Звучна забна фрикатива

Од Википедија, слободна енциклопедија

ИФА – број 131
ИФА – текст ð
ИФА – слика Image:Xsampa-D2.png
Ентитет ð
П-ФАУМГ D
Киршенбаум D
Звучен пример

Звучната забна нешушкава фрикатива е вид на согласен звук кој се користи во некои јазици. Знакот според ИФА е ð, е еквивалентиот знак по П-ФАУМГ е D. Забните фрикативи се нарекуваат уште и „меѓузабни“ бидејќи тие често се изговараат со јазикот помеѓу горните и долните заби, а не само со притискање на задниот дел од забите, како кај другите забни согласки.

Содржина

[уреди] Карактеристики

Карактеристики на звучната забна фрикатива:

  • Нејзиниот начин на изговор е фрикативен, што значи дека се изговара со стеснување на воздушниот проток преку тесен канал на местото на изговор, предизвикуваќи турбуленција.
  • Нејзиното место на изговор е забно што значи дека се изговара со јазикот наспроти задниот дел од долниот, горниот или обата реда заби.
  • Негивот тип на фонација е звучен, што значи дека гласните жици вибрираат при артикулација.
  • Таа е усна согласка, што значи дека воздухот тече низ устата.
  • Таа е централна согласка, што значи дека воздухот тече по средината на јазикот, а не по страните.
  • Иницијацијата ѝ е градно егресивна, што значи дека се иницира со истискање на воздух од дробовите и преку грлото, а не преку глотисот или устата.

[уреди] Англиски

Звучната забна фрикатива се јавува во англискиот јазик со диграфот „th“ како во зборовите this (ова) и the (одреден член). Се разликува од звукот претставен со истиот диграф „th“ во зборовите thing(нешто) и bath (бања), кој е нем забен фрикатив.

Во староанглиски, буквите þ и ð наизменично се користеле за овој звук и за немиот забен фрикатив, но подоцна била заменети со гореспоменатиот диграф „th“. Иако истиот диграф с еупотребува за двете, овие се засебни звуци.

Видете исто така: Изговор на англиско th.

[уреди] Македонски и други јазици

Многу јазици, како и македонскиот, воопшто го немаат овој звук. Затоа кога луѓе од тие краишта пробуваат да изговорат звучен забен фрикатив, обично наместо тоа изговараат звучен предно-непчест фрикатив или звучна забна затворена согласка. Во случај на македонскиот јазик, диграфот (или знакот кој ја означуваа таа буква) се срамнува со буквата Т и така, англиското име Theodor, на македонски се изговара „Теодор“ (или македонската варијанта „Тодор“).

[уреди] Старословенски

Во старословенскиот јазик овој звук е претставен со буквата Ѳ (Фита). Меѓутоа овој звук во старословенскиот се јавува само во зборови со грчко потекло.

[уреди] Исландски

Исландскиот јазик има буква ð (eth), но таа не го претставува баш тој звук, туку звучна предно-непчеста нешушкава фрикатива.

[уреди] Велшки

Велшкиот јазик го користи диграфот 'dd' за овој звук.

[уреди] Грчки

Грчкиот јазик ја користи буквата δ (делта) за овој звук.

[уреди] Албански

Албанскиот јазик го користи диграфот 'dh' за овој звук.

[уреди] Арапски

Арапскиот јазик ја користи буквата ذ (даал) за овој звук.

[уреди] Северносамски

Северносамскиот ја користи буквата đ за овој звук.

[уреди] Хебрејски

Денес овој звук не е присутен во хебрејскиот јазик, но во старохебрејскиот се користела буквата ד (далет без дагеш. Со дагеш станува דּ, далет) за овој звук. Оваа поделба е задржана кај неколку вокализации (на пр.,теманскиот), и често се слуша меѓувокалично кај оние што зборуваат денешен хебрејски, а чиј мајчин јазик е шпански.

[уреди] Фински

Овој глас се користел во старофинскиот јазик како послаба варијанта во градација на согласките од немата забна затворена согласка во еднна - /t/. Во старата литература, звукот е обележан со <dh>.

[уреди] Видете исто така

  • Листа на фонетски теми


  Согласки (Листа, таблица) Видете исто така: МФА, Самогласки  
Градни Билабиј. Лаб.дент. Забни Алвеолар. Посталвеолар. Ретрофлек. Палатал. Велар. Увулар. Фарингил. Епиглотал. Глотал. Неградни и други знаци
Носовки m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ Кликови ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
Плозиви p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ Импло­зиви ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Фрикативи ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ Ејек­тиви
Апроксиманти β̞ ʋ ɹ ɻ j ɰ Други латерали ɺ ɫ
Вибранти ʙ r ʀ Коартикулирани апроксиманти ʍ w ɥ
Шлапки & Тапки ѵ̟ ѵ ɾ ɽ Co-articulated фрикативи ɕ ʑ ɧ
Лат. Фрикативи ɬ ɮ Африкати ʦ ʣ ʧ ʤ
Лат. Апроксим. l ɭ ʎ ʟ Коартикулирани запирки k͡p ɡ͡b ŋ͡m
Оваа статија содржи фонетски информации од МФА, кои може да не се прикажат правилно кај некои пребарувачи. [Помош]
Кога знаците се во парови, десниот е звучна согласка. Исенчените предели се невозможни градни артикулации.