Akuzativo

El Vikipedio

La akuzativo aŭ objektkazo estas gramatika kazo, kies baza rolo estas montri la gramatikan objektecon en transitivaj frazoj. Ne konfuzu kun absolutivo de ergativaj lingvoj.
Ĝi estas ankaŭ uzata por indiki direktojn.

La vorto akuzativo venas de la latina adjektivo accusativus, kiu estis misa traduko de la helena termino por "objekta".

Enhavo

[redaktu] Objekta kazo

Esperante oni esprimas la akuzativon per la rolfinaĵo -N ĉe substantivoj/o-vortoj, adjektivoj/a-vortoj kaj adverboj/e-vortoj. Dank' al la N-finaĵo, la vortordo de Esperantaj frazoj ne estas tiel fiksita kiel tiu de ekz. anglaj, ĉinaj, aŭ francaj frazoj. Do, eblas diri

  • La kato ĉasas la raton.
  • La kato la raton ĉasas.
  • La raton la kato ĉasas.
  • Ĉasas la kato la raton.
  • Ĉasas la raton la kato.
  • La raton ĉasas la kato.

En ĉiu frazo, la kato estas subjekto kaj la rato estas objekto.

[redaktu] Akuzativo de direkto

Uzo kiel direktindikanta kazo:

Ekzemploj:

Kun substantivo:
Mi iras Finnlandon. = Mi iras al Finnlando.

Kun adverbo:
Mi iras Finnlande. = Mi iras en Finnlanda maniero.
Mi iras Finnlanden. = Mi iras al Finnlando.

Akuzativo precizigas la signifon de la prepozicio »en«:
Mi iras en la domo. = Mi iras ene de la domo.
Mi iras en la domon. = Mi eniras la domon.


Dosiero:IriSuomien.png

[redaktu] Duobla akuzativo

Ekzistas lingvoj, kiuj permesas duoblan akuzativon kun unu verbo. Ekzemple latine eblas diri docere discipulum linguam (instrui lernanton* lingvon*). En Esperanto tio ne eblas; la ekzemplon necesas traduki per "instrui al lernanto lingvon", "instrui lernanton pri lingvo" aŭ simile. Neologismo, kiu en Esperanto kapablas solvi tiun ĉi (krom aliajn) problemon ŝajnas esti la eksperimenta prepozicio na (instrui na lernanto lingvon), kiu estas aldona maniero per kiu oni povas esprimi akuzativon en situacioj, kie la finaĵo -n ne taŭgas.

[redaktu] Akuzativo kun infinitivo

"Akuzativo kun infinitivo" estas fenomeno, kiu uzas infinitivon anstataŭ akuzativa participo. Ekzemplo

Mi vidas hundon forkuri.
anstataŭ Mi vidas hundon forkurantan.
Mi vidas la forkuron de hundo.
Mi vidas, ke hundo forkuras.

Tiu fenomeno, gramatika malfacilaĵo por lernantoj, kies lingvo ne konas ĝin, ekzistas ankaŭ en Esperanto kaj estas sufiĉe kutima.

[redaktu] Vidu ankaŭ

[redaktu] Eksteraj ligiloj

•  http://www.uned.es/sel/pdf/ene-jun-96/26-1-83-107.pdf
•  http://www.latinovivo.com/debito_formativo/Accusativo.htm