Адам Яўгенавіч Супрун

From Вікіпедыя

Адам Яўгенавіч Супрун (1928, Палтава — 1999), беларускі і савецкі філолаг і педагог. Доктар філалагічных навук (1966), доктар педагагічных навук (1981), прафесар.

Скончыў Фрунзенскі універсітэт (1952), аспірантуру ў МДУ (1955) з абаронай кандыдацкай працы "Словы з каранямі лічэбнікаў у суаснай рускай літаратурнай мове". Вучань цюрколага акадэміка Кіргізскай АН І. А. Батманава. Абараніў доктарскую працу ў Ленінградскім універсітэце (1966). Працаваў у Кіргізскім універсітэце (з 1955?), быў запрошаны ў БДУ на кафедру агульнага і славянскага мовазнаўства (1966). Член Беларускага камітэту славістаў.

Змест

[правіць] У педагогіцы

Выкладаў рад дысцыплін славістыкі, выдаў вялікую колькасць навучальнай літаратуры — большасць кніг Супруна за апошнія 30 гадоў яго дзейнасці былі падручнікамі і дапаможнікамі для студэнтаў. Адзін з ініцыятараў уключэння ў навучальныя планы філалагічных факультэтаў курсу "Уводзіны ў славянскую філалогію" і выдання ў БДУ серыі навучальных дапаможнікаў да славянскіх моваў. А. Я. Супрун дамогся таго, што ў БДУ ў курсе славянскіх моваў выкладаюцца амаль усе славянскія мовы (у т.л., славенская, славацкая, македонская).

[правіць] У навуцы

Аўтар каля 600 друкаваных прац, кіраўнік абаронай больш за 60 кандыдацкіх і 10 доктарскіх дысертацый.

Займаўся праблемамі граматычнай і словаўтваральнай арганізацыі слоўніка, механізмаў структурна-семантычных змяненняў у мове, тэмамі дыяхраністыкі і славістыкі. З канца 1960-х гадоў займаўся славянскім параўнальна-гістарычным мовазнаўствам (лучна з этымалогіяй і палабістыкай), тыпалагічным вывучэннем граматыкі і лексікі славянскіх моваў, псіхалінгвістыкай і лінгвадыдактыкай. Быў сярод заснавальнікаў канцэпцый імавернасцявага разумення моўных класаў і структур, лінгвістычнага мадэлявання, вылічальных і эксперыментальных метадаў лінгвістыкі.

Кіраваў складаннем асацыятыўных слоўнікаў беларускай, украінскай, кіргізскай, латвійскай моваў. Ініцыяваў і кіраваў працамі па складанні беларускага частотнага слоўніка, які складаўся, зважаючы на спецыфіку беларускай мовы, з пяці слоўнікаў на асноўныя жанрава-стылістычныя адмены беларускай мовы.

[правіць] Працы

[правіць] Самастойна

  • "Старославянские числительные" (Фрунзе, 1961)
  • "Полабские числительные" (Фрунзе, 1962)
  • "Славянские числительные: Становление числительных как части речи" (Ленінград, 1966), доктарская праца. Таксама ў выданні "Славянские числительные: Становление числительных как части речи" (Мінск, 1969).

[правіць] Супольна

  • "Основы теории речевой деятельности" (Масква, 1974), калектыўная манаграфія, перакладзеная на рад моваў.

[правіць] Падручнікі і дапаможнікі

  • "Лекцый" па мовазнаўстве, тры выпускі (1971, 1978, 1980)
  • "Введение в славянскую филологию" (1981, 2-е выд. 1989), першае ў СССР.
  • "Общее языкознание" (1983, 1993—1995), два выданні, пры ўдзеле і пад рэдакцыяй Супруна
  • "Сербо-лужицкий язык" К. К. Трафімовіча (1989), удзельнічаў у выданні
  • "Полабский язык" (1987)
  • "Старославянский язык" (1991)
  • "Праславянский язык" (1993)
  • "Лекции по теории речевой деятельности" (1996).
  • "Синтаксис" рускай мовы для сярэдняй школы, выданы Супруном і калегамі ў 1961. У Кіргізіі — 25 выданняў.
  • Падручнік рускай мовы для школ з беларускай мовай навучання, створаны пры суаўтарстве Супруна. У Мінску — 16 выданняў.
  • "Лингвистические основы изучения грамматики, русского языка в белорусской школе" (1974)
  • "Содержание обучения русскому языку в белорусской школе" (1987)