Аляксандар Лукашэнка
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
![]() |
Нэўтральнасьць дадзенага артыкулу выклікае сумненьні. Глядзіце падрабязнасьці на старонцы абмеркаваньня. |
Лукашэ́нка, Алякса́ндар Рыго́равіч (нарадзіўся 30 жніўня 1954) — беларускі палітык, першы прэзыдэнт Рэспублікі Беларусі.
Зьмест |
[рэдагаваць] Раньнія гады жыцьця
Нарадзіўся ў мястэчку Копысь у беднай сялянскай сям'і, выхоўваўся бяз бацькі. У маладосьці будучы прэзыдэнт займаў некалькі дробных пасадаў у Камсамоле.
У 1971-1975, падчас студэнцтва, ён быў сакратаром ВЛКСМ у Сярэдняй школе №1 горада Шклова. У 1975 г. Аляксандар Лукашэнка скончыў Магілёўскі Пэдагагічны Інстытут па спэцыяльнасьці "настаўнік гісторыі", у 1985 - Беларускую Сельскагаспадарчую Акадэмію па спэцыяльнасьці "эканаміст - арганізатар сельскагаспадарчае вытворчасьці".
З 1975 па 1977 і з 1980 па 1982 гг. Лукашэнка служыў у памежных войсках КГБ СССР, быў інструктарам палітычнага аддзелу ваеннае часткі 2187 Заходняе памежнае акругі ў Берасьці.
За сваё жыцьцё Аляксандар Лукашэнка зьмяніў шмат месцаў працы. З 1977 па 1978 гг. ён займаў пасаду сакратара камітэту ВЛКСМ Дзяржхарчгандлю ў Магілёве. У 1978-1980 гг. А.Лукашэнка працаваў сакратаром раённага таварыства "Веды" ў Шклове.
У 1980-1982 гг. А.Лукашэнка зноў служыў у войску намесьнікам камандзіра роты па палітычнай частцы ў в/ч 04104.
Пасьля зыходу з арміі ў 1982 Лукашэнка стаў намесьнікам дырэктара саўгасу "Ўдарнік" Шклоўскага раёну. У 1983-1985 гг. быў намесьнікам дырэктара камбінату будаўнічых матэрыялаў у Шклове. У 1985-1987 гг. - сакратар партыйнага камітэту калгасу імя Леніна Шклоўскага раёну. З 1987 г. - дырэктар саўгасу "Гарадзец" Шклоўскага раёну Магілёўскае вобласьці.
[рэдагаваць] Пачатак палітычнае кар'еры
У 1989 г. Аляксандар Лукашэнка балятаваўся на выбарах народных дэпутатаў СССР, але прайграў у другім туры Вячаславу Кебічу з розьніцай у 1% галасоў.
У 1990 годзе Лукашэнка быў абраны народным дэпутатам Рэспублікі Беларусі. Адсюль пачалася палітычная кар'ера будучага беларускага дыктатара. У парлямэнце ён стварыў фракцыю "Камуністы за Дэмакратыю", якая выступала за захаваньне СССР у дэмакратычнай форме. Пасьля падзеяў 13 студзеня 1991 г. у Вільні, дзе ад рук савецкіх вайскоўцаў генэрала Усхопчыка загінула 13 мірных жыхароў, што бралі ўдзел у дэманстрацыях пратэсту супраць савецкай акупацыі Літвы, Лукашэнка разам зь іншымі дэпутатамі Вярхоўнага Савету БССР выязджаў на месца здарэньня дзеля збору фактаў.
Лічылася, што Лукашэнка быў адзіным дэпутатам беларускага парлямэнту, што прагаласаваў супраць ратыфікацыі Белавескіх пагадненьняў, аднак было высьветлена, што гэтым чалавекам быў Валеры Ціхіня, які потым стаў старшынёй Канстытуцыйнага Суду Беларусі. Пры гэтым дакладна вядома, што А.Лукашэнка ўласнаручна ўносіў у залю паседжаньняў Вярхоўнага Савету бел-чырвона-белы сьцяг і пэўны час намагаўся далучыцца да фракцыі Беларускага Народнага Фронту, куды яго так і не прынялі.
