Вулкан Тоба/вядомыя вывяржэнні

From Вікіпедыя

ВУЛКАН ТОБА, вядомыя вывяржэнні. Паводле геалагічных і архелагічных звестак адрозніваюць тры вывяржэнні вулканічнай сістэмы Тоба, якія, паводле адноснага ўзросту, называюць "маладой", "сярэдняй"і "старой" падзеямі (у англамоўнай наменклатуры — Young, Middle і Old Toba Tuff, а ў скаротах — YTT, MTT, OTT, адпаведна).

[правіць] Старая падзея, OTT

Каля 800 тыс. гадоў таму, сіла не меней за VEI 7. Утворана кальдэра Сібандунг (Sibandung).

[правіць] Сярэдняя падзея, MTT

Каля 500 тыс. гадоў таму, сіла не меней за VEI 7. Утворана кальдэра Харангаол (Haranggaol).

[правіць] Маладая падзея, YTT

Каля 73±4 тыс. гадоў таму, у час лета Паўночнага паўшар'я, сіла VEI 8. Вывяржэнне адбывалася праз кальдэру Сібандунг (Sibandung).

Найбольшы вядомы вулканічны катаклізм на Зямлі за апошнія 28 млн. гадоў. Было выкінута зв. 2800 куб.км горных парод (у эквіваленце DRE).

Попел засыпаў тэрыторыі Зондскіх, Андаманскіх Нікабарскіх а-воў, Шры-Ланкі, п-ву Індастан, большасці Паўднёва-Усходняй Азіі, верагодна, трапіў у значных колькасцях на землі Блізкага Усходу і Усходняй Афрыкі. Пласт попелу ў цэнтральнай Індыі меў магутнасць 3—6 м, у пэўных частках Малайскіх а-воў — да 9 м.

Парадаксальным чынам, востраў Ментавей (Mentawei), параўнальна недалёкі (350 км на ПдЗ) ад эпіцэнтру, пазбег засыпання попелам, дзякуючы мусонным ветравым сістэмам летняга перыяду, што дало магчымасць захавацца яго ўнікальным флоры і фаўне, і ставіла пэўны час пад пытанне катастрафічны маштаб падзеі.

Аб'ём лававых патокаў склаў да 1000 куб.км, лава разлілася па востраве Суматра ад берагу да берагу, займаючы 20—30 тыс. кв.км, дасягаючы таўшчыні 50—150 м (месцамі да 400 м) каля кальдэры, і ў сяр. 50 м па востраве.

У атмасферу трапіла да 1010 т сернай кіслаты.

Апроч знішчэння жыцця ў выніку выпадання попелу, вывяржэнне мела катастрафічны ўплыў на клімат усёй Зямлі, правакуючы, ва ўмовах перыяду пахаладання, паскораны прыход ледавіковай эпохі значнай інтэнсіўнасці і працягласці. Раптоўныя кліматычныя змены прывялі да вымірання шматлікіх біялагічных супольнасцяў, у т.л., да ўтварэння г.зв. "генетычнага корка" у генатыпе чалавека.


  • George Weber. Toba Volcano. [1]