Belga migrado al norda Francio

El Vikipedio

laboristaj migradoj


Prezento: Belga migrado en nordan Francion estis grava fenomeno komenciĝinta ĉirkau 1815 kaj kulmininta dum la dua duono de la 19-a jarcento (kiam ili estis la plej multnombraj enmigrintoj en Francio, en 1881 ili konsistigis 45 % de la alilandaj enmigrintoj), finiĝanta ĉ. 1920. Oni povas paroli pri belga migrado, sed ĝi estis precipe kaj pli tipe flandra, ĉar 3/4 el ili estis el Flandrio.

Enhavo

[redaktu] Kaŭzoj

[redaktu] Flandrio: troa popoldenseco kaj agrikultura krizo

Ekonomiaj kaŭzoj

Fermado de la landlimo post disfalo de Napoleona imperio

Religiaj kauzoj ĉe la katolikegaj flandroj

Fakte elmigro okazis ne nur al Francio: la flandroj de la plej nordaj provincoj kaj Antverpeno emis direkti sin al Ameriko kaj Sudafriko. (Tiu elmigrado estis aranĝita far la belgaj marnavigaj kompanioj de la haveno). Kaj, ĉie, elmigrado estis unue de kamparoj al urboj, kaj de Flandrio al Valonio, tiam la plej riĉa kaj disvolviĝa parto de la lando, pro karbominejoj kaj industria revolucio.

[redaktu] Francio: demografia stagnado kaj industria disvolviĝo

Inter 800 kaj 1900 male al la aliaj eŭropaj landoj, dum ke ekzemple Germanio transpasis de 23 milionoj da loĝantoj al 56 milionoj kaj Britio de 16 ĝis 41, Francia loĝantaro kvazaŭ stagnis: de 28 milionoj en 1800 je 40 milionoj en 1900 (kaj en 1940 ĝi estos plu 40 milionoj). Tiun Malthusismon kaŭzis konjekteble la Francan Revolucion de 1789, kiu ebligis al la plejparto de la kamparanoj posedi siaj grundon (male al kio okazis en Britio, kie la tero restis, kaj pli kaj pli estis nur posedaĵo de grandsinjoroj [kaj nun asekuraj kompanioj] kaj kie la Enclosures-movado pelis milionojn da ruinigitaj kamparanoj al la mizeraj amasigoj de industriaj urboj). Konsekvenco de tiu poseda statuso estis zorgo naski malmulte da infanoj por ne dividi la bienojn. Ankaŭ dum la tuta jarcento Francio restis pliparte agrikultura lando, dum kiam ĝiaj najbaroj iĝis plejparte industriaj. Tamen la 1-a industria revolucio plenumiĝis tie, tial aperis manko de laborforto, ĉefe de malkvalifikaj laboristoj.

[redaktu] Tempolinio kaj nombroj

[redaktu] kunteksto, ties vivo

[redaktu] Ekonomia eksploitado

En tiuj tempoj de liberalisma kapitalismo tiuj mizeraj laboristoj estis kompreneble benaĵo, ĉar ili provizis malmultekostan laborforton kaj estis levilo al mallevo de la salajroj.

Nur per leĝo en 1892 oni malpermesis laborigi infanojn malpliaĝajn ol 13 jarojn (sed 12 jaroj sufiĉis, se ili havis sian ateston pri kompleta bazlernejo (Certificat d'Etudes). La mastroj kontraŭstaris tiujn leĝojn; ili estis oponaj je ĉia reguligo (mala al la ideo de "libereco"), argumentis, ke nur laborigi infanojn ebligas fronti la internacian konkurencon (de Anglio).

[redaktu] Ekonomia konkuro - Rasismo

En Belgio jam estis la salajroj je 20 % malpliaj ol en Francio.

Ekde 1819 Gent-aj teksistoj estis taŭzitaj en Roubaix, kio kaŭzis unan tajdon da returnantoj. Meze de la jarcento multaj popolaj manifestacioj oponadis je la "lavango de belgaj almozulaĉoj". Kaj en Lille amaso kriis "mortu la belgoj!"

Ĉar la esperoj metitaj de la laboristaro je la Franca 2-a Respubliko estis seniluziigitaj, tiu ekincitiĝis kontraŭ tiuj belgaj laboristoj pretaj konsenti je ajna laboro je ajna salajro.

Antaŭforme de la nunaj "charters", la fervoja kompanio de l'Nordo estis invitita akcepti belgajn enmigrintojn senpage en siajn vagonarojn, por ilin returnkonduki en Belgion. En Ardenoj valonajn najlofaristojn celis vera stratribelo: ili trude fuĝis kaj iliaj laborejoj estis detruitaj; la franca jurisdikcio absolvis la ribelo-estrintojn. En Dunkirko afiŝo instigis la dunkirkanojn forpeli "tiujn furzulajn belgojn, kiuj venas ŝteli nian panon". La 15-an de aŭgusto 1892 en Liévin domoj de kvartalo loĝata de flandroj estas ruinigitaj de la amaso kaj ties loĝantoj perfortitaj, polico ne intervenis.

