Самуилово царство

Од Википедија, слободна енциклопедија

Оваа страница е заштитена од понатамошни измени додека содржината на текстот не се разреши на страницата за разговор.
За да ги видите претходните верзии, кликнете на врската историја.

Самуиловото царство, 996 год.
Зголеми
Самуиловото царство, 996 год.
Македонија како византиска тема (Makedonikon) во времето на Самоиловото царство.
Македонија како византиска тема (Makedonikon) во времето на Самоиловото царство.

Самуиловото царство е средновековна држава на територијата на денешните Македонија, северна Бугарија, романска Добруџа, Србија (без Банат и Бачка), Црна Гора (без приморјето), Албанија и северна Грција, која под водство на цар Самуил постоела од 976 до 1018 година. За престолнина на царството се смета Охрид, иако царскиот двор своевремено бил сместен и во други градови. Некои византиски [1], хрватски [2], арапски [3] и други историчари од средниот век ја нарекуваат оваа држава Бугарија, бидејќи Византијците и другите народи ги нарекувале некои соседни словенски народи на Византија Бугари.[4] Во овој период, името Македонија било име на византиската тема Македонија. Според тезите на многу историчари и теоретичари, не постоело диференцирање на посебни словенски народи во Самуиловото царство.

Содржина

Населување на Словените и создавање на царството

Долгите налети на Словените кон Балканот, при крајот на 7. век, резултирале во изменет состав на населението на Македонија, коjа се стекнала со нови жители и станала словенска територија. Уште долго таа останала под византиска власт, а подоцна (во средината на 8. век) била присоединета кон Бугарија. По падот на Првото Бугарско царство (971) и опаѓањето на Византиската империја, Самуил, вешт воен водач и државник, создал силна држава чии граници ги опфаќале Македонија, Тесалија, Епир, Албанија и поранешните крајбрежни склавинии Дукља, Травуња, Захумље и регионот Неретва, дел од Србија (Рашка) и западна Бугарија.

Два историски става

Гледна точка на македонските историчари

Македонските историчари го гледаат востанието на комитопулите против бугарската власт во 969 година, како гест на одвојување од континуитетот на Бугарската држава и формирање на база за нова, македонска државност. И сметаат дека во оваа голема империја, најбројно население биле македонските Словени и Бугарите (како различни народи), Византијците и други.

Некои од основните карактеристики на Самоилово царство:

  • Основата на државата биле населението и територијата на Македонија, па според тоа и државата е македонска
  • Целата надворешна и внатрешна политика на државата била поразлична од онаа на претходното Бугарско царство
  • Титулите во хиерархијата на Самуилово царство се разликувале од бугарските (немало кавхани, боили...)

Гледна точка на бугарските историчари

Битолски натпис (10-11 век)?. Бугарските историчари го третираат како доказ за ,,бугарската" држава на цар Самоил.
Зголеми
Битолски натпис (10-11 век)?. Бугарските историчари го третираат како доказ за ,,бугарската" држава на цар Самоил.


Во 971 год. во една од многуте бугарско - византиски војни е освоена бугарската престолнина Преслав при што биле заробени бугарскиот цар Борис II и неговиот брат Роман. Тие биле однесени во Цариград и насилно принудени да абдицираат. Според средновековните закони, тоа значело дека бугарските војски кои се уште војувале требало да се предадат. Меѓутоа, Бугарите откажале да се предадат и под раководство на Самуил, син на еден од десетте обласни управници (комити, од таму комитопули), ја продолжиле успешно војната. Самуил не се прогласил за цар, затоа што според бугарските закони, додека царот е жив /макар и заробен/ останува на чело на Бугарија. Во 980 г. цар Борис и брат му успеале да избегаат од заробеништво, но на границата со Бугарија цар Борис II бил убиен од „бугарски граничар бидејќи бил облечен во романски алишта", пишуваат средновековните хронисти. Во согласност со бугарските закони, брат му Роман бил прогласен за цар на Бугарија и живеел во Скопје, кое станало престолнина на Бугарија. Во 992 г. цар Роман бил повторно заробен од Византијците во Скопје и фрлен во затвор, каде воедно и починал во 997 г. Во текот на тој период Самуил бил само „гуљам" како што пишува еден средновековен арапски писател т.е. само командант на вооружените сили на Бугарија. Дури откако пристигнала веста за смртта на Роман кој починал во Цариград и не оставил наследници, Самуил бил прогласен за бугарски цар. Тој го одбрал Охрид за престолнина на Бугарија. Сето тоа покажува дека Самуил и покрај тоа што ја имал целата власт во државата уште во 971 г. /во неговите раце била армијата/ со целото поведение сакал да покаже дека се придржува кон бугарските закони и е добросовесен бугарски државен службеник. Затоа се прогласил за цар на Бугарија дури во 997 г., кога бугарските закони го дозволувале таквиот акт - старата династија немала веќе ниту еден машки наследник. Многу се документите кои покажуваат дека државата управувана од Самуил е Бугарија, затоа ќе напомниме само неколку. Во Охрид, а не на друго место, оди по времето на Самуил од окупираниот од Византијците Преслав, бугарскиот патријарх и Охрид за долго време станува центар на бугарската патриаршија. Е, може ли престолнина на бугарска патриаршија да биде во административната престолнина на туѓа држава? Сосема прабугарска е административната терминологија на државата - во Охрид има кавхан, ичиргубоил и т.н. Но смртен удар врз македонската теза за цар Самуил нанесе нај неочекувано откриениот во град Битола во 1956 г. голем натпис врз камен блок, кој според содржината стоел на влезот на заштитниот зид на средновековна Битола. Натписот е направен по заповед на цар Иван Владислав, внук и наследник на цар Самуил во 1016 г. /две години по смртта на цар Самуил/. Во тој долг натпис цар Иван Владислав раскажува за победи и порази во војните со Византија и соопштува, дека е „Бугарин по род" - „заштитник на сите Бугари" и дека тој ги направил заштитните sидови на Битола „за спас на Бугарите".

Државни карактеристики

Самуил имал круна (предадена од страна на римскиот папа Грегори V како „бугарска“), секретеријат и бирократија. Официјален јазик на Самоиловото царство бил старословенскиот, иако како дипломатски јазик бил користен и грчкиот. Охридската архиепископија тој ја подигнал на степен на Патријаршија, а Охрид станал религиозен центар и главен град на царството.

Губење на независноста

По битката кај Беласица во 1014 армијата под водство на императорот Василиј ІІ Бугароубиец ја порази војската на Самуил при што 14.000 војници биле заробени, ослепени и пратени на Самуил. Глетката била премногу за Самуил кој се разболе и умре по три месеци, на 6 октомври 1014. Самуиловото царство останало независно до 1018 кога и конечно потпадна под византиска власт.

Фусноти

  1. Како Јован Скилица: [1]
  2. Како Летопис попа Дукљанина: [2]
  3. Како Јхија Антиохиски: [3]
  4. Крсте Петков Мисирков - За македонцките работи: Состауала, состауат и можит ли Македониiа да состауат од себе оддел‘на етнографцка и политична единица?

Надворешни врски