Stein Rokkan

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere

Stein Rokkan
Stein Rokkan

Stein Rokkan, ser 1921 dı suka Norweç Lofoten dı ameyo dınya u ser 1979 dı suka Almanya Mannheim dı siyo héqeyda xü ser. Rokkan aşaynoyoxê ilmê dewlet, sosyoloxê siyasi, siyasetzaney tarixi, zaney kompitor u filoloxê Fransizi yo. Rokkan suka Norweç Narvik dı gird biyo u alimeyda filozofi zi Üniversiteyê Oslo dı ser 1948 gino. Mabênê ser 1951 ra héta ser 1960 ”Enstitüyê İlmê Jubiyayeni” dı midurey keno. Ser 1958 ra héta ser 1966 zi ”Enstitüyê Christian Michelsens” dı serdemê aşeynayoxan o.

Seranê xü yê peynêyêni dı Üniversiteyê Bergen dı héta réhmet şiyayenda xü profesorey keno. Rokkan zaf ilmê siyaseti ser wendo u nuşnayo. Xısusi biyayenda (spesialisteya) cı proses u konflikt (pêniyameyenı) o. Rokkan şayê héreket u şirketan anliz bıkero u qandê ina modelê newe bıfino u vırazo. O şayê wextê rayey bıvıno u ina analiz bıkero u analizê xü ra qandê héreket u partiyan dê Welatandê Ewrope sistemê do newe firazeno.

Rokkan dı (2) qanalan ra hükmê siyaseti ju çiyê dı arêdayê pêser ju demokrasi: kı wuca dı héme cı amoriyê u bı fikrê parlamento (meclis) dı arêbenê a dıdıni zi koperativo: senin héreket u qaynaxê (çımey) tesirê hérekatan keno. Vatenda Rokkani en naskerde: ”Amori pêyenê, o kı qererê peynêyini dano qaynaxiyê (çımeyê)”.

Rokkan sosyolociyê siyaseti rê caxo newe da. Ser 1960’an ra sistemê partiyandê Ewrope aşeyna u kokdê inayê tarixi gêyra. Ka kamcin kok ra nêy partiy yenê u kamcin münaqaşe mabênê ninan dı biyo u kamcin konflikt nêy bı xü hél kerdê. Bı fikrê êy konfliktê kıhani manenê u her tım sisteman miyan dı estê. Labırê êy quwet u hükımê xü yê kıhani vıni kenê.

Ser 1970 ra dıma Rokkan, dest bı ilmê vıraştena dewlet u welatê Ewrope Rocawani kerd. Tiya dı Rokkan vıraştenda prosesê sistemi ê héreketan ravey berd. Serdemê welatê Ewropi fikrê Rokkani cadı gürweynay u Rokkan ra berxüdarey waşti. Qandê kı Rokkan sistemo kı 1648 héta nıka Ewrope dı nêvıryayo êy vırna.

Prosesê Rokkani ê sifteyini ju merkez ra peyda beno u qontrolê mintiqada ê debarey éskeran u ê kültürê cı giridano bı xü ya-

Êy prosesê dı (2) hébi bini zi vırnayen u vıraştenda sistemê siyasi u qanunê newey vıraşteni qandê burjuwayo u bı no şekla hem hetê debarey (ekonomi) u hem zi bı hetê hiquq sistem beno ju enstitü. Bı no raya zi merdım ferqê cüwayişê şari u ê mintiqay keno en tayin.

Prosesê hirêyini zi wazifeyê aşeynayox u alimano. Prosesê dıdıni ra his ve kameyê mili biyayeni vıraştena

Norweci ra çarnayox: Faruk İremet

[bıvurne] Derheqdê cı dı

  • Stat, nasjon, klasse: Essays i politisk sosiologi (1987, ISBN 82-00-02533-0) Posthumt utgitt oversettelse til norsk av Stein Rokkans mest betydningsfulle engelske artikler. Redigert av Bernt Hagtvet.
  • Politikk mellom økonomi og kultur: Stein Rokkan som politisk sosiolog og forskningsinspirator (1992, ISBN 82-417-0124-1). Antologi av artikler om Rokkan og hans forskning. Redigert av Bernt Hagtvet.
  • State Formation, Nation-Building, and Mass Politics in Europe: The Theory of Stein Rokkan. Redigert av Peter Flora (Oxford University Press, 1999).