İstifadəçi müzakirəsi:Taymazturksever

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا


سيدجعفر پيشه ورينين بو اثری، اونون اليازما شکيلينده «آذربايجان رسپوبليکاسينين سياسی پارتيا و اجتماعی تشکيلاتلار» آرشيوينده ساخلانيلان سندلردن گوتورولموشدور. اثرين اهميتينی نظره آلاراق، قزئتده سلسله يازی فورماسيندا اوخوجولارا تقديم اولونور.


آذربایجان جمعیتی

   زحمتکشلر جمعیتی ایله یاناشی اولاراق میدانا چیخان «آذربایجان جمعیتینی» تانیماق دا خالقین او گونکو روحیه سینی بیلمک اوچون اهمیتلی بیر مساًله دیر. بو جمعیتی تشکیل ائدنلر جمله سیندن علی شبستری، ماشینچی، طاهری، اکبری، هلال ناصری، رحیمی و اسماعیل شمسین آدینی قئید ائتمک اولار.
    جمعیت تهران ارتجاعسینا قارشی بسله دیگی عداوت اوزره تک آذربایجان نامینه ایشه باشلایب، ناشر افکاری اولان «آذربایجان» روزنامه سی یاری فارس، یاری آذربایجان دیلینده انتشار وئریلمکله ملی مبارزه یولوندا بیرینجی قدم گؤتورموش اولدو. 
    ایستر «آذربایجان جمعیتی» ایستر «آذربایجان زحمتکشلر تشکیلاتی» نین ایشلری تمامیله آذربایجان آزادلیغی اوزه رینده اولماسی دا آذربایجان آدی اونلارین آراسیندا مهم یئر توتور. 
    زحمتکشلر اکثراً آشاغی طبقه یه منسوب اولدوغوندان تهرانا آز اهمیت وئریدیلر. «آذربایجان جمعیتی» باشچیلارینین ایچه ریسینده اجتماعی تجربه یه مالیک آداملار داها آرتیق ایدی. اونلارین باشلادیقلاری آذربایجان دیلینن انتشاری بؤیوک بیر قدم اولدوغو حالدا، تشکیلاتین باشیندا اونون اهمیتینی درک ائدن رهبرلیک ائدیجی آداملار چوخ آز ایدی. بونونلا بئله «آذربایجان» روزنامه سی آذربایجان دیلینده مقاله و شعرلر چاپ ائتدیگینه گؤره خالق ایچه ریسینده تئز بیر صورتده انتشار تاپماقا (یاییلماغا) باشلامیشدی. 
    آذربایجاندا شهرت قازانان شاعرلردن: بی ریا، اعتماد و غیری لرینین بو روزنامه واسطه سیله آذربایجان دیلینده شعر یازماقلا سیاسی مبارزه یه حصر ائدیکلری ده آیریجا قئید ائدیلمه لی دیر. تاًسفله دئمه لییک کی، جمعیت هله اوزونه لاییق رهبرلر تاپیب اونو ایره لی چکه بیلمه میشدی. باشدا دورانلارین چوخوسو، حتی اونون صدری بئله تشکیلات اوصولونا آشنا دئییلدی. خالقا گوندلیک شعار وئریب جمعیتین خط- حرکتینی تعیین ائتمک ایشینده باشچیلار چوخ ناشی و مبتدی ایدیلر. بونلار جمعیتی و خالقی هارا آپاراجاقلارینی اؤزلری ده درک ائده بیلمیردیلر. بو جمعیته داخیل اولماغا تله سن جاماعات ایله زحمتکشلر جمعیتینه یاناشانلار طبقاتی و اجتماعی جهتدن بیر- بیریندن اوزاق اولسالاردا آذربایجانلیلیق مساًله سینه هر ایکی سی ده علاقه گؤسترمکله بیر یول ایله گئدیردیلر. آذربایجان تعصبی و دموکراتیک احساسات بو تشکیلاتلارین هر ایکی سینده نظری جلب ائده بیلیردی. 
    «آذربایجان جمعیتی» دئمک اولار کی، تک تبریزده یاشایان اورتاباب آداملارا دایانمیردی. زحمتکشلر تشکیلاتینا گئنیش خالق کوتله لری ایله برابر، اکثریتی آشاغی طبقه دن اولان مهاجرلرتوپلانمیشدیلار. مهاجرلر رضاخان دؤورونده داها آرتیق فشار گؤردوکلریندن آزادلیق یولوندا داها جدی قدم گؤتوره رک، داها قطعی تدبیرلر گؤرمک طرفداری ایدیلر. اونا گؤره زحمتکش کوتله اونلارین شعارلارینی داها چوخ قبول ائدیب، اونلارین دالینجا گئتمه یه داها آرتیق رغبت گؤستریردیلر. «آذربایجان جمعیتی» کئچمیش فرقه لرین آداب و رسومو اوزره معین حرکت ائدیب، حزب توده تشکیلاتی کیمی عمومی جمله لر تکرار ائتمیش، همیشه کی سوزلردن کنارا چیخا بیلمیردی. اونون یگانه سیلاحی «آذربایجان» روزنامه سی ایدی.
