Ayətullah Lənkərani
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
[redaktə / تحریر] Ayətullah Məhəmməd Fazil Lənkərani
Ayətullah Lənkərani-İslam dünyasının və Şiə məzhəbinin böyük alimi, müctəhidi və mərcəyi-təqlidi (1931 Qum, İran 2007).
İslam dünyasının böyük alimi, əslən azərbaycanlı olan Əhli-Beyt (ə.) fəqihi və Şiə aləminin mərceyi-təqlidi Həzrət Ayətullah əl-Uzma Haci Şeyx Məhəmməd Fazil Lənkərani 1931-ci (hicri-şəmsi 1310) ildə İranın müqəddəs Qum şəhərində dindar bir ailədə dünyaya göz açmışdır. Onun atası mərhum Ayətullah Fazil Lənkərani 1920-ci ildə Azərbaycan Sovet hakimiyyəti tərəfindən zəbt edildikdən sonra Lənkəran mahalının (indiki Masallı rayonunun ərazisində yerləşən) Ərkivan kəndindən İrana hicrət edir. Məhəmməd Fazil Lənkərani ibtidai təhsil aldıqdan sonra 13 yaşında Qum Elmiyyə Hövzəsinə daxil olur. Burada 6 il oxuyub bir çox elmlərə nail olduqdan sonra böyük İslam alimlərindən olan Ayətullah Burucerdi , İmam Xomeyni və Əllamə Təbətəbainin dərslərində iştirak edir. İmam Xomeyninin başladığı şah Pəhləvi rejiminə qarşı inqilabda Ayətullah Lənkərani öz yaxın dostu Mustafa Xomeyni ilə birlikdə iştirak edir və mübarizəyə qoşulur. Dəfələrlə şah məmurları tərəfindən zindanlara salınır, sürgün edilir və bir neçə il Yəzd şəhərində sürgün həyatı yaşayır. 1979-cu ildə İmam Xomeyninin rəhbərliyi altında İslam inqilabı qurulduqdan sonra Ayətullah Lənkərani öz doğulduğu şəhərə qayıdaraq Qum Elmiyyə Hövzəsində 25 ilə yaxın ali-dini elmlərdən dərs deyir. Ayətullah Mərəşi Nəcəfi vəfat etdikdən sonra isə Qum camaatının təkidi ilə Həzrəti Məsumə (s.ə.) hərəminin imamlığı onun öhdəsinə keçirilir. İmam Xomeyninin və Ayətullah Ərakinin vəfatından sonra “Qum Elmiyyə Hövzəsinin Müdərrislər Yığıncağı“ tərəfindən Ayətullah Lənkərani İslam ümmətinə rəsmi olaraq mərceyi-təqlid, müctəhid seçilir. Həmçinin Ayətullah Lənkərani İslam dünyasına faydalı olacaq 50-yə yaxın elmi-dini kitab yazmışdır. Ayətullah Lənkərani uzun sürən xəstəlikdən sonra 16 iyun 2007-ci il tarixində 76 yaşında İranın Qum şəhərində vəfat edib. Ayətullah Lənkəraninin dəfn mərasimi iyun ayının 18-i 2007 ci il tarixində müqəddəs Qum şəhərində keçirilib və mərhum alim 7-ci İmam Museyi-Kazımın (ə.) qızı Həzrəti Məsumənin (s.ə.) müqəddəs hərəmində dəfn edilib.
Daha ətraflı məlumat üçün: www.lankarani.org
[redaktə / تحریر] Əsərləri
- Ürvətul-vüsqa kitabına haşiyə;
- Nəhayətut-təqrir (2 cilddə, ərəbcə);
- Mühəqqiq Həmədaninin Təharət kitabına haşiyə (ərəbcə);
- Kitabus-sovm (ərəbcə);
- Kitabul-qəza (ərəbcə);
- Əl-qəvaidul-fiqhiyyə (ərəbcə);
- Təqriratul-üsul (İmam Xomeyninin dərsləri), (15 cilddə, ərəbcə);
- Tovzihul-məsail;
- Həmd surəsinin təfsiri (ərəbcə);
- Peyğəmbərlərin isməti;
- Əhli-beyt (ə), yaxud Təthir ayəsindəki parlaq simalar;
- Pak imamlar, yaxud Qur`ani-kərimdə vəhy gözətçiləri; (Qeyd etmək lazımdır ki, 11 və 12-ci kitablar Ayətullah İşraqinin həmkarlığı ilə yazılmışdır);
- Ayətullah Brucerdinin (r.ə) dərslərinin tədrisi (ərəbcə);
- Ürvətul-vüsqa kitabının İctihad və təqlid bölməsinin şərhi (ərəbcə);
- Əl-məsailul-müstəhdəsə (ərəbcə);
- Həcc və ömrənin xələli (ərəbcə);
- Əl-əhkamul-vazihə (ərəbcə fətvalar);
- Əhkamul-həcc Təhrirul-vəsilə kitabnın həcc bölməsinə haşiyə- (ərəbcə);
- Tibyanul-üsul İmam Xomeyninin (r.ə) dərslərinin təqriri (ərəbcə, 4 cilddə);
- Fərağ və təcavüz haqqında risalə;
- Xaric Üsul dərslərinin təqriri (8 cilddə);
- Həcc əməlləri;
- Barışdırıcı təqiyyə;
- İmam Əlinin (ə) nəzərində ölkəyə rəhbərlik;
- Məcməul-fəharis (Biharul-ənvar, Əl-qədir və Əl-mizan fi təfsiril-Qur`an kitablarının mündəricatı).