Noord-Limburgs
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
Noord-Limburgs is, geografisch gedefinieerd, de saomenvattende naom veur de in 't noorde vaan Nederlands Limburg gesproke dialekte, die taolkundig oonder 't Braobants of Zuid-Gelders valle. Ze vertuine evels nog väöl zuidoestelike kinmerke, die ze tot typische euverganksdialekte make. Dao is ook een taolkundege invölling vaan dit begrip meugelik: in dat geval sleit "Noord-Limburgs" op de dialekten vaan Venlo en umgeving.
Boe me de grens moot trèkke tösse Limburgs en Braobants, mèt ander wäörd boe 't Noord-Limburgs begint, is neet gans dudelik. 't Taollandsjap roond Venroj, Venlo en Wieërt is hendeg complex, en allewel tot op sommege plaotse de isoglosses reejlik gliek loupe wejjere ze op ander punte weer oeterein. Tösse 't Venrojs, e dudelik Braobants dialek, en het Tegels, e dudelik Limburgs dialek, vint me (oonder mie) de volgende versjèlle:
ich/ik | mich/mij | doe/gij | twietoenegheid | real. Agerm. hûs | real. Mnl. oe | umlaut | |
Tegels | ich | mich | doe | jao | hoes | oeë | jao |
Venloos | ik | mich | doe | jao | hoes | oeë | jao |
Haorsters | ik | meej | geej | jao | hoes | oeë | jao |
Amerikaas | ik | meej | geej | nein | hoes | oeë | jao |
Venrods | ik | mi'j | gi'j | nein | huus | oeë | jao |
Genneps | ik | mi'j | gi'j | nein | huus | oo | jao |
Oos-Braobants | ik | mij | gij | nein | huis | oo | jao |
Wes-Braobants | ik | mij | gij | nein | uis | oo | nein |
De versjèlle mèt 't Limburgs zien groeter in aontal es de euvereinkómste. Wat 't Noord-Limburgs mèt 't Limburgs nog deilt is 't väöl veurkoume vaan umlautsvörm, neet allein in verkleinwäörd en sterke verbe, meh ouch nog in miervajde. Allewel tot de meiste Noord-Limburgse dialekte, wie oet de tabel bliek, gein toentaole zien, höbbe ze wel inkel sleip- en stoettoene, meh die weure neet beteikenisoondersjeiend gebruuk.
Oonderzeuk heet oetgeweze tot de dörper roontelum Venlo laanksemaon verlimburgse, dewijl me door d'n drök vaan 't Nederlands zjus 't umgekierde zouw verwachte. Zow is de vörm mich de afgelope iew nao 't noorde opgesjove te koste vaan meej.