Карусь Каганец
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Кагане́ц, Карусь (сапраўднае імя Кастраві́цкі, Казімі́р-Рафаі́л) (ст. стыль 29 студзеня 1868, (н. стыль 10 лютага 1868) — 20 траўня 1918) — беларускі пісьменьнік, перакладчык, мастак, палітык.
Зьмест |
[рэдагаваць] Паходжаньне
Нарадзіўся ў Табольску ў сям’і палітычнага ссыльнага Караля Самуэлявіча і Гэлены Тадэвушаўны са Сьвентаржэцкіх Кастравіцкіх. За ўдзел Паўстаньні 1863-1864 гадоў іх частка родавага маёнтка Навасёлкі (Менскі павет) была сэквэстравана, а яны сасланыя ў Сібір.
[рэдагаваць] Адукацыя
Імкнучыся ўдасканаліць свае мастацкія здольнасьці, Кастравіцкі паступіў у Маскоўскую вучэльню жывапісу, лепкі і дойлідзтва, дзе ўразіў прафэсуру, стварыўшы надзвычай псыхалягічны скульптурны партрэт цара Івана Жахлівага.
Аднак грошай на завяршэньне адукацыі не хапіла. Ажаніўшыся, Карусь Каганец пасяліўся на роднай бацькавай Койданаўшчыне ва ўрочышчы Лісіныя Норы.
Сябры калямбурылі, што якраз адседжвацца ў норах ён не зьбіраўся.
[рэдагаваць] Дзейнасьць
Абраўшы для псэўданіму слова, якое азначала простую сьвяцільню ў сялянскай хаце, ён застанецца ў гісторыі нацыянальнага руху і беларускай літаратуры як Карусь Каганец.
Каганец стаў адным з заснавальнікаў нашай першай палітычнай партыі Грамады. Ягоную адметную постаць зь вялікім горбам — вынікам дзіцячага калецтва — яшчэ ў 1970-я гады прыгадвалі старыя жыхары койданаўскіх вёсак. За агітацыйную дзейнасьць сярод сялян быў атрыманы “ганарар” у выглядзе году менскага астрогу. У вязьніцы Карусь шмат пісаў і маляваў ілюстрацыі да твораў свайго турэмнага суседа — Якуба Коласа.
Увесну 1917 году Каганец, тады ўжо знаны аўтар “Беларускага лемантара” і вадэвілю “Модны шляхцюк”, старшыняваў на зьезьдзе беларускіх нацыянальных арганізацыяў, дзе абмяркоўваўся далейшы лёс краю.
Ён памёр ад сухотаў увесну 1918 году, пасьпеўшы пачуць пра абвяшчэньне незалежнасьці БНР.
Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў перадач Радыё Свабода (беларуская рэдакцыя).