Прагрэсыў-рок

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Прагрэ́сыў-рок (па-ангельску progressive rock) — накірунак у рок-музыцы (галоўным чынам, эўрапейскай), які вылучаецца манумэнтальнасьцю кампазыцыяў, складанасьцю тэкстаў, эклектычнасьцю, разнастайнымі экспэрымэнтамі з мэлёдыямі, рытмамі, вакальнымі партыямі. Узьнік у Вялікабрытаніі ў другой палове 60-х гадоў XX стагодзьдзя, пік папулярнасьці прыпадае на пачатак 70-х гадоў, але й да сёньняшняга дню ў сьвеце існуе шмат гуртоў, творчасьць якіх належыць да прагрэсыў-року альбо мае яго асобныя рысы. Больш вузкія напрамкі ў межах прагрэсыў-року — арт-рок, сымфа-рок, прагрэсыў-мэтал, сымфа-мэтал...

Зьмест

[рэдагаваць] Асноўныя прыкметы стылю

Прагрэсыў-рок узьнік на першай хвалі пратэсту супраць поп-культуры ды спажывецкага грамадзтва напрыканцы 60-х гадоў. Усе музыкі гэтага напрамку грэбавалі радыйным фарматам ды пажаданьнямі масавай аўдыторыі, імкнуліся да больш поўнага самавыражэньня, да складанасьці клясычнае й джазавае музыкі пры захаваньні асноўных рысаў року. Большасьць альбомаў прагрэсыў-рок-гуртоў канцэптуальныя, аб'яднаныя нейкай адзінай ідэяй (лепшыя прыклады — «The Wall» Pink Floyd, «Tales from Topographic Oceans» Yes, «Thick as a Brick» Jethro Tull, «Still Life» Van der Graaf Generator...); існуюць нават нізкі альбомаў з агульнай канцэпцыяй (як у гурта King Crimson).

[рэдагаваць] Асаблівасьці музыкі

  • Вельмі доўгія кампазыцыі. Нормаю зьяўляюцца кружэлкі з 3-5 песьняў працягласьцю па 10-20 хвілінаў кожная; сустракаюцца альбомы, складзеныя з адной надзвычай доўгай песьні (самы вядомы — «Thick as a Brick» гурта Jethro Tull, гучыць 43 хвіліны). Кампазыцыі могуць складацца зь вялікай колькасьці музычных тэмаў, што зьмяняюць адна адну без перапынкаў, альбо мець адну-дзьве галоўных тэмы, што разьвіваюцца па ходзе кампазыцыі.
  • Выкарыстаньне электрычных і электронных клявішных інструмэнтаў (мэлатрон, арган Хаманда, сынтэзатары) у роўнай ці нават у большай ступені з гітарамі ды бубнамі; адначасова могуць ўжывацца й клясычныя акустычныя інструмэнты — скрыпка, флейта ды іншыя.
  • Складаныя мэлёдыі, блізкія да клясычных (а таксама цытаты з клясыкі); складаныя рытмы, часта няроўныя, зьменьлівыя; складаныя вакальныя партыі, шматгалосьсі, нязвыклыя манэры сьпеву.
  • Сустракаюцца сольныя партыі на ўсіх без выключэньня інструмэнтах — гітарах, клявішных, бубнах і гэтак далей (яскравы прыклад — альбом «Fragile» гурта Yes, на якім кожны ўдзельнік гурта запісаў па сольнай кампазыцыі). Вельмі пашыраныя імправізацыі кшталту джазавых.

[рэдагаваць] Асаблівасьці тэкстаў

  • «Высокі стыль» мовы, ў адрозьненьне ад большасьці эстрадных песень: багаты слоўнікавы запас, складаныя сказы, яскравыя вобразы, сымбалічнасьць, мэтафарычнасьць, алітэрацыі ды іншыя моўныя прыёмы.
  • Эпічнасьць, разьвіцьцё падзеяў у тэксьце (асабліва ў песьнях па гістарычных ці фантастычных матывах).
  • Разнастайнасьць паэтычных ды нават празаічных формаў, арганічнае зьліцьцё тэксту й музыкі.
  • У тэкстах раскрываюцца тэмы маралі, жыцьця й сьмерці, сацыяльнага пратэсту ды іншыя, уласьцівыя высокай літаратуры.

[рэдагаваць] Гурты й выканаўцы

  • Канец 60-х — 70-я гады: King Crimson, Jethro Tull, Yes, Van der Graaf Generator, Genesis, Gentle Giant, Pink Floyd, Emerson Lake and Palmer і шмат іншых (амаль усе названыя гурты ці іх лідары дагэтуль граюць у тым жа стылі).
  • 80-я – 90-я гады (гэтак званы нэа-прагрэсыў): Marillion, Kate Bush, The Flower Kings, Porcupine Tree...
  • Прагрэсыў- і сымфа-мэтал: Dream Theater, Tool, Rhapsody...
  • У СССР і на постсавецкай прасторы: Аквариум, Рада и Терновник, Оргия Праведников, Князь Мышкин (Беларусь).

[рэдагаваць] Зьнешнія спасылкі

  • PROG ARCHIVES — даведнік выканаўцаў, архіў запісаў (на ангельскай мове)