Ingermanlando
From Wikipedia
Ingermanlando (en la Finlandana: Inkeri) esas la distrikto cirkum la nuna St Peterburg inter Estonia e la premilitala frontiero di Finlando. Ingermanlando esas anciena areo di la Finalinguala habitaro, qua diminutis dum la yarcenti tre drastikale. Ye 1920 Ingermanlandi esis admaxime 190.000 e de li 98 po cent parolis la Finlandana kom matrala linguo. Nun (2006) la quanteso esas cirkum 16.000 e de li preske omni parolas la Rusiana kom matrala linguo. Anke en Siberia ed altraloke en Rusia vivas forsan 90.000 Ingermanlandani.
[redaktar] Pri la historio di la Ingermanlando
- Dum 14ma yar-cento Ingermanlando falas en la influo di Novgorod. La habitanti (Fina-tribuala) di Ingermanlando esas baptita ad ortodoxa Kristanismo.
- Ye 1580a yari la Suediani konquestas Ingermanlando dum la Livonia-milito. Luterana rurani komencas enmigrar de Finlando ad Ingermanlando.
- Ye 1595 segun la paco di Täyssinä, Ingermanlando esas retrodonita a Rusia.
- Ye 1617 segun la paco di Stolbova, Ingermanlando esas nove parto di Suedia. Dum 17ma yar-cento cirkum 20.000 homi migras til Ingermanlando de Finlando e ye la fino di la yarcento 75 po cent de la populeso di Ingermanlando esas Finlandani.
- En 1702 Peter 1ma la Granda fondas St Peterburg enmeze Ingermanlando.
- Ye 1712 segun la paco di Uusikaupunki Suedia perdas Ingermanlando a Rusia. Pos to la rurani di Ingermanlando divenas sklavi.
- Ye 1809 Suedia perdis Finlando ed ol esas anexita a Rusia kom autonomio. La kontakti inter matrala lando ed Ingermanlando pludenseskas e la nacionala anmo pluforteskas.
- En 1918 la Ingermanlandani revoltas kontre bolsheviki.
- Ye 1930 la persekuto di la Ingermanlandani da Stalin komencas. 72.000 Ingermanlandani esas deportita a Kazakstan e Siberia. Multa mil homi mortas dum la etnikala purgo.
- Dum 1943 e 1944 de Ingermanlando esas evakuita 63.000 homi tra Estonia til Finlando. En Ingermanlando ne restas Fina-linguala populeso.
- En 1945 Finlando mustas retrosendar la Ingermanlandani a Soviet-Uniono. La Ingermanlandani ne darfas retrovenar adheme ma li esas deportita a centra Rusia.
- Ye 1954 pos la morto di Stalin la Ingermanlandani darfas retrovenar ad Ingermanlando. Nur 30.000 homi lojeskas en Ingermanlando.
- En 1990 la prezidanto di Finlando Mauno Koivisto deklamas, ke la Ingermanlandani esas Finlandani, e permisas la Ingermanlandani retromigrar a Finlando. Pos to, dum 16 yari, 25.000 Ingermanlandani translojas a Finlando.
- En 2006 la translojado-permiso esas cesita.