En 1848 iu "Belga Legio" malsukcese provis "liberigi" Belgion el la reĝismo. Tiama nordfranca gazetisto skribis: "vasta nombro da belgoj, kiuj ne havis sufiĉe da kuraĝo por liberigi sian landon, restas inter ni, kaj forprenas je la francoj la panon de l'laboro. Ili iru malsatmorti en sian landon, tio estus nur justo!" La patezaj kanzonoj verkitaj por karnavalo allasis tiun malamon, kiel tiu titolita "La buterpotuloj (1) aŭ plago en Roubaix". ((1) flandraj fabriklaboristoj ofte nur transpasis la landlimon por labori en la apudlimaj uzinoj, kaj revenis hejmen, ne aĉetinte ion ajn al la francaj butikistoj, portante nur buterpoton por ŝmiri sian panon). Laŭ la loka gazetaro "la belgo" estas ece ŝtelisto kaj fraŭdisto. Diratis, ke ili emis eligi sian tranĉilon, kiam ili estis ebriaj, kaj ke la precipa malordo-kaŭzo ĉe la flandroj estis ties emo al drinkado, kaj la "sovaĝa perfortemo" de iliaj disputoj, kiuj atestas pri "morokrudeco tipe primitiva". En gazeto "La Progreso de Nordo", 5-a de junio 1906, diratas pri certa strato en Lille "Ne pasas nokto, sen ke estas mortigite aŭ rabite en tiu fama strato; ĉefstabejo de la belgaj forpelitoj, kiujn nia jurisdikcio lasas svarmi, vomi, kaj tranĉilmortigi laŭplaĉe ... tiuj abomenindaj flandroj, kiujn nia landlima departemento elvomas aŭ malvomas sinsekve kiel tajdojn ... Ĉi tagojn bando da homeculoj kapvestitaj per tiuj ridindaj kaskedoj pomverdaj aŭ oranĝkoloraj ..."

En 1889 en gazeto deklaratis, ke la flandroj estas "barbaroj neasimileblaj".

[redaktu] Tiamaj viv-kondiĉoj kaj popola kulturo

La bazaj manĝaĵoj en la malriĉaj tavoloj estis pano (po averaĝe 750 gramoj individue kaj tage), terpomoj (po averaĝe 750 gramoj individue kaj tage; la terpomoj estis manĝataj bakitaj: notu ke la frititaj fingretaj terpomoj nun tipaj en Belgio kaj norda Francio ankoraŭ ne estis manĝataj, ĉar grasaĵo estis tro multekosta rilate la enspeznivelon), kaj selakto.

[redaktu] Asimilado

[redaktu] Forgeso!

Dum la Unua mondmilito la belga popolo iĝis "la kuraĝaj malgrandaj belĉjoj", novaj almigraj ondoj: la orienteŭropaj judoj, la italoj, la poloj, venis anstataŭi ilin fronte de la "invadistoj" kaj kiel fremdmalaman aŭ rasisman celon, la belgoj, same la flandroj kiel la jam francparolantaj valonoj, rapide enkorpiĝis en la franca socio, la geografia proksimeco ludis rolon, kaj certaj landlimoj iĝis poiome malpli fermitaj. Fine oni eĉ tute forgesis, ke iam estis malamo kaj rasisma diabligo. Belgoj en Francio vidatis kiel kvazaŭ parencoj, apenaŭ fremdaj; kaj nun oni mirigus la nordfrancianojn rememorigante ilin pri la taksoj tiamaj al la flandroj!

Estis tiam dirite, ke tiu enmigrado estis, male al postaj, sukceso pro la kultura proksimeco, sed historio, kiam oni prifosas ties dokumentojn, montras ke ja tio ne veras.

Dosiero:Belga_migrado3.jpg
Vizaĝoj de forirantaj flandroj en pentraĵo de E. Laermans

[redaktu] La lasta generacio: farmbien-reprenistoj

Post la Unua mondmilito multaj belgoj serĉis (aŭ estis venigitaj por) lupreni (aŭ, ĉe la plej riĉaj, aĉeti) francajn farmbienojn, ĉar post la milito mankis brakoj en la kamparo, kaj la flandraj kultivistoj estis antaŭaj rilate la modernajn texhnikojn de la ekprogresinta agrikulturo kompare la francojn, kies farmbienoj estis ankoraŭ ofte malpuraj, arĥaikaj, malproduktivaj.