Іван Іванавіч Луцкевіч

From Вікіпедыя

І. Луцкевіч
І. Луцкевіч

Іван Іванавіч ЛУЦКЕВІЧ (28 мая (9 чэрвеня) 1881, Шаўлі Ковенскай губ. (цяпер Шаўляй, Літва) - 20 жніўня 1919, Закапанэ, Польшча. Псеўданімы: Ян Міхальчык; Нашанівец; Шчасны; Palissander Нев.), беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, публіцыст, археолаг, краязнавец. Брат Антона Луцкевіча.

У 1890 пачаў вучобу ў Лібаўскай гімназіі, у 1897-1902 працягваў у Мінскай гімназіі. Займаўся на юрыдычным факультэце Пецярбургскага універсітэта; у Маскоўскім археалагічным інстытуце. За сваю палітычную дзейнасць у 1903 трапіў у турму. У 1904-1905 працягваў вучобу ў Венскім універсітэце. У 1903 быў адным з заснавальнікаў БРГ (пазней БСГ). Прымаў актыўны ўдзел у падзеях 1905 у Мінску. Пад пагрозай арышту выехаў у пачатку 1906 у Вільню, дзе да 1908 знаходзіўся на нелегальным становішчы. Ініцыятар стварэння ў Вільні многіх беларускіх арганізацый і выданняў, у тым ліку газеты "Наша доля" і "Наша ніва". У 1916 удзельнічаў у выданні газеты "Гоман". Яго багатыя калекцыі сталі асновай для створанага ў 1921 Беларускага музея. У сярэдзіне чэрвеня 1919 выехаў на лячэнне на курорт Закапанэ, дзе і памёр. У 1991 перапахаваны на могілках Роса ў Вільні.

[правіць] Творы

  • Аб беларускім мастацтве // Гоман. 1918, №70 (перадрук: Скарыніч. Вып. 2. Мн., 1993);
  • Ай-Кітаб // Зборнік "Наша ніва". Вільня, 1920;
  • Ай-Кітаб-Кіцёп // Беларускае жыццё. 1920, 11 сак. (перадрук: Спадчына. 1992, №3; Скарыніч. Вып. 2).

[правіць] Літаратура

  • Памяці Івана Луцкевіча. У першыя ўгодкі сьмерці яго. (20.8.1919 - 20.8.1920). Вільня, 1920;
  • Каваль А. (Каўка А.). Іван Луцкевіч - адраджэнец // Беларусіка. Вып. 1. Мн., 1993;
  • Адамовіч А. Як дух змагання Беларусі... Нью-Йорк, 1983;
  • БП, т. 4;
  • ЭГБ, т. 4.

[правіць] Крыніцы

  • Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794-1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т.2. - Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9