Biologia ĉelo
El Vikipedio
Biologio > Biologia ĉelo
Ĉiu konata vivaĵo konsistas el bazaj unuoj, la ĉeloj. Ĉelo estas la plej malgranda mem-konservanta kaj mem-reproduktanta ero.
Enhavo |
[redaktu] Konsisto
Ĉiu konata ĉelo (krom kelkaj specialigitaj ĉel-tipoj) havas komunajn bazajn elementojn:
- DNA, la gena informo kiu priskribas la aliajn elementojn.
- Proteinoj, la maŝinaro de la ĉelo.
- Membranoj, kiuj apartigas la ĉelon de ĝia medio, filtras, transdonas mesaĝojn inter la eno kaj la ekstero, kaj dividas pli komplikajn ĉelojn en fakojn (organetojn).
[redaktu] Funkcioj
Ĉeloj ankaŭ havas komunajn kapablojn:
- Reproduktado per ĉela dividiĝo.
- Metabolo, enprenigi krudmaterialojn, konverti ĝin al ĉelaj elementoj kaj energio, kaj delasi kromproduktojn.
- Proteina sintezo per konverti DNA-n al RNA al proteino.
[redaktu] Specoj
Estas 220 specoj de ĉeloj kaj histoj kiuj konsistigas la homan korpon.
Estas tri bazaj specoj de ĉeloj: prokarioto, arkio, eŭkarioto
[redaktu] Strukturo
1. Nukleolo. 2. Ĉelkerno aŭ nukleo. 3. Ribosomo. 4. Veziketo. 5. Raspa enĉela reto. 6. Golĝa aparato. 7. Mikrotubeto. 8. Glata enĉela reto. 9. Mitokondrioj. 10. Vakuolo. 11. Ĉelplasmo. 12. Lizosomo. 13. Centrioloj.
[redaktu] Historio
- 1665 : Robert Hooke malkovris ĉelojn en korko, poste en vivantaj plantoj, per mikroskopoj.
- 1839 : Theodor Schwann malkovris ke plantoj kaj bestoj konsistas el ĉeloj, konkludante ke ĉeloj estas komuna unuo de strukturo kaj evoluo, tiel fondanta ĉel-teorion. Schwann-ĉeloj estas nomitaj por li.
- La kredo ke vivaĵoj povas spontanee aperi (abiogenezo) estas kontraŭita de Louis Pasteur (1822-1895).
- Rudolph Virchow asertis ke ĉeloj ĉiam ekiĝas el ĉela dividiĝo (en la latina: omnis cellula ex cellula).
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
Kategorioj: Biologio | Genetiko | Zoologio | Botaniko