Elias Lönnrot

From Wikipedia

Elias Lönnrot
Grandigar
Elias Lönnrot

Elias Lönnrot (9ma aprilo, 1802 en Sammatti, Finnia til 19ma marto, 1884) esis Finna filologiisto e kolektisto di tradicionala Finna oralpoemo. Lu konocesas bone pro kompozar Kalevala, la Finna nacional epikalpoemo.

Lu studiis medicino en l'Akademio di Turku. Misfortunoze la yaro ke lu adjuntis su esis la yaro di Grand Incendio en Turku, qua brulis miurbo e l'universitato. Lönnrot (e la majoritato di la resto dil universitato) diplasesis vers Helsinki, ube lu gradizis su ye 1832. Lu laboris kom distriktal doktoro di Kajaani (en la mezo di Finnia) dum la famino en la distrikto. La famino eventigis la renunco di la precedanta doktoro, quo permisis lu obtenar tala pozeso, malgre ke lu esis doktoro tro yuna.

Multa sequanta yari di kultivo-falio rezultis en grandega perdi di homi ed animali; Lönnrot skribis letri a la statal departmenti, demandante ne medikamenti, quale irga mediko generale facus, ma nur repasto. Lu esis lore l'unika doktoro por habitantaro de cirkum 4000 homi en lua distrikto, ube on ne afordis trovar doktori, ed ube on nek afordis komprar chera medikamenti de mem rara farmacii. On do koaktesis fidar a kuraceri vilajal per lokale disponebla remedii.

Lua vera pasiono jacis en lua matrala Finna linguo. Lu skribeskis pri l'antiqua Finna ye 1827 e kolekteskis folklor-rakonti de la tatempa rurani.

Dum lua kariero kom mediko, Lönnrot voyajis multafoye tra la ruri di Finnia, Sapmi (Lapland), e la proxima parti di Rusa Karelia por suportar lua kolektant esforci. Co produktis kolektaji di libri: Kantele, 1829-1831 (kantele esas Finlandana tradicional instrumento); Kalevala, 1835-1836 (forsan Lando di Heroi; bonege konocis kom la «anciena» Kalevala); Kanteletar, 1840 (la Kantele Dameto); Sananlaskuja, 1842 (Proverbi); expansata duesma edituro di Kalevala, 1849(la «nova» Kalevala); e Finske-Svenskt lexikon, 1866-1880 (Finna-Sueda Vortaro).

Lönnrot rikonocesas pro lua parto en la prezervado di Finn' oral-tradicioni per sua laboro por Finna Literaturo en sua katedro di l'universitato di Helsinki. Lu mortis la 19ma marto ye 1884 en Sammatti, en Nylandia-provinco.

Botanikisti lun rimemorigas pro skribir l'unesma Flora FennicaSuomen Kasvisto en Finna ye 1860; lore ol esis famoza tra Skandinavia, pro esir inter l'unesma ciencal texti en komun-linguo. La duesma expansata versiono, kun-autoresis per Thiodolf Sælan, publikigesis en 1866. La Flora Fennica esus komparative nesignifikanta se ne esus pro la fakto ke Lönnrot, ultre versi por la Kalevala, anke kolektis uzi di planti en lua voyaji. Lua Flora Fennica inkluzas multa notaji pri plant-uzi inter deskriptaji di flori e folii.

Finna grafik-artisto Erik Bruun uzis Lönnrot kom sua motivo por la 500 markka bilieto en sua bilieto kolektaji.