Sangon

Da Wikipedia.

Test an lenga piemontèisa


Ël Sangon a l'è un torent piemontèis longh 47 km, afluent dë snistra dël .

Ël torent a nass ant ël setor montan dle Prelap turinèise: la sorgiss as ciama Fontan-a Mura, an sël Còl dla Rossa (2017 m). Ël Sangon a travërsa ij teritòri dij comun ëd Coasse, Giaven, Tran-a, Sangan, Bruin, Arvàuta, Orbassan, Beinasch, ël Niclin e a finiss sò përcors gitandse ant ël Pò tra Turin e Moncalé.

La Val Sangon as treuva tra la Valsusa (andoa ch'a scor la Dòira Rivària) a nòrd e la Val Chison (andoa ch'a scor ël torent Chison) a sud. Ant l'àuta val, fin a l'autëssa 'd Coasse, ël cors dël Sangon a l'è strenzù antra doi rìpid fianch; da la frassion Pont Pera la val a së slarga, con n'ampiëssa media d'11 km e larghëssa màssima an corispondensa 'd Giaven, prima 'd torna saresse davsin a Tran-a, andoa che l'ampiëssa a mzura mach 4 km. Da Sangan an peui, a càusa dij frequent prelevament ìdrich dl'aquedòt ëd Turin, ël cors dël Sangon a dventa sùit për la bon-a part ëd l'ani.

An bici davsin a le rive dël Sangon
Fé pì gròss
An bici davsin a le rive dël Sangon

Al prinsipi del Neuvsent a j'era spontà quèich stabiliment balnear ant la zon-a ëd Mirafior: ancora apress la Sconda Guèra Mondial e fin-a a j'agn Sessanta, prima ëd la pì intensa urbanisassion ëd Turin, le rive dël Sangon a j'ero ël but duminical ëd vàire dle famije pì pòvre dla sità, ch'as podìo nen përmettse le vacanse al mar. Costa costuma a l'è stàita contà dal cantautor Gipo Farassin ant la canson Sangon Blues. Ëdcò Cesare Pavese a l'ha parlà dël Sangon (Tradiment, 1931).

Apress ël boom econòmich jë scàrich sivil e industriaj a l'han creà un fòrt anquinament ëd l'eva, tant che a son stàite antërdìe prima la balneassion e peuj, ant ël 1996, ëdcò la pësca an tut ël trat ëd pian-a. Da la fin ëd j'agn Novanta j'ent locaj, an colaborassion con l'ARPA Piemont, a l'han anandià na serie 'd proget për la valutassion dle condission ambientaj e l'arsaniment ëd soe eve. La posission ëd tute le sorgiss d'anquinament (scàrich, derivassion) a l'è stàita definìa për mes d'un sistema ëd rilevassion satelitar. A l'è stàit fondà ël Parch Fluvial dël Sangon (ch'a conten part dij comun ëd Bruin, Orbassan, Arvàuta, Beinasch, ël Niclin e Turin) e a son previste l'union dij doi parch Colonnetti (comun ëd Turin) e Piemont (comun dël Niclin) e 'l compiment d'ulterior intervent d'arsaniment.

An sle rive dël Sangon a-i è ël Mausòlè dla Bela Rosin, an prinsipi tomba ëd Rosa Vercellana, ëdcò dita la Bela Rosin, fomna morganàtica ëd Re Vitòrio Emanuel II, edificà ant ël 1888.

OMMI! Ma io non SO LEGGERE!!

E be'? :) È facile imparare a leggere una lingua che si parla già. Consulti

questa pagina e vedrà, in un attimo anche Lei avrà il suo badge da bogianen :)
St'utent-sì a l'é un bogianen



OMMI! pero si YO no
SE LEER!

¿Y que? :) Es fácil aprender a leer un idioma que ya se habla. Consulte usted esta pagina y verá, en un momento tendrá usted su Badge de Bogianen :)


Figura:Giandoja-mobilitassion-cit.jpg
'cò ti it peule travajé a fé pì granda e bela la wikipedia piemontèisa. Tùit a peulo gionté dj'anformassion, deurbe dij neuv argoment, deje na man aj volontari che a travajo ambelessì 'ndrinta. Rintra ant la Piòla e les coma avnì a fé toa part. I soma na gran famija e i l'oma da manca dël travaj ëd tùit.


BANCHÈT dj'UTISS
Lìber për chi a veul amprende

a lese e a scrive mej an piemontèis, e che an fan d'arferiment a tùit për la coression ortogràfica dij test ant sle pàgine marcà koiné piemontèisa.

Për ёscrive dësgagià, che as dëscarìa la Tastera piemontèisa!

E che a manca pa dë vardesse la pàgina d'agiut për chi as anandia da zero.

Àutre lenghe