Cendo

El Vikipedio

Du-cenda eŭro-monero
Pligrandigu
Du-cenda eŭro-monero
Unu-cenda usona monero kromnomata penny
Pligrandigu
Unu-cenda usona monero kromnomata penny

CendoCentimo estas monunuo kiu egalas al 1 / 100 (centono) de la baza monunuo. Ĝi ankaŭ indikas la moneron kiu valoras unu cendon. En Esperanto oni povas uzi la vorton cendo por ĉiu monunuo kies valoro estas centono de la baza monunuo. Tamen por monunuoj, kies nacilingvaj nomoj ne similas al cendo (aŭ cent), oni ofte uzas esperantigon de la nacilingva nomo.

Etimologie la vorto cendo devenas de la latina vorto centum kiu signifas cent. Monerfarejoj en la tuta mondo kutime produktas monerojn valorantajn de 1 / 100 ĝis 100 / 100 de la monunuo, rezervante monbiletojn por pli altaj valoroj. Tamen, tio multe varias de lando al lando; ankaŭ dependas de la valoro de la baza monunuo. Moneroj de 200 / 100500 / 100 de la valoro ne estas maloftaj, speciale en kazo de memorigaj moneroj.

En Usono kaj Kanado, la 1¢-monero estas ĝeneral konata per la kromnomo penny, aludante al la brita monero kaj la monunuo de tiu nomo.

Cendaj sumoj inter 1 kaj 99 cendoj estas kutime indikataj per la unu aŭ du ciferoj sekvataj per minuskla litero c (1c, 2c), aŭ per cendosigno kiu kutime estas trapikita desupre suben per suprenstreko aŭ vertikala linio: ¢ (ekz. 1¢, 2¢).

Aliaj monunuaj dividsistemoj ankaŭ eblas, kiel ekzemple la malnova sterlinga pundo, kiu ĝis la dekumiĝo en 1971 estis dividita al 1 / 20-ojn (ŝilingoj - s) kaj 1 / 240-ojn (malnovaj pencoj - d).

Ekzemploj de monunuoj en la mondo uzantaj cendojn estas (cendo estas uzata kiel esperantigo de cent; aliaj nacilingvaj nomoj estas aparte esperantigitaj):

  • Argentina peso - dividita en 100 centavojn
  • Aŭstrala dolaro - dividita en 100 cendojn
  • Brazila realo - dividita en 100 centavojn
  • Kanada dolaro - dividita en 100 cendojn
  • Ĉina renminbi - dividita en 10 ĝiaojn, kiu estas ankaŭ dividita, en 10 fenojn
  • Ĉeĥa krono - dividita en 100 helerojn (la plej malgranda divido cirkulanta estas 50 heleroj, post la retiro de 10- kaj 20-heleraj moneroj la 1-an de novembro 2003)
  • Eŭro de la Eŭropa monunio - la eŭro-moneroj portas la tekston EURO CENT; fakta uzo malsamas depende de la lingvo. La grekaj moneroj havas "ΛΕΠΤΟ" ("lepto") ĉe la frontflanko de la 1c monero kaj "ΛΕΠΤΑ" ("lepta") ĉe la frontflankoj de la aliaj.
  • Honkonga dolaro - dividita en 100 cendojn (la plej malgranda divido cirkulanta estas 10 cendoj)
  • Irana rialo - dividita en 100 dinarojn, kvankam ne plu uzata pro malvaloriĝo
  • Makaa patako - dividita en 100 avojn (la plej malgranda divdio cirkulanta estas 10 avoj)
  • Malajza ringgit - dividita en 100 senojn
  • Meksika peso - dividita en 100 centavojn
  • Nov-Zelanda dolaro - dividita en 100 cendojn
  • Filipina peso - dividita en 100 centavojn (foje ili nomiĝis sentimoj)
  • Rusa rublo - dividita en 100 kopekojn
  • Singapura dolaro - dividita en 100 cendojn
  • Sud-Afrika rando - dividita en 100 cendojn
  • Usona dolaro - dividita en 100 cendojn

Ekzemploj de monunuoj neuzantaj cendojn estas:

  • Japana eno - la eno en moderna epoĥo ne uzas iun ajn dividon de la monunuo
  • Ĉila peso - estis dividita en 100 cendojn ĝis 1984 - ekde tiam la peso ne uzas iun ajn dividon
  • Kuvajta dinaro - dividita en 1000 filojn
  • Maŭritana ouguiya - dividita en 5 ĥoŭmojn
  • Malagasa ariary - dividita en 5 iraimbilanjojn
  • Vjetnama dongo - ne plu dividita