    «زحمتکشلر تشکیلاتی» و «آذربایجان جمعیتی» نین سازمانلارینین پوزولماسی و حزب توده نین بیرینجی دؤورده موفقیت قازانا بیلمه مه سینین سببیندن بیریسیده ایرانین بین الخالق وضیعتی ایدی. اونا گؤره ده آلمان فاشیستلرینین ان قدرتلی گونلری ایدی. قیزیل اوردویا  کمک ائتمک بوتون دموکراتیک ملتلرین جدی و قطعی وظیفه سی حساب اولونوردو. بو کومه یی یئتیرمک اوچون ایران و آذربایجان یوللارینین بؤیوک اهمیتی اولدوغونو بیلمه ین یوخدور. بونلارین اهمیتینی تاًمین ائتمک و عمومیتله ایران خالقینی فاشیست تمایولوندن قورتارماق اوچون سووئت اتفاقی و اینگیلتره دؤلتی ایله ایران آراسیندا بیر اوچلوک معاهده سی عمله گلمیش و بو واسطه ایله ایران متفیقلر سیراسینا داخیل اولموشدی. بو ایرانین گله جه گی اوچون عاقلانه بیر ایش، داها دوغروسو گؤزله نیلمه ین مفید بیر تصادف ایدی. او واخت اگر ایراندا قدرتلی بیر دموکراتیک فرقه اولسایدی، بوتصادفدن بؤیوک استفاده لر ائده بیلردی. 
    متاًسفانه میداندا بئله بیر تشکیلات اولمادیغینا گؤره رضاخانین دست پرورده لریندن عبارت اولان مرتجع دؤلت ماًمورلاری قاباغا دوشوب اوندان خالقین آزادلیغی علیهینه استفاده ائتمه یه موفق اولدولار. بو استفاده لردن بیریسی ده دموکراتیک تشکیلاتلار فشار آلتینا آلینیب و چوخلارینین پوزولماسی ایدی. «آذربایجان زحمتکشلر تشکیلاتی» و «آذربایجان جمعیتی» آذربایجان نامی ایله اظهار وجود ائتدیکلری اوچون باشقا سازمانلاردان داها شدید صورتده ارتجاع نین حمله سینه معروض اولوب میداندان همیشه لیک اولاراق چیخماغا محکوم ائدیلدیلر.
    بو تشکیلاتلار حزب توده تشکیلاتی کیمی بیزیم ملی نهضتیمیزین پیونئرلری (قاباقجیلاری) آدلانماغا لاییق سازمانلارداندیرلار. چونکی بو سازمانلار اؤزلری اورتادان گئتدیگلری حالدا، بیر عده اشخاصین گؤزلرینی آچیب اونلاری اجتماعی و سیاسی مساًله لر ایله مشغول اولماغا جلب ائتدی. «آذربایجان جمعیتی»، «آذربایجان» روزنامه سینی یاری آذربایجان، یاری فارس دیلینده نشر ائتدیگینه گؤره اونون ملی خدمتین خصوصی قئید ائتمک لازیدیر. «آذربایجان جمعیتی» ملی تعصب ده «حزب توده» دن و «زحمتکشلر تشکیلاتیندان» چوخ ایره لی گئتمیش بیر سازمان حساب اولونمالیدیر. 
    حتی تبریز خیابانلارینین آدلارینی ده ییشیب ستارخان و سایر آذربایجان ملی قهرمانلارینین آدی ایله آدلاندیرماق، فقط بو تشکیلاتین سعی ایله انجام تاپمیشدیر. لاکین بونلارین هامیسی چوخ کیچیک و چوخ اهمیتسیز ایشلردن دیر. خالق ایسه بؤیوک اصلاحات، درین ده ییشیکلیک طرفداری اولدوغوندان بو کیمی ایشلر اونو قانع ائتمیردی. بو سازمانلارین تئز بازار اولمالارینین باشلیجا سببی ده بوندان عبارتدیر.
    او واخت سؤز خالقی قانع ائتمیر، ایش ایسه قاباغا گئتمه دیگی اوچون خالق ایله جمعیت آراسیندا محکم رابطه وجوده گله بیلمیردی. 
    بودا خالق باشچیلاریندان طلب ائدیگی بیلیک و باجاریغی اونلاردا گؤره بیلمیردی. مشروطه نهضتینده ستارخانا قووت  وئرن اونون شجاعتی و استقامتی،(ها بئله) قیامدا شیخ محمد خیابانینی ایره لی چکن اونون بیلیگی، نطقی و دوشونجه سی ایدی. «آذربایجان جمعیتی» و «زحمتکشلر تشکیلاتی»- ندا بئله آداملار گؤزه چارپمادیغیندان اونلارین دالینجا گئدنلر تئز بیر زاماندا یورولوب گئری چکیلمه یه مجبور اولدولار.


[redaktə / تحریر] اردبيل اوستانی

سلام، سیزین فارس دیلینده آرتیردینیز قیسمتی اردبيل اوستانی آدلی مقاله‌ده‌ن فارس دیلینده اولدوغو اؤچون سیلدیم. لطفا یازدیقلارینیزدا ممکن اولسا منبع لرینیزی قید ائدین. ساغ اولون.

Mehrdad 16:03, 3 Yanvar 2007 (UTC)