Камунізм

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Сымбаль камунізму
Сымбаль камунізму

Камуні́зм (ад лацінскага commūnis — агульны) — грамадска-эканамічная фармацыя, якая заснавана на грамадскай уласнасці на галоўныя сродкі вытворчасці.

З пункту гледжання тэарэтыкаў камунізму, гэтае вучэнне здольнае пераадолець узаемную дыстантаванасць працы і зрабіць магчымым свабоднае самаздзяйсненне чалавека ў матэрыяльнай і духоўнай вытворчасці. Канчатковай мэтаю камунізму з'яўляецца стварэнне ўмоў дзеля ўсебаковага развіцця кожнага індывіда і ўсяго грамадства. Канцэпцыя камунізму найболей распрацавана ў марксізме.

Зьмест

[рэдагаваць] Гістарычнае развіццё камунізму

[рэдагаваць] Прымітыўны камунізм

Згодна з Энгельсам найболей старажытныя чалавечыя супольнасці, існаваўшыя да ўзнікнення класаў, можна назваць «прымітыўным камунізмам». Энгельс, аднак, лічыць, што сучасны, развіты камунізм можа ўзнікнуць толькі пасля таго, як гісторыя пройдзе праз усе астатнія грамадскія фармацыі, уключаючы рабаўладальніцкі лад, феадалізм, капіталізм ды сацыялізм.

[рэдагаваць] Утапічны камунізм

Класічнаю выяваю гэтага віду камунізму можа служыць праца Томаса Мора «Утопія» (1516), у якой малюецца ідылічная карціна прымітыўнага камунізму, якая супрацьпастаўляецца феадалізму. Да 1700 году фармулююцца новыя, болей развітыя версіі ўтапічнага камунізму, прадстаўленыя канцэпцыямі Сэн-Сімона, Фур'е ды Оўэна.

[рэдагаваць] Ваенны камунізм

Назва эканамічнай практыкі ў Савецкай Расіі часоў Грамадзянскай вайны на тэрыторыі, кантраляванай бальшавікамі. Характарызаваўся прымусовым перадзелам каштоўнасцяў ва ўмовах эканамічнага хаосу.

[рэдагаваць] Таталітарны камунізм

Дастаткова ўмоўная назва рэальных практык камунізму (больш карэктна казаць тут пра сацыялізм), здзейсненых у XX стагоддзі. Дадзены від камунізму характарызуецца палітычным дыктатам адной партыі і згубленнем працоўным класам кіравання ўладай. Сучасная марксісцкая тэорыя сцвярджае, што таталітарны камунізм магчымы толькі ў развіваючыхся краінах, дзе пралетарыят вымушаны ўступаць у саюз з сялянствам і дзе буржуа маюць яшчэ адносна слабы ўплыў.

[рэдагаваць] Поўны камунізм

Апошняя стадыя ў развіцці чалавечага грамадства з пункту гледжання марксізму, на якой рэалізуецца асноўны лозунг камуністычнага руху: «ад кожнага па магчымасцях, кожнаму па патрэбам». Неабходнай умоваю поўнага камунізму па Марксу з'яўляецца дастаткова працяглае існаванне сусветнай сацыялістычнай дзяржавы, якое прывяло б да зліквідавання класаў ды адмірання ўлады ўрада.