Гісторыя Мінска

From Вікіпедыя

Першая згадка ў "Аповесці мінулых гадоў" пра Мінск (Меньск, Менеск) датуецца 1067 у сувязі з ваеннымі дзеяннямі паміж полацкім князем Усяславам Брачыславічам і Яраславічамі, калі апошнія разбурылі Менск і забілі або увялі ў палон яго жыхароў.

Змест

[правіць] Узнікненне Менска

Дзядзінец або Замчышча Менска, плошчай 3 га, узведзены на правым беразе р. Свіслач, пры ўпадзенні ў яе р. Няміга, у 2-ой палове ХІ ст. На думку некаторых гісторыкаў, Менск узнік у 16 км на захад ад Замчышча, на беразе р. Менкі (адсюль назва горада), дзе захаваўся комплекс археалагічных помнікаў, а ў канцы ХІ ст. (1084[1]) перанесены да Замчышча, на сучаснае месца.

[правіць] Рост горада

[правіць] Дзядзінец

Археалагічныя даследаванні паказалі, умацаванні менскага мелі два этапы будаўніцтва. Першапачаткова шырыня яго падножжа, насыпанага з буйназярністага пяску, складала каля 14 м. Унутраны схіл вала быў пакрыты дзірваном. На другім этапе, відаць пасля таго як Менск стаў сталіцай княтсва, вал дзядзінца ўдвая пашырылі і значна павялічылі ў вышыню. Для ўмацавання вала выкарыстоўвалі камень нарыхтаваны для будаўніцтва царквы. Сама канструкцыя вала была шырока вядомай у заходніх славян і прымянялася ў іх калі ўмацаванні будаваліся побач з забалочанай або затопленай мясцовасцю, каб надаць валу дадатковую трываласць на выпадак паводкаў. На думку Э.М. Загарульскага, профіль вала з вонкавага боку меў стромкі пад’ём пад вуглом 45-50°, таксама па яго версіі ў Менску былі двухвежавыя вароты, вежы злучаліся паміж сабой зрубнай устаўкай над варотамі, мелі чатыры ярусы, тры з іх - баявыя. Па іншай версіі (Ю.А.Заяц, Г.В.Штыхаў), вароты былі аднавежавыя.

[правіць] Пасады

У ХІІ-ХІІІ ст. на поўдзень, паўднёвы захад і паўднёвы ўсход ад дзядзінца вырас рамесны пасад з гандлёвай плошчай. Тады ж узніклі паселішчы і на паўночны захад ад Замчышча - Пятніцкі канец. Таксама былі паселішчы і на левым беразе Свіслачы, каля Траецкай гары, адны даследчыкі лічаць што яны таксама ўзніклі ў У ХІІ-ХІІІ ст., іншыя што гэтае паселішча ёсць колішнім горадам Нямігай. Агульная плошча, якую займаў у старажытнасці Мінск, складала каля 20 га. Амаль увесь горад знаходзіўся на правым беразе Свіслачы. Найбольшая магутнасць культурнага пласта адносіцца да ХІІІ ст. Напластаванні ХІІ ст. у Мінску нязначныя (каля 0,5 м), а пласта ХІ ст. на Замчышчы практычна няма.

[правіць] За часам ВКЛ

Да 1326 Мінск уваходзіць у склад ВКЛ. У 1499 атрымлівае магдэбургскае права. З 1569 Мінск цэнтр Мінскага ваяводства, самага буйнога ваяводства ў ВКЛ.

[правіць] У сладзе Расіі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Мінск увайшоў у склад Расійскай імперыяй.

[правіць] БССР

З 1919 па 1991 Мінск сталіцай БССР.

[правіць] Рэспубліка Беларусь

З 1991 сталіца Рэспублікі Беларусь. У 1991 гарсавет накіраваў Вярхоўнаму Савету просьбу аб вяртанні гораду гістарычнай назвы Менск, але гэтай просьбе было адмоўлена.[Крыніца?]


  1. Так, напрыклад, у: Лыч. Назвы зямлі беларускай. — Мн., 1994.