Anaforo (lingvistiko)

El Vikipedio

En lingvistiko, anaforo estas okazaĵo de esprimo aludanta jaman esprimon. Ĝenerale, anaforaj esprimoj estas pro-formoj, iaj deiksoj aŭ simple elipsoj.

Kontraste, aludo al ankoraŭ venonta esprimo nomiĝas kataforo, dum aludo al la mema esprimo estas sinaludo. Anaforoj, kataforoj, kaj sinaludoj ĉiuj estas la tri specoj de endoforoj, t.e. aludoj al io en la sama teksto mem. Aludoj aludantaj ion en la reala mondo kaj ne en la parolo de la parolanto estas ne-endoforaj; ili nomiĝas ekzoforoj.

Enhavo

[redaktu] Ekzemploj

(1) La simio prenis la bananon kaj ĝin manĝis. La vorto ĝi funkcias anafore, ĉarĝi aludas jame menciitan bananon.
(2) Lidia iris hejmen, ĉar ŝi sentis sin malsana. La vorto ŝi funkcias anafore, ĉar ĝi aludas jame meniciitan Lidion.
(3) Por ĝin manĝi, la simio devis unue perlabori la bananon. La vorto ĝi funkcias katafore, ĉar ĝi aludas ankoraj menciotan bananon.
(4) Kio estas tio? La vorto tio funkcias ekzofore, se ĝi aludas objekton en la ĉikaŭejo.

[redaktu] Iom malsamaj difinoj de anaforo

[redaktu] Pli limigita nocio

Laŭ pli strikta difino, anaforo temas nur pri aludo al antaŭa diraĵo aŭ frazo. Ŝablono:Citaĵo bezonata

[redaktu] Pli ĝenerala nocio

Laŭ pli ĝenerala difino de iuj lingvistoj, anaforo temas pri ĉia ajn aludo. Ŝablono:Citaĵo bezonata

[redaktu] En generativa gramatiko

La termino anaforo uzatas en generativa gramatiko por aludi refleksivajn pronomojn kaj reciprokajn pronomojn kaj similajn esprimojn en la diversaj lingvoj. Tiasence anaforoj devas havi rigore lokajn aludatajn esprimojn, ĉar ili ricevas sian aludecon el la loka sintaksa operacio (aŭ interpreta regulo) konata kiel fiksado (en:binding).

[redaktu] Anafora resolucio

Anafora resolucio signifas klarigon pri tio, al kio aludas anaforo, kaj ofte necesas kiam oni prenas frazon el ties konteksto. Ekz:

(5) La Ĉefministro de Nov-Zelando hieraŭ nin vizitis. La vizito estas la unua fojo ke ŝi venis al la Centra Oficejo.

Se oni citas sole nur la duan frazon el (5), necesas klarigi la anaforon, ke la frazo solstara ankaraŭ havu sencon, ekz. (6):

(6) La vizito estas la unua fojo ke La Ĉefministro de Nov-Zelando venis al la Centra Oficejo.

[redaktu] Referencoj

  • (Angle) Haegeman, Liliane, Introduction to Government and Binding Theory, 2nd edition, Blackwell, Oxford, UK, 1994.
  • (Angle) Halliday, M.A.K. & Hasan, Ruquiya, Cohesion in English, Longman, 1976.
  • (Angle) Kuno, Susumo, Functional Syntax, Anaphora, Discourse, and Empathy, Chicago, 1987.
  • (Angle) Lasnik, Howard and Uriagereka, Juan, A Course in GB Syntax. Lectures on Empty Categories, and Binding, MIT Press, Cambridge, MA, 1988.


[redaktu] Vidu ankaŭ

  • Endoforo
  • Deikso
  • Kohero
  • Nesolvitaj problemoj en lingvistiko

[redaktu] Eksteraj ligoj