Qasım bəy Zakir
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
Qasım bəy Zakir (1784-1857) - Azərbaycan ədəbiyyatında tənqidi realizmin və satirik ədəbi cərəyanın ilk bünövrəsini qoyanlardan biri. Qasım bәy Zakir (təxəllüssü Zakir) 1784-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olub.Onun atası Әli bәy, Әli bәyin atası Şahverәn bәy vә onun atası Kazım ağadır ki, Şuşa şәhәrinin banisi mәşhur Pәnah xanın doğma qardaşı Hüseynәli ağanın oğludur.Qasın bəy Zakir Şuşa şəhərdə təhsil alıb. Qasım bәyi görәnlәr, o cümlәdәn Әhmәd bәy Köçәrlinin rәvayәtinә görә, o zati-şәrif xoşsurәt vә xoşsima, ağ bәdәnli, uca qamәtli, zәifülbünyә bir vücud imiş. Göyçәk, ağıllı vә göy rәngә mail gözlәri var imiş. Simasından, hәrәkәt vә süknasından asari-nәcabәt vә rәşadәt görünәrmiş. Danışığı fәsih vә sövtü dilkәş olmağa görә, çoxları özünә mail edәrmiş vә o danışanda ona qulaq asmamaq olmazmış. Bir az tündmәcazmış. İnsaf vә mürüvvәtdәn xaric sözlәr vә işlәr şairi tәbii halından çıxarıb, onun qeyzü hiddәtinә sәbәb olarmış. Amma acığı tez sönüb tövbә vә istiğfar edәrmiş. Adәti halında ziyadә hәlim, rәhimli vә mürüvvәtli bir adam imiş. Mouravov-Tarxanovun hökmü vә qәtnamәsi ilə Qasım bәy Zakir vә onun oğlu Nәcәfqulu bәy vә qardaşı oğlu İskәndәr bәy gәrәk Sibirə sürgünə göndərilməsi əmri verilir.Lakin Mirzә Fәtәli Axundovun kömәkliyi ilә Zakir Sibirə sürgünə göndәrilmәdi. O, Bakıda üç-dörd ay gözdustağı halında qalıb sonradan vәtәninә qayıtdı. Nәcәfqulu bәy vә İskәndәr bәy də Sibirdə çox müddәt qalmadılar. Onlar da bir az vaxtdan sonra vәtәnlәrinә qayıtdılar. Qasım bəy Zakir fars dilini dә mükәmmәl surәtdә bilirmiş vә bu dildә bir çox abdar şeir və qәzәllәri vardır.