Anatolio
El Vikipedio
Geografio > Azio > Turkio > Anatolio < Historio

Anatolio (greke ανατολή, turke Anadolu, kaj Esperante iufoje alinome Malgrand-Azio, kiu estas paŭso de la latina Asia Minor) estas la azia parto de hodiaŭa Turkio. Pro sia oportuna geografia situo, ĝi ĉiam estis ekonomie kaj kulture prospera regiono. Anatolio estis laŭvice la kerno de la greka kaj kristana bizanca imperio, la turka kaj islama otomana imperio kaj nun la turka kaj moderna nacio Turkio.
Enhavo |
[redaktu] Historio
- 3-a jarmilo a.K. - Enradikiĝis hindeŭropaj triboj - Lukianoj, Nesitoj, k.a.
- 2-a jarmilo a.K. - Troviĝis centre kaj oriente la Hitita imperio. Apud la Dardaneloj troviĝis la urbo Trojo.
- 1-a jarmilo a.K. - Ekzistis Reĝlando Frigio. La okcidenta marbordo estas la greka lando Ionio.
- 4-a jarcento a.K. - Estis parto de la imperio de Aleksandro la Granda.
- 3-a jarcento a.K. (de 278 a.K.) - Keltaj triboj venis el Trakio kaj invadis Anatolion; ili ekloĝis en la regiono ĉirkaŭ Ankaro, kiu iĝis nomita Galatio.
- 2-a jarcento a.K. - Estis parto de la Romia imperio.
- 395 p.K. - Okazis la duoniĝo de Romio; Anatolio iĝis sub la orienta duono (t.e. Bizancio).
- Ĝis la 11-a jarcento p.K. - Estis la kerno de Bizanca imperio.
- 11-a jarcento - Anatolio estis konkerita de Selĝukoj. Komenciĝis enmigro de turkaj triboj, kiu ĉefrolis en la sekva etno-kultura formigo de la regiono.
- 14-a jarcento - Estis konkerita de otomanaj turkoj (Vidu Osmanidan imperion).
La teritorio de Anatolio troviĝas inter la maroj Nigra norde, Marmara kaj Egea okcidente, kaj Mediteraneo sude kaj sudokcidente. Centran parton okupas Anatolia plataĵo, kiu estas barita de Pontika montaro (laŭ la bordregiono de Nigra Maro), Taŭrusa montaro (ĉe la Mediteraneo) kaj Armena Plataĵo (oriente).
Etne, Anatolio antaŭ 3000 jaroj estis plene de hindeŭropaj etnoj, la hititoj kaj trojanoj estinte la plej famaj. Post Aleksandro la Granda, Anatolio grekiĝis kaj poste kristaniĝis, fariĝinte la koro de la bizanca imperio. De 1000 al 1453, la turkoj konkeris Anatolion, kiu turkiĝis kaj islamiĝis kaj fariĝis la koro de la otomana imperio.
De la tempo de Konstantino ĝis la tempo de Kemal Atatürk, Anatolio estis regita de Konstantinopolo.
[redaktu] Anatolio sub Romio
Jen la provincoj de Anatolio sub la Romia imperio:
- Asia - Bithynia - Galatia - Lycaonia - Lycia - Pisidia - Pamphylia - Cilicia - Cappadocia - Pontus
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
- Ponto (geografio)
- Aĝario
- Listo de etnoj
- Mezoriento, Diskuto:Mezoriento
- Kojnoskribo
- Taleso, Vikipediista diskuto:Rob Hooft
- Alta montaro
- Tertremo
- Plata tektoniko