Ліга Нацый

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Першае паседжаньне Асамблеі Лігі Нацый у 1920
Павялічыць
Першае паседжаньне Асамблеі Лігі Нацый у 1920

Ліга Нацый — міжнародная арганізацыя, якая мела мэтай развіцьцё супрацоўніцтва паміж народамі і гарантыю міру і бяспекі. Асноўныя органы Лігі Нацый знаходзіліся ў Жэневе.

Дзейнічала ў 19191939 гадах. Статут Лігі Нацый, выпрацаваны адмысловай камісіяй, створанай на Парыскай мірнай канферэнцыі 19191920, і ўключаны ў Версальскую мірную дамову 1919 і іншыя мірныя дамовы, якія завяршылі Першую сусьветную вайну 19141918, быў першапачаткова падпісаны 44 дзяржавамі, у тым ліку 31 дзяржавай, што прымалі ўдзел у вайне на баку Антанты або якія далучыліся да яе (Вялікабрытаніяй, Францыяй, ЗША, Італіяй, Японіяй, Канадай, Аўстраліяй, Паўднёва-Афрыканскім Саюзам, Новай Зеляндыяй, Індыяй, Кітаем, Бельгіяй, Балівіяй, Бразіліяй, Кубай, Эквадорам, Грэцыяй, Гаіці, Хіджазам, Гандурасам, Ліберыяй, Нікарагуа, Панамай, Пяру, Польшчай, Партугаліяй, Румыніяй, Югаславіяй, Сіямам, Чэхаславакіяй, Уругваем), і 13 дзяржавамі, што прытрымваліся нейтралітэту падчас вайны (Аргентынай, Чылі, Калумбіяй, Даніяй, Нарвегіяй, Гішпаніяй, Парагваем, Нідэрляндамі, Іранам, Сальвадорам, Швецыяй, Швайцарыяй, Венесуэлай). ЗША не ратыфікавалі статут Лігі Нацый і не ўвайшлі ў лік яе чальцоў, хоць ініцыятарам яе стварэння выступіў прэзідэнт ЗША Вудра Вільсан.

Асноўнымі органамі Лігі Нацый з'яўляліся: Асамблея (у яе працы ўдзельнічалі ўсе чальцы Лігі Нацый; сесіі Асамблеі праходзілі штогод у верасьні), Рада Лігі Нацый (першапачаткова складаўся з 4 сталых чальцоў-прадстаўнікоў Вялікабрытаніі, Францыі, Італіі і Японіі і 4 нясталых чальцоў; пасьля склад і лік чальцоў Рады мяняліся) і сталы сакратарыят на чале з генеральным сакратаром. Усё рашэньні Асамблеі і Рады, за выключэньнем рашэньняў па працэдурных пытаньнях, павінны былі прымацца аднагалосна. Пры Лізе Нацый на правах аўтаномных арганізацый былі створаныя Сталая палата міжнароднага правасуддзя, Міжнародная арганізацыя працы і інш. арганізацыі.

У 1934 СССР прыняў прапанову 30 дзяржаў — чальцоў Лігі нацый аб уступе ў гэтую арганізацыю. У сьнежні 1939, пасля пачатку савецка-фінскай вайны 19391940, Рада Лігі выключыла з Лігі нацый СССР. Таксама выйшлі з Лігі Нацый Бразілія (1928), Японія, Нямеччына, Парагвай (1935), Чылі (1938) і іншыя; у 1937 выключаная Італія.

Фармальна распушчаная ў 1946 годзе, перадаўшы свае паўнамоцтвы ААН.