası (1862)
  • Brend (1865)
  • Per Günt (1867)
  • İmperator və Qalliyalı (1873)
  • Cəmiyyətin Əsasları (1877)
  • Oyuncaq Ev (1879)
  • Kabuslar (1881)
  • Xalq Düşməni (1882)
  • Vəhşi Ördək (1884)
  • Rosmersholm (1886)
  • Hedda Gabler (1890)
  • Yon Gabriel Borkman(1896)
  • Biz Ölülər Oyananda (1899)