Tōnalpōhualli
De Wikipedia
Tōnalpōhualli. 1 Tōnalpōhualli = 260 Tōnalli.
- In tlein techxotomecayotia intonemiliz, ca tlapohualiztli ica ticmatih in axcan mochipa. In ilhuicamatiliztli ihuan tlalticpacayotl in ixnamicticateh tlacatzalan. Iuh ca ilhuicatl zan no iuh in tlalticpac, in mochi yeliztli mixcocoa in tlacatl, ca inin quichihua cahuitl mahtlacpohualilhuitl ihuan yepohualilhuitl, iuhqui in conetl hueyiya ihtec nantzin (266-270 ilhuitl)
- In tōnalpōhualli ca neneuhca tlapohualtocaliztli in oncah mahtlactliomeyi tlapohualli man itloc quizenteca cempohualli tlahcuilomachiyotl. Niman quicenteca itloc xihuitl.
- Nican oc nepa tictepanah ce tōnalpōhualli.
[editar] Cē Cipactli
- Inin tonalli, iw mihtoaya mochi kualli in akin ipan tlakatiya; pilli mihtoaya teuktiz, tlahtokatiz, mokuiltonoz. Aw intla mazewalli ipan tlakatiya: okichtiz, tiakkawtiz, mawiztiz, panwetziz, motleyotiz, onkan kikuani, kiani yez.
- In Tonakateuktli iteow, tlatta in tlapkopa.
[editar] Cē Ocēlōtl
- In ahmo kualli tonalli. Aw in akihkeh ipan tlakatiya in, in ahzo pilli ahnozo mazewalli iw mihtoa, yaomikkeh, wizoya, kawaloya, kalakiloya, ahxiwaya iwan mochi ahmo kualli in imahzewal, in iiknopil mochiwaya, zan tewtli, tlazolli in milakatzotinemi.
- In Ketzalkowatl iteow, tlatta miktlampa.
[editar] Cē Mazātl
- In kualli tonalli. Kihtoaya: in kimomahzewaloya ipan tlakatiya, in okichtin in ziwah. Aw intlakamo impan neltiaya, zan yehwantin in tlatziwiliztika kipoloaya. Intla tlakatiya ipan ome tochtli yez tlawanki. Ka kualli nawi itzkuintli, chikome akatl, mahtlaktliomeyi kiyawitl.
- In Tlazolteotl iteow no Tepeyolohtli, tlatta ziwatlampa.
[editar] Cē Xōchitl
- Inin tonalli tlahko: achi tetolini iwan achi kualli. Aw in akin ahmo ipan mihmatiya in ahtle kittaya, ixkich kipoloaya inik kuikani, inik toltekatl. Intla ye onkan inekuiltonol. Aw ye konpohpowa iixko, iikpak ye kimana.
- In Wewehkoyotl iteow, tlatta witztlampa.
[editar] Cē Ācatl
- Aw inik mihtoa: ahmo yekkan, in akin ipan tlakatiya, pilli ahzo mazewalli, ahtle zenkah imahzewal, iilwil katka, zan iwkin ehekatl ipan powiya inemiliz, ehekatokoya, ahtle itlaanka inelwayo mochiwaya, ipampa Ketzalkowatl itonal. Chikome kiyawitl, chikueyi xochitl yez kualli.
- Chalchiwitlikue iteow, tlatta tlapkopa.
[editar] Cē Miquiztli
- Aw inik kualkan, yekkan ipan machoya ika onkan newawtiloya, inik ahmo zan ye no mozomaz, monehnekiz, ka iw mihtoaya, in akin kiknelia, in okonmawizolti, in oixpan konkixti, in tzopelika, in iawiyaka in itetlaokoliliz zan ye no koninailia, konikuanilia.
- Itoka yez Mikiz, Yaotl, Yaomawitl. Weweteotl iteow, tlatta miktlampa.
[editar] Cē Quiyahuitl
- In ahkualli tonalli ipampa temoh in ziwateteoh, in akin tlakatiya ompa yez tlakatekolotl. In chikome kowatl ka kixiptlatiya in tlaolli, motkitiya kualoni. Iwan kihtoa, in chikometiwaya ipan tonalli mochipa kualkan. Miktiloyah tlazolchiwkeh, atlan kimomayawi.
- In Tlalok iteow, tlatta ziwatlampa.
[editar] Cē Malīnalli
- Inin ahkualli tonalli, tekuani, imakaxoni, in akin ipan tlakatiya, zan motolintinenka, tel kittaya in ineyollaliliz. Aw zan ompoliwiya, zan onkiztikiza.
- Ome akatl, eyi ozelotl katka kualli tonalli. Intla manaz yowalnepantlah, mokuepaz kualli itonal. In Mayawel iteow, tlatta witztlampa.
[editar] Cē Cōhuatl
- In mihtoaya kualli tonalli. In akin ipan tlakatiya kihtoaya ilwileh, mahzewaleh yez, mokuiltonoz, onyez in kikuaz in kiz.
- Aw in yowak, in yaopan okichtiz momawizzotiz; aw intla ziwatl wel motlakamatiz, wel motlayekoltia, kipiaya in iteikneliz. Pochtekatl itonal. In Mixkowatl no Kamaxtli iteowan, tlatta tlapkopa.
[editar] Cē Tecpatl
- Inik mahtlaktetl kil kualli in tonalleh, aw kil in akihkeh onkan tlakatiyah chikawakeh katkah, iwan tekiwakatiz. Aw kil ziwah onkan tlakatiyah okichyollokeh katkah, mochi in weli katka, zenkah wel kinextiaya in intlatki.
- Miktlanteuktli iwan Tonatiw iteowan, tlatta miktlampa.
[editar] Cē Ozomahtli
- Aw in akin ipan tlakatiya ye kikualittaya, kihtoaya: intla okichtli ipan otlakat, ka moteawiltiliz, motezezemeltiliz, ahkan tlaelittoz, mochi tlaktl ikniw yez, iwan ahnozo kuikani, mihtotiani, ahnozo tlahkuilh, itlah ik toltekatiz.
- Ipan ome malinalli ahmo kualli tonalli. In Tlazolteotl iteow, tlatta ziwatlampa.
[editar] Cē Cuetzpalli
- Inin kualli tonalli, in akin ipan tlakatiya zenkah chikawak, chikawanakayo aik zenkah mokokoz. Aw intla kanah onwalwetzi ahkan konmati, mewtiwetzi, pohpoxiwtewa, Intla miyak tlatekiz iwan ahmo tlawawanaz, ahmo kikawaz, ahtlamiz kualli itonal.
- InTezkatlipoka no Itztlakoliwki iteowan, tlatta witztlampa.
[editar] Cē Ōlli
- Inin tonalli tlahko: achi tetoloni iwan achi kualli. In akihkeh onkan tlakatiya intla mazehwayah iwan izkaltiloyah, kil kualli ipan mochiwaya. Aw in ahmo tlamahzewaya kil netoliniliztli impan mochiwaya. Moneki kittaz in ilwikatl zan iw ahziz iitki, iaxka.
- In Tlazolteotl iteow, tlatta tlapkopa.
[editar] Cē Itzcuintli
- Ka kualli tonalli in akihkeh ipan tlakatiyah yezkeh teteuktin ahnozo weyin tlahtokeh; yaopan yaz iwan kimanaz in mamaltin. In Xiwteuktli ka itonal, in tletl, in kopalli, in amatl itlakual.
- Kihtoaya in ikin kiwalmatiz in neltiliztli, in nelwayotl. In Xiwteuktli iteow, tlatta miktlampa.
[editar] Cē Calli
- Kihtoaya inin ahmo kualli tonalli, in owihkan kizaz, ahzo yaomikiz, ahxiwaz, ahkan awiya, ahkan tlakako, tlamati. In akin ipan tlakatiya yez ichteki, kochini, in awiyani, ahzo yes ixpopoyotl, inik mochi poliwiz.
- In tonalli eyi kowatl, chikome atl kualli. In Itzpapalotl iteow, tlatta ziwatlampa.
[editar] Cē Cōzcacuāuhtli
- In akin tlakatiya kiwalkualtiaya, kihtoa wewetiz, ilamatiz, kitlamatiz kitlamitewaz in pakiliztli, iwan mokuiltonoz, tlamawizoz in tlaltikpak. Aw tel za no ipantia, in akin iwki mochiwaya, yehika ka miyek tlakatl mikiya in ipan tlakati.
- In Xolotl iteow, tlatta witztlampa.
[editar] Cē Ātl
- Kihtoaya: ahmo kualli, iwan kihtoaya zan chiktlapantli, chiktlapantikah. Ixkich kualli ahnozo ahkualli. Zan mochi ahkualli in kolotikah tewtli, tlazolli, aw ahmo inik yaz in ik mikiz. Chalchiwitlikue itonal ipampa in toteotzin mokekeloa totechpa.
- In Chalchiwtotolin iteow, tlatta tlapkopa.
[editar] Cē Ehēcatl
- Inin ahmo kualli, kihtoa tepoloaya; in motenewa wel tewichtekkeh, tetzontzomeh, tepatlachtin. In yehwantin temamakpalihtotikeh. Aw inin tokayotilo tetzotzomeh: intla kana wel oanokeh, zan kintetepachoa, kintetzikali tetika, wetzi tetl ipan ikua, kintetetzotzona.
- In Chalchiwitlikue iteow, tlatta miktlampa.
[editar] Cē Cuāuhtli
- Inik kil ahmo kualli in tonalloh, aw kil in akihkeh ipan tlakatiyah yezkeh patoanimeh, iwki mochi kipolozkeh, patotinemizkeh. Kuawkaltilo ipampa ahmo ahzi in iollamaliz. Nikan owaltemokek in tepitoton ziwateteoh, zemeh yehwantin ka Xochiketzal, inin tonalli iteow, tlatta ziwatlampa.
[editar] Cē Tōchtli
- Inin ka kualli tonalli. In akin tlakatiya ipan tonalli, zenkah motlaelkoltiani, tlatekipanoani, mokuiltonoani. Kil nochipa tlatekiz, mochi kichiwa in xochtia.
- In tlakatinih nikan wewetiz, ilamatiz, kiz in eztli, in yollotl. In Xipe Totek iwan Tlawizkalpanteuktli iteowan, tlatta witztlampa.
[editar] No xiquitta
- (en:Periods):
- tonalpuhque
- Nemontemi (Maya: Uayeb)
- Xihuitl (Maya: Haab, tun)
- Xiuhmolpilli (Maya: hunab)
- Xiuhpohualli
- Cuauhxicalli
[editar] Nohiucan tlachia
- amoxtli.org: The Aztec Gateway: The Tonalpohualli
- Mesoamerican Calendars See: "TABLE 2. Sign Meanings".
- Tonalpohualli™
- Andreas Grünschloß -- Encyclopedia of Religion and Nature - 2002: Aztec Religion and Nature (Precolumbian)
- Si ud. no se cree capaz de crear este artículo en náhuatl, puede traducirlo, todo o en parte, de otra Wikipedia. En esta página, en el recuadro inferior al lado izquierdo, hay algunos enlaces de este concepto a otros idiomas.
- If you don't feel confident to create this article in Nahuatl, you may translate it totally or partially from another Wikipedia. You can find on a box on the left some links to this concept in several other languages.