შვედეთი

ვიკიპედიიდან

შვედეთი


შვედეთის დროშა
| შვედეთის გერბი
(დეტალურად) (სრული ზომა)


დევიზი: არა აქვს
 Location of Sweden
სახელმწიფო ენა შვედური
დედაქალაქი სტოკჰოლმი
მეფე კარლ XVI გუსტავი
პრემიერ-მინისტრი იორან პერსონი
ფართობი
 - ხმელეთი
 - ზღვა
სიდიდით 54-ე
449,964 კვ.კმ
8,67%
მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე
სიდიდით - 84-ე
9,006,000
20/კმ²
ვალუტა შვედური კრონი
დროის ზონა დზკ +1 (ზდ +2)
სახელმწიფო ჰიმნი - Du gamla, Du fria
ინტერნეტის დომენი .se
სატელეფონო კოდი 46


სექციების სია

[რედაქტირება] სახელწოდება

  • ოფიციალური: ქართულად - შვედეთის სამეფო; შვედურად - Konungariket Sverige.
  • ეტიმოლოგია - შვედურად Sverige ანუ Svea-rike - “სვეას სახელმწიფო”. თვით ხალხის ეთნონიმი შესაძლოა ძველნორვეგიული წარმოშობისა იყოს - Svithjoth, სადაც Svi-ის მნიშვნელობა უცნობია, ხოლო გერმანიკულ ენაზე thjod “ხალხს” შეესატყვისება.
  • ქვეყნის კოდი - SE.


[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა ჩრდილოეთ ევროპაში, სკანდინავიის ნახევარკუნძულზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: ნორვეგია და ფინეთი.

  • ფართობი - 449.964 კვ.კმ.
  • ბუნება: ტერიტორიის ნახევარზე მეტი წიწვოვან ტყეებს უკავია. უმაღლესი მწვერვალი - კებნეკაისე 2.117 მ; მდინარეები (კმ) - ტორნე-მუონიო 570, კლარი 520, დალი 520; ტბები (კვ.კმ) - ვენერნი 5.585, ვეტერნი 1.912, მალარენი 1.140; კუნძულები (კვ.კმ) - გოტლანდი 2.994, ალანდი 1.347, ორუსტი 346; კლიმატი - კონტინენტური, სუბპოლარული.
  • ბუნებრივი რესურსები - თუთია, რკინის მადანი, ტყვია, სპილენძი, ვერცხლი, საშენი ხე-ტყე, ურანი, ჰიდროენერგია.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

  • პოლიტიკური სისტემა - კონსტიტუციური მონარქია.
  • სახელმწიფოს მეთაური - მეფეები (ბერნადოტების სახლი): ოსკარ II (1872-1907), გუსტავ V (1907-1950), გუსტავ VI ადოლფი (1950-1973), კარლ XVI გუსტავი (CARL XVI GUSTAF, 1973-დან).
  • მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი Goran PERSSON (1996).
  • საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი რიკსდაგი (349 წევრი, დაარსებულია 1435 წელს).
  • ადმინისტრაციული დაყოფა - 21 ოლქი (lan).


[რედაქტირება] დემოგრაფია

  • მოსახლეობა - 8.878 ათასი (2003), მათ შორის 92,8% შვედები, 3,6% ფინელები.
  • ენა - შვედური.
  • რელიგია - ლუთერანიზმი.
  • ქალაქები (ათ.) - სტოკჰოლმი (1.252, აგლომ. - 1.622), გეტებორგი (507, აგლომ. - 745), მალმე (245), უფსალა (127), ვასტერასი (100).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

შვედეთი განვითარებული ინდუსტრიული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (232 მლრდ $) მსოფლიოში 21-ე ადგილი უკავია.

  • ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 2, მრეწველობა - 31, მომსახურება - 67;
  • ე.ე.პ. (1 სულზე) - 26.210 $.
  • ექსპორტი - ავტომობილები, ფოლადი, რკინა, ქაღალდის პროდუქცია.
  • ბიუჯეტი - 119,000 მლნ $.
  • ვალუტა - შვედური კრონა (SEK).

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

სტოკჰოლმი - ისტორიული ცენტრი, სამეფო სასახლე, რიკსდაგი, სკანსენი (ეთნოგრაფიული მუზეუმი ღია ცის ქვეშ); სამხრეთ ოლანდის აგრარული პეიზაჟები, გამელსტადის ეკლესიათა სოფელი, ჰანზას ქალაქი ვისბიუ, ლაპლანდია.


[რედაქტირება] ისტორია

ერთიანი ცენტრალიზებული სახელმწიფო - შეიქმნა მე-11 საუკუნეში. 1809 წელს მიღებულ იქნა კონსტიტუცია, რომელიც მოქმედებდა 1975 წლამდე. ევროპის კავშირის წევრი გახდა 1995 წელს.


[რედაქტირება] ცნობილი შვედები

  • მსახიობები – ინგრიდ ბერგმანი, გრეტა გარბო, მაქს ფონ ზიუდოვი;
  • კინემატოგრაფისტი – ინგმარ ბერგმანი;
  • დიპლომატები – დაგ ჰამარსშელდი, ოტო ვალენბერგი;
  • მეწარმეები – გუსტავ დალენი, ჯონ ერიქსონი, ალფრედ ნობელი;
  • მუსიკალური ჯგუფი – აბბა;
  • მეცნიერები – იონს ბერცელიუსი, ანდერს ცელსიუსი, ანდერს ანგსტრემი;
  • მწერლები – ასტრიდ ლინგრენი, სელმა ლაგერლოფი, პერ ლაგერკვისტი, ჰარი მანტინსონი;
  • სპორტსმენები – ბიორნ ბორგი, სვენ-გორან ერიქსონი, ინგმარ სტენმარკი.
  • ფინელი შვედები – ელიას ლონროტი, იან სიბელიუსი, კარლ-გუსტავ მანერჰაიმი.


ევროპის ქვეყნები
ავსტრია | აზერბაიჯანი | ალბანეთი | ანდორა | ბელგია | ბელარუსი | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | ბულგარეთი | გერმანია | დანია | დიდი ბრიტანეთი | ესპანეთი | ესტონეთი | ვატიკანი | თურქეთი¹ | ირლანდია | ისლანდია | იტალია | ლატვია | ლიტვა | ლიხტენშტაინი | ლუქსემბურგი | მაკედონია | მალტა | მოლდოვა | მონაკო | ნიდერლანდები | ნორვეგია | პოლონეთი | პორტუგალია | რუმინეთი | რუსეთი¹ | საბერძნეთი | სან-მარინო | საფრანგეთი | საქართველო | სერბია | მონტენეგრო | სლოვაკეთი | სლოვენია | სომხეთი | უკრაინა | უნგრეთი | ფინეთი | ყაზახეთი¹ | შვეიცარია | შვეცია | ჩეხეთი | ხორვატია
დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი | გიბრალტარი | კუნძული მენი | ფარერის კუნძულები | ჯერსი
¹ ნაწილი აზიაშია