Antikvaj civilizoj de Mezopotamio
El Vikipedio
Historio > Civilizoj > Antikvaj Civilizoj de Mezopotamio
Mezopotamio estas ofte nomata "La lulilo de civilizacio", ĉar oni kredas ĉi tie ekaperis la plej malnovaj de la antikvaj civilizoj. Antaŭ 5,000 jaroj agrokulturistoj gajnis fekundan teron, akvumitan per du riveroj, Tigriso kaj Eŭfrato: Mezopotamion, kio signifas ‘interriverejo’ (greke: meso - ‘meze’ kaj potamos - ‘rivero’). Tiu ĉi zono hodiaŭ estas Irako.
En Mezopotamio homoj loĝas jam multaj jarmiloj kaj povas esti, ĝi estas la plej antikva loĝita regiono de la mondo. Historio komenciĝas de t.n. Al-Obeida arkeologia kulturo (laŭ vilaĝo Tel Al-Ubaid en Irako) de Eneolitiko, kie la unuaj postrestaĵoj estis malkovritaj. Arealo de ĉi tiu kulturo etendas ne nur Mezopotamion, sed ankaŭ nordan Sirion kaj sud-orientan parton de Malgrand-Azio. Ĝi estas datita inter fino de 6-a jm kaj mezo de 4-a jm. Al-Obeida kulturo karakterizas per apero de urboj kaj irigacia agrokulturo.
La plej gravaj antikvaj civilizoj de la regiono estis: Sumera (3,500 a.K.- 2,000 a.K.), Babilona (18-a jc a.K.- 539 a.K.) kaj Asiria (1,350 a.K.- 612 a.K.).
5-a jm (2-a duono) | Ne-semida popola venis en Mezopotamion kaj komencas laŭgrade evolui la teritorion. Etaj loĝlokoj transformiĝas al vilaĝoj. |
4-a jm | Irigacia agrokulturo disvolviĝas en suda Mezopotamio kaj pruvas plian efektivecon ol la agrokulturo de nordaj regionoj. Kelkaj vilaĝoj transformiĝas al urboj, inter ili la unuaj estis Eridu kaj Uruk. |
» 3500 | Civitoj de suda Mezopotamio evoluiĝas kaj formas kulturon, kiu nomiĝas Sumero. |
» 3100 | La kojnoskriba sistemo enkondikiĝas. |
» 2330 | Mezopotamion konkeras Akadianoj. |
» 2218 | La triboj de Gutioj venkas Akadianojn. |
22-a jc | La 3-a dinastio de Ur ekregas grandan parton de Mezopotamio, kaj la regiono reviviĝas. |
» 1760 | Plimulto de Mezopotamio estiĝas sub la kontrolo de Hammurabi kaj Babilonio. |
» 1600 | Babilono estis invadita unue de Hititoj, poste de Kasitoj, kiuj ekregas la urbon. |
» 1350 | Asirianoj fariĝas grava potenco en norda Mezopotamio, kaj fojfoje minacas al Babilonio. |
11-a jc | Regreso de forteco kaj graveco de Babilonio. Politika kaoso daŭras ĉirkaŭ 200 jaroj. |
9-a jc | Ĥaldeanoj prenas kontrolon super Babilonio, kaj kreas fortegan ŝtaton en Mezopotamio. |
612 | Asirio disfalas. |
539 | Babilono estis konkerita de Persoj. |
Rilataj Artikoloj: