Гісторыя Вялікабрытаніі

From Вікіпедыя

Гісторыя Вялікабрытаніі.

Змест

[правіць] Старажытнасць

[правіць] Сярэднявечча

Гл. адпаведныя раздзелы ў Гісторыі Англіі, Гісторыі Ірландыі, Гісторыі Уэльсу, Гісторыі Шатландыі.

Фармальна гісторыя Аб'яднанага каралеўства пачалася з Уніяй карон (1603), калі шатландскі кароль Джэймс VI быў каранаваны і як англійскі кароль Джэймс I. Барацьба між Парламентам і дынастыяй Сцюартаў вылілася ў грамадзянскую вайну (1642 — 1649) і скасаванне манархіі з устанаўленнем рэспублікі. Манархія была рэстаўравана (1660), але "Слаўная рэвалюцыя" (1688) замацавала паўнамоцтвы Парламенту. Быў дадзены Біль аб правах (1689).

Развіццё тэхналогіі і прадпрыймальніцтва ў 18 ст. аформіліся ў г.зв. Індустрыяльную рэвалюцыю.

У выніку Амерыканскай рэвалюцыі і вайны за незалежнасць Вялікабрытаніяй былі страчаны амерыканскія калоніі (1783).

У напалеонаўскіх войнах Вялікабрытанія была паслядоўным праціўнікам Францыі, значна спрычынілася да паразы Напалеона.

У 19 ст. адбываліся значныя сацыяльныя змены (гл. Чартызм, Прафсаюзы, Публічная адукацыя). Тады ж Вялікабрытанія набыла і замацавала за сабой вялікія тэрыторыі ў Афрыцы і Азіі, фактычна ператварылася ў імперыю.

[правіць] Новы час

У 1-й сусветнай вайне на баку Саюзных дзяржаў (гл. Антанта). Гл. таксама: Ірландскае паўстанне 1916.

[правіць] Найноўшы час

Пасля 1-й сусветнай вайны ўзмацніліся рухі за незалежнасць у калоніях. Ірландыя абвясціла незалежансць (1921), але Паўночная Ірландыя засталася ў Аб'яднаным каралеўстве.

[правіць] Другая сусветная вайна

У 2-й сусв. вайне — на баку Саюзных дзяржаў (з 3.9.1939). Пасля паразы Францыі каля году ваявала з Германіяй і Італіяй (гл. Бітва за Брытанію, Бітва за Атлантыку).

Пасля 2-й сусв. вайны страціла ролю лідэра сярод вялікіх дзяржаў. У унутранай палітыцы ўзмацніўся ўплыў лейбарыстаў.

Тунэль пад дном Ла-Маншу злучыў Вялікабрытанію з кантынентам (6.5.1994).