1768-1774 Osmanlı-Rus müharibəsi

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Çeşmə buxtasında Osmanlı-Rus dəniz döyüşü 1770-ci il
Çeşmə buxtasında Osmanlı-Rus dəniz döyüşü 1770-ci il

1768-1774-cü illər Osmanlı-Rus müharibəsi Dunay, Krım, və Cənubi Qafqaz istiqamətinə aparılırdı.Osmanlı qoşunları 1769-cu ildə Rusiyanın içərilərinə hərəkət etsə də sonrakı hərbi əməliyyatlar uğurlu alınmadı.Əsas hərbi əməliyyatlar 1770-1771-ci illərdə oldu.Rus qoşunlarının baş komandanı Rumyantsev 1770-ci ilin yayında Larqa və Kaqul çayları yaxınlığındakı döyüşlərdə qələbə qazanaraq Dunayın sağ sahilinə keçdi. Bessarabiya, Valaxiya və Moldova ruslar tərəfindən tutuldu. Rus donanması 1770-ci ilin iyununda Xios yaxınlığındakı Çeşmə buxtasında Osmanlı donanmasını məğlub etdi. Avstriya Rusiyanın Balkanlarda güclənməsini istəmirdi. Rusiyada baş verən Puqaçov üsyanı və Avropa dövlətlərinin Rusiyaya təzyiqi onu danışıqlara başlamağa məcbur etdi.1774-cü ildə Osmanlı dövləti ilə Rusiya arasında Bolqarıstanın Kiçik Qaynarca kəndindəsülh bağlandı. Buq və Dnepr arasındakı ərazilər, Krımdakı Kerc, Yeniqala, Kubana qədər olan torpaqlar Rusiyaya keçdi.Krım xanlığı Osmanlı asılılığından çıxaraq müstəqil oldu.(sonralar 1783-cü ildə Rusiya tərəfindən işğal olundu. Kiçik Qaynarca sülhü Krım xanlığının işğalını asanlaşdırdı. Kırım xanlığı xeyli zəiflədiyindən Osmanlı da ona hərbi yardım edə bilmədi).Rusiya Azov qalasını möhkəmləndirmək hüququ aldı.Rus ticarət cəmiləri Bosfor və Dardanel boğazlarından sərbəst keçə bilərdi.Rus gəmilərinə ilk dəfə Qara dənizdə üzmək hüququ verildi.Osmanlı 4,5 milyon rubl təzminat ödəməli idi.Valaxiya və Moldova Rusiya "himayəsinə" verilirdi.Osmanlı bu knyazlıqların idarə olunması haqqında şərtlərə əməl etməli idi.


Osmanlı İmpariyasının bayrağı Osmanlı-Rus müharibələri Rusiya İmperiyasının bayrağı

1676-1681 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1686-1700 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1710-1711 Osmanlı-Rus müharibəsi(Prut müharibəsi) | 1735-1739 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1768-1774 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1787-1791-ci illər Osmanlı-Rus müharibəsi | 1806-1812 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1828-1829 Osmanlı-Rus müharibəsi | 1853-1856 Osmanlı-Rus müharibəsi(Krım müharibəsi) | 1877-1878 Osmanlı-Rus müharibəsi (93 Harbi) | 1914-1917 Osmanlı-Rus müharibəsi(I Dünya müharibəsi)