Заваяваўшы сваёй рыторыкай рэпутацыю апантанага барацьбіта за справядлівасьць, у 1993 г. Лукашэнка быў абраны старшынём часовае камісіі Вярхоўнага Савету па барацьбе з карупцыяй, створанай для вывучэньня дзейнасьці камэрцыйных структураў пры ўладзе. У гэтай сваёй якасьці Лукашэнка абвінаваціў у карупцыі шэраг сябраў кабінэту Кебіча, а самога В.Кебіча назваў галавой "прамаскоўскае мафіі". 1 красавіка 1994 г. "камісія Лукашэнкі" была ліквідаваная як "выканаўшая задачу па дасьледваньні".
У пачатку 1994 г. была прынятая новая Канстытуцыя Рэспублікі Беларусі. Паводле яе ў ліпені таго году адбыліся прэзыдэнцкія выбары, на якія выставілі свае кандыдатуры шэсьць палітыкаў. Аляксандар Лукашэнка ўдзельнічаў у выбарах як незалежны кандыдат, базуючыся на папулісцкай праґраме ў духу лёзунґаў барацьбы з карупцыяй, павышэньня заробкаў і інтэґрацыі з Расеяй. Лукашэнка публічна заяўляў у сваіх прамовах і інтэрвію: "Я ў Маскву на каленях папаўзу". Скандальным эпізодам перадвыбарчае кампаніі Лукашэнкі быў (верагодна, падстроены) замах на яго жыццё. Калі па факце замаху была ўзбуджаная крымінальная справа, сьледчыя адзначылі разыходжаньне вынікаў балістычнай экспэртызы й экспэртызы адтулінаў у аўтамабілі "Мэрсэдэс" з паказаньнямі Аляксандра Лукашэнкі й Віктара Шэймана, якія быццам знаходзіліся ў аўтамабілі падчас інцыдэнту. Справа была прыпыненая. З прыходам да ўлады Лукашэнкі яна не была ўзноўленая.
Сярод іншых кандыдатаў былі Станіслаў Шушкевіч, Зянон Пазьняк і прэм'ер-міністар Беларусі Вячаслаў Кебіч, які лічыўся фаварытам. У першым туры Лукашэнка атpымаў 45% галасоў. За Кебіча прагаласавалі 15% выбарцаў, а 10% прагаласавалі за Шушкевіча. Лукашэнка быў падтрыманы шэрагам палітыкаў з дэмакратычнага стану: (Анатолем Лябедзькам, Віктарам Ганчаром). Пазьней яны тлумачылі, што бачылі ў Лукашэнку супрацьвагу постсавецкае намэнклятуры ў асобе Кебіча і будучы інструмэнт правядзеньня рэформаў. Другі тур адбыўся 10 ліпеня, на ім А.Лукашэнка канчаткова перамог, атрымаўшы 80% галасоў.
[рэдагаваць] Першы прэзыдэнцкі тэрмін (1994-2001)
Перамога Лукашэнкі была нечаканасьцю для многіх у Беларусі і за мяжою, зважаючы на ягоную маладосьць і недасьведчанасьць.
[рэдагаваць] Эканамічная палітыка: вяртаньне да камандна-адміністрацыйнай сыстэмы
Да прыходу Лукашэнкі да ўлады вельмі малыя рэформы былі праведзеныя ў Беларусі. На сярэдзіну 1994 году былі прыватызаваныя толькі 2% эканомікі Беларусі. Каляпс савецкае каманднае эканомікі, ад якой Беларусь моцна залежыла, прывёў у 1994 г. да зьніжэньня прамысловае вытворчасьці на 50% у параўнаньні з 1991 г. Беларусь перажывала эканамічны крыз.
Лукашэнка пачаў актыўна прымаць меры дзеля "стабілізацыі" эканомікі: былі ўдвая падвышаныя заробкі бюджэтнікаў, уведзены дзяржаўны кантроль за коштамі і адмененыя тыя нешматлікія рынкавыя рэформы, якія былі праведзеныя на той момант. Не магло ня ўзьнікнуць цяжкасьцяў з адраджэньнем каманднае эканомікі ў адной асобнай краіне, абкружанай разьвіваючыміся краінамі з рынкавай эканомікаю. Беларуская эканоміка моцна завязаная на пастаўкі энэрганосьбітаў з Расеі, але большасьць беларускіх прадпрыемстваў былі ня ў стане аплачваць іх. Недахоп валюты для аплачвання энэрганосьбітаў вымушаў урад Беларусі дамагацца хаўрусу з Расеяй, які быў адным з асноўных пунктаў у праграме як Лукашэнкі, так і Кебіча.
