Armena lingvo
El Vikipedio
Etnografio > Etno > Hindeŭropa Familio > Armena Grupo
La armena lingvo (memnomo: Հայերէն - Hayerēn) estas izolita grupo apartenante al la Hindeŭropa lingvaro.
Enhavo |
[redaktu] Dialektoj
Estas tri lingvoformoj de armena:
- arkaa armena (aŭ Gabaro), kio ekde la 5-a jarcento estis skribata. En religiaj okazoj ĝi ankoraŭ estas uzata dum la moderna epoko. En tio lingvo ekzistas riĉa literaturo pri religiaj temoj, historiaj okazintaĵoj, poezio kaj epiko.
- orienta armena (memnomo: Արևելյան հայերեն - Arevelian Hayerēn), la oficiala lingvo de la Respubliko Armenio, kio ankaŭ estas parolata de grupo en Irano
- okcidenta armena (memnomo: Արևմտյան հայերեն - Arevmtian Hayerēn), kio elorigine estis hejmata en Anatolio, poste la genocido de la unua mondmilito ankaŭ estas parolata de multaj armenoj en la diasporo.
Entuta nombro de parolantoj estas ĉirkaŭ 6,7 milionoj (en 1999), de tiuj pli ol 3 milionoj nuntempe loĝas en la Respubliko Armenio.
[redaktu] Enklasado
Armena lingvo similas al Greka lingvo en vortstoko (multaj similaĵoj laŭ vidpunkto de etimologia deveno). La armena ankaŭ havas multajn pruntovortojn el Irana, Franca, Latina kaj Rusa lingvoj.
Ĝia fonologio kaj sintakso estas influita de la najbaraj kaŭkazaj kaj tjurkaj lingvaroj. Kelkaj dialektoj de la armena posedas ejektivojn, kio estas ne tipa por hindeŭropaj lingvoj kaj verŝajne rezultis el la influo de la najbaraj lingvoj. La akcento kutime restas kun la lasta silabo.
Armena havas riĉan kazo-sistemon (7 kazoj), sed faras nenian genran distingon. Plej da arkaaj sintezitaj verbformoj anstataŭiĝis per analitikaj konstruaĵoj (kun helpverbo). La konjunktivo ne plu estas uzata. Armena estas lingvo kun subjekto-predikato-objekto vortordo. La pozicio de nedefinita artiklo varias inter orienta armena kaj okcidenta armena. Oriente ĝi antaŭas, okcidente malantaŭas la substantivon.
Armena estas skribata uzante sian propran alfabeton, kio estis kreata de cenobito Mesrop Maŝtoz. Aparteniĝas el 39 (elorigine 36) literoj. Similan sistemon uzas la kartvela lingvo.
[redaktu] Vidu ankaŭ
[redaktu] Eksteraj ligiloj
http://www.omniglot.com/writing/armenian.htm
http://www.cilicia.com
http://www.sprachprofi.de.vu/english/arm.htm
http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Armenian_Lessons