Mindanao

From Wikipedia

Mapa ning Filipinas papakit ne ing pulung aptas ning Luzon, Visayas, at Mindanao
Enlarge
Mapa ning Filipinas papakit ne ing pulung aptas ning Luzon, Visayas, at Mindanao

Ing Mindanao iya pangaduang pekamaragul at peka-aslagang pulu king Filipinas at metung kareng atlung pulung aptas king bangsa, nung nu ing Luzon at Visayas ilang aliwan pang adua. Ing labuad Mindanao miakrungut la keng Espanya inyang pang 16 at pang17ng dilanwa nung nu deng sundalus a Kastila at ding kayang frayle ilang sinakup kaniti inyang 1622.

Kasalungsungan ing labuad Minadanao karinan de reng Muslim na ning bangsa oMoros a populasyun, a nung nu bubuu da reng dakal a katutubung grupu kalupa d a mo reng Maranaos at deng Tausug, at deng aliwa pang inaptas a tribung dang ausan dang Lumad. Taliwas keng balu da reng keraklan, enaman eganaganang dake ning Mindanao a sakup da rengMuslim. Ing tutu na niti, keraklan kareng dake ning Pangulung Mindanao, Aslagang Mindanao at Mauling Mindanao deng tau keti maniwala keng animism bayu la meging Bininyagan.


Bilang pulu king mauling dake ning bangsa, ing Mindanao iya ing pangaduang pekamaragul a pulu at atin yang 94,630 kilometru kudradu, kulang yang 10,000 km² kalati keng Luzon. Ing pulu bulubundukin ya, at aitu ka rin ing Mount Apo, ing peka matas diling bunduk king bangsa. King albugan ning pulung Mindanao iyapin ing Dayat Malat ning Sulu, king aslagan ing Dayat Malat ning Filipinas at king mauli ing Dayat Malat ning Celebes.

Ing pulung aptas nign Mindanao abe ne ing mismung pulung Mindanao, at dadag na pa ing Kapuluang Sulu king maulingalbugan. Ing aptasa a pulu makabangal yang anam a labuad, nung nu pikawani ropang 25 lalawigan.

Contents

[edit] Pulung Mindanao

Lawen ya mu rin ingGeografia ning Filipinas.

[edit] Pulung Aptas ning Mindanao

Ding pulung aptas ning Mindanao ila ring sapunggul a pulu king mauling Filipinas nung nu atin yang anam administratibung labuad. Dening labuad pibangal dalang atinmong 25ng lalawigan, nung nu ding apat ala lu king mismung pulung Mindanao. Ding pulung aptas kayabe la ring Kapuluan Sulu king maulingalbugan, nung nu atin yang aduan peka-pulu, ing Basilan, Jolo, at Tawi-Tawi, at dagdag pa ring king kilual a pulu antimo ring king Camiguin, Dinagat, Siargao, Samal, at ding Pulung Sarangani.

Ding anam a labuad ilapin ding makatuki at makatalimatam lang tukituki king lalam:

Zamboanga Peninsula (Region IX), formerly Western Mindanao, is located in the landform of the same name. It consists of the provinces of Zamboanga del Norte, Zamboanga del Sur, Zamboanga Sibugay, and two cities—Zamboanga City and Isabela City—which are independent of any province. Isabela City is the only territory not on Mindanao island itself and is located on Basilan. The region's new administrative capital is Pagadian City and the whole region used to be a single province named Zamboanga.

Northern Mindanao (Region X) consists of the provinces of Bukidnon, Camiguin, Lanao del Norte, Misamis Occidental, Misamis Oriental, plus Cagayan de Oro City. The province of Camiguin is also an island just of the northern coast. The administrative center and capital of the region is Cagayan de Oro City.

Davao Region (Region XI), formerly Southern Mindanao, is located in the southeastern portion of Mindanao. The region is divided into the provinces of Davao Oriental, Davao, Davao del Sur, and Compostela Valley; plus Davao City. The region encloses the Davao Gulf to the south and includes the island of Samal in the gulf, and the Sarangani Islands further to the south. Davao City is the region's administrative center.

SOCCSKSARGEN (Region XII), formerly Central Mindanao, is located in the south-central portion of the island. It consists of the provinces of Cotabato, Sarangani, South Cotabato (which was used to be part of Region XI), and Sultan Kudarat, plus Cotabato City. The names of the provinces together with General Santos City spell the name of the region which is an acronym. Cotabato City, geographically located in, but not part of Maguindanao province, is the region's former administrative center. Koronadal City, in South Cotabato, is the new administrative center of the newly formed region.

Caraga (Region XIII) is located in the northwestern part of Mindano. Its provinces are Agusan del Norte, Agusan del Sur, Surigao del Norte, and Surigao del Sur. The administrative center is Butuan City in Agusan del Norte. The region also covers the outlying islands of Surigao del Norte such as Dinagat Island, Siargao Island, and Bucas Grande Island.

The Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) is a special region which covers the territories predominantly populated by Muslims. ARMM has its own government unlike almost all the other regions in the country. It consists of almost the whole of the Sulu Archipelago (Isabela City of Basilan is part of the Zamboanga Peninsula region) and two provinces in the mainland. The provinces located in the Sulu Archipelago are Basilan, Sulu, and Tawi-Tawi. Basilan and Tawi-Tawi are themselves the main islands of their respective provinces, while the main island of Sulu is Jolo Island. The mainland provinces are Lanao del Sur and Maguindanao. Cotabato City, which is not part of the ARMM, is the region's administrative center.

[edit] Kalinangan

Image:Maranao Dabakan.jpg
Ing Maranao dabakan, metung ka reng gamit a mayayakit ka reng kulintang ensemble


Tala da reng katutubung gamit king Mauling Filipinas:
Deng limang gamit da reng Maguindanao Kulintang Ensemble
Kulintang - Agung - Gandingan - Babendil - Dabakan

[edit] Pilawen

    [edit] Lawen la mu rin

    [edit] Suglung Palwal


    Labuad at Lalawigan ning Mindanao
    Zamboanga Peninsula: Zamboanga del Norte | Zamboanga del Sur | Zamboanga Sibugay
    Pangulung Mindanao: Bukidnon | Camiguin | Lanao del Norte | Misamis Occidental | Misamis Oriental
    Labuad Davao: Compostela Valley | Davao del Norte | Davao del Sur | Davao Oriental
    SOCCSKSARGEN: Cotabato | Sarangani | South Cotabato | Sultan Kudarat
    Caraga: Agusan del Norte | Agusan del Sur | Surigao del Norte | Surigao del Sur
    ARMM: Basilan | Lanao del Sur | Maguindanao | Sulu | Tawi-Tawi