З самога пачатку свайго прэзыдэнцтва А.Лукашэнка пачаў палітыку, скіраваную супраць эўрапрыхільнікаў Беларусі і супраць заходняе дапамогі гэтым сілам (напрыклад, ад Фонду Фрыдрыха Эбэрта). Была спыненая прыватызацыя, у дзяржаўнай палітыцы запанавала рыторыка адраджэньня СССР. Пачаўся ціск і перасьлед палітычнае апазыцыі і незалежнае прэсы. АБСЭ пачала дакладаць аб парушэньнях правоў чалавека ў Беларусі.
У пачатку 1998 г. цэнтральны банк Расеі адмовіўся праводзіць апэрацыі зь беларускімі рублямі, што прывяло да абвалу курсу беларускае валюты. Лукашэнка ўзяў пад жорсткі кантроль Нацыянальны банк Беларусі, прыказаў вярнуць абменны курс валюты на папярэдні ўзровень, замарозіць рахункі камэрцыйных банкаў і абмежаваць апэрацыі банкаў. Натуральна, гэта прывяло да масавага адцёку грошаў з банкаў. Лукашэнка абвінаваціў у праблемах краіны "шкоднікаў" унутры Беларусі і з-за мяжы. Былі арыштаваныя трыццаць высокапастаўленых чыноўнікаў, сотні больш дробных былі таксама пакараныя.
[рэдагаваць] Дзяржаўны пераварот 1996 г. Усталяваньне аўтарытарнага рэжыму
Улетку 1996 г. 70 дэпутатаў Вярхоўнага Савету Беларусі паставілі подпісы пад імпічмэнтам А.Лукашэнку за "парушэньне Канстытуцыі". У адказ Лукашэнка правёў 24 лістапада 1996 г. рэфэрэндум, пасьля якога атрымаў права распушчаць парлямэнт і працягнуў сабе тэрмін паўнамоцтваў на два гады. Ужо 25 лістапада было абвешчана аб перамозе Лукашэнкі. Вынікі рэфэрэндуму моцна аспрэчваліся, але апазыцыя была цалкам выцесьненая з тэлевізіі і радыё, апазыцыйным газэтам не давалі друкавацца. У гэтых варунках Злучаныя Штаты і Эўразьвяз адмовіліся прызнаваць легітымнасьць рэфэрэндуму.
А.Лукашэнка адразу скарыстаўся зы сваіх паўнамоцтваў, распусьціўшы Вярхоўны Савет 13 скліканьня. АМАП ачапіў будынак парлямэнту, а ў суседнім памяшканьні разьмясьціўся новы парлямэнт, складзены з стаўленікаў А.Лукашэнкі. У знак пратэсту у адстаўку падалі прэм'ер-міністар Беларусі, два іншыя міністры і сем судзей Канстытуцыйнага суду. Іх хутка замянілі прыхільнікамі Лукашэнкі, прашэньню аб імпічмэнце было адмоўлена. Лукашэнка канцэнтраваў у сваіх руках уладу з дапамогаю ўзмацненьня спэцслужбаў, у прыватнасьці КДБ.
Пачаўся перасьлед незалежнае прэсы і вядомых апазыцыянэраў. Было зачыненае незалежнае Радыё 101.2. Пасьля публічных заклікаў Лукашэнкі расправіцца з апазыцыяй, у 1999-2000 гг. пры загадкавых абставінах зьніклі тры апазыцыянэра, у тым ліку былы старшыня перадвыбарчага штабу Лукашэнкі Віктар Ганчар і апэратар расейскага тэлеканала ОРТ Зьміцер Завадзкі. Раптоўна памірае важная апазыцыйная фігура Генадзь Карпенка, ходзяць упартыя чуткі аб верагодным атручэньні. У замежжы зьяўляюцца беглыя супрацоўнікі КДБ і Міністэрства Ўнутраных Спраў, якія даюць паказаньні аб санкцыі на зьнішчэньне апазыцыянэраў з боку ўлады і аб існаваньні ў Беларусі для гэтых мэтаў г. зв. "Эскадронаў сьмерці". Некалькі чыноўнікаў у Беларусі былі арыштаваныя, але зь цягам часу расьсьледваньне спраў амаль заглыхла.
[рэдагаваць] Аднаўленьне русіфікацыі
Урад Лукашэнкі ўзяў курс на аднаўленьне русіфікацыйнае, антынацыянальнае палітыкі ў Беларусі. У 1995 г. быў праведзены рэфэрэндум, на якім была адмененая гістарычная дзяржаўная сымболіка Беларусі, уведзеныя новыя сымбалі, створаныя на базе гербу і сьцягу БССР. Расейская мова атрымала статус дзяржаўнае, пасьля чаго пачалося плянамернае выцісканьне беларускае мовы са сродкаў масавай інфармацыі, адукацыі, дзяржаўных установаў. Супраць адмены бел-чырвона-белага сьцягу, "Пагоні" і статусу беларускае мовы як адзінае дзяржаўнае, група дэпутатаў ад БНФ абвясьціла галадоўку ў залі парлямэнту. Яны былі зьбітыя і выгнаныя з будынку сіламі АМАП.
Расейская праваслаўная царква атрымала прывілеяваны статус у Беларусі, у той самы час іншым рэлігіям чыняцца перашкоды ў дзейнасьці. Каталіцкім ксяндзам-замежнікам не выдаюцца беларускія візы. У некаторых афіцыйных выданьнях, напрыклад "Народнай газэце" пачалі зьяўляцца артыкулы, ачарняючыя рэпутацыю іншых рэлігій, у тым ліку нават традыцыйнага для Беларусі пратэстантызма. Улады гвалтоўна супраціўляюцца стварэньню ў Беларусі грамадаў Беларускае аўтакефальнае праваслаўнае царквы.
[рэдагаваць] Страта рэпутацыі Беларусі ў сьвеце
Цягам першых двух гадоў прэзыдэнцтва Лукашэнка моцна крытыкаваўся як унутры краіны, так і на міжнародным узроўні. У 1995 г. Сусьветны Банк і Міжнародны Валютны Фонд спынілі крэдытаваньне Беларусі, абвінаваціўшы ўрад у адсутнасьці рынкавых рэформаў.
Беларусь і Лукашэнка апынуліся ў цэнтры буйных міжнародных скандалаў. У верасьні 1995 г. над Берасьцейскай вобласьцю супрацьпаветранымі войскамі быў зьбіты паветраны шар, які ўдзельнічаў у міжнародных спаборніцтвах. Беларускія пілёты лічылі, што страляюць па мэтэаралягічным зондзе. Увесь экіпаж паветранага шару - два амэрыканскіх пілёта-спартоўцы - загінуў. У лістападзе 1995 г. Лукашэнка выклікаў іншы скандал, заявіўшы ў інтэрвію, што ўнутраная палітыка Адольфа Гітлера мела і станоўчыя бакі. Многія расцанілі гэтае выказваньне як намер будаваць у Беларусі рэжым аўтарытарнага кшталту.
Зьдзейсьнены А.Лукашэнкам у 1996 г. дзяржаўны пераварот быў адразу асуджаны міжнароднай супольнасьцю. Абвастрыліся стасункі з замежнымі дзяржавамі. У красавіку 1998 г. зы сваіх рэзыдэнцый у пасёлку Дразды былі гвалтоўна выселеныя амбасадары Злучаных Штатаў, Вялікае Брытаніі, Францыі, Нямеччыны, Грэцыі, Італіі і Японіі. Гэта было пачаткам буйнага міжнароднага скандалу, бо беларускія ўлады парушылі Венскую канвэнцыю. Закранутыя краіны, а таксама Расея, адазвалі зь Менску сваіх амбасадараў.
Хаця амбасадары пазьней вярнуліся пасьля згасьленьня канфлікту, Лукашэнка не спыніў свае выпады супраць заходніх краінаў і пачаў абвінавачваць унутраную апазыцыю ў рабоце на карысьць замежных спэцслужбаў. Ён абвінавачваў замежныя ўрады ў дыскрымінацыі Беларусі на ўсіх узроўнях, ад эканомікі (зь Беларусі была выгнаная дэлегацыя МВФ, а сама арганізацыя абазначаная Лукашэнкам як "махляры") да спорту (Лукашэнка абвінаваціў Захад у змове супраць беларускае зборнае на Зімовых Алімпійскіх гульнях у Наґана, Японія).
Лукашэнка не абмяжоўваўся словамі ў сваім непрыяцьці Захаду. Пад канец 1990-х гадоў Беларусь экспартавала ўзбраеньняў, у тым ліку супрацьпаветраных, на 400 мільёнаў даляраў у Іран, Ірак, Судан, Югаславію. Пасьля пачатку вайны ў Косава Лукашэнка адстойваў ідэю "Славянскага саюзу" Расеі, Беларусі і Югаславіі.
Заходняя палітыка ў дачыненьні зь Беларусяй сталася больш жорсткаю. Пасьля падзеньня рэжыму С.Мілошавіча ў Югаславіі, адносна лукашысцкай Беларусі ўсё часьцей пачаў ўжывацца выраз "апошняя дыктатура Эўропы". Тым ня меней, ані Эўрапейскі Зьвяз, ані Злучаныя Штаты Амэрыкі не прадпрымалі рашучых дзеяньняў супраць беларускага рэжыму, бо баяліся небясьпекі закрануць расейскія інтарэсы і пастаўкі расейскага газу празь Беларусь.
[рэдагаваць] Інтэграцыя з Расеяй
Асноўным і адзіным паўнавартасным напрамкам вонкавае палітыкі за Лукашэнкам сталася інтэграцыя з Расеяй. У красавіку 1998 г. быў створаны г. зв. "Саюз Расеі і Беларусі", пазьней абвешчана аб стварэньні г. зв. "Саюзнае Дзяржавы" Расеі і Беларусі. Тым ня меней, стварэньне паўнавартаснга зьвязу не атрымалася з-за розных мэтаў, якія перасьледваліся расейскім бокам і рэжымам Лукашэнкі. Беларускі прэзыдэнт меў амбіцыі на расейскім палітычным полі і ўмела граў на імпэрскай настальгіі расейскага паспольства і эліты. Лукашэнка карыстаўся вялікай папулярнасьцю сярод нацыяналістаў і левакансэрватараў, асабліва выгадна ён выглядаў на тле старога й хворага прэзыдэнта-дэмакрата Барыса Ельцына.
Расея ж была не зацікаўленая ў пранікненьні Лукашэнкі на расейскую палітычную сцэну, але ёй патрэбная Беларусь як ляяльная краіна-сатэліт і для забесьпячэньня бесперашкоднага транзыту газу ў Заходнюю Эўропу. Ня гледзячы на напружаныя адносіны Беларусі з Захадам, для Расеі гэтае хаўрусьніцтва доўгі час не стварала праблемаў і не выклікала пытаньняў на міжнародным узроўні.
[рэдагаваць] Другі прэзыдэнцкі тэрмін (ад 2001 г. да 2006 г.)
Першапачатковы тэрмін прэзыдэнцтва Лукашэнкі скончыўся ў ліпні 1999 г., але па яго волі быў пасьля рэфэрэндуму 1996 г. прадоўжаны да 2001 г. Паколькі рэфэрэндум ня быў прызнаны сусьветнай супольнасьцю легітымным, легітымнасьць прэзыдэнцтва А. Лукашэнкі пасьля 1999 г. таксама не прызнавалася.
Прэзыдэнцкія выбары адбыліся 9 верасьня 2001 г. Аб'яднаная апазыцыя выставіла супраць А. Лукашэнкі адзінага кандыдата, прафзьвязнага дзеяча Уладзімера Ганчарыка. Перамога А. Лукашэнкі была абвешчаная ўжо пасьля першага туру. Арганізацыя па Бясьпецы і Супрацоўніцтву ў Эўропе не прызнала легітымнасьць выбараў з-за перасьледу апазыцыі, байкоту апазыцыйнага кандыдата ў сродках масавай інфармацыі і фальсыфікацый вынікаў галасаваньня. Толькі Расея і некалькі аўтарытарных дзяржаваў СНД прызналі легітымнасьць выбараў.
[рэдагаваць] Правы чалавека ў Беларусі
У Беларусі працягваўся ціск на палітычную апазыцыю і парушэньні правоў чалавека. Павальна зачыняліся незалежныя газэты і неўрадавыя арганізацыі, зачыняліся школы зь беларускаю мовай навучаньня. Быў зачынены Беларускі Гуманітарны Ліцэй імя Якуба Коласа, адзіная навучальная ўстанова ў краіне, дзе выкладаньне йшло на беларускай мове, і Эўрапейскі Гуманітарны Ўнівэрсытэт. Арыштам падвяргаліся незалежныя журналісты, прафсаюзныя лідэры Васільеў і Леванеўскі, а таксама былы кандыдат у прэзыдэнты Міхал Марыніч. У красавіку 2003 г. Камісія ААН па Правах Чалавека прыняла рэзалюцыю па сытуацыі ў Беларусі, у якой выказвалася "глыбокая занепакоенасьць". ААН заклікала ўлады Беларусі вызваліць палітычных зьняволеных і спыніць ціск на неўрадавыя арганізацыі і палітычныя партыі. У 2003 г. міжнародны Камітэт па абароне журналістаў (CPJ) паставіў Беларусь у сьпіс дзесяці краінаў з найгоршымі ўмовамі працы журналістаў. У справаздачах буйнейшых міжнародных праваабарончых арганізацый Amnesty International, Human Rights Watch, Freedom House краіна атрымала сталае мейсца ў шэрагу сусьветных адыёзных дыктатураў, як Паўночная Карэя, Лібія, Іран, М'янма, Зымбабвэ.
[рэдагаваць] Міжнародная ізаляцыя
У другі прэзыдэнцкі тэрмін яшчэ болей пагоршыліся адносіны Беларусі з Захадам. Эўрапейскі Зьвяз выдаў сьпіс высокапастаўленых беларускіх чыноўнікаў, якім быў забаронены ўезд на тэрыторыю ЭЗ. Пасьля ўступленьня 1 траўня 2004 г. ў ЭЗ бліжэйшых суседзяў Беларусі - Польшчы, Латвіі, Летувы - у складзе Зьвязу зьявілася "беларускае лёбі", у сувязі з чым пытаньні датычна Беларусі пачалі часта падымацца на паседжаньнях. Павысілася цікаўнасьць да Беларусі з боку Злучаных Штатаў Амэрыкі.
Падчас вайны ў Іраку ў 2003 г. высьветлілася, што некалькі высокапастаўленых ірацкіх чыноўнікаў мелі беларускія пашпарты і нават, верагодна, атрымалі прытулак у Беларусі. Амэрыканскімі вайскоўцамі і выведчыкамі былі высьветленыя факты процізаконнага гандлю зь Іракам зьвязаных з рэжымам Лукашэнкі асобаў і арганізацый - ад старшыні ЛДПБ Гайдукевіча да беларускага экзахарту Расейскае праваслаўнае царквы. Беларусь была замешаная ў скандалах з пастаўкамі зброі (часам з Расеі празь беларускае пасярэдніцтва) тэрарыстычным арганізацыям і дыктатарскім рэжымам, што ўсё болей і болей прыцягвала ўвагу Захаду і асабліва ЗША.
На тле Рэвалюцыі Ружаў у Грузіі, Памаранчавая рэвалюцыі ва Ўкраіне і рэвалюцыі ў Кыргыстане рэзка ўзмацнілася ўвага сусьветнае супольнасьці да беларускае дыктатуры. У ЗША быў прыняты "Акт аб дэмакратыі ў Беларусі", які прадугледжвае выдзяленьне 40 мільёнаў даляраў на разьвіцьцё дэмакратыі ў краіне. У пачатку 2005 г. пачалі гучаць жорсткія заявы з боку новых краін-сябраў ЭЗ, Украіны, Грузіі, Малдовы што да рэжыму А. Лукашэнкі.
[рэдагаваць] Адносіны з Расеяй
З прыходам да ўлады ў Расеі Уладзіміра Пуціна А. Лукашэнка згубіў шансы на палітычную кар'еру ў Расеі. Наадварот, зьявілася небясьпека паглынаньня Беларусі Расеяй і страты Лукашэнкам улады нават у сваёй краіне. Пабудова "Саюзнае дзяржавы" заступарылася, канфлікты датычна паставак у Беларусь расейскага газу, жорсткія заявы Лукашэнкі і Пуціна быццам бы зрабілі выключанымі далейшыя спробы інтэграцыі, хаця на словах палітыкі ўсё яшчэ казалі аб станоўчым разьвіцьці "Саюзу".
[рэдагаваць] Эканоміка
Урад Лукашэнкі трапіў пад моцны ціск з боку Захаду й Расеі. Хаця беларускі рэжым моцна прасунуўся ў пляне дазволу прыватнага бізнэсу, дагэтуль не пачалася прыватызацыя буйных дзяржаўных прадпрыемстваў і ня зьняты ціск з дробнага бізнэсу. Замежныя інвэстары, прыйшоўшыя ў пачатку 1990-х гадоў у Беларусь, пакідаюць краіну, як Ford Motors. Беларускія тавары мала прадаюцца за межамі, 60% экспарту ідзе ў Расею. Усё гэта прывяло да эканамічных цяжкасьцяў, у прыватнасьці працягваючайся гіпэрінфляцыі (па паказчыку інфляцыі Беларусь займае першае месца ў Эўропе і сярод краінаў былога СССР).
Лукашэнка моцна апэруе ў сваёй рыторыцы тым фактам, што хаця Беларусь і сутыкнулася з пэўнымі эканамічнымі праблемамі, але пазьбегнула такога сацыяльнага расшыхтаваньня, як у Расеі ці Ўкраіне, дзе йшлі эканамічныя рэформы. Афіцыйныя паказчыкі беспрацоўя й галечы ў Беларусі таксама застаюцца нізкімі. Між тым, замежныя аналітыкі лічаць, што палітыка Лукашэнкі ў будучыні запатрабуе яшчэ больш жорсткіх і радыкальных рэформаў.
[рэдагаваць] Рэфэрэндум 2004 г.
Падчас тэлевізійнага звароту да нацыі 7 верасьня 2004 г. Лукашэнка абвясьціў правядзеньне рэфэрэндуму па адмене абмежаваньняў на колькасьць тэрмінаў, якія адна асоба можа займаць пасаду прэзыдэнта Рэспублікі Беларусі.
Рэфэрэндум адбыўся 17 кастрычніка 2004 г. разам з парлямэнцкімі выбарамі. Паводле афіцыйных вынікаў, якія былі абвешчаныя адразу пасьля заканчэньня галасаваньня, болей за 70% выбаршчыкаў выказаліся ў падтрымку прапановы, якая здымала абмежаваньне ў два тэрміны для знаходжаньня на пасадзе прэзыдэнта. Такім чынам, Аляксандар Лукашэнка атрымаў права балятавацца неабмежаваную колькасьць разоў, у тым ліку на прэзыдэнцкіх выбарах 2006 г., што пры створанай ім сыстэме фальсыфікацыі вынікаў выбараў азначала магчымае пажыцьцёвае праўленьне.
Міжнародныя арганізацыі, назіральнікі (акрамя назіральнікаў з Расеі, Туркмэністану і некаторых іншых краін СНД) і апазыцыя зноў не прызналі вынікі рэфэрэндуму і парлямэнцкіх выбараў. Агітацыя за зьняцьце абмежаваньняў ішла ў тым ліку ў дзень галасаваньня, што забаронена беларускім заканадаўствам. Exit-poll, праведзены Baltic Surveys, летувіскім аддзелам Gallup, паказаў, што толькі 48% выказаліся за прапанову Лукашэнкі.
[рэдагаваць] Іншая інфармацыя
У парушэньне Статуту Міжнароднага алімпійскага камітэту, А. Лукашэнка займае пасаду старшыні Нацыянальнага алімпійскага камітэту. Гэта становішча супярэчыць таксама Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь: "Прэзідэнт не можа займаць іншыя пасады" (арт. 86).
Аляксандар Лукашэнка жанаты з 1975 г., мае двух сыноў.
Жонка Галіна Лукашэнка дагэтуль жыве ня з мужам, а ў вёсцы Рыжкавічы Шклоўскага раёну, да нядаўняга часу рабіла настаўніцай у дзіцячым садку. Жонка ніколі не суправаджае прэзыдэнта на афіцыйных мерапрыемствах і ў нешматлікіх замежных візытах. Пасьля таго, як жонку Лукашэнкі з каровай засьнялі карэспандэнты брытанскае газэты Sunday Times, вакол яе дому быў пабудаваны цагляны плот і прыстаўленая ахова.
[рэдагаваць] Трэці прэзыдэнцкі тэрмін (ад 2006 г. да с.д.)
У выбарах 2006 года прынялі ўдзел 4 кандыдаты: Аляксандар Лукашэнка, Аляксандар Казулін, Сяргей Гайдукевіч і Аляксандар Мілінкевіч. Па дадзеных штабоў Казуліна і Мілінкевіча, значная частка выбаршчыкаў, асабліва студэнты, прагаласавала датэрмінова пад націскам з боку начальнікаў.
Паводле афіцыйных вынікаў выбараў Лукашэнка набраў каля 83% галасоў выбаршчыкаў. З перамогай яго павіншавалі прэзідэнт Азербайджана Ільхам Аліеў, прэзідэнт Кітая Ху Дзінь Тао, прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін.