Pitàgura

From Wikipedia

Pitàgura fu un filòsufu e un matimàticu tra li cchiù mpurtanti di l'antichità. Nascìu a Samu, n'ìsula dâ Grecia vicinu la costa turca ntô 569 a.C., e appi na vita assai muvimintata. Viaggiau pi tuttu lu munnu allura canusciutu, Eggittu, Babbilonia, Creta, e funnau na scola di filòsufi a Samu, una a Crotoni e sti scoli svilupparu lu pinseru filusòficu e matimàticu nta tutta la Grecia (terra matri e culonî). Nun si sapi esattamenti quannu morsi e unni morsi, ma è prubàbbili ca morsi a Crotoni versu lu 475 a.C..

N filusufìa, iddu misi lu nùmmuru ô centru di tutti li cosi.

Oggi n matimàtica lu sò nomu è canusciutu dî carusi dî scoli, pûn tiurema di geometrìa ca porta lu sò nomu: nta ogni triàngulu rittàngulu, la summa dî quatrati dî cateti è equivalenti ô quatratu custruitu supra l'ipotenusa. Ma scuprìu puru lu fattu ca nta ogni triàngulu la summa di l'ànguli è di n'àngulu chiattu e l'esistenza dî nùmmura irrazziunali.