Giusep Pean
Da Wikipedia.
Matemàtich piemontèis. An italian sò nòm a resta Giuseppe Peano. A nass ël 27 d'ost dël 1858 a Spinëtta (provinsa ëd Coni), da Bartolomeo e Rosa Cavallo, scond ëd sinch masnà. A meuir ël 20 d'avril dël 1932 ant soa ca ëd contrà Barbaroux a Turin. A ven sotrà al Camposanto General ëd Turin e dël 1963 sò rest a son trasportà ant la tomba ëd famija a Spinëtta. [modìfica] Soa carieraDël 1880 as làorea an matemàtica a l'Università ëd Turin con vot pien assolù; da l'ann universitari 1880-81 a dventa assistent ëd D'Ovidio e dlë dzèmber 1884 a oten l'ansegnament privà, na sòrta d'abilitassion për l'ansegnament a l'università. Ant ël 1886, an dzorpì 'd sò travaj a l'Università, a ven nominà professor a la Real academia militar, andoa a va a mostré l'anàlisi e a-i restrà për quìndes agn. Ant ël 1887 a maria Carola Crosio, fija dël pitor Luigi Crosio. Ël 1 dë dzèmber 1890 a l'é nominà professor ëstrasordinari ëd càlcol infinitesimal a l'Università ëd Turin (a dventrà ordinari sinch agn apress) e l'ann dòp a intra a l'Academia dle siense e a pija la diression dla neuva Rivista di matematica (dal 1896 Révue de mathématiques). Dël 1895 a dventa Sivalié dl'Órdin dla Coron-a (a sarà nominà Ufissial ant ël 1917 e Comendator dël 1921). [modìfica] Ël FormolariDal 1894 al 1908 Pean a travaja al progèt dël Formolari: ël but a l'era d'archeuje tute le proposission e ij teorema conossù an vàire setor dla matemàtica, esprimend-je an dovrand ij simboj dla lògica. An tut, a-i surtran na vinten-a ëd publicassion ch'a fan part d'ës progèt. [modìfica] La scòla ëd PeanPean a l'ha avù vàire dissìpoj ch'a l'han contribuì al dësvlup ëd sò programa. Ij pì amportant a son Giovanni Vailati, Filiberto Castellano, Cesare Burali-Forti, Alessandro Padoa, Giovanni Vacca, Mario Pieri, Tommaso Boggio. [modìfica] L'ansegnamentAl prinsipi 'd soa cariera, an dzorpì d'esse ën grand matemàtich, Pean a l'era ëdcò n'ansegnant vajant, aotor tra l'àotr ëd doi fiamengh volum Lezioni di analisi infinitesimale dël 1893 për sò cors a l'Academia militar. Ma viaman che sò progèt dël Formolari a progredìa, soa fasson ëd mostré a dventava pì astràita e jë student a n'avìo a basta ëd dovèj fatiché për amprende lòn ch'a consideravo mach ëd sìmboj. Për sòn, ël 26 ëd maj dël 1901 a dev chité sò ansegnament a l'Academia militar. [modìfica] J'idèje polìtichePean a l'ha mai fàit polìtica ativa, ma as conossìo soe simpatìe për ël sossialism. Durant ël siòpero dj'ovriere dle fàbriche ëd coton ëd Turin dël maj 1906, a l'avìa anvitaje a argalesse con na gita fin-a a soa vila an Val Patonera a Cavorèt. [modìfica] Ël latino sine flexione e l'academia për l'anterlengaTra la fin dël sécol ch'a fa XIX e ël prinsipi dël sécol ch'a fa XX a l'ero dësvlupasse vàire moviment ch'a possavo për la creassion ëd na lenga artifissial anternassional. Le doe pì spantià d'antlora a l'ero ël volapük e l'esperanto. Ëdcò Pean a fa soa propòsta, ant ël nùmer dël 20 d'otóber 1903 ëd soa arvista, arfasend-se a sugeriment ch'as trovavo già ant jë scrit ëd Leibniz: na forma ëd latin sensa gramàtica, ch'a ciama latino sine flexione. [modìfica] Contribussion amportanteVàire amportant arzultà dla matemàtica moderna a ven-o dal travaj ëd Pean, dzortut col ëd j'agn ëd soa gioventura. An tra 'd costi a val la pen-a ëd mensioné:
[modìfica] A l'han dit ëd chielA smija ël ritrat ideal d'un lògich: a l'ha na noblëssa d'aotut ëstrasordinaria ch'a-j ven da soa sincerità. I l'hai un rëspet ancreus për chiel. B. Russell |
E be'? :) È facile imparare a leggere una lingua che si parla già. Consulti questa pagina e vedrà, in un attimo anche Lei avrà il suo badge da bogianen :)SE LEER! ¿Y que? :) Es fácil aprender a leer un idioma que ya se habla. Consulte usted esta pagina y verá, en un momento tendrá usted su Badge de Bogianen :)
a lese e a scrive mej an piemontèis, e che an fan d'arferiment a tùit për la coression ortogràfica dij test ant sle pàgine marcà koiné piemontèisa. Për ёscrive dësgagià, che as dëscarìa la Tastera piemontèisa!E che a manca pa dë vardesse la pàgina d'agiut për chi as anandia da zero. |