Lev Vygotsky
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Lev Semenovich Vygotsky (Лев Семенович Выготский; 17. nóvember 1896 til 11. júní 1934) var rússneskur sálfræðingur og kennari. Hann lagði áherslu á félagslegt samspil einstaklings, umhverfis og menningar.
Vygotsky fæddist árið 1896 í Orsha í Hvíta-Rússlandi inn í fjölskyldu efnafólks af Gyðingaættum og ólst upp í Homel í suðurhluta Hvíta-Rússlands. Hann nam lögfræði við háskólann í Moskvu, útskrifaðist árið 1918 og hélt aftur til Homel þar sem hann starfaði sem kennari. Árið 1924 flutti hann til Moskvu. Hann dó úr berklum árið 1934.
Ritverk Vygotskys eru á sviði þróunarsálfræði, þroskasálfræði og menntunar.
Vygotsky rannsakaði hlutverk menningar og samskipta og lausnaleitar í vitsmunaþroska. Hann skoðaði nám sem félagslegt ferli, hvernig samskipti barns við fullorðna, sérstaklega foreldra, höfðu áhrif á vitsmunaþroska, hvernig barn nemur menningu svo sem tungumál, ritmál og annars konar táknróf sem hefur áhrif á hvernig barnið byggir upp þekkingu sína.
Vygotsky telur að einstaklingurinn þroskist og byggi upp þekkingu í gegnum félagsleg samskipti og þekking verði til í samskiptum við fólk og gegnum menningu, þekking sé fólgin í athöfnum og atvinnu, leik, tækni, bókmenntum, listum og tungumáli. Þannig sé tungumálið verkfæri hugsunar og geri einstaklingnum kleift að túlka heiminn en tungumálið er líka ferli hugsunar. Þetta er kallað félagsleg hugsmíðahyggja.
Vygotsky fjallaði um bilið milli þess sem einstaklingurinn getur gert einn og þess sem hann getur gert með aðstoð fullorðins eða félaga sem leiðir hann áfram. Þetta bil hefur verið kallað ZPD þroskasvæði eða svæði hins mögulega þroska.
Áhrifa frá hugmyndum Vygotsky gætir í sálfræði- og námskenningum svo sem athafnakenningu, kenningu um dreifða vitsmuni og lærlinga í hugsun, tungumálakennslu o.fl.
[breyta] Ítarefni
Introduction
- An introduction to Vygotsky, ed. by Harry Daniels, 2nd edition, London [etc.] : Routledge, 2005
Major monographs about Vygotsky's Work
- Wertsch, J. V. (1985). Vygotsky and the Social Formation of Mind, Harvard University Press, Cambridge, Mass., and London.
- Kozulin, A. (1990). Vygotsky's Psychology: A Biography of Ideas. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Van der Veer, R., & Valsiner, J. (1991). Understanding Vygotsky. A quest for synthesis. Oxford: Basil Blackwell.
- Newman, F. & Holzman, L. (1993). Lev Vygotsky: Revolutionary scientist. London: Routledge.
- Van der Veer, R., & Valsiner, J. (Eds.) (1994). The Vygotsky Reader. Oxford: Blackwell.
- Vygodskaya, G. L., & Lifanova, T. M. (1996/1999). Lev Semenovich Vygotsky, Journal of Russian and East European Psychology, Part 1, 37 (2), 3-90; Part 2, 37 (3), 3-90; Part 3, 37 (4), 3-93, Part 4, 37 (5), 3-99.
- Veresov, N. N. (1999). Undiscovered Vygotsky: Etudes on the pre-history of cultural-historical psychology. New York: Peter Lang.
[breyta] Ritverk Vygotsky á Netinu
Á ensku
- Lev Vygotsky archive @ marxists.org: all major works (in English)
Á rússnesku
- Психология искусства (1922)
- Сознание как проблема психологии поведения (1924/5)
- Исторический смысл психологического кризиса (1927)
- Проблема культурного развития ребенка (1928)
- Орудие и знак в развитии ребенка (1930)
- История развития высших психических функций (1931)
- Лекции по психологии (1. Восприятие; 2. Память; 3. Мышление; 4. Эмоции; 5. Воображение; 6. Проблема воли) (1932)
- Проблема развития и распада высших психических функций (1934)
- Мышление и речь (idem, idem, idem) (1934)
- Конкретная психология человека
[breyta] Tenglar
- Vygotsky Resources Archive of resource links.
- The Vygotsky Project Summaries of, and links to, Vygotsky articles.
- Vygotsky Centennial Project Collected articles exploring Vygotsky's work.
- The Mozart of Psychology Vygotsky article with extensive references.
- Dorothy "Dot" Robbins Vygotsky memorial site with many papers and resources.
- East Side Institute Vygotsky-inspired research and training center in